า 2555 ิทยาลัิลปากรยศ · การจัดการห...

การจดการหวงโซอปทานของสนคา ผกปลอดภยในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม

โดย นายชตเดช วศาลกตต

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาการประกอบการ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2555

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

SUPPLY CHAIN MANAGEMENT OF VEGETABLE SAFETY IN NAKHONPATHOM

PROVINCE

By

Mr. Chutidej Visankitti

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Master of Business Administration Program in Entrepreneurship

Program of (entrepreneurship)

Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2012

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ


สำนกหอ


ง

51602315: สาขาวชาการประกอบการ

คาสาคญ: การจดการหวงโซอปทาน / สนคาผกปลอดภยจากสารพษ / อายผลตภณฑ / ความภกดตอตราสนคา ชตเดช วศาลกตต: การจดการหวงโซอปทานของสนคา ผกปลอดภยในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : ผศ.ดร.พทกษ ศรวงศ. 86 หนา.

ปจจบนภาวะเศรษฐกจอยในชวงผนผวน ไดสงผลกระทบไปยงภาคธรกจตางๆ ทงระบบ ตงแตผผลตจนถงผบรโภค ในแตละกระบวนการเปรยบเหมอนมหวงโซเชอมตดกนเปนเครอขาย การเกดผลกระทบในชวงใดชวงหนงยอมสงผลกระทบตอกนทงระบบ ผวจยมความสนใจในกระบวนการจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยโดยเลอกศกษาบรษทสงออกผกปลอดภยไปขายยง-ตางประเทศในอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม เปนกรณศกษา เนองจากธรกจเกยวกบสนคาเกษตรจาเปนตองมการจดการหวงโซอปทานทด ทงนเพราะเปนสนคาทมอายของผลตภณฑสน จงตองมการวางแผนการจดสงใหถงมอผบรโภคทนเวลาของอายผลผลต ในการวจยครงนมวตถประสงค 1.เพอศกษาความเชอมโยงของหวงโซอปทานระหวางกลมเกษตรกร ผรวบรวมผลผลต ไปจนถงผสงออกสนคาผกปลอดภย 2.เพอศกษาความสมพนธของหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภย และ 3.เพอศกษาปญหาและอปสรรคทเกดขนในหวงโซอปทาน อกทงยงเปนการรวบรวมความรในการจดการหวงโซอปทานสนคาเกษตรเพอเผยแพรแกบคคลทสนใจทวไปได ผวจยใชวธการวจยเชงคณภาพดวยการสงเกตอยางใกลชด และการสมภาษณระดบลก

ผลการวจยพบวา การดาเนนงานในการจดการหวงโซอปทานของสนคาเกษตรปลอดภยใชระยะเวลา ตงแตขนตอนการเกบเกยวจนสงสนคาถงมอผบรโภคคนสดทายเปนเวลา 60 ชวโมง และหลงจากการ ศกษากระบวนการจดการห วงโ ซ อปทานโดยใชแบบจาลอง SCOR ( Supply Chain Operation-

Reference Model) สามารถปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทาน กระบวนการใชเวลาลดลงเหลอเพยง 50

ชวโมง ปญหาและอปสรรคทเกดขนภายในหวงโซอปทาน 1.ขอจากดของอายผลตภณฑทสน 2.ปจจยทไมสามารถควบคมได 3.ปจจยทมาจากคน 4.การกดกนทางการคา แนวทางในการปรบปรงสายสมพนธของการจดการหวงโซอปทาน ใชการบรหารแบบทวทงองคกร (Total Quality Management : TQM) การปลกจตสานกและใหความรกบเกษตรกรใหมความรความเขาใจในเรองการผลต ทงนจากการศกษาการจดการหวงโซอปทานของสนคาเกษตรนนทาใหสามารถปรบปรงสายสมพนธของการจดการหวงโซอปทาน โดยลดระยะเวลาในการจดสงสนคาถงถอผบรโภคขนสดทาย ซงจะสงผลดกบบรษททเปนกรณศกษา ทาใหสนคามคณภาพมากขนสามารถขนสงไดรวดเรวขนเปนการลดของเสยทาใหบรษทมกาไรเพมขน สงผลใหบรษทสามารถสรางความจงรกษภกดตอตราสนคา (Brand royalty) ได ชวยสรางเครอขายเกษตรกรในการผลตสนคาเพอใหเพยงพอกบความตองการของลกคาและสามารถแขงขนกบคแขงขนได

สาขาวชาการประกอบการ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ลายมอชอนกศกษา........................................ ปการศกษา 2555

ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ ........................................

สำนกหอ


จ

51602315: MAJOR: ENTREPRENEURSHIP KEY WORD: SUPPLY CHAIN MANAGEMENT / VEGETATIVE SAFETY

PRODUCTION FROM TOXIN / PRODUCTS AGING / BRAND ROYALTY

CHUTIDEJ VISANKITTI: SUPPLY CHAIN MANAGEMENT OF VEGETABLE SAFETY IN NAKHONPATHOM PROVINCE. THESIS ADVISOR : ASST.PROF. PITAK SIRIVONG. Ph.D. 86 pp. Currently, economic fluctuations have a range of impact to the business sectors in the whole system, from the manufacturers to the consumers. Each process is like a chain connected to each other in a network. The impact in any ranges affects the entire system. Researcher is interested in the supply chain management of vegetative safety production and choose exporter company in Kamphaeng Saen district as a case study. As an agricultural business requires good supply chain management. This is because the product aging of the agricultural products are short so, it is required to be planned to deliver to consumers in time of produce. Therefore, the purposes of this research are 1. To study the relevance of the supply chain between the groups of the farmers, product collectors including vegetative safety production exporters. 2. To study the problems and difficulties those arise in the supply chain. 3. To find out how to improve the supply chain more efficient and to gather knowledge in supply chain management of agricultural production provided to the people who are interested. The researcher used qualitative research methods by using close observations and in-depth interviews. It is found that the operations in the supply chain management of agricultural safety lifecycle since the process of harvesting until the goods are delivered to the final consumer spend 60 hours. After studying supply chain management by using the SCOR Model, the supply chain relationships are improvedand the process period is reduced to 50 hours. Problems and obstacles that occur in the supply chain 1. Limitations of the short life product. 2. Uncontrollable factors, like climate condition, and epidemics in plants. 3. People factors, including education, awareness in agricultural production, according to GAP, and honesty in the sale of goods to supplier. 4. Trade barriers. Way of improving the relationship of supply chain management, using the management of enterprise-wide (Total Quality Management: TQM) and raising awareness and educating to farmers to have a better understanding of the production. From the study, the supply chain management of agricultural products can improve the relationship of supply chain management by reducing the time of delivery to the final consumer, which advantage to the company as a case study e.g. the product has better quality and can be delivered more quickly which reduce waste, and raise more profit to the company. As a result, the company could create Brand Royalty, and a new network has helped farmers in the production of goods to meet the customers’ need and be able to compete with competitors. Program of Entrepreneurship Graduate School, Silpakorn University Student's signature ........................................ Academic Year 2012 Thesis Advisor's signature ........................................

สำนกหอ


สำนกหอ


ช

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย .................................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ ............................................................................................................... จ กตตกรรมประกาศ ..................................................................................................................... ฉ สารบญตาราง ............................................................................................................................ ฎ สารบญรป ................................................................................................................................. ฎ บทท 1 บทนา ............................................................................................................................. 1

ทมาและความสาคญของปญหา .......................................................................... 1 วตถประสงคของการวจย .................................................................................... 4 ปญหาของการวจย .............................................................................................. 4 ขอบเขตของการวจย ........................................................................................... 4การดาเนนการวจย............................................................................................... 4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ................................................................................. 5

2 วรรณกรรมทเกยวของ ................................................................................................. 6 ความหมายของการจดการหวงโซอปทาน ......................................................... 6

ปจจยในการสนบสนนการจดการหวงโซอปทาน ................................... 7 คาจากดความของการบรหารโซอปทาน.......................................... ........ 8 องคประกอบโดยรวมของการจดการหวงโซอปทาน......................... ..... 9 เครองมอทใชในการจดการโซอปทานใหมประสทธภาพ.................. ..... 11 การประยกตใชแบบจาลอง SCOR อยางมประสทธภาพ................... ...... 15 การใชแบบจาลอง SCOR เพอการปรบปรงโซอปทาน ............................ 22 ประโยชนของแบบจาลอง SCOR ............................................................ 23 สรปกรอบแนวคดของแบบจาลอง SCOR ............................................... 23

แนวคดทางการโลจสตกส .................................................................................. 24 ความหมายของโลจสตกส ....................................................................... 24 กจกรรมหลกของโลจสตกส .................................................................... 28 การขนสง .................................................................................. 28 การบรหารสนคาคงคลง ............................................................ 30

สำนกหอ


ซ

บทท ............................................................................................................................................ หนา 2 วรรณกรรมทเกยงของ ประโยชนของสนคาคงคลง ..................................................... 30

แนวคดเกยวกบธรกจการเกษตร .............................................................. 31 การจดการหวงโซอปทานของสนคาเกษตรและตวอยางประกอบ ........... 32 ตวอยางโซอปทานของสนคาเกษตร ....................................... 34 งานวจยทเกยวของ ............................................................................................. 39

3 วธดาเนนการศกษา ..................................................................................................... 4 กลมผใหขอมลหลก ........................................................................................... 4

การเกบรวบรวมขอมล ....................................................................................... 44 ขนตอนการรวบรวมขอมล ................................................................................ 5

การตรวจสอบขอมล ......................................................................................... 45 เครองมอทใชในการวจย .................................................................................... 46 ระยะเวลาในการวจย .......................................................................................... 47

4 ผลการวเคราะหขอมล ................................................................................................ 49 ความเปนมาของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ ................................................. 49 รายละเอยดผใหขอมลหลก ................................................................................ 50 การจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ ............................ 51 การออกแบบการจดการหวงโซอปทาน ............................................................ 53 การจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยโดยใชตวแบบจาลอง SCOR ซงถกสรางขนบนพนฐานของกระบวนการทงหมด 5 กระบวนการ ................. 55 การวางแผน ........................................................................................... 55 การจดซอจดหา ...................................................................................... 56 การผลต ................................................................................................. 57 การขนสง ............................................................................................... 57 การสงคน ............................................................................................... 57 ปญหาและอปสรรคทเกดขนในหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภย ............. 58 ขอจากดของผลตภณฑ .......................................................................... 58 ปจจยทไมสามารถควบคมได ................................................................ 58

สำนกหอ


ฌ

บทท ............................................................................................................................................ หนา ผลการวเคราะหขอมล ปจจยภายใน ........................................................................................... 58 แนวทางการหาวธปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทาน ของสนคาผกปลอดภย ....................................................................................... 59 ขนท 1 คดเลอกและแตงตงผรบผดชอบในการพฒนาคณภาพองคกร ... 60 ขนท 2 วางแผนปฎบตงาน ..................................................................... 60 ขนท 3 ดาเนนการ .................................................................................. 62 ขนท 4 ตดตาม ตรวจสอบ ประเมน และแกไข ...................................... 62 ความรความเขาใจ ...................................................................... 63 ความศรทธาและมงมน .............................................................. 63 ภาวะผนา ................................................................................... 63 ความกลา.................................................................................... 63 การบรหารระบบ ........................................................................ 64 5 สรป อภปราย และขอเสนอแนะ .................................................................................. 65 สรปผลการศกษา ............................................................................................... 66 แนวทางการจดการหวงโซอปทานโดยใชตวแบบจาลอง SCOR ........... 66 การวางแผน ............................................................................... 66 การจดซอจดหา .......................................................................... 68 การผลต ..................................................................................... 68 การขนสง ................................................................................... 69

การสงคน ................................................................................... 69 ปญหาและอปสรรคทเกดขนภายในหวงโซอปทาน .............................. 70 แนวทางการหาวธปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทานของสนคาผก ปลอดภย ................................................................................................ 71 การอภปรายผล .................................................................................................. 72 ขอเสนอแนะทางวชาการ ................................................................................... 73 ขอเสนอแนะเพอการปฎบต ............................................................................... 73 ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ................................................................... 73

สำนกหอ


ญ

..................................................................................................................................................... หนา รายการอางอง ............................................................................................................................ 74 ภาคผนวก .................................................................................................................................. 77 ภาคผนวก ก แบบสอบถามกลมเกษตรกร .................................................................... 78 ภาคผนวก ข แบบสมภาษณสาหรบผรวบรวมผลผลตจากเกษตรกร ............................ 80 ภาคผนวก ค แบบสมภาษณสาหรบบรษทผสงออกสนคาผกปลอดภย ........................ 83 ประวตผวจย .............................................................................................................................. 86

สำนกหอ


ฎ

สารบญตาราง ตารางท หนา 1 ตวอยางมาตรวดการดาเนนการของโซอปทาน ............................................................. 4 2 แผนปฏบตการโครงการ (Gantt Chart) ......................................................................... 8 ตารางการแสดงระยะเวลาในการจดสงผลตภณฑของบรษท ........................................ 53 ตารางฝกอมรม .............................................................................................................. 60 5 ตารางการแสดงระยะเวลาในการจดสงผลตภณฑของบรษทหลงจากทไดมการปรบปรง กกกกสายสมพนธ ......................................................................................................... 2 6 แสดงการวเคราะหการจดการหวงโซอปทานโดยใชตวแบบจาลอง SCOR .................. 66

สำนกหอ


ฏ

สารบญรป รปท หนา 1 ลกษณะทวไปของโซอปทาน ....................................................................................... 0 2 แสดงขนตอนในการพฒนาโซอปทานขององคกรโดยใชแบบจาลอง SCOR ............... 13 3 กระบวนการวางแผนวสด ............................................................................................. 20 4 ความสมพนธระหวางโลจสตกสและหวงโซอปทาน ................................................... 24 5 ระบบโซอปทานของลาไยสด ....................................................................................... 34 6 รปแบบโซอปทานของลาไยสดในประเทศไทย ............................................................ 36 7 ขนตอนการรวบรวมและการขนสงสบปะรดของผรวบรวม ......................................... 38 8 การจดการหวงโซอปทานของบรษทผสงออก .............................................................. 52 9 การจดการหวงโซอปทานของผรวบรวมผลผลต .......................................................... 52 10 การจดการหวงโซอปทานของเกษตรกร ...................................................................... 52 1 แสดงรปแบบการดาเนนงานหวงโซอปทาน ตวแบบจาลอง SCOR ............................. 53 2 แสดงลกษณะการดาเนนงานภายในหวงโซอปทาน ..................................................... 54

สำนกหอ


1

บทท 1

บทนา

1. ทมาและความสาคญของปญหา ปจจบนภาวะเศรษฐกจอยในชวงตกตาไปทวโลก ไดสงผลกระทบไปยงภาคธรกจตางๆ ทงระบบ ตงแตผผลตจนถงผบรโภค แตละกระบวนการจะเหมอนมหวงโซเชอมตดกนเปนเครอขาย การเกดผลกระทบในชวงใดชวงหนงทาใหสงผลกระทบตอกนทงระบบ เปนเหตใหภาคธรกจตางๆ ไดเรมคนหาระบบ แนวคดตางๆ ทจะมาชวยลดผลกระทบทเกดขน เพอใหกจการของตนเองดาเนนกจการไดอยางมประสทธภาพมากขน ทงหมดเหลานทาใหเกดแนวคดในเรองของการจดการหวงโซอปทาน (Supply Chain Management) ขนมา (โกศล ดศลธรรม, 2551:6) องคกรธรกจในประเทศไทยเองไดเรมศกษาระบบการจดการหวงโซอปทาน เพอจะสรางเครอขายธรกจทเกอหนนกน โดยเนนกระบวนการจดการทชวยใหกจการตางๆ มความสมพนธกน จากความเชอทวาไมมองคกรใดสามารถทาทกอยางใหดทงหมดได การสรางความเชอมโยงทเกดขนนไมเพยงแตจะชวยใหกจการเตบโต แตยงสามารถอยรอดไดในตลาดตางประเทศไดอกดวย ธรกจเกยวกบสนคาเกษตรเองจาเปนตองมการจดการหวงโซอปทานทด เนองจากเปนสนคาทมอายการเกบรกษาสน ดงนนการจดสงสนคาเกษตรไปยงผรบสนคาปลายทางจาเปนจะตองใชเวลาในการเดนทางไมนาน โดยในปจจบนมหลายๆ องคกรทเรมนาแนวคดการจดการหวงโซอปทาน มาใชจดการไมเพยงแตเฉพาะองคกรธรกจ แตครอบคลมไปทงสายโซอปทาน เพอใหองคกรและโซอปทานของตนเองมประสทธภาพ ลดตนทนและมความสามารถในการแขงขนทางธรกจ ซงการทาใหกลยทธหวงโซอปทานมประสทธภาพนนจะตองคานงถงปฎสมพนธระหวางกนทอยภายในหวงโซอปทานซงประกอบไปดวย ผจดสงสนคาหรอผรวบรวมสนคา (Supplier) ศนยการผลต (Manufacturing Centers) คลงสนคา (Warehouses) ศนยกระจายสนคา (Distribution Centers) และรานคาปลก (Retail Outlets) ซงจะมการไหลเวยนของวตถดบ สนคาระหวางการผลต และสนคาสาเรจรป ระหวางกนภายในหวงโซอปทาน (โกศล ดศลธรรม, 2551:37) การพฒนาระบบการจดการหวงโซอปทาน และ Logistics อาหารปลอดภย คอการ บรณาการความหลากหลายของกจกรรมการผลตตงแตเกษตรกรผปลกรายแรกจนถงผบรโภครายสดทาย ซงในสภาวะปจจบนทความตองการของผบรโภคมซบซอนและเครงครดในเรองมาตรฐาน

สำนกหอ


2

ความปลอดภย ทาใหการทาความเขาใจระหวางผผลตในแตละหวงโซอปทานเกดความคลาดเคลอนไมเขาใจตรงกน การพฒนาความเขมแขงและยงยนใหกบหวงโซอปทาน (Wallace Hopp, 2007:60 อางถงใน วทยา สหฤทดารง, บญทรพย และ อธศานต วายภาพ , 2553:87) จงตองมการสรางมาตรฐานในการสอสารและเชอมโยงขอมลดานอปสงคใหกบผผลตทกหวงโซอปทาน และพฒนาระบบสารสนเทศทชวยใหการสอสารมความถกตองแมนยาและรวดเรว ทาใหกจกรรมในการพฒนาการสรางระบบการจดการหวงโซอปทานอาหารปลอดภยแบงออกเปน 3 กจกรรม คอ การพฒนาคณภาพและคณลกษณะของผลตภณฑ, การพฒนาระบบตลาด และการสรางเครอขายหวงโซอปทานทยงยน โดยทง 3 กจกรรมจะเนนไปยงอปสงคของสนคาตลอดหวงโซอปทานซงอาจเรยกไดวาเปนการจดการระบบหวงโซอปสงค (Demand Chain) ประเทศไทยเปนประเทศทมแหลงทรพยากรทสาคญในการผลตอาหาร เนองจากภมประเทศเหมาะในการประกอบอาชพทางการเกษตร พชผกทนามาใชในการบรโภค มคณภาพตามตองการนนตองผานกรรมวธการผลตทถกตองตามหลกการโดยเฉพาะอยางยงการปฏบตและการดแลรกษา ตงแตผลตจนกระทงถงระยะเกบเกยว รวมทงการควบคมคณภาพทางดานโภชนาการและความปลอดภยของผบรโภค ซงในปจจบนจะเหนวาไดมการใชสารเคมในพชผกทใชบรโภคกนอยางขาดการควบคม ทาใหผบรโภคมความกงวลในดานของการปนเปอนของสารเคมทใชในการปองกนพชผกผลไมจากแมลง ปยและสารเรงการเจรญเตบโตถกนามาใชโดยปราศจากการรบผดชอบของเกษตรกร ผคา รวมถงผลกระทบทเกดขนกบผบรโภคเองดวย จงมมาตรการคมครองผบรโภคมากขน และในขณะเดยวกนมกลมเกษตรกรทมความรบผดชอบในอาชพของตนเองเหนความสาคญในความปลอดภยของผบรโภค จงทาการผลตผกปลอดภยขน เพอใหผบรโภคไดรบประโยชนและคณคาในการบรโภคผกไดอยางเตมทและปลอดภยจากสารเคมตางๆดวย ซงทางกระทรวงเกษตรและสหกรณไดมการกาหนดระบบการจดการคณภาพภายใตโครงการเกษตรดทเหมาะสม (Good Agricultural Practice, GAP) ในการผลตสนคาทมคณภาพดและปลอดภยจากสารพษในกลมของผกและผลไมเพอยกระดบสนคาใหมมาตรฐานในการสงออก การดาเนนงานธรกจการเกษตรเปนการตอบสนองความตองการของผบรโภค การทผบรโภคไดรบอาหารแตละมอในวนน เกดจากการคาดคะเนและการตดสนใจในการผลตสนคาเกษตรกอนหนานมาระยะหนง ระยะเวลานจะสนหรอยาว ขนอยกบชนดของผลผลต เชน พวกผกใชเวลาสน แตถาเปนสตวขนาดเลก เชน สตวปกและสกรกจะใชเวลายาวขนไปอก เปนตน ประกอบกบการเกษตรในปจจบนมความแตกตางกบในอดต เพราะในอดตการทาการเกษตรเปนแบบเลยงตวเอง ทแตละครวเรอนจะตองพยายามผลตทกอยางทตองการใชในครอบครว ถามเหลอจงจะขายหรอนาไปแลกเปลยนกบเพอนบานในสวนทตนผลตไมได หรอผลตไดไมเพยงพอกบ

สำนกหอ


3

ความตองการ แตในปจจบน สวนใหญประกอบการเกษตรเปนแบบการคา ผลตสนคามาเพอขาย แลวนารายไดจากการขายมาเพอซอสนคาและบรการตางๆ ทครอบครวตองการ การทาการเกษตรจงจาเปนตองพจารณาตลาดทรองรบผลผลตทผลตขนมา ดงนน การดาเนนงานธรกจการเกษตร ผทาธรกจตองมองภาพรวมทงในดานการผลตและการตลาดสนคาเกษตรควบคไปดวยกน นนคอ ตองตดตามการเปลยนแปลงการบรโภคของผบรโภค และปรบการผลตและการตลาดใหเขากบการเปลยนแปลงนน ในแงธรกจแสดงใหเหนวา กวาสนคาเกษตรจะผลตมาไดเกษตรกรจะตองลงทนในดานปจจยการผลต และเมอผลตมาไดแลว กวาสนคาจะถงมอผบรโภคคนสดทายจะตองผานคนกลางและกระบวนการตางๆ มากมายแลวแตชนดของสนคา หรอเรยกวา วถการตลาด (Marketing channel) คอ การแสดงใหเหนวาสนคานนจากผผลตผานคนกลางประเภทใดบาง ในปรมาณรอยละเทาใด กวาจะถงมอผบรโภคหรอผใช ซงบางชนดออกจากไรนากไปสผขายปลกและผบรโภคเลย บางชนดตองผานคนกลางและการแปรรปหลายขนตอน ยงกวานน ผลผลตบางชนดไมไดผลตเพอสนองความตองการของผบรโภคในประเทศเพยงอยางเดยว ยงสนองความตองการของผบรโภคในตางประเทศอกดวย เชน ขาว ยางพารา มนสาปะหลง ไกเนอ กงกลาดา ปลาทนากระปอง หนอไมฝรง กระเจยบเขยว หนอไมไผตง และขงออนดอง เปนตน (ปยะภรณ ทรพยคาจนทร, 2552:12) ดงนน จงมคนกลางประเภทผสงออกเขามาเกยวของดวย จงเหนไดวา ธรกจการเกษตร มนกธรกจการเกษตรทเกยวของจานวนมาก ตงแตผผลต/ผนาเขาปจจยการผลต จนถงผคาปลกสนคาเกษตรและผลตผลพลอยไดใหกบผบรโภคในประเทศ และผสงออกทสงออกสนคาเกษตรและผลตผลพลอยไดไปตางประเทศ ซงยงไมนบรวมผทสนบสนนในการดาเนนธรกจของนกธรกจการเกษตร เชน สถาบนการเงน ผประกอบการขนสง ผประกอบการคลงสนคา หนวยงานของรฐและอนๆ ในการดาเนนงานธรกจ นกธรกจการเกษตรเองจาเปนตองทราบวา ลกษณะการดาเนนธรกจนนเปนอยางไรบาง และตองเกยวพนกบคนอนมากนอยเพยงใด เพอทจะทาใหธรกจนนอยรอดและกาวหนาตอไป ผวจยมความสนใจทจะศกษาการจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยในเขต อาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม ทเปนเครอขายธรกจการเกษตร วามความสมพนธ ความเชอมโยงกนเพอสนบสนนกจกรรมตางๆ ใหสามารถพฒนาธรกจใหสามารถแขงขนได และสามารถพฒนาใหธรกจมการเตบโตและสามารถอยรอดในตลาดระหวางประเทศได

สำนกหอ


4

2. วตถประสงคของการวจย 2.1 เพอศกษาความเชอมโยงของหวงโซอปทานระหวางกลมเกษตรกร ผรวบรวม

ผลผลต ไปจนถงผสงออกสนคาผกปลอดภยในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม 2.2 เพอศกษาความสมพนธในหวงโซอปทานของบรษทผสงออกสนคาผกปลอดภย

คอการจดหาวตถดบ จากผรวบรวมผลผลต (แกนนาเครอขาย) คดเลอกเพอสงใหกบผสงออก เพอใหมการจดสงวตถดบทมคณภาพและมการสงสนคาใหตรงตอเวลา

2.3 เพอศกษาปญหาและอปสรรคทเกดขนในหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม 3. ปญหาของการวจย

3.1 เพอศกษาความเชอมโยงของหวงโซอปทานระหวางกลมเกษตรกร ผรวบรวมผลผลต ไปจนถงผสงออกสนคาผกปลอดภยในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม วาเปนอยางไร

3.2 ปญหาและอปสรรคทเกดขนในหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม

4. ขอบเขตของการวจย

ขอบเขตดานแหลงขอมลและเนอหา การศกษาครงนผวจยใชแหลงขอมลดงน 4.1 พนททาการวจยคอ กลมเกษตรกรผปลกผกปลอดภยจากสารพษ ผรวบรวมผลผลต

และบรษทผสงออกในเขต อาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม โดยมสมาชก ในกลมทงสน 30 คน ผวจยจะดาเนนการศกษาขอมลแบบเจาะลกทกลมดงกลาว

4.2 เนอหาทศกษาครงน ผวจยจาแนกเปนประเดนไดดงน 4.2.1 การจดการหวงโซอปทาน 4.2.2 การผลตผกปลอดภยและไดมาตรฐาน 4.2.3 เศรษฐกจชมชนหรอ เครอขายชมชน 4.2.4 ความสมพนธระหวางกลมเกษตรกร ผรวบรวมผลผลลต และบรษทผสงออก 4.3 การศกษาจากเอกสารอางองตางๆ

5. การดาเนนการวจย การวจยเชงคณภาพดวยการสมภาษณระดบลก และการสงเกตอยางใกลชด

สำนกหอ


5

6. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 6.1 ไดทราบถงความเชอมโยงของหวงโซอปทานระหวางกลมเกษตรกร ผรวบรวม

ผลผลต ไปจนถงผสงออกสนคาผกปลอดภย 6.2 ไดทราบถงความสมพนธในหวงโซอปทานของกลมเกษตรกร ผรวบรวมผลผลต

ไปจนถงผสงออกสนคาผกปลอดภย 6.3 ไดทราบถงวธการจดการหวงโซอปทาน เพอแกปญหาทเกดขน และหลกเลยง

อปสรรคตางทเกดขนในระบบหวงโซอปทาน

สำนกหอ


บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

จากปญหาทกลาวมาในสวนของสนคาผกปลอดภยจากสารพษทาใหผวจยตองการหารปแบบตางๆ เพอชวยใหกลมเกษตรกร ผประกอบการไดรวมดาเนนกจกรรมทชวยสงเสรมและพฒนาสนคาผกปลอดภยใหมคณภาพทไดมาตรฐาน ใหสามารถแขงขนกบสนคาอนๆ ในตลาดโลกได การพฒนาการจดการระบบหวงโซอปทานตงแตตนสายการผลตไปจนถงปลายสายเพอใหกลมผประกอบการสามารถแขงขนในตลาดโลกได ซงผวจยไดศกษาถงแนวคดทเกยวของกบการจดการหวงโซอปทาน เพอใหเขาใจถงความหมาย วตถประสงค หลกการของการจดการหวงโซอปทานไวดงน

