8 ข อตกลงเกี่ยวกับบริการวิช...

ความตกลงทวไปวาดวยการคาบรการ หรอ GATS นนมกรอบการเจรจาในการเปดตลาดครอบคลมสาขาบรการ 12 สาขา ซงหนงในนนคอสาขาบรการธรกจ (Business Service) รวมถงบรการวชาชพดวย ในหลายประเทศมกจะสงวนบรการวชาชพนใหเปนอาชพของคนในชาต ดวยเหตผลเพอความมนคงของประเทศ การพฒนาเศรษฐกจและสงคม และการคมครองผบรโภค เปนตน แตปจจบนไดมความพยายามทจะลดขอจากดในการประกอบกจการวชาชพ และการเคลอนยายบคลากรดานวชาชพระหวางประเทศทงในการเจรจาระดบพหภาค และระดบทวภาค

การศกษาครงนจะศกษาความตกลงทวไปวาดวยการคาบรการ ความตกลงการคาเสรทวภาคระหวางไทย-ออสเตรเลย, สหรฐอเมรกา-สงคโปร และสหรฐอเมรกา-ชลในเรองบรการวชาชพ เพอวเคราะหถงแนวทางของกรอบการเจรจาการคาเสรไทย-สหรฐฯ ทกาลงจะเกดขนในอนาคต และศกษาวาการเปดเสรบรการวชาชพจะมผลกระทบตอธรกจขนาดกลางและขนาดยอมของไทยหรอไม ในการศกษาครงน จะเนนศกษาใน 4 สาขาอาชพ คอ บญช สถาปตยกรรม วศวกรรม และกฎหมาย เนองจากสาขาอาชพเหลานมหลกความรพนฐานทคลายคลงกนทวโลกยกเวนวชาชพกฎหมายทแตละประเทศอาจใชระบบกฎหมายทแตกตางกน ทาใหผประกอบกจการวชาชพ และผไดรบใบอนญาตอาจมโอกาสเคลอนยายการลงทนและบคลากรไปประเทศอนได

8.1 ภาพรวมของบรการวชาชพ

8.1.1 กฎหมายทเกยวของกบบรการวชาชพในประเทศไทย

ในการศกษาครงน จะเนนศกษาเฉพาะวชาชพนกบญช วศวกร สถาปนก และนกกฎหมาย (รวมถงผใหคาปรกษาดานกฎหมาย) กฎหมายบรการวชาชพทเกยวของ มดงตอไปน

• พ.ร.บ. การทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2521 (พ.ร.ฎ. กาหนดงานในอาชพและวชาชพทหามคนตางดาวทา พ.ศ. 2522)

• พ.ร.บ. การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 • พ.ร.บ.คนเขาเมอง พ.ศ. 2522 • พ.ร.บ.วชาชพบญช พ.ศ. 2547 • พ.ร.บ.การบญช พ.ศ. 2543 • พ.ร.บ.วศวกร พ.ศ. 2542 • พ.ร.บ.สถาปนก พ.ศ. 2543 • พ.ร.บ.ทนายความ พ.ศ. 2528

8 ขอตกลงเกยวกบบรการวชาชพ

8-2 การศกษาผลกระทบและแนวทางการปรบตวของ SMEs ไทยตอการทาขอตกลงการคาเสรไทย-สหรฐอเมรกา

การศกษากฎหมายทเกยวของกบบรการวชาชพแบงได 2 สวน คอ สวนแรกจะเกยวของกบบรการของนกวชาชพ และสวนทสองจะเกยวของกบสานกงานบรการวชาชพตางๆ ดงรายละเอยดดงน

ในมาตรา 6 ตาม พ.ร.บ. การทางานของคนตางดาว พ.ศ 2521 ไดหามคนตางดาวทางานใน 39 อาชพสงวนเวนแตจะไดรบอนญาตจากอธบดกรมแรงงานหรอเจาพนกงานซงอธบดมอบหมาย ซงเปนไปตามพระราชกฤษฎกากาหนดงานในอาชพและวชาชพทหามคนตางดาวทา พ.ศ. 2522 อาชพสงวนนนหมายรวมถงอาชพบญช วศวกรรมสาขาโยธา สถาปตยกรรม กฎหมาย เปนตน ดงนนคนตางชาตทเขามาในประเทศไทยไมสามารถเปนนกบญช วศวกรโยธา สถาปนก และนกกฎหมายได แมกฎหมายวชาชพเฉพาะไดเปดชองใหผทไมมสญชาตไทยสามารถใหบรการในประเทศไทยไดแลวกตาม โดยแตละบรการวชาชพมการกาหนดคณสมบตนกวชาชพดงน1 (ดคณสมบตของผรบใบอนญาตประกอบวชาชพดงตารางท 8.1)

Ø กฎระเบยบทเกยวของกบบรการบญช

กฎหมายวชาชพทางบญชกาหนดใหนกบญชทจะสามารถสอบบญชไดจะตองเปนผสอบบญชทไดรบอนญาต (Certified Public Accountant หรอ CPA) ซงสมาคมนกบญชและผสอบบญชรบอนญาตแหงประเทศไทยเปนผจดสอบใบอนญาต โดยมวชาสอบ 4 วชา คอ บญช, การสอบบญช, กฎหมายทใชในวชาชพบญช และการใชคอมพวเตอรในการจดทาและตรวจสอบบญช โดยผมสทธสอบใบอนญาต จะตองเปนสมาชกสมาคมนกบญชและผสอบบญชรบอนญาตแหงประเทศไทย, มวฒปรญญาตรดานการบญชจากสถาบนทสมาคมฯ รบรอง, มประสบการณสอบบญช 5 ปขนไป และเขาหลกสตรอบรมทจดโดยสมาคม เปนตน

นอกจากน แมกฎหมายอนญาตใหผทไมมสญชาตไทยเปนผสอบบญช และผตรวจบญชได แตกฎหมายกาหนดวาตองมความรภาษาไทยเพยงพอทจะทาบญชหรอรายงานเปนภาษาไทยได จงถอเปนขอจากดทางออมทจะกดกนคนตางชาตไมใหสามารถทางานในไทยได เพราะคงเปนเรองยากทคนตางดาวจะสามารถรภาษาไทยไดอยางถองแท ปจจบนคาดวามผสอบบญชรบอนญาตในประเทศไทยจานวน 3,000 กวาคน ซงยงถอวามจานวนคอนขางนอย

Ø กฎระเบยบทเกยวของกบบรการวศวกรรม

ตาม พ.ร.บ.วศวกร พ.ศ. 2542 ผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมแตละสาขาม 4 ระดบ คอ

1. ภาควศวกรพเศษ (Corporate Engineer) สามารถอานวยการกอสรางได แตไมสามารถออกแบบได2

1 สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. รายงานฉบบท 1 โครงการศกษาการลงทนและการเปดเสรภาคบรการในการเจรจา JTEPA ระยะท 2. 2548 2 เนนสาหรบผทจบการศกษาตากวาปรญญาตร (โดยเฉพาะ ปวช. และปวส.)

ขอตกลงเกยวกบบรการวชาชพ 8-3

2. ภาควศวกร (Associate Engineer) สามารถออกแบบการกอสรางอาคารไมเกน 3 ชน และอานวยการกอสรางได

3. สามญวศวกร (Professional Engineer) สามารถออกแบบการกอสรางโดยไมจากดขนาด และอานวยการกอสรางได

4. วฒวศวกร (Chartered Engineer) นอกจากจะสามารถออกแบบการกอสราง และอานวยการกอสรางไดแลว ยงสามารถเรมการกอสรางไดแมยงไมรบใบอนญาตกอสราง

ผมสทธไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพวศวกรรมในสาขาทควบคมจะตองเปนสมาชกสามญของสภาวศวกร ซงจะตองมสญชาตไทย แตคนตางดาวสามารถขอใบอนญาตเปนภาควศวกรพเศษได แตจะมขอบเขตอานาจหนาททจากดกวาคนไทย ณ วนท 31 มกราคม 2547 ประเทศไทยมจานวนภาควศวกร 112,707 คน, ภาควศวกรพเศษ 5,675 คน, สามญวศวกร 13,333 คน และ วฒวศวกร 3,520 คน

Ø กฎระเบยบทเกยวของกบบรการสถาปตยกรรม

ตามพระราชบญญตสถาปนก พ.ศ. 2543 ผประกอบวชาชพสถาปนกม 4 ระดบคอ

1) ภาคสถาปนกพเศษ (Corporate Architect) ซงยงไมมขอกาหนดแนชดถงขอบเขตงานดานวชาชพทสามารถดาเนนการได แตจดเตรยมไวเพอรองรบผทไมสาเรจการศกษาระดบปรญญาตรเปนหลก และสาหรบคนตางดาวในกรณทมการเปดเสร

2) ภาคสถาปนก (Associate Architect) ซงสามารถลงนามรบรองในโครงการกอสรางพนทไมเกน 1,000 ตารางเมตร และการออกแบบภมทศนขนาดไมเกน 50 ไร

3) สามญสถาปนก (Professional Architect) ซงสามารถลงนามรบรองในโครงการกอสราง และออกแบบพนทภมทศนโดยไมจากดขนาดพนท

4) วฒสถาปนก (Chartered Architect) ซงสามารถลงนามรบรองในโครงการกอสรางโดยไมจากดขนาดพนท และเรมกอสรางไดแมยงไมไดรบใบอนญาตกอสราง

ผขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพสถาปนกทเปนบคคลธรรมดาตองเปนสมาชกสามญหรอสมาชกวสามญของสภาสถาปนก และถาขาดจากสมาชกภาพเมอใดใหใบอนญาตของผนนสนสดลง นอกจากน ผมสทธไดรบใบอนญาตจะตองเปนสมาชกสามญของสมาคมสถาปนกสยาม ซงจะตองมสญชาตไทย ทงน ในการสอบเพอรบใบอนญาต ผขอรบใบอนญาตตองสอบ 6 ชดวชา คอ ออกแบบสถาปตยกรรม, วสดและวธการกอสราง, โครงสรางอาคาร, งานระบบอาคาร, วชาปฏบตวชาชพสถาปตยกรรม, ความรพนฐานทางสถาปตยกรรม และตองไดคะแนนแตละชดวชาไมตากวารอยละ 60

ในกรณทเปนคนตางชาตกอาจสามารถเขามาทางานเปนภาคสถาปนกพเศษไดหากสภาสถาปนกออกขอบงคบใหสามารถทางานไดในลกษณะคลายคลงกบขอบงคบของสภาวศวกรทกาหนดใหคนตางดาวสามารถเปนภาควศวกรพเศษได

ในป 2548 ไทยมสถาปนกทไดรบใบอนญาตทเปนภาคสถาปนกจานวน 10,235 คน สามญสถาปนกจานวน 2,076 คน และวฒสถาปนกจานวน 482 คน


Ø กฎระเบยบทเกยวของกบบรการทางกฎหมาย

ตามพระราชบญญตทนายความ พ.ศ. 2528 กาหนดวาผทสามารถเปนทนายวาความในศาล และลงนามรบรองในนตกรรมสญญา จะตองมใบอนญาตประกอบวชาชพทนายความ (ตวทนาย) ซงออกโดยสภาทนายความ3 ซงผมสทธรบใบอนญาตจะตองมสญชาตไทย สาเรจการศกษาระดบปรญญาตรทางกฎหมายจากสถาบนทสภาทนายความรบรอง ตองสอบและฝกงานเปนภาษาไทย และตองผานการฝกอบรมมารยาททนายความทจดโดยสภาทนายความ4

ดวยขอจากดดงกลาว นกกฎหมายตางชาตจงไมสามารถใหบรการกฎหมายในนาม “ทปรกษากฎหมาย” ได แตในทางปฏบต นกกฎหมายตางชาตกยงเขามาทางานไดโดยใชชออนแทน เชน “ทปรกษาการลงทน” และ “ทปรกษาธรกจตางประเทศ” เปนตน โดยทวไป นกกฎหมายตางชาตจะเขามาใหบรการตรวจสอบนตกรรมตางๆ เชน สญญาการรวมทน และการซอขายยอดใหญๆ เปนตน โดยเขามาประกอบวชาชพในระยะสน ไมไดมาอยประจา และไมมความจาเปนทจะตองมาตงสานกงานในประเทศไทย เพราะสามารถรบคาปรกษาเปนรายชวโมงอยแลว

กลาวโดยสรปแลว หากประเทศไทยตองการเปดเสรโดยใหคนตางดาวทเปนนกบญช วศวกร และสถาปนกสามารถเขามาทางานในประเทศไทยได รฐกสามารถดาเนนการโดยการแก พระราชกฤษฎกาทกาหนดหามคนตางดาวทางานเพยงอยางเดยวเทานน เนองจากกฎหมายวชาชพเฉพาะไดรองรบการเปดเสรนอยแลวโดยอนญาตใหคนตางชาตสามารถประกอบวชาชพเหลานนได ยกเวนอาชพทนายความทกาหนดใหตองมสญชาตไทยเทานน

สาหรบการลงทนของสานกงานบรการวชาชพตางชาตนน พ.ร.บ.การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 ไดหามผประกอบธรกจตางดาวประกอบกจการแขงกบคนไทยในธรกจทยงไมมความพรอมทจะแขงขน ซงรวมถงบรการกฎหมาย บญช วศวกรรมและสถาปตยกรรมตามทระบไวในบญชสาม ยกเวนจะไดรบอนญาตจากอธบดกรมพฒนาธรกจการคาโดยความเหนชอบของคณะกรรมการประกอบธรกจของคนตางดาว หรอขออนญาตจากคณะกรรมการสงเสรมการลงทน หรอมสนธสญญาทอนญาตใหทาได เชน สนธสญญาทางไมตรไทย-สหรฐอเมรกา หรอมการรวมลงทนกบหนสวนคนไทย โดยตางชาตถอหนไมเกนรอยละ 49

3 กอนพรบ.ทนายความป 2528 เนตบณฑตยสภาเปนผออกใบอนญาต 4 ขอมลจากสภาทนายความแจงวา มทนายความไทยในประเทศไทย 46,472 คน ณ วนท 15 กมภาพนธ 2548


ตารางท 8.1 สาระสาคญของกฎหมายทเกยวของกบบรการวชาชพ กฎหมาย สาระสาคญของกฎหมาย

พ.ร.บ.การทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2521

• หามคนตางดาวทางานใน 39 อาชพสงวน ไดแก งานดานบญช กฎหมายยกเวนงานชนอนญาโตตลาการ วศวกรรมโยธา สถาปตยกรรม มคคเทศก เปนตน (มาตรา 6)

• ใบอนญาตทออกใหแกคนตางดาวเขามาทางานชวคราวตามกฎหมายวาดวยคนเขาเมองใหมอายเทาระยะเวลาทคนตางดาวไดรบอนญาตใหอยในราชอาณาจกร สวนใบอนญาตทออกใหแกคนตางดาวตามกฎหมายการสงเสรมการลงทนฯ หรอกฎหมายการนคมอตสาหกรรมใหมอายเทาระยะเวลาทไดรบอนญาตใหเขามาทางานตามกฎหมายนน ๆ (มาตรา 13)

พ.ร.บ.การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ.2542

• กฎหมายนใชบงคบกบคนตางดาวทถอหนรวมกนตงแตรอยละ 505 ในทางตรงกนขามกรณทคนตางชาตถอหนไมเกนรอยละ 50 จะไมเขาขายกฎหมายนซงหมายความวาสามารถประกอบกจการใดๆ กไดในประเทศไทยหากไมมกฎหมายเฉพาะใดกาหนดหามไว

• คนตางดาวทถอหนรวมกนตงแตรอยละ 50 หามประกอบธรกจตามทกาหนดไวในบญชหนง บญชสองเวนแตจะไดรบอนญาตจาก รมว.โดยการอนมตของ ครม. และบญชสามเวนแตจะไดรบอนญาตจากอธบดโดยความเหนชอบของคณะกรรมการ ซงในบญชสามไดหามคนตางดาวประกอบกจการในธรกจทคนไทยยงไมมความพรอมทจะแขงขน เชน การทากจการบรการทางบญช การทากจการบรการทางกฎหมาย การทากจการบรการทางสถาปตยกรรม และการทากจการบรการทางวศวกรรม (มาตรา 8)

• ในกรณทมเงอนไขของสนธสญญา (เชน Treaty of Amity) เรองคนตางดาวใหเปนไปตามสนธสญญานน จะไมบงคบใชตามกฎหมายประกอบธรกจของคนตางดาว (มาตรา 10)

