บทท 6สรปผลการส กษ'าและข อเสนอ แนะ

6.1 สรปผลการสกษา

การสกษาในเรองโอกาสและอปสรรคทางการคาระหวางประเทศไทยกบประเทศในแถบ ลาตนอเมรกาเปนการพจารณาถงแนวทางทไทยจะเพมการคากบลาตนอเมรกา นอกจากนนผลท ไดจากการสกษาจะเปนประโยชนในแงของการรวบรวมขอมลทางการคาเกยวกบลาตนอเมรกาท คอนขางครอบคลม ในการสกษาไดเรมจากการวเคราะหถงรปแบบการคาทอธบายการคาระหวาง ไทยกบลาตนอเมรกา ทงการคาระหวางอตสาหกรรมและการคาภายในอตสาหกรรมเดยวกนซงนอกจากจะทำใหทราบถงรปแบบทเกดขนแลวยงทำใหเหนภาพของแนวโนมในอนาคตอกดวย หลงจากนนไดทำการวเคราะหถงปจจยทอธบายการคาโดยพจารณาจากลกษณะของสนคาททำ การคาระหวางไทยกบลาตนอเมรกาเปรยบเทยบกบประเทศในแถบเอเชยตะวนออกอนๆซงทำให ภาพของแนวทางในการเพมการคาหรอโอกาสในการคาระหวางไทยกบลาตนอเมรกามความชด เจนขน

ในขณะเดยวกน ทางดานอปสรรคทเนนไปในการวเคราะหถงระยะทางในฐานทเปนอปสรรคในการคาระหวางประเทศไทยกบลาตนอเมรกานน เปนการวเคราะหทมไดมองแตในเรอง โอกาสแตเพยงอยางเดยว หากแตพจารณาถงอปสรรคทชดขวางการคาดวย นอกจากนน ในการ สกษาครงน มไดพจารณาลาตนอเมรกาในฐานทเปนแคคคาแตยงพจารณาในฐานทเปนคแขงโดยวเคราะหถงผลกระทบทเกดขนจากการทลาตนอเมรการวมกลมทางเศรษฐกจทงทรวมกลมกน เองและรวมกลมกบประเทศนอกกลมทเปนตลาดสำคญของไทย หลงจากนนไดทำการวเคราะหถงประโยชนจากการส'งเสรมการคาระหวางไทยกบลาตนอเมรกา เปนการวเคราะหททำใหภาพของโอกาสและอปสรรคทางการคาของไทยในระคบประเทศมความชดเจนและครอบคลม

สำหรบการนำเสนอสรปผลการสกษาในบทนไดจำแนกออกเปนประเดนใหญทสำคญ 2 ประการคอ 1.โอกาส และ2.อปสรรค ดงน

6.1.1 โอกาสทางการคาระหวางประเทศไทยกบประเทศในแถบลาดนอเมรกาการคาระหวางไทยกบประเทศในแถบลาตนอเมรกาตงแตปพ.ศ. 2528 มแนวโนม

ทเพมขนแมอตราการขยายตวโดยเฉลยจะไม1สงนกสบเนองมาจากปญหาวกฤตเศรษฐกจทงของ

1 7 0

ในลาตนอเมรกาเองและของไทยโดยทไทยเปนฝายขาดดลการคาเกอบโดยตลอด แตอตราการขยายตวทสงทงการสงออกและการนำเขาระหวางไทยกบลาตนอเมรกาในชวงปลายครสตทศวรรษ ท 1980 นนเปนผลสบเนองมาจากการปฏรปเศรษฐกจของประเทศในแถบลาตนอเมรกา ประเทศ คคาทสำคญของไทยในลาตนอเมรกาคอ เมกซโก บราซล อารเจนตนา ชล และเปร โครงสราง การคาระหวางไทยกบลาตนอเมรกาเปนไปในลกษณะของการคาระหวางอตสาหกรรม กลาวคอสนคาสงออกของไทยสวนใหญเปนสนคาอตสาหกรรม อาท เครองคอมพวเตอร อปกรณและ สวนประกอบ ยานพาหนะ อปกรณและสวนประกอบ และเครองวดโอ อปกรณเครองเสยงและ สวนประกอบ เปนตน ขณะทสนคานำเขาจากลาตนอเมรกาเปนสนคาขนปฐมและสนคาจำพวก วตถดบ อาท กากพชนามน (ถวเหลอง ถวลสง ผลปาลม เมลดฝาย) เมลดพชนามน เหลก และเหลกกลา และปลาปนและสตวอนๆปน

ขณะทการวเคราะหรปแบบการคาทอธบายโครงสรางทางการคาระหวางไทยกบ ลาตนอเมรกานน พบวาการคาระหวางอตสาหกรรมตามทฤษฎของ Heckscher-Ohlin สามารถ อธบายโครงสรางการคาระหวางไทยกบลาตนอเมรกาไดคอนขางด โดย'ในการคกษาได'ไขการทดสอบลดสวนปจจยการผลตเปนเครองมอในการวเคราะห พบวาในกรณของปจจยทนรวมตอ แรงงานนน ไทยเปนผนำเขาสทธแตผลตงกลาวไมมนยสำคญทางสถตจงทำใหไมสามารถสรปเชน นนได แตเมอจำแนกออกเปนทนกายภาพและทนมนษยพบวา ไทยนำเขาสทธในสนคาทนกาย ภาพเขมขนและสงออกสทธในสนคาทนมนษยเขมขน โดยผลในสวใณสอดคลองกบผลทไดจากการวเคราะหปจจยทอธบายโครงสรางการคาจากการพจารณาการคาในรายการสนคาซงจะได กลาวถงตอไป

