9 yıl önce tİka faaliyet raporu 2008

1

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

TÜRK İŞBİRLİĞİ VE KALKINMAİDARESİ BAŞKANLIĞI

FAALİYETRAPORU

2008

HazırlayanlarFüsun GÜREvren RUTBİLLeyla ERDEKÖzlem ÇOLAKSedef ÇALIKMurat KAYGUSUZ

İletişimAtatürk Bulvarı No: 15Opera Meydanı Ulus - AnkaraT: +90 312 508 10 00 - 508 10 98

TasarımOrfe Reklam ve Tasarım Ofisiİlkadım Sk. 21/12 GOP - Çankaya - AnkaraT: +90 312 448 17 37 - 38www.orfereklam.com.tr

BaskıDumat OfsetGersan San. Sit. 654. Sk. No: 54 Y.MahalleT: +90 312 257 11 79 - 80

ISBN 978-975-19-43583-9Baskı © Temmuz 2009

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

ÖNSÖZ

Medeniyetlerin kesişim bölgesinde bulunan ülkemiz, esasen geçmiş dönem ve halihazırda sosyo-kültürel ve tarihi bağlarla bağlı toplumların ve devletlerin bulunduğu bir coğrafyada yer almaktadır. Söz konusu bağlar ve ülkemizin daha güvenli bir coğrafyada geleceğini şekillendirme ihtiyacı, pozitif çözüm üreten, çok parametreli ilişkilerle hareket eden, barış ve istikrarı önemseyen, bölgesel özelliklerle küresel ilişkileri uzlaştırıcı bir yaklaşım uygulamayı ve pro-aktif bir anlayışla hareket etmeyi gerektirmektedir.

Bu anlamda, güçlü ikili ve çok taraflı bölgesel ilişkileri geliştirmek, kriz bölgelerinde bölgesel ve küresel aktörlerle işbirliği içinde çalışmak, istikrara katkı sağlayacak ve işbirliği içinde olunan gelişmekte olan ülkelerin, ekonomik değerlerinin, enerji kaynaklarının ilgili ülkelere katkısını maksimize etmek, ekonomik ve ticari ilişkileri bu çerçevede geliştirmek ve üretim sektörlerini geliştirerek destek vermek, ülkemizin kalkınma yardımları öncelikleri arasında yer almaktadır.

2008 yılı, TİKA’nın ülkemiz dış politikası açısından etkin bir enstrüman olduğunu sergileme fırsatı sunan verimli bir yıl olmuştur. TİKA, gerek ülkemizin uluslararası topluluk içerisindeki saygın konumunun getirdiği sorumluluk dahilinde girişmiş olduğu Afganistan’ın Yeniden İmarı Programı gibi kapsamlı çalışmaları başarıyla yürütmeye devam etmiş, gerekse ülkemizin Afrika’ya Açılım Eylem Planı kapsamında bir çok Afrika ülkesinde Sivil Toplum Kuruluşları işbirliğinde yeni açılımlar sağlamıştır.

Türkiye’nin, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) geçici üyeliği için 192 ülkenin oy kullandığı seçimlerde 151 gibi yüksek oyla üyeliğin kabul edilmesinde TİKA’nın Dışişleri Bakanlığımızla işbirliğinde yürüttüğü kalkınma yardımları projeleri son derece önemli rol oynamış ve böylece dış politika önceliklerimiz doğrultusunda TİKA üzerine düşen görevleri layıkıyla yerine getirmiştir.

2008 yılında başlayan küresel ölçekli mali kriz, kalkınma işbirliği açışından ilk bakışta, gelişmekte olan ülkelerin, kalkınma işbirliğine olan ihtiyacının en üst seviyeye çıkması, diğer yandan gelişmiş ülkelerin kalkınma işbirliği programlarına ayıracağı fonlarda ciddi bir düşüş yaşanması ihtimalini ortaya çıkarmıştır.

Zaman içerisinde çok paydaşlı girişimlere iştirak edilmesinin önemini kavramış olan TİKA, küresel ölçekli gıda, iklim değişikliği, mali krizler gibi krizler neticesinde oluşan ve çok boyutlu

müdahaleleri gerekli kılan konularda etkin bir aktör olma yolunda hızla ilerlemektedir. Bu çerçevede, Paris Deklarasyonu bağlamında katedilen mesafenin ölçülmesi ve geleceğe yönelik alınacak tedbirleri görüşmek üzere, Akra’da gerçekleştirilmiş olan “Üçüncü Yardım Etkinliği Üst Düzey Forumun”dan, OECD tarafından her yıl düzenli olarak toplanan Kalkınma Yardımları Komitesi (DAC) Üst Düzeyli Toplantısı’na, New York’ta “BM En Az Gelişmiş Ülkeler Konferansı”na kadar uzanan bir alanda ülkemizin en iyi şekilde temsil edilmesine özen göstermiştir.

90’lı yılların başından itibaren gelişmekte olan ülkelerin acil teknik işbirliği taleplerini karşılamak için büyük bir istek ve özveri ile çalışan ülkemiz, teknik işbirliği alanında hizmet veren tüm kamu kurum ve kuruluşlarının hizmetlerini daha da arttırmak üzere istekli olması nedeniyle, 2008 yılında Kalkınma Yardımları Kapasite Programı (KAP) olarak adlandırılan yeni veri tabanı programını hayata geçirmiştir. Tüm kamu kurum ve kuruluşlarımızın verebilecekleri eğitim programı ve danışmanlık hizmetlerinin envanterinin tutulduğu program vasıtasıyla 2008 yılında planlaması tamamlanan 73 eğitim programının 2009 yılında hayata geçmesi sağlanacaktır.

Diğer yandan, bilhassa kültürel işbirliğini geliştirmeye yönelik kapsamlı çalışmalarla tarihi, kültürel bağlarımız olan soydaşlarımız ve diğer halklarla mevcut gönül bağımızın güçlendirilmesi gayesine artan bir şevkle hizmet edilmeye devam edilmiştir. 1992 yılından bu yana, Kazakistan’da Hoca Ahmet Yesevi Türbesi, Türkmenistan’da Sultan Sancar Türbesi, Bosna-Hersek’te Konjic Köprüsü, Kosova’da Sinan Paşa ve Fatih Camileri, Kırım’da Zincirli Medrese ve Hacı Giray Han Türbesi, Suriye’de Şam Süleymaniye Külliyesi, Lübnan Trablusşam Mevlevihanesi gibi tarihi açıdan büyük önem arz eden pek çok eserin restorasyonunu gerçekleştirmiş olan TİKA, Moğolistan Türk anıtları projesini de bu yıl içerisinde açılışı yapılan müze ve yolla tamamlamıştır.

TİKA, ifa ettiği görevin doğası gereği zorlu bölgelerde hiçbir güçlüğü önemsemeyerek azimle ve gönüllü olarak, her geçen yıl artan bir sayıyla dost ve kardeş ülkelere yardım elini uzatmaktadır. 2007 yılında 86 ülkeye hizmet götürülürken, 2008 yılında bu sayı artarak 111’e ulaşmıştır.

Barış ve huzur içinde yaşamanın ancak tüm bölge insanlarının kalkınmalarının sağlanması ile gerçekleşebileceğini bilen ve çağın gereklerini yakalayan toplumların gelecek yüzyıllarda varlıklarını sürdürebileceklerini gören ülkemiz, bir taraftan ülkemiz insanını geleceğe hazırlarken, bir taraftan da gelişmekte olan ülkelerin kalkınma süreçlerine katkıda bulunabilmek amacıyla TİKA eliyle kararlı çalışmalarını yürütmeye devam edecektir.

TİKA Proje ve Programlarının hayata geçmesinde desteğini her zaman yanımızda hissettiğimiz Sayın Bakanımıza, işbirliği yaptığımız tüm kurum ve kuruluşlar ile sivil toplum kuruluşlarına, fedakarane bir gayretle çalışan mesai arkadaşlarıma ve bu faaliyet raporunun hazırlanmasında emeği geçen tüm TİKA personeline teşekkürlerimi sunuyorum.

Musa KULAKLIKAYABaşkan

7

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

İÇİNDEKİLER1. TİKA’NIN KURULUŞ AMACI VE GÖREVLERİ

2. TİKA TEŞKİLAT YAPISI VE FAALİYET ALANI

3. 2008 YILININ GENEL DEĞERLENDİRMESİ

4. 2008 YILINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJE VE FAALİYETLER

4.1 KAFKASLAR VE MERKEZ ASYA

4.2. BALKANLAR VE DOĞU AVRUPA

4.3. ORTADOĞU VE AFRİKA

4.4. DİĞER ÜLKELER

4.5. BÖLGESEL PROJELER

4.6. ULUSLARARASI KURULUŞLARLA İŞBİRLİĞİNDE 2008 YILINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN ÖNEMLİ FAALİYETLER

4.1.1 Azerbaycan 144.1.2 Gürcistan 184.1.3 Kazakistan 224.1.4 Kırgızistan 264.1.5 Moğolistan 324.1.6 Özbekistan 364.1.7 Tacikistan 404.1.8 Türkmenistan 444.1.9 Afganistan 48

4.2.1 Arnavutluk 564.2.2 Bosna - Hersek 604.2.3 Karadağ 644.2.4 Kosova 704.2.5 Makedonya 744.2.6 Moldova 804.2.7 Ukrayna 84

4.3.1 Filistin 904.3.2 Etiyopya 944.3.3 Senegal 984.3.4 Sudan

4.4.1. BalkanlarveDoğuAvrupa’daYerAlan DiğerÜlkeler4.4.2. OkyanusyaÜlkelerinde GerçekleştirilenProjeveFaaliyetler4.4.3. OrtaAmerikaÜlkelerinde GerçekleştirilenProjeveFaaliyetler4.4.4. SahraAltıAfrikaÜlkelerinde GerçekleştirilenProjeveFaaliyetler4.4.5. KalkınmaktaOlanDiğerÜlkelere YönelikProjeveFaaliyetler

4.5.1. TürkolojiProgramı 4.5.2. HizmetiçiEğitimSemineri 4.5.3. MedyaveİletişimProgramı 4.5.4. UluslararasıPolisEğitimİşbirliğiProgramı4.5.5. SağlıkProjeleri 4.5.6. BatıAfrikaÜlkelerineYönelikMesleki EğitimKurslarıProgramı4.5.7. Fuarlar 4.5.8. TürkiyeKalkınmaYardımlarıKapasitesi Programı(Kap)4.5.9. DiğerBölgeselProjeler

7

7

9

13

102

108

108

109

109

112

112115115116118119

120122

122

123

9

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

TİKA teşkilatı, bir Başkan ve iki Başkan Yardımcısına bağlı Personel, Mali ve İdari İşler Daire Başkanlığı; Eğitim, Kültür ve Sosyal İşbirliği Daire Başkanlığı; Ekonomik, Ticari ve Teknik İşbirliği Daire Başkanlığı ile Strateji Geliştirme Müdürlüğü, İç Denetçiler ve Hukuk Müşavirliğinden oluşmaktadır.

TİKA’nın faaliyetleri ile ilgili genel ilke ve öncelikler, Teşkilat Kanunu’nun 4. maddesi uyarınca Koordi-nasyon Kurulu tarafından belirlenmektedir. Koordi-

nasyon Kurulu; Dışişleri, Maliye, Milli Eğitim, Sanayi ve Ticaret, Enerji ve Tabii Kaynaklar ve Kültür Ba-kanlıkları ile Hazine, Dış Ticaret ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlıkları, Diyanet İşleri Başkanlığı ve TÜBİTAK Başkanlığı personelinden bağlı ya da ilgi-li bulundukları bakan tarafından görevlendirilen en az müsteşar yardımcısı veya başkan yardımcısı dü-zeyindeki temsilciler ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanlığı temsilcilerinin katılımıyla yılda en az bir kere toplanmaktadır.

TİKA; başta Türk dilinin konuşulduğu ülkeler ve Türkiye’ye komşu ülkeler olmak üzere, gelişme yo-lundaki ülkelerin kalkınmalarına yardımcı olmak, bu ülkelerle; ekonomik, ticari, teknik, sosyal, kültürel, eğitim alanlarında işbirliğini projeler ve programlar aracılığı ile geliştirmek amacıyla kurulmuştur.

4668 sayılı Yasa’ya göre TİKA’nın görevleri şunlar-dır: Gelişme yolundaki ülkelerle ekonomik, ticari,

teknik, sosyal, kültürel ve eğitim işbirliğini, bu ülkelerin kalkınmalarına katkıda bulunacak pro-jelerle geliştirmek,

Gelişme yolundaki ülkelerin kalkınma hedefleri ve ihtiyaçlarını da göz önüne alarak, ekonomik, ticari, teknik, sosyal, kültürel ve eğitim işbirliği ve yardım konularını belirlemek ve bu amaçla gerekli proje ve programları hazırlamak veya özel kuruluşlara hazırlatmak,

Gelişme yolundaki ülkelerin bağımsız devlet ya-pılarının geliştirilmesi, mevzuatın hazırlanması, kamu görevlilerinin yetiştirilmesi, serbest piyasa ekonomisine geçiş sürecinde bankacılık, sigor-ta, dış ticaret, bütçe ve vergi sistemi gibi alan-

larda ihtiyaç duyacakları yardımları sağlamak, bu ülkelere uzmanlar gönderilmesi, bu ülkelerden gelecek eleman ve öğrencilerin eğitim ve staj görmesi, bu kişilere burs tahsis edilmesi ama-cıyla gerekli düzenlemeleri ve koordinasyonu yapmak,

Eğitim ve kültür alanlarındaki işbirliği program-larının, yurt dışında, Türk Kültür Merkezleri ara-cılığıyla yürütülmesi için gerekli düzenlemeleri yapmak.

Ana hizmet ve görevleriyle ilgili konularda diğer kamu kurum ve kuruluşları ile gerekli işbirliği ve koordinasyonu sağlamaktır.

TİKA, bu görevlerine ilaveten 2005/11 sayılı Başba-kanlık Genelgesi gereği,Teknik işbirliği çalışmaların-da genel koordinasyon görevini yürütürken, kurum ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen kalkınma yardımları çalışmalarının envanterinin tutulması ve raporlarının hazırlanmasından;

2008/15 sayılı Başbakanlık Genelgesi gereği;Yurt dışındaki kültür varlıklarımızın restorasyonuyla ilgili çalışmaların koordinasyonundan sorumludur.

TİKA TEŞKİLAT YAPISI VE FAALİYET ALANI

TİKA’NIN KURULUŞ AMACI VE GÖREVLERİ1

2

Koordinasyon Kurulu, ilgili Kanun hükmü uyarınca, stratejik olarak; Hükümetin siyaseti ve dış politika hedefleri doğ-

rultusunda TİKA’nın faaliyetleri ile ilgili genel ilke ve öncelikleri,

İlgili ülkelerin kalkınma ihtiyaçlarını da dikkate alınmak suretiyle, TİKA faaliyetleri kapsamında programa alınacak ülke ve topluluklarla bu ülke

ve topluluklara yönelik ibirliği ve yardım projele-rini belirlemekle yükümlüdür.

Söz konusu kurul, kalkınma işbirliği süreçlerine mü-dahil olan aktörlerin bir araya gelip konu ile ilgili me-seleleri tartıştığı ve çeşitli ülkelere ve alanlara olası yaklaşım biçimleri hakkında fikir alışverişinde bulun-duğu bir ortam sağlamaktadır.

TİKA’nın kalkınmakta olan ülkelerde ürettiği proje/faaliyetlerin planlanması, koordinasyonu ve uygulanması çalışmaları, esas olarak, 2008 yılı itibariyle 20 ülkede bulunan 23 Program Koordinasyon Ofisi (PKO) aracılığıyla yürütülmektedir.

BAŞKAN

SGM Hukuk Müşaviri

İç Denetçiler

Başkan Yardımcısı

PİM Daire Başkanlığı

Personel ve Eğt. Şb. Md. Orta Asya ve Moğolistan TürkolojiÜlke Masaları

Ülke Masaları

Ülke Masaları

Ülke Masaları

Ülke Masaları

PKO Şb. Md. Kafkasya ve Doğu Avrupa Akademik, Eğitim, Kültür

Satın Alma Şb. Md. Balkanlar Basın, Yayın, Tanıtım

İdari İşler Şb. Md. Orta Doğu ve Afganistan İnsani Sosyal Yrd. STK ile İşb.

Bilgi İşlem Şb. Md. Afrika

Evrak ve Arşiv Şb. Md. Uluslararası Kuruluşlarla İşb.

Çok Taraflı İşb.

SGPK

Sınırötesi İşbirliği

ETT Daire Başkanlığı EKS Daire Başkanlığı

PROGRAM KOORDİNASYON OFİSLERİ20 Ülkede 23 PKO

Başkan Yardımcısı

RUSYA

ÇİN

ZİMBABWE

ZAMBİYA

ANGOLA

TANZANYA

GÜNEYAFRİKACUM.

KENYAUGANDA

ORTA AFRİKACUMHURİYETİ

KONGOCUM. KONGO

DEMOKRATİKCUMHURİYETİ

YEMENNİJER

LİBERYA KAMERUN

GABON

GİNE

M A L İMORİTANYA

SENEGAL

NORVEÇİSVEÇ

FİNLANDİYA

FRANSA

İSPANYA

ESTONYA

LETONYA

LİTVANYA

İTALYA

TUNUS

LAOS

TAYLAND

BANGLADEŞ

KAMBOÇYA

VİETNAM

SRİLANKA

MALEZYA

KUZEY KORE

GÜNEY KORE

FAS

İNGİLTERE

İRLANDA

LIECHTENSTEIN

İSVİÇRE

LÜKSEMBURG ÇEK CUM.SLOVAKYA

ROMANYA

ARNAVUTLUK

BELARUS

SURİYEKKTC

LÜBNAN

ÖZBEKİSTAN

Duşanbe

Dakar

GÜRCİSTAN

ERMENİSTAN

İ R A N

IRAKAFGANİSTAN

PAKİSTAN

AVUSTURYAMACARİSTAN

SIRBİSTAN

HIRVATİSTANSLOVENYA

BURMAHİNDİSTAN

NEPAL BUTAN

TÜRKİYE

CEZAYİRL İ B Y A

MISIR

BOSNA HERSEK

NİJERYA

MALTA

HOLLANDA

BELÇİKA

DENMARK

ÜRDÜN

İSRAİL

KUVEYT

BAHREYN

KATARBAE

UMMAN

ALMANYAPOLONYA

MOĞOLİSTAN

CİBUTİ

BOTSWANA

NAMİBYA

TÜRKMENİSTAN

TACİKİSTAN

BULGARİSTAN

BENİN

TOGO

SUUDİARABİSTAN

ERİTRE

YUNANİSTAN

MADAGASKAR

BURKİNAFASO

PORTEKİZ

ÇAD

GANA

S U D A N

MOZAMBİK

ETİYOPYA

SOMALİ

K A Z A K İ S T A N

BATISAHRA

KişinevMOLDOVA

Saraybosna

MAKEDONYAÜsküpTiran

Tiflis

BaküAZERBAYCAN

Aşkabat Duşanbe

Taşkent

Bişkek

KIRGIZİSTAN

Kabil

Astana

FİLİSTİN

Hartum

Adis Ababa

Ulanbator

KOSOVA

KARADAĞ

Kiev

U K R A YNA

2004 yılından bu yana hızla kurumsallaşma yolunda önemli mesafeler kat eden TİKA için 2008 yılı da bu hızlı gelişmelerin bir adım daha öteye götürüldüğü ve geçmiş yıllarda alınan kararların uygulamaya sokuldu-ğu verimli bir yıl olmuştur.

Sosyal ve kültürel bağlarla bağlı bulunduğumuz Orta Asya, Kafkaslar, Orta Doğu ve Balkan ülkelerinin önce-likli durumu önemini korurken, Afrika geneline yönelik proje ve faaliyet uygulamalarına devam edilmesi kararı doğrultusunda Afrika’da var olan PKO’lar vasıtasıyla Benin, Butan, Cibuti, Dem. Kongo Cum., Gabon Gana, Gine, Kenya, Liberya, Madagaskar, Moritanya, Mozam-bik, Nijer, Nijerya, Ruanda, Tanzanya gibi Afrika ülkele-rinde kalkınma odaklı büyük programlara başlanmıştır.

2008 yılında harcamaların bölgesel dağılımına göre Gü-ney ve Merkez Asya, % 53,89’luk payı ile ilk sırada yer almaktadır. Güney ve Merkez Asya’nın diğer bölgelere göre daha yüksek oranda görülmesinin nedenlerinden biri ülkemizin uluslararası kuruluşlar nezdinde verdiği taahhütler neticesinde “Afganistan’ın Yeniden İmarı Programı”na ayrılan kaynakların kullanımının yüksek oranda seyretmesidir. 2002 yılı açılımı ile başlatılan proje ve faaliyetlerin giderek arttığı Balkanlar ve Doğu Avrupa ülkeleri, % 24,58 pay ile TİKA kaynakların de-ğerlendirildiği 2. önemli bölge olmuştur. Afrika ise, BMGK geçici üyeliği seçimi sürecinde yaklaşık 37 Af-rika ülkesi ile kurulan işbirliği neticesinde % 10,96’lık payla 3. sırada yer almaktadır.

2008 YILININ GENEL DEĞERLENDİRMESİ

TİKA PROGRAM KOORDİNASYON OFİSLERİNİN BULUNDUĞU ÜLKELER

Afganistan(3)

Filistin

Moldova

Özbekistan

Senegal

Sudan

Tacikistan

Türkmenistan

Ukrayna(2)

Arnavutluk

Azerbaycan

Bosna Hersek

Etiyopya

Moğolistan

Gürcistan

Kazakistan

Kırgızistan

Makedonya

Karadağ

Kosova

3

Diğer yandan, 2008 yılında kaynakların ülkelere göre dağılımını gösteren grafikten de görüleceği üzere Afganistan dışarıda tutulmak kaydıyla, TİKA’nın ön-celikli ülkeleri arasındaki kaynak dağılımının den-geli olduğu değerlendirilebilir. Moldova’da ger-

çekleştirilen “Gökoğuz Yeri İçme Suyu Programı” Moldova’nın ilk sıralarda yer almasını sağlarken, Filistin’de çok güç koşullarda varolma mücadelesi veren halka acil ve insani yardım desteği Filistin’in 3. sırada yer almasını sağlamıştır. Kosova’da ise,

53,89

24,58

0

10

20

30

40

50

60

GÜNEY VEMERKEZ ASYA

AVRUPA AFRİKA ORTADOĞU OKYANUSYA DİĞER

10,96

4,47

2,293,80

2008 YILI HARCAMALARIN BÖLGESEL DAĞILIMI (%)

0

1

2

3

4

5

6

7

40

50

Afg

anis

tan

Mol

dova

Filis

tin

Kos

ova

Mak

edon

ya

Sud

an

Karadağ

Aze

rbay

can

Kırgızistan

Ukr

ayna

Bos

na-H

erse

k

Sırbistan

Gürcistan

Taci

kist

an

Etiy

opya

Moğolistan

Arn

avut

luk

44,5

8%

6,96

%

4,17

%

3,96

%

3,68

%

3,39

%

3,29

%

2,45

%

1,82

%

1,81

%

1,64

%

1,59

%

1,42

%

1,36

%

1,34

%

1,25

%

1,01

%

2008 YILI HARCAMALARININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (%)

13

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

“Koyunculuğun Geliştirilmesi Programı” ve Res-torasyon Programları ülkeyi 4. sıraya yerleştirmiş-tir. Yaklaşık % 4 gibi bir oranla 5. sıraya yerleşen Makedonya’da, UNDP tarafından en iyi program uygulamalarından biri olarak değerlendirilen “Arıcı-lığın Geliştirilmesi Programı” ve “Sağlıklı İçme Suyu Programı” öne çıkmaktadır.

TİKA tarafından 2008 yılında gerçekleştirilen pro-je ve faaliyetler kapsamında kullanılan kaynakların % 79,53’lük kısmı, eğitim, idari ve sivil altyapıların

güçlendirilmesi, sağlık, su ve su hijyeni gibi alt sek-törleri de kapsayan Sosyal Altyapılar ve Hizmetler sektöründeki proje ve programlara ayrılmıştır. Sos-yal Altyapılar ve Hizmetler sektörünün aynı zaman-da Milenyum Hedeflerine doğrudan katkı sağlayan sektör olması, Kalkınma Yardımı yapan diğer donör ülkelerde olduğu gibi bu sektörün ön plana çıkma-sını beraberinde getirmektedir. Sosyal Altyapılar ve Hizmetler sektörünü, % 10,62’lik pay ile Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler izlerken, Üretim Sektörleri % 3.93’lük oran ile üçüncü sırada yer almaktadır.

SEKTÖREL DEĞERLENDİRME

Diğer yandan, 2008 yılında TİKA açısından öne çıkan

başlıca gelişmeler kısaca şöyle değerlendirilebilir.

Dışişleri Bakanlığımız tarafından başarıyla yürütü-

len Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi

(BMGK) geçici üyeliği çalışmaları, Başkanlığımız ta-

rafından yürütülen kalkınma yardımlarının da etkileri

ile başarıyla sonuçlanmış, 192 ülkenin oy kullandığı

1. tur seçimlerde gerekli olan üçte iki çoğunluk olan

128 oyun çok üzerinde, 151 oyla kabul edilmiştir

Kalkınma Yardımlarının uygulanmasında diğer ülke-

lerin teknik yardım örgütleri ve uluslararası kalkınma

örgütleriyle işbirliğine devam edilmesi ve ortak pro-

jeler uygulanması kararı doğrultusunda, 2008 yılında

Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO)

10,62

SosyalAltyapılar

EkonomikAltyapılar

ÜretimSektörleri

Çoklu ve ÇakışanSektörler

AcilYardımlar

3,93

2,913,013

2

1

0

4

5

6

7

8

9

10

7080 79,53

2008 YILI SEKTÖREL KARŞILAŞTIRMA (%)

ve İslam Kalkınma Bankası (İKB) ile İşbirliği Anlaş-maları imzalanmış, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye Ofisi ile de Türkiye’nin Uluslararası Kalkınma İşbirliğine Katılımını Güçlen-dirmek üzere Proje Anlaşması imzalanmıştır.

Devletimiz tarafından ikili temaslarda ve uluslarara-sı toplantılar sırasında, kalkınmakta olan ülkelere yönelik olarak taahhüt edilen yardımların icrasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Söz konusu taahhütler; Afrika ülkeleri başta olmak üzere en az gelişmiş ülkelere yönelik olarak 65 milyon ABD Doları, Filistin için 150 milyon ABD Doları, Kosova için 30 milyon ABD Doları ve Afganistan için 200 milyon ABD Doları’dır.

“Devletten devlete yardım anlayışı” yanında “sivil toplumdan topluma yardım anlayışı” gereği sivil toplum örgütlerinin kalkınma yardımlarında daha fazla rol alması, ülkemizin kalkınma yardımları ka-pasitesini artıracağından STK’ların bu konudaki ka-pasitelerinin geliştirilmesi ve bu kuruluşlarla işbirli-ği yapılması hedeflenmiştir. Bu kapsamda, yurtdı-şında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarınca düzenlenen seminer, kongre ve konferanslar des-teklenmiştir. Türk Dünyası Belediyeler Birliği işbir-liği ile gerçekleştirilen “Yerel Yönetimler Kongresi” bu alandaki örneklerden biridir.

Kalkınma Yardımları ve Teknik İşbirliği Proje ve Faaliyetlerinin icrasında ülkemiz kamu kurum ve

kuruluşları tarafından sağlanabilecek eğitim prog-ramı, danışmanlık desteği vb. konularda kurumsal kapasiteleri gösteren bir yıllık program hazırlan-ması kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda 2008 yılında kurumsal kapasitelerin elektronik ortamnda ra-porlanmasına yönelik bir “Veri Tabanı Programı” olan Türkiye Resmi Kalkınma Yardımları Kapasite Programı (KAP) hazırlanmıştır. 39 kamu kurumuy-la gerçekleştirilen istişare toplantıları sonrasında ülkemiz tarafından verilebilecek 73 Eğitim Progra-mı belirlenmiştir. TİKA Program Koordinatörlükleri ve Büyükelçiliklerimiz tarafından gelişmekte olan ülkelere duyurulan eğitim programları TİKA web sitesinde de yayınlanmaktadır.

2004 yılında 2005/11 sayılı Başbakanlık Genelge-siyle Türkiye’nin kalkınma yardımları istatistikleri envanterini tutmakla görevlendirilen Başkanlığı-mız, ilki 2004 yılında oluşturulan Envanter Bilgi Formu Veri Tabanı (EBF) programı 2008 yılında güncellenerek tüm kamu kurum ve kuruluşlarının kullanımına açılmıştır. Yeni EBF Programı, istatisti-ki bilgilerin günlük olarak sisteme kayıt edilebilme-sine olanak sağlamaktadır. Yeni programın tanıtımı ve kullanıcı eğitimleri üç ayrı programla gerçekleş-tirilmiş ve toplamda 200 kurum ve kuruluş ile STK bu eğitim programına katılmıştır. Programdan 50 farklı rapor alınabilmekte ve kalkınma yardımları is-tatistikleri güncel olarak tutulabilmektedir.*

*Ülke profilleri hazırlanırken EIU, CIA World Factbook, UNDP, OECD,World Bank (WB), United Nations (UN), World Trade Organi-zation (WTO), T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı, İhracatı Geliştirme Merkezi (İGEME), Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK), T.C. Dışişleri Bakanlığı, TİKA ve İlgili Ülkelerin Resmi Kurum Kaynakları Verilerinden Yararlanılmıştır. Veri kaynakları çok değişken olduğundan en doğru veriler seçilmeye çalışılmıştır. Kesin verilerde açıklanan en son yıl, tahmini verilerde en doğru kaynak kulla-nılmıştır. İlgili ülkeler istatistiki verileri ile ülkemiz verileri arasındaki önemli miktardaki tutarsızlıklardan dolayı genellikle TÜİK verileri esas alınmıştır.

2008 YILINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJE

VE FAALİYETLER

4

4.1 KAFKASLAR VE MERKEZ ASYA

AZERBAYCAN

GÜRCİSTAN

KAZAKİSTAN

KIRGIZİSTAN

MOĞOLİSTAN

ÖZBEKİSTAN

TACİKİSTAN

TÜRKMENİSTAN

AFGANİSTAN

Başkent : Bakü

Yönetim Biçimi: Cumhuriyet

Resmi Dili: Azerbaycan Türkçesi

Nüfus: 8.238.672 (2008 tahmini)

Yüzölçümü: 86.600 km2

Etnik Topluluklar: Azerbaycanlı (% 90,6), Dağıstanlı (%2,2), Rus (%1,8), Diğer (%5,4)

Başlıca Dinler: Müslüman (% 93,4), Rus Ortodoks (% 2,5), Ermeni Ortodoks (% 2,3), Diğer (% 1,8)

Başlıca Diller: Azerbaycan Türkçesi (% 90,3), Lezgice (% 2,2), Rusça (%1,8), Diğer (% 5,8)

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 98,8 (2006 tahmini) Erkek: % 99,5 Kadın: % 98,2

Bebek Ölüm Oranı: 54,6/1.000 (2008 tahmini)

GSMH (Satın Alma Gücü Paritesi): 73,65 milyar $ (2008 tahmini)

GSMH - Kişi Başı (SAGP): 9.000 $ (2008 tahmini)

GSMH - Sektörlere Göre: Tarım: % 6, Sanayi: % 64, Hizmetler: % 30

Enflasyon Oranı : % 21,6 (2008 tahmini)

İşsizlik Oranı: % 0.8 resmi oran (2008 tahmini)

İhracat: 38.28 milyar $ (2008 tahmini)

İthalat: 7.496 milyar $ (2008 tahmini)

Başlıca İhracat Ortakları: Türkiye (%17.4), İtalya (%15.5), Rusya (%8.7), İran (%7.2), Endonezya (% 6.4), (2007)

Başlıca İthalat Ortakları: Rusya (%17,6), Türkiye (%10,3), Almanya (%8,2), Ukrayna (%8,2), İngiltere (%7,2), (2007)

Türkiye ile Ticaret: İhracat: 928.421 bin $ (2008) İthalat: 1.666.360 bin $ (2008)

Dış Borç: 2,733 milyar $ (Aralık 2008 tahmini)

Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 16 (2006 tahmini)

Alınan Dış Ekonomik Yardım: 206 milyon $ (2006)

İnsani Kalkınma Endeksi Sırası: 97 (2008)

AZERBAYCAN

Kura

Kura

Kura

Qareh

Qareh

Ahar

Aras

Aras

HazarDenizi

UrmiyeGölü

MingaçevirSu Anbarı

OzeroSevan

Azerbeycan

Gürcistan

Ermenistan

Rusya

Türkiye

İran

Kafan

LankeranLerik

Yardımlı

Astara

GazahTovuz

Balakan

Zakatala

Şeki

Hudat

Haçmaz

Sumgayıt

Göyçay

Kuba

Martuni

Mingeçevir

Sabirabad

Yevlak

İsmayıllı

Şamahı

Aksu

Alyat

Salyan

Kürdemir

Ağcabedi

Agdam

Barda

Gence

Ali Bayramlı

Akstafa

Laçin

Hankendi

Bakü

44 46 48 50

42

40

38

44 46 48 50

42

40

38

4.1.1.

Bakü Gece Görüntüsü

17

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Sağlık

Sağlık kurumlarının altyapı ve donanım eksikliklerinin yanı sıra uzman doktor ihtiyacı olan Azerbaycan’ın bu sorunları göz önünde bulundurularak, Haydar Ali-yev Fonu Vakfı tarafından hazırlanan programın des-teklenmesi kararlaştırılmıştır.

Program, ülkede yaygın olarak görülen ve diğer adı Akdeniz Anemisi olan Talasemi hastalığı ile müca-deleyi amaçlamaktadır. Bakü’de inşaatı devam eden Talasemi Merkezi bünyesinde Başkanlığımızca bir Kemik İliği Nakli Merkezi’nin kurulması kabul edil-miştir.

Proje kapsamında, 2008 yılında Azerbaycanlı doktor ve uzmanlara Bakü’de kemik iliği nakli, moleküler ve sitogenetik tanı yöntemleri, aferez işlemleri ve kök hücre tedavileri konularında eğitim verilmiştir. Ay-rıca, Azerbaycanlı 8 sağlık personelinin Türkiye’de hematoloji konusunda eğitim almaları sağlanmıştır. Kemik İliği Nakli Merkezi için gerekli olan malzeme ve ekipmanın temini de Başkanlığımızca üstlenilmiş-tir.

Azerbaycan Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak urların teşhis ve tedavisi alanında yoğun ve etkili biçim-de faaliyet gösteren ve ülkenin resmi tek onkoloji merkezi olan Milli Onkoloji Merkezi’nden 6 uzmana Ankara’da konularıyla ilgili eğitim verilmiştir. İki ay süren eğitim programı ile merkezin teknik ekipman-larının etkin ve verimli kullanımı için ülkemizin bilgi birikiminden faydalanılması sağlanmıştır.

