8.โรคสะเก็ดเงิน

16
โรคสะเก็ดเงินคืออะไร โรคสะเก็ดเงินเปนโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรังที่พบบอยชนิดหนึ่งมีชื่อภาษาอังกฤษวา “Psoriasis” โรคนี้เกิด จากเหตุปจจัยหลายปจจัยประกอบกัน ไมไดเกิดจากสาเหตุใดสาเหตุหนึ่งเพียงสาเหตุเดียว ไมไดเกิดจาก เชื้อโรค สารเคมีหรือสภาวะทางฟสิกสที่เปนพิษตอผิวหนังโดยตรงแตเพียงอยางเดียว แตเปนผลจาก พันธุกรรมหรือยีนที่ผิดปกติหลายชนิดรวมกับปจจัยทางสิ่งแวดลอมทั้งภายในและภายนอกรางกายที่ไม เหมาะสมมากระตุนใหโรคปรากฏขึ้น อาการผื่นผิวหนังเปนไดหลายรูปแบบ ที่พบบอย คือ ผิวหนังอักเสบเปน นแดง (Erythematous plaque) ลอกเปนขุย เปนๆ หายๆ ผูปวยบางรายเปนเฉียบพลันแลวผื่นก็หายไป บางรายเปนผื่นผิวหนังอักเสบเรื้อรัง ความผิดปกติอื่นๆที่อาจพบได คือ ความผิดปกติที่เล็บ ขออักเสบ เปน ตน ผูปวยอาจมีอาการผิดปกติของเล็บหรือปวดขอนํามากอน หรือเกิดขึ้นพรอมๆกับอาการผื่นผิวหนังอักเสบ เด็ก เปนโรคสะเก็ดเงินไดไหม? โรคสะเก็ดเงินเปนในเด็กไดแตพบนอยกวาผูใหญมากทั้งนี้เพราะปจจัยกระตุนใหโรคปรากฏในเด็กมีไมมาก เชน การเปลี่ยนแปลงทางฮอรโมน ความเครียดทางจิตใจ เปนตน ทําไมคนบางคนจึงเปนโรคสะเก็ดเงิน? คนเปนโรคสะเก็ดเงินเพราะมีความผิดปกติทางพันธุกรรมเปนพื้นฐานแลวมีสิ่งแวดลอมเปนปจจัยกระตุนให เกิดอาการและอาการแสดงทางผิวหนัง เล็บบางรายอาจเกิดอาการอักเสบของเอ็นและขอรวมดวย ผูปวยแต ละรายมีอาการแสดงของโรคแตกตางกันไดมาก ทั้งแงขนาด การกระจายและความรุนแรงของผื่น ที่กลาววา มีความผิดปกติทางพันธุกรรมไมจําเปนที่บิดา มารดา พี่นองหรือญาติผูปวยตองเปนโรคนี้ทุกคน เพียงแตวา ผูปวยโรคนี้จะมีแนวโนมทางพันธุกรรมที่จะเปนโรคนี้อยู ญาติพี่นองของผูปวยมีโอกาสเปนโรคนี้ไดสูงกวาคน ทั่วๆไปหรืออีกนัยหนึ่งคือมักพบคนในครอบครัวเปนโรคเดียวกับผูปวย ทําไมถึงเรียกวา โรคสะเก็ดเงิน”? เหตุที่เรียกโรคนี้วา โรคสะเก็ดเงินเพราะลักษณะของผื่นในโรคนี้จะเปนปนหรือตุมสีแดงขอบเขตชัดเจน บนผิวของผื่นผิวหนังอักเสบของโรคนี้จะมีสะเก็ดสีขาวคลายเงินปกคลุมอยู ศาสตราจารยกิติคุณนาย แพทยสุนิตย เจิมสิริวัฒน จึงใหชื่อโรคนี้วาโรคสะเก็ดเงินเมื่อแกะเกาสะเก็ดใหหลุดลอกออกจาก ผิวหนังจะเห็นจุดเลือดออกบนผิวของผื่นที่อักเสบแดง ซึ่งเปนลักษณะจําเพาะของโรคนี้ ผูปวยบางรายอาจ ไมมีตุมหรือปนแดงที่มีสะเก็ดสีขาวใหเห็นก็ได ทั้งนี้ขึ้นกับระยะของโรค

Upload: newyear-gift-idea-week

Post on 07-Mar-2016

212 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

เด็ก เปนโรคสะเก็ดเงินไดไหม? ทําไมถึงเรียกวา “โรคสะเก็ ดเงิน ”? สาเหตุของโรคสะเก็ดเงิน ปจจัยกระตุนหรือสงเสริมใหเกิดโรคสะเก็ดเงิน ปจจัยทางจิตใจ พฤติกรรมที่ควรหลีกเลี่ยง ปจจัยทางชีวะ ปจจัยทางเคมี ปจจัยทางฟสิกส ตัวอยางปจจัยที่ทําใหโรคสะเก็ดเงินกําเริบ อาการและอาการแสดง 1. ผิวหนัง ตั้งแตศีรษะจรดเทา รวมทั้งฝามือหรือฝาเทา โรคสะเก็ดเงิน มีอาก

TRANSCRIPT

Page 1: 8.โรคสะเก็ดเงิน

โรคสะเก็ดเงินคืออะไร

โรคสะเก็ดเงินเปนโรคผิวหนังอักเสบเร้ือรังที่พบบอยชนิดหน่ึงมีชื่อภาษาอังกฤษวา “Psoriasis” โรคน้ีเกิดจากเหตุปจจัยหลายปจจัยประกอบกัน ไมไดเกิดจากสาเหตุใดสาเหตุหน่ึงเพียงสาเหตุเดียว ไมไดเกิดจากเชื้อโรค สารเคมีหรือสภาวะทางฟสิกสที่เปนพิษตอผิวหนังโดยตรงแตเพียงอยางเดียว แตเปนผลจากพันธุกรรมหรือยีนที่ผิดปกติหลายชนิดรวมกับปจจัยทางสิ่งแวดลอมทั้งภายในและภายนอกรางกายที่ไมเหมาะสมมากระตุนใหโรคปรากฏข้ึน อาการผ่ืนผิวหนังเปนไดหลายรูปแบบ ที่พบบอย คือ ผิวหนังอักเสบเปนปนแดง (Erythematous plaque) ลอกเปนขุย เปนๆ หายๆ ผูปวยบางรายเปนเฉียบพลันแลวผ่ืนก็หายไป บางรายเปนผ่ืนผิวหนังอักเสบเร้ือรัง ความผิดปกติอื่นๆที่อาจพบได คือ ความผิดปกติที่เล็บ ขออักเสบ เปนตน ผูปวยอาจมีอาการผิดปกติของเล็บหรือปวดขอนํามากอน หรือเกิดข้ึนพรอมๆกับอาการผ่ืนผิวหนังอักเสบ

เด็ก เปนโรคสะเก็ดเงินไดไหม? โรคสะเก็ดเงินเปนในเด็กไดแตพบนอยกวาผูใหญมากทั้งน้ีเพราะปจจัยกระตุนใหโรคปรากฏในเด็กมีไมมาก เชน การเปลี่ยนแปลงทางฮอรโมน ความเครียดทางจิตใจ เปนตน

ทําไมคนบางคนจึงเปนโรคสะเก็ดเงิน?

คนเปนโรคสะเก็ดเงินเพราะมีความผิดปกติทางพันธุกรรมเปนพ้ืนฐานแลวมีสิ่งแวดลอมเปนปจจัยกระตุนใหเกิดอาการและอาการแสดงทางผิวหนัง เล็บบางรายอาจเกิดอาการอักเสบของเอ็นและขอรวมดวย ผูปวยแตละรายมีอาการแสดงของโรคแตกตางกันไดมาก ทั้งแงขนาด การกระจายและความรุนแรงของผ่ืน ที่กลาววามีความผิดปกติทางพันธุกรรมไมจําเปนที่บิดา มารดา พ่ีนองหรือญาติผูปวยตองเปนโรคน้ีทุกคน เพียงแตวาผูปวยโรคน้ีจะมีแนวโนมทางพันธุกรรมที่จะเปนโรคน้ีอยู ญาติพ่ีนองของผูปวยมีโอกาสเปนโรคน้ีไดสูงกวาคนทั่วๆไปหรืออีกนัยหน่ึงคือมักพบคนในครอบครัวเปนโรคเดียวกับผูปวย

ทําไมถึงเรียกวา “โรคสะเก็ดเงิน”? เหตุที่เรียกโรคน้ีวา “โรคสะเก็ดเงิน” เพราะลักษณะของผ่ืนในโรคน้ีจะเปนปนหรือตุมสีแดงขอบเขตชัดเจน บนผิวของผ่ืนผิวหนังอักเสบของโรคน้ีจะมีสะเก็ดสีขาวคลายเงินปกคลุมอยูศาสตราจารยกิติคุณนายแพทยสุนิตย เจิมสิริวัฒน จึงใหชื่อโรคน้ีวา“โรคสะเก็ดเงิน” เม่ือแกะเกาสะเก็ดใหหลุดลอกออกจากผิวหนังจะเห็นจุดเลือดออกบนผิวของผ่ืนที่อักเสบแดง ซ่ึงเปนลักษณะจําเพาะของโรคน้ี ผูปวยบางรายอาจไมมีตุมหรือปนแดงที่มีสะเก็ดสีขาวใหเห็นก็ได ทั้งน้ีข้ึนกับระยะของโรค

Page 2: 8.โรคสะเก็ดเงิน

สาเหตุของโรคสะเก็ดเงิน

โรคสะเก็ดเงินเปนโรคทางพันธุกรรมชนิดหน่ึงที่มีแบบแผนการถายทอดทางพันธุกรรมไมชัดเจน พบวาถาบิดาและมารดาเปนโรค บุตรที่เกิดมามีโอกาสเปนโรคน้ีสูงรอยละ 65-83 ถาบิดาหรือมารดาคนใดคนหน่ึงเปนโรค บุตรที่เกิดมามีโอกาสเปนโรคน้ีลดลงเหลือรอยละ 28-50 ถาทั้งบิดาและมารดาไมเปนโรคน้ีเลย บุตรมีโอกาสเปนโรคน้ีนอยลงไปเหลือเพียงรอยละ 4 ถามีพ่ีนองในครอบครัวเปนโรคน้ีโดยที่บิดาและมารดาไมเปนโรคบุตรคนถัดไปมีโอกาสที่จะเปนโรคสูงข้ึนถึงรอยละ 24 ลักษณะทางพันธุกรรมเปนเพียงปจจัยพ้ืนฐานของการเกิดโรค การเกิดอาการของโรคไมไดข้ึนกับปจจัยทางพันธุกรรมเพียงอยางเดียว ถึงผูปวยจะมีลักษณะทางพันธุกรรมของโรคสะเก็ดเงินอยู ถาไมมีปจจัยกระตุนหรือสงเสริมมากระทบผูปวยก็จะไมเกิดอาการของโรค ดังน้ันผูปวยจึงควรสังเกตและพยายามจับใหไดวาปจจัย แวดลอมอะไรทําใหโรคของตนกําเริบ แลวพยายามหลีกเลี่ยงปจจัยตางๆ ที่ทําใหโรคกําเริบ พึงเขาใจวาปจจัยที่ทําใหโรคกําเริบในผูปวยแตละรายไมจําเปนตองเหมือนกัน