สนคาทนกายภาพสำคญทไทยนำเขาสทธ ไดแก กระดาษและผลตกณฑกระดาษ ผลตกณฑทไดจากการกถนนามนปโตรเลยม เหลกและเหลกกลาขนมลฐาน ผลตกณฑ ทมโครงสรางเปนโลหะ กงนา ทเกบนา และเครองกำเนดไอนา ผลตกณฑโลหะประดษฐอนๆ การ ตอเรอและการซอมเรอ และการผลตหวรถจกรของรถไฟและรถราง และรถทเดนบนราง ขณะทสน คาทนมนษยทไทยสงออกสทธ ไดแก ลวดและเคเบลทหมฉนวน หมอสะสมไฟฟา เซลลปฐมภม และแบตเตอรปฐมภม การผลตหลอดไฟฟา อปกรณไฟฟาอนๆ หลอดอเลกทรอนกล และสวน ประกอบอเลกทรอนกลอนๆ เครองสงสญญาณโทรทศนและวทย และเครองอปกรณสำหรบโทรคพทและโทรเลขแบบใชสาย การผลตเครองรบโทรทศน และวทย และสนคาทเกยวของ และ อปกรณและเครองใชในทางการแพทย และเครองใชทใชไนทางการวด การตรวจลอบ การทดสอบ การเดนเรอ การเดนอากาศ และใชไนวตถประสงคอนๆ ยกเวนอปกรณทใชในทางทศนศาสตร

1 7 1

ขอสรปในภาพรวมทไดจากการคาษาในสวนนคอการคาระหวางอตสาหกรรมท เกดขนเปนการคาในลกษณะทไทยมการนำเขาสทธในสนคาทนกายภาพเขมขนและสงออกสทธใน สนคาทนมนษยเขมขน อยางไรกตาม ผลการคกษาทไดจากสวนนเปนเพยงสวนหนงทแสดงถง โอกาสทางการคาทเกดแกไทยจากการคาในรปแบบการคาระกวางอตสาหกรรม เนองจากรปแบบ การคาทเกดขนอาจสามารถอธบายไดโดยทฤษฎอน เขน ทฤษฎการคาภายในอตสาหกรรมเดยว กน นอกจากนน ผลการคกษาในหวขออนๆกดไปจะขวยทำใหความชดเจนในเรองนมมากขนและ เปนไปอยางครอบคลม

ในสวนของการคาภายในอตสาหกรรมเดยวกนระหวางไทยกบลาตนอเมรกาซง เปนรปแบบการคาอกลกษณะหนงทอธบายโครงสรางทางการคานน ทำการคกษาโดยใชดชน G-L เปนเครองมอในการวเคราะห ผลทไดพบวาการคาภายในอตสาหกรรมเดยวกนระหวางไทยกบลา ตนอเมรกาอยในระดบตาซงสอดคลองกบประเทศอนๆในภมภาคเอเชยตะวนออก แตคาดชน G-L ไดเพมสงอยางมากในชวงพ.ศ. 2539-2543 ซงเปนผลมาจากคาดชน G-L ระดบปานกลางทมลด สวนในการคาเพมขนอยางมาก เมอพจารณาในระดบอตสาหกรรมพบวากลมอตสาหกรรมทมคา ดชน G-L สงมลดสวนการคาในระดบตา ขณะทกลมอตสาหกรรมทมคาดชนปานกลางมลดสวน การคาในระดบสงทสด โดยทกลมอตสาหกรรมทมคาดชนในระดบตามคาลดสวนการคามากในระดบรองลงมา

สนคาของไทยทมคาดชน G-L สงและมลดสวนมลคาการคาสง ไดแก เครองจกร และอปกรณทออกแบบพเศษ และการผลตโลหะพนฐาน ขณะทสนคาทมคาดชนตาและมลดสวน มลคาการคาสงคอเหลกแผน โดยทสนคาสำดญทมคาดชนปานกลาง ไดแก หลอดและวาลว อปกรณทำความรอนและความเยนและชนสวน อปกรณและชนสวนของเครองจกรสำนกงานยางรถยนต อปกรณโทรคมนาคมและชนสวน เรอและสงลอยนา และหนง เมอนำอตสาหกรรม เหลานเปรยบเทยบกบกลมอตสาหกรรมสำคญในประเทศทมคาดชนสงอยางสงคโปร พบวามหลายอตสาหกรรมทมเหมอนกน แสดงใหเหนถงแนวทางในการเพมการคาภายในอตสาหกรรมเดยวกนระหวางไทยกบลาตนอเมรกาในอตสาหกรรมตางๆ ตลอดจนแนวโนมทคอนขางลดใส

จากผลการคกษาในสวนนสามารถสรปไดในเบองตนวารปแบบการคาทเปนใน ลกษณะการคาภายในอตสาหกรรมเดยวกนระหวางไทยกบลาตนอเมรกานนถงแมจะไมสามารถ อธบายไดเปนอยางดจากคาดชนทตาแตกมแนวโนมทด หรออกนยหนงไทยมโอกาสทจะเพมการ

1 7 2

คาภายในอตสาหกรรมเดยวกนกบลาตนอเมรกาเพอนำไปสปรมาณและมลคาการคาระหวางไทย กบลาตนอเมรกาทเพมขนได นอกจากนนประเดนสำคญประการหนงทไดจากการดกษาคอประเทศไทยอาจจะพจารณาถงกลมอตสาหกรรมทประเทศเอเชยตะวนออกอนๆทมคาดชนสงใน การคากบลาตนอเมรกา อาท เหลกแผน เคนดายสงทอ อตสาหกรรมในกลมอาหาร และเคม ภณฑเบดเตลด วาไทยมความสามารถทจะเพมการคาภายในอตสาหกรรมใดไดบาง ตลอดจน การมงเนนในอตสาหกรรมหลอดและวาลว อปกรณและชนสวนของเครองจกรสำนกงาน อปกรณ โทรคมนาคมและชนสวน และเรอและสงลอยนา เพอเปนแนวทางในการเพมการคากบลาตนอเม รกาทงระดบการคาภายในอตสาหกรรมเดยวกนและระดบการคารวมตอไป

นอกจากนนการพจารณาปจจยทอธบายรปแบบการคาจากลกษณะของสนคาท ทำการคาระหวางไทยกบลาตนอเมรกาเปนการดกษาในอกหวขอหนงทจะทำใหทราบถงโอกาส ตลอดจนแนวทางทจะเพมการคาระหวางกน โดยจำแนกสนคาออกเปน 4 กลมคอ สนคาทใช ทรพยากรธรรมชาตเขมขน สนคาทใชแรงงานเขมขน สนคาทใชทนกายภาพเขมขน และสนคาท ใชทนมนษยเขมขน ผลการดกษาในสวนนสนบสนนผลทไดจากการดกษาในหวขอการทดสอบลด สวนปจจยการผลตทพบวาไทยนำเขาสทธในสนคาทนกายภาพเขมขนและสงออกสทธในสนคาทน มนษยเขมขน ขณะเดยวกนผลการดกษาในหวขอนกทำใหภาพของรปแบบการคาทเปนลกษณะ การคาระหวางอตสาหกรรมกชดเจนยงชน นอกจากนำเขาสทธในสนคาทนกายภาพแลวไทยยงนำ เขาสทธในสนคาทรพยากรเขมขน รวมทงการสงออกสทธในสนคาแรงงานเขมขนและทนมนษยเขมขน

