ÁÀÒËÀÂ.ÑÓÐÃÀËÒÛÍ ÌÅÍÅÆÅÐ …………../Ö. ÍÀÌÆÈÍ/

“Ìåòàëë биш ýëåìåíò¿¿ä” á¿ëýã ñýäâèéí õºòºëáºð

Õàìðàõ õ¿ðýý:

Õèìèéí ñóóðü áîëîâñðîëûí ò¿âøèí

9-ð àíãè, 14-16 íàñíû ÅÁÑ-èéí ñóðàã÷èä

Ìåòàëë ýëåìåíò¿¿äèéí øèíæ ÷àíàð, ø¿ëòèéí ìåòàëëóóä, ãàçðûí ø¿ëòýò ìåòàëëóóä,

õàæóóãèéí äýä á¿ëãèéí ìåòàëëóóä

Õºòºëáºðèéí õýðýãöýý:

Ìýäýýëýë õàðèëöàà äàâàìãàéëñàí íèéãýìä ñóð÷, àæèëëàæ, àìüäðàõàä çàéëøã¿é

øààðäëàãàòàé ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàõ àðãà áàðèëä ñóðàëöàõ õóâü õ¿íèé õýðýãöýý

Îð÷íû ýð¿¿ë àõóé òîõü òóõ àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõàä õèìèéí ìýäëýã ÷àäâàðàà

õýðýãëýõ, õóâèéí àìüäðàëàà çîõèñòîé çîõèöóóëàõ õóâü õ¿íèé õýðýãöýý

Ñýòãýõ¿éí åðºíõèé áîëîí òóñãàé àðãà áàðèëûã àøèãëàí ìýäëýã á¿òýýõ, ìýäëýãýý

õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé áîëîõ, óëìàà𠺺ðèé㺺 õºãæ¿¿ëýõ õóâü õ¿íèé õýðýãöýý

Áàéãàëèéí øèíæëýõ óõààí, òåõíèê òåõíîëîãèéí õºãæëèéí óÿëäàà õîëáîîã òàíèí ìýäýæ,

àëèâàà àñóóäëûã øèéäâýðëýõäýý ººðèéí ìýäëýã, ÷àäâàð, õàíäëàãûí ¿¿äíýýñ

ø¿¿ìæëýëòýé õàíääàã, øèéäâýð ãàðãàõàä èäýâõòýé, óõàìñàðòàé õàðèóöëàãàòàé

îðîëöäîã èðãýäèéã òºëºâø¿¿ëýí òîãòâîðòîé õºãæëèéã õàíãàõ íèéãìèéí õýðýãöýý

Õºòºëáºðèéí çàð÷èì:

Ñóðãàëòûí àãóóëãûã ñîíãîõäîî øèíæëýõ óõààí÷ áàéõ

Ñóðãàëòûí àãóóëãûã ýëåìåíòàð÷èëñàí áàéõ

Íàñ ñýòãýõ¿éí îíöëîãèéã õàðãàëçàí ¿çýõ

Õºòºëáºðèéí çîðèëãî:

Õèìèéí õýëèéã ýçýìøèæ, ìýäëýãýý á¿òýýë÷ýýð õýðãýëýõ

Îëîí òºðëèéí ìýäýýëýëòýé àæèëëàõ àðãà áàðèëûã ýçýìøèõ çàìààð àòîìûí á¿òýö, õèìèéí

õîëáîîíû øèíæ ÷àíàðûí òàëààðõ òîãòîëöîîò ìýäëýãèéã á¿òýýëãýõ, óëìààð ìýäëýãýý

õýðãýëýõ ÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ

Õºòºëáºðèéí çîðèëò:

Ñóðãàëòûí õºòºëáºðèéí çîðèëãûã õýðýãæ¿¿ëýõ¿éö ñóðãàëòûí àãóóëãûã ñîíãîõ

Ñóðãàëòûí ÿâöàä ñóðàëöàã÷äûã ÷ºëººòýé, á¿òýýë÷, õàìòðí àæèëëàõ íºõö뺺ð

õàíãàõóéö ñóðãàëòûí àðãûã ñîíãîõ

Ñóðàëöàã÷äàä òºëºâøñºí ÷àäâàðûã ¿íýëæ, ñóðãàëòûí ¿ð ä¿íã áîäèòîîð òîîöîõ

Ñóðãàëòûí õºòºëáºðèéí õýðýãæèëòýíä ¿íýëãýý ºã÷ çàëðóóëãà õèéõ

Ñóäëàõ öàã:

