ค ำน ำ

21ST Century Skills

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

1

ทกษะแหงอนาคตใหมในศตวรรษท 21 (21ST Century Skills) เปนทกษะทจ าเปนตอการด ารงชวตของประชาชนคนไทย ในฐานะการเปนพลเมองของโลก ทมการด ารงชวตทามกลางโลกแหงเทคโนโลย โลกของเศรษฐกจและการคา โลกาภวตนกบเครอขาย ความสมดลยของสงแวดลอมและพลงงาน ความเปนสงคมเมอง ความเปนสงคมผสงอาย และความเปนโลกสวนตวอยกบตวเอง ซงคนไทยยงตดกบดก และวงวนของการเปนผใช ผบรโภค และผซอ ขาดการประมาณตนในการใชใหเหมาะสมพอเพยงตอเนองาน ตกเปนทาสทางความคด ไมสามารถเปนผรเรมสรางสรรคพฒนาตอยอดการใชงาน และกาวไมผานไปสการเปนผคดนวตกรรม สรางและผลตภณฑ น าไปใชเพอด ารงชวตในสงคมอยางมคณภาพอยางเหมาะสม พอเพยงตามลกษณะการใชงาน น าไปสการแลกเปลยนใหสงคมและประเทศอนใชงาน เกดการสรางกลยทธการขาย ในลกษณะอาชพตาง ๆ ทมเทคโนโลยสอดแทรกเขาไปในระบบการท างาน และการด ารงคชวต เกดเปนธรกจและการประกอบการ สรางดลยดานการคาในเวทการแขงขนทมการสงสาร รบสารในความเปนโลกาภวตน สรางเครอขาย พนธมตรทางการคา และการแลกเปลยนจ าหนายสนคาทมการกดกนของกลมพนธมตรกบประเทศทมผผลตทไมค านงถงความสมดลยของสภาพแวดลอมและพลงงาน สงเหลานมอทธพลตอคณภาพชวต ทามกลางการเกดการเปลยนแปลงความเปนสงคมเมอง แทรกอยในความเปนชนบท มการใชเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก มการรบ-สงขอมลขาวสาร และสารสนเทศในรปแบบตาง ๆ แบบเขาถงทกท ทกเวลา อยางกวางขวาง ขอมลโดยเฉพาะขอมลขาวสารดานสขภาพ และเทคโนโลยทางการแพทย พฒนาอยางมประสทธภาพ ท าใหคนอายยนขนเกดเปนสงคมคนแกมสดสวนกบคนวยท างานเปลยนแปลงอยางรวดเรว และภายใตความเปนโลกเทคโนโลย และโลกาภวตน คนขาดกาลเทศะการใชเทคโนโลย ทมการผลตและพฒนาใชงานอยางตอเนอง เกดเปนสงคมกมหนา สงเหลานเปนโจทยทจะจดการศกษารองรบความเปนศตวรรษท 21 กนอยางไร เพอท าใหคนไทยมคณลกษณะดานการเรยนร ทสามารถปรบตวไดอยางชาญฉลาดเทาทน มภาวะความเปนผน า ดานการท างาน ทสามารถชน าตนเองในการพฒนาการสรางงานและอาชพ และตรวจสอบการเรยนรของตนเองไดอยางมสต และดานศลธรรม ทใหความเคารพซงกนและกน มความสอสตย และเปนพลเมองทมคณคา เอกสารแนวทางการจดการเรยนรในศตวรรษท 21 จงจดกระท าขนเพอใชในโครงการศกษาและพฒนาโรงเรยนในโครงการทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 เพอศกษารปแบบ กระบวนการจดการเรยนรของโรงเรยนในลกษณะทแตกตางกน ภายใตตวแบบสนบสนนทจดท าแนวทางไวใหเปนกรอบการจดการเรยนรในศตวรรษท 21

สำรบญ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

2

เรอง หนา

ตอนท 1 ตวแบบการเรยนรในศตวรรษท 21 มองอดตปรบเปลยนกระบวนทศนในอนาคต 4 กรอบความคดการเรยนรในศตวรรษท 21 8 ทกษะแหงอนาคต 9 ระบบสนบสนนการเรยนรส าหรบศตวรรษท 21 16

ตอนท 2 แนวทางการจดการเรยนรในศตวรรษท 21 การน าระบบสนบสนนและทกษะการเรยนรในศตวรรษสการปฏบต 26 หนวยท 1 การรจกชมชน ถนฐาน ภมล าเนา 27 หนวยท 2 การสรางแรงบนดาลใจใฝอยากร 36 หนวยท 3 การเจาะลกถงแกนความร 51 หนวยท 4 การตกตะกอนความรคความภาคภมใจ 56 หนวยท 5 การประมวลความงดงามทางจรยธรรมในศตวรรษท 21 60