ปจจัยกระตุนหรือสงเสริมใหเกิดโรคสะเก็ดเงิน

สิ่งแวดลอมที่กระทบรางกายของผูปวยแลวทําใหโรคกําเริบแบงไดเปน 2 สวน คือ ปจจัยภายนอก และปจจัยภายในตัวผูปวย

ปจจัยภายนอก

สิ่งแวดลอมรอบตัวผูปวยที่อาจทําใหโรคกําเริบ คือ สิ่งมีชีวิตขนาดเล็กไดแกจุลชีพชนิดตางๆ สารเคมีและสภาพทางฟสิกส ผูปวยตองสัมผัสสิ่งแวดลอมเหลาน้ีอยูเปนประจําทุกวัน ปจจัยแวดลอมเหลาน้ีบางคร้ังรุนแรง จะทําใหผิวหนังของผูปวยที่มีความผิดปกติพ้ืนฐานทางพันธุกรรมอยูเกิดอาการผิวหนังอักเสบข้ึนได บางคร้ังปจจัยแวดลอมที่ระคายผิวหนังนอย แตมีปจจัยเหลาน้ีหลายๆปจจัยมากระทบผิวหนังพรอมๆกันก็สามารถทําใหโรคสะเก็ดเงินที่สงบอยูกําเริบได ผูปวยโรคสะเก็ดเงินที่มีอาการกําเริบและควบคุมอาการของโรคไดไมดีดวยยาหรือการรักษาอื่นๆ แพทยผูดูแลรักษาและผูปวยตองรวมกันสังเกต เฝาดูปจจัยแวดลอมตางๆอยางละเอียดเพ่ือที่จะหาปจจัยภายนอกที่มีความสัมพันธกับการกําเริบของโรค ปจจัยที่สําคัญอีกกลุมหน่ึงคือปจจัยภายในตัวผูปวยเอง ไดแก โรคติดเชื้อซอนเรนของอวัยวะภายใน การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาบางอยาง เชน ระยะที่มีประจําเดือนของสตรีเพราะในชวงน้ีมีการเปลี่ยนแปลงทางระดับของฮอรโมนในรางกาย นอกจากน้ีการเปลี่ยนแปลงทางจิตใจรวมทั้งความเครียดและความรุมรอนจากการงาน สภาวะทางครอบครัว ความเจ็บปวยที่ผูปวยเปนอยูก็เปนสาเหตุที่ทําใหโรคกําเริบได ภายหลังจากการเฝาดู

Page 3: 8.โรคสะเก็ดเงิน

และคนหาอยางดีแลวจะมีผูปวยสวนหน่ึงที่ไมสามารถหาปจจัยแวดลอมที่กระตุนใหโรคกําเริบได กรณีเชนน้ีทั้งผูปวยและญาติอยาไดกังวลจนเกินไปขอใหวางใจเปนกลาง(อุเบกขา) มีขันติและติดตามเฝาดูและหาปจจัยตางๆ เหลาน้ันตอไป เพราะถึงจะหาปจจัยที่กระตุนโรคใหกําเริบไมได แพทยก็มี ยาพอที่จะทุเลาอาการของโรคได ไมมีปจจัยใดที่จะคงอยูตลอดไปในไมชาปจจัยตนเหตุที่กระตุนใหโรคกําเริบก็จะปรากฏใหเห็นหรือไมก็ผานพนไป โรคที่รุนแรงจะสงบลงไดในที่สุด ขอยกตัวอยาง ปจจัยภายนอกที่แพทยพบวาสามารถทําใหอาการของโรคสะเก็ดเงินกําเริบได เพ่ือชวยใหผูปวยเกิดความเขาใจจะไดคอยระวัง และหลบหลีกปจจัยตนเหตุที่ทําใหโรคกําเริบดังกลาว

ปจจัยทางเคม ีสารเคมีที่ผูปวยสัมผัสที่สําคัญคือ อาหาร ยา สารเคมีในที่ทํางาน สารเคมีที่มีการบันทึกไววาสามารถทําใหโรคกําเริบไดแก ยาบางชนิดถาผูปวยรับประทานแลวจะทําใหโรคสะเก็ดเงินกําเริบ เชน ยารักษาโรคจิตประสาทกลุม Lithium ยารักษาโรคมาเลเรีย ยารักษาโรคหัวใจกลุม Beta adrenergic blocking agent ยาสเตยีรอยดชนิดรับประทานและฉีด ดังน้ันผูปวยควรหลีกเลี่ยงการซ้ือยามารับประทานเอง เพราะยาหมอ ยาจีน ยาไทย บางชนิดแอบผสมสเตียรอยดเขาไปในสวนผสมของยา ยาสเตยีรอยดทั้งชนิดรับประทานและฉีดจะทําใหอาการของโรคสะเก็ดเงินสงบลงไดในระยะแรกๆที่ไดรับยา แตเม่ือใชไปในระยะยาวจะมีผลขางเคียงสูงมาก เชน ทําใหเกิดโรคแผลในกระเพาะอาหาร โรคเบาหวานกําเริบ กลามเน้ือลีบและออนแรง ความดันโลหิตสูง กระดูกผุ เปนตน

ปจจัยทางชีวะ คือสิ่งมีชีวิตที่กอโรคกับคน ตั้งแตจุลชีพชนิดตางๆไดแกเชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อรา และปรสิตรวมทั้งแมลงตางๆดวย สิ่งมีชีวิตเหลาน้ีทําใหเกิดโรคกับผูปวยแลวสงผลกระทบทําใหโรคสะเก็ดเงินกําเริบ ตัวอยางเชน โรคคออักเสบจากไวรัส หรือเชื้อแบคทีเรียสเตร็พโตคอคคัส (Streptococcus species) โดยเฉพาะในเด็ก โรคติดเชื้อ HIV สามารถทําใหโรคสะเก็ดเงินกําเริบได อาการผ่ืนผิวหนังอักเสบของโรคจะรุนแรงควบคุมไดยาก ถาผูปวยเกิดโรคติดเชื้อดังกลาวซอนลงบนโรคสะเก็ดเงิน สําหรับโรคติดเชื้ออื่นๆ ก็สามารถกระตุนใหโรคกําเริบไดเชนเดียวกัน แตความสัมพันธอาจไมชัดเจนเหมือน 2 โรคดังกลาวแลว

ปจจัยทางฟสิกส ผิวหนังของผูปวยเม่ือกระทบกับสภาวะทางฟสิกสที่รุนแรง เชน การแกะเกา ขูด กด เสียดสี ทําใหผ่ืนของโรคสะเก็ดเงินกําเริบ และลุกลามออกไปได จึงมักพบผ่ืนของโรคสะเก็ดเงินบริเวณ ศอก เขา กนกบ เพราะเปนตําแหนงที่มีการแกะเกาเสียดสีมากที่สุด

ปจจัยภายในรางกาย

ผิวหนังเปนอวัยวะที่อยูนอกสุดของรางกาย แตไมไดตัดขาดความสัมพันธไปจากอวัยวะภายในอื่นๆของรางกาย ปจจัยภายในรางกายรวมถึงการเปลี่ยนแปลงที่เกิดในรางกาย เชนการเปลี่ยนแปลงของระดับ

Page 4: 8.โรคสะเก็ดเงิน

ฮอรโมน โรคของอวัยวะภายในตางๆ เชน โรคตับ โรคไต เปนตน การเปลี่ยนแปลงและโรคตางๆ ของอวัยวะภายใน จะสงผลกระทบโดยตรงหรือโดยออมตอผิวหนังดวยเสมอ ดังน้ันผูปวยโรคสะเก็ดเงินจะมีอาการกําเริบไดเม่ือเกิดโรคกับอวัยวะภายในอื่น ๆ

ปจจัยทางดานจิตใจ สภาพทางจิตใจของผูปวยมีอิทธิพลตออาการของโรคสะเก็ดเงิน เชนเดียวกับปจจัยภายนอกและภายในรางกาย พบวาผูปวยที่เครียด หงุดหงิด โกรธงาย นอนไมหลับ ผ่ืนจะกําเริบแดงข้ึน คันมากข้ึน ทําใหผูปวยตองแกะเกา สงผลใหโรคกําเริบ

โดยสรุปวา โรคสะเก็ดเงินเปนโรคทางพันธุกรรมที่มีปจจัยทั้งภายในและภายนอกรางกาย รวมทั้งปจจัยทางดานจิตใจ เปนปจจัยกระตุนใหเกิดโรคหรือสงเสริมใหโรคที่สงบอยูกําเริบเปนมากข้ึนหรือโรคยังคงเปนอยูและดําเนินตอไป

ตัวอยางปจจัยที่ทําใหโรคสะเก็ดเงินกําเริบ

ปจจัยทางเคมี

• การระคายเคืองจาก ดีเทอรเจน ผงซักฟอก สบู ครีมที่มีกรดผสม เชน ครีมลอกหนา ขัดผิว • ยาจีน ยาหมอ สมุนไพรตาง ๆที่ใชทาหรือรับประทาน • ยาแผนปจจุบันบางชนิดทําใหโรคสะเก็ดเงินกําเริบ เชนยาลดความดัน และลดอัตราการเตนของ

หัวใจ กลุม Beta- adrenergic blocking agents , Lithium , ยาแกปวด Indomethacin Quinidine , ยาตานมาเลเรีย ( Anti-malarial ) ยาสตีรอยดชนิดรับประทานและฉีด

ปจจัยทางชีวะ โรคติดเชื้อที่คอ หลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ โรคติดเชื้อที่ผิวหนัง และโรคติดเชื้อในทางเดินปสสาวะ ยุงแมลงกัดตอย

ปจจัยทางฟสิกส การกระทบกระแทก ถูกมีดบาด ยุงแมลงกัดตอย การแกะเกา กด ถู ดึง ลอก หยิก

ปจจัยทางจิตใจ ความเครียด เรารอน ความโกรธ หงุดหงิด ฉุนเฉียว

พฤติกรรมที่ควรหลีกเล่ียง

• การดื่มเหลา • การสูบบุหร่ี • เลนการพนัน • ความเครียดทั้งทางกายและทางใจเชน ความวิตก กังวล ความกลัว หงุดหงิด ฉุนเฉียว • การเลนกีฬาหักโหม

