"Lel'len is-Sewwa'', - Is-Sibt, 14 ta' Gunju, 19''"·

A' Qatt rajtuhom l-Arazzi ta' San Gwann'? Irrw nahseb IU-parti l-kbira tal-Maltin raw-

!wm, jew fil-Knisja msemmija jew fil-Muże ,v anness magħha. Min għadu ma rahomx ghandu okkażjoni sabiħa li jarahom imdend sal-ahħar ta' dan ix-xahar, madwar il-kor-s!ja tal-Knisja, bħala tiżjin l-aktar ghani u artistiku ghal dik il-Knisja li l-ewwel ldenet H-Knis.ia Konventwali i.Viaġġuri tal-Ordni Glorjui ta' San Gwann u issa hi l-RnisJa Kon-Kattidrali tal-Arċidjoċesi ta' 1\falta.

in11 Mons. Prol A. Bonnici Għal miri rahom u għal

min ma rahomx, illum, tħaj_ jarna ngħidu>hom xi ħaġa fuqhom, dejjem bil-ħs eb li ngħallmu lil niesna l wirt li hallewlna miSSlflJietna u nġagħ,uhom jiehdu ħsiebu.

IL-'GIOIA' T A' PERELLOS

Fis-sena 1697, +Granmas-tru Ramon Perellos y Roca_ ful ried jagħti (kif kien dmir ta' kull Granmastru malli jilħaq dak il-grad għoli) rigJ.l, jew "gio a" kif kienu

tu u oħra tal-lVIadonna n jid-dendlu mal pilastri tal-pres-biterju.

Filwaqt li 1-15 1-arazz k·Jar h u ,m a minsdġin b'ħajt kulurh, 1-14 l-oħra żgħar hu. ma maħdum'n b'ħajt abjad u oskur, kważi bla ebda tiżc wieq ta' kulur. Dan ix-xogħol, imsejjaħ t:n grisaille, jintuża biex iserraħ 'l·għajn mil:-ħafna Iw en u jagħżel J· arazzi l-kbar minn xulxin

KULURI VIV ACI

jsejħulha lill Knisja Konvent· L-arazzi l·kbar, maħdumin wali talcOrdni. Naqraw fil- b'ħa}t kuiJrit l akt;;T vivaċ', "Liber Conciliorum" tai-Or- għandhom sura ta' kwadri dni, li Perellos r:ed, mhux ġo gwarniċi w·sgħin, min. lbiss jaqdi dmiru u jagħti suġin bil-ħajt. Fl-4 rkejjen dan ir·rigal, iżda ried li jagħ· tal-gwarniċ h e m m orna· t i r gal l-aktar sabiħ u prezz- ment; fil-part: ta' fuq, fin-już. U taha lill-Knisja dawn nofs, hemm minsuġa l-arma i-Arazzi, li f'dak iż-żmien t a J·Granmastru Perellos; qamu xejn inqas minn f'nofs il-ġnub hemm salib 40,000 skud. abjad bi 8. pono_t - is-.Salib

Ir-rigal jikkonsist' (29 tal-Ordni, imsejjaħ •Jkoll is-ħicċa arazz; · :rnaħchi.ll11h fuq ' Salib ta' Ma;ta"- marbut

~;:kw~orri· ,ta~'PiHUri 'famużi, : .. Wzigarella · -p;·!·parti . :bħalma huma R•Jbeos u t'Isfel tal.gwarniċ- h e· m m Poussins. Dawn huma mqas~ ktieh. sm'n hekk: 12 kbar. ta' 20 L·arazzi tawwalin, 'k i f b'20 pied kwadru, i' jidden. għidr.a, għandhom, kull wie-d!u mal.arkati tal Knisja; 3 ħed minnhom, xbiha kbira 1żgħar ta' 9} b'20 pied, li jiL ta' Kristu, tal-lVIadonna u tal· waħhlu mal·g1Jierija, u 12 Appo.stl', wieqfa fuq men. 1awwalin ta' 6 b'20 pied li sola. Taħt kull mensola jiddend!·u mal-p:Jastri, u 2 naraw marbutin flimk'en, ta' 6 bi 18-il pied. madwar l-arma nobiljari ta'

'Fit tnax il-kbar insibu m·n_ Perellos, kuruna, armi u suġin dawn is·suġġetti: 't- lbies tal·g-,verra - alabardi, Twelid ta' Kristu, id-Dħal sju", korazzi, tarki, trumbet-:flegħu f'Gerusalemm, :I-Kro. ti u bnadar. ċifissjoni, it Twaqq'f tal-Fes- L assjem ta' dawn 1-arazzi, ta ta' Corpus Ohristi, ir- b'l.lw en differenti u vivaċi R2bħa tal-Knisja Kattolika, taghhom, jarmonizza b'mod u r·Rebħa tas-Sewwa (man· t&l-għaġeb mal·lwien tal-pit_ na·ħa tal-lemin); LAdorazz· tura tas saqaf u ma' dawk jOni tal-lVIaġi, !·Aħħar Cena, tal-paviment. Id-disinji tagh-iQ.awmien ta' Gesu', ir Re b_ hom jaqblu mat·tiżjjn taJ_ ħa tal-Karita', ir·Rebħa tal- Knisja. Fidi u 1-Qirda tal Erezija (man-naħa tax-xellug).

Illum, minħabba t.twes· siegħ tal-gallarij et tal·orgni, iż-żewġ arazz' tal Kor mhux qed jiddendlu, biex ma jit-kabrux fit-tlugħ u nżul tagħhom.

It-tlieta mde,ldlin mal gal-lc,rija nsibu f horn m;nsuġ ir-r tratt tai·Granmastru Perel-los (fin nofs), l-4 Ev.anġelisti (fil-lemin) u 1-Amunzjazz-joni (fix.xellug int u ħiereġ).

