6/16/2013 nattawoot koowattanatianchai 1fin.bus.ku.ac.th/135512 economic environment for...
TRANSCRIPT
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 1
Economic Environment for
Finance
ณฐวฒ ควฒนเธยรชย
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 3
Email:
Homepage:
http://fin.bus.ku.ac.th/nattawoot.htm
Phone:
02-9428777 Ext. 1221
Mobile:
087- 5393525
Office:
ชน 9 ตกใหมคณะบรหารธรกจ ม.
เกษตรศาสตร บางเขน
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 4
Lecture 1
Economic Analysis of Investment Projects
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 5
หวขอบรรยาย
Project feasibility
analysis
Financial analysis
Economic analysis
Case Study: Wastewater
Treatment Plant
Project Feasibility Analysis
การวเคราะหความเหมาะสมของโครงการไมวาจะ
พจารณาดานการเงนหรอดานเศรษฐศาสตรลวน
ตองใชวธตนทน-ผลประโยชน
กระบวนการระบและก าหนดมลคาตนทนและ
ผลประโยชนทงหมดทเกดขนจากการด าเนนโครงการ
ในชวงวงจรชวตของโครงการ หลงจากนนตนทนและ
ผลประโยชนทระบและก าหนดมลคาไดจะถกคดลด
(discount) ใหเปนมลคาปจจบน โดยขนตอนสดทายจะ
เปนการน าผลประโยชนและตนทนทอยในรปมลคา
ปจจบนมาเปรยบเทยบและรวมกน เพอประมาณคา
ผลตอบแทนจากการลงทนโครงการ
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 6
Return on the Investment Project
ระยะเวลาคนทน
(payback period)
มลคาปจจบนสทธ (net
present value)
อตราผลตอบแทนภายใน
(internal rate of return)
อตราสวนผลประโยชน-
ตนทน (benefit-cost
ratio)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 7
Payback Period
d จะเปนระยะเวลาคนทน ถาหลงจากทน าโครงการ
ไปปฏบต d ป แลวโครงการใหผลประโยชนสทธ
เทากบคาใชจายในการลงทน
Gross benefitst = ผลประโยชนรวมในปท t
Operating costst = คาใชจายในการด าเนนงานในปท t
Investment costst = คาใชจายในการลงทนในปท t
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 8
d
t
d
t 0
t
0
tt costs Investmentcosts Operatingbenefits Gross
Payback Period
โครงการขางลางม PP = 3 + 3/20 = 3.15 ป
กฎ PP
ควรลงทนในโครงการทม PP นอยกวาระยะเวลาทตง
เอาไวโดยองคกร
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 9
0 1 2 3 4 5
-$40 $10 $12 $15 $20 $7
Net Present Value
มลคาปจจบนสทธ บอกมลคาปจจบนของ
ผลประโยชนสทธคดลด
i = อตราคดลด
กฎของ NPV
ควรลงทนในโครงการทม NPV เปนบวก
ควรลงทนในโครงการทม NPV มากทสด ถาตองเลอก
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 10
N
tt
i0
ttt
1
costs Investmentcosts Operatingbenefits GrossNPV
ค านวณ NPV ใน EXCEL
EXCEL ท าใหการค านวณ NPV งายขน
การใชฟงกชน NPV ใน EXCEL
=NPV(เซลลทเกบอตราคดลด,ชวงของเซลลทเกบผลประโยชนสทธทตองการค านวณ NPV)
บวกผลประโยชนสทธเรมแรกของโครงการภายหลงทค านวณ NPV แลว
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 11
Internal Rate of Return
นยามของ IRR
อตราคดลดทท าให NPV = 0
กฎ IRR
ควรลงทนในโครงการทม IRR สงกวาอตราคดลด
ควรลงทนในโครงการทม IRR สงทสด
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 12
0IRR1
costs Investmentcosts Operatingbenefits Gross
0
ttt
N
tt
ตวอยางการค านวณ IRR
IRR ของโครงการตอไปน = 19.4%
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 13
0 1 2 3
$50 $100 $150
-$200
32 )1(
150$
)1(
100$
)1(
50$2000
IRRIRRIRRNPV
ค านวณ IRR ใน EXCEL
เรมตนดวยการใสผลประโยชนสทธในแตละปไวใน
เซลลใน EXCEL
การใชฟงกชน IRR
=IRR(ชวงของเซลลทเกบผลประโยชนสทธทตองการ
ค านวณ IRR, ตวเลขคาดคะเน)
ไมจ าเปนตองใสตวเลขคาดคะเนกได
ค าตอบท EXCEL คดใหจะเปนจ านวนเตม ซงเรา
สามารถสงให EXCEL คดค าตอบทเปนจดทศนยมได
ดวยการกดปม “increase decimal
6/16/2013 14Nattawoot Koowattanatianchai
Benefit-Cost Ratio
อตราสวนระหวางมลคาปจจบนของผลประโยชน
สทธและมลคาปจจบนของคาใชจายในการลงทน
ทงหมด
กฎ
