9 10 объект хандлагат анализ (динамик ойлголт)

18.12.11 OOA Dynamic concepts 1

Объект Хандлагат Анализ

Динамик ойлголтууд

• Use Case

• Message

• Scenario

• Finite State machine


Ажлын явц (Use Case)

• Jacobson use case гэдэг ухагдхууныг ОХТ оруулсан– Мэдээллийн системийн use case

• Хоорондоо уяалдаатай ажил хэргийн дараалал юм(transaction-үйлдэл). Энэ нь тоглогч системтэй харилцсаны үндсэн дээр гүйцэтгэгддэг бөгөөд хэмжиж болохоор агуулгатай үр дүнг бий болгох зорилготой.

– Албан байгууллагын use case • Байгууллагын доторхи үйл ажиллагааны дараалал бөгөөд

үйлчлүүлэгчийн хүсэлтийг хангахын тулд хийгддэг.



• Шинжилгээний үед гарах асуудал:– Програм бүх даалгаврыг гүйцэтгэх үү эсвэл бас

зохион байгуулалтын алхмууд байна уу

• Зорилго:– Үр дүнтэй ажлын явцыг тодорхойлох

• Тодорхойлолт:– Ажил хэргийн явц нь (use case) нь хоорондоо

уяалдаатай олон тооны үүрэгт ажлаас тогтдог. Энэ нь зорилгонд хүрэхийн тулд юмуу эсвэл хүссэн үр дүнг бий болгох зорилготойгоор тоглогчоор хийгддэг.



• Тоглогч гэж хэн вэ (actor)?– Системийн хэрэглэгчийн дүрд тоглогч– Системд нөлөөлдөг– Ихэнхдээ хүн– Зохион байгуулагдсан нэгж эсвэл өөр

систем байж болно– Дандаа системийн гадна байдаг



• Тоглогч гэж хэн вэ (actor)?



• Ажлын явцын диаграм (use case diagram ) UML:



• Мэдээллийн системийн ажлын явцын диаграм:


Ажлын явцын холбоосExtends-хамаарал: - Байгаа АХЯ өргөтгөх

Uses – хамаарал: - Хоёр АХЯ нь дундын төлөв байдалтай


Ажлын явц (Use Case)• Идэвхжилтийн диаграм (activity diagram):

-Жишээ: Даалгавар гүйцэтгэх

Алхам 1

Алхам 2

Алхам 3

Хэрэглээ талаасаадараалал нь чухал биш


Зурвас, Мэдээ (message)

• Тодорхойлолт– Илгээгчээс (client) хүлээн авагч руу (server,

supplier) үйлчилгээг хүссэн шаардлага – Хүлээн авагч нь мэдээг тайлаад мөн

үйлдлийг (ижил нэртэй) гүйцэтгэнэ– Мэдээг илгээгч нь энэхүү үйлдлийг яаж

гүйцэтгэхийг мэдэхгүй – Ангилалын протокол (Protocol)

• Ангилалаас үүссэн объектууд хариу үйлдэл хийж чадах мэдээний олонлог



• Жишээ:

Тоглогч


Үйлдлийн багц (scenario)

• Тодорхойлолт: (scenario)– Тодорхой нөхцөлд гүйцэтгэгдэх дэс

дараатай үйл ажлын алхмууд– Энэ алхам нь тоглогчийн гол зорилгыг

биелүүлэх ёстой бөгөөд тохирсон үр дүнг өгнө

– Үзэгдэл тохиоход эхлэх бөгөөд зорилгодоо хүрэх хүртэл эсвэл бүтэхгүй болж орхих хүртэл үргэлжилнэ



• Use case and scenario:– Use case нь scenario-ийн цуглуулга – Scenario бүр нь нэг буюу хэд хэдэн

нөхцөлөөр тодорхойлогдоно. Энэ нь Use Case–ийн онцгой явцад хүргэдэг

– Ажлын явцын 2 бүлэг:• Зөв боловсруулалтын ажлын явцыг

тодорхойлсон• Амжилтгүй болох



• Жишээ:• Захиалга гүйцэтгэх гэсэн ажлын явцын

Scenario 1. Шинэ үйлчлүүлэгчийн захиалгыг гүйцэтгэх ба

бараа гаргах боломжтой бол

2. Бүртгэгдсэн үйлчлүүлэгчийн захиалгыг гүйцэтгэх ба ядаж нэг бараа гаргах боломжтой бол