ทางดานโครงสรางสนคาสงออก ไทยสงออกสนคาทใชแรงงานเขมขนมากทสด รองลงมาคอสนคาทรพยากรธรรมชาต ทนมนษย และทนกายภาพ ตามลำดบ เมอพจารณาถง แนวโนมในสนคากลมตางๆ ของไทยเปรยบเทยบกบประเทศในเอเชยตะวนออกทสำคญพบวาไทย มโอกาสทจะเพมมลคาการคากบลาตนอเมรกาผานทฤษฎหานบน กลาวคอไทยจะดำเนนการสง ออกสนคาในรปแบบทประเทศ NIES อยางเกาหลใตและสงคโปรไดเคยทำการสงออก เนองจาก เทคโนโลยตลอดจนตนทนการผลตของไทยนนอาจจะเหมาะสมหรอมประสทธภาพสำหรบการสง ออกมากกวา ในสนคากลมทนกายภาพนนไทยเรมมแนวโนมทด ขณะทสนคาทนมนษยทมเทคโนโลยสงก1วา'ไทยเองกมอนาคตทดเชนกน

สนคาสงออกสำคญของไทยในกลมสนคาแรงงานเขมขนประกอบดวย ยางรถยนต เลนดายสงทอ เลนใยทอ เครองแตงกายภายนอกชายททำจากเลนใย เครองแตงกายอนๆท

1 7 3

ทำโดยถก และเครองสวมใสเทา ในสวนของสนคากลมทนกายภาพเขมขนประกอบดวย เครอง ปนไฟและชนสวน เครองจกรผลตผาและหนง และชนสวน อปกรณทำความรอนและความเยน และชนสวน ยานยนตสำหรบขนสงสนคา และรถจกรยานยนต สำหรบสนคาสงออกสำคญใน กลมทนมนษยซงเปนกลมทไทยมสดสวนการสงออกมากทสดในชวงพ.ศ. 2539-2543 ประกอบ ดวย ผลตภณฑโพลเมอร เครองประมวลผลขอมลอตโนมต อปกรณและชนสวนของเครองจกร สำนกงาน เครองบนทกเลยง อปกรณไฟฟาอนๆ หลอดและวาลว และเครองจกรไฟฟาและ อปกรณ

กลมสนคาทนกายภาพสงออกของไทยทเหมอนกบเกาหลใตคอ เครองจกรผลต ผาและหนง และชนสวน อปกรณทำความรอนและความเยนและชนสวน ยานยนตสำหรบขนสง สนคา ขณะทสนคาทนมนษยของไทยทเหมอนกบเกาหลใตคอ ผลตภณฑโพลเมอร อปกรณและ ชนสวนของเครองจกรสำนกงาน เครองบนทกเลยง หลอดและวาลว และเครองจกรไฟฟาและ อปกรณ สนคาเหลานเปนสนคาทไทยสามารถดำเนนการสงออกตามเกาหลใตภายใตทฤษฎหาน บนได

เมอนำผลการคกษาในหวขอนไปประกอบกบขอมลทไดจากการสมภาษณผ ประกอบการของไทยททำธรกจการคากบประเทศในแถบลาตนอเมรกาซงโดยสวนใหญเปนบรษท ลกของบรรษทขามชาตจากประเทศเอเชยตะวนออกอนๆ อาท ญปน และเกาหลใต ทยายฐาน การผลตมายงไทยเพอทำการสงออกไปประเทศอนๆรวมทงลาตนอเมรกาพบวา ไทยมโอกาลทจะ เพมมลคาการคากบลาตนอเมรกาทสามารถอธบายไดโดยทฤษฎหานบน กลาวคอในกลมสนคาท ใชทนกายภาพเขมขนและทนมนษยเขมขนนนไทยมสดสวนมลคาการสงออก (เมอเทยบกบกลม สนคาอนๆ) ไปยงลาตนอเมรกาเพมขนอยางมาก โดยในสนคากลมนผประกอบการของไทยสวน ใหญเปนบรษทลกของบรรษทขามชาตทมาจากประเทศเอเชยตะวนออกอนๆตามทไดกลาวไปแลว

ขณะทประเดนทเกยวกบโอกาสอกประการหนงคอการพจารณาถงประโยชนท ไทยจะไดรบจากการสงเสรมการคากบลาตนอเมรกา โดยวเคราะหจากคาดชนทางการคาตางๆประกอบดวย ดชนความเขมขนทางการคา (TII) ดชนความลอดคลองทางการคา (TCI) และดชน ความเบยงเบนทางการคา (TBI) พบวาไทยมความเขมขนทางการคากบลาตนอเมรกาในระดบตา ขณะทมความสอดคลองทางการคาทหมายถงความสอดคลองระกวางสนคาสงออกของไทยและ สนคานำเขาของลาตนอเมรกาสง และมคาดชนความเบยงเบนทางการคาทแสดงถงปจจยอนๆทม อทธพลตอการคาระหวางกนนอกเหนอจากรปแบบการคาในระดบตา คาดชนความเขมขนทาง

1 74

การคาทตาของไทยนนมเหตมาจากคาดชนความเบยงเบนทางการคาทตา ประเทศเกาหลใตเปน ประเทศทมคาดชนทางการคาอยในระดบสงทง 3 ดชน การเปรยบเทยบกรณของไทยกบเกาหลใต จะทำใหทราบถงแนวทางในการเพมการคาระหวางไทยกบลาตนอเมรกาได

กลมสนคาของไทยทมคาดชน TCI สงหรออกนยหนงคอกลมสนคาสงออกของ ไทยทลอดคลองกบการนำเขาของลาตนอเมรกา ประกอบดวย ขาว หลอดและวาลว อปกรณไฟ ฟาอนๆ อปกรณและชนสวนของเครองจกรสำนกงาน อปกรณโทรคมนาคมและชนสวน นายาง ธรรมชาต อปกรณทำความรอนและความเยนและชนสวน เครองจกรสำนกงาน ผลตภณฑปโตรเลยมทกลนแลว ผลตภณฑโพลเมอร เครองปนไฟและชนสวน และเครองจกรไฟฟาและ อปกรณ