เลอกลงทนในโครงการทม B/C > 1
NPV > 0 เมอ B/C > 1
เลอกลงทนในโครงการทให B/C สงสด
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 15
N
tt
N
tt
i
i
0
t
0
tt
1
costs Investment
1
costs Operatingbenefits Gross
BC
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 16
Financial Analysis
การวเคราะหทางการเงนใชกระแสเงนสดค านวณตวชวดผลการด าเนนงานทางการเงน เชน NPV และ IRR (มกถกเรยกวา FNPV และ FIRR)
พจารณาแคกระแสเงนสด (แคกระแสเงนสดทถกจายออกจากหนวยงานทบรหารโครงการ หรอทหนวยงานทบรหารโครงการรบมา) ซงไมรวมถง คาเสอมหรอรายการทางบญชทไมใชกระแสเงนสด
กระแสเงนสดของโครงการถกประเมนดวยหลก “สวนบวกเพม” หรอ incremental ความแตกตางระหวางตนทนและผลประโยชนในกรณทม
โครงการ กบกรณทไมมโครงการ
ใชอตราคดลดทสะทอนถงตนทนเงนทน (WACC)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 17
กระแสเงนสดทใชใน FA
กระแสเงนสดใชใน FA
ของโครงการ A คอ กระแส
เงนสดทเกดขน (หรอไม
เกดขน) ถาลงทนใน
โครงการ A
กระแสเงนสดทจะเกดขนไม
วาโครงการ A จะถกยอมรบ
หรอไมกตาม ไมใชกระแส
เงนสดทใชในการจดงบ
ลงทน
กระแสเงนสดทใชในการจดงบลงทน
กระแสเงนสดสวนบวกเพม
(incremental cash flows)
การเปลยนแปลงของกระแส
เงนสดรวมของธรกจทเปนผล
โดยตรงจากการยอมรบ
โครงการนนๆ
กระแสเงนสดรวมของธรกจ
ถารบโครงการนน - กระแส
เงนสดรวมของธรกจถาไมรบ
โครงการนน
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 18
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 19
กระแสเงนสดสวนบวกเพม
ตนทนจม (sunk costs) ไมเปนกระแสเงนสดสวน
บวกเพม
ตนทนจมเปนตนทนทเกดขนไปแลว และจะไม
เปลยนแปลงไมวาจะตดสนใจยอมรบโครงการหรอไม
“ถงแมวาเราจะเดนหนามาแลวหลายกาว” กไมได
หมายความวาเราควรตองเสยเงนลงทนตอในโครงการท
ไมมก าไร
พจารณาราคาของคอมพวเตอรโนตบคตวเกาวามผลตอ
การพจารณาซอคอมพวเตอรโนตบคตวใหมของเรา
หรอไม
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 20
กระแสเงนสดสวนบวกเพม
ตนทนคาเสยโอกาส (opportunity costs) เปน
กระแสเงนสดสวนบวกเพม
ถงแมวาโครงการจะม NPV > 0 กไมแนวาโครงการนน
ควรถกยอมรบทนท กจการอาจปลอยผานโครงการทม
NPV สงกวาโครงการทก าลงพจารณากได
กระแสเงนสดทเสยไปจากการยอมรบโครงการควรถก
พจารณา
พจารณาการตงโรงงานในทดนทเปนของกจการอยแลว
กบการตงโรงงานในทดนทตองซอ (มคาเสยโอกาสใน
การขายทดนของกจการเกดขน)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 21
กระแสเงนสดสวนบวกเพม
ผลขางเคยง (side effects) เปนกระแสเงนสดสวนบวกเพม
เนองจากกจการทมการบรหารงานหลายสวน การลงทนในโครงการใดโครงการหนงอาจสงผลกระทบตอกระแสเงนสดดานอนๆของกจการ
การกรอน (erosion) คอ การไดมาซงรายไดของโครงการท าใหรายไดจากผลตภณฑหรอบรการดานอนๆ ของกจการลดลง
การเสรมซงกนและกน (synergy) คอ การไดมาซงรายไดของโครงการท าใหรายไดจากผลตภณฑหรอบรการดานอนๆ ของกจการเพมขน
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 22
กระแสเงนสดสวนบวกเพม
ภาษ (taxes)
กระแสเงนสดสวนบวกเพม
ควรถกหกภาษกอนน ามา
พจารณาในการจดงบลงทน
ถามการเปลยนแปลงของ
ภาษทธรกจตองจาย การ
เปลยนแปลงนควรจะถก
พจารณาดวยในการคด
กระแสเงนสดสวนบวกเพม
ดวย
กระแสเงนสดสวนบวกเพม
ภาษ (taxes)
พจารณาเกราะปองกนภาษ (tax shield) ทไดจากคา
เสอมสภาพ
ถาเราแทนทเครองจกรตวเดมทยงเหลออาย 3 ป และมคาเสอม
$5000 ตอป ดวยเครองจกรใหมทมราคา $45000 และจะเสอม
อายแบบเสนตรงตลอดอาย 5 ป สมมตวาอตราภาษ = 40%
เกราะปองกนภาษสวนบวกเพมทไดจากการเสอมสภาพของ
เครองจกรใหมในกรณนจะเทากบ $1600 ในสามปแรก และ
$3600 ในปท 4 และ 5
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 23
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 24
กระแสเงนสดสวนบวกเพม
รายจายจากดอกเบย (interest expenses) ไมเปนกระแสเงนสดสวนบวกเพม
ในความเปนจรงแลวระดบของหนในโครงสรางทนของกจการจะสงผลกระทบตอมลคาของกจการ แตตอนนเราจะตงสมมตฐานวาระดบการกอหนของกจการ (หรอรายจายจากดอกเบย) ไมมผลตอมลคาของโครงการ