ตอนท 3 แบบฟอรมสนบสนนแนวทางการจดการเรยนรในศตวรรษท 21 แบบฟอรมการรจกชมชน ถนฐาน ภมล าเนา

ตารางท 1 การจดท าคลงทะเบยนแหลงเรยนรและอาชพ 69 ตารางท 2 การวางแผนจดโปรแกรมการเรยนในรายวชาเพมเตม 70 ตารางท 3 การวเคราะหสดสวนเวลา คะแนน และประเภทของตวชวด มาตรฐานรายวชา 71 ตารางท 4 การจดท าหนวยจดประสบการณระดบชนและหนวยเรยนร บรณาการ 72 ตารางท 5 การวางแผนการจดตารางสอนคาบเรยนปกต และ คาบเรยนรบรณาการ 73

แบบฟอรมการเจาะลกถงแกนความร ตารางท 6 การจดท าใบความร และเตรยมแหลงสาระความรใหนกเรยนสบคน รวบรวมความร 74 ตารางท 7 แผนการจดกจกรรมการเรยนรภาคทฤษฎความรในหองเรยน (ดานพทธพสย) 75 ตารางท 8 แผนการจดกจกรรมการเตรยมส ารวจ การส ารวจ และรายงานผล การส ารวจ ในหนวยจดประสบการณ 76 ตารางท 9 แบบรายงานผลการจดประสบการณ ใบกจกรรมท 1 การเตรยมส ารวจ และการส ารวจหนวยจดประสบการณ 77

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

3

ตารางท 10 แผนการจดกจกรรมอภปรายกลม เพอตงสมมตฐานค าตอบ ในหนวยจดประสบการณ 78 ตารางท 11 แผนผงการเรยนร เพอการสบคนทฤษฎความรพสจน สมมตฐานค าตอบ ในหนวยจดประสบการณของคณะคร 79 ตารางท 12 แบบรายงานผลการอภปรายกลม ใบกจกรรมท 2 สมมตฐาน ค าตอบของค าถามอยากร และแผนผงการเรยนรของนกเรยน 80

แบบฟอรมการประมวลความงดงามทางจรยธรรมในศตวรรษท 21 ตารางท 13 แผนการจดกจกรรมมอบหมายงานสบคนทฤษฎความรพสจน สมมตฐานค าตอบ ในหนวยเรยนรบรณาการตารางท 12 81 ตารางท 14 แบบรายงานการจดประสบการณการสบคน รวบรวมความร ใบกจกรรมท 3 82 ตารางท 15 แผนการจดกจกรรมวดผลประเมนผลการเรยนรภาคทฤษฎความร 83 ตารางท 16 บนทกผลการวดผลประเมนผลดานทฤษฎความรเปนรายวชา 84

แบบฟอรมการตกตะกอนความรคความภาคภมใจ ตารางท 17 แผนการจดกจกรรมการจดท า Project-Based Learning: PBL ในหนวยเรยนรบรณาการ 85 ตารางท 18 แบบรายงานการจดประสบการณของนกเรยนแบบกลม และรายบคคล ในการท า Project-Based 87 ตารางท 19 แบบประเมนระดบขนพฤตกรรมดานทกษะพสย จตพสย คณลกษณะ และสมรรถนะ การจดกจกรรม Project-Based Learning ในหนวยเรยนรบรณาการ ของนกเรยน 88 ตารางท 20 แบบประเมนระดบขนพฤตกรรมดานทกษะพสย จตพสย คณลกษณะ และสมรรถนะ การจดกจกรรม Project-Based Learning ในหนวยเรยนรบรณาการ ของคณะคร 91

แบบฟอรมการประมวลความงดงามทางจรยธรรมในศตวรรษท 21 ตารางท 21 ตารางท 21 แผนการจดกจกรรมพฒนาผเรยนตามหลกสตร และเสรมหลกสตร 92 ตารางท 22 ตารางท 22 แบบประเมนระดบขนพฤตกรรมดานคณลกษณะ และสมรรถนะ 93

ภาคผนวก ขนตอนการจดท าโครงงาน 95

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

4

การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน (Project-based Learning : PBL) 97 การเรยนการสอนโดยใชโครงงานวทยาศาสตร 101