เมอเปรยบเทยบกลมสนคาทมคา TCI สงระหวางไทยกบเกาหลใตแลวพบวาสน คาสงออกของไทยทเหมอนกบเกาหลใตคอ หลอดและวาลว ผลตภณฑปโตรเลยมทกลนแลวผลตภณฑโพลเมอร เครองประมวลผลขอมลอตโนมต อปกรณและชนสวนของเครองจกรสำนก งาน อปกรณไฟฟาอนๆ อปกรณทำความรอนและความเยนและชนสวน และเครองจกรไฟฟา และอปกรณ แสดงใหเหนวาไทยอาจจะมโอกาสเพมการคากบลาตนอเมรกาในสนคาเหลาน

ทางดานกลมสนคาทมคาดชน TBI สงของไทยและเกาหลใตเมอนำมาเปรยบ เทยบกนแลวพบวา อปกรณโทรคมนาคมและชนสวน ยานยนตสำหรบขนสงสนคา และอปกรณ และชนสวนของเครองจกรสำนกงาน เปนรายการสนคาทเหมอกน นอกจากนนกลมสนคาทเกาหลใตมคา TBI สงนไปเปรยบเทยบกบกลมสนคาทไทยมคา TCI สงพบวาม 5 รายการทเหมอน กนคอ อปกรณโทรคมนาคมและชนสวน หลอดและวาลว ผลตภณฑโพลเมอร อปกรณทำความ รอนและความเยนและชนสวน และอปกรณและชนสวนของเครองจกรสำนกงาน

จากการเปรยบเทยบกลมสนคาในดชนตางๆ ระหวางไทยกบเกาหลใตสามารถ อนมานไดวา จรงๆ แลวสนคาสงออกของไทยหลายรายการนนสอดคลองกบสนคาทเกาหลใตทำการคากบอยกบลาตนอเมรกา โดยมเพยงอปกรณไทรคมนาคมและชนสวน และอปกรณและชน สวนของเครองจกรสำนกงาน ทไทยไดทำการคากนลาตนอเมรกาแลว แตสำหรบรายการอนๆท รปแบบการคาของไทยสอดคลองกบลาตนอเมรกาอาจจะยงมไดทำการคาระหวางกนหรอคาแลว แตอยในระดบตา มความเปนไปไดวานกธรกจไทยยงมไดไปเปดตลาดสนคาเหลานนในลาตนอเม รกาหรอความสามารถในการแขงขนอาจจะยงเทยบกบเกาหลใตไมได จงอาจเปนเหตใหใทยมคา

1 7 5

TBI ทตำกวาเกาหลใต นอกจากนนในแงของปจจยอนๆยงมความเปนไปไดวาการคาและการลง ทนระหวางเกาหลใตกบลาตนอเมรกาทอยในระดบสงและมระยะเวลายาวนานกวาไทยอาจเปนอก เหตผลหนงททำใหคา TBI ของเกาหลใตสงกวาไทย เปนทนาดงเกตวากลมสนคาทเกาหลใตมคา TCI และ TBI สงนนมหลายรายการทเหมอนกน แสดงใหเหนวาเกาหลใตไดทำการคากบลาตนอ เมรกา (อนมานจากคา TBI) ลอดคลองกบรปแบบการคาของตนกบลาตนอเมรกา (จากคา TCI) จงทำใหความเขมขนทางการคา (จากคา TII) ของเกาหลใตอยในระดบสง โดยประเดนนนาจะเปน สงสำคญทไทยควรหยบมาพจารณา

กลาวโดยสรป จากการคำนวณคาดชนการคาตางๆ ในลวนนแสดงใหเหนวาเอเชยตะวนออกกบลาตนอเมรกามโอกาสทจะเพมการคาระหวางกนได แมวาจะมอปสรรคทางการ คาคอนขางสงแตความสอดคลองกนของรปแบบการคาในรายการสนคาระหวางเอเชยตะวนออก กบลาตนอเมรกานาจะเปนผลดตอการคาระหวางกนอยางมาก ดงนนหากเอเชยตะวนออกกบลา ตนอเมรกาสามารถลดอปสรรคทางการคาลงไดโอกาสทจะเพมการคาระหวางกนกจะชดเจนมาก รน

สำหรบประเทศไทยทถงแมวาเกอบทกดชนจะมคาคอนขางตา แต'ไทยกม'โอกาส ทจะเพมการคากบลาตนอเมรกาไดเซนกนดวยเหตผลทไดกลาวไปแลวในกรณของภมภาค นอกจากนนรปแบบการคาระหวางเกาหลใตกบลาตนอเมรกานาจะเปนตวอยางทดสำหรบไทยในการ พจารณาเพอเพมการคากบลาตนอเมรกา โดยผลทไดจากการคำนวณคาดชนการคาตางๆ ในลวน นเมอนำไปผนวกกบผลในเรองการวเคราะหรปแบบการคาระหวางไทยกบลาตนอเมรกาเปรยบ เทยบกบประเทศอนๆในแถบเอเชยตะวนออกนน ไดทำใหคำตอบสำหรบการคกษาในหวขอทเกยวกบการทดสอบ Gravity Model ชดเจนขน กลาวคอกลาวคอรปแบบการคาในรายการสนคา ตางหากททำใหไทยทำการคากบลาตนอเมรกาไดนอยกวาเกาหลใตมากกวาจะเปนปญหาจาก ระยะทางทหางไกล ทงทโครงสรางสนคาลงออกของไทยนนลอดคลองกบการนำเขาของลาตนอเม รกา การลงเสรมการลงออกโดยรฐทางดาน ขอมลขาวสารเกยวกบลาตนอเมรกา การอำนวย ความสะดวกทางการคา ตลอดจนการเชอมโยงความดมพนธทางการคาระหวางกนในระดบทมาก ขน นาจะทำใหไทยมการคาทเพมมากขนกบลาตนอเมรกาได

นอกจากนนจากการพจารณากลมสนคาททำการคากพบวา กลมสนคาทเกาหล ใตทำการคากบลาตนอเมรกานนเปนสนคาทมระดบการใชเทคโนโลยสงกวาไทย นนหมายความ