การเปล่ียนแปลงของระดับฮอรโมนในรางกาย

• ระยะมีประจําเดือน/หมดประจําเดือน • ระหวางตั้งครรภหรือหลังคลอด

Page 5: 8.โรคสะเก็ดเงิน

อาการและอาการแสดง

โรคสะเก็ดเงินมีอาการและอาการแสดง ที่อวัยวะตางๆ ดังน้ี

1. ผิวหนัง ตั้งแตศีรษะจรดเทา รวมทั้งฝามือหรือฝาเทา

ผ่ืนผิวหนัง ของโรคสะเก็ดเงิน

ผ่ืนผิวหนังอักเสบของโรคสะเก็ดเงิน เกิดที่ตําแหนงใดของผิวหนังก็ได ผูปวยแตละรายมีอาการและอาการแสดงแตกตางกันไดอยางมาก ตําแหนงผิวหนังที่พบผ่ืนบอย ไดแกบริเวณที่มีการเสียดสี แกะเกา เชน ศอก เขา แขน ขา กนกบ คอ ศีรษะ ลักษณะสําคัญของผ่ืนโรคสะเก็ดเงินคือเปนปนหนา มีสะเก็ดสีขาวคลายเงิน เม่ือแกะเกาใหสะเก็ดหลุดออก จะพบจุดเลือดออกอยูบนผ่ืนผิวหนังที่อักเสบแดง การแกะเกาทําใหตุมหรือปนผิวหนังที่อักเสบขยายวงกวางออกหรือทําใหเกิดตุมผิวหนังอักเสบเกิดใหมตามรอยเกา ผ่ืนผิวหนังอักเสบแยกยอยเปนลักษณะตางๆ ลักษณะผ่ืนผิวหนังอักเสบโรคสะเก็ดเงิน มีรูปรางและการกระจายของผ่ืนดังน้ี:

1. ตุมแดง ตามรูขน 2. ปนแดง หนา เปนวงกลม บริเวณศอก เขา มือ กนกบ (Psoriasis vulgaris) 3. ผ่ืน แดง มีขุย บริเวณที่มีตอมไขมันมาก (Seborrheic area) เชน หนังศีรษะ หลังหู หนาผาก รอง

จมูก หนาอก (Sebo-psoriasis) 4. ตุมแดง ขนาดเล็กกวา 1 ซม. กระจายตามตัว

(Guttate psoriasis) 5. ผ่ืนแดงขนาด 4-5 ซม. คันกระจายตาม แขน ขา

(Nummular psoriasis) 6. ผ่ืนหรือปนแดงตามขอพับ ขาหนีบ

(Intertriginous psoriasis) 7. ผ่ืนแดงเปนวงแหวน คลายแผนที ่

(Annular psoriasis, figurate psoriasis) 8. ผ่ืนหรือปนหนาแดงมีสะเก็ดสีขาวกระจายทั่วตัว

(Psoriasis universalis) 9. ผ่ืนแดงลอกทั้งตัว ( Erythroderma)

Page 6: 8.โรคสะเก็ดเงิน

10. ตุมหนองตามฝามือฝาเทา น้ิวมือหรือน้ิวเทา (Localized pustular psoriasis)

11. ตุมหนองกระจายทั่วตัว ผูปวยมักมีอาการตามระบบรวมดวยเชน ไขสูง ปวดเม่ือย (Generalized pustular psoriasis)

12. ผ่ืนโรคสะเก็ดเงินที่เย่ือบุ ( Mucosal psoriasis) ตําแหนงที่พบผ่ืนแดงเปนขุยบอยอยูที่บริเวณอวัยวะเพศ

ผูปวยบางรายมีตุมหรือปนผิวหนังอักเสบเฉพาะที่ศอก เขา แขน ขา เพียง 2-3 แหงเทาน้ัน บางรายเปนผ่ืนผิวหนังอักเสบบริเวณขอพับ เชน ขาหนีบ รองกน ตุมหนองตามฝามือฝาเทาหรือเปนตุมหนองเฉพาะที่ปลายน้ิวมือหรือเทา ผูปวยโรคสะเก็ดเงินที่เปนรุนแรง ผ่ืนผิวหนังอักเสบแดงจะเปนทั่วทั้งตัว ผ่ืนแดงลอกเปนสะเก็ดทําใหผูปวยเสียโปรตีนไปกับสะเก็ดผิวหนัง นอกจากน้ียังเสียความรอนในรางกายหรือนํ้าทางผิวหนังมากกวาปกติ ทําใหผูปวยรูสึกออนเพลีย หนาวสะทานเพราะเสียความรอนไปทางผิวหนังตลอดเวลาผูปวยบางรายมีอาการรุนแรงเปนไข ปวดเม่ือยตามกลามเน้ือ เกิดตุมหนองกระจายทั่วตัว ผูปวยโรคสะเก็ดเงินเกิดอาการเอ็นและขออักเสบ รอยละ5.4-7 รอยละ 75 ของผูปวยโรคสะเก็ดเงินที่มีอาการขออักเสบเกิดตามหลังอาการผ่ืนผิวหนังอักเสบ พบเพียงรอยละ 15 ที่อาการขออักเสบนําหนาอาการผิวหนังอักเสบ อีกรอยละ 10 อาการผิวหนังอักเสบและอาการขออักเสบเกิดข้ึนพรอมๆกัน อาการปวดขอและขออักเสบในผูปวยโรคสะเก็ดเงินแบงเปนหลายกลุมตามลักษณะอาการและอาการแสดงทางผิวหนังดังน้ันอาการทางขอในผูปวยแตละกลุมยอมแตกตางกันขออักเสบที่พบบอยคือ ขอน้ิวมือ น้ิวเทา ขอเทา ขอศอก หรือขอไหล ขอตอของกระดูกสันหลัง ขอสะโพกก็พบได อาการบวมแดงรอนตามขอเหลาน้ี แสดงถึงการอักเสบที่รุนแรง ถามีควรปรึกษาแพทยเพ่ือการรักษาที่ถูกตองและเหมาะสมตอไป

2. เล็บมือและเทา

โรคสะเก็ดเงินของเล็บมือและเล็บเทา

ความผิดปกติที่เล็บมือพบไดถึงรอยละ50 เล็บเทาพบไดรอยละ 35 ลักษณะผิดปกติที่พบมีตั้งแต ผิวของเล็บเปนหลุมเล็กๆ จนถึงเล็บผิดรูปขรุขระทั้งเล็บ ลักษณะผิดปกติที่พบนอกจากน้ี ไดแก เล็บหนามีขุยขาวใตเล็บ เล็บลอนจากพ้ืนเล็บ เปนตน

3. ขอ ทุกแหงของรางกายรวมทั้งขอกระดูกสันหลังดวย

โรคขออักเสบสะเก็ดเงิน

ผูปวยโรคสะเก็ดเงินบางรายมีอาการขออักเสบรวมดวย อาการขออักเสบจะเกิดตามหลังผ่ืนผิวหนังอักเสบ โรคขออักเสบสะเก็ดเงินเกิดพรอมๆ กับผ่ืนผิวหนังอักเสบ หรือมีอาการทาง

Page 7: 8.โรคสะเก็ดเงิน

ขออักเสบนํามากอนก็ได ขอที่เกิดการอักเสบบอยคือ ขอน้ิวมือสวนปลาย ขอมือ ศอก เขา ขอกระดูกคอ กระดูกสันหลังเปนตน เม่ือมีอาการอักเสบจะมีอาการบวมแดงรอน ถาไมไดรับการดูแลรักษาที่ถูกตองจะเกิดอาการพิการของขอได

การดูแลรักษาผูปวยโรคสะเก็ดเงินอยางองครวมเปนอยางไร?

โรคสะเก็ดเงินเปนโรคที่มีความผิดปกติทางพันธุกรรมเปนพ้ืนฐาน มีปจจัยภายนอก ภายในรางกายและปจจัยทางดานจิตใจของผูปวยเปนตัวกระตุนหรือสงเสริมใหโรคกําเริบ ดังไดกลาวมาแลววาโรคสะเก็ดเงินไมไดเกิดจากสาเหตุเดียว แตเปนผลของเหตุและปจจัยหลายๆอยางมากระทบกันแลวทําใหปรากฎอาการของโรคใหเห็น อาการของโรคจึงมีไดหลายรูปแบบ ยาหรือวิธีการรักษาโรคน้ีที่มีอยูในปจจุบันไมสามารถแกไขที่ตนเหตุ คือความ ผิดปกติทางพันธุกรรมที่ผูปวยแตละคนมีอยูได การรักษาที่มีอยูจึงเปนเพียงการควบคุมอาการของโรคและรอเวลาใหปจจัยที่กระตุนใหโรคกําเริบ ผานพนไปหรือแพทยและผูปวยสามารถหาปจจัยที่กระตุนใหโรคกําเริบพบแลวหาทางกําจัดปจจัยกระตุนเหลาน้ัน ตัวอยางเชน แพทยตรวจพบวาโรคสะเก็ดเงินกําเริบเพราะมีการติดเชื้อแบคทีเรียสเตร็ฟโตคอคคัสที่คอ แพทยก็จะใหยาปฏิชีวนะทําลายเชื้อสเตร็ฟโตคอคคัสที่คอพรอมๆไปกับการใหยาทาควบคุมผ่ืนผิวหนังอักเสบของผูปวยรวมไปดวย ผูปวยก็จะหายจากอาการของโรคได เปนที่นาเสียใจที่สวนใหญของผูปวยโรคสะเก็ดเงินมักจะหาปจจัยที่กระตุนใหโรคกําเริบไมพบหรือบางคร้ังหาพบแตผูปวยและแพทยไมสามารถกําจัดปจจัยที่เปน ตัวกระตุนใหโรคกําเริบไปไดอยางถาวร ตัวอยางเชน ความเครียด ความวิตกกังวลเกี่ยวกับโรคที่ผูปวยเปนอยู ปญหาทางดาน ครอบครัว อาชีพ การงานรวมทั้งสิ่งแวดลอมรอบตัวอื่นๆ การควบคุมโรคสะเก็ดเงินใหไดดีจึงไมใชการใชยาหรือพ่ึงแพทยแตเพียงอยางเดียว ผูปวยและญาติตองรวมมือกับแพทยสังเกตสิ่งแวดลอมหรือปจจัยแวดลอมรอบตัวที่ทําใหโรคกําเริบ คือ ปจจัยทางเคมี ชีวะ ฟสิกส ทั้งภายนอกและภายในตัวผูปวย รวมทั้งปจจัยทางดานจิตใจดวย

