60 ANIVERSARIOENXEÑARÍA QUÍMICA

Departamento de Ingeniería Química1950- 2010

1

OS INICIOS DA ENXEÑARÍA QUÍMICA EN SANTIAGO DE COMPOSTELA D. MANUEL BAO IGLESIAS. PROFESOR AD HONOREM

A incorporación do Prof. Ocón no ano 1950, primeiro Catedrático de Química Técnica na USC (en España só había 7 catedráticos de Química Técnica) supón o comezo dun troco de mentalidade, xa non só na Química que se viña impartindo, senón tamén no que ata o momento tiña a consideración de Técnica na nosa Universidade. Aínda estaba moi próxima no tempo o final da 2ª Guerra Mundial e, tendo en conta as demandas de certos metais (esencialmente wolframio i estaño) dos que existe un certo comercio e produción (minas de Santa Comba, San Fins, etc.) a actividade, tanto en Química Técnica como en Química Inorgánica estaba orientada a procesos de análise, produción e purificación de minerais (Casiterita, Wolframita, Scheelita etc), esencialmente por métodos físicos (moenda, separacións densimétricas, separacións electrostática e magnéticas. Daquela os principais equipos de laboratorio eran mecheros bunsen, triángulos de terra de pipa, crisois de calcinación, algún forno de calcinación e materiais de vidro propios da Química Analítica.

Os Catedráticos numerarios da Facultade de Ciencias eran tres: D. Tomás Batuecas en Química Física, D. Ignacio Rivas en Química Orgánica e D. Luis Iglesias en Bioloxía. As demais materias da Licenciatura estaban impartidas por Encargados de Cátedra ou de Curso, o número de Doutores en toda a Facultade de Ciencias era inferior a 9, número que condicionaba a non autorización para que, pola Facultade de Ciencias ,se puidese atinxir o Título de Doutor.

Esta é a situación existente, aínda no ano 1953, cando eu accedo, como alumno, ao primeiro curso “selectivo” común ás Licenciaturas de Ciencias e de Farmacia. Un curso cun total de 60 alumnos dos que aproximadamente 20 pretendíamos cursar a Licenciatura de Ciencias (só había Químicas). Non existía o concepto de Departamento e a importancia de cada Cátedra dependía do prestixio do seu titular; en consecuencia, a dotación dos laboratorios daquelas materias que carecían de Catedrático titular era pobre. A Química Técnica dispoñía de dous espazos no faiado, un máis grande con chan de madeira onde se situaba a biblioteca da Cátedra, o despacho do Catedrático e unha mesa grande para preparación de planos, etc... No máis pequeno, con solo de baldosa e poiata de azulexo operábase con produtos químicos.

O profesor Ocón, asemade de posuír unha formación básica en Física, Termodinámica e Matemáticas moi sólida tiña, tamén, unha grande habilidade e experiencia como soprador de vidro e, con só un soprete de oxíbutano e un anaco de cartón de amianto foi capaz de construír as primeiras instalacións de destilación e rectificación que permitiron a elaboración das Teses de Doutoramento dos profesores Tojo e Mato (1953 e 1955, respectivamente). Estas Teses foron defendidas na Universidade Complutense como as doutras disciplinas, como foi o caso do Prof. Masaguer. Non é ata a chegada do Prof. Francisco Bermejo como Catedrático de Química Analítica cando por fin se atinxe o número máxico de 9 Doutores, co que dende aquela a Facultade de Química obtivo la autorización ministerial para outorgar o Título de Doutor, autorización que se materializa coa lectura das Teses de Doutoramento de D. Luis Quinteiro, D. Cándido Taboada e D. José Ramón Espantoso en 1958 e de D. Manuel Lamela en 1959.