1 7 6

วาหากไทยตองการเพมมลคาการคากบลาดนอเมรกาแลว ไทยควรใหความสำคญตอการพฒนา เทคโนโลยและทนมนษยเพอนำไปสคกยภาพในการแขงขนของสนคาสงออกทเพมมากขน

6.1.2 อปสรรคทางการคาระหวางประเทศไทยกบประเทศในแถบลาดนอเมรกาอปสรรคทางการคาระหวางไทยกบประเทศไนแถบลาดนอเมรกาทสำรวจจากผ

ประกอบการพบวาปญหาทสำคญคอ ระบบการชำระเงนระหวางกน ขอมลขาวสารเกยวกบตลาด ลาดนอเมรกา และภาษาและวฒนธรรม ขณะทอปสรรคจากระยะทางทหางไกลไมพบวาเปนประเดนสำคญ

ในสวนของการพจารณาถงอปสรรคทเกดจากระยะทางในการคากบลาดนอเมร กาโดยใชวธการทางเศรษฐมตในการประมาณสมการ Gravity เปรยบเทยบระหวางไทย-ประเทศค คากบเกาหลใต-ประเทศคคาเพอพจารณาวาโครงสรางทางการคาทอธบายโดยความแตกตางใน รายไดประชาชาตตอหว ระยะทาง และการรวมกลมทางเศรษฐกจ ของไทยและเกาหลใตนนแตก ตางกนหรอไม ผลการทดสอบชใหเหนวาโครงสรางทางการคาของไทยกบเกาหลใตนนไมแตกตาง กนทงในระดบปจจยระยะทางอยางเดยวและในระดบทกปจจย ทำใหสรปไดวาระยะทางมไดเปน อปสรรคในการคาระหวางไทยกบลาดนอเมรกา กลาวคอภายใตความหางไกลของระยะทางดงกลาวนนไทยยงมโอกาสทจะเพมการคากบลาดนอเมรกาไค

ในเบองตนสามารถสรปภาพรวมออกมาไดวาสดสวนมลคาการคาระหวางเกาหล ใตกบลาดนอเมรกาทมากกวาไทยกบลาดนอเมรกานนมไดเกดจากปญหาของระยะทาง แตอาจจะเกดจากประเดนอนคอ ระดบการพฒนาของเกาหลใตทสงกวาไทยซงนำไปสรปแบบการคาระหวางเกาหลใตกบลาดนอเมรกาทแตกตางจากรปแบบการคาของไทยกบลาดนอเมรกา และจากการคกษาในเรองการอธบายรปแบบการคาแสดงใหเหนวารปแบบการคาของเกาหลใตกบลาด นอเมรกาเปนการคาในกลมสนคาทมระดบของเทคโนโลยทสงกวาการคาของไทยกบลาดนอเมรกา

การคกษาทผานมาขางตนเปนการมองลาดนอเมรกาในฐานะคคาแตเพอใหการ คกษาในครงนมไดพลาดในประเดนอนทสำคญไป การมองลาดนอเมรกาในฐานะคแขงจงเปนสง ทควรพจารณา โดยเฉพาะอยางยงการเปนคแขงของไทยทงในตลาดลาดนอเมรกาเองและตลาด สำคญของไทยอยางนาฟตาและสหภาพยโรป จากผลการคกษาพบวา ในตลาด LAIA แมวาจะม ดชนการสงออกทคลายคลงกนสงซงแสดงถงระดบความรนแรงของการแขงขนทตา แตแนวโนมของความรนแรงในการแขงขนของสนคาสงออกระหวางไทยกบประเทศสมาชก LAIA กเพมขน

177

อยางตอเนอง โดยหมวดสนคาอตสาหกรรมเบดเตลดเปนหมวดทมระดบการแขงขนรนแรงมากท สด สนคาสำคญในหมวดนคอ งานคลป การสะสม และของเกา นา$กา อปกรณและเครองมอ แพทย และทเลมภาพยนต ขณะทหมวดเครองจกรและอปกรณขนสง ถงแมระดบของความรน แรงในการแขงขนจะยงไมมากแตกมแนวโนมทสงขน สนคาสำคญในหมวดนคอ เครองกำเนดไฟ ฟาอนๆและชนสวน เครองจกรผลตผาและหนง และขนสวน รถรางและอปกรณทเกยวของเครองตมไอนา เครองพมพและเขาเลม และชนสวน เครองพลงงานไอนา เครองมอสำหรบงาน โลหะ เรอและสงลอยนา และเครองยนตทมใชไฟฟา

สำหรบสนคาใน 2 หมวดนเมอนำมาพจารณาลดสวนการสงออกของไทยไปยง LAIA พบวาหมวดเครองจกรและอปกรณขนสงมลดสวนสงทสดและมแนวโนมทเพมขน สนคา สำคญในหมวดนทมลดสวนการสงออกสง ไดแก อปกรณและชนสวนของเครองจกรสำนกงาน อปกรณโทรคมนาคมและชนสวน และยานยนตสำหรบขนสงสนคา ขณะทสนคาอตสาหกรรม เบดเตลดมลดสวนการสงออกในระดบปานกลางและมแนวโนมทลดลง สนคาในหมวดนทมลดสวนการสงออก ไดแก เครองสวมใสเทา อปกรณและเครองมอถายภาพ สนคาเกยวกบจกษอนๆ และรถเขนเดก ของเดกเลน เกม และอปกรณกฬา จากผลดงกลาวเหนไดวาสนคาทมระดบการ แขงขนรนแรงทงในสองกลมนนเปนคนละรายการกบสนคาทไทยมลดสวนการส,งออกสงในตลาด LAIA จงทำใหสรปไดวาปญหา trade diversion ในชนนยงไมเปนทนาวตก ยงไปกวานนการแขง ขนทคอนขางรนแรงในสนคาอตสาหกรรมเบดเตลดไมเปนทนากงวลนกเพราะมลดสวนการสงออก จากไทยทไมสงนก ขณะทสนคาหมวดเครองจกรและอปกรณขนสงถงแมมแนวโนมของระดบการ แขงขนทเพมขนแตไทยกยงคงมลดสวนการสงออกทเพมขน