หลักในการรักษาควบคุมโรคสะเก็ดเงินที่กําเริบ มีดังน้ี

1. กําจัด หรือหลีกเลี่ยง ปจจัยที่กระตุน หรือ สนับสนุนใหโรคกําเริบอาจจะเปนปจจัยที่อยูแวดลอมตัวผูปวย หรืออยูในตัวผูปวย

2. ควบคุมรักษา ผ่ืนหรือปนของโรคสะเก็ดเงินที่กําลังเหอ ดวยยาหรือแสงอัลตราไวโอเลตโดยเร็ว หรือใชทั้ง 2 วิธีรวมกัน

3. ผูปวยและญาติ มีบทบาทที่สําคัญอยางมาก ในการดูแลรักษาผ่ืนผิวหนังอักเสบของโรคสะเก็ดเงิน กลาวคือการทําจิตใจใหสงบเย็นไมเรารอน ศึกษาหาความรูเร่ืองโรคที่เปนอยู แพทยผูดูแลรักษามีหนาที่ใหคําแนะนํา ใหยาที่ถูกตองเหมาะสม หรือใชแสงอัลตราไวโอเลตควบคุมโรค ดังจะไดกลาวถึงตอไป ที่สําคัญแพทยควรใหความรูความเขาใจ เร่ืองโรค วิธีการใชยาที่ถูกตองแกผูปวยและญาติ ตลอดจนใหกําลังใจ และความเห็นอกเห็นใจ ทั้งน้ีเพ่ือใหผูปวยและญาติไดทราบวิธีปฏิบัติ

Page 8: 8.โรคสะเก็ดเงิน

ตัว วิธีการใชยาอยางถูกตอง ทําใหผลการรักษาบรรลุวัตถุประสงคตามที่มุงหวังไว ผูปวยและญาติควรทราบวา แพทยไมสามารถแกไข ความผิดปกติบางอยางทางพันธุกรรมที่มีอยูในเซลลของผูปวยได ดังน้ัน การกําจัด หรือ หลีกเลี่ยงปจจัยกระตุนหรือสงเสริมใหโรคกําเริบจึงมีความสําคัญพอๆ กับการใชยาเพ่ือควบคุมอาการผ่ืนผิวหนังอักเสบ เพราะถาสามารถกําจัดปจจัยเหลาน้ีไปได ผ่ืนผิวหนังอักเสบของโรคสะเก็ดเงินก็มีแนวโนมที่จะสงบลง การใชยาหรือแสงอัลตราไวโอเลต จะสามารถควบคุมอาการของโรคไดโดยงาย ผูที่จะทราบวาปจจัยกระตุนใหผ่ืนของโรคสะเก็ดเงินกําเริบดีที่สุด คือผูปวยและญาติที่อยูใกลชิด ดังน้ันทุกคร้ังที่ผ่ืนโรคสะเก็ดเงินกําเริบเปนโอกาสดีที่สุดที่ผูปวยและญาติจะไดสังเกตและถามตัวเองวา ไดทํากิจกรรมอะไรหรือสัมผัสกับอะไรกอนหนาที่ผ่ืนของโรคจะกําเริบ หรือเจ็บปวยดวยโรคติดเชื้อซอนเรนที่อวัยวะใด ไดรับหรือสัมผัสสารเคมีอะไร โดยเฉพาะยา หรือผิวหนังไดรับบาดเจ็บจากสภาวะทางกายภาพอะไรบาง เชนการเสียดสีแกะเกา ปจจัยทางดานจิตใจก็มีความสําคัญเปนอยางมากตอการเกิดและการกําเริบของโรค ผูปวยที่มีความเครียด เรารอน หงุดหงิด โกรธงาย ทําใหผ่ืนของโรคสะเก็ดเงินเปนมากข้ึนและไมสงบ ปญหาตางๆ ทางดานจิตใจ ผูที่รูดีที่สุดคือ ผูปวยและญาติผูใกลชิด ทั้งผูปวยและญาติควรไดรับการฝกฝนทางดานจิตใจ เพ่ือใหรูจักวิธีพิชิตความเครียด และปลอยวางปญหาตางๆลงบาง จะชวยใหจิตใจของผูปวยปลอดโปรง โลง สบาย เม่ือจิตใจสงบจะสงผลไปยังรางกายใหสงบเย็นลง ผ่ืนผิวหนังจะควบคุมดวยยาไดงายข้ึน ขอใหกําลังใจแกผูปวยที่ทุกขทรมานจากโรคสะเก็ดเงินทุกคนใหมีจิตใจที่เขมแข็ง สามารถเอาชนะใจตนเองพิชิตความเครียดและโรคที่เปนอยูไดทุกคน

แนวทางเลือกวิธีการรักษาผื่นโรคสะเก็ดเงิน

ผ่ืนโรคสะเก็ดเงินมีหลายชนิด การเลือกใชยาชนิดใด อยางไร หรือจะใชแสงรักษาผ่ืนผิวหนังที่ผูปวยเปน ข้ึนกับลักษณะของผ่ืนและวิจารณญาณของแพทยผูใหการดูแลรักษา หลักเกณฑในการพิจารณาเลือกวิธีการรักษามีดังน้ี

• ลักษณะผ่ืน • ตําแหนงของผ่ืน • ความกวางของผ่ืน • ยาหรือเคร่ืองมือที่แพทยมีอยู • ความสะดวกและการยอมรับของผูปวยและญาต ิ• ความชํานาญของแพทยที่เปนผูดูแล

ลักษณะผื่น ผ่ืนที่เปนปนหนา ขนาดและจํานวนผ่ืน โดยรวมนอยกวารอยละ 20 ของพ้ืนที่ผิวหนังทั้งหมด ควรเลือกใชยาทาเปนหลัก ชนิดของยาทาที่เลือกใชข้ึนกับแพทยผูดูแลจะเห็นสมควร

ตําแหนงของผื่น ตําแหนงของผ่ืนเปนปจจัยกําหนดในการเลือกรูปแบบของยาที่จะใชทา ตัวอยางเชน ผ่ืนบริเวณหนา ขอพับแขน ขา อวัยวะเพศ การเลือกยาทาจะใชครีมสตีรอยดที่มีฤทธิ์ไมแรงมากเพราะผิวหนังบริเวณน้ีบอบบาง ยาจะซึมผานเขาสูผิวหนังไดดีจึงไมจําเปนตองใชยาที่มีฤทธิ์แรง ยาทาในรูปข้ีผ้ึงเหนอะหนะ จึงไมเหมาะที่จะใชในบริเวณขอพับ ผ่ืนที่ศีรษะหรือบริเวณผิวหนังที่มีขนมาก ยาทาที่เหมาะกับผิวหนังบริเวณน้ีในรูปโลชั่น Solution, Gel เพราะยากลุมน้ีเปนของเหลวซึมผานลงสูหนังศีรษะไดดี ยาในรูปข้ีผ้ึงไมเหมาะที่จะใชบริเวณน้ี ผ่ืนบริเวณฝามือและฝาเทา ซ่ึงมีผิวหนังชั้นข้ีไคลหนามาก ควรเลือกยาที่มีฤทธิ์แรงหรือยาทาในรูปข้ีผ้ึงหรือนํ้ามัน เพราะข้ีผ้ึงทําใหผิวหนังอุมนํ้าและนุม ยาจะซึมผานลงสูผิวหนังสวนที่อยูลึกไดดี เทคนิคอีกอยางหน่ึงในการทําใหยาซึมเขาสูผิวหนังไดดีคือการแชผิวหนังที่มีสะเก็ดหรือขุยหนาในนํ้าอุนนาน 5-10 นาที

Page 9: 8.โรคสะเก็ดเงิน

ผิวหนังจะอุมนํ้าและนุมข้ึน เช็ดผิวหนังบริเวณน้ันพอหมาดๆแลวจึงทายา จะชวยใหยาซึมผานเขาสูผิวหนังสวนลึกไดมากข้ึน เคล็ดลับอีกประการหน่ึงที่ชวยใหยาทาซึมผานเขาสูผิวหนังไดมากข้ึน คือการใชพลาสติกคลุมบริเวณผ่ืนที่ทายาแลวปดเทปกระดาษโดยรอบขอบพลาสติก เพ่ือกันไมใหพลาสติกหลุด นํ้าจากภายในรางกายไมสามารถซึมออกสูภายนอกได บริเวณน้ันจะชุมนํ้าและนุมทําใหยาซึมเขาผิวหนังไดมากเปน 10 - 100 เทาของผิวหนังปกต ิ

ความกวางของผื่น ความกวางของผ่ืนผิวหนัง บอกถึงความรุนแรงของโรคและ เปนปจจัยสําคัญอีกปจจัยหน่ึงในการพิจารณาเลือกวิธีการรักษา ผูปวยที่มีผ่ืนผิวหนังอักเสบจากโรคสะเก็ดเงินกวางมากกวา รอยละ20-25 ของพ้ืนที่ผิวหนังทั้งหมดจัดเปนผูปวยที่เปนรุนแรงผูปวยกลุมน้ีเหมาะที่จะใชยารับประทาน ยาฉีด หรือใชแสงอัลตราไวโอเลตในการรักษาโรค ไมเหมาะที่จะใชยาทาเพราะการใชยาทามักไมทั่วถึงและตองใชยาทาเปนจํานวนมากทําใหสิ้นเปลืองคาใชจาย

ยาหรือเคร่ืองมือที่แพทยมีอยู สถานพยาบาลหรือโรงพยาบาลแตละแหงมียาและเคร่ืองมือทางการแพทยไมเทากัน การเลือกวิธีการรักษาจึงข้ึนกับยาและเคร่ืองมือที่มีอยูในโรงพยาบาลแหงน้ันๆดวย เน่ืองจากยารับประทานบางชนิดมีราคาแพงและเปนยาใหมจึงมีอยูเฉพาะในโรงพยาบาลศูนยการแพทยใหญๆเทาน้ัน แพทยผูดูแลรักษาผูปวยจะเปนผูพิจารณาเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสมแกผูปวย

ความสะดวกและการยอมรับของผูปวยและญาติ ความสะดวกและการยอมรับวิธีการรักษาของผูปวยและญาติ เปนปจจัยสําคัญอีกอยางหน่ึงในการตัดสินใจเลือกวิธีการรักษา เพราะมิเชนน้ันผูปวยและญาติจะไมใหความรวมมือในการรักษาเทาที่ควร ตัวอยางเชน การรักษาดวยแสงแดดเทียมผูปวยตองมาโรงพยาบาลสัปดาหละ 2-3 คร้ังถาผูปวยบานอยูไกลไปมาไมสะดวก หรือผูปวยตองไปทํากิจการงาน เรียนหนังสือเปนตน วิธีการรักษาน้ีก็จะไมเหมาะ บางคร้ังผูปวยและญาติกลัวการฉายแสงแดดเพราะเขาใจวาเปนรังสี x-ray ถาแพทยผูดูแลไมใหคําแนะนําหรืออธิบายใหผูปวยและญาติเขาใจ การรักษาในระยะยาวก็จะไมประสบผลสําเร็จเพราะผูปวยไมมารับการรักษาตามที่วางแผนการรักษาไว

