หนา 1 จาก 29

ค าน า ในหนงสอเลมนผเขยนขอวงวอนและรองขอเชญชวนผทสอนภาวนากมมฏฐานทงหลายทสอนภาวนากมมฎฐานในพทธศาสนา จงสอนใหยดมนในแนวเดยวกน อยาสอนไปในคนละแบบตางๆ กน จะเปนทางหายนะแกพระพทธศาสนา จงสงสารผหวงดตอพระพทธศาสนาทตงใจเขามาปฏบต เมอมาเหนเชนนนเขาแลวเลยทอแทใจ

อนง คนภายนอกพทธศาสนาเขาจะเหนไปวาพระพทธศาสนานสอนมหลายทางหลายแบบ ไมเปนอนเดยวกน ทานทงหลายคงไดดตารบตาราในพระพทธศาสนามากแลวมใชหรอ

พระพทธศาสนาสอนใหเขาถงจตถงใจอนเดยว กเลสทงหลายเกดจากจต จตเปนผยดเอากเลสมาไวทจต จตจงเศราหมอง เมอจตเหนโทษของกเลสแลว สละถอนกเลสออกจากจตไดแลว จตกผองใสบรสทธ นเปนหลกพระพทธศาสนา พระพทธเจาสอนอยางนมใชหรอ

ถงผจะเขาสอรยภม กตองเขาถงจตเปนหนง เรยกวา มคคสมงค จตรวม ศล สมาธ ปญญา เขามาเปนอนหนงอนเดยวกน จงจะเขาถงอรยภม

หนา 2 จาก 29

ปญญาคนควาหาเหตผลของกเลสนนๆ จนรชดเจนแจมแจงดวยตนเองแลวนงอยในทเดยวนนกเวนจากความชวนนๆ ไดหมดจดสนเชง แลวจตกแนวแนลงเปนสมาธไมงอนแงนคลอนแคลนไปไหนหมดจากโทษนนๆ กจตดวงนน ปญญาความรเหนโทษในกเลสนนๆ กจตดวงนน แลวรวมลงแนวแนลงสในทเดยวกจตดวงนน แลไมตองตามไปละถอนในทตางๆ อยเฉพาะในทเดยวในขณะจตเดยว จตของพระอรยเจาแตละขนจะเขาถง มคคสมงค รวมเปน ศล สมาธ ปญญา เขาเปนอนหนงอนเดยวกนดงน แลวจตนนกมไดกลบเปนอยางนนอก เมอถอนออกมากจะวงไปตามกามาพจรญาณสมปยต รเหนตามวสยของกามาพจรทกประการแตม ญาณ เปนเครองรตามเปนจรง มไดหลงไปตามอารมณนนๆ อยางปถชนธรรมดา

จงพากนมาทาความถกตองตามพทธวจนะของพระองค อยาพากนถอเอาคนนยมมากเปนประมาณ จงถอความถกตองเปนหลกเกณฑ ครงพทธกาล ครทงหก มสญชยปรพาชกเปนตน กมคนนบถอมากมใชนอย ในปจจบนน ไสบาบาดงเราเหนอย ซงสอนใหสะสมกเลส แตคนกยงนบถอมาก

ฉะนน ขอเชญชวนทานผปฏบตกมมฏฐานทงหลายพงพจารณาตนเองวา เราปฏบตอยในแนวใด ถกตองตามคาสอนของพระพทธเจาแลว

หนา 3 จาก 29

หรอยง ถาไมถกจงรบแกไขใหถกตองเสยกอนจะสายเกนไป

เราถอพระพทธศาสนาเพอเทดทน บ ารง ใหศาสนารงเรอง

ไดมาปฏบตท ากมมฏฐานนเปนทางตรงตอมรรค ผล นพพานโดย แท โดยเฉพาะพระภกษเราผเผยแพรพระพทธศาสนา ควรสงวรระวงอยางยง

ผเขยนไมมความสามารถทจะชแจงใหทานทงหลายเขาใจลกซงกวาน ถาทานผใดมความสามารถชแจงใหเขาใจไดแจมแจงกวานไดแลวขอเชญเถดผเขยนขอนโมทนาดวยอยางยง ทกๆ คน คงมความปรารถนาทจะใหพทธศาสนาดารงถาวรสบตอไป

พระนโรธรงส

(พระนโรธรงส คมภรปญญาจารย)*

วดหนหมากเปง จงหวดหนองคาย ๑๒ สงหาคม ๒๕๒๘

*ไดรบพระราชทานเลอนสมณศกดเปนพระราชาคณะชนราช ทพระราชนโรธรงส คมภรปญญาวศษฏ เมอวนท ๕ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๓๓

หนา 4 จาก 29

ฝกหดสมาธโดยบรกรรมพทโธ “พงปลกศรทธาใหเกดในตนกอน”

เพราะจตมอารมณอนเดยวตงอยกบพทโธเปนเลศกวาสงใดๆในโลก

เมอเรมจะเขาไปเรยนพระกรรมฐานในสานกพระอาจารยองคใด คณะไหนผททานชานชานาญในพระกรรมฐานนน ๆ แลว พงตงจตเชอมนในพระอาจารยองคนนวา ทานองคนละเปนผชานชานาญในกรรมฐานนโดยเฉพาะแนแท แลวกใหเชอมนในพระกรรมฐานททานสอนนนวาเปนทางทถกตองแนนอนแลว แลวกพงใหเคารพในสถานททตนไปทาพระกรรมฐานนนอกดวย แลวจงเขาไปเรยนเอาพระกรรมฐานนนตอไป

โบราณาจารยทานมพธปลกศรทธาเบองตนกอนเรยนเอาพระกรรมฐาน คอจดยกครดวย

- เทยนขผง ๕ ค ดอกไมขาว ๕ ค เรยกวาขนธ ๕

- เทยนขผง ๘ ค ดอกไมขาว ๘ ค เรยกวาขนธ ๘

- เทยนขผงคหนงหนกเลมละ ๑ บาท ดอกไมขาวเทากบเทยน

หนา 5 จาก 29

แลวอาราธนาเอาพระกรรมฐานทง ๔๐ ใหเขามาอยในขนธสนดานของขาพเจา ในกาลบดน แลวจงเรยนเอาพระกรรมฐานนนตอไป