แหลงอางอง 109

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

5

มองอดตปรบเปลยนกระบวนทศนในอนำคต

พฤตกรรมการบรโภคและด าเนนชวตของประชาชนคนไทยทมการปลกฝงถายทอดการเรยนรมาตงแตอดตจากยคเกษตรกรรม มผลผลตเปน พชผก ผลไม กระบวนการผลตใชแรงงานคนและสตว การด ารงชวตมความรวมมอชวยเหลอกน ทกษะทใชและถกปลกฝงถายทอดกนมา คอ ทกษะอาชพเปนหลกส าคญ ตอมาเมอเขาสยคสงคมอตสาหกรรม ผลผลตถงแมนยงคงเปนพชผก ผลไม แตมการใชเทคโนโลยเขามาใชในกระบวนการผลตตามแบบชาวตะวนตก วถชวตของคนไทยเรมเปลยนไป ทกษะการเรยนรถกปลกฝงใหคดตาม ท าตามกระบวนการของการใชเทคโนโลยทมผอนคดและพฒนามาใหใช ซงเปนทกษะในแนวทางของโรงงานอตสาหกรรม จงเหนไดชดวาคนไทยเรมขาดความคดสรางสรรคเปนอยางมาก ตอมาเขายคโลกาภวตนเทคโนโลยเขามามบทบาทตอวถการด าเนนชวตมากขน การคดผลตนวตกรรมเปนไปแบบแขงขนกนในกลมประเทศทพฒนาแลว แยงความไดเปรยบในเวทการแขงขนทางเศรษฐกจโลก สงผลใหประเทศทไมสงเสรมการคดผลตนวตกรรมมวถการด ารงชวตเปลยนแปลงอยางรนแรง เกดการไลตามการใชเทคโนโลยใหม ๆ โดยไมค านงถงความพอเหมาะกบลกษณะของการใชงาน ความเปนทาสทางความคด และสญเสยความสมดลทางเศรษฐกจ จงเกดชองวางมากขนกลายเปนผบรโภคซอ และใชตามกระแสของโลกแหงความชวนเชอ ทกษะการด าเนนชวตจงเปลยนไปจากเดมอยางมาก มการพงพาและเดนตามเทคโนโลย จากผอนคดใหใช ขอนาคดก คอ ทกษะทลดหายไปอยางมากกคอความคดสรางสรรค และการผลตนวตกรรมขนมาใช และน าไปแลกเปลยนกนในเวทการแขงขนในโลกเศรษฐกจลดลงอยางเหนไดชด ส าหรบการเปลยนผานเขาสศตวรรษท 21 ซงเปนยคผลผลตนยม จะเปนยคแขงขนกนคดนวตกรรมทตอบสนองใชในชวตประจ าวน และชวตการท างานทกกลมอาชพ ซงถอเปนเจาความคดและผน าการสรางผลผลต สเวทการคาและแขงขนเวทเศรษฐกจโลก ถาพลเมองของประเทศใดเปนเพยงผบรโภคซอเพยงอยางเดยว ไมเปนผคดและสรางผลตภณฑใหม ๆ ผลทเกดขนตามมาจะเปนอยางไร ทาสความคด และทาสทางเศรษฐกจ จะเกดขนกบพลเมองหรอไม แลวประเดนเหลานจะถกน าไปปรบบทบาทของผทเกยวของกบการจดการศกษากนอยางไร ทจะสงผลตอพฤตกรรมของคนไทยจากการเปนผบรโภคนยมมาเปนผคดผลตนวตกรรม ในการเขาสยคผลผลตนยม การสรางทกษะการคดเชงสรางสรรค ประดษฐสรางสรรคนวตกรรมขนใชพฒนาคณภาพชวตอยางพอเพยงเหมาะสมกบลกษณะการใชงานในการเขาสศตวรรษท 21

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

6

ปรากฏการทมบทบาทตอการเปลยนแปลงทกษะการด าเนนชวตในโลกศตวรรษท 21 (Global Megatrends, 2009; Canton, 2006; ยอรซ ฟรดแมน, 2011; ;วจารณ พานช, 2555) ใน 7 เรอง ซงทกคนตองตระหนกทจะน าไปสเหตผลและประเดนการการปรบเปลยนบทบาทคร วธการเรยนของนกเรยน การจดหลกสตรสถานศกษาและพฒนาแหลงเรยนร และบทบาทชองชมชน ทองถน มดงน