Íèéò 16 öàã

Õºòºëáºðèéí àãóóëãà:

Ýçýìø¿¿ëýõ ìýäëýã – металл биш элементүүд, IA бүлгийн металл биш устөрөгч, YIIIA

бүлгийн металл бишүүд, галоген, хлор түүний шинж, YIA бүлгийн металл бишүүд, халькоген,

хүчилтөрөгч, хүхэр, ҮА бүлгийн металл бишүүд, Азот, Фосфор, IYA бүлгийн металл бишүүд,

Нүүрстөрөгч, Цахиур, Органик бодисын рөнхий шинж чанар, нүүрсустөрөгч, хүчилтөрөгч агуулсан

органик бодис, азот агуулсан органик бодис

Ýçýìø¿¿ëýõ ÷àäâàð – Металл биш элементүүдийн ерөнхий шинж чанарыг тодорхойлох

/ХЦСЧ, үелэх системд эзлэх байр, физик шинж г.м/, Устөрөгчийн атомын бүтэц, молекул бүтцийг

тодорхойлох байгальд орших физик хими шинж чанар гарган авах хэрэглээг судлах, Инерт

элементүүдийн атомын бүтэц, электронт байгууламжийг тодорхойлох, физик хими шинж чанар

байгальд орших, гарган авах, хэрэглээг судлах, YIIIA бүлгийн металл бишүүд, галогенуудын

ерөнхий шинж чанарыг тодорхойлох, хлорын байгальд орших физик хими шинж чанар байгальд

орших, гарган авах, хэрэглээг судлах, YIA бүлгийн металл бишүүд, халькогенуудын ерөнхий

шинж чанарыг судлах, хүчилтөргөч хүхрийн байгальд орших физик хими шинж чанар гарган авах

хэрэглээг судлах, холбогдох урвалын тэгшитгэл бичиж сурах, ҮА бүлгийн металл бишүүдийн

ерөнхий шинж чанарыг тодорхойлох, Азот фосфорын атомын электронт байгууламж бичих

байгальд орших физик хими шинж чанар гарган авах хэрэглээг судлах, YIA бүлгийн металл

бишүүдийн ерөнхий шинж чанарыг судлах, тодорхойлох, Нүүрстөрөгч, цахиурын байгальд орших,

физик химийн шинж чанар гарган аьах хэрэглээг судлах, тэдгээрийн чухал нэгдлүүдтэй танилцах,

Органик бодисын бүтэц химийн холбоог тодорхойлох ангилах, Нүүрсустөрөгчдийн модекулын

бүтцээс үндэслэн ангилах, метан этилен ацителиний бүтэц шинж чанар хэрэглээг тайлбарлах,

органик бодисуудыг функциональ бүлгээр нь ангилж сурах, физик химийн шинж чанарыг

бүтэцтэй нь харьцуулан тайлбарлах, холбогдох урвалын тэгшитгэл бичих чадваруудыг эзэмшинэ.

Мэдээлэлтэй ажиллах,Уншлагын олон талт аргыг эзэмших, Юмс үзэгдлийг Вен диаграммын

аргын тусламжтайгаар харьцуулах, багаар хосоор ганцаарчлан, бие дааж ажиллах арга, барилд

суралцах, Соголт хийх шийдвэр гаргахын тулд эрэмблэх аргад суралцах

Àãóóëãûí çàëãàìæ õîëáîî:

Ñóóðü áîëîâñðîëûí ò¿âøèí Á¿ðýí äóíä áîëîâñðîëûí ò¿âøèí8-ð àíãè 9-ð àíãè 10-ð àíãè 11-ð àíãè¿åëýõ ñèñòåìýýñ ýëåìåíòèéí äýñ äóãààð, ýçëýõ áàéð, ýëåêòðîí, ïðîòîí, íåéòðîíû òîî, õàðüöàíãóé àòîì ìàññûã òîäîðõîéëîõ, òîîöîîëîõ, ýëåêòðîí á¿ðõ¿¿ëèéí õóâààðèëàëò áè÷èõ, äàâõðààã ä¿ðñëýõ, ýëåìåíòèéí õèìèéí òýìäýã áè÷èõ, íýðëýõ äóóäàõ, ýëåìåíòèéí âàëåíò ÷àíàð, ñºðºã öàõèëãààí ÷àíàðûã õàðüöóóëàõ, ìåòàëë, ìåòàëë áèø ýëåìåíò¿¿äèéã ÿëãàí òàíèõ

