Hapësira detare

Ligjërata VII

Hapësira detare

• Hapësira detare janë hapësirat ujore të detërave dhe oqeaneve

• mbulojnë mbi 70 % te sipërfaqes së rruzullit tokësor.

Rregullimi

• E drejta e detit – është zhvilluar me shekuj si e drejte zakonore.

• Gjatë shekujve – tendenca e pronësisë së detit• Deti i lirë vs Deti i mbyllur• Kodifikimi i se drejtës se detit është bërë pas

Luftes së II Botërore.• Konventa e OKB-së për detin, 1982

Ndarja

• Ujërat detare ndahen në:• 1. Ujëra bregdetare (të brendshme dhe

territoriale) dhe• 2. Ujëra të lira.

• Ujërat e brendshme detare përfshijnë:o -ujërat e limaneve detare, o ngushticat, o Ujërat brenda arkipelagëve, o detet e brendshme, o hapësirat ujore mes vijës së baticës më të

lartë dhe zbaticës më të ulët si dhe o deltat e lumenjve.

Deti i brendshëm

GjiretGjiri detar e ka statusin e ujërave të brendshme vetëm nëse brigjet e gjirit i takojnë një shteti dhe hyrja në gjirin detar nuk ka gjerësi më të madhe se dyfishi i gjerësisë së ujërave territoriale.

•

Deltat Krijohen nga prurjet në brezin e cekët detar ku krijohet tokë e re, krejt e rrafshët, nëpër të cilën ngadalësohet rrjedha e lumit dhe ndahet në disa degë, ne forma të ndryshme:trekëndore,,gjysëmrrethore,gishtore, të zgjatura etj.

• Delta e Danubit; 4,000 km ², Rumani) - lumi i dytë më i madh në Evropë

• Gang-/Bramaputra (Bangladesh Ganges Delta; 80,000 km ²)• Ind (8,000 km ²)• Mekong (70,000 km ²)• Misisipi (Mississippi Delta; 36,000 km ²)• Niger (Niger Delta 24,000 km ²) – • Nili (Nile Delta 24,000 km ²)• Iravadi (30,000 km ²)• Lena (45,000 km ²)• Orinoco (24,000 km ²)• Vollga (Rusi) - delta më e madhe në Evropë• Neretva (Delta Neretva, 120 km ²) -

Ujërat territoriale

Përfaqësojnë një pjesë të detit që shtrihet paralelisht me vijën e bregut në një largësi të caktuar dhe janë burim i rëndësishëm i pasurisë detare, rrugë e lundrimit dhe zonë mbrojtëse nga ana e detit.

Ujërat territoriale të Republikës së

Shqipërisë

Shtrihen gjatë gjithë bregut të saj,

në një gjerësi prej 12 miljesh detare,

Fillon nga vija e drejtë bazë- nga Kepi i Rodonit (Muzhit), Kepi i Pallës, i Lagjit (Kalasë së Turrës) derdhja e Semanit, derdhja e Vjosës, bregu perëndimor i ishullit të Sazanit, Kepi i Gjuhëzës dhe i Gjirit të Gramës dhe mandej midis bregdetit shqiptar dhe ishujve të Republikës Greke, deri përmes Kanalit të Korfuzit.

Zona e jashtme

• Sipas Konventës se Gjenevës, zona e jashtme nuk mund të shtrihet më tej se 12 milje nga vija fillestare e ujërave territoriale.

• Brezi i jashtëm - paraqet pjesën e detit të lirë dhe përfshinë hapësirën detare qe shtrihet jashtë ujërave territoriale në drejtim të hapët deri në largësi të caktuar.

• Brezi i jashtëm fizikisht dhe juridikisht është pjesë e detit të hapët

• mbi të shtetet kanë vetëm disa të drejta të kufizuara të cilat ua jep e drejta ndërkombëtare për mbrojtjen e interesave doganore, sanitare, fiskale, imigracionit, rezervimit të së drejtës së peshkimit.