• เงอนไขทนขนตาทคนตางดาวใชในการเรมตนประกอบธรกจในประเทศไทยตองมจานวนไมนอยกวา 2 ลานบาท ในกรณทเปนธรกจทตองไดรบอนญาตตามบญชทายพระราชบญญต จะตองมทนขนตาไมนอยกวา 3 ลานบาท (มาตรา 14)

• คนตางดาวทเปนกรรมการ ผจดการ หรอผรบผดชอบในการดาเนนงานของนตบคคลสามารถเขามาทางานในไทยไดเปนการชวคราว (มาตรา 16)

พ.ร.บ.คนเขาเมอง พ.ศ. 2522

คนตางดาวทเขามาชวคราว จะตองเขามาเพอ 1. การธรกจ(อยไดไมเกน 1 ป) 2. การลงทนทไดรบความเหนชอบจากกระทรวงทบวงกรมทเกยวของ (อยไดไมเกน 2 ป) 3. การลงทนหรอการอนทเกยวกบการลงทนภายใตบงคบกฎหมายวาดวยการสงเสรมการลงทน (ตาม

ระยะเวลาคณะกรรมการ BOI อนญาต) 4. การปฏบตงานดานชางฝมอหรอผเชยวชาญ(อยไดไมเกน 1 ป) โดยการทางานในขอ 1 2 และ 4 กรณจาเปนทตองอยตอ จะสามารถตออายอยตอไดครงละไมเกน 1 ป (มาตรา 34-35)

พ.ร.บ.วชาชพบญช พ.ศ. 2547 และ พ.ร.บ.การบญช พ.ศ. 2543

ผสอบบญชรบอนญาต ตองมคณสมบตดงน 1. เปนสมาชกสภาวชาชพบญช 2. มอายไมตากวา 20 ป 3. มสญชาตไทย หรอในกรณเปนผไมมสญชาตไทยจะตองมความรภาษาไทยดพอทจะสามารถสอบบญช

และจดทารายงานเปนภาษาไทยได และมภมลาเนาในประเทศไทย และไดรบใบอนญาตตามกฎหมายวาดวยการทางานของคนตางดาว

5 กฎหมายนใชบงคบกบคนตางดาว ซงเปน 1) บคคลทไมมสญชาตไทย 2) นตบคคลทไมไดจดทะเบยนในประเทศไทย 3) นตบคคลทจดทะเบยนในประเทศโดยโดยมบคคลตาม (1) หรอ นตบคคลตาม (2) เปนผถอหนรวมตงแตรอยละ 50


กฎหมาย สาระสาคญของกฎหมาย 4. ผานการทดสอบ และการฝกหดงานเปนเวลาตอเนองกนไมนอยกวา 3 ป และมเวลาฝกหดงานไมนอย

กวา 3,000 ชวโมง 5. ไมเคยตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก… 6. ไมเปนบคคลลมละลาย 7. มคณสมบต และไมมลกษณะตองหามอนตามทกาหนดในขอบงคบสภาวชาชพบญช (คอ ไมเปนผม

ความประพฤตเสอมเสย ไมเปนบคคลวกลจรต และไมประกอบอาชพอนทไมเหมาะสม หรอทาใหขาดความเปนอสระในหนาทผสอบบญชรบอนญาต

ผทาบญช ตองมคณสมบตดงน 1. เปนสมาชกสภาวชาชพบญช หรอผขนทะเบยนไวกบสภาวชาชพบญช 2. มภมลาเนาหรอถนทอยในประเทศไทย 3. มความรภาษาไทยเพยงพอทจะทาบญชเปนภาษาไทยได 4. ไมเคยตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก… 5. มคณวฒการศกษาตามทกาหนดในขอบงคบสภาวชาชพบญช 6. ไมมลกษณะตองหามอน ตามทกาหนดในขอบงคบสภาวชาชพบญช (เชน ในกรณคนตางดาวจะตองม

ความรเกยวกบมาตรฐานการบญชและกฎหมายภาษอากรของไทย)

พ.ร.บ.วศวกร พ.ศ. 2542

ผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมแตละสาขาม 4 ระดบ คอ (1) วฒวศวกร (2) สามญวศวกร (3) ภาควศวกร และ (4) ภาควศวกรพเศษ6 โดย ภาควศวกร ตองมคณสมบตดงน 1. เปนสมาชกสามญสภาวศวกร (ตองมสญชาตไทย) 2. มอายไมตากวา 18 ป 3. มสญชาตไทย 4. มความรในวชาชพวศวกรรมโดยไดรบปรญญา, ประกาศนยบตร หรอวฒบตรเทยบเทาปรญญา ในสาขา

วศวกรรมศาสตรทสภาวศวกรรบรอง 5. ไมเปนผประพฤตผดจรรยาบรรณ อนนามาซงความเสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพ 6. ไมเคยตองโทษจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคก เวนแตความผดทกระทาโดยประมาท หรอลหโทษ 7. ไมเปนผมจตฟนเฟอนไมสมประกอบ หรอไมเปนโรคทกาหนดตามขอบงคบสภาวศวกรวาดวยโรค

ตองหาม… 8. ผานการทดสอบความรระดบภาควศวกร และการอบรมและทดสอบความรเกยวกบความพรอมในการ

ประกอบวชาชพ ภาควศวกรพเศษ ตองมคณสมบตดงน 1. กรณเปนสมาชกสามญ จะตอง 1) มอายไมตากวา 18 ป 2) มสญชาตไทย และ 3) มความรในวชาชพ

วศวกรรมโดยไดรบปรญญา, ประกาศนยบตร หรอวฒบตรเทยบเทาปรญญาในสาขาวศวกรรมศาสตรทสภาวศวกรรบรอง

2. กรณเปนสมาชกวสามญ (สาหรบผไมมสญชาตไทย) จะตอง 1) มอายไมตากวา 18 ป และ 2) เปนผปฏบตงานเกยวของกบวชาชพวศวกรรม 3) มหลกฐานของทางราชการทอนญาตใหอยอาศยในประเทศไทยไมนอยกวา 6 เดอน มาประกอบการพจารณา

3. กรณเปนสมาชกสามญและวสามญ จะตอง

6 ระดบชนแรกของผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคม จะอยในระดบภาควศวกร หรอระดบภาควศวกรพเศษ (เชน ในกรณของคนตางดาว) หลงจากมประสบการณทางานตามทกาหนดแลว เฉพาะระดบภาควศวกรเทานนทสามารถทาการทดสอบเลอนระดบชนเปนระดบสามญวศวกร และระดบวฒวศวกรไดตามลาดบ


กฎหมาย สาระสาคญของกฎหมาย • มวฒการศกษาระดบปรญญาตรในสาขาวศวกรรมศาสตรหรอเทยบเทาขนไป และจะตองมผลงาน

ในลกษณะทยนคาขอไมนอยกวา 2 ป หรอ 2) วฒ ปวส. หรอเทยบเทาทเกยวกบวชาชพวศวกรรม ทผยนขอจะตองมผลงานและประสบการณตรงกบลกษณะงานทขอไมนอยกวา 4 ป หรอ 3) วฒ ปวช. หรอเทยบเทาทเกยวกบวชาชพวศวกรรม ทผยนขอจะตองมผลงานและประสบการณตรงกบลกษณะงานทขอไมนอยกวา 6 ป หรอ 4) วฒ ปวช. หรอเทยบเทาในสาขาอนทไมเกยวกบวชาชพวศวกรรมหรอวฒตากวาระดบ ปวช. จะตองมผลงานในลกษณะงานทยนคาขอไมนอยกวา 10 ป

• ไมเปนผประพฤตผดจรรยาบรรณ อนนามาซงความเสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพ • ไมเคยตองโทษจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคก เวนแตความผดทกระทาโดยประมาท หรอ

ลหโทษ • ไมเปนผมจตฟนเฟอนไมสมประกอบ หรอไมเปนโรคทกาหนดตามขอบงคบสภาวศวกรวาดวยโรค

ตองหาม… • ผานการทดสอบความรระดบภาควศวกรพเศษ และการอบรมและทดสอบความรเกยวกบความ

พรอมในการประกอบวชาชพ สามญวศวกร ตองแสดงปรมาณและคณภาพผลงานในการประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมระดบภาควศวกรไมนอยกวา 3 ป วฒวศวกร ตองแสดงปรมาณและคณภาพผลงานในการประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมระดบสามญวศวกรไมนอยกวา 5 ป กลาวโดยสรป ผขอรบใบอนญาตทเปนบคคลธรรมดา จะตองมคณสมบตดงทกลาวมาขางตน คอ 1) เปนสมาชกสามญ หรอสมาชกวสามญของสภาวศวกร 2) มสญชาตไทย ในกรณเปนผไมมสญชาตไทยจะตองเปนผปฏบตงานเกยวของกบวชาชพวศวกรรมและมหลกฐานของทางราชการทอนญาตใหอยอาศยในประเทศไทยไมนอยกวา 6 เดอน มาประกอบการพจารณา เปนตน ผขอรบใบอนญาตทเปนนตบคคลไมวาจะเปนนตบคคลซงมทนเปนของคนตางดาวจานวนเทาใด จะตองมคณสมบตดงน (1) มสานกงานใหญตงอยในราชอาณาจกร (2) นตบคคลนนตองมผทไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพวศวกรรมควบคม ดงตอไปน

• ผเปนหนสวนของหางหนสวนจานวนไมนอยกวากงหนง หรอ • กรรมการของบรษทจานวนไมนอยกวากงหนง หรอ • สมาชกในคณะผบรหารของนตบคคลจานวนไมนอยกวากงหนง หรอ • หนสวนผจดการของหางหนสวน หรอ • กรรมการผจดการของบรษท หรอ • ผมอานาจบรหารแตผเดยวของนตบคคล

(3) ไมเปนนตบคคลผตองคาพพากษาถงทสดใหลมละลาย (4) ไมดาเนนการหรอประพฤตผดจรรยาบรรณแหงวชาชพ (5) ไมเขาขายลกษณะตองหามอน

พ.ร.บ. สถาปนก พ.ศ. 2543

ผประกอบวชาชพสถาปตยกรรมควบคมแตละสาขาม 4 ระดบ คอ (1) วฒสถาปนก (2) สามญสถาปนก (3) ภาคสถาปนก และ (4) ภาคสถาปนกพเศษ โดยคนตางดาวสามารถเปนภาคสถาปนกพเศษไดเชนเดยวกบภาควศวกรพเศษ ผขอรบใบอนญาตทเปนบคคลธรรมดา จะตองมคณสมบตดงตอไปน (1) เปนสมาชกสามญ หรอสมาชกวสามญของสภาสถาปนก


กฎหมาย สาระสาคญของกฎหมาย (2) มสญชาตไทย ในกรณเปนผไมมสญชาตไทยจะตองมภมลาเนาอยในประเทศไทย ทไดรบอนญาตตาม

กฎหมายวาดวยการทางานของคนตางดาว หรอไดรบสทธการทางานในโครงการของรฐบาล องคการความรวมมอระหวางประเทศ หรอไดรบเอกสทธทางการทต หรอเคยไดรบใบประกอบวชาชพสถาปตยกรรมควบคมมากอน โดยตองมความรในวชาชพสถาปตยกรรม ตงแตปรญญาตรขนไปในวชาสถาปตยกรรมศาสตรทสภาสถาปนกรบรองตามประกาศสภาสถาปนก หรอเทยบเทาตามมตของคณะกรรมการสภาสถาปนก

(3) มอายไมตากวา 20 ป (4) ผานหลกเกณฑและคณสมบตของผประกอบวชาชพสถาปตยกรรมควบคมแตละระดบในแตละสาขา

ตามทกาหนดในขอบงคบสภาสถาปนก (5) ผานการอบรมและทดสอบความรเกยวกบหลกปฏบตเบองตนในการประกอบวชาชพสถาปตยกรรม

ควบคมและจรรยาบรรณแหงวชาชพสถาปตยกรรม ในหลกสตรทสภาสถาปนกรบรอง (6) ไมเคยตองโทษจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคก… (7) ไมอยในระหวางถกศาลสงหามประกอบวชาชพ (8) ไมเปนผตองหามมใหยนขอรบใบอนญาตตาม มาตรา 65 วรรคแรกแหง พ.ร.บ.สถาปนก พ.ศ.2543 ผขอรบใบอนญาตทเปนนตบคคลจะตองมคณสมบตดงน (1) มสานกงานใหญตงอยในราชอาณาจกร (2) มวตถประสงคในการประกอบวชาชพสถาปตยกรรมควบคมตามทไดระบไวในรายการจดทะเบยนนต

บคคล หรอในหนงสอบรคณหสนธ… (3) นตบคคลนนตองมผทไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพวศวกรรมควบคม ดงตอไปน

• ผเปนหนสวนของหางหนสวนจานวนไมนอยกวากงหนง หรอ • กรรมการของบรษทจานวนไมนอยกวากงหนง หรอ • สมาชกในคณะผบรหารของนตบคคลจานวนไมนอยกวากงหนง หรอ • หนสวนผจดการของหางหนสวน หรอ • กรรมการผจดการของบรษท หรอ • ผมอานาจบรหารแตผเดยวของนตบคคล

(4) จะตองมผซงไดรบใบอนญาตระดบทไมตากวาสามญสถาปนกอยางนอยหนงคนเปนหนสวน หรอเปนสมาชกในคณะผบรหาร หรอเปนลกจางประจาของนตบคคลนน

(5) ไมมบคคลทตองหามตามมาตรา 65 วรรคสอง แหง พ.ร.บ.สถาปนก พ.ศ. 2543 เปนหนสวน หรอเปนกรรมการ หรอเปนผบรหารของนตบคคลนน

(6) ไมเปนนตบคคลผตองคาพพากษาถงทสดใหลมละลาย (7) ไมเคยถกสภาสถาปนกสงเพกถอนใบอนญาต เพราะประพฤตผดจรรยาบรรณแหงวชาชพสถาปตยกรรม

เวนแตมสทธขอรบใบอนญาตใหมตามมาตรา 65 วรรคแรก แหง พ.ร.บ.สถาปนก พ.ศ. 2543 พ.ร.บ. ทนายความ พ.ศ. 2528

ผขอจดทะเบยนและรบใบอนญาตใหเปนทนายความ ตองมคณสมบตดงน (1) มสญชาตไทย (2) อายไมตากวา 20 ป (3) สาเรจการศกษาระดบปรญญาตรหรออนปรญญาทางนตศาสตรหรอประกาศนยบตรในวชานตศาสตร ซง

เทยบไดไมตากวาปรญญาตรหรออนปรญญาจากสถาบนการศกษาซงสภาทนายความเหนวาสถาบนการศกษานนมมาตรฐานการศกษาทผไดรบปรญญาตรหรออนปรญญาหรอประกาศนยบตรควรเปนทนายความไดและเปนสมาชกแหงเนตบณฑตยสภา

ฯลฯ ทมา: รวบรวมโดยคณะวจย


8.1.2 ตลาดบรการวชาชพในประเทศไทย

การเปดเสรใหบคลากรตางชาตเขามาประกอบอาชพในประเทศไทย หรอการทบคลากรของไทยจะออกไปประกอบอาชพในตางประเทศ จะตองคานงถงสถานการณจานวนบคลากร (Supply) และความตองการกาลงคน (Demand) ในสาขาวชาชพตางๆ ในประเทศ เพอพจารณาถงความเพยงพอกบความตองการบคลากรในประเทศหรอมปรมาณมากพอทจะสงกาลงคนไปประกอบอาชพในตางประเทศ

งานวจยของยงยทธและคณะ (2545) พบวากาลงคนในสาขาวศวกรรมศาสตรมมากกวาความตองการในตลาดดงตารางท 8.2 ดงนนการสงวศวกรไปประกอบอาชพในตางประเทศนาจะเปนสงทดเพอไมใหเกดภาวะวางงานในประเทศ แตปญหาสาคญในการทางานของวศวกรไทยในตางประเทศ คอ ความสามารถในการแขงขนกบวศวกรตางชาต ทงในแงความรทางดานวศวกรรมในเชงเทคนค คณสมบตและมาตรฐานของวศวกร7 และ การสอสารดวยภาษาตางประเทศ เปนตน ในทางกลบกน กรณทวศวกรตางประเทศจะเขามาทางานในประเทศไทยนน นาจะเปนวศวกรทมความเชยวชาญเฉพาะดาน หรอมประสบการณสงเนองจากไทยมกาลงคนในสาขาวศวกรรมภายในประเทศมากเพยงพอแลว8