การตดสนใจดานการลงทนและการตดสนใจดานการระดมทนแยกจากกน ดงนนรายจายจากดอกเบยซงเปนผลมาจากการตดสนใจดานการระดมทนจะไมถกพจารณาในกระแสเงนสดของโครงการลงทน
ตนทนของการระดมทน (เชน ดอกเบย เงนตน เงนปนผล ฯลฯ) สงผลกระทบตออตราทใชคดลดกระแสเงนสด
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 25
การค านวณกระแสเงนสด
กระแสเงนสดจากการด าเนนงาน
Operating Cash Flows = EBIT – Taxes + Depreciation EBIT = Revenues – Costs – Depreciation
Taxes = EBIT × (1 – Tax Rate)
มลคาซาก (residual value)
ตองไมลมพจารณามลคาซาก (residual value) ของสนทรพยถาวรหลงจากหกภาษ
สวนประกอบส าคญของ FA
European Commission (2008): “Guide to
CBA of investment projects”
อายโครงการ
ตนทนจากการลงทน (investment costs)
รายไดและตนทนจากการด าเนนงาน (operating
revenues and costs)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 26
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 27
Investment cost
Investment cost
เงนลงทนในสนทรพยถาวร
(fixed investment)
ตองไมลมพจารณามลคาซาก
(residual value) ของสนทรพย
ถาวรหลงจากหกภาษ
ตนทนในอนาคตจากการแทนท
สนทรพยหรอการบ ารงรกษาท
ไมไดเกดขนตามปกต
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 28
Investment cost
Investment cost
เงนลงทนเพอการเรมธรกจ
(start-up costs)
การเปลยนแปลงของเงนทน
หมนเวยนสทธ (changes in
net working capital)
∆NWC = ∆CA - ∆CL
โครงการในระยะแรกมกมสวน
บวกเพมของเงนสด สนคา
คงเหลอ และลกหนการคา ไว
เพอด าเนนการ ซงมกจะนอยลง
จนไมมการเปลยนแปลงใน
ภายหลง
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 29
สวนประกอบส าคญของ FA
ตนทนจากการ
ลงทนทงหมด
ตามค าแนะน า
ของ European
Commission
(2008)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 30
Operating revenues and costs
ตนทนจากการด าเนนงาน
ตนทนโดยตรงจากการผลต (วตถดบ คนงาน การ
บ ารงรกษา ตนทนการผลตอนๆ)
รายจายบรหาร
รายจายในการขายหรอแจกจายสนคา
รายไดจากการด าเนนงาน
จ านวนสนคาหรอบรการทคาดหมายวาจะขายได ×
ราคาตลาดของสนคาหรอบรการ
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 31
Operating revenues and costs
ขอควรระวงในการค านวณ operating costs
คาเสอมไมถกรวมในตนทนจากการด าเนนงาน เนองจาก
ไมใชเงนสด
เงนทนส ารองเพอลงทนในอนาคต ไมควรถกคดเปน
ตนทนจากการด าเนนงาน เนองจากไมไดสะทอนถง
ตนทนจากการบรโภคสนคาและบรการอยางแทจรง
เงนทส ารองไวเผอความไมแนนอนของกระแสเงนสด ไม
ควรถกคดเปนตนทนจากการด าเนนงาน ซงความไม
แนนอนนเราควรใชการวเคราะหความเสยงจดการ
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 32
Operating revenues and costs
ขอควรระวงในการค านวณ operating revenues
VAT หรอภาษทางออม (indirect taxes) อนๆ ซง
หนวยงานทบรหารโครงการเกบจากลกคาไมควรถกรวม
เปนรายรบ เนองจากเงนสวนนจะถกจายไปใหรฐบาลใน
ภายหลง
เงนอดหนนจากรฐ (subsidies) ไมควรรวมเปนรายรบ
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 33
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 34
Financial Discount Rate
อตราคดลดทางการเงน สะทอนถงตนทนคาเสย
โอกาสทเสยไปในการใชเงนทนลงทนในโครงการ
แตไมไดลงทนในสนทรพยทางการเงนทมความ
เสยงทเปนระบบระดบเดยวกนกบโครงการ หรอ
อตราผลตอบแทนทเจาของเงนทนตองการไดรบ
จากการใหทนโครงการ
เจาของทนม 2 ประเภทใหญๆ
เจาหน ⇔ อตราดอกเบยเปนตนทนของเงนทน
เจาของ ⇔ อตราผลตอบแทนเปนตนทนของเงนทน
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 35
ตนทนเงนทนถวเฉลยถวงน าหนก
(weighted average cost of capital)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 36
WACC = E + D
E× RE +
E + D
D× RD ×(1 – TC)
RD = อตราดอกเบย (ตนทนของการเปนหน)
RE = ผลตอบแทนของผถอหนทใหทนแกโครงการ
D = มลคาของหนในทนของโครงการทงหมด
E = มลคาของสวนของผถอหนในทนของโครงการ
ทงหมด
TC = อตราภาษ
ตวอยางการค านวณ WACC
พจารณาการจดหาเงนทนของโครงการเปด
รานอาหารหรขนาดเลกแหงหนง