พธแยบยลโบราณาจารยทานดเหมอนกน ยงมพธอกมากมาย แตผเขยนจะไมกลาวถงจะกลาวแตพธงายๆ พอทาไดดงตอไปน

สอนบรกรรมภาวนา

เมอปลกศรทธาใหเกดมขนในจตของตนดงกลาวมาแลว จงเขาไปหาพระอาจารยทชานชานาญกรรมฐานนนๆ ถาทานชานาญฝายบรกรรม สมมาอะระหง ทานกสอนใหบรกรรมภาวนาวา “สมมาอะระหงๆ ใหกาหนดเปนดวงแกวใสๆ อยเหนอสะดอขนไปประมาณ ๒ นว แลวเอาจตไปตงไวตรงนน ภาวนาไปเรอยๆ อยาใหจตหนไปจากดวงแกว หมายความวา เอาดวงแกวเปนทตงของจตกแลวกน”

เมอเขาไปหาพระอาจารยทชานาญในดานภาวนา ยบหนอ พองหนอ ทานกสอนใหภาวนาวา ยบหนอ พองหนอ ยบหนอ พองหนอๆ ใหกาหนดเอาจตไปไวทอรยาบถ กาวยกเทาขนวา ยกหนอ เมอเหยยบลงกวาเหยยบหนอ หรอพจารณาใหเหนความเกดและความดบทกอรยาบถ อยางนเรอยไปเปนอารมณ

หนา 6 จาก 29

เมอเขาไปหาพระอาจารยทชานาญในดานอทธฤทธ ทานกสอนคาถาภาวนาใหวา นะมะ พะ ทะ ใหเอาจตเปนอารมยอนหนง แลวจตจะพาไปเหนเทพ นรก อนทร พรหม ตางๆ นานาหลายอยาง เพลนอยกบอารมณนนๆ

เมอเขาไปหาพระอาจารยททานชานาญในดานอานาปานสต ทานกจะสอนใหกาหนดลมหายใจ เขา-ออก ใหจตตงมนอยกบลมหายใจเขา-ออกอยางเดยวเปนอารมณ

เมอเขาไปหาพระอาจารยททานชานาญในดานภาวนา พทโธ ทานกจะสอนใหบรกรรมวา พทโธ ๆ ๆ ให แลวใหเอาจตไปตงมนอยในคาบรกรรมนนจนชานาญเตมทแลว แลวกจะสอนใหพจารณาถง พทโธ กบผวาพทโธ เมอพจารณาเหนเปนคนละอนแลว พงจบเอาผวาพทโธนน สวนพทโธนนจะหายไป จะเหลอแตผวาพทโธอยางเดยว แลวใหยดเอา “ผวาพทโธ”นนเปนหลกตอไป

คนในสมยนหรอสมยไหนกตาม หรอจะมความรความสามารถสกปานใดกชาง ไมไดโทษวาคนเหลานนมกตนเตนในสงทตนยงไมเคยทดสอบหาความจรง แลวหลงเชอตามแตเพราะเขาเหลานนอยากรอยากเหนของจรง โดยเฉพาะคนผนบถอพระพทธศาสนามานานแลว และพระพทธศาสนากแสดงถงเหตผลซงเปนจรงทงนน แตทาไมจงตองไปหลงเชอตามคาโฆษณาซงมอยดาษดนทวไป นจะเปนเพราะคนในสมยนใจ

หนา 7 จาก 29

รอน ยงไมทาเหตใหถงพรอมแตอยากไดผลเรว อยางทเขาพดกนวา “คนในสมยปรมาณ” นนกระมง พทธศาสนาสอนใหเขาถงจตใจเปนนามธรรม สวนรางกายมนเปนรปธรรม สวนรปธรรมมนตองอยในบงคบบญชาของนามธรรม อยางเรองหดสมาธฝกจตใหสงบไมวนวาย ใน ขณะนนไมเหนไปทาความเดอดรอนใหแกใครทงหมด ฝกหดไปจนชานาญไดทแลว ผนนกสงบเยอกเยน คนฝกหดอยางนมากๆ เขา โลกอนนกจะมแตความสขทวกน สวนรปธรรมนน เราจะฝกหดใหสงบไดกแตเมอจตบงคบอยเทานน เมอจตเผลอกายกจะเปนไปตามเรองของมน ฉะนนเราพากนมาฝกหดจตบรกรรม พทโธลองด

บพกจเบองตน

กอนจะทากรรมฐานภาวนาพทโธ พงทาบพกจเบองตนกอน คอ ตงจตศรทธาเลอมใสใหเตมทดงอธบายมาแลวนนกอน แลวพงกราบ ๓ หน แลวกลาววา

อรห สมมา สมพทโธ ภควา พระผมพระภาคเจาเปนผตรสรชอบดวยพระองคเองแลว

หนา 8 จาก 29

พทธ ภควนต อภวาเทม ขาพเจาขอกราบไหวซงพระผมพระภาคเจาพระองคนน

(กราบลงหนหนง) สวากขาโต ภควตา ธมโม พระธรรมอนพระผมพระภาคเจาตรสดแลว

ธมม นมสสาม ขาพเจานมสการกราบไหวซงพระธรรมเจานน

(กราบลงหนหนง)

สปฏปนโน ภควโต สาวกสงโฆ พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจาททานปฏบตดแลว

สงฆ นมาม ขาพเจานอบนอมซงพระสงฆ (กราบลงหนหนง)

นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมาสมพทธสส (กลาว ๓ จบ)

ระลกถงพระคณของพระพทธเจาผเปนศาสดาเอกของโลกพนทกขและจากกเลส ทงปวงแลว อยเกษมสาราญทกเมอ (กราบลง ๓ หน แลวนงสมาธตอไป)

หมายเหต บพกจเบองตนทนามาแสดงใหดนเปนแตตวอยางเทานน หากใครไดมากจะไหวมากกไมไดขดของ แตตองไหวกอนนงสมาธทกครงไป เวนแตสถานทไมอานวย