2

No ano 1956, como alumno de 4º curso, tendo recibido ensinanza sobre Física Xeral de 1º polo Prof. Ocón e de Termodinámica en 2º polos profesores Ocón e Mato inicio o coñecemento de Química Técnica I impartida por Ocón e Tojo (operacións básicas da Enxeñaría Química) que supoñían para nosoutros un enfoque diferente do tradicional procedemento de estudo en materias regradas que se traduce en que algúns de nós (Río García, Salgado Pereira i eu mesmo), dun total duns 10 alumnos nos entusiasmemos coa, para nos “nova disciplina” e decidiramos a nosa orientación na mesma. Na situación existente entón había unha certa adscrición ás Cátedras xa en 4º curso e asignación de tema de Tesiña. En 1958 a Prof. Paz Andrade i eu fomos nomeados Prof. Adxuntos Interinos de Física, xa existían dous grupos de alumnos un deles tutelado polo Prof. Ocón ao que eu xa estaba adscrito e o outro polo Prof. Francisco Bermejo ao que se adscribiu á Prof. Paz Andrade, ambos entón Doutorandos de Química Técnica.

No 1958 prodúcese un incendio que arrasou o laboratorio grande que contiña as instalacións de destilación e rectificación e, a súa reconstrución faise pensando xa no traslado á nova Facultade situada no Campus que se efectúa no 1960 e no que se inicia unha etapa de expansión coa creación das seccións de Bioloxía, Física e Matemáticas, hoxe Facultades así como se promove, dende o Departamento de Química Técnica, creado entón, unha serie de Servizos Universitarios como: Obradoiro de vidro, Servizo de mecanización (hoxe Imprenta Universitaria), e se promove xunto co Departamento de Química Física un incipiente Centro de Cálculo cuxo desenvolvemento é ben coñecido.

Do acontecido a partires de entón os meus compañeiros relatores deixarán debida constancia de cómo se chegou ao estado actual, ben distinto do dos seus comezos, cunha formidable capacidade de contribuír ao desenvolvemento da nosa sociedade aportando coñecemento e profesionais con formación axeitada que se empeza a recoñecer no mundo empresarial e que , estou seguro, seguirá progresando pola recoñecida calidade dos Directores da actual ETSE.

3

DA QUÍMICA TÉCNICA A ENXEÑARÍA QUÍMICA (A pequena historia dunha ilusión colectiva) D. Juan Manuel Lema Rodicio. Director da Escola Tecnica Superior de Enxeñaría

A Química Técnica (1960 - 1970)

Aínda que presente nos plans de estudios da Licenciatura de Ciencias (sección de Química), o comezo da docencia real de materias de enxeñaría química ten lugar na Universidade de Santiago de Compostela a principios da década dos anos 50 coa chegada a Santiago do Prof. Joaquín Ocón García. Neses momentos a estrutura do Departamento de Química Técnica era ben feble e a docencia limitábase a nunha ou posteriormente dúas materias coñecidas como Química Técnica I e II impartidas nos cursos 4º e 5º da Licenciatura en Ciencias (Sección de Químicas). Os temas centrais abarcaban os balances de materia e enerxía, con moita termodinámica aplicada e as operacións básicas. Eran materias das consideradas como “ósos” na carreira pois supoñía un cambio completo de punto de vista con respecto ás materias cursadas ata ese momento.

O cadro docente era moi limitada e os profesores do Departamento de Química Técnica tiñan ó seu cargo materias tamén de Matemáticas e Física, incluíndo Termodinámica e Electricidade (Figura 1)

Figura 1. Profesorado do Dpto. de Química Técnica (1950-1985) e Enxeñaría Química (1986-2010)

Neste período a Universidade de Santiago toma un destacado liderado pola edición de dúas das obras referentes non tan só en España senón tamén en Iberoamérica (Elementos de Ingeniería Química de Vián e Ocón e Problemas de Ingeniería Química de Ocón y Tojo). Cun esforzo extraordinario, practicamente sen medios materiais, ponse en marcha unha liña de investigación moi centrada especialmente nos procesos de destilación e as propiedades de equilibrio con pequenas incursións no ámbito da simulación analóxica.