ìåòàëë ýëåìåíò¿¿äèéí åðºíõèé øèíæ, IA á¿ëãèéí ìåòàëëóóä – íàòðè áà êàëè, IIA á¿ëãèéí ìåòàëëóóä – êàëüöè, ìàãíè. IIIA á¿ëãèéí ìåòàëëóóä – õºíãºíöàãààí. IVA á¿ëãèéí ìåòàëëóóä – õàð òóãàëãà, öàãààí òóãàëãà. Õàæóóãèéí äýä á¿ëãèéí ìåòàëëóóä – çýñ, öàéð, õðîì, ìàíãàí, òºìºð ýëåìåíò¿¿äèéí áàéãàëüä îðøèõ, õèìè, ôèçèê øèíæ, ãàðãàí àâàõ àðãà, õýðýãëýý, à÷ õîëáîãäîë.

- õàæóóãèéí äýä á¿ëãèéí ýëåìåíò¿¿äèéí àòîìûí á¿òýö, ýëåêòðîí áàéãóóëàìæèéí òîìú¸î, ýíåðãèéí äèàãðàìì, àòîìûí îðáèòàëèéí ýðëèéçæèëò, ¿åëýõ òîãòîëöîîí äàõ õèìèéí ýëåìåíòèéí ýçëýõ áàéð áà ò¿¿íèé øèíæ ÷àíàð õèìèéí ýåìåíò¿¿äèéí ¿¿ñãýõ íýãäëèéí øèíæ ÷àíà𠺺ð÷ëºãäºõ ç¿é òîãòîë, õèìèéí õîëáîîíû òºðë¿¿ä, òýäãýýðèéí øèíæ ÷àíàð. Õèìèéí õîëáîîíû òºðºë, òàëñò îðîíò òîð, áîäèñûí øèíæ ÷àíàðûí õàìààðàë

-Í¿¿ðñòºðºã÷èéí àòîìûí á¿òýö, í¿¿ðñòºðºã÷èéí ýðëèéçæèëò- îðãàíèê áîäèñûí á¿òýö- îðãàíèê áîäèñ äàõ õèìèéí õîëáîî ò¿¿íèé øèíæ ÷àíàð

Õºòºëáºðèéí àðãà ç¿é:

Õè÷ýýëèéí ñýäýâÖàã

Çîðèëãî, çîðèëò Àãóóëãà Àðãà ç¿éÑóðãàëòûí õýðýãëýãäýõ¿¿í

¯íýëãýý

Ìåòàëë ýëåìåíò¿¿äèéí ¿åëýõ òîãòîëöîîíä ýçëýõ áàéð

2

Ìåòàëë ýëåìåíò¿¿äèéí ¿åëýõ òîãòîëöîîíä ýçëýõ áàéðûã áàðèìæààëàõ, òîäîðõîéëîõÌåòàëë ýëåìåíò¿¿äèéí àòîìûí á¿òýö, òýäãýýðèéí øèíæèéã ñóäëàõ àðãà áàðèë ýçýìøèõ, äóðûí ìåòàëëûí øèíæèéã áàðèìæààëàõ

Ìåòàëë ýëåìåíò¿¿äèéí ¿åëýõ ñèñòåìä ýçëýõ áàéð /ýãíýý, ¿å, á¿ëýã, äýä äóãààð, õ.à.ì, õèìèéí òîìü¸î, ýëåìåíòèéí íýð/ àòîìûí á¿òýö, ôèçèê, õèìè øèíæ ÷àíàðûã òîäîðõîéëîõ, áàéãàëüä îðøèõ, ãàðãàí àâàõ õýðýãëýýã ìýäýõ õèìèéí òóðøèëò õèéõ àðãàòàé òàíèëöàæ àëèâàà òóðøèëòûã ã¿éöýòãýõ, àæèãëàõäàà øèíæëýõ óõààí÷ààð õàíäàõ õàíäëàãà ýçýìøèõ