1. ความหมายของการจดการหวงโซอปทาน

2. แนวคดเรองโลจสตกส

3. แนวคดเกยวกบธรกจเกษตร

4. การจดการหวงโซอปทานของสนคาเกษตร

5. งานวจยทเกยวของ

1. ความหมายของการจดการหวงโซอปทาน การจดการหวงโซอปทาน (Supply Chain Management) จะประกอบดวยขนตอนทก ๆ

ขนตอนทเกยวของทงทางตรงและทางออมทมตอการตอบสนองความตองการของลกคา ซงไมเพยงแตอยในสวนของผผลตและผจดสงวตถดบเทานน แตรวมถงสวนของผขนสง คลงสนคา พอคาคนกลางและลกคาอกดวย ซงสงทเปนตวเชอมระหวางกนนนคอ สายสมพนธทางธรกจ (Business Relationship) ตงแตตนนาถงปลายนา ซงสายสมพนธทดในทางธรกจจะทาใหเกดความไววางใจ จะนาไปสการเปนพนธมตรทางธรกจ (Business Alliance) ซงจะทาใหการดาเนนงานภายหวงโซอปทานไดผลทมากขน ซงจะกอใหเกดผลประโยชนในระยะยาวรวมกนภายในสายโซ โดยโซอปทานจะมลกษณะการเคลอนทของขอมลเกยวของกบการไหลทสมาเสมอของขอมล ผลตภณฑและเงนทนของขนตอนตางๆ โดยแตละขนของโซอปทานจะมกระบวนการทแตกตางกน และมความเกยวของกบขนตอนสวนอนๆ ของโซอปทาน ซงสวนทสาคญทสดของหวงโซอปทานคอ ลกคา เพราะลกคาเปนจดประสานรวมสวนตางๆของโซอปทาน โดยวตถประสงคของหวงโซอปทานคอการตอบสนองความตองการของลกคา ซงจะสงผลกาไรตามมา กจกรรมของหวงโซจะ

สำนกหอ


7

เรมตนจากคาสงซอของลกคา และสนสดเมอลกคาไดรบสนคาตามทไดสงซอ ซงสงทสาคญคอควรจะมองใหเหนถงการไหลของขอมล เงนทน และผลตภณฑตลอดสายโซ ซงลกษณะของหวงโซอปทานจะมลกษณะเปนเครอขาย หรอทเรยกกนวา เครอขายโลจสตกส (Logistic Network) นนจะประกอบไปดวย ผ จ ดสงสนคา หรอผ จ ดหาวตถดบ (Supplier) ศนยการผลต (Manufacturing

Centers) คลงสนคา (Warehouses) ศนยกระจายสนคา (Distribution Centers) และรานคาปลก (Retail Outlets) ซงจะมการไหลเวยน (Flow) ของวตถดบ สนคาระหวางการผลต (Work In

Process) และสนคาสาเรจรป ระหวางหนวยงานตางๆ ภายในหวงโซอปทาน

โซอปทาน (Supply Chain) ทดจะสงผลใหองคกรเกดความสามารถในการแขงขนและรปแบบทางการตลาดคอ การเชอมโยงขอมลขาวสารเพอการพฒนาสนคารวมกน ทาใหเกดการเพมพนความร ความสามารถและกาลงการผลตขององคกร รวมกบพนธมตร กอใหเกดความสามารถในการแขงขน การเปลยนแปลงในระบบการผลตจากระบบ Push และการผลตแบบ Mass Production มาเปนระบบ Poll ซงสามารถตอบสนองความตองการลกคาไดอยางตรงใจมากกวา 1.1 ปจจยในการสนบสนนการจดการหวงโซอปทาน ในการจดการหวงโซอปทานและการนาหลกการสนบสนนโซอปทานมาใชในองคกร จาเปนตองมทกษะและความสามารถใน 3 สวนดวยกนคอ

1. ทกษะดานโลจสตกส (Logistics skills) ทกษะดานโลจสตกสจะวาดวยการจดการดาเนนงานในกจกรรมตาง ๆ ในธรกจ ซงการจดการทางโลจสตกสนนจะมงเนนถงประสทธภาพของการดาเนนงานและประสทธผลทเกดขน หรอแมแตการทางานทดทสดของกจกรรมนน ๆ การจดการดานโลจสตกสสามารถแบงไดเปน 2 สวนใหญ ๆ คอ

1.1 โลจสตกสในองคกร ซงจะรวมถงการจดการดาเนนการผลต การพยากรณการวางแผนการผลต การวางแผนกาลงการผลต การจดลาดบการผลต การบรหารวสดคงคลง การบรหารคลงสนคา และอน ๆ

1.2 โลจสตกสระหวางองคกรเปนเรองทคนสวนมากจะคานงถากลาวถงโลจสตกสเพราะเปนเรองทรวมถงการประสานงานระหวางองคกร การจดสง การขนสง การบรหารรถขนสงและเสนทางการขนสง

นอกจากนยงมสวนอนทสนบสนนโลจสตกส เชน สวนการทางานดานการขายการตลาด การซอมบารง และการบรการหลงการขาย เปนตน

2. ทกษะดานการสรางพนธมตรเชงกลยทธ (Strategic alliance skills) ซงหมายถงกระบวนการทสองบรษทขนไปตกลงทจะแบงสนขอมลลงทนรวมกน และปรบปรงการทางานตาง

สำนกหอ


8

ๆรวมกน ขอมลทคพนธมตรใชรวมกนนน ควรจะมการเปดเผยและปราศจากความลบระหวางกน

ขอมลดงกลาวไดแก แผนธรกจ การพยากรณ ขอมลการขาย ขอมลคงคลงและกจกรรมตางๆ ทเกยวกบการไหลของผลตภณฑ จากนนในการทจะพฒนาไปสพนธมตรทางยทธศาสตร ม 3

ขนตอนดวยกนทควรจะคานงถง นนคอการกอใหเกดความเขาใจในหลกการ การเชอมโยงเขาดวยกนและการยนยนความเปนพนธมตร

3. ทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศ (Information technology skills) การรอยสวนตาง ๆ ของโซอปทานเขาดวยกนตองอาศยการไหลเวยนขอมล และวสดใหเปนหนงเดยวกน สงหนงทจะสามารถเชอมโยงสวนตาง ๆ นเขาดวยกนไดในยคปจจบนกคอ เทคโนโลยสารสนเทศ จะทาใหการตดตอสอสารระหวางกจกรรมในโซอปทานเปนไปไดอยางรวดเรวอกทงรบทราบสถานภาพและสภาวะแวดลอมของแตละฝายในโซอปทานเปนไปไดอยางรวดเรวอกทงการนาเอาเทคโนโลยสารสนเทศเขามาสนบสนนการจดการโซอปทานนนตองคานงถงธรรมชาตขององคกร

กระบวนการทางธรกจ และทสาคญทสดคอ เงนลงทน

1.2 คาจากดความของการบรหารโซอปทาน ในหวขอนจะกลาวถงคาจากดความของการบรหารโซอปทานและการทาความเขาใจเกยวกบการบรหารโซอปทานในประเดนตาง ๆ ดงน

สมพงษ ศรโสภณศลป และคณะ (2549) ไดใหความหมายของโซอปทาน (Supply

chain) วาเปนเครอขายของธรกจทมแหลงทตงกระจดกระจายเปนเอกเทศตอกน ซงมการรวมกนวางแผนและดาเนนการจดหาสนคาหรอบรการแกลกคา โดยการดาเนนงานในโซอปทานหนง ๆจะครอบคลมตงแตการคดคน พฒนาผลตภณฑหรอบรการ การจดหาแหลงวตถดบ การผลตสนคาและบรการการจดเกบสนคารวมถงการจดสงสนคาหรอบรการใหแกผบรโภคซงสงทขบเคลอนโซอปทานใหดาเนนการไดนน ตองอาศยความสามารถของสมาชกในโซอปานในการดาเนนงานตาง

ๆ ดงทไดกลาวมา ทงนบรษททประกอบธรกจในตลาดทกบรษทจะเปนสวนหนงของโซอปทานอยางนอย 1โซ

สาธต พะเนยงทอง (2548) ไดใหนยามโซอปานวา ในโซอปทานหนง ๆ ซงประกอบดวยองคกรตาง ๆ ไดแก ผสงมอบวตถดบ ผผลต ผจาหนาย ผใหบรการ และจดการคลงสนคาผขนสงสนคา และรานคาปลกจะมวการจดการในแบบตาง ๆ เพอใหองคกรดงกลาวสามารถผลตและกระจายสนคาใหถกตองตามปรมาณ เวลา และสถานท เพอสรางความพงพอใจใหแกลกคาดวยตนทนทตาทสด

ธนญญา วสศร (2550) ไดใหนยามโซอปานวา เปนการรวมกลมองคกร หรอบรษททดาเนนธรกจโดยมการเชอมโยงกนไมวาจะเปนเรองของขอมล สนคา หรอบรการกจกรรมตาง ๆ

สำนกหอ


9

เชนการจดหาวตถดบ การผลต การจดสง การจดเกบ และการบรรจ รวมถงการจดการกบสนคาทกลบคนมาในโซอปทาน โดยมวตถประสงคในการสนองตอบความตองการของลกคา ตามทตองการและสรางความพงพอใจสงสดใหแกลกคา ขณะทใชตนทนตาทสดหรออาจกลาวไดวาโซอปทานหนงประกอบดวยเครอขายดานผขาย หรอผสงมอบ (Supplier networks) ผผลต

(Manufacturers) และเครอขายดานผซอหรอลกคา (Customer networks)

Voge และคณะ (2005) กลาววา โซอปทานหรอ Supply chain เปนกระบวนการในการรวมหรอบรณาการขององคกรตาง ๆ ทมสวนรวมการเปลยนวตถดบใหเปนสนคาสาเรจรปและสงผานสนคาเหลานนใหแกผบรโภคคนสดทาย โซอปทานยงรวมเอาตนทน เวลา การขนสง การบรรจ และการจดเกบทงหมด ซงอาจเกยวเนองกบขนตอนทตางกนในกระบวนการผลต เพอใหสามารถสงมอบสนคาใหแกลกคาไดอยางเหมาะสม และปจจบนโซอปทานยงรวมถงสนคาทถกสงกลบคนหลงจากทใชงานเสรจแลว ไดแกวสดทดแทน บรรจภณฑทนากลบมาใหใหม (Re-

useable) รวมทงการนาเศษของเสยมาใชประโยชน (Recycle)

กฤษฎ ฉนทจรพร (2547) ซงเปนหวหนาทมทปรกษา โครงการการจดการโซอปทานใน SMEs ของกรมสงเสรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ไดมองโซอปทานหรอซพพลายเชนวาเกยวของโดยตรงกบกลยทธทางธรกจ การรวมมอกนอยางเปนพนธมตร สรางความเปนหนสวนทางการคาในโซอปทานรวมกน รวมกนทางานอยางใกลชดเพอสรางคณคาแกลกคา ดวยตนทนและเวลาทตา สวนการจดการโซอปทานเปนเรองของระบบโดยรวม เรมตงแตแหลงของวตถดบจนกระทงกระจายไปสลกคา ซงเกดภายใตการบรหารไหลเวยนของสนคาและบรการอยางมประสทธภาพ นนคอ โลจสตกสนนเอง

จากความหมายตางๆของโซอปทานตางๆ ผวจยสรปไดวา โซอปทานเปนการดาเนนกจการของกลมตางๆ ทมความเชอมโยงกน ตดตอประสานงานระหวางกน โดยมความเปนพนธมตรตอกนภายในหวงโซอปทานตงแตผผลตวตถดบ ผรวบรวมวตถดบ ผคาสง ผคาปลก และผบรโภคขนสดทาย โดยแบงปนขอมลขาวสารและใชทรพยากรทมอยอยางจากดใหบรรลวตถประสงคในการลดตนทนใหตาและใหผบรโภคขนสดทายไดรบผลประโยชนสงสด ซงผลทไดรบจะสามารถทาใหผประกอบตลอดสายไดใชทรพยากรอยางมประสทธภาพมากขน ทาใหผลประกอบการดขน สามารถแขงขนไดในตลาดโลก

1.3 องคประกอบโดยรวมของการจดการหวงโซอปทาน นอกจากนแลว John Langley (2002) ไดเสนอแนวทางหรออนาคตของโซอปทานไววา จะตองมองคประกอบหรอมลกษณะอะไรทตองสนใจซงไดแก ลกคาและการจดการอปสงค การวด

สำนกหอ


10

สมรรถนะโซอปทาน เทคโนโลยสารสนเทศ ความสมพนธเชงรวมมอ การจดหาการบรการจากภายนอก คดอยางโลกาภวตน ความแขงแกรงหลกและการมกลยทธทมประสทธภาพของโซอปทาน

รปท 1 ลกษณะทวไปของโซอปทาน

ทมา : Wisner, J.D., Tan, K., and Leong, G.K. Supply Chain Management A Balanced Approach. (USA: South-Western, 2005), 25.

11

Chen และ Paulraj (2004) กลาววาการบรหารโซอปทานโดยมวตถประสงคเพอพฒนาขอบเขตงานวจยทจะปรบปรงความเขาใจในการบรหารโซอปทาน (Supply Chain Management–

SCM) ทงยงกระตนและชวยใหนกวจยอน ๆ ไดศกษาโครงสรางทสาคญของการบรหารโซอปทานและผลกระทบทเกดกบความสมารถในโซอปทานทงจากทฤษฎและการสงเกต โดยพวกเขาไดทบทวนวรรณกรรมกวา 400 ฉบบ จากนนไดแบงการศกษาออกเปน 3 สวนหลกคอ สวนทหนงเปนการนาเสนอทสอดคลองและจดลาดบความรทเปนโครงสรางหลกในการบรหารโซอปทาน ซงไดนาเสนอเปน 2 สวน คอ สวนประกอบทสาคญในการบรหารอปทาน และความสามารถหรอสมรรถนะของโซอทานสวนทสองเปนการพฒนากรอบการวจยของการบรหารโซอปทาน และสวนสดทายเปนการสนองตอบตอความตองการสรางทฤษฏในงานบรหารการปฏบตงานหรอการผลต

พบวา การบรหารโซอปทานเปนปรชญาหรอแนวคดในการบรหารทแสดงใหเหนวาธรกจทดาเนนการอยางโดดเดยวไมมการรวมมอกบผอนจะไมสามารถแขงขนไดในระยะยาว แตจะสามารถแขงขนไดหากดาเนนการธรกจในลกษณะโซอปทาน ซงเปนการเพมคณคาใหแกลกคาผานความรวมมอกนระหวางสมาชกในโซอปทานในการวางแผนและการควบคมวตถดบ การใหบรการและการเชอมโยงขอมล ซงสวนประกอบทสาคญในการบรหารโซอปทานม 4 ประการ คอ 1. กล-

ยทธการจดซอ (Strategic Purchasing) 2. การบรหารการจดสง (Supply Management) 3. การบรณา-การงานโลจสตกส (Logistics Integration) และ 4. การรวมมอของโครงขายการจดสง (Supply

Network Coordination) รวมถงแนวคดเกยวกบสมรรถนะหรอความสามารถของโซอปทาน

(Supply Chain Performance) ซงระบถงสมรรถนะดานการเงน (Financialperformance) สมรรถนะดานการดาเนนงาน (Operation Performance) และแนวคดเกยวกบการวดสมรรถนะของโซอปทาน

(Measuring Supply Chain Performance)

1.4 เครองมอทใชในการจดการโซอปทานใหมประสทธภาพ จากการศกษาคนควาเอกสารทเกยวของ ทาใหผวจยไดเหนวา SCOR Modelเปนโมเดลทใชเพออธบายการดาเนนงาน การจดการโซอปทาน ซงในกระบวนการของโซอปทานนนมกระบวนการทสาคญ 4 ประการ ซงไดแก การวางแผน (Plan) การจดหา(Source) การผลต(Make)

การจดสง(Delivery) เพอใหกระบวนการทง 4 มความสอดคลองกนและเกดประสทธภาพในการทางาน จงไดมตวแบบจาลองการปฏบตงาน เพออธบายถงลกษณะการดาเนนงานการจดการโซอปทาน โดยในการจดการกระบวนการสาคญทง 4 กระบวนการน ในแบบจาลองของ SCOR

Model

Supply Chain Operation Reference Model (SCOR Model) หรอแบบจาลองโซอปทานเปนเครองมอทจะชวยในการเรมตนการพฒนาโซอปทาน เพราะ SCOR Model ถกพฒนาขนมาเพอ

สำนกหอ


12

ใชอธบายลกษณะ และแสดงใหเหนถงกจกรรมทางธรกจในโซอปทานทงหมด ทเกยวของกบการตอบสนองความพงพอใจของลกคา ชวยแกปญหาการขาดภาษามาตรฐานและกรอบการทางาน(Framework) เดยวกนในการพฒนาและปรบปรงโซอปทาน

องคประกอบของแบบจาลอง คอ มการกาหนดกระบวนการตางๆใหเปนมาตรฐานและมคาอธบายกระบวนการชวยใหผใชมความเขาใจทตรงกนมโครงสรางแสดงความสมพนธระหวางกระบวนการ มการกาหนดมาตรวด (Metric) หรอดชนวดประสทธภาพ Key Performance Indicator

(KPI) สาหรบการวดประสทธภาพในแตละกระบวนการ และมวธการปฏบตทดทสด (Best

practice) ทเสนอไวในแตละกระบวนการ เพอทจะใหองคกรสามารถนาไปประยกตใชตอไปไดซงสามารถสรปและแบงขนตอนของการพฒนาออกเปน 4 ระดบดงน คอ

ระดบท 1 ระดบนโยบาย เปนการวเคราะหปจจยทางการแขงขนทางธรกจ ทงปจจยภายในและปจจยภายนอกองคกร เพอนามากาหนดความสามารถในการแขงขนและความไดเปรยบทางการแขงขนขององคกร และผลการวเคราะหจะนามาซงแนวทางการกาหนดขอบขายและองคประกอบทสาคญขององคกรตอไป

ระดบท 2 ระดบการกาหนดกระบวนการหลกขององคกร เปนขนตอนหลงจากทไดวเคราะหปจจยทางการแขงขนใน ระดบท 1 แลว กจะไดขอบขายการจดการและกระบวนการปฏบตงานทเหมาะสมและเกดประสทธภาพ สอดคลองกบนโยบาย และกลยทธทองคกรไดกาหนดไวโดยในระดบท 2 น จะกาหนดโครงรางของโซอปทานขององคกร ทงนโครงรางของโซอปทานจะตองมความยดหยน เพอตอบสนองความตองการของลกคาเปนสาคญ

ระดบท 3 กาหนดรายละเอยดของกระบวนการ เมอผานขนตอนในระดบท 1และระดบท 2 เปนทเรยบรอยแลว องคกรกจะนาโครงรางทไดมากาหนดรายละเอยดของกระบวนการปฏบตงานทง 4 เพอใหทราบรายละเอยดของการปฏบตงานแตละกระบวนการ โดยในขนตอนนควรทจะใหทกฝายทเกยวของไดมสวนรวมในการกาหนดรายละเอยด เพอสรางความเขาใจทสดอดคลองกนในการปฏบตงาน

ระดบท 4 ระดบปฏบตการ เปนการนาเอาสงทไดรบจาก ระดบท 1 – 3 มาปฏบตใหเปนรปธรรม เพอใหไดผลตามทไดวางเปาหมายไว ทงน เมอปฏบตแลวตองมการวดผลประเมนผลการปฏบตวาเปนไปตามแผนหรอไม โปรดดรปท 2 ประกอบ

สำนกหอ


13

รปท 2 แสดงขนตอนหลกในการพฒนาโซอปทานขององคกรโดยใชแบบจาลอง Supply chain

operations reference

ทมา: วทยา สหฤทดารง, มองรอบทศ คดแบบโลจสตกส (กรงเทพฯ : อ.ไอ.สแควร พบลชชง,

2549)

กระบวนการแบบแผนการปฏบตและระบบองคประกอบโครงรางโซอปทานในองคกร

วเคราะหพนฐานของการแขงขน

การนาไปปฎบตในระบบกระบวนการของโซอปทาน

การกาหนดผลการปฎบตงาน

กาหนดโครงรางโซอปทาน

กระบวนการแบบแผนการปฏบตและระบบองคประกอบโครงราง

โซอปทานระหวางองคกร

กลยทธการดาเนนงาน

ภายในองคกร หรอ ระหวางองคกร

การพฒนาโซอปทานในองคกร

SCOR ระดบ

SCOR ระดบ

SCOR ระดบ

SCOR ระดบ

14

ตารางท 1 ตวอยางมาตรวดการดาเนนการของโซอปทาน

มาตรวด

ความนาเชอถอ

ความแมนยาของการพยากรณ การจดสงตามเวลาทกาหนดอตราการเตมเตมความแมนยาของขอมลผลตภณฑและกระบวนการ

ความยดหยนและการตอบสนองเวลาจดสงสะสมของการจดหาและการผลต รอบเวลาการวางแผนใหมอกครงรอบเวลาของกระแสเงนสด

ตนทน

ตนทนของการจดการคา สงซอทงหมด

ตนทนของการวางแผน การจดสงและการจดหา ตนทนของการจดเกบสนคาคลงคลง ผลตผลของการเพมมลคา

P1 = Plan Supply Chain

ทมา: วทยา สหฤทดารง, มองรอบทศ คดแบบโลจสตกส (กรงเทพฯ : อ.ไอ.สแควร พบลชชง,

2549)

จากการวจยในครงน ผวจยไดดาเนนการอยในระดบท 1 ซงถอเปนสวนทสาคญมาก เพราะเปนขนตอนการวเคราะหถงองคประกอบทสาคญภายในและภายนอกของเกษตรกรผปลกสนคาผกปลอดภยจากสารพษ เปนปจจยทกาหนดความสามารถและความไดเปรยบในการแขงขนทควรมสาหรบเกษตรกรเชน ความสามารถในการผลต ความรวดเรวในการจดสง ตนทนทตา ความสามารถในการปรบตวตอสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป อนเปนผลจากการดาเนนงานในสวนของการวางแผนการจดหาแหลงวตถดบ การผลตและการจดสงทเหมาะสมของเกษตรกร ผลทไดจากการวเคราะหน จะนามาเปนแนวทางการกาหนดขอบขาย และองคประกอบสาคญทหนวยงานทเกยวของจะไดนามาปรบปรง และพฒนาระบบโลจสตกสของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ โดยตองกาหนดสงทควบคกน คอ ปจจยวดผลและระดบของผลการปฏบตงาน เปนเปาหมายของแตละปจจย ของผลความสามารถในการปฏบตงานของเกษตรกรผปลกผดปลอดภยจากสารพษ

15

1.5 การประยกตใชแบบจาลอง SCOR อยางมประสทธภาพ การประยกตใชแบบจาลอง SCOR อยางมประสทธภาพ ประกอบดวย การวางแผน การจดหาแหลงวตถดบ การจดสงมอบผลตภณฑสลกคา การสงคน ซงแตละขนตอนจะมรายละเอยดดงน 1. การวางแผน

เปนสวนทเกยวของกบการวางแผนในดานอปสงคและอปทาน มสงทตองจดการประกอบดวย การประเมนความสามารถของแหลงวตถดบ การรวบรวมและจดลาดบความสาคญในขอกาหนดความตองการ การวางแผนดานสนคาคงคลง ความตองการในการกระจายสนคา การผลตวตถดบและการกาหนดกาลงการผลตโดยรวมของผลตภณฑ และชองทางตางๆ การจดการดานการวางแผนองคประกอบพนฐาน การปฏบตงานตามแผนงาน การตดสนใจในการกาหนดการซอหรอผลตเอง ในชนสวนและผลตภณฑ การกาหนดโครงรางของโซอปทาน การวางแผนทรพยากรและกาลงการผลตในระยะยาว การวางแผนธรกจ การกาหนดการผลตสนคาใหม หรอยกเลกการผลตสนคาเดม การกาหนดสายการผลตสนคาตาง ๆ การดาเนนงานในดานการวางแผน จะเปนการกาหนดภาพรวมในสวนตางๆของโซอปทาน กอนทนาไปปฏบตในสวนตางๆตอไป

ในมมมองของ วลาวลย เนองศาสตร (2554) การเชอมตอขอมลเปนสงสาคญ การทจะเชอมตอขอมลนนจาเปนทจะตองมระบบเปดสาหรบการเชอมตอ(API - Application

Programming Interfaces) ทด ทสามารถเชอมระหวางระบบตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ โดยทระบบสามารถมองเหนขอมลจากระบบตางๆ เปนระบบฐานเดยวกน ตองงายตอการใชงาน และตองมระบบปองกนรกษาขอมลทด ดงนนระบบการเชอมตอจาเปนทจะตองถกออกแบบใหเหมาะสมและมประสทธภาพ ซงจะสามารถชวยใหผใชตดตงระบบ Supply chain ไดงายรวมถงลดระยะเวลาการปฏบตงาน (Implement) ลงดวยตนทนทตา Aberdeen ไดกลาวถงความสาคญของงานแตละสวนใน SCM Solution ตงแตเรมตนจนสนสด

เพอใหเขาใจถงกระบวนการทางานของการจดหาสนคาของธรกจ ผวจยจะขออางถง

SCOR ซงเปนตวแบบอางองปฏบตการโซอปทาน

แบบจาลอง SCOR จะบอกถงขนตอนใน Supply Chain Management เพอใหองคกรสามารถดาเนนการปรบปรง Supply Chain ทงการตดตามการตรวจประเมน การสรปพฤตกรรมของผบรหารทจาเปน การรวบรวมกระบวนการวางแผนการ การจดหา การผลต การจดสงและการคนสนคาและขยายผลสผ ขาย (Supplier) ทกชนจนถงลกคาทกชน กาหนดแนวทางกลยทธการปฏบตงาน การไหลของวสดงานและสารสนเทศอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอสรางความพงพอใจสงสดใหกบผบรโภค ลดตนทนภายในองคกรใหตาลง และสรางความไดเปรยบเชง

สำนกหอ


16

การแขงขนแบบยงยนจะเหนไดวา ขนตอนในการจดหาสนคาขององคกรนนเปนสวนหนงของโซอปทานโดยจะเปนขนตอนหลงจากทไดมการวางแผนแลว สามารถเขยนเปนลาดบการทางานดงน

1.1 Demand planning เปนจดเรมตนของ Supply Chain นยามงายๆ คอวางแผนใหมการ Stock นอยทสดแตสามารถตอบสนองความตองการของลกคาใหดทสด ทาไดยากมากในทางปฏบต และซบซอนมากเมอมปจจยอนมาเกยวของ เชน มคลงสนคาหรอสถานทจดจาหนายสนคาหลายแหง สนคามอายสน ความสามารถในการผลตของผขาย (Suppliers) และ/หรอ โรงงานมขอจากด ดงนนขอมลจากทกสวน เชน ประวตการขาย คาสงซอจากลกคา การพยากรณการขาย

ขอมลสงเสรมการขายขอมลสนคาทจดสงจรง และปจจยอนๆ ทเกยวของ จาเปนตองปรบปรงขอมลใหถกตองตลอดเวลา เพอสามารถนามาวเคราะหและวางแผนใหใกลเคยงความเปนจรงทสด

โดยเฉพาะสนคาทางการเกษตร เชน สบปะรดนางแล ของเกษตรกรผปลกในตาบลนางแล จงหวดเชยงราย สนคาเนาเสยไดงาย อกทงพนธนางแล เปลอกของสบปะรดเปนแบบบางอายการเกบรกษานอย การวางแผนใหมสตอกสนคานอยจงเปนสงจาเปนเพราะหากเกบไวเยอะแลวจาหนายหรอเคลอนยายไมทน อาจทาใหสนคาเสยหายได ดงนนการวางแผนสตอกสนคาจงตองมความแมนยา และเชอถอไดใหมากทสด 1.2 Supply Planning การบรหารความตองการของลกคากบความสามารถในการสงมอบสนคาของ Suppliers เปนสงทมความยงยากเปนอยางมากในการบรหารและวางแผนกระบวนการวางแผนรวมกนระหวาง ผซอและผขาย ถอเปนสงจาเปน ผซอ ควรแจงให Suppliers

ทราบแผนความตองการสนคาทงระยะยาวและระยะสน และแผนนนตองถกตองหรอใกลเคยงกบความเปนจรง เพอสรางความมนใจใหแก Suppliers ทตองเตรยมสนคาไวรองรบความตองการ และเมอมการเปลยนแปลงSuppliers ตองสามารถทราบไดทนท เพอ Suppliers สามารถเปลยนแปลงแผนงานเพอสงมอบสนคาไดทนตอความตองการ ผลทไดคอ Suppliers สามารถลดระยะเวลาการสงมอบใหเรวขน (lead Time)นอกจากนน Suppliers ยงสามารถปรบปรงประสทธภาพการสงสนคาเพอสามารถตอบสนองความตองการไดทนท (Just-As-Needed) ในแงของ Buyers การวางแผนรวมกนยงนาไปสการไดรบสวนลดทางการคา สรางความสมพนธทางธรกจทด ไดรบเงอนไขการชาระเงนพเศษ และการหมนเวยนของวตถดบหรอชนสวนกดขน