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 37
เงนกระยะยาว 2,000,000 บาท RD = 10%
หนสามญ 4,000,000 บาท RE = 20%
รวม 6,000,000 บาท WACC =
15.67%
ตวอยางการค านวณ WACC
RD พจารณาจากอตราดอกเบยเงนกของธนาคารกสกรไทย จ า กด
(มหาชน) เทากบ MLR (7.25%) + 1% แตส า หรบกรณธรกจบรการทไม
มหลกทรพยค าประกนอาจจะตองกโดยใหบรรษทประกนสนเชอขนาดยอม
(บสย.) เปนผค าประกนสนเชอ ซงก า หนดอตราคาธรรมเนยมค าประกนท
1.75% ตอป (7.25% + 1%+1.75% = 10%
RE อางองจาก Earning Yield ของบรษท เอสแอนดพ ซนดเคท จ ากด
(มหาชน) (S&P) ซงมคาประมาณ 15% ค า นวณโดยใชขอมล P/E Ratio
เฉลย แตเนองจากรานนมขนาดของธรกจทเลกกวา S&P มาก และยงเปน
ธรกจใหมจงมความเสยงในการด าเนนธรกจมากกวาท าใหอตรา
ผลตอบแทนทผถอหนตองการสงกวาของ S&P ดงนน RE ทจะน ามาใชส า
หรบรานอาหารแหงนจงปรบเพมขนเปน 20%
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 38
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 39
FA ของโครงการเกยวกบการประปา
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 40
Economic Analysis
EA ประเมนมลคาโครงการจากมมมองของสงคม
โดยรวม
คณคาของโครงการวดจากสวสดการทางเศรษฐศาสตร
(economic welfare) ทโครงการจะมอบใหชมชนหรอ
ประเทศ
แนวคดหลกของ EA คอ ปจจยการผลตของ
โครงการ (project input) ควรมราคาเทากบตนทน
คาเสยโอกาส และผลผลตของโครงการ (project
output) ควรมมลคาเทากบความตองการจาย
(willingness to pay) ของผบรโภค
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 41
ระเบยบวธของ EA
EA Methodology
เปลยนราคาตลาด (market price) ใหเปนราคาเงา
(shadow price)
คดภาษและเงนโอนใหถกตอง (fiscal correction)
ก าหนดมลคาใหกบผลกระทบของโครงการตอสงคม
โดยรวม
รวมผลกระทบทางออม (indirect effects)
คดลดผลประโยชนสทธของโครงการดวยอตราคดลด
ทางสงคม (social discount rate)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 42
ราคาเงา
บางครงราคาทก าหนดโดยตลาดหรอรฐบาลกไมใช
ตววดทดของตนทนคาเสยโอกาสของปจจยการผลต
และผลผลต โดยเฉพาะอยางยงในกรณตอไปน
ราคาแทจรงของปจจยการผลตและผลผลตถกบดเบอน
เนองจากตลาดไมมประสทธภาพ เชน ในกรณทมการ
ผกขาด
รฐบาลก าหนดราคาของการบรการสาธารณะไมตรงกบ
ตนทนทแทจรง เชน กอตราคาไฟสงกวาตนทนหนวย
สดทายในระยะยาว (ในกรณน ผลประโยชนทาง
เศรษฐศาสตรจะต ากวาผลประโยชนทางการเงน)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 43
ราคาเงา
วธทวไปในการหา
ราคาเงา
ความตองการจาย
(willingness to pay)
ตวคณปรบเปลยนราคา
(conversion factor)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 44
Willingness To Pay: การประปา
การบรการน าประปาของเปนหนงตวอยางของการ
ผกขาด ซงในทางเศรษฐศาสตรนน ปรากฏการณน
แสดงถงความไมมประสทธภาพของตลาด เปนผล
ท าใหราคาตลาดของน าประปาไมใชราคาทสะทอน
ถงตนทนคาเสยโอกาสทางสงคมทแทจรง
WTP สามารถหาไดโดยพจารณาบรการทางเลอก
ทสามารถจายน าได (รถน า น าดมขวด อปกรณ
กรองน า ฯลฯ) และหาราคาเฉลยของบรการ
เหลานน หรอส ารวจดวยแบบสอบถาม
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 45
Tradable Goods
สนคาทซอขายได (tradable
goods) เชน สนคาทาง
การเกษตร สนคาดานพลงงาน
บางตว หรอสนคาทวไป
ใหเปลยนราคาตลาดใหเปนราคา
พรมแดน (border price) เชน
ราคา CIF ส าหรบสนคาน าเขา
และราคา FOB ส าหรบสนคา
สงออก ทก าหนดดวยสกลเงน
เดยวกน
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 46
Non-tradable Goods
รายการหลก (major items)
ของสนคาทซอขายไมได
(non-tradable goods) หรอ
รายการทมตวคณ
ปรบเปลยนเฉพาะ (sector-
specific CF)
ใช conversion factor เฉพาะ
(sector specific factor) ใน
การเปลยน
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 47
Non-tradable Goods
รายการรอง (minor items) ของสนคาทซอขาย
ไมได (non-tradable goods) หรอรายการทไมม
ตวคณปรบเปลยนเฉพาะ (sector-specific CF)
ใช standard conversion factor ในการปรบคา