Ìýäýýëýëòýé àæèëëàõ, óíøëàãûí îëîí òàëò àðãûã ýçýìøèõ, âåí äèàãðàììûí àðãûí òóñëàìæòàéãààð õàðüöóóëàõ, áàãààð, õîñîîð, ãàíöààð÷ëàí áèå äààí àæèëëàõ àðãà áàðèëä ñóðàëöàõ ýëåìåíò¿¿äèéí íýýñýí òîâ÷ ò¿¿õèéã ñóäëàí òàðõàëò, áàéãàëèéí ãîë ýõ áóëãóóäòàé òàíèëöàõ õèìèéí òóðøèëò õèéõ àðãàòàé òàíèëöàõ, ôèçèê õèìèéí øèíæ, ãàðãàí àâàõ àðãà õýðýãëýýã ìýäýõ

- õ¿ñíýãòýí ìýäýýëëýýñ ìýäëýã á¿òýýõ

- áàãààð õàìòðàí àæèëëàõ

- õàðèëöàí ÿðèëöàõ, ìýäýýëýë ñîëèëöîõ

- õîñ õîñîîð àæèëëàõ

- áàãààð õàìòðàí àæèëëàõ

- ýðýìáèéí øàòëàëûí àðãà

- KWL àðãà- Õàãàñ ëåêöèéí- Èíñåðòèéí àðãà- Áèå äààí

ãàíöààð÷ëàí àæèëëàõ

- Òàéëáàð áà õàðèëöàí ÿðèàíû àðãà

- Ìýäýýëýëòýé àæèëëàõ àðãà

- Ñýð¿¿ëãèéí àðãà

- ¿ç¿¿ëýí òàíèóëàõ àðãà

- Àæèãëàëòûí àðãà

- Àñóóäàë äýâø¿¿ëýí øèéäâýðëýõ àðãà

- Òåñò

¿ç¿¿ëýí õ¿ñíýãò – ôèçèê øèíæèéã õàðóóëñàí äèàãðàìì

¿åëýõ ñèñòåì

Òàðààæ ºãºõ ìàòåðèàë Òåñò¿¿ä Ãàðûí àâëàãà

Õèìè øèíæèéã õàðóóëñàí õ¿ñíýãò

Êîìïüþòåð, êîäîñêîï Ýíåðãèéí äèàãðàììûí ¿ç¿¿ëýí

¿åëýõ ñèñòåìèéí õóâèëáàðóóä

ìåòàëë ýëåìåíò¿¿äèéã íýðë¿¿ëýõ

ìåòàëëûí èäýâõèéí ýãíýý, ìåòàëëûí àòîìûí á¿òöèéã ¿åëýõ ñèñòåìä ýçëýõ áàéðààð òîäîðõîéëîõ

áàéãàëüä òàðõñàí áàéäëààð íü ìåòàëëóóäûã íýðëýõ

õèìè øèíæ, óðâàëûí òýãøèòãýëýýð èëýðõèéëýõ ÷àäâàðààð, áîäëîãî áîäîõ ò¿âøèíýýð íü ¿íýëíý.

Ìåòàëëóóäûí ôèçèê øèíæ ÷àíàð

2

Ìåòàëëóóäûí õàòóóëàã, íÿãò, õàéëàõ òåìïåðàòóð, öàõèëãààí áà äóëààí äàìæóóëàõ øèíæèéã ëàâëàõ ìàòåðèàë àøèãëàí õàðüöóóëàõ ñóäëàõ, ÷óõàë ìåòàëëóóäûã ñîíãîí àâ÷ äýýðõ øèíæ¿¿äèéã òîäîðõîéëîõ, òàéëáàðëàõ

Ìåòàëëóóäûí õèìèéí åðºãõèé øèíæ ÷àíàð

2

Òóðøèëò ¿éëäýí ìåòàëëûí õèìèéí øèíæèéã ñóäëàõ, åðºíõèéëºí ä¿ãíýõ, òóðøèëò ¿éëäýõ àðãà áàðèë ýçýìøèõ, ìåòàëëóóäûí èäýâõèéã õàðüöóóëàõ, èäýâõèéí ýãíýýã ¿íäýñëýí òýäãýýðèéí øèíæèéã òîäîðõîéëîõ. Ìåòàëë ýëåìåíò¿¿äèéí øèíæèä ¿íäýñëýí ¿¿ñãýõ íýãäýë, òýäãýýðèéí áàéãàëüä òàðõàõ áàéäëûã áàðèìæààëàõ