0

10

20

30

40

50

50's 60`s 70`s 1985 1986 1992 1998 2006 2010

Catedraticos Titulares (Adxuntos) Axudantes

Inv-Docentes Asociados Total

4

As especialidades (1970 - 1994)

A partires do curso 1969, sendo Director o Prof. Gabriel Tojo Barreiro, ten lugar unha modificación substancial dos estudios de Química, introducindo en 3º curso a materia de “Quimica Técnica Xeral” e un curso de Debuxo Técnico e mantendo outra materia obrigatoria en 4º (Enxeñaría Química). Pero o feito máis significativo é a creación dun conxunto de materias optativas propias da enxeñaría química tales como Economía Industrial, Procesos de Química Industrial e, especialmente, Enxeñaría das Reaccións Químicas. Isto supuxo un cambio significativo xa que permitiu desenvolver contidos moi relevantes á enxeñaría química que ata entón permanecían moi limitados e, ó tempo, a formación de Químicos cunha vocación industrial.

Táboa I. Incorporación de contidos ós plans de estudio. (1950-70: Química; 1970-94: Química, esp. Industrial; 1994- Enxeñeiro Químico e Enxeñeiro Técnico Industrial, esp. Química Industrial).

1950-70 1970-1980 1980-1994 1994-2010 Balances Mat.Enerx. Debuxo Técnico Termotecnia Fenómenos de TransporteOperacións Básicas Reactores Quim. Proxectos Simulación- Optimiz. Econom. Industrial Control de Procesos Procesos Quimica Industrial Materiais Enx. Ambiental Cienc. e Resist. Materiais Deseño de equipos Electrotecnia Procesos industriais Proxecto Fin Carreira

Posteriormente, baixo a Dirección do Prof. Gonzalo Vázquez Uña, ten lugar unha reformulación dos estudios creándose unha estrutura de “Especialidade en Química Industrial” introducindo materias de Termotecnia e de Proxectos, materia de enorme interese xa que dota ó titulado dunha competencia enxeñaril fundamental. Nesta materia, asemade, desenvolvíase un pequeno proxecto fin de carreira.

Hai que salientar que a metade dos anos 70 ten lugar a creación dos Colexios Universitarios de Vigo, A Coruña, Ourense e Lugo onde impartíase a materia de Química Técnica Xeral e que foi o xermolo dos posteriores Departamentos de Enxeñaría Química. Este feito explica parcialmente o incremento do profesorado, que xa estaba máis centrado en materias propias da enxeñaría química aínda que por varios anos mantiveron docencia en materias de matemáticas e química xeral.

No ano 1986 e ata o 1991 intégranse no Departamento de Química Técnica varios profesores das Escolas (Técnica e Superior) de Enxeñeiros Industriais de Vigo, conformando así o Departamento de Enxeñaría Química, baixo a dirección do Prof. Alberto Arce Arce, tendo lugar o incremento aparente do profesorado neste curso.

É tamén neste período onde sdunha concepción de “Cursos moestruturada en “Programas de materias) e de Biotecnoloxía (en cDepartamento de Enxeñaría Quím

Neste período ten lugar xa uneido da transferencia de materiamantendo a liña de propiedades a corrosión como liña de traballo.

Resulta interesante, salientaincrementando notablemente deProfesores ), ós 15 da promociProfesores) (Figura 2)

Figura 2. Titulados en Quimica T

0

10

20

30

40

50

60

1971

se configura a nova orientación dos programas de onográficos de doutoramento” (con 8 cursos no an

Doutoramento” manténdose os Programas de colaboración co Departamento e Microbioloxía, co

mica impartía 12).

n incremento notable da investigación, conformán, a enxeñaría ambiental, materiais lignocelulósicode equilibrio. Coa incorporación dos Profesores de.

r que o número de alumnos das promocións deente os 10 alumnos da promoción do 1971 (catroión do 1986 ata os 45 da promoción do 1992

Industrial (1971-92), en Enxeñaría Química (199écnica Industrial (esp. Química Industrial)

1986 1992 1998 1999

Quimica Industrial ou Enxeñeria Quimica

Enxeñaria Tecnica Industrial (Q. Ind.)

