72.

Na osnovu člana 73 stav 4 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata („Službeni list CG“, broj 51/08), Ministarstvo za ekonomski razvoj, donijelo je

PRAVILNIK

O BLIŽIM USLOVIMA I NAČINU PRILAGOĐAVANJA OBJEKATA ZA PRISTUP I KRETANJE LICA SMANJENE POKRETLJIVOSTI

I. OPŠTE ODREDBE

Član 1

Ovim pravilnikom se propisuju uslovi i način obezbjeđivanja nesmetanog pristupa, kretanja, boravka i rada licima smanjene pokretljivosti (u daljem tekstu: pristupačnost) objektima koji su u javnoj upotrebi, stambenim i stambeno-poslovnim objektima i uslovi i način jednostavnog prilagođavanja pristupačnosti stambenim i stambeno-poslovnim objektima.

Član 2

Pristupačnost i jednostavno prilagođavanje pristupačnosti objekata iz člana 1 ovog pravilnika obezbjeđuje se izradom tehničke dokumentacije i izgradnjom tih objekata na način da sadrže obavezne elemente pristupačnosti i/ili da ispunjavaju uslove upotrebe pomagala lica sa invaliditetom.

Kada su elementi pristupačnosti istovremeno i dio puta za evakuaciju u slučaju opasnosti, tada se moraju ispuniti zahtjevi po posebnom propisu.

Član 3

Grafički prikaz oznaka pristupačnosti, uslova upotrebe pomagala i obaveznih elemenata pristupačnosti, dat je u Prilogu koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni dio.

Oznake pristupačnosti moraju biti odgovarajuće veličine i postavljene na lako uočljivom mjestu.

Član 4

Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom pravilniku imaju sljedeće značenje:1. lice smanjene pokretljivosti je lice koje ima privremene ili trajne smetnje pri kretanju

usljed invalidnosti, starosti, trudnoće ili drugih razloga;2. lice sa invaliditetom je lice sa urođenom ili stečenom fizičkom, senzornom,

intelektualnom ili emocionalnom umanjenom sposobnošću;3. pomagala lica sa invaliditetom su pomagala za orjentaciju i pomagala za

pokretljivost;4. pomagala za orjentaciju su bijeli štap i pas vodič;5. pomagala za pokretljivost su invalidska kolica, štap, štake, hodalica i pas pomagač;

6. prepreka je komunikacijska i orjentaciona smetnja koja lice smanjene pokretljivosti može ometati i/ili sprječavati u nesmetanom pristupu, kretanju, boravku i radu;

7. pristupačnost je rezultat primjene tehničkih rješenja u izradi tehničke dokumentacije i građenju objekata, kojima se licima smanjene pokretljivosti i licima sa invaliditetom obezbjeđuje nesmetan pristup, kretanje, boravak i rad u tim objektima na istom nivou kao i ostalim licima;

8. pristupačni objekat, dio objekta ili oprema (rampa, stepenište, lift, vertikalno-podizna platforma, koso-podizna sklopiva platforma, ulazni prostor, komunikacije, WC, kupatilo, kuhinja, soba, učionica, radni prostor, stan/apartman, kafana, restoran, kabina za presvlačenje, tuš kabina, ulaz u vodu na plaži i na bazenu, mjesto u gledalištu, telefon, tekstofon, faks, bankomat, električne instalacije, kvake na vratima i prozorima, pult, oglasni pano, orjentacioni plan za kretanje u objektu, stajalište i peron, parking mjesto, javna pješačka površina, semafor, pješački prelaz, pješačko ostrvo i rakrsnica) je onaj objekat, dio objekta ili oprema koji obezbjeđuje ispunjavanje obaveznih elemenata pristupačnosti propisanih ovim pravilnikom;

9. obavezni elementi pristupačnosti su elementi za izradu tehničke dokumentacije i građenje, kojima se određuje veličina, svojstva, instalacije, uređaji i druga oprema objekata radi obezbjeđivanja pristupa, kretanja, boravka i rada lica sa invaliditetom i lica smanjene pokretljivosti na istom nivou kao i ostalim licima;

10. oznake pristupačnosti su oznake kojima se označavaju primijenjeni obavezni elementi pristupačnosti;

11. jednostavno prilagodljivi stan je stan koji se po potrebi može prilagoditi u pristupačni, bez uticaja na upotrebljivost objekta ;

12. vizuelno-svjetlosna najava je upozorenje i obavještenje gluvom licu i licu oštećenog sluha putem svjetlosnih signala;

13. zvučna najava je upozorenje i obavještenje slijepom i slabovidom licu putem zvuka;14. zvučna signalizacija je signalizacija koja pomaže slijepim i slabovidim licima pri

snalaženju u prostoru;15. induktivna petlja ili transmisioni obruč je instalacija koja se ugrađuje u objekat radi

otklanjanja šumova iz okoline i poboljšanja kvaliteta zvuka;.16. komunikaciono pomagalo je uređaj koji omogućava licima koja koriste slušni aparat

primanje zvučnih signala bez smetnji;17. taktilna obrada je završna reljefna obrada hodne površine;18. taktilna crta vođenja je taktilna obrada hodne površine namijenjena usmjeravanju

kretanja slijepih i slabovidih lica, koja se na kraju puta vođenja i na mjestu promjena smjera vođenja označava promjenom u strukturi reljefne obrade;

19. taktilna crta upozorenja je taktilna obrada hodne površine koja se postavlja sa svrhom upozorenja slijepim i slabovidim licima na opasnost od vozila;

20. taktilno polje upozorenja je taktilna obrada hodne površine koja služi za upozorenje i obavještavanje slijepim i slabovidim licima o promjeni nivoa kretanja;

21. tekstofon je prilagođeni telefon za gluva lica i lica oštećenog sluha, pri čemu oba sagovornika komuniciraju pismenim putem;

22. tipski element je predmet čija je namjena razgraničavanje javne pješačke površine od kolovoza, biciklističke staze i/ili parkirališta, a može biti različitog oblika i druge primarne namjene – na primjer: žardinjera za cvijeće, zid, klupa i sl;

23. javna pješačka površina je: trotoar, pješačka staza, pješački trg, pasarela, pješački prolaz, pješački most i sl.

Član 5

2

Obaveze iz ovog pravilnika odnose se na objekte u javnoj upotrebi i na stambene i stambeno-poslovne objekte.

Objekti u javnoj upotrebi su:1. objekti trgovačke, ugostiteljske i/ili turističke namjene: robna kuća; trgovački i uslužni

centar; samoposluživanje uslužne površine od 400 m2 i više; tržnica; caffe bar, kafana i restoran, sa 80 i više sjedećih mjesta; disko klub i noćni klub, površine od 400 m2 i više; turistički informativni centar; turistička agencija površine od 200 m2 i više; zasebno stojeća recepcija; objekat nautičkog turizma; hotel (soba/TWC) sa 50 i više soba; hostel sa 50 i više soba sa zajedničkim sanitarnim jedinicama; turističko naselje sa 50 i više apartmana; kamp za 500 i više gostiju; restoran uz magistralni put ili autoput; hotel sa posebnom oznakom – motel uz magistalni ili autoput; trgovačko-ugostiteljski sadržaj uz pumpu za gorivo i sl;

2. objekti poštanske i/ili telekomunikacione namjene: poštanska sala za rad sa strankama sa manje od tri šaltera ili pulta istog tipa poslovanja; poštanska sala za rad sa strankama sa tri i više šaltera ili pulta istog tipa poslovanja; telekomunikacioni centar za pružanje usluga korisnicima sa manje od tri šaltera ili pulta istog tipa poslovanja; telekomunikacioni centar za pružanje usluga korisnicima sa tri i više šaltera ili pulta istog tipa poslovanja; objekti u kojima se nude telekomunikacione usluge telefoniranja, faksiranja i sl. sa tri ili više uređaja i sl;

3. objekti za pružanje finansijskih usluga: poslovnica banke sa dva ili više šaltera ili pulta istog tipa poslovanja; poslovnica finansijske agencije sa dva ili više šaltera ili pulta istog tipa poslovanja i sl;

4. objekti zakonodavne, sudske, upravne i slične namjene: Vlada Crne Gore; Skupština Crne Gore; organi sudske vlasti; organi državne i lokalne uprave i sl;

5. objekti zdravstvene, rehabilitacione, socijalne i dječje zaštite: ustanove zdravstvene, rehabilitacione, socijalne i dječje zaštite; apoteka i prodavnica ortopedskih pomagala; apoteka i prodavnica ortopedskih pomagala sa tri i više šaltera ili pulta istog tipa poslovanja; ambulanta; dom zdravlja; bolnica; lječilište; zatvoreni bazen u lječilištu; otvoreni bazen u lječilištu; lječilišna plaža; zatvoreno lječilišno kupalište/banja; javno kupalište; dom za stare osobe sa 10 i više soba sa zajedničkim sanitarnim jedinicama; dom za stare osobe hotelskog tipa (soba/TWC) sa 10 i više soba; dom za stare osobe apartmanskog tipa sa 10 i više apartmana; narodna kuhinja i sl;

6. objekti u kojima često borave lica sa invaliditetom: objekti u kojima se nalaze poslovne prostorije saveza, društava i/ili udruženja lica sa invaliditetom; ustanova za vaspitanje i obrazovanje lica sa invaliditetom; ustanova za rehabilitaciju; ustanova za smještaj lica sa invaliditetom i sl;

7. objekti vaspitne i obrazovne namjene: dječji vrtić; škola, visoko-obrazovna institucija; učenički i studentski dom sa 50 i više soba sa zajedničkim sanitarnim jedinicama; učenički i studentski dom hotelskog tipa (soba/TWC) sa 50 i više soba; studentska apartmanska naselja sa 50 i više apartmana i sl;

8. objekti kulturne namjene: centralna biblioteka; gradska biblioteka; univerzitetska biblioteka; kulturni centar; kongresni centar; muzej, galerija, izložbeni prostor površine 300 m2 i više; bioskop, pozorište i koncertna dvorana, i sl;

9. objekti saobraćajne namjene: aerodrom; autobuska i željeznička stanica; autobusko stajalište, željeznički peron; putnička zgrada u trajektnim i brodskim pristaništima; odmorište uz magistralni ili auto-put; javno parkiralište; javna garaža; benzinska pumpa, i sl;

10. objekti sportsko - rekreacione namjene: sportski teren; sportska dvorana sa 100 i više mjesta u gledalištu i sl;

3

11. objekti zabavne namjene: zabavni park; zoološki i botanički vrt i sl;12. objekti vjerske namjene: obredna dvorana; vjerski i dobrotvorni centar;13. objekti za izvršavanje krivičnih sankcija: zatvor; vaspitni zavod i sl;14. prostori i površine javne namjene: pješački trg, ulica, staza u parku, dječjem igralištu i

na šetalištu; pješački prolaz, pasarela i pješački most; ulični prelaz i sl; 15. objekti ostale namjene: sajamski i izložbeni centar; javni WC; objekat u kome je

obavezno izvođenje četiri ili više WC jedinica za javnu upotrebu; kapela, mrtvačnica i krematorijum; javno sklonište i sl.