Ìåòàëë áîëîâñðóóëàõ àðãà. Õàéëø

2

Ìåòàëë áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðëýëèéí àðãûí ¿íäñèéã îéëãîõ, õàéëøèéí íàéðëàãà, á¿òöèéí òàëààðõ ìýäýýëëèéã áîëîâñðóóëàõ, ìåòàëëûí çýâðýëä îðîõ øàëòãààí, ò¿¿íýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãûí ìºí ÷àíàðûã ìýäýõ, õýðýãæ¿¿ëýõ

Ø¿ëòèéí ìåòàëëóóä, ìýäãýýðèéí íýãäë¿¿ä

3

Ø¿ëòèéí ìåòàëëóóäûí ¿åëýõ òîãòîëöîîíä ýçëýõ áàéð, àòîìûí á¿òýö, øèíæèéã õàðüöóóëàí åðºíõèé ä¿ãíýëò õèéõ, ø¿ëòèéí ìåòàëëóóäûí õèìè øèíæ ÷àíàðûã íàòðèãààð òºëººë¿¿ëýí áàðèìæààëàõ, ø¿ëòèéí ìåòàëëóóä, òýäãýýðèéí íýãäëèéí õýðýãöýýã ñóäëàõ

Áåðèëëè, ìàãíè áà ãàçðûí ø¿ëòèéí ìåòàëëóóä, òýäãýýðèéí íýãäë¿¿ä

3

Ãàçðûí ø¿ëòèéí ìåòàëëóóäûí àòîìûí á¿òýö, øèíæèéã õàðüöóóëàõ, êàëüöèéí øèíæèéã õàðóóëñàí óðâàëûí òýãøèòãýë¿¿äèéã çîõèîõ, á¿ä¿¿â÷ýýñ êàëüöè, ò¿¿íèé íýãäë¿¿äèéí õýðýãëýýã ñóäëàí òýìäýãëýë õèéõ, óñíû õàòóóëàã øèíæèéã ñóäëàõ, ò¿¿íèéã 纺ëð¿¿ëýõ àðãàä ñóðàëöàõ

Õºíãºíöàãààí, ò¿¿íèé íýãäë¿¿ä

1

Õºíãºíöàãààíààð òºëººë¿¿ëýí IIIA á¿ëãèéí ìåòàëëûí á¿òýö øèíæèéã ñóäëàõ, õºíãºíöàãààí áîëîí ò¿¿íèé ¿¿ñãýõ íýãäë¿¿äèéí îíöëîã øèíæèéã óâàëûí òýãøèòãýëýýð èëýðõèéëýõ, ÷óõàë íýãäë¿¿ä òýäãýýðèéí õýðýãëýýã ìýäýõ

Õàæóóãèéí äýä á¿ëãèéí ìåòàëëóóä

2

Õàæóóãèéí äýä á¿ëãèéí ìåòàëëóóäûã òºëººë¿¿ëýí òºìºð, çýñ, ìºíãº, àëò, öàéð, ìºíãºí óñíû ¿åëýõ òîãòîëöîîíä ýçëýõ áàéð, àòîì á¿òöèéã ñóäëàõ. Òýäãýýð ìåòàëëóóäûí ôèçèê, õèìè øèíæèéã ñóäëàõ, õàðüöóóëàõ, òýäãýýðèéí ¿¿ñãýõ äàí áà íèéëìýë áîäèñûí õýðýãëýýã ìýäýõ

Äàâòëàãà 2 Ìåòàëëûí åðºíõèé øèíæèéí òàëààð äàñãàë, áîäëîãî àæèëëàõ

Øàëãàëò 1 Ìåòàëë ýëåìåíò¿¿äèéí õ¿ðýýíä

Õèìèéí ñóóðü áîëîâñðîëûí ò¿âøèí

1. Õàìðàõ õ¿ðýý: ÅÁÑ – èéí 9-ð àíãèéí ñóðàã÷èä

Þìñ ¿çýãäëèéã íýã áà îëîí òàëààñ íü ñýðæ, õ¿ðòýæ ìýäðýõ

Þìñ ¿çýãäëèéí ìºí ÷àíàðûí òàëààð òààìàãëàë äýâø¿¿ëýõ

¯çýãäýë þìñûã ñóäëàõ àðãà, ñîðèë òóðøèëòûí áàãàæ òºõººðºìæèéã òàíüæ,

õýðýãëýõ

Ñóäàëæ áóé ç¿éëèéí òàëààð õàðèëöàí ñàíàë áîäëîî ñîëèëöîõ ÷àäâàð ýçýìøèíý.