หนา 9 จาก 29

พงนงสมาธดงน เอาขาขวาทบขาซาย มอขวาทบมอซาย ตงตวใหตรง แลวนกเอาคาบรกรรม พทโธ ๆ ๆ ไวททามกลางหนาอก คอหวใจ อยาใหจตสงสายไปมาขางหนาและ ขางหลง พงตงสตสารวมจตใหอยคงทเปน เอกคตาจต แนวแน จตกจะเขาถงสมาธไดเลย

เมอเขาถงสมาธแลว บางทกรตวอยวาจตของเราเขาถงสมาธเปนหนงแลว บางทกไมรหายเงยบไปเลย ไมรวาเรานนงนานสกเทาไหร กวาจะออกสมาธกเปนเวลาตงหลายชวโมง เพราะฉะนน การนงสมาธจงไมตองกาหนดเวลา ใหปลอยตามเรองของมนเอง

จตทเขาถงสมาธแทคอจตทเปน เอกคตาจต ถาไมเขาถงเอกคตาจตไดชอวายงไมเปนสมาธ เพราะใจแทมอนเดยว ถามหลายอนอยยงไมเขาถงใจ เปนแตจต

กอนจะฝกหดสมาธ พงทาความเขาใจกนเสยกอนวา จต กบ ใจ มใชอนเดยวกน จต เปนผคด นก ปรงแตงสญญา อารมณสรรพสงทงปวง ใจ เปนผนงอยเฉย ๆ เพยงแตรวานงอยเฉยๆ ไมมคดนกปรงแตงอะไรเลย เปรยบเหมอนกบแมนากบคลนของแมนา เมอคลนสงบแลวจะยงเหลอแตแมนาอนใสแจวอยอยางเดยว

สรรพวชาทงหลายแลกเลสทงปวงจะเกดมขนมาได กเพราะจตคดนกปรงแตงแสสายหามาสงทงปวงเหลานนจะเหนไดชดดวยใจของตนเองกตอเมอ จต นงแลวเขาถง ใจ

หนา 10 จาก 29

นาเปนของใสสะอาดโดยธรรมชาตอยแลว เมอมผเอาสตางๆ มาประสมนานนนายอมเปลยนแปลงไปตามสนนๆ แตเมอกลนกรองเอานานนออกมาจากสนนๆ แลว นากจะใสสะอาดตามเดม

จต กบ ใจ มอปมาอปไมยดงอธบายมาน แทจรงพระพทธเจาไดตรสเทศนาไวแลววา จตอนใดใจกอนนน ถาไมมใจ จตกไมมจตเปนอาการ ใจไมมอาการ การฝกหดสมาธภาวนา ไมวาจะฝกหดโดยอาจารยไหนและพธอะไรกแลวแตเถด ถาถกทางแลวจะตองเขาถงใจทงนน

เมอเขาถงใจเหนใจของตนแลว กจะเหนสรรพกเลสของตนทงหมด เพราะจตมนสะสมกเลสไวทจตทงหมด คราวนจะจดการอยางไรกบมนกแลวแตเรา

หมอซงรกษาโรคนน ๆ ใหหายไดเดดขาดกตองคนหาสมฏฐานของโรคนนใหรจกเสยกอน แลวจงวางยาใหถกกบโรคนนได เราบรกรรมพทโธ ๆ ๆ กเพอใหจตรวมเขามาเปนหนง ธรรมดาจตมนฟงซานอยแลวเมอบรกรรมพทโธ ๆ ๆ ไปนานๆ เขา จตกคอยคลายความฟงซาน แลวจะคอยรวมเขามาหาพทโธ จตกจะตงมนเปนอารมณอนเดยวกบพทโธ จนเหนจตวา พทโธ อนใดจตกอนนนอยตลอดทกเมอ ไมวายนเดนนงนอน อรยาบถใดๆ กเหนจตใสแจวอยกบพทโธนน

หนา 11 จาก 29

เมอ ไดถงขนาดนนแลว ขอใหประคองจตนนไวในอารมณนนๆ นานแสนนานเทาทจะนานได อยาเพงอยากเหนนนเหนน หรออยากเปนนนเปนนกอนเลย เพราะความอยากเปนอปสรรคแหงจตทเปนสมาธอยางรายแรง

เมอความอยากเกดขน สมาธกจะเสอมทนท สมาธเสอมเพราะหลกสมาธคอพทโธไมมนคง คราวนนแหละ ควาหาหลกอะไรกไมได เกดความเดอดรอนใหญ คดถงแตอารมณทเราเคยไดรบจากสมาธความสงบสขเมอกอน จตกยงฟงใหญ

อปสรรคของการภาวนา ฝกหดทาสมาธภาวนา จงทาเหมอนชาวนาเขาทานา เขาไมรบรอน เขาหวานกลา ไถ คราด ปกดาโดยลาดบ ไมขามขนตอน แลวรอใหตนขาวแก ถงอยางนนเขากยงไมเหนเมลด ไมเหนรวงขาวเลย แตเขากมความเชอมนของเขาวาจะมเมลดมรวงวนหนงขางหนาแนๆ เมอตนขาวแกแลวออกรวงมาจงเชอแนวาจะไดรบผลแนแลว เขาไมไปชกดงตนขาวใหออกรวงเอาตามชอบใจ ผกระทาเชนนนยอมไรผลโดยแท

หนา 12 จาก 29

การฝกหดสมาธภาวนากเชนเดยวกน จะรบรอนขามขนตอนยอมไมได ตองตงจตใหเลอมใสศรทธาแนวแนวา อนนละเปนคาบรกรรมทจะทาใหจตของเราเปนสมาธไดแทจรงแลวอยาไปลงเลสงสยวา คาบรกรรมนจะถกกบจรตนสยของเราหรอไมหนอ คาบรกรรมอนนน คนนนทาแลวมนเปนไปอยางนน เราทาแลวจตไมตงมน อยางนใชไมได

ถาจตตงมนแนวแนในคาบรกรรมทตนภาวนาอยนนแลวเปนใชไดทงนน เพราะภาวนากเพอตองการทาจตใหแนวแนเทานน สวนนอกนนมนเปนตามบญวาสนาของแตละบคคล