การเขามาทางานของวศวกรตางประเทศจะตองขอใบอนญาตประกอบวชาชพตาม พ.ร.บ. วศวกร พ.ศ.2542 ซงวศวกรตางชาตสามารถเขามาทางานในตาแหนงวศวกรไดในทกสาขายกเวนวศวกรโยธา ตามกฎหมายกาหนดใหวศวกรตางชาตจดอยในระดบ “ภาควศวกรพเศษ” ซงมขอบเขตอานาจหนาทแตกตางจาก ”ภาควศวกร” ดงทไดเคยกลาวมาแลว อกทง “ภาควศวกรพเศษ” จะตองขอใบอนญาตทางานเปนการเฉพาะเรอง เชน การขอใบอนญาตควบคมงานกอสรางตก 5 ชน เปนตน หากตองการทางานในลกษณะอนจะตองไปขอใบอนญาตจากสภาวศวกรใหม สวน “ภาควศวกร” นนจะมใบอนญาตเพยงใบเดยวซงสามารถทางานภายในขอบเขตขอบงคบของสภาวศวกร9 ซงมขอบเขตงานททาไดมากกวาภาควศวกรพเศษ

ณ วนท 31 มกราคม 2547 ประเทศไทยมจานวนภาควศวกรพเศษ 5,675 คน โดยภาควศวกรพเศษนประกอบไปดวยคนไทย(วฒ ปวช. ปวส.) และคนตางดาว จากการสมภาษณเจาหนาท

7 ในกรณทวศวกรไทยตองการเขาไปทางานในประเทศญปน จะตองผานการทดสอบขนสงทญปน หรอผทตองการเขาทาการทดสอบขนสงจะตองมประสบการณการฝกงานกบผเชยวชาญ 4 ป หรอการเปนผชวยวศวกรทมใบประกอบวชาชพ 4 ป หรอการทางานในสาขาวศวกรรม 7 ป หรอ หากตองการรบงานจากหนวยงานราชการบางแหงจะตองมใบอนญาตพเศษ เปนตน 8 จากขอมลของสานกบรหารแรงงานตางดาว กระทรวงแรงงาน ณ วนท 25 มนาคม 2548 พบวา นกวชาชพอเมรกนทไดรบอนญาตใหทางานในประเทศไทยมจานวนไมมากนก โดยมสถาปนกจานวน 5 คน วศวกรในสาขาตางๆ รวม 87 คน (เปนวศวกรปโตรเลยมมากทสด 29 คน รองลงมาคอวศวกรเครองจกรกลและเครองกล 15 คน) นกกฎหมายและทปรกษากฎหมาย จานวน 3 คน 9 สวน “สามญวศวกร” และ “วฒวศวกร” นนเปนระดบทสงกวาภาควศวกร จะตองมการสอบเลอนระดบชน ซงจะมขอบเขตหนาททมากกวาภาควศวกร


สภาวศวกร พบวา คนตางดาวทเปนภาควศวกรพเศษนนมจานวนนอยมากทเปนคนตางชาต10 อกทงจากขอมลของสานกบรหารแรงงานตางดาว พบวาวศวกรอเมรกนทเขามาทางานในประเทศไทยมเพยง 87 คนเทานน โดยเขามาทางานในตาแหนงวศวกรปโตรเลยมมากทสดจานวน 29 คน รองลงมาคอวศวกรเครองจกรกล และวศวกรไฟฟาอเลกทรอนกส ตามลาดบ

ตารางท 8.2 ระดบความตองการกาลงคนสาขาวศวกรรมศาสตรในป 2545 และ ป 2549 อปสงค อปทาน อปทานสวนเกน สาขา

ป 2545 ป 2549 ป 2545 ป 2549 ป 2545 ป 2549 วศวกรรมศาสตร 1,608 2,544 4,497 5,487 2,889 2,943 - - อตสาหกรรม เครองกล โลหะ 949 1,509 2,972 3,626 2,022 2,117 - - อเลกทรอนกสและไฟฟา 372 583 921 1,124 548 541 - - โครงสรางพนฐานและโยธา 63 100 253 309 190 209 - - วศวกรรมอนๆ 223 353 351 428 128 75

ทมา: สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. โครงการประยกตใชรปแบบการพฒนากาลงคน (เพอสนบสนนการปรบโครงสรางอตสาหกรรม) (ฉบบปรบปรง). 2545.

สวนวชาชพทนายความ วชาชพการบญชและการตรวจสอบบญช และสถาปตยกรรม จากการทบทวนเอกสารทเกยวของ พบวา ยงไมมขอมลทางสถตเกยวกบจานวนความตองการกาลงคนในสาขาวชาชพเหลาน

อยางไรกตาม สาหรบวชาชพสถาปตยกรรมทมขอเรยกรองใหไทยพจารณานกวชาชพสถาปนกของประเทศอนใหสามารถเขามาทางานรวมกบสถาปนกไทย ในขณะเดยวกนไทยกเรยกรองใหประเทศอนยอมรบคณสมบตประสบการณวชาชพสถาปตยกรรมของไทย ซงเปนขอเรยกรองทสอดคลองกน นาจะสามารถตกลงกนไดในเรองการยอมรบคณสมบตและประสบการณนกวชาชพ อยางไรกตาม เมอเปรยบเทยบรปแบบการควบคมวชาชพสถาปนกของไทยกบรปแบบของประเทศพฒนาแลว เชน สหรฐอเมรกา สงคโปร (ดงรปท 8.1) พบวา การขอใบอนญาตประกอบวชาชพสถาปนกของไทยนน ผทไดรบปรญญาสามารถยนทดสอบความรเพอขอใบอนญาตประกอบวชาชพไดทนท และสามารถตอใบอนญาตไดเรอยๆ ตลอดชวต ในขณะทประเทศพฒนาแลว การไดปรญญาเปนเพยงคณสมบตเบองตนทจะเขาสระบบการฝกงาน จากนนจะตองเรยนรงาน 2-3 ป จงจะมสทธขอใบอนญาตประกอบวชาชพ และทสาคญการตอใบอนญาตจะตองเขารบการอบรม สมมนา และรวมกจกรรมวชาชพครบตามหนวยกตทกาหนดเทานนจงจะตอใบอนญาตการประกอบวชาชพได ในขณะทไทยไมมระบบการพฒนาความรความสามารถระหวางประกอบวชาชพ (Internship)

ดงนนการทประเทศไทยเรยกรองใหประเทศอนยอมรบคณสมบตประสบการณสถาปนกจากไทย ประเทศไทยกควรจะมมาตรฐานการออกใบอนญาตทเปนมาตรฐานสากลเทยบเทากบประเทศพฒนาแลว และควรพฒนารปแบบการเพมพนความรและวชาชพหลงจากไดรบใบอนญาตแลว เพอให

10 ผใหสมภาษณไดคาดคะเนวา จานวนวศวกรตางดาวททางานในประเทศไทยมไมเกนรอยละ 5 เนองจากปจจบนยงไมมการเกบขอมลจานวนภาควศวกรพเศษทเปนคนตางดาวอยางเปนระบบ


หลกสตร ใบอนญาต การตออายใบอนญาต

ตอใบอนญาตไดเรอยๆ ตลอดชวต

ตลอดชวต

บณฑตสถาปตยกรรม(หลกสตร 5 ป)

(ทดสอบความร) ขอใบอนญาตประกอบวชาชพระดบภาค (5 ป)

ระดบวฒ

ระดบสามญ ไทย

สถาปนกมการพฒนาความรความสามารถใหทนสมยตลอดเวลาและสามารถแขงขนกบสถาปนกชาวตางประเทศได

แมสถาปนกตางชาตทไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพจะมทงปรญญาและประสบการณการทางาน แตกยงไมสามารถเขามาทางานในประเทศไทยในปจจบนได เนองจากขอจากดของกฎหมายการทางานของคนตางดาว รวมถงสภาสถาปนกยงมไดกาหนดขอบงคบเรอง “ภาคสถาปนกพเศษ” ทาใหกฎหมายวชาชพสถาปนกยงเปนอปสรรคในการจางคนตางดาว

รปท 8.1 เปรยบเทยบรปแบบการควบคมวชาชพสถาปนกของไทย สหรฐอเมรกา และสงคโปร

ทมา: รวบรวมจากบทความการเพมขดความสามารถในการแขงขนระดบนานาชาตของสถาปนกไทย ใน เอกสารประกอบการ

ประชมเชงปฏบตการการพฒนาวชาชพสถาปตยกรรมเพอเพมขดความสามารถในการประกอบวชาชพและแขงขนในระดบนานาชาต 15-16 พฤษภาคม 2547.

ประสบการณ และเรยนรงาน

2-3 ป

สหรฐ ,สงคโปร

บณฑตสถาปตยกรรม(หลกสตร 5 ป)

เขาสระบบการฝกงาน

การตอใบอนญาตจะตองเขารบการอบรม สมมนา และรวมกจกรรมวชาชพครบหนวยกตทกาหนด (สหรฐ 500 หนวยกต สงคโปร 120 หนวยกต)

ขอใบอนญาตประกอบ วชาชพ (6 ป)

ภายใตการควบคมดแลของสถาปนกทมใบอนญาต


8.1.3 ตลาดบรการวชาชพในประเทศสหรฐอเมรกา

โดยทวไปสหรฐอเมรกาไมไดมขอจากดในเรองอาชพทสงวนไวสาหรบคนในชาตเหมอนหลายๆ ประเทศ แตสหรฐอเมรกาใหความสาคญในเรองคณภาพของแรงงาน ดงนนแรงงานตางดาวจงสามารถเขาไปทางานไดเทาเทยมกบคนอเมรกน ตราบเทาทแรงงานตางดาวเหลานม คณสมบตตามทกฎหมายคนเขาเมองกาหนดไว (Immigration Law) ดงนนแมวาสหรฐอเมรกาจะกาหนดเงอนไขในการเขาสประเทศของแรงงานตางดาว แตหากแรงงานสามารถปฏบตตามเงอนไขทรฐบาลสหรฐฯ กาหนดไว กสามารถเขาไปทางานในประเทศได โดยมรายละเอยดคณสมบตและประเภทวซาสหรฐฯ ดงน

ก) คณสมบตของนกวชาชพอเมรกน

แตละมลรฐในสหรฐฯ อาจกาหนดคณสมบตของนกวชาชพตางดาวทแตกตางกน แตมคณสมบตโดยรวมดงตารางท 8.3

ตารางท 8.3 คณสมบตของนกวชาชพอเมรกน

อาชพ คณสมบตนกวชาชพ สถาปนก • มวฒการศกษาตามทคณะกรรมการสถาปตยกรรมแหงชาต (National Architectural

Accrediting Board: NAAB) รบรอง คอ ศกษาปรญญาตรระยะเวลา 5 ป และปรญญาโท 2 ปหากจบ ป.ตรดานทเกยวของกบการออกแบบตกแตง และปรญญาโท 3.5 ปสาหรบคนทจบ ป.ตรดานอน

• สาหรบผจบการศกษาดวยระบบการศกษาของประเทศอน จะตองยนแสดงรายละเอยดการศกษาแก NAAB เพอประเมนระดบการศกษาวาอยในเกณฑทกาหนดหรอไม

• ตองผานการทดสอบ ARE (Architectural Registration Examination) หรออาจมการสอบสมภาษณดวย

• ตองผานการฝกอบรมประมาณ 3 ป หรอสถาปนกตางชาตตองแสดงการฝกอบรมทเทยบเทาหรอแสดงประสบการณทางานหลก 5 ปในดานทเกยวของ

• ไมมเงอนไขดานภาษาในการเปนสถาปนก วศวกร • มวฒการศกษาตามทคณะกรรมการวศวกรรม (Accreditation Board for Engineering

and Technology: ABET) รบรอง หรอมประสบการณทางานตามทกาหนด • สาหรบผจบการศกษาดวยระบบการศกษาของประเทศอน จะตองยนแสดงรายละเอยด

การศกษาแก Engineering Credential Evaluation International (ECEI) ภายใต ABET เพอประเมนระดบการศกษาวาอยในเกณฑทกาหนดหรอไม

• ตองผานการทดสอบจานวน 2 ครง ไดแก ครงแรกเปนการทดสอบ Fundamentals of Engineering (FE) โดย FE เปนการสอบชวงใกลจะจบหรอตอนจบ ป.ตร เมอผานการทดสอบแลวจะถอเปน Engineering Intern (EI) หรอ Engineering-in-Training (EIT) หลงจากนนวศวกรทผาน FE จะตองไปทางานหาประสบการณซงบางมลรฐกาหนดใหตองทางานกบผทไดรบใบอนญาตประกอบอาชพวศวกรรมแลวและตองมประสบการณทเกยวของโดยตรงกบงานทจะตองรบผดชอบ เมอมประสบการณทางานตามทกาหนด


อาชพ คณสมบตนกวชาชพ แลว จงสามารถไปสอบครงทสองได คอ การทดสอบ Principles and Practice of Engineering (PE) เมอผานการทดสอง PE แลวจงจะไดรบใบอนญาตประกอบวศวกร (Professional engineer: P.E.)

• มประสบการณขนตา 4 ปสาหรบผทมการศกษาทเปนทยอมรบของ ABET แต หลายมลรฐอาจยอมรบผทมการศกษาไมเปนไปตาม ABET แตตองมประสบการณทางาน 25 ป

นกบญช • มวฒการศกษาปรญญาตร (ใชเวลาเรยน 4 ป) โดย 45 มลรฐกาหนดใหมระยะเวลาศกษา 150 ชวโมง ซงเรมบงคบใชตงแตป 2001

• ตองผานการทดสอบ Uniform CPA ซงบางรฐอาจกาหนดใหตองสอบจรยธรรมและกฎระเบยบภายในทองถนดวย

• ตองมประสบการณทางานตามทแตละรฐกาหนด กลาวคอ ม 37 รฐทกาหนดประสบการณมากกวา 2 ป, ม 9 รฐกาหนด 1 ป และ มอก 4 รฐทไมกาหนดประสบการณทางาน

• ไมมเงอนไขดานภาษาในการเปน CPA • Uniform Accountancy Act กาหนดใหบรษทบญช ตองมผถอหนทไดรบใบอนญาต

CPA จานวนรอยละ 51 ของหนทงหมด ทมา: 1. APEC Directory on Professional Services (http://www.dfat.gov.au)

2. เวบไซต http://www.ncarb.org 3. เวบไซต http://www.ncees.org

ข) ประเภทวซาของสหรฐฯ11

ตามกฎหมายคนเขาเมองสหรฐอเมรกาปจจบน อนญาตใหคนตางดาวสามารถเขาเมองไดชวคราว (Non-immigrant visa) เพอไปทองเทยวหรอเพอทางานชวคราวในสหรฐอเมรกา และในกรณทแรงงานตางชาตจะเดนทางเขาไปในฐานะลกจางขององคกรทมสานกงานในสหรฐอเมรกา แรงงานตางชาตจะตองดาเนนการยนขอวซาตามประเภทของงาน ซงมวซา 4 ประเภททเปนการขอเขาทางานในสหรฐฯ ในจานวนวซาทงหมด 9 ประเภท12

1) ประเภท H-1B Visa (Temporary Worker in Specialty Occupation)

เปนวซาประเภททออกใหแกผเขาไปประกอบอาชพเชยวชาญพเศษ (Specialty occupation) ซงมคณสมบต คอ 1) เปนตาแหนงทตองมความเชยวชาญทงในทางทฤษฎและทางปฏบต 2) ตองจบ

11 สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย, รายงานเบองตน เรอง การจดทาเขตการคาเสรไทย-สหรฐอเมรกาในภาคการขนสงและโลจสตกส, กมภาพนธ 2548 12 วซา 9 ประเภท ไดแก วซา B-1 (Temporary Business Visitor), วซา B-2 (Visitors for Pleasure), วซา Waiver Program, วซา E (Treaty Trader and Investor), วซา H-1B (Temporary Worker in A Specialty Occupation), วซา H-3 (Trainee), วซา L-1 (Intracompany Transferee), วซา O (Person of Extraordinary Ability) และ การเขาประเทศลกษณะ Work Authorization for Practical Training

http://www.dfat.gov.au

http://www.ncarb.org

http://www.ncees.org


การศกษาขนตาปรญญาตร (4 ป) หรอเทยบเทาในสาขาเชยวชาญพเศษ โดยอาชพทสามารถขอวซา H-1B ไดแก วศวกร สถาปนก นกบญช นกกฎหมาย นกคอมพวเตอรและไอท ครโรงเรยนและวทยาลย คร/อาจารยมหาวทยาลย ผดแลดานสขภาพ นกวเคราะหทางการเงน นกวเคราะหดานระบบ นกวเคราะหดานการวจยตลาด ทปรกษาดานการจดการ ทปรกษากฎหมายตางประเทศ พยาบาล ศลยแพทย ทนตแพทย จตแพทย นกฟสกส นกวทยาศาสตร บรรณาธการและนกหนงสอพมพ และนกเขยนเชงเทคนค เปนตน13