1. โลกเทคโนโลย (Technologicalization) ในชวตความเปนอยประจ าวน และชวตการท างาน คนจะใชและพงพาเทคโนโลยเปนหลก โดยเฉพาะเทคโนโลยขาวสารและการคมนาคม (Information and communication technology) ดงนนทกษะดานเทคโนโลยจงมความส าคญเปนอยางมากและหลกเลยงไมไดในศตวรรษท 21 ซงตองพฒนาทกษะส าหรบเทคโนโลยกบคน 2 กลม คอ กลมคนกลมท 1 ใชเทคโนโลยในการท างาน และด าเนนชวตประจ าวนอยางรเทาทน กลมคนกลมท 2 ท างานใหบรการและคดพฒนาผลตภณฑ ตลอดจนสรางนวตกรรมทตอบสนองความตองการใชงานอยางเหมาะสมตอคณภาพชวตในสภาพจรง ซงในกลมท 2 คนไทยยงตองสรางและพฒนาทกษะความคดเชงสรางสรรคและพฒนานวตกรรมของคนไทยขนใชเอง และน าไปแลกเปลยนการใชงานในเวทเศรษฐกจโลก

2. โลกเศรษฐกจและกำรคำ (Commercialization & Economy) เปนผลสบเนองมาจากความเปนโลกเทคโนโลยทมการคดพฒนานวตกรรมขนใชงานในการด าเนนชวตประจ าวนและชวตการท างานของทกอาชพ มการพฒนาเทคนคการเรยนรทกษะการใชงาน เกดการสรางกลยทธการขาย จนเกดการแขงขนในเวทเศรษฐกจโลก ในเมอผลตภณฑทเปนเทคโนโลยใหม ๆ มความเกยวของและจ าเปนตอชวตความเปนอย ทกคนจงพยายามเรยนรทกษะการใชงานเพอแขงขนในดานประสทธภาพการท างาน ความเกยวของกบสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจทเนนการขายเปนหลก จงมความจ าเปนตองพฒนาทกษะทางการคาทมจตวญญาณของผประกอบการ (Entrepreneurial spirit) ของการคาในรปแบบใหม ๆ ทเนนเทคโนโลย เนนผลผลตในเชงนวตกรรมทตองอาศยเทคนคและความช านาญใหม ๆ มากขน

3. โลกำภ วตน ก บ เครอข ำย (Globalization and Network) สบ เน อ งจากสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจทเนนการขายเปนหลก การสอสาร สอความหมาย และการเลอกเครอขาย วธการสอสารตองมความถกตอง รวดเรว ไมจ ากดสถานท ซงความเปนโลกาภวตนจะถกน ามาเปนตวชวยไดอยางรวดเรว ทกท ทกเวลาดงโลกกวางใหแคบเลกลงมา ถอเปนอทธพลทท าใหคนในศตวรรษท 21 ตองสรางทกษะการเรยนรไดมากมายหลายชองทาง โดยเฉพาะเรองเครอขายทจบมอในกลมเดยวกน ทตองสรางความรวมมอกนท างาน แลกเปลยนความรในเชงพฒนาคณภาพชวต และการท างาน ปรากฏการณทเกดขนในโลกศตวรรษท 21 กคอ การพงพากนในระดบโลกจะมมากขนในเรองการด าเนนชวตและแกไขปญหาของโลก การเปนพลเมองของโลกดจทล และการเปนประชาธปไตย ความตองการผประกอบการทมความคดสรางสรรคในการท างานคดงานใหม ขนมา และความสมพนธระหางบคคลแบบออนไลน ซงในโลกเทคโนโลยเครอขาย และธรกจตองการผประกอบการทเปนผสรางสรรคมากขน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

7

4. สงแวดลอมและพลงงำน (Environmentalization and Energy) เปนผลจากในศตวรรษทผานมาโลกไดพฒนาการใชเทคโนโลยทน าเอาทรพยากรมาใชโดยไมค านงถงการสญเสยสภาพความสมดลของสภาพแวดลอม ปญหาจากสภาพแวดลอมจงเกดขนมากมายหลายเหตการณ ดงนนความใสใจทจะคนความสมดลทางธรรมชาต และสภาพแวดลอมจงเกดขน การเรยนรและแกปญหาจะเปนการชวยเหลอกน หรอท างานรวมกนมากขน โดยใชความเปนโลกาภวตนกบเครอขายกดกนส าหรบผทไมใหความรวมมอ และทางตรงขามผลตภณฑทชวยรกษาสมดลทางธรรมชาตและสงแวดลอมกจะรวมมอกนในเชงธรกจการคา และเชงการสรางพนธมตร