2. Õýðýãöýý:

a) Ñóóðü õýðýãöýý:

Àòîì áà õèìèéí ýëåìåíòèéí ÿëãààã òàíèõ

Áîäèñûí øèíæ ÷àíàðûã á¿òýö áàéãóóëàëòàé íü õîëáîí òàéëáàðëàõ

¿éëäâýð òåõíèê àõóé àìüäðàëä ºðãºí õýðýãëýãääýã õèìèéí

áîäèñóóäûã ÿëãàí òàíüæ àõóé àìüäðàëäàà àøèãëàæ ñóðàõ

b) Òàíèí ìýäýõ¿éí õýðýãöýý:

Àòîìûí á¿òöèéã òîäîðõîéëîõ

Ýëåêòðîí áàéãóóëàìæèéí ãðàôèêèéã ä¿ðñëýõ

Õèìèéí õîëáîîíû òºðëèéã ÿëãàí òàíèõ

S,P,D,F ýëåìåíò¿¿äèéí øèíæ ÷àíàðûã õàðüöóóëàí ñóäëàõ

Ýëåìåíò¿¿äèéí ¿¿ñãýõ íýãäë¿¿äèéã òàíèí ìýäýõ, õýðýãëýõ, ¿éëäâýð

ëàáîðàòîðèò ãàðãàí àâàõ àðãûã ìýäýõ

3. Çîðèëãî:

Õèìèéí áîäèñûí àíõàí øàòíû òîãòîëöîîò ìýäëýãèéã ñóðàã÷äààð á¿òýýëãýõ

Õèìèéí õýëèéã ýçýìøèæ, ìýäëýãýý á¿òýýë÷ýýð õýðýãëýõ

Áàéãàëü, àõóé àìüäðàëä òîõèîëäîõ ¿çýãäýë õóâèðàëààñ õèìèéí õóâèðëûã ÿëãàí

òàíèõ àíãèëàí òàéëáàðëàõ

S,P,D,F ýëåìåíò¿¿äèéí øèíæ, ¿¿ñãýõ íýãäë¿äèéã õàðüöóóëàí ñóäëàõ

Îðãàíèê áà îðãàíèê áèø áîäèñóóäûí øèíæ ÷àíàðûí ÿëãààã ìýäýõ

Îðãàíèê áîäèñûí àíãèëàë, òºëººëºã÷äèéã ÿëãàí òàíèõ

4. Çîðèëòóóä:

Õèìèéí ¿íäñýí îéëãîëòûã ýçýìøèõ

ÕÖÑ×-ûã ¿íäýñëýí õèìèéí õîëáîîíû òºðõèéã òîäîðõîéëîõ

Àòîìûí á¿òýö, õèìèéí ýëåìåíò, ¿åëýõ ñèñòåìèéí óÿëäàà õîëáîîã ìýäýæ, äóðûí

ýëåìåíòèéí àòîìûí á¿òöèéã òîäîðõîéëæ ñóðàõ

Õèìèéí õýëèéã ýçýìøèæ, ìýäëýãýý á¿òýýë÷ýýð õýðýãëýõ

Ýëåìåíò¿¿äèéí áàéãàëü äàõ íýãäë¿¿äèéí íýðèéã ìýäýõ

Îðãàíèê áèø áîäèñûã àíãèëàí, ÿëãàí òàíèõ, øèíæ ÷àíàðûã óðâàëûí òýãøèòãýëýýð

èëýðõèéëýõ

Îðãàíèê áîäèñûí åðºíõèé øèíæ, îðãàíèê áîäèñóóäûí òàëààð ìýäëýã ýçýìøèõ

5. Öîãö ÷àäàìæóóä:

Ê1: Ìýäýõ¿éí ÷àäàìæ

Ëàáîðàòîðèéí òîíîã òºõººðºìæ, áîäèñ óðâàëæóóäûã ìýäýõ

Àòîì áà õèìèéí ýëåìåíòèéí ÿëãàà

Àòîìûí á¿òýö

Ýëåêòðîí á¿ðõ¿¿ëèéí á¿òýö

¿å á¿ëãèéí ó÷èð øàëòãààí

Õèìèéí õîëáîîíû ÷àíàð, ìåõàíèçì, òºðºë

S,P,D,F ýëåìåíò¿¿äèéã ÿëãàí òàíèõ

Àíèîí, êàòèîíóóäûã òàíèõ ÷àíàðûí óðâàëóóä

Ìàññ õàäãàëàãäàõ õóóëü, Íàéðëàãà òîãòìîëûí õóóëü, àâîãäðîãèéí õóóëü

Ê2: Õèéæ ã¿éöýòãýõ¿éí ÷àäàìæ

Õèìèéí ýëåìåíò¿¿äèéí àòîìûí á¿òöèéã òîäîðõîéëîõ

Ýëåêòðîíû ãðàôèêèéã çóðàõ

Áîäèñûã õýìæèõ, þ¿ëýõ, õàëààõ, óóñãàõ, óóðøóóëàõ àðãà ýçýìøèõ

Õèìèéí óðâàëûí òýãøèòãýëèéã áè÷èæ, òýíö¿¿ëýõ, òºðëèéã ÿëãàí òàíèõ

Õèìèéí òîìú¸î áà òýãøèòãýë àøèãëàí òîîöîî õèéõ ÷àäâàð ýçýìøèõ

Ê3: Îðøèõóéí ÷àäàìæ

Áèå äààæ á¿òýýë÷ýýð àæèëëàõ

Ñîðèë òóðøèëòûã àæèãëàæ, õàðüöóóëæ, æèøèæ, ä¿ãíýëò áè÷èõ

ªðãºí õýðýãëýãääýã õèìèéí áîäèñûí òàëààð ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàí ººðèéí

¿ãýýð òàéëáàðëàõ

áàãààð àæèëëàõ, ñàíàà áîäëîî ñîëèëöîõ ÷àäâàð ýçýìøèõ

Ê4: Íèéãýìøèõ¿éí ÷àäàìæ

Ýð¿¿ë àþóëã¿é îð÷èí á¿ðä¿¿ëýõýä õàìòàð÷ àæèëëàæ, àñóóäëûã õàìòäàà

øèéäâýðëýõ

ªºðèéí áîëîí îð÷íû ýð¿¿ë ìýíä, ýêîëîãèéí àñóóäàëä õèìèéí ìýäëýãèéí ¿¿äíýýñ

õàíäàæ õóâèéí áîëîí áóñäûí àþóëã¿é áàéäëûí òºëºº õàðèóöëàãà õ¿ëýýõ

Õèìèéí óðâàëûí ýåðýã ñºðºã íºëººëëèéí ìºí ÷àíàðûã òàíèõ, õ¿ðýýëýí áóé

îð÷íîî õàéðëàí õàìãààëàõ

ÁÀÒËÀÂ.

ÑÓÐÃÀËÒÛÍ ÌÅÍÅÆÅÐ ……………/Ö.ÍÀÌÆÈÍ/

Áàÿíõîíãîð àéìãèéí Ýðäýíýìàíäàë àõëàõ ñóðãóóëèéí 9 àíãèéí Õèìè õè÷ýýëèéí æèëèéí òºëºâëºãºº

I óëèðàë II óëèðàë III óëèðàë IY óëèðàë1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8

Á¿ëýã ñýäâèéí òîãòîëöîîÀòîì á¿òýö, õèìèéí õîëáîî Ìåòàëë ýëåìåíò Ìåòàëë áèø ýëåìåíò Îðãàíèê áîäèñ