ในกรณทนายจางกาหนดใหตองสอบผานใบอนญาตเพอประกอบอาชพ ผยนคารองขอวซาจะตองสอบผานตามหลกเกณฑทมลรฐกาหนด จงจะมสทธยนคารองขอวซา วซาประเภทนมอายครงแรก 3 ปและตออายไดอก 3 ป รวมแลวสามารถทางานในสหรฐฯ ไดไมเกน 6 ป

ในป 2005 สหรฐฯ มโควตาสาหรบวซาประเภท H-1B ใหแกประเทศทวโลกรวม 65,000 โควตาตอป โดยสหรฐฯ ไดแบงโควตาสวนหนงใหแกประเทศชลและประเทศสงคโปรหลงจากทไดทาความตกลงการคาเสรทวภาคระหวางกนเปนจานวน 1,400 และ 5,400 โควตาตอปตามลาดบ

2) ประเภท E Visa (Trader and Investor)

เปนวซาทสหรฐอเมรกาออกใหเฉพาะแกประเทศทมขอตกลงตางตอบแทนกบสหรฐอเมรกาซงรวมถงประเทศไทย วซาประเภทนแบงไดเปน 2 กลม คอ E-1 (Treaty Trader) และ E-2 (Treaty Investor)14

ในกรณวซา E-1 เปนการออกวซาใหแก “ผคาขาย” โดยบคคลทมสทธไดรบอนมตจะตองเปนผทมตาแหนงในระดบสงหรอเชยวชาญพเศษ (Manager, Executive หรอ Employee with specialized knowledge) ใน กจการการคา และบรการเฉพาะบางประเภท เชน การเงนการธนาคาร การบน ประกนภย โทรคมนาคม การโฆษณา การบญช วศวกรรมและการออกแบบ ทปรกษาดานการจดการ การทองเทยว และการถายโอนเทคโนโลย (Technology Transfer) เปนตน โดยผขอวซาตองมคณสมบต คอ 1) เปนบคคลหรอกจการของชาตทมขอตกลงระหวางกน (Treaty Foreign National) 2) เปนกจการททาการคากบประเทศสหรฐฯ โดยมตวเลขทางการคาอยางมนยสาคญ (substantial trade) กลาวคอ มรายไดจากการคาระหวางสหรฐฯ กบประเทศคสญญามากกวารอยละ 50 3) ในชวงการขอวซา ไดมการคาระหวางกนอยแลว 4) เปนผบรหารระดบสง หรอผจดการ หรอ มความชานาญพเศษ ซงมความจาเปนตอการดาเนนงานขององคกร 5) ตองใหการยนยนวาจะออกจากสหรฐฯ เมอภาระหนาทสนสด15

13 ทมา http://www.h1base.com/page.asp?id=204 14 ประเทศทมขอตกลงกบสหรฐอเมรกาทไดรบสทธพจารณาประเภท วซา E-1 จานวน 54 ประเทศ และวซา E-2 จานวน 84 ประเทศ ไดแก อารเจนตนา, ออสเตรเลย, ออสเตรย, เบลเยยม, แคนาดา, ไตหวน, โคลมเบย, คอสตา รกา, เอสโตเนย, เอธโอเปย, ฟนแลนด, ฝรงเศส, เยอรมน, ฮอนดรส, อหราน, ไอรแลนด, อตาล, ญปน, เกาหล, ลตเวย, ไลบเรย, ลกเซมเบรก, เมกซโก, เนเธอรแลนด, นอรเวย, โอมาน, ปากสถาน, ปารากวย, ฟลปปนส, สโลวาเนย, สเปน, ซรนม, สวเดน, สวสเซอรแลนด, ประเทศไทย, โตโก, ตรก, สหราชอาณาจกร, ยโกสลาเวย เปนตน (http://usvisa.com/e_visa.htm) 15 ทมา http://usvisa.com/e_visa.htm

http://www.h1base.com/page.asp?id=204

http://usvisa.com/e_visa.htm

http://usvisa.com/e_visa.htm


สวนกรณวซา E-2 เปนการออกวซาใหแก “นกลงทน” โดยบคคลทมสทธไดรบอนมตจะตองเปนผทมตาแหนงในระดบสงหรอเชยวชาญพเศษ (Manager, Executive หรอ Employee with specialized knowledge) ใน กจการดานการลงทน โดยผขอวซาตองมคณสมบต คอ 1) เปนบคคลหรอกจการของชาตทมขอตกลงระหวางกน 2) เปนบคคลหรอกจการทลงทนในสหรฐฯ เกนกวา 100,000 เหรยญสหรฐฯ 3) เปนผบรหารระดบสง หรอผจดการ หรอ มความชานาญพเศษ ซงมความจาเปนตอการดาเนนงานขององคกร 4) ไมเปนการลงทนเพอแสวงหาสวนตางทางราคา (marginal) กลาวคอ ไมใชการลงทนในตลาดหน (Stocks and Securities) การลงทนในสงหารมทรพย และการฝากเงนในธนาคาร และจะตองเปนการลงทนทกอใหเกดการจางงานคนอเมรกน 5) เปนการลงทนทมอยแลว หรออยระหวางการดาเนนการลงทน และ 6) ใหการยนยนวาจะออกจากสหรฐฯ เมอภาระหนาทสนสด

โดยทวไป วซา E-1 จะมอาย 2 ปและสามารถตออายไดคราวละ 2 ป และหากพนกาหนดแลว ประกอบกบผถอวซายงมคณสมบตตามหลกเกณฑ กสามารถตออายไดไมสนสด จากขอมลในป 2545 คนไทยไดรบวซาประเภท E-1 มจานวนทงสน 49 ราย และประเภท E-2 จานวน 117 ราย

3) ประเภท L-1 Visa (Intracompany Transferee)

เปนวซาทสหรฐอเมรกาออกใหแกผบรหาร ผจดการ หรอผเชยวชาญตางดาวทเปนลกจางของบรษทตางดาวซงมกจการอยในสหรฐอเมรกา การอนมตดงกลาวมเงอนไขสาคญคอ ลกจางตางดาวดงกลาวจะตองทางานในบรษทตางดาวทตงอยนอกหรฐฯ เปนเวลาตดตอกน 1 ปในชวงระยะเวลา 3 ปกอนหนาทจะยนขอวซา โดยวซาดงกลาวมอาย 3 ป และสามารถตออายไดอก 4 ปสาหรบผบรหารและผจดการ และตออายได 2 ปสาหรบผเชยวชาญ

4) ประเภท O Visa (Person of Extraordinary Ability)

เปนวซาทออกใหเฉพาะแกผทมความสามารถพเศษและเปนทยอมรบอยางสงในวงการดานวทยาศาสตร ศลปะ การศกษา บรหารธรกจ นกกฬา หรอผสรางกากบภาพยนตร โดยผทไดรบวซาดงกลาวจะตองทางานในสายงานทเกยวของในองคการหรอหนวยงานในประเทศสหรฐอเมรกาเปนเวลา 3 ป เชน เขามาเปนอาจารยในมหาวทยาลยในสหรฐฯ เขามาแสดงงานศลปะในหอศลปในสหรฐฯ การขอวซาประเภทนจะตองมหนงสอเปนลายลกษณอกษรจากกลมหรอองคการทมบทบาทในงานทเกยวของในสหรฐอเมรกา วซาดงกลาวมอาย 3 ปและสามารถขอตออายไดคราวละ 1 ป

กลาวโดยสรป กรณทคนไทยจะเขาไปทางานในสหรฐฯ กสามารถทาไดหากผานคณสมบตตามทกาหนดในการขอวซาดงทกลาวมาแลว สวนนกวชาชพของไทยกตองผานคณสมบตตามทคณะกรรมการวชาชพสาขาตางๆ ของสหรฐฯ กาหนด


8.2 การเปดเสรตลาดบรการวชาชพภายใต GATS

บรการวชาชพทไทยผกพนการเปดตลาดม 5 สาขาคอ กฎหมาย บญช สถาปตยกรรม วศวกรรม และการวางผงเมองและภมสถาปตยกรรม โดยประเทศไทยไดยนขอเสนอเบองตน (Initial Offer) ตอ WTO เมอวนท 29 สงหาคม 2546 ซงมขอเสนอเบองตนตามหลกการ 2 ประการ คอ เรองการเขาสตลาด (Market Access) และการประตบตเยยงคนชาต (National Treatment) ในการศกษาสวนนจะพจารณาขอเสนอเบองตนของไทยและสหรฐฯ เพอใชเปนกรอบการวเคราะหในการเปดการคาเสรทวภาคระหวางสองประเทศในสวนตอไป เนองจากขอเสนอเบองตนนจะเปนขอเสนอในภาพรวมททงประเทศไทยและสหรฐฯ จะตองใหขอผกพนกบทกประเทศภาคสมาชก (ดตารางท 8.4 ประกอบ) นอกจากนคณะวจยยงไดศกษาขอเรยกรองเบองตนของไทย และขอเรยกรองเบองตนของประเทศอนทมตอไทย เพอใหทราบวาประเทศอนตองการใหไทยเปดเสรเรองใดเปนสาคญ

8.2.1 ขอเสนอเบองตน (Initial Offer) ของประเทศไทย

ขอเสนอเบองตนนจะแบงลกษณะของขอผกพนไดเปน 1) ขอผกพนแนวนอน และ 2) ขอผกพนเฉพาะ ดงรายละเอยดตอไปน

ก) ขอเสนอตามขอผกพนแนวนอนของไทย

ในขอเสนอของประเทศไทยทกาหนดใน Mode 3 คอ กาหนดใหตางชาตเขามาประกอบธรกจสานกงานวชาชพไดโดยตองจดทะเบยนในรปบรษทในประเทศไทยซงมตางชาตถอหนไมเกนรอยละ 49 และมจานวนผถอหนตางชาตไมเกนกงหนงของจานวนผถอหนทงหมด

แตเงอนไขใน mode 3 นไมใชกบประเทศสหรฐฯ เนองจากไทยและสหรฐฯ ไดทาสนธสญญาทางไมตร(Treaty of Amity) ซงกาหนดใหผลงทนของประเทศหนงสามารถไปลงทนในอกประเทศไดโดยถอหนไดรอยละ 100 ยกเวน 6 สาขาบรการ16

สวนใน Mode 4 คอ ไทยไมผกพนเรองการทางานของคนตางดาว 1) ยกเวนผเยยมเยอนธรกจ 2) ผโอนยายภายในกจการ (หากเปนนกวชาชพในระดบสงกอาจเขามาในรปแบบนได แตจะอยในรปแบบของการเปนทปรกษามากกวาจะเปนผปฏบตงาน) และ 3) ผใหบรการตามสญญา การไมผกพนใน mode 4 นแสดงใหเหนวาไทยยงคงยดหลกกฎหมายการหามทางานของคนตางดาวอย ซงกฎหมายนหามคนตางดาวทางานเกอบทกสาขาอาชพทอยในภาคบรการ

16 ไดแก 1) การธนาคารทเกยวกบการรบฝากเงน 2) การสอสารคมนาคม 3) การขนสง 4) การแสวงหาประโยชนจากทดนหรอทรพยากรธรรมชาตอนๆ 5) การคาภายในเกยวกบผลตผลทางเกษตรพนเมอง และ 6) การรบดแลทรพยสนเพอประโยชนของผอน


ข) ขอเสนอตามขอผกพนเฉพาะของไทย

ขอผกพนการเปดตลาดเสรบรการวชาชพของไทยในดานกฎหมาย บญช วศวกรรม สถาปตยกรรม การวางผงเมองและภมสถาปตยกรรม ไดกาหนดให Mode 1 เปน unbound โดยไทยยงไมพรอมทจะเปดเสรดานการใหบรการวชาชพขามพรมแดน สวน Mode 2 นนอนญาตใหคนไทยออกไปใชบรการวชาชพในตางประเทศไดโดยไมมขอจากด (none) สวน Mode 3 กไมมการจากดการเขามาประกอบกจการของคนตางชาตในแตละสาขาวชาชพ เนองจากมขอหามไวในขอผกพนแนวนอนแลว และใน Mode 4 จะเปน unbound คอ สงวนวชาชพกฎหมาย บญช สถาปตยกรรม การวางผงเมองและภมสถาปตยกรรม และวศวกรรมโยธาใหแกคนไทยตามกฎหมายการทางานของคนตางดาว เวนแตจะเปนผเยยมเยอนธรกจ ผโอนยายภายในกจการ และผใหบรการตามสญญาตามทไดกาหนดในขอผกพนแนวนอน

8.2.2 ขอเสนอเบองตน (Initial Offer) ของประเทศสหรฐฯ

ก) ขอเสนอตามขอผกพนแนวนอนของสหรฐฯ

ประเทศสหรฐฯ ไมมขอจากดเรองการลงทนของคนตางชาตใน mode 3 แตยงมขอจากดเรองการทางานของคนตางดาวใน mode 4 โดยสหรฐฯ อนญาตใหผโอนยายภายในกจการ และบคคลบางกลมเทานนทสามารถเขาไปทางานในประเทศสหรฐฯ ได แมสหรฐฯ จะเปดโอกาสใหผเชยวชาญพเศษ(Specialty Occupations) สามารถทางานในสหรฐได แตสหรฐฯ ไดกาหนดเงอนไขการจางงานทเปนอปสรรคในการจางงานคนตางดาว เชน

1) นายจางสหรฐฯ ตองจายคาจางใหคนตางดาวมากกวาคาจางจรงทลกจางในบรษททมคณสมบตและประสบการณใกลเคยงกนไดรบ และ

2) ใน 6 เดอนกอนการยนขออนญาตรบลกจางคนตางดาว นายจางสหรฐฯ จะตองไมเลกจางบคคลในตาแหนงผเชยวชาญน

ในกรณทสหรฐฯ กาหนดใหนายจางตองจายคาจางใหแกลกจางตางดาวสงกวาคาจางจรงทลกจางคนอนไดรบ ทาใหนายจางสหรฐฯ เลอกทจะจางคนในสหรฐฯ มากกวา เพราะจายคาจางไดถกกวา และไมตองเสยเวลาดาเนนเรองขอจางคนตางดาวดวย

สาหรบการกาหนดระยะเวลาวาใน 6 เดอนกอนการยนขออนญาตรบลกจางคนตางดาว นายจางสหรฐฯ จะตองไมเลกจางบคคลในตาแหนงผเชยวชาญน การกาหนดเงอนไขนอาจมเปาหมายเพอปองกนไมใหนายจางสหรฐฯ เลกจางคนในบรษทเพอหาลกจางตางดาวแทน เพราะหากเลกจางจะตองรอถง 6 เดอนถงจะสามารถยนขออนญาตใหคนตางดาวมาทางานในบรษทตนได หรอในกรณทมนายจางสหรฐฯ ตองเลกจางคนในบรษทจรงๆ หากนายจางตองการคนมาทดแทนตาแหนงนโดยดวนกตองรบคนในประเทศกอน เพราะไมสามารถรอระยะเวลาใหถง 6 เดอนได เงอนไขดงกลาวจงถอเปนการกดกนคนตางดาวทางออม


ข) ขอเสนอตามขอผกพนเฉพาะของสหรฐฯ

จากตารางท 8.4 ขอผกพนเฉพาะใน mode 1 และ mode 2 ของสหรฐฯ จะไมมขอจากดในการเขาสตลาดและการประตบตเยยงคนชาตยกเวนการใหบรการวชาชพทนายความเทานนทบางมลรฐมเงอนไขใหผใหบรการตองมทตงสานกงานในมลรฐนน

สาหรบ mode 3 นน สหรฐฯ กาหนดขอผกพนทแตกตางกนในแตละมลรฐ อาจสรปโดยรวมไดวา การลงทนในการใหบรการทางดานกฎหมายในมลรฐสวนใหญของสหรฐฯ ยงมขอจากดอย สวนการลงทนในกจการบญช วศวกรรม สถาปตยกรรมและภมสถาปตยกรรมนน บรษทตางชาตสามารถทาได แตอาจมขอจากดบางประการเทานน เชน ในกจการบญชตองมหนสวนในบรษทมใบอนญาตเปนนกบญช หรอในกจการสถาปตยกรรมและภมสถาปตยกรรมตองมบคคลจานวน 2 ใน 3 ของบรษทมใบอนญาตประกอบอาชพซงกาหนดไวเฉพาะมลรฐมชแกนเทานน

สาหรบ mode 4 น มลรฐสวนใหญในสหรฐฯ ยงไมผกพน แตอาจมขอยกเวนใหคนตางดาวสามารถทางานไดในบางมลรฐ