5. ควำมเปนเมอง (Urbanization) สบเนองจากการเขาถงขอมลขาวสาร การรเทาทน สอ สารสนเทศในความเปนโลกาภวตน ท าใหลดชองวางของสงคมชนบทลง การซอขายสนคา ธรกจการคา การใชเทคโนโลยตาง ๆ เกดขนเหมอนสงคมเมอง สงทเกดขนชดเจนกคอ เศรษฐกจ และชวสมยใหมทยดโยงอยกบการคาและบรการทตงอยบนวถชวตสมยใหม ทตองอาศยเทคโนโลยและนวตกรรมทแขงกนผลตน ามาใชใหม ๆ กนมากขน น าไปสการเปน Global cities มากขนและชดเจนขน

6. คนจะอำยยนขน (Ageing & Health) ความกาวหนาการคดคนผลตภณฑทางยา การรกษาพยาบาล รวมถงเทคโนโลยทางการแพทยเฉพาะทาง พฒนาอยางไมมทสนสด ประกอบกบคนเขาถงองคความร ความรเทาทน สอ สารสนเทศในความเปนโลกาภวตนท าใหคนดแลสขภาพ และปองกน รกษาโรคเฉพาะทางอยางแมนตรง ท าใหคนอายยนมากขน เกดเปนสงคมของผสงอาย การด าเนนชวต และวถชวตจะเปลยนไป คนสงอายยงมพลงสมองและท างานไดอย คนรนใหมมนอยลง จงเกดการสรางสงคมการอยรวมกนของคนรนใหมกบคนรนเกา ทมคณภาพชวตผสมผสานกนไดอยางลงตว ไมถกทอดทงเกดเปนกลมปญหาใหมจากผสงอาย

7. อยกบตวเอง (Individualization) หรอสงคมกมหนา เปนผลสบเนองมาจากความเจรญทางดานเทคโนโลย และความเปนโลกาภวตน การสนทนาระหวางบคคล หรอกลมคนทรจกกนจะใชผานทางเทคโนโลยมากกวามาพบหนากน ปฏสมพนธซงหนาลดนอยลง นกเรยนจะเขาชนเรยนนอยลงแตคยกนผานชองทางเทคโนโลยกนมากขน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

8

ขอสรปจำกปรำกฏกำรทเกดขนในศตวรรษท 21 คอคนไทยจะตองเรยนรเทคโนโลยใหม เพอกำรกำวใหทนผลตภณฑทถกวำงตลำด ใชหรอไม หรอจะมองกำวขำมเทคโนโลยใหมเหลำนนไป แลวพฒนำตอยอดกำรสรำงผลตภณฑใหมขนใชเอง คนไทยจะตองเรยนรและซอนวตกรรมทประเทศทพฒนำแลวคดคนใหใช หรอจะเปนผคดพฒนำนวตกรรมทสอดคลองกบบรบทของสงคม ถนฐำนของเรำเองขนใชเอง คนไทยเปนผรบรขอมลสำรสนเทศ เพอสอสำร รวมมอกบระดบนำนำชำต หรอเปนผรเทำทนสำรสนเทศ สอ เทคโนโลย น ำไปใชเปนประเดนสำระส ำคญสรำงควำมรวมมอ เพอพฒนำนวตกรรม และสงใหมในดำนกำรผลตและดำนเศรษฐกจกำรคำ คนไทยจะเปนผเรยนรและพฒนำตนเองได พรอมรบกำรเปลยนแปลง ตำมทนกำรเปลยนแปลงสนคำใหม ๆ ไดเรอยไป หรอเปนผรจกตวเองและพฒนำเพอเปนตวของตวเอง พรอมก ำหนดกำรเปลยนแปลงและออกแบบสนคำใหมสตลำดไดเสมอ ซงหมำยควำมวำคนไทยจะเปนผซอ (Consumer) หรอจะเปนผผลต (Producer) นนเอง

การจดการเรยนการสอน และการปลกฝงสงคมทางบานในปจจบนปลกฝงวฒนธรรมกำรรบในตวเดกไทย ในสงเหลานใชหรอไม คอ เชอตามทไดฟง ขาดความมนใจในตวเอง ไมแสวงหาขอมลสารสนเทศทเชอถอได ขาดความกระตอรอรน ตดรปแบบเดม ๆ เปนผบรโภค ท าอะไรแคพอผาน ไมอดทน ไมชอบท างานหนก ชอบท างานคนเดยว ไมนกถงสวนรวม เอาตวรอดเกง ขาดคณธรรมจรยธรรม ไมสนใจสนตวธ และขาดอตลกษณไทย แลวการจดการเรยนการสอน และการปลกฝงสงคมทางบานในยคศตวรรษท 21 จะปลกฝงวฒนธรรมกำรสรำงในตวเดกไทย ในสงเหลานไดอยางไร คอ รจกคดวเคราะห มความคดสรางสรรค มความมนใจในตนเอง แสวงหาความร รเทาทนสาระสนเทศในการสรางองคความรดวยตนเอง คดสรางสรรค เรยนรเปนผประกอบการ และผผลต มงความเปนเลศ อดทน ท างานหนก ท างานไดเปนทม รบผดชอบตอสวนรวม ค านงถงสงคม มคณธรรม ยดมนในสนตธรรม และมความเปนไทย (ไพฑรย สนลารตน (2557) ทกษะแหงศตวรรษท 21 ตองกาวใหพนกบดกของตะวนตก)