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 48
Shadow Wage
คาแรงในปจจบนอาจไมใชตววดทางสงคมทดของ
ตนทนคาเสยโอกาสของแรงงาน เนองจาก
ตลาดแรงงานไมสมบรณ เชน
ตนทนของแรงงานในภาคเอกชน อาจนอยกวาตนทนคา
เสยโอกาสของสงคม เนองจากรฐใหเงนสนบสนนแรงงาน
ในบางพนท
การก าหนดคาแรงขนต า ท าใหผคนอาจไมอยากท างาน
ถงแมวาในประเทศนนจะมอตราการวางงานทสงกตาม
การมอยของภาคธรกจบางสวนทผดกฎหมาย ทไมมคาแรง
อยางเปนทางการก าหนดไว แตมตนทนคาเสยโอกาสของ
แรงงาน
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 49
Shadow Wage
คาแรงเงา (shadow wage) แตกตางกนไปตามแต
ละพนท และสวนมากจะเปนคาเฉลยถวงน าหนก
ระหวาง
คาแรงเงาของแรงงานฝมอ และแรงงานไมมฝมอทเคย
ท างานคลายกนมากอน (สวนมากจะถกก าหนดให =
คาแรงในตลาด)
คาแรงเงาของแรงงานไมมฝมอทถกน ามาจากคนวางงาน
(สามารถก าหนดให ≥ สวสดการคนวางงาน)
คาแรงเงาของแรงงานไมมฝมอทมาจากงานอน (สามารถ
ก าหนดให = มลคาของผลผลตทเสยไปจากงานนน)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 50
Shadow Wage
โดยทวไปแลว ตนทนคา
เสยงโอกาสของแรงงานใน
ระบบเศรษฐกจทมคน
วางงานสง มกจะต ากวา
คาแรงทจายจรง
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 51
Shadow Wage
สดสวนทใชในการค านวณคาแรง
เงาของแรงงานในแตละประเภทจะ
แตกตางกนไปตามโครงการ
(ขนอยกบจ านวนแรงงานในแตละ
ประเภททใชในโครงการนน)
ในโครงการทมอตราผลตอบแทน
ภายในทางเศรษฐศาสตรทมาก
พอแลว เราไมควรเสยเวลามาก
เกนไปในการค านวณหาคาแรงเงา
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 52
Shadow Wage
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 53
ตวคณปรบเปลยน
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 54
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 55
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 56
หมายเหต: ตวคณปรบเปลยนราคาของโครงการลงทนในการสรางโรงงานปรบน าเสย โดยมตวคณปรบเปลยนมาตรฐาน
(standard conversion factor) = 0.96
Fiscal Corrections
บางรายการในการวเคราะหทาง
การเงนเปนการโยกยายถายเท
ผลประโยชนหรอตนทนจากภาค
สวนหนงไปอกภาคสวนหนง ซง
ไมกอใหเกดผลกระทบใดๆ ทาง
เศรษฐกจ เชน ภาษทเจาของ
โครงการจายจะถกชดเชยดวย
รายไดของรฐทเพมขน หรอ เงน
อดหนนจากทางรฐทมอบให
เจาของโครงการ
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 57
Fiscal Corrections
กฎทวไป
ราคาของ input และ output ทถกพจารณาควรเปนยอด
สทธของ VAT และภาษทางออมอนๆ
VAT จากลกคา ⇒ เจาของโครงการ ⇒ รฐบาล ⇒ ลกคาในรป
ของรายจายสาธารณะ
ราคาของ input รวมทงแรงงาน ควรเปนยอดรวมของ
ภาษโดยตรง
ลกจางไดคาแรงสทธ (หกภาษแลว) สวนภาษจะถกสงไปให
รฐบาล ซงรฐบาลจะจายคนลกจางในรปของรายจายสาธารณะ
เงนอดหนนของรฐบาล (subsidy) เปนการโยกยาย
ถายเทอยางแทจรง ไมควรถกนบเปนรายได
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 58
Fiscal Corrections
ขอยกเวน
ภาษทางออม (indirect taxes) บางตว เชน ภาษคารบอน
อาจถกรวมในตนทนของโครงการ แตตองระวงเรอง
double counting เชน พจารณาทงภาษคารบอนและ
ตนทนจากผลกระทบภายนอกตอสงแวดลอมในการ
วเคราะหโครงการ
เงนสนบสนนจากรฐบาลทถกใชเพอใหเจาของโครงการ
ผลตสนคาหรอบรการให (เชน เงนอดหนนโรงเรยนเพอ
ชวยนกเรยนทพการ) ควรถกพจารณาเปนรายได
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 59
Non-market impacts
การวเคราะหทางเศรษฐศาสตร
ตองพจารณาถงผลกระทบของ
โครงการตอสงคมโดยรวม ทไม
สามารถหามลคาตลาดไดดวย
ผลกระทบภายในระหวาง
หนวยงานทบรหารโครงการและผ
ไดรบผลประโยชนจากโครงการ
ผลกระทบตอบคคลภายนอก
โครงการ (externality)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 60
Non-market impacts
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 61
Non-market impacts
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 62
Non-market impacts ของการ
บรการของการประปา มลคาคนตายและคนปวยท
สามารถหลกเลยงไดถาม
สขลกษณะทางน าทด
คารกษาพยาบาลทงหมด