5

Doutoramento, pasando no 1985-86) a outra máis

Enxeñaría Química (20 on 20 materias das que o

ndose liñas de traballo no os, enxeñaría bioquímica, e Vigo inclúese, asemade

e química industrial foise o dos cales son ou foron

2 (7 dos cales son hoxe

9-2007) e en Enxeñaría

2007

6

A Enxeñaría Química (1994-2009)

No ano 1992, e tras ter mantidEnxeñaría Química como especialidadefendían o establecemento dunha pon en marcha no curso 1994-95, ba

En paralelo (curso 92-93) ten luIndustrial, especialidade en Química de Enxeñaría Química. Incorpóranse e Tecnoloxía de Materiais e, sobre to

O salto cuanti e cualitativo no claramente o rápido incremento do Universidades de Vigo e da Coruña)prazas de axudantes que progresivamtamén de Investigadores dos prograAsemade incorpóranse á docencia cotraballo en empresas, permitindo así

Tamén neste período aparece oderradeiros cursos completen a súa fben realizando o seu proxecto fin Sicue/Séneca permitiu o intercambio

Reestrutúranse os estudios deAmbiental e de Enxeñaría Química ede Ciencia e Tecnoloxía dos Alimeprodúcese una converxencia nun pro

No ano 2003 ten lugar un cambpolo Prof. Arce e posteriormente pSuperior de Enxeñaría, o que permittamén a posibilidade dunha organiza

No eido da investigación neste permite unha estruturación máis efinvestigación reflectida no crecente(Figura 3).

do un fondo debate en España entre os que avoade das Facultades de Química e das Escolas decarreira propia, autorízase o novo título de Enxeixo a Dirección do Prof. Juan M. Lema Rodicio.

ugar, asemade, a posta en marcha dos estudios dIndustrial, no Campus de Lugo, cunha notable prmaterias tipicamente enxeñarís como o Control d

odo, a realización do Proxecto fin de carreira.

número e tipo de materias impartidas nas dúacadro de profesorado dende o ano 1992 (cando x) ata o ano 1998, subliñando a incorporación de mente vanse transformando en prazas de Titulare

amas Ramón y Cajal ou Parga Pondal, con responomo Profesores Asociados enxeñeiros que desenví una orientación moi práctica en diversas materias

o programa Erasmus que vai permitir que moitoformación en centros europeos de relevancia, bende carreira (33 alumnos no curso 2005-06). A

o de estudantes entre Universidades Españolas.

Doutoramento, creándose os programas de Ee Biotecnoloxía. Asemade o Departamento é respentos, impartido no campus de Lugo. Na parteograma de doutoramento de Procesos de Química

bio significativo, cando o Departamento de Enxeñpolo Prof. Juan J. Casares Long queda adscrito átiu non tan só dispoñer dunhas instalación ampla

ación autónoma moi orientada á enxeñaría.

período configúranse formalmente os grupos deficaz. Coincide, ademais, cunha notable expansióe número de publicacións internacionais e de c

ogaban por manter a Enxeñeiros e os que ñeiro Químico que se

de Enxeñeiro Técnico resenza de profesores de Procesos, a Ciencia

as titulacións explican xa estaban creadas as profesores xoves, en

es (ou equivalentes) e nsabilidades docentes. volven o seu principal s.

s dos estudantes dos n cursando materias o Asemade o programa

Enxeñaría Química e ponsable do Programa e final deste período

Industrial.

aría Química, dirixido á nova Escola Técnica as e modernas senón

e investigación o que ón das actividades de ontratos e proxectos

7

A titulación de Enxeñeiro Químico na Universidade de Santiago de Compostela vaise considerando en España como referencial, tal como se desprende do feito que nos últimos 5 anos teña aparecido ininterrompidamente nos 5 primeiros postos do ranquin elaborado polo xornal “El Mundo” ou que no informe Scimago apareza entre os seis Departamentos en España de maior produción científica.