การเรยนรตองไมใชสถานการณสมมตในหองเรยน แตตองออกแบบการเรยนรใหไดเรยนในสภาพทใกลเคยงชวตจรงทสด และควรเปนบรบทหรอสภาพแวดลอมในขณะเรยนร เกดการสงสมประสบการณใหม เอามาโตแยงความเชอหรอคานยมเดม ท าใหละจากความเชอเดมหนมายดถอความเชอ หรอคานยมใหม ทเรยกวากระบวนทศนใหม ท าใหเปนคนทมความคดเชงกระบวนทศนทชดเจน และเกดการเรยนรเชงกระบวนทศนใหมได ทงนจ าเปนตองมความสามารถในการรบรขอมลหลกฐานใหม และน ามาสงเคราะหเปนความรเชงกระบวนทศนใหม ขอส าคญส าหรบคนทจะเรยนรไดตองเกดประเดนค าถามอยากรกอนจงจะอยากเรยน ไมใชครอยากสอนเพยงฝายเดยวแตนกเรยนยงไมมประเดนทไมอยากร ดงนนการออกแบบการสถานการณการเรยนรจงควรใชบรบทสภาพแวดลอมทนกเรยนคนเคยและรจก ซงกคอสภาพของครอบครว ชมชน และทองถนของนกเรยนนนเอง สงทไดจาก

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

9

ค าถามอยากรของนกเรยนจะท าใหครเหนความแตกตางของพนฐานความรและพนฐานประสบการณเดมของนกเรยนไดเปนรายบคคล

กรอบควำมคดกำรเรยนรในศตวรรษท 21

กรอบความคดเพอการเรยนรในศตวรรษท 21 มเปาหมายไปทผเรยน เกดคณลกษณะในศตวรรษท 21 โดยผเรยนจะใชความรในสาระหลกไปบรณาการสงสมประสบการณกบทกษะ 3 ทกษะ เพอการด ารงชวตในศตวรรษท 21 คอ ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรม ทกษะสารสนเทศ สอและเทคโนโลย และทกษะชวตและอาชพ ซงการจดการศกษาจะใชระบบสงเสรมการเรยนรในศตวรรษท 21 หาระบบ คอ ระบบมาตรฐานการเรยนร ระบบการประเมนผลทกษะการเรยนร ระบบหลกสตรและวธการสอน ระบบการพฒนางานอาชพ และระบบแหลงเรยนรและบรรยากาศการเรยนร

ทกษะแหงอนำคตใหม

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

10

การปรบเปลยนวธการเรยนรของนกเรยน เพอใหบรรลผลลพธทส าคญและจ าเปนตอตวนกเรยนอยางแทจรง มงไปทใหนกเรยนสรางองคความรดวยตนเอง ตองกาวขามสาระวชาไปสการเรยนรเพอการด ารงชวตในศตวรรษท 21 ครตองไมสอนหนงสอไมน าสาระทมในต ารามาบอกบรรยายใหนกเรยนจดจ าแลวน าไปสอบวดความร ครตองสอนคนใหเปนมนษยทเรยนรการใชทกษะเพอการด ารงชวตในศตวรรษท 21 เปนผออกแบบการเรยนร และอ านวยความสะดวก (facilitate) ในการเรยนรใหนกเรยนเรยนรจากการเรยนแบบลงมอท า โดยมประเดนค าถามอยากรเปนตวกระตนสรางแรงบนดาลใจใหอยากเรยน ทจะน าไปสการกระตอรอรนทจะสบคน รวบรวมความรจากแหลงตาง ๆ มาสนบสนนหรอโตแยงขอสมมตฐานค าตอบทคนเคย พบเจอจากประสบการณเดมใกลตว สรางเปนกระบวนทศนใหมแทนของเดม การเรยนรแบบนเรยกวา Project-Based Learning: PBL