รายไดทเสยไปจากการขาด
งาน
มลคาชวตมนษย (human
life value) ค านวณจาก
รายไดเฉลยและชวงชวตท
เหลออย
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 63
Non-market impacts ของการ
บรการของการประปา มลคาเพมจากการรกษาไวซงแหลงน าหรอทดน
ของโครงการท าทอน าเสย
Total economic value = use value + nonuse value
Use value = ผลประโยชนจากการใชทรพยากรธรรมชาต
โดยตรง
Nonuse value = ผลประโยชนทประเมนไดจากการม
ทรพยากรธรรมชาต ถงแมไมไดใชโดยตรง
ความเสยหายตอทดนและสงปลกสราง ทสามารถ
หลกเลยงไดจากโครงการท าทางระบายน า
คาใชจายในการฟนฟและบ ารงรกษาทหลกเลยงได
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 64
Non-market impacts
ถงแมจะไมสามารถ
ประเมนผลกระทบตอ
สงแวดลอมได (เนองจาก
ความซบซอนของวธ
ประเมน หรอการขาด
ขอมล) เรากควรจะระบไว
เพอใหผมอ านาจตดสนใจร
ถงการมอยของมน เพอจะ
ไดมขอมลรอบดานไว
ตดสนใจ
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 65
ขอควรระวงในการประเมนผล
ประโยชน ตวอยางท 1:
ในโครงการพฒนาแหลงน า การนบผลประโยชนทงจาก
การเพมขนของมลคาทดน และการเพมขนของรายได
จากการท าเกษตรกรรม เปน double counting
เนองจากเจาของทดนสามารถเลอกไดอยางเดยววาจะ
ขายทดนออกไป หรอเกบไวท าการเกษตร
ตวอยางท 2:
รายไดจากปายโฆษณาของการสรางถนนใหม อาจไม
ควรนบเปนผลประโยชน เนองจากถนนใหมอาจท าให
ปายโฆษณาในพนทอนลดลง (ผลประโยชนสทธ = 0)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 66
ขอควรระวงในการประเมนผล
ประโยชน ตวอยางท 3:
โครงการผนงบประมาณลงในเขตเลอกตง
ของตนเองเพอประโยชนทางดานการเมอง
(pork barrel projects) ซงนกการเมอง
ชอบอางวาจะท าใหเกดการสรางงานขน
ในพนท และนบการจางงานทเพมขนเปน
ผลประโยชนของโครงการ แตทจรงแลว
คาแรงเปนสวนหนงของตนทน ไมใช
ผลประโยชน ผลประโยชนทางสงคมของ
การจางงานถกนบรวมไปแลวดวยการใช
“คาแรงเงา”
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 67
Non market impacts: สนทรพยทน
ของภาครฐ สนทรพยทนของภาครฐ เชน ทดน อาคาร
เครองจกร และทรพยากรธรรมชาต ทสามารถใช
ในการอนถาไมไดถกใชในโครงการ ควรถก
ก าหนดราคาดวยตนทนคาเสยโอกาส ไมใชราคา
ในอดตหรอราคาตามบญชของมน
ขอยกเวน
สนทรพยทนของภาครฐบางรายการ จะไมสามารถใชใน
การอนได ในกรณน รายจายในอดตไมสามารถน า
กลบมาคนได จงไมควรถกพจารณาเปนตนทนทางสงคม
(social costs) ของโครงการใหม
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 68
Social discount rate
Social discount rate
เรยกอกอยางวา consumption rate of interest หรอ
อตราดอกเบยทผคนตองการ ในการเลอนการบรโภค
สวนเพมออกไป 1 ป
SDR แปรผนตามความชอบของผคนในประเทศตอการ
ไดบรโภคในตอนน โดยยอมเสยการเตบโตทางเศรษฐกจ
ไป
ในประเทศยากจน การบรโภค ณ เวลาปจจบนมความส าคญมาก
ท าใหประเทศเหลานนม SDR สงกวา ประเทศพฒนาแลว ท
ผคนมความอดทนมากกวาในการเลอนการบรโภคออกไปใน
อนาคต
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 69
Social discount rate
Social Time Preference Rate (STPR)
r = eg + p
r = real SDR
e = ความยดหยนของสวสดการสงคมหนวยสดทาย (marginal
social welfare) เทยบกบรายจายของรฐ (public expenditure)
หรอ ความยดหยนของอรรถประโยชนหนวยสดทาย (marginal
utility) เทยบกบการบรโภค (consumption)
g = อตราการโตของรายจายของรฐ หรอ อตราการโตของการ
บรโภค
p = อตราของความชอบระหวางชวงเวลา (inter-temporal
preference rate)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 70
Social discount rate
Social Time Preference Rate (STPR)
p จะมคาสงในประเทศทก าลงพฒนา ซงผคนจะตองการ
สวนชดเชยทเพมขนในการเลอนการบรโภคออกไป
p ยงขนอยกบอตราการมชวตและลกษณะสวนบคคลอกดวย
หลายๆ ต าราก าหนดให p = อตราการตายในประเทศ
g ในหลายๆ ประเทศขนอยกบการเตบโตของ GDP
e = log(1-t)/log(1-T/Y)
t = อตราภาษเงนไดหนวยสดทาย
T = จ านวนภาษทตองจาย
Y = รายไดทตองจายภาษ
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 71
Social discount rate