1.3 Corporate Planning ผผลตทมสายการผลตจานวนมาก มโรงงานหลายแหงหรอมสถานทจดจาหนายสนคาหลายแหง ยอมทราบดถงความทาทายในการบรหารแผนการผลตใหสอดคลองกบเปาหมายขององคกร (Corporate Goals) เชนเดยวกบบรษททมเปาหมายเพมการเจรญเตบโตอยางตอเนอง มการแนะนาสนคาใหมออกสตลาด มการขยายสตลาดใหม มการหาแหลงผขายและผผลตสนคาใหม มการวางแผนจดการหรอโตตอบคแขง ยอมทราบดถงความทาทาย

สำนกหอ


17

ในการวางแผนโดยเฉพาะอยางยงมเวลาทจากดและเหตการณตางๆ สามารถเกดขนตลอดเวลา ขอมลทใชในการวางแผนนนมาจากทงภายในและภายนอก ผบรหารจาเปนตองมเครองมอชวยในการวเคราะหและทดสอบแผนงานความนาจะเปนตางๆ เพอสามารถสรปแผนงานไดเรวทสด และนาไปใชไดระยะยาวโดยคานงถงประโยชนทจะไดรบสงสดทงในดานการเงนและการปฏบตงาน

1.4 Even Management and Analytics เนองจาก Supply Chain เปนระบบตอเนองดงนนเมอมปญหาเกดขนจะมผลเปนลกโซไปทงระบบ การรบรปญหาลวงหนา การรบรปญหาอยางรวดเรว การแกไขปญหากอนทจะเกด และการแกไขปญหาอยางทนทวงทเปนสงจาเปนอยางยง การทจะทาอยางนนไดตองมการกาหนดจดวด หรอ KPI ระบบ Supply Chain ตองม

“Templates” ทเกบเปาหมายขององคกร โดยระบบตองทาการเปรยบเทยบเปาหมายทวางไวกบผลทเกดขนจรงหรอผลทคาดวาจะเกดขน หากผลทเกดขนเบยงเบนไปจากเปาหมายทไดวางไวระบบตองเตอนพรอมแจงแนวทางการแกไขปญหาใหแกบคคลทเกยวของทนท เพอลดหรอขจดปญหาทจะเกดขน

1.5 Factory Planning and Scheduling หากการวางแผนการผลตไมเหมาะสม ยอมสงผลให โรงงานมสนคาระหวางผลตสง ปญหากาลงการผลตไมเพยงพอและเกดขนอยางตอเนองสงผลใหบางสายการผลตวางเพราะของไมมใหผลต มการทางานลวงเวลาโดยไมจาเปน ผลคอไมสามารถสงสนคาใหลกคาตามกาหนด ลกคาขาดความเชอถอและลดหรอยกเลกคาสงซอการเตรยมกาลงการผลตและวตถดบเพอการผลต เปนหวใจของการวางแผนการผลต ฝายผลตจาเปนตองรบขอมลทถกตองวาจะผลตอะไร ผลตเมอไหร และจานวนเทาไหร อะไรผลตกอนอะไรหลง โดยแผนการผลตตองคานงถงขอจากดตางๆ ในสายการผลต (Resource Constraint) มการจดอนดบงานทเหมาะสมเพอลดเวลาทเสยไปในการตดตงเครองจกรและสามารถเพมปรมาณผลผลตใหมากขน

เพอใหมการใชทรพยากรตาง ๆ ใหเปนประโยชนสงสด

1.6 Order Fulfillment ในหลายๆ องคกร ใชระบบ Fixed lead times ในการคานวณวนสงมอบสนคาใหแกลกคา ซงทาใหเสยโอกาสทางธรกจ เพราะลกคาไมสามารถรอไดนานขนาดนนปจจบนเปาหมายของผผลตทกๆ รายคอการใหความมนใจตอลกคาวาสามารถสงสนคาไดในเวลาทกาหนด มนโยบายลด Lead times ในการผลตลง นาเลขทใบสงซอของลกคาเชอมโยงกบใบสงการผลตเพอลกคาสามารถตรวจสอบสถานะใบสงซอของตนเองไดตลอดเวลา 1.7 Order Management ในการทางานทมลกษณะเปน Multi-Tiered value chainคอการทางานรวมกนระหวางเรากบ Suppliers หรอ Subcontractors จาเปนทจะตองมการรวมมอกนทงในดานขอมลและการจดการคาสงซอนนๆ เปาหมายเพอลดระยะเวลาการจดการคาสงซอ (Inbound

Order) สามารถตอบวนทสงสนคาไดทนท และสรางความมนใจใหแกผขายวาไมมการตอบรบคา

สำนกหอ


18

สงซอเกนกาลงความสามารถในการผลตและสามารถสงมอบสนคาไดตามทกาหนดโดยเมอมการรบคาสงซอจากลกคา ระบบ Order Management จะตองทาการประมวลผลและสงขอมลแบบ Real

time เปดใบสงซอหรอขอซอไปให Suppliers และ Subcontractors ระบบจะใชขอมลพนฐานของสตรการผลตเงอนไขและนโยบายการสงซอวตถดบหรอชนสวนนน ๆ รวมถง Inventory policy มาคานวณในการสงซอแบบ Real time โดยขอมลนจะทาการเชอมตอกบขอมลของ Suppliers และ

Subcontractors เพอคานวณความสามารถในการผลตและวนทสามารถสงมอบสนคาใหแกลกคา 1.8 Product Lifecycle Management ผผลตสนคาทเปนแฟชนหรอมขอจากดในอายสนคา จาเปนตองมการนาสนคาออกสตลาดใหเรวทสด ตองมการจดการทด ไมวาจะเปนเรอง แผนกาลงการผลต วตถทใชในการผลต แหลงผขายชนสวนและวตถดบ รวมถงการบรหารคลงสนคาสาหรบสนคาตวเกาทใกลจะหมดอาย ทงนเพอขจดปญหาการเกบสนคาทลาสมยและหมดอายไมสามารถนาไปใชไดทาใหเกดความเสยหายตอธรกจ ซงมความสาคญไมเฉพาะแคผผลตเอง Supplier

ผปอนวสดและวตถดบใหแกโรงงานกจาเปนและตองการขอมลและแผนงานนเชนกน

1.9 Operation and Inventory Planning เปาหมายของทกองคกรทางธรกจไมวาขนาดธรกจนนจะเปนขนาดใดกตาม คอ การมระดบสนคาคงคลงในจานวนทพอดกบความตองการ ลดระยะเวลาการสงมอบสนคาใหลกคา เพมความสามารถในการสงมอบสนคา และหลกเลยงการมปญหาเรองกาลงการผลต และขาดชนสวนและวตถดบสาหรบการผลต ดงนนจงตองมการกาหนดเปาหมายการขายใหสอดคลองกบความสามารถในการผลต โดยมระดบสนคาคงคลงทเหมาะสม

1.10 Supplier Management ในระบบ Supply Chain, Supplier มสวนสาคญดงนนการเลอกจาเปนตองพถพถน ทงในเรองราคา คณภาพ และการตรงตอเวลา ในบางอตสาหกรรมมการนาเอาระบบ Vendor managed inventory (VMI) มาใช ซงทาใหเราไมจาเปนตองรบภาระในการเกบสตอกสนคา 1.11 Supply Chain p\Planning การจดการ Demand และ Supply ใหสอดคลองกนเปนเรองททาทายมากสาหรบอตสาหกรรมการผลต ลกคาสามารถเปลยนแปลงความตองการไดเสมอทาระบบการวางแผนความตองการวสด หรอ MRP (Material Requirement Planning) คอ การใชระบบคอมพวเตอรเพอชวยในการควบคมวสดและการวางแผนการผลต ทไดวางแผนมาเปนอยางดตองลมเหลวเปาหมายขององคกรคอ การจดการใชทรพยากรทมอยอยางจากด ใหมประสทธภาพทสดสามารถตอบสนองความตองการของลกคาอยางรวดเรว เพอใหไดกาไรสงสด

ดงนนผผลตจาเปนทจะตองผลตสนคาในทรพยากรทมอยอยางจากดใหมประสทธภาพมากทสด

โดยลดอตราการทางานลวงเวลาและทไมจาเปนลง บรหารวตถดบไมใหขาดหรอไมมผลต มการจดสายงานการผลตและวางแผนการผลตทเหมาะสมโดยนาเอาขอจากดตางๆ มารวมในการวางแผน

สำนกหอ


19

และสามารถเปลยนแปลงแผนการผลตไดทนทเพอสอดคลองกบการเปลยนแปลงของลกคา คอ

ระบบท ใชในการจดการระบบ Supply Chain โดยเรมตนจาก การวางแผน การนาแผนนนมาปฏบต

และ การควบคมใหแผนงานนนบรรลผลการจดการโซอปทานชวยใหผผลตสามารถมองเหนขอมลทงระบบ ชวยใหสามารถเปรยบเทยบ Demand และ Supply กบขอจากดทมอยเพอการตดสนใจทถกตอง รวมถงการทางานรวมกนระหวางคคา ทงลกคา และผขาย ทาการปรบฐานขอมลของ

Supply Chain Management ใหเปนฐานเดยวกน (Unified data model) โดยดงขอมลมาจากระบบอนเชนระบบบรหารทรพยากรองคกรหรอทเรยก ERP (Enterprise Resource Planning) หรอ

กระบวนการจดการสรางความสมพนธกบลกคาทเรยกวา CRM (Customer relationship

management , Logisticss, Legacy System) ทาการประมวลในComputer memory เพอไดผลลพธจากการประมวลเปน Real-Time และรวดเรว และการใชงานเปนWeb base เพองายแกการใชงานและ ผใชไมจาเปนตองตดตงโปรแกรม โดยสามารถใชงานทไหนกได

2. การจดหาแหลงวตถดบ

การจดหาแหลงวตถดบ มหลากหลายทฤษฏ และหลากหลายเทคนคในการบรหารวตถดบของสนคาแตละชนด ซงแตกตางกนไปตามแตละประเภทของสนคา แตในสนคาเกษตรแลวการจดหาแหลงวตถดบ เรมตงแต การหากลาพนธ การหาปย หรออาหารเสรมของพช และการจดหาแรงงานผผลต

วทยา สทฤหดารง (2549) กลาววาขอบเขตของการจดหาแหลงวตถดบตามเทคนค

SCOR Model คอเปนสวนทดาเนนการจดการดานการจดหาวตถดบ และแหลงปอนวตถดบเขาสระบบ ประกอบดวย การจดหาแหลงปอนวตถดบและวตถดบ จะเกยวของกบการรบวตถดบ การตรวจสอบ การเกบรกษา และการจายวตถดบเขาสระบบการผลต การจดการองคประกอบพนฐานของการจดหาแหลงวตถดบ ประกอบดวยระบบการรบรองผจดสงวตถดบและการตดตอสอสารขอมลดาเนนงาน คณภาพของการจดหาแหลงวตถดบ การขนสงวตถดบขาเขา ระบบงานวศวกรรมในชนสวนตางๆ การทาสญญาจดหาวตถดบปอนสระบบการผลต การจายชาระคาวตถดบทจดซอ

การผลต เปนสวนทจดการในสวนการปฏบตงานของระบบการผลต มองคประกอบดงน ระบบการดาเนนการผลต จะเกยวของกบการรองขอหรอเบกวตถดบ การรบวตถดบ การผลตและการทดสอบผลตภณฑ การบรรจ การเกบรกษา และการสงจายผลตภณฑ การจดการองคประกอบพนฐานของการผลต ประกอบดวย ระบบการเปลยนแปลงขอกาหนดทางวศวกรรมของผลตภณฑ ระบบสาธารณปโภค อปกรณการผลต สถานภาพของระบบการผลต คณภาพของระบบการผลต การจดลาดบและกาหนดการผลต การกาหนดกาลงการผลตจรงในชวงระยะเวลาตาง ๆ การจดสง เปนสวนทจดการในการตอบสนองตอคาสงซอจากลกคา

สำนกหอ


20

โกศล ดศลธรรม (2547) กลาววาบทบาทของระบบวางแผน ความตองการวสด วาการวางแผนวสด (Materials planning) เปนแนวทางวทยาศาสตรสาหรบการประเมนความตองการของวสด ทรวมถงวตถดบชนสวน อะไหล และรายการอนๆ ทเกยวของกบความตองการของการผลต ดงนนการวางแผนความตองการวสด จงมความสาคญตอการบรหารวสด (Materials

management) โดยพจารณาถงปจจยตาง ๆเชน ชวงเวลาการสงมอบวสด กาหนดการผลต ปรมาณความตองการวสด เปนตน โดยฝายวางแผนจะจดเตรยมแผนความตองการใชวสดตามแผนการผลต

(Plan based on the production schedules) และแสดงรายละเอยดดวยใบแสดงรายการวสด (Bill of

materials)

รปท 3 กระบวนการวางแผนวสด

ทมา: โกศล ดศลธรรม, เทคนคการจดการโลจสตกสและซพพลายเชนในโลกธรกจใหม, (กรงเทพฯ : อนฟอรมเดยบคส, 2547), 68.

ปจจยทมผลตอการวางแผนวตถดบใหมประสทธภาพ สามารถจาแนกออกเปน 2 ปจจยหลกคอ

ปจจยภายนอก (External factors) โดยพจารณาถงปจจยหลกทสงผลตอการกาหนดนโยบายการบรหารวสดขององคกร ดงเชน

1. แนวโนมระดบราคาของวสดในตลาด

2. นโยบายการนาเขาของภาครฐ เชน อตราภาษ ระเบยบวธการนาเขา 3. นโยบายทางดานสนเชอของธนาคาร

การพยากรณยอดขาย ฝายงานผลต วางแผนวสด

ดาเนนการทบทวนแผน

21

ปจจยภายใน (Internal factors) คอปจจยทเกยวกบการดาเนนกจกรรมทางธรกจซงจะประกอบดวย

1. วตถประสงคหลกขององคกร

2. แผนงานและกาหนดการผลต

3. การกาหนดระดบสนคาคงคลง (Inventory level) และชวงเวลานา 4. ความพรอมของเงนทนหมนเวยน (Working capital)

5. นโยบายการจดซอขององคกร

3. การจดสงมอบผลตภณฑสลกคา วทยา สทฤหดารง (2549) กลาวถงการจดการสงมอบผลตภณฑสลกคาจะประกอบดวยองคประกอบดงน การจดการคาสงซอ ประกอบดวย กระบวนการในการปอนคาสงซอ การจดทาเอกสารเสนอราคา การกาหนดองคประกอบผลตภณฑทเกยวของ การสรางและรกษาฐานขอมลลกคาและผลตภณฑ ระบบการจดการดานบญช ในสวนลกหนการคา การใหเครดตลกคา การเกบหน และการออกใบเรยกเกบเงน การจดการคลงสนคา ประกอบดวยการจดการดานการคนหาสนคา

การบรรจ และรวบรวมผลตภณฑ การจดการองคประกอบพนฐานของการจดสงประกอบดวยการจดการดานกฎเกณฑของชองทางกระจายสนคา กฎเกณฑในการสงสนคา การจดการดานคณภาพของการจดสง

ธนญญา วสศร (2550) ไดกลาวถง การจดการผสงมอบ (Supplier management) วาปจจบนการจดการโซอปทาน หรอ Supply Chain Management (SCM) เปนสงททกองคกรใหความสาคญเปนอยางยง เนองจาก SCM จะชวยใหผบรโภคหรอลกคาขนสดทาย (End customer)

ไดรบสนคาหรอบรการตรงตามความตองการ การทจะประสบความสาเรจในการจดการโซอปทาน

ความรวมมอกบผสงมอบหรอ Supplier เปนองคประกอบทสาคญ

ธนญญา วสศร (2550) กลาววา การบรหารผสงมอบเปนสงสาคญสาหรบการจดการโซอปทาน ผสงมอบแตละรายมความสาคญไมเทาเทยมกนเพราะความถของความตองการ ปรมาณความตองการ มลคาของวสดและสภาพการณทางการตลาดของวสดนนมความแตกตางกน การบรหารงานผสงมอบแตละรายจงควรทจะตองแตกตางกนไป เพอประโยชนสงสดในการสงมอบสนคาและบรการไดอยางถกตองตามความตองการของลกคา การวเคราะหถงจดออนจดแขงในอานาจการตอรอง ตลอดจนจานวนของผสงมอบทมอยในตลาดและความตองการขายทมตอบรษทผซอ เพอนาเอาจดออนจดแขงดงกลาวไปคดเลอกวธการบรหารจดการผสงมอบวาควรจะเปนในลกษณะ Arm's length หรอ Partnerships จงเปนพนฐานสาคญในการบรหารผสงมอบในการจดการโซอปทานใหมประสทธภาพ ในทางกลบกน หากคณเปนผสงมอบวตถดบ แลวคณพบวาวตถดบ

สำนกหอ


22

ของคณตกอยในกลม Non-critical items หรอ Leverage items คณควรจะมองหาแนวทางในการทจะปรบปรงตนเองใหมความโดดเดนจากคแขงเพอเปน Order winners ใหได

4. การสงคน

วทยา สหฤทดารง (2546) กลาววาขอบเขตของการสงคนสนคาจากลกคา (Return) ใน

SCOR Model จะครอบคลมถงการสงคนวตถดบ (กลบไปยงผจดสง) และการรบผลตภณฑสาเรจรปคน (มาจากลกคา) รวมถงผลตภณฑทมตาหน ผลตภณฑทเปนวสดสนเปลอง

(Maintenance Repair and Operation Item: ROI)และผลตภณฑสวนเกน

4.1 ขนตอนการสงคนผลตภณฑทงหมด เรมจากการอนมตการสงคน เชน การจดตารางการสงคน การบ และการยนยนและการกาจดผลตภณฑทชารด การสงผลตภณฑทดแทนหรอการคนเงน

4.2 ขนตอนการคนผลตภณฑสนเปลอง (MRO) โดยเรมจากการอนมตการสงคนและการจดตารางการสงคน การกาหนดสถานภาพของผลตภณฑ การยนยนผลตภณฑและการอนมตคารองสงคน

4.3 ขนตอนการสงคนผลตภณฑสวนเกน โดยเรมจากการบงชสนคาคงคลงสวนเกน

การจดตารางการจดสง การรบการสงคน อนมตคารองในการรบคนผลตภณฑสวนเกนจากการจดหา ตรวจสอบผลตภณฑสวนเกน การบรณะ ทาใหม และกาจดวตถดบหรอผลตภณฑสวนเกน

4.4 การจดการกฎระเบยบในการสงคน สมรรถนะของการสงคน การเกบขอมลผลตภณฑสงคนคงคลง สนทรพยทน การขนสง โครงรางของขายงาน ความตองการและความสอดคลองของขอบงคบ

1.6 การใชแบบจาลอง SCOR เพอการปรบปรงโซอปทาน มาตรวดอางองทงหลายสวนใหญทใชอยในธรกจและอตสาหกรรมมกจะอยบนพนฐานของแบบจาลองตางๆ เชน Balance scorecard ทมการนา KPI (Key Performance Index) หรอกลมของเกณฑการวดทไดรบการยอมรบจากองคกรตางๆ มาตรวดในแบบจาลอง SCOR ถกออกแบบมาในรปของการแบงแยกมาตรวดออกเปนสวนยอยๆ ตามคณลกษณะของสมรรถนะของแบบจาลอง SCOR โดยแบงออกเปนระดบจากระดบท 1-4

โดยทวไปวตถประสงคหลกขององคกร ทนาเอาแบบจาลอง SCOR มาประยกตใชงานคอการกาหนดมาตรวดและความเขาใจถงความสมพนธของมาตรวดทแตละองคกรไดนยามไวสาหรบแตละชนดของกระบวนการตาง ๆ ตามลาดบขนของกระบวนการ รวมไปถงคณลกษณะของสมรรถนะตามแบบจาลอง SCOR

สำนกหอ


23

1.7 ประโยชนของแบบจาลอง SCOR

ในธรกจและอตสาหกรรมระดบโลกมการนาแบบจาลอง SCOR มาประยกตใชในการพฒนาปรบปรงการดาเนนงานในโซอปทาน แบบจาลอง SCOR ไดกาหนดมาตรวดสมรรถนะของแตละกระบวนการของแบบจาลอง องคกรใดทมการนาเอาแบบจาลอง SCOR มาประยกตใชงานแลวจะทาใหองคกรเกดความสามารถดงตอไปน

1. ความสามารถตดตอสอสารกบผจดสงวตถดบ (Suppliers) ทงในปจจบนและอนาคต โดยใชคาจากดความหรอคานยามเดยวกนโดยใชคาอธบายทเปนมาตรฐาน

2. ใชเปนแบบจาลองสาหรบการวางแผนและเปนเครองมอสาหรบการพยากรณ

3. สามารถสรางมาตรวดทมความคลองตวในการใชงาน และการวดเทยบ

(Benchmarking) เพอทจะกาหนดเปาหมายของสมรรถนะของการกาหนดความสาคญกอนหลงและประโยชนจากการเปลยนแปลงกระบวนการ

4. สามารถเชอมโยงฟงกชนหนาทการใชงานและมาตรวดของกระบวนการ และสมรรถนะของวสาหกจอยางมระบบและมโครงสรางรองรบ

5. สามารถเขาใจขอปฏบตทดทสดเพอทจะไดสมรรถนะทดทสด

6. สามารถเขาใจการจดการโซอปทานและการประเมนสมรรถนะ

7. สามารถทจะเลอกใชซอฟตแวรสาหรบการใชงานไดอยางเหมาะสม

1.8 สรปกรอบแนวคดของแบบจาลอง SCOR จากทไดกลาวมาน เปนกรอบความคดของขนตอนในการพฒนาโซอปทานสาหรบองคกร โดยอาศยกรอบแนวคดของแบบจาลอง SCOR โดยเนนขนตอนทง 5 รายละเอยดการจดการในสวนตางๆ คอ การวางแผน การจดหา การผลต การสงมอบ และการรบคน ทงนจะเปนแนวทางนาไปปรบประยกตใชกบองคกร เพอใหผลการปฏบตงานของโซอปทาน สามารถบรรลผลตามทไดกาหนดไว ในแบบจาลอง SCOR ควรจะตองมการปรบปรงพฒนาและประเมนผลอยางตอเนอง เมอทาการปฏบตแลว ควรมการวดผลการปฏบตงาน โดยนาผลตรวจวดทไดมาวเคราะหปญหา หาจดทควรปรบปรงเพมเตมและนาผลทไดไปปรบปรงอกครง ดวยการทบทวนอยางตอเนอง ซงจะสงผลใหเกดการพฒนาในการปฏบตงานของโซอปทาน

ความสมพนธระหวางโลจสตกส และหวงโซอปทาน เนองจากโลจสตกส เปนระบบการจดการสงสนคา ขอมล และทรพยากรอยางอนจากจดตนทางไปยงจดบรโภคตามความตองการของลกคา ซงถอเปนสวนประกอบทสาคญทสดประการหนงในหวงโซอปทาน

สำนกหอ


24

Relationship between logistics and supply chain

Externallogistics

Externallogistics

Material flow Material flow

Company 1

Strategic Level(Management)

Tactical(Planning)

Tactical(Planning)

Company 2


Tactical(Planning)

Tactical(Planning)

Company 3


Tactical(Planning)

Tactical(Planning)

Customer

Customer

Customer

Internallogistics

Finished product

Raw material

Supply chain management

Policy agreement Policy agreement

รปท 4 ความสมพนธระหวางโลจสตกส และหวงโซอปทาน 2. แนวคดทางการโลจสตกส

2.1 ความหมายของโลจสตกส ทวศกด เทพพทกษ (2550) การจดการโลจสตกส (Logistics Management) คอสวนหนงของโซอปทานซงเปนกระบวนการในการวางแผน การนาเสนอ และควบคมการไหลทมประสทธภาพและประสทธผล และการเกบสนคา บรการ และขอมลทเกยวของจากจดเรมตนในการผลตไปสจดสดทายของการบรโภคเพอทจะตอบสนองความตองการของผบรโภค

สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2548) ปจจบนแนวโนมการแขงขนมมากขนอนเนองมาจากกระแสโลกาภวฒน (Globalization) ทมการเปดเสรทางการคามากขน ผลกดนใหภาคธรกจตองยกระดบความสามารถทางธรกจขนโดยเฉพาะในดานความเรวในการเคลอนยายสนคาและบรการรวมทงความมประสทธภาพ การพฒนาระบบโลจสตกสและโซอปทาน จงเปนทางออกในการเพมขดความสามารถในการแขงขนทงในแงการลดตนทน การเพมมลคาเพม ดงนน การบรหารจดการกระบวนการนาสงสนคาจากผผลตถงผบรโภคตลอดทงหวงโซ

25

อปทาน จงเปนเปาหมายทสาคญ ทผประกอบการใชเปนแหลงทมาของความไดเปรยบในการแขงขนทงในระดบธรกจและระดบประเทศ

Stock และ Lambert (2001) ไดแบงกจกรรมของกระบวนการจดการโลจสตกสออกเปน

13 กจกรรม ดงรายละเอยดตอไปน

1. การบรการลกคา (Customer service) การบรการลกคาประกอบดวยกจกรรมทตองตดตอหรอประสานงานโดยตรงกบลกคา โดยกจกรรมใหบรการลกคานไดถกวเคราะหถงกจกรรตาง ๆทจะตองทาเพอสรางความพงพอใจ ใหแกลกคา ภายใตระดบการใหบรการ (Service level)

และตนทนของการใหบรการทเหมาะสม

2. การจดเตรยมอะไหลและงานบรการหลงการขาย (Part and service support) เปนกจกรรมทครอบคลมถงบรการหลงการขาย โดยเปนกจกรรมของการซอมแซมและบรการตาง ๆ ทเกยวของกบผลตภณฑทขายไป เชน การมอะไหลทดแทนในขณะทลกคาตองการได การใหคาแนะนาการบารงรกษาผลตภณฑ กจกรรมนสวนการเพมความพงพอใจของลกคา และจะสงผลถงการตดสนใจซอในอนาคต สามารถสรางความภกดตอตราสนคา รวมถงการบอกตอไปยงลกคารายอน ซงมสวนชวยในกรสรางความสมพนธกบลกคาในระยาวอกดวย

3. กระบวนการดาเนนการตามคาสงซอของลกคา (Order processing) เปนกจกรรมทเปนจดเรมของกระบวนการดานโลจสตกส และการปฏบตงานทรวดเรว เพอใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคากจกรรมนอาจแบงเปนสามสวนยอยไดดงน 1.สวนการปฏบตงาน ไดแก

งานดานการรบคาสงเขามาในระบบ การจดตารางการสงสนคา และการทาใบกากบสนคา (Invoice)

2.สวนการตดตอสอสาร ไดแกการปรบเปลยนแกไขคาสงซอ การสอบถามสถานะของคาสงซอ การสอบกลบและเรงงานทเรงดวน 3.สวนการใหเครดตและการเรยกเกบคาสนคา ซงทาหนาทในการตรวจสอบเครดตทใหไวและการเรยกเกบและรวบรวมคาสนคา ทงนการดาเนนงานตามคาสงซอนนความรวดเรวในการดาเนนงานและความถกตองเปนสวนสาคญในการเพมระดบความสามารถในการบรการลกคา เนองจากกจกรรมนเปนสวนงานทตองการพบปะกนระหวางลกคากบบรษท มผลตอการรบรและความเขาใจในการบรการของลกคา รวมถงความพงพอใจของลกคาดวย โดยปจจบนองคกรสวนใหญมกจะมระบบคอมพวเตอรและพาณชยอเลกทรอนกสเขามาใชมากขนเพอชวยใหการจดการมความสะดวกและรวดเรวมากยงขน

4. การพยากรณความตองการของลกคา (Demand forecasting) เปนกจกรรมทมการพจารณาถงความตองการในผลตภณฑหรอบรการในอนาคตของลกคา ซงจะมการเชอมโยงขอมลจากหนวยงานตาง ๆ ในองคกร เชน ฝายการตลาด ฝายผลต ฝายคลงสนคา โดยตองทราบทง