ทกษะกำรรสำระเนอหำ

1. พนฐำนกำรเรยนรสำระวชำหลก ทกษะการอาน (Reading) ทกษะการเขยน (Writing) และทกษะการค านวณ (Arithmetic) ถอเปนทกษะพนฐานทมความจ าเปนทจะท าใหรและเขาใจในสาระเนอหาของ 8 กลมสาระการเรยนร ทแสดงความเปนสาระวชาหลกของทกษะเพอด ารงชวตในศตวรรษท 21 ไดแก ภาษาแมและภาษาโลก ศลปะ คณตศาสตร เศรษฐศาสตร วทยาศาสตร ภมศาสตร ประวตศาสตร และรฐความเปนพลเมองด ซงหลกสตรการศกษาขนพนฐานไดจดท าสาระเนอหาไดครบคมทง 8 กลมสาระการเรยนรแลว

2. ควำมรเชงบรณำกำรส ำหรบศตวรรษท 21 ถงแมนนกเรยนจะสอบวดความร ความสามารถ ไดตามเกณฑการจบหลกสตรการศกษาขนพนฐานวาดวยระเบยบการวดผลประเมนผลตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานไดแลวกตาม

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

11

คงไมเพยงพอในโลกยคศตวรรษท 21 จงตองมการสอดแทรกความรเชงบรณาการเขาไปในสาระเนอหาของ 8 กลมสาระการเรยนร เพอใชเปนพนฐานความรทกษะเพอการด ารงชวตในศตวรรษท 21 ดงน

2.1 ควำมรเกยวกบโลก (Global Awareness) เปนการสรางความรความเขาใจและก าหนดประเดนส าคญตอการสรางความเปนสงคมโลก การขบเคลอนเชงวฒนธรรม ศาสนา และวถชวตทอยรวมกนไดอยางเหมาะสมในบรบททางสงคมทตางกนรอบดาน และสรางเขาใจความเปนมนษยดวยกนในดานเชอชาตและวฒนธรรม การใชวฒนธรรมทางภาษาทตางกนไดอยางลงตว

2.2 ควำมรด ำนกำรเงน เศรษฐกจ ธรกจและกำรเปนผ ประกอบกำร (Financial, Economic, Business and Entrepreneurial Literacy) เปนการสรางความรและวธการทเหมาะสมส าหรบการสรางตวเลอกเชงเศรษฐศาสตร หรอเศรษฐกจ มความเขาใจบทบาทในเชงเศรษฐศาสตรทมตอสงคม และใชทกษะการเปนผประกอบการในการยกระดบ และเพมประสทธผลดานอาชพ

2.3 ควำมรดำนกำรเปนพลเมอทด (Civil Literacy) เปนการสรางประสทธภาพการมสวนรวมทางสงคม ผานวธสรางองคความร และความเขาใจในกระบวนการทางการเมองการปกครองทถกตอง และน าวถแหงความเปนประชาธปไตยไปสสงคมในระดบตางๆ ทเขาใจตอวถการปฏบตทางสงคมแหงความเปนพลเมองทงระดบทองถนและสากล

2.4 ควำมรดำนสขภำพ (Health Literacy) เปนการสรางความรความเขาใจขอมลสารสนเทศ ภาวะสขภาพอนามย และน าไปใชในการพฒนาคณภาพชวต ใหเขาใจวธปองกนแกไข และเสรมสรางภมคมกนทมตอภาวะสขอนามย หางไกลจากภาวะความเสยงจากโรคภยไขเจบ ใชประโยชนขอมลสารสนเทศในการเสรมสรางความเขมแขงทางดานสขภาพอนามยไดอยางเหมาะสมกบบคคล เฝาระวงดานสขภาพอนามยสวนบคคลและครอบครวใหเกดความเขมแขง รและเขาใจในประเดนส าคญของการเสรมสรางสขภาวะทดระดบชาตและสากล

2.5 ควำมรดำนสงแวดลอม (Environmental Literacy) เปนการสรางภมรและเขาใจการอนรกษและปองกนสภาพแวดลอม และมสวนรวมอนรกษและปองกนสภาพแวดลอม มภมรและเขาใจผลกระทบจากธรรมชาตทสงผลตอสงคม สามารถวเคราะหประเดนส าคญดานสภาพแวดลอมทางธรรมชาต และก าหนดวธการปองกนแกไข และอนรกษรกษาสภาพแวดลอม สรางสงคมโดยรอบใหเกดความรวมมอในการอนรกษและพฒนาทรพยากรสงแวดลอม

