::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::

ww

w.f

en

sep

eti

m.c

om

:::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

:::

ADAPTASYON

Canlıların belirli ortam koşullarında yaşama ve

üreme şanslarını arttıran fiziksel yapılar, davranışlar

gibi kalıtsal özelliklere sahip olmalarına adaptasyon

(çevreye uyum) adı verilir.

Canlılar beslenme, avlanma, barınma, üreme

ve düşmanlarından korunma gibi yaşamsal faaliyet-

lerini sürdürebilmek için adaptasyon gösterirler.

Aşağıda bazı canlıların yaşamsal faaliyetlerini

sürdürebilmek için kazandıkları adaptasyon (çevreye

uyum) örnekleri verilmiştir.

Deve kuşlarının çok hızlı koşabilmek için uzun ve

güçlü bacaklara sahip olmaları.

Bukalemunların bulunduğu yere göre renk değişti-

rerek düşmanlarından korunması.

Nilüfer bitkilerinin geniş yapraklara sahip olması

sayesinde yapısındaki fazla suyu dışarı atması.

Kaktüslerin diken şeklindeki yaprakları sayesinde

terleme ile oluşacak su kaybını önlemesi ve gövde-

lerinde su depolaması.

Çölde yaşayan tilkilerin kulaklarının uzun, vücut-

larının geniş olması sonucu vücutlarının ısı kaybı

artar böylelikle vücut sıcaklıkları korunmuş olur.

Penguenlerin ayaklarındaki perdeler sayesinde

hızlı yüzebilmeleri ve derilerinin altında depoladık-

ları yağlar sayesinde vücut sıcaklıklarını korumaları.

Kaz ve ördeklerin suda daha rahat yüzebilmeleri

için ayaklarının perdeli olması.

DNA VE GENETİK KOD

*Adaptasyon (Çevreye Uyum)*

Bu konu anlatımı seti Metin GÖKTÜRK tarafından hazırlanmıştır. Konu anlatım seti ve diğer setler için www.fensepetim.com sitesini ziyaret edebilirsiniz. 2019 ©

8.SINIF 2.ÜNİTE

KONU NO: 06

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::

w

ww

.fe

nse

pe

tim

.co

m

::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

:

Develerin kirpiklerinin uzun, kulaklarının kıllı

olması onları çöldeki kum fırtınalarından korur.

Hörgüçlerinde depoladıkları yağ ise devenin besin ve

su ihtiyacını karşılayarak çöl koşullarına uyum sağla-

masını kolaylaştırması.

Çitaların avlanmak için bulundukları ortamla aynı

renge sahip olmaları.

Zemini karla kaplı olan kutuplardaki birçok

hayvanın beyaz tüylü veya beyaz derili olması.

Zebralar siyah beyaz renktedir. Çünkü bu özellik-

leri sayesinde avcıları hipnotize ederler.

Aynı ortamda yaşayan farklı tür canlılar benzer

adaptasyonlar geliştirirler.

Çölde yasayan tilki, fare ve tavsanın kulakları ve

kuyrukları uzun, vücut yüzeyleri geniştir. Bu

özellikleri onların vücutlarındaki isi kaybını

artırarak vücut sıcaklıklarını korumalarını sağlar.

Kutuplarda yaşayan kutup ayısı ve kutup tilkisinin

kulak ve burunları küçüktür. Bu özellikleri ısı

kaybını azaltır, vücut sıcaklıklarını korumalarını

sağlar. Ayrıca bu canlıların kürk renkleri beyazdır.

Bu durum, canlıların karla kaplı kutup bölgele-

rinde avlanmak ve düşmanlarına yem olmamak

için kamufle olmalarını sağlar.

Kutup bölgelerinde yaşayan penguen, kutup ayısı,

kutup tilkisi, fok gibi canlılar soğuktan korunmak

için derilerinin altında yağ biriktirirler.

Farklı ortamda yaşayan aynı tür canlılar farklı

adaptasyonlar geliştirirler.

Kutuplarda yaşayan kutup tilkilerinin kürk rengi

beyaz, kulak ve burunları küçük iken çölde yaşayan

çöl tilkilerinin kürk rengi bej, kulak ve burunları

büyük, vücut yüzeyleri ise geniştir.

Kara kaplumbağalarının ayak yapısının toprakta

rahat yürüyebilecekleri bir şekle sahip olması,

deniz kaplumbağalarının ise suda daha rahat

yüzebilmeleri için parmakları arasında perdenin

yer alması.

Yaşamsal faaliyetler için gerekli olan besin, su,

barınak, ışık gibi faktörler canlılar arasında rekabete

sebep olur. Bu durumda güçlü olan canlılar başarılı

olurken zayıf olan canlılar ise yok olurlar.

Yaşadıkları ortama iyi uyum sağlayan

canlıların yaşamlarını devam ettirebilmeleri, uyum

sağlayamayan canlıların ise elenmelerine doğal

seçilim adı verilir. Örneğin, hızlı koşan tavşanlar avcı

hayvanlardan kurtulurken daha yavaş koşan

tavşanlar av olurlar.

Ortama uyum sağlayabilen canlılarda, aynı tür

içerisinde çeşitlilikler görülür. Bu çeşitliliklere

varyasyon adı verilir. Örneğin, insanlarda saç ve göz

renklerinin farklı olması varyasyona örnek olarak

verilebilir.