กลาวโดยสรป เมอเปรยบเทยบขอเสนอเบองตนของไทยกบสหรฐ ฯ พบวา ไทยยงคงจากดการเขาสตลาดทางดานการลงทนและการทางานของคนตางดาวตามทกฎหมายไทยกาหนดไวเชนเดม ยกเวนการลงทนเฉพาะกบประเทศสหรฐฯ ทไมมขอจากดเรองสดสวนการถอหนในสาขาภาคบรการเกอบทกสาขายกเวน 6 สาขาทกาหนดไวในสนธสญญาไมตรฯ

สวนประเทศสหรฐฯ มลรฐสวนใหญไดเปดตลาดการลงทนใหกบบรษทตางชาตแลว ยกเวนการใหบรการทางกฎหมายยงมขอจากดอย สวนการจางงานคนตางดาวของประเทศสหรฐฯ ยงไมผกพนทจะเปดเสรเชนเดยวกบประเทศไทย

ขอตกลงเกยวกบบรการวชาชพ

8-19

ตารางท 8.4 ขอเสนอ (Initial Offer) ของไทยและสหรฐฯ ภายใต GATS17 ประเทศไทย* สหรฐอเมรกา** ขอจากดการเขาสตลาด ขอจากดเยยงคนชาต ขอจากดการเขาสตลาด ขอจากดเยยงคนชาต 1. ขอผกพนแนวนอน (Horizontal Commitment) การเขามาทางานชวคราวสาหรบทกสาขาบรการ

Mode 3 ถาไมมการกาหนดไวในขอผกพนเฉพาะใหยดตามขอผกพนแนวนอนน ซงหามบรษทตางชาตถอหนเกนรอยละ 49 และจานวนผถอหนตางชาต (foreign shareholders) ตองมนอยกวาครงหนงของจานวนผถอหนทงหมด Mode 4 ถาไมมการกาหนดไวในขอผกพนเฉพาะ การเคลอนยายบคคลชวคราว จะไมผกพน ยกเวนบคคลดงตอไปนทสามารถเขามาได ไดแก 1. ผเยยมเยอนธรกจ (Business Visitor) 2. ผโอนยายภายในกจการ (Intra-corporate Transferee) และ 3.ผใหบรการตามสญญา (Contractual service supplier)

Mode 4 ไมผกพน ยกเวนบคคลดงตอไปนทสามารถเขามาทางานชวคราวได ไดแก 1.ผขายบรการ(service saleperson) 2. ผโอนยายภายในกจการ 3.บคลากรดานการจดการ (Personnel Engaged in Establisment) และ 4. นางแบบและอาชพเชยวชาญพเศษ (Fashion Models and Specialty Occupations)

Mode 4 ไมผกพน

17 รปแบบการคาบรการ (mode of supply) ม 4 รปแบบ คอ รปแบบท 1 (Mode 1) เปนรปแบบการใหบรการขามพรมแดน (Cross-Border Supply), รปแบบท 2 (Mode 2) เปนรปแบบทผใชบรการในประเทศเดนทางไปใชบรการในตางแดน (Consumption Abroad), รปแบบท 3 (Mode 3) เปนรปแบบทผใหบรการตางชาตเขามาประกอบกจการในประเทศ (Commercial Presence) และ รปแบบท 4 (Mode 4) เปนรปแบบทคนงานตางชาตสามารถเขามาปฏบตงานในการใหบรการภายในประเทศ (Presence of Natural Person) ได


ประเทศไทย* สหรฐอเมรกา** ขอจากดการเขาสตลาด ขอจากดเยยงคนชาต ขอจากดการเขาสตลาด ขอจากดเยยงคนชาต การถอครองทดนสาหรบทกสาขาบรการ

Mode 3 และ 4 กรรมสทธในทดนและการใชทดนตองเปนไปตามกฎหมายไทย โดยคนตางชาตและบรษทตางชาตทตงในประเทศไทยไมสามารถซอหรอเปนเจาของทดนในไทยไดแตอาจเชาทดนและเปนเจาของอาคารได นอกจากนคนตางชาตยงสามารถมสวนเปนเจาของคอนโดมเนยมภายใตกฎทรฐบาลกาหนดได

Mode 3 ไมมขอจากด

Mode 3 รฐบาลสหรฐฯ จากดการซอขายทราชพสดกบคนสหรฐฯ (ขอจากดดงกลาวไมบงคบใชแกบรษทตางชาตทจดตงภายใตกฎหมายในระดบมลรฐของสหรฐฯ) การถอครองกรรมสทธทดนของคนตางชาตมขอจากดในการซอ หรอประมลแตกตางกนในแตละมลรฐ

2. ขอผกพนเฉพาะ (Sector specific commitment) : บรการธรกจดานบรการวชาชพ18 1. บรการดานกฎหมาย: การวาความดาเนนคด

1) ไมผกพน (unbound) 2) ไมมขอจากด (none) 3) ไมมขอจากด (none) 4) ไมผกพน (unbound)


ทกมลรฐใหขอผกพนดงน 1) ผใหบรการจะตองเปนบคคลธรรมดา

และสานกงานตองตงในมลรฐทกาหนด 9 แหง

2) ผใหบรการจะตองเปนบคคลธรรมดา และสานกงานตองตงในมลรฐทกาหนด 9 แหง

3) ผใหบรการจะตองเปนบคคลธรรมดา และหนสวนบรษทตองมใบอนญาตประกอบอาชพทนายความ (license as lawyer) ในกรณวาคดเรองสทธบตรและเครองหมายทางการคาจะตองเปนคนสหรฐฯ เทานน

ทกมลรฐใหขอผกพนดงน 1) ผใหบรการจะตองเปนคนในมลรฐหรอ

คนสญชาตสหรฐฯ เทานนในมลรฐ 16 แหง

2) ผใหบรการจะตองเปนคนในมลรฐหรอคนสญชาตสหรฐฯ เทานนในมลรฐ 16 แหง

3) ไมมขอจากด 4) ผใหบรการจะตองเปนคนในมลรฐหรอ

คนสญชาตสหรฐฯ เทานนในมลรฐ 16 แหง

18 ขอผกพนเฉพาะในบรการวชาชพตาม Mode 3 ของไทยนนไมมขอจากด เนองจากกฎหมายวชาชพเฉพาะในแตอาชพ เชน สถาปตยกรรม วศวกรรม และบญช ฯลฯ ไมมการหามเรองการลงทนของคนตางชาต หรอ การทางานของคนตางชาต แตจะมการกาหนดขอจากดไวในกฎหมายประกอบธรกจของคนตางดาว และกฎหมายทางานของคนตางดาว ซงไดใสรายละเอยดไวแลวในขอผกพนแนวนอน


8-21

ประเทศไทย* สหรฐอเมรกา** ขอจากดการเขาสตลาด ขอจากดเยยงคนชาต ขอจากดการเขาสตลาด ขอจากดเยยงคนชาต

4) ผใหบรการจะตองเปนบคคลธรรมดา และสานกงานตองตงในมลรฐทกาหนด 9 แหง ในกรณวาคดเรองสทธบตรและเครองหมายทางการคาจะตองเปนคนสหรฐฯ เทานน

2. บรการดานกฎหมาย: การใหคาปรกษา


1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมผกพน

จานวนมลรฐ 11 แหง ผกพนดงน 1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมผกพน ยกเวนทไดระบไวในขอ

ผกพนแนวนอน จานวนมลรฐ 5 แหง ผกพนดงน 1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) สานกงานตองตงในมลรฐทกาหนด 4) ไมผกพน ยกเวนทไดระบไวในขอ

ผกพนแนวนอน และสานกงานตองตงในมลรฐทกาหนด

จานวนมลรฐทเหลอ ผกพนดงน 1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ไมผกพน ใน 35 มลรฐ 4) ไมผกพน ใน 35 มลรฐ

จานวนมลรฐ 3 แหง ผกพนดงน 1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ผใหบรการจะตองเปนคนในมลรฐ 4) ผใหบรการจะตองเปนคนในมลรฐ จานวนมลรฐทเหลอ ผกพนดงน 1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมมขอจากด


ประเทศไทย* สหรฐอเมรกา** ขอจากดการเขาสตลาด ขอจากดเยยงคนชาต ขอจากดการเขาสตลาด ขอจากดเยยงคนชาต 2. บรการดานบญช ตรวจสอบบญช จดทาบญช



1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ผประกอบการคนเดยวหรอหาง

หนสวนตองไดรบใบอนญาตนกบญช ยกเวนในรฐไอโอวา

4) ไมผกพน เวนแตทแสดงในขอผกพนแนวนอนรวมทงสานกงานตองตงในมลรฐทกาหนด 13 แหง คนสหรฐฯตองมใบประกอบอาชพในมลรฐ North Carolina

1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ผใหบรการจะตองเปนคนในมลรฐ

เทานนในมลรฐ 26 แหง

3. บรการดานสถาปตยกรรม



1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) พนกงาน หนสวน และ/หรอกรรมการ

จานวน 2 ใน 3 ของบรษทในมลรฐมชแกน จะตองมใบอนญาตประกอบอาชพ

4) ไมผกพน ยกเวนทกาหนดไวในขอผกพนแนวนอน

1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมมขอจากด

4. บรการดานวศวกรรม

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) a) เปนไปตามขอผกพนแนวนอน

b) ไมผกพนในวศวกรรมโยธา

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมผกพนยกเวนทใหทาไดในขอผกพน

แนวนอน

1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมผกพน ยกเวนทกาหนดไวในขอ

ผกพนแนวนอน และคนสหรฐฯตองมใบประกอบอาชพในมลรฐ District of Columbia

1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ผใหบรการจะตองเปนคนในมลรฐ

เทานนในมลรฐ 12 แหง


8-23

ประเทศไทย* สหรฐอเมรกา** ขอจากดการเขาสตลาด ขอจากดเยยงคนชาต ขอจากดการเขาสตลาด ขอจากดเยยงคนชาต 5. บรการดานการวางผงเมองและ ภมสถาปตยกรรม



1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) พนกงาน หนสวน และ/หรอกรรมการ

จานวน 2 ใน 3 ของบรษทในมลรฐมชแกน จะตองมใบอนญาตประกอบอาชพ

4) ไมผกพน ยกเวนทกาหนดไวในขอผกพนแนวนอน

1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมมขอจากด

หมายเหต: * คาจากดความของบคคลของประเทศไทย “ผเยยมเยอนธรกจ (Business Visitor)” คอ บคคลธรรมดาทอยในประเทศไทยเพอเขารวมประชมทางธรกจ รวมทาสญญาซอหรอขายบรการ หรอการดงานหรอกจกรรมอน และเขามาเพอการลงทน จะสามารถอยในประะเทศไทยไดชวคราวไมเกน 90 วนและอาจตอระยะเวลาการอยตอไดไมเกน 1 ป “ผโอนยายภายในกจการ (Intra-corporate Transferee)” คอ ผจดการ ผบรหาร หรอผเชยวชาญ โดยคนเหลานนเปนลกจางบรษททตงในตางประเทศอยางนอย 1 ปกอนทจะเขามาทางานในประเทศ และบรษทตองมลกษณะตามทกรมแรงงานกาหนด ซงจะสามารถอยในประะเทศไทยไดชวคราวไมเกน 1 ป และตออายได 3 ครงๆ ละไมเกน 1 ป “ผจดการ (Manager)” หมายถง บคคลภายในองคการซงทาหนาทหลกในการอานวยการองคการหรอฝายหรอสวนยอยขององคการ กากบและควบคมงานของลกจางระดบหวหนางาน ผเชยวชาญในวชาชพ หรอจดการ มอานาจหนาทในการจางและไลออกหรอดาเนนการดานบคคลอนๆ (เชน มอานาจหนาทในการเลอนตาแหนงหรอการลา) และมอานาจใชดลยพนจในการดาเนนงานประจาวน ผจดการไมรวมถงหวหนางานระดบตน ยกเวนลกจางทอยใตบงคบบญชาเปนผเชยวชาญในวชาชพหรอทาหนาททจาเปนตอการใหบรการ “ผบรหาร(Executive)” หมายถง บคคลในองคการซงมหนาทหลกในการอานวยการดานจดการองคการ เปนผกาหนดเปาหมายและนโยบายขององคการ สามารถใชอานาจในการตดสนใจ และถกกากบหรอรบคาสงเพยงจากผบรหารในระดบสงกวา คณะกรรมการ หรอผถอหนของธรกจ ผบรหารจะไมทาหนาทโดยตรงในงานทเกยวกบการใหบรการ “ผเชยวชาญ(Specialist)” หมายถง บคคลภายในองคการซงมความรความชานาญทางวชาการในระดบสง และผมความรดานการบรการ เครองมอวจย เทคนค หรอการจดการขององคการ “ผใหบรการตามสญญา (Contractual service supplier)” จะเขามาในประเทศไทยไดตองเปนไปตามขอผกพนเฉพาะ และมคณลกษณะดงน คอ 1. เปนบคคลผใหบรการตามสญญาชวคราว ซงเปนลกจางของนตบคคลทไมมการจดตงกจการในประเทศไทย 2. นตบคคลนนตองทางานในประเทศไทยไมเกน 3 เดอน 3. สญญาการใหบรการตองเปนไปตามขอกาหนด กฎหมาย ระเบยบของประเทศไทย 4. ลกจางในตาแหนงผเชยวชาญทมคณสมบตตามขอกาหนดจะตองเปนลกจางของนตบคคลทใหบรการกอนทจะยนขออนมตเขาประเทศ 5. เปนบคคลธรรมดาทมความรและประสบการณตามทแตละสาขากาหนดและเปนไปตามเงอนไขการเขามาประกอบธรกจ (management needs) ของกรมแรงงาน 6. สามารถเขามาทางานชวคราวไดไมเกน 3 เดอนหรอตามสญญาจางทมระยะเวลานอยกวานน 7. ลกจางตามสญญาสามารถทางานดงตอไปนได โดยไมตองมใบประกอบวชาชพของไทยคอ บรการใหคาปรกษาดานการตดตงฮารดแวรคอมพวเตอร บรการดานซอฟทแวร บรการประมวลขอมลยกเวนการใหบรการโครงขายโทรคมนาคมสาธารณะ บรการฐานขอมลยกเวนการใหบรการโครงขายโทรคมนาคมสาธารณะ บรการดานคอมพวเตอรอน (เชน บรการฝกอบรมดานซอฟทแวร) บรการใหคาปรกษาดานการบรหารจดการทวไป บรการดานวศวกรรมยกเวนวศวกรรโยธา บรการดานทพก (Hotel Lodging service) และบรการรานอาหาร


** คาจากดความของบคคลของสหรฐอเมรกา มดงน “ผขายบรการ (service saleperson)” เปนบคคลทไมไดอยในสหรฐอเมรกา และไมไดรบรายไดในประเทศสหรฐฯ โดยบคคลดงกลาวเปนตวแทนของผใหบรการเพอเจรจาตอรองการขายบรการของผใหบรการ โดยการขายนนไมไดขายตรงตอสาธารณะ และไมไดเปนผใหบรการเอง ซงบคคลเหลานสามารถอยในสหรฐฯ ได 90 วน “ผโอนยายภายในกจการ(Intra-corporate Transferee)” คอ ผจดการ ผบรหาร หรอผเชยวชาญ (คาจากดความของบคคลเหลานเหมอนกบคาจากดความของประเทศไทยขางตน) โดยคนเหลานนเปนลกจางบรษททตงในตางประเทศอยางนอย 1 ปกอนทจะเขามาทางานในประเทศ โดยบคคลเหลานสามารถอยในสหรฐฯ ได 3 ป และตออายไดอก 2 ปโดยอยรวมทงหมดไมเกน 5 ป “บคลากรดานการจดการ (Personnel Engaged in Establishment)” เปนผจดหาบคคลในตาแหนงผจดการหรอผบรหารเพอเขามาทางานในสหรฐฯ โดยแสดงหลกฐานใหเหนวาบรษทจะเปดดาเนนกจการภายใน 1 ปนบแตวนทเดนทางเขาไปถง “นางแบบและอาชพเชยวชาญพเศษ (Fashion Models and Specialty Occupations)” ประเทศสหรฐฯ กาหนดโควตาใหคนเขาประเทศได 65,000 คนตอปตามอาชพทกาหนดใน 8 USC. 1101 (a)(15)(H)(I)(b) รวมถง (1) นางแบบทมความโดดเดน และ (2) บคลากรในลกษณะอาชพเชยวชาญพเศษซงจะตองมคณสมบตดงน 1. มทกษะและประสบการณความรเฉพาะดานในระดบสง และ 2. จบการศกษาขนตาปรญญาตรในสาขาพเศษ นายจางทจะจดหาแรงงานตามขอ (2) นน บคคลเชยวชาญพเศษนนจะตอง 1) มใบอนญาตประกอบอาชพในสหรฐฯ ถาการประกอบอาชพจะตองมใบอนญาตในมลรฐนนๆ 2. มระดบการศกษาและประสบการณตามทกาหนด โดยบคคลเหลานจะสามารถเขามาทางานได 3 ป สาหรบคนตางชาตในอาชพเชยวชาญและนายจางจะตองดาเนนการใหเปนไปตามเงอนไขของการจางงาน โดยมเงอนไขดงน a) นายจางสหรฐฯ ตองจายคาจางใหคนตางดาวมากกวาคาจางจรงทลกจางในบรษททมคณสมบตและประสบการณใกลเคยงกนไดรบ b) เงอนไขการจางงานดงกลาวตองไมกอใหเกดผลกระทบตอสภาพการจางงานของลกจางคนอนทคณสมบตใกลเคยงกน c) ตองไมมการนดหยดงานหรอเลกจางดวยสาเหตจากความขดแยงดานแรงงานหรอการบรหารงานอนมผลกระทบตออาชพเชยวชาญ d) ใน 6 เดอนกอนการยนขออนญาตรบลกจางคนตางดาว นายจางสหรฐฯ จะตองไมเลกจางบคคลในตาแหนงผเชยวชาญน e) นายจางจะตองดาเนนการรบสมครในระยะเวลาอนเหมาะสมและมจานวนผเชยวชาญสหรฐฯทเพยงพอ f) นายจางจะตองการแจงใหลกจางทราบวากาลงมการรบสมครพนกงานใหมในทบรษทนน ทมา: รวบรวมโดยคณะวจย