Figura 3. Publicacións internacionais e Contratos e Proxectos relevantes

A integración no sistema Europeo (2010-)

A incorporación de España ó Espazo Europeo de Educación Superior propiciou o cambio máis recente na estrutura dos estudios de Enxeñaría Química. A partir do curso 2010 o Departamento, baixo a dirección do Prof, Gumersindo Feijoo Costa asume unha gran responsabilidade docente no Grao de Enxeñaría Química, no campus de Santiago de Compostela e no Grao de Enxeñaría de Procesos Químicos Industriais, no Campus de Lugo.

A estruturación dos estudios contempla agora tres niveis (Figura 4) : Grao -conducente a profesión de Enxeñeiro Técnico Industrial-, Master – que proporcionará a profesión de Enxeñeiro Químico, e Doutor, nun sistema cíclico con titulacións finalistas en cada un deles.

0

10

20

30

40

50

60

1986 1992 1998 2006

Publicacions Internacionais Contratos e Proxectos relevantes

8

Coincidindo con este cambio reorganización docente, repensandoó novo esquema e os novos tempos.

Figura 4. Os novos estudi

Para completar a oferta, está pr13. Un novo reto para unha traxector

estrutural o Departamento encetou tamén o programas e, sobre todo, introducindo novas me

os de Grao, Master e Doutoramento en Enxeñar

revista a implantación do Master en Enxeñaría Quria ilusionante.

unha dinámica de etodoloxías adaptadas

ría Química

uímica no curso 2012-

A PROFESIÓN DE ENXEÑEIRODNA ALMUDENA HOSPIDO QUGALICIA

O Enxeñeiro Químico

Os estudos de Enxeñaría Qupolo que se define o título oficpropias dos plans de estudos ctítulos de Enxeñeiro Industrial,especialidade Química Técnica.

O Enxeñeiro Químico formenxeñarías tradicionais. De feitoespañola en idades tan cedas co

Os cursos de Enxeñaría Químtécnica e económica para resolvleva a cabo unha transformaciómaior valor.

As características profesionmantemento, deseño, operacióinvestigación e desenrolo, patenen empresas de enxeñaría, instaadministración, etc... Outros seformación transversal e específic

O Colexio de Enxeñeiros Quíunha enquisa. A taxa de participque a continuación se presenComunidade Autónoma.

O Enxeñeiro Químico galegoentre 25 e 35 anos (95%). A granperíodo superior aos 4 meses. Aemprego nun tempo inferior aos

O lugar de traballo é Galicia contrato indefinido por conta aremuneradas, máis do 4% son au

Os salarios repártense equit(12%), ata 25.000 € (19%), ata 3súas funcións en departamentosambiente (34%) ou laboratoriosde prevención de riscos laborais

QUÍMICO UINTANA. PRESIDENTA DO COLEXICO DE ENXE

uímica aparecen en España co Real Decreto 92cial universitario de Enxeñeiro Químico e a aprconducentes a obtención do mesmos, integrán especialidade Química Industrial e Licenciado

ma xunto ao Enxeñeiro Mecánico, Eléctrico e o a figura do Enxeñeiro Químico xa aparecía conmo 1850.

mica teñen como finalidade formar enxeñeiros cer problemas no ámbito dos procesos, instalació

ón física, química ou bioquímica da materia pa

nais do Enxeñeiro Químico poden ser aproveitón, ventas, estudios de mercado e viabilidadetes, ensinanza, inspección, medio ambiente, etc.

alacións de produción, consultoras, marketing ectores que tamén empregan Enxeñeiros Química son finanzas, auditorías, seguros, leis, publicac

ímicos de Galicia (COEQGa) elaborou e distribuíuación foi de aproximadamente o 50 %, polo que tan, son representativos da situación da pro

colexiado no COEQGa é preferentemente unha nde maioría dos colexiados xa pasou por o mundAsemade, máis de dous terzos dos enquisados as 6 meses o que amosa a rápida empregabilidade