สำนกหอ


26

ชวงเวลาในการสงเสรมการขาย การตงราคา ปรมาณสนคาคงคลง จานวนแรงงาน ตารางการผลต

เปนตน

5. การจดการสนคาคงคลง (Inventory management) เปนกจกรรมทมความสาคญเนองจากปรมาณสนคาคงคลงทองคกรมอยนน จะกระทบถงสภาวะการเงน การจดหาวสด ใหไดตามความตองการของลกคา รวมทงการวางแผนในการผลต ทงน การทองคกรมปรมาณสนคาคงคลงทสงยอมสามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดด ขณะเดยวกนกทาใหองคกรเกดคาใชจายในการเกบสนคาคงคลง คาใชจายดานคลงสนคา รวมถงการเสยโอกาสการนาเงนทนไปหมนเวยน เพอใชในกจกรรมอน ๆ ดงนนในการบรหารจดการสนคาคงคลงทด องคกรจงควรคานงถงระดบสนคาคงคลงทเหมาะสม ทจะสามารถตอบสนองความตองการของลกคาได เพอทจะสามารถลดคาใชจายตาง ๆ ทเกดขนในการจดการสนคาคงคลง

6. การจดการคลงสนคาและการจดเกบ (Warehouse and storage) เปนกจกรรมทครอบคลมถงการจดการพนททใชในการจดเกบหรอดแลสนคาคงคลง อปกรณเครองใชตาง ๆ ทจาเปนในการดาเนนงานในคลงสนคา การตดสนใจเกยวกบสถานทในการจดเกบ เชนการตดสนใจเกยวกบการสรางคลงสนคาเองหรอเชาคลงสนคา การออกแบบแผนผงของสงอานวยความสะดวกในคลงสนคาทงนปจจบนการจดการคลงสนคาเปนกจกรรมทสามารถสรางมลคาเพมใหแกตวสนคาได อกทางหนง

7. กจกรรมการขนสง (Traffic and transportation) เปนกจกรรมทครอบคลมถงการจดการเคลอนยายผลตภณฑ การเลอกวการในการขนสงสนคา เชน ทางเรอ รถบรรทก รถไฟ

เครองบนหรอการขนสงหลายรปแบบ นอกจากนยงครอบคลมในสวนของการเลอกเสนทางการขนสง โดยกจกรรมนเปนสวนประกอบหลกในกระบวนการโลจสตกสในการเคลอนยายสนคาจากแหลงกาเนดสจดทมการบรโภค รวมทงการนาสนคากลบคน

8. การจดซอ/จดหา (Procurement) กจกรรมนเปนกจกรรมทมการใชจายถง 40 – 60

เปอรเซนต ของรายไดบรษท โดยเปนกจกรรมททาใหไดมาซงวสดหรอบรการเพอใหกระบวนการผลตของบรษทยงคงมประสทธภาพ โดยรวมถงกจกรรมการคดเลอกแหลงวตถดบ การจดหาวสดใหไดตามความตองการของผใช ทงในดานเวลา ราคา ปรมาณ และคณภาพ รวมทงการสรางความสมพนธกบผขาย (Suppliers)

9. กระบวนการโลจสตกสยอนกลบ (Reverse logistics) เปนกจกรรมทดแลหรอจดการกบสนคาทถกสงกลบคนมายงบรษท นอกจานยงครอบคลมถงการกาจดและควบคมวสดทเปนเศษเหลอจากกระบวนการผลต การกระจายสนคา หรอการบรรจ ซงกจกรรมนมสวนสาคญมากขน

สำนกหอ


27

เนองจากความตองการความยดหยนในการสงซอสนคาทเพมมากขน นโยบายทมการผอนผนในการคนสนคา และนโยบายเกยวกบสงแวดลอม

10. การเลอกทตงโรงงานและคลงสนคา (Plant and warehouse site selection) เปนกจกรรมทมความสาคญ ทงในการพจารณาการสราง หรอเชาคลงสนคาหรอโรงงาน ชวยใหระดบการตอบสนองตอลกคาสงขน ซงจะตองพจารณาถงระยะทางใกล – ไกล ของแหลงวตถดบและลกคานอกจากนการคดเลอกทตงทเหมาะสม ยงชวยใหประหยดตนทนในการเคลอนยายวสดหรอผลตภณฑไมวาจะเปนการเคลอนยายจากโรงงานไปคลงสนคา จากโรงงานสโรงงาน หรอจะเปนจากคลงสนคาไปสลกคา 11. กระบวนการเกยวกบการจดหาวสดตาง ๆ (Material handling) เปนกจกรรมทเกยวของกบการเคลอนยายหรอการไหลของวตถดบ วสดทอยระหวางการผลต และผลตภณฑสดทายภายในโรงงานหรอคลงสนคา เพอลดขนตอนในการเคลอนยาย ลดระยะทางในการเคลอนยายใหเหลอนอยทสด ลดงานระหวางการผลต จดการใหมความคลองตวในการเคลอนยายไมเกดการหยดชะงก และลดการสญเสยจากการแตกหก ขยะ การเนาเสย หรอการลกขโมย ซงการทการจดการหรอเคลอนยายวสดตาง ๆ นนจะทาใหมตนทนไดตลอดเวลา เนองจากกจกรรมนเปนกจกรรมทไมไดเพมมลคาใหแกผลตภณฑ จงจาเปนทจะตองลดการจดการใหนอยทสดโดยการวเคราะหถงการไหลของวสดตาง ๆ เพอจะชวยลดตนทนในกจกรรมน

12. บรรจภณฑและการบรรจ (Packaging) เปนกจกรรมทเกยวของกบการบรรจและบรรจภณฑ บรรจภณฑมบทบาทใน 2 มมอง คอ 1.มมมองทางดานการตลาดทมงเนนใหมรปแบบทดงดดลกคา 2.มมมองทางดานโลจสตกส คอ ใหมบทบาทในการปกปองผลตภณฑไมใหเกดความเสยหายจากการจดเกบและการขนสง และสามารถชวยใหการจดเกบและเคลอนยายผลตภณฑเปนไปไดสะดวก

13. การสอสารในงานดานโลจสตกส (Logistics communications) เปนกจกรรมทมสวนสนบสนนงานดานโลจสตกสและความสาเรจขององคกร โดยการสอสารทมประสทธภาพนน จะชวยใหการตดสนใจและการดาเนนงานทรวดเรว ลดปญหาความลาชาระหวางแผนก สามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดรวดเรว ทงนการสอสารทมประสทธภาพควรเปนการสอสารในลกษณะ บรณาการไดแก 1.การสอสารระหวางองคกร เชน บรษทของผขาย และลกคา 2.การสอสารระหวางหนวยงานหลกภายในองคกร เชน ฝายการตลาด วศวกรรม บญช และฝายผลต

3.การสอสารในแตละกจกรรมของงานดานโลจสตกสดงนกลาวมาแลวขางตน 4.การสอสารในระหวางหนวยงานยอยในแตละกจกรรมดานโลจสตกส และ 5.การสอสารระหวางสมาชกในสายโซอปทานซงอาจไดตดตอกบบรษทโดยตรง

สำนกหอ


28

ขณะเดยวกน Bourlakis (2004) ไดแบงกจกรรมโลจสตกส เปนกจกรรมหลกและกจกรรมสนบสนนเชนเดยวกน ซงกจกรรมหลกไดแก งานดานบรการลกคา การขนสงสนคา การบรหารจดการสนคาคงคลง และการไหลของขอมลและกระบวนการจดการคาสงซอ สวนกจกรรมสนบสนนไดแก งานบรหารคลงสนคา การจดการเคลอนยายวสดและผลตภณฑ (Material

handling) การจดซอ บรรจภณฑ การรวมมอกบฝายผลต การดแลควบคมระบบฐานขอมล และวเคราะหขอมลโดยไดใหเหตผลในการจดกลมกจกรรมหลกและกจกรรมสนบสนนดงน

กจกรรมหลกนนจะเกดขนในทกสวนในงานโลจสตกส ในขณะทกจกรรมสนบสนนนนจะเกดขนตามสถานการณของแตละบรษท กจกรรมหลกจะมผลตอตนทน โดยรวมและมสวนสาคญการประสานงานใหเกดความรวมมอทางดานโลจสตกสใหประสบความสาเรจ เชน กจกรรมการบรการลกคา ยงมการตงระดบความสามารถในการใหบรการไวสง กจาเปนทจะตองมการลงทนทสงขนตามดวย หรอในกจกรรมการขนสง ซงมสวนสาคญในการกระจายสนคาไปสผบรโภค หากเกดการนดหยดงานกนของบรษทขนสงกจะสงผลกระทบตอตลาดโดยรวมและกระทบ การเสอมเสยหรอหมดอายของผลตภณฑ และแมวากจกรรมสนบสนนอาจจะมความสาคญเทา ๆ กบกจกรรมหลก แตในบางบรษทบางกจกรรมเปนเพยงกจกรรมสนบสนน เชน ถานหน แรเหลก ซงไมจาเปนตองมการดแลหรอควบคมสภาวะใหเหมาะสม จงไมมการดาเนนงานทเปนกจกรรมของคลงสนคามากนก แตยงคงมการบรหารในสวนของสนคาคงคลงอย 2.2 กจกรรมหลกของโลจสตกส 2.2.1. การขนสง

โลจสตกส (Logistics) ในดานการขนสง คานตามพจนานกรม แปลวา การสงกาลงบารง และความหมายในยคศตวรรษท 19 ในเรองทเกยวกบการขนสงสงของ หมายถง การวางแผนและบรหารจดการเพอลาเลยงสงของจากจดหนงไปยงอกจดหนง โดยเฉพาะในทางทหารและอตสาหกรรมการผลตสงของ แตถาอยในเรองของการบรหารองคกรทมสายงานมากและซบซอนหมายถง การวางแผนและบรหารจดการภารกจทมความยงยากซบซอน

เมอยคสมยเปลยนไป ความหมายของ โลจสตกส กเปลยนไปตามวธการดาเนนธรกจของโลก ในยคศตวรรษท 20 ในทางการทหาร หมายถง การวางแผนและบรหารจดการเพอการเคลอนกองทพ กาลงพล ยทโธปกรณ และสงอปโภคตางๆ สวนในดานอตสาหกรรมและธรกจ หมายถง การวางแผนและควบคมการเคลอนไหลของวตถดบและผลผลต รวมไปถงการกระจายสนคาสตลาดจนถงปจจบน โลจสตกส หมายถง ตนทนดานการขนสงของประเทศ การผลตสนคาหรอ

สำนกหอ


29

การบรการตางๆ ยอมตองมการตดตอ ขนสง เชน ขนสงวตถดบจากแหลงวตถดบไปยงโรงงานผานกระบวนการผลตจนเปนสนคา จากนนตองมการขนสงสนคาสตลาด เพอกระจายใหถงผบรโภค ตนทนดานการขนสงมไดหมายถงเฉพาะคาใชจายของยานพาหนะ แตรวมถงวธการบรรจ หบหอ ขนถาย และปอนเขาโรงงาน หากทาไดรวดเรว ประหยด มการสญเสยนอย นนยอมหมายถงมตนทนตา ในการกระจายผลผลตสตลาดและผบรโภคกตองมตนทนตาดวยผบรโภค โดยมการจดองคกรหรอกระบวนการผลตอยางเหมาะสมคมคา ดงนน หนวยงานทเกยวของกบโลจสตกส จงครอบคลมหลายฝาย ตงแตแหลงวตถดบวธการบรรจ ขนถาย กระบวนการสง-รบของ ผจดสรางโครงสรางพนฐานดานการขนสงตาง ๆ ทงระบบถนน ระบบราง ทาเรอ ทาอากาศยาน ศลกากร และโรงเกบสนคา เปนตน ตนทนดานการขนสงจะตาไดตอเมอการขนถายและนาสงผลตภณฑถงจดหมายโดยเรว สญเสยนอย สนคาถงมอผรบตามเวลาโดยเรว ขนตอนกระบวนการศลกากรทงนาเขา-สงออก สะดวกรวดเรว ไมตองเสยคาเชาโรงเกบสนคาหรอตคอนเทนเนอรนานวน ลดดอกเบยของตนทนลงไดดวย

การตดตอสอสาร เพอการสงซอทงวตถดบและสนคา ตองสะดวกรวดเรวและชดเจนระบบการถายทอดสงขอมลสารสนเทศ หรอ ไอท ตองมเครอขาย ทเชอมตอทงในประเทศและกบตางประเทศอยางทวถง และเชอมโยงกบระบบอน ๆ ตงแตแหลงวสด โรงงานผลต กรมศลกากร จนถงผซอ และมมาตรฐานทเปนสากล เพอมใหมการผดพลาดเกดขน ไมสญเสย สามารถประหยดตนทนสนคาได ประเทศตาง ๆ ในโลกกาลงรณรงคดานโลจสตกส เพอลดตนทนผลผลตของประเทศโดยเฉพาะดานการขนสง

กลมยโรป คาโลจสตกสคดเปนรอยละ 7 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) สหรฐอเมรกา คดเปนรอยละ 10 ของ GDP ญปน เนองจากสภาพประเทศเปนเกาะ คาโลจสตกสจงสงขนถงรอยละ 11 ของ GDP ขณะทคาโลจสตกสของจน อยทรอยละ 18 ของ GDP ทงนเนองจากตนทนดานการขนสงผลตภณฑเปนคาขนสงรอยละ 50 (สงกวาประเทศอนสองเทา) สาหรบ ประเทศไทย ยงไมมการศกษาคาน แตคาดวาสงมาก เพราะความไมสมบรณและทนสมยของระบบขนสงบางชนดทปกตควรประหยดคาใชจายมาก เชน ทางรถไฟ และทางนาโดยเฉพาะขาดการเชอมโยงการขนสงตางรปแบบเขาดวยกนใหตอเนอง เชน คอขวดของระบบทางหลวงเขาสทาเรอหรอลานตคอนเทนเนอรของรถไฟ เปนตน รฐบาลไทยจงเรงพฒนาปรบปรงโครงสรางพนฐานดานการขนสง ทงระบบเอกเทศ (single mode) การขนสงทสนบสนนการขนสงระบบอน (feeder mode) และการปรบปรงระบบศลกากรใหรวดเรวแบบ One day clearance หรอ

“หนงวนทนใจ” เปนตน เพอลดคาโลจสตกสของประเทศและเพมศกยภาพของประเทศทจะแขงขนกบประเทศอน ๆ (นระ คมนามล, 2550)

สำนกหอ


30

2.2.2. การบรหารสนคาคงคลง

สานกงานสงเสรมวสาหรกจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.) กลาววาสนคาคงคลงมวตถประสงค ในการสรางความสมดลในซพพลายเชน (Supply Chain) เพอใหระดบสนคาคงคลงตาสด โดยไมกระทบตอระดบการใหบรการ ซงปจจยนาเขา (Input) ของกระบวนการผลตทมความสาคญอยางยง คอ วตถดบ (Raw Material) ชนสวน (Parts) และวสดตาง ๆ (Material) ทเรยกรวมกนวา สนคาคงคลง เปนองคประกอบทใหญทสดของตนทนการผลต ผลตภณฑหลายชนด นอกจากนนการทมสนคาคงคลงทเพยงพอ ยงเปนการสนองตอบความพงพอใจของลกคาไดทนท

2.2.3. ประโยชนของสนคาคงคลง

1. เปนการตอบสนองความตองการของลกคา ทประมาณการไวในแตละชวงเวลา ทงในฤดกาล และนอกฤดกาล โดยธรกจตองเกบสนคาคงคลงไวในคลงสนคา 2. เปนการรกษาการผลตใหมอตราคงทสมาเสมอ เพอรกษาระดบการวาจางแรงงาน การเดนเครองจกร ฯลฯ ใหสมาเสมอไดโดยจะเกบสนคาทจาหนายไมหมดในชวงทจาหนายไดไมด ไวจาหนายตอนชวงเวลาทลกคา หรอผบรโภคมความตองการ ซงในชวงเวลานนอาจจะผลตไมทนการจาหนาย

3. ทาใหธรกจไดสวนลดปรมาณ (Quantity Discount) จากการจดซอสนคาจานวนมากตอครง เพอเปนการปองกนการเปลยนแปลงราคา และผลกระทบจากเงนเฟอ เมอสนคาในทองตลาดมราคาเพมสงขน

4. ปองกนสนคาขาดมอ ดวยสนคาเผอขาดมอ เมอเวลารอคอยลาชา หรอบงเอญไดคาสงซอเพมขนอยางกระทนหน

5. ทาใหกระบวนการผลตสามารถดาเนนการตอเนองอยางราบรน ไมมการหยดชะงก อนเนองจากของขาดมอ จนทาใหเกดความเสยหายแกกระบวนการผลต ซงจะทาใหคนงานวางงาน เครองจกรถกปด หรอผลตไมทนคาสงซอของลกคา สาหรบในหวงโซอปทานหนวยทมความสาคญในการจดการระบบ คอ ผประสานงาน

มไวเพอกระจายผลประโยชนของระบบใหทกฝายไดรบผลประโยชนทเหมาะสม จากงานวจยของ Baiyee-Mbi and Mazzocco (2005) ไดมการประยกตใชแนวคดหวงโซอปทานมาใชในการจดการระบบอาหารและเสนใยของประเทศสหรฐอเมรกาซงมระบบการจดการทคลายกบระบบของอตสาหกรรมทวไป เพอเปนแนวคดในการสรางมลคาในการทางานรวมกนในแนวตง จากการควบคมผลประโยชนใหกระจายในระบบโดยมผประสานงานเปนผควบคม งานวจยครงนไดทาการศกษากลมเมลดพช ไดแก ขาวโพดและถวเหลอง จากขอมลของผผลตขาวโพด 14 บรษทและถวเหลอง 10 บรษท โรงงานอตสาหกรรมเมลดพชในรฐ Illinois เปนขอมลทเปนสวนประกอบ

สำนกหอ


31

ในการจดการหวงโซอปทาน ไดแก ขอมลระดบการผลต การเกบรกษา การแปรรป และผ ประสานงานในระบบโดยใช Linear weighting method จากการพจารณาคา Optimum weight เพอสะทอนการตดสนใจของกระบวนการภายในระบบหวงโซอปทาน พบวา การดาเนนการโดยมผ ประสานงานทาใหการจดการระบบอาหารและเสนใยจากกลมศกษา คอ ขาวโพดและถวเหลอง มการประหยดของตนทน และสามารถมผลกาไรจากระดบการผลต การเกบรกษาเพมมากขน สงผลใหภาพรวมของระบบหวงโซอปทานดขน จากคา Optimum weight ทเพมขน

อยางไรกตามการตรวจเอกสารทเกยวของสาหรบเรองหวงโซอปทานทผานมาจะแสดงถงภาพรวมในการจดการหวงโซอปทาน ซงประกอบดวย การจดสรรวตถดบ การขนสง การจดเกบและการกระจายสนคาโดยในการจดการของหวงโซอปทานตองมปจจยหนนใหมประสทธภาพมากขน เชน ความเชอมโยงโดยผานผประสานงานและขอมลขาวสาร ดงนนแนวคดหวงโซอปทานจงเรมมบทบาทอยางมากทางการคา ทาใหมงานวจยในการพฒนาและเปนแนวทางในสนคากลมอน

ทาใหผวจยสนใจศกษาเกยวกบการจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ เพอประโยชนแกกลมเกษตรกรและกลมผประกอบการใหสามารถแขงขนกบคแขงขนอนๆ ได

3. แนวคดเกยวกบธรกจการเกษตร ธรกจการเกษตร หมายถง การดาเนนกจกรรมทงหลายนบตงแตการผลตและจาหนายปจจยการผลต การผลตสนคาเกษตรในระดบฟารม การเกบรกษา การแปรรปสนคาเกษตร และการจดจาหนายผลตภณฑสนคาเกษตรและผลตผลพลอยได ดงนน ธรกจทเกยวของกบการเกษตรทกประเภทถอวาเปนธรกจการเกษตรทงสน

ผกปลอดภยจากสารพษ มทมาจากการทประเทศไทยเปนประเทศทมแหลงทรพยากรทสาคญในการผลตปจจยพนฐานของมนษย เนองจากภมประเทศเหมาะในการประกอบอาชพทางการเกษตร การผลตพชผกเปนแขนงหนงทางการเกษตร พชผกนามาใชในการบรโภค มคณคาทางโภชนาการสง สามารถตอตานโรคภยไขเจบได อยางไรกตามการทจะใหพชผกมคณภาพตามความตองการของผบรโภคนน ตองผานกรรมวธการผลตทถกตองตามหลกการโดยเฉพาะอยางยงการปฏบตและการดแลรกษา ตงแตผลตจนกระทงถงระยะเกบเกยว รวมทงการควบคมคณภาพทางดานโภชนาการ และความปลอดภยตอผบรโภค ในปจจบนจะเหนไดวามการใชสารเคมกนอยางขาดการควบคม มผลใหผบรโภคมความกงวลในดานการปนเปอนของสารเคมในพชผกทนามาบรโภค เนองจากการเพมขนของการใชสารพษปองกนผกและผลไมจากแมลง ปยและสารเรงการเจรญเตบโตไดถกนามาใช โดยปราศจากการรบผดชอบของเกษตรกร ผคา รวมถงการปลอยปละละเลยของหนวยงานทรบผดชอบเพอความปลอดภยในชวตของผบรโภค จงมมาตรการในการ

สำนกหอ


32

คมครองผบรโภคมากขน และในขณะเดยวกนกมกลมเกษตรกร จานวนผคา จานวนหนงทมความรบผดชอบในอาชพของตนเหนความสาคญของความปลอดภยของผบรโภค มผลใหเกดการผลตผก และผลไมปลอดภยจากสารพษขน ซงเปนการกระทาทถกตอง แตไมไดรบการคมครองจากการทาดทควรยกยองได สนคาผกปลอดภยจากสารพษ คอสนคาทมการควบคมการผลตเรมตงแตการปลก การใชสารเรงการเจรญเตบโต หรอการใชยาปราบศตรพช จะตองไดรบการควบคมใหสามารถใชไดในปรมาณทเหมาะสม และสลายไปเมอถงกาหนดเกบเกยว โดยสนคาทไดจะตองไดมาตรฐาน GAP ซงเปนมาตรฐานสากล ทาใหตองพถพถนในการผลต การแพคเกจ การจดสงขายใหกบผบรโภค ทาใหการผลตสนคาผกปลอดภยจากสารพษมตนทนทสงกวาวธการปลกทวไป ในสวนนผวจยมความสนใจทจะศกษาถงการจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ เพอเปนขอมลใหเกษตรกร และผเกยวของในโซอปทานไดศกษา และปรบใชกบกจการของตนเองใหสามารถแขงขนภายใน และสกบคแขงขนจากภายนอกได

4. การจดการหวงโซอปทานของสนคาเกษตร และตวอยางประกอบ

การจดการฟารม (Farm Management)

สภาวด โพธยะราช (2549)ในการดาเนนธรกจฟารมเกษตรกรหรอผประกอบการผลตมหนาทสาคญในการดาเนนธรกจฟารม คอ การจดการฟารม การจดการฟารมหมายถง การจดการทรพยากรหรอหนวยธรกจฟารมทมอยจานวนจากด ไดแกทดน แรงงาน ทนในการผลตพช เพอใหไดมาซงวตถประสงคทฟารมตองการภายใตความเสยงและความไมแนนอน โดยการจดการดงกลาว

ผจดการฟารมตองตดสนใจแกไขปญหาในการดาเนนธรกจฟารม ซงปญหาทตองการตดสนใจ

สามารถแยกไดเปน 2 ดานใหญดงน

1. การตดสนใจทางดานการผลต ไดแก การตดสนใจวาจะผลตอะไร (What to

Produce?) ผลตจานวนเทาไหร (How Mach to Produce?) และผลตอยางไร(How to Produce

Various Products?) โดยการผลตอยางไรนนจะเกยงของกบการตดสนใจใชปจจยทางการผลตและเทคโนโลยทางการผลต นอกจากนการตดสนใจทางดานการผลตยงรวมถงการหาแหลงเงนทนในการผลตตลอดจนการใชเงนทนในการผลต

2. การตดสนใจทางดานการตลาด ไดแก การตดสนใจเกยวกบการซอปจจยและการจาหนายผลผลต วาควรจะซอหรอขายทไหน เมอไหร และซอขายอยางไร ซงมความสาคญตอกาไรหรอรายไดทเกษตรกรไดรบอยางยงเพราะการซอหรอขายปจจยการผลต และผลผลตในสถานทตางกนตางเวลากน ดวยวธทตางกน จะมผลใหราคาทไดรบแตกตางกนดวย

สำนกหอ


33

นอกจากการตดสนใจทงสองดานนแลว ยงอาจมการตดสนใจอน ๆ ทเกยวของกบเรองของความเสยงและความไมแนนอนซงเกษตรกรหรอผจดการฟารมอาจตองแกปญหาจากความเสยงและความไมแนนอน ผผลตสามารถทาไดหลายวธ โดยใชหลกทางเศรษฐศาสตรและคณตศาสตรเขามาชวยในการตดสนใจ แตในทนจะกลาวถงวธทเกษตรกร หรอผผลตสามารถลดความเสยงและความไมแนนอนไดโดยสรป ดงน

1. การประกนพชผล (Formal Crop Insurance) การประกนพชผลเปนการประกนทางดานรายไดขนตาทเกษตรกรจะไดรบในกรณทพชผลเสยหายจากภยธรรมชาต เชน ประกนพชผลเสยหายจากภยแลง ไฟไหม หรออทกภย ในการประกนพชผลนเกษตรกรจะตองประกนภยกบบรษทประกนภยโดยเสยเบยประกนจานวนหนง ซงมลคาของเบยประกนนนจะขนอยกบมลคาทจะเอาประกน กบโอกาสทจะเกดความไมแนนอนเหลานน

2. การดาเนนกจกรรมแบบผสมผสาน (Diversification) เปนการดาเนนกจกรรมมากกวา 1 อยาง เชนแทนทจะปลกขาวเพยงอางเดยว เกษตรกรอาจจะขดบอเลยงปลาดวย นอกจากนบรเวณขอบบอยงสามารถปลกพชยนตน เชน มะพราว มะมวง หรอมะละกอ นาไปสการปฏบตภายใตโครงการไรนา สวนผสม ซงนอกจากเกษตรกรจะสามารถเพมรายไดจากกจการเสรมหลายอยางแลว ยงเปนการลดความเสยงภยไดอกดวย

3. การเลอกกจกรรมทมความคลองตว (Flexibility) คอ กจกรรมทผผลตสามารถเปลยนเปนกจกรรมอนไดงายและเสยคาใชจายนอย ซงอาจเปนกจกรรมทไมไดใหผลตอบแทนสงสดกได

4. การรกษาสภาพคลองของธรกจ (Liquidity) คอกจกรรมทผผลตสามารถเปลยนเปนกจกรรมอนไดงายและเสยคาใชจายนอย ซงอาจเปนกจกรรมทไมไดผลตอบแทนสงสดกได

5. การเกบสารองปจจยการผลตทสาคญ (Reserved Resources) เพอทจะหลกเลยงการเสยงภย หรอปองกนความเสยหายทจะเกดขน ผผลตควรจะสารองปจจยการผลตทจาเปน เชน

อาหารสตวปย และยาฆาแมลง ใหเพยงพอตอความตองการในแตละปและเพอรบมอกบวกฤตการณตาง ๆ ทอาจหาไมไดในทองตลาด

6. การตกลงทาสญญาซอขายลวงหนา (Contractual Arrangement) เรองการใชปจจยทางการผลตและปรมาณการผลต การหลกเลยงภยประการสดทาย คอการทาสญญาซอขายลวงหนาโดยตกลงราคาซอขายกนไวกอน เพอประกนวาจะมตลาดทแนนอนสาหรบผลผลต วธนเปนการปองกนราคาตกตาในชวงขายผลผลต ผผลตสามารถคาดคะเนรายได เนองจากราคาถกกาหนดไวลวงหนา แตหากชวงทขายผลผลตราคาในทองตลาดสงกวาราคาทตกลงกนไว เกษตรกรกจะสญเสยโอกาสในการทากาไรไปบาง

สำนกหอ


34

4.1. ตวอยางโซอปทานของสนคาเกษตร

1.โซอปทานของลาไยสด

อภชาต โสภาแดง และคณะ (2551) ไดศกษาจากสถานการณลาไยในปจจบนพบวาผลผลตลนตลาด เกดจากการทมผลผลตออกมามากและราคาถก ประกอบกบผลตดอยคณภาพ

ขณะทมตนทนการผลตสงทาใหเกษตรกรไดรบความเดอดรอน ดงนนจงจาเปนตองกระจายผลผลตใหออกสตลาด ในชวงทเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการของผบรโภคทกป หากผลผลตลาไยในฤดทงประเทศไมเกน 400,000 ตน และเปนลาไยนอกฤด 200,000 ตน คาดวาไมนาจะมปญหาสนคาลนตลาด หรอหากมการเพมมลคาสนคาโดยการแปรรป เพอเพมอปสงคในตลาดจะเปนการแกปญหาสนคาลนตลาดไดอกชองทางหนง

รปท 5 ระบบโซอปทานของลาไยสด

ทมา: อภชาต โสภาแดง และคณะ, โครงการการศกษาระบบการจดการโซอปทานของลาไยสดในประเทศไทย, (กรงเทพฯ : สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.), 2551), 98.