จากผลการวเคราะหสรปไดวาไทยอาจไมไดรบผลกระทบจาก trade diversion ท เกดจากการท LAIA รวมกลมทางเศรษฐกจกน โดยคาสวนแบงตลาดของไทยใน LAIA แมจะมไม มากนกแตกมไดมแนวโนมลดลง สวนสนคาสงออกระหวางไทยกบประเทศคแขงคอสมาชก LAIA กมไดคลายกนเทาใดนก ขณะทสนคาท ม ความรนแรงในการแขงขน ไทยกมลดสวนการสงออกท ไมมากนกและยงมความสามารถในการแขงขนสงกวาประเทศคแขงสวนใหญ สำหรบสนคาทมลด สวนการสงออกสง ไทยยงมแนวโนมของการสงออกทเพมขนและมความลามารถในการแขงขนของสนคาในหลายรายการ

ขณะทในตลาดรวมตอนใตนนมลกษณะทคลายกบ LAIA กลาวคอ มดชนการสง ออกทคลายคลงกนสงซงแสดงถงระดบความรนแรงของการแขงขนทตา แตแนวโนมของความรน

178

แรงในการแขงขนของสนคาสงออกระหวางไทยกบประเทศสมาชกตลาดรวมตอนใตกเพมขนอยาง ตอเนอง หมวดสนคาอตสาหกรรมเบดเตลดเปนหมวดทมการแขงขนรนแรงทสดและมแนวโนมของความรนแรงในการแขงขนทเพมมากขน สนคาสำคญในหมวดนคอ งานดลป การสะสม และของเกา ทเลมภาพยนต อญมณและเครองประดบ มเตอรและเครองนบ นาพกา เครองแตง กายชนในททำจากเสนใยสงทอ เครองแตงกายภายนอกชายททำจากเคนใย และอปกรณและ เครองมอแพทย ขณะทหมวดเครองจกรและอปกรณขนสงถงแมระดบของคาดชนจะแสดงวาการ แขงขนไมรนแรง แตเมอพจารณาแนวโนมพบวาสนคาหมวดนอาจมระดบการแขงขนทรนแรงเพม ขนในอนาคตได สนคาทสำคญในหมวดนคอ เครองตมไอนา เรอและสงลอยนา อปกรณไฟฟาท ใชในการแพทย อปกรณไฟฟาอนๆ เครองกำเนดไฟฟาอนๆและชนสวน รถรางและอปกรณท เกยวชอง เครองพลงงานไอนา เครองมอสำหรบงานโลหะ เครองพมพและเขาเลม และชนสวน เครองยนตทมใชไฟฟา เครองบน อปกรณและชนสวน และเครองจกรสำหรบงานโลหะและชน สวน

เมอนำสนคาใน 2 หมวดดงกลาวมาพจารณาคาลดสวนการสงออกจากไทยไป ตลาดรวมตอนใตพบวา สนคาหมวดเครองจกรและอปกรณขนสงเปนหมวดทมลดสวนการสงออก สงทสดและมแนวโนมทเพมขนเลกนอย สนคาในหมวดนทมลดสวนการสงออกสง ไดแกอปกรณทำความรอนและความเยนและชนสวน เครองประมวลผลขอมลอตโนมต อปกรณโทร คมนาคมและชนสวน และหลอดและวาลว สำหรบหมวดสนคาอตสาหกรรมเบดเตลดมแนวโนมท คอนขางผนผวนและเปนไปในทางลดลง สนคาทมลดสวนการสงออกสงไดแก อปกรณและเครอง แตงกายอนๆ เครองสวมใสเทา อปกรณทใชในการกด ตรวจสอบ และวเคราะห และรถเขนเดก ของเดกเลน เกม และอปกรณกฬา จากการพจารณาทงคา ESI รายหมวดและลดสวนการสง ออกของไทยไปยงเมอรโคซรพบวามสนคาเพยงรายการเดยวทมระดบการแขงขนรนแรงและไทยม ลดสวนการสงออกไปยงตลาดรวมตอนใตสงคอเครองสวมใสเทาทอาจเกดปญหา trade diversionM Pใด

จากผลการวเคราะหสำหรบตลาดรวมตอนใตชใหเหนเปนนยวาไทยอาจไม,ไดรบ ผลกระทบจาก trade diversion ทเกดจากการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศสมาชกตลาด รวมตอนใต โดยคาสวนแบงตลาดของไทยในตลาดรวมตอนใตแมจะมไมมากนกแตกมไดมแนวโนมลดลง สวนสนคาสงออกระหวางไทยกบประเทศคแขงคอสมาชกของตลาดรวมตอนใตกมไดคลายกนเทาใดนก ขณะทสนคาทมความรนแรงในการแขงขน ไทยกมลดสวนการสงออกท1ไมมาก นกและยงมความสามารถในการแขงขนสงกวาประเทศคแขง สำหรบสนคาทมลดสวนการสงออก

1 7 9

สง ไทยยงมแนวโนมของการสงออกทเพมขนและมความสามารถในการแขงขนของสนคาในหลาย รายการ นอกจากนนประเทศในกลมตลาดรวมตอนใตยงมการเปดประเทศฝายเดยวกบโลกอยแลวผลกระทบทเกดขนจากอปสรรคในเรองนจงไมเปนทนากงวล อยางไรกตามควรมการประเมน ผลกระทบอยางครอบคลมเมอตลาดรวมตอนใตรวมกลมเสรจสนในปพ.ศ. 2549