Stambeni i stambeno-poslovni objekti, u smislu ovog člana su:1. stambeni objekat sa deset i više stanova, isključivo stambene namjene;2. stambeno-poslovni objekat mješovite – stambene i druge namjene, koji ima deset i

više stanova.

Kada se u objektu stambene namjene uspostavi prostor javne ili poslovne namjene, tada se na taj objekat, zavisno od vrste djelatnosti koja se u tom prostoru obavlja, primjenjuju odredbe ovog pravilnika kojima se propisuju uslovi za odgovarajuće objekte iz stava 2 ovog člana.

II. USLOVI UPOTREBE POMAGALA

Član 6

Pod uslovima upotrebe pomagala lica sa invaliditetom (u daljem tekstu: uslovi upotrebe pomagala) podrazumijeva se:

– prostor potreban za kretanje lica u invalidskim kolicima prikazan primjerom na slici 2 Priloga ovog pravilnika,

– prostor potreban za upotrebu štapa, štaka, hodalica prikazan primjerom na slici 3 Priloga ovog pravilnika, i

– prostor potreban za upotrebu bijeloga štapa i psa vodiča prikazan primjerom na slici 4 Priloga ovog pravilnika.

Ako ovim pravilnikom za određeni objekat nije određen obavezni element pristupačnosti, tehnička dokumentacija mora sadržati rješenja koja će zadovoljiti uslove upotrebe pomagala.

III. OBAVEZNI ELEMENTI PRISTUPAČNOSTI

Član 7Obavezni elementi pristupačnosti su:

A. elementi pristupačnosti za savladavanje visinskih razlika,B. elementi pristupačnosti samostalnog života iC. elementi pristupačnosti javnog saobraćaja.

Obavezni elementi pristupačnosti primjenjuju se odabirom najpovoljnijeg rješenja u odnosu na namjenu i druge osobine objekta.

Taktilna površina

Član 8

4

Pristupačna taktilna površina izvodi se reljefnom obradom visine do 5 mm na način da ne otežava kretanje invalidskih kolica, da je prepoznatljiva na dodir stopala ili bijelog štapa, da ne zadržava vodu, snijeg i nečistoću, te da se lako održava.Primjer pristupačne taktilne površine prikazan je na slici 5 Priloga ovog pravilnika.Najmanje dimenzije taktilne površine i mjesta na kojima je obavezna njena primjena određena su zavisno od svakog pojedinog elementa pristupačnosti propisanog ovim pravilnikom.Taktilna crta vođenja, taktilna crta upozorenja i/ili taktilno polje upozorenja, obavezno moraju imati karakteristike propisane za taktilnu površinu.

A. ELEMENTI PRISTUPAČNOSTI ZA SAVLADAVANJE VISINSKIH RAZLIKA

Član 9

Za potrebe savladavanja visinskih razlika prostora kojim se kreću lica smanjene pokretljivosti mogu se koristiti sljedeći elementi pristupačnosti: rampa, stepenište, lift, vertikalno-podizna platforma i koso-podizna sklopiva platforma.

RampaČlan 10

Rampa se koristi kao element pristupačnosti za potrebe savladavanja visinske razlike do 120 cm, u unutrašnjem ili spoljašnjem prostoru.Rampa mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:

– dopušteni nagib do 1:20 (5%),– svijetlu širinu od najmanje 120 cm u spoljašnjem prostoru, odnosno najmanje 90

cm u unutrašnjem prostoru,– odmorišni podest najmanje dužine od 150 cm na svakih 6 m dužine rampe,– čvrstu, površinu obrađenu protiv klizanja,– izvedenu ogradu sa rukohvatima na nezaštićenim dijelovima,– rukohvate koji su presjeka 4 cm, oblikovani na način da se mogu obuhvatiti

dlanom, postavljeni na dvije visine – od 60 i od 90 cm, produženi u odnosu na nagaznu površinu rampe za 30 cm, sa zaobljenim završetkom, prema primjeru na slici 7 Priloga ovog pravilnika,

– na ogradi rampe koja se nalazi u spoljašnjem prostoru rukohvate izvedene od materijala koji nije osjetljiv na termičke promjene,

– ogradu ispunjenu staklom uočljivo obilježenu,– oznake pristupačnosti prema slici 1 i to: 1.5, 1.7 i 1.8 Priloga ovog pravilnika.

Primjer rampe i uslovi iz stava 2 ovoga člana prikazani su na slici 6 Priloga ovog pravilnika.Izuzetno, za visinsku razliku do 76 cm, dopušteni nagib smije biti do 1:12 (8,3%).Izuzetno od stava 1 ovog člana, u spoljašnjem prostoru, kada za to postoje uslovi, za potrebe savladavanja visinske razlike veće od 120 cm, može se koristiti rampa uz primjenu uslova propisanih u stavu 2 ovog člana.

StepeništeČlan 11

Stepenište mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– visinu stepenice najviše 15 cm,– širinu nagazne površine stepenice najmanje 33 cm,

5

– svijetlu širinu stepenišnog kraka u unutrašnjem prostoru najmanje 110 cm,– svijetlu širinu stepenišnog kraka u spoljašnjem prostoru najmanje 120 cm,– ivicu nagazne površine stepenice obrađenu vizuelno kontrastno i protiv klizanja u

širini od najmanje 2 cm,– rukohvate na zaštitnoj ogradi stepeništa izvedene u kontinuitetu cijelom dužinom

stepeništa, a na početku i na kraju stepeništa produžene u odnosu na nagaznu površinu stepenice za 30 cm, sa zaobljenim završetkom,

– rukohvate na ogradi stepeništa izvedene na način da se mogu obuhvatiti dlanom,– rukohvate na ogradi stepeništa u spoljašnjem prostoru izvedene od materijala koji

nije osjetljiv na termičke promjene,– stepenišni krak širine 250 cm i više izveden sa centralnim rukohvatom prema

primjeru na slici 9 Priloga ovog pravilnika,– prostor ispod početnog stepenišnog kraka ograđen ogradom visine 70 cm do

mjesta gdje je visina podgleda stepenišnog kraka 210 cm ili pod ispod stepenišnog kraka denivelisan podizanjem za najmanje 3 cm do mjesta gdje je visina podgleda stepenišnog kraka 210 cm, prema primjeru na slici 10 Priloga ovog pravilnika,

– ogradu ispunjenu staklom uočljivo obilježenu,– pred prvom i iza posljednje stepenice izvedeno taktilno polje upozorenja, u punoj

širini stepenišnog kraka, širine najmanje 40 cm sa užljebljenjima vertikalno u odnosu na smjer kretanja u skladu sa odredbama člana 8 ovog pravilnika,

– oznake pristupačnosti prema slici 1 i to: 1.2, 1.3, 1.5, 1.6 i 1.9 Priloga ovog pravilnika.

Primjer stepeništa i uslovi iz stava 1 ovog člana prikazani su na slici 8 Priloga ovog pravilnika.

LiftČlan 12

Lift se koristi kao element pristupačnosti za potrebe savladavanja visinske razlike, a obavezno se primjenjuje za savladavanje visinske razlike veće od 120 cm u unutrašnjem ili spoljašnjem prostoru.Lift mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:

– unutrašnje dimenzije lifta najmanje 110 x 140 cm,– vrata svijetle širine najmanje 90 cm,– vrata lifta koja se otvaraju klizno ili prema spolja u odnosu na kabinu lifta,– komandnu ploču postavljenu u rasponu visine od 90 do 120 cm,– komandnu ploču sa tasterima kontrastno izvedenim, reljefno prepoznatljivih

brojeva etaža i drugih informacija na Brajevom pismu,– rukohvat u liftu na visini od 90 cm,– vizuelno-svjetlosnu i zvučnu najavu spratova,– kada se nalazi u objektima koji su u javnoj upotrebi iz člana 5 stava 2 tač. 5 i 6

ovog pravilnika, lift ima i govorno najavljivanje spratova,– od ulaznih vrata objekta do lifta postavljenu taktilnu crtu vođenja širine najmanje

40 cm, sa užljebljenjima u smjeru vođenja,– oznake pristupačnosti prema slici 1 i to: 1.2, 1.3, 1.4 i 1.10 Priloga ovog

pravilnika.Primjer lifta i uslovi iz stava 2 ovog člana prikazani su na slici 11 Priloga ovog pravilnika.Kada se savladavanje visinske razlike rješava sa više liftova, tada najmanje jedan lift mora biti riješen prema odredbama stava 2 ovog člana.

6

Vertikalno-podizna platformaČlan 13

Vertikalno-podizna platforma se koristi kao element pristupačnosti za potrebe savladavanja visinske razlike veće od 120 cm u unutrašnjem ili spoljašnjem prostoru, kada se isto ne rješava pristupačnim liftom ili drugim elementom pristupačnosti propisanim ovim pravilnikom.Vertikalno-podizna platforma mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:

– nagaznu površinu platforme veličine najmanje 110 × 140 cm,– bočne stranice platforme zatvorene do visine od 120 cm,– ulazna vrata širine korisnog prostora namanje 90 cm koja se otvaraju klizno ili

zaokretno prema spolja,– oznaku pristupačnosti prema slici 1.11 Priloga ovog pravilnika.