8.2.3 ขอเรยกรองเบองตน (Initial Request) ของไทย

หลงจากททกประเทศไดยนขอเสนอเบองตนใหแกภาคสมาชก WTO แลว ประเทศภาคจะยนขอเรยกรองกลบไปยงประเทศตางๆ เปนรายๆ ไป ประเทศไทยไดยนขอเรยกรองเรองบรการวชาชพกลบไปเมอเดอนมกราคม 2546 จานวน 13 ประเทศ19 (ดรายชอประเทศในตารางท 8.5)

สาขาวชาชพทไทยยนขอเรยกรองไดแก วชาชพสถาปตยกรรม วศวกรรม การวางผงเมองและภมสถาปตยกรรม นกกายภาพบาบด (Physiotherapist) และนวดแผนไทย (เพอวตถประสงคในการบาบดทางกายภาพ) โดยเรยกรองใหประเทศคคายอมรบคณสมบตหรอใบรบรองวชาชพทออกใหโดยประเทศไทย และเรยกรองใหนกวชาชพของไทยสามารถเขาไปทางานในประเทศคเจรจาไดในลกษณะการใหบรการตามสญญา เปนระยะเวลา 3 ปหรอตามทระบไวในสญญา และสามารถเขาออกประเทศคเจรจาไดหลายครง (multiple entries)

8.2.4 ขอเรยกรองเบองตน (Initial Request) ของประเทศอนตอประเทศไทย

ประเทศไทยไดรบขอเรยกรองเรองบรการวชาชพจาก 14 ประเทศ 20 ซงเปนสาขาบรการทยนขอเรยกรองใหไทยเปดตลาดมากทสด แสดงใหเหนวาประเทศเหลานนมความสนใจทจะเขาสตลาดบรการวชาชพของไทยเปนอยางมาก

ก) ขอเรยกรองหลกของทกสาขา (Horizontal Requests)

ภาพรวมขอเรยกรองหลกของทกสาขาทไทยไดรบจากประเทศสมาชกอนคอ ขอใหลดอปสรรคการคาบรการในรปแบบการคา mode 3 และ mode 4 เปนหลก โดย mode 3 นนขอใหยกเลกหรอเพมเพดานผถอหนตางชาตใหสงกวารอยละ 49 รวมทงยกเลกเพดานจานวนผถอหนตางชาต สวน mode 4 นนขอใหเพมหมวด (category) ของบคคลธรรมดาใหเขามาทางานในไทยได เชน ผใหบรการตามสญญา (Contractual service suppliers) นกธรกจตางชาตทเขามาประกอบ ธรกรรม (Business visitors) และผใหบรการงานตดตง (Installers services) รวมทงเรยกรองใหไทยขยายอายของใบอนญาตการทางาน (work permit) ในประเทศของพนกงานบรษทตางชาตทโอนยายมาจากตางประเทศ (intra-corporate transferees) นอกจากนยงขอใหไทยผอนผนสทธการถอครองทดนของคนตางชาตอกดวย

19 ประเทศไทยยนขอเรยกรอง 8 สาขา ไดแก บรการวชาชพ บรการทางธรกจ บรการกอสรางและวศวกรรมทเกยวเนอง บรการดานการศกษา บรการทเกยวกบสขภาพและทางสงคม บรการทองเทยวและการเดนทางทเกยวเนอง บรการดานนนทนาการ วฒนธรรมและการกฬา และบรการดานอนๆ ซงไทยยนขอเรยกรองในสาขาการทองเทยวและการเดนทางทเกยวเนองไปยงประเทศตางๆ มากทสดถง 15 ประเทศ รองลงมาคอบรการทางธรกจ (14 ประเทศ) และบรการวชาชพ (13 ประเทศ) ตามลาดบ 20 ประเทศอนยนขอเรยกรอง 18 สาขาตอประเทศไทย โดยสหรฐฯ และญปนเรยกรองใหไทยเปดสาขาบรการมากทสดถง 16 สาขา


อยางไรกตาม จากขอเรยกรองทขอใหไทยยกเลกหรอเพมเพดานผถอหนตางชาตใหสงกวารอยละ 49 นนเปนขอเรยกรองทขดกบ พ.ร.บ การประกอบธรกจของคนตางดาว 2542 ทจากดเกยวกบสดสวนหนสวนตางชาตไมเกนรอยละ 49 (ตามบญชสาม)21

สาหรบใบอนญาตการทางานของคนตางชาตนนมอายไมเกน 1 ป ตาม พ.ร.บ การทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2521 และตออายใบอนญาตไดไมเกน 1 ป เวนแต บคคลตางชาตทไดรบอนญาตใหเขามาทางานตามกฎหมายเฉพาะ เชน กฎหมายสงเสรมการลงทน ระบใหบคลากรตางชาตทเปนผเชยวชาญหรอผชานาญการทางเทคนคเขามาทางานในบรษททไดรบการสงเสรมไดมากกวา 2 ป

สวนขอเรยกรองใหผอนผนสทธการถอครองทดนของคนตางชาตนน ปจจบนกฎหมายไทยเปดโอกาสใหตางชาตมสทธในทดนมากขน เชน พ.ร.บ แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายทดน (ฉบบท 8) พ.ศ. 2542 ยงใหสทธคนตางดาวทนาเงนเขามาลงทนในประเทศไมตากวา 40 ลานบาทไมตากวา 3 ป สามารถซอทดนเพอทอยอาศยภายในเขตกรงเทพ เขตเมองพทยา เขตเทศบาลหรอภายในบรเวณทกาหนดเปนเขตทอยอาศยตามกฎหมายวาดวยการผงเมองไดไมเกน 1 ไร นอกจากน พ.ร.บ. สงเสรมการลงทน พ.ศ 2520 ยงเปดโอกาสใหตางชาตสามารถถอครองทดนเพอใชในกจการทไดรบอนญาต หรอทดนในนคมอตสาหกรรมทกาหนดไวโดยเฉพาะ

อยางไรกด ในขอเสนอเบองตนของไทยไดเพมหมวดของบคคลประเภท Business Visitor และ Contractual Services Supplier ใหสามารถเขามาตดตอธรกจหรอใหบรการตามสญญาในประเทศไทยไดไมเกน 90 วนแลว

ข) ขอเรยกรองรายสาขา (Sectoral Requests)

ขอเรยกรองตอไทย สาขาทมขอเรยกรองมาก ไดแก บรการทางกฎหมาย การบญชและการตรวจสอบบญช สถาปตยกรรม วศวกรรม และ integrated engineering services การวางผงเมองและภมสถาปตยกรรม การแพทยและทนตกรรม และสตวแพทย

ขอเรยกรองสวนใหญจะขอใหไทยเปลยนระดบการผกพนใน mode 1 จากไมผกพน (unbound) เปนไมมขอจากด (none) กลาวคอ ตางชาตสามารถใหบรการวชาชพขามพรมแดนผานสอตางๆได แมปจจบนจะมการสงขอมลทาง e-mail อยแลว แตการนาขอมลไปใชยงตองผานกระบวนการอนมตตามเงอนไขทางกฎหมายของไทย และขอใหไทยยกเลกการกาหนดคณสมบตเกยวกบสญชาต (nationality requirement) และขอใหพจารณานกวชาชพจากประเทศอนเขามาใหบรการในไทยรวมกบนกวชาชพของไทยทไดรบใบอนญาตประกอบการอยางถกตอง เชน สถาปนก เปนตน

21ตาม พ.ร.บ การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 บญชทสาม ประกอบดวยธรกจทคนไทยยงไมพรอมแขงขนกบกจการของคนตางดาว การประกอบธรกจบรการทกประเภทจดอยในบญชสาม ซงคนตางดาวจะประกอบธรกจไดตองไดรบอนญาตจากอธบดกรมพฒนาธรกจการคา โดยความเหนชอบของคณะกรรมการการประกอบธรกจของคนตางดาว ซงหมายความวา ไทยยงมขอจากดเรองสดสวนหนสวนตางชาตทรอยละ 49 ซงเปนขอจากดแนวนอนในบรการในรปแบบท 3 (mode 3 ) ทกประเภท


จากขอเรยกรองในการเปดเสรสาขาวชาชพทางกฎหมาย การบญชและการตรวจสอบบญช สถาปนก และวศวกรรมนน ขดกบกฎหมายการทางานของคนตางดาว ซงกาหนดวชาชพเหลานเปนวชาชพสงวนยกเวนวศวกรโยธา ไทยจงไมสามารถทาตามขอเรยกรองนนไดยกเวนจะมการแกไขกฎหมายใหม

ตารางท 8.5 ขอเรยกรองเบองตนดานบรการวชาชพของไทย และประเทศอนทยนตอไทย

ประเทศอน ไทยยน request ประเทศอน ประเทศอนยน request ไทย 1 ญปน X X 2 จน X X 3 ไตหวน X X 4 เกาหล X X 5 ฮองกง X X 6 ออสเตรเลย X X 7 นวซแลนด X X 8 สหรฐอเมรกา X X 9 แคนาดา X X 10 สหภาพยโรป X X 11 สวตเซอรแลนด X X 12 นอรเว X X 13 อนเดย X X 14 มาเลเซย X รวม 13 14

ทมา: กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย (ขอมล ณ เดอนพฤศจกายน 2545)

กลาวโดยสรป ไทยเรยกรองให 13 ประเทศภาคเปดเสรบรการวชาชพโดยเฉพาะบรการกายภาพบาบด และการนวดแผนไทย ซงประเทศไทยมความชานาญในการใหบรการ ซงแตกตางจากประเทศภาคอนทเรยกรองใหไทยเปดเสรใหคนตางดาวสามารถเขาไปทางานอาชพนกกฎหมาย วศวกรโยธา สถาปนก และนกบญชในประเทศไทยได เนองจากกฎหมายไทยยงเปนอปสรรคในการเขามาทางานของคนตางดาวอย ดงนนเปาหมายการเปดตลาดวชาชพของไทยกบตางประเทศจงไมเหมอนกน คอ ไทยจะเนนขอเปดเสรแรงงานกงฝมอ สวนตางประเทศจะเนนใหผเชยวชาญสามารถเขาไปทางานในประเทศไทยได

8.3 ความตกลงการคาเสรทวภาคระหวางประเทศไทยกบประเทศออสเตรเลย

จากความตกลงการคาเสรทวภาคไทย-ออสเตรเลย พบวา ประเทศไทยเปดใหออสเตรเลยสามารถลงทนในสาขาบรการไดเพมขน เชน การกอสราง การบรการจดจาหนาย ฯลฯ แตสาหรบกจการบรการวชาชพนน ยงคงหามนกลงทนออสเตรเลยลงทนในธรกจบรการวชาชพตามกฎหมายประกอบกจการคนตางดาวเชนเดม


สาหรบ mode 4 ประเทศไทยยงคงหามคนออสเตรเลยประกอบอาชพสงวน 39 อาชพเชนเดม แตไทยอนญาตให 1) ผโอนยายภายในกจการ 2) ผใหบรการตามสญญา และ 3) ผเยยมเยอนธรกจ สามารถเขามาทางานในประเทศไทยได ซงเปนไปตามขอเสนอเบองตนทไทยใหไวใน WTO

สวนประเทศออสเตรเลยกอนญาตใหคนไทย 3 ประเภททกลาวขางตนเขามาทางานในประเทศออสเตรเลยไดโดยไมตองผานการทดสอบเชนกน สาหรบผใหบรการตามสญญานน ออสเตรเลยไดเปดโอกาสใหพอครวไทยทเปนผใหบรการตามสญญาสามารถทางานในประเทศไดไมเกน 4 ป ซงเปนอาชพทประเทศไทยใหความสาคญในการบกตางประเทศเปนพเศษ รวมถงยงไดมการระบไวในขอตกลงวาใหสองประเทศสนบสนนการสรางมาตรฐานการนวดบาบดแบบไทยในการเจรจาทบทวนอก 3 ปขางหนา นอกจากน ออสเตรเลยกยงเปดโอกาสใหวศวกร สถาปนก นกกฎหมาย และนกบญชเขาไปทางานในออสเตรเลยไดตามเงอนไขทกาหนด เชน ตองขนทะเบยนกบหนวยงานทกาหนด และ มความรและประสบการณตามทกาหนด เปนตน

ในความเปนจรงแลว อาชพทประเทศไทยสนใจเปดตลาดเสรจะแตกตางจากทประเทศภาคสนใจ กลาวคอ ไทยตองการเปดตลาดการใหบรการของพอครว นกนวดบาบด เปนตน22 สวนออสเตรเลย หรอประเทศอนๆ ตองการเปดบรการวชาชพทมใบอนญาตประกอบอาชพทเปนหลกสากล เชน วศวกร สถาปนก นกกฎหมาย นกบญชหรอผตรวจสอบบญช เปนตน แสดงใหเหนวาการใหความสาคญกบการเปดตลาดเสรดานบรการวชาชพของไทยกบออสเตรเลยมระดบทแตกตางกน คอ ไทยเนน semi-skilled labor สวนออสเตรเลยเนน professional หรอ specialist แมประเทศไทยจะมองวาอาชพพอครว และนกนวดบาบดสามารถสรางมาตรฐาน และมใบอนญาตประกอบอาชพได แตอาชพดงกลาวกยงไมเปนทยอมรบในระดบสากล