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 72
Social discount rate
European Commission (2008): “Guide to
CBA of investment projects”
European Commission แนะใหใช real SDR = 5.5%
ส าหรบประเทศทอยในกลม Cohesion Countries และ
ใหใช real SDR = 3.5% ส าหรบประเทศอนๆ
อตรานอาจหาไดจากหนวยงานสวนกลางทท าหนาท
วางแผนงานพฒนาของชาต (เชน ส านกงาน
คณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต)
ถาหาไมไดใหใชอตราสงๆ เชน 8-10% แลวใช
sensitivity analysis ตรวจสอบ
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 73
FA VS EA
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 74
Financial Analysis Economic Analysis
ก าไร-ขาดทนของบรษทหรอ
องคกรก าไร-ขาดทนของสงคม
ใชผลผลตขององคกร ใชผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอม
ใชราคาตลาดในการก าหนด
มลคา
ใชคาเสยโอกาสในการก าหนด
มลคา
ภาษนบเปนตนทน ไมนบภาษเพราะเปนการโยกยาย
ถายเท
ใช WACC หรอ bank lending
rate เพอปรบมลคาระหวางเวลา
ใช Social Discount Rate เพอ
ปรบมลคาระหวางเวลา
FA VS EA
กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน “การประเมนโครงการลงทนในมมมองของเจาของโครงการ หรอ ผประกอบการ จะมงเนนท
ผลตอบแทนสทธหลงจากหกภาษเงนไดนตบคคลแลว ดงนนเครองมอทใชในการประเมนไม
วาจะเปน NPV IRR หรอ PB จะใชกบกระแสเงนสดหลงจากหกภาษเงนไดนตบคคลแลว
ในขณะทการประเมนโครงการลงทนในมมมองของกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษ
พลงงาน โดยส านกก ากบและอนรกษพลงงาน (สกอ.) ซงเปนหนวยงานของรฐ จะแตกตาง
จากในมมมองของเจาของโครงการ เนองจากสกอ. จะตองค านงถงผลประโยชนโดยรวมของ
ระบบเศรษฐกจทจะเกดจากการใหการสนบสนนการอนรกษพลงงาน มใชผลตอบแทนท
ภาคเอกชนจะไดรบ การวดผลตอบแทนโดยรวมของระบบเศรษฐกจจะใชเครองมอทเรยกวา
อตราผลตอบแทนการลงทนทางเศรษฐศาสตร (Economic Internal Rate of Return :
EIRR) โครงการลงทนทมคา EIRR เกนกวาคามาตรฐาน รอยละ 9 ตอป ถอวาเปนโครงการ
ท สกอ. นาจะสนบสนนใหเกดขน ในขณะเดยวกน สกอ. กจะใชเครองมออกตวหนงท
เรยกวา อตราผลตอบแทนการลงทนทางการ เงน (Financial Internal Rate of Return :
FIRR) ในการคดเลอกโครงการทเสนอขอรบการสนบสนน และก าหนดขอบเขตของการ
สนบสนนแกโครงการลงทนทมคา FIRR เกนกวา MRR+2 จะถอวาเปนโครงการทม
ผลตอบแทนทางการเงนในตวของมนเองมากเพยงพอทเจาของโครงการควรลงทนเอง โดย
ไมตองไดรบการสนบสนนจาก กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน”
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 75
FA และ EA สงเสรมซงกนและกน
โครงการสาธารณะทถกยอมรบตองสงผลดตอ
เศรษฐกจโดยรวม ในขณะเดยวกนกตองมความ
ยงยนทางการเงน (financially sustainable) ดวย
โครงการทไมมความยงยนทางการเงนจะไมม
เงนทนมากพอทจะใชในการด าเนนงาน ซงจะท า
ใหสนคาหรอการบรการมคณภาพต าลง โดยใน
ทสดแลวกจะสงผลกระทบในแงลบตออปสงคของ
สนคาหรอการบรการ ท าใหรายไดทางการเงนและ
ผลประโยชนทางเศรษฐศาสตรลดลง
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 76
กรณศกษา:
โครงการสรางโรงงานปรบน าเสย จดประสงค
สรางโรงงานปรบน าเสยเพอน าน าทปรบมาใชใหมใหเกด
ประโยชน
อปสงคของน าประปาทผลตไดจากการปรบน าเสย
มาจาก
น าดมทสงใหผใชในเมอง
พนททางการเกษตรทขอทดน า
การใชน าในภาคอตสาหกรรม
บรการปรบน าเสย
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 77
กรณศกษา:
โครงการสรางโรงงานปรบน าเสย ตนทนจากการลงทน
สรางทพกกกเกบน าเสย
สรางโรงงานปรบสภาพน าเสย
สรางอาคารล าเลยงน าทปรบแลว
ไปสภาคอตสาหกรรม ภาค
เกษตรกรรม และภาคครวเรอน
ไมรวม VAT
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 78
กรณศกษา:
โครงการสรางโรงงานปรบน าเสย Start-up phase
กนระยะเวลาประมาณ 5 เดอน และจะเรมตนในปท 4
ของโครงการ
ก าหนดเปาหมายในการผลตไว 70% ของก าลงการผลต
เตมท
อปกรณบางอยาง (ประมาณ 60% ของตนทนจาก
อปกรณทงหมด) จะถกแทนทเมอหมดอายทาง
เศรษฐศาสตรของมน (16 ป หรอปท 20 ของโครงการ)