(71%), España (23%) ou a Unión Europea (6%). Callea, o 30% ten contrato temporal, un 12% soutónomos e un 2% funcionarios.

tativamente en diversos rangos: menos de 15.0030.000 € (22%), 35.000 € (10%) e máis de 35.00s de enxeñaría (27%), produción (32%), I+D (37%s (19%). Son tamén importantes as súas aportac

(10%), inspección (7%), formación (15%) e xeren

9

EÑEIROS QUÍMICOS DE

3/1992, de 17 de xullo, robación das directrices ndose así os anteriores

o en Ciencias Químicas,

o Civil o cuarteto de ntemplada na lexislación

on unha base científico-óns e equipos nos que se ra obter un produto de

tadas en campos como , seguridade e hixiene, . que son desenvolvidos

e ventas, I+D, ensinanza, icos aproveitando a súa cións…

u entre o seus colexiados os resultados obtidos, e

ofesión de EQ na nosa

muller (56%) con idades o laboral (92%) e por un

atoparon o seu primeiro e dos titulados de EQ.

Case a metade teñen un on becarios en prácticas

00 € (15%), ata 20.000 € 00 (22%). Desempeñan a %), calidade (18%), medio

cións en departamentos ncia (7%).

10

Todas estas funcións fanse en eadaptarse a diferentes campos que

Táboa I. Tipo de empresa e

Ensinanza universitaria

I+D+i

Consultaría de calidade, MA y PRL

Ind.química/refino/petroquímica

Oficina de enxeñaría

Ind. vidro/cemento/cerámica

Industria de bens de consumo

Ind. metalúrxica e siderúrxica

Ensinanza primaria e secundaria

Universidade

Industria ferroviaria

Construción

Instalacións

Automoción

A gran maioría dos enquisados oúltimo traballo (50%), pouco (33%directamente relacionado coa enxe22%. O 6% dí non ter relación coadesempeñar o seu traballo e o 1% c

Tendo en conta estes resultaenxeñeiros químicos galegos é san, e plena expansión ata novos sectore

empresas de ámbitos variados (Táboa I) o que amteñen os Enxeñeiros Químico s.

en que desempeñan a súas funcións os enxeñeir

13,8% Industria alimentaria

12,6% Laboratorio de análise e ensaios

9,2% Tratamento de augas

9,2% Xeración de enerxía

9,2% Centro de transf. tecnolóxica

6,9% Industria téxtil

4,6% Industria farmacéutica

3,4% Ind. transformación da madeira

2,3% Industria aeronáutica

2,3% Obra civil

2,3% Seguros

2,3% Organismo de control

2,3% Organización patronal

2,3% Administración pública

opina qu e a súa titulación lle axudou moito a alc) ou non poden valoralo (16%). O 31% opina qñaría química, o 39% parcialmente relacionado,

a enxeñaría química aínda que necesita os estuonsidera que non necesitaría estudos superiores

ados pódese concluír que a situación laboraobedecendo a unha natural evolución da súas c

es e mercados laborais.

mosa a facilidade para

os químicos

2,3%

1,1%

1,1%

1,1%

1,1%

1,1%

1,1%

1,1%

1,1%

1,1%

1,1%

1,1%

1,1%

1,1%

anzar o seu actual ou que o seu posto está

pouco relacionado o udos superiores para s.

al e profesional dos carreiras profesionais

O Colexio Profesional

A historia dos Colexios Profcaso concreto galego, a súa xestpromoción forman a Asociaciónasociación incluíase a creaciónuniversidades de España créansnos Congresos Nacionais de EQQuímica (FEIQ) como organismofinalidades, a creación de colexio

En España existen actualmeasociacións en diferentes comun

Os colexios son corporaciócapacidade para o cumprimenprofesionais tanto para defendesúa actividade profesional na so36) e regulada no noso ordenaDecreto - Lei 5/1996, a Lei 7/1Autonómicas (Lei 11/2001, do 1Galicia; Lei 1/2010, do 11 de feb