22 ขณะนไทยกาลงเจรจา FTA กบญปน ซงไทยใหความสาคญกบอาชพพอครว นกนวดบาบด และผใหบรการสปาเชนเดยวกบทเจรจากบประเทศออสเตรเลย โดยมการประชมเจรจา JTEPA ครงท 7 เมอวนท 7 เมษายน 2548 เรองการเคลอนยายบคคล ไดผลสรปวา ญปนพรอมจะอนญาตให 1) พอครวไทยเขาเมองและอยทางานไดโดยมเงอนไขวาจะตองไดรบการรบรองมาตรฐานฝมอแรงงานระดบ 1 (ขนตน) และมประสบการณทางานไมตากวา 5 ป (สามารถนบรวมประสบการณการศกษากอนไดรบรองมาตรฐานฯ) 2) Spa Manager (ในฐานะ investor/ manager) และผฝกสอนดานสปา (ในฐานะ instructor) เขาเมองและอยทางานได แตสวนของ spa therapist ฝายญปนตกลงทจะหารอตอหลงจากความตกลงฯ มผลใชบงคบเกยวกบระบบมาตรฐาน เพอใหไดขอยตภายใน 2 ป รวมทงสาขาทตองใชวฒปรญญาตร อาท ผสอนนาฏศลปไทย ผสอนดนตรไทย การทาอาหารไทย มวยไทย ภาษาไทย เปนตน โดยญปนเรยกรองในเรองเงอนไขการออกและตออายใบอนญาตทางาน ขอจากดเกยวกบจานวนชาวตางชาตในการออกใบอนญาตทางาน ขอกาหนดเกยวกบการจางคนไทยในการอนญาตใหอยตอ (extension of stay) ขอกาหนดรายไดขนตาของชาวญปนในการอนญาตใหอยตอ การอนญาตเขาเมองและอยทางานในไทยของ short-term business visitor และ intra-corporate transferee ของญปน การขอใบอนญาตทางานโดยนายจางตามมาตรา 8 ของ พ.ร.บ. การทางานของคนตางดาว พ. ศ. 2521 และการใช One Stop Service Center (ทมา: นายวรชย พลาศรย ผอานวยการสานกงานเจรจาเขตการคาเสรไทย – ญปน กระทรวงการตางประเทศ 4 เมษายน 2548 http://www.mfa.go.th/jtepa/archives/mofficial_038.html)

http://www.mfa.go.th/jtepa/archives/mofficial_


8.4 ความตกลงการคาเสรทวภาคระหวางประเทศสหรฐอเมรกากบประเทศอน

8.4.1 ขอตกลงการคาเสรสหรฐฯ-สงคโปร

ในความตกลงการคาเสรทวภาคน กาหนดใหทงสองประเทศตองใหความรวมมอกน เพอพฒนามาตรฐานและหลกเกณฑการออกใบประกอบวชาชพ (licensing) และหนงสอรบรอง (certification) ใหเปนทยอมรบรวมกนทงสองฝาย โดยมาตรฐานและหลกเกณฑดงกลาวจะคานงถงประเดนดานการศกษา การสอบวดผล ประสบการณการทางานวชาชพ การพฒนาวชาชพ เปนตน (ดตารางท 8.6 ประกอบ) หากไทยเปดเสรกบประเทศสหรฐฯ แลว ไทยกจาเปนตองรวมสนบสนนความรวมมอดงกลาวดวยเชนกน

สวนประเดนขอจากดดานบคลากรในบรการวชาชพ (บญช วศวกรรม สถาปตยกรรม กฎหมาย) ในขอตกลงของสหรฐฯ และสงคโปรนน ไมไดใหขอผกพนไว แสดงวาทงสองประเทศยงไมเปด mode 4 เชนกน ยกเวนกรณทสหรฐฯ ใหโควตาแกคนสงคโปรทเขาขายเปน specialty occupation จานวน 5,400 คน สามารถเขาไปทางานในสหรฐฯ ในสาขาตางๆ ได เชน วศวกรรม วทยาศาสตรคอมพวเตอร วทยาศาสตรกายภาพ เทคโนโลยชวภาพ คณตศาสตร การศกษา ผเชยวชาญดานธรกจ เปนตน เนองจากสองประเทศไดทาขอตกลง FTA กน

8.4.2 ขอตกลงการคาเสรสหรฐฯ-ชล

ในความตกลงการคาเสรทวภาคระหวางสหรฐฯ-ชล จะมสาระสาคญเหมอนกบทสหรฐฯ มขอตกลงกบสงคโปร กลาวคอ สองประเทศตองสนบสนนความรวมกนเพอพฒนามาตรฐานและหลกเกณฑการออกใบอนญาตประกอบวชาชพ โดยคานงถงประเดนตางๆ ดงทไดกลาวมาแลว

สาระสาคญทขอตกลงการคาสหรฐฯ-ชล มเพมเตมขนมา คอ คภาคจะตองปรกษาหารอเพอขอคาแนะนาสาหรบบรการใหคาปรกษาดานกฎหมาย และบรการดานวศวกรรมในเรองตางๆ เชน สดสวนการถอหน มาตรฐานและหลกเกณฑการออกใบอนญาต เปนตน โดยสหรฐฯ ใหโควตาแกคนชลทเปน specialty occupation จานวน 1,400 คนทสามารถเขาทางานในสหรฐฯ ได

กลาวโดยสรป การทาขอตกลงทวภาคระหวางสหรฐฯ กบสงคโปรและชล เนนการพฒนาความรวมมอกนในการกาหนดมาตรฐานและหลกเกณฑวชาชพ พรอมกบใหสทธพเศษในรปโควตาแกคนสงคโปรและคนชลในการเขาไปทางานในสหรฐฯ ซงหากประเทศไทยทาขอตกลงกบสหรฐฯ ในอนาคต กคงตองมการกาหนดมาตรฐานวชาชพรวมกน พรอมทงอาจไดรบสทธพเศษทางดานโควตาเชนเดยวกบสองประเทศทกลาวมา


ตารางท 8.6 สาระสาคญของความตกลงทวภาคระหวาง ไทย/สหรฐอเมรกากบประเทศอน หวขอ ไทย - ออสเตรเลย สหรฐฯ - สงคโปร สหรฐฯ - ชล

Chapter 8 Trade in Services (Annex 8) and Chapter 10 Movement of Natural Persons

Chapter 8 Cross Border Trade in Services (Annex 8A Professional Services) and Chapter 11 Temporary Entry of Business Persons

Chapter 11 Cross Border Trade in Services (Annex 11.9 Professional Services) and Chapter 14 Temporary Entry for Business Persons

ขอกาหนดทวไป ขอผกพนแนวนอนของประเทศไทย • ขอตกลงนใหใชกบบรการทกสาขา ยกเวนอาชพ

สงวน 39 อาชพ • ผโอนยายภายในกจการ (Intra-corporation

Transferee) ทเปนคนออสเตรเลยไดรบอนญาตใหทางานในประเทศไทยได 1 ป สามารถตออายไดทกๆ 1 ปแตรวมกนไมเกน 5 ปโดยมนายจางคนเดม สาหรบสาขาหรอธรกจในเครอของบรษทออสเตรเลยจะตองนาเงนเขาประเทศไทยไมตากวา 3 ลานบาทตอการจางลกจางตางชาตได 1 คน และจากดการจางงานคนตางชาตรวมกนไมเกน 10 คน

• ผใหบรการตามสญญา (Contractual Service Supplier) ซงเปนผใหบรการแกคนออสเตรเลยหรอบรษทไทย จะสามารถทางานในประเทศไทยได 1 ป และสามารถตออายไดทกๆ 1 ปแตรวมกนไมเกน 3 ปโดยมนายจางคนเดม สาหรบบรษททจะจดทะเบยนในประเทศไทยจะตองมทนจดทะเบยนอยางนอย 2 ลานบาทตอการจางลกจาง 1 คน และจากดการจางงานคนตางชาตรวมกนไมเกน 10 คน

• คภาคจะสนบสนนใหหนวยงานภายในประเทศพฒนามาตรฐานและหลกเกณฑการออกใบประกอบวชาชพ (licensing) และหนงสอรบรอง (certification) ใหเปนทยอมรบรวมกนทงสองฝาย รวมถงใหคาแนะนาแกคณะกรรมการรวม

• มาตรฐานและหลกเกณฑดงกลาว จะคานงถงประเดนดงตอไปน: 1) การศกษา – การรบรองโรงเรยนหรอ

หลกสตรการศกษา 2) การสอบวดผล – มาตรฐานในการสอบวดผล

รวมถงรปแบบการทดสอบอนๆ เชน การสอบปากเปลา และสอบสมภาษณ

3) ประสบการณ – ระยะเวลาและลกษณะของประสบการณทตองการ

4) ความประพฤตและจรยธรรม – มาตรฐานดานจรยธรรมวชาชพ และการควบคมความประพฤตในดานวชาชพ

5) การพฒนาวชาชพ และทบทวนหนงสอรบรอง – การศกษาตอหรอการกาหนดคณสมบตเพอประกอบวชาชพตอไป

6) ขอบเขตการปฏบตงาน – ขอบเขต หรอ

• คภาคจะสนบสนนใหหนวยงานภายในประเทศพฒนามาตรฐานและหลกเกณฑการออกใบประกอบวชาชพ (licensing) และหนงสอรบรอง (certification) ใหเปนทยอมรบรวมกนทงสองฝาย รวมถงใหคาแนะนาแกคณะกรรมการ

• มาตรฐานและหลกเกณฑดงกลาว จะคานงถงประเดนดงตอไปน: 1) การศกษา – การรบรองโรงเรยนหรอ

หลกสตรการศกษา 2) การสอบวดผล – มาตรฐานในการสอบวดผล

รวมถงรปแบบการทดสอบอนๆ เชน การสอบปากเปลา และสอบสมภาษณ

3) ประสบการณ – ระยะเวลาและลกษณะของประสบการณทตองการ

4) ความประพฤตและจรยธรรม – มาตรฐานดานจรยธรรมวชาชพ และการควบคมความประพฤตในดานวชาชพ

5) การพฒนาวชาชพ และทบทวนหนงสอรบรอง – การศกษาตอหรอการกาหนดคณสมบตเพอประกอบวชาชพตอไป

6) ขอบเขตการปฏบตงาน – ขอบเขต หรอ


8-31

หวขอ ไทย - ออสเตรเลย สหรฐฯ - สงคโปร สหรฐฯ - ชล • ผเยยมเยอนธรกจ (Business Visitor) ทถอวซา

เขาเมองชวคราว จะสามารถอยและทางานชวคราวไดไมเกน 90 วน แตสามารถตออายการพานกไดไมเกน 1 ป

• นกธรกจทถอบตร APEC (APEC Business Travel Card: ABTC) จะสามารถเขามาทาธรกจ ประชม สมมนา หรอตดตอทาธรกจไดไมเกน 90 วน สาหรบผไมมบตร APEC สามารถเขามาไดไมเกน 15 วนโดยตองแจงวตถประสงคของการเขาประเทศกบกรมแรงงานกอน

• คสมรสของนกลงทนออสเตรเลย ผใหบรการตามสญญา และผโอนยายภายในกจการ สามารถทางานในประเทศไทยไดในตาแหนงผจดการ ผบรหาร หรอผเชยวชาญ โดยเปนตามกฎระเบยบของประเทศไทย

ขอผกพนแนวนอนของประเทศออสเตรเลย • คนไทยสามารถเขามาทางานในประเทศ

ออสเตรเลยโดยไมตองผานการทดสอบภายใตเงอนไขดงน

• ผเยยมเยอนธรกจ อยในประเทศได 90 วน • ผขายบรการ อยในประเทศได 6 เดอนและขยาย

เวลาไดไมเกน 1 ป

ขอจากด หรอการอนญาตในการทางาน 7) ความรทองถน – ความรดานกฎหมาย

ทองถน ระเบยบ ภาษา ภมศาสตร อากาศ เปนตน

8) การคมครองผบรโภค - การประกนความรบผดจากความเสยหาย

• ภาคจะสนบสนนใหหนวยงานตนพฒนาขนตอนการออกใบอนญาตชวคราว

• คณะกรรมการรวม จะมการทบทวนขอกาหนดทวไปนอยางนอยทก 3 ป

ขอจากด หรอการอนญาตในการทางาน 7) ความรทองถน – ความรดานกฎหมาย

ทองถน ระเบยบ ภาษา ภมศาสตร อากาศ เปนตน

8) การคมครองผบรโภค - การประกนความรบผดจากความเสยหาย

• ภาคจะสนบสนนใหหนวยงานตนพฒนาขนตอนการออกใบอนญาตชวคราว

• คณะกรรมการจะมการทบทวนขอกาหนดทวไปนอยางนอยทก 3 ป คณะกรรมการจะตองทบทวนในเรองความแตกตางของกฎระเบยบระหวางภาค นอกจากนนภาคอาจหยบยกประเดนทเกยวของกบการพฒนามาตรฐานระหวางประเทศขององคการระหวางประเทศทเกยวของ23กบบรการวชาชพนนๆ

23 เปนหนวยงานระหวางประเทศทเปดใหหนวยงานของภาคทงสองฝายรวมเปนสมาชก


หวขอ ไทย - ออสเตรเลย สหรฐฯ - สงคโปร สหรฐฯ - ชล • ผโอนยายภายในกจการ อยในประเทศไดไมเกน

4 ป และขยายเวลารวมกนไดไมเกน 10 ป (ผบรหาร ผจดการ ผเชยวชาญ)

• ผใหบรการตามสญญา อยในประเทศไดไมเกน 3 ป สาหรบพอครวไทยทเปนผใหบรการตามสญญานสามารถอยไดไมเกน 4 ป ซงพอครวไทยตองมคณสมบตตามมาตรฐานทางอาชพทกาหนดไว

• ผบรหาร และผจดการทมบรษทตงในประเทศไทย แตตองการขยายบรษทลกในออสเตรเลย จะสามารถอยในออสเตรเลยไดไมเกน 4 ป

• คสมรสของผโอนยายภายในกจการ สามารถอยและทางานในประเทศไดเทากบวซาของผโอนยายภายในกจการนน

• สาหรบคนไทยทเขามานอกเหนอจากทกาหนดขางตนนน ประเทศออสเตรเลยยงไมอนญาตใหทา (unbound)

• ประเทศออสเตรเลยจะสนบสนนการแลกเปลยนความคดเหนระหวางหนวยงานดานวชาชพของไทยและออสเตรเลย เพอสรางมาตรฐานการนวดบาบดแบบไทย โดยผลการแลกเปลยนความคดเหนดงกลาวจะเจรจาในรอบตอไปภายใน 3 ปหลงจากขอตกลงนบงคบใช


8-33

หวขอ ไทย - ออสเตรเลย สหรฐฯ - สงคโปร สหรฐฯ - ชล บรการวชาชพรายสาขา : บรการใหคาปรกษาดานกฎหมาย บรการดานวศวกรรม บรการดานวศวกรรมโยธา

ขอผกพนเฉพาะของประเทศไทย • ไมมการระบเรองบรการวชาชพ แสดงวาไทย

ยงคงยดตามกฎหมายประกอบธรกจคนตางดาวทมอย และกฎหมายการทางานของคนตางดาวทหามทาอาชพ 39 อาชพสงวนดงทกาหนดในขอผกพนแนวนอน

ขอผกพนเฉพาะของประเทศออสเตรเลย • บรการใหคาปรกษา – นกกฎหมายไทยอาจเปนท

ปรกษาใหกบสานกงานกฎหมายทองถนของออสเตรเลยได แตไมสามารถเปนหนสวนหรอลกจางในออสเตรเลยตะวนตกและออสเตรเลยใตได นอกเหนอจากทกลาวมานออสเตรเลยจะไมผกพน ยกเวนทกาหนดไวในขอผกพนแนวนอน

• บรการดานบญช – คนไทยอาจเปนผตรวจสอบบญชหรอผชาระบญชได โดยมหนสวนอยางนอย 1 คนเปนคนพานกถาวรในออสเตรเลย นอกเหนอจากทกลาวมานออสเตรเลยจะไมผกพน ยกเวนทกาหนดไวในขอผกพนแนวนอน

• บรการดานภาษ - ไมมขอจากด • บรการดานสถาปตยกรรม - ไมมขอจากด • บรการดานวศวกรรม - ไมมขอจากด • บรการดาน Integrated engineering-ไมม

ขอจากด • บรการดานการวางผงเมองและภมสถาปตยกรรม

- ไมมขอจากด

บรการใหคาปรกษาดานกฎหมาย แตละภาคจะปรกษาหนวยงานดานวชาชพเพอขอคาแนะนาในเรองตอไปน: 1) รปแบบของบรษทหรอหนสวนระหวาง

ทนายความทไดรบอนญาต กบคนตางชาตทเปนทปรกษาดานกฎหมาย

2) การพฒนามาตรฐานและหลกเกณฑของใบอนญาตสาหรบคนตางชาตทเปนทปรกษาดานกฎหมาย

3) เรองอนๆ ทเกยวของกบการใหบรการทปรกษาดานกฎหมายของคนตางชาต

โดยภาคจะใหหนวยงานวชาชพใหคาแนะนาขางตนภายใน 1 ปหลงบงคบใชขอตกลง บรการดานวศวกรรม แตละภาคจะปรกษาหนวยงานดานวชาชพเพอขอคาแนะนาในเรองตอไปน: 1) การพฒนากระบวนการขอใบอนญาตชวคราวของ

วศวกร เพอใหวศวกรสามารถทางานในประเทศได

2) การพฒนากระบวนการออกใบอนญาตของหนวยงาน เพออานวยความสะดวกใหแกผขอ

3) การลาดบความสาคญของการขอใบอนญาตชวคราวของวศวกร

4) เรองอนๆ ทเกยวของกบบรการวศวกรรม โดยภาคจะใหหนวยงานวชาชพใหคาแนะนาขางตนภายใน 2 ปหลงบงคบใชขอตกลง


หวขอ ไทย - ออสเตรเลย สหรฐฯ - สงคโปร สหรฐฯ - ชล การเคลอนยายบคคลธรรมดา หรอ การเขาเมองชวคราว