3. Бүртгэгдсэн үйлчлүүлэгчийн захиалгыг гүйцэтгэх, түүний тухай мэдээлэл өөрчлөгдсөн ба ядаж нэг бараа гаргах боломжтой бол



• Тэмдэглэгээ:– Scenario нь Interaction diagram-аар

загварчлагддаг– UML – д хоёр төрлийн диаграм бий

• Дарааллын диаграм (Sequence diagram)• Хамтын ажиллагааны диаграм (Collaboration

diagram)



• Sequence diagram notation in UML:



• Шинэ үйлчлүүлэгчийн захиалгыг гүйцэтгэх – Class diagram



• Бүртгэгдсэн үйлчлүүлэгчийн захиалгыг гүйцэтгэх



• Хамтын ажиллагааны диаграм (collaboration diagram)– {new} object create

– {destroyed} object delete

– {transient} object create and delete



• Хамтын ажиллагааны диаграм – Permanent object link

• association

– Temporar object link• Зөвхөн харьцаж байх үед

• Харьцаж буй хүлээн авагч класс нь холбоогүй ч гэсэн илгээгчээр танигдаж чадаж байвал

• <<temp>> гэж тэмдэглэнэ.

– Object link (self link )• Объект бүхэн ямар ч үед өөртөө зурвас явуулж болно.



• Хамтын ажиллагаа - Объект диаграм: – ХАД: Объект нь классын дурын объектуудын төлөөлөл – Объект диаграм: Тодорхой объектын загварчлал

ГАД:Гэрээ

Д1:Даатгуулагч Д2:Даатгуулагч

DO:Салбар

АМД:Гэрээ АМД:Гэрээ



• Дарааллын – хамтын ажиллагааны диаграм:



• Жишээ



• Нарийчлалын загвар (use case template):– Use case: Use case name– Зорилго: Use case-ийг амжилттай гүйцэтгэх үеийн

тавьсан ерөнхий зорилго– Зүйл анги:

• Анхдагч (зайлшгүй, их хэрэглэгддэг)• Хоёрдогч (зайлшгүй, бага хэрэглэгддэг)• Байж болох (хэрэгтэй, зайлшгүй шаардлагатай биш)

– Урьдчилсан нөхцөл: Use case эхлэхээс өмнөх байх ёстой төлөв

– Төгсгөл нөхцөл: Амжилттай– Төгсгөл нөхцөл: Амжилтгүй– Тоглогчид (actors)


Ажил явц (Use Case)

• Нарийчлалын загвар (use case template):– Өдөөх үзэгдэл– Тайлбар: Энд стандарт тохиолдлыг тодорхойлон

бичнэ• 1 Нэгдүгээр үйлдэл

• 2 Хоёрдугаар үйлдэл

• .....

– Өргөтгөлүүд: • 1а Нэгдүгээр үйлдлийн хийх ажлын өргөтгөлт

– Хувилбарууд: • 1а Нэгдүгээр үйлдлийн өөр хэлбэрийн гүйцэтгэлт


Ажил явц (Use Case)

• Use case: Захиалга гүйцэтгэх– Зорилго: Бараа үйлчлүүлэгчид хүргэгдэх– Урьдчилсан нөхцөл: -– Амжилттай төгсгөл нөхцөл: Бараа хүргэгдсэн

(хэсэгчилсэн хүргэлт бас), Тооцооний хуулбар санхүүд

– Амжилтгүй төгсгөл нөхцөл: Юу ч хүргэгдэх боломжгүйг үйлчлүүлэгчид мэдэгдэх

– Тоглогчид : Үйлчлүүлэгчийг хариуцагч ажилтан, Агуулах хариуцагч, Санхүү

– Өдөөх үзэгдэл: Үйлчлүүлэгчийн захиалга ирлээ


Ажил хэргийн явц (Use Case)

• Нарийчлалын загвар :– Тайлбар:

• 1 Үйлчлүүлэгчийн мэдээллийг авчрах• 2 Хүргэх боломжтой эсэхийг шалгах• 3 Төлбөрын тооцоо хийх• 4 Агуулахаас захиалгыг гаргуулах• 5 Тооцооны хуулбарыг санхүүд өгөх