Primjer vertikalno-podizne platforme i uslovi iz stava 2 ovog člana prikazani su na slici 12 Priloga ovog pravilnika.

Koso-podizna sklopiva platformaČlan 14

Koso-podizna sklopiva platforma koristi se kao element pristupačnosti za potrebe savladavanja visinske razlike veće od 120 cm u unutrašnjem ili spoljašnjem prostoru, kada se isto ne rješava liftom ili drugim elementom pristupačnosti propisanim ovim pravilnikom.Koso-podizna sklopiva platforma postavlja se na bočne stepenišne zidove ili stepenišnu ogradu, koja se vodi dužinom cijelog stepeništa, a mora imati:

– nagaznu površinu platforme veličine najmanje 90 × 100 cm,– bočnu podnu preklopnu zaštitu visine 20 cm i preklopni zaštitni rukohvat,– oznaku pristupačnosti prema slici 1.12 Priloga ovog pravilnika.

Primjer koso-podizne sklopive platforme i uslovi iz stava 2 ovog člana prikazani su na slici 13 Priloga ovog pravilnika.

B. ELEMENTI PRISTUPAČNOSTI NEZAVISNOG ŽIVOTA

Član 15

U svrhu omogućavanja nezavisnog života licima smanjene pokretljivosti i licima sa invaliditetom služe sljedeći elementi pristupačnosti: ulazni prostor; komunikacije; WC; kupatilo; kuhinja; soba, učionica, radni prostor; stan; kafana i restoran; kabina za presvlačenje; tuš kabina; ulaz u vodu na plaži i na bazenu; mjesto u gledalištu; telefon, tekstofon, faks, bankomat; električne instalacije (interfon, prekidač za svjetlo, i zvonce, utičnica u kuhinji, ostale utičnice, izvodna ploča za električnu instalaciju); kvake na vratima i prozorima; šalter; pult; induktivna petlja ili transmisioni obruč; oglasni pano, orijentacioni plan za kretanje u objektima i sl.

Ulazni prostorČlan 16

7

Ulazni prostor u objekat je ulaz do kojeg se dolazi direktno sa javne pješačke površine ili uz pomoć elemenata pristupačnosti za savladavanje visinskih razlika.Ulazni prostor mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:

– jednokrilna vrata širine korisnog prostora od najmanje 110/210 cm, ili dvokrilna vrata širine korisnog prostora od najmanje 2 × 90/210 cm,

– vrata koja se otvaraju prema spolja ili klizno,– pristupačnu kvaku prema odredbama člana 30 ovog pravilnika,– prag vrata koji nije viši od 2 cm,– strugač i otirač izveden od materijala koji ne uliježe, ugrađeni u nivou poda,– u slučaju kada su glavna ulazna vrata kružna, uz njih i zaokretna ili klizna vrata

širine korisnog prostora najmanje 90 cm,– u slučaju kada su glavna ulazna vrata klizna svijetli otvor od najmanje 90/210 cm,

a ispred vrata, u tom slučaju, obezbijeđen upotrebni prostor veličine najmanje 150 × 150 cm,

– oznaku smjera otvaranja vrata,– u slučaju kada su ulazna vrata i pregradni zidovi ulaznog prostora izrađeni od

staklenih ploča površine veće od 1,5 m2, bez prečki, uočljivu oznaku u rasponu visine od 90 do 160 cm,

– vjetrobran dužine od 240 cm,– kod usmjeravajućeg ulaza obezbijeđen i prolaz sa zaokretnom ogradom svijetle

širine najmanje 90 cm,– osvjetljenje nivoom osvjetljenja od 200 luxa,– odgovarajuće električne instalacije u skladu sa odredbama člana 29 ovog

pravilnika,– oznake pristupačnosti prema slici 1 i to: 1.2, 1.3, 1.6 i 1.13 Priloga ovog

pravilnika.Primjer ulaznog prostora i uslovi iz stava 2 ovog člana prikazani su na slici 14 Priloga ovog pravilnika.

KomunikacijeČlan 17

Komunikacije moraju omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– širinu hodnika najmanje 150 cm,– sve hodne površine, u pravilu, u istom nivou,– hodne površine koje nijesu u istom nivou, međusobno povezane elementima

pristupačnosti za savladavanje visinskih razlika u skladu sa ovim pravilnikom,– vrata na komunikacijama izvedena bez praga, svijetle širine korisnog prostora

najmanje 90 cm,– vrata sa pristupačnom kvakom prema odredbama člana 30 ovog pravilnika,– ulazna vrata koja sa komunikacija vode u druge prostore i prostorije, stanove i sl.

izvedena sa pragom koji nije viši od 2 cm,– u slučaju kada su vrata i pregradni zidovi komunikacije izrađene od staklenih

ploča površine veće od 1,5 m2, bez prečki, uočljivu oznaku u rasponu visine od 90 do 160 cm,

– područje za kretanje osvijetljeno nivoom osvjetljenja od 100 luxa;– na mjestima gdje se ogradama usmjerava kretanje, razmak između ograda od

najmanje 90 cm,– svu instalacijsku i drugu opremu širu od 10 cm ugrađenu i/ili postavljenu u niše u

zidu (protivpožarni aparati, vatrogasna crijeva i sl.),

8

– odgovarajuće električne instalacije u skladu sa odredbama člana 29 ovog pravilnika,

– oznake pristupačnosti prema slici 1 i to: 1.1, 1.2, 1.3, 1.6 i 1.8 Priloga ovog pravilnika,

– sve ostale oznake na komunikacijama postavljaju se u rasponu visine od 120 do 160 cm.

Primjer komunikacije i uslovi iz stava 1 ovog člana prikazani su na slici 15 Priloga ovog pravilnika.

WCČlan 18

WC mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– vrata širine svijetlog otvora najmanje 90 cm, koja se otvaraju prema spolja,– pristupačnu kvaku na vratima prema odredbama člana 30 ovog pravilnika,– ugrađen mehanizam za otvaranje vrata spolja u slučaju poziva u pomoć,– odgovarajuće električne instalacije u skladu sa odredbama člana 29 ovog

pravilnika,– WC šolju zajedno sa daskom za sjedenje visine od 45 do 50 cm,– uz WC šolju dva držača za ruke dužine 90 cm, postavljena na zid u rasponu visine

od 80 do 90 cm iznad površine poda,– najmanje jedan držač za ruke koji mora biti preklopni i to obavezno onaj sa

pristupačne strane WC šolje, a drugi može biti fiksno pričvršćen na zid,– udaljenost prednje ivice WC šolje od zida od najmanje 65 cm,– pokretač uređaja za ispuštanje vode u WC šolju postavljen na visini od 70 cm

iznad površine poda ili izvedeno senzorsko ispuštanje vode u WC šolju,– konzolni umivaonik širine najmanje 50 cm na visini od 80 cm, sa sifonom

smještenim u ili uz zid,– jednoručnu slavinu ili ugrađeno senzorsko otvaranje i zatvaranje vode,– širinu upotrebnog prostora ispred WC šolje najmanje 90 cm,– širinu upotrebnog prostora ispred umivaonika najmanje 90 cm,– slobodni prostor za okretanje invalidskih kolica najmanje površine kruga presjeka

od 150 cm,– nagnuto zaokretno ogledalo postavljeno donjom ivicom na visinu od 100 cm,– vješalicu za odjeću na visini od 120 cm,– alarmni uređaj sa prekidačem na pritisak ili kanapom za povlačenje, na visini od

60 cm,– svu drugu opremu dostupnu iz invalidskih kolica koja ne smeta kretanju,

učvršćenu na zid, izvedenu kontrastno u odnosu na pod i zidove,– u slučaju da je WC u javnoj upotrebi, obavezno zaseban ulaz, izdvojen od muških

i ženskih sanitarnih grupa,– od ulaznih vrata objekta do vrata javnog WC-a postavljenu taktilnu crtu vođenja u

širini od najmanje 40 cm, sa užljebljenjima u smjeru vođenja,– oznaku pristupačnosti prema slici 1.14 Priloga ovog pravilnika.

Primjeri WC-a i uslovi iz stava 1 ovog člana prikazani su na slici 16 Priloga ovog pravilnika.WC u sklopu pristupačnog stana i u okviru soba i/ili apartmana u objektima na primjer: hotel, đački i studentski dom, dom za stare osobe i sl, mora ispunjavati uslove iz stava 1 ovog člana, osim uslova propisanih al. 19, 20 i 21.

Kupatilo

9

Član 19

Kupatilo mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– kadu visine gornje ivice najviše 50 cm i/ili prostor za tuširanje izveden bez

pregrade, veličine najmanje 90 × 90 cm,– lift za kadu, osim u slučaju kada se uz kadu postavlja i prostor za tuširanje,– držač za ruke uz kadu postavljen u rasponu visine od 80 do 90 cm od površine

poda, odnosno držač uz prostor za tuširanje postavljen na visinu od 75 cm,– u prostoru za tuširanje vodootporno preklopno sjedište postavljeno u rasponu

visine od 45 do 50 cm,– svu opremu dostupnu iz invalidskih kolica koja ne smeta kretanju, učvršćenu na

zid, izvedenu kontrastnim bojama od boja poda i zidova,– opremu propisanu za pristupačni WC u skladu sa odredbama člana 18 ovog

pravilnika i to: umivaonik, ogledalo, slavina, vješalica, alarmni uređaj, WC šolja i uređaj za ispuštanje vode u WC šolju, ako je kupatilo predviđena sa WC-om u istom prostoru,

– širinu svijetlog otvora vrata od najmanje 80 cm,– širinu vrata svijetlog otvora od najmanje 90 cm, ako se u kupatilo ulazi sa javne

komunikacije (na primjer u bolnicama, lječilištima i sl.),– vrata i prozore sa pristupačnim kvakama u skladu sa odredbama člana 30 ovog

pravilnika,– odgovarajuće električne instalacije u skladu sa odredbama člana 29 ovog

pravilnika,– oznaku pristupačnosti prema slici 1 Priloga ovog pravilnika i to: 1.14 i 1.15.