ในสวนของตลาดนาฟตาพบวา คาดชนการสงออกทคลายคลงกนระหวางไทยกบลาตนอเมรกามแนวโนมทลดลงเกอบตลอด แสดงถงระดบการแขงขนของสนคาสงออกระหวางไทยกบลาตนอเมรกานนมแนวโนมทเพมขน และรนแรงทสดเมอเปรยบเทยบกบกลมเศรษฐกจอนๆ นามนและไขมนจากพชและสตวเปนหมวดสนคาทมระดบการแขงขนรนแรงทสดรองลงมาไดแก สนคาอตสาหกรรมเบดเตลด สนคาอตสาหกรรมพนฐาน และเครองจกรและ อปกรณขนสง สำหรบแนวโนมของสนคาทง 4 หมวดน ทกหมวดมแนวโนมของการแขงขนทเพม มากขน สนคาสำคญในหมวดนามนและไขมนจากพชคอไขมนและนามนจากพชและสตว หมวด อตสาหกรรมเบดเตลดคอ ทเลมภาพยนต เครองเขยนและอปกรณสำนกงาน อปกรณทางจกษ และชนสวน นาพกา เครองแตงกายชนในททำจากเลนใยสงทอ เครองแตงกายภายนอกหญงท ทำจากเลนใย และเครองแตงกายอนๆททำโดยกก หมวดสนคาอตสาหกรรมพนฐานคอ ยเรเนยม อปกรณสำหรบกอสรางรางรถไฟ ผลตกณฑไมคอรก หนงขนสตวทดดแตงแลว เลนใยสงทอ พเศษ ตคอนเทนเนอรทเปนโลหะ ตะกว เลนใยกก เหลกกลา เหลกลวด ทยงไมไดเคลอบ และ ยางรถยนต และสนคาหมวดเครองจกรและอปกรณขนสงคอ เครองพมพและเขาเลม และชน สวน เครองตมไอนา เครองกำเนดไฟฟาอนๆและชนสวน เรอและสงลอยนา เครองจกรสำหรบ งานโลหะและชนสวน เครองแปรรปอาหารและชนสวน รถจกรยานยนต เครองจกรผลตกระดาษ และเยอกระดาษ เครองพลงงานไอนา เครองจกรการเกษตรและชนสวน และแทรคเตอร

เมอพจารณาคาสดสวนการสงออกของไทยในสนคาแตละหมวดในตลาดนาฟตา พบวา เครองจกรและอปกรณขนสงมแนวโนมของคาสดสวนการสงออกมากทสด สนคาในหมวด นทมสดสวนการสงออกสง ไดแก เครองประมวลผลขอมลอตโนมต อปกรณและชนสวนของ เครองจกรสำนกงาน อปกรณโทรคมนาคมและชนสวน และหลอดและวาลว รองลงมาคอสนคา หมวดอตสาหกรรมเบดเตลด สนคาทมสดสวนการสงออกสง ไดแก เครองแตงกายอนๆททำโดย กก เครองสวมใสเทา เครองแตงกายภายนอกชายททำจากเลนใย และเครองแตงกายภายนอก หญงททำจากเลนใย ขณะทสนคาอตสาหกรรมพนฐานมสดสวนไมสงนก สนคาทมสดสวนการสง ออกสง ไดแก การผลตโลหะพนฐาน สงททำดวยผา และปนซเมนต สวนนามนและไขมนจาก พชและสตวมคาสดสวนทตามาก สนคาเครองจกรและอปกรณขนสง และสนคาอตสาหกรรมฟน

180

ฐาน มแนวโนมทคอนไปในทางเพมขน ขณะทสนคาอตสาหกรรมเบดเตลด และนามนและไขมน จากพชและสตว มแนวโนมทลดลง จากการพจารณาขางตนพบวา มสนคาสองรายการทมการ แขงขนรนแรงและไทยมสดสวนการสงออกไปยงนาฟตาสงคอ เครองแตงกายอนๆททำโดยถกและเครองแตงกายภายนอกหญงททำจากเสนใย โดยสนคาทงสองรายการดงกลาวอาจเกดปญหา trade diversion ได

จากผลการวเคราะหขางตนสรปไดวาผลกระทบของ trade diversion ในนาฟตา จากไทยไปยงลาตนอเม‘รกานนไมชดเจน คาสวนแบงตลาดของไทยมคาและแนวโนมทเพมขนเพยงเลกนอย ขณะทหมวดสนคาทมการแขงขนรนแรงและเปนทนากงวลคอหมวดสนคาอตลาหกรรมเบดเตลดจากคาสดสวนการสงออกทลดลง สำหรบสนคาอตสาหกรรมพนฐาน และเครอง จกรและอปกรณขนสง แมคาสดสวนการสงออกจะมเพมขนแตคาดชนการสงออกทคลายคลงกน ทมแนวโนมลดลงแสดงถงความรนแรงในการแขงขนทเพมมากขน ตลอดจนการพจารณาคา RCA ใน 2 หมวดนยงแสดงถงความสามารถในการแขงขนทไทยยงมนอยกวาหลายประเทศ ดงนนสน คาใน 2 หมวดดงกลาวไทยตองใหความสำคญเปนพเศษ แมวาไทยจะมการรวมกลมทางเศรษฐกจกบประเทศสมาชกนาฟตาในเอเปคแตไทยกควรตองพจารณาถงสทธประโยชนทไทยจะ ไดรบจากประเทศเหลานเปรยบเทยบกบประเทศในแถบลาตนอเมรกาทไดรบจากนาฟตาเมอการ รวมกลม FTAA เสรจสนในปพ.ศ. 2548 มฉะนนแลวไทยอาจสญเสยความสามารถในการแขงขน ในตลาดนาฟตานไป

สำหรบในตลาดสหภาพยโรปทมตลาดรวมตอนใตเปนคแขงพบวา ความรนแรง ของการแขงขนมแนวโนมทเพมขนแตกอยในระดบทไมรนแรง สนคาในหมวดเครองดมและยาสบ มระดบการแขงขนทรนแรงมากทสด รองลงมาไดแก นามนและไขมนจากพชและสตว แรเชอ เพลง และเคมและเคมกณฑ สำหรบแนวโนมของทง 4 หมวดนเกอบทงหมดมแนวโนมทไมแน นอน ยกเวนเคมและเคมกณฑทมแนวโนมเพมขน ในการพจารณาคาสดสวนการสงออกของไทย ไปยงสหภาพยโรปในสนคาทง 4 หมวดพบวา สนคาทง 4 หมวดมคาสดสวนการสงออกทตามาก โดยมเพยงเคมและเคมกณฑเพยงหมวดเดยวทมแนวโนมเพมขน นามนและไขมนจากพชและสตวมแนวโนมคงท ขณะทเครองดมและยาสบ และแรเชอเพลง มแนวโนมทลดลง หมวดสนคา ทไทยมสดสวนมลคาการสงออกไปยงตลาดสหภาพยโรปสงทลดคอ เครองจกรและอปกรณขนสง รองลงมาไดแก สนคาอตสาหกรรมเบดเตลด และสนคาอตสาหกรรมพนฐาน ตามลำดบ