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile iş-birliğinde gerçekleştirilen bir diğer projede , Nahçı-vanlı 10 sağlık personeline ülkemizde değişik branş-larda eğitim verilmiştir. Bu eğitim ile Nahçıvan’da sağlık alanında verilen hizmetlerin seviyesinin yük-seltilmesi amaçlanmıştır.Kemik İliği Nakli Merkezi

Zengin petrol ve doğalgaz kaynaklarına sahip olan

Azerbaycan’da, doğal kaynakların üretiminden elde

edilen gelirler ülke ekonomisi üzerinde ciddi etki

sahibidir. Buna bağlı olarak ülkeye büyük miktar-

da yabancı para girişi ile ulusal para biriminin yıl

içinde sürekli değer kazanması ekonomide ithalat

eğiliminin güçlenmesine ve üretimin azalmasına

neden olmaktadır. Bu nedenle doğal kaynakların

verimli kullanılmasını sağlamak, ülke ekonomisinin

bu kaynaklardan sağlanan gelirlere bağımlılığını

azaltmak, petrol dışı sektörlerin ve ülkenin her böl-

gesinin sosyo-ekonomik kalkınmasını desteklemek

Azerbaycan’ın kalkınma stratejisi açısından öncelikli

hedefleridir.

Bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana her alanda

işbirliği içerisinde olunan Azerbaycan’da 2008 yılın-

da ağırlıklı olarak Sosyal Altyapılar ve Hizmetlere yö-

nelik proje ve faaliyetler yürütülmüştür.

İdari ve Sivil Altyapılar

İdari ve sivil altyapıların güçlendirilmesinin he-deflendiği Azerbaycan’da, Adalet Bakanlığımız işbirliğinde,“Azerbaycanlı Hakim Adaylarının Eği-timi Programı” başlatılmıştır. Azerbaycanlı hakim adayları için hazırlanan altı aylık eğitim programın-da, Türkiye’den uzman hukukçular Azerbaycan’da dersler vermişler ve bu derslerden Azerbaycanlı 102 hakim adayı faydalanmıştır.

Azerbaycan Cumhuriyeti Ekonomi Kalkınma Bakan-lığı işbirliğinde yürütülen “Girişimcilik Eğitim Prog-ramı” kapsamında Bakü’de, girişimciliğin ve küçük işletmelerin desteklenmesine yönelik bir strateji geliştirme çalışmasını kapsayan eğitim programı düzenlenmiştir. Katılımcılara Türkiye’de ve dünyada girişimcilik, girişimciliğin desteklenmesi modelleri, iş inkübatörleri, bölgesel ve ulusal kalkınma ilişkisi, organize sanayi bölgelerinin kurulması ve işletilmesi, iş geliştirme, teknoloji geliştirme merkezleri, üniver-site-sanayi işbirliği v.b. konulara ilişkin bilgiler akta-rılarak, Türkiye’den örnek uygulamalar tanıtılmıştır. Eğitim programına Bakanlığın merkez ve taşra birim-lerinde görev alan 22 uzman katılmıştır.

Turizm Turizm potansiyeli yüksek bir ülke olan Azerbaycan’da 2002 yılından bu yana Başkanlığımız tarafından “Tu-rizm Eğitim Programları” yürütülmektedir. Turizmin geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 2008

yılında Bakü’de turizm sektöründe çalışan perso-nele yönelik “Yöneticileri Eğitici Olarak Yetiştirme Kursu”, “Sosyal Davranışlar Semineri”, “Ön büro Eğitimi”, “Yiyecek ve İçecek Servisi”, “Yiyecek Üre-timi” ve “Kat Hizmetleri” konularını kapsayan bir dizi eğitim verilmiş ve Azerbaycan’ın turizm işletmele-rinde çalışan 120 kişi programa katılmıştır. Turizm eğitim programlarının düzenlenmeye başladığı 2002 yılından bu yana söz konusu programlardan 350 kişi yararlanmıştır.

Gerçekleştirilen eğitim programı, Azerbaycan’da tu-rizm sektöründe çalışan personelin uzmanlık düzeyi-nin arttırılmasına önemli bir katkıda bulunmuştur.

Turizm Eğitim Programı

Hakim Adaylarının Eğitimi

Azerbaycan Ekonomi Kalkınma Bakanlığı Personeline Girişimcilik Eğitim Programı

19

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

6,82

31,06

6,50

10,11

7,63

26,58

4,47

0,29

6,56

40

30

20

10

0

1. Eğitim 2. Sağlık 3. Su ve Su Hijyeni

4. Sivil Altyapılar

5. Diğer Sosyal Altyapı ve Hizmetler

6.EkonomikAltyapı ve Hizmetler

7.Üretim Sektörleri

8.Çoklu Çakışan Sektör

Diğer

HARCAMALARIN SEKTÖREL DAĞILIMI (%)

2008 Yılında Azerbaycan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

56 Numaralı Liseye Donanım Desteği Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Bakü Atatürk Lisesi’ne Donanım Desteği

Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi Türk Odası ve Türkiye Araştırmalar Merkezine Donanım Desteği

Nahçıvan Devlet Üniversitesi’nin İnternete Bağlanması Azerbaycan’da Öğretim Elemanı Görevlendirilmesi Azerbaycanlı Öğrencilere Burs Desteği Azerbaycanlı Üniversite Öğrencilerinin Türkiye Programı Nahçıvanlı Sağlık Personeline Yönelik Staj Programı Kemik İliği Nakli Merkezi Kurulması ve İşletilmesi * Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Kongresi Bioeşdeğerlik Eğitimi Nesimi Rayonu Önleyici Dezenfeksiyon Şubesi’ne Do-nanım Desteği

Goranboy Bölgesine 4 Artezyen Kuyusu Açılması Projesi** Azerbaycanlı Uzmanlara Rekabet Hukuku Eğitimi Azerbaycan Ekonomi Kalkınma Bakanlığı Personeline Girişimcilik Eğitim Programı

Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Konusunda Eğitici-lerin Eğitimi

Mahalli İdareler Teknoloji Araştırma Geliştirme Derneği (MİTAGED) ile İşbirliğinde Eğitim Programı

Sosyal, Strateji ve Analitik Araştırmalar Birliği’ne Destek Azerbaycan Kalite Derneği Temsilcilerine (KalDer) Eği-tim Programı

Uluslararası Türkiye Cumhuriyeti Sempozyumu Ahmed Yesevi Sempozyumu Muasır İnkişaf İçtimai Birliğinin Çanakkale Programı

31 Mart Soykırımını Anma Konferansı

“Çırpınırdı Karadeniz” Video Klibinin Galası

Bakü/Azerbaycan Halkoyunları Festivali

“Uluslararası Anadolu-Türk Darüşşifaları ve Sabuncuoğ-lu Kongresi”

1.Uluslararası İstanbul Sempozyumu

Aydınlığa Doğru Milli-Manevi Değerlerin Korunması İçti-mai Birliği’ne Donanım Desteği

Bakü Özürlü Çocuklar İş Merkezine Minibüs Hibesi Karabağ Göçmenlerine Meslek Edindirme Kursu Ağdam Bölgesinde Göçmen Yerleşim Bölgeleri İçin Fı-rın Kurulması**

Savaş Gazisi Kadınlara Geçim Merkezi Kurulması Projesi

Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler Türkiye - Azerbaycan Dostluk Köprüsünün İnşası * Azerbaycan-Türkiye İşadamları Birliği’nin (ATİB) Araştır-malarına Destek

Üretim Sektörleri Damızlık Ana Arı Üretimi Konusunda İnceleme Programı Ankara Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü Heyetinin Azer-baycan Programı

Tarımsal Üretimin Geliştirilmesine Destek Projesi Mersin Balığı Çalıştayı Turizm Eğitim Programları

Sosyal Altyapılar ve Hizmetler

Başkent: Tiflis


Resmi Dili: Gürcüce

Nüfus: 4.615.807 (2008 tahmini)


Etnik Topluluklar: Gürcü (% 83,8), Azeri (% 6,5), Ermeni (% 5,7), Diğer (% 4)

Başlıca Dinler: Ortodoks (% 83,9), Müslüman (% 9,9), Ermeni Gregoryen (%3,9), Diğer (% 2.3)

Başlıca Diller: Gürcüce (% 71), Rusça (%9), Ermenice (% 7), Azerbaycan Türkçesi (% 6), Diğer (% 7)

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 100 (2006) Erkek: % 100 Kadın: % 100




GSMH - Sektörlere Göre: Tarım %12.8, Sanayi %28,4, Hizmetler %58,8

Enflasyon Oranı: % 11,3 (2008 tahmini)

İşsizlik Oranı: % 13,6 (2006)

İhracat: 2,761 milyar $ (2008 tahmini)

İthalat: 7,304 milyar $ (2008 tahmini)

Başlıca İhracat Ortakları: Türkiye (% 13), ABD (% 11,2), Azerbaycan (% 6,3), İngiltere (% 5,4), Bulgaristan (% 5,1) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları: Türkiye (% 14), Rusya (% 12,3), Ukrayna (% 8,5), Azerbaycan (% 7,3) Almanya (% 6,8), (2007)

Türkiye ile Ticaret: İhracat: 524.445 bin $ (2008) İthalat: 996.557 bin $ (2008)

Dış Borç: 4,5 milyar $ (2007)

Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 31 (2006)



GÜRCİSTANKuban

Mikvari

Kura Nehri

Kars Cay

Aras

Aras

Kur

Coruh Nehri

Terek

Karadeniz

HazarDenizi

SevanaLich

Gürcistan

Rusya

T ü r k i y eErmenistan Azerbaycan

Tsalka

Marneuli

LagodekhiTelavi

Akhaltsikhe

Tqvarcheli

Poti

Kobuleti

Sup'sa

Kutais ChiaturaTshinvali

Khashuri

Vale

Samtredia

Ahılkelek

Rustavi

Mtsheta

Pasanauri

Ahmeta

Tsnori

Tsiteli-Tsqaro

NinotsmindaKazreti

Gagra

Jvari

Zugdidi

Senaki

Ambrolauri

Gori

Gudauta

Ochamchire

Sokhumi

Batum Tiflis

4.1.2.

Başkent Tiflis Panoroma

Mikvari Nehri

21

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

SSCB döneminde Birliğin en istikrarlı ekonomilerden olan Gürcistan, dağılışın ardından ekonomisinde is-tikrarsızlıklarla karşı karşıya kalmıştır. Bağımsızlığa geçişle birlikte sanayi sektörünün GSMH’daki payı azalırken, hizmet sektöründe artış kaydedilmiştir. Ülke ekonomisinde istihdamdaki en büyük pay tarım sektörünündür. Eskiyen teknoloji nedeniyle sanayi sektörünün büyük çoğunluğu atıl kapasitededir. De-vam eden özelleştirme çabalarının ve Gürcistan’ın son dönemde imzaladığı ekonomik anlaşmalara bağlı olarak ülkeye doğrudan yabancı yatırım girişi-nin önümüzdeki dönemde ülke kalkınmasına katkı sağlaması beklenmektedir.

2008 Ağustos ayında Gürcistan Ordusu ile Osetya Güçleri arasında çıkan çatışmalar ve Rusya’nın Gür-cistan topraklarına girmesi, uluslararası toplumun yoğun gayretleri ile durdurulmuştur. 100 bin kişinin Tiflis’ten göç etmesine neden olan savaş, 3 milyar dolarlık sivil zarara neden olmuştur.

Savaşın sebep olduğu zararın yanı sıra Gürcistan’ın kalkınmaya ilişkin temel sorun ve ihtiyaçları; gittikçe artan işsizlik oranı, sosyal güvenlik ve sağlık altya-pısı sorunları, global mali krize bağlı olarak ortaya çıkması beklenen kredi geri ödeme yetersizlikleri, ekonomik kalkınma için büyük önem taşıyan dış kaynaklı kredilerin ve yabancı yatırımların azalması tehdidi olarak görülmektedir.

Ülkemizin Gürcistan ile ilişkileri Bakü-Tiflis-Kars de-miryolu projesi ve BTC petrol boru hattı ile daha da önem kazanmıştır. Gürcistan’a savaştan gördüğü zararın giderilmesi konusunda, ülkemiz tarafından yardım sağlanması sözü verilmiş ve bu kapsamda savaş sebebiyle yerinden edilen göçmenler için 100 adet kalıcı tip göçmen konutu inşaatı yapılması ka-rarlaştırılmıştır.

Eğitim

1918 yılından bu yana eğitim vermekte olan Tiflis’in en eski ve önde gelen eğitim kurumlarından İvane Cavakhişvili Tiflis Devlet Üniversitesi’nin salonunun

tadilatı ve donanımı gerçekleştirilmiştir. Birçok ünlü bilim ve devlet adamı yetiştiren 20.000 öğrenci kapa-siteli Tiflis Devlet Üniversitesi bünyesinde uluslara-rası konferans, seminer ve çalıştaylar düzenlenmesi suretiyle üniversitenin öncelikli amaçlarından olan eğitim ve araştırma kalitesinin uluslararası standart-lara ulaştırılması yönünde büyük bir adım atılmıştır.

İdari ve Sivil AltyapılarGürcistan genelinde 220 bin engelli yaşamaktadır. Engellilerin topluma entegrasyonu için 2005 yılından bu yana faaliyetlerini sürdürmekte olan “Birlik İA” isimli sivil toplum kuruluşu tarafından tahsis edilen 100 m2 bir dairenin onarımı ve tefrişatı gerçekleştiri-

İvane Cavakhişvili Tiflis Devlet Üniversitesi Konferans Salonu

El Sanatları Atölyesi - Tiflis

lerek el sanatları atölyesi ve bilgisayar laboratuardan oluşan bir engelliler atölyesi kurulmuştur.

2008 Aralık ayı içerisinde hizmete giren resim ve el sanatları atölyesinin kapasitesi 15 engelli ve 10 sağ-lıklı çocuk olmak üzere 25 kişiliktir. Proje ile engelli çocukların sosyal hayata adaptasyonlarının sağlan-ması hedeflenmektedir.

TarımGürcistan’da tarım altyapısının geliştirilmesi ve istihdamın sağlanması yönünde Gürcü çiftçilere eğitim veren bir sivil toplum kuruluşunun talebi ile Türkiye’deki çiftçilerle işbirliği kurmak ve deneyimle-rini paylaşmak üzere bir uygulamalı eğitim programı gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır.

Sebze üretimindeki modern tarım teknolojileri ko-nusunda eğitim gören 10 kişilik 1. grup; meyveci-lik eğitimi için Yalova’daki Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nde eğitim almış ve ara-zide incelemelerde bulunmuşlardır.

Eğitim kapsamında, açıkta sebze ve meyve yetiştiri-ciliğinin yanı sıra örtü altı yetiştiriciliğine de önemli yer verilerek bu amaçla hem enstitü içerisinde hem de Yalova çevresinde bulunan modern seralar ince-lenmiştir.

10 kişilik ikinci grup, Bursa Karacabey Tarım İşlet-mesi Müdürlüğünde hayvancılık konusunda eğitim görmüştür. Gürcü çiftçiler bölgede bulunan Sütaş Eğitim Çiftliği, Tarım Makineleri Üretim Tesisleri ve Uygulama Çiftliklerinde incelemelerde bulunmuşlardır.

Çiftçilerin Türkiye’de Eğitim Projesi Çiftçilerin Türkiye’ye İnceleme Programı

23

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

II Kosalı Köyü Okulu Tadilatı, Ek Bina İnşası ve Tef-rişi

Tiflis 151. Kamu Okulu Kütüphanesinin Tadilatı ve Donanım Desteği

Rustavi 24. Kamu Okuluna Derslik Tefrişi Az Kakliani Kamu Okulunun Onarımı Tiflis Devlet Üniversitesi Toplantı Salonu Onarımı ve Tefrişi

Türkiye’de Yüksek Eğitim Gören Gürcü Öğrencile-re Burs Desteği

Kepenekçi Köyü Polikliniği’nin Onarımı Azizkent Köyü Sağlık Merkezi’nin Onarımı Kemerli Köyü İçme Suyu Projesi Tiflis Belediyesi Yetkililerine Ülkemizde Uygula-malı Eğitim Programı

“Osmanlı Döneminde Kuzey Kafkasya Ve Kuzey Kafkasyalılar” Kafkasya Stratejik Araştırma Projesi

Ahıska Meslek Okulu Pilot Tarım Çiftliği Kurulması Konusunda Gürcistan’da Teknik İnceleme

İA Birliği Engelli Çocuklar Atölyesinin Tadilatı ve Tefrişi

Lebjbedinli Camisi’nin Onarımı Aşık Kemandari Müze Evinde Yarışma Ahıska Türklerinin Yurtlarına Dönüşü Projesi Ramazan Projesi Kapsamındaki Etkinliklerin Des-teklenmesi

Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler Çeşitli Medya Kuruluşlarının Desteklenmesi

Üretim Sektörleri Borjomi-Haragauli Milli Parkı Ormanı Bekçilerine Donanım Sağlanması

Gürcü Çiftçilere Meyvecilik ve Hayvancılık Konula-rında Eğitim

Kazbeği Milli Parkı Orman Zararlısı ile Mücadele Projesi

Gürcistan Acara Bölgesinde Orman Zararlısı ile Mücadele Projesi

47,04

20,72

2,061,00

2,344,68

6,23

0,39

15,53

40

30

20

10

0

50







Diğer


2008 Yılında Gürcistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler


Başkent: Astana


Resmi Dili: Kazak Türkçesi

Nüfus: 15.340.533 (2008 tahmini)

Yüzölçümü: 2.717.300 km2

Etnik Topluluklar: Kazak (% 53,4), Rus (% 30), Ukraynalı (% 3,7), Özbek (% 2,5), Alman (% 2,4), Tatar (1,7), Uygur (% 1,4)

Başlıca Dinler: Müslüman (% 47), Ortodoks (% 44), Protestan (% 2), Diğer (% 7)

Başlıca Diller: Kazak Türkçesi (Resmi Dil), Rusça

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 99,6 (2008) Erkek: % 99,8 Kadın: % 99,3




GSMH - Sektörlere Göre: Tarım % 5,7, Sanayi % 39,5, Hizmetler % 54,8


İşsizlik Oranı: % 6,9 (2008 tahmini)



Başlıca İhracat Ortakları: Çin (% 15,5), Almanya (% 11,54), Rusya (% 11,2), İtalya (% 7,2), Fransa (% 6,7) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları: Rusya (% 35,4), Çin (% 22,1), Almanya (% 8) (2007)

Türkiye ile Ticaret: İhracat: 2.331.992 bin $ (2008) İthalat: 890.539 bin $ (2008)


Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 13,8 (2007)

Alınan Dış Ekonomik Yardım: 229,2 milyon $ (2008)

İnsani Kalkınma Endeksi Sırası: 71. (2008)

KAZAKİSTAN

HazarDenizi

AralGölü

Ob'

Ob'

Ertis

IrtyshTo

bol

Esil

Ural

Zhayyq

Syrdariya

Ile

Naryn

Indu

s

Amu Darya

Tarim He

Volga

Volga

Kama

Katun'

Biya

Chulym

Yenisey

Angara

Balkaş Gölü

İ r a n Afganistan

Tacikistan

Kırgızistan

R u s y a

Türkmenistan

Kazakistan ZaysanAyagöz

ShuZangatas

Sarışagan

Balkaş

Temirtau

AtbasarEsil Ekibastuz

Türkistan

Orsk

Aral

Tyuratam

Şalkar

Embi

Beyneu

Aksay

Çımkent

Zambıl

Oskemen

Karagandi

Koksnetau

Petropavl

Qostanay

Arkalık

Çezkazgan

Kızılorda

Aktöbe

Oral

Aqtau

Pavlodar

Almatı

Astana

60 50 60 70 80 6090

90

50

40

30

80307060

30

30

50

40

50

40

40

4.1.3.

Astana Baitereck Kulesi

KazMunayGaz Binası

25

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Geniş petrol yataklarının yanı sıra zengin maden kay-naklarına sahip Kazakistan’da, tarım ve hayvancılıkta da büyük potansiyel bulunmaktadır. Bağımsız Dev-letler Topluluğu içinde en yüksek ekonomik perfor-mans sergileyen ve Orta Asya’da en liberal ticaret sistemine sahip olan Kazakistan’da, devam etmekte olan değişim ve hızlı dönüşüm sürecinin sebep ol-duğu bir dizi sıkıntılar da yaşanmaktadır. Altyapı ve mevzuat eksiklikleri, kalifiye kadro sıkıntısı ülkenin gelişim sürecini olumsuz etkilemektedir.

Kazakistan problemleri gidermek amacıyla 2030 Stratejisi adını verdiği, uzun vadede güçlü ve müref-feh bir ülke olmanın hedeflendiği 7 ana ilke belirle-miştir. Ulusal güvenlik ve toprak bütünlüğü, iç siyasi istikrar ve toplumsal barışın korunması, Kazakistan vatandaşlarının sağlık ve eğitim imkânlarından yete-rince yararlanması, serbest piyasa modelinde büyü-me, enerji kaynaklarının etkin kullanımı, ulaştırma ve iletişim sektöründe alt-yapı yatırımlarının arttırılma-sı, devlet yöneticileri ve kamu görevlilerinin liyakatli olması en önemli hedeflerdir.

Başkanlığımız, söz konusu ana ilkelerle uyumlu ve özellikle ülkenin eğitim, sağlık, idari-sivil altyapılar, ekonomik altyapıların güçlendirilmesi ve kültürel iş-birliğinin arttırılmasına yönelik çeşitli proje ve faali-yetler yürütmektedir.

EğitimKazakistan’da tüm vatandaşların kaliteli eğitim im-kânlarından faydalanması, Kazak Türkçesinin eğitim dili olarak yaygınlaştırılması, eğitim altyapısının güç-lendirilmesi hedeflenmektedir.

Çimkent’te faaliyet gösteren Kargalı Yabancı Dil-ler Merkezi ve Çimkent Otırar Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi’ne, daha iyi koşullarda eğitim ve-rilmesini teminen eğitim materyalleri, donanım ve teknik malzeme hibe edilmiştir.

Almatı’da faaliyet gösteren Süleyman Demirel Abılay Han Dünya Dilleri Ve Uluslararası İlişkiler Üniversitesi’nin Doğu Dilleri Fakültesi Bünyesindeki Kütüphanenin Tefrişatı Ve Teknik Donanım Hibesi

Moldır Bulak Çocuk Dergisi’ne Donanım Desteği

Üniversitesi’nin İktisadi-İdari Bilimler, Mühendislik ve Filoloji Fakültelerinden toplam 40 kişilik Kazak öğrenci grubuna, Temmuz ve Ağustos ayları içe-risinde çeşitli resmi kurum ve kuruluşlarda 4 ila 8 hafta süreyle kendi branşlarında staj yapma imka-nı sağlanm Türkiye’deki ıştır.

Kazakistan’ın yabancı dil öğretimi alanında önde gelen öğretim kurumları arasında yer alan Abı-lay Han Dünya Dilleri ve Uluslararası İlişkiler Üniversitesi’nin Doğu Dilleri Fakültesi bünyesin-deki Türkçe sınıfının ve kütüphanenin tefrişat ve teknik donanım ihtiyacı karşılanmıştır.

Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı tarafından açılmış olan Kızılorda Korkutata Üniversitesi Türk Dünyası Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne, Korkutata Türk-

Kazak Lisesine ve Kentav Türk Dünyası Atatürk

Lisesi’ne bilgisayar ve ekipman hibe edilmiştir.

İletişim

Bilişim ve iletişim sektöründe sayısı her geçen gün

artan tüketici potansiyeline sahip Kazakistan’da bu

tüketicilere hizmet veren radyo-televizyon veya sü-

reli yayın yapan kuruluşların eksikliği hissedilmek-

tedir. Bu bağlamda Kazakistan’daki çeşitli medya

kuruluşları desteklenmiştir. Bu destek kapsamında

yapılan çalışmalar arasında Kazakistan’da yayınla-

nan bir radyo programının desteklenmesi, Kazakis-

tan Gazeteciler Birliği’ne Antalya’daki meslektaşları

ile işbirliği yapma imkânı sağlanması ve benzeri

projeler bulunmaktadır.

Astana - Kültür Merkezi

27

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008Sosyal Altyapılar ve Hizmetler

Ahıska İlköğretim Okulu İnşası Projesi** Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Eğitim Kurumları’na Donanım Desteği

Astana Gumilev Üniversitesi TDE Bölümü’nün Tefrişatı

Ahmet Yesevi Üniversitesi Türk Dili Okutmanları-na Staj

Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üni-versitesi Yetkililerinin Türkiye Programı

Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi Yaygın Eğitim Merkezi’ne Temrinlik Malzeme Temini

Kazak-Türk Gençleri Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı İşbirliğinde Kargalı Yabancı Diller Merkezi ve Çimkent Otırar Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakül-tesine Teknik Malzeme Desteği

Kazakistan Süleyman Demirel Üniversitesi Öğren-cilerine Türkiye’de Staj

Abılayhan Dünya Dilleri ve Uluslararası İlişkiler Üniversitesi Türk Dili Sınıfı’nın Tefrişi

“Türkiye’den Film Var” Projesi Üçüncü Uluslararası Asya Felsefe Derneği Sempozyumu’na Destek

Kazakistan Rekabet Gücünün Artırılmasında Kamu Hizmetlerinin Rolü Konferansı

Almatı Milli Kütüphanesi’ne Personel İstihdamı “Türk Halkının Jumbaktarı-Türk Bilmeceleri” ve “Türk Halkının Makal-Metelderi-Atasözleri” Kitap-larının Basımı

KARTÜRK Ortak Konferansları Türk-Kazak Hatıra Parkı Projesi

Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler Kazakistan’daki Türk İşadamları ve Yerli Firmalara Yönelik Tetkikçilik Eğitimi

Kazakistan Gazeteciler Birliği’nin Antalya Toplantısı’na Destek

Çeşitli Medya Kuruluşlarının Destek

Üretim Sektörleri Kazakistanlı İnşaat İşçilerinin Eğitimi Projesi

Çoklu ve Çakışan Sektörler “Ters Problemler: Modelleme ve Simülasyon Uluslararası Kongresi”nin Desteklenmesi

“Türk Dünyası Ulusal Ekonomilerinin Yarışabilirlik Yeteneğini Geliştirme Problemi” Konulu Uluslara-rası Konferansın Desteklenmesi

Astana İlmi Araştırmalar Merkezi’nin Kurulumu için Donanım Desteği

51,11

40

30

20

10

0

60

50

1. Eğitim 4. Sivil Altyapılar





Diğer

1,300,62

8,70

10,17

5,40

22,70


2008 Yılında Kazakistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Bişkek


Resmi Dili: Kırgız Türkçesi, Rusça

Nüfus: 5.356.869 (2008 tahmini)


Etnik Topluluklar: Kırgız (% 64,9), Özbek (% 13,8), Rus (% 12,5), Diğer (% 8,8)

Başlıca Dinler: Müslüman (%75), Ortodoks (%2), Diğer (%5)

Başlıca Diller: Kırgız Türkçesi (% 64,7), Özbekçe (%13,6), Rusça (%12,5), Diğer (%9,2)

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 98,7 (2006) Erkek % 99,3 Kadın % 98,1




GSMH - Sektörlere Göre: Tarım: % 32,4 Sanayi: % 18,6 Hizmetler: % 49


İşsizlik Oranı: % 18 (2005)



Başlıca İhracat Ortakları: Rusya (% 20.7), İsviçre (% 19,9), Kazakistan (% 18), Afganistan (% 10,4), Özbekistan (%7.6) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları : Rusya (%40.5), Çin(%14.7), Kazakistan (% 12.9), Özbekistan (% 5) (2007)




Alınan Dış Ekonomik Yardım: 1 milyar 704 milyon (2008)


KIRGIZİSTANŞu

Sird

ariy

a

Sirdariya

Murghob

Panj

Narin

Ak-Say

Çatkal

BalkaşGölü

Oapşagay Barajı

Işık-Kol

SongkolToktogul Barajı

Karakul

K a z a k i s t a n

Kırgızistan

Ç i n

Tacikistan

Özbekistan

Afganistan

Tokmok

Çaek

Karaköl

Taşkömür

Haydarkan

KızılkayaSülüktü

Sarıtaş

Balıkçı

Kara-Balta

Çolponata

Atbaşı

Karasuu

Kirov

Shu

Talas

Narin

Karakol

Oş

Celalabad

Bişkek

68

68

72 76 80

44

40

72 76 80

44

40

4.1.4.

Bişkek

Celalabad

29

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Eğitim

Eğitim alt yapısının güçlendirilmesi için eğitim ku-

rumlarındaki fiziki altyapıların iyileştirilmesi ve insan kapasitesinin geliştirilmesi için proje ve faaliyetler gerçekleştiren Başkanlığımız, okullara eğitim araç ve gereçleri hibe ermektedir. Bunun yanı sıra, “Na-rın İli İlköğretim Okullarının Isıtma Sistemlerinin Ye-nilenmesi Projesi” ile Narın’daki muhtelif ilk ve orta öğretim kurumlarının ısıtma sistemlerinin rehabili-

tasyonuna katkıda bulunarak uzun ve sert geçen kış aylarında okullardaki eğitim-öğretimin aksamadan yapılabilmesine destek vermiştir. Program kapsa-mında okulların ısıtma sistemlerinin tamiratında ih-tiyaç duyulan pompa, jeneratör ve kalorifer kazanın-dan müteşekkil ekipman hibe edilmiştir.

İdari ve Sivil Altyapılar

Başkanlığımız, T.C. Emniyet Genel Müdürlüğü ve T. C. Polis Akademisi Başkanlığı işbirliğinde geliş-tirilen “Uluslararası Polis Eğitimi İşbirliği Projesi” ile K.C. İçişleri Bakanlığı ile güvenlik işbirliğinin artırıl-ması ve Kırgızistan’ın güvenlik sorunlarına çağdaş çözüm yolları üretilmesi, polislik alanındaki güncel gelişmeler ve Türkiye’nin yaklaşımları konusunda bilgi aktarılması amaçlanmıştır. Bu çerçevede Kırgız emniyet mensuplarına 15–25 kişilik gruplar halinde, Türkiye’de ve Kırgızistan’da hizmet içi eğitim prog-ramları düzenlemiştir. 2007 ve 2008 yılında uygula-nan eğitim programlarından yaklaşık 150 Kırgız em-niyet mensubu yararlanmış ve eğitimlerini başarıyla tamamlayanlara sertifikaları verilmiştir.

Narın İli İlköğretim Okullarının Isıtma Sistemlerinin Yenilenmesi Projesi

Uluslararası Polis Eğitimi İşbirliği Projesi

Öğrencilere Kırtasiye Yardımı

Zengin yeraltı kaynaklarına sahip olan, akarsula-rı üzerinde kurulan hidroelektrik santralleriyle elde ettiği enerjinin gelirini ülke ekonomisine katan Kır-gızistan Cumhuriyeti; ekonomisini güçlendirmek ve kalkınmasını hızlandırmak amacıyla “2007–2010 Kalkınma Strateji Planı”nı hazırlamıştır. Yabancı yatı-rımların çekilmesi, küçük ve orta ölçekli işletmelerin, enerji sektörünün, maden ve tarım sektörünün geliş-

tirilmesi, ekonominin liberalleştirilmesine özel önem verilen söz konusu planda 2010 yılına kadar yoksul-luğun %50 oranında azaltılması hedeflenmektedir.

Kırgızistan Kalkınma Strateji Planı ile uyumlu proje ve programlar yürüten Başkanlığımız 2008 yılında katkılarını sosyal altyapılar ve üretim sektörlerinde yoğunlaştırmıştır.

Ormancılık

Kırgızistan kendi kereste ihtiyacını karşılayabilecek potansiyele sahip bir ülkedir. Ülke topraklarının %4’ü doğal ceviz ormanları ile kaplıdır. Bu ormanlardan doğal dengeyi bozmadan ve ürünlerini ekonomiye kazandırarak yararlanılması önem arz etmektedir.

2007 yılında, ormanların “sünger örücüsü” zararlısın-dan arındırılması, elde edilen ürünün kalitesinin ve mikta-rının artırılmasını amaçlayan “Orman Zararlıları ile Müca-dele Programı” başlatılmış ve 2008 yılında;

776 hektarlık alanda kimya sal ilaçlama yapılmış,

“Sünger örücüsü” zararlı-sıyla biyolojik mücadelede kullanılan faydalı yırtıcı böce-ğin üretiminin öğrenilmesi ve Kırgızistan’da da aynı üretimin gerçekleştirilebilmesi için Kır-gız uzmanlara Türkiye’de eği-tim verilmiş, Celalabad ve Özgen’de ku-

rulan biyolojik mücadele labo-ratuarlarında, üretilen faydalı

böcekler araziye bırakılmış,

Proje çerçevesinde yapılanların denetlenmesi ve değerlendirilmesi, önümüzdeki dönemde yapılacak işlerin netleştirilmesi için Türk uzmanlarca inceleme ve çalışma programları gerçekleştirilmiş, 2009 - 2011 yıllarını kapsayan revize proje hazır-

lanmıştır.

Faydalı Yırtıcı Böceğin Üretimi için Eğitilen Kırgız Uzmanlar

Faydalı Yırtıcı Böcek Orman Zararlıları ile Mücadele Programı

31

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Kırgızistan’da nitelikli işgücü potansiyelini artırma yo-luyla yoksulluğun azaltılması, yerel istihdama katkı, aile ve bölge ekonomisine katkı sağlama, gençlerin teknolojik gelişmeleri takip edebilmesi ve almakta ol-dukları eğitimi teknolojik donanımla desteklemelerine imkan sağlama, bayanların meslek sahibi olmalarına büyük katkı sağlayarak ekonomik ve sosyal hayattaki varlıklarının artmasına yardımcı olmak amacıyla

Kırgızistan’ın Narın ilinde TİKA, Iyık Atacurt Gençlik Vakfı ve Narın Devlet Üniversitesi işbirliğinde “Mes-lek Edindirme Kursları Projesi” başlatılmıştır.

Açılan bilgisayar kursu, geleneksel el sanatları kursu, kilim dokuma kursu ve dikiş-nakış kursu için kursiyer kabulüne başlanmış olup, toplumun her kesiminden her yıl en az bin kişinin faydalanması öngörülmüştür.

Meslek Edindirme Kursları Projesi

İşsizliğin Önlenmesi / Meslek Edindirme

Balıkçılık

Kırgızistan Cumhuriyeti Kalkınma Stratejisi’nde de yer alan ve ülkenin en önemli geçim kayna-ğı olan tarım ve hayvancılığın yeniden canlandı-rılması hedefi doğrultusunda, Başkanlığımız su ürünlerini geliştirme ve zengin su kaynaklarını ülke ekonomisine kazandırmak amacıyla 2008 yı-lında; “Ton Köyü Balıkçılık İşletmesi Rehabilitas-yon Projesi”ne başlanılmıştır.