ความชํานาญของแพทยที่เปนผูดูแล ความรูความสามารถของแพทยผูดูแลก็เปนปจจัยสําคัญตอการตัดสินใจเลือกวิธีการรักษาผูปวย ดังน้ันผูปวยแตละรายไมควรคิดไปเองหรือเปรียบเทียบวาวิธีการรักษาโรคของตนทําไมไมเหมือนกับผูปวยรายอื่น ควรปรึกษากับแพทยผูดูแลรักษาและซักถามใหเขาใจปญหาโรคของตนเองและปฏิบัติตามที่ไดรับคําแนะนํา

การดูแลรักษาโรคสะเก็ดเงินของหนังศีรษะมีหลักเกณฑดังนี้

• กรณีที่ขุยบนหนังศีรษะไมหนามาก แนะนําใหสระผมดวยแชมพูที่มีสวนผสมของนํ้ามันดินรอยละ 2-8 (Tar shampoo)

• กรณีที่สะเก็ดหรือขุยบนหนังศีรษะหนาควรทําใหสะเก็ดบนหนังศีรษะนุมลงกอน วิธีทําใหสะเก็ดนุมใหใชนํามันมะกอก หรือข้ีผ้ึงผสม 1-3%Salicylic acid นวดหนังศีรษะทิ้งไว 4 ชั่วโมง หรือทิ้งไวขามคืน อาจสวมหรือครอบศีรษะดวยผาหรือหมวกพลาสติกคลุมศีรษะทิ้งไวขามคืน รุงเชาสระผมดวยนํ้าอุนและแชมพูที่มีสวนผสมของนํ้ามันดิน นวดใหทั่วศีรษะทิ้งไว 5 นาทีแลวลางนํ้าออกใชหวีซ่ีถี่ๆคอยๆขูดสะเก็ดบนหนังศีรษะออก ควรขูดเอาสะเก็ดบนศีรษะออกดวยวิธีที่นุมนวลเพราะการขูดอยางรุนแรงจะทําใหเกิดผ่ืนสะเก็ดเงินข้ึนใหม

• ทาหนังศีรษะดวยสตีรอยดในรูป Lotion หรือ Solution วันละ 2 คร้ัง ยาจะซึมเขาสูผิวหนังไดดีกวาครีมหรือข้ีผ้ึง จะชวยลดการอักเสบของหนังศีรษะ

• การใชวิตามินดี (Calcipotriol) ชนิด Solution นวดหนังศีรษะก็สามารถลดการอักเสบของหนังศีรษะได

Page 10: 8.โรคสะเก็ดเงิน

• เม่ือผ่ืนและสะเก็ดบนหนังศีรษะหายแลวควรสระผมดวยแชมพูยา สัปดาหละ 1-2 คร้ัง เพ่ือควบคุมการกลับเปนซํ้า

การดูแลรักษาผื่นสะเก็ดเงินของเล็บ

ความผิดปกติของเล็บในโรคสะเก็ดเงินพบไดบอย ความชุกของความผิดปกติที่เล็บพบตั้งแตรอยละ 10- 55 เล็บมือเปนมากกวาเล็บเทา ผูปวยโรคสะเก็ดเงินของขอพบมีความผิดปกติของเล็บสูงถึงรอยละ 70 ความผิดปกติของเล็บมืออาจพบเพียงเล็บเดียวหรือเปนหลายเล็บ นอยรายที่จะมีความผิดปกติทั้ง 20 เล็บ ลักษณะความผิดปกติของเล็บมีตั้งแต เปนรอยบุม วงสีแดงเร่ือๆที่เล็บ จุดเลือดออกใตเล็บ เล็บรอนจากพ้ืนเล็บ จนถึงเล็บขรุขระผิดรูป การดูแลรักษาเล็บที่ผิดปกติ ยังไดผลไมดี ผูปวยบางรายความผิดปกติของเล็บตอบสนองตอยาทาสตีรอยด แตตองทาเปนเวลานานและควรอยูภายใตการดูแลของแพทย เพราะการทายาสตีรอยดที่แรงเปนเวลานานๆอาจทําใหเกิดผิวหนังบริเวณจมูกเล็บบางลง นอกจากน้ียังมีการใชยาทากลุมวิตามินดี (Calciprotriol ointment) ทาที่จมูกเล็บรวมกับยาทาสตีรอยดพบวาไดผลในผูปวยบางราย เคล็ดลับในการทายาใหไดผลคือ ในรายที่มีขุยหรือสะเก็ดหนาใตเล็บตองทําใหสะเก็ดหลุด ยุย เสียกอนดวย 30-40 % Urea หรือใช 10-20 % Salicylic acid ในรูปครีมหรือข้ีผ้ึงทาทิ้งไวขามคืน ตัดหรือขูดสะเก็ดออกแลวจึงทายาสตีรอยดหรือ Calcipotriol ointment ผลการรักษาความผิดปกติของเล็บตองใชเวลานานเปนเดือนๆ ผูปวยจึงตองมีความอดทนในการทายา เม่ือไดพยายามรักษาจนเต็มที่แลวผลจะเปนอยางไรก็ควรยอมรับ อยาเครียดเพราะจะไมเกิดผลดีตอโรคโดยรวม ปจจุบันยังคงมีการศึกษาทดลองใชยาใหมๆในการรักษาความผิดปกติที่เล็บอยู หวังวาจะมีความคืบหนาไปในทางที่ดี ในระยะเวลาอันใกลน้ี

ยาทารักษาโรคสะเก็ดเงิน

เม่ือเกิดผ่ืนแดงที่ผิวหนังของผูปวยโรคสะเก็ดเงิน อาการที่พบรวมดวยคือ แสบรอนหรือคัน แพทยมีหนาที่เลือกใชยาหรือแสงอัลตราไวโอเลตเพ่ือควบคุมผ่ืนผิวหนังอักเสบ ยาที่ใชในการรักษาผูปวยมี 3 กลุม คือ ยาทา ยารับประทาน และยาฉีดโดยมีหลักในการพิจารณาคือ ถาผ่ืนผิวหนังอักเสบไมเกินรอยละ 20 ของพ้ืนผิวของรางกายใหเลือกใชยาทากอน ถาผ่ืนผิวหนังอักเสบเกินรอยละ 20 ของพ้ืนผิวของรางกายใหใชยารับประทาน หรือฉายแสงอัลตราไวโอเลต ยาทาที่นิยมใชในปจจุบันมีดังตอไปน้ี

1. ยาทาสตีรอยด เปนยาที่ใชรักษาผ่ืนโรคสะเก็ดเงินบอยที่สุด ยาทาสตีรอยดอาจอยูในรูปครีม ข้ีผ้ึง เจลหรือสารละลาย (Solution) การเลือกใชยาทาสตีรอยดชนิดใด ในรูปใดมีหลักพิจารณาดังน้ี ผ่ืนหนา เปนตามแขนขา มือหรือเทาใชยาทาสตีรอยดฤทธิ์แรงในรูปข้ีผ้ึง ผ่ืนบางหรือเปนบริเวณหนา ขอพับตางๆ ใชยาทาสตีรอยดฤทธิ์ออนหรือแรงปานกลาง ควรเลือกยาทาสตีรอยดรูปครีมไมควรใชในรูปข้ีผ้ึงเพราะมีฤทธิ์แรงเกินไปและเหนียวเหนอะหนะ ผ่ืนที่ศีรษะหนาใหใชยาทาสตีรอยดฤทธิ์แรงในรูปครีมเหลวหรือครีมนํ้านม(Milky lotion) ถาผ่ืนที่ศีรษะมีลักษณะบางใชยาทาสตีรอยดรูปนํ้า(Solution) จะซึมเขาถึงหนังศีรษะไดดียาทาสตีรอยดรูปข้ีผ้ึงไมเหมาะกับหนังศีรษะเพราะเหนอะหนะ และทาใหถึงหนังศีรษะไดยากเพราะติดเสนผม ขอดีของยาทาสตีรอยด คือ ทําใหผ่ืนยุบไดเร็ว ใชงาย หาซ้ือไดทั่ว ไๆป ขอดอยของยาทาสตีรอยด เม่ือใชทานานๆจะเกิดภาวะดื้อยา เม่ือผ่ืนยุบลงถาหยุดยาทันทีผ่ืนมักกลับเปนใหมไดเร็วและรุนแรงข้ึน อาจมีการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อราแทรกซอนไดงาย การใชยาทาสตีรอยดที่มีฤทธิ์แรงเปนเวลานานๆ ยาจะถูกดูดซึมไดมาก และกดการทํางานของตอมหมวกไต มีผลตออวัยวะอื่นๆ ของรางกายเหมือนกับการรับประทานยาสตีรอยด โดยเฉพาะในผูปวยเด็ก ผูสูงอายุ ผูที่มีผ่ืนผิวหนังอักเสบเปนพ้ืนที่กวาง หรือมีผ่ืนในบริเวณขอพับ หนาและบริเวณอวัยวะเพศ การใชยาสตีรอยดจึงควรอยูภายใตการดูแลของแพทย ผูปวยไมควรซ้ือยาทาเองโดยไมมีความรูเพราะจะเกิดผลเสียมากกวาผลด ี ยาสตีรอยดชนิดรับประทานและฉีดเปนขอหามใชในโรคสะเก็ดเงิน เพราะจะทําใหโรครุนแรงข้ึนจนกลายเปนโรคสะเก็ดเงินชนิดตุมหนองหรือโรคสะเก็ดเงินชนิดผ่ืนแดงทั่วตัว ยา สตีรอยดชนิดรับประทานจะทําใหผ่ืนดีข้ึนในระยะแรกที่เร่ิมรับประทานเทาน้ันเม่ือรับประทานไปนานๆ

Page 11: 8.โรคสะเก็ดเงิน

หรือหยุดยาเม่ือผ่ืนดีข้ึน โรคสะเก็ดเงินจะกําเริบกลับข้ึนมาใหมและมักจะรุนแรงมากกวาเดิม ผูปวยและญาติจึงควรระมัดระวังไมไปซ้ือยารับประทานเองเพราะยาแกแพชนิดรับประทานที่รานขายยาจัดใหหรือแมแตยาหมอ ยาลูกกลอนยาจีน ยาสมุนไพรตางๆ ก็อาจมียาสตีรอยดผสมอยู