ทกษะเพอด ำรงชวตในศตวรรษท 21 3. ทกษะกำรเรยนรและนวตกรรม

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

12

โลกยคศตวรรษท 21 มการเปลยนแปลงทรวดเรว พลกผน รนแรง และคาดไมถงตอการด ารงชวต ดงนนคนในยคศตวรรษท 21 จงตองมทกษะสงในการเรยนรและปรบตว การสรางทกษะการเรยนรและนวตกรรม จะใชกระบวนการ Project-Based Learning: PBL โดยเรมจากการน าบรบท สภาพแวดลอมเปนตวการสรางแรงกดดนใหนกเรยนตงค าถามอยากร ใหมากตามประสบการณพนฐานความรทสงสมมา และตงสมมตฐานค าตอบตามพนฐานความรและประสบการณของตนเองทไมมค าวาถกหรอผด น าไปสการแลกเปลยนประเดนความคดเหนกบกลมเพอน เพอสรปหาสมตฐานค าตอบทมความนาจะเปนไปไดมากทสด โดยมการพสจนยนยนสมมตฐานค าตอบจากการไปสบคน รวบรวมความรจากแหลงอางองทเชอถอได มาสนบสนน หรอโตแยงไดเปนค าตอบทเรยกวาองคความร เรยกวา การเรยนแกนวชา ซงไมใชเปนการจดจ าแบบผวเผน แตการรแกนวชาหรอทฤษฎความรจะสามารถเอาไปเชอมโยงกบวชาอน ๆ เกดแรงบนดาลใจอยากพฒนางาน สรางผลงานทเกยวกบการการพฒนาคณภาพชวต ทเรยกวาความคดเชงสรางสรรค น าทฤษฎความรมาสรางกระบวนการและวธการผลตสรางผลงานใหมทเปนประโยชนตอบคคล และสงคมทเรยกวาพฒนานวตกรรม

3.1 กำรคดอยำงมวจำรณญำณและกำรแกปญหำ (Critical Thinking and Problem Solving) เปนการสรางทกษะการคดในแบบตาง ๆ ดงน

(1) แบบเปนเหตเปนผล ท งแบบอปนย (inductive) และแบบอนมาน (deductive)

(2) แบบใชการคดกระบวนการระบบ (systems thinking) โดยวเคราะหปจจยยอยมปฏสมพนธกนอยางไร จนเกดผลในภาพรวม

(3) แบบใชวจารณญาณและการตดสนใจ ทสามารถวเคราะหและประเมนขอมลหลกฐาน การโตแยง การกลาวอางอง และความนาเชอถอ วเคราะหเปรยบเทยบและประเมนความเหนประเดนหลก ๆ สงเคราะหและเชอมโยงระหวางสารสนเทศกบขอโตแยง แปลความหมายของสารสนเทศและสรปบนฐานของการวเคราะห และตความและทบทวนอยางจรงจงในดานความร และกระบวนการ

(4) แบบแกปญหา ในรปแบบการฝกแกปญหาทไมคนเคยหลากหลาย ในแนวทางทยอมรบกนทวไป และแนวทางทแตกตางจากการยอมรบ รปแบบการตงค าถามส าคญทชวยท าความกระจางในมมมองตาง ๆ เพอน าไปสทางออกทดกวา

3.2 กำรสอสำรและควำมรวมมอ(Communication and Collaboration) ความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยดจตอล และเทคโนโลยการสอสาร (digital and communication technology) ท าใหโลกศตวรรษท 21 ตองการทกษะของการสอสารและความรวมมอทกวางขวางและลกซง ดงน

(1) ทกษะในการสอสารอยางชดเจน ตงแตการเรยบเรยงความคดและมมมอง (idea) สอสารเขาใจงาย ในหลายแบบ ทงการพด เขยน และกรยาทาทาง การฟงอยางมประสทธภาพ น าไปถายทอดสอสาร ความหมายและความร แสดงคณคา ทศนคต และความตงใจ การ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

13

สอสารเพอการบรรลเปาหมายการท างาน การสอสารดวยหลากหลายภาษาและสภาพแวดลอมทหลากหลายอยางไดผล

(2) ทกษะความรวมมอกบผอน ตงแตการท างานใหไดผลราบรนทเคารพและใหเกยรตผรวมงาน มความยดหยนและชวยเหลอประนประนอมเพอการบรรลเปาหมายรวมกน มความรบผดชอบรวมกบผรวมงาน และเหนคณคาของบทบาทของผรวมงาน

3.3 ควำมคดสรำงสรรคและนวตกรