1

95 lat Polskiego Zrzeszenia Inżynierów

i Techników SanitarnychRys historyczny 1919 – 2014

Mieczysław Menżyński Iwkowa, 4 października 2014

2

Próby zrzeszania się w organizacjach technicznych i początki Stowarzyszenia

1912 r. Kraków – Wszechświatowy Zjazd Techników

Polskich – powołanie Polskiego Związku Techników

Gazownictwa

1913 r. Łódź – statut Stowarzyszenia Gazowników

1917 r. Warszawa – Nadzwyczajny Zjazd Techników

Polskich – powołanie Koła Gazowników Polskich

1919 r. Warszawa – I Ogólnopolski Zjazd

Gazowników Polskich - utworzenie Zrzeszenia

Gazowników Polskich (początek historii)

1921 r. – przekształcenie Zrzeszenia w Związek

Gospodarczy Gazowni i Wodociągów w Państwie

Polskim

Pierwszy numer czasopisma ,,Przegląd

Gazowniczy”

3

1922 r. Lwów

Zjazd Gazowników Polskich –

rozszerzenie zakresu działalności

o dziedzinę wodociągów

i kanalizacji. Przyjęcie nowej

nazwy - Zrzeszenie Gazowników

i Wodociągowców Polskich

Zmiana nazwy czasopisma

na ,,Przegląd Gazowniczy

i Wodociągowy”, następnie

,,Gaz i Woda”

1929 r. Poznań – zainteresowanie problematyką higieniczno-sanitarną,

powołanie trzech sekcji branżowych: gazownictwa, wodociągów

i kanalizacji oraz higieniczno-sanitarnej

1929

1922

Próby zrzeszania się w organizacjach technicznych i początki stowarzyszenia

4

1931 r. – przystąpienie Zrzeszenia do Międzynarodowego Związku Przemysłu

Gazowniczego, a w 1932 r. powołanie Związku Zrzeszeń Gazowników i

Wodociągowców Polskich, Czechosłowackich

i Jugosłowiańskich – prezes Polskiego Zrzeszenia inż. Włodzimierz Rabczewski

1932 r. Wilno – powołanie przy Zrzeszeniu, Polskiego Komitetu Techniki Sanitarnej i

Higieny Miast

1935 r. Bydgoszcz – rozszerzenie działalności Zrzeszenia o problematykę

balneotechniczną

1936 r. Lwów – zmiana nazwy Zrzeszenia na Polskie Zrzeszenie Gazowników,

Wodociągowców i Techników Sanitarnych i w 1937 r. zmiana nazwy czasopisma na

utrzymywany do dziś tytuł: ,,Gaz, Woda i Technika Sanitarna”

1939 r. Częstochowa – ostatni Zjazd Zrzeszenia przed wybuchem II wojny światowej –

ilość członków 250

Działalność stowarzyszeniowa w latach przedwojennych

5

Lata wojenne 1939-1945

Podczas II wojny światowej życie straciło 61 członków Zrzeszenia, wielu w niemieckich obozach koncentracyjnych

Zawieszenie działalności stowarzyszeniowej i kontaktów zagranicznych

Działalność w pierwszych latach powojennych

1945 r. Katowice i Gliwice – podjęcie kontynuacji działalności Zrzeszenia, nowelizacja statutu oraz budowa nowych struktur organizacyjnych

1946 r. – przystąpienie do Naczelnej Organizacji Technicznej, tworzącej do dziś federację stowarzyszeń, wznowienie wydawnictwa ,,Gaz, Woda i Technika Sanitarna”

6

uruchomienie i podniesienie z ruin zakładów

gazowniczych, wodociągowych i techniczno-

sanitarnych uruchomienie na wyższych uczelniach

kierunków kształcenia kadr technicznych

w zakresie reprezentowanych statutowo branż wzrost liczebności członków Zrzeszenia

- ok. 1 000 osób wznowienie odbywania Zjazdów Delegatów

i Kongresów BranżowychZniszczenia po 1939 r

Gazownia Warszawska

7

Działalność Zrzeszenia w latach 1957 – 2014

1957 r. Toruń – nowy statut i zmiana nazwy na ,,Polskie

Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych”

organizacja kolejnych statutowych Zebrań Delegatów

Zrzeszenia – ostatnie XXVI – 12.10.2012r. w Częstochowie oraz

zjazdów branżowych, kongresów, konferencji i seminariów

m.in. Zjazdów Gazowników Polskich – ostatni XXXVIII – 15-

17.10.2009r. w Tarnowie, połączony z uroczystością 90-lecia

PZITS, Wodociągowców POLWOD, Kanalizatorów POLKAN,

Ogrzewników Polskich – GAZTERM – ostatnia XVII Konferencja –

12-14.05.2014r. w Międzyzdrojach, Kongresów Oczyszczania

Miast, Uzdrowisk Polskich itp.

ożywienie działalności szkoleniowej

utworzenie w 1968 r. Zakładu Szkolenia i Wydawnictw

ZG PZITS oraz powołanie w Oddziałach Okręgowych

Ośrodków Szkolenia

nadawanie przez ZG tytułu ,,Zweryfikowanego

Wykładowcy PZITS” – 323 osób

8

9

Działalność Zrzeszenia w latach 1957 – 2014

utworzenie Biur Studiów Rzeczoznawstwa – nadawanie tytułu ,,Zweryfikowanego Rzeczoznawcy PZITS” – 2070 osób

rozwijanie współpracy międzynarodowej

przynależność do czterech organizacji międzynarodowych:

• IGU – Międzynarodowa Unia Gazownicza• IWSA – Międzynarodowe Stowarzyszenie

Zaopatrzenia w Wodę• REHVA – Federacja Europejskich Stowarzyszeń Ogrzewnictwa i Wentylacji• SITH – Międzynarodowe Stowarzyszenie

Techniki Uzdrowiskowej

podpisanie dwustronnych porozumień z organizacjami branżowymi: Francji, Niemiec, Włoch, USA, Węgier oraz Litwy

10

Działalność Zrzeszenia w latach 1957 – 2014

współpraca z SITPNiG, a szczególnie z Komitetem Gazowym

SITPNiG – integracja członków obu Stowarzyszeń

współpraca z PGNiG, OGP GAZ-SYSTEM, URE (powołanie przy

Oddziałach komisji kwalifikacyjnych dla sprawdzania kwalifikacji

pracowników zajmujących się dozorem i eksploatacją urządzeń

energetycznych)

współpraca z Polską Izbą Inżynierów Budownictwa oraz izbami

gospodarczymi m.in. Wodociągi Polskie, Ciepłownictwo Polskie,

Uzdrowiska Polskie, Izba Gospodarcza Gazownictwa, Polska

Organizacja Gazu Płynnego

11

Działalność publicystyczna członków

Zamieszczanie artykułów w wydawnictwach stowarzyszeniowych

oraz w materiałach konferencyjnych

Dla uaktywnienia tej działalności ustanowiono w 2004 r. nagrodę

im. prof. Marka Romana, przyznawaną corocznie za najlepszy

artykuł w czasopiśmie: ,,Gaz, Woda i Technika Sanitarna”

12

Osobowości Zrzeszenia

Inż. Adam Teodorowicz – pierwszy

Prezes Zrzeszenia 1919-1921

Eugeniusz Kwiatkowski –

wicepremier Rządu RP, wybitny

działacz gospodarczy, członek

Prezydium Zrzeszenia w latach

1919 – 1921, współorganizator Koła

Gazowników Polskich przy

Stowarzyszeniu Techników w Krakowie

13

Osobowości Zrzeszenia

prof. Czesław Świerczewski – Prezes Zrzeszenia w latach 1921

– 1931, jeden z twórców polskiego gazownictwa

inż. Włodzimierz Rabczewski – Prezes Zrzeszenia

1932 - 1935

inż. Romuald Wowkonowicz – pierwszy Dyrektor Gazowni w

Tarnowie

Bronisław Klimczak - Prezes Zrzeszenia w latach 1935 – 1937,

Dyrektor Gazowni w Tarnowie i Bydgoszczy

prof. Zygmunt Rudolf – wybitny naukowiec i wychowawca

młodzieży, twórca polskiej inżynierii sanitarnej, Prezes Zrzeszenia

w latach powojennych

prof. Marek Roman – wieloletni Prezes Zrzeszenia,

wybitny specjalista w dziedzinie wodociągów i

kanalizacji, wieloletni redaktor naczelny czasopisma

„Gaz, Woda i Technika Sanitarna”

Bogumiła Nawrocka-Fuchs – Wiceprezes Zrzeszenia,

przewodnicząca Głównej Sekcji Gazownictwa, aktywna

działaczka Zrzeszenia

Ryszard Paruszewski – wieloletni Sekretarz Generalny

Zrzeszenia, zastępca redaktora naczelnego

czasopisma ,,Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo,

Wentylacja”, przedstawiciel Zrzeszenia w

Międzynarodowej Unii Gazowniczej14

Stowarzyszeniowe wyróżnienia honorowe

srebrne i złote odznaki PZITS

tytuł Członka Honorowego PZITS

medal im. prof. Zygmunta Rudolfa

– dotychczas otrzymało go 40 członków

oraz czasopismo Gaz, Woda

i Technika Sanitarna

15

16

Refleksja końcowa

Mimo zachodzących w ostatnich dziesięcioleciach zmian

strukturalnych i własnościowych w naszej gospodarce,

mających duży wpływ na zmniejszenie ilości kół

zakładowych i liczebności członków indywidualnych,

obecnie Zrzeszenie liczy około 3,5 tysiąca członków

indywidualnych, zgrupowanych w 21 Oddziałach,

których siedziby znajdują się w 15-stu miastach

wojewódzkich (oprócz Gorzowa Wielkopolskiego)

oraz w: Częstochowie, Elblągu, Koszalinie, Tarnowie,

Toruniu i Słupsku

17

Obecnie – wzorem europejskich stowarzyszeń naukowo–technicznych, stajemy się organizacją elitarną, odgrywającą dużą rolę w rozwijaniu techniki w prezentowanych branżach i podnoszeniu kwalifikacji zawodowych swych członków z zachowaniem zasad etyki zawodowej

Pełniąc tą rolę – mimo wielu trudności, szczególnie jawiących się w ostatnich latach - patrzymy z optymizmem na przyszłość naszego Zrzeszenia

Liczymy na zaangażowanie młodszego pokolenia czerpiącego z bogatej 95-letniej historii naszego Stowarzyszenia

Refleksja końcowa