– primjeri kupatila i uslovi iz stava 1 ovog člana prikazani su na slici 17 Priloga ovog pravilnika.

U objektima zdravstvene, rehabilitacione, socijalne i dječje zaštite i onima koje često koriste lica sa invaliditetom, kada treba biti dostupna sa tri strane.

KuhinjaČlan 20

Kuhinja mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– slobodnu radnu ploču dužine najmanje 90 cm,– radnu, grijaću ploču i sudoperu konzolno izvedene sa dubinom pristupa od najmanje

50 cm, gornjom pločom na visini od najviše 85 cm, a podgled je na visini od najmanje 70 cm,

– viseće elemente postavljene donjom ivicom na visinu od 120 cm od površine poda,– donje elemente na izvlačenje,– slobodni upotrebni prostor za korištenje kuhinjskih elemenata i okretanje invalidskih

kolica najmanje površine kruga presjeka od 150 cm;– prostor za kretanje oko namještaja širine najmanje 120 cm,– ulazna vrata širine korisnog prostora najmanje 80 cm,– vrata i prozore sa pristupačnim kvakama u skladu sa odredbama člana 30 ovog

pravilnika,– odgovarajuće električne instalacije u skladu sa odredbama člana 29 ovog pravilnika,– oznaku pristupačnosti prema slici 1.1 Priloga ovog pravilnika, u slučaju kada se

pristupačna kuhinja nalazi izvan stana/apartmana, na primjer u kampu i sl.Primjeri kuhinje i uslovi iz stava 1 ovog člana prikazani su na slici 18 Priloga ovog pravilnika.

10

Soba, učionica, radni prostorČlan 21

Soba, učionica, radni prostor moraju omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:

– slobodni prostor za okretanje invalidskih kolica u prostoriji, najmanje površine kruga presjeka od 150 cm,

– prostor za kretanje oko namještaja širine najmanje 120 cm,– radni sto konzolno izveden tako da je gornja ploča na visini od najviše 85 cm, a

podgled na visini od najmanje 70 cm sa dubinom pristupa od najmanje 50 cm,– ulazna vrata učionice i radnog prostora širine korisnog prostora najmanje 90 cm, a

sobe najmanje 80 cm,– vrata i prozore sa pristupačnim kvakama u skladu sa odredbama člana 30 ovog

pravilnika,– odgovarajuće električne instalacije u skladu sa odredbama člana 29 ovog pravilnika,– oznaku pristupačnosti prema slici 1.1 Priloga ovog pravilnika, osim sobe u sklopu

stana/apartmana.Primjeri sobe, učionice, radnog prostora i uslovi iz stava 1 ovog člana prikazani su na slikama 19, 20 i 21 Priloga ovog pravilnika.

StanČlan 22

Stan mora sadržavati elemente nezavisnog života namijenjenih stanovanju iz čl. 18, 19, 20, 21, 29 i 30 ovog pravilnika te do njega mora biti obezbijeđen pristup sa javne pješačke površine, u pravilu, kroz glavni ulaz u objekat primjenom najprikladnijih rješenja pristupačnosti za savladavanje visinskih razlika u skladu sa čl. 10, 11, 12, 13 i 14 ovog pravilnika.Kad se u objektu u kome se nalazi stan planira garažni prostor, od garažnog prostora do tog stana moraju se obezbijediti komunikacije u skladu sa članom 17 ovog pravilnika.Jednostavno prilagodljiv stan se po pravilu gradi u prizemlju objekta, odnosno na etaži sa koje je najlakše obezbijediti izlaz u siguran prostor u slučaju opasnosti.Osim uslova iz stava 1 ovog člana stan mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:

– ulazna vrata širine korisnog prostora najmanje 110 cm,– preostala vrata širine korisnog prostora najmanje 80 cm,– vrata i prozore sa pristupačnim kvakama u skladu sa odredbama člana 30 ovog

pravilnika,– pragove zaobljene i ne više od 2 cm,– hodnike širine najmanje 120 cm,– odgovarajuće električne instalacije u skladu sa odredbama člana 29 ovog pravilnika,– oznaku pristupačnosti prema slici 1.1 Priloga ovog pravilnika.

Primjeri stana, odnosno apartmana i uslovi iz st. 1 i 4 ovoga člana prikazani su na slikama 22 i 23 Priloga ovog pravilnika.Pri projektovanju i građenju objekata iz člana 5 stav 3 ovog pravilnika na svakih deset stanova obavezno se obezbjeđuje jedan jednostavno prilagodljiv stan. Jednostavno prilagodljivim stanom smatra se stan kod kojeg je moguće postići uslove iz st. 1, 2, 3 i 4 ovog člana, izmjenama koje ne utiču na način ispunjavanja lokacijskih uslova u skladu sa kojima je

11

objekat izgrađen i/ili bitnih zahtjeva za objekat. Tehničko rješenje jednostavnog prilagođavanja mora biti prikazano u projektu objekta.Pri projektovanju i građenju turističkih naselja sa 50 i više apartmana, domova za stare osobe apartmanskog tipa sa 20 i više apartmana i studentskih apartmanskih naselja sa 50 i više apartmana, obavezno se obezbjeđuje odgovarajući broj pristupačnih apartmana i to po jedan pristupačni apartman za naznačeni minimalni broj apartmana i po jedan na svakih narednih dvadeset apartmana. Ukupni broj prilagodljivih apartmana određuje se zaokruživanjem na prvu višu deseticu.Obavezni elementi pristupačnosti propisani za stanove primjenjuju se i na apartmane.

Kafana i restoranČlan 23

Kafana i restoran moraju obavezno sadržavati elemente pristupačnosti iz člana 16 za ulazni prostor, člana 17 za komunikacije i člana 18 za WC, ovog pravilnika.Osim uslova iz stava 1 ovog člana kafana i restoran moraju omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:

– obezbijeđen prolaz između stolova, stolica i drugih vertikalnih prepreka širine najmanje 100 cm za najmanje 20% upotrebne površine kafane ili restorana namijenjene korisnicima usluga,

– šank i stolovi konzolno izvedeni tako da je gornja ploča na visini od najviše 85 cm, a podgled na visini od najmanje 70 cm sa dubinom pristupa od najmanje 50 cm, za najmanje 20% tog inventara,

– završnu obradu zidova, podova i vrata izvedenu kontrastno,– podnu oblogu od čvrstog materijala koja ne otežava kretanje invalidskih kolica,– u slučaju kada su vrata i pregradni zidovi kafane i/ili restorana izrađeni od staklenih

ploča površina većih od 1,5 m2, bez prečki, uočljivu oznaku u rasponu visine od 90 do 160 cm,

– vrata sa pristupačnom kvakom u skladu sa odredbama člana 30 ovog pravilnika koja je izvedena u kontrastnoj boji sa bojom podloge vrata,

– oznaku pristupačnosti prema slici 1 i to 1.13 i 1.16 Priloga ovog pravilnika,Primjer kafane i restorana i uslovi iz st. 1 i 2 ovoga člana prikazani su na slici 24 Priloga ovog pravilnika.

Kabina za presvlačenjeČlan 24

Kabina za presvlačenje mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– dimenzije osnove najmanje 160 x 210 cm,– vrata, sa pristupačnom kvakom u skladu sa odredbama člana 30 ovog pravilnika,

širine korisnog prostora najmanje 90 cm, koja se otvaraju prema spolja,– vješalicu za odjeću na visini od 120 cm,– klupu na preklapanje postavljenu u rasponu visine od 45 do 50 cm,– oznaku pristupačnosti prema slici 1.1 Priloga ovog pravilnika.

Primjer kabine i uslovi iz stava 1 ovoga člana prikazani su na slici 25 Priloga ovog pravilnika.

12

U objektu koji prema članu 44 ovog pravilnika mora imati kabinu za presvlačenje, obavezno je izvesti najmanje 10% pristupačnih kabina, računajući od ukupnog broja kabina, ali najmanje jednu.

Tuš kabinaČlan 25

Tuš kabina mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– dimenzije u osnovi najmanje 230 x 230 cm,– vrata, sa pristupačnom kvakom u skladu sa članom 30 ovoga pravilnika, širine

korisnog prostora najmanje 90 cm koja se otvaraju prema spolja,– odgovarajuće električne instalacije u skladu sa odredbama člana 29 ovog pravilnika,– površinu prostora ispod tuša najmanje 90 x 90 cm, izvedenu bez pragova sa nagibom

za odvod vode,– jednoručnu slavinu ili onu sa ugrađenim senzorom,– alarmni uređaj sa prekidačem na pritisak ili kanapom za povlačenje na visini od 60

cm,– vješalicu za odjeću postavljenu na visini od 120 cm,– držač za sapun postavljen na visinu od 90 cm,– oznaku pristupačnosti prema slici 1.15 Priloga ovog pravilnika.

Primjer tuš kabine i uslovi iz stava 1 ovoga člana prikazani su na slici 26 Priloga ovog pravilnika.U objektu koji prema članu 44 ovoga pravilnika mora imati tuš kabinu, obavezno je izvesti najmanje 10% pristupačnih kabina, računajući od ukupnog broja kabina, ali najmanje jednu.

Ulaz u vodu na plaži i na bazenu Član 26

Ulaz u vodu na plaži i na bazenu mora imati pristupačnu rampu, koja doseže dno na dubini od 60 do najviše 80 cm u odnosu na srednji nivo površine vode (mora, rijeke, jezera, bazena).Izuzetno od stava 1 ovog člana na lječilišnim plažama i bazenima kada nije moguće obezbijediti pristupačnost pristupačnim ulazom u skladu sa odredbom toga stava, pristupačni ulaz se može obezbijediti pokretnom stolicom, liftom, i/ili elementima pristupačnosti za savladavanje visinske razlike.Uz ulaz u vodu iz stava 1 ovog člana, obavezno se postavlja mjesto za sunčanje najmanje dimenzije 90x200 cm i visine 50 cm za lica sa tjelesnim oštećenjem. Obavezni broj mjesta za sunčanje iznosi 1% od ukupnog broja mjesta za sunčanje na plaži/bazenu, ali najmanje jedno.Pristupačni ulaz u vodu na plaži i bazenu označen je oznakom pristupačnosti prema slici 1.17 Priloga ovog pravilnika.Primjer ulaza u vodu na plaži i na bazenu i uslovi iz čl. 1 i 3 prikazani su na slici 27 Priloga ovog pravilnika.

Mjesto u gledalištuČlan 27

Mjesto u gledalištu mora imati dimenzije u osnovi najmanje 90 × 140 cm i biti označeno oznakom pristupačnosti prema slici 1.20 Priloga ovog pravilnika.Primjer mjesta u gledalištu i uslovi iz stava 1 ovoga člana prikazani su na slici 28 Priloga ovog pravilnika.

13

Obavezni broj pristupačnih mjesta u gledalištu određuje se na osnovu ukupnog broja sjedećih mjesta i to:

– od 100 do 300 sjedećih mjesta, izvode se najmanje dva pristupačna mjesta,– od 301 do 1.000 sjedećih mjesta, izvodi se najmanje 2% pristupačnih mjesta,– od 1.001 i više sjedećih mjesta, izvodi se najmanje 1% pristupačnih mjesta.

Telefon, tekstofon, faks, bankomatČlan 28

Telefon, tekstofon, faks, bankomat moraju omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:

– telefon je sa gornjom ivicom tastature postavljenom na visini od 120 cm od površine poda, a slušalicom na visini dohvata ruke od 100 cm,

– tekstofon, faks, bankomat postavljene donjom ivicom na visinu od 70 cm od površine poda,

– uređaje postavljene na način da obezbjeđuje pristup svim funkcijama iz invalidskih kolica,

– oznake pristupačnosti prema slici 1 Priloga ovog pravilnika i to 1.2, 1.3 i 1.4 za pristupačni telefon i prema slici 1.18, a za pristupačni tekstofon, faks i bankomat i prema slici 1.19.

Primjer telefona, tekstofona, faksa, bankomata i uslovi iz stava 1 ovog člana prikazani su na slici 29 Priloga ovog pravilnika.Izuzetno od stava 1 ovog člana, pristupačnim telefonom, tekstofonom, faksom i bankomatom za slijepa, slabovida, gluva lica i lica oštećenog sluha podrazumijevaju se ti uređaji postavljeni na uobičajenu visinu.Kada se uređaji iz stava 1 ovog člana nalaze unutar objekta, pristupačnima za slijepa i slabovida lica smatraju se, ako je od ulaznih vrata objekta do uređaja postavljena taktilna crta vođenja širine najmanje 40 cm sa užljebljenjima u smjeru vođenja.

Električne instalacijeČlan 29

Električne instalacije moraju omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– interfon postavljen na visinu od 120 cm, sa svjetlosnom oznakom,– prekidači za svjetlo i zvonce postavljeni u rasponu visina od 90 do 120 cm,– utičnicu u pristupačnoj kuhinji neposredno iznad radne ploče,– ostale utičnice postavljene u rasponu visina od 90 do 120 cm,– izvodnu ploču za električnu instalaciju postavljenu gornjom ivicom u rasponu visine od 90 do 120 cm,– svu opremu električnih instalacija izvedenu u kontrastnoj boji od boje podloge zida.

Kvake na vratima i prozorima Član 30

Kvake na vratima i prozorima moraju biti adekvatno oblikovane, postavljene na visinu od 90 cm za vrata, a za prozor kvaka ili ručica mehanizma za otvaranje postavljeni u rasponu visina od 90 do 120 cm.Rukovanje kvakom za pokretanje mehanizma za otvaranje i zatvaranje vrata/prozora iz stava 1 ovog člana mora biti lagano.

14

Primjer oblikovanja kvaka i uslovi iz stava 1 ovoga člana prikazani su na slici 30 Priloga ovog pravilnika.

ŠalterČlan 31

Šalter za lica u invalidskim kolicima mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– gornju ploču izvedenu na visini od najviše 85 cm, a podgled na visini od najmanje 70 cm, konzolno oblikovan, dubine pristupa od najmanje 50 cm;– oznaku pristupačnosti prema slici 1.23 Priloga ovog pravilnika.Pristupačnim šalterom za gluva lica i lica oštećenog sluha, slijepa i slabovida lica, podrazumijeva se šalter uobičajene visine, koji omogućava ispunjavanje slijedećih uslova, odnosno imati:– komunikaciono pomagalo,– od ulaznih vrata objekta do šaltera postavljena taktilna crta vođenja širine najmanje 40 cm sa užljebljenjima u smjeru vođenja.– oznaku pristupačnosti prema slici 1 Priloga ovog pravilnika i to 1.2, 1.3, 1.4, 1.6 i 1.21.Primjer šaltera i uslovi iz st. 1 i 2 ovog člana prikazani su na slici 31 Priloga ovog pravilnika.Kada se u dvorani nalaze tri ili više šaltera istog tipa poslovanja jedan od tri šaltera mora ispunjavati uslove pristupačnosti za lice u invalidskim kolicima, a jedan za gluva lica, lica oštećenog sluha, slijepa i slabovida lica.Kada su posebnim propisima koji uređuju zaštitu u poslovanju gotovim novcem i vrijednostima određeni uslovi za šaltere, pristupačni šalteri obavezno obezbjeđuju i ispunjavanje uslova tog propisa.

PultČlan 32

Pult za lica u invalidskim kolicima mora biti, odnosno imati:– izveden najbliže ulazu u prostor i/ili prostoriju u kojoj se usluga pruža,– postavljen je gornjom ivicom na visinu od 80 cm, podgledom na visinu od najmanje

70 cm,– konzolno je oblikovan sa dubinom pristupa od najmanje 50 cm,– obezbijeđen pristup od najmanje 120 cm,– označen oznakom pristupačnosti prema slici 1.23 Priloga ovog pravilnika.

Pristupačnim pultom za gluva lica, lica oštećenog sluha, slijepa i slabovida lica, podrazumijeva se pult uobičajene visine, koji omogućava ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno ima:

– komunikaciono pomagalo,– od ulaznih vrata objekta do pulta postavljena taktilna crta vođenja širine najmanje 40

cm sa užljebljenjima u smjeru vođenja,– oznaku pristupačnosti prema slici 1 Priloga ovog pravilnika i to 1.2, 1.3, 1.4, 1.6 i

1.21.Kada se u dvorani nalaze tri ili više pultova istog tipa poslovanja jedan od tri pulta mora ispunjavati uslove pristupačnosti za lice u invalidskim kolicima, a jedan za gluva lica i lica oštećenog sluha, slijepa i slabovida lica.

Induktivna petlja ili transmisioni obručČlan 33

15

Induktivna petlja ili transmisioni obruč ugrađuje se u prostoriji površine veće od 500 m2, odnosno u prostoriji koju istovremeno može koristiti više od 100 lica i u kojoj se govor reprodukuje putem zvučnika.Prostorija u kojoj je postavljena induktivna petlja ili transmisioni obruč označava se oznakom pristupačnosti prema slici 1.22 Priloga ovog pravilnika.

Oglasni panoČlan 34

Oglasni pano mora biti postavljen svojom donjom ivicom na visinu u rasponu od 120 do 160 cm.Oglasni pano označava se oznakom pristupačnosti prema slici 1.24 Priloga ovog pravilnika.

Orijentacioni plan za kretanje u objektuČlan 35

Orjentacioni plan za kretanje u objektu mora biti reljefno izrađen te mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova:

– postavljen je horizontalno ili približno horizontalno na visinu od najviše 90 cm odnosno vertikalno ili približno vertikalno u odnosu na visinu gornje ivice, a najviše do 180 cm,

– postavljen je uz ulaz u objekat,– sadrži informacije na Brajevom pismu,– od ulaznih vrata objekta do plana postavljena je taktilna crta vođenja širine najmanje

40 cm, sa užljebljenjima u smjeru vođenja,– označen je oznakom pristupačnosti prema slici 1 Priloga ovog pravilnika i to 1.2 i 1.3.

C. ELEMENTI PRISTUPAČNOSTI JAVNOG SAOBRAĆAJA

Član 36

Za obezbjeđenje uslova samostalnog kretanja lica smanjene pokretljivosti i lica sa invaliditetom u javnom saobraćaju služe sljedeći elementi pristupačnosti: stajalište i peron; parking mjesto; javna pješačka površina; semafor; pješački prelaz; pješačko ostrvo i rakrsnica.

Stajalište i peronČlan 37

Stajalište i peron moraju omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– dužinu stajališta, odnosno perona najmanje jednaku dužini saobraćajnog sredstva

(autobus i voz) koje se zaustavlja na tom stajalištu, odnosno peronu, a širinu najmanje 200 cm,

– visinu trotoara u nivou ulazne stepenice sa niskim podom saobraćajnog sredstva, a izuzetno kada su u upotrebi saobraćajna sredstva sa visokom prvom stepenicom, trotoar može biti i niži od prve stepenice, ali ne niži od 18 cm ispod nivoa nagazne stepenice saobraćajnog sredstva, ako posebnim propisom kojim se uređuju uslovi za objekat željezničke infrastrukture nije drukčije propisano,

16

– na stajalištu u naselju gdje se izvodi trotoar, na mjesto prvog ulaza u saobraćajno sredstvo izvedenu taktilnu crtu vođenja širine najmanje 40 cm i dužine 150 cm sa užljebljenjima vertikalnim u odnosu na kolovoz/prugu,

– na stajalištima koja se nalaze u neposrednoj blizini objekta u kojoj često borave lica sa invaliditetom taktilnu crtu vođenja postavljenu cijelom širinom trotoara,

– na peronu voza, na udaljenosti 80 cm od ivice perona, čitavom dužinom perona postavljenu taktilnu crtu upozorenja širine 20 cm sa užljebljenjima vertikalnim u odnosu na smjer ulaska u voz.

Primjer stajališta i perona i uslovi iz stava 1 ovog člana prikazani su na slici 32 Priloga ovog pravilnika.

Parking mjestoČlan 38

Parking mjesto mora biti smješteno najbliže pristupačnom ulazu u objekat i mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:

– parking mjesto za jedan automobil kad se nalazi u nizu parkirališnih mjesta, vertikalnom, kosom, uzdužnom, u odnosu na trotoar, veličine 370 x 500 cm, a prikazano je primjerom na slici 33 Priloga ovog pravilnika,

– parking mjesto za dva automobila koje se nalazi u nizu parkirališnih mjesta vertikalnom u odnosu na trotoar veličine 590 x 500 cm sa međuprostorom širine 150 cm, a prikazano je primjerom na slici 34 Priloga ovog pravilnika,

– izlaz sa parkirališnog mjesta na trotoar obezbijeđen ukošenim ivičnjakom nagiba najviše 10%, širine najmanje 120 cm,

– površinu parkirališnog mjesta izrađenu od materijala koji ne otežava kretanje invalidskih kolica (šljunak, pijesak, zatravljena površina i sl.),

– oznaku pristupačnosti prema slici 1.25 Priloga ovog pravilnika ili odgovarajućim znakom, odnosno oznakom u skladu sa posebnim propisom.

Javna pješačka površinaČlan 39

Javna pješačka površina mora biti:– uzdignuta u odnosu na kolovoz ivičnjakom visine najmanje 3 cm, ili razdvojena

tipskim elementom, a kada je u nivou kolovoza razdvojena je ogradom,– široka najmanje 150 cm,– sa ostalim pješačkim površinama povezana bez prepreka,– od saobraćajnice zaštićena ogradom visine 90 cm kada se nalazi u području pojačanog

pješačkog saobraćaja.Različiti nivoi javne pješačke površine međusobno se povezuju odgovarajućim elementima pristupačnosti za savladavanje visinske razlike u skladu sa odredbama ovog pravilnika.Kada su različiti nivoi javne pješačke površine iz stava 2 ovog člana povezane pristupačnim liftom ili pristupačnom vertikalno podiznom platformom, obavezno se dodatno povezuju pristupačnim stepeništem.

17

Sva komunalna oprema (klupe, stolovi, znakovi, rasvjetni stubovi, koševi, držači za bicikl, reklamne ploče i sl.) postavlja se uz ivicu javne pješačke površine, tako da ne predstavlja prepreku za slijepe i slabovide.Sve izbočine komunalne opreme na zidu objekta uz javnu pješačku površinu te sve druge izbočine na tim zidovima koje se nalaze u visini od 70 cm do 220 cm i istaknute su više od 10 cm, moraju biti izvedene u svojoj punoj dužini i širini sve do javne pješačke površine ili označene na način da se pješačka površina ispod njih povisi najmanje 3 cm u odnosu na okolni nivo.Kada se uz javnu pješačku površinu predviđa biciklistička staza ili parkiralište, potrebno je izvesti razgraničenje od javne pješačke površine denivelacijom od najmanje 3 cm, zelenom površinom, tipskim elementom ili sl.Primjer javne pješačke površine i uslovi iz st. 1, 4 i 5 ovog člana prikazani su na slici 35 Priloga ovog pravilnika.

SemaforČlan 40

Semafor mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– semafor koji se nalazi u području gdje se nalazi objekat u kome često borave slijepa i

slabovida lica, ima zvučnu signalizaciju,– kod semafora na raskršću, zvučnu signalizaciju postavljenu na semafore jednog

saobraćajnog pravca koja se ne preklapa sa zvučnom signalizacijom postavljenom na semafore drugog saobraćajnog pravca,

– zvučnu signalizaciju postavljenu na semaforu koja upozorava samo na promjenu svjetla na semaforu, a ne na intenzitet saobraćaja na saobraćajnici,

– tačkastu disperziju zvuka zvučne signalizacije postavljene na semaforu, usmjerenu tako da doziva slijepo ili slabovido lice koje prelazi saobraćajnicu.

Pješački prelazČlan 41

Pješački prelaz mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova, odnosno imati:– prelaz sa trotoara sa ivicom saobraćajnice, obezbijeđen ukošenjem ivičnjaka uz

najveći dopušteni nagib od 10%, širine najmanje 120 cm,– na ukošenom ivičnjaku izvedeno taktilno polje upozorenja čepaste strukture koje

završava na crti paralelnoj sa ivicom kolovoza koja je od njega udaljena za širinu ivičnog kamena, ali ne manje od 15 cm, prema primjeru na slici 36 Priloga ovog pravilnika,

– u slučaju minimalne visine trotoara od 3 cm, izvedeno taktilno polje upozorenja čepaste strukture širine najmanje 40 cm, prema primjeru na slici 37 Priloga ovog pravilnika,

– u slučaju kada je u funkciji prelaza saobraćajnice izvan raskršća, taktilnu crtu vođenja širine najmanje 40 cm sa užljebljenjima vertikalno u odnosu na saobraćajnicu, izvedenu do ukošenja ivičnjaka na prelazu, a u dužini od najmanje 110 cm prema primjeru na slici 38 Priloga ovog pravilnika.

Elementi pristupačnosti iz stava 1 ovog člana primjenjuju se na odgovarajući način na pješačkim prelazima cestovnog i željezničkog saobraćaja i biciklističkih staza.

18

Pješačko ostrvoČlan 42

Pješačko ostrvo mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uslova:– izveden je u skladu sa članom 41 stavom 1 al. 1, 2 i 3 ovog pravilnika,– u slučaju kada se pješačko ostrvo nalazi u nivou kolovoza ili se njegov nivo na mjestu

prelaza spušta na nivo kolovoza, tada se on 15 cm od početka i 15 cm od kraja ostrva označava taktilnim crtama upozorenja sa užljebljenjima vertikalnim u odnosu na smjer kretanja, širine najmanje 40 cm, međusobno povezanim taktilnom crtom vođenja sa užljebljenjima u smjeru kretanja širine najmanje 40 cm, prema primjeru prikazanom na slici 39 Priloga ovog pravilnika,

– u slučaju kada je pješačko ostrvo povišeno u odnosu na nivo kolovoza, prelaz sa kolovoza na pješačko ostrvo izvodi se ukošenjem, prema primjeru prikazanom na slici 40 Priloga ovog pravilnika,

– u slučaju kada je ostrvo na mjestu prelaza spušteno na nivo kolovoza, a na povišenom dijelu sadrži stajalište autobusa, obavezno se izvodi ukošenje za pristup stajalištu, u skladu sa odredbama člana 41 al. 1 i 2.

RakrsnicaČlan 43

Rakrsnica obavezno sadrži elemente pristupačnog pješačkog prelaza iz člana 41 i pristupačnog ostrva iz člana 42 ovog pravilnika.Na raskršću koje se nalazi u području naselja gdje je smješten objekat u koji često borave slijepa i slabovida lica, pješački prelaz mora imati pristupačni semafor sa zvučnom signalizacijom i taktilne crte vođenja širine najmanje 40 cm, sa užljebljenjima vertikalnim u odnosu na saobraćajnicu. Taktilna crta upozorenja je izvedena do ukošenja ivičnjaka na prelazu, u dužini od najmanje 110 cm, prema primjeru na slici 41 Priloga ovog pravilnika.Kada rakrsnicu nije moguće savladati u istom nivou, izvode se pješački prolazi ili pasarele primjenom odgovarajućih elemenata pristupačnosti za savladavanje visinskih razlika prema odredbama ovog pravilnika.

IV. OBAVEZNA PRIMJENA ELEMENATA PRISTUPAČNOSTI

Član 44Objekti u javnoj upotrebi moraju se projektovati i biti izvedeni tako da, zavisno od svoje namjene, sadrže elemente pristupačnosti iz sljedećih članova ovog pravilnika:1. objekti trgovačke, ugostiteljske i/ili turističke namjene:

– robna kuća iz čl. 16, 17, 18, 32, 34 i 35;– trgovački i uslužni centar iz čl. 16, 17, 18, 32, 34 i 35;– samoposluživanje uslužne površine od 400 m2 i više iz čl. 16, 17, 18 i 32;– tržnica iz čl. 16 i 17;– caffe bar, kafana i restoran sa 80 i više mjesta iz čl. 16, 17, 18 i 23;– disko klub i noćni klub, površine od 400 m2 i više iz čl. 16, 17 i 18;– turistički informativni centar iz čl. 16 i 17;– turistička agencija površine od 200 m2, više iz čl. 16 i 17;– zasebno stojeća recepcija iz čl. 16 i 34;

19

– objekti nautičkog turizma iz čl. 16, 17, 18, 19 (ili 25) i 34;– hotel sa 50 i više soba (soba/TWC) iz čl. 16, 17, 19 (ili 25+18), 21 i 34;– hostel sa 50 i više soba sa zajedničkim sanitarnim jedinicama iz čl. 16, 17, 18, 21, 19

(ili 25) i 34;– turističko naselje sa 50 i više apartmana iz čl. 16, 17, 22 i 34;– kamp za 500 više gostiju iz čl. 16, 17, 19 (ili 25), 20 i 34;– restoran uz magistralni i auto - put iz čl. 16, 17 i 18;– hotel sa posebnom oznakom – motel uz magistralni i auto - put iz čl. 16, 17 i 18;– trgovačko-ugostiteljski sadržaj uz benzinsku pumpu iz čl. 16, 17, i 18;

2. objekti poštanske i/ili telekomunikacione namjene:– poštanska dvorana za rad sa strankama sa manje od tri šaltera ili pulta istog tipa

poslovanja iz čl. 16 i 17;– poštanska dvorana za rad sa strankama sa tri i više šaltera ili pulta istog tipa

poslovanja iz čl. 16, 17 i 31;– telekomunikacioni centar za pružanje usluga korisnicima sa manje od tri šaltera ili

pulta istog tipa poslovanja iz čl. 16 i 17;– telekomunikacioni centar za pružanje usluga korisnicima sa tri i više šaltera ili pulta

istog tipa poslovanja iz čl. 16, 17 i 31;– objekti u kojim se nude telekomunikacione usluge telefoniranja, faksiranja i sl. sa tri

ili više uređaja iz čl. 16, 17 i 28;3. objekti za pružanje usluga saobraćaja novcem i druge finansijske usluge:

– poslovnica banke sa manje od tri šaltera ili pulta istog tipa poslovanja iz čl. 16, 17 i 28;

– poslovnica banke sa tri i više šaltera ili pulta istog tipa poslovanja iz čl. 16, 17 i 31;– poslovnica finansijskih agencija sa manje od tri šaltera ili pulta istog tipa poslovanja

iz čl. 16, 17 i 28;– poslovnica finansijskih agencija sa tri i više šaltera ili pulta istog tipa poslovanja iz čl.

16, 17 i 31;4. objekti zakonodavne, sudske, upravne i slične namjene: - objekti u kojima djeluju jedinice i tijela državne i lokalne uprave, Vlada Crne Gore; Skupština Crne Gore; organi sudske vlasti iz čl. 16, 17, 18, 34 i 35;5. objekti zdravstvene, rehabilitacione, socijalne i dječje zaštite:

– ustanove socijalne i dječje zaštite iz čl. 16, 17, 18, 31, 33, 34 i 35;– apoteka i prodavnica ortopedskih pomagala iz člana 16;– apoteka i prodavnica ortopedskih pomagala sa tri i više šaltera ili pulta istog tipa

poslovanja iz čl. 16, 17, 31 (ili 32);– ambulanta iz čl. 16, 17, 18, 33 i 34;– dom zdravlja iz čl. 16, 17, 18, 31, 33, 34 i 35;– bolnica iz čl. 16, 17, 18, 19, 21, 24, 25, 31, 34 i 35;– lječilište iz čl. 16, 17, 18, 19, 21, 24, 25, 31, 34 i 35;– zatvoreni bazen u lječilištu iz čl. 16, 17, 18, 24, 25, 26, 31 i 34;– otvoreni bazen u lječilištu iz čl. 16, 17, 18, 24, 25, 26 i 34;– lječilišna plaža iz čl. 16, 17, 18, 24, 25, 26 i 34;– zatvoreno lječilišno kupalište/banja iz čl. 16, 17, 18, 24, 25, 26, 31, 34 i 35;– javno kupalište iz čl. 16, 17, 18, 24 i 25;– dom za stara lica sa 20 i više soba sa zajedničkim sanitarnim jedinicama iz čl. 16, 17,

18, 19 (ili 25), 21, 31 i 34;– dom za stara lica hotelskog tipa (soba/TWC) sa 20 i više soba iz čl. 16, 17, 19 (ili

25+18), 20, 21, 31 i 34;– dom za stara lica apartmanskog tipa sa 20 i više apartmana iz čl. 16, 17, 22, 31 i 34;

20

– narodna kuhinja iz čl. 16, 17, 18 i 34;6. objekti koje često koriste lica sa invaliditetom:

– objekat u kome se nalaze poslovne prostorije saveza, društva i/ili udruženja lica sa invaliditetom iz čl. 16, 17, 18, 20, 21, 28, 29, 30, 33, 34 i 35;

– ustanova za vaspitanje i obrazovanje lica sa invaliditetom iz čl. 16, 17, 18, 21, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34 i 35;

– ustanova za rehabilitaciju iz čl. 16, 17, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 28, 29, 30, 31, 32, 34 i 35;

– ustanova za smještaj lica sa invaliditetom iz čl. 16, 17, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 28, 29, 30, 31, 32, 34 i 35;

7. objekti vaspitne i obrazovne namjene:– dječji vrtić iz čl. 16 i 17;– škola, obrazovna institucija, ustanova za obrazovanje odraslih lica, visoko obrazovna

institucija iz čl. 16, 17, 18, 21 i 34;– učenički i studentski dom sa 50 i više soba sa zajedničkim sanitarnim jedinicama iz čl.

16, 17, 18, 19 (ili 25), 20, 21 i 34;– učenički i studentski dom hotelskog tipa (soba/TWC) sa 50 i više soba iz čl. 16, 17,

19 (ili 25+18), 21 i 34;– studentska apartmanska naselja sa 50 i više apartmana iz čl. 16, 17, 22 i 34;

8. objekti kulturne namjene:– centralna, univerzitetska i gradska biblioteka iz čl. 16, 17, 18, 32, 34 i 35;– kulturni centar iz čl. 16, 17, 18, 34 i 35;– kongresni centar iz čl. 16, 17, 18, 27, 33, 34 i 35;– muzej, galerija, izložbeni prostor površine 300 m2 i više iz čl. 16, 17, 18, 32 i 34;– bioskop, pozorište i koncertna dvorana, sa 100 i više mjesta u gledalištu iz čl. 16, 17,

18, 27, 33 i 34;9. objekti saobraćajne namjene:

– aerodrom iz čl. 16, 17, 18, 31 (ili 32), 33 i 34;– autobuska i željeznička stanica iz čl. 16, 17, 18, 31 ili 32, 33, 34, 37 i 39;– autobusko stajalište i željeznički peron iz čl. 34, 37 i 39;– putnička zgrada u trajektnim i brodskim pristaništima iz čl. 16, 17, 18, 31 (ili 32), i

35;– odmorište uz magistralni i auto - put iz čl. 18, 28, 38 i 39;– javno parkiralište iz člana 38;– javna garaža kapaciteta 300 i više vozila iz čl. 16, 17, 18 i 38;– benzinska pumpa iz člana 16;

10. objekti sportske i rekreacione namjene:– sportski teren iz čl. 16, 17, 18 i 24;– sportska dvorana sa 100 i više mjesta u gledalištu iz čl. 16, 17, 18, 24, 25, 27 i 34;

11. objekti zabavne namjene:– zabavni park iz čl. 16, 17, 18, 34 i 39;– zoološki i botanički vrt iz čl. 16, 17, 18, 34 i 39;

12. objekti vjerske namjene:– obredna dvorana iz čl. 16, 17, 33 i 34;– vjerski i dobrotvorni centar iz čl. 16, 17, 18, 21 i 34;

13. objekti za izvršavanje krivičnih sankcija:– zatvor iz čl. 16, 17, 18, 19, 21 i 31;– vaspitni zavod iz čl. 16, 17, 18, 19, 20, 21 i 31;

14. prostori i površine javne namjene:– pješački trg, ulica, staza u parku, dječjem igralištu i na šetalištu iz člana 39;

21

– pješački prolaz, pasarela i pješački most iz člana 39;– ulični prelaz iz čl. 40, 41, 42 i 43;

15. objekti druge namjene:– sajamski i izložbeni centar iz čl. 16, 17, 18 i 34;– javni WC iz čl. 16, 17 i 18;– objekat u kome je obavezno izvođenje 4 ili više WC jedinica za javnu upotrebu iz čl.

16, 17 i 18;– mrtvačnica i krematorijum iz čl. 16, 17 i 34;– javno sklonište iz čl. 16, 17 i 18.

Objekti stambene i stambeno-poslovne namjene moraju se projektovati i biti izvedeni tako da, zavisno od svoje namjene, sadrže elemente pristupačnosti iz slijedećih članova ovog pravilnika:

1. stambeni objekat iz čl. 16, 17 i 22;2. stambeno-poslovni objekat iz čl. 16, 17 i 22. Osim tih elemenata pristupačnosti u

dijelu objekta poslovne namjene mora sadržavati i elemente pristupačnosti zavisno od namjene toga poslovnog dijela i to najmanje prema odgovarajućim odredbama stava 1 ovog člana.

Član 45

U sklopu ulaznog portala kod sljedećih objekata: dom zdravlja, bolnica, lječilište, zatvoreni bazen u lječilištu, zatvoreno javno lječilište-banja, dom za stara lica sa 20 i više soba sa zajedničkom sanitarnom jedinicom, dom za stara lica hotelskog tipa (soba/TWC) sa 20 i više soba, dom za stara lica apartmanskog tipa sa 20 i više apartmana, ustanova zdravstveno - socijalne i dječje zaštite za rad sa strankama, institucija za vaspitanje i obrazovanje lica sa invaliditetom, institucija za rehabilitaciju, institucija za smještaj lica sa invaliditetom, obavezno se izvodi pristupačni šalter.

Član 46

Sve sobe u bolnici, lječilištu te instituciji za rehabilitaciju i smještaj lica sa invaliditetom moraju se izvesti kao pristupačne.Obavezni broj, pristupačnih soba u domu za stara lica hotelskog tipa (soba/TWC) i u domu za stara lica u kojem se nalaze zajedničke sanitarne jedinice, određuje se tako da se na prvih dvadeset soba izvodi obavezno jedna pristupačna soba, po jednu na svakih narednih deset. Ukupan broj pristupačnih soba određuje se zaokruživanjem broja soba na prvu višu deseticu.Obavezni broj pristupačnih soba, u đačkom i studentskom domu hotelskog tipa (soba/TWC), te đačkom i studentskom domu u kojima se nalaze zajedničke sanitarne jedinice, određuje se na način da se na prvih 50 soba obavezno izvodi jedna pristupačna soba i po jedna za svakih narednih deset. Ukupni broj pristupačnih soba određuje se zaokruživanjem broja soba na prvu višu deseticu.Obavezni broj pristupačnih smještajnih jedinica za osobe u objektima za izvršavanje krivičnih sankcija je 5%, ali najmanje jedna.