20 öàã 18 öàã 16 öàã 16 öàãÕºòºëáºðèéí çîðèëãî: Õèìèéí áîäèñûí àíõàí øàòíû òîãòîëöîîò ìýäëýãèéã ñóðàã÷äààð á¿òýýëãýõ, Õèìèéí õýëèéã ýçýìøèæ, ìýäëýãýý á¿òýýë÷ýýð õýðýãëýõ, Áàéãàëü, àõóé àìüäðàëä òîõèîëäîõ ¿çýãäýë õóâèðàëààñ õèìèéí õóâèðëûã ÿëãàí òàíèõ àíãèëàí òàéëáàðëàõ, S,P,D,F ýëåìåíò¿¿äèéí øèíæ, ¿¿ñãýõ íýãäë¿äèéã õàðüöóóëàí ñóäëàõ, Îðãàíèê áà îðãàíèê áèø áîäèñóóäûí øèíæ ÷àíàðûí ÿëãààã ìýäýõ, Îðãàíèê áîäèñûí àíãèëàë, òºëººëºã÷äèéã ÿëãàí òàíèõ Õºòºëáºðèéí çîðèëò: Õèìèéí ¿íäñýí îéëãîëòûã ýçýìøèõ, ÕÖÑ×-ûã ¿íäýñëýí õèìèéí õîëáîîíû òºðõèéã òîäîðõîéëîõ, Àòîìûí á¿òýö, õèìèéí ýëåìåíò, ¿åëýõ ñèñòåìèéí óÿëäàà õîëáîîã ìýäýæ, äóðûí ýëåìåíòèéí àòîìûí á¿òöèéã òîäîðõîéëæ ñóðàõ, Õèìèéí õýëèéã ýçýìøèæ, ìýäëýãýý á¿òýýë÷ýýð õýðýãëýõ, Ýëåìåíò¿¿äèéí áàéãàëü äàõ íýãäë¿¿äèéí íýðèéã ìýäýõ, Îðãàíèê áèø áîäèñûã àíãèëàí, ÿëãàí òàíèõ, øèíæ ÷àíàðûã óðâàëûí òýãøèòãýëýýð èëýðõèéëýõ, Îðãàíèê áîäèñûí åðºíõèé øèíæ, îðãàíèê áîäèñóóäûí òàëààð ìýäëýã ýçýìøèõ

Íýãæ õè÷ýýëèéí ñýäýâ Àòîìûí ýëåêòðîí á¿òýö ,

êâàíòûí òîîíóóä Àòîìûí îðáèòàëü ýëåêòðîí

ä¿¿ðãýãäýõ ä¿ðýì ,çàð÷èì Àòîì áà èîíû ýëåêòðîí

áàéãóóëàìæ Õèìèéí ýëìåíòèéí àòîì îðøèõ

õýëáýð Õèìèéí ýëåìåíòèéí àòîìûí øèíæ

÷àíàð ¯åëýõ õóóëü Ýëåìåíò¿¿äèéí ¿åëýõ

òîãòîëöîî, ò¿¿íèé á¿òýö Ýëåìåíò¿äèéí ¿åëýí

äàâòàãäàõ ÷àíàð Õèìèéí õîëáîî Õèìèéí õîëáîîíû òºðë¿¿ä Õèìèéí õîëáîîíû øèíæ ÷àíàð Õèìèéí õîëáîîíû óðò, ºíöºã,

ýíåðãè Òàëñò îðîí òîð

Ìåòàëëóóäûí åðºíõèé øèíæ Ìåòàëëûã áîëîâñðóóëàõ Ìåòàëëûã çýâðýëýýñ õàìãààëàõ Ø¿ëòèéí ìåòàëë Íàòðè áà êàëè Ãàçðûí ø¿ëòèéí ìåòàëë Áåðèëëè áà ìàãíè Õºíãºíöàãààí áà ò¿¿íèé

íýãäë¿¿ä

Õàæóóãèéí äýä á¿ëãèéí ìåòàëëóóä

Òºìºð ̺í㺠Çýñ Àëò ̺íãºí óñ

Ìåòàëë áèøèéí åðºíõèé øèíæ Ìåòàëë áèøèéí èñýëäëèéí çýðýã

áîëîí âàëåíò Ìåòàëë áèøèéí àòîì á¿òýö Ìåòàëë áèø áîäèñûí á¿òýö Ãàëîãåí Õëîð áà ò¿¿íèé íýãäë¿¿ä Í¿¿ðñòºðºã÷ Öàõèóð Àçîò Ôîñôîð Õ¿õýð Èíåðòèéí õèé

Îðãàíèê áîäèñûí åðºíõèé øèíæ Îðãàíèê áîäèñûí àíãèëàë Õàíàñàí í¿¿ðñóñòºðºã÷èä Õàíààã¿é í¿¿ðñóñòºðºã÷èä Àðîìàòèê í¿¿ðñóñòºðºã÷èä Õ¿÷èëòºðºã÷ àãóóëñàí

îðãàíèê íýãäýë Àçîò àãóóëñàí îðãàíèê íýãäýë