ใน Chapter 10 เรองการเคลอนยายบคคลธรรมดา จะใหคาจากดความของบคคลแตละประเภท เชน ผเยยมเยอนธรกจ ผใหบรการตามสญญา และ ผโอนยายภายในกจการ (ผบรหาร ผจดการ ผเชยวชาญ) ฯลฯ ทสามารถเขามาในประเทศได ซงมคาจากดความทคลายคลงกบ GATS ดงทเคยกลาวมาแลว ซงระยะเวลาทบคคลเหลานสามารถเขามาทางานในประเทศไดนนใหดจาก Annex 8

ใน Chapter 11 นจะกลาวถงหลกการทตองคานงถงในการเขามาทางานของคนตางดาว เชน ตองพสจนสญญาของภาค ตองแสดงหลกฐานวตถประสงคของการเขาประเทศ ตองแสดงวาการเขามาทากจการอยในลกษณะกจการระหวางประเทศ หรอคนตางดาวทเขามามรายไดจากประเทศตนเอง เปนตน

ใน Chapter 14 นจะกลาวถงหลกการทตองคานงถงในการเขามาทางานของคนตางดาว เชน ตองพสจนสญญาของภาค ตองแสดงหลกฐานวตถประสงคของการเขาประเทศ ตองแสดงวาการเขามาทากจการอยในลกษณะกจการระหวางประเทศ หรอคนตางดาวทเขามามรายไดจากประเทศตนเอง เปนตน

ทมา: รวบรวมโดยคณะวจย


8.5 ผลกระทบของความตกลงการคาทวภาคเสรไทย-สหรฐอเมรกา

ประเทศไทยและสหรฐฯ ไดมการลงนามสนธสญญาทางไมตรระหวางกน (Treaty of Amity) เมอวนท 29 พฤษภาคม พ.ศ.2509 สนธสญญานทาใหผลงทนไทยและสหรฐฯ สามารถไปลงทนในประเทศของอกฝายได โดยสามารถถอหนบรษทไดรอยละ 100 ยกเวน 6 สาขาบรการดงทเคยกลาวแลว

สนธสญญานจะครอบคลมเฉพาะการลงทนทางธรกจ (mode 3) เทานน มไดครอบคลมถงการใหบรการของบคคล (mode 4) รวมถงนกวชาชพ โดยมการระบไวอยางชดเจนวาการเปดเสรดานการลงทนภายใตสนธสญญานมไดเปนการใหสทธแกนกวชาชพทจะไปทางานในอกประเทศหนงได แสดงใหเหนวาแมบรษทไทยหรอสหรฐฯ ทใหบรการดานวชาชพสามารถไปกอตงกจการในประเทศสหรฐฯ หรอประเทศไทยได แตทงสองประเทศไมสามารถใหคนของประเทศตนไปทางานอกประเทศหนงได ยกเวนคนสองประเทศนนจะมคณสมบตตามกฎหมายของแตละประเทศกาหนด24

จากการหามนกวชาชพตางดาวทางานในไทยดงกลาว ทาใหลกจางททางานในสานกงานวชาชพตองเปนคนไทย เพอใหการดาเนนธรกจสะดวกราบรนทงในเรองการหาลกคาในประเทศไทย หรอการยนเอกสารตางๆ กบหนวยงานราชการ บรษทอเมรกนสวนใหญมกใชวธการเปนผถอหนรวมกนกบผถอหนไทยมากกวาจะถอหนโดยอเมรกนทงหมด โดยสงเกตจากสดสวนการถอหนในบรษทกฎหมาย หรอบรษททปรกษาดานบญชในประเทศไทย จะมตางชาตถอหนไมเกนรอยละ 49 แมสนธสญญาฯ จะอนญาตใหถอหนไดรอยละ 100 กตาม ดงตารางท 8.7

หากในอนาคตประเทศไทยอนญาตใหนกวชาชพตางดาวเขามาทางานในประเทศไทยได กมความเปนไปไดทสานกงานบรการทปรกษาทางกฎหมายและบญช จะลดสดสวนผถอหนสญชาตไทยลง เพราะไมตองพงพานกวชาชพไทยในการรวมดาเนนธรกจแลว เนองจากสามารถนาคนอเมรกนทเปนผเชยวชาญเขามาทางานในประเทศไทยไดเพมมากขน โดยเนนใหบรการเฉพาะดานมากขน เชน บรการดานกฎหมายการคา ภาษ และการลงทนระหวางประเทศ รวมถงการเปนทปรกษาดานกฎหมายหรอบญชใหแกบรษทขนาดใหญหรอบรษทตางประเทศ ซงไมไดแขงขนกบสานกงานกฎหมายของไทยรวมถงสานกงานวชาชพขนาดเลกทเนนใหบรการกฎหมายภายในประเทศโดยตรง

24 จากสนธสญญาไมตรไทย-สหรฐฯ ไดเปดโอกาสใหคนไทยสามารถยนขอวซาประเภท E เพอเขาไปทางานในสหรฐได จากขอมลในป 2545 คนไทยไดรบวซาประเภท E-1 มจานวนทงสน 49 ราย และประเภท E-2 จานวน 117 ราย ซงถอวาคนไทยทไปทางานในสหรฐฯ ยงมจานวนไมมากนก


ตารางท 8.7 สดสวนการถอหนตางชาตในบรษทกฎหมายและบญชในประเทศไทย

บรการ ชอบรษท สญชาตผถอหน จานวนคนตางชาตตอจานวนกรรมการทงหมด

บรการทางกฎหมาย บรษท เบเคอร แอนด แมคเคนซ จากด

ไทย 89.72% ออสเตรเลย 10.28%

0 : 10

บรษท ไวท แอนด เคส (ประเทศไทย) จากด

ไทย 51% สหรฐฯ 49%

2 : 5

บรษท ดลกแอนดกบบนส อนเตอรเนชนแนล จากด


3 : 4

บรษท อลเลน แอนด โอเวอร (ประเทศไทย) จากด

ไทย 51.0% สหราชอาณาจกร 49.0%

2 : 4

บรการทางบญช บรษท ไพรซวอเตอรเฮาสคเปอรส เอบเอเอส จากด

ไทย 100% 0 : 7

บรษท ดลอยท ทช โธมทส ไชยยศ จากด


2 : 7

บรษท สานกงาน เอนส แอนด ยง จากด

ไทย 100% 0 : 2

บรษท สานกงาน เอสจว ณ ถลาง จากด

ไทย 100% 0 : 1

บรษท เคพเอมจ ออดท (ประเทศไทย) จากด

ไทย 99.99% 3 : 4

หมายเหต: บรษท สานกงาน เอสจว ณ ถลาง จากด ไดรวมกจการกบ บรษท เคพเอมจ แลว ทมา: รวบรวมโดยสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

ในกรณทประเทศไทยทาความขอตกลงการคาเสรทวภาคกบสหรฐฯ โดยยดแนวทางความ ตกลงเดยวกบ FTA สหรฐฯ-สงคโปร, สหรฐ-ชล และ ไทย-ออสเตรเลย นน จะทาใหเกดผลกระทบใน 3 เรอง คอ

8.5.1 การกาหนดมาตรฐานวชาชพ

ประเทศไทยอาจไดประโยชนจากการเปดเสรครงน เนองจากสองประเทศตองมการรวมกนพฒนามาตรฐานและหลกเกณฑการออกใบประกอบวชาชพทเปนทยอมรบกนทงสองฝาย โดยเปนระบบความตกลงยอมรบซงกนและกน (Mutual Recognition Agreement: MRA) ซงจะมผลใหเกดความสะดวกในการเขาทางานชวคราวระหวางประเทศไทยและสหรฐฯ มากขน เพราะมมาตรฐานและหลกเกณฑคณสมบตของนกวชาชพทชดเจน ทาใหนายจางและผอนมตการทางานของคนตางดาวสามารถตดสนใจจางนกวชาชพตางชาตไดรวดเรวขน อยางไรกตาม นกวชาชพไทยทจะเขาไปทางานในสหรฐฯ อาจจะมอปสรรคในเรองการขออนญาตทางานในแตละมลรฐของประเทศสหรฐฯ ได


เพราะแตละมลรฐมอานาจกากบดแลและออกใบอนญาตการประกอบวชาชพไดเอง แมจะมการยอมรบขอตกลง FTA ระหวางกนแลว แตนกวชาชพไทยกจาเปนตองผานคณสมบตตามทแตละมลรฐกาหนดดวย ในทางกลบกน ประเทศไทยมลกษณะเปนรฐเดยว จงมหลกเกณฑการออกใบอนญาตประกอบวชาชพเดยวกนไมวาจะไปทางานทจงหวดใดกตาม

8.5.2 การเคลอนยายบคคลระหวางไทย-สหรฐอเมรกา

ในกรณทไทยทาขอตกลง FTA กบสหรฐฯ ไทยจะไดรบโควตาวซา H-1B ทาใหผเชยวชาญพเศษ (specialty occupation) ของไทยสามารถเขาไปทางานในประเทศสหรฐฯ ได เชนเดยวกบทสหรฐฯ ใหกบประเทศสงคโปรและชล ทงน สหรฐฯ ใหโควตาแกสงคโปรและชลจานวน 5,400 คน และ 1,400 คนตามลาดบ โดยโควตาทใหนเปนหนงในจานวนโควตาทงหมด 65,000 คนตอปทสหรฐฯ จะใหแกผทมคณสมบตตามทกาหนด ดงนนประเทศใดททาขอตกลง FTA กบสหรฐฯ ภายหลงจะมจานวนโควตาทเหลออยลดลงเรอยๆ

กรณทไทยใหความสาคญตอการเคลอนยายบคคลในอาชพพอครว นกนวดบาบด และผใหบรการสปา เชนเดยวกบขอตกลงทางการคาไทย-ออสเตรเลย หรอ ขอตกลงทกาลงเจรจากนอยระหวางไทย-ญปน กมความเปนไปไดสงทไทยจะขอใหสหรฐฯ ยอมรบมาตรฐานอาชพพอครว นกนวดบาบด และผใหบรการสปาของไทยเชนกน ซงออสเตรเลยยอมรบมาตรฐานพอครวไทยแลว แตมาตรฐานการนวดบาบดจะตองมการทบทวนกนภายหลงอกครง สวนกรณ FTA ไทย-ญปนทกาลงมการเจรจากนอยนน ในการประชมเจรจา JTEPA ครงท 7 เมอวนท 7 เมษายน 2548 ไดผลสรปวา ญปนพรอมอนญาตใหพอครวไทยเขาเมองและอยทางานไดโดยมเงอนไขวาจะตองไดรบการรบรองมาตรฐานฝมอแรงงานระดบ 1 (ขนตน) และให Spa Manager (ในฐานะ investor/ manager) และผฝกสอนดานสปา (ในฐานะ instructor) เขาเมองและอยทางานได แตสวนของ spa therapist ฝายญปนตกลงทจะหารอตอหลงจากความตกลงฯ มผลใชบงคบเกยวกบระบบมาตรฐาน เพอใหไดขอยตภายใน 2 ป

8.5.3 การแขงขนของสานกงานวชาชพ

สานกงานวชาชพของไทยจะไดรบผลกระทบจากการเปดเสรในกรณทไทยอนญาตใหนกวชาชพตางชาตสามารถเขามาทางานในประเทศไทยไดเทานน ซงปจจบนยงไมมขอตกลงในลกษณะน

อยางไรกตาม คณะวจยขอวเคราะหในกรณทไทยอนญาตใหนกวชาชพตางชาตเขามาทางานในไทยได เพอเตรยมความพรอมในการแขงขนตอไป กลาวคอ กรณสานกงานบรการวชาชพอเมรกนทใหบรการดานกฎหมาย บญช วศวกรรม และสถาปตยกรรม ทมขนาดเลกใกลเคยงกบของไทยเขาสตลาดในประเทศไทย โดยมกลมเปาหมายทเปนลกคาตางชาตเชนเดยวกน จะทาใหเกดการแขงขนระหวาง SMEs ของไทยและตางชาต ในกรณนคณะวจยมความเหนวา หากกลมลกคาเปนคนตางชาต นาจะหนไปใชบรการ SMEs ทเปนบรษทตางชาตมากกวา เพราะสามารถสอสารใหเขาใจไดงายกวา สวน SMEs ของไทยทแตกอนเนนกลมลกคาตางชาตอาจจะตองหนเหไปหากลมลกคาทเปนคนไทย


เพมมากขน ซงจะมผลกระทบตอเนองไปยง SMEs ทเนนลกคาคนไทยเดมอยแลว ทาให SMEs ไทยเขามาแขงขนกนเองในตลาดเพมมากขน25

สาหรบโอกาสทสานกงานวชาชพของไทยจะใชประโยชนจาก FTA ในการขยายกจการไปยงสหรฐฯ นาจะอยในลกษณะการใหบรการเฉพาะดาน เชน การเปนทปรกษาดานกฎหมายทเกยวของกบกฎหมายไทย หรอการไปรบงานตางประเทศในลกษณะเฉพาะกจ เชน การออกแบบตกแตงรานอาหารไทยหรอธรกจสปาในสไตลเขตรอน ซงไทยนาจะมความคนเคยและมประสบการณในการออกแบบตกแตงดานนเปนอยางด แตไทยไดใหความสาคญทจะเขาไปขยายธรกจในตลาดแถบเอเซย (เชน สงคโปร มาเลเซย อนโดนเซย เปนตน) มากกวาประเทศสหรฐฯ ดงนน SME ไทย คงไมไดประโยชนจากการเปดเสร FTA ไทย-สหรฐฯ เทาใดนก

8.6 ขอเสนอแนะ

จากผลกระทบทเกดขนจากการเปดเสรทวภาคระหวางไทยกบสหรฐฯ รฐบาลไทยควรดาเนนการดงตอไปน

• พฒนากฎระเบยบในการกากบดแลวชาชพ สรางมาตรฐานบรการวชาชพทยอมรบโดยสากล รวมทงปรบปรงหลกสตรการเรยนใหสอดคลองกบนานาประเทศ เนองจากประเทศไทยมสภาวชาชพตางๆ ทคอยกากบดแลวชาชพเปนการเฉพาะแลว เชน สภาวชาชพบญช สภาวศวกร สภาสถาปนก และสภาทนายความ ดงนนหนวยงานเหลานจงควรมบทบาทในการเตรยมพรอมรบการแขงขนจากการเปดเสร

• พฒนาทกษะดานภาษาตางประเทศใหกบนกวชาชพของไทย เนองจากการไปทางานยงตางประเทศของนกวชาชพไทยจาเปนอยางยงทตองสอสารกบชาวตางชาตใหเกดความเขาใจทตรงกน หรอในกรณทนกวชาชพไทยตองการทางานในบรษทตางชาตทตงอยในประเทศไทย กจะตองมทกษะภาษาตางประเทศทคอนขางด

• พฒนาความรทางดานวชาชพเพมเตม แมนกวชาชพไทยจะมความรพนฐานทเพยงพอแลว แตยงจาเปนตองมการฝกอบรมพฒนาความรเพมเตม เพราะความรทางดานวศวกรรม สถาปตยกรรม กฎหมาย หรอบญช มการเปลยนแปลงไปตามยคสมย ซงเปนหลกเกณฑทสหรฐฯ ใหความสาคญในขอตกลงทวภาคเชนกน

• พฒนากระบวนการตอใบอนญาตประกอบอาชพมากกวาจะยนเอกสารขอตอใบอนญาตเพยงอยางเดยว เชน กาหนดใหตองผานการฝกอบรม สมมนา หรอการทากจกรรมบรการวชาชพครบตามหลกสตรเพมเตม

• สงเสรมใหนกวชาชพไทยและอเมรกนทางานรวมกนในบรษท เพอไมใหนกวชาชพของสองประเทศแยงงานกนทา โดยแตละคนสามารถรวมกนทางานตามความถนดของตนเองได

25 จากการสมภาษณผใหบรการดานบญชขนาดเลกของไทย


• จากดใหสานกงานวชาชพอเมรกนเนนใหบรการเฉพาะกลมลกคา เชน ใหคาปรกษากฎหมายแกคนตางชาต หรอ เปนทปรกษากฎหมายระหวางประเทศ เปนตน

• สงเสรมการรวมกลมของ SMEs ทมศกยภาพ เพอขยายธรกจไปตางประเทศ • ศกษาความตองการนกวชาชพ (Demand) และปรมาณนกวชาชพ (Supply) ทมอย

ในตลาดแรงงานไทยวามนกวชาชพเพยงพอหรอเกนความตองการเพยงใด เพอใหสามารถปรบโครงสรางตลาดแรงงานในสาขาวชาชพนไดทนกบเหตการณทจะเกดขนในอนาคต

8 ข อตกลงเกี่ยวกับบริการวิช...

Documents