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 79
กรณศกษา:
โครงการสรางโรงงานปรบน าเสย ตนทนจากการด าเนนงาน
(ปรบน าเสยและแจกจายน า)
คาแรง
คาไฟ
วสดอปกรณ
สนคาและบรการชวงกลางทใช
เปนปจจยการผลต
การบ ารงรกษา
การก าจดกากทเหลอจากการ
ปรบน าเสย
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 80
กรณศกษา:
โครงการสรางโรงงานปรบน าเสย มลคาซาก (residual
value)
4% ของมลคาเรมตนของ
สวนประกอบทมอายยาว
3.8% ของมลคาเรมตน
ส าหรบสวนประกอบทใช
แทนท
รวม €6,030,000 ในป
สดทายของโครงการ
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 81
กรณศกษา:
โครงการสรางโรงงานปรบน าเสย
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 82
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 83
หมายเหต: การวเคราะหทางการเงนของโครงการลงทนในการสรางโรงงานปรบน าเสย
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 84
หมายเหต: การวเคราะหทางการเงนของโครงการลงทนในการสรางโรงงานปรบน าเสย
กรณศกษา:
โครงการสรางโรงงานปรบน าเสย การวเคราะหทางเศรษฐศาสตรจะใช CF ในการ
ปรบราคาตามตารางท 4.41 โดยม SCF = 0.96
ผลประโยชนทางเศรษฐศาสตร
นกวเคราะหมองวารายไดทการประปาเกบไดจากบรการ
ถงแมจะถกปรบดวย CF ทเหมาะสมแลวยงไมเพยง
พอทจะนบเปนผลประโยชนทางสงคมของโครงการ
ดงนนรายไดทางการเงนจงไมถกรวมเปนผลประโยชน
ทางเศรษฐศาสตร เพอหลกเลยง double-counting
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 85
กรณศกษา:
โครงการสรางโรงงานปรบน าเสย ผลประโยชนทางเศรษฐศาสตร
การประหยดของทรพยากรน าบาดาล และการฟนฟทาง
ธรณวทยาของแหลงน าในอนาคต
จ านวนน าบาดาลทประหยดได × ราคาเงา
การพฒนาของจ านวนและคณภาพของผลผลตทาง
การเกษตรททดน าจากโครงการน
สมมตวารายไดเพมจากการทดน าเขามาในพนท = €52,000 ตอ
เฮกเตอร และใช breakdown factor = 0.65 เปนตวคณ เพอ
ค านงถงผลกระทบทไมไดมาจากโครงการ
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 86
กรณศกษา:
โครงการสรางโรงงานปรบน าเสย ผลประโยชนทางเศรษฐศาสตร
น าเสยทปรบแลวยงให
ผลประโยชนในหลายๆ ภาคสวน
ของระบบเศรษฐกจ นอกจากจะ
เปนการรกษาไวซงแหลงน าและ
ทดนแลว ยงท าใหสขอนามยและ
คณภาพชวตของคนในสงคม
สงขนดวย
จ านวนน าดทผลตไดเพอการน า
กลบมาใชใหม × ราคาเงา
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 87
กรณศกษา:
โครงการสรางโรงงานปรบน าเสย ตนทนทางเศรษฐศาสตรท
ไมเปนตวเงน
เสยง กลนเหมน ความ
งดงามของพนททเสยไป
Social discount rate
ใช real SDR = 5.5%
เนองจากเปนโครงการใน
ประเทศในกลม cohesion
countries
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 88
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 89
หมายเหต: ตวคณปรบเปลยนราคาของโครงการลงทนในการสรางโรงงานปรบน าเสย โดยมตวคณปรบเปลยนมาตรฐาน
(standard conversion factor) = 0.96
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 90
หมายเหต: การวเคราะหทางการเศรษฐศาสตรของโครงการลงทนในการสรางโรงงานปรบน าเสย
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 91
หมายเหต: การวเคราะหทางการเศรษฐศาสตรของโครงการลงทนในการสรางโรงงานปรบน าเสย
Useful links
EuropeAid Eco-Fin Manual:
http://ec.europa.eu/europeaid/multimedia/p
ublications/documents/tools/europeaid_ad
m_manual_ecofin_en.pdf
DG Regio Guidelines on the
methodology of cost-benefit analysis:
http://ec.europa.eu/regional_policy/sources
/docoffic/2007/working/wd4_cost_en.pdf
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 92
Useful links
DG Regio Guide on cost-
benefit analysis for
investment projects:
http://ec.europa.eu/region
al_policy/sources/docgene
r/guides/cost/guide2008_e
n.pdf
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 93
6/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 946/16/2013 Nattawoot Koowattanatianchai 94
4/6/2011 Natt Koowattanatianchai 94