– Өргөтгөлүүд: • 1а Үйлчүүлэгчийн мэдээллийг шинэчлэх

– Хувилбарууд: • 1а Шинэ хэрэглэгч бүртгэх• 3а Дараах төлбөрийн тооцоо• 3в Банкны дансаар хийх төлбөрийн тооцоо


Төлөвийн автомат (finite state machine)

• Тодорхойлолт:– Төлөвийн автомат нь (finite state machine)

төлөв болон төлөвийн шилжилтээс (transition) бүрдэнэ

– Tөлөв нь объект үзэгдэл хүлээж байхад өнгөрөх хугацаа

– Үзэгдэл нь дандаа нэг хугацааны цэг дээр үүсэх бөгөөд үргэлжлэх хугацаагүй


• Жишээ – Ном классын амьдрал :



• UML тэмдэглэгээ:



• Төлөв:– Төлөвийн нэр байж болно– Нэргүй төлөв – тодорхойгүй төлөв, бүгд өөр– Нэр нь үйл үг байж болохгүй

– Класс дотроо тодорхой байх ёстой

• Эхлэл төлөв– Хуурмаг төлөв, жинхэнэ төлөвтэй шилжилтээр

холбогдоно.

• Төгсгөл төлөв– Оршихоо болино



• Төлөв дэх боловсруулалт:– Action (Агшин, үйлдэл, үйл явц)

• Бүхэл (atomar)• Өөрөө төгсөнө• Entry-Action• Exit -Action

– Activity (Идэвхтэй үйл ажиллагаа)

• Объект төлөв авахад эхлээд, орхиход дуусна• Start Action + Stop Action



• Төлөв шилжилт:– 2 төлөвийг холбоно– Шилжилт “галлах”– Үзэгдлээр өдөөгдөнө

– Аction-тэй холбогдож болно

• Үзэгдэл нь– Үнэн болох нөхцөл, when (temperatur > 100 Grad)

– Сигнал, хулганы баруун товч дарагдах

– Мэдээ (Фунц дуудагдах)

– Өнгөрөх хугацаа, after (10 sec)

– Тодорхой хугацаа болох, when (1.1.2007)



• Харуул:– Үзэгдлийг харуултай (guard condition)

хослуулж болно.– Шилжилтзөвхөн дараах тохиолдолд явагдана,

хэрэв ..• Хамаатай үзэгдэл нь болоод мөн• Харуулд тодорхойлогдсон нөхцөл биелэвэл

• Далд үзэгдэл– Хэрэв төлөвтэй холбоотой боловсруулалт дууссан

бол шилжилт хийгдэнэ.



• Жишээ- “Банк” классын оршихуйн давтамж



• Жишээ- Машины зогсоолын картын автомат

Картын автомат

мөнгө_төлөх()



• Жишээ- Машины хурдны хайрцаг, нарийчлаагүй



• Жишээ- Машины хурдны хайрцаг, нарийвчлагдсан substate



• Идэвхжилтийн жишиг зураг (activity diagram)



• Идэвхжилтийн жишиг зураг (activity diagram)– Төлвийн диаграмын онцгой тохиолдол– (Бараг) бүх төлвүүд боловсруулалттай– Төлвийг орхино, хэрэв боловсруулалт хийгдэж

дууссан бол– Харуул нь хянах урсгалын салаалалтыг

тодорхойлдог– Зэрэгцээ үйл ажлын явцыг тодруулдаг



• Тайлбарлаж чадах– Ажлын явц

Use Case– Зурвас

Message– Сценарь

Scenario– Төлвийн автомат

finite state machine

Зорилго


• Тайлбарлаж чадах– Ямар үүрэгтэй

object life cycle, төвөгтэй үйлдэл– Идэвхжилтийн жишиг зураг

activity diagram– Класс болон динамик загварын жишиг зураг яаж

харилцан оршдог

Үйлдэл, төлөв, шалгах боломж

Зорилго


• Чадвар– Ажлын явцыг загварчлах

– Дарааллын болон хамтын ажиллагааны жишиг зургийг гаргах

– Төлвийн болон идэвхжилтийн жишиг зургийг гаргах

Зорилго

9 10 объект хандлагат анализ (динамик ойлголт)

Documents