A principal función destes oao tempo que ofrecen servizos apero tamén unidas mediante arecentemente publicado Real D(derivado da Lei Ómnibus) ou a Colexios Profesionais de Enxeñei

Neste avance traballamos tEnxeñaría Química) e a FEIQ co qda nosa realidade que suman académico e profesional, e o rec

fesionais de Enxeñeiros Químicos en España é tación remontase ao Outubro de 1999 cando van Galega de Enxeñeiros Químicos (AGaEQ). Entn do colexio. Paralelamente ao nacemento de asociacións de EQ e/ou estudantes de EQ que

Q e que en outubro de 2001 crean a Federacióno de representación nacional. Estas asociacións os territoriais da mesma forma que AGaEQ.

nte tres colexios, froito do traballo activo durannidades autónomas.

óns de dereito público con personalidade xnto dos seus fins e o exercicio das súa funcer os lexítimos intereses dos colexiados como pciedade. A súa existencia está recoñecida na Conamento xurídico na Lei 2/1974, modificada po1997, a Lei 25/2009 (Lei Ómnibus); así como a18 de setembro, de colexios profesionais da Comreiro, Lei Ómnibus Galega).

rganismos é representar e defender a profesiónaos seus colexiados. Cada unha destas entidades ccións conxuntas como foi a redacción das pe

Decreto 1000/2010, de 5 de agosto, sobre visaelaboración da Proposición de Lei para a Creaciiro Químicos (na actualidade en tramitación).

amén da man da CODDIQ (Confederación de Dque se conta cun grupo amplo de persoas moi pr

esforzos ate un obxectivo común: a melloraoñecemento xusto dos Enxeñeiros Químicos.

11

breve pero intensa. No arios dos titulados da 1ª tre os fins da devandita de AGaEQ, en diversas e anualmente se reúnen n Española de Enxeñaría perseguen, entre outras

nte varios anos de varias

urídica propia e plena cións que agrupan aos para ordenar e valorar a nstitución Española (art. ola Lei 74/1978, o Real as correspondentes Leis munidade Autónoma de

n do Enxeñeiro Químico, avanza individualmente

ertinentes alegacións ao ado colexial obrigatorio ión do Consello Xeral de

Decanos e Directores de eparadas e coñecedoras

a continua nos ámbitos

12

PRESENTE E FUTURO DO DEPARD. GUMERSINDO FEIJOO COSTA. DI

Aspectos Docentes

O Departamento ten como obxeten unha participación notoria: Grao

No novo marco do Espazo Euromellora da docencia que inclúen aspteórico-prácticas dende os cursos mpiloto, docencia en inglés… Estas acclle permitan unha maior capacitación

Asemade, a proxección internafavorecer a inserción nun mercado lado Instituto Europeo de Enxeñeiroestamos inmersos, que pode significaportas a un recoñecemento da formpaíses occidentais, así como os paíse

O Departamento participa intensunha presenza notoria en ata 8 mDepartamento: Máster en Enxeñaríadoutoramento) e o Máster en Enxeña incorporación dalgún dos másteresen Enxeñaría Química de carácter pro

O Departamento mantén o Douarredor do cal pivota a realización elemento diferenciador do Departamcon doutorandos procedentes de Departamento é pioneiro na consecude Teses presentadas exclusivamentdas que un 38% acadaron o grado investigación e a utilización de dous por ano.