Ton Köyü Balıkçılık İşletmesi Rehabilitasyon Projesi

33

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU


Narın Şehri Öğrencilerine Kırtasiye Malzemesi Temini

Narin İlindeki İlk ve Orta Öğretim Okullarının Isıtma Sistemlerinin Yenilenmesi

Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Kırgızistan Celalabad İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi Türk Dünyası Fakülte-leri, Bölümleri ve Yurtlarına Donanım Desteği

Türk İlleri Eğitim Ve Kültür Vakfı Tarafından Semetey Lisesi’ne Donanım Desteği

Kırgız-Özbek Üniversitesi’ne Kırtasiye Malzemesi Hibesi

Kırgız Yüksek Lisans Öğrencilerinin Türkiye’de “Organik Tarım Ürünlerinin Kırgızistan’da Pazarlanması” Konulu Araştırması

Oş Devlet Üniversitesi’ne Isıtma Sistemi Kurulması

“5.Uluslararası Geleneksel Ahıskalı Öğrenciler Dayanış-ma Günü Etkinlikleri’ne Destek

T.C. Polis Akademisi Mezunlarına Lisansüstü Eğitim Programı

Ülkemiz Polis Akademisinde Eğitim Alan Kırgız Öğrenci-lerinin Desteklenmesi

Uluslararası Polis Eğitim İşbirliği Projesi Kapsamında Kırgızistan Polisinin Eğitimi

Kırgız Ekonomik Kalkınma Ve Ticaret Bakanlığı Yetkilile-rine Eğitim

Kırgız Cumhuriyeti Hesap Odası (Sayıştay) İle İşbirliği Projesi

Maliye Bakanlığı Konferans Salonunun Tefrişatı

Yüksek Denetim Kurumlarının Kurumsal Kapasitelerinin Geliştirilmesi

“Iyık Ata Curt Vakfı”nın Türkiye Programı

VI. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi

II. Uluslararası Sosyal Bilimciler Kongresi’ne Destek

Kırgız Milli Kimliği Belgeseli Gala Programı

“Van’da Yaşayan Kırgızlar” Belgeseli’nin Çekimi

“Türkiye’den Film Var” Projesi

“Bin Nefes Bir Ses” Uluslararası Tiyatro Festivali

Bişkek Program Koordinasyon Ofisi Faaliyetlerinin Tanı-tımı İçin Broşür Basımı

Kırgız Yazar Cengiz Aytmatov’un Doğumunun 80. Yılı Kutlamalarına Destek

Türk Günü Faaliyetlerine Destek

Türk Kültür Şöleni

Narin El Sanatları Merkezi Kurulması ve Meslek Edindir-me Kursları

Üretim Sektörleri Çiftçi Ve Tohum Üreticileri İçin Sırta Ekim

Teknolojisinin Geliştirilmesi

Tarım Bakanlığı Uzmanlarına OECD Tohumculuk Sertifi-kasyonu Konusunda Eğitim

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Donörler Toplantısı

Ton Balık Üretim İstasyonunun Modernizasyonu İçin Ekipman ve Malzeme Desteği

29,68

33,12

9,19

3,49

15,89

0,49

8,14

30

25

20

10

15

5

0

35

1. Eğitim 4. Sivil Altyapılar





Diğer


2008 Yılında Kırgızistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Ulan Bator

Yönetim Biçimi: Parlamenter Demokrasi

Resmi Dili: Moğolca

Nüfus: 2.996.081 (2008 tahmini)


Etnik Topluluklar: Moğol (% 94,9), Kazak (% 5), Diğer (% 0.1)

Başlıca Dinler: Budist (% 90), Müslüman (% 6), Diğer (% 4)

Başlıca Diller: Moğolca, Kazak Türkçesi, Rusça

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 97,8 (2000) Erkek % 98 Kadın % 97,5


GSMH (Satın Alma Gücü Paritesi): 9.557 milyar $ (2008 tahmini)


GSMH - Sektörlere Göre: Tarım % 20,6, Sanayi: % 38,4, Hizmetler % 41

Enflasyon Oranı: % 28 (2008 tahmini)


İhracat: 1,9 milyar $ (2007)

İthalat: 2,1 milyar $ (2007)

Başlıca İhracat Ortakları: Çin (% 71,9), Kanada (% 10,7), ABD (% 4,8) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları: Çin (% 32), Rusya (% 29,4), Güney Kore (%7,9), Japonya (7,2) (2007)



Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 36,1 (2007)



MOĞOLİSTAN

Al tay

Bayanhongor

Cho iba lsan

Da lanzadgad

Hovd

Ulangom

Ulan Bator

R U S Y A

Ç İ N

M O Ğ O L İ S T A N

Hulun Nur

Baykal Gölü

Huang Ha

Huang Ha

Huang Ha

Irtysh

Lena

4.1.5.

Parlemento Binası

Cengiz Han Enstitüsü

35

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Eğitim

Eğitim sektöründe bilgisayar teknolojisinin yay-gın olarak kullanılamaması, okullarda eğitim araç ve gereç eksikliği, eğitim-öğretim şartlarının iyi-leştirilememiş olması ve nitelikli öğretmen ye-tiştirilememesi gibi sorunlarla karşı karşıya olan Moğolistan’da Ulanbator Belediye Meclisi kararı ile Baga Toiruu Caddesinin Ankara adı verilen kıs-mı üzerinde bulunan 5. Okula Atatürk Okulu adı verilmiştir. Daha önce hiç tamir görmemiş olan elli yıllık okulun tadilat işleri ve çevre düzenlenmesi yapılmış ve bu çalışmalardan sonra okula bir bilgi-sayar laboratuarı kurulmuştur.

Bayan Ulgi Deeluun İlçesi’nde bulunan Bolaşak Or-taokulu ve Bayan Ulgi Ulankhus İlçesi’nde bulunan bir okul ile 116 No’lu kreşin tadilat ve tefrişatı 2008

yılında Moğolistan’da eğitim alanında yürütülen di-ğer proje ve faaliyetlerdir.

Sağlık

Sağlık hizmetlerine olan ihtiyacın yeterince karşıla-namadığı ülkede Moğolistan Sağlık Bakanlığı işbir-liğinde, Ulan Bator 1 No’lu Hastanesi’nde bulunan Kan Merkezi’nin rehabilitasyonu amacıyla bir proje başlatılmıştır.

Söz konusu proje çerçevesinde, anılan kan mer-kezinin mevcut kapasitesinin ve plazma üretiminin arttırılması hedeflenmekte olup bu kapsamda 6 doktor, 2 hemşire ve 2 teknisyene Türkiye’de 60 gün süreyle eğitim verilmiştir.Atatürk Okulu Onarımı

116 No’lu Kreşin Onarımı ve Donanımı

Az nüfuslu, geniş topraklara sahip, denizle bağlan-tısı olmayan, ancak zengin maden rezervleri bu-lunan Moğolistan’ın ekonomik büyümesi istikrarlı ve artan bir seyir izlemektedir. Pazar ekonomisine geçişin sıkıntılarının yaşandığı ülkede, işsizliğin ve fakirliğin azaltılması, maden üretiminin arttırılması, imalat sanayinin oluşturulması kalkınma stratejile-rinin ana hedefleridir.

Eğitim, sağlık, su, gıda, enerji gibi birçok alanda temel ihtiyaçların karşılanması noktasındaki eksik-likler, ülkemizi güçlü tarihsel bağlara sahip olduğu Moğolistan ile kalkınma alanındaki işbirliğini güç-lendirmeye sevk etmektedir. 2008 yılında ülkede daha çok sosyal altyapılar ve hizmetler alanında projelere ağırlık verilmiştir.

Yapılan incelemelerin ardından Moğolistan Sağlık Ba-kanlığı tarafından “Moğol-Türk Kan Bankası Kurul-ması ve İşletilmesi Projesi” kapsamında kan ban-kası için uygun mekan tahsis edilmiştir.

Moğol-Türk Kan bankası için gerekli olan ve tama-mı Türkiye’den temin edilen tıbbi cihazlar ve büro malzemeleri Kan Bankası Müdürlüğüne hibe edil-miştir.

Kültürel İşbirliği ve Turizm

Moğolistan’da bulunan Göktürk Abideleri Türk ta-rihinin bugün için bilinen en eski yazılı belgeleri-dir. Anıtların yeniden inşa edilerek, 1300 yıl önceki durumlarının canlandırılması amacıyla Moğolistan Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığı ile 1994 yılında imzalan protokolle Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi (MOTAP) başlatılmıştır. 1994 yılından bu yana proje kapsamında bölgede yapılan kazı çalış-maları ile tarihimizin nadide parçalarından birçoğu gün ışığına çıkarılmıştır.

Bu çalışmalar neticesinde Bilge Kağan Anıtı’nın tüm detayları ortaya çıkarılmış, böylece önümüzdeki dönemlerde yapılması düşünülen “yeniden canlan-dırma projesi” için de taslak bir planlama oluşturul-muştur. Müze ile beraber çevre düzenlemesi ve gü-venlik duvarlarının yapılması işleri 2007 yılı sonunda tamamlanmıştır.

2008 yılı itibariyle proje çerçevesinde Orhun Müzesi açılmıştır. Türk tarih ve edebiyatının ilk yazılı örnek-leri olması bakımından büyük önem taşıyan Orhun Anıtları, müzenin inşasıyla koruma altına alınmıştır.

Orhun Müzesi Projesi’ne ilişkin ikinci aşama; müze-de sergilenecek kültür varlıklarının teşhir-tanzim ça-lışmaları olup, 2009 yılında Müze’nin teşhire uygun hale getirilmesi planlanmaktadır.

Ulaşım imkanları yetersiz olan Moğolistan’da kara-yolu yapım çalışmalarına katkı sağlamak ve Göktürk Anıtlarına ulaşımı kolaylaştırmak amacıyla Arhangay vilayeti Hashat ilçesi sınırları içerisinde bulunan (Ho-şo-Saydam) Orhun Anıtları’nın bulunduğu bölgeyi, Uvurhangay vilayeti Karakurum ilçesine bağlayan 46 kilometrelik Bilge Kağan Karayolunun yapımı ta-mamlanmıştır. Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi (MOTAP) kap-samındaki karayolunun yapımının tamamlanmasıy-la, Hoşo Saydam ile Karakurum arasındaki mesafe yarım saatte ve güvenli bir şekilde kat edilebilecek duruma gelmiştir. 2005 yılında temeli atılan Bilge Kağan Karayolunun açılışı 2008 yılında yapılmıştır.

Orhun Müzesi

Bilge Kağan Karayolu Temel Atma Töreni

Yol Açılışı

37

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU


Tarialan İlçe Okuluna Sözlük Dağıtımı Atatürk Okulunun Tadilatı ve Tefrişatı ile Okula Bilgisayar Laboratuarı Kurulması

Eğitim, Araç, Gereç, Mobilya ve Metal İşleri Üretim Atölyesi Projesi

Bayan Ulgii Delun İlçe Okulu Tadilatı ve Tefrişatı Bayan Ulgii Ulankus Okulu Giriş Salonunun Tadilat ve Tefrişatı

Türkiye’de Yüksek Eğitim Gören Moğol Öğrencilerin Desteklenmesi

Mogolistan’da Kan Bankacılığının Geliştirilmesi Projesi *

Uvs Vilayeti Tarialan İlçesinde 2 Adet Su Kuyusu Açılması

Moğolistan Maliye Bakanlığı Uzmanları ve Eğiticilerine Vergi Alanında Eğitim

Moğolistan Eğitim Bakanı’nın Türkiye Programı Moğolistan Olağanüstü Durumlar Genel Müdürlüğü Uzmanlarına Deprem Konusunda Sivil Savunma Eğitimi

Faaliyetlerinin Güçlendirilmesi Projesi* Ulan Batur Cumhuriyet Savcısı’nın Türkiye Programı

Bayan Ulgii-Bilecik Kardeş Şehir Organizasyonu Arular Derneği Dikiş Nakış ve Bilgisayar Kurslarına Donanım Desteği

Bayan Ulgii Vilayeti Yaşlılar Komitesi Binasının Tefrişi

Jargalant Köyü 116. Kreş Tefrişi Nevruz Şenliği Selenge Vilayeti Sukhbaatar İlçesinde 5 Adet Oyun-Spor Parkı Yapılması

Çingiltey Belediyesine Bayrak Köşesi Yapımı

Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler Moğol Medya Grubunun Türkiye Programı

Üretim Sektörleri Şap Hastalığıyla Mücadele Konusunda İnceleme Programı

Fidan Yetiştiriciliği Konusunda İnceleme Programı Moğolistan İnşaat ve Kentsel Kalkınma Bakanlığı Personeline Eğitim

Çoklu ve Çakışan Sektörler Bilge Kağan Karayolu, Orhun Müzesi ve Atatürk Okulu Açılış Organizasyonları

İnsani Gıda Yardımı Dar Gelirli Üniversite Öğrencilerine Gıda Yardımı

26,84

23,71

1,24

9,30

6,63

1,46

7,32

1,24

22,38

20

16

12

8

4

0

28

24






9.Acil Yardım Diğer


2008 Yılında Moğolistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: TaşkentYönetim Biçimi: CumhuriyetResmi Dili: Özbek TürkçesiNüfus: 28.268.440 (2008 tahmini)Yüzölçümü: 447.400 km2

Etnik Gruplar: Özbek (% 80), Rus (% 5,5), Tacik (% 5), Kazak (% 3), Diğer (% 6,5)Başlıca Dinler: Müslüman (% 88), Ortodoks (% 9), Diğer (% 3)Başlıca Diller: Özbek Türkçesi (% 74,3), Rusça (% 14,2), Tacikçe (% 4,4), Diğer (% 7,1)

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 99,3 (2003) Erkek: % 99,6 Kadın % 99Bebek Ölüm Oranı: 67,78/1.000 (2008 tahmini)GSMH (Satın Alma Gücü Paritesi): 71,63 milyar $ (2008 tahmini)GSMH - Kişi Başı (SAGP): 2.600 $ (2008 tahmini)GSMH - Sektörlere Göre: Tarım: % 28,2, Sanayi % 33,9, Hizmetler % 37,9Enflasyon Oranı: %13,5 (2008 tahmini-resmi rakam)İşsizlik Oranı: % 0,9 (2008 tahmini - Özbekistan Çalışma Bakanlığı)İhracat: 9,96 milyar $ (2008 tahmini)İthalat: 6,5 milyar $ (2008 tahmini)Başlıca İhracat Ortakları: Rusya (% 22,4), Polonya (% 10,4), Türkiye (%9,4), Kazakistan (%6,1), Macaristan (%6), (2007)Başlıca İthalat Ortakları: Rusya (% 30,1), Çin (% 13,3), Güney Kore (%13), Almanya (% 6,3), Kazakistan (% 6,2), (2007)






ÖZBEKİSTAN

Syrdariya

NarinÇirçik

Zarafşon

Vakş

Darya-y

e Kon

duz

Indus

Darya-ye Marghab

Garagum Kanaly

Har

irud

Kashet Rud

Rud-e Atrak

AmuDaryeM

urgap Deryasy

Kofa

mih

on

Surk

onda

ryo

Panj

Kızılsu

Murghob

SarygamyshKoli

ŞardaraBarajı

SarigamishKuli

AralGölü

K a z a k i s t a n

Türkmenistan

Özbekistan

İran Afganistan

Tacikistan

Kırgızistan

Muynoq

Qunghirot

DashhowuzUchquduq

Denow

Çirçik

AngrenKokand

Celal Abad

Oş

Nukus

Urganç

BukhoroSemerkant

Kuarşi

Gülistan Fergana

Namangan

Andijon

NavoiyJizzakh

Taşkent

55

55

45

40

35

45

40

35

60 65 70 75

75

60 65 70

4.1.6.

Semerkant Registan Meydanı

Taşkent Amir Timur Müzesi

39

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Sovyet döneminde inşa edilmiş sanayi yapısı ve 28 milyonu aşan nüfusu ile bölgedeki diğer cumhuri-yetlere göre ekonomik olarak daha gelişmiş olan Özbekistan, sahip olduğu yeraltı kaynakları ile de dikkat çekmektedir. 2008 yılı sonunda Avrasya Eko-nomik İşbirliği’nden ayrılan Özbekistan, Uzak Doğu ve Arap ülkeleri ile ilişkilerini geliştirmesine ve Avru-pa Birliği’ne yakınlaşmasına ve küresel malî krizden asgari seviyede etkilenmesine rağmen, geçen yıllar-da milli gelir düzeyinde gözlenen yükselme eğilimi-ni, 2008 yılında sürdürememiştir.

2008 yılında tarım sektörünün en fazla istihdam ya-ratan sektör olması ve ülkenin en büyük ihracat gelir kaynağını oluşturması sebebiyle Özbekistan’a bu alanda destek verilmiştir. Diğer yandan yeni sağlık uygulamalarının tanıtılması ve uzman eğitimleri ile sağlık sektörü desteklenen bir diğer sektör olmuş-tur.

SağlıkDünyada her 10 bin insandan birinin kemik iliği nakline ihtiyaç duyması, hastalıkların oluşmasında radyasyondan etkilenen ve Çernobil faciasına uğ-ramış yakın bölgelerde bu ihtiyacın daha yüksek olması gibi ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak, Özbekistan’da Kemik İliği Nakli Merkezi Kurulması

Projesi başlatılmıştır. Başkanlığımız, Ankara Bayındır Hastanesi ve Özbekistan Sağlık Bakanlığı işbirliğin-de yürütülen proje kapsamında;

Özbekistan Hemotoloji ve Kan Nakli Bilimsel Araş-tırma Enstitüsü’nün 8 doktorunun konu ile ilgili ola-rak Ankara’da değişik sürelerle staj yapmaları ve Merkezin teknik altyapısının oluşturulabilmesi için 2 ayrı program kapsamında Özbek yetkililerin ül-kemizde yerinde inceleme yapmaları sağlanmıştır. Özbekistan’ın ilk kemik iliği nakli merkez için gerek-li ekipman ve cihazların alımı 2008 yılında itibariyle gerçekleştirilmiştir.

Kemik İliği Nakli Merkezi Kurulması Projesi Kapsamında Özbek Doktorlara Yönelik Staj Programı

Tekerlekli Sandalye DağıtımıÖzbek Uzmanlara Türkiye’de Sağlık Eğitimi

Özbek doktorların mesleki bilgilerini artırmak için yü-rütülen bir diğer sağlık programı kapsamında ise 4 kardiyologun ülkemizde uzun süreli eğitim almıştır. Bu alanda 2008 yılı sonuna kadar eğitime katılan kar-diyolog sayısı 20’ye ulaşmıştır.

Özbekistan Sağlık Bakanlığı uluslararası donör kuru-luşlara işbirliği çağrısında bulunarak çeşitli sağlık pro-jelerine destek aramaktadır. Bu kapsamda çocuklara yönelik açılan aşı kampanyasına destek olmak ama-cıyla Devlet Sıhhi Epidemiyoloji Merkezi’ne, 500.000 doz AKDS (Difteri-Boğmaca-Tetanos) ve 3’lü karma aşısı 400.000 doz “Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak” üçlü kombine MMR aşısı hibe edilmiştir.

TarımÖzbekistan Tarım ve Su İşleri Bakanlığı ile imzala-nan “Tarım Alanında İşbirliği Protokolü”ne istinaden

Özbekistan’nın bu ilk modern serasında ısıtma, soğutma, havalandırma, sulama, gübreleme gibi işlemler bilgisayar kontrollü olarak yapılmaktadır. Domates, biber, salatalık gibi sebzelerin üretiminin yanı sıra, sera süs bitkileri, kesme çiçek, çilek gibi ürünlerin yetiştiriciliğine de uygun olan serada 120 ton ürün yetiştirme kapasitesi mevcuttur.

2008 yılında açılışı yapılan sera Özbekistan Hükü-metince, “Seracılık Teşvik Programı” için örnek sera ilan etmiştir.

Yine tarım sektöründe gerçekleştirilen projelerin-den biri antepfıstığı yetiştirilmesi projesidir. Antep-fıstığının gen merkezlerinden biri olan ve dünya’nın 3.cü büyük antepfıstığı üreticisi durumunda olan ülkemizin, antepfıstığı yetiştiriciliği ve işlenmesi ko-nusundaki tecrübelerini Özbek tarafına aktarılması, kırsal alanda yaşayan insanlar için yeni gelir kaynak-ları oluşturulması ve ülke ekonomisinin gelişmesine katkı sağlanması hedeflenmiştir.

Özbekistan’da çağdaş seracılığın geliştirilmesi, ta-rımda verimliliğin artırılması, yoğun tarım teknikle-rinin öğretilmesi yoluyla işsizliğin azaltılması, çift-çilerin ekonomik düzeylerinin yükselmesi amacı ile Özbekistan Tarım ve Su İşleri Bakanlığı’na bağlı Tarımsal Mekanizasyon ve Elektrifikasyon Enstitüsü (UzMEİ) arazisinde 5000 m2lik bir alana sera kurul-muştur.

Seracılık Teşvik Programı Antepfıstığı Yetiştiriciliği Eğitimi

41

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


Özbekistan’da 6 Eyalette 6 Okulda 6 Bilgisayar Laboratuarı Kurulması Projesi

Plastik Cerrahi Projesi Kemik İliği Nakil Merkezi Projesi Staj Programı Özbekistan’daki V. Vahidov Cerrahlık Merkezi Kardiyologlarına Eğitim

12. Bakteriyoloji ve Uygulamalı Mikrobiyoloji Kongresi

Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası ISO 9000 Kalite Yönetimi Standart Belgesi Eğitimi

Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası Uzmanlarına Eğitim

Kara Para İle Mücadele Eğitimi Projesi KDV Mükelleflerinin Vergi Hesap Konularında Eğitimi Projesi

Veri Tabanı Sistemi Eğitimi Göktürk Sikkeleri Albümü “Yönetim Organı Temsilcilerin Seçimi ve

Seçmenlerin Siyasi Kültürünün Yükseltilmesi Konuları” Konferansı

Prof. Dr. Shamsiddin KAMOLIDDIN’nin “Türk Kültür Tarihi ve Samanoğullları” Konulu Araştırmasının Desteklenmesi

Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler Özbekistan’da Sigortacılığın Geliştirilmesi Projesi Cihan Edebiyatı Dergisine Yayın Desteği İlimler Akademisi, Şarkşinaslık Enstitüsü Dergisi’ne Basım Desteği

Üretim Sektörleri Kadın Girişimciliği İnceleme Programı Özbekistan’da Balıkçılığın Geliştirilmesi Projesi Tavuk Yetiştiriciliği İnceleme Programı

13,74

20,68

27,36

2,17

6,776,21

1,02

22,06

20

16

12

8

4

0

28

24

1. Eğitim 2. Sağlık 4. Sivil Altyapılar




8.ÇokluÇakışanSektör

Diğer


2008 Yılında Özbekistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent : Duşanbe


Resmi Dili: Tacikçe

Nüfus: 7.211.884 (2008 tahmini)


Etnik Gruplar: Tacik (% 79,9), Özbek (%15,3), Rus (%1,1), Kırgız (%1,1), Diğer (% 2,6)

Başlıca Dinler : Müslüman (% 90), Diğer (% 10)

Başlıca Diller : Tacikçe (Resmi), Rusça

Okur - Yazarlık Oranı : Toplam: % 99,5 (2000)Erkek % 99,7 Kadın: % 99,2

Bebek Ölüm Oranı : 42,31/1. 000 (2008 tahmini)


GSMH - Kişi Başı (SAGP) : 2.100 $ (2008 tahmini)

GSMH - Sektörlere Göre : Tarım % 23,6, Sanayi % 30,6, Hizmetler % 45,8


İşsizlik Oranı : % 2.3 (2008 tahmini-resmi rakam)

İhracat : 1.675 milyar $ (2008 tahmini)

İthalat : 3,798 milyar $ (2008 tahmini)

Başlıca İhracat Ortakları : Hollanda (% 38,9), Türkiye (%32,5), Rusya (%6,6), Özbekistan (%5,9), İran (%5,1) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları : Rusya (% 32,1), Kazakistan (% 13,1), Çin (%10,8), Özbekistan (%8,4), Azerbaycan (% 8) (2007)

Türkiye ile Ticaret : İhracat: 147.727 bin $ (2008) İthalat: 176.451 bin $ (2008)

Dış Borç : 1,681 milyar $ (2008)

Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus : % 60 (2007 tahmini)

Alınan Dış Ekonomik Yardım : 240 milyon $ (2006)

İnsani Kalkınma Endeksi Sırası : 124. (2008)

TACİKİSTANSy

rdar

ya

Çirçik

Syrda

riya

Zarafshon

Surkhob

Bartang

Pomir

Pani

Pan

i

Kofa

rnih

onVa

khsh

Knduz

Amu Derya

Surk

hond

eryo

Kunar

Gilgit

Aksu

Kızılsu

Çatkal

Narin

Toktogul Barajı

ShardaraBogeni

Karakul

Kazakistan

Tacikistan

Çin

Özbekistan

Afganistan

Kırgızistan

Kırgızistan

Pakistan

Konibodom

Murgab

Uroteppa

Panjakent

İsfara

Garm

Ayni

Norak

Kujand

Horog

Kulyab

Duşanbe

69 72 75

42

39

36

69 72 75

42

39

36

4.1.7.

Ekonomik Kalkınma ve Ticaret Başkanlığı

Rudaki Caddesi, Duşanbe

43

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Nüfusunun büyük çoğunluğu gençlerden oluşan Tacikistan’da işsizlik ve yoksulluk acil çözüm bekleyen temel problemlerdir. İşsizlik nedeniyle Tacikistan’dan Rusya Federasyonu’na giden işçi sayısının yaklaşık bir milyon olduğu tahmin edilmektedir.

Dünyanın en zengin su kaynaklarına sahip ülkelerin-den biri olan Tacikistan’ın kaynak yetersizliği nede-niyle bu avantajını kullanamaması ve 1992-1997 yılları

arasında hüküm süren iç savaş ekonomik güçlükleri artırmış ve mevcut sanayi tesislerinden de verim alın-ması zorlaşmıştır.

Tacikistan’ın 2007-2009 Yoksulluğu Azaltma Stratejisi Raporu’nda yer alan hedefleri benimseyen Başkanlığı-mız, bu ülkeye yönelik proje ve faaliyetlerini daha çok Sosyal Altyapılar ve Hizmetler ile üretim sektörlerine yoğunlaştırmıştır.

Çorboh Köyü Zihinsel Engelli Çocuklar Okul ve Yetimhanesi Açılış Töreni

Barınma ve Konut

Hovar Milli Enformasyon Haber Ajansı’na Donanım ve Teknik Donanım Desteği

45

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


Uluslararası Beyin Olimpiyatları’na Destek Duşanbe 6 Nu’lu Sağlık Ocağı’na Jeneratör Hibesi Hisar İçme Suyu Projesi Kapsamında Jeneratör Hibesi

Tacikistan Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Hizmet-ler Birimine Donanım Desteği

Tacikistan Yatırım ve Devlet Mülkiyet Komitesi Uzmanlarına Eğitim

Maliye Bakanlığı Uzmanlarına Eğitim Özelleştirme Alanında Tacik Uzmanlara Eğitim El Sanatları Merkezi Kurulması Projesi* *

Türkçe El Yazması Eserlerin Korunması ve Dijital Ortama Aktarılması Amacıyla Türk Uzmanların Tacikistan’a İnceleme Programı

Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler Sivil Havacılık ve Hava Taşımacılığı Alanında Tacik Uzmanlara Eğitim

Hovar Milli Enformasyon Haber Ajansı’na Mali Destek ve Teknik Donanım Desteği

Üretim Sektörleri

Bitki Karantina Laboratuarları Oluşturulması Projesi Yeni Çeşitler Denenmesi ve Ekim Yönteminin Dü-zenlenmesi Yolu ile Tacikistan’da Pamuk Üretim Sektörünün Geliştirilmesi Projesi**

Serbest Bölgeler Kurulması Konusunda Uzman Eğitimi

Çoklu ve Çakışan Sektörler Çorboh Köyü Zihinsel Engelli Çocuklar Okul ve Yetimhanesi Bakım ve Onarımı*

1,89

3,393,73

1,76

9,86

2,61

58,52

22,06

50

40

12

8

4

0

60

5,24

3. Su ve Su Hijyeni

7.† retimSektšrleri


2008 Yılında Tacikistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Aşkabat

Yönetim Biçimi : Cumhuriyet

Resmi Dili : Türkmen Türkçesi

Nüfus : 5.179.571 (2008 tahmini)

Yüzölçümü : 488.100 km2

Etnik Gruplar : Türkmen (% 85), Özbek (% 5), Rus (% 4), Diğer (% 6)

Başlıca Dinler : Müslüman (%89), Ortodoks (% 9), Diğer (% 2)

Başlıca Diller : Türkmen Türkçesi (% 72), Rusça (%12), Özbek Türkçesi (%9), Diğer (%7)

Okur - Yazarlık Oranı : Toplam: % 98,8 (1999)Erkek % 99,3 Kadın % 98,3




GSMH - Sektörlere Göre : Tarım: %10,7 Sanayi: %38,8 Hizmetler: % 50,4

Enflasyon Oranı : %18 (2008 tahmini)

İşsizlik Oranı : %60 (2004 tahmini)

İhracat : 9,887 milyar $ (2008 tahmini)

İthalat : 5,291 milyar $ (2008 tahmini)

Başlıca İhracat Ortakları : Ukrayna (% 51,3), İran (% 18,5), Türkiye (%5) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları : BAE (% 14,3), Rusya (% 11,6), Türkiye (% 10,3), Çin (%9,1), Ukrayna (% 8,7) (2007)

Türkiye ile Ticaret : İhracat: 389.305 bin $ (2008)İthalat: 662.694 bin $ (2008)

Dış Borç : 1,4 milyar $ (2004 tahmini)

Yoksulluk sınırı altındaki nüfus : % 30 (2004 tahmini)



TÜRKMENİSTAN

Syrdariya

Amu Darya

Zarafshon

Karakum Kanalı

Murgap

Murgap

Harirud

Darya-y

e Helm

and

Kashaf Rud

Rud-e AtrakEtrek

Detyasy

Sarıkamış Gölü

Sarıkamış Gölü

KaraboğazkolGölü

HazarDenizi

AralGölü

KazakistanKazakistan

Özbekistan

Türkmenistan

Afganistan

Bekdaş

Kızılkaya

KumdağKızılarbat

Yerbent

Tezen Bayramali

Kerki Gowurdak

Saragt

Kuşka

Türkmenbaşı

Esengüli

Nebitdağ

Daşoğuz

Charjew

Mari

Aşkabat

55 60 65

40

35

55 60 65

40

35

4.1.8.

Aşkabat - Neutrality Arch’dan Görüntü

Türkmenistan Ulusal Müzesi

47

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

İdari ve Sivil AltyapılarTürkiye İstatistik Kurumu’nun desteğiyle yürütülmek-te olan “İstatistik İşbirliği Programı” kapsamında;

2007 yılında yeniden yapılandırılan Türkmenistan Devlet İstatistik Komitesi’nin modern bilgi işlem

teknolojisi imkânlarından yararlanması ve istatistik-sel çalışmaların otomasyonu için gerekli teknik do-nanım hibe edilmiş, Türkmenistan Devlet İstatistik Komitesi uzmanlarına yönelik dördü Ankara’da ye-disi Aşkabat’ta olmak üzere on bir eğitim programı

Uluslararası ilişkilerde tarafsızlık politikasını kararlı-lıkla uygulayan, enerji, tekstil, tarım ve inşaat alan-larında son yıllarda büyük atılımlar gerçekleştiren Türkmenistan; Ulusal Kalkınma Stratejisi sayesinde pamuk ihraç eden ülke konumundan sıyrılarak Orta Asya’nın tekstil ve hazır giyim merkezine dönüşme yolunda önemli adımlar atmıştır. Ekonomisini geliş-miş ülkelerin seviyesine çıkarmayı hedefleyen Türk-menistan, 2020 yılına kadar beş vilayet ve Aşkabat

şehrinin gelişmesine yönelik Stratejik Plan hazırla-mıştır.

Kalkınma yolunda hızla ilerleyen Türkmenistan’ın idari ve kurumsal yapılanma çalışmalarına destek ol-mak ve ülkemizin bilgi birikimini aktarmak amacıyla 2008 yılında, sosyal altyapılar ve üretim sektörlerin-de projeler yürütülmüştür.

İstatistik İşbirliği Programı

Sağlık

gerçekleştirilmiş olup toplam 97 Türkmen uzmanın eğitimlerden faydalanmıştır.

2009 yılında Türkmenistan’da gerçekleştirilecek olan nüfus sayımı için gerekli tedbirlerin alınması ve diğer yandan tarım istatistikleri, hane halkı araştırmalarına uygun örnekleme metotlarının geliştirilmesi gibi de-ğişik konularda gerçekleştirilen eğitimlerin ülkenin istatistik altyapısına önemli katkı sağlayacağı düşü-nülmektedir.

Tarım

Türkmenistan’da susuz, kurak ve diğer bitkilerin ge-lişemeyeceği yerlerde antepfıstığı yetiştirilmesi eko-nomi için büyük önem arz etmektedir.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığımız işbirliğinde 2007 yılında doğal olarak yetişen fıstıkların aşılanarak, yeni fıstık bahçelerinin oluşturulmasını amaçlayan, “Türkmenistan’da Antepfıstığı Yetiştiriciliği Projesi” geliştirilmiştir. 2008 yılında Türkmen ve Türk uzman-larının ortaklaşa gerçekleştirdiği seleksiyon ve saha çalışmaları neticesinde 9 adet çeşit örneği temin edilerek onlardan alınan aşı malzemeleri ile Aşkabat şehrine yakın yerlerde bulunan fıstık sahalarında aşı-lama yapılmıştır.

Ayrıca, Antepfıstığı Eğitim Merkezi kurulması için gerekli yer temin edilerek uygun hale getirilmiştir. Merkezin donanımı için çalışmalar devam etmekte olup, projenin başarısı ve edinilen tecrübeler ışığın-da, Orta Asya bölgesi uzmanlarının fıstık yetiştirici-liği hakkında görüş alışverişi ve tecrübe paylaşımı yapabilmeleri amacıyla, 2009 yılında bölgesel bir konferansın düzenlenmesi planlanmaktadır.

Antepfıstığı gen merkezlerinden birisi olan ve dünya çapında önemli bir konuma sahip ülkemizin tecrü-belerinin Türkmenistan’a aktarılmasıyla konu ile ilgili yeni işbirliği imkânlarının yaratılması beklenmekte-dir.

Topraklarının 2/3’lük kısmının çöllerle kaplı ol-ması sebebiyle kısıtlı tarım arazisine sahip olan

Antepfıstığı Yetiştiriciliği Projesi

El Sanatları Sergisinin Desteklenmesi

49

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


Bilgisayar Olimpiyatları

Aşkabat Bilim Olimpiyatları

İstatistik Alanında İşbirliğinin Geliştirilmesi Kapsa-mında Teknik Donanım Desteği

Sağlık Sektöründe İnsan Kaynaklarının İyileştiril-mesi Projesi

Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Önleme Birimi Polis Eğiticilerinin Eğitimi

Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Önleme Birimi Uyuşturucuyla Mücadele Eğitimi

NATO Rusya Konseyi Uyuşturucuyla Mücadele Eğitim Programı

“Türkiye’den Film Var” Projesi

I. Uluslararası İstanbul Sempozyumu

Uluslararası Gençlik Festivali

Mesleki Teknik Eğitim ve Donanım Desteği

Altın Asrın Altın Nesilleri Festivali

Turizm Metodolojik Merkezi’ne Donanım Desteği

Şarkı Müzik-İnsaniyet Ruhun Hazinesidir Festivali’ne Donanım Desteği

Uluslararası Film Festivali’ne Donanım Desteği

Aşkabat Huzur Evi’ndeki Yaşlılara Yardım

Türkmenistan Özürlüler Birliği’ne İnsani Yardım

Üretim Sektörleri Ankara Tavukçuluk Araştırma Enstitüsünce Geliştirilen Yumurtacı Hibrit ve Ebeveynlerin Türkmenistan’da Üretilmesi Projesi

Türkmenistan’da Antepfıstığı Yetiştiriciliğinin Ge-liştirilmesi Projesi

5,45

3,40

48,27

12,35

4,45

3,11

0,70

22,27

50

40

12

8

4

0

60



2008 Yılında Türkmenistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent : Kabil

Yönetim Biçimi : İslami Cumhuriyet

Resmi Dili : Darice ve Peştuca

Nüfus : 32.738.376 (2008 tahmini)

Yüzölçümü : 647.500 km2

Etnik Gruplar : Peştun (% 42), Tacik (% 27), Hazara (% 9), Özbek (% 9), Türkmen (% 3), Diğer (% 10)

Başlıca Dinler : Müslüman (% 99), Diğer (% 1)

Başlıca Diller : Darice (% 50), Peştuca (% 35), Türki Diller (% 11), Diğer (% 4)

Okur - Yazarlık Oranı : Toplam: % 28,1 (2006 tahmini)Erkek % 43,1 Kadın: % 12,6

Bebek Ölüm Oranı : 157,67/1.000 (2008 tahmini)


GSMH - Kişi Başı (SAGP) : 800 $ (2008 tahmini)

GSMH - Sektörlere Göre : Tarım %31, Sanayi %26, Hizmetler % 43

Enflasyon Oranı : % 13 (2007 tahmini)

İşsizlik Oranı : % 40 (2008 tahmini)

İhracat : 327 milyon $ (2007)

İthalat : 4.85 milyar $ (2007)

Başlıca İhracat Ortakları : Hindistan (% 22,8), Pakistan (% 21,8), ABD (% 20,5), Tacikistan (% 7,2), (2007)

Başlıca İthalat Ortakları : Pakistan (% 36,8), ABD (% 11), Hindistan (%5) (2007)

Türkiye ile Ticaret : İhracat: 8.506 bin $ (2008)İthalat: 136.886 bin $ (2008)

Dış Borç : 8,500 milyar $ (2004)Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus : % 42 (2007)Alınan Dış Ekonomik Yardım : 3 milyar $ (2006)İnsani Kalkınma Endeksi Sırası : 173.