18าจากผลการวเคราะหมสนคาเพยงหมวดเดยวทควรใหความลนใจคอเคมและเคม

ภณฑเนองจากมแนวโนมของคาสดสวนการส,งออกทเพมขนและมระดบการแขงฃนทมแนวโนม ของการรนแรงทคอนไปในทางเพมขนเลกนอย แตกระนนกตาม หมวดสนคาทไทยมคาของสด สวนการสงออกจากไทยไปยงสหภาพยโรปสงกสบเปนหมวดทมไดมการแขงขนรนแรง ดงนนปญหา trade diversion จงไมไขประเดนสำคญ

ขอสรปทไดในภาพรวมสำหรบการคกษาผลกระทบจากการรวมกลมทาง เศรษฐกจของลาตนอเมรกาคอไทยคงไมตองกงวลกบปญหา trade diversion ทเกดจากการรวม กลมทางเศรษฐกจของลาตนอเมรกาดวยกนเองและการรวมกลมกบตลาดสงออกทสำคญของไทย อยางนาฟตาและสหภาพยโรป ดวยเหตวารปแบบสนคาสงออกของไทยกบลาตนอเมรกานนมความแตกตางกนคอนขางสงหรอไมไดแขงขนกน แตเมอใดกตามทลาตนอเมรกาพฒนาขนตลอด จนแนวโนมของการคาในลกษณะของการคาภายในอตสาหกรรมเดยวกนของลาตนอเมรกามมาก ขน คงจะปฏเสธไมไดวาลาตนอเมรกาจะตองเปนคแขงทสำคญของไทยอยางแนนอน แมวาการ คาภายในอตสาหกรรมเดยวกนทเพมขนอาจเปนประโยชนตอไทยในแง,ของการเปนคคากตาม ไทยควรจะตองพจารณาในประเดนตางๆ เหลานใหรอบคอบเพอทจะไมสญเสยสวนแบงตลาดท สำคญ ตลอดจนเพอทจะไดเพมการคากบลาตนอเมรกาตอไปในอนาคตได

กลาวโดยสรป จากสรปผลการคกษาขางตนแสดงใหเหนวาไทยมแนวทางทจะเพมการคา กบประเทศไทยในแถบลาตนอเมรกาใหมากยงขนได

6 .2 ข อ จ ำ ก ด ใ น ก า ร ส ก ษ า

ปญหาสำคญทพบจากการคกษาในครงนคอเรองของขอมลขาวสาร โดยเฉพาะขอมลทเกยวกบประเทศในแถบลาตนอเมรกา แมขอมลทางการคาทไดจากหนวยราชการไทยอยางกรมเศรษฐกจการพาณชยจะเปนขอมลอยางดและไมมปญหา แตขอมลในระคบประเทศทอยในเวปไซดของกระทรวงการตางประเทศนนกลบพบวาไมทนสมยเทาทควร นอกจากนนการรวบรวมขอ มลทคงกลาวยงไมเปนประโยชนตอการทำวจยดานเศรษฐศาสตรโดยเฉพาะในเชงปรมาณ ขณะท การรวบรวมประเดนปญหาจากการคาทเกดขนกบประเทศในแถบลาตนอเมรกากยงไมขดเจนวา หนวยงานใดจะเปนแหลงเกบขอมล

1 8 2

สงทนาประหลาดใจอยางยงทไดจากการตกษาในครงนคอขอมลการคาในระดบรายการ สนคาทจดทำโดยลหประชาชาตนน (PC-TAS) และเปนทคาดหมายไดวาหนวยงานทสำคญ ของสหประซาชาตอยาง ESCAP ทตงอยในกรงเทพมหานครนาจะมขอมลดงกลาว แตกลบไมพบ วาขอมลดงกลาวอยในรปแบบทจะพรอมสำหรบการใหบรการ และเปนทนาประหลาดใจยงขนเมอไมพบวาขอมลชดนนมอย ณ หนวยงานใดทพรอมใหบรการในประเทศไทย

นอกจากนน ความหายากของขอมลตางๆ ตลอดจนความถกตองของขอมลทไดจากการจดเกบโดยหนวยงานของไทยยงทำใหเปนขอจำกดทสำคญของการตกษาครงน6.3 ขอเสนอแนะ

6.3.1 ขอเสนอแนะสำหรบการตกษาในอนาคตการตกษาในครงนเปนการตกษาทมขอบเขตการตกษาคอนขางกวางและมวธการ

ตกษาเปนจำนวนมาก เนองจากความสำคญของลาตนอเมรกาในฐานะประเทศคคายงมไมมากนก โดยเฉพาะอยางยงการตกษาในครงนไดมงเนนประเดนสำคญไปในดานการคา จรงอยวาเมอ เทยบกบการคาแลวความสำคญของการลงทนระหวางไทยกบลาตนอเมรกาจะมนอยกวา แตหาก ไดมการตกษาถงประเดนเกยวกบการลงทนระหวางไทยกบลาตนอเมรกาแลวจะทำใหภาพของการ คาและการลงทนซงอาจบงขถงโอกาลนนมความชดเจนมากยงขนไปอก

6.3.2 ขอเสนอแนะเชงนโยบายประเดนสำคญทไทยควรพจารณาจากการตกษาเปรยบเทยบกบกรณเกาหลใต

คอไทยควรใหความสำคญตอการพฒนาเทคโนโลยและทนมนษยเพอนำไปส'ศกยภาพในการแขง ชนของสนคาลงออกทเพมมากขน ตลอดจนโอกาสในการเพมมลคาการคากบลาตนอเมรกา นอก จากนนแลว จรงอยวาเรองของการคาในปจจบนนนเปนธรกรรมทเกดขนโดยภาคเอกชน แตอยาง ไรกตาม บทบาทของภาครฐในฐานะทจะเปนผอำนวยความสะดวก (facilitator) กม,ไดม'นอย,ไป กวากนมากนก ดงนนภาครฐควรจะสนบลนนและลงเสรมภาคเอกชนในการคาระหวางไทยกบลา ตนอเมรกาโดยการจดหาขอมลทางการคาและการลงทนของลาตนอเมรกา ยงไปกวานนภาครฐควรรบฟงความเหนและขอมลจากภาคเอกซนเพอนำไปประกอบการเจรจาในกรอบความรวมมอ ตางๆ ทไทยไดอยรวมกบประเทศในแถบลาตนอเมรกาเพอเพมโอกาสทางการคาและการลงทน ระหวางไทยกบลาตนอเมรกาเพมมากขน