2. ยาทากลุมนํ้ามันดิน (Crude coal tar or wood tars) เปนสารเคมีพวก Hydrocarbon ที่ไดมาจากธรรมชาติ เชน ถานหิน หรือตนไมที่ตายทับถมกันมานาน สารเคมีเหลาน้ีมีฤทธิ์ทําใหผ่ืนของโรคสะเก็ดเงินหายได กลไกการออกฤทธิ์ของยาน้ียังไมทราบแน ปจจุบันนํ้ามันดินที่ใชในการรักษาโรคสะเก็ดเงินมีหลายรูปแบบและมีขอบงชี้ในการใชยาดังน้ี แชมพูผสมนํ้ามันดิน (Tar shampoo) บางคร้ังมีการผสม Salicylic acidในแชมพูที่มีนํ้ามันดิน เพ่ือชวยลอกสะเก็ดหนาบนศีรษะ นํ้ามันดินที่ผสมอยูในแชมพู ใชในการรักษาโรคสะเก็ดเงินของหนังศีรษะและโรคข้ีรังแคทั่วๆไปไดดวยนํ้ามันดินผสมอยูใน Petrolatum ในความเขมขนรอยละ 2-5 ใชรักษาผ่ืนโรคสะเก็ดเงินที่หนาไดผลดี โดยเฉพาะผ่ืนหนาที่ฝามือและฝาเทา ขอดีของยากลุมนํ้ามันดิน คือเม่ือยาออกฤทธิ์ทําใหผ่ืน หรือ ปน ผิวหนังอักเสบ สงบลง เม่ือผ่ืนผิวหนัง อักเสบสงบลงมักสงบไปไดยาวนาน การกลับเปนซํ้าใหมเกิดไดแตชากวาเม่ือใชยาทาสตีรอยด ขอดอยของยากลุมนํ้ามันดิน ยาน้ีไมมีบริษัทผลิตสําเร็จรูปขายในหองตลาดเมืองไทย จะหาซ้ือยาน้ีไดจากโรงพยาบาลใหญๆทั่วไป ยกเวน แชมพูผสมนํ้ามันดินที่มีผูผลิตออกขายในทองตลาดหลายบริษัท ครีมที่ผสมนํ้ามันดิน มีสีและกลิ่นไมนาใช ผูปวยบางรายทนกลิ่นยาไมได ขอดอยที่สําคัญอีกอยางหน่ึง คือ ยาออกฤทธิ์ชาไมทันใจผูปวยและญาติ ดังน้ันผูที่ใชยาทากลุมน้ีจึงตองใหเวลานานเปนสัปดาหกอนที่จะเห็นผลของยา ตําแหนงที่ไมควรใชยากลุมนํ้ามันดินคือ บริเวณหนา และอวัยวะเพศ เพราะผิวหนังบริเวณน้ีบาง เกิดการระคายเคืองไดงาย

3. ยากลุมแอนทราลินหรือดิทรานอล (Anthralin or Dithranol) แอนทราลิน เปนสารเคมีกลุม Hydroxyanthrones สกัดจากผลไมประเภทถั่ว (Legume) ที่เรียกวา Vouacopoura araroba พบในทวีปอเมริกาใตและเอเชียใต สารสกัดจากพืชชนิดน้ีมีฤทธิ์ฆาเชื้อรา ตอมาพบวามีฤทธิ์รักษาโรคสะเก็ดเงิน สารในกลุมน้ีชนิดแรกที่นํามารักษาโรคสะเก็ดเงินคือ Chrysarobin ตอมาบริษัท Bayer ในประเทศเยอรมันไดสังเคราะหสารชนิดหน่ึงที่มีสารโครงสรางคลาย Chrysarobin เรียกวา Cignolin มีฤทธิ์ในการรักษาโรคสะเก็ดเงินไดผลดี ประเทศแถบยุโรป เรียก Cignolin วา Dithranol ประเทศสหรัฐอเมริกาเรียกวา Anthralin กลไกการออกฤทธิ ์ กลไกการออกฤทธิ์ยังไมเปนที่เขาใจกันอยางชัดเจน ยามีฤทธิ์กดการสราง mitochondrial DNA ลดการหมุนเวียนของเซลล จึงมีฤทธิ์กดการแบงตัวของเซลลผิวหนัง นอกจากน้ียังมีฤทธิ์กดการอักเสบโดยหามการทํางานของเซลลเม็ดเลือดขาว(Neutrophil,Monocyte) ยาน้ีจึงใชไดผลดีในผ่ืนของโรคสะเก็ดเงิน ยาแอนทราลิน มีใชกันอยูในรูปข้ีผ้ึง ครีมหรือ zinc paste ความ เขมขนรอยละ 0.05-4 เน่ืองจากยาน้ีระคายผิวหนังมากไมควรใชยาชนิดน้ีที่บริเวณหนา ขอพับตางๆ การทายาตองระมัดระวังไมใหถูกผิวหนังปกติ นอกจากน้ียายังเปรอะเปอนเสื้อผา ผาปูที่นอนและลางออกยาก ปจจุบันมีบริษัทไดผลิตยาแอนทราลินละลายในครีมไขมันที่เปนของแข็งในอุณหภูมิหองเม่ือทาลงบนผิวหนังครีมน้ีจะปลอยยาแอนทราลินออกสูผิวหนัง ครีมชนิดน้ีสามารถลางนํ้าออกไดงาย เทคนิคการทายาแอนทราลินใหเกิดผลขางเคียงนอย คือ ใชยาในรูปที่ละลายนํ้า (Water soluble vehicle) ทาบนผ่ืนสะเก็ดเงินทิ้งไวนาน 10-30 นาทีแลวลางออก ถาไมพบอาการระคายเคืองก็คอยๆเพ่ิมเวลาทายาครีมแอนทราลินใหนานออก เทคนิคน้ีชวยลดผลขางเคียงของยาแอนทราลินได ชวยใหผลการรักษาดีข้ึน ปจจุบันมีบริษัทนําเขายาครีมแอนทราลินมาจําหนายในประเทศไทยแลว ผลการรักษาดวยยาน้ีใชเวลานานกวายาสตีรอยด ราคายาสูง แตยาน้ีใชไดผลดีกับปนผิวหนังอักเสบของโรคสะเก็ดเงินที่หนาๆ ขอบงช้ีในการใชยาแอนทราลิน มีดังน้ี ผ่ืนโรคสะเก็ดเงินที่เปนปนหนา (Stable chronic plaque type of psoriasis) ปนหนาของโรคสะเก็ดเงินที่ศีรษะ การใชยาครีมแอนทราลินควรอยูภายใตการดูแลของแพทยและพยาบาลที่มีความรูเร่ืองยา

Page 12: 8.โรคสะเก็ดเงิน

ขอควรระวังในการใชยาทาแอนทราลิน ไมควรใชกับผ่ืนโรคสะเก็ดเงินที่แดงและมีนํ้าเหลืองเพราะยามีฤทธิ์ระคายเคืองอาจทําใหโรคกําเริบกลายเปนโรคสะเก็ดเงินชนิดตุมหนองกระจายทั่วตัว ไมควรใชกับผ่ืนโรคสะเก็ดเงินบริเวณ หนา คอ ขอพับ ขาหนีบ อวัยวะเพศ เพราะเกิดการระคายเคืองไดงาย ไมใชกับผูที่มีประวัติแพยาแอนทราลิน

4. Salicylic acid เปนกรดผสมอยูในครีมหรือข้ีผ้ึงมีฤทธิ์ชวยลอกสะเก็ด ขุย บนผ่ืนสะเก็ดเงิน ความเขมขนที่มีใชอยูในรูปครีมSalicylic 2-5%หรือข้ีผ้ึง 5-10% ใชทาผ่ืนสะเก็ดเงินที่หนาๆ จะชวยลดขุยและลอกสะเก็ดบนผ่ืนของโรคสะเก็ดเงินชวยใหยาทาชนิดอื่นซึมผานเขาผิวหนังไดดี ยาน้ีเหมาะที่จะใชในบริเวณศีรษะ ฝามือ ฝาเทา ที่ผ่ืนหนามาก ไมควรใชบริเวณขอพับและในเด็ก เพราะกรด Salicylic อาจทําใหเกิดอาการระคายเคือง หรือถูกดูดซึมเขาสูรางกายจนเกิดพิษ

5. ยาทากลุมอนุพันธุของวิตามิน ดี3 (Calcipotriol) เปนสารในกลุมวิตามิน D3 ออกฤทธิ์เหมือน ๆ กัน Calcipotriol มีทั้งในรูปครีม ข้ีผ้ึง หรือ Solution เปนสารที่ไมมีสีหรือกลิ่นเหม็น จึงแกปญหาของ ยากลุมนํ้ามันดินและแอนทราลินไปได กลไกการออกฤทธิ ์ สารในกลุมวิตามิน D3, Calcipotriol ออกฤทธิ์กดการแบงตัวของเซลลผิวหนังและทําใหเซลลผิวหนังเจริญสมบูรณ (Terminal differentiation) นอกจากน้ียังมีฤทธิ์ตานการอักเสบโดยลดการสรางสารสื่อกลาง(Chemical mediator) ขอบงช้ีในการใชยาทา Calcipotriol มีดังน้ี ใชทาผ่ืนของโรคสะเก็ดเงินชนิดปนหนาโดยทาวันละ 2 คร้ัง ไมควรใชยาน้ีในรูปข้ีผ้ึงที่บริเวณใบหนา ขอพับ เพราะเหนอะหนะ และระคายเคืองผิวหนังงาย ควรเลือกใชยา Calcipotriolในรูปครีมจะชวยลดผลขางเคียงดังกลาวได ผลการรักษาที่ชัดเจนใชเวลาประมาณ 3-4 สัปดาห แพทยจึงควรตองอธิบายใหผูปวยทราบกอนใช จํานวนยาที่ใชไมควรเกิน 100 กรัม/สัปดาห ใชรักษาโรคสะเก็ดเงินของหนังศีรษะ มีการศึกษาทดลองใช Calcipotriol solution รักษาโรคสะเก็ดเงินที่หนังศีรษะพบวาไดผลในบางราย รายที่ผ่ืนบนศีรษะมีสะเก็ดหนามากควรตองลอกสะเก็ดออกกอนโดยการหมักหนังศีรษะดวยนํ้ามันมะกอก หรือใชกรด Salicylic รูปครีม หรือข้ีผ้ึงทาลอกสะเก็ดที่หนังศีรษะกอนทา Calcipotriol