Zona ekskluzive ekonomike (ZEE)

• Është institut i ri juridik • Sipas Konventës së Kombeve të Bashkuara mbi

Ligjin e Detit, ZEE është zona përtej detit territorial deri në distancën 200 milje detare nga vija fillestare.

• nënkupton të drejtën që u është dhënë shteteve bregdetare që të zgjerojnë të drejtën sovrane ekonomike dhe kompetencat juridiksionale në një hapësirë detare dhe nën det

Sea areas in international rights

Shtrati kontinental

Përfaqëson fundin e detit dhe nëntokën e detit te hapët e cila vazhdohet jashtë detit territorial deri në thellësi të caktuar.

Deti i hapët

• Deti i hapët - hapësirat e gjera detare të cilat shtrihen jashtë ujërave bregdetare, përfaqësojnë detin e hapur ose detin e lirë.

Koncepti dhe përkufizimi i detit të hapur

• Deti i hapur mund të përkufizohet si pjesë e oqeanit jashtë një vije që shkon paralelisht me bregun në një largësi nga ai.

• Konventa mbi detin e hapur parasheh qe deti është i hapët për të gjithë popujt dhe asnjë shtet nuk mund të pretendojë që të përfshijë çfarëdo pjese të tij nën sovranitetin e vet.

• Mbi ketë pjesë të detit vlen parimi i “lirisë së detit të hapur”.

“Mare Liberum”

Hugo Grotius (10 April 1583 – 28 August 1645), also known as Huig de Groot, Hugo Grocio or Hugo de Groot, was a juristin the Dutch Republic. With Francisco de Vitoria and Alberico Gentili he laid the foundations for international law, based onnatural law. He was also a philosopher, theologian, Christian apologist, playwright, historiographer and poet.

Liritë e detit te hapur janë:• 1. liria e lundrimit të anijeve tregtare dhe të luftës• 2. liria e peshkimit• 3. liria e vënies se kabllove nëndetare• 4. liria e fluturimit mbi detin e hapurKonventa e re ua ka shtuar edhe:• 5. lirinë e krijimit të ishujve artificialë dhe

stabilimenteve të tjera që i lejon e Drejta Ndërkombëtare

• 6. lirinë e kërkimeve shkencore.

LIRITË E DETITDeti i hapët ka statusin e “detit të lirë” mbi të cilin vlen rregulla e “Lirisë së detit”.

Ishujt artificial

Piratëria Në kuptimin e saj origjinal dhe të ngushtë “pirateri”

është çdo akt i pa-autorizuar, i kryer me dhunë nga ndonjë anije private në detin e hapët kundër anijes

tjetër me qëllim të plaçkitjes.

Because the Roman Republic felt threatened by the opposing side of the Adriatic in the very vicinity of its territories (where most of the raids occurred),[10] the senate was compelled to dispatch two ambassadors to the pirate lair at Scodra to solicit reparations and demand an end to all pirate expeditions. Queen Teuta told the ambassadors that according to the law of the Illyrians, piracy was a lawful trade and that her government had no right to interfere with this as a private enterprise. She also implied that "it was never the custom of royalty to prevent the advantage of its subjects they could get from the sea".[10] One of the envoys reportedly replied that Rome would make it her business to introduce better law among the Illyrians as "we have an excellent custom of punishing private wrongs by public revenge".[10] At any rate, one of the two present ambassadors expressed himself to the queen so disrespectfully that her attendants were ordered to seize the ambassadors' ship as it embarked back for Rome.[11] One of the ambassadors was killed and the other was put in captivity.[1]

« ...cercheremo, con l'aiuto divino, di costringerti con forza e rapidamente a correggere le consuetudini dei re verso gli Illiri »(Polibio, Storie, II, 8, Rizzoli, Milano, 2002. Trad.: M.Mari)Teuta fece uccidere il giovane ambasciatore al momento dell'imbarco. Naturalmente quando la notizia giunse a Roma si provvide ad arruolare legioni e organizzare una flotta.

•

Ngushticat (nuk janë kanale)

Portat e Mesdheut

Ngushticat turke

Korfuzi

thnx