เกษตรกร

ผรวบรวม สหกรณตนทาง ลง/ผสงออก กลมแมบาน/

ผประกอบการ ผประกอบการ(ลง) สถาบนเกษตรกร

พอคารวบรวมระดบจงหวด

โรงงานผลตลาใยกระปอง

โรงงานซลเฟอรไดออกไซด

โรงอบ/ตอบลาใยเนอส

โรงอบยอย

ตลาดไท ตลาดสมมเมอง/พอคา

ขายสง

พอคาขาย

สหกรณปลายทาง

ผสงออก

ผสงออก

Modern Trade/

หางสรรพสนคา/

ซปเปอรมารเกต

โรงอบแหงทงเปลอก(เกบเขาลง/โกดง)

โรงอบแหงทงเปลอก(เกบเขาลง/โกดง)

ผสงออก

ผบรโภคภายในปะเทศ ตลาดตางประเทศ

เสนทางการไหลของลาไยแปรรป ไดแก ลาไยกระปอง ลาไยเนอสทอง และลาไยอบแหงทงเปลอก

35

จากรปท 5 จะเหนไดวาการกระจายลาไยและผลตภณฑไปสผบรโภคจะผานกลไกหลกชองทางคอในสวนของผบรโภคภายในประเทศจะมพอคารวบรวมผลผลตทงในระดบทองถนและระดบจงหวดแลวนามาจาหนายในตลาดคาสงเพอกระจายสนคาไปสผบรโภคตอไป ขณะทผ รวบรวมเพอการสงออกจะมจดรวบรวมสนคา (ลง) ในพนทเพอนาไปคดแยกเพอสงออก หรอไปยงรานคาปลกขนาดใหญ (Modern trade) โดยในสวนของผสงออกจะมการนาลาไยสดไปผานกระบวนการเพมเตมคอ การอบรมควนดวยซลเฟรไดออกไซต เพอยดอายลาไยสด สาหรบผมสวนเกยวของในกระบวนการกระจายสนคาโดยภาพรวมสามารถจาแนกบทบาทและหนาทดงน

1.1 พอคาสงในทองท จะจาหนายผลผลตตอไปใหกบพอคาขายสงในทองถนพอคาขายสงในกรงเทพฯ พอคาขายสงในตางจงหวด โรงงานแปรรป พอคาขายปลกและผสงออก โดยจะรบซอสนคาจากเกษตรกรในปรมาณไมมากนก เนองจากมเงนทนในการดาเนนการนอย

1.2 พอคาขายสงในทองถนจะรบซอสนคาจากเกษตรกรโดยตรง และจาหนายผลผลตตอไปใหกบพอคาสงในกรงเทพฯ พอคาคนกลางประเภทนมทนดาเนนการคอนขางสง

สถานทประกอบธรกจมกอยในตางจงหวด หรอในอาเภอใหญ ๆ

1.3 พอคาขายสงในกรงเทพฯ จะจาหนายผลผลตใหกบพอคาสงในตางจงหวดพอคาขายปลกและผบรโภคภายในประเทศ

1.4 พอคาขายสงในตางจงหวด จะมารบซอสนคาจากเกษตรกรในแหลงผลตโดยตรง หรอผานพอคาระดบตาง ๆ และจาหนายผลผลตใหแกพอคาขายปลก และผบรโภคภายในประเทศ พอคาประเภทนไมมรานคาเปนของตนเอง

1.5 พอคาขายปลก จะรบซอผลผลตจากเกษตรกรและจากพอคาระดบตาง ๆและจาหนายผลผลตไปยงผบรโภคภายในประเทศ ซงพอคาขายปลกอาจไปเชาแผงในตลาดสด ซงจะทาธรกจผลไมตามฤดกาลตลาดปและอกประเภทหนงจะทาธรกจเฉพาะในฤดกาลลาไยเทานน แลวขายใหกบผบรโภคโดยตรง

1.6 โรงงานแปรรปจะรบซอผลผลตจากพอคาจากแหลงตาง ๆ มาทาการแปรรปผลผลตทไดจะขายใหกบพอคาระดบตาง ๆ และผบรโภค โดยผแปรรปจะมทงรายยอยและรายใหญสาหรบรายยอยจะสงไปยงโรงอบใหญหรอพอคาคนกลางดงน

1.6.1 พอคาคนกลางทเปนคนไทย

1.6.2 พอคาคนกลางทเปนชาวจน ทาหนาทเชนเดยวกบพอคาคนกลางทเปนคนไทยและเรมมปรมาณมากขน

1.7 ผสงออก มทงผทมารบซอเพอนาไปขายตอยงตางประเทศ โดยไมมกระบวนการแปรรปและผสงออกททาครบวงจรคอทงแปรรปและสงออก

สำนกหอ


36

1.8 สหกรณการเกษตรประจาอาเภอและจงหวด ทมการชวยเหลอเรองการระบายถายเทสนคาซงกนและกนไดรบทนสนบสนนจากภาครฐ

อภชาต โสภาแดงและคณะ (2551) ไดศกษาและเกบขอมลของการจดการลาไยเพอบรโภคและสงออกพบวาในหนวยงานหรอองคกรทเกยวของมากมาย เชนเกษตรกร ลง โรงอบลาไย หองเยน บรษทขนสงและบรษทนาเขาสงออกเปนตน ซงสามารถจาแนกตามการดาเนนงานและตามลาดบการไหลของลาไย

รปท 6 รปแบบโซอปทานของลาไยสดในประเทศไทย

ทมา : อภชาต โสภาแดง และคณะ, โครงการการศกษาระบบการจดการโซอปทานของลาไยสดในประเทศไทย, (กรงเทพฯ : สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.), 2551), 99.

ผบรโภคในภาคอสาน

พอคายอย

ผบรโภคในภาคใต

ตระกราส

(แยกเกรด)





ตระกราส (ม 2 เกรด) เกรด A และเกรด AA คละกน ตลาดกลาง

โคราช

ตลาดไท

จ.นครศรธรรมรา

ตระกรา


ตระกรา


สวน

ยปว

ภาคอสาน

ยปว

ยปว

ภาคอสาน

ปรมาณสนคา

ราคาลาไยแตละภาค ตระกราส (23 กก.)

(แบงเกรด)



ตระกราส (23

กก.)

ราคาลาไยแตละเกรด

การไหลของขอมล

การไหลของสนคา

37

2. โซอปทานของสบปะรด

จากงานวจยของธนญญา วสศรและคณะ ไดรวบรวบขอมลองคประกอบของโซอปทานอตสาหกรรมสบปะรดกระปอง จากการวจย ทาใหทราบองคประกอบของตาง ๆ พบวาเกษตรกรทปลกสบปะรดเพอสงโรงงานผลตสบปะรดกระปองประกอบดวยกจกรรมตาง ๆ ดงน (ธนญญา วสศรและคณะ, 2550)

1. การเตรยมดนประกอบดวยการปนตนสบปะรด การไถกลบและการไถแปร เพอปรบสภาพดนใหมความเหมาะสมในการปลก

2. การเตรยมวสดปลกไดแก การหกหนอ/จก การคดขนาดหนอ/จก และการชดหรอการฉกหนอ/จก ดวยยากนเนา

3. การเคลอนยายวสดปลกเพอทาการปลก และการปลก

4. การบารงรกษาตนสบปะรดและผลผลตประกอบดวยการใสปย การใหนา การคลมผลเพอปองกนผลไหม

5. การควบคมและกาจดวชพช

6. การใชสารเคมเพอบงคบดอก

7. การเกบเกยวผลผลตและการจดเรยงสบปะรดเพอการขนสง

8. การขนสงสโรงงาน

ธนญญา วสศรและคณะ(2550) ไดศกษากระบวนการรวบรวมผลผลตของผรวบรวมสบปะรดเรมจากการตดตอกนระหวางผรวบรวมและเกษตรกรดวยการสอบถามถงราคาและปรมาณความตองการของทงสองฝาย ทงนเมอตกลงราคาและปรมาณเปนทเรยบรอยแลว กระบวนการรวบรวมสบปะรดจะเกดได 2 รปแบบดงตอไปน

รปแบบท 1 เกษตรกรสงสบปะรดมาทแผงโดยตรง จากนนจะมการคดขนาดผลเพอทาการชงนาหนก โดยใสในตะกราหวาย ลาเลยงขนรถเพอทาการจดเรยง ทาการขนสงไปยงโรงงาน

โดยผรวบรวมมการตดตอกบโรงงานไวลวงหนาถงปรมาณทจะจดสง

รปแบบท 2 ผรวบรวมเดนทางไปรบสบปะรดจากไรโดยตรง ทงนเกษตรกรจะตดตอและนดหมายกบผรวบรวมในเรองของปรมาณและจะทาการตดสบปะรดเมอรถไปถง ซงจะแบงเปน 4 รปแบบยอย ๆ ดงน

1. ผรวบรวมไปรบผลผลตทไรและทาการคดขนาด ชงนาหนก จากนนทาการลาเลยงและจดสงใหโรงงาน

2. รบจากไรเตมคนรถและจดสงไปโรงงานเพอใหทาการคดขนาดตอไป

สำนกหอ


38

3. ผรวบรวมรบผลผลตจากไรแตไมเตมคนรถ ทาการคดขนาดและชวนาหนกจากไรและผรวบรวมจะกลบมายงจดรวบรวมเพอรอใหเกษตรกรรายอนมาสงผลผลตใหเตมรถ และดาเนนการจดสงตอไป

4. ผรวบรวมรบผลผลตจากไรแตไมเตมคนรถ ทาการคดขนาด จากนนจงขนสงสบปะรดไปยงโรงงาน เพอใหทางโรงงานกาหนดราคาของผลสดตามขนาดทรบเปนรายเกษตรกร

รปท 7 ขนตอนการรวบรวมและการขนสงสบปะรดของผรวบรวม

เกษตรกรผปลกสบปะรด

ตดตอผรวบรวม

สงสบปะรดทแผง ผรวบรวมรบสบปะรดจากไร

คดขนาด รวบรวมไมเตมรถ

รวบรวมไมเตมรถ

ชงนาหนก

ลาเลยง+จดเรยง

ตดตอโรงงาน

จดสงโรงงาน

จดสงโรงงาน คดขนาด

ขนกลบมาทแผง ขนสงไปโรงงาน

รอเกษตรกรขาย

ตดตอโรงงาน

จดสงโรงงาน

39

5. งานวจยทเกยวของ ตตยา กองกจ (2550) ไดศกษาการวเคราะหระบบโลจสตกสเชงวศวกรรมการคา

ยางพาราผานชายแดนไทยสประเทศจน พบวา การประยกตใช SCOR Model กบกระบวนการดาเนนงานของโรงงานแปรรปเบองตนสามารถนา SCOR Model ในระดบกาหนดแนวทาง หรอConfiguration Level(Process categories) และระดบองคประกอบของกระบวนการ หรอ Process

Element Level(Decompose Process) และไดใชมาตรวดประสทธภาพของโซอปทาน โดยมาตรวดตามแบบของSCOR Model ทจะนามาใชเพอประเมนประสทธภาพการดาเนนงานของโรงงานแปรรปยางพารา เปนมาตรวดทมคณลกษณะของสมรรถนะ (Performance Attributes) อย 5 ประการดวยกน คอ ความเชอมนความเรวการตอบสนอง ความยดหยน ตนทน และสนทรพย โดยผลการประเมนดานโลจสตกสภายในโรงงานแปรรปยางเบองตน โดยการประยกตใช SCOR Model พบวากลมโรงงานตวอยางททาการประเมนมผลการดาเนนการทใกลเคยงกนในแตละดาน ทงนเนองจากกระบวนการในการแปรรปยางมขนตอนทไมซบซอน ดงนนผลการศกษาจงอยในระดบทใกลเคยงกน ซงหากจะมองการทางานในแตละดานโดยละเอยดแลว พบวาการจดเกบสนคาสาเรจรปและการกระจายสนคามผลการดาเนนการอยในเกณฑสง เนองจากสนคาทไดไมตองมการปองกนความเสยหายมากนกเนองจากสนคาเปนประเภททคงทน ไมออนแอ ตอสภาวะแวดลอม มการเคลอนยายโดยไมตองอาศยความระมดระวงมากเนองจากสนคาเปนยาง จงไมตองกลวการขดขวน หรอแตกหก สาหรบการกระจายสนคาเนองจากสนคา เปนสนคาขนาดใหญและการขนสงไดในปรมาณนอย งายตอการตรวจเชค อกทงเสนทางการขนสงมนอยดงนนกระบวนการของการกระจายสนคาจงไมมปญหาอปสรรคมาก ซงจากการศกษาพบวาผลการประเมนทมการดาเนนการอยในระดบตาไดแก การจดซอ การจดเกบวตถดบ และดานระบบขอมล ทงนเนองจากกระบวนการจดซอจะตองดาเนนการวมกบผสงมอบในหลายรปแบบ ทงชาวสวน พอคาคนกลาง ตลาดกลางยางพาราเปนตน

ซงผสงมอบแตละรปแบบกมความแตกตางกน ดงนน วตถดบทไดจงมความแตกตางกนซงสงผลตอระบบการตรวจรบ การชาระเงนทแตกตางกนจงทาใหมผลการดาเนนการทตา สาหรบขนตอนการจดเกบวตถดบกเชนกน เพราะโรงงานแปรรปยางรบวตถดบยางมาหลายรปแบบ ทงนายาง ยางกนถวย ยางแผนดบ ซงจะตองมการเกบรกษาทตางกนโดยเฉพาะนายางจะตองเตมสารเคมในระยะเวลาทเหมาะสม ซงวตถดบทมาจากแหลงทตางกนกมคณสมบตทแตกตางกน ซงเปนสาเหตหนงททาใหการดาเนนการดานนเปนอปสรรค

ธนญญา วสศร (2550) ไดศกษา การจดการโซอปทานสบปะรดไทย พบวา สบปะรดมแหลงเพาะปลกสาคญอยทจงหวดประจวบครขนธ นอกนนกระจายอยแถบจงหวดระยอง ชลบรเพชรบร กาญจนบร และราชบร โดยมศกยภาพในการปลก 1.2 ลานไร มพนทปลก 4-6 แสนไร และ

สำนกหอ


40

มผลผลต 2.0-2.2 ลานตน เฉลยประมาณ 3.5 ตนตอไร สบปะรดกระปอง เปนผลตภณฑสบปะรดสงออกสาคญของไทย ปจจบนไทยเปนผผลตสบปะรดกระปองรายใหญทสดของโลก จากขอมลทางสถตจากFAO (Food agricultural organization of the united nations) พบวา ในป 2004 ประเทศไทยสงออกสบปะรดกระปองปรมาณ 478,080 ตน คดเปนมลคา 302,147 พนลานเหรยญสหรฐทงน

มลคาการสงออกสบปะรดกระปอง และนาสบปะรด ตลอดจนสบปะรดแปรรปของไทยมแนวโนมเพมขนตลอดตงแต ป 2002 ถง ป 2005 โดยปรมาณการสงออกสบปะรดแปรรปทงหมดในป 2005

เทากบ 641,371ตน คดเปนมลคา 18,102.1 ลานบาท ประเทศไทยมการสงออกสบปะรด กระปองมากทสดของโลกดงนน บทความนจงมงเนนใหเหนถงลกษณะโซอปทานของอตสาหกรรมสบปะรดกระปองของไทยและประเดนปญหาทควรไดรบการแกไข เพอใหมความแขงแกรงและยงยนตอไปในอนาคต

โซอปทานอตสาหกรรมสบปะรดกระปอง อตสาหกรรมสบปะรดกระปองมความเชอมโยงกนระหวางภาคเกษตรกรรม และอตสาหกรรม โดยโซอปทานอตสาหกรรม สบปะรดประกอบเกษตรกรทมขอตกลงกบโรงงาน (Contract farming) เกษตรกร อสระ พอคาคนกลาง และโรงงานแปรรปสบปะรดกระปอง รปแบบของการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานของอตสาหกรรมสบปะรด กระปองสามารถแบงออกไดเปน 2 รปแบบ คอ การบรหารจดการโซอปทานของอตสาหกรรมขนาดกลางหรอใหญทมกระบวนการปอกและสบ สบปะรดเอง กบการบรหารจดการโซอปทานของอตสาหกรรมขนาดเลกหรอจวทรบสบปะรดทผานการปอกและสบเปนขนาดตาง ๆตามทตองการ

Suzanne Ozment และ Terry Tremwel (2007) ความกาวหนาทางเทคโนโลยและนวตกรรมทมการลดราคาตอกโลวตตชวโมง (kWh) ของการไฟฟาหมนเวยนลมสรางขนไปยงจดทมการแขงขนกบถานหน ทวโลก การผลตพลงงานลมไดเตบโตในอตราประจาปสารจาก 29%

ในชวงทผานมา 9 ปและเมอเรว ๆ นสหรฐอเมรกาเปนผนาทางโดยการตดตงความจมากขนอยางตอเนองกวาประเทศอนๆ ในโลกการลดลงของคาใชจายในการผลตพลงงานลมเปนผลมาจากการเพมขนาดของเครอง ปญหาทเกยวของกบการจดสงหนวยขนาดใหญและขนาดใหญดวยกนทมความตองการเพมขนอยางรวดเรว ไดสรางขอจากดรายแรงในหวงโซอปทาน พนททจาเปนเพอการขนสงทสมบรณกงหน 2.0 เมกะวตตประมาณ 1,500 ลกบาศกเมตร เกยวกบ 13x ปรมาณของรถพวงสามญสวนประกอบอาจมนาหนกไดถง 90 ตนและใบมดแตละใบ ยาวเกน 50 เมตรในความยาวมากถง 15 รถบรรทกขนาดใหญและผทมเฉพาะเตยงตองขนสงรถบรรทกสวนประกอบของกงหนหนงสมบรณ องคประกอบบางอยางเกนขนาดทสามารถเดนทางโดยรถไฟ ขอจากดเหลานไดทาใหการขนสงคาใชจายสงมากและใชเวลานาน ตวอยางเชนในป 2006, การขนสงทวโลกของกงหน

สำนกหอ


41

ขนาดใหญวงระหวางรอยละ 20 และ 25 ของคาใชจายรวมของกงหน Vestas ผผลตและ บรษทขนสงและไดเรมตนเพอแกไขปญหาเหลานโดยอาศยความรวมมอการขนสง Management

(CTM) CTM ไดลดจานวนแขวน อปกรณพเศษและลดคาใชจายโดยรวมของการขนสง CTM

อานวยความสะดวกในการทางานรวมกนและแบงปนขอมลระหวางการเชอมโยงของหวงโซอปทาน การเปดใชการคาดการณมเสถยรภาพมากขน CTM ม บรษท ขนสงโอกาสทจะลดจานวนเวลาทพวกเขาเรยกวางรวมทงลดเวลาในการรอคอยของผใหบรการ (Sutherland 2006) บรษท ขนสงสามารถลดคาใชจายนรวมกบหนสวนการทางานรวมกนซงจะชวยพฒนาหวงโซอปทานโดยรวมและลดคาใชจาย

พลอยพม ศลยพงษ (2550) ไดทาการศกษาวจยเพอปรบปรงประสทธภาพกระบวนการผลตโดยใชแนวคดของการจดการหวงโซอปทานสาหรบอตสาหกรรมผลตภณฑจากผง โดยทาการเกบขอมลจากผจดสงวตถดบ ผผลต และลกคา ดวยการสมภาษณเชงลกผานแนวคาถามของแนวคด Quick Scan ประกอบกบการสงเกตการดาเนนงาน ในสวนของการจดทาแบบประเมนประสทธภาพการดาเนนงานของผผลตไดใชแนวคดของตวแบบอางองการดาเนนงานโซอปทาน (Supply Chain

Operation Reference Model: SCOR Model: Version 6.1) ใหไดรปแบบกรประเมนความสามารถในการดาเนนงานภายใน อนประกอบดวยการประเมนความสามารถการดาเนนงานในดานการจดซอ (Source) การผลต (Make) การจดสง (Deliver) การประกนสนคา (Return) และการตลาด (Marketing) จากนนนาแบบประเมนไปใชในการประเมนผลการดาเนนงานกอนและหลงการปรบปรงรปแบบการดาเนนงาน นอกจากนยงใชการจาลองสถานการณประเมนผลการดาเนนงานหลงการปรบปรงอกดวย การปรบปรงการดาเนนงานไดใชแนวคดของ Collaborative Planning

Forecasting and Replenishment : CPFR เขามาสนบสนนการจดการหวงโซอปทานเพอเพมประสทธภาพกระบวนการผลต ซงมการนาเทคนคพยากรณ การวางแผนความรวมมอ และการปรบรปแบบการดาเนนงาน เขามาชวยสนบสนนการดาเนนงานในบรษทกรณศกษา จากผลการดาเนนงานพบวาหลงจากไดใชแนวคดของการจดการหวงโซอปทานแลวนน ทาใหระยะเวลานาในการสงมอบผลตภณฑใหลกคาลดลงจาก 60 วน เหลอเพยง 28 วน และผลจากการจาลอง สถานการณจากการปรบปรงการดาเนนงานมระยะเวลานาอยท 29.45 วน ผลตภณฑทตองการทาการบรรจใหมในป พ.ศ. 2548 – พ.ศ.2549 จาก 27.05% และ 13.19% ตามลาดบ ลดลงเหลอ 0% ในการประเมนผลโดยใชแบบประเมนทพฒนาขน พบวาคะแนนเฉลยจากการประเมนในแตละดานเปนดงน คอ ดานการจดซอ กระบวนการดาเนนการแบบเดมไดคะแนนเฉลยอยท 2.40 เมอปรบกระบวนการไดคะแนนเฉลยเปน 3.37 ดานการผลต กระบวนการดาเนนการแบบเดมไดคะแนนเฉลยอยท 1.38 เมอปรบกระบวนการไดคะแนนเฉลยเปน 2.86 ดานการจดสง กระบวนการ

สำนกหอ


42

ดาเนนการแบบเดมไดคะแนนเฉลยอยท 2.30 เมอปรบกระบวนการไดคะแนนเฉลยเปน 2.67 ดานการประกนสนคา กระบวนการดาเนนการแบบเดมไดคะแนนเฉลยอยท 1.50 เมอปรบกระบวนการไดคะแนนเฉลยเปน 2.10 และดานการตลาด กระบวนการดาเนนการแบบเดมไดคะแนนเฉลยอยท 2.78 เมอกระบวนการไดคะแนนเฉลยเปน 3.20 ตามลาดบ จงสงผลใหการดาเนนงานโดยรวมของบรษทกรณศกษามประสทธภาพดขนและสามารถลดระยะเวลานาได

วระพล คณทวเทพ (2552) การดาเนนธรกจทมการแขงขนกนสงขนตามความตองการของลกคาทเปลยนแปลงอยเสมอ ดงนนจงตองสามารถทจะตอบสนองตอความตองการของลกคาทหลากหลายจงไดผลกดนใหทกองคกรตองปรบตว เพอสามารถตอบสนองสภาวะดงกลาว ซงการจดสงทลาชาอาจเปนสาเหตของการขาดความนาเชอถอ โดยทหลกในการกระจายสนคาทดจะตองมการสงมอบถกเวลา ถกสถานท ถกปรมาณและถกคณภาพ เพอใหสามารถแขงขนกบคแขงไดจงจาเปนทจะตองปรบปรงและกาหนดมาตรฐานการใหบรการลกคาใหดยงขน ดงนนในงานวจยนจงนาแนวความคดโซอปทานแบบลนมาใช เพอมงเปาหมายในสรางแบบจาลองสถานการณของแบบจาลองเครองหมายกระบวนการธรกจ (Business Process Modeling Notation: BPMN) ขนมาเปนแบบจาลองพลวตของระบบ (System Dynamics Model) เพอศกษาพฤตกรรมของระบบของกระบวนการกระจายสนคาของอตสาหกรรมผลตนาผลไมพรอมดมโดยนานโยบายทไดรบการปรบปรง แปลงมาเปนแบบจาลองเครองหมายกระบวนการธรกจเพอแสดงใหเหนถงการตดสนใจและการไหลทมการเชอมโยงของขอมล ซงแสดงถงความสมพนธของการทางานในแตละกจกรรมทงหมดทมการใชทรพยากรรวมถงปจจยทกาหนดในแตละกระบวนการในโซอปทาน จากผลการพฒนาโซอปทานแบบลนทไดทาการประมวลผลของแบบจาลองพบวาเวลาในการเตมเตมสนคาโดยคาสงซอของลกคาสามารถเพมขนไดถง 29.82% ซงเกดจากเวลาการทางานสามารถเพมขน

24.40% เวลารอคอยสามารถลดลง 37.06% และตนทนสามารถลดลง 45.34% จงสรปผลทไดคอแบบจาลองเครองหมายกระบวนการธรกจและแบบจาลองพลวตของระบบสามารถทาใหเหนผลลพธของพฤตกรรมของระบบ จงชวยใหผบรหารของบรษทสามารถใชเปนเครองมอในการตดสนใจเลอกแผนการดาเนนการตามนโยบายทเหมาะสมจงนามาใชงานไดอยางเหมาะในกระบวนการทางธรกจตอไป

สรพล มะลยา (2552) ไดทาการศกษากจกรรมโลจสตกส และโซอปทานของนายางพาราสาหรบผลตภณฑถงมอยางในภาคตะวนออกของไทย เพอหาตนทนในกจการโลจสตกส ซงไดศกษากระบวนการขนสงนายางขนตงอยใน จงหวดชลบร ระยอง จนทบร และตราด สวนอตสาหกรรมผลตถงมอยางตงอยใน ชลบร และระยอง ซงมการผลตเพอสงออกเปนหลกโดยมความตองการใชนายางขนในป พ.ศ. 2551 ปรมาณ 18,563 ตน ขณะทอตสาหกรรมการผลตนายาง

สำนกหอ


43

ขนในภาคตะวนออก มนายางขนสงเขาอตสาหกรรมการผลตถงมอยาง 12,994 ตน หรอ 36.9% จากปรมาณนายางขนทผลตได 35,224 ตน สวนทเหลอ 63.1% จะสงออกและนาไปแปรรปเปนผลตภณฑยางไดแก ถงยางอนามย ยางยด ดงนนนายางขนในภาคตะวนออก จงไมเพยงพอทจะนาไปใชในการผลตถงมอยาง อตสาหกรรมถงมอยางภาคตะวนออกจงรบนายางขนจากภาคใต จงหวดสราษฎรธาน และสงขลา ปรมาณ 5,569 ตน โดยมคาขนสงนายางขนจากภาคตะวนออก 11,004,897 บาท และจากภาคใต 12,827,730 บาท รวมคาขนสงทงหมด 23,832,627 บาท เพอใหเกดการสรางมลคาเพมในอตสาหกรรมผลตถงมอยาง ในการศกษานไดคาดการปรมาณการผลตถงมอยางเพมขนในป 2557 ซงตองใชนายางขน 23,513 ตน โดยรบนายางขนจากภาคตะวนออก 14,635 ตน และจากภาคใต 8,878 ตน ซงตองมคาขนสงนายางขนภาคตะวนออก 12,394,511 บาท และจากภาคใต 20,450,110 บาท รวมคาขนสงทงหมด 32,844,621 บาท จากการวจยพบวาการเพมปรมาณการผลตถงมอยางในภาคตะวนออกทาใหตนทนการขนสงนายางเพมสงขน ซงเหนผลจากการขนสงจากภาคใต ดงนนการตงโรงงานผลตถงมอยางในภาคตะวนออกจะมตนทนโลจสตกสสงขน

สำนกหอ


44

บทท 3

วธดาเนนการศกษา

การศกษาเกยวกบ “การจดการหวงโซอปทานของสนคาเกษตรผกปลอดสารพษในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม” จะใชการเกบรวบรวมขอมลจากกลมผใหขอมลหลก เครองมอทใชในการวจย การวเคราะหขอมล ขอบเขตการศกษาในครงน จะมรายละเอยดดงตอไปน

1. กลมผใหขอมลหลก 2. การเกบรวบรวมขอมล 3. ขนตอนการรวบรวมขอมล 4. การตรวจสอบขอมล 5. เครองมอทใชในการวจย 6. ระยะเวลาในการวจย