ครงพทธกาล มพระรปหนงไปภาวนาอยใกลสระแหงหนง เหนนกกระยางตวหนงโฉบปลากนเปนอาหาร ทานเลยถอเอาเปนคาบรกรรมภาวนาจนไดสาเรจเปนพระอรหนต นกกระยางกนปลาไมเคยเหนมในกรรมฐานบทใด ทานเอามาภาวนาจนไดสาเรจ นเปนตวอยาง

จตทตงใจอบรมใหอยในขอบเขตของคาบรกรรมพทโธ ๆ ๆ ซงมสตเปนผควบคมแลว ยอมจะละพยศตวเองได แตเรากตองฝกฝนอบรม เพราะตองการความสขสงบของจต ธรรมดาของจตยอมมอารมณสงสายหาความฟงซานเปนวสยอยแลว ดงอธบายมาแลว โดยมากมนจะสงสายไปในอารมณเหลาน คอ

พอเรมบรกรรมพทโธ ๆ ๆ เอาจตไปตงไวทพทโธ ๆ ๆ เทานนแหละ มนจะไมอยในพทโธ มนจะวงไปหาการงานทเราเรมจะทา หรอ

หนา 13 จาก 29

กาลงทาอย ปรงแตงทานนทานวนวายกนไปหมด กลวมนจะไมดไมงาม กลวมนจะไมสาเรจ การงานทเรารบจากคนอนหรอเรารบเฉพาะสวนตวมนจะเสยผลประโยชน หรอขายขหนาเขาเมอเรารบแลวไมทาตาม ฯลฯ นเปนเรองรบกวนใจใหเปนสมาธของผอบรมใหมอยางหนง เราดงเอาจตมาไวทพทโธ ๆ ๆ นนอก บอกวานนไมไชหนทางแหงความสงบ ทางสงบแทตองเอาจตมาตงไวทพทโธแหงเดยว แลวบรกรรมพทโธๆ ๆ เรอยไป

เดยวสงไปอกแลว โนนคราวนไปถงครอบครว สงไปหาลก ไปหาภรรยา ไปหาสาม เขาจะอยอยางไร เขามสขภาพพลามยดหรอไมหนอ ไดบรโภคอาหารดมรสหรอไมหนอ ถาอยหางไกลกนกคดถงทอยทนอน จะอยจะกนอยางไร ผจากไปกคดถงผอยทางบาน ผอยทางบานกคดถงผไปไกล กลววาจะไมปลอดภย กลวคนอนจะมาขมเหง ไมมผอยเปนเพอนกลวจะเหงาหงอย ฯลฯ คดไปรอยแปดพนเกา สดแทแตจตจะปรงจะแตงไป ซงเกนกวาเหตทงนน

หรอถายงเปนโสด ยงเปนหนมเปนสาวอย กจะปรงจะแตงไปในทางสนกสนานเพลดเพลนกบหมกบเพอนทเคยเทยวสนกเฮฮาไปในทตางๆ บางคนถงกบอทานออกมาเปนเสยงดงหวเราะกากกม กเลสตวนมนรายยงกวาเพอน

หนา 14 จาก 29

เมอภาวนาพทโธ ๆ ๆ มนเหนวาไมไดการแลว เขาจะหนจากเราไปแลว มนกสรรหาสงทจะผกมดใหเราตดมนเขาทกท เราเกดมาตงแตเดกจนโตเรากไมเคยมาฝกหดสมาธภาวนาเลยมแตปลอยใหจตไปตามอารมณของกเลส เพงมาฝกหดเดยวนเอง เมอมาภาวนาพทโธ ๆ ๆ เขาจตมนจะมารวมอยในทพทโธ ๆ ๆ จตมนจงดนเหมอนกบบคคลโยนปลาขนจากนาไปทบนหาดทราย ปลายอมดนหานาเปนธรรมดา เราดงเอาจตใหเขามาหาพทโธ ๆ ๆ อก

พทโธ ๆ ๆ เปนของเยน เปนทางใหเกดสนตสข มทางเดยวเทานนทจะท าใหพนจากทกขในโลกนได

เราดงเอาจตเขามาอยในพทโธ ๆ ๆ อก หากคราวนพอสงบลงไปไดบาง พอรสกวาจตมนอย พอเหนลางๆ วาจตมนอย มความสข สบาย จตสงบ ไมมความเดอดรอน ตงใจระวงเอาสตประคองอารมณนนไว เอา...ไปอกแลว โนน...คราวนไปยดเอาผลประโยชนมาเปนเครองอาง ถาสงนนเราไมทาหรอเราไมแสวงหากจะเสยโอกาสอนมคามหาศาล แลวกเอาจตไปจดจออยเฉพาะสงนนแทนคาบรกรรมพทโธ สวนพทโธมนเลยหายไปไหนแลวกไมร กวาจะรวาพทโธหายไปแลว มนกสายเสยแลว จตนเปนของดนรนกระเสอกกระสน รกษาไดยากเหมอนกบลง อยไมสข

หนา 15 จาก 29

นงสมาธภาวนานาน ๆ เขา กลวโลหตจะไมเดนหรอเดนไมสะดวก เสนประสาทจะตาย เกดเปนเหนบชา ในทสดเปนอมพาต ถาไปภาวนาไกลบานหนอยหรอในปากยงกลวใหญกลวเสอจะมากน กลวงจะมากด กลวผจะมาหลอกทาทาทตางๆ นานาใส ความกลวตายยบยบไปหลายอยางหลายประการ ลวนแลวแตตวเองหลอกตวเองทงนน แตเกดมาจนปานนยงไมเหนเสอกนคนเลยสกคนเดยว ผกไมเคยเหนหลอกเลยสกท แมแตตวผกไมเคยเหนเลยสกท ไมทราบวาตวเปนอยางไร แตกปรงแตงขนมาหลอกตวเอง

อปสรรคของการภาวนาทชกตวอยางอธบายมานพอเปนบางอยางเทานนความจรงแลวมนมมากกวานตงหลายเทา ผภาวนาแลวจะรดวยตวเอง

แตเรากยดเอาพทโธ ๆ ๆ มาไวทใจ แลวเอาสตควบคมจตใหอยกบพทโธอนดยว ภยอนตรายทงปวงจะไมมมาแผวพาน