ขอควรระวังในการใชยา Calcipotriol ขอควรระวังคือยาน้ีทําใหเกิดอาการระคายเคืองตอผิวหนังปกติที่อยูรอบๆ ผ่ืน หรือทําใหผ่ืนแดงข้ึนได จึงควรแนะนําผูปวยใหหยุด ลดจํานวนคร้ังที่ทายา หรือทายาใหบางลง เม่ือเกิดอาการแดงข้ึนภายหลังจากที่ทายา เม่ือลดจํานวนคร้ังที่ทาหรือลดจํานวนยาทาที่ใชแลวยังมีอาการแดง แสบ ระคายเคืองที่ผ่ืนก็ควรเปลี่ยนไปใชยาทาชนิดอื่น ปญหาสําคัญของยา Calcipotriol อีกอยางหน่ึงคือราคายาคอนขางสูง

6. ยาทากลุมเรตินอล เปนที่ทราบกันดีวาวิตามินเอ มี บทบาทในการเจริญเติบโตและแบงตัวของเซลลผิวหนังจึงมีการศึกษาทดลองและนําวิตามินเอตามธรรมชาติมาใชรักษาโรคผิวหนังที่มีสะเก็ดหนา พบวาผลขางเคียงของยาในรูปรับประทานสูง ตอมาจึงมีการสังเคราะหยากลุมอนุพันธุวิตามินเอข้ึนมีทั้งในรูปรับประทานและทาเฉพาะที่ ไดมีการนํายากลุมอนุพันธุวิตามินเอ มาใชในการรักษาโรคผิวหนังหลายชนิดเชน สิว ฝามือฝาเทาหนา รวมทั้งโรคสะเก็ดเงินดวย ยาทากลุมอนุพันธวิตามินเอ (Retinol) เร่ิมมีการศึกษาและนํามาใชรักษาผูปวยโรคสะเก็ดเงินบางแลว ผลการรักษายังอยูในระยะศึกษาทดลอง และยังไมมีจําหนายในประเทศไทยจึงจะไมกลาวถึงในรายละเอียดในที่น้ี ยาน้ีมีชื่อวา Tazarotene สําหรับยาอนุพันธุวิตามินเอในรูปรับประทานมีการนํามาใชรักษาโรคสะเก็ดเงินมานานจะไดกลาวถึงตอไปในหัวขอยารับประทาน

7. ยาทาใหผิวชุมช้ืน (Emollients) ผ่ืนผิวหนังอักเสบของผูปวยโรคสะเก็ดเงินจะไวตอปจจัยกระตุนภายนอกมากเปรียบเหมือนกับคนที่กําลังโกรธถามีอะไรมากระทบจะเกิดอาการอาละวาดฟาดหางกับผูที่อยูใกลเคียง ผูปวยโรคสะเก็ดเงินที่ผ่ืนของโรคกําลังอักเสบแดง นอกจากการใชยาทารักษาอาการอักเสบของผิวหนังแลว

Page 13: 8.โรคสะเก็ดเงิน

ควรทายาเพ่ิมความชุมชื้นใหผิวหนังบอยๆดวยเพ่ือเปนการชวยลดอาการระคายเคือง และลดการอักเสบของผ่ืนผิวหนังลงไปไดอีกทางหน่ึง

ยารับประทาน

ยารับประทาน ที่ใชรักษาโรคสะเก็ดเงิน 1. เมโธเทรกเซท (Methotrexate) 2. กรดวิตามินเอ ไดแก Etretinate, Acitretin 3. ไซโคสปอริน (Cyclosporin)

ยารับประทาน Methotrexate (MTX) เปนยาตานการเมตาบอไลตของเซลล ออกฤทธิ์ตานการทํางานของเอนไซม Dihydrofolate reductase ที่ใชในการสราง DNA ของเซลลเม่ือยาเขาสูรางกายจะทําใหเซลลผิวหนังแบงตัวชาลง ทําใหผ่ืนของโรคสะเก็ดเงินยุบลง ยายังกดการทํางานของเซลลอื่นๆ ในรางกายที่แบงตัวเร็ว เชน เซลลไขกระดูก ยามีทั้งรูปรับประทานและฉีด เม่ือยาเขาสูรางกายจะกระจายไปที่เซลลตับและไต จึงมีผลตอเซลลตับและไต ขอบงช้ีในการใชยาMTX ผูปวยที่จําเปนตองใชยารับประทาน MTX คือ ผูปวยโรคสะเก็ดเงินที่มีลักษณะดังน้ี

1. ผ่ืนเปนมากเกินรอยละ 20 ของผ่ืนที่ผิวหนังหรือเปนรุนแรง 2. ผูปวยโรคสะเก็ดเงินที่ผ่ืนผิวหนังอักเสบ ไมตอบสนองตอยาทา หรือผ่ืนของโรคเปนในตําแหนงที่

ทําใหผูปวยไมสามารถออกสังคมได หรือผ่ืนของโรคสะเก็ดเงินทําใหผูปวยมีความพิการไมสามารถทํางานได เชน เปนมากที่มือ เทา หรือทําใหผูปวยมีความทุกขทางจิตใจอยางมาก

3. ผ่ืนของโรคสะเก็ดเงินที่ควรไดรับยา MTX คือ ผ่ืนแดงลอกทั้งตัว (Erythroderma), ตุมหนองทั้งตัว (Acute pustular psoriasis of Von Zumbusch) ตุมหนองเฉพาะที่ ที่มีผลกระทบตอการดําเนินชีวิตตามปกติของผูปวย

ขอหามในการใชยา MTX

1. หญิงตั้งครรภ 2. ผูปวยโรคตับหรือโรคไตที่การทํางานของอวัยวะทั้ง 2 เสื่อมลง 3. ผูปวยที่ซีด เม็ดเลือดขาวและเกลด็เลือดต่ํากวาปกต ิ4. ผูปวยโรคกระเพาะที่รุนแรงหรือเปนๆ หายๆ 5. โรคตับแข็ง 6. ผูปวยที่ดื่มเหลามาก 7. ผูปวยทั้งหญิงและชายที่ไดรับยา MTX ตองไมมีบุตรใน ระหวางที่รับประทานยาหรืออยางนอยตอง

หลังจากหยุดยา MTX 12 สัปดาห 8. ผูปวยที่เปนโรคติดเชื้อระยะรุนแรง เชน วัณโรค กรวยไตอักเสบ 9. ผูปวยที่ไมปฏิบัติตามที่แพทยแนะนําหรือออนดอยทางปญญา

การตรวจทางหองปฏิบัติการที่ควรทํากอนไดรับ MTX ผูปวยโรคสะเก็ดเงินทุกรายที่จะไดรับ MTX ควรไดรับการซักประวัติและการตรวจรางกายอยางละเอียด และควรตรวจทางหองปฏิบัติการดังน้ี 1. ตรวจเลือดดูความเขมของเม็ดเลือดแดง จํานวนเม็ดเลือดขาว และเกลด็เลือด 2. ตรวจดูหนาที่ของไต โดยการตรวจปสสาวะ ตรวจเลือดดูระดับ Creatinine, Uric acid

Page 14: 8.โรคสะเก็ดเงิน

3. เจาะเลือดดูหนาที่ของตับ เชน Serum bilirubin, SGOT, SGPT และ Alkaline phosphatase 4. ถายภาพรังสีทรวงอก 5. การเจาะตับเพ่ือตรวจดูพยาธิสภาพอาจตองทําในผูปวยบางรายหรือในผูปวยที่ไดรับยา MTX 1.5-2 กรัม ไปแลว

ผูปวยโรคสะเก็ดเงินที่ไดรับ MTX ควรไดรับคําช้ีแจงและอธิบายอยูเสมอๆ ดังน้ี

1. ผูปวยทั้งหญิงและชายที่อยูในวัยเจริญพันธุ ควรตองคุมกําเนิด เม่ือหยุดยา MTX ควรเวนชวงอยางนอย 12 สัปดาห กอนจะเลิกคุมกําเนิดและสามารถมีบุตรได

2. อยารับประทานยาอื่นๆเพ่ิมเติมโดยไมแจงกับแพทยผูดูแลตรวจเพราะยาที่ไดรับประทานใหมอาจมีปฏิกิริยากับยา MTX และเปนอันตรายถึงชีวิตได

3. งดเคร่ืองดื่มประเภทแอลกอฮอล (เหลา เบียร ไวน) เพราะยา MTX และแอลกอฮอล จะทําลายตับของผูปวยทําใหเกิดตับอักเสบ

4. ใหรับประทานยาตามที่แพทยแนะนําอยางเครงครัด 5. รับประทาน MTX สัปดาหละคร้ัง หรือ 3 ม้ือ ไมใชรับประทานทุกวันติดตอกัน 6. ใหติดตอกับแพทยผูดูแลทันทีกรณีที่สงสัยวาจะรับประทานยาเกินขนาด 7. ถามีอาการ เจ็บคอ เปนไข ไอ หรือหายใจไมออกใหไปพบแพทยและแจงใหทราบวารับประทานยา

MTX อยู 8. รายงานแพทยผูดูแลและแพทยคนอื่นๆ ที่รักษาวากําลัง รับประทาน MTX อยู เม่ือสงสัยวาเกิดผล

ขางเคียงของยา 9. หยุดรับประทานยา MTX เม่ือมีอาการที่สงสัยจะเปนโรคติดเชื้อ เชน ไขหวัด ทางเดินปสสาวะอักเสบ

ปอดอักเสบ 10. อยานํา MTX ของทานไปใหผูปวยอื่นรับประทาน หลังจากผูปวยได MTX ตองติดตามตรวจเลือดทุก

สัปดาห 1-4 สัปดาห ตรวจหนาที่ของตับและไตทุก 1-4 เดือน ถายภาพรังสีทรวงอกปละ 1 คร้ัง

ผลขางเคียงของยา MTX

1. ผลขางเคียงที่พบบอยคือ อาการคลื่นไส ไมสบายในชองปาก 2. ผลขางเคียงที่รุนแรง คือ ไขกระดูกไมทํางาน ทําใหเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาวและ/หรือเกลด็

เลือดต่ํา ทําใหผูปวยติดเชื้องาย อาจถึงเสียชีวิต ผลขางเคียงทางดานโลหิตวิทยา พบบอยในสัปดาหแรก โดยเฉพาะในผูสูงอายุ

3. ตับอักเสบจากยาหรือตับแข็ง โดยเฉพาะในผูปวยที่อวน เปนเบาหวานหรือผูปวยที่ดื่มเหลา ผลการรักษาดวยยา MTX ผ่ืนผิวหนังอักเสบในโรคสะเก็ดเงินตอบสนองตอยา MTX ไมเหมือนกัน ผ่ืนผิวหนังอักเสบชนิดปนหนาที่ดื้อตอยาทา เม่ือใหยารับประทาน MTX รอยละ 80-90 ของผูปวยผ่ืนยุบลง รอยละ 50 จึงอาจตองใชยาทากลุมสตีรอยด นํ้ามันดินหรือ Calcipotriol รวมดวยเพ่ือควบคุมอาการทางผิวหนังไดดีข้ึน MTX สามารถควบคุมโรคสะเก็ดเงินชนิดตุมหนองทั่วตัวไดถึงรอยละ 79 ผูปวยโรคสะเก็ดเงินที่มีอาการปวดขอ ยาMTX ควบคุมอาการของโรคไดประมาณ 1/3 - 1/2 ของผูปวย เม่ือควบคุมอาการของโรคไดแลวผูปวยยังตองรับประทานยาตอไปอีกระยะหน่ึง แพทยผูดูแลจะลดขนาดยาลงใหเหลือนอยที่สุดที่ยังสามารถควบคุมอาการของโรคไดทั้งน้ีเพ่ือหลีกเลี่ยงผลอันไมพึงประสงคจากการใชยา