AFGANİSTAN

Gowd-e Zereh

-

-

Helmand

Khash-

Farah-

Harut- -

Harirud--

Harirud--

Morghab-

Murgab

Kuşka

Amu Darya

Helmand

Darya

-ye P

anj

Konar

Pamir

Arghan

dab

Rowd-e Lurah-

Tarnak

Indus

Murgab

Türkmenistan

Tacikistan

Pakistan

Özbekistan

Hindistan

Hindistan

Afganistanİran

Çin

Qarah Bagh

-

-

Zaranj

Esadabad

Celalabad

Gardeyz

Zareh Sharan

Ghazni

Qalat

Tarin Kowt

Kandahar

SamanganBaghlan

Mezar-ı ŞerifŞebergan

Meymaneh

Qal'eh-ye NowChaghcharan

Farah-

Herat

LashkarGah

Bamian

Taloqan

Feyzabad

CharikarMahmud-eRaqi

Mehtarlam

Kunduz

Baraki

Kabil

34˚

32˚

30˚

36˚

36˚

64˚ 64˚ 64˚ 66˚ 68˚ 70˚ 72˚ 74˚

38˚

36˚

34˚

32˚

30˚

62˚ 60˚ 68˚ 70˚ 72˚ 74˚ 66˚64˚

4.1.9.

Baba Saab - Kandahar

Herat Müzesi

51

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Bununla birlikte, temel eğitimde toplam 69 okulun tefrişatı ve donanımı yapılmıştır. Sadece tefriş ve donanımı yapılan okullardan yararlanan öğrenci sa-yısı 52.000’dur.

Eğitim

İlköğretim öğrenci sayısının 6.2 milyon olduğu Afganistan’da, fiziki ortamların yetersizliği ve yetiş-miş öğretmen eksikliği göze çarpan en büyük prob-lem alanlarıdır. Binası olmayan okulların sayısının 4.345 olması, 2005-2007 yılları arasında 35 okulun inşa/tamir projesini yürüten ülkemizin, Afganistan’ın eğitim alanındaki açığını kapatmadaki gayretlerini en iyi şekilde desteklediğini göstermektedir.2008 yılına gelindiğinde eğitim alanında fiziki altya-pıların desteklenmesine ivme kazandırılmış, 9 ayrı vilayette 199 dersliğe sahip toplam 16 okul inşa edilmiştir. Ayrıca, Vardak Vilayetindeki Tarım Mes-lek Lisesi ve Cevizcan Vilayetindeki Habibe Kadiri Lisesi’nin yemekhane, lojman, misafirhane, niza-miye, çevre tanzimi ve müştemilatını da içeren 2 kompleksin yapımı gerçekleştirilmiştir.

1.000 öğrenciye eğitim imkânı sağlayacak olan Kabil Askeri Lisesinin inşası bu okullar arasındaki en göz alıcı olanıdır. 2008 yılında inşası tamamlanan okul-lardan faydalanacak öğrenci sayısı 16.744 olarak he-saplanmaktadır.

Uluslararası desteğin Afganistan’a girmesiyle 2001 yılından itibaren ekonomi bir ölçüde canlanmış, halk için sağlanan imkânlar göreceli olarak iyileştirilmiş, tarım ve hizmet sektöründe karşılaşılan aksaklıklar giderilmeye çalışılmıştır. Ancak Afganistan, ekono-misinin tarıma bağlı olması sebebiyle, halen günü-müzün ekonomik bakımdan az gelişmiş ülkelerinden biridir. Barınma, sağlık, içme suyu, enerji ve istih-dam ülkenin temel sıkıntılarını teşkil etmektedir.

Afganistan’ın uzun dönem hedefleri içerisinde eko-nomide sürdürülebilirlik, istihdam yaratma, yolsuz-lukla mücadele ve savaş sebebiyle büyük zarara

uğrayan altyapıların yeniden yapılandırılması yer almaktadır. Okuma yazma oranı yüzde 10 civarında olan Afganistan’da eğitim sektöründe diğer ülkeler-le işbirliğine büyük ihtiyaç duyulmaktadır.

Ülkenin istikrar arayışına ve refah seviyesinin düşük-lüğüne çözüm arayan ülkemiz, 2006 yılında Londra Konferansı’nda 5 yıl için 100 milyon ABD Doları ile 2008 Paris Konferansı’nda 3 yıl için 100 milyon ABD Doları tutarındaki taahhüdünü, daha çok Sosyal Alt-yapılar ve Hizmetler programlarıyla yerine getirmek-tedir.

2008 yılında Afganistan’da İnşa Edilen Okullar

Herat Vilayeti 16 Sınıflık Kız Lisesi Öğretim Binası

FARAH

NIMROZHILMAND

KANDAHAR

ZABULPAKTIKA

GHAZNI

URUZGAN

DAYKUNDI

LOGAR

KHOST

TAHAR

BADAHŞAN

BAGHLAN

BELH

CEVİZCAN

SARI PUL

BAMYAN

FARYAB

BADGHIS

HERAT GHOR

PARWAN

PANJSHER

KABİLVARDAK

KUNAR

PAKTYA

SAMANGAN

KUNDUZ

NURISTAN

NANGARHAR

KAPISA

CEVİZCAN VİLAYETİ 1 İLKÖĞRETİM

1 LİSE KOMPLEKSİ

BELH VİLAYETİ1 İLKÖĞRETİM

FARYAB VİLAYETİ 1 LİSE

HERAT VİLAYETİ 1 LİSE

VARDAK VİLAYETİ 4 İLKÖĞRETİM

3 LİSE 1 LİSE KOMPLEKSİ

KABİL VİLAYETİ 1 Askeri Lise Kompleksi

1 LİSE

BADAHŞAN VİLAYETİ 1 LİSE

TAHAR VİLAYETİ 1 LİSE

KUNDUZ VİLAYETİ 1 İLKÖĞRETİM

Takhar Vilayeti Talokan İlçesi Saraysangi Mahallesi 16 Sınıflık Kız Lisesi

SağlıkSağlık sektöründe yapılan çalışmalar kapsamında; 2006 ve 2007 yıllarında işletimi üstlenilen Meymene Afgan-Türk Dostluk Hastanesi ve Şibirgan Afgan-Türk Dostluk Hastanesi 2008 yılında da işletilmeye devam edilmiş olup hastaneler günde 650 hastaya hizmet vermektedir. Benzer şekilde 2007 yılı içeri-sinde kurulan ve günde 225 kişiye hizmet veren iki ana-çocuk sağlığı kliniği ve iki gezici hastanenin de işletilmesine 2008 yılında devam edilmiştir. Ayrıca 2008 AİSA Bagrami Dostluk Kliniği işletilerek 41.000 kişiye hizmet verilmiştir. Başkanlığımızca işletilen sağlık birimlerinde 2008 yılında 407.106 kişiye sağ-lık hizmeti verilmiştir. Söz konusu sağlık birimleri, Afganistan’da yabancı kuruluşlar tarafından işletilen hastaneler ve klinikler arasında örnek teşkil etmek-tedir. 2007 yılında tadilatı ve tefrişatı yaptırılarak işle-timine başlanmış olan Kabil İbn-i Sina Hastanesi’nin 2008 yılı içerisinde onarımı gerçekleştirilmiş ve yeni bir ameliyathane eklenerek, donatılmıştır.

2008 yılında mevcut hastane ve kliniklere ilave ola-rak Vardak Vilayeti Çak İlçesi Çavni Köyünde, Jagatu İlçesi Mangali Köyünde ve Behsud İlçesinin Marak ve Rakul köylerinde birer adet olmak üzere toplam 4 Klinik Binası İnşaatı ve kliniklerin müştemilatları yapılmıştır. Ayrıca, Kabil ve Semengan’da 2 yeni kli-niğin inşasına başlanmıştır.

Kabil Atatürk Çocuk Hastanesinin onarımı ve Kabil Musa-i Hülya CHC Kliniğinin tefrişatı ve donanımı, Mezar-ı Şerif Çocuk Hastanesinin donanımı sağlık alanında gerçekleştirilen diğer faaliyetlerdir. Hasta-neler ve kliniklere ambulans verilmek suretiyle has-tanelerin güçlendirilmesi ve sağlık hizmetlerinden faydalananların sayısının her geçen gün artması

sağlanmaktadır. Günümüze kadar işletmesi yapılan, inşası gerçekleştirilen hastane ve kliniklerden yakla-şık 406 bin Afgan vatandaşının yararlandığı hesap-lanmaktadır.

Diğer yandan, hastane ve kliniklerde görevli sağlık personelinin ülkemizde eğitim almaları sağlanmakta olup, 2008 yılında 41 işletmesi üstlenilen sağlık ku-rumlarından olmak üzere toplam 71 sağlık personeli Türkiye’de kapasite geliştirme eğitimi almıştır.

Su ve Su HijyeniYıllardır süren savaşlar sebebiyle ülke genelinde ya-şanan altyapı eksikliği temiz içme suyu başta olmak üzere su ve su hijyeni alanında ciddi mağduriyetler doğurmaktadır. Ülkede barajların olmayışı ve buna bağlı olarak su dağıtımını sağlayacak şebeke siste-minin eksikliği kuyu açmak suretiyle suya erişimi zo-runlu kılmaktadır. Afganistan’da temiz içme suyuna sahip tek vilayet Herat olup ülke genelinde temiz suya erişim oranı %23’tür.

Başkanlığımızca yürütülen projeler kapsamında açılan su kuyuları daha çok okul bahçelerine yo-ğunlaştırılmıştır. Afganistan’ın çeşitli vilayetlerinde 2005-2007 yılında açılan 78 su kuyusundan toplam 230.000 kişi faydalanmıştır. 2008 yılında 88 su kuyu-su açılmış ve 290.00 kişi faydalanmıştır.

2008 yılında vilayetlere göre açılan su kuyusu ve ekipman destekleri ile yararlanan kişi sayısı tabloda takdim edilmektedir.

Afganistan’da TİKA Tarafından İşletilen Talokan Çocuk ve Ana Sağlığı Kliniği

Musa-i Hülya Kliniği

53

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Gıda Yardımı

Sünnet Şölenleri Ulusal Proje ve Bilim Olimpiyatı

34,18

41,99

3,88

2,050,21

14,54

0,141,70 1,31

40

30

35

20

25

10

15

0

5

45



5. Diğer Sosyal

Altyapı ve Hizmetler



9.AcilYardım

Diğer


2008 Yılında Afganistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler


Afganistan genelinde 27 Okulun Tefrişatı Kabil İli’nde 2 Lisenin İnşası Kabil Vilayeti Kabil Üniversitesi Spor Kompleksi Proje Çizimi ve Yapımı

Kabil İlinde Yeni İnşa Edilecek ve Rehabilitasyonu Yapılacak Asfalt Yollara ve Köprülü Kavşağa Ait Mimari / Mühendislik Uygulama Projelerinin Hazırlanması

Kabil İli De Afganan – Baraki – Nadiriye Lisesi Arasındaki Cadde’nin Asfaltlanması**

Kabil İli Kampdoğan-Celalabad Yolu Arasındaki Caddenin Asfaltlanması

Kabil Vilayeti Musay-ı Hülya Beldesi CHC Kliniği Tıbbi Donanım ve Mobilya Tefrişatı,

Vardak Vilayeti Daşt-i Dut Kliniği Tıbbi Donanım ve Mobilya Tefrişatı,

Kabil İli İbn-i Sina Hastanesinin Renovasyon Projesinin Çizimi, Danışmanlık ve Kontrollük İşinin Yapımı

Kabil İli İbni Sina Hastanesi Kompleksi Tadilatı ve Yeni Ameliyathane Binası İnşası

Cevizcan İli’nde 1 İlköğretim Okulunun İnşası Cevizcan Vilayeti Akça İlçesinde Habibiye Kadiri Kız Lisesi Lojman, Misafirhane, Yol, Çevre Duvarı ve Müştemilatı Proje Çizimi ve Yapımı**

Kunduz Vilayeti Deşt-i Arçi İlçesi Molla Kulu Köyü İlköğretim Okulu İnşası**

Vardak Vilayeti’nde 4 İlköğretim Okulunun ve 3 Lisenin İnşası**

Vardak Vilayeti’nde 2 Basic Health Center (BHC) Klinik Binası Müştemilatı ve İnşası

Vardak Vilayeti’nde 2 CHC Klinik Binası Müştemilatı ve İnşası

Vardak Vilayeti’nde 3 Çevre Duvarı Yapımı Vardak Vilayeti Polis Eğitim Merkezi Mutfak Binası, Stabilize Yol ve Menfez Yapımı

Vardak Vilayeti Behsud-1 İlçesi Halıcılık Malzemeleri Temini, Kurslar Verilmesi ve Ürünlerin Pazarda Satılması

55

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Vardak Vilayeti Meydan-i Şehir İli Tarım Meslek Lisesi Çevresine Mutfak ve Yemekhane Binası, Atölyeler, Nizamiye Binası, Çevre Tanzimi ve Müştemilat Proje Çizimi ve Yapımı

Vardak Vilayeti Tarım Meslek Lisesi Yeni Bilgisayar Laboratuarı Kurulumu

Vardak Vilayeti Tarım Meslek Lisesi Yeni Yemekhane Binası Tefrişatı

Vardak Vilayeti Tarım Meslek Lisesi Yurt Binaları Tefrişatı

Takhar Hoca Bahauddin Ana ve Çocuk Sağlığı Kliniği’ne Ambulans Alımı

Takhar İli’nde 4 Lisenin Tefrişatı** Herat Vilayeti’nde 1 Lisenin Öğretim Binası İnşası ve Müştemilat İşleri Yapımı**

Faryab Vilayeti’nde 1 Lisesinin İnşası ** Badahşan Vilayeti’nde 1 Lisenin İnşası ** Cevizcan Habibe Kadiri Kız Lisesi Hizmet Binası ve Geçici Lojman Tefrişatı**

Belh Vilayeti Çarbulak İlçesi 8 Sınıflık Kız İlköğretim Okulu Öğretim Binası İnşası ve Müştemilat İşleri Yapımı**

Semengan Vilayeti Aybek İli Kadın Sanat ve Meslek Okulu’na Donanım Desteği

Afganistan Kara Harp Okulu Kolaylık Tesisleri Yapım İşi ve Tefrişatı

AISA Bagrami Türk-Afgan Dostluk Comprehensive Health Center (CHC) Kliniği’nin İşletilmesi ve Afganistan Halk Sağlık Bakanlığı’na Devri

Atatürk Çocuk Hastanesi İşletimine Destek Verilmesi

Meymene Afgan-Türk Dostluk Hastanesi’ne Ambulans Alımı

“Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Heyetinin Afganistan’a Çalışma Ziyareti”nin Desteklenmesi

Afganistan İslam Cumhuriyeti (A.İ.C.) Aşiret ve Kabilelerden Sorumlu Bakanlığa Donanım Desteği

Afganistanlı Üst Düzey Bürokrat ve Gazetecilerin Türkiye Ziyareti

Aydın Afganistan Kültür Derneği’ne Donanım Desteği

Hadaf Kültür Vakfı’na Donanım Desteği Afganistan Genelinde Açılması Planlanan 70 Adet Su Kuyusu Açılması Danışmanlık ve Kontrollük Hizmeti

Afganistan genelinde 88 Su Kuyusu Açılması Sağlık Alanında 71 Afgan Sağlık Personeline Türkiye’de Eğitim Verilmesi

Türkiye’den gelen 2 Uzman tarafından Afganistan Milli Standartlar Enstitüsü’nde 15 Afgan Uzmana Kapasite Geliştirme Eğitimi Verilmesi

Afganistan Bağımsız İdari Reform Heyetinin (7 kişi) Türkiye Ziyareti

Kabilelerden Sorumlu Bakanlığa Bilgisayar Alımı Vardak Meydanı Şehir Şura Salonu, Çevre Duvarı ve Müştemilatı İnşası

AİC Kara Harp Okulu Tercümanları Maaş Ödemeleri (7 Kişi)

AİC Askeri Lisesi Tercümanları Maaş Ödemeleri (3 Kişi)

ÇATOM Projesi Kapsamında GAP’tan 2 Uzmanın Afganistan’ı İnceleme Ziyareti

Belh Vilayeti’nin, Belh İlçesi Hoca Golak Köyü’nde bulunan “Hz. Mevlana’nın Doğduğu Evin Restorasyonu’nun yapılması”

Tika Tanıtım Broşürlerinin Çerçevelenmesi Kabil Pulh-i Khomri Cami Tadilatı Cevizcan/Akça Çocuk Parkı Yapımı Mezar-ı Şerif Park Projesi Çizimi Belh/Mezar-ı Şerif/Nuri Huda Halk Eğitim Merkezi Tadilatı

Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler Vardak Vilayeti 500 ton Kapasiteli Soğuk Hava Deposunun Tefrişatı

Vardak Vilayeti Saydabad İlçesi 1.000 ton Kapasiteli Soğuk Hava Deposunun Tefrişatı

14. Uluslarası Ambalaj Endüstrisi Fuarına Katılımcı Gönderilmesi (1 Kişi)

Teknolojik Öngörü Fuarına Katılımcı Gönderilmesi (1 Kişi)

Üretim Sektörleri Vardak Vilayeti Narh İlçesi Badem Köyü ve Çak İlçesinde İki Adet Kayısı İslimleme Odası Yapımı ve Tefrişatı

Vardak Vilayeti Meydan-ı Şehir Veteriner Kliniği Tefrişatı

Afganistan İslam Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı’na 250 adet Zeytin Fidanı Hibe Edilmesi

Vardak İli Ziraat Müdürlüğü Personeline Meyvecilik Konusunda Türkiye’de Eğitim Verilmesi (7 kişi)

Vardak İli Hayvan Kliniği Veterinerlerine Türkiye’de eğitim verilmesi (4 kişi)

Acil İnsani Yardımlar 2008 yılı İnsani Yardım Programı” Kapsamında 25 Vilayette Toplam 613 Ton Gıda Malzemesinin Dağıtımı


VE FAALİYETLER

4.2 BALKANLAR VE DOĞU AVRUPA

ARNAVUTLUK

BOSNA HERSEK

KARADAĞ

KOSOVA

MAKEDONYA

MOLDOVA

UKRAYNA

Başkent: Tiran


Resmi Dili: Arnavutça

Nüfus: 3,619,778 (2008 tahmini)


Etnik Gruplar: Arnavut (% 95), Diğer (% 5)

Başlıca Dinler: Müslüman (% 70), Ortodoks (% 20), Katolik (% 10)

Başlıca Diller: Arnavutça

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 98,7 (2006)

Erkek % 99,2 Kadın % 98,3


GSYH (Satın Alma Gücü Paritesi) : 21,82 milyar $ (2008 tahmini)

GSYH - Kişi başı (SAGP): 6.000 $ (2008-tahmini)

GSYH - Sektörlere göre: Tarım % 21,7 Sanayi % 20,3, Hizmetler % 58


İşsizlik Oranı: % 12,5 (2008)



Başlıca İhracat Ortakları: İtalya (% 72), Yunanistan (% 8,8), Çin (%2,7) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları: İtalya (% 27,6), Yunanistan (% 14,8), Türkiye (% 7,4), Çin (%6,8), Almanya (% 5,6), (2007)

Türkiye ile Ticaret : İhracat: 36.697 bin $ (2008)

İthalat: 305.743 bin $ (2008)

Dış Borç : 1,6 milyar $ (2004)

Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus : % 25 (2004)



ARNAVUTLUK

LakeUlzës

OhridGölü

PrespaGölü

KüçükPrespaGölü

FierzesGölü

Drin i Zi

Bunë

Mat

Erzen

Shkumbin

Dev

oll

Se

man

Osum

Vjosë

Vjosë

Drino

A D R İ Y A T İ KD E N İ Z İ

LakeScutari

Koplik

Puk ëKukes

PeşkopiReşen

Kruje

Kavaj

PeqinCerrik

Elbasan

Korçe Bilişt

Ersek

Çorovode

Permet

Vlore

Gjirokaster

Sarande

Tepelen

Delvine

Durres

Luşnje

Fier

Burrel

Bulkuiz

Librazd

Gramş Pogradec

Kuçove

Ballş

Berat

Lezhe

Krume

Şkoder

Bayram Curri

Tiran

Karadağ

Kosova

Yunanistan

Makedonya

4.2.1.

Elbasan Kalesi

Rinia Park - Tiran

59

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

EğitimOkur yazarlık oranının % 87’ye vardığı Arnavutluk’ta 2015 yılına kadar kesintisiz eğitime tabi olacak öğrencilerin oranının % 100 olması hedeflenmektedir. Arnavutluk’ta gerçekleştirilen projelerle, 2007-2013 Arnavutluk Kalkınma Strateji Belgesine uygun olarak eğitim mekanlarının fiziki altyapı ve teknik malzeme bakımından iyileştirilmesine katkıda bulunulmaktadır. Bu kapsamda;

Tiran İline bağlı Zall Mner İlçesinde bulunan 1.234 öğrencinin öğrenim gördüğü Sulejman Elezi Ortaöğretim Okulu ile okulun yanında bulunan ve 246 çocuğunun eğitim gördüğü tek

katlı ana okulunun tadilatı yapılmıştır. Vlora Mustafa Kemal Atatürk Lisesinin tadilatı

gerçekleştirilmiştir. “Berat Çlirim 2 Ana Okulu”nun Tadilatı ve

Donanımı Projesi kapsamında ihale tamamlanarak ihtiyaç duyulan malzemeler temin edilmiş ve projenin başlatılması safhasına geçilmiştir. Dayti İlçesi Surrel Köyü Ömer Lala Birlik Lisesi’ne

Donanım Desteği sağlanmış ve bir basketbol sahası yapılmıştır. Gjirokastra Hoca Tahsin Lisesi’ne bir bilgisayar

laboratuarı kurulmuştur.

Balkan coğrafyasının kilit ülkelerinden biri konumun-daki Arnavutluk, yaklaşık 50 yıl süren kapalı ekonomi döneminin ardından demokrasi ve serbest piyasa ekonomisine geçiş sürecinin ağır ekonomik ve sos-yal problemlerini aşmayı hedeflemektedir. 2008 yılında NATO üyelik protokolünün 17 NATO ülkesinin parlamentolarında onaylanması, AB ve Ar-navutluk arasında Vize Kolaylaştırma Anlaşmasının imzalanması, Arnavutluk ile Avrupa Birliği arasında imzalanmış olan İstikrar ve Birlik Anlaşmasının 22

ülke tarafından onaylanması, ABD ve AB üyesi ülke-ler ile her alandaki ilişki ve işbirliğini geliştirmek ve Avrupa ile bütünleşmek hedeflerine Arnavutluk’un adım adım yaklaştığının göstergesidir.

Ülkemiz ve Arnavutluk arasındaki köklü siyasi, eko-nomik ve kültürel ilişkilerin en üst düzeyde tutulma-sına katkı sağlayabilecek ve kalkınma hedeflerine ulaşılmasını sağlayacak proje/faaliyetlere öncelik ve-rilmektedir.

Tiran Türkçe Kursları

SağlıkArnavutluk’ta kimsesiz, fiziksel ve zihinsel engelli çocukların bakım ve tedavilerinin yapılması amacıyla Berat şehrinde 1963 yılında kurulan, hâlihazırda 38 kişinin kaldığı Zihinsel Engelliler Bakım ve Gelişim

Merkezi Başkanlığımızca donatılmıştır. Proje ile bakıma muhtaç engellilere daha modern koşullarda tedavi imkânı sağlanmıştır.

Proje ile 2008 yılında yürürlüğe giren Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesinin gereklerinin yerine getirilmesine katkıda bulunulmuştur.

Kültürel İşbirliğiOrtak kültürel mirasa sahip olduğumuz Arnavutluk’ta, ortak tarihi eserlerin günden güne yok olma tehlike-sini dikkate alan Başkanlığımız, söz konusu kültürel mirasın korunmasını amaçlayan proje ve faaliyetler yürütmektedir.

Osmanlı döneminde inşa edilen Parruce Camii, Arnavutluk’un önemli ticaret ve kültür merkezle-rinden biri olan İşkodra vilayetinde bulunmaktadır. Daha önce iki kez yıkılan cami, 2006 yılında aslına uygun olarak yeniden yaptırılmıştır. Caminin iç ve dış süslemesi 2008 yılında Başkanlığımızın des-teğiyle gerçekleştirilmiştir. Süslemede Osmanlı dönemi mavi-turkuaz renkli lale, karanfil motifli Kü-tahya çinileri ve bu çinilere uygun tezyinat ve hat sanatından örnekler uygulanmıştır.

Parruce Camii Dış Cephe Görünümü ve İç Tezyinatı

Berat Zihinsel Özürlüler Barınma, Bakım ve Gelişim Merkezi Donatımı

İşkodra Türk Arnavut Kültür Merkezi

61

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


Zall Mner İlçesi Süleyman Elezi Ortaöğretim Okulunun Tadilatı

Berat Çlirim 2 Anaokulu’nun Onarım ve Donanımı Projesi**

Dayti İlçesi Surrel Köyü Ömer Lala Birlik Lisesi’ne Basketbol Sahası Yapımı ve Donanım Desteği Verilmesi

Vlora Mustafa Kemal Atatürk Lisesinin Altyapısının İyileştirilmesi

Gjirokastra Hoca Tahsin Lisesi Bilgisayar Laboratuarı Kurulması

Türk El Yazmalarının Elektronik Ortama Aktarılması Konusunda İnceleme

Kavaja İçme Suyu Projesi İnceleme Programı Devlet Radyo Televizyon (TVSH) Kurumu’na Teknik Donanım Desteği ve TV Verici Altyapı Kurulumu

İşkodra Komane Mezarlığının Onarımı ve Çevre Düzenlenmesi

Berat Zihinsel Özürlüler Barınma, Bakım ve Gelişim Merkezi Donatımı

İşkodra Parruce Camii Tezyinatı Projesi*

25,70

0,170,31

22,77

28,53

0,31 0,08 0,29

21,84

32

24

28

16

20

8

12

0

4



5. Diğer Sosyal




8. ÇokluÇakışanSektör

Diğer


2008 Yılında Arnavutluk’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Saraybosna

Yönetim Biçimi: Federal Cumhuriyet

Resmi Dili: Boşnakça, Hırvatça, Sırpça

Nüfus: 4.590.310 (2008 tahmini)


Etnik Gruplar: Boşnak(%48), Sırp (%37,1), Hırvat (%14,3), Diğer (%0.6)

Başlıca Dinler: Müslüman (% 40), Ortodoks (% 31), Katolik (%15), Diğer (%14)

Başlıca Diller: Boşnakça, Hırvatça, Sırpça

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 96,7 (2006 tahmini)Erkek: % 99 Kadın % 94,4




GSMH - Sektörlere Göre : Tarım %10,2 Sanayi %23,9 Hizmetler: %66


İşsizlik Oranı: % 29 (2008 tahmini)


İthalat: 11.94 milyar $ (2008)

Başlıca İhracat Ortakları: Hırvatistan (% 21), Slovenya (% 16,5), İtalya (% 16,1), Almanya (% 13,3), Avusturya (% 9,6), (2007)

Başlıca İthalat Ortakları: Hırvatistan (% 24,7), Slovenya(%13,3), Almanya (%13,1), İtalya (% 10,4), Avusturya (% 7), (2007)

Türkiye ile Ticaret: İhracat: 24.545 bin $ (2008)İthalat: 571.955 bin $ (2008)

Dış Borç: 8,353 milyar $ (2008 tahmini)




BOSNA-HERSEK

Sarajevo

Zvornik

Cerska

Srebrenica

Kalinovik

PaleHrasnica

Sipovo

Krujpa-naVrbasu

Mladikovine

Kiseljak

Miljanovci

Ivanjska

OlovoVitez

Kupres

KladanjJajce

Breza

Livno

Glamoc

Dreznika

Mrkonjic-Grad

Gorazde

Busovaca

Zepce Banovici

RadusaTeslic

Foca

Bijeljina

Tuzla

Zenica

Mostar

Banja Luka

Prijedor

Sava

Vrbas

Danube

Sava

Una

Sana

Una

Bosna

Dri

na

Drina

Piva

ScutariGölü

ADR İYAT İKDEN İZ İ

Krivaja

Lim

Neretva

Tara

Drina

Spreca

Sırbistan

Sırbistan

Bosna Hersek

Hırvatistan

Karadağ

Hırvatistan

Arnavutluk

4.2.2.

Başçarşı, Saraybosna

Mostar Köprüsü

63

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

TarımBugün Boşnak ve Sırp halklarının birlikte yaşadığı Doğu Bosna’da, savaş sonrasında Boşnak halkının yaklaşık % 20’sinin evlerine geri dönmüş olduğu tahmin edilmektedir. Geri dönen halk büyük ekono-mik güçlüklerle karşı karşıya bulunmaktadır. Bu ihti-yacın dikkate alınması ve bölgede potansiyelin çok altında sebze-meyve üretimi gerçekleştirilmesinden dolayı “Örtü Altı Sebzeciliğinin Geliştirilmesi Progra-mı” başlatılmıştır.

Örtü altı sebzeciliği, küçük alanların tarımsal açıdan değerlendirilmesine imkân vermektedir. Program kapsamında 2008 yılı içinde toplam 20 aileye sera-cılık malzemesi ve 30 aileye 5400 meyve fidesi hibe edilmiştir. 2009 yılı içerisinde 60 aileye seracılık mal-zemesi hibesi planlanmaktadır.

BalıkçılıkDünyada doğal balık stoklarının gün geçtikçe azal-ması, kültür balıkları ile doğada yetişen balıkların et kalitesi açısından aralarında çok büyük farklar

olmaması, her mevsim kolayca elde edilebilmeleri ve diğer su ürünlerine göre daha ucuza mal edilebil-meleri, kültür balıkçılığına verilen önemin gün geç-tikçe artırmasına neden olmaktadır. Bosna Hersek de balıkçılık alanında ciddi bir potansiyele sahiptir. Ülke sınırları içinde bulunan 5.580 km² alanı kapsa-yan, toplam uzunluğu 218 km olan sıcaklığı, debisi ve temizliği bakımından Avrupa’nın en verimli nehir-lerinden birisi olan Neretva Nehri, hayvansal protein üretimi için önemi her geçen gün artan su ürünleri yetiştiriciliğinin yapılabileceği ender sulardan birisi-dir.Varolan potansiyeli kullanmak ve bölgedeki eko-nomik sorunların çözümüne katkıda bulunmak ama-cıyla Neretva Nehri ve Boraçka Gölü yakınlarında bir balıkçılık enstitüsü kurulması çalışmalarına 2006 yılında başlanmıştır. Saraybosna Üniversitesi, Konjic Belediyesi ve Başkanlığımız işbirliğiyle balıkçılık ens-titüsünün inşası gerçekleştirilmiş, eğitim salonu için ekipman temin edilmiştir.

Enstitüde üreticilere yeni ve modern balık yetiştiri-ciliği teknikleri benimsetilerek kullanılmayan mev-cut su kaynaklarının kullanılmasının teşvik edilmesi, bu ürünlere yönelik arz talep dengesinin kurulması, yeni kurulacak olan çiftliklerin ihtiyacı olan yavru ba-

Geçirdiği iç savaş nedeniyle altyapısı ve sanayisi bü-yük zarar gören Bosna-Hersek halen ekonomik ve sosyal problemlerle karşı karşıyadır. 1995’te iç sava-şın sona ermesinden günümüze kadar sahip olduğu kaynakları bu problemlerin üstesinden gelmek için seferber eden ülkenin öncelikli hedefleri sürdürüle-bilir ve dengeli ekonomik kalkınmanın sağlanması, yoksulluğun azaltılması ve Avrupa Birliği entegras-yon sürecinin hızlandırılmasıdır.

Altyapıları tahrip olan Bosna-Hersek, yeni bir devlet olması da hesaba katıldığında yapısal ve kurumsal anlamda ciddi atılımlara ihtiyaç duymaktadır. Ülke-mizin derin tarihi ve kültürel bağlarının bulunduğu Bosna-Hersek ile kalkınma alanında yürüttüğü işbir-liği çerçevesinde daha ziyade üretim sektörlerine yönelik projelere ağırlık verilmiştir. Ayrıca ortak ta-rihsel mirasın korunmasını amaçlayan restorasyon ve imar projeleri de dikkati çekmektedir.

Bosna-Hersek Seracılık Projesi

Bosna-Hersek Balıkçılığın Geliştirilmesi Projesi

Kültürel İşbirliğiİki ülke arasındaki ortak tarihsel ve kültürel mirasın ko-runması amacıyla Bosna-Hersek’te Başkanlığımız ta-rafından cami onarım ve donatımı, tarihi eserlerin res-torasyonu gibi proje ve faaliyetler yürütülmektedir.

2008 yılında bu alanda yapılan çalışmalar arasında Konjic köprüsünün restorasyon çalışmaları önemli bir yer tutmaktadır. 2.Dünya Savaşı sırasında kemerleri yıkılan tarihi köprü, savaş sonrasında betonarme tah-liye ve asfalt kaplama ile inşa edilmiş ve orijinal görü-nümünü kaybetmişti. Başkanlığımızca yürütülmekte olan “Konjic Köprüsünün Restorasyonu Projesi” çer-çevesinde 2008 yılında köprünün üst yapı, onarım ve çevre düzenlemesi çalışmaları sürdürülmüştür.

Başkanlığımızca Bosna-Hersek’te kültürel işbirliği alanında 2008 yılında yürütülen diğer faaliyetler ise şunlardır:

Tarihi Sokullu Mehmet Paşa (Drina) Köprüsü’nün Restorasyonu Dört Caminin Onarımına Katkı Ferhadiye Camisine taş ve tuğla temini Handaniye Camisinin tadilatı ve ekipman yardımı Kurşumliya Camisinin iç tezyinatı

İletişimBosna-Hersek’te bulunan altı kantonun radyo ve te-levizyonlarının desteklenerek iletişimin geliştirilmesi hedeflenmektedir. TRT ve Başkanlığımız işbirliğiyle, öncelikle radyo ve televizyonlara ihtiyaç duydukları teknik ekipmanlar hibe edilmiştir.