ขอใหเชอมนในพทโธจรงๆ เถอะ รบรองวาไมมอนตรายแนนอน เวนเสยแตกรรมเกาทเขาเคยไดกระทาไว นนเปนของสดวสย แมพระพทธเจากปองกนใหไมได

ผภาวนาทงหลาย แรก ๆ ศรทธายงออน ไมวาจะบรกรรมอะไรกแลวแตเถอะ จะตองถกกเลสเหลานรบกวนดวยกนทงนน เพราะกเลสเหลานมนเปนพนฐานของโลก เมอเรามาภาวนาทาจตใหเปนอนเดยว

หนา 16 จาก 29

เทานนแหละ กเลสมนเหนวาเราจะหนจากบาน กเลสเหลานนมนจะมารมลอมไมใหเราหนจากโลกนได

ผมาเหนโทษของมนวามนรายแรงอยางนแลว ทาใจใหกลาหาญ ศรทธาใหหนกแนนมนคง คดเสยวาเราไดหลงเชอกเลสมาหลายภพหลายชาตแลว คราวนเราจะยอมเชอคาสอนของพระพทธเจา เอาพทโธไมใหจตหนจากพทโธ เมอเราตงปณธานไวอยางนนแลว จตกจะดงลงสอารมณเปนหนงเขาถงสมาธได

ดวยอ านาจจตตงมนสในอารมณอนเดยวนนแหละ เปนเหตน าจตใหเขาถงสมาธได

ผเขาถงสมาธทแรกจะมอาการอยางน เราจะไมทราบเลยวา สมาธ หรอ จต เปนเอกคตารมณเปนอยางไร เราเพยงแตตงสตใหแนวแนสอารมณอนเดยว ดวยอานาจจตตงมนสในอารมณอนเดยวนนแหละเปนเหตนาจตใหเขาถงสมาธไดแลว กไมไดคดนกวาอาการของสมาธเปนอยางนนอยางน แลอยากใหมนเปนอยางนนอยางน แตมนเปนของมนเองโดยอตโนมต ใครๆ จะบงคบใหมนเปนไมได

ในขณะนนจะมความรสกเหมอนกบเราอยอกโลกหนงตางหาก (โลกจต)มความสขสบายวเวกหาอะไรเปรยบมไดในโลกน

หนา 17 จาก 29

เมอจตถอนออกจากสมาธแลว จะรสกเสยดายอารมณอนนนแลจาอารมณอนนนไดแมนยาทพดกนอยทกวนนลวนแลวแตจตถอนออกมาจากอารมณทงนน ในขณะทจตกาลงรวมอยนน ใครจะพดจะทาอะไรไมรบรทงหมด

เราตองฝกหดสมาธใหเขาถงสมาธอยางนอยบอยๆ เพอใหชานชานาญ แตอยาไปจาเอาอารมณเกา อยาอยากใหเปนอยางเกา มนจะไมเปนอยางนน ซาจะยงใหญ เปนแตเราเคยพจารณาพทโธ ๆ ๆ ใหจตอยในคาบรกรรมนนกแลวกน มนจะเปนอยางไรกชางมน

จตเปนสมาธใหมๆ เมอมนเปนอกมนจะไมเปนอยางเกา แตกชางมน มนจะเปนอยางไรกชางมน ขอใหมนเปนสมาธกแลวกน ทมนเปนหลายอยางมนจงไดความรกวางขวางและมอบายมาก

ทอธบายมาโดยยอนพอเปนนทศนอทาหรณ ขอผทาตามนจงอยาไดเอามาใสใจมนจะเปนสญญา ภาวนาจะไมเปนไป เพยงแตจาไวเปนเครองเทยบเคยงในเมอเราภาวนาเปนไปแลว

ผภาวนาทงหลาย ไมวาจะภาวนาพทโธ หรอยบหนอพองหนอ หรอสมมา อะระหง อะไรกแลวแต เมอจตจะรวมเปนสมาธแลว ไมคดวาจตเราจะรวม หรอกาลงรวมอย หรอ อะไรทงหมดแตมนรวมของมนเองโดยอตโนมต แมทสดแตคาบรกรรมอยนนไมทราบมนวางแตเมอไร มนจะมแตความสงบสขอยอนหนงตางหาก ซงมใชโลกนแลโลกอน หรออะไร

หนา 18 จาก 29

ทงหมด แลไมมหรอสงอะไรทงหมด เปนแตสภาพของมนตางหาก (ซงเรยกวาโลกของจต)

ในทนนจะไมมคาวาโลกนหรออนใดๆ ทงสน สมมตบญญตในโลกอนนจะไมปรากฏในทนน เพราะฉะนน ในทนนมนจะไมเกดบญญตอะไรทงสน เปนแตหดจตใหเปนสมาธไวเทยบเคยงกบจตทไมเปนสมาธวาผดแปลกตางกนอยางไร จตเขาถงสมาธแลวเมอถอนออกมาพจารณาในทางโลกกบทางธรรม มนตางกนอยางไรกบจตทไมไดเปนสมาธ

จต กบ ใจ ในทนจะพดถงเรอง จต กบ ใจ ใหเขาใจอกครงหนง ไหนๆ กพดถงเรองฝกหดจต(คอสมาธ) ถาไมเขาใจถงเรอง จต แล ใจ แลว จะฝกอบรมทไหนไดอยางไร

เกดมาเปนคนหรอสตวแลวใครๆ กมจตใจดวยกนทกคนแตจตแลใจนมนทาหนาทตางกน

จต มนใหคด ใหนก ใหสงสายแลปรงแตงไปตางๆ นานาสารพด รอยแปดพนเกา แลวแตกเลสมนจะพาไป

สวน ใจ นนคอผรอยเฉย ไมนกคด ไมปรงแตงอะไรทงหมด อยเปนกลาง ๆ ในสงทงปวงหมด ตวผรอยเปนกลาง ๆ นนแหละคอ ใจ

หนา 19 จาก 29

ใจ ไมมตวตน เปนนามธรรม เปนแตผรเฉยๆ เราจะเอาไปไวทไหนกได ไมไดอยในกายหรอนอกกาย ทเรยกหทยวตถวาหวใจนนมไช ใจ แท เปนแตเครองสบฉดโลหตใหวงไปทวรางกาย แลวยงชวตใหเปนอยเทานน ถาหวใจไมฉดโลหตใหเดนไปทวรางกายแลว ชวตความเปนอยกอยไมได