Član 47

Obavezni broj pristupačnih WC-a i kupatila u domu za stara lica sa zajedničkim sanitarnim jedinicama, određuje se tako da se na svakih deset soba obavezno izvodi jedan pristupačan WC i jedno pristupačno kupatilo.

22

U hotelu, đačkom i studentskom domu, u kojima se nalaze zajedničke sanitarne jedinice obavezno se na svakih 50 soba izvodi jedan pristupačan WC i jedno pristupačno kupatilo.

Član 48

Kada je u objektu predviđeno zapošljavanje lica sa invaliditetom mora se obezbijediti pristupačna radna prostorija i pristupačan WC.

Član 49

Caffe-bar, kafana i restoran sa manje od 80 sjedećih mjesta; disko klub i noćni klub površine manje od 400 m2; muzej, galerija, izložbeni prostor površine manje od 300 m2; te bioskop, pozorište i koncertna dvorana sa manje od 100 mjesta u gledalištu, moraju obezbijediti pristupačnost za savladavanje visinske razlike prema odredbama ovog pravilnika i moraju imati pristupačan WC.Kada je posebnim propisima kojima su propisani uslovi za obavljanje djelatnosti u objektima iz stava 1 ovog člana, dopušteno odstupanje od tih uslova u smislu da nije potrebno izvođenje WC-a, tada ne postoji obaveza izvođenja ni pristupačnog WC-a.Ako je u skladu sa posebnim propisima iz stava 2 ovog člana obavezno izvođenje samo jednog WC-a za žene i muškarce, tada se on izvodi kao pristupačan WC.U slučaju rekonstrukcije objekta iz stava 1 ovog člana, građevinskom dozvolom može se utvrditi odstupanje od elemenata pristupačnosti iz toga stava zbog zatečenih uslova u objektu ili uslova nepristupačnosti javne površine sa koje se pristupa u objekat

Član 50

Na javnom parkiralištu i u javnoj garaži izvodi se 5% pristupačnih parkirališnih mjesta u odnosu na ukupni broj parkirališnih mjesta, ali najmanje jedno.Uz objekat, odnosno u objektu iz člana 5 ovog pravilnika izvodi se 5% pristupačnih parkirališnih mjesta u odnosu na ukupni broj parkirališnih mjesta, ali najmanje jedno.

Unapređenje pristupačnosti objekataČlan 51

Djelovi objekata u javnoj upotrebi iz člana 44 stava 1 ovog pravilnika koji se rekonstruišu ili nastaju rekonstrukcijom moraju se projektovati i izvesti tako, da zavisno od svoje namjene, sadrže elemente pristupačnosti propisane tim članom.Ulazni prostor i komunikacije do djelova objekata iz stava 1 ovog člana moraju se prilikom rekonstrukcije projektovati i izvesti tako da sadrže elemente pristupačnosti iz čl. 16 i 17 ovog pravilnika.St. 1 i 2 ovog člana odnosi se i na objekte koji će nakon namjeravane rekonstrukcije postati objekti iz člana 44 st. 1 i 2 tačka 2 ovog pravilnika. Čl. 45, 46, 47, 48, 49 i 50 primjenjuju se i na rekonstrukciju objekata navedenih u tim članovima.

Izuzetno odstupanje od propisanih elemenata pristupačnostiČlan 52

23

Ako se pri rekonstrukciji objekata iz člana 5 ovog pravilnika, koji su upisani u Centralni registar spomenika kulture na teritoriji Crne Gore, ne mogu obezbijediti propisani elementi pristupačnosti, a da se ne naruši utvrđeno svojstvo spomenika kulture, dopušteno je izuzetno odstupiti od propisanih elemenata pristupačnosti, uz uslov da se za odstupanje pribavi prethodna dozvola Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture.

Član 53

U djelovima naselja i pojedinim objektima za koje je utvrđena zaštita u skladu sa posebnim propisima iz područja zaštite prirode neće se primijeniti odredbe ovog pravilnika, ako bi se njihovom primjenom ugrozili ciljevi propisane zaštite.U slučajevima iz stava 1 ovog člana kao zamjena za elemente pristupačnosti za savladavanje visinske razlike, obavezno se koriste montažno – demontažni i drugi uređaji koji ne ugrožavaju ciljeve propisane zaštite.

V. OBAVEZAN SADRŽAJ PROJEKATA

Član 54

Idejni projekat i glavni projekat za objekte iz člana 5 ovog pravilnika sadrže prikaz tehničkih rješenja kojima se elementi pristupačnosti primjenjuju za obezbjeđenje pristupačnosti objekata te prikaz tehničkih rješenja za jednostavno prilagođavanje stanova (u daljem tekstu: tehnička rješenja).Tehnička rješenja iz stava 1 ovog člana prikazuju se, zavisno od nivoa razrade projekta, na odgovarajući način u idejnom projektu i glavnom projektu objekta.

Član 55

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom listu Crne Gore“.

BROJ: 01-253/09-1Podgorica, 4. februara 2009. god.

MinistarBranimir Gvozdenović

24

25

PRILOG

GRAFIČKI PRIKAZ OZNAKA PRISTUPAČNOSTI, USLOVA UPOTREBE POMAGALA I OBAVEZNIH ELEMENATA PRISTUPAČNOSTI

Slika 1:Prikaz oznaka pristupačnosti iz člana 3 stav 1 ovog pravilnikaDimenzije i boja svake oznake pristupačnosti, kao i vrsta materijala od kojeg se izrađuje, određuju se u odnosu na:

– podlogu na koju se oznaka postavlja,– oblikovanost unutrašnjeg i/ili vanjskog prostora i– udaljenost sa koje osoba smanjene pokretljivosti može oznaku uočiti.

Pri smanjenju i/ili povećanju pojedine oznake pristupačnosti ne može se mijenjati odnos (proporcija) grafičkih elemenata oznake, već se oznaka izvodi u skladu sa primjerima iz ove slike.

26

27

Sve dimenzije na slikama u ovom prilogu pravilnika izražene su u centimetrima.

Slika 2 – Uslovi upotrebe pomagala – prostor potreban za kretanje osoba u invalidskim kolicima – iz člana 6 stava 1 alineje 1 ovoga pravilnika

Slika 3 – Uslovi upotrebe pomagala – prostor potreban za upotrebu štapa, štaka i hodalice – iz člana 6 stava 1 alineje 2 ovoga pravilnika

28

Slika 4 – Uslovi upotrebe pomagala - prostor potreban za upotrebu bijelog štapa i psa vodiča – iz člana 6 stava 1 alineje 3 ovoga pravilnika

29

Slika 5 – Taktilna površina – iz člana 8 ovoga pravilnika

30

Slika 6 – Rampa – iz člana 10 ovoga pravilnika

31

Slika 7 – Rukohvati – iz člana 10 stava 2 alineje 6 ovoga pravilnika

32

Slika 8 – Stepenište – iz člana 11 ovoga pravilnika

33

Slika 9. – Stepenište širine stepenišnog kraka od 250 i više – iz člana 11. stava 1. alineje 9. ovoga Pravilnika

Slika 10 – Prostor ispod početnog stepenišnog kraka – iz člana 11 stava 1 alineje 10 ovoga pravilnika

34

Slika 11 – Lift – iz člana 12 ovoga pravilnika

35

Slika 12 – Vertikalno-podizna platforma – iz člana 13 ovoga pravilnika

36

Slika 13 – Koso-podizna sklopiva platforma – iz člana 14 ovoga pravilnika

37

Slika 14 – Ulazni prostor – iz člana 16 ovoga pravilnika

38

Slika 15 – Komunikacije – iz člana 17 ovoga pravilnika

39

Slika 16 – WC – iz člana 18 ovoga pravilnika

40

Slika 17 – Kupatilo – iz člana 19 ovoga pravilnika

41

Slika 18 – Kuhinja – iz člana 20 ovoga pravilnika

42

Slika 19 – Soba – iz člana 21 ovoga pravilnika

43

Slika 20. – Učionica – iz člana 21 ovoga pravilnika

44

Slika 21 – Radni prostor – iz člana 21 ovoga pravilnika

45

Slika 22 – Stan – iz člana 22 ovoga pravilnika

46

Slika 23 – Stan/apartman – iz člana 22 ovoga pravilnika

47

Slika 24 – Kafana i restoran – iz člana 23 ovoga pravilnika

48

Slika 25 – Kabina za presvlačenje – iz člana 24 ovoga pravilnika

49

Slika 26 – Tuš kabina – iz člana 25 ovoga pravilnika

50

Slika 27 – Ulaz u vodu – iz člana 26 ovoga pravilnika

Slika 28 – Mjesto u gledalištu – iz člana 27 ovoga pravilnika

51

Slika 29 – Telefon, tekstofon, faks, bankomat – iz člana 28 ovoga pravilnika

52

Slika 30 – Kvake na vratima i prozorima – iz člana 30 ovoga pravilnika

53

Slika 31 – Šalter – iz člana 31 ovoga pravilnika

54

Slika 32 – Stajalište i peron – iz člana 37 ovoga pravilnika

55

Slika 33 – Parking mjesto u nizu – iz člana 38 stava 1 alineje 1 ovoga pravilnika

56

Slika 34 – Parking mjesto sa međuprostorom – iz člana 38 stava 1 alineje 2 ovoga pravilnika

57

Slika 35 – Javna pješačka površina – iz člana 39 ovoga pravilnika

58

Slika 36 – Pješački prelaz – iz člana 41 stava 1 alineje 2 ovoga pravilnika

59

Slika 37 – Pješački prelaz na mjestu najmanje visine trotoara – iz člana 41 stav 1 alineja 3 ovog pravilnika

60

Slika 38 – Pješački prelaz izvan ukrštanja – iz člana 41 stava 1 alineje 4 ovoga pravilnika

Slika 39 – Pješačko ostrvo u nivou kolovoza – iz člana 42 stava 1 alineje 2 ovoga pravilnika

61

Slika 40 – Pješačko ostrvo – iz člana 42 stava 1 alineje 3 ovoga pravilnika

62

Slika 41 – Rakrsnica – iz člana 43 ovoga pravilnika

63

64