1. กลมผใหขอมลหลก ผใหขอมลหลกเพอเปนขอมลในการศกษาครงนเปนกลมเกษตรกรผรวบรวมผลผลตท

เปนหวหนากลมจานวน 2 คน, กลมเกษตรกรผปลกผดปลอดภยจานวน 30 คน, เจาหนาทสงเสรมการเกษตร 1 คน และผประกอบการ 1 คนในเขต อาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม 2. การเกบรวบรวมขอมล

ในการศกษานมการเกบรวบรวมขอมลเพอใชในการศกษาวจย โดยจะแบงได 2 ประเภทคอ ขอมลปฐมภม และขอมลทตยภต โดยแตละขอมลจะมความแตกตางกนดงน

2.1 ขอมลปฐมภม เปนการเกบรวบรวมขอมลจากภาคสนาม จากการสงเกตพฤตกรรม และการสมภาษณในเชงลก โดยผวจยจะตองทาการศกษาและความเขาใจในแบบสมภาษณ เพอนาไปเปนตวแบบในการสมภาษณ ซงจะตองมความเขาใจในบทสมภาษณอยางถกตองกอนทจะทาการเกบขอมล ซงการดาเนนการเกบขอมลจะดาเนนการเกบขอมลโดยเขาไปในพนท และนาขอมลมาวเคราะหในเชงคณภาพ

2.2 ขอมลทตยภม เปนขอมลทผเกยวของตางๆ ไดทาการเกบรวมรวบและวเคราะหผลทไดออกมาแลว นาไปเปนขอมลประกอบในการวเคราะหผลเชงคณภาพตอไป

สำนกหอ


45

ในการวเคราะหเชงคณภาพน เปนกระบวนการวเคราะหขอมลทอยในลกษณะของขอความทเขยนบรรยายเกยวกบความร ความเขาใจ และความคดเหนของกลมผถกสมภาษณ ซงเปนขอความทไดจากแบบสอบถาม การบนทกผล การสมภาษณ และการสงเกตอยางใกลชด โดยการนาเอาขอมลมาดาเนนการตามขนตอนของการวเคราะหเชงคณภาพ ของกลมเกษตรกร และผประกอบการในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม

ผวจ ยทาการศกษาขนหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษตงแตกลมเกษตรกรทาการลงมอผลตสนคา ไปจนถงสนคาผกปลอดภยจากสารพษวางอยบนชนวางสนคาทตางประเทศ 3. ขนตอนการรวบรวมขอมล

ขนตอนการเกบรวบรวมขอมลในการศกษาครงน มดงน 3. ผวจยขอหนงสอแนะนาตวจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปกร เพอขออนญาต

และขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลการศกษาครงนแกกลมเกษตรกร ผประกอบการ และผทเกยวของในการทาวจยครงน

3.2 ตดตอประสานงานกบกลมเกษตรกรทเปนแกนนาเครอขายธรกจเกษตรในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม เพอชแจงวตถประสงค ขนตอนการดาเนนงาน และขอความรวมมอในการศกษาในครงน

3.3 เกบรวบรวมขอมลภาคสนามโดยการสงเกต สมภาษณ ในประเดนตางๆทครอบคลมการศกษาในครงน

4. การตรวจสอบขอมล

เพอตรวจสอบวาขอมลทไดมความถกตองเชอถอไดนน ผ ศกษาตองดาเนนการตรวจสอบไปพรอมๆ กบการเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมลจากการเกบขอมลภาคสนาม โดยนาขอมลดงกลาวมาตรวจสอบความนาเชอถอของขอมลดวยวธการดงน (สภางค จนทวานช, 2540)

4.1 การตรวจสอบขอมลสามเสา เพอตรวจสอบวาขอมลทไดจากการสงเกต สมภาษณ สนทนากลมมความถกตองหรอไม ดวยวธการตรวจสอบขอมลในดานเวลา สถานท และบคคล พจารณาวา ถาตางเวลา ตางสถานท แลวขอมลยงเหมอนเดมหรอไมและถาบคคลทใหขอมลเปลยนไปขอมลจะเหมอนเดมหรอไม

สำนกหอ


46

4.2 การตรวจสอบความครบถวนและคณภาพของขอมล 4.2.1 การตรวจสอบความสอดคลองกนของขอมลจากการบอกเลาจากการกระทา

โดยขอมลทเปนความคดเหนหรอทศนะของผถกสมภาษณ ซงเปนขอมลประเภททผใหขอมล ไดทาการประเมนแลววาตนเองรสกอยางไรตอหวขอทกาลงพดถง (Evaluative Data) ขอมลชนดนไดแก สภาวะทางอารมณ คานยม ทศนคต และความคดเหนของผพดตอหวขอทกาลงพดถงซงการทาการตรวจสอบขอมลทาโดยการเชอโยงระหวางการกระทาหรอพฤตกรรมกบความเหนของผพดทปรากฏวาคลองกนหรอไม และตรวจสอบถงการแสดงออกของขอมลดานน มความตองการอยางอนแอบแฝงหรอไม เชน ความอยากเอาใจผวจย ความกลวทจะมผลกระทบทไมดตอตนเอง ความตองการใหขอมลบดเบอนเปนตน

4.2.2 ตรวจความนาเชอถอของผใหขอมล ขอมลทเปนการใหรายละเอยดหรอเลาเหตการณ เพอตรวจสอบความเชอถอไดของผใหขอมล คนหาความโนมเอยงสวนตว หรออตของผใหขอมลวามการรบรตอเหตการณทกาลงใหรายละเอยดอยางไร บคลกภาพเปนอยางไร และเรองทเลาสอดคลองหรอแตกตางจากเหตการณทไดเกดขนจรงหรอไม อยางไร ดวยวธการเปรยบเทยบเรองเลาของผใหขอมลหลายๆ คนและหลายๆ ฝายทเกยวของ

4.3 ตรวจสอบอคต การตรวจสอบอคต ความลาเอยงของผวจยเปนวธการตรวจสอบความเชอถอไดของ

ขอมลทสาคญ เนองจากผทาการศกษาใชตวเองเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยจะตองตรวจสอบอคต ความลาเอยงของตนเอง เชน ความชอบ ความเกลยด ฯลฯ ทเกยงกบกลมทศกษา ตงแตเรมตนทาการศกษา ระหวางทมการพฒนาเปลยนแปลงไปในชวงตางๆ และเมอสนสดการศกษา เพอใหผลการวจยมความถกตอง ดงนนผทาการศกษาดาเนนการตรวจสอบความรสกโนมเอยงและความคดเหนของตนเองทมตอสถานทศกษาทไดบนทกไวระหวางการเกบรวบรวมขอมล เพอรกษาความเปนการของผศกษา 5. เครองมอทใชในการวจย

5.1 การสงเกตอยางใกลชด ผวจยจะทาการศกษาโดยเขาไปศกษาขนตอนของการผลต จดสง แพคเกจ กอน

สงออกใหกบลกคาอยางใกลชด เพอศกษาความเชอมโยงของหวงโซอปทานระหวางกลมเกษตรกร ผรวบรวมผลผลต ไปจนถงผสงออกสนคาผกปลอดภยวาเปนอยางไร

สำนกหอ


47

5.2. การสมภาษณ ผวจยไดเกบขอมลเกษตรกรแกนนาเครอขาย กลมผประกอบการ และผมสวน

เกยวของกบสนคาผกปลอดภยจากสารพษ ดวยการสมภาษณเชงลก โดยใชคาถามแบบปลายเปดควบคไปกบการพดคย ใหผถกสมภาษณมความรสกเปนกนเองกบผวจย โดยขอมลทใชในการสมภาษณจะเกยวกบ วธการควบคมสารพษตางๆ ขนตอนการเกบผลผลต ตลอดจนแพคเกจสงออกใหกบลกคาตางประเทศ ปญหาและอปสรรคตางๆ และขอเสนอแนะ

5.3. การจดบนทก ผทาการศกษาจะทาการจดบนทกในขณะททาการเกบขอมลโดยการสมภาษณทก

ครงโดยละเอยด เพอนาขอมลทไดไปทาการศกษาและหาวธในการปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทานระหวางบรษทผสงออกสนคาผกปลอดภย ผรวบรวมผลผลต และกลมเกษตรกรผปลกผกปลอดภย

6. ระยะเวลาในการวจย

ผวจยจะเรมทาการเกบรวบรวมขอมลตงแตเดอน ตลาคม 255 ถง เดอน มนาคม 2555 รวมระยะเวลาทงสน 6 เดอน

สำนกหอ


48

กจกรรม เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 3 เดอนท 4

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1. ศกษาขอมลเกยวกบสนคาผกปลอดภยจากสารพษ จากกลมเกษตรกร ผรวบรวม ผประกอบการในเขตตาบลกาแพงแสน อาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม

2. กาหนดรปแบบการเกบขอมล

3. ออกแบบแบบสอบถาม เพอเกบขอมลจากกลมเกษตรกร ผรวบรวม ผประกอบการ และผเกยวของทงหมด

4. สารวจภาคสนามโดยการใชแบบสอบถามและการสนทนากลม

5. วเคราะหขอมลและประเมนผลกระทบตามกลมตวแปร

6. จดทาคมอทางเทคนค

7. จดทารายงานการประเมนผล

ตารางท 2 แผนปฏบตการโครงการ (Gantt Chart)

49

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล การนาเสนอผลการวเคราะหขอมลการทาวจยเรอง “การจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม” เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของการวจย คอ 1.เพอศกษาความเชอมโยงของหวงโซอปทานระหวางกลมเกษตรกร ผรวบรวมผลผลต ไปจนถงผสงออกสนคาผกปลอดภยในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม 2.

เพอศกษาปญหาและอปสรรคทเกดขนในหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม 3.เพอหาวธปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทานของบรษทผ สงออกของสนคาผกปลอดภย จากผรวบรวมผลผลต เพอใหมการจดสงวตถดบทมคณภาพและมการสงสนคาใหตรงตอเวลา ซงทงหมดนจะทาใหเกดการปรบปรงในระบบของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ ในการศกษาในครงน ผวเคราะหไดนาขอมลจากการสมภาษณ การสงเกตอยางมสวนรวมและนาขอมลจากการสมภาษณ ไดทาการแบงไดดงน

1. ความเปนมาของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ 2. รายละเอยดผใหขอมลหลก

3. การจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ

4. ปญหาและอปสรรคของการจดการหวงโซอปทานสนคาผกปลอดภยจากสารพษ

5. แนวทางการหาวธปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภย

1. ความเปนมาของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ เรมมาจากวกฤตการณดานความปลอดภยอาหารทสรางความเดอดรอนและมความ

รนแรงทสดในรอบ10 ปของสหภาพยโรป เรมจากกรณทมการระบาดของโรคววบา (BSE) ตดตามมาดวยการปนเปอนของสารไดออกซนในอาหารสตว รวมทงกระแสความวตกกงวลในเรองการดดแปลงทางพนธกรรม (GMO) ของสวนประกอบอาหาร คณะกรรมาธการยโรป (European

Commission) จงไดดาเนนการสรปภาพรวมสถานะความปลอดภยอาหารภายในสหภาพฯ รวมทงวเคราะหความสมพนธระหวางกฎระเบยบเกยวกบสขอนามยอาหารกบภาวะความปลอดภยอาหารในสหภาพฯ เพอดาเนนการปรบปรงและสรางระบบทสามารถประกนความปลอดภยใหกบผบรโภคไดอยางมประสทธภาพ และมความชดเจนเพยงพอทจะนาไปใชเปนหลกปฏบตทเปนมาตรฐานกลางสาหรบประเทศสมาชกสหภาพฯ ทกประเทศ โดยไดเสนอนโยบายดาเนนการในรป

สำนกหอ


50

เอกสารสมดปกขาวความปลอดภยอาหาร (White Paper) ขนเมอเดอนมกราคม 2543 ทาใหบรษทผ สงออก นากฎระเบยบมาใชกบการผลตสนคาผกปลอดภยเพอสามารถสงสนคาไปขายในตลาดตางประเทศได ทาใหเกดมาตรฐานการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบพช (Good Agricultural Practice : GAP) ทาใหกลมผสงออกตองรวมมอกบ หวหนากลมเกษตรกร เพอเผยแพรมาตรฐาน GAP ใหเกษตรกรไดปฏบตตามระเบยบ เพอใหผลผลตทสามารถขายใหกบผบรโภคในตางประเทศได โดยบรษทผสงออกทผวจยใชเปนกรณศกษาคอ บรษท กาแพงแสนคอมเมอรเชยล จากด ไดรวมมอกบทางมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสน แปลขอกาหนดของ GAP ใหเปนภาษาไทย เพอถายทอดความร และขอกาหนดตางๆ ใหกบกลมเกษตรกรไดปฏบต นบเปนการนาระบบมาตรฐาน GAP เขามาใชในประเทศไทยทาใหสนคาทผลตไดมมาตรฐาน และเปนการเพมมลคาของสนคาใหมากยงขนดวย

เมอเกดขอกาหนดในการผลตอาหารปลอดภย ทาใหผสงออกรเรมสรางกลมเกษตรกรผผลตผกปลอดภยใหไดตามมาตรฐาน GAP จงเกดระบบ Contract Farming โดยกลมเกษตรกรกลมแรกเกดทอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม สนคาทผลตไดคอ ผกบง หนอไมฝรง ขาวโพดฝกออน เปนตน โดยทางบรษทจดพนกงานรวมกบอาจารยในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ออกใหความรแกกลมเกษตรกร เพอใหเกดความเขาใจในกระบวนการผลตอาหารปลอดภย โดยทางบรษทไดจดสงพนกงานเขามาชวยกลมเกษตรกรวางแผนการผลตใหสามารถผลตสนคาไดเพยงพอกบความตองการของผบรโภค ผสงออกมวธในการวางแผนการผลตสนคาผกปลอดภย โดยใชสถตยอดขายสนคาในปทผานมาอางองการวางแผนการผลตใหสอดคลองกบความตองการของผบรโภค เพอลดการเกดปญหาสนคาขาดตลาดและสนคาลนตลาด

ผวจยเลอกอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม เปนทศกษาระบบการจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ เนองมากจากในพนทอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม เปนพนทเกษตรกรรมเปนสวนใหญ มบรษทผสงออกผกปลอดภยจากสารพษหลายราย จากกรณศกษา บรษท กาแพงแสนคอมเมอรเชยล จากด เปนบรษททมการสงออกสนคาปลอดภยจากสารพษมายาวนาน มระบบบการจดการทนาสนใจ

2. รายละเอยดผใหขอมลหลก ผใหขอมลหลกเปนผบรหารของบรษท เอ จากด (นามสมมต) เปนบรษททดาเนนธรกจ

สงออกสนคาผก ผลไมปลอดภยจากสารพษในอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม โดยเรมกอตง

สำนกหอ


51

เมอป 2536 เรมดาเนนธรกจจากการคดและ บรรจผก ผลไมสดทมคณภาพเพอการสงออก โดยบรษทตงเปนศนยกลางการสงออกหนอไมฝรง และขาวโพดออนทสาคญ รวมถงผกผลไมเกรด A

อกหลายประเภท เชน มะมวง สมสายนาผง กระเพรา โหระพา ผกบงจน ถวฝกยาว ตะไคร บวบ พรกเปนตน บรษทฯ ดาเนนธรกจภายใตนโยบายการคา ทมงเนนคณภาพ โดยใหความสาคญ กบมาตรฐานการตรวจสอบความสะอาด กอนการสงออก เพอความสด สะอาด ถกหลกอนามย รวมถงการตรวจสอบในหองกกเชอโรค เพอใหแนใจวาผลผลตจะปราศจากเชอโรคและแมลง กอนทจะทาการสงตอไป

สมาชกกลมเกษตรกรในเครอขายทเปน Contract Farm รวม 25 กลม มกลมเกษตรกร (ลกไร) กวา 4,500 ราย โดยมการพฒนาระบบ Supply Chain อยตลอดเวลา

บรษทฯ มปรมาณการสงออกประมาณ 200 ตน/เดอน ไปยงประเทศในแถบภมภาคยโรป เชน องกฤษ สวสเซอรแลนด เนเธอรแลนด ฝรงเศส และขยายไปสประเทศแถบเอเชย เชน ญปน และไตหวน รวมถงการทาตลาดภายในประเทศดวย การสงผลตผล เขาไปในซปเปอรมารเกต

ตามหางสรรพสนคาชนนาตางๆ ปจจบน บรษทฯ มพนกงานประมาณ 180 คน ดงนน การพฒนาทรพยากรบคคล ดวย

การจดหาสวสดการสงอานวย ความสะดวก รวมถงการอบรมตางๆ เปนไปอยางสมาเสมอและตอเนอง การอบรม การปองกนอคคภย และการรวมมอ การจดฝกอบรมทงภายในและภายนอก เพอเสรมสรางและพฒนาทกษะ ความร ความสามารถของพนกงาน นอกจากนทางบรษทเองยงไดมการจดสรรพนกงานคอยใหความรความเขาใจในระบบการปลกพชผกใหไดตามมาตรฐาน GAP ซงนอกจากจะทาใหบรษทมผลผลตเพอขายใหกบลกคา กลมเกษตรกรยงมรายไดจากการผลตอกดวย

3. การจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ

3.1 จดเรมตนของหวงโซอปทานสนคาผกปลอดภยจากสารพษ เรมตนจากเรมจากบรษทผสงออกนาสถตยอดขายของปทผานมา ทาการวเคราะหแนวโนมตลาดวามอตราการเตบโตของความตองการเทาใด แลวนายอดขายทคาดการณไวมาวางแผนการผลต โดยพจารณาจากศกยภาพของผรวบรวมผลผลต (Supplier) แตละรายวามความสามารถในการผลตเทาไหร บรษทจะ

สำนกหอ


52

กระจายการผลตไปยงผรวบรวมผลผลตรายนนๆ ตามศกยภาพในการผลต กาหนดปรมาณการรบซอ และประเมนความสามารถในการผลตสนคา ใหเพยงพอกบความตองการของลกคา

รปท 8 การจดการหวงโซอปทานของบรษทผสงออก

3.2 การจดการหวงโซอปทานของผรวบรวมผลผลต โดยเมอผรวบรวมผลผลตทาการรบคาสงซอจากผสงออกมาวางแผนการผลตสนคาใหกบกลมเกษตรกรใหไดปรมาณทตองการ และคดเลอกเกษตรกรลกไรเพอทาการมอบหมายการผลตผกปลอดภยแตละชนด ซงแตละประเภทสนคาจะมระยเวลาในการผลตทแตกตางกน

รปท 9 การจดการหวงโซอปทานของผรวบรวมผลผลต (Supplier)

3.3 การจดการหวงโซอปทานของเกษตรกร หลงจากทเกษตรกรไดรบคาสงซอจากผรวบรวมผลผลตแลว เกษตรกรจะเรมทาการผลตสนคาผกปลอดภย ซงแตละชนดจะมระยะเวลาในการผลตทแตกตางกน และเมอมผลผลตแลว เกษตรกรแตละรายจะทาการเกบเกยวผลผลต รวมรวมสนคามาสงใหกบผรวบรวมผลผลตเพอทาการคดเกรดสนคากอนสงใหกบบรษทผ สงออกตอไป

รปท 10 การจดการหวงโซอปทานของเกษตรกร

บรษทผสงออก พยากรณยอดขาย วางแผนการผลต สงคาสงซอ ไปยงผ รวบรวมผลผลต

ผรวบรวมผลผลตรบคาสงซอ

วางแผนการผลตใหไดตามความตองการ

มอบหมายคาสงซอไปยงเกษตรกรแตละราย เพอทา

การผลต

เกษตรกรลงมอผลตสนคา

เกบผลผลตสนคา รวบรวมสนคาไปใหผรวบรวมผลผลต

53

3.4 หลงจากทผรวบรวมผลผลตไดทาการรวบรวมผลผลตแลว จะนาผลผลตทไดจดสงใหกบบรษทผสงออก บรษทจะทาการคดเกรดและแพคกงผลผลตทได และจดสงใหกบผบรโภคอกท โดยระยะเวลาในการดาเนนการตงแตเกบเกยวผลผลตไปจนถงสนคาขนวางบนชน ซงระยะเวลาทงหมดรวมไมเกน 60 ชวโมง

ตารางท ตารางการแสดงระยะเวลาในการจดสงผลตภณฑของบรษท

6:00 AM 6:00 PM 7:00 AM 3:00 PM 9:00 PM 9:00 AM

เกบเกยว โรงงานรบวตถดบเกบหองเยน

คดเกรดและแพคกง

รอขนเครอง บน สนคาขนชน

12 hr. 13 hr. 8 hr. 6 hr. 12 hr. 6 hr.

จากความสมพนธของหวงโซอปทานสนคาผกปลอดภยแตละชวงจะเหนไดวา ในแตและหวงโซจะมความเชอมโยงถงกน

รปท 1 แสดงรปแบบการดาเนนงานหวงโซอปทาน ตวแบบจาลอง SCOR

การออกแบบการจดการหวงโซอปทาน จากการศกษาสภาพการดาเนนงานภายในกลมบรษทผสงออก โดยทาการออกแบบหวง

โซอปทานทเกยวของกบการผลตทงหมด และลกษณะการดาเนนงานภายในของหวงโซอปทาน ตงแตรบคาสงซอจากลกคา ตลอดจนสงสนคาใหกบลกคา

แผน

Deliver Deliver Source

Source Make Deliver Make Deliver

Source Make Source

Return Return Deliver Return Return Return Return Return

บรษท Supplier ผขนสง ผบรโภค เกษตรกร

54

รปท 2 แสดงลกษณะการดาเนนงานภายในหวงโซอปทาน

หลงจากทไดเกบรวบรวมขอมลจากการสมภาษณเชงลก ผจดสงวตถดบ ผผลต และลกคากรณศกษาบรษท กาแพงแสนคอมเมอรเชยล จากด ทกอใหเกดการดาเนนการจดการหวงโซอปทานทมประสทธภาพ โดยมการวางแผนงานอยางเปนระบบ ซงวธการทจะใชแกปญหาการดาเนนการจดการหวงโซอปทานคอ การนาแบบจาลอง SCOR หรอแบบจาลองโซอปทานเปนเครองมอทจะชวยในการเรมตนการพฒนาโซอปทาน เพราะแบบจาลอง SCOR ถกพฒนาขนมาเพอใชอธบายลกษณะ และแสดงใหเหนถงกจกรรมทางธรกจในโซอปทานทงหมด ทเกยวของกบการตอบสนองความพงพอใจของลกคา ชวยแกปญหาการขาดภาษามาตรฐานและกรอบการทางาน(Framework) เดยวกนในการพฒนาและปรบปรงโซอปทาน เขามาชวยในการจดการหวงโซอปทาน เมอพบจดการดาเนนงานททาใหการดาเนนการจดการหวงโซอปทานทไมมประสทธภาพแลว กจะหาวธการหรอเทคนคตางๆ เขามาชวยแกไขและปรบปรงในจดนนๆ เพอใหเกดการดาเนนงานทดขน

รบคาสงซอจากลกคา

ผกปลอดภยจากสารพษ

ปลก เกบเกยว

สงผลผลตให

คดแยกเกรดผลผลต

สงผลผลต เกบผลผลตเขาหองเยน

สงสนคาขนเครองบน

บรษทผสงออก

พยากรณยอดขาย

วางแผนการผลต

ผรวบรวมผลผลต

สงคาสงซอ




มอบหมายการผลต

แพคกงรอสงใหกบ

สนคาวางบนชนเตรยมขายใหกบผบรโภค

55

การจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภย โดยใชตวแบบจาลอง SCOR ซงถกสรางขนบนพนฐานของกระบวนการจดการทงหมด 5 กระบวนการคอ

1. การวางแผน (Plan) ในสวนองคประกอบของการวางแผนน จะเปนการวางแผนในการดาเนนการ

จดการหวงโซอปทานทงหมด โดยมกระบวนการดงน

1.1 การวางแผนโซอปทาน (Plan Supply Chain) บรษทกาหนดกจกรรมในการดาเนนงานในสวนของการวางแผนการผลตใหหวงโซอปทานนนดาเนนไปอยางราบรน โดยการใชระบบ Contract Farming ในการกาหนดจานวนผผลตวตถดบใหเพยงพอกบความตองการขายของบรษท และเพอใหบรษทแนใจวาจะมผลผลตสงใหลกคาแนนอน การขนสงบรษทใชการระบบ

MIS เพอใชในการตรวจสอบหาทมาของผลตภณฑโดยใชระบบบารโคต และยงสามารถทาใหรถงปรมาณสนคาทมอยดวย การพฒนาผลตภณฑใหตอบสนองความตองการของผบรโภคและการพฒนาบรรจภณฑ ใหสามารถยดระยะเวลาในการคงสภาพของสนคาผกปลอดภยใหม วงจรชวตนานขน และการสมตวอยางเพอตรวจสอบความปลอดภยของสนคาทกครงกอนจดสง การทาสญญากบรถทใชในการขนสง ใหดาเนนการแกไขหากเกดเหตขดของในทนท

1.2 การวางแผนการจดซอจดหา (Plan Source) จากการทบรษทใชระบบ Contract

Farming ในการกาหนดจานวนผผลตทตองสงผลผลตมาขายใหกบโรงงานทาใหการวางแผนในดานนสามารถดาเนนงานไดอยางราบรน มวตถดบเพยงพอกบยอดขายตลอดเวลา

1.3 การวางแผนการผลต (Plan Make) บรษทวางแผนการผลตโดยอาศยขอมลจาก สถตยอดขายในปทผานมาประกอบกบการตงเปาหมายในการเตบโตของธรกจ โดยปกต จะตง G/R

อยท 15% ของปทผานมา เปนเกณฑในการกาหนดปรมาณความตองการผลผลตไปยงผรวบรวมผลผลตแตละรายเพอแจงไปยงเกษตรกรโดยพจารณาจากความสามารถในการผลตของกลมเกษตรกรทเปนสมาชก

1.4 การวางแผนการจดสง (Plan Delivery) เนองจากผ บรหารของบรษทมประสบการณในดานการบรหารธรกจดานสายการบน และโลจสตก มากอน ทาใหบรษทสามารถวางแผนการจดสงโดยรบประกนระยะเวลาในการเกบเกยวจนถงขนตอนการขนชนภายใน 60

ชวโมง อกทงบรษทยงมการพฒนาบรรจภณฑใหเหมาะสมและสามารถจดวางในคารโกไดอยางคมคา

1.5 การวางแผนการสงคน (Plan Return) ในกรณทเกดการคนสนคา เนองจากผลตภณฑทสงออกทงหมดเปนอาหารจงมขอจากดในเรองระยะเวลาการเกบรกษา หากเกดปญหา

สำนกหอ


56

ไมวาจะเปนการตรวจพบสารปนเปอนทปนมาในผลผลต การตรวจพบแมลง หรอผลผลตทไมไดตามมาตรฐานของคคาบรษทยนดใหลกคาเผาทาลายสนคาไดเลย เนองจากคาจดสงสนคาในแตละเทยวนนมราคาสง แตในทกครงกอนจะมการจดสงสนคาใหกบลกคาบรษทจะม QA เจาหนาทสมตรวจสอบความปลอดภยของผลผลตทกครงกอนสงออก

ทงนจะเหนไดวาในกระบวนการวางแผนตามแบบจาลอง SCOR ของบรษทนนครอบคลมทงหวงโซของการผลตสนคาผกปลอดภย ตงแตการผลตจนถงการจดวางขนชนของสนคา โดยบรษทสามารถรบประกนกบลกคาไดวา สนคาจะถกจดสง และวางขนชนภายใน 60

ชวโมง ซงถอวาเปนจดแขงในการดาเนนงานของบรษท จะเหนไดวาเปนการวางแผนครอบคลมการดาเนนการทกอยางในการจดการหวงโซอปทาน จากการศกษาขอมลจากการสมภาษณเชงลกของบรษท สวนใหญจะมการวางแผนการทางานอยางเปนระบบ ตงแตการสงการไปยงผรวบรวมผลผลต เพอใหผรวบรวมผลผลตมอบหมายใหกลมเกษตรกรเปนผผลตผกปลอดภย โดยมการแบงหนาทการทางานออกเปนแผนก เพอใหกระบวนการทงหมดมความเชอมโยงกนกน และทาใหมความรวดเรวในการทางาน

2. การจดซอจดหา (Source) จากกรณศกษา บรษท มการจดซอจดหา จากการให โควตา กบผรวบรวมผลผลตแต