ใจ ตามภาษาชาวบานทพดกนเปนประจา เชน คาวา ฉนเสยใจ ฉนดใจ ฉนรอนใจ ฉนเศราใจ ฉนนอยใจ ฉนตกใจ ฯลฯ อะไรตอมอะไรกใจทงนน แตนกพระอภธรรมเรยกเปนจตทงนน เชน จตเปนกศล จตเปนอกศล จตเปนอพยากฤต จตเปนกามาพจร จตเปนรปาพจร จตเปนอรปาพจร จตเปนโลกตตระ ฯลฯ

แตตว จต แลตว ใจ แทเปนอยางไรหาไดรไม

จต คอผคด ผนก ผปรง ผแตง ตองใชอาตนะทง ๖ เปนเครองมอ พอตาเหนรปหฟงเสยง จมกถกกลน ลนสมผสรส กายสมผสเยนรอนออนแขง ใจนกคดอารมณตางๆ ตามกเลสของตน ทงทดแลไมด ดกชอบใจ ไมดกไมชอบใจ ลวนแลวแตเปนจตคอตวกเลสทงนน นอกจากอายตนะ ๖ นแลว จตจะเอามาใชไมได ทานแยกออกไปเปนอนทรย ๖ ธาต ๖ ผสสะ๖ อะไรเยอะแยะ แตกอยในอายตนะ ๖ นทงนน นนเปนอาการลกษณะของจตผไมรจกนงเฉย

หนา 20 จาก 29

ผหดจตคอผทาสมาธ จะตองสารวมจตทมนดนรนไปตามอายตะทง ๖ ดงอธบาย มาแลวนน ใหนงอยในคาบรกรรมพทโธอยางเดยว ไมใหสงสายไปมาหนาหลง นงเฉย นนแหละตวใจ ใจแทไมมการใชอายตนะใดๆ ทงหมด จงเรยกวา ใจ

ดงชาวบานเขาพดวา ใจๆ คอของกลางในสงทงปวง เชน ใจมอ กหมายเอาตรงกลางมอ ใจเทา กหมายเอาทางตรงกลางของพนเทา สงทงปวงหมดเมอพดถงใจแลวจะตองชเขาหาทตรงกลางเทานน แมทสดแตใจคนกเขามาตรงทามกลางอกน แทจรงแลวใจหาไดอยทนนทนไม ดงอธบายมาแลว

เพอใหเขาใจชดเขาอก ทดลองดกได พงอดลมหายใจเขาไปสกพกหนงด...ในทนนจะไมมอะไรเลยนอกจากผรเฉยๆ อยางเดยวนนแหละ ใจ คอผร จบใจอยางนจะอยไมนาน ชวขณะทกลนลมหายใจเทานน แตทดลองดใหรจกวาใจแทมลกษณะอยางไรเทานน

การกลนลมหายใจนทาใหทกขเวทนาเบาบางลงบาง ผมเวทนามากๆ จะตองกลนลมหายใจดวยตนเองเปนประจา เปนยาแกปวดหายขนานหนงดเหมอนกน

เมอรวา จต แล ใจ มหนาทแลลกษณะตางกนอยางนแลว กจะฝกหดจตไดงายขน แทจรงจต แล ใจ กอนเดยวกนนนแหละ พระพทธเจาตรส

หนา 21 จาก 29

วา “จตอนใด ใจกอนนน ” การฝกหดอบรมเราฝกหดแตเฉพาะจตอยางเดยวกพอแลว เมอฝกหดจตไดแลวกจะเหนใจขนมาในทนนเอง

หลกของการท าสมาธภาวนา

จตนเมอเราฝกหดอบรมเตมท ดวยการเอาสตไปควบคมใหอยในพทโธเปนอารมณอนเดยวแลว จะไมสงสายไปในทตางๆ แลวจะรวมเขามาเปนหนง คาบรกรรมนนกจะหายไปโดยไมรตว จะมแตความสงบเยอกเยนเปนสขหาอะไรเสมอเหมอนไมได ผไมเคยไดประสบ เมอประสบเขาแลวจะบรรยายอยางไรกไมถก เพราะความสขสงบชนดน ซงไมมคนใดในโลกน ไดเคยประสบมากอน ถงเคยไดประสบมาแลวกไมใชอยางเดยวกน ฉะนนจงบรรยายไมถกแตอธบายใหตวเองฟงได ยงเขาไปกวานนอก ถาผนนไดบาเพญบารมมาแตกอนมากแลว จะเกดมหศจรรยตางๆ นานา เปนตนวา เกดความรความเหน เทวดา ภต ผ เปรต อสรกาย แลเหนอดตอนาคต ของตนเองแลของคนอน ในชาตนนๆ ไดเคยเปนอยางนนมาแลว แลจะเปนอยางนนตอไปอก โดยทตนไมตงใจจะใหเหนอยางนนเลย แตเมอจตเปนสมาธแลว มนหากจะเหนของมนเองอยางนาอศจรรยมาก เรองพรรคนผปฏบตสมาธทงหลายใฝใจนก เมอเหนหรอรแลวกคยโมใหคนอนฟง เมอคนอนทาตามแตไมเหนหรอไมเปนอยางนนก

หนา 22 จาก 29

ชกใหทอใจ หาวาบญของเรานอย วาสนา ของเราไมม ชกใหคลายศรทธาในการปฏบต

สวนผทเปนแลเหนนนเหนนดงทวานน เมอเสอมจากนนแลว เพราะความทเราไปหลงเพลนแตของภายนอก ไมยดเอา ใจ มาเปนหลก เลยควาอะไรกไมตด แลวกคดถงอารมณของเกาทเราเคยไดเคยเหนนน จตกยงยงใหญ ผทชอบคยกเอาแตความเกาทตนไดเคยรไดเคยเหนมาคยเฟองไปเลย นกฟงทงหลายชอบฟงนกแบบน แตนกปฏบตเบอ เพราะนกปฏบตชอบฟง แตของความจรงแลปจจบน