TAMENTO IRECTOR DO DEPARTAMENTO DE ENXEÑARÍA Q

ectivos prioritarios a consolidación dos dous graos en Enxeñaría Química e Grao en Enxeñaría de Pro

opeo de Educación Superior ten posto en marchpectos de pedagoxía docente, introdución da follamáis básicos, posta a punto de novas prácticas eións van encamiñadas a unha mellor formación do

n e versatilidade nas competencias propias do enxe

acional da homologación dos estudos é un eixoaboral cada vez máis global. Compre destacar o prs Químico (IChemE) para os estudos de Enxeñar un salto cualitativo na visualización do Departam

mación dos titulados de Enxeñaría Química en pras das economías emerxentes.

samente na etapa de formación de numerosos pomásteres oficiais. Dous deles teñen unha particip

a de Procesos Químicos e Ambientais (herdeiro dñaría Ambiental. A curto e medio prazo temos dous ao programa de Erasmus-Mundus e (ii) a posta eofesional.

utorado en Enxeñaría Química e Ambiental comodas Teses de Doutoramento e, por tanto, a for

mento como unidade funcional. Ata o momento téArgentina, Brasil, Chile, Colombia, España e M

ución de Doutoramentos Europeos na USC, cun núte en inglés (Figura 1). Así, na presente década de

de “Doutorado Europeo” –o cal implica a realizidiomas oficiais da UE-, o que supón unha media

QUÍMICA

de enxeñaría nos que ocesos Industriais.

ha plans de acción da a de cálculo nas clases experimentais a nivel os nosos alumnos que eñeiro químico.

o a curto prazo para oceso de acreditación aría Química no que mento, xa que abre as acticamente todos os

osgraos, xa que temos pación maioritaria do dos antigos cursos de us retos por atinxir: (i) en marcha do Máster

o o eixo vertrebrador rmación de Doutores, éñense lido 154 Teses México. Asemade, o úmero cada vez maior efendéronse 47 Teses, zación de estadías de de 5 novos Doutores

Neste eido os retos asumidtransferencia de tecnoloxía e coñdo “Citation Index” derivadas das

Figura 1. Teses de Do

A Investigación

O Departamento asume codocencia, medio para o progresoPara o efecto, promoverá no mcalidade, xeradora de novo coñec

Para atinxir estas metas o peactividade conxunta ven avaladainvestigadora. Por exemplo, si se más citas que o seu factor h, a sita USC unha das institucións que c

0

2

4

6

8

2001 200

dos polo Departamento teñen que ver coa coecemento, co incremento do número de patentesTeses.

outoramento presentadas no Departamento no pe

mo un dos seus obxectivos esenciais a investo da comunidade e soporte da transferencia do comarco das súas competencias o desenvolvemecemento e capacidade de innovación, e a cultura e

ersoal do Departamento está integrado en 9 grup pola calificación reflectida en diversos índices inconsidera o índice H, que calcula o número de arttuación da Enxeñaría Química en España atopa unontribúe de forma importante a recoñecemento d

02 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Teses de Doutoramento(2001-2010)

Teses Teses Europeas

13

onsecución dunha maior s e/ou artigos en revistas

eríodo 2001-2010

igación, fundamento da oñecemento á sociedade. nto da investigación de mprendedora.

pos de investigación cuxa nternacionais da calidade tigos que teñen tantas ou n posto destacado, sendo da Enxeñaría Química.

2010

14

Ranquin de Investigación da Area de Enxeñaría Química no Mundo

Ranquin País Índice H 1 EE.UU. 142 2 Canadá 122 3 Xapón 116 4 Alemania 104 5 Holanda 102 6 Reino Unido 91 7 Francia 86 8 España 81 9 Italia 71 10 Suiza 68

Ranquin de Investigación da Area de Enxeñaría Química en España

Institución Profesores

Índice H

Univ. Complutense de Madrid 56 42 Univ. de Santiago de Compostela 39 37 Univ. de Zaragoza 99 32 Univ. de Vigo 26 28 Univ. Politécnica de Catalunya 115 29 Univ. de Oviedo 31 27

Un dos retos importantes a curto e medio prazo do Departamento é a renovación do seu cadro de

persoal, para o cal deberá artellar os mecanismos que permitan manter e renovar o mesmo, co obxectivo de manter o rendemento e puxanza investigadora amosada ata o momento. A progresión académica e profesional dos nosos doutores é un ítem no que teremos que volcar os esforzos dos vindeiros anos.

15

www.usc.es/enxqu