ละรายโดยพจารณาปรมาณการสงซอจากความสามารถในกาลงการผลตของลกไรทผรวบรวมผลผลตนนดแลอย ไมมกาหนดเปนลายลกษณอกษร หรอทาสญญา แตจะใชการสงแบบปากเปลาจากเจาหนาทฝายฟารมทดแลเรองวตถดบ ซงผรวบรวมผลผลตของบรษทกไววางใจ และเชอใจเนองจากมการซอขายกนมานาน โดยทบรษทใชการประมาณการยอดสงซอจากสถตยอดขายของปกอนหนา มาประมาณการยอดจดซอจดหา และสงไปยงผรวบรวมผลผลต เพอใหผรวบรวมผลผลตทราบถงชนดสนคาทตองจดหาหรอผลต เพอใหเพยงพอกบความตองการของบรษท ในดารการจดซอบรรจภณฑซงเปนความร (Know How) ของบรษทในการคดคนบรรจภณฑทชวยยดระยะเวลาอายของผลตใหสามารถเกบและคงคณภาพไดนานขน บรษทจะสงผผลตทบรษทวาจางในคราวละมากๆ เพอเปนการประหยดตนทน และลดการเกดปญหาไมมกลองหรอบรรจภณฑใชในกระบวนการบรรจ (Packing)

สำนกหอ


57

3. การผลต (Make) ในสวนของการผลต จากกรณศกษา บรษท กาแพงแสนคอมเมอรเชยล จากด ใช

การประมาณการผลผลตทไดจากการใชสถตยอดขายจากปกอนหนา มาทาการวางแผนการผลตใหกบผรวบรวมผลผลต ซงขนตอนนทางผรวบรวมผลผลตจะตองมอบหมายใหเกษตรกรในเครอขายทาการผลตสนคา เพอใหไดปรมาณตามทบรษทตองการ โดยในสวนของการผลตจะมปจจยททาใหผลผลตทไดไมเพยงพอกบความตองการของบรษท

4. การขนสง (Delivery) จากกรณศกษาบรษท กาแพงแสนคอมเมอรเชยล จากด มการจดการระบบขนสง

โดยการมอบหมายใหผรวบรวมผลผลตเปนผรวบรวมผลผลตจากเกษตรกร โดยทาการคดแยกผลผลตตามขนาดตางๆ ในเบองตน และจดสงใหกบบรษท เพอทาการเชคสอบผลผลตใหไดมาตรฐาน จากนนทาการบรรจผลผลตลงบรรจภณฑ และจดเกบใสกลองสเหลยมเกบไวในหองเยนประมาณ 6-8 ชวโมง เพอรกษาความสดของผลตภณฑ กอนจดสงผลตภณฑทงหมดไปยงเครองบนอกตอหนง ซงระยะเวลาตงแตการเกบเกยวผลผลต ไปจนถงผลตภณฑวางบนชนสนคาทตางประเทศ จะใชเวลาไมเกน 60 ชวโมง ทาใหผลตภณฑทไดคงความสดใหมอย

5. การสงคน (Return) การสงคน เปนสวนหนงของระบบโลจสตกสแบบยอนกลบ ซงเปนกระบวนการใน

การขนยายสนคากลบจากจดปลายทางของหวงโซอปทานเพอนาไปใชประโยชน หรอหมายรวมถงการนาภาชนะเปลาหรอวสดของบรรจภณฑกลบมาใชใหม แตอาจรวมถงการนาสนคากลบมาถอดชนสวน และแปรรปใหมเพอสรางมลคาใหมากขน นอกจากนระบบโลจสตกสแบบยอนกลบยงครอบคลมถงการรบคนสนคาในกรณทสนคาไมตรงตามความตองการ สนคามความเสยหาย หรอสนคาเกน เนองจากกรณศกษา บรษท กาแพงแสนคอมเมอรเชยล จากด มการวางแผนการผลตจากการใชสถตการสงซอจากปกอนหนามาวางแผนการผลต ทาใหปญหาสนคาเกนเกดขนไมมาก โดยมากผลตภณฑทมมากเกนจะมาจากการทคคาไมมการสงซอสนคาเพมหรอ หยดการสงซอสนคา ซงสาเหตสวนใหญเกดจากการผลตผกปลอดภยไมผานมาตรฐาน GAP หรอการเกดโรคระบาด ซงจะสงผลกระทบตอบรษทโดยตรง จะไมมการสงคนสนคากลบมายงบรษท เนองจากผลตภณฑมอายคอนขางสน

สำนกหอ


58

4. ปญหาและอปสรรคทเกดขนในหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ 4.1 ขอจากดของผลตภณฑของอายผลตภณฑทสน สนคาทอยในกลมของอาหารสด จะ

มอายผลตภณฑสนกวาอาหารทแปรรปแลว หากผลผลตมการสงมาถงบรษทแลว จะตองรบทาการคดเกรด และบรรจผลผลตลงในผลตภณฑภายในระบะเวลาทจากดทนท หากใชระยะเวลานานเกนไป จะทาใหผลผลตเกดการเสยหายได จงเปนปญหาใหญของผผลตทจะตองมการวางแผนกระบวนการผลตใหด รวดเรว และจดสงใหทนเวลาของอายผลตภณฑ

4.2 ปจจยทไมสามารถควบคมได ไดแก

4.2.1 สภาพภมอากาศ พชแตละชนดชอบลกษณะภมอากาศทแตกตางกนและเจรญเตบโตไดดแตกตางกนตามฤดกาล กลมเกษตรกรในพนทจะปลกพชชนดเดมๆ คอผกบง หนอไมฝรง กระเพรา และโหระพา กเชนเดยวกน สภาพภมอากาศจงเปนปจจยภายนอกทสงผลกระทบตอกระบวนการผลตของเกษตรกร เชนหากสภาพอากาศหนาว พชจะไมเจรญเตบโต หรอเตบโตชา ทาใหผลผลตมไมเพยงพอตอความตองการของบรษท

4.2.2 การเกดโรคระบาดในพช เชอโรคตางๆ ทาใหเกดความเสยหายกบผลผลตของเกษตรกร ซงยากแกการควบคมและบารงรกษาผลผลตใหไดคณภาพตามทบรษทกาหนด และยงเปนสาเหตทาใหกลมเกษตรกรจาเปนตองใชสารเคมบางชนด ทาการปองกนเชอโรคตางๆ เพอปองกนไมใหเกดโรคระบาดกระจายไปยงแปลงอนๆ ในพนทเขตใกลเคยงกน แตพฤตกรรมการใชสารเคมเหลานนเกษตรกรจะถกควบคมดวยมาตรฐาน GAP และเกษตรกรเองไมสามารถหาซอสารเคมตางๆมาฉดพนเองได จะตองใชสารเคมทไดรบอนญาตใหใชเทานน หากเกษตรกรเองมการใชสารเคมชนดทไมเปนไปตามมาตรฐาน GAP หรอมการใชสารเคมเกนขนาด จะทาใหผลผลตทไดไมสามารถนามาผลตเพอสงขายใหกบลกคาได และทาใหเกดการเสยหายในทสด

4.2.3 ศตรพช เปนสงทหลกเลยงไมไดเชนเดยวกนเพราะพนทททาการเกษตร สวนใหญจะเปนพนทโลง การคกคามของแมลงศตรพชชนดตางๆ จงเปนอกปญหาหนงของการผลตผกปลอดภย ศตรพชในทนเชน หนอน ดวงเตา มดแดง ไสเดอนฝอย เชอรา ไวรส เปนตน ศตรพชเหลานนจะสงผลตอผลผลตของเกษตรกร เชนแมลงกดกนใบทาใหเปนร ผกไมสวยกจะถกคดทง เปนสาเหตใหปรมาณผลผลตไมไดตามความตองการ

4.3 ปจจยภายในเปนปญหาและอปสรรคทมาจากคนและสงทอยภายในองคกร

4.3.1 กลมเกษตรกรมการศกษานอยทเปนสมาชก สวนใหญจบการศกษาในระดบประถมศกษา มศกยภาพแคอานออก เขยนได ภาษาองกฤษหรอภาษาตางประเทศสวนใหญจะไมสามารถอานได ในการผลตผกปลอดภยจากสารพษถอเปนความรใหมของเกษตรกร เพราะกลมเกษตรกรจะเคยชนกบวถชวตการผลตแบบเดมๆ ทตองพงสารเคม ยาฆาแมลง ยากาจดวชพช ทาง

สำนกหอ


59

บรษทจงตองมการจดเจาหนาทคอยใหความรกบเกษตรกร เพอใหเกษตรกรสามารถผลตผกปลอดภยใหไดตามมาตรฐาน GAP

4.3.2 การมจตสานกในการผลตสนคาใหไดตามมาตรฐาน ถอเปนสวนทสาคญในการผลตผกปลอดภย เกษตรกรสวนใหญยงมคานยมในการผลตแบบเดมคอ หากเกดโรคระบาดในพชกจะแกปญหาโดยการฉดยาเพอทาลายหรอหยดยงการเกดโรค โดยไมคานงวาสารเคมหรอยาทใชนน มผลอยางไร

4.3.3 ความซอสตยของเกษตรกร เนองจากในภาวะปจจบนมการแขงขนในเชงธรกจสงทาใหเมอกลมเกษตรกรมผลผลตทตลาดมความตองการสง จะมพอคาเรเขามาตดตอโดยเสนอใหราคาทสงกวาราคาประกนของทางบรษท เกษตรจะนาผลผลตทผลตไดแบงขายใหกบพอคาเรทใหราคาสงกวา แทนทจะขายใหกบผรวบรวมผลผลตตามทตกลงกนไว

4.3.4 การกดกนทางการคา ดวยขอจากดของคณภาพหรอมาตรฐานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษจะมขอจากดในการผลตทงมาตรฐาน Europe GAP, Global GAP ซงหากประเทศทนาเขาสนคาตรวจพบสารปนเปอน หรอสารพษตกคางในผลผลต กจะทาการปฎเสธสนคาชนดนนๆ และหามนาเขาสนคาจากประเทศทตรวจพบสารปนเปอนมาขายใหกบผบรโภคในประเทศของตนทนท โดยไมไดหามนาเขาเฉพาะบรษทใดบรษทหนงทประเทศคคาตรวจเจอ จงถอเปนอปสรรคสาคญในการทาการคาในการสงออกสนคาเกษตรของบรษททมคณภาพ เพราะถกเหมารวมไปในกลมประเทศทหามนาเขาแลวจงเปนการสญเสยโอกาสทางการคาในการทากาไรซงถอเปนปญหาทมความสาคญมาก บรษทจงหนมาทาการคาภายในประเทศเพมมากขน โดยวางตาแหนงผลตภณฑของตนเองอยในตาแหนง กลมลกคา High End ทมกาลงซอมาก และกลมทมพฤตกรรมการบรโภคแบบรกสขภาพ เพอเปนการบรรเทาปญหาในเรองการทายอดขายลงไปได แตผลตอบแทนทไดรบกลดลงตามไปดวยเนองการการขายสนคาภายในประเทศนน บรษทไมสามารถกาหนดราคาขายไดสงเหมอนอยางเชนการสงออก

5. แนวทางการหาวธปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภย จากผลการศกษาการจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ โดยใช

เครองมอแบบจาลอง SCOR ผวจยพบวา บรษทมการจดการหวงโซอปทานอยในเกณฑทดอยแลว และผวจยไดหาวธปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทานใหมประสทธภาพมากขน โดยใชการบรหารแบบทวทงองค (TQM) เปนเครองมอในการปรบปรงสายสมพนธ โดยมขนตอนดงน

สำนกหอ


60

ขนตอนท 1 คดเลอกและแตงตงผรบผดชอบในการพฒนาคณภาพองคกร

ทาการคดเลอกจากผบรหารระดบสงทมอานาจและไดรบการยอมรบจากพนกงาน ซงเปนบคคลทสามารถปฏบตงานไดอยางเตมเวลาสามารถตดตาม ตรวจสอบ ประเมนผลและแกไขปญหาไดอยางใกลชด และสามารถจดตงทมงานโดยประกอบดวยพนกงานจากทกฝายเพอใหสามารถสนบสนนการปฏบตการได

ขนตอนท 2 วางแผนปฏบตงาน ผบรหารและทมงานตองรวมกนกาหนดวสยทศน นโยบายและกลยทธดานคณภาพใน

การทางาน เพอใชในการกาหนดแผนทงระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาว โดยมหนาทดงตอไปน

2.1 สอสารและสรางความเขาใจพนฐาน ใหกบสมาชกทกคนในองคกรเปนการกระตนการมสวนรวมในการนา TQM ไปปฏบตโดยการประชาสมพนธ การฝกอบรมและการสมมนาเชงปฏบตการ เปนตน

2.2 พฒนาผนาและสรางทมงาน โดยการฝกอบรมและพฒนาทกษะและความสามารถในการทา TQM

ตารางท ตารางฝกอบรม ระดบ วตถประสงคการศกษา สถานท หลกสตร ผเขาฝกอบรม ผบรหาร เพอพฒนาศกยภาพใน

การบรหารงาน -สถาบนฝกอบรม มลต สมารท

- ศนยพฒนากลยทธทางธรกจ Strategic

หลกสตรเสรมทกษะการบรหาร และ การจดการ - EQ เพอชวต และ การทางาน

- การวางแผนสความสาเรจ

- หลกสตรการบรหารโลจสตกสสมยใหม - หลกสตรเทคนคการบรหารเวลาอยางมประสทธภาพ - หลกสตรการปรบเปลยนกระบวนการบรหารเพอเพมขดความสามารถทางการแขงขน

4

61

ตารางท 4 ตารางฝกอบรม (ตอ)

ระดบ วตถประสงคการศกษา สถานท หลกสตร ผเขาฝกอบรม ผจดการแผนกตาง ๆ

เพอเสรมสรางประสทธภาพในการ

ปฏบตงาน

- สถาบนฝกอบรม มลต สมารท

- ศนยพฒนากลยทธทางธรกจ Strategic

หลกสตรดานการพฒนาทรพยากรบคคล - การพฒนาระบบงานธรการสมยใหม - การพฒนาองคกรดวยระบบพนกงานสมพนธ - การสรางจตสานกในการพฒนางานและองคกร

หลกสตรเสรมทกษะทางการตลาดและบรการ - ขายอยางไรใหประทบใจลกคา หลกสตรเสรมทกษะในการสรางทมงาน

- มนษยสมพนธและการสรางทมงาน

- หลกสตรจตวทยาการบรหารและการจงใจลกนอง

- หลกสตรศลปะการเปนหวหนางาน - หลกสตรการบรหารความเครยด

- หลกสตรการพฒนาการคดเชงระบบเพอการตดสนใจ

- กลยทธการทาการตลาดเฉพาะพนท เพอเพมยอดขาย

25

พนกงานทวไป

เพอเสรมสรางความสมพนธของ

พนกงานภายในบรษท

ภายใน - การพฒนาทมงานเพอความสาเรจ โดยกจกรรมกฬาสเชอมความสมพนธ

พนกงานทงหมด

พนกงานใหม

เพอเสรมสรางฝมอแรงงานใหแกพนกงาน

ใหม

ภายใน - เสรมสรางการเรยนรทกษะการปฏบตงานตามสายงาน จากพนกงานทมความเชยวชาญ

พนกงานใหม

2.3 ความรและทกษะทางเทคนคในการบรหารคณภาพเชงสถต โดยการฝกอบรมและการสมมนาเชงปฏบตการ (work shop)

2.4 ปลกฝงวฒนธรรมการบรหารจดการทวทงองคกร (TQM) โดยการสรางความผกพนและการมสวนรวมในองคกรการใหบรการและการใหความสาคญกบลกคา การคดอยางเปนระบบ ความกลาตดสนใจและการรบผดชอบ และการใหความสาคญกบคณภาพลงในจตใจของพนกงานของบรษททกคน

2.5 การจดทาระบบเอกสาร ทเปนระบบงายตอการใชงานตรวจสอบงายและสามารถแกไขไดอยางมประสทธภาพ ทงนมการใชโปรแกรมสาเรจรปเขามาชวยในการจดการ เชน SAP

เปนตน

2.6 ปรบโครงสรางและระบบงาน ใหทกสวนมความสอดคลองเหมาะสม ยดหยน สามารถทาการตดสนใจและดาเนนงานอยางมระบบมประสทธภาพสงขน

62

2.7 เปลยนระบบประเมนผลและการใหรางวล มการสงเสรมประเมนผลการดาเนนงานแบบเปนทม คอมการสนบสนนการใหรางวลเปนทมแทนทจะใหเปนรายบคคลเพอสงเสรมใหคนรจกการทางานเปนทม และผลทไดจะทาใหคณภาพการดาเนนงานรวมขององคกรสงขน

ขนตอนท 3 ดาเนนการ

ผบรหารจะตองตนตวกบปญหาและพรอมทจะรบผดชอบในสงทเกดขน และเปดโอกาสใหผเกยวของไดมสวนรวม โดยการคดและวเคราะหอยางมระบบตามทไดวางแผนไว

ขนตอนท 4 ตดตาม ตรวจสอบ ประเมน และแกไข

ใหเปนไปตามเปาหมาย โดยการนาหลกของ Benchmarking ซงจะไมพอใจและยดตดอยกบความสาเรจนนตลอดไปแตจะตองมงมนทจะปรบปรงและเปลยนแปลงอยางตอเนองและสมาเสมอ

จากขนตอนในการใชการบรหารการจดการทวทงองคกร (TQM) เปนเครองมอในการปรบปรงสายสมพนธการจดการหวงโซอปทาน ทาใหผวจยทราบถงขนตอนในหวงโซอปทานสนคาผกปลอดภยและสามารถปรบปรงสายสมพนธและสามารถลดระยะเวลาในการดาเนนงานในแตละชวงของหวงโซอปทานลงได โดยการวางแผนการเกบเกยวผลผลตใหแกเกษตรกรใหม โดยการเรงใหเกษตรกรเกบเกยวผลผลตในชวงเชา และใหขนสงใหกบผรวบรวมผลผลตภายในเทยงวน ซงทางบรษทผสงออกจะตองการการประชาสมพนธใหกบผรวบรวมผลผลตแจงกบกลมเกษตรกร และสามารถปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทานระหวางกลมเกษตรกร ผรวบรวมผลผลต และบรษทผสงออก ซงทาใหผวจยสามารถสรปหวงโซอปทานไดใหม โดยสามารถรบประกนการจดสงสนคาใหกบผบรโภคภายในระยะเวลาไมเกน 50 ชวโมง ดงรป

ตารางท ตารางการแสดงระยะเวลาในการจดสงผลตภณฑของบรษทหลงจากทไดมการปรบปรง

สายสมพนธ

6.00 A.M. 1.00 P.M. 7.00 P.M. 5.00 A.M. 11.00 P.M. 11.00 A.M.

เกบเกยว คดเกรด

และแพคกง เกบเขาหองเยน รอขนเครอง บน สนคาขนชน

7 hr. 6 hr. 10 hr. 6 hr. 12. 6 hr.

63

หลงจากมการปรบเปลยนระยะเวลาในการเกบเกยวของกลมเกษตรกร และพฒนาพนกงานคดแยกผลผลตใหมความชานาญมากยงขน พบวาจากการใชการบรหารจดการทวทงองคกร (TQM) เปนเครองมอในการปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทาน มปจจยทสงผลใหเกดความสาเรจในการปรบปรงสายสมพนธประกอบไปดวย ความรความเขาใจ (Knowledge and

Understanding), ความศรทธาและมงมน (Faith and Commitment), ภาวะผนา (Leadership), ความกลา (Courage), การบรหารระบบ (System Management) โดยมรายละเอยดดงน

1. ความรและความเขาใจ (Knowledge and Understanding)

ผบรหารและผมหนาทรบผดชอบในการทา TQM จะตองมการกาหนดวสยทศน กลยทธ แผนงาน และวธปฏบตทชดเจน รวมทงจะตองมความรและความเขาใจในการปฏบตงานอยางแทจรง เพอทจะสามารถดาเนนงานไดในทศทางเดยวกน สาหรบผบรหารของบรษท นนมความรความเขาใจในการดาเนนงานไดอยางชดเจน รวมทงหวหนาฝายตางๆ กสามารถปฏบตหนาทของตนไดอยางมประสทธภาพ

2. ความศรทธาและมงมน (Faith and Commitment)

องคกร TQM ของบรษท เปนองคกรทมการทมเทการเสยสละของผบรหารและทมงานทกคนเพอทจะทาใหองคกรประสบความสาเรจโดยอาศยความรวมมอรวมใจของสมาชกทกคนในการปฏบตงาน แกไขปญหาและอปสรรคตาง ๆ เพราะองคกร TQM เปนสงคมความร ทสมาชกตองมการเรยนรอยางมเหตผลอยางตอเนอง

3. ภาวะผนา (Leadership)

ผบรหารและสมาชกทกคนจะมภาวะผนาในตนเอง โดยทมการตดสนใจทาในสงทถก มากกวาการตดสนใจเพยงแตทาสงตาง ๆ ใหถก ทงในการทางานและความรบผดชอบในสงทเกดขน มการวเคราะห พยายามทางาน และพฒนาตนเอง/ทมงานใหดขนอยางสมาเสมอและตอเนอง

4. ความกลา (Courage)

เปนพนฐานสาคญของการเปนผนา การสรางสรรค และนวตกรรมใหม ๆ ทจะตองคดนอกกรอบของความเชอ กฎเกณฑ และแนวทางปฏบตเดมโดยสมาชกจะมความกลาในการ

สำนกหอ


64

ตดสนใจ เปลยนแปลง รบผดชอบและแกไขการดาเนนงานของตนและกลม ทงหมดนความกลาจะตองตงอยบนความมสตของสมาชกดวย

5. การบรหารระบบ (System Management) TQM เปนงานทตองวางแผนและดาเนนงานรวมกนทงองคกร โดยกาหนดวสยทศน กล

ยทธ ซงมความครอบคลมในการพฒนาศกยภาพองคกร แตตองยดหยนและสามารถปรบตวใหสอดคลองกบขอจากดและความผนผวนของเหตการณ ซงกาหนดขนจากความเขาใจ และการคดอยางเปนระบบ (System Thinking)

ทงน ความสาเรจในการทา TQM นนอยทคน ซงจะตองมความเชอมน พรอมทจะเรยนรในการทางาน โดยทผบรหารจะตองคอยเปนแมแบบในการดาเนนงานของสมาชกทกคน และชใหเหนถงความสาคญของการคณภาพ และการพฒนาอยางตอเนองซงตองอาศยระยะเวลาในการดาเนนงาน โดยทผบรหารจะตองหมนตรวจสอบตดตาม วเคราะห และแกไขปญหาใหปฏบตงานกาวหนายงขน

สำนกหอ


65

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การนาเสนอผลการวเคราะหขอมลการทาวจยเรอง “การจดการหวงโวอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษในเขตอาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม” เพอใหเปนไปตามวตถประสงคการวจย คอ .เพอศกษาความเชอมโยงของหวงโซอปทานระหวางกลมเกษตรกร ผรวบรวมผลผลต ไปจนถงบรษทผสงออกสนคาผกปลอดภย .เพอศกษาปญหาและอปสรรคทเกดขนในหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภย .เพอหาวธปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทานของบรษทผ สงออกสนคาผกปลอดภย ผวเคราะหไดนาขอมลจากการสมภาษณ การสงเกตอยางมสวนรวมและนาขอมลจากการสมภาษณ และไดสรปผลการศกษาการดาเนนงานในการจดการหวงโซอปทาน โดยใชตวแบบจาลอง SCOR ซงจะประกอบไปดวยการะบวนการจดการทงหมด 5 กระบวนการ ดงน

1. การวางแผน (Plan) 2. การจดซอจดหา (Source) 3. การผลต (Make) 4. การขนสง (Delivery) 5. การสงคน (Return)

สำนกหอ


66

สรปผลการศกษา ตารางท 6 แสดงการวเคราะหการจดการหวงโซอปทาน โดยใชตวแบบจาลอง SCOR

แนวทางการจดการหวงโซอปทาน โดยใชตวแบบ จาลอง SCOR

การวเคราะหการจดการหวงโซอปทาน โดยใชตวแบบ แบบจาลอง SCOR

การวางแผน (Plan) 1. การวางแผนโซอปทาน

- การจดการองคกร (Organizing) การจดแบงอานาจหนาทในการทางานทชดเจน และอานาจในการตดสนใจ การทาแผนผงขององคกรดวย การระบตาแหนงหนเททชดเจน ทาใหการทางานรวดเรวและมประสทธภาพ

บรษท กาแพงแสน คอมเมอรเชยล จากด มการวางแผนการทางาน แบงหนาทกนชดเจน โดยมการกาหนดกจกรรมการดาเนนงานโดยการใชระบบ Contract farming ในการกาหนดจานวนผผลตใหเพยงพอกบความตองการขายของบรษท มการตรวจสอบการขนสงผลตภณฑโดยใชระบบ Barcode มการพฒนาผลตภณฑใหตอบสนองความตองการของผ บรโภคและพฒนาบรรจภณฑใหสามารถยดระยะเวลาในการคงสภาพของสนคาผกปลอดภยใหมวงจรชวตทนานขน และการสมตวอยางเพอตรวจสอบความปลอดภยของสนคาทกครงกอนจดสง การทาสญญากบรถทใชในการขนสง ใหดาเนนการแกไขหากเกดเหตขดของทนท

2. การวางแผนการจดซอจดหา หลกเกณฑในการวางแผนการจดซอจดหามดงน

2.1 มาตรฐานการผลตผกปลอดภย

มการควบคมเกษตรกร โดยใชการควบคมผานทางผรวบรวมผลผลตซงจะเปนผจดหาเกษตรกรมาทาการผลต โดยดา เ นนงานในรปแบบ Contract

farming

67

ตารางท 6 แสดงการวเคราะหการจดการหวงโซอปทาน โดยใชตวแบบจาลอง SCOR (ตอ) แนวทางการจดการหวงโซอปทาน โดยใชตวแบบจาลอง SCOR

การวเคราะหการจดการหวงโซอปทาน โดยใชตวแบบจาลอง SCOR

3. การวางแผนการผลต - การวางแผนการผลตรวม เพอควบคมประเภทและปรมาณของสนคาใหเพยงพอกบความตองการ ของผ บรโภค และทาใหเกดสวนสญเสยนอยทสด

บรษทวางแผนการผลตโดยอาศยขอมลจาก สถตยอดขายในปทผานมาประกอบกบการตงเปาหมายในการเตบโตของธรกจ โดยปกต จะตง G/R อยท 15% ของปทผานมา เปนเกณฑในการกาหนดปรมาณความตองการผลผลตไปยงผ รวบรวมผลผลต แตละรายเพอแจงไปยงลกไรโดยพจารณาจากความสามารถในการผลตของลกไรบรษทมอบหมายปรมาณวตถ ดบทตองการใหกบผ รวบรวมผลผลต เปนผ ควบคมการผลตของเกษตรกรใหมปรมาณวตถดบทเพยงพอ

4. การวางแผนการจดสง - ในการวางแผนการจดสงมองคประกอบดานตางๆ เชน สถานทจดสง, เวลาในการจดสง, จานวนรถขนสง, ระยะเวลาในการตรวจสอบสนคา และขอกาหนดตางๆ ทเปนขอมลในการจดสง

บรษทมการวางแผนการจดสงทมประสทธภาพ โดยการใชเวลาเรมตงแตการรบคาสงซอจากลกคาไปจนถงสนคาวางบนชนขายสนคาในตางประเทศโดยใชระยะเวลาไมเกน 60 ชวโมง

5. การวางแผนการสงคน - การวางแผนการสง คน เ ปนสวนหนงในระบบโลจสตกยอนกลบ (Reverse Logistic) ซงมว ตถประสงคเพอสรางมลคา หรอใชประโยชนในมลคาสนคาทย งมอยหรอเพอทาลายทงอยางเหมาะสม

สนคาผกปลอดภยจากสารพษ มขอจากดในเรองของระยะเวลาในการเกบรกษา หากเกดปญหาไมวาจะเปนการตรวจสอบพบสารปนเปอนในผลผลต การตรวจพบแมลง หรอผลผลตไมไดตามมาตรฐานของคคา ทางบรษทยนดใหลกคาเผาทาลายทงไดเลย เนองจากคาจดสงสนคาในแตละครงมราคาสง และวงจรผลตภณฑสน แตในทกครงกอนจะมการจดสงสนคาใหกบลกคาบรษทจะม QA เจาหนาทสมตรวจสอบความปลอดภยของผลผลตทกครงกอนสงออก