พระพทธเจาตรสเทศนาไววา พระศาสนาของเราจะเสอมแลเจรญกเพราะผปฏบตน ทงนน การเสอมเพราะปฏบตแลวไดความรอะไรนดๆหนอยๆ กเอาไปคยใหคนอนฟง ไมแสดงถงหลกของสมาธภาวนา เอาแตของภายนอกมาพด หาสาระอะไรไมได อยางนทาใหพระศาสนาเสอมโดยไมรตว

ผทาใหพระศานาเจรญนน พดแตสงทเปนจรง เปนประโยชน แลไมพดเลน พดมเหตมผล ปฏบตภาวนาอยางน บรกรรมอยางนทาใหจตรวมไดสงบระงบกเลสความฟงซานไดอยางน

ผบรกรรมภาวนาพทโธ ๆ ๆ พงท าใจใหเยนๆ อยาไดรบรอน

หนา 23 จาก 29

ขอใหทาความเชอมนในคาบรกรรมพทโธ มสตควบคมจตของตนใหอยในพทโธของตนกแลวกน ความเชอมนเปนเหตใหจตตงมนไมคลอนแคลน ปลอยวางความลงเลสงสยอะไรทงหมด แลวจตจะรวมเขามาอยในคาบรกรรม พทโธ ๆ ๆ มสตควบคกบพทโธเทานนตลอดเวลา จะ ยน เดน นง นอน หรอประกอบกจการงานอะไรทงหมด กมสตรเทาอยกบพทโธอยางเดยว ผภาวนาสตยงออน อบายยงนอยตองยดคาบรกรรมพทโธเปนหลก ถามเชนนนแลวจะไมเปน หรอเปนไปไดกไมมหลก

ถาสตแกกลาภาวนาจตเดด จะเอาอยางน ถาไมไดพทโธหรอไมเหนพทโธขนมาในใจ หรอจตไมหยดนงอยกบพทโธอนเดยวแลว เราจะไมยอมลกจากทน แมชวตจะดบกชางมน อยางนแลวจตกจะรวมเปนหนงโดยไมรตว ค าบรกรรมทวาพทโธหรอสงใดทเราของใจหรอสงสยอยนนทงหมด จะหายไปในกระพรบตาเดยว แมรางกายอนนซงเราเคยยดถอมานานแสนนานกไมปรากฏในทนน จะยงเหลอแตใจ คอผรผสงบเยอกเยนเปนสขอยอยางเดยว

ผทาสมาธไดอยางนแลวชอบใจนก ทหลงทาสมาธกอยากไดอยางนนอก มนเลยไมเปนอยางนนอก นนเพราะความอยากเปนเหตมนจงไมเปนอยางนน

สมาธเปนของละเอยดออนมากเราจะบงคบใหมนเปนอยางนนไมได และไมใหเปนสมาธกไมไดเหมอนกน

หนา 24 จาก 29

ถาทาใจรอนยงไปกนใหญ เราตองทาใจใหเยน ๆ จะเปนสมาธหรอไมกตาม เราเคยทาภาวนาพทโธๆ กภาวนาไปเรอยๆ ทาเหมอนกบเราไมเคยภาวนาพทโธมาแตกอน ทาใจใหเปนกลาง วางจตใหเสมอ แลวผอนลมหายใจใหเบาๆ เอาสตเขาไปกาหนดจตใหอยกบพทโธอยางเดยว เวลามนจะเปนมนหากเปนของมนเอง เราจะแตงใหมนเปนไมได ถาเราแตงเอาได คนในโลกนกจะไดสาเรจพระอรหนตกนหมดแลว

รแลวแตกทาไมถก ทาถกแลวอยากเปนอยางนนอกกเปนไมได เหลานลวนแตเปนอปสรรคของการทาสมาธทงนน

ผภาวนาบรกรรมพทโธตองท าใหช านช านาญคลองแคลว ในขณะทอารมณดและชวมากระทบเขา ตองทาสมาธใหไดทนททนใด อยาใหจตหวนไหวไปตามอารมณได นกถงคาบรกรรมพทโธเมอไร ใหจตรวมไดทนท อยางนจตจงมนคง เชอตนเองได

เมอหดใหชาชองชานชานาญอยางนนานๆ เขา กเลสความยดมนถอมนในสงทงปวงมนคอยหายไปเอง ไมตองไปชาระกเลสตวนนตวน ตองชาระดวยธรรมขอนนๆ ดวยวธอบายอยางนนๆ จตสงบจากความฟงซานในอารมณนนๆ จตจะถอนจากกเลสนนๆ เอาเพยงแคนกพอแลวดกวาเราจะไปละกเลสดวยการปรงแตงเขาฌานท ๑-๒-๓-๔ ดวยการละ วตก วจาร ปต สข เอกคตา และอเบกขาเปนอารมณ หรอทาใหไดปฐมมรรคดวยการละกเลสสกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส ไปมองดแตกเลสนนๆ วากเลสตวนนๆ เราทาจตใหไดอยางนน เราพนจากกเลสตวนนๆ ไดแลว

หนา 25 จาก 29

กเลสเรายงเหลออยเทานน ทาจตใหไดอยางนน กเลสของเราจงจะหมดสนไป แตไมไดมองดจตผเกดกเลสทอยากรอยากเหนอยากเปน วานนเปนตวกเลสทเกาะอยกบจตพอเลกจากการพจารณานนแลว จตกจะอยอยางเดมไมไดอะไรเลยนอกจากไมไดอะไรแลว พอมผมาแยงความคดความเหนซงไมตรงตอความเหนของตนแลว จะตองโตอยางรนแรง เหมอนกบไฟลกแลวเอานามนราดฉนนน

ขอใหยดคาบรกรรมพทโธ ๆ ๆ ไวใหมนคงเถด ถงไมไดอะไรกยงพอมคาบรกรรมไวเปนหลก เมออารมณอะไรมากระทบแรงๆ เรายดเอาพทโธไวเปนหลก อารมณนนๆ กจะเบาบางลงไดบาง หรออาจระงบหายไปกเปนได ดกวาไมมหลกอะไรเปนเครองยด

แทจรงผภาวนาทงหลายตองยดเอาคาบรกรรมของตนไวใหมนคง จงจะไดชอวาภาวนา มหลก เวลาภาวนาเสอมจะไดยดเอาไว เปนหลก

ดงพระพทธองคสอนไววา ผทาความเพยรเพอละกเลสทงหลาย จงกระทาเหมอนนกรบ (นกรบสมยกอนตองทากาแพงลอมเมองใหรอบ จงจะไดชอวาเมองนนมนคง)เวลาออกรบกบขาศกเมอเหนวาไมสามารถจะเอาชนะขาศกไดแลว กลาทพกลบเขาไปอยในกาแพงพระนครแลวกรกษาคายคประตหอรบ อยาใหขาศกเขามาทาลายได แลวกสะสมรพลแลอาวธพรอมดวยเสบยงอาหารใหครบถวน (คอทาสมาธใหกลาหาญ) จงคอยออกรบขาศกตอไปอก (คอกเลสเจาขาศกทงหลาย)

หนา 26 จาก 29

พงเจรญสมาธแลปญญาใหมก าลงเปนคกนไป

สมาธเปนกาลงสาคญ ถาไมมสมาธแลววปสสนาจะเอากาลงมาจากไหน

ปญญาวปสสนามใชเปนของจะพงแตงเอาไดเมอไรแตเกดจากสมาธทหดไดชานชานาญมนคงดแลวตางหาก มความเหนแจมแจงชดเจนในรปธรรมและนามธรรมภายนอกและภายในรวมลงเปนอนหนงอนเดยวกนเหมอนกบสรรพสงทงปวงในโลกอนนทงหมดมารวมอยในทเดยวแลวมองเหนชดเจนอยในทเดยว จนไมมกงขาสงสยในธรรมแลในโลกอนนทงหมดแลว จตจะรวมเขามาเปนหนง สนสงสยในธรรมทงปวง แลวอยวเวกในธรรมทงปวง จตอนนนจะเกดขนแกนกปฏบตในขณะหนง แลวกถอนออกมา ในขณะจตนนในทางธรรมทเรยกวา เอกาภสมย แตเมอถอนออกมาแลว แมอยในอรยาบถใดกตาม จะมแตความสงบสข พจารณาในธรรม เหนเปนพระไตรลกษณไปทงหมด เหนมนษยชาวโลกพรอมทงตวเรานเกดมาแลวมแตมวเมาดวยสงทหาสาระไมได เหมอนกบเดกกมารเหนดอกไมบานรวงโรยลงมากพาเกบเอาๆ เมอดอกไมเหยวแหงแลว กพากนเอาไปเททงเสยฉนนน แลวสงเวชสลดใจในความเปนอยของมนษยชาวโลกนเปนกาลง

หนา 27 จาก 29

ปญญาวปสสนานเขาถงองคอรยมรรคได ทามรรคปหานตามกาลงของวปสสนานนๆในมรรคนนๆ เมอทามรรคปหาน ตองทากเลสใหอยในทเดยว แลวจตจะตองรวมเปนหนงจงทามรรคปหานในขณะจตเดยว เรยกวา เอกาภสมย ถอนออกมาแลวจตจะอยดวยธรรมเปนอารมณดงไดอธบายมาแลวแลจตอนนนเมอทาจตของตนสาเรจแลวกมไดกลบคนมาทากจนนอกตอไป ทากจหนเดยวแลวกหมดเรอง แตความเหนนนยงชดอยตามเดม แตจตนนไมเปนอยางเดม เรยกงายๆ เรยกวาอนโลมตาม เหมอนกบความฝนของบคคลผฝนเหนสวรรค นรก เมอตนแลวนาเอาความฝนนนมาเลาสคนอนฟง ถงจะเลาไดดถถวน แตกไมเหมอนกบความฝนทตนฝนเหน ฉนนน

ไมเหมอนวปสสนาญาณ ๙ วปสสนาญาณ ๙ เหนแจงชดดวยสมาธไมมกาลง จงเหนกเลสเปนแตอยางๆ แลการเหนกไมเปนเอกาภสมย จตกไมรวมลงเปนมรรคสมงค เหตนน วปสสนาญาณ ๙ จงสามารถใหเกดวปลาสได ผพจารณาวปสสนาเหนชดแจงประจกษในพระไตรลกษณ ดวยเหตผลและอปมาอปไมย แตขาดการทาสมาธใหมนคง เปนหลกฐาน กเลสสามารถเขามารมลอมปดปงปญญานนใหเสอมไดเพราะความไมเชอในใจของตนเอง เชอแตเหตผลอปมาอปไมยเทานน ผทาสมาธเปนแลวแตยงไมมนคง พจารณาวปสสนาเหนชดแจงประจกษในพระไตรลกษณเหมอนกน แตเหนเปนบางสวน เหนเปนบางกาลบางเวลา เมอกเลสทหนกหนวงเขารมลอมอาจทาใหเสอมได แลอาจใชอบายแกไขตนเองไดบาง

หนา 28 จาก 29

บางครงบางคราว เพราะตนมความเชอมนในพระธรรมคาสอนของพระพทธเจาวา เปนของดจรง สามารถระงบกเลสไดจรง แตทระงบกเลสไมไดเพราะอบายของเราไมด ผทาสมาธไดคลองแคลวชานชานาญแลว จะเขามาเมอไรกได จะออกเมอไรกได เมอกเลสไมวาหยาบหรอละเอยดเขามารมลอมกจะไมสามารถเขามาทาลายใจของตนไดเพราะปญญาวปสสนาของตนมอานาจอยางนแลว พงเจรญสมาธแลปญญาใหมกาลงเปนคกนไป เหมอนกบโคเทยมเกวยนมกาลงเทาๆ กน จงจะถงจดหมายปลายทางได

ผปฏบตขดเกลากเลสของตนทงหลาย ทานยอมอยดวยความไมประมาทอยางน แลวกไมมวนเสอมดวย เมอตนอยในอตภาพเชนใด ในคณะใด หมใด กจะมแยบคายเฉพาะตนไมทาตนใหเปนทรงเกยจของหมคณะใดๆ ทงสน

เอวฯ

หนา 29 จาก 29