Proje ile Türkiye’nin Sesi Radyosu yayınlarının kaliteli bir şekilde yapılması, Bosna-Hersek Radyo/Televiz-yonunun Boşnakça yayınlarının eş yada ard zamanlı olarak FM üzerinden tekrar yayınlanması, tarafların birbirine radyo programları sağlaması ve birbirine ha-ber geçmesi sağlanmış olacaktır.

İşbirliği yapılan kanton radyo ve televizyonları:

• Saraybosna Bölge Televizyonu

• Goradze Bölge Radyo Televizyonu

• Una-Sana Bölge Radyo Televizyonu

• Travnik Bölge Radyo Televizyonu

• Tuzla Bölge Radyo Televizyonu

• Zenica Bölge Radyo Televizyonu

Bosna-Hersek Tarihi Konjic Köprüsünün Restorasyonu

Cemal Bjediç Üniversitesi Tadilatı

Bosna-Hersek Sokullu Mehmed Paşa (Drina) Köprüsünün Restorasyon Projesi

lık üretimi yapılarak savaştan zarar görmüş alanlarda kurulan balık çiftliklerine verilmesi ve bu sayede is-tihdamın artırılması hedeflenmektedir.

Projenin 2009 yılında tamamlanması ile balık üretim havuzlarından tam kapasite verim alınması beklen-mektedir. Söz konusu proje, Bosna-Hersek’in tüm bölgelerine hizmet edecek önemli bir kalkınma pro-jesidir.

65

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


Saraybosna Üniversitesi Ziraat ve Gıda Fakültesi Öğrenci ve Akademisyenlerine Türkiye’de Tarım Konusunda Eğitim

Srebrenica Belediyesine Öğrenci Servis Aracı Alımı Bosna Hersek Eski Sanatlar Derneğinin 77.Ulusla-rarası İzmir Fuarına Katılımının Desteklenmesi

Sokolje İlkokulu’na Kitap Desteği Spionica İlkokulu’nun Onarımı Tuzla Mekanik Lisesine Teknik Donanım Desteği Bosna Sanat Akademisi’ne Teknik Ekipman Yardımı Uluslararası Saraybosna Üniversitesine Donanım ve Teknik Donanım Desteği

Mostar’daki Cemal Bijediç Üniversitesi İnşaat Fa-kültesi Binasının Tadilatı**

Oto Hırsızlığı ile Mücadele Eğitimi Crohn Hastalığı ve Kolit Ülser Kongresi Foça-Ustikolina Sağlık Ocağına Hematoloji Cihazı Hibesi

Boşnak Polis Memurlarına “Suç İstihbarat Analizi” Eğitimi

Bosna Hersek Ulusal Anıtları Koruma Komisyonu’na Danışman Desteği

Saraybosna Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi’nde Bulunan El Yazması Eserlerin Restorasyonuna Yönelik Kütüphane Personeline Eğitim

Tuzla Arşivlerinde Bulunan Şer’iyye Sicilleri Fihris-tinin Bastırılması Mevlana Sempozyumu

“Doğu Batı Ekseninde Bosna Hersek” Konferansı Bosna Hersek Satranç Federasyonu’na Destek Konjic Festivali Konya Saraybosna Kültür ve Eğitim Merkezine Donanım Desteği

İstanbul Fotoğrafları Sergisi Konjic’te Halk Oyunları Merkezi Kurulması Dört Caminin İnşasının Desteklenmesi Tarihi Konjic Köprüsünün Restorasyonu*

Üretim Sektörleri Meyveciliğin Geliştirilmesi Projesi* Örtü Altı Sebzeciliğinin Geliştirilmesi Projesi* Balıkçılığın Geliştirilmesi Projesi*

30

35

20

25

10

15

0

5

31,71

1. Eğitim

1,22

2. Sağlık

4,54

4. İdari ve Sivil Altyapılar

21,51


4,05

6. EkonomikAltyapı ve Hizmetler

23,36

7. Üretim Sektörleri

1,15


12,44

Diğer


2008 Yılında Bosna-Hersek’de Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Podgorica


Resmi Dili: Karadağca

Nüfus: 678.177 (2008 tahmini)


Etnik Gruplar: Karadağlı (% 43), Sırp (% 32), Boşnak (% 8), Arnavut (% 5), Diğer (% 12)

Başlıca Dinler: Ortodoks (% 74), Müslüman (% 22), Katolik(% 4)

Başlıca Diller: Karadağca, Sırpça, Boşnakça, Arnavutça, Hırvatça

Okur - Yazarlık Oranı: % 96.4

GSYH (Satın alma Gücü Paritesi): 6,6 milyar $ (2008 tahmini)

GSYH - kişi başı (SAGP): 9.700 $ (2008 tahmini)

GSMH - Sektörlere Göre : Tarım %16 Sanayi %28 Hizmetler %56



İhracat: 600 milyon $ (2007)

İthalat: 2.1 milyar $ (2007)

Başlıca İhracat Ortakları: Sırbistan (% 35), İtalya (% 29), Macaristan (%8), Yunanistan (%8), Bosna-Hersek (%5) (2006)

Başlıca İthalat Ortakları: Sırbistan (% 28), Almanya (% 11), İtalya (% 10), Yunanistan (% 4), Hırvatistan (% 4) (2006)

Türkiye ile Ticaret: İhracat: 1.339 bin $ (2008)

İthalat : 48.494 bin $ (2008)

Dış Borç: 800 milyon $ (2007)




KARADAĞBosna Hersek

Karadağ

Sırbistan

Arnavutluk

Hırvatistan

Adriyat ik Denizi

T ara

Uva c

Kom arni c a

Drin

Drina

Vilusi Trubjela

Tivat

Danilovgrad Bolesestra

Tuzi

GusinjePlav

Murino

Morakovo

Rastovac

Ridinice

Lever

Gvozd

Pavino Polje

Popov Do

ZagradTrpezi

Budva

Pistula

Krute

Bar

Dobrota

Kotor

Dubrovsko

Podgorica

Reference Parallel, 42.75 N Standard Parallel #1, 42.25 Standard Parallel #2, 43.25 N

4.2.3.

St. Stefan Adası

Perast

67

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

EğitimOkul binalarının fiziki koşullarının eğitime elverişli ol-maması, öğretmen ve ekipman eksikliği, müfredatın henüz yenilenmemiş olması eğitim sektörünün belli başlı sorunlarıdır.

Karadağ Meşihat İslam Birliği (Karadağ Diyanet İşle-ri Başkanlığı) tarafından inşasına başlanan ve İslam Kalkınma Bankası’nın kısmi katkılarıyla inşaat işleri bir noktaya kadar gelen Karadağ Medresesi (İslami İlimler Medresesi), TİKA tarafından tamamlanmıştır. Projenin %80’inin finansmanı ve uygulanması TİKA tarafından yapılmış olan kompleks içerisinde, Baş-müftülük idari birimleri ve imam-hatip lisesi düzeyin-de eğitim veren bir okul yer almaktadır. Dini eğitimin yanı sıra Karadağ Milli Eğitim müfredatını da uygula-yacak olan okulun 3.000 m2 kapalı alanı bulunmak-

tadır. Okulda dersliklerin yanı sıra amfitiyatro, yatak-hane, yemekhane, çamaşırhane, kapalı spor salonu ve açık spor sahaları bulunmaktadır. Sekiz derslikten oluşan okul 2008 yılında eğitim/öğretime başlamıştır

Kosova’dan sonra dünyanın en yeni ikinci bağımsız devleti olan Karadağ’ı tanıyan devletler arasında ül-kemiz ilk sıralarda yer almaktadır.

İşsizlik ve bölgesel gelişmişlik farkları Karadağ’ın en önemli sorunlarındandır. Bağımsızlığını kazanması-nın ardından AB ve NATO üyeliğini kendisine stra-tejik hedef olarak belirleyen Karadağ, bu örgütlere üyeliğin, sorunlarının çözümüne katkı sağlayamasını beklemektedir. Sırbistan ve Karadağ Federasyonu-nun feshini takiben, ülkenin tüm temsil haklarının

Federasyonun büyük ortağı olan Sırbistan’a geçmiş olmasından dolayı, Karadağ tüm uluslararası örgüt-ler nezdinde yeniden üyelik başvurusu yapmak duru-munda kalmıştır. 2008’de AB 7. Çerçeve Programı’na dahil edilen Karadağ, üyelik için AB’ye resmi başvu-rusunu yapmıştır. 2007 yılında Podgoritsa’da Prog-ram Koordinasyon Ofisi açan Başkanlığımızın 2008 yılında Karadağ ve Sırbistan’da gerçekleştirdiği pro-je ve faaliyetler, daha çok eğitim ve sağlık sektörle-rinde yoğunlaşmıştır.

Karadağ Medresesi Karadağ Balotiçe İlköğretim Okulu

Zagorka İvanoviç Anaokulu - Çetinye

ve hali hazırda toplam 64 öğrenci 3 sınıfta ders gör-mektedir.

2008 yılında Karadağ’da eğitim sektöründe yürütü-len diğer proje ve faaliyetler ise şunlardır: 190 öğrencisi bulunan Ulçin Şehri Solidarnost Anaokulu’nun Tadilatı ve Tefrişi Projesi

140 öğrencinin öğrenim gördüğü 7 derslikli Ba-lotiçe İlköğretim Okulu’nun tadilatının yapılması

ve okula ekipman ile eğitim malzemesi desteği sağlanması,

Cafer Nikoçeviç İlköğretim Okulu’nun müzik sınıfının enstrümanlarının yenilenmesi,

Çetinye’de bulunan ve 460 öğrencisi olan Zagorka İvanoviç Anaokulu’nun tefrişi ve okula donanım desteği,

Rojaye 30 Eylül Lisesi’nin tefrişi,

Karadağ Ulçin Solidarnost Anaokulu’nun Tadilatı ve Tefrişi

Biyelo Polye İşitme Engelliler Okulu

69

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Ülkede gelir seviyesi en düşük grupta yer alan emek-lilerin yararlanması amacıyla Karadağ Çalışma, Sağ-lık ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yaptırılan 82 yatak kapasiteli ve 2.080 m2 kapalı alana sahip rehabilitasyon merkezinin 12 odası ile mutfak ve restoran kısımları tefriş edilmiştir. Emeklilerin reha-bilitasyonları için tek merkez olan “Jablyak Emekliler Dinlenme Merkezi”nin eksiklerinin giderilmesi ile ülkede ekonomik olarak zor şartlar altında yaşayan emeklilere tatil imkânı sağlanmıştır.

Gelir seviyesi düşük, farklı etnik unsurlara mensup emeklilere hizmet veren merkeze destek sağlanma-sıyla, ülkede sosyal barışın tesisine de katkıda bulu-nulmuştur.

Su ve Su HijyeniSu kaynakları bakımından fakir bir ülke olmamasına rağmen, kaynakların verimsiz kullanılması nedeniyle sorunlar yaşayan ülkede, su kaynaklarının ekonomi-ye kazandırılması, sahil şeridinde turist yoğunluğuna bağlı yaşanan su kesintilerinin giderilmesi, kırsal ke-sime su götürülmesi ve tarımın yaygınlaştırılmasının sağlanması, su kullanımı yönetmeliğinin çıkarılma-sı, kanalizasyon sisteminin adaptasyonu ve atık su arıtma tesisleri kurulması gibi belli başlı hedeflerin benimsendiği bir strateji uygulanmaktadır.

Bu çerçevede asbestli su isale hatlarının eski ve sağlıksız olduğu Sancak Bölgesi’nde, sorunun çö-

SağlıkDünya Sağlık Örgütü’nün “21. Yüzyılda Herkes İçin Sağlık” stratejisini benimseyen Karadağ, yaşam ka-litesinin yükseltilmesini, sosyo-ekonomik gruplar arasındaki farkların sıfırlanmasını, sağlıkta AB stan-dartlarının yakalanmasını modern teknolojilerin uy-gulanmasını ve sosyal güvenlik sisteminden herke-sin yararlanmasını hedeflemektedir.

Bu hedeflere ulaşılmasına katkıda bulunmak ama-cıyla 2008 yılında Jablyak Emekliler Rehabilitasyon Merkezi’nin tefrişi Başkanlığımızca yapılmıştır.

Jablyak Emekliler Rehabilitasyon Merkezi

Karadağ Tutin Belediyesi İçme Suyu İsale Hattı’nın Yenilenmesi Projesi

Kültürel İşbirliğiBalkan ülkeleri ile ülkemiz çok zengin bir kültürel mirası paylaşmaktadır. Kültürel zenginliği oluşturan anıtların ve sanatsal eserlerin bu ülkelerde iki yüzyıl-dır yaşanan çalkantılı dönemlerden etkilenmiş olma-sı kültürel zenginliğin giderek kaybolmasına neden olmaktadır.

Söz konusu ortak değerlerin yaşatılması amacıyla Başkanlığımız, başkent Podgoritsa’da Eski Osman-lı Eşyaları Sergisi düzenlemiştir. Sergide, Osmanlı İmparatorluğu dönemine ait, kuşaktan kuşağa ak-tarılan gündelik yaşamda kullanılan eşyalar halkın ilgisine sunulmuştur. El yazmaları ve ders kitapları,

karneler, mühürler, seyyar traş takımı, oymalı ahşap tepsiler, sandık ve beşik gibi pek çok eşyanın yer aldığı geniş kapsamlı sergiye halk ve medya yoğun ilgi göstermiştir.

zümüne katkıda bulunmak amacıyla Başkanlığımız-ca “İçme Suyu İsale Hatlarının Yenilenmesi Projesi” yürütülmektedir. Proje kapsamında temin edilen ve 150 yıllık ömre sahip 2,5 kilometrelik boru, Sancak Bölgesi’nde yer alan Tutin ve Rojaye Belediyeleri’ ne teslim edilmiştir. Kaynaktan dağıtım merkezine kadar toplam 7,5 kilometre uzunluğa sahip olan

asbestli boru hatlarının yenilenmesi işleminin ta-mamlanmasıyla, bölge halkının sağlıklı içme suyuna kavuşması beklenmektedir. Ayrıca gelecekte nüfu-sunda artacağı düşünülerek halkın sıkıntı yaşama-ması için proje ile mevcut hattın kapasitesi % 30 arttırılmış olacaktır.

Osmanlı Eşyaları Sergisi

Osmanlı Eşyaları Sergisi

71

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


Ulçin Solidarnost Anaokulu’nun Tadilatı ve Tefrişi Çetinye Zagorka İvanoviç İlköğretim Okulunun Tefrişi ve Ekipman Desteği

Balotiçe İlköğretim Okulu’nun Tadilatı ve Tefrişi Gusinye Cafer Nikoçeviç İlköğretim Okulu Müzik Sınıfı Tefrişi

Novi Pazar Dositey Obradoviç İlkokulu ve Spor Salonu İnşası (Sırbistan)

Royaje 30 Eylül Lisesi’nin Tefrişinin Desteklenmesi

Biyelo Polye Devlet Hastanesi Jinekoloji Bölümünün Onarım ve Donanımı*

Rojaye Belediyesi İçme Suyu İsale Hattı’nın Yenilenmesi Projesi (Karadağ)*

Tutin Belediyesi İçme Suyu İsale Hattı’nın Yenilenmesi Projesi (Sırbistan)*

Karadağ Polisi’ne Türkiye’de “Sahte Pasaportla Mücadele Eğitimi”

Karadağ Meşihat İdaresi Eğitim ve Yönetim Kompleksi İnşası

Vakat Eğitim ve Kültür Merkezi’ne Donanım Desteği

Jablyak Emekliler Rehabilitasyon Merkezi’nin Tefrişi

Eski Osmanlı Eşyaları Sergisi Düzenlenmesi Çetinye Zagorka İvanoviç Anaokulu’na Folklor Kıyafeti Temini

Biyelo Polye İşitme Engelliler Okulu’na İşitme Cihazı Temini ve Eğitim Desteği

Horizonti Derneğinin Tefrişi Stari Most Derneğinin Tefrişi Moravac-Korita Derneğinin Tefrişi

80

70

50

60

30

40

20

0

10

74,60

1. Eğitim

4,49

2. Sağlık

11,73

3. Su ve Su Hijyeni

0,65

4. İdari ve Sivil

Altyapılar

0,94


0,55


0,37


6,66

Diğer


2008 Yılında Karadağ ve Sırbistan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Priştine


Resmi Dili: Arnavutça, Sırpça

Nüfus: 1.804.838 (2008 tahmini)Yüzölçümü: 10.887 km2

Etnik Gruplar: Arnavut (% 88), Sırp (% 7), Diğer (% 5)Başlıca Dinler: Müslüman (% 90), Hıristiyan (% 10)Başlıca Diller: Arnavutça, Sırpça, Boşnakça, Türkçe, Romca

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 98 (2008 tahmini)

Bebek Ölüm Oranı: %13.4(2006)

GSMH (Satın Alma Gücü Paritesi): 5 milyar $ (2007 tahmini)


GSMH - Sektörlere göre: Tarım % 20, Sanayi % 20, Hizmetler % 60



İhracat: 177.020.000 € (2008)

İthalat: 1.805.890.000 € (2008)

Türkiye ile Ticaret: İhracat : 5.148 bin $ (2008)İthalat : 279.108 bin $ (2008)

Dış Borç: 1,3 milyar $ (2008 tahmini)


Alınan Dış Ekonomik Yardım: 1,2 milyar € (2008 Donörler Konferansı)

KOSOVADren

Vitomirika

Lausa

´

´

Suva Reka

Durakovac

Priştine

Prizren

Mitroviçe

Pec

GnjilaneOrahovac

Dakovica

VuçıtırınTr

eska

Vardar

Vardar

Lepenac

BeliD

rim

Erenik Topluga

D ecanska Bistrica

ˆ

Beli D rim

Ibar

Ibar

Sitnica

Toplica

JablanicaGazivodsko

Jezero

JuzM

orava

ˆ

Pcin

jaˆ

Sırbistan

Arnavutluk

Karadağ

Makedonya

Kosova

4.2.4.

Prizren Şehri

Priştine Şehri

73

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

EğitimEğitim sektöründe fiziki altyapı ve ekipman yetersiz-liği eğitim kalitesinin düşmesine neden olmaktadır. Ülkenin geleceğini şekillendirecek olan çocuk ve gençler için okul yapmak anlamlı bir katkı olarak gö-rülmektedir.

Mamuşa’da yürütülen Mamuşa İlköğretim Okulu İn-şası Projesi sektörünün güzel örneklerinden biridir. Mamuşa’da bulunan eski ilköğretim okulunun kapa-sitesinin ihtiyacı karşılamakta yetersiz kalması nede-niyle inşa edilen 4 katlı 24 derslikli okulun hayata geçirilmesi sürecinde etkin rol alınmıştır.

2008 yılında okulun inşaatı büyük ölçüde tamamlan-mış olup, 2009 yılında çevre düzenlemesi yapılarak projenin tamamlanması planlanmaktadır. Projeden 1.000 öğrencinin faydalanması beklenmektedir.

Hayvancılık

Atıl kapasitelerin kullanılması, kaynakların rehabi-litasyonu ve tarımsal uyum çalışmalarının gerçek-leştirilmesinin hedeflendiği tarım ve hayvancılık sektöründe uygulanan programlardan biri de Ko-yunculuğun Geliştirilmesi Programıdır. Program ile Dragaş yöresi halkının gelirinin arttırılarak yaşam dü-zeylerinin iyileştirilmesi, bölgesel işsizlik sorununun çözülmesi ve atıl durumdaki mera alanlarının değer-lendirilmesi amaçlanmaktadır.

2006 yılında başlatılan beş yıllık programın ilk eta-bında “Koyun Yetiştiricileri Birliği” kurulmuş ve üye kayıtları yapılmıştır.

2007 yılında 50 aileye 1.000 adet yüksek verimli kıvır-cık koyun dağıtılmıştır. Türk tarım uzmanlarının koo-peratif üyelerine yönelik verdiği eğitimler Boşnakça ve Arnavutça basılan materyallerle desteklenmiş ve sahada ses getirmiştir.

17 Şubat 2008’de bağımsızlığını ilan etmesiyle dün-yanın en yeni ülkesi haline gelen Kosova, genç nüfu-su, jeostratejik konumu ve yer altı zenginlikleri saye-sinde kısa zamanda ekonomisinde atılım yapabilecek potansiyele sahiptir. Yeterli dış yatırım çekebildiği takdirde böyle bir atılım daha da kolaylaşacaktır.

Yeni kurulmuş bir devlet olması nedeniyle pek çok alanda yeniliklere ihtiyaç duyan Kosova’da yoksulluk

önemli boyutlara ulaşmış durumdadır. Avrupa’nın en yüksek işsizlik oranına sahip ülkede, donör faaliyet-leri ülkenin büyüme performansı üzerinde ciddi etki sahibidir.

Tarihsel ve kültürel bağlarımızın bulunduğu Kosova’da eğitimden kültürel işbirliğine, üretimden sağlığa ka-dar pek çok alanda faaliyetler yürütülmektedir.

Mamuşa İlköğretim Okulu

Dragaş Koyunculuğun Geliştirilmesi Programı

Kültürel İşbirliği Zengin ve farklı ortak kültür miraslarının mevcudi-yeti, zamanla seçkin bir ülke konumuna gelmenin en önemli öğelerinden olup Kosova’daki kültür mi-rasının korunması ve gelecek nesillere aktarılması önem taşımaktadır. Balkanlarda inşa edilmiş Os-manlı eserlerinin % 98’inin özellikle savaşlar sırasın-da yok edilmiş olması nedeniyle geride kalanların restorasyonunun ülkemiz önderliğinde yapılması gerekmektedir.

Bu kapsamda 2007 yılında başlatılmış olup 2008 yı-lında devam edilen iki proje; klasik Osmanlı mimari eserlerinin en önemli ve en değerli örneklerinden Prizren’deki Sinan Paşa Camii ile Priştine’deki Fatih Camii restorasyonu projeleridir. 2008 yılında Sinan Paşa Camii restorasyonu çerçevesinde caminin iç kısmında kalem işi, duvarlarda sağlamlaştırma, son cemaat alanı ve kubbe güçlendirmesi, dış cephede revizyon ve çevre düzenlemesi çalışmaları yapılmış-tır. Fatih Camii restorasyonu çerçevesinde ise 2008 yılında yoğun kalem işi, temel, duvar ve kubbe güç-lendirmesi ile cephe onarımı gerçekleştirilmiştir.

Tasavvuf Müziği Konseri

Priştine Fatih Camii Restorasyonu

2008 yılında ise, Dragaş Koyun Yetiştiricileri Birliği üyelerinden oluşan 10 kişilik Kosovalı heyete, koo-peratifçilik ve mevzuatı konusunda teorik eğitim ve-rilmiş ve ülkemizde Bergama Yenikent, Kiraz İğdeli, Bademli, Tire Peşrevli, Nazilli, Karpuzlu Köyleri Ta-rımsal Kalkınma Kooperatiflerini ziyaret ederek uy-

gulamaları da bizzat görmeleri sağlanmıştır.Yine 2008 sonunda, elli aileye dağıtılmış koyunlar-dan üçer adet toplanarak yöredeki diğer ailelere da-ğıtılmış, böylece Koyun Yetiştiricileri Birliği’ne yeni üyeler kazandırılarak programın daha geniş bir kitle-ye yayılması mümkün olmuştur.

75

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


Kosova’da Lise ve Üniversite Öğrencilerine Yönelik Düzenlenen Türkçe ve Matematik Kurslarının Desteklenmesi

Mamuşa’da İlköğretim Okulu İnşası* Prizren Alaaddin Medresesi İnşasının Desteklenmesi

Türkiye’de Düzenlenen 7. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumuna Katılımın

Dona Radeşa Köyü’nde Su Deposu İnşası Kosova Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğüne Yangın Söndürme ve Güvenlik Sistemi Kurulması

Kosova Merkez Bankası Uzmanlarına Eğitim Mamuşa Belediyesi Hizmet Binası İnşası Kosova Türkiye Ticaret Odası’nın Tefrişi Dag Kültür Derneği’ne Ekipman Hibesi Fidan Türk Arnavut Kadınlar Derneği’ne Donanım Desteği

“Taşköprü” ve “Yeşil Boncuk” İsimli Kitapların Basımı

Mennan Birveniku’nun Piyano Resitalinin Desteklenmesi

Dokufest(Uluslararası Belgesel ve Kısa Film Festivali)’ ne Katılımın Sağlanması

Sanatla Uyanmak Şölenine Türk Katılımcıların Katılımının Sağlanması

Sultan Murat Türbesi Selamlık Binasının Tanıtımı ve Kültür Evine Dönüştürülmesi Projesi**

Kosova Tarihi Eserleri Koruma Enstitüsü Uzmanlarına Eğitim

Gazi Mestan Türbesi’nin Kadastro Çalışması Prizren Sinan Paşa Camii Restorasyonu* Priştine Fatih Camii Restorasyonu* Üretim Sektörleri Koyunculuğun Geliştirilmesi Projesi* Gilan’da 170 Aileye Sera Naylonu Hibesi

27,96

0,170,72

16,54

36,99

0,75

12,11

0,16

4,60







Diğer

40

35

25

30

15

20

10

0

5


2008 Yılında Kosova’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Üsküp


Resmi Dili: Makedonca

Nüfus: 2.061.315 (2008 tahmini)


Etnik Gruplar: Makedon (% 64,2), Arnavut (% 25,2), Türk (%3,9) Rom (%2,7), Sırp (% 1,8), Diğer (% 2,2)

Başlıca Dinler: Ortodoks (% 64,7), Müslüman (% 33,3) Diğer (%2)

Başlıca Diller: Makedonca(% 66,5), Arnavutça (% 25,1), Türkçe (% 3,5)





GSMH - Sektörlere Göre : Tarım % 12,1 Sanayi % 28,6 Hizmetler % 59,3

Enflasyon Oranı: % 8.4 (2008 tahmini)

İşsizlik Oranı: % 34.5 (2008 tahmini)



Başlıca İhracat Ortakları: Sırbistan(%19,2), Almanya(%14,5), Yunanistan(%10,4), İtalya (% 10,1), Bulgaristan (% 9,8) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları: Almanya (% 13,2), Yunanistan (% 12,9), Bulgaristan (% 9,6), Sırbistan (% 7,7), Türkiye (% 6,6) (2007)






MAKEDONYATetova

Gostivar

Ohri

Bitola

Pirlepe

Gevgeli

Usturumca

KrivaPalanka

SvetiNikole

Üsküp

Berova

Debar

Vinica

Kavadarcı

Resen

Kratova

Kumanova

Veles

M. BrodNegotino

StrugaDemirHisar

Krusevo

Kırçova

Probiştip

Kocani

İştip

Radovis

Delçeva

Vardar

Kadina

Treska

Kriva Lakavica

Babu

na

Topolka

Stara Strumica

Kriva

Beli (Drim)

Breg

aln

ica

Drim

Bre

galn

ica

Dosnica

Treska

Crna

Blato

Markova

Vardar

Drin

Strumica

Radika Mavrovsko

Gölü

DoyranGölü

MatkaGölü

TikveşGölü

OhriGölü

PrespaGölü

Bulgaristan

Makedonya

Yunanistan

Sırbistan

Kosova

Arnavutluk

4.2.5.

Taş Köprü - Üsküp

Ohrid Şehri

77

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Genç bir devlet olması nedeniyle kurumsal yapıla-rının işleyişinde sıkıntılar bulunan Makedonya AB ve NATO gibi uluslararası kuruluşlara üyeliğinin, ülkenin sorunlarının çözümüne katkı sağlayacağı-nı düşünmektedir. Uluslararası fonların desteği ve yurtdışında çalışan işçilerinin döviz girdileri ülke ekonomisinde önemli bir paya sahiptir. Yabancı yatırımların artması için Hükümetin hazırladığı ve uluslararası alanda ciddi şekilde tanıtımının yapıldığı bir “Makedonya’da Yatırım Programı” uygulanmaya çalışılmaktadır.

Makedonya ile ülkemiz arasında 2008’de imzalan-mış olan Stratejik İşbirliği Anlaşması Makedonya’nın gerçekleştirmekte olduğu kalkınma hamlesine des-tek olunmasını hedeflemektedir.

2008 yılında Makedonya’ya yönelik faaliyetlerimiz eğitim altyapılarının iyileştirilmesi, suya erişim ile üretim sektörlerinin geliştirilmesi alanlarında yoğun-laşmıştır.

Çede Filipovski İlköğretim Okulu Dış Cephesi

İlköğretimin kesintisiz olarak dokuz yıl, lise eğiti-minin ise dört yıl sürdüğü Makedonya’da Avrupa standartlarına uygun seviyede eğitim verilmesine çalışılmaktadır. Ancak ekonomik sıkıntılar nedeniyle eğitim veren kurumlar teknik donanım, görsel, işit-sel araç ve gereçler, binaların iç ve dış mekânlarının onarımı konularında sıkıntı yaşamaktadırlar.

Geçtiğimiz yıllarda Başkanlığımızca gerçekleştirilen “Makedonya ’da Okulların Tadilatı ve Tefrişi Projesi” gerek görsel ve gerekse yazılı basında oldukça geniş yer bulmuş, projenin devam ettirilmesi hususunda tüm Makedonya genelinden birçok talep alınmıştır.

2008 yılında Makedon Belediyelerle işbirliği içinde okullar belirlenerek, üç okulun onarımı tamamlan-mıştır. Makedonya’da günümüze kadar onarılan okul sayısı 13 olup, yaklaşık 5.000 öğrencinin eğiti-mine katkı sağlanmıştır.

Çede Filipovski İlköğretim Okulu

Eğitim

Su ve Su HijyeniMakedonya’nın dağlık bölgelerinde sağlıklı içme suyuna erişimde sıkıntılar olması nedeniyle 2006 yılında “Sağlıklı İçme Suyu Programı” başlatılmıştır. 2006-2007 yıllarında, Radoviş, Vasilevo ve Göpçeli’de yürütülen çalışmalarla 9.200 kişinin sağlıklı içme ve kullanma suyuna erişimi sağlanmıştır.

2008 yılında, Luçişte bölgedinde bulunan su kayna-ğından Merkez Jupa Belediyesi sınırları içinde yer alan dokuz ayrı yerleşim merkezine 8.520 m. uzun-luğunda içme suyu isale hattının inşası gerçekleşti-rilmiştir. Proje ile, 4.600 nüfuslu Jupa Belediyesi’nin içme suyu yetersizliği problemlerine son verilmesi ve aynı zamanda sebzecilik ve bahçe tarımının da gelişimi hedeflenmiştir. Projenin tamamlanmasıyla 2050 yılına kadar bölgenin içme ve kullanma suyu ihtiyacı karşılanmış olacaktır.

Makedonya’da su sektöründe yürütülen bir di-ğer proje, “İçme Suyu Filtre İstasyonu Projesi”dir. Makedonya’nın güneybatısında bulunan Yüksek Ma-halle Köyü’ne, temiz içme suyu sağlamak amacıyla başlatılan “İçme Suyu Filtre İstasyonu Projesi”nin ta-mamlanmasıyla bölgede yaşayan 650 kişi temiz ve sağlıklı içme suyuna kavuşturulmuştur.

Bu alana yönelik üçüncü bir çalışma ise Makedonya’nın güneydoğusunda bulunan Konçe Belediyesi’nce başlatılan “Türk Deresi (Voden Dol) Islahı Projesi”dir. Alt yapı sorunlarının yaşandığı böl-gede proje kapsamında 600 metre uzunluğundaki dere ıslah edilerek yol belirlenmiş ve düzeltilmiştir. Yerleşim merkezinin içinden geçen, özellikle yoğun yağışlarda taşkınlara, yaz aylarında da kirli atıkların toplanmaması nedeniyle farklı bulaşıcı hastalıklara neden olan derenin ıslah edilmesiyle bölge halkı sağlıklı bir yaşam alanına kavuşturulmuştur.

Ekonomik etkinliğin sınırlılığı sebebiyle yüksek bir işsizlik oranına sahip Doğu Makedonya’nın kırsal kalkınmasına katkıda bulunmak ve bölgede ekono-minin canlandırılmasını sağlamak amacıyla Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Türkiye Arı Yetiştiricileri Mer-kez Birliği işbirliğinde “Arıcılığın Geliştirilmesi Prog-ramı” geliştirilmiştir.

Program, Radoviş Bölgesi ve buraya bağlı on köy-de (Radoviş Belediyesi Kılavuzlu, Pırnalı, Kocalı, Ali-koç, Buçim, Topolnitsa, Strurovo, Podareç, Smilançi

Köylerinde ve Konçe Belediyesi’nde) uygulanmakta-dır. 66 aile ile başlayan program, sisteme yeni üre-ticilerin katılmasıyla 86 aileye yükselmiştir. Program dahilinde 2000 adet kovan, 1.420 adet arı kolonisi, ana arı üretim malzemeleri, arıcılık kıyafetleri, arı hastalıkları ilaçları ve arıcılık için gerekli tüm teknik malzemeler ailelere dağıtılmıştır.

Programın uygulanmaya başlaması ile birlikte şimdi-ye kadar geçimini hayvancılık ve tütünden sağlayan halk, ülkenin en modern arıcılık işletmelerine sahip

Arıcılığın Geliştirilmesi Programı

Hayvancılık

79

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

olmuştur. Teorik ve uygulamalı arıcılık eğitimi alan aileler ülke koşullarının üzerinde gelir elde etmeye başlamışlardır.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, toplumsal, ekonomik ve ekolojik açıdan bölgeye çok önemli kat-kıları bulunan programı, Güney-Güney İşbirliği Prog-ramı çerçevesinde New York’ta düzenlenen “Global South Development Expo 2008” organizasyonunda en iyi program uygulamalarından biri olarak değer-lendirmiştir.

Üsküp Mustafa Paşa Camii Restorasyonu

Arıcılığın Geliştirilmesi Programı

Kültürel İşbirliği

Makedonya’daki önemli Osmanlı eserlerinden Üs-küp Mustafa Paşa Camiinin Restorasyonu ve Çevre Düzenlemesi Projesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Di-yanet İşleri Başkanlığı ve Başkanlığımız işbirliğinde 2007 yılından beri yürütülmektedir.

Üsküp Kalesi’nin doğu eteklerinde şehre hakim bir tepede inşa edilmiş olan Mustafa Paşa Camii gü-nümüzde mevcut konumu itibariyle şehirdeki en ihtişamlı Osmanlı eserlerinden biridir. Söz konusu proje ile bugün harap durumda olan caminin resto-rasyonu gerçekleştirilerek Osmanlı kültür mirasının korunması hedeflenmektedir.

Makedonya’da meydana gelen 1963 depreminden sonra Mustafa Paşa Camii’nde çok ciddi hasarlar oluşmuştur. O dönemde yapılan onarım çalışmala-rının aslına uygun şekilde olmaması ve camiye za-rar vermiş olması daha kapsamlı bir onarım ve güç-lendirme çalışmasını zorunlu hale getirmiştir. 2008 yılında caminin restorasyonu çerçevesinde minare, beden duvarı, kubbe ve temel güçlendirme çalışma-ları tamamlanmıştır.

Restorasyon kapsamında, çevre düzenlenmesi, sıh-hi-mekanik-elektrik tesisatları, kalem işi süslemeler ve diğer çalışmaların ise 2009 yılında tamamlanması öngörülmektedir.

Kitap Dağıtımı

81

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Sosyal Altyapılar ve Hizmetler Makedonyalı Öğretmenlere Yönelik Hizmetiçi Eğitim Programı

Okullara Bilgisayar Dağıtımı Çede Filipovski Okuluna Donanım Desteği Makedonya Genelinde Üç Okulun Onarımı Makedonya Milli Tarih Enstitüsü Akademisyenlerinin İstanbul İnceleme Programı

Merkez Jupa İçme Suyu Projesi* Çayır Belediyesi Kanalizasyon İnşası Projesi* Makedonyalı Polislere Olay Yeri İnceleme Eğitimi Makedonyalı Polislere Kan İzlerinin Yorumlanması Eğitimi

Studenicani Belediyesi Hizmet Binasının Yenilenmesi Çalışmalarının Desteklenmesi

Sivil Toplum Kuruluşlarının Desteklenmesi Türk El Sanatları Kursu Çerçevesinde Eğitim Makedonya’da Düzenlenen Halk Oyunları Festivaline Katılımın Desteklenmesi

Yeni Yol Kültür, Güzel Sanatlar Derneği’nin

Kuruluşunun 60. Yılı Kutlama Etkinliklerinin Desteklenmesi

ODTÜ’de Düzenlenen “Geleneksel ve Çağdaş Makedonya” Konulu Sergi

Uluslararası İstanbul Sempozyumu Osmanlı Dönemi Madeni Paraları Hakkında Kitap Basımı

“15. 16. Yüzyıl Üsküp Osmanlı Eserleri ve Dekoratif Plastik Süsleme” Konulu Sergi Broşürü Basımı

Mustafa Paşa Camii Restorasyonu* 17. Çalıklı Hıdırellez Şenlikleri Cojep İkinci Doğu Avrupa Gençlik Kongresi

Ekonomik Alt Yapılar Ve Hizmetler Ocalı Köyü Yol İnşası* Radoviş Belediyesi Pırnalı Köyü Yol İnşası Projesi

Üretim Sektörleri Arıcılığın Geliştirilmesi Projesi*

1. Eğitim

13,54

30,50

3. Su ve Su Hijyeni

8,01


18,51


13,03


11,24


0,15

8. ÇokluÇakışan Sektör

5,03

Diğer

32

28

20

24

12

16

8

0

4


2008 Yılında Makedonya’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Kişinev


Resmi Dili: Moldovaca

Nüfus: 4.324.450 (2008 tahmini)


Etnik Gruplar: Moldovalı (% 78,2), Ukraynalı (% 8,4), Rus (% 5,8), Gagauz (% 4,4), Diğer (% 3,2)

Başlıca Dinler: Ortodoks (% 98), Musevi (% 1,5), Diğer (% 0,5)

Başlıca Diller: Moldovaca, Rusça, Gagauzca



GSYH (Satın Alma Gücü Paritesi) : 10,63 milyar $ (2008 tahmini)

GSYH - Kişi başı (SAGP): 2.500 $ (2008 tahmini)

GSYH - Sektörlere göre : Tarım: % 18,4 Sanayi: % 22,4 Hizmetler: % 59,2


İşsizlik Oranı: % 2.1 (2007 tahmini)


İthalat: 5 milyar $ (2008 tahmini)

Başlıca İhracat Ortakları: Rusya (% 25,3), Romanya (% 13), İtalya (% 10) Ukrayna (% 8,7) Almanya (% 8,5) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları: Rusya (%20,5), Ukrayna (% 15,8), Romanya (% 15), Almanya (% 8,7), İtalya (% 5,7), (2006)


Dış Borç: 4 milyar $ (2008)


Alınan Dış Ekonomik Yardım: 220.555.354 $ (2007)


MOLDOVA

Lapusna

UngheniÇalarası

Slobozia

Tiraspol

Orhei

Dubasari

Balti

Cahul

Soroca

Comrat

Cahul

Kişinev

Prut

Siret

KARADENİZKytayGölü

KatlabukGölü

KahulGölü

YalpuhGölü

Cainari

Raut

RautIchel

Bâc

Botna

Saka

JijiaBahlui

Ciugor

Nistru

Bistrita

Prut

Dunay(Danube)

Dnister

Shagany

Alibey

i

Dnister

Cogalnic

Ialp

ug

Pivd. Buh

Sasyk

Romanya

Ukrayna

4.2.6.

Kişinev Şehri

Trispol Anıtı

83

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Su ve Su HijyeniSağlıklı içme ve kullanma suyuna erişim konusunda sıkıntılar yaşayan ve mevcut su şebekelerinin yeni-lenmesi ihtiyacıyla karşı karşıya olan Moldova’da bu alana yönelik geliştirilen projeler büyük memnuni-yetle karşılanmaktadır. Bu ihtiyaç göz önüne alınarak hayata geçirilen Gökoğuz Yeri İçme Suyu Programı ile Gökoğuz Yeri halkının içme suyu probleminin çö-zülmesi ve bölge halkına sağlıklı içme ve kullanma suyu temini amaçlanmıştır.

Arıtma tesisi kurulması, açılan kuyuların imar edil-mesi, şebeke hatlarının yapımı ve mevcut hatların tadilatı, abone bağlantılarının yapılması ile 30.000

nüfuslu Çadır-Lunga şehrinin içme suyu sorununa mutlak bir çözüm getirmeyi amaçlayan projenin 2008 yılında yürütülen ikinci aşamasında şehir içi şebeke ve abone bağlantıları büyük ölçüde tamam-lanmıştır.

TarımTarımsal üretimin ekonomide önemli bir paya sahip olduğu Moldova’da Meyvecilik Enstitüsü işbirliğiyle “Meyveciliğin Geliştirilmesi Projesi” gerçekleştiril-miştir. Söz konusu proje ile, fidan yetiştirme, zirai mücadele, tarımsal mekanizasyon, modern bahçe

Serbest piyasa ekonomisine geçilmesi yönünde ekonomik reformlar yürüten Moldova’nın ciddi bir iç ve dış borç yükü bulunmaktadır. Ülkenin enerji ihti-yacını Rusya’dan karşılaması ve yurtdışındaki Mol-dovalıların döviz girdileri ülke ekonomisinde önemli yer tutmaktadır. Rusya’nın Moldova menşeli mallara getirmiş olduğu ithalat yasağının 2007 yılı sonuna doğru kaldırılmış olması 2008 yılında yaşanan kü-resel mali krizin etkilerinin daha az hissedilmesine neden olmuştur. Bu gelişme, ekonomisi daha ziya-de tarıma dayanan ülke için çok büyük öneme sa-

hip şarap üretimi üzerinde olumlu etkiler yaratırken, diğer taraftan ülke ihracatının da önünü açmıştır.Moldova’nın yaşadığı ekonomik sorunlar sağlık, eği-tim, su ve su hijyeni, barınma gibi temel konularda altyapıların güçlendirilmesine imkan tanımamakta-dır. Başkanlığımızca Moldova’da su ve sanitasyon projeleri başta olmak üzere sağlık, eğitim, kültürel işbirliği ve diğer sosyal hizmetler alanında faaliyet-ler yürütülmekte olup, faaliyetlerin ağırlıklı olarak Gökoğuz Özerk Bölgesine yönelik olması ülkenin “2004–2015 Strateji Planı” ile örtüşmektedir.

Moldova Gökoğuz Yeri İçme Suyu Projesi Meyveciliğin Geliştirilmesi Projesi

Barınma/KonutAilesi dağılmış kadınların, gençlerin ve çocukların toplum içindeki durumlarının düzeltilmesi önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Şiddete maruz kal-mış kadınlar, kimsesizler ve engelli çocukların kaldı-ğı Varta Geçici Yerleştirme ve Rehabilitasyon Mer-kezi herhangi bir yerden destek almayan bu gruba hizmet etmektedir.

Rehabilitasyon merkezinde yaşayan insanların daha kaliteli bir yaşam sürmeleri amacıyla binanın tadila-tı gerçekleştirilerek yatak, ranza, battaniye, yastık, eşya dolabı ve oturma grubu alınarak ihtiyaçları gide-rilmiştir. Ayrıca merkezde barınan kişiler için üçer ay aralıklarla meslek kursları düzenlenebilmesi amacıy-la dikiş makinesi, terzilik, kuaförlük ve berberlik mal-zemeleri hibe edilmiştir. Sertifikalı olarak düzenlene-cek kurslar sonucunda bu kişilerin bir meslek sahibi olarak topluma kazandırılmaları amaçlanmıştır.

Moldova Vatra Geçici Yerleştirme ve Rehabilitasyon Merkezi

Meyveciliğin Geliştirilmesi Projesi

kurma teknikleri ve hasat sonrası muhafaza konu-larında Moldovalı uzmanlara ülkemizde kısa süreli eğitimlerin verilmesi amaçlanmıştır. 2008 yılında Yalova ve Bursa’da düzenlenen 5 günlük eğitim programına Moldova’dan dört uzman katılmıştır.

85

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Sosyal Altyapılar ve Hizmetler İvuşka 7 No’lu Kreş Tefrişi Komrat Atatürk Kütüphanesine Malzeme Desteği Komrat Üniversitesi Ek Binası için Donanım Des-teği

Kişinev 2. No’lu Doğumevi’ne Donanım Desteği Gökoğuz Yeri İçme Suyu Programı* Moldova’da Düzenlenen Uluslar arası Bahar Et-kinlikleri

“8. Uluslararası Sapanca Şiir Akşamları” “Kültürler Arası İletişim Günleri”

Ekonomik Alt Yapılar ve Hizmetler Moldova Özelleştirme Programına Destek Kapsa-mında Danışmanlık Desteği

Üretim Sektörleri Meyveciliğin Geliştirilmesi Projesi

Çoklu ve Çakışan Sektörler Vatra Geçici Yerleştirme ve Rehabilitasyon Merkezi’nde Barınan Kimsesizlere Meslek Edin-dirme ve Ekipman Yardımı Projesi

100

10

80

0

5

0,32

1. Eğitim

0,67

2. Sağlık

95,02

3. Su ve Su Hijyeni

0,35


0,54


0,36



2,39

Diğer

0,37


2008 Yılında Moldova’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Kiev


Resmi Dili: Ukraynaca

Nüfus: 45.994.287 (2008 tahmini)


Etnik Gruplar: Ukraynalı (% 77,8), Rus (% 17,3) Diğer (% 4,9)

Başlıca Dinler: Ortodoks (% 83,7), Katolik(% 10,2), Protestan (% 2,2), Yahudi (% 0,6), Diğer (% 3,2)

Başlıca Diller: Ukraynaca (% 67), Rusça (% 24), Diğer (% 9)

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 99,4 (2001)Erkek % 99,7 Kadın % 99,2


GSMH (Satın Alma Gücü Paritesi): 337 milyar $ (2008 tahmini)


GSMH - Sektörlere Göre: Tarım % 9,2 Sanayi % 32,6 Hizmetler % 58,2


İşsizlik Oranı: % 3 (2008 tahmini - resmi rakam)



Başlıca İhracat Ortakları: Rusya (% 23,3), Türkiye (% 7,9), İtalya (% 5,8), ABD (% 4,1) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları: Rusya (% 23,9), Almanya (% 11,8), Çin (% 8,5), Polonya (% 8,1), Türkmenistan (% 5,4) (2007)

Türkiye ile Ticaret: İhracat: 6.106.325 bin $ (2008)İthalat: 2.183.799 bin $ (2008)

Dış Borç: 82 milyar $ (2008)




UKRAYNA

Chernivtsi

YaltaSivastopol

Feodosiya

Kerch

Dnipropetrovs'k

Donets'k

Çernişev

Sumy

Kirovohrad

Vinnytsia

Zhytomyr

Zaporizhzhia

Cherkasy

Poltava

Rivne

Ternopil'

Khmel'nyts'kyi

Uzhhorod

Liviv

Odesa

Mykolayiv

Luhans'k

Kherson

Simferopol’

Ivano-Frankivs'k

Kharkiv

Luts'k

Kiev

K A R A D E N İ Z

K I R I M DENİZİ

Desn

a

Prut

Pivd. Buh

Pripyats'

Dnipro

Danub e

Kuban'

Siret

Kahovske Vdskh.

Romanya

Ukrayna

Moldovya

Belarus Rusya

Rusya

Macaristan

Polonya

Bulgaristan

Slovakya

45 ˚

50 ˚50 ˚

25˚ 30 ˚ 35 ˚

˚ 30 ˚ 35 ˚

4.2.7.

Nezalezhnosti Meydanı

Dnipro Nehri - Zaporiziya Şehri

87

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Dünyayı etkisi altına alan global mali kriz, kalkınma ihtiyaç ve stratejileri arasında ekonomik rekabet gücünün arttırılmasına öncelik veren Ukrayna’yı da olumsuz yönde etkilemiştir. Krizin etkilerini hafiflet-mek amacıyla IMF ile iki yıllık bir program üzerinde anlaşmaya varan Ukrayna ekonomik tedbirler almaya devam etmektedir.

Ukrayna’nın ülke ihtiyaçlarını göz önüne alarak be-lirlediği kalkınma stratejisine göre öncelikli alanlar şunlardır:

- İnsan kaynaklarını geliştirme (eğitim, sağlık, iş or tamı, konut ve sosyal güvenlik ihtiyaçlarının çözü-müne yönelik projeler)- Mahalli topluma yönelik kalkınma - Yatırım ortamının geliştirilmesi ve rekabet gücü-

nün arttırılmasına yönelik programlar- Altyapı geliştirme programları- Enerji verimliliği- Bölgesel kalkınma ihtiyaçlarına yönelik planlama - Eğitim kalitesini değerlendirme ve ölçme sistemi-nin reformu,- Çevre, turizm ve rekreasyon alanlarını geliştirme- Multi-etnik kültür, eğitim ve din ortamının destek-lenmesi

Ukrayna’nın kalkınma çabasına daha etkin bir biçim-de katkı sunmak ve yürütülen projeleri ülke geneline yaymak amacıyla 2008 yılında Kiev’de, Kırım Prog-ram Koordinasyon Ofisi’nden sonra ikinci program koordinasyon ofisi açılmıştır.

Eğitim

Sürgünden dönen 250.000’i aşkın Kırım Tatarının mevcut siyasi, ekonomik ve sosyal düzene sağlıklı bir şekilde entegre edilmesi, Ukrayna ve Kırım Özerk Cumhuriyeti Hükümetinin gündemindeki konulardan biridir. Yeni yetişen nesillerin ana dilde eğitim imka-nını kullanmaları, bu dilde eğitim veren nitelikli okul-lara ve eğitimcilere sahip olmasıyla mümkündür.

Kırım’da eğitim sektöründeki sıkıntıların gideril-mesine yönelik yürütülen proje ve faaliyetler ile Ukrayna’nın eğitim altyapısının modernleşmesi ve toplumsal entegrasyonun sağlanması hedeflerine katkı sağlanması adına, Kırım Tatar dilinde eğitim veren Milli Mekteplerde eğitim kalitesinin yükseltil

mesi ve sağlıklı koşullarda eğitim imkanı sağlanması amacıyla 2006 yılında başlatılan Eğitim Altyapısına Destek Programının 2008 yılı çalışmaları şunlardır:

258 öğrencisi bulunan Kırım Özerk Cumhuriyeti Kolçugino okulunun ana okul binası tamiri, yeni bir spor salonu inşası İsmail Gaspıralı semtinde bulunan 385 öğrencisi

bulunan 18 No’lu Yevpatorya (Gezlev) Okulu’na ek bina ve spor salonu yapılması 259 öğrencisi bulunan Zuya 2 no’lu Okulu Ek bina

inşaatı ve çevre düzenlemesi yapılması Belogorsk 4 numaralı Gene Eğitim Okulu’nda

tadilat yapılarak 100 öğrencisi bulunan Belogorsk Ana Okuluna dönüştürülmesi.

Kırım Zuya 2 nolu Okulu Ek Bina İnşaatı Kolçugino Okulu’nun Anaokul Binası

Hacı Giray Han’ın oğlu 1. Mengli Giray Han tarafın-dan 1500 yılında Bahçesaray’da yaptırılan ve Doğu Avrupa’daki en eski eğitim kurumlarından biri olan Zincirli Medrese ile 1501 yılında bu medresenin ya-nına inşa edilen Hacı Giray Han Türbesinin Resto-rasyonu projesi 2006 yılında Başkanlığımızca başla-tılmış olup halen devam etmektedir.

Proje kapsamında 2008 yılında Zincirli Medrese ve Hacı Giray Han Türbesi yapıları içinde restorasyon çalışmaları devam ederken, aynı zamanda Zincir-li Medrese çevresinde araştırma kazıları yapılmış

ve bu kazılar esnasında 16. yüzyıla ait olduğu tes-pit edilen Türk hamamları ve bunlara bağlı üniteler bulunmuştur. Bu sayede bölgenin sadece Zincirli Medrese ve Hacı Giray Han Türbesi’nden ibaret ol-madığı ve bu haliyle Osmanlı döneminin özelliklerini yansıtan bir külliye olduğu tespit edilmiştir. Diğer ta-raftan Hacı Giray Han Türbesi altında kripto odasının açılmasıyla 1. Mengli Giray Han ve ailesine ait farklı boyutlarda 14 adet sanduka bulunmuştur. Söz konu-su sandukaların içindeki kemikler incelenmek üzere Kiev’den gelen yetkililere teslim edilmiştir.

Zincirli Medrese ve Hacı Giray Han Türbesi Restorasyonu

Kültürel İşbirliği

89

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


Canköy ve Krasnogvardiyeskoye Okullarına Teknik Donanım Desteği

Zuya 2 No’lu Okulu Ek Bina İnşası Belogorsk 4 No’lu Gene Eğitim Okulu’nun Belogorsk Anaokuluna Dönüştürülmesi

Yevpatorya (Gezlev) Okuluna Ek Bina ve Spor Salonu İnşası

Kolçugina (Bulganak) Okulunun Tadilatı ve Okula Spor Salonu İnşası

Avrora Anaokulu Bünyesinde Bir Sınıfın Tadilat ve Donanımı

Dobroye Genel Eğitim Okulu’nda Üç Sınıfa Donanım Desteği

5.BDT Nöroloji Kongresi Tankovoye Üstün Yetenekli Çocuklar Yatılı Gimnazyumu’na Su Kuyusu Açılması

Ukrayna Polisine Oto Hırsızlığıyla Mücadele Eğitimi

“Uluslararası Teknik Yardım Sağlama Semineri” Arkadaş Hak Koruma Teşkilatına Donanım Desteği

Kardaşlık Gençlik Teşkilatına Donanım Desteği Kırım Tatar Milli Meclisi Kurultayı Zincirli Medrese ve Hacı Giray Han Türbesi Restorasyonu*

Kırım Dini İdaresinin Web Sitesi Yapımı Kırım Tatar Milli Meclisinin Düzenlediği Matem Mitingi

Üretim Sektörleri

Ukraynalı Uzmanlara İnovasyon Politikalarının Oluşumu Konulu Seminer

Ukraynalı Uzmanlara Turizm Eğitimi

31,69

0,211,49

1,90

43,52

5,60 3,09

0,21

12,29

45

40

30

35

20

25

10

15

0

5


4. İdarive Sivil

Altyapılar





Diğer


2008 Yılında Ukrayna’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler


VE FAALİYETLER

4.3 ORTA DOĞU VE

AFRİKA

FİLİSTİN

ETİYOPYA

SENEGAL

SUDAN

Resmi Dil: Arapça

Nüfus: 1.537.269 (Gazze Şeridi) + 2.611.904 (Batı Şeria) (2008 tahmini)

Yüzölçümü: 365 km2 (Gazze Şeridi) + 5.860 km2 (Batı Şeria)

Etnik Gruplar: Gazze Şeridi : Arap (% 100)Batı Şeria : Arap (% 88 ), Yahudi (% 12)

Başlıca Dinler: Gazze Şeridi : Müslüman (% 99), Yahudi (% 1)

Batı Şeria : Müslüman (% 75), Yahudi (%17), Hristiyan ve Diğer (% 8)

Başlıca Diller: Arapça, İbranice, İngilizce


Bebek Ölüm Oranı: 17/1.000 (2008 tahmini)



GSMH - Sektörlere Göre: Tarım % 8 Sanayi % 13 Hizmetler % 79

Enflasyon Oranı: Hesaplanamıyor

İşsizlik Oranı: % 23 (B.Şeria) % 49 (Gazze) (2008 tahmini)

İhracat: 300 milyon $ (2007)


Başlıca İhracat Ortakları: İsrail, Ürdün, Mısır

Başlıca İthalat Ortakları: İsrail, Ürdün,Mısır

Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 52 (Gazze) %19 (B.Şeria) (2008 tahmini)

Alınan Dış Ekonomik Yardım: 1,449 milyar $ (2006)


FİLİSTİNTiberiasGölü

AKDENİZ

Jord

an

Beytüllahim

Hebron

Jericho

Gazze

Khan Yunis

Tulkarm

Nablus

Ramallah

Kudüs

Ürdün

Mısır

Lübnan

İsrail

İsrail

SuudiArabistan

Suriye ArapCumhuriyeti

Batı Şeria

GazzeŞeridi

4.3.1.

Kubbet-üs Sahra

Ramallah Şehri

93

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

SağlıkYıllardır süren savaşlar ve sınırların kapatılması se-bebiyle çok ciddi sorunlar yaşanmakta olan sağlık sektöründe 2008 yılında 5 proje yürütülmüştür. Gaz-ze Şeridinde, yaşanan saldırılar sebebiyle yaralanan ve Mısır’daki devlet hastane-lerine tedavi edilmek üzere sevki sağlanan Filistinli yara-lılardan 18 hasta ile 9 hasta yakını ve bir doktordan olu-şan toplam 28 kişilik grup, ülkemize getirilerek muhtelif hastanelerde tedavi ettiril-miştir. Filistinli 28 sağlık uz-manına 3 ay süreyle, Pediat-rik Acil Tıp Eğitimi ve yine 10 sağlık personeline, 10 gün süreyle Medikal Kurtarma ve Hastane Öncesi Hizmetler Eğitimi verilmesi gerçekleşti-rilen diğer iki projedir.

Diğer yandan Filistin’de yaşanan güvenlik sorunları nedeniyle çok sayıda ambulans aracına ihtiyaç duyul-maktadır. Filistin Ulusal Yönetimi Sağlık Bakanlığı’nın Batı Şeria’da ve Gazze’deki ambulans aracı eksikli-

Yüksek nüfus yoğunluğu, sınırlı kara erişimi, içeride ve dışarıda güvenlik sebebiyle uygulanan katı ulaşım kontrolleri ve buna benzer birçok olağanüstü tedbir Filistin’in zaten kısıtlı olan ekonomik ve sosyal kal-kınma şartlarını son birkaç yıldır daha da zorlaştır-mıştır. Son araştırmalara göre işsizlik Batı Şeria’da % 23, Gazze’de % 49, yoksulluk ise Batı Şeria’da % 19 Gazze’de % 52 seviyelerinde seyretmektedir.

Filistin’in kalkınma ihtiyaç ve stratejileri arasında ön-celikli olan insan haklarına saygılı ve istikrarlı bir dev-let nizamının kurulması ve kanunlar çerçevesinde ül-kede güvenliğin sağlanmasıdır. Ülkede yoksulluğun azaltılması, istihdamın artırılması, adaletli bölüşüm, sosyal dayanışma, düşük gelir seviyesine sahip ke-simlere yardım edilmesi gibi sosyo-ekonomik açı-dan önem arz eden konular yer almaktadır.

17 Aralık 2007 tarihinde Paris’te düzenlenen “Filistin Devleti İçin Uluslararası Bağışçılar Konferansı”nda ülkemiz Filistin için 150 milyon ABD doları taahhütte bulunmuştur. Bu miktarın 3 yılı kapsayacak şekilde kullanılması öngörülmüştür. Filistin’in eğitim, sağlık, idari-sivil altyapı ve insanî yardım gibi alanlardaki ih-tiyaçlarına yönelik projeler hayata geçirilmektedir.

2008 yılının Aralık ayında başlayan Gazze Şeridi’ne yönelik hava saldırılarında binlerce kişinin ölümüne ve yaralanmasına sebep olmuştur. Bu saldırıların ha-vadan gerçekleşmesi ve saldırıda kullanılan mühim-matın muhteviyatının belirlenememesi önlem alın-masını engellemiş ve kayıp sayısını artırmıştır. Söz konusu talihsiz gelişmelerin akabinde bölgenin acil yardıma olan ihtiyacının karşılanması için ivedilikle harekete geçilmiştir.

ğinin giderilmesi talebi üzerine Filistin’deki sağlık kurumlarına 15 adet yeni tam donanımlı ambulans aracı hibe edilmiştir. Ayrıca Sağlık Kurumlarının Do-natılması kapsamında Beyt Feccar Sağlık Merkezi’ne elektronik ekipman ve dişçilik malzeme ve ekipmanı sağlanmıştır.

Kalkilya Atıksu Şebekesi İnşası

Su ve Su Hijyeni

Batı Şeria kesiminin Kuzey Bölgesi’nde yer alan ve İsrail’in inşa ettiği duvarlar ile dört tarafından çevril-miş bir şehir olan Kalkilya’da alt yapı sorunları nede-niyle şehrin 13. caddesine 3.467 metrelik kanalizas-yon şebekesi inşa edilmiştir. Bölge halkının önemli kısmının temel bir ihtiyacını karşılayacak proje ile atık suların sebep olduğu bulaşıcı hastalıkların önü-ne geçilmesi sağlanmıştır.

Ayrıca Nablus şehrinin Al-Dahya (doğu) bölümünde, artan nüfusa paralel olarak ihtiyaca cevap vereme-yen su boruları 690 metre uzunluğundaki geniş su borularıyla değiştirilmiştir. Proje ile bölgede yaşayan 10.000 kişinin temiz suya erişimi sağlanmıştır.

Merkezi Yönetiminin GüçlendirilmesiHaziran 2008’de, Berlin’de düzenlenen “Berlin Conference in Support of Palestinian Civil Security and Rule of Law” da ülkemizin 2008-2010 yılları arasında Filistin’e yönelik taahhüdü çerçevesinde, Filistin Polisinin eğitimi başta olmak üzere Emni-yet birimlerinin kurumsallaşmasına hizmet edecek projelerin gerçekleştirilmesi taahhüt edilmiştir. Ül-kemiz tarafından Filistin Ulusal Yönetimi’ne yönelik olarak emniyet ve polis teşkilatını ilgilendiren pro-jelerin belirlenmesi ve konuyla ilgili genel bir de-ğerlendirilmenin yapılabilmesi için Emniyet Genel Müdürlüğü yetkililerinden oluşan 6 kişilik bir heyet, Eylül 2008’de Filistin’e inceleme programı gerçek-leştirmiştir. Bu Programın ardından yapılan toplan-tılarda Filistin Polisi’ne yönelik olarak öncelikle 27 alanda eğitim verilmesi hususu karara bağlanmış-tır. İlk geniş kapsamlı eğitim, Başkanlığımız ve Türk Emniyet Teşkilatı işbirliği ile yürütülen projenin ilk aşamasında Türkiye’ye has birimler olan Yunus ve Şahin birimlerinin Filistin polisi bünyesinde de oluşturulması öngörülmüş ve Filistin trafik ve asa-yiş birimlerinden 12’şer kişilik gruplara Antalya’da motor sürücülüğü eğitimi verilmiştir. Benzer eği-timlerin 2009 yılı içerisinde de verilmesine devam edilecektir.

95

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


Sağlık Alanında Eğitim Filistin’e 15 Adet Ambulans Hibesi Cenin Kültür Merkezi’nin Tefrişi

Kalkilya Atık Su Projesi Nablus Dahiye Su Şebekesinin Yenilenmesi Güvenlik Alanında Eğitim Polis Eğitimi Beyt Hanun Konferans Salonu’nun Tefrişi Kudüs Nurulayn Körler Okulu’na Ekipman Yardımı Filistin Arşivi’ne Malzeme Desteği Sağırlar Okulu’na Ekipman Desteği Muthallath Al Shuhada Köy Meclisi’nin Tefrişi Kudüs Babu’z-zehra Mezarlığı İdaresi’ne Ekipman Desteği

Beytulahim Kızılay Derneği’nin Tefrişi Cenin Körler Merkezi’nin Tefrişi Beyt Fajar Sağlık Merkezi’nin Tefrişi

Hilal Atletizm Kulübü’nün Tefrişi Amari Mülteci Bölgesi-Engelliler Yaz Kampı’na Destek

Kubbet-üs Sahra Hilali’nin Yenilenmesi Kudüs Harem-i Şerif Zincirlikubbe Çinilerinin Yapım ve Onarımı

II. Filistin Kültür Haftası Etkinlikleri’nin Desteklenmesi

MEDİST Fuarı Knowledge Cities Sempozyumu El-Sharq TV Personelinin Eğitimi

Acil İnsani Yardım Gazze’ye İlaç ve Gıda Hibesi

0,71

22,24

5,80

3,37

11,99

2,07

0,02

48,64

5,16

40

30

20

10

0

50


4. İdarive Sivil

Altyapılar

5. Diğer Sosyal




9. AcilYardım

Diğer


2008 Yılında Filistin’de Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Addis Ababa

Yönetim Biçimi: Federal Cumhuriyet

Resmi Dili: Amharik

Nüfus: 85.237.338 (2008 tahmini)


Etnik Gruplar: Oromo (% 32,1), Amara (% 30,1), Tigraway (% 6,2), Diğer (% 31,5)

Başlıca Dinler: Hıristiyan (%60,8), Müslüman (% 32,8), Diğer (% 6,4)

Başlıca Diller: Amharik, Oromik, İngilizce

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 42,7 (2003 tahmini) Erkek: % 50,3 Kadın: % 35,1


GSYH (Satın Alma Gücü Paritesi): 66,29 milyar $ (2008 tahmini)

GSYH - kişi başı (SAGP): 800 $ (2008 tahmini)

GSYH - sektörlere göre: Tarım % 45,9, Sanayi % 12,9 Hizmetler % 41,2


İşsizlik Oranı: Belirsiz



Başlıca İhracat Ortakları: Almanya (% 8,2) Suudi Arabistan (% 7) ABD (% 6,9), Cibuti (% 6,6) , Çin (% 6,5), (2007)

Başlıca İthalat Ortakları : Suudi Arabistan (% 17), Çin (% 15,9), Hindistan (% 7,8), İtalya (% 5,1) (2007)



Yoksulluk Sınırı Altındaki Nüfus: % 38,7 (2006 tahmini)

Alınan Dış Ekonomik Yardım: 1.947 milyar $ (2006)


ETİYOPYAArchipelago

Aden Körfezi

KIZILDENİZ

VictoriaGölü

HİNT OKYANUSU

Gilo Wenz

Awash

Abay (Blue Nile)

L. Eyasi

L. Natron

L. Manyara

Omo

Turkana Gölü

Ch'ew Bahir

Pibor

Akobo

Abay

Tekeze

Atbara

Galana

Beyaz Nil

Nil

Wabe Gestro

Wabe ShebeleDawa

Pangani

Genale

Tana

Gewané

VeldiyaSerdo

Degeh Bur

Bahir Dar

Fiche

GinirKebri Dehar

İmi

Hosayna

Yirga AlemSodo

Jima

Gambela

Goha

Galadi

Yeki

Gonder

Verder

Şilabo

FerferFiltuNegeleGaradase

Metema

AksumAdigrat

Addis Ababa

Eritre

Suudi Arabistan

Yemen

Cibuti

Etiyopya

Somali

Kenya

Uganda

Tanzanya Cumhuriyeti

Sudan

4.3.2.

Addis Ababa

Addis Ababa Üniversitesi

97

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Tarih boyunca Afrika ülkeleri içinde sömürgeci yöne-tim altında idare edilmeyen tek ülke olan Etiyopya, 82 milyonluk nüfusu ile Afrika’nın en kalabalık üçün-cü ülkesi konumundadır. Afrika Birliği’nin merkezinin Addis Ababa’da olması Etiyopya’ya ayrı bir önem ka-zandırmaktadır. 2008 yılında gerçekleşen Türk İhraç Ürünleri Fuarı ve Etiyopya Başbakanı’nın İstanbul’da düzenlenen Türk-Afrika Zirvesi’ne katılması gibi faali-yetlerle her geçen gün siyasi ve ekonomik alanlarda

gelişen Türkiye Etiyopya ilişkileri, Başkanlığımızın da bu ülkedeki faaliyetleri ile desteklemektedir.Etiyop-ya, dünyanın önde gelen kalkınma yardımları kuru-luşlarından, özellikle eğitim, sağlık, yol, gıda güven-liği, tarım ve mesleki eğitim alanlarında yardım talep etmektedir. Ülkenin Beş Yıllık Kalkınma Planı’na da hizmet etmekte olan bu alanlar TİKA’nın da ülkenin öncelikleri arasında yer almaktadır.

Sağlık Taraması

Sağlık

Bir Sivil Toplum kuruluşumuz ile ortaklaşa düzenle-nen “Sağlık Taraması Programı” çerçevesinde, 24 Türk sağlık personeli tarafından, Etiyopa’nın Tigray Bölgesi Adwa şehrinde sağlık taraması yapılmıştır. Yapılan taramalarda 7.500’den fazla hasta muayene edilmiş ve gerekli ilaç ücretsiz olarak hastalara veril-

miştir. Altmışın üzerinde ameliyat yapılmış; tarama süresince hastane personeline dâhiliye, dermatoloji, nöroloji, salgın hastalıklar ve jinekoloji vb. alanlarda eğitim verilmiştir. Ayrıca tıbbi araç, gereç ve ilaç ge-len hastalara ücretsiz olarak kullanılmak üzere Adwa Hastanesine hibe edilmiştir.

Su ve Su Hijyeni

Etiyopya’da kırsal ve kentsel kesimin içilebilir su ihtiyacın karşılanmasında öncelikle insan kaynakla-rının eğitimi önemlidir. Bu kapsamda, su yönetimi konusunda görev alan uzmanların bilgi ve becerile-rini artırmak üzere, DSİ ile işbirliğinde Etiyopya Su Kaynakları Bakanlığı’nda görevli yetkililere yönelik

iki ayrı eğitim programı hazırlanmıştır. Toprak uy-gunluğu konusundan, ihale ve inşa aşamasına kadar hemen hemen her konuda pratik bilgilerin verildiği eğitim programlarına 12 uzman katılmıştır. Program ile bir yandan idari altyapıların güçlendirilmesine destek veren Başkanlığımız bir yandan da 5.000 ki-şinin temiz içme suyuna erişebilmesini sağlayacak 20 adet su kuyusunun Jegu High Land Bölgesi’nde

açılması konusunda önemli mesafe katetmiştir. 2007 yılında yapımı tamamlanan Mekele ve Orom-ya Bölgesi’ndeki 21 adet su kuyusu ise 2008 yılında hizmete girmiştir.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), İstanbul Tica-ret Odası (İTO) ve Etiyopya Su Kaynakları Bakanlığı işbirliğinde 2007 yılında başlatılan diğer bir proje kapsamında Başkanlığımız tarafından, Etiyopya’nın Tigray ve Harar Eyaletlerinin çeşitli bölgelerinde 42 su kuyusu açılmıştır.

Tigray Eyaleti’nin başkenti olan Mekele Şehri’ne 60 km uzaklıkta ve İslam tarihinde önemli yeri bulunan Necaş Köyü’nde 2 su kuyusu ve Mekele Şehri’nde 3 su kuyusu açılmıştır. Mekele’de açılan toplam 5 su kuyusunun günlük su verimi 8.000 tondur. Ayrıca Mekele Su İdaresi’ne 4 adet 25lt/s su pompası, 2 adet deepmeter, 4 adet gps, 4 adet su kuyusu oto-masyon kontrol paneli, çeşitli teknik malzeme sağ-lanmış, su kuyularının ve ekipmanlarının kullanımına ilişkin teorik ve uygulamalı eğitimler verilmiştir.Diğer bir tarihi İslam şehri olan ve Osmanlı ile ya-kın işbirliği olan Harar Eyaleti’nde 37 su kuyusu açılmış olup günlük su verimi 11.551 tondur. Harar Şehri’nde rezervuar ve su dağıtım boru tesisatı ya-pılmasına başlanılmıştır. 3 adet Osmanlı Çeşmesi şehrin çeşitli yerlerine imar edilmiştir.

Etiyopya’da bir kişinin günlük su tüketimi kırsal böl-gelerde 15 ve şehir merkezlerinde yaklaşık 45 litre-dir. Açılan 42 adet su kuyusunun günlük su verimi 19.551 ton olup, yaklaşık 977.550 kişinin su ihtiyacı

karşılanmıştır. Proje kapsamında 4985 metre su da-ğıtım boru tesisatı döşenmiştir.

Bölge halkları tarafından takdir toplayan projenin sonunda Harar Şehri içinde bulunan ana caddenin isminin “Türk Caddesi” olarak değiştirilmesi Harar Eyalet Meclisince kararlaştırılmıştır.

İnsani YardımKuraklıktan etkilenen Gode şehrine bağlı Adadley kasabasının halkının geçici de olsa gıda ihtiyacını gidermek amacıyla uluslararası bir Sivil Toplum Ku-ruluşu işbirliği ile bölgeye gıda yardımında yapılmış-tır.

Her yıl meydana gelen kuraklıktan ağır biçimde et-kilenen yörede hayvan ölümleri baş göstermiş ve yöre halkı beslenme yetersizliğinden kaynaklanan hastalıklara yakalanmıştır. Yardıma muhtaç 700 aile için verilen gıda paketleri bölgede ümit doğurmuş ve ülkemizin dost elini hissetmeleri sağlanmıştır.

Jegu High Land Bölgesi’nde Su Kuyusu Açılması Projesi

Acil İnsani Yardım-Gıda Dağıtımı

99

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


Etiyopyalı Üniversite Öğrencilerine Eğitim Desteği

Sağlık Taraması ve İlaç Temini

Doğu Harar Jarso Woreda Bölgesinde 8 Dağ Kö-yüne İçme ve Kullanma Suyu Temini Projesi

Jeju Highland Bölgesine 20 Adet İçme Suyu Ku-yusu Açılması Projesi

Su sondaj makinesiyle temiz içme ve kullanma suyu temini

Etiyopyalı Su Kaynakları Bakanlığı Uzmanlarına DSİ’de Mesleki Eğitim

İstanbul Ticaret Odası Üyelerinin (İTO) Etiyopya ‘ya Çalışma Programı

Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler

Addis Ababa Kitlesel Medya Ajansına TRT’nin İşbirliği Programı

Yapımı devam eden Kesem Barajı için Teknik Da-nışman Görevlendirilmesi

60

40

50

20

30

0

10

1,38

1. Eğitim

58,45

3. Su ve Su Hijyeni

0,02


1,28


0,16


0,69


38,02

Diğer


2008 Yılında Etiyopya’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Dakar


Resmi Dili: Fransızca

Nüfus: 12.853.259 (2008 tahmini)


Etnik Gruplar: Wolof (% 43,3), Pular (% 23,8), Serer (% 14,7), Jola (%3.7), Mandinka (%3), Diğer (%11,5)

Başlıca Dinler: Müslüman (% 94), Hıristiyan (% 5), Yerel Dinler (% 1)

Başlıca Diller: Fransızca, Wolof, Pulaar, Jola, Mandinka

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 40,2 (2006) Erkek: % 50 Kadın: % 30,7




GSMH - Sektörlere Göre: Tarım % 16,7 Sanayi % 18,9 Hizmetler: % 64,4





Başlıca İhracat Ortakları: Mali (% 18,9), Fransa (% 9,1), İtalya (% 5,9), Hindistan ( % 5,7), Gambiya (% 5,3), İspanya (% 5,2) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları: Fransa (% 22,2), Hollanda (% 10), Çin (% 7,4), İngiltere(% 6,2), Tayland (% 5,2) (2007)




Alınan Dış Ekonomik Yardım: 450,91 milyon $ (2007)


SENEGAL

Louga

Diourbel

Fatick

Kaolac

Thiès

Ziguinchor

Kolda

Tambacounda

Matam

Dakar Sine

Gambia

Soungrougrou

Casamanc e

Cacheu

Gêba

Gambie

Koulountou

Sénégal

Sénégal

Falémé

Lac de Guier

Lac Rkiz

allée du Mboune

Sandougou

Kayanga

Nieri K

o

Falémé

Vallée du Ferlo

Tiângol Lougguéré

Koliba

Qued Gar fa

Saloum

Vallée du Ferlol

Moritanya

Senegal

Gine Bissau

Mali

Gine

Gambia

4.3.3.

Senegal Nehri

Büyük Camii Tuba

101

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Her geçen yıl eğitim, sağlık ve temel altyapı sektör-lerinde gelişme kaydetmekte olan Senegal, halen diğer Afrika ülkeleriyle benzer sıkıntılara sahiptir. Ekonomik ve sosyal şartların çağın gereklerine ve günün koşullarına cevap verecek biçimde, temel ya-salarla yeniden şekillendirilme çabaları sürmektedir. Senegal’in ciddi problemlerinden biri de işsizlik ve buna bağlı yoksulluktur. 2005–2009 yılları arasında Senegal Hükümeti tarafından uygulanması öngörü-len “Yoksullukla Mücadele Programı”nın temel öğe-leri de bu problemin çözümüne yöneliktir.

Senegal Cumhurbaşkanı’nın 2008 yılında Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyarette, Türkiye’yi Afrika’nın açılım kapısı olarak değerlendirmesi ve Türk özel sektörü-nü Senegal’de yatırım yapmaya davet etmesi ülke-lerimiz arasında gelişen ilişkilere müspet örnek ol-muştur. Ayrıca iki ülke arasında kültürel işbirliği ile tarım alanında “Teknik, Bilimsel ve Ekonomik İşbirli-ği” Protokolü imzalanmıştır.

2008 yılında Senegal’de gerçekleştirilen projeler daha çok eğitim, sağlık ve idari altyapıların güçlendi-rilmesi alanlarında olmuştur.

Dakar Yoff Aeroport İlkokulu’nun Tadilatı

Senegal’in kalkınma yolundaki en önemli sorunların-dan biri genç nüfus için yeterli eğitim altyapısı bulun-mamasıdır. Halen okuma yazma bilen vatandaşların oranı % 40 civarında olup, bu oran kırsal kesimlerde % 10’lara kadar düşmektedir. Okur-Yazarlık Oranının arttırılması için okul, sınıf yapımı ve onarımı, dona-nım desteği sağlanması gerekmektedir. Bu sorunun çözümüne katkı olarak 2008 yılında yürütülen proje-lerden biri 666 öğrencinin eğitim gördüğü Dakar Yoff Aeroport İlkokulu’nun fiziki imkanlarının geliştirilme-sine yönelik çalışmalardır. Proje kapsamında, okul

öğrencilerinin faydalanabilmesi amacıyla kütüphane kurulmuş ve bilgisayarla donatılmıştır. Ayrıca, 15 sı-nıfın ve okul çevre duvarının onarımı yapılmıştır.

Eğitim altyapılarının geliştirilmesi amacıyla gerçek-leştirilen diğer bir proje Senegal’in en önemli üniver-sitesi olan Dakar Cheikh Anta Diop Üniversitesi’nin (UCAD) Ölçüm Merkezi’nin desteklenmesidir. Öl-çüm Merkezinin faaliyete geçmesi için ihtiyaç duyu-lan donanım ve elektronik malzeme yine Başkanlığı-mızca sağlanmıştır.

Eğitim

Yaklaşık 16.500 kişi başına bir doktorun düştüğü ve sağlık harcamalarının GSMH’nın % 1’i tutarında ol-duğu sağlık sektöründe, Başkanlığımız çeşitli proje-ler yürütmeye devam etmektedir. Ülkede personel, bina ve ekipman açığı, sağlık hizmetleri altyapı ye-tersizliği ve bu yetersizliklerden kaynaklanan bula-şıcı ve salgın hastalıklar görülmektedir. Söz konusu hastalıklarla mücadele için hastane, dispanser ve klinik yapım ve onarımlarına, donanım desteğine, sağlık taramalarına, aşı ve ilaç yardımlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çerçevede Başkanlığımızca dona-nım desteğinde bulunulan ve yaklaşık 20.000 kişinin doğrudan yararlandığı Dakar Centre Hospitalier de Fann Hastanesi, çocuk psikiyatrisi alanındaki çalış-maların ulusal düzeyde merkezi konumunda bir has-tanedir. İnşa edilen dört ek oda için ihtiyaç duyulan her türlü donanım Başkanlığımızca sağlanmıştır.

Khombol Sosyal Pediatri Enstitüsü’nün, bölge halkın-dan gelen sağlık hizmeti taleplerini karşılayabilmesi

için yıpranmış binaların onarımının gerçekleştirilme-si ve gerekli donanımların sağlanması gerçekleşti-rilen diğer bir projedir. Proje kapsamında; anne ve çocuk hastaların bakımı, kadın doğum ve çocuk sağ-lığı alanında görev yapan sağlık personelinin eğitimi ile sosyal pediatri alanında araştırma çalışmalarının yapılabilmesi sağlanmıştır. Projeden 40.000 kişi faydalanmıştır.

Diğer yandan Başkanlığımız ile bir Türk Sivil Top-lum Kuruluşu işbirliğinde Senegal Sağlık Bakanlığı ile koordineli olarak Senegal’in 4 büyük ili Dakar, Saint-Louis, Kaolack ve Djourbel’de (Touba); kadın doğum, göz, ortopedi gibi 15 branşta toplam 8.566 kişiyi kapsayan sağlık taraması gerçekleştirilmiştir. Hastalar için gerekli ilaçlar bedelsiz olarak verilmiş ve yerel hastanelere ilaçlar hibe edilmiştir. Ayrıca, tarama yapılan her bölgedeki Senegalli sağlık perso-neline uygulamalı hizmet içi eğitim verilmiştir.

İdari ve Sivil Altyapılarİşgücü piyasasına her yıl 100.000 gencin katıldığı Senegal’de işsizlik oranı resmi rakamlara göre % 50 civarında seyretmektedir. Bu problemin çözümü-ne katkı sağlamak amacıyla Senegal’in ikinci büyük şehri olan Saint Louis’in M’pal bölgesinde faaliyet gösteren ‘La Source’ kadın derneğinin kumaş boya-ma kursunu

başlatabilmesi için ihtiyaç duyduğu boyama kursu malzemeleri Başkanlığımızca temin edilmiş ve der-neğin tefrişi sağlanarak eğitimsiz ve işsiz kadınların kumaş boyacılığı sayesinde işgücüne katılması ve ailelerinin bütçesine katkıda bulunmaları sağlanmış-tır. Projeden 100 kadın doğrudan yararlanmaktadır.

Khombol Sosyal Pediatri Enstitüsü’nün Onarımı ve Donanımı

Dakar Centre Hospitalier de Fann Hastanesi’nin Çocuk Psikiyatrisi Bölümü’ne Ek Oda İnşası

Sağlık

103

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

50

40

20

30

0

10

12,24

1. Eğitim

48,99

2. Sağlık

5,45

4. İdarive Sivil

Altyapılar

2,60


4,15


0,65


25,93

Diğer


Yoff Aeroport İlkokulunun Onarımı ve Kütüphane Kurulması Projesi

Dakar Üniversitesi Ölçüm Merkezine Donanım Desteği

Senegal Khombol Sosyal Pediatri Enstitüsü Binalarının Onarımı Projesi

Dakar Centre Hospitalier de Fann Hastanesi Ker Xaleyi Psikiyatri Birimine Donanım Desteği

Sağlık Taraması ve Ücretsiz İlaç Dağıtımı

Case des Tout-Petits Kreşlerine Donanım Desteği

La Source Kadın Derneği’ne Donanım Desteği

Senegal Millet Meclisi Çocukları Koruma Komisyonu’nun Türkiye Programı

Üretim Sektörleri

Dericilik Heyeti Teknik İnceleme Programı


2008 Yılında Senegal’de Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

Başkent: Hartum


Resmi Dili: Arapça

Nüfus: 40.218.455 (2008 tahmini)


Etnik Gruplar: Siyahi (% 52), Arap (% 39), Beja (% 6), Diğer (% 3)

Başlıca Dinler: Müslüman (% 70), Hıristiyan (% 5), Yerel (% 25)

Başlıca Diller: Arapça, İngilizce, Çeşitli Yerel Diller

Okur - Yazarlık Oranı: Toplam: % 61,1 (2003 tahmini)Erkek: % 71,8 Kadın: % 50,5




GSMH - Sektörlere Göre: Tarım: % 31,5 Sanayi: % 35,7 Hizmetler: % 32,8





Başlıca İhracat Ortakları: Çin (% 82,1), Japonya (% 8,4), BAE ( %2,5) (2007)

Başlıca İthalat Ortakları: Çin (% 27,9), Suudi Arabistan (% 7,5), Hindistan (% 6,3), Mısır (% 5,6), BAE (% 5,5), (2007)




Alınan Dış Ekonomik Yardım: 2,058 milyar $ (2006)


SUDAN

Niyala

ToritYambio Juba

Bentiu

El FaşerEl Geneina

Wau

El Obeid

Malakal

Sinnar

Rumbek

Ed Damer

Wad Medani

Port Sudan

Gedaref

Kassala

Aweil

Kadugli

Bor

Ed Damazin

Khartoum

Abay

Pibor

Pon

go

Victoria Nili

Süt Dere

si

Bahr el'Arab

LolJur

Albe

rt Ni

li

Omo

Dinder

Sobat

KIZILDENİZ

Hovar Deresi

Jon g

lei C

anal

Odib

Der

esi

Nil

LotagipiBataklığı

NubiaGölü

NasserGölü

L. Albert Salisbury Gölü

TurkanaGölü

Kyoga Gölü

KenamukeBataklığı

KobowenBataklığı

Tekeze

Beyaz N

il

Bahr

ez Z

araf

Beyaz Nil

Atbara

Kenya

Uganda

Mısır

Suudi Arabistan

Çad

Sudan

OrtaAfrika

Cumhuriyeti

Etiyopya

Eritre

KongoDemokratikCumhuriyeti

4.3.4.

Hartum Şehri

El Kebir Camii - Hartum

105

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Yüzölçümü bakımından Afrika’nın en büyük ülkesi olan Sudan’ın ekonomisi 2008 yılının ikinci yarısına kadar petrol üretimi, yüksek petrol fiyatları ve doğru-dan dış yatırım sayesinde büyük bir iyileşme göster-miştir. Kalıcı barışın sağlanması, bölgeler arası eşit-sizliğin giderilmesi, Nil Nehri’nin ve su kaynaklarının etkin kullanılması, tarımsal sürdürülebilir kalkınma gibi öncelik ve stratejilere önem veren Sudan’ın ya-kın dönemdeki en büyük problemi halen 1.5 milyon

insanın IDP kamplarında yaşamasına sebep olan Darfur meselesidir.

2008 yılında ülkenin ihtiyaçları ve talepleri doğrultu-sunda öncelikle tarımsal sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması, mesleki eğitim ve sağlık konularında faaliyetler yürütülmüştür. Ayrıca, ortak tarih ve kül-türel mirasın korunması ve eğitim eksikliği konula-rında da işbirliğini hedeflemektedir.

Göz Taraması Ve Katarakt Ameliyatları

Sudan’da anne ölümleri yüksek oranlardadır. Bu oranın yüksek olmasının başlıca sebebi nitelikli ve yeterli sayıda ebe bulunmamasıdır. Sudan Federal Sağlık Bakanlığı işbirliğinde “Ebe Eğitim Programı” nın başlatılmasına karar verilmiş ve anne ölümlerinin yüksek olduğu Gadarif Eyaleti pilot bölge seçilmiş-tir.

Gadarif’te yapılan incelemeler sonrasında, Sudan Federal Sağlık Bakanlığından 4 kişilik bir heyetin ülkemize gelerek incelemelerde bulunması ve An-

kara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinde dü-zenlenen programa katılması sağlanmıştır. Projenin ikinci aşaması olarak adı geçen fakülteden 4 kişilik bir heyet Sudana giderek yerinde incelemede bulun-muşlardır.

2009 yılında “Ebe Eğitim Programının” başlatılabil-mesi için gereken ön çalışmalar tamamlanmıştır.

Beslenme bozuklukları sebebiyle Sudan’da 2 milyon civarında katarakt hastası bulunduğu tahmin edil-

Sağlık

Yaklaşık 40 milyon nüfusa sahip olan Sudan halkının yaklaşık %80’inin tarım ve hayvancılık sektöründe istihdam ediliyor olması bu sektördeki eksikliklerin dönem dönem büyük sıkıntılar doğurmasına sebep olmaktadır. Ülke topraklarının genişliği, bölgeler ara-sı eşitsizlik ve altyapı problemleri, tarım ve hayvancı-lık sistemlerinin eskiliği, kuraklık ve çevre problem-leri, tarım sektörünün temel problemleridir.

Tarım sektöründe nitelikli eleman eksikliğinin ka-patılması amacıyla 2007 yılı içerisinde başlatılan 55

tarım, 77 veteriner ve zooteknisyenin, modern ye-tiştiricilik konusunda eğitim aldığı programın uygu-lamasına 2008 yılında devam edilmiştir. Proje kap-samında TİGEM işletmelerinde eğitime tabi tutulan 100 uzman, 3 grup halinde Türkiye’ye gelerek “Zira-at ve Hayvancılık” alanında eğitim almıştır.

Sudan Bilim Teknik Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden 19 öğrenci ve uzman Sürdürülebilir Toprak Yönetimi konusunda Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde eğitim programına katılmışlardır.

mektedir. Bu verinin gözler önüne serdiği gerçek za-ten sağlık alanında çeşitli mağduriyetlerle savaşan Afrika ülkelerinin, göz sağlığına yeterince eğileme-diğidir. Sudan’daki katarakt vakalarını dikkate alan Başkanlığımız, Güney Darfur Eyaleti’nde Kimse Yok Mu Derneği ile, Hartum Eyaleti’nde Çöl Doktorları Sivil Toplum Kuruluşu işbirliğinde bir proje başlat-

mıştır. Sudan’ın çeşitli bölgelerinde gerçekleştirilen göz taramalarında, yaklaşık 40.000 kişinin göz mua-yenesi yapılmış, 9393 katarakt hastası ameliyat edil-miştir. Sudan kamuoyu tarafından memnuniyetle karşılanan projenin 2009 yılında da devam etmesi planlanmaktadır.

Tarım

Sağlık Taraması

107

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


El-Faşir Üniversitesi’nde Elektronik Kütüphane Kurulması

Sudanlı Ziraat Mühendisinin Türkiye’de Yaptığı Doktora Sonrası Araştırmasının Desteklenmesi

Sağlık Taraması ve Bilinçlendirme Kampanyası Çöl Doktorları Afrika Katarakt Projesinin Desteklenmesi

Kimse Yok Mu - Darfur Katarakt Projesinin Desteklenmesi

Kuzey Darfur Eyaleti Doktorlarının Eğitimi Ebe Eğitiminin Geliştirilmesi Sürekli Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi ve Enformasyon Teknolojileri Laboratuarı Oluşturma Projesi ve Eğiticilerin Eğitimi

Türk-Sudan Sürekli Eğitim Merkezi Kurulması Suakin Limanındaki Osmanlı Gümrük Binası Restorasyonu

Üretim Sektörleri

Sudanlı Uzmanlara Yönelik Dış Ticaret Bilgilendirme Programı

Türkiye-Sudan Tarımsal İşbirliği Eğitim Programı (TÜSEP)

Salgın Hayvan Hastalıkları ile Mücadele Teknikleri ve Hastalık Teşhisi Konularında Sudanlı Veteriner Hekimlerin Eğitimi

Sürdürülebilir Toprak Yönetimi Konusunda Eğitim

Çoklu ve Çakışan Sektörler Sudan Türkiye Sürekli Eğitim Merkezinde Dış Ticaret Eğitimi

Teknolojik Öngörü Seminerine Katılımın Desteklenmesi

80

60

70

40

50

20

30

0

107,87

1. Eğitim

74,19

2. Sağlık

1,26


0,35


9,76


0,46


6,10

Diğer


2008 Yılında Sudan’da Gerçekleştirilen Proje ve Faaliyetler

109

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008


VE FAALİYETLER

4.4 DİĞER ÜLKELER

Ülkemizin aktif dış politikası nedeniyle dünyanın farklı bölgelerindeki ülkelerle olan ilişki ve işbirliğimi-zin gelişmesinin bir sonucu olarak, Başkanlığımızın faaliyet gösterdiği coğrafya her sene genişlemek-tedir. TİKA tarafından 2007 yılında 86 ülkede proje ve faaliyet gerçekleştirilmişken bu rakam 2008’de 113’e yükselmiştir. Önceki yıllardaki TİKA Program

Koordinasyon Ofisi bulunmayan ülkelere yönelik faaliyetler daha çok bölgesel projeler yoluyla ger-çekleştirilmişken, 2008’de Ofis bulunmayan ülkeler-le ikili işbirliği projelerinde artış kaydedilmiştir. Bu ülkelere yönelik faaliyetlerde göze çarpan bir diğer husus da Amerika ve Okyanusya ülkelerine yönelik projelerin sayısının geçmiş yıllara göre artmasıdır.

4.4. Diğer Ülkeler

Ülkemizin ekonomik, sosyal ve kültürel ilişki ve iş-birliğini giderek geliştirdiği Balkan ve Doğu Avrupa ülkelerinde daha çok kültürel işbirliği projeleri des-teklenmektedir.


Öğretmenlere Hizmet içi Eğitim (Romanya)

Trakya-Rumeli Yöresi Folklor Grubu’nun Destek-lenmesi (Bulgaristan)

I. Uluslararası Şumnu Çocuk ve Genç Şiir Şöleni (Bulgaristan)

IV. Uluslararası Türk Kültürü Sempozyumu ve Kültür ve Sanat Etkinlikleri (Bulgaristan)

Çeşitli Medya Kuruluşlarının Desteklenmesi (Bulgaristan)

Türkiye-Bulgaristan Sınırötesi İşbirliği Programı (Bulgaristan)

Yoksul Çocuklara Sünnet Programı (Romanya)

“İncil Yılında Kalede Dans Gösterisi” Kültür Etkinliği’ne Destek (Romanya)

“UNESCO Dünya Kültür Mirası Varlıkları Buluş-ması” (Rusya)

Görme Engelliler Eğitim Merkezi Kurulması Pro-jesi (Tataristan)

Engellilere Yönelik Bilgisayar Eğitimi ve Bağımsız Hareket Programı Eğiticilerinin Eğitimi (Tataris-tan)

Lefke’de III. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı (KKTC)

Balkanlar’da Soydaş Öğrencilere ve Kadınlara Yönelik Kültürel Programlar

4.4.1. BALKANLAR VE DOĞU AVRUPA’DA YER ALAN DİĞER ÜLKELER

Başkanlığımızın 2008 yılında Okyanusya kıtasındaki

ülkelerde gerçekleştirdiği faaliyetlerde belirgin bir

artış görülmektedir.

Okyanusya’daki ada ülkelerine yönelik olan faaliyet-

ler ağırlıklı olarak ekonomik altyapıların ve hizmetle-

rin geliştirilmesi alanında gerçekleştirilmiştir.


Gezici Spor Kliniği Yapılması Projesi’ne Mali Des-tek (Tonga)

Eğitim ve İstihdam Hizmetleri Merkezi Kurulması Projesi’ne Mali Destek (Tonga)

Teknik ve Mesleki Eğitim Merkezi Kurulması

4.4.2. OKYANUSYA ÜLKELERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJE VE FAALİYETLER

111

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

4.4.3. ORTA AMERİKA ÜLKELERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJE VE FAALİYETLER

2008 yılında Orta Amerika’da bulunan çeşitli ada ülkelerine yönelik olarak gerçekleştirilen projeler aşağıda sunulmaktadır.


İlköğretim Okullarına 200 Dizüstü Bilgisayar Hibesi (Antigua ve Barbados)

Jeneratör Hibesi (Antigua ve Barbados)

Haiti Dışişleri Bakanlığı’nın Kurumsal Kapasitesi-nin Güçlendirilmesi İçin Bilgisayar Hibesi (Haiti)

İtfaiye Aracı Hibesi (Jamaika)

Elektronik Malzeme Hibesi (St. Lucia)

Üretim Sektörleri

Traktör Hibesi (Trinidad ve Tobago)

Ülkemizin “Afrika’ya Açılım Stratejisi” çerçevesinde Afrika ülkeleriyle ikili ilişkilerimizin geliştirilmesin-de önemli bir görev ifa eden TİKA’nın, bu ülkelere yönelik olarak Dışişleri Bakanlığımız ile koordineli olarak yürüttüğü faaliyetleri her geçen yıl artmakta-dır. Afrika’da PKO bulunmayan ülkelerde uygulanan projelerde Sosyal Altyapılar ve Hizmetlerne ağırlık verilmiştir. Bu alandaki projelerden en önemlisi ise Gine, Nijer ve Tanzanya’da Türk STK’ları ile işbirli-ğinde gerçekleştirilen ve onbinlerce kişinin muaye-nesinin ve tedavisinin yapıldığı sağlık taramalarıdır.

Projesi’ne Mali Destek (Tonga)

Güneş Enerjisi ile Yeraltı Suyu Elde Edilmesi Projesi (Mikronezya)


Kırsal Alanların Elektriklendirilmesi (Fiji) Jeneratör Hibesi (Nauru) Kıta Sahanlığının Genişletilmesi Projesi (Palau) Ekmek Ağacından Bio Yakıt Elde Edilmesi Projesi (Samoa)

Yenilenebilir Enerji Sistemi Kurulmasına Mali Destek (Solomon Adaları)

Üretim Sektörleri

Kamu Binalarının İnşasına Mali Destek (Tuvalu)

Çoklu ve Çakışan Sektörler

Geri Dönüşüm Projelerine Mali Destek (Marshall Adaları)

4.4.4. SAHRA ALTI AFRİKA ÜLKELERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJE VE FAALİYETLER

Ambulans Hibesi (Seyşeller)


Burslu Komorlu Öğrencilerin Ulaşımı (Komor Adaları)

Türk STK’larınca sağlanan Okul Malzemesi Hibele-rinin Ulaştırılması (Gabon)

Konakri’de Yaklaşık 4000 Kişiye Sağlık Taraması ve İlaç Hibesi (Gine)

Sağlık Taraması ve Dar Es-Selam’da 1.460 Muaye-ne ve 267 Ameliyat (Tanzanya)

Sağlık Taraması Kapsamında Zanzibar’da 3.250 Muayene 70 Ameliyat (Tanzanya)

El-Maruf Hastanesi’ne Kardiyoloji Birimi Kurulması (Komor Adaları)

Nijer’de Göz, Diş ve Cerrahi Alanlarında 905 Ame-liyat (Nijer)

Sağlık Taraması (Demokratik Kongo Cumhuriyeti)

Ambulans Hibesi (Seyşeller)

Nijer’in Güney Bölgesinde 30 Su Kuyusu Açılması Projesi** (Nijer)

Yağmur Suyunun Depolanması için 6 Depo Alımı, Mevcut Depoların Rehabilitasyonu ve Boru Terti-batının Kurulması (Ruanda)

Cibuti’de Su Kaynaklarının Türk Uzmanlarca İnce-lenmesi (Cibuti)

Sağlık Taraması ve Tıbbi Malzeme Desteği (Mori-tanya)

Sao Tome Principe Dışişleri Bakanlığı’nın Kurum-sal Kapasi tesinin Güçlendirilmesi Amacıyla Dona-nım Desteği (Sao Tome Principe Adaları) Su Altı Kablolama Sistemi Kurulması için Etüt Çalışmaları (Seyşeller)

El-Maruf Hastanesi Kariyoloji Birimi Kurulması Nijer - Tamamlanmış Bir Kuyuda Manuel Pompa İle Su Temini

Orta Gelirli Ülkeler Kalkınma İşbirliği Konferansı’na Katılıma destek (Namibya)


Göçmen Gözlem Evi Kurulması Projesi (Benin)

Üretim Sektörleri

Cibuti Ulusal Tarım Master Planı (Cibuti)

TİKA Afrika Tarımsal Kalkınma Programı

Taguilalalett Köyü Tarım ve Hayvancılık Projesi Kap-samında Sulama İmkanı Sağlanması, Modern Ahır İnşası, Çevre Düzenlemesi ve Eğitim (Moritanya)

Mozambik Tarım Bakanlığı Yetkililerinin Ülkemizde İnceleme Programı (Mozambik)


Belediye Hizmetlerinde Kullanmak Üzere Tam Dona-nımlı Vidanjör Hibesi ve Vidanjör Operatörlüğü Konu-sunda Teknik Eğitim (Liberya)

Ankara Büyükelçiliğinin Kurulması, Tefrişatı, Perso-nel vb Giderleri (Somali)

113 TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

TİKA tarafından 2000 yılında başlatılan Türkoloji Programı Türkçe kullanımının yaygınlaştırılmasını ve Türk kültürünün ortak payda teşkil ettiği birçok ülke ile sosyo-kültürel, ticari ve siyasi ilişkilerin ar-tırılmasını hedefleyen bölgesel bir programdır. Her geçen gün geliştirilerek uygulanmaya devam edilen programın müspet neticeleri artan sayısal verilerle gözler önüne serilmektedir.

Program kapsamında, ilgili ülkelerin önde gelen üni-versiteleriyle yapılan protokollerle, Türkoloji /Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri ve Türk Kültür Merkezleri açılmakta, açılan bölümlerin fiziki şartları iyileştiril-mekte ve idamesi sağlanmaktadır. Ayrıca, modern teknoloji ile donatılmakta olan bu bölüm ve merkez-lerde yerel eğitmenler ve Türkiye’den akademik dü-zeyde öğretim elemanları görevlendirilmektedir.

4.5. Bölgesel Projeler

4.5.1. TÜRKOLOJİ PROGRAMI

JMI ve INU Üniversitelerine İnceleme Programı (Hindistan)

Jamia Milla İslamia Üniversitesindeki 2 Odanın Tefrişi (Hindistan)

Katmandu Üniversitesi’ne Kız Öğrenci Yurdu Yapıl-masına Mali Destek (Nepal)

Bilkent Üniversitesinde Hizmetiçi Eğitim Gören 40 Kursiyere Sosyal Program (Irak)

12 Sağlık Personeline Eğitim (Bhutan)

Halk Dansları Festivaline Katılımın Desteği (Çin)

Endonezyalı Yetim Çocuklara Destek (Endonezya)

Kuzey Kore İnceleme Programı (Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti)

4.4.5. KALKINMAKTA OLAN DİĞER ÜLKELERE YÖNELİK PROJE VE FAALİYETLER

115

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

2008 yılı itibariyle 21 ülkede ve 2 Özerk Cumhuriyet’te toplam 33 üniversite ile işbirliği yapılmış ve 33 Bö-lüm/Merkez faaliyet göstermiştir. Bu bölüm ve mer-kezlerde 37 öğretim elemanı ve 47 yerel personel görevlendirilmiştir.

Türkoloji Eğitim Merkezleri’nin bulunduğu ülkeler; Afganistan, Arnavutluk, Belarus, Bosna-Hersek, Estonya, Filistin, Gürcistan, Hindistan, Kazakistan, Kırgızistan, Kosova, Letonya, Litvanya, Makedonya, Moldova, Moğolistan, Özbekistan, Slovakya, Suri-ye, Türkmenistan, Yemen ile Ukrayna, Kırım Özerk Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu Tataristan Özerk Cumhuriyeti’dir.

Başkanlığımız tarafından açılan veya desteklenen Türkoloji bölümlerinde, 2008-2009 öğretim yılında yaklaşık 2.016 öğrenci Türk Dili ve Edebiyatı öğre-nimi görmektedir. Yine Türkoloji Programı kapsa-mında 2007–2008 öğretim yılında birçok ülke hal-kına ise kamu görevlilerine yönelik Türkçe kursları düzenlenmiştir. Bu kurslardan faydalanan kişi sayısı yaklaşık 1500 kişidir. Sonuç olarak çeşitli üniversite-lerde ve Türk Kültür Merkezleri’nde Türkçe/Türk Dili ve Edebiyatı öğrenimi gören öğrenci sayısı 3516’ya ulaşmaktadır.

Ülke/Üniversite Öğrenci Sayısı

Afganistan-Kabil Üniversitesi 98

Arnavutluk-İşkodra Üniversitesi ve Tiran Üniversitesi 136

Belarus-Minsk Devlet Üniversitesi 103

Bosna Hersek-Zenica Üniversitesi ve Tuzla Üniversitesi 262

Estonya-Tallinn Üniversitesi 53

Filistin-Kudüs Üniversitesi 30

Gürcistan-Tiflis Devlet Üniversitesi, Batum Şota Rustavelli Devlet Üniversitesi, Kutaisi Devlet Üni. 159

Hindistan-JMI ve JMIU 77

Kazakistan-L.N. Gumilev Avrasya Üniversitesi ve Astana Gumilev Üniversitesi 229

Kırgızistan-Kırgız Özbek Üniversitesi TDE Bölümü 37

Kosova-Prizren Üniversitesi 81

Letonya-Letonya Üniversitesi Yabancı Diller Fakültesi 35

Litvanya-Vilnius Üniversitesi 93

Makedonya-Aziz Kiril Metodi Üniversitesi 150

Moğolistan-Moğolistan Milli Üniversitesi 42

Moldova-Moldova Devlet Üniversitesi 40

Özbekistan-Taşkent Devlet Şarkşinaslık Enstitüsü 95

Slovakya-Comenius Üniversitesi 15

Suriye-Halep Üniversitesi 140

Tataristan-Kazan Devlet Üniversitesi 87

Türkmenistan-Mahtumkulu Üniversitesi, Azadi Devlet Üniversitesi, Turizm Metodoloji Merkezi 120

Ukrayna-Kırım Devlet Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi, Herson Devlet Üniversitesi, Kiev Taras Sevçenko Üni. 234

Yemen-Sana’a Üniversitesi 61

Toplam 2016

Türkoloji Yaz Staj Programı

Her yıl düzenlenen Yaz Staj Programı sayesinde, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri’nde öğrenim gören başarı-lı öğrenciler ülkemizde bir ay boyunca staj görmekte, sosyal programlar ve kültürel etkinliklerle

ülkemizi tanımaları sağlanmaktadır. 2008 yılında altın-cısı düzenlenen programa 19 ülkeden toplam 114 öğ-renci katılmıştır.

Faaliyet Adı/Ülke

Kafkaslar ve Merkez Asya Balkanlar ve Doğu Avrupa Ortadoğu,

Kuzey Afrika ve Afganistan T

OP

LAM

Gürc

ista

n

Özbe

kist

an

Türk

men

ista

n

Kırg

ızis

tan

Kaza

kist

an

Moğ

olis

tan

Hind

ista

n

Arn

avut

luk

Bosn

a-He

rsek

Koso

va

Mak

edon

ya

Rom

anya

Mol

dova

Ukr

ayna

Slov

akya

Rusy

a Fe

d.

Bela

rus

Esto

nya

Litv

anya

Leto

nya

Kara

dağ

Filis

tin

Afg

anis

tan

Suriy

e

Yem

en

343

Bölüm/Oda Onarımı 1 1 1 1 4

Bölüm/Oda Donanımı (Elektronik) 9 6 1 2 1 19

Bölüm/Oda Donanımı (Tefrişat)

28 12 1 2 1 44

Eğitim Materyali Yardımı 1 1 28 1 25 1 1 1 59

Eğitmen Görevlendirmesi (Merkezden) 2 2 2 2 5 3 1 5 1 1 1 1 1 1 1 1 2 3 35

Eğitmen Görevlendirmesi (Yerel)

1 2 3 1 2 1 4 7 6 2 1 5 35

Türkoloji Yaz Stajı (katılımcı sayısı)

2 2 4 14 3 3 3 11 7 4 2 22 2 6 2 2 2 7 6 15 119

Türkoloji Yaz Stajı: Afganistan (katılımcı sayısı)

15 15

Diğer (Faaliyet Sayısı) 1 4 3 4 1 13

117

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Kitle iletişim araçları, kitleleri eğlendirmek ve onların hoşça vakit geçirmelerini sağlamanın dışında, çok daha farklı ve önemli işlevler icra etmektedirler. Ya-şanan teknolojik gelişmelerin kitle iletişim sektörü-ne de yansımasıyla medya, toplumdaki en etkin güç merkezlerinden biri haline gelmiştir. Medya ulaştığı bu gücüyle, bireyler ile toplumların tutum ve davra-nışlarını etkileyebilmenin, etkilemekle de kalmayıp bunları değiştirebilmenin en etkin yöntem ve araçları-na sahip hale gelmiştir.

Kitle iletişimin, haber üretme/alma mekanizmalarının geliştirilmesi amacıyla gerekli altyapı ve insan kay-nakları kapasitesinin oluşturulması, bölge insanlarının siyasi kimliklerini kazanmalarına ve demokratikleşme süreçlerine katkı sağlanması, azınlık durumunda olan Türkçe konuşan toplulukların kendi seslerini

duyurmalarının sağlanması, medyanın imkanlarından faydalanarak dünya ile entegrasyonlarının desteklen-mesi amacıyla 2008 yılında Başkanlığımızca medya ve iletişim alanında yürütülen faaliyetler şu başlıklar altında toplanmaktadır:

a) Altyapı ve Tesislerin KurulmasıBaşkanlığımız faaliyet alanındaki bölgelerde iletişimin geliştirilmesi amacıyla televizyon, radyo, haber ajan-sı, medya eğitim merkezi gibi kuruluşların stüdyo ve yayın sistemleri gibi teknik altyapılarının kurulması sağlanmaktadır.

b) Yayın ve Hizmet Ağlarının Geliştirilmesi Sınırlı bir alanda yayın yapmakta olan mevcut radyo-televizyon kuruluşlarının karasal vericiler, radyo-link,

Bağımsızlığını yeni kazanmış Türk Cumhuriyetleri ile Türk ve Akraba Topluluklarından ülkemize davet edilen eğitim kurumu yöneticileri ve öğretmenlerine, Türk eğitim sisteminin tanıtılmasının ve tecrübelerin paylaşılmasının amaçlandığı program 1995 yılından itibaren yürütülmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri ile İstanbul Ünivers-itesi Edebiyat Fakültesi ve Yabancı Diller Fakültesi öğretim üyeleri tarafından verilen eğitimlere 2008 yılında 109 kursiyer katılmış olup, katılımcıların 2000-2008 yılları arası sayılarını gösteren tablo aşağıda yer almaktadır.

Eğitim sistemlerinin tanıtımı için düzenlenen semi-nerlerin yanı sıra, Türk kültürünün ve tarihinin katı-lımcılara tanıtılması maksadıyla İstanbul, Edirne ve

Bursa’daki saraylar ve müzeler başta olmak üzere ta-rihi ve turistik mekanlara düzenlenen geziler ile prog-ram zenginleştirilmektedir.

2000-2008 Yılları Hizmetiçi Eğitim Semineri Katılımcı Sayıları

Arnavutluk 13 Kazakistan 84 Özbekistan 10

Azerbaycan 75 Kırgızistan 83 Romanya 15

Başkortostan 11 Kırım 69 Tacikistan 17

Bosna Hersek 30 Kosova 50 Tataristan 25

Bulgaristan 40 Makedonya 37 Türkmenistan 37

Gürcistan 43 Moldova 46 Diğer Ülkeler 15

Irak 10 Nahçıvan 10 Toplam 720

4.5.2. HİZMETİÇİ EĞİTİM SEMİNERİ

4.5.3. MEDYA VE İLETİŞİM PROGRAMI

uydu ve kablo TV gibi teknolojiler ile yayın kapsama alanlarının genişletilerek hedef kitlede artış sağlan-ması amaçlanmaktadır.

c) Teknik Ekipman ve Malzeme DestekleriMedya kuruluşlarının elektronik yayın altyapılarının modernizasyonu ve iyileştirilmesi çalışmaları kapsa-mında teknik ekipman ve elektronik malzeme sağ-lanmaktadır.d) Tadilat ve Tefrişat DesteğiMedya sektöründe hizmet veren kuruluşların altya-pılarının ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi ama-cıyla bina ve ofislerinin tadilat ve tefrişatlarının yapıl-ması hedeflenmektedir.

e) Eğitim, Uzmanlık ve Danışmanlık DestekleriÜlkemizdeki medya ve iletişim alanında uzman ku-rum ve kuruluşlarının altyapı ve insan kaynakları kullanılarak gelişmekte olan ülkelerdeki medya sek-töründe kapasite geliştirmeye yönelik eğitim ve da-nışmanlık hizmetleri verilmektedir. Gazeteciler, ya-pımcılar, radyo-tv programcıları, spikerler ve teknik personel gibi medya çalışanlarını kapsayan eğitimler ağırlıklı olarak TRT Genel Müdürlüğü, Maltepe Üni-versitesi İletişim Fakültesi ve özel sektör yayıncılık kuruluşları tarafından gerçekleştirilmektedir.

f) Mali DesteklerGelişmekte olan ülkelerde faaliyet gösteren medya kuruluşlarının hizmetlerinin devamlılığını sağlamak ve hizmet kalitelerini yükseltmek amacıyla bina ki-rası, personel maaşları, elektrik, internet kullanım bedeli gibi cari giderleri karşılanmaktadır.

g) Gazete ve Dergilerin DesteklenmesiGelişmekte olan ülkelerde kısıtlı imkanlarla yayım-lanan gazete ve dergilerin basım ve dağıtım gider-leri, editör, yazar, tercüman ücretleri gibi giderleri-nin karşılanması amacıyla mali destek sağlanması, elektronik ortamında yayımlanan gazete ve dergiler için internet ve web uzmanı giderlerinin karşılanma-sı, haber üretimi, dizgi, basım ve dağıtım sürecinde gerekli ekipmanların temini amaçlanmaktadır.

h) Radyo ve TV Programlarının DesteklenmesiGelişmekte olan ülkelerde radyo ve televizyon prog-ramlarının desteklenmesi amacıyla yapım ve yayın giderleri, programcı ve sunucu ücretleri, tercüman ücretleri gibi giderlerin karşılanması ve programların yapım ve yayını için teknik ekipman sağlanması he-deflenmektedir.

i) Belgesel / Film/ Video Klip DestekleriBaşkanlığımızca belgesel, kısa film, video kliplerin çekim ve yayınları desteklenmekte, çekim, kurgu ve yayın sürecinde talep edilen uzmanlık, ekipman, ula-şım ve lojistik destek sağlanmaktadır.

j) Kurumlar Arası İşbirliği Çalışmalarının DesteklenmesiÜlkemiz medya-iletişim kurumları ile gelişmekte olan ülkelerdeki muadil ve benzer kuruluşlar arasında iş-birliğini tesis edip geliştirmek amacıyla ülkemize gelen ya da ülkemizden bölgeye giden heyetler des-teklenmektedir. Ulaşım, konaklama, tercüme hizme ti bedeli gibi giderler karşılanmakta, medya kuruluş-ları arasında iletişim ve koordinasyon sağlanmakta, tanıtım ve işbirliğine yönelik görüşmeler organize edilmekte, gerekli durumlarda işbirliği protokolleri yapılmaktadır. Bu kapsamda ülkemiz medya-ileti-şim sektöründe farklı alanlarda hizmetler sunan TRT Genel Müdürlüğü, RTÜK Başkanlığı, Anadolu Ajan-sı Genel Müdürlüğü, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, TÜRKSAT A.Ş. Genel Müdürlüğü gibi kamu kurum ve kuruluşları, üniversitelerin ileti-şim fakülteleri, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör kuruluşları ile işbirliği yapılmaktadır.

k) Organizasyon DestekleriÜlkemiz medya kurum ve kuruluşları ile faaliyet ala-nımızdaki kuruluşlar arasında işbirliği tesis edilerek geliştirilmekte, karşılıklı bilgi ve tecrübe paylaşımı sağlama amacıyla genellikle bölgesel çapta düzen-lenen sempozyum, konferans, kurultay, forum v.b. toplantı organizasyonları desteklenmekte ve ulaşım, konaklama, tercüme hizmeti giderleri karşılanmak-tadır.

Türkiye’nin güvenlik alanında işbirliği içerisinde ol-duğu ülkelerin polis amirleri ve uzmanlık gerektiren birimlerinde görev yapan uzmanların gelişmelerden

haberdar edilmesi, eğiticilerin eğitilerek temel eği-tim formasyonu kazandırılması ve eğitmenliklerini en etkin şekilde ülkelerinde kullanabilmeleri, emni-

4.5.4. ULUSLARARASI POLİS EĞİTİM İŞBİRLİĞİ PROGRAMI

119

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Programın 2009 yılında uygulanacak ikinci aşama-sında, Moğolistan, Kazakistan ve Türkmenistan Emniyet Teşkilatlarına yönelik uygulanacak eğitim

programları için gerekli ihtiyaç analizi ve yıllık prog-ram hazırlanması çalışmaları da 2008 yılında tamam-lanmıştır.

Operasyonel Atış Teknik ve Taktik Müdahale Kursu Polis Savunma Taktikleri Temel Eğitim Kursu

Küresel Terörle Mücadelede İstihbarat Kursu Temel İstihbarat ve Yaya Mobil Takip Kursu

Polis Eğiticilerinin Eğitimi Kursu Örgütlü Suçlarla Mücadele Kursu

Terörle Mücadele Temel Eğitim Kursu Uluslararası Terörizm ve Örgütlü Suçlarla Mücadele Kursu

Yabancılar Temel Eğitim Kursu Takip Teknikleri Kursu

Oto Hırsızlığı ile Mücadele Kursu

yet teşkilatları arasındaki ilişkilerin güçlendirilerek gelecekteki ortak çalışmalara zemin hazırlanması, polislik uygulamalarındaki uluslararası standartların yaygınlaştırılması gibi önemli amaçları olan “Ulusla-rarası Polis Eğitim İşbirliği Programı” TİKA ve Polis Akademisi işbirliğinde yürütülen bölgesel bir prog-ramdır.

Polis Akademisi’nde hizmet içi eğitim verebilecek birimlerin tespit edilmesiyle 2007 yılında uygulan-maya hazır hale getirilen programda, Kırgızistan ve Arnavutluk Cumhuriyetleri pilot ülke olarak seçilmiş-tir. Proje çerçevesinde 2008 yılında Kırgızistan’a yö-

nelik olarak 5’i Türkiye’de, 3’ü Kırgızistan’da olmak üzere toplam 8 eğitim programı düzenlenmiştir. Arnavutluk’a yönelik olarak ise 2’si Türkiye’de, 4’ü Arnavutluk’ta olmak üzere toplam 6 eğitim progra-mı düzenlenmiştir. 62 Türk eğiticinin görev yaptığı programlarda, 235 emniyet mensubunun teknik ve pratik eğitimler alması sağlanmıştır.

Bölgesel ve uluslararası güvenlik konularında etkin bir rol üstlenen ülkemizin, 2008 yılında gerçekleş-tirdiği eğitim programlarının konuları aşağıda yer almaktadır;

Hızla değişen dünyada sağlık sorunlarına, ülkelerin ve insanların sağlık alanında artan beklentilerine ce-vap verecek sağlık hizmetlerine ihtiyaç duyulmakta-dır. Kentleşme ve küreselleşme dünya genelinde bulaşıcı hastalıkların yayılmasını hızlandırmakta ve kronik rahatsızlıkların ağırlığını artırmaktadır. İçinde bulunduğumuz zaman diliminde küresel ısınma ve gıda güvensizliği sağlık alanındaki en önemli tehdit-lerdendir.

Sağlık alanında düzenlenen uluslararası kongre ve konferanslar ülkeler arasında bilgi paylaşımı ve hiz-met aktarımını kolaylaştırarak sağlık alanındaki so-runların çözümüne ciddi katkı sağlamaktadır.

2008 yılında Başkanlığımız ile çeşitli kurumlar işbirli-ğinde düzenlenen sağlık projeleri şunlardır:

Kongre/Konferans İşbirliği Yapılan KuruluşTİKA Tarafından Gelişmekte Olan Ülkelerden Davet Edilen

Katılımcı Sayısı

2. Uluslararası Hasta Güvenliği KongresiT.C. Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası Hastaneler Federasyonu ve Joint Commission International

11

2. Uluslararası Orta Asya Enfeksiyon Hastalıkları Kongresi

Karadeniz Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği ve Kazak Milli Tıp Akademisi

5

18. Dünya Çocuk Ve Ergen Ruh Sağlığı Kongresi

Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Derneği ve Uluslar arası Çocuk ve Ergen Psikiyatri ve İlişkili Meslekler Derneği

21

7. Dünya Çocuk Ergen Başağrısı Kongresi Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi 10

10. Ulusal Çocuk Nörolojisi Kongresi Ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesinde Staj

Makedonya Üniversitesi Nöroloji Bölümü 2

Üreme Sağlığı Hizmetlerinde Kitle İletişim Teknikleri, İletişim-Eğitim Becerileri Ve Neonatal Resüsitasyon Konulu Eğitim

T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü

26

Avrasya Tıp Günleri Sempozyumu Bayındır Hastaneleri 35

Çocuk Nörolojisinde Sık Karşılaşılan Sorunlar Çalıştayı

Hacettepe Üniversitesi Çocuk Nörolojisi Bölümü 23

Çocuk Nörolojisi Kongresi

Türkiye Çocuk Nörolojisi Vakfı, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nörolojisi Bölümü, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatri Bölümü ve Saraybosna Üniversitesi Klinik Merkezi Çocuk Nörolojisi

93

4.5.5. SAĞLIK PROJELERİ

121

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Mesleki eğitim, işsizliğin önlenmesine ve üretimin artmasına yönelik katkısı nedeniyle gelişmekte olan ülkelerin kalkınmasında hayati derecede öneme sa-hiptir. Ülkemizin mesleki eğitimdeki bilgi ve birikimi-nin gelişmekte olan ülkelere aktarılması amacıyla

pek çok proje gerçekleştirilmiştir. Son yıllarda Afrika ülkeleriyle ikili ilişkilerimizde kaydedilen gelişmele-rin bir sonucu olarak “Batı Afrika Ülkelerine Yönelik Mesleki Eğitim Kursları Programı” başlatılmıştır.

Ankara Gazi Mesleki Eğitim Merkezi işbirliğinde yü-rütülen programa, Batı Afrika’da bulunan 8 ülke; Ni-jerya, Kamerun, Gana, Liberya, Sierra Leone, Nijer,

Benin ve Togo’nun katılması planlanmıştır.

Oto teknisyenliği, elektrik teknisyenliği ve tekstil alanlarında her ülkeden 30’ar kursiyere Ankara’da 1’er aylık eğitim verilmesi şeklinde gerçekleştirilen programın Nijerya ve Kamerunlu kursiyerlere yöne-lik olan kısmı 2007’de, Benin, Gana ve Nijerli kursi-yerlere yönelik kısmı ise 2008 yılı içerisinde tamam-lanmıştır. Diğer 3 ülkeye yönelik eğitimlerin de 2009 yılında gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. Program ile, kalkınma strateji planlarında, mesleki eğitim ko-nusuna özel önem veren Batı Afrika ülkelerinin bu alandaki çabalarına önemli bir katkı sağlanmaktadır.

4.5.6. BATI AFRİKA ÜLKELERİNE YÖNELİK MESLEKİ EĞİTİM KURSLARI PROGRAMI

Mesleki Eğitim Kursları

Afrika Sağlık Taramaları

Teknolojik gelişmelerin, ürün ya da hizmetlerin, ye-niliklerin paylaşıldığı en önemli platformlardan olan uluslararası fuarların kalkınma işbirliğine önemli kat-kıları bulunmaktadır. Gerek destek verilen ülkelerin ticari ve ekonomik ilişkilerini geliştirmesi gerekse bu ülkelerin problemlerine daha yakından bakılarak sağlıklı çözümler üretilmesi bakımından uluslararası fuar organizasyonları taraflar için son derece verimli olmaktadır.

Geçmiş yıllarda olduğu gibi, 2008 yılında da, başta TÜYAP olmak üzere, Türk özel sektör firmaları tara-fından düzenlenen fuarlara Başkanlığımızın görev sahasındaki ülkelerden sanayici, işadamı ve profes-yonellerin katılımı teşvik edilerek, bölgesel ticari iş-birliğinin gelişmesine önemli bir katkı sağlanmıştır. Fuarlara katılan 305 firmadan 134’ünün doldurduğu “Fuar Katılımcı Anket Formları”nın sonuçlarına göre, katılımcı firmaların %71’i fuar esnasında iş bağlantı-sında bulunmuştur.

2008 yılı içerisinde düzenlenen 26 fuara, 20 ülkeden toplam 305 firmanın katılımı Başkanlığımızca sağ-lanmıştır. Gerçekleştirilen uluslararası fuarları ve bu fuarlara katılan temsilcilerin sayılarını gösteren tablo aşağıda takdim edilmektedir.

Fuar/Ülke

Kafkaslar ve Merkez Asya Balkanlar ve Doğu AvrupaOrta Doğu, K. Afrika ve

AfganistanToplam

Aze

rbay

can

Gürc

ista

n

Kaza

kist

an

Kırg

ızis

tan

Moğ

olis

tan

Özbe

kist

an

Taci

kist

an

Türk

men

ista

n

Arn

avut

luk

Bosn

a He

rsek

Kara

dağ

Koso

va

Mak

edon

ya

Mol

dova

Ukr

ayna

(Kırı

m)

Filis

tin

Etiy

opya

Suda

n

Sene

gal

Afg

anis

tan

319

İstanbul Gıda Ve İçecek Ürünleri 2 2 2 2 2 2 2 14

Konya Tarım, Hayvancılık, Tavukçuluk ve Süt Endüstrisi 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 3 22

Adana 2. Gıda, İçecek Ürünleri, Gıda İşleme, İçecek Teknolojisi ve Unlu Mamuller Teknolojileri 2 2 1 1 2 2 2 2 1 2 2 19

Pencere, Cam Teknolojisi, Yan Sanayi Ve Tamamlayıcı Ürünler 2 2 2 2 1 2 2 1 2 16

Tıbbi Analiz, Teşhis, Tedavi, Koruma, Rehabilitasyon Ürün, Cihaz, Teknik ve Ekipmanları 1 1 1 1 1 1 1 7

Adana 2. Plastik, Kauçuk, Kalıp Teknolojileri Ve Hammaddeleri 1 1 1 1 1 1 6

UNICERA (Seramik ve Banyo) 2 2 1 2 2 2 2 2 1 1 2 2 21

Bursa Yapı ve Yaşam 2 1 2 2 1 2 1 2 1 14

Çukurova Konfeksiyon Makineleri ve Konfeksiyon Yan Sanayi 2 2 1 1 2 2 3 13

İstanbul 2.Deri Moda 2 2 2 2 1 2 2 2 1 2 18

Avrasya Tarım 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11

Konya Ağaç İşleme Makineleri, Kesici Takımlar, El Aletleri ve İNTERMOB 2 2 2 2 3 11

İstanbul Kalıp, Kalıp Teknolojileri, Yan Sanayi Ve Saç Levha İşleme 2 2 2 2 2 2 2 2 16

Bursa Bebe ve Çocuk Hazır Giyim Ve Çocuk İhtiyaçları 1 2 2 2 2 2 2 13

Konya Gıda- Gıda Tek 1 1 1 1 1 5

Çukurova Tıp 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 24

Bursa Tekstil Makineleri ve İplik 1 1 2 1 5

İstanbul Ambalaj 2 2 1 2 2 2 2 1 2 1 17

Ağaç İşleme Makineleri, Kesici Takımlar, El Aletleri 2 2 4 2 2 12

Konya 3. İstifleme, Depolama, Taşıma ve Lojistik 1 1 1 1 4

Bursa Metal İşleme Teknolojileri 1 1 1 1 1 1 1 1 8

Plast Eurosıa İstanbul 2 4 2 8

İstanbul 3. Deri Moda 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 14

Growtech Eurosia Tarım ve İhtisas 2 2 2 2 2 2 12

Agrotec Tarım 1 2 3

Akdeniz İş Görüşmeleri 2 1 2 1 6

4.5.7. FUARLAR

123

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Fuar/Ülke

Kafkaslar ve Merkez Asya Balkanlar ve Doğu AvrupaOrta Doğu, K. Afrika ve

AfganistanToplam

Aze

rbay

can

Gürc

ista

n

Kaza

kist

an

Kırg

ızis

tan

Moğ

olis

tan

Özbe

kist

an

Taci

kist

an

Türk

men

ista

n

Arn

avut

luk

Bosn

a He

rsek

Kara

dağ

Koso

va

Mak

edon

ya

Mol

dova

Ukr

ayna

(Kırı

m)

Filis

tin

Etiy

opya

Suda

n

Sene

gal

Afg

anis

tan

319

İstanbul Gıda Ve İçecek Ürünleri 2 2 2 2 2 2 2 14

Konya Tarım, Hayvancılık, Tavukçuluk ve Süt Endüstrisi 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 3 22

Adana 2. Gıda, İçecek Ürünleri, Gıda İşleme, İçecek Teknolojisi ve Unlu Mamuller Teknolojileri 2 2 1 1 2 2 2 2 1 2 2 19

Pencere, Cam Teknolojisi, Yan Sanayi Ve Tamamlayıcı Ürünler 2 2 2 2 1 2 2 1 2 16

Tıbbi Analiz, Teşhis, Tedavi, Koruma, Rehabilitasyon Ürün, Cihaz, Teknik ve Ekipmanları 1 1 1 1 1 1 1 7

Adana 2. Plastik, Kauçuk, Kalıp Teknolojileri Ve Hammaddeleri 1 1 1 1 1 1 6

UNICERA (Seramik ve Banyo) 2 2 1 2 2 2 2 2 1 1 2 2 21

Bursa Yapı ve Yaşam 2 1 2 2 1 2 1 2 1 14

Çukurova Konfeksiyon Makineleri ve Konfeksiyon Yan Sanayi 2 2 1 1 2 2 3 13

İstanbul 2.Deri Moda 2 2 2 2 1 2 2 2 1 2 18

Avrasya Tarım 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11

Konya Ağaç İşleme Makineleri, Kesici Takımlar, El Aletleri ve İNTERMOB 2 2 2 2 3 11

İstanbul Kalıp, Kalıp Teknolojileri, Yan Sanayi Ve Saç Levha İşleme 2 2 2 2 2 2 2 2 16

Bursa Bebe ve Çocuk Hazır Giyim Ve Çocuk İhtiyaçları 1 2 2 2 2 2 2 13

Konya Gıda- Gıda Tek 1 1 1 1 1 5

Çukurova Tıp 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 24

Bursa Tekstil Makineleri ve İplik 1 1 2 1 5

İstanbul Ambalaj 2 2 1 2 2 2 2 1 2 1 17

Ağaç İşleme Makineleri, Kesici Takımlar, El Aletleri 2 2 4 2 2 12

Konya 3. İstifleme, Depolama, Taşıma ve Lojistik 1 1 1 1 4

Bursa Metal İşleme Teknolojileri 1 1 1 1 1 1 1 1 8

Plast Eurosıa İstanbul 2 4 2 8

İstanbul 3. Deri Moda 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 14

Growtech Eurosia Tarım ve İhtisas 2 2 2 2 2 2 12

Agrotec Tarım 1 2 3

Akdeniz İş Görüşmeleri 2 1 2 1 6

90’lı yılların başından itibaren gelişmekte olan ül-kelerin acil teknik işbirliği taleplerini karşılamak için büyük bir istekle ve özveri ile çalışan ülkemiz, teknik işbirliği alanında hizmet veren tüm Türk kamu ku-rum ve kuruluşlarının hizmetlerini daha da arttırmak üzere istekli olması nedeniyle, 2008 yılında Kalkınma Yardımları Kapasite Programı (KAP) olarak adlandırı-lan yeni veri tabanını programını hayata geçirmiştir.

Tüm Türk kamu kurum ve kuruluşlarının verebilecek-leri eğitim programı ve danışmanlık hizmetlerinin envanterinin tutulduğu program vasıtasıyla kamu kurumlarımızca gerçekleştirilebileceği belirtilen yak-laşık 400 eğitim programı alıcı ülkelerin ihtiyaçları ve kalkınma öncelikleri, programların uygulanma süre-si ve bütçe olanakları açısından değerlendirilmiş ve 73 eğitim programının TİKA desteğiyle uygulanması için çalışmalara başlanmıştır.

“Türkiye Cumhuriyeti Uluslararası Eğitim Prog-ramları” (Republic of Turkey International Training Programmes: TR-ITP) adı altında yayınlanmaya hazır hale getirilen Rapor, TİKA Program Koordinatör-lükleri ve Türk Büyükelçilikleri tarafından işbirliği yapılan ülkedeki yetkililere sunulacak ve 2009 yılında hayata geçirilecektir.

Söz konusu eğitim programlarına pek çok ülkeden iştirakin sağlanmasının, değişik ülkelerden gelen uzman kadroları arası iletişimin geliştirilmesine,

dolayısıyla bölgesel bir işbirliği ortamının yaratılma-sına vesile olacağına inanılmaktadır. Donör ülkeler ve uluslararası kuruluşlar tarafından da önemi vur-gulanan “bölgesel kalkınma ihtiyacı”na bu çalışma ile katkıda bulunulması, bölgesinde ve dünyada bir barış unsuru olmayı dış politikasının ana ögesi ola-rak belirleyen Türkiye için önemli bir görevin ifası anlamına gelmektedir.

GÜNEY VE ORTA ASYA BÖLGESEL


Nogay Bilgi Şöleni ODTÜ’de Yüksek Lisans ve Doktoraya Kabul

Edilen Yüksek Öğretim Araştırma Görevlilerine Burs Desteği

AVRUPA BÖLGESEL

Sosyal Altyapılar ve Hizmetler ODTÜ İşbirliğinde Uluslararası İlişkiler Konferansı

GÜNEY SAHARA BÖLGESEL


Afrika Birliği Komisyonu Heyeti’ne Türkiye’de Çalışma Programı

Afrika Faaliyetleri Tanıtımı ve Toplantıları

Fondation Partage Vakfına Proje Finansman Desteği

Afrika Birliğinin Kurumsal Kapasitesinin Geliştirilmesi Amacıyla Donanım Desteği

Türkiye-Afrika Dış Ticaret Toplantısı

4.5.8. TÜRKİYE KALKINMA YARDIMLARI KAPASİTESİ PROGRAMI (KAP)

4.5.9. DİĞER BÖLGESEL PROJELER

125

TİKA

FAA

LİYET

RAP

ORU

2008

Her yıl artış gösteren yardım miktarları ile uluslarara-sı donör camiasının dikkatini çeken Türkiye, en etkin yardım kanalı olarak kullandığı TİKA’nın diğer donör ülkelerin kalkınma yardımları kuruluşları ve yine bu alanda çalışan uluslararası kuruluşlarla işbirliğine gi-dilmesine önem atfetmektedir. Türkiye’nin bu yak-laşımının yanı sıra, artan kapasitesi ve imkanları ne-deniyle, TİKA’ya diğer donörlerden işbirliği teklifleri gelmekte ve alanda yer alan TİKA ofisleri eliyle ortak projelere imza atılmaktadır.

İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)

1993’ten günümüze kadar OECD ile işbirliğinde iş-letilen “OECD Ankara Vergi Merkezi” ile 1993–2005 yılları arasında işletilen OECD İstanbul Özel Sektör Geliştirme Merkezi’nde gerçekleştirilen vergi ve özel sektörün geliştirilmesine yönelik eğitim prog-ramlarından 7.000’i aşkın uzman yararlanmıştır.

Son yıllarda aktif bir şekilde OECD toplantılarını ta-kip eden ve OECD’nin çeşitli birimlerde “secondee” (stajyer) olarak pek çok uzmanını görevlendiren TİKA, işbirliğini farklı bir boyuta taşıyarak, yetişmiş uzmanlarını OECD projelerinde görevlendirmeye başlamıştır.

OECD ile işbirliği kapsamında gerçekleştirilen diğer faaliyetler:

Yardım Etkinliği III. Üst Düzey Forumu

Kalkınma Yardımları Komitesi Üst Düzeyli Toplantısı

Karadeniz ve Orta Asya Ekonomik Görünümü (BSECAO) Projesi

Norveç’in OECD Tarafından Yapılan “Peer Review” Süreci

Kalkınma Merkezi Yıllık Katkı Payı

Demokratik Yönetişim için Ortaklık Projesi

Kalkınma Yardımları Politika Diyalogu III. Toplantısı OECD Bünyesinde TİKA Uzmanlarının

Görevlendirilmesi

Birleşmiş Milletler ile İlişkiler (UN)

a) Kalkınma Programı (UNDP)

Güney-Güney İşbirliği Projesi

Dışişleri Bakanlığı ve BM Kalkınma Programı (UNDP) desteğiyle, ‘’Güney-Güney İşbirliği’’ kapsamında gerçekleştirilen ‘’Türkiye’nin Uluslararası Kalkınma İşbirliğine Katılımının Güçlendirilmesi’’ projesi Ağus-tos 2008 tarihinde başlamıştır. Projenin amacı, 2005 tarihli “Kalkınma Yardımlarının Etkinliği Hakkında Pa-ris Bildirgesi”nin sahiplenme, uyumlaştırma, sonuç odaklı yönetim ve karşılıklı hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda ülkemizin resmi kalkınma yardımla-rının etkinliğinin arttırılması ve yükselen donör ülke olarak kapasitesinin güçlendirilmesidir.

Projenin ilk etkinliği olarak İstanbul’da “Kadın ve De-mokratik Yönetişim” konulu bir uluslararası toplantı düzenlenmiştir.

Proje, UNDP ofislerinin, bölgesel merkezlerinin, siyasi enstitülerinin ve bilgi ağlarının altyapısını Türkiye’nin kullanımına açacaktır. Ayrıca, proje ile diğer yükselen donörler ve yardım alan ülkelerle çok-taraflı ortaklıkların ve bölgesel işbirliğinin geliş-tirilmesi ve ülkemizin “Binyıl Kalkınma Hedefleri”ne ulaşmada daha etkin ve verimli bir biçimde rol al-masına katkıda bulunmasının sağlanması hedeflen-mektedir.

4.6. ULUSLARARASI KURULUŞLARLA İŞBİRLİĞİNDE 2008 YILINDA GERÇEKLEŞTİ- RİLEN ÖNEMLİ FAALİYETLER

Avrasya’da Sürdürülebilir İş Geliştirme Projesi

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ta-rafından Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’nden “yoksul-luğun azaltılması” ve “kalkınma için küresel ortaklık geliştirilmesi”ne yönelik olarak başlatılan Projenin amacı Avrasya Bölgesi’nde gelişmekte olan dev-letlerin ekonomilerini destekleyerek bölge halkının refah düzeyinin iyileştirilmesi, yeni istihdam imkânı sağlanması ve yerel yatırımcıları teşvik etmektir.

Ülkemiz de dâhil olmak üzere toplam 12 ülkede uy-gulanan Proje’nin Bosna Hersek, Kosova, Kazakistan ve Özbekistan’ı kapsayan kısmına, Başkanlığımızca 3 yıl süreyle destek sağlanması kararlaştırılmıştır.

Karbon Finansmanında Sivil Toplumun Rolü Çalış-tayı

b) Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO)

Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO) ile ülkemiz arasında süregelen işbirliği, 16 Haziran 2008 tarihinde TİKA-UNIDO İşbirliği Anlaşması’nın imzalanması ile ivme kazanmıştır. Afrika, Kafkas-ya, Orta Asya (Afganistan dahil), Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu Avrupa ile TİKA ve UNIDO’nun işbirliği yaptığı diğer ülkelerde sınai kalkınmayı desteklemek amacıyla imzalanan anlaşma ile; Tarımsal - sınai kalkınma, Gıda güvenliği, Özel sektör ile küçük ve orta boy işletmelerin

geliştirilmesi, Enerji verimliliği ve çevre koruma ile teknoloji

yayımı ve yatırımların teşviki gibi alanlarda ortak projeler gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.UNIDO ile işbirliğinde her yıl düzenli olarak gerçek-

leştirilen etkinlikler çerçevesinde TÜBİTAK-TÜSSİ-DE ev sahipliğinde düzenlenen “Teknolojik Öngörü Semineri” ve Bursa’da TÜBİTAK-BUTAL tesislerinde düzenlenen “Tekstilde Fiziksel Testler Çalıştayı”na, toplam 20 ülkeden 51 uzmanın katılımı sağlanmıştır. Benzer çalıştayların 2009 yılında da düzenlenmesi öngörülmekte olup, etkinliklerin kapsamının “Gıda Laboratuarları Yönetimi ve Uygulamaları, Gıda Mad-delerindeki Mikotoksinlerin Önlenmesi ve Kontrolü ile Gıda Güvenliği” ve “Nanoteknoloji-Temiz Oda Kullanımı Çalıştayı” gibi programları da içine alacak şekilde genişletilmesi hedeflenmektedir. BM En az Gelişmiş Ülkeler Konferansı BM Genel Kurul Toplantıları Yüksek Düzeyli

Görüşmeleri UNCTAD 12. Toplantısı, Gana/Akra FAO-Türkiye Ortaklık Programı Toplantısı

Diğer Uluslararası Kuruluşlarla İlişkiler

İKB-TİKA İşbirliği Protokolü

EİT Özelleştirme Toplantısı

EİT Donörler Toplantısı, Antalya

VI. Ulusal Odak Noktaları Toplantısı

Kuzey Kore Programı

ADFIMI Toplantısı (Afrika’da workshop)

TEPAV Toplantısı

İstanbul Pasifik Forumu

NATO İstanbul Bilgilendirme Toplantısı

CARICOM Konferansı

Orta Gelirli Ülkeler Kalkınma İşbirliği Konferansı

“Development Assistance Operators from EU

New Member States” Konferansı

9 yıl önce tİka faaliyet raporu 2008

Documents