68



การจดซอจดหา (Source) เปนขนตอนในการจดตารางการสงซอวตถดบและขนตอนในการพยากรณความตองการวตถดบเพอใหสามารถผลตสนคาใหมปรมาณเพยงพอกบความตองการของลกคา โดยตองคานงถงปจจยภ า ยนอกและภ า ย ใน ท เ ป นตว ก า หนดก า รเปลยนแปลงทจะสงผลกระทบตอปรมาณของวตถดบดวย

บรษท มการจดซอจดหา จากการให โควตา กบผ รวบรวมผลผลตแตละรายโดยพจารณาปรมาณการสงซอจากความสามารถในกาลงการผลตของลกไรทผรวบรวมผลผลตนนดแลอย ไมมกาหนดเปนลายลกษณอกษร หรอทาสญญา แตจะใชการสงแบบปากเปลาจากเจาหนาทฝายฟารมทดแลเรองวตถดบ ซงผรวบรวมผลผลต ของบรษทกไววางใจ และเชอใจเนองจากมการซอขายกนมานาน โดยทบรษทใชการประมาณการยอดสงซอจากสถตยอดขายของปกอนหนา มาประมาณการยอดจดซอจดหา และสงไปยงผรวบรวมผลผลต เพอใหผรวบรวมผลผลต

ทราบถงชนดสนคาทตองจดหาหรอผลต เพอใหเพยงพอกบความตองการของบรษท ในดารการจดซอบรรจภณฑซงเปนองคความร (Know How) ของบรษทในการคดคนบรรจภณฑท ชวยยดระยะเวลาอายของผลตใหสามารถเกบและคงคณภาพไดนานขน บรษทจะสงผ ผลตทบรษทวาจางในคราวละมากๆ เพอเปนการประหยดตนทน และลดการเกดปญหาไมมกลองหรอบรรจภณฑใชในกระบวนการบรรจ (Packing)

การผลต (Make) เปนเรองทเกยวกบการบรหารกระบวนการแปลงสภาพปจจยการผลตเพอใหไดสนคาและบรการตามคณลกษณะทตองการของผบรโภค

บรษทใชการประมาณการผลผลตทไดจากการใชสถตยอดขายจากปกอนหนา มาทาการวางแผนการผลตใหกบผรวบรวมผลผลต ซงขนตอนนทางผ รวบรวมผลผลต จะตองมอบหมายใหเกษตรกรในเครอขายทาการผลตสนคา เพอใหไดปรมาณตามทบรษทตองการ ซงในสวนของการผลตจะมปจจยททาใหผลผลตทไดไมเพยงพอกบความตองการของบรษท

69



การขนสง (Delivery) - การจดเสนทางทใชในการขนสงเปนกจกรรมทเพมคณคาของสนคา ซงจาเปนตองกาหนดเสนทางและยานพาหนะในการเคลอนยายสนคาใหสงถงลกคาใหเรวทสด และตองประหยดทสด

- ประเดนทตองพงระวงในการจด สง สนคา เ นองจากการจด สง สนคา ถอ เ ปนตนทนท มความสาคญทสามารถควบคมได แตหากการขนสงไมด อาจสงผลกระทบทเสยหายระหวางทาง จะทาใหบรษทผสงออกมตนทนในการดดาเนนงานทสงขนดวย

การจดการระบบขนสงโดยการมอบหมายใหผ รวบรวมผลผลต (Supplier) เปนผรวบรวมผลผลตจากเกษตรกร โดยทาการคดแยกผลผลตตามขนาดตางๆ ในเบองตน และจดสงใหกบบรษท เพอทาการเชคสอบผลผลตใหไดมาตรฐาน จากนนทาการบรรจผลผลตลงบรรจภณฑและจดเกบใสกลองสเหลยมเกบไวในหองเยนประมาณ 6-8 ชวโมง เพอรกษาความสดของผลตภณฑ กอนจดสงผลตภณฑทงหมดไปยงเครองบนอกตอหนง ซงระยะเวลาตงแตการเกบเกยวผลผลต ไปจนถงผลตภณฑวางบนชนสนคาทตางประเทศ จะใชเวลาไมเกน 60

ชวโมง ทาใหผลตภณฑทไดคงความสดใหมอย การสงคน (Return) การสงคนเปนลกษณะเหมอนกบการรบประกนสนคา ทผบรโภคจะทาการคดเลอกสนคาททางบรษทจดสงมามคณภาพไมตรงตามทตองการหรอสนคามการเสยหาย

บรษทมการวางแผนการผลตจากการใชสถตการสงซอจากปกอนหนามาวางแผนการผลต ทาใหปญหาสนคาเกนเกดขนไมมาก โดยมากผลตภณฑทมมากเกนจะมาจากการทคคาไมมการสงซอสนคาเพมหรอ หยดการสงซอสนคา ซงสาเหตสวนใหญเกดจากการผลตผกปลอดภยไมผานมาตรฐาน GAP

หรอการเกดโรคระบาด ซงจะสงผลกระทบตอบรษทโดยตรง จะไมมการสงคนสนคากลบมายงบรษท เนองจากผลตภณฑมอายคอนขางสน

70

ปญหาและอปสรรคทเกดขนภายในหวงโซอปทาน 1. ขอจากดของอายผลตภณฑทสน สนคาทอยในกลมของอาหารสด จะมอายผลตภณฑ

สนกวาอาหารทแปรรปแลว ดงนน จงเปนปญหาของผผลตทจะตองมการวางแผนกระบวนการผลต และจดสงใหทนเวลาของอายผลตภณฑ

2. ปจจยทไมสามารถควบคมได ไดแก 2.1 สภาพภมอากาศ พชแตละชนดชอบลกษณะภมอากาศทแตกตางกนและ

เจรญเตบโตไดดแตกตางกนตามฤดกาล ในกลมเกษตรกรในพนทจะปลกพชชนดเดมๆ คอ ผกบง หนอไมฝรง กระเพรา และโหระพา นน กเชนกน คอในแตฤดกาลพชแตละชนดจะเจรญเตบโตไดดแตกตางกน สภาภมอากาศจงเปนปจจยภายนอกทสงผลกระทบตอกระบวนการผลตของเกษตรกร เชน หากอากาศหนาวพชจะไมเจรญเตบโตหรอเตบโตชา ทาใหผลผลตมไมเพยงพอตอความตองการของบรษท

2.2 การเกดโรคระบาดในพช เชอโรคตางๆ ทาใหเกดความเสยหายกบผลผลตของเกษตรกร ซงยากแกการควบคมและบารงรกษาผลผลตใหไดคณภาพตามทบรษทกาหนด หรออาจรนแรงถงขนไถแปลงทง เพอปองกนไมใหเกดโรคระบาดกระจายไปยงแปลงอนๆ ในพนทเขตใกลเคยงกน จนเปนสาเหตใหเกษตรกรจาเปนตองใชสารเคมเพอปองกนโรคหรอเพอฆาเชอโรคตางๆ แตพฤตกรรมการใชสารเคมเหลานนเกษตรกรจะถกควบคมดวยมาตรฐาน GAP และเกษตรกรเองไมสามารถหาซอสารเคมตางๆมาฉดพนเองได จะตองใชสารเคมทไดรบอนญาตใหใชเทานน

2.3 ศตรพช เปนสงทหลกเลยงไมไดเชนเดยวกนเพราะพนทททาการเกษตร สวนใหญจะเปนพนทโลง การคกคามของแมลงศตรพชชนดตางๆ จงเปนอกปญหาหนงของการผลตผกปลอดภย ศตรพชในทนเชน หนอน ดวงเตา มดแดง ไสเดอนฝอย เชอรา ไวรส เปนตน ศตรพชเหลานนจะสงผลตอผลผลตของเกษตรกร เชนแมลงกดกนใบทาใหเปนร ผกไมสวยกจะถกคดทง เปนสาเหตใหปรมาณผลผลตไมไดตามความตองการ

3. ปจจยภายใน เปนปญหาและอปสรรคทมาจากคนและสงทอยภายในองคกร 3.1 กลมเกษตรกรมการศกษานอยทเปนสมาชก สวนใหญจบการศกษาในระดบประถมศกษา มศกยภาพแคอานออก เขยนได ภาษาองกฤษหรอภาษาตางประเทศสวนใหญจะไมสามารถอานได ในการผลตผกปลอดภยจากสารพษถอเปนความรใหมของเกษตรกร เพราะกลมเกษตรกรจะเคยชนกบวถชวตการผลตแบบเดมๆ ทตองพงสารเคม ยาฆาแมลง ยากาจดวชพช ทางบรษทจงตองมการจดเจาหนาทคอยใหความรกบเกษตรกร เพอใหเกษตรกรสามารถผลตผกปลอดภยใหไดตามมาตรฐาน GAP

สำนกหอ


71

3.2 การมจตสานกในการผลตสนคาใหไดตามมาตรฐาน เกษตรกรสวนใหญยงมคานยมในการผลตแบบเดมคอ หากเกดโรคระบาดในพชกจะแกปญหาโดยการฉดยาเพอทาลายหรอหยดยงการเกดโรค โดยไมคานงวาสารเคมหรอยาทใชนน มผลอยางไร 3.3 ความซอสตยของเกษตรกร เมอผลผลตทเกษตรกรผลตไดในตลาดมราคาสง เกษตรจะนาผลผลตทผลตไดแบงขายใหกบพอคาเรทใหราคาสงกวา แทนทจะขายใหกบผรวบรวมผลผลตตามทตกลงกนไว 3.4 การกดกนทางการคา ดวยขอจากดของคณภาพหรอมาตรฐานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษจะมขอจากดในการผลตทงมาตรฐาน Europe GAP, Global GAP ซงหากประเทศทนาเขาสนคาตรวจพบสารปนเปอน หรอสารพษตกคางในผลผลต กจะทาการปฎเสธสนคาชนดนนๆ และหามนาเขาสนคาจากประเทศทตรวจพบสารปนเปอนมาขายใหกบผบรโภคในประเทศของตนทนท โดยไมไดหามนาเขาเฉพาะบรษทใดบรษทหนงทประเทศคคาตรวจเจอ จงถอเปนอปสรรคสาคญในการทาการคาในการสงออกสนคาเกษตรของบรษททมคณภาพ เพราะถกเหมารวมไปในกลมประเทศทหามนาเขาแลวจงเปนการสญเสยโอกาสทางการคาในการทากาไรซงถอเปนปญหาทมความสาคญมาก บรษทจงหนมาทาการคาภายในประเทศเพมมากขน โดยวางตาแหนงผลตภณฑของตนเองอยในตาแหนง กลมลกคา High End ทมกาลงซอมาก และกลมทมพฤตกรรมการบรโภคแบบรกสขภาพ เพอเปนการบรรเทาปญหาในเรองการทายอดขายลงไปได แตผลตอบแทนทไดรบกลดลงตามไปดวยเนองการการขายสนคาภายในประเทศนน บรษทไมสามารถกาหนดราคาขายไดสงเหมอนอยางเชนการสงออก

แนวทางการหาวธปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภย

จากผลการศกษาการจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยจากสารพษ โดยใชเครองมอแบบจาลอง SCOR ผวจยพบวา บรษทมการจดการหวงโซอปทานอยในเกณฑทด และสามารถปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทานใหมประสทธภาพมากขน โดยใชการบรหารแบบทวทงองค (TQM) เปนเครองมอในการปรบปรงสายสมพนธ โดยมขนตอนดงน ขนตอนท 1 คดเลอกและแตงตงผรบผดชอบในการพฒนาคณภาพองคกร

ขนตอนท 2 วางแผนปฏบตงาน

ขนตอนท 3 ดาเนนการ

ขนตอนท 4 ตดตาม ตรวจสอบ ประเมน และแกไข

ขนตอนในการใช TQM เปนเครองมอในการปรบปรงสายสมพนธการจดการหวงโซอปทาน ทาใหผวจยสามารถสรปหวงโซอปทานไดใหม โดยสามารถรบประกนการจดสงสนคาใหกบผบรโภคภายในระยะเวลาไมเกน 50 ชวโมง

สำนกหอ


72

จากการศกษา พบวาจากการใช การบรหารจดการทวทงองคกร TQM เปนเครองมอในการปรบปรงสายสมพนธของหวงโซอปทาน มปจจยทสงผลใหเกดความสาเรจในการปรบปรงสายสมพนธ ไดแก ความรความเขาใจ ความศรทธาและมงมน ภาวะผนา ความกลา และการบรหารระบบ

ทงน ความสาเรจในการทา TQM นนอยทคน ซงจะตองมความเชอมน พรอมทจะเรยนรในการทางาน โดยทผบรหารจะตองคอยเปนแมแบบในการดาเนนงานของสมาชกทกคน และชใหเหนถงความสาคญของการคณภาพ และการพฒนาอยางตอเนองซงตองอาศยระยะเวลาในการดาเนนงาน โดยทผบรหารจะตองหมนตรวจสอบตดตาม วเคราะห และแกไขปญหาใหปฏบตงานกาวหนายงขน

การอภปรายผล จากการศกษาพบวาการจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภย ในเขตอาเภอ

กาแพงแสน จงหวดนครปฐม มความสมพนธทสงผลกระทบถงกนในแตละชวง เรมตงแตบรษทผ สงออกรบคาสงซอจากผบรโภค และบรษทผสงออกใชคาสงซอมาวางแผนการผลตสนคาใหกบแกนนาเครอขายหรอหวหนากลมเกษตรกรทเปน Contract farming เพอผลตผกปลอดภย โดยใชเกณฑมาตรฐาน GAP ซงเปนมาตรฐานระดบสากล เปนทยอมรบทวโลก เมอสามารถเกบเกยวผลผลตไดแลว แกนนาเครอขายหรอหวหนากลมเกษตรกร จะรวบรวมผลผลตทไดมาสงใหกบบรษทผสงออก เพอทาการคดเลอก บรรจใสบรรจภณฑ เตรยมสงสนคาใหกบผบรโภคตอไป การใชการบรหารแบบ Just In Time ทาใหบรษทผสงออก สามารถบรหารตนทนดานระยะเวลาในแตละชวงของหวงโซ และการใชเวลาเกบรกษาสนคานอยทสด สอดคลองกบสนคาผกปลอดภย มอายคอนขางสน ดงนนการไมเกบสนคาไวนาน ทาใหบรษทมการสงซอสนคาตลอด ชวยสรางรายไดอยางตอเนองและมความมนคงในอาชพมากขน อกทงบรษทเองยงมการตรวจสอบคณภาพในการผลตผกปลอดภยเปนประจาอยางนอยปละหนงครง เพอใหผกปลอดภยทวางแผนใหกลมเกษตรกรผลตขนมามคณภาพไดมาตรฐาน GAP เพอสามารถสงขายใหกบผบรโภคตอไปได โดยผวจยใชการบรหารแบบทวทงองคกร (TQM) เปนเครองมอในการปรบปรงสายสมพนธในหวงโซอปทาน โดยใชวธ การคดเลอกและแตงตงผรบผดชอบในการพฒนาคณภาพองคกร แลวทาหารวางแผนปฎบตงานและจดตารางพฒนาพนกงานใหมความสามารถในการทางานมากยงขน โดยตองมการตดตาม ตรวจสอบ ประเมนผลการดาเนนการ และแกไขขอผดพลาด ซงสามารถทาใหองคกรมปรสทธภาพใหการทางานมากยงขน

สำนกหอ


73

ขอเสนอแนะทางวชาการ จากการศกษาพบวาการจดการหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยในเขตอาเภอ

กาแพงแสน จงหวดนครปฐม พบวาหวงโซอปทานของสนคาผกปลอดภยมผเกยวของตงแตลกคาไปจนถงผผลตสนคา และสามารถสงผลกระทบถงกนไดเปนทอดๆ ซงทางบรษทผสงออกเอง จะตองจดบคลากรเพอใหความรและการประชาสมพนธการวางแผนการปลกผกปลอดภยกบกลมผ รวบรวมผลผลต และกลมเกษตรกรใหด และจาเปนตองสรางความเชอมน มนคงในอาชพแกกลมผ รวบรวมผลผลตและเกษตรกร ซงจะทาใหกระบวนการหวงโซอปทานในแตละชวงมความสะดวก รวดเรว สามารถทาใหตนทนในการดาเนนงานตาทสด จะสงผลใหกจการสามารถอยรอดไดในสภาวะทมการแขงขนสง

ขอเสนอแนะเพอการปฎบต

1. ควรมการสงเสรมกลมเกษตรกรอยางตอเนอง โดยการจดบคลากรเขาใหความรแกเกษตรกรอยางตอเนอง เพอสามารถผลตผกปลอดภยใหไดมาตรฐาน และสรางความปลอดภยใหแกผบรโภคอกดวย

2. ควรจดทาแผนโครงสรางขององคกร ทระบตาแหนง หนาทการงาน และอานาจการตดสนใจทชดเจน มการมอบอานาจใหกบผรวบรวมผลผลตใหสามารถตดสนใจในการคดเลอกเกษตรกร และทาการคดแยกเกรดสนคากอนสงสนคาผกปลอดภยมาใหกบบรษท เปนการลดขนตอนในการดาเนนงานได

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป 1. การศกษาวจยมการเลอกกลมตวอยางทมความรความสามารถ และประสบการณท

สงในระดบหนงอยแลว ซงหากในครงตอไปควรศกษาในกลมทยงไมมระบบการจดการหวงโซอปทานทด เพอจะไดทราบถงสาเหตปละปจจยตางๆ ททาใหกลมหรอองคกรนนไมประสบความสาเรจ

สำนกหอ


74

รายการอางอง

ภาษาไทย กฤษฎ ฉนทจรพร. (2554). การจดการโลจสตกสเชงโซอปทานและการบรหาร. เขาถงเมอ

มกราคม . เ ขา ถ ง ไดจ ากhttp://warehouselogistic.igetweb.com/index.php?mo= & art= .

โกศล ดศลธรรม. (2551). โลจสตกสและหวงโซอปทานสาหรบการแขงขนยคใหม. กรงเทพฯ: ฐานบคส.

_____________. (2547). เทคนคการจดการโลจสตกสและซพพลายเชนในโลกธรกจใหม. กรงเทพฯ: อนฟอรมเดยบคส.

ซโตม อาราก. (2547). ทฤษฎและตวอยางจรง. แปลจาก Supply chain & logistics. แปลโดย สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน).

ทวศกด เทพพทกษ. (2554). การจดการโลจสตกส. เขาถงเมอ 18 มกราคม. เขาถงไดจาก http://www.cscmpthailand.org/

ธนญญา วสศร และ ดวงพรรณ กรชชาญชย ศฤงคารนทร. (2550). การจดการโซอปทาน: กรณศกษา ปฎบตการภาคธรกจ= Supply Chain Management : from theories to

practices. กรงเทพฯ: Logistics book. นระ คมนามล. (2550). ตอนท 1 ความหมายโลจสตกสดานการขนสง. เขาถงเมอ 19 มกราคม.

เขาถงไดจาก http://www.tpa.or.th/writer/read_this_book_topic.php?passTo=f241731

bd26874e0a13071a66b4f289d&bookID=589&read=true&count=true

ปยะภรณ ทรพยคาจนทร. (2552). ระบบการจดการโลจสตกสของสบปะรดนางแลภายใตกรอบการจดการหวงโซอปทาน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาบรหารธรกจ มหาวทยาลยแมฟาหลวง.

พลอยพม ศลยพงษ. (2550). การปรบปรงประสทธภาพกระบวนการผลตโดยใชแนวคดของการจดการโซอปทานสาหรบอตสาหกรรมผลตภณฑจากผง. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเชยงใหม.

สำนกหอ


75

วระพล คณทวเทพ. (2552). “การพฒนาโซอปทานแบบลนสาหรบกระบวนการกระจายสนคา โดยใชแบบจาลองพลวตของระบบรวมกบเครองหมายแบบจาลองกระบวนการธรกจ กรณศกษาอตสาหกรรมผลตนาผลไมพรอมดม.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

วทยา สหฤทดารง. (2549). มองรอบทศ คดแบบโลจสตกส. กรงเทพฯ : อ.ไอ.สแควร พบลชชง. ______________. (2547). วธแหงลอจสตกสและโซอปทาน 2 = Logistics and and supply chain

pathway. กรงเทพฯ: อ.ไอ.สแควร. ______________. (2546). การจดการโซอปทาน = Supply chain management : strategy,

planning, and operation. กรงเทพฯ: เพยรสน เอดดเคชน อนโดไชนา. วทยา สหฤทดารงค, บญทรพย พานชการ และ อธศานต วายภาพ. (2553). Supply Chain Science :

ศาสตรแหงโซอปทาน. กรงเทพฯ: ไอ.อ.สแควร พบลชชง. วลาวลย เนองศาสตร. คลนลกใหมในการจดการโซอปทาน. เขาถงเมอ มกราคม เขาถงได

จาก http://www.logisticscorner.com/index.php?option=com_content&view=article&

id= :new-wave-of-supply-chain-management-solution-&catid= :supply-chain&

Itemid=

สมพงษ ศรโสภณศลป และคณะ. (2549). โครงสรางตนทนดานโลจสตกสของการนาเขาและสงออกสนคาดวยคอนเทนเนอร. กรงเทพฯ: กองทนงบประมาณแผนดน จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สาธต พะเนยงทอง. (2548). การจดการโซอปทานเชงกลยทธ = Supply Chain Strategy. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

สภาวด โพธยะราช. (2549). การประเมนผลโครงการสงมอบกลายางพนธดของบรษทเจรญโภคภณฑเมลดพนธ จากด. เสนอตอกลมธรกจพชครบวงจร บรษทเจรญโภคภณฑเมลดจากด.

สรพล มะลยา. (2552). โลจสตกสและโซอปทานของนายางพาราสาหรบผลตภณฑถงมอยางในภาคตะวนออกของประเทศไทย. โครงงานวจยอตสาหกรรมปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรมระบบการผลต, มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

สำนกหอ


76

อภชาต โสภาแดง. (2551). โครงการการศกษาระบบการจดการโซอปทานของลาไยสดในประเทศไทย. กรงเทพฯ: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.).

ภาษาตางประเทศ

Bourlakis, M.and Weightman. (2004). Introduction to the UK food Supply Chain. In food

Supply Chain Management. United Kingdom : Blackwell Publishing.

Chen l.J. and Paulraj A. (2007). Strategic Buyer-Supplier Relationships,Information

Technology and External Logistics Integration. The Journal of Supply Chain

Management, Vol 43, No.2: 2-14

Stock, R.J. and Lambert M.D., (2001). Strategic Logistics Management. 4th ed., Singapore :

McGraw-Hill Irwin.

Suzanne Ozment and Terry Tremwel. (2007). Transportation Management in the Wind

Industry: Problems and Solutions Facing the Shipment of Oversized Products

in the Supply Chain. University of Arkansas.

Robert Wilson. (2007). Supply Function Equilibrium in a Constrained Transmission System.

This work was funded in part by grants from the National Science Foundation and

the Electric Power Research Institute, Stanford.

Wisner, J.D., Tan, K., and Leong, G.K. (2005). Supply Chain Management A Balanced

Approach. USA: South-Western.

สำนกหอ


ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

แบบนาสมภาษณสาหรบผนากลมเกษตรกรผปลกผกปลอดภยจากสารพษ

อาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม

79

แบบนาสมภาษณ

สาหรบผนากลมเกษตรกร อาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม

คาชแจง 1.แบบสอบถามนประกอบดวยขอมล 2 สวน ขอความรวมมอทกทานรวมแสดงความคดเหนใหครบทกสวน และให ขอเสนอแนะเพมเตม ความคดเหนของทานจะเปนประโยชนอยางยงตอการวางแนวทางในการพฒนากลมของทานใหยงยนตอไป

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล

1. ชอ-สกล .............................................................................อาย............................ 2. เพศ .........................ระยะเวลาในการทางานในองคการน...................................... 3. สถานททางาน..........................................ตาแหนงงาน...........................................

สวนท 2 ขอมลดานกระบวนการผลต จดเกบผลผลต และขนสงไปยงผรวบรวม

1. ในกระบวนการวางแผนการผลต ทานมวธการวางแผนการผลตอยางไร 2. ในกระบวนการจดเกบผลผลตผกปลอดภยจากสารพษทานมขนตอนอยางไร 3. ทานมวธการคดผลเลอกผลผลตกอนสงไปยงผรวบรวมผลผลตอยางไร 4. ทานมวธการขนสงผลผลตไปยงผรวบรวมผลผลตอยางไร 5. ทานสงผลผลตใหกบใครบาง 6. ระยะทางระหวางสวนทผลตผกปลอดภยจากสารพษ จนถงผรวบรวมผลผลต 7. ปญหาและอปสรรคในการขนสงผลผลตผกปลอดภยจากสารพษ มอะไรบาง 8. วธแกไขในกรณทผลผลตมมากเกนความตองการของผรวบรวมผลผลต ทา

อยางไร

ภาคผนวก ข

แบบนาสมภาษณสาหรบผรวบรวมผลผลตจากเกษตรกร


81


สาหรบสมาชกกลมผรวบรวมผลผลตผกปลอดภยจากสารพษ ใน อาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม




สวนท 2 ขอมลดานกระบวนการผลต จดเกบผลผลต การขนสง ระยะเวลาในการขนสง วธการควบคมการผลต ปญหาและอปสรรค วธปองกนและแกไข

1. กระบวนการผลตผกปลอดภยเปนอยางไร ใชเวลาเทาไหร 2. ทานสงสนคาใหกบบรษทใดบาง นานเทาไหร 3. มการวางแผนการผลตอยางไร 4. ทานรบสนคามาจากทไหน มจานวนลกไรเทาไหร 5. พนทปลกผกปลอดภยของลกไรอยทไหนบาง 6. ทานมวธการควบคมการผลตสนคาอยางไรใหมคณภาพตามทตองการ 7. วธการขนสงสนคาไปยงผสงออกเปนอยางไร 8. ระยะเวลาในการขนสงสนคาจนถงผสงออก ใชระยะเวลาเทาไหร 9. ปญหาทพบในกระบวนการการผลต ทานมวธการแกไขปญหา และแนวทางใน

การปองกนอยางไร 10. ในชวง 3 ปยอนหลง ทานมลกไรในแตละผลตภณฑกราย

82

11. วธการควบคมการผลตของลกไรเปนอยางไร 12. ปญหาและอปสรรคของลกไร มอะไรบาง 13. ทานมวธปองกน และแกไขปญหาและอปสรรคอยางไร

ภาคผนวก ค

แบบนาสมภาษณสาหรบบรษทผสงออกสนคาผกปลอดภย


84


สาหรบบรษทผสงออกสนคาผกปลอดภยในเขต อาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม




สวนท แบบนาสมภาษณสาหรบผสงออกผลผลตผกปลอดภยจากสารพษ ใน อาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม

1. สนคาปลอดภยจากสารพษในเขตอาเภอกาแพงแสนทมยอดขายสงสด 3 อนดบแรก

2. กระบวนการผลตผกปลอดภยเปนอยางไร ใชเวลาเทาไหร 3. ยอดขายสนคาผกปลอดภยทมยอดขายสงสดยอนหลง 1-3 ป เปนอยางไร 4. มาตรการในการควบคมคณภาพของกจการเปนอยางไร 5. มการวางแผนการผลตอยางไร 6. วธการขนสงสนคาไปขายเปนอยางไร 7. ระยะเวลาในการขนสงสนคาจนถงลกคา กวน 8. อายผลตภณฑมระยะเวลาเทาไหร

85

9. ปญหาทพบในกระบวนการการผลต ทานมวธการแกไขปญหา และแนวทางในการปองกนอยางไร

10. ทานรบผลตภณฑ มาจากไหน 11. ทานจะควบคมคณภาพผลตภณฑจากผรวบรวมไดอยางไร 12. ทานมผรวบรวมผลตภณฑกคนทสงสนคาให 13. ในชวง 3 ปยอนหลง ทานมผรวบรวมผลตภณฑในแตและชนดกคน 14. วธการควบคมการผลตของผรวบรวมผลตภณฑอยางไร

86

ประวตผวจย

ชอ – สกล นายชตเดช วศาลกตต ทอย 678/2 ตาบลบอพลบ อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม ททางาน ธนาคารกรงเทพ จากด(มหาชน) สานกธรกจถนนทรงพล นครปฐม ประวตการศกษา ระดบมธยมศกษา แผนการเรยนวทย - คณต โรงเรยนพระปฐมวทยาลย จงหวดนครปฐม ระดบปรญญาตร คณะวทยาการจดการ สาขาวชาการจดการธรกจทวไป

มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตสารสนเทศเพชรบร จงหวดเพชรบร ประวตการทางาน พ.ศ. 2549-ปจจบน ธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) สานกธรกจถนนทรงพล นครปฐม

า 2555 ิทยาลัิลปากรยศ · การจัดการห...

Documents