L erngħatax arazz li jid· dendl·u mal-pilastr:, bejn 1-arazzi l-kbar, juru t·12 J·Ap-postlu, kif insibuhom imniżżlin fil-Kanoni Ruman tal· Quddiesa, u figura ta' Kr:s-

fR-RESTAWR TA'

L-ARAZZI

D:n t :apezz:ja famJża nħadmet fi tmiem is-seklu sbatax fil-laboratorju Bel-g]an ta' Judecos de Vos (isem li jidher minsuġ f'kull arazz), li kien t-tapezz·er tal-Qorti Rjali ta' Lwiġi XIV ta' Franza.

Kif jiġri fil ħwejjeġ kol- · lha tad-dinja, maz-zm en, dawn 1-arazz: (:i wara 'kollox m'humiex hlief drapp min-suġ bil-ħajt tal ħarir) bdew jitherrew, u mitejn sena wara 1-insiġ tagħhom inħas-

set il-fltieġa I: j iġd restaw· rati. G::talhekk, meta, fis· sena 1878, għadda minn

Malta l-Professur Lwiġi Pal. mier, speċjalista Naplitan Lx .. xogħl:jiet tal-insiġ, il. Gvern ta' dak iż Ż\T]ien talbu biex jJehu ħsieb isewwihom, basta fil-bini stess' ta' San Gwann~

Il-kuritur ta' San Gwann f'n-naħa tal·lemin inbidel flaboratorj u għal dak i l·

- C':r~ 3

gruin, Lt nisa .. rrr:\ar~in fl-in-s ġ ġew imqabda biex, taħt it-tmexx ia ta' Palm eri, jagħm u ' v.. iE:t neħtieġa.

Kif t!E:sta l 8\v,nl ar::v.-:, saret, kritika iebsa kontra t-t'swijiet li saru. Għalhekk,. ii-Gvern sejjah żewġ esoerti oħ1;a - Signor Pieno Gew tili, arazzier tal-Papa u Dir-ettur tal-Fabbrika tal Araui tasSagr' Pa!azzi Apostoliċi, u Mo:1s. A. Darcel, Diretcur

(Ikompli fil-paġna li)

(Jaqbad mill-paġna 3)

tal-"Mobilier National" fi Franza - biex · je'żaminaw ix·xogħol. Dawn faħħrJ L ħila ta' Palmier:, żiedu xi suġġerimenti oħra mjll-es-petjenza tagħhom f'dak ix.. xogħol, u x·xogħol tkompla. Warq. li tlesta, ix-xogħol tfahhar minn kulħadd.

MADAME JARRY

Ma niftakarx kemm il-sena ilu, ġiet fostna Madame. J\'l:~deleine Jq.rry, l·assistenta teknika u artistika.·· .. tal-Am-ministra tur tal-''Mob'lier National" u tai-"Manifac. tures Nationales de. Gobelins et de Beauvais", mibgħuta mill UNESCO wara stedina milhGvern Malti. D'n tat rapp.ort dwar l-istat tal-araz. zi ta' San Gwann u tal·Kam ra tal-Parlament fil-Palazz.

Madame Jarry qalet li, għalkemm ix-xogħol tat.tis· wijja taħt il-Prof. Palmier: ma .sarx għal kollox kif kien 1mrss (forsi minħabba L :me;~;zi, iż-żm'en u I·post fejn

saru-naħsbu aħna), b'dana. kollu Jarry ammettiet li dik it-tiswija salvat dak jt-te_żor prezzjuż għal ġejjieni, u qalet E l.arazzi ta' Sa'n Gwann huma fi stat aħjar minn dawk tal-Palazz.

Illum, hemm żewġ sorijiet Frahġiskani esperti fix-xogħol, li b'pacenzja kbira jieħdu ħs'eb li' 1-arazzi ma jiddeterjorawx bi tr?s'kunġni. Biċtejn · minnhom. daWk li kienu 1-al\.tar tnikdJdin -1-Adorazz.joni tai·Maġ: u 1-Qawmien ta' Kristu - ġew

. restawrati ,ta~t it-tmexxija tal·imsef!)mija 1Vladame Jar. ry, · f'Parfġi. _

. Dari +Arazz' ta' San G\Vanh. kienu j intwew u jin· trefgħu hekk mitnija fuq xka~fi għal tapposta. Xi es-perti qalu li dik it-fnja kie-net ta,għmel nsara lin·nisġa u għalhekk, iżjed 'il qud diem, bdew jitgerbu dwar rombli tal·injam :rqaq, u jintrefg~u hekk imgerba.

Illum; matul is-sena jin-żammu mdendla fil-Mużew ta' San· Gwann u jiffurmaw 1-aHrazzjorli ewlenija ta' dak

11

il Mużew. Jinharġu m'nn hemm u jiddendlu fil-Knisja f 1-l:''tr"odu bejn ii-Pentekos-.t ~ 0 1 Festa 1a' San Pietru u San Pawl, u f'xi okkażjon~ ijiet speċjaliss'mi.

Kif għidna fil-bidu, dal. ġranet l-Arazzi ta' Perellos qegħd·n iżejnu l Knisja ta' :::,an Gwann gnaż-żewġ festi kbar l' semmejna u ghal fes_ ta ta' Sin Gwann Battista, ii·Patrun tal-Knisja·. S e w jekk qatt ma rajtuhom, sew jekk ġa rajtuhom drabijiet oħra, wa1ea li tk!JnU qrajtu dan I-artiklu, erġgħJJ morru arawhom. Jien żgur li tie.ħdu pjat·r tħarsu lejhom ::tk. tar minn qabel.

Scan_28082019084509_Page_1Scan_28082019084509_Page_2