ยารับประทานกลุม เรตินอยด (Retinoids)

ยากลุมเรตินอยด คืออะไร? วิตามิน เอ เปนสารอาหารที่จําเปนตอการแบงตัวและเจริญเติบโตของเซลลเย่ือบุรางกาย เชน ผิวหนัง เย่ือบุชองปาก จึงมีผูนําวิตามิน เอ มารักษาโรคสะเก็ดเงิน พบวาไมไดผล ตอมามีการคนพบกรดของวิตามิน เอ (Retinoids) พบวามีฤทธิ์ในการรักษาผ่ืนผิวหนังอักเสบของโรคสะเก็ดเงินไดดี ปจจุบันสารกลุมน้ีเรียกวา Retinoids ซ่ึงรวมถึงวิตามิน เอ ดวย ยารับประทานกลุม Retinoids ที่ใชรักษาโรคสะเก็ดเงินมี 3 ชนิด คือ

Page 15: 8.โรคสะเก็ดเงิน

Etretinate, Acitretin และ Isotretinoin ในประเทศไทยปจจุบันนิยมใช Acitretin แทน Etretinate เพราะยา Acitretin มีชวงคร่ึงชีวิตสั้นกวา Etretinate มาก ทําใหหลีกเลี่ยงผลเสียที่จะเกิดกับเด็กในครรภ กรณีที่ผูปวยตั้งครรภหลังจากหยุดยา

ผูปวยรายใดควรไดรับยา Acitretin หรือ Etretinate? การพิจารณาให Acitretin แกผูปวยโรคสะเก็ดเงิน แพทยผูดูแลจะเปนผูพิจารณาโดยมีหลักเกณฑดังน้ี ขอบงช้ีในการใชยา Acitretin

1. เปนโรคสะเก็ดเงินที่รุนแรง 2. ผ่ืนผิวหนังอักเสบของโรคสะเก็ดเงินไมตอบสนองตอยาทา 3. ผ่ืนผิวหนังอักเสบเปนมากเกินรอยละ 20 ของพ้ืนที่ผิวหนังไมสามารถใชยาทาไดทั่วถึง 4. ผูปวยโรคสะเก็ดเงินที่เปนมาก หรือดื้อตอยาทาและไมสามารถมารับการฉายแสงอัลตราไวโอเลต

บี หรือรับประทานยาPsoralen รวมกับการฉายแสงอัลตราไวโอเลต เอ (PUVA = Psoralen + UVA) ได เพราะการฉายแสงอัลตราไวโอเลตตองมารับการฉายแสงที่โรงพยาบาลสัปดาหละหลายวัน ผูปวยที่ตองเรียนหนังสือหรือทํางานจะมีปญหาเร่ืองการลางานหรือหยุดเรียนเพ่ือมารับการฉายแสงอัลตราไวโอเลตที่โรงพยาบาล

5. ผูปวยโรคสะเก็ดเงินที่มีตุมหนองกระจายทั่วตัว 6. ผูปวยโรคสะเก็ดเงินที่เปนผ่ืนแดงลอกทั่วตัว

ขนาดของยาที่ใช ขนาดยาที่ใชคิดตามนํ้าหนักตัว 0.25-0.6 มก./กก./วัน

ผลการรักษาดวยAcitretin เปนอยางไร? ผลการรักษาดวย Acitretin ในผูปวยโรคสะเก็ดเงินแตละรายจะแตกตางกันข้ึนกับชนิดของผ่ืนที่ผูปวยเปน ยา Acitretin สามารถควบคุมผ่ืนโรคสะเก็ดเงินที่เปนตุมหนองทั่วตัวและผ่ืนหนาตามฝามือฝาเทา ไดดี แตผ่ืนของโรคสะเก็ดเงินที่เปนปนหนา (Plaque type psoriasis) จะตอบสนองตอยา Acitretin ไดไมด ี

ขอควรระวังในการใชยา Acitretin ผลขางเคียงของยาที่พบเสมอคือริมฝปากแหง แตก ผิวแหง คัน ผมรวงทั่วศีรษะ ผลขางเคียงตออวัยวะภายในพบไดนอย เชน ตับอักเสบ กระดูกพรุน การเปลี่ยนแปลงของระดับ Triglyceride, Cholesterol ในเลือด ในสตรีที่รับประทานยา Acitretin ตองคุมกําเนิดในระหวางที่รับประทานยาและตองคุมกําเนิดตอเน่ืองไปอีกนาน 2 ป หลังหยุดยาเพราะยาน้ีสะสมอยูที่ไขมันในรางกาย สามารถทําใหเด็กในครรภพิการได

ยา Cyclosporin ในการรักษาโรคสะเก็ดเงิน

มีหลักฐานทางวิทยาศาสตรหลายช้ินที่แสดงวาผูปวยโรคสะเก็ดเงินมีความผิดปกติของระบบภูมิคุมกันในสวนของเซลลเม็ดเลือดขาวชนิด T lymphocytes จึงไดมีการศึกษาทดลองใชยากดระบบภูมิคุมกันมารักษาโรคสะเก็ดเงินและพบวา Cyclosporin ซ่ึงเปนยากดภูมิคุมกันของรางกายที่ไดจากเช้ือรา ทําใหโรคสะเก็ดเงินดีขึ้นได กลไกการออกฤทธิ์ ยา Cyclosporin ออกฤทธิ์กดการทํางานของ T lymphocytes ซ่ึงเปนเซลลที่ทําใหเกิดการอักเสบที่ผิวหนัง และกระตุนเซลลผิวหนังใหแบงตัวเพ่ิมจํานวน ยาน้ีจึงทําใหผ่ืนผิวหนังที่อักเสบและหนาตัวในโรคสะเก็ดเงินดีข้ึน

Page 16: 8.โรคสะเก็ดเงิน

ขอบงช้ีในการใช Cyclosporin รักษาโรคสะเก็ดเงิน ใชในรายที่ผ่ืนโรคสะเก็ดเงินที่รุนแรงปานกลางถึงรุนแรงมากไมตอบสนองตอการรักษาปกติ เชน ยาทา แสงอัลตราไวโอเลตบี Psoralen รวมกับแสงอัลตราไวโอเลตเอ เมโธเทร็กเซท

ขนาดที่ใช ขนาดของยา Cyclosorin A เร่ิมที่ 3 มก./ กก./ วัน แบงใหวันละ 2 คร้ัง ถายังไมสามารถควบคุมอาการไดใหพิจารณาเพ่ิมขนาดยาทุก 2 สัปดาหจนถึงขนาด 5 มก./ กก. / วัน เปาหมายในการใชยาไมไดอยูที่ผ่ืนหายหมด เม่ือสามารถคุมอาการผ่ืนไดเปนสวนใหญก็ใหยาตอไปในขนาดควบคุม 3 มก. / กก. / วัน ไมควรใชยา Cyclosporin นานกวา 1 ป เพราะผลขางเคียงของยาสัมพันธกับขนาด และระยะเวลาที่ใชยาโดยเฉพาะพิษตอไต ความดันโลหิตสูง และมะเร็ง ขอหามในการใชยา Cyclosporin ไดแก ผูปวยที่มีไตพิการ โรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไมได ประวัติเปนโรคมะเร็งมากอน หญิงตั้งครรภหรือกําลังใหนมบุตร ผูปวยที่กําลังมีการติดเชื้อโรคอยู ผูมีความบกพรองของระบบภูมิคุมกัน ผูที่มีประวัติแพยา Cyclosporin มากอน ยากดระบบภูมิคุมชนิดอ่ืนๆ (Other immunosuppressive agents) ความรูเร่ืองยากลุมน้ีเกิดข้ึนพรอมกับการเปลี่ยนอวัยวะตางๆ เชน เปลี่ยนไต หัวใจ ตับ และ ปอด ผูปวยที่เปลี่ยนอวัยวะตองใชยากดภูมิคุมกันตนเองไมใหไปทําลายอวัยวะที่เปลี่ยนใหม ยากลุมน้ีรุนแรกๆ คือ Cyclosporin มีฤทธิ์กดการทํางานของเซลลเม็ดเลือดขาวที่เรียกวา T-cell ลิมโฟไซต เปนเซลลของระบบภูมิคุมกันที่ทําหนาที่ทําลายสิ่งแปลกปลอม เม่ือยากลุมน้ีกดการทํางานของเซลลเม็ดเลือดขาวทําใหอวัยวะที่ไดรับการปลูกถายอยูไดนานเพราะระบบภูมิคุมกันของรางกายไมทําลายอวัยวะที่ไดรับใหม ปจจุบันความรูเร่ืองพยาธิกําเนิดของผ่ืนโรคสะเก็ดเงินพบหลักฐานวาเกิดจากการทํางานระบบภูมิคุมกันชนิดพ่ึงเซลลผิดปกติ T-cell ลิมโฟไซตจะเคลื่อนเขามาที่หนังแทและหนังกําพราทําใหเกิดการอักเสบและทําใหหนังกําพราแบงตัวเพ่ิมมากผิดปกติ หลอดเลือดแดงในหนังแทขยายตัวเกิดผ่ืนแดง T-cell ลิมโฟไซตเขามาอยูรอบหลอดเลือด หลั่งสารเคมีหลายชนิดทําใหเกิดการอักเสบในชั้นหนังแท จากความรูน้ีจึงมีการนํายากดระบบภูมิคุมกัน มารักษาโรคสะเก็ดเงินชนิดรุนแรง พบวาไดผลด ียากลุมน้ีมีทั้งชนิด รับประทาน ฉีด และทา ปจจุบันมียากดภูมิคุมกันที่ยังอยูในระยะศึกษาทดลองหลายชนิดจึงไมขอกลาวถึงในรายละเอียด จะใหเฉพาะชื่อยาไวเพ่ือผูสนใจไปคนควาเพ่ิมเติม 1. Cyclosporin 2. Mycophenolate mofetil 3. Tacrolimus 4. Ascomycin 5. Sirolimus 6. Monoclonal antibodies ชนิดตางๆ 7. Cytokines 8. Fusion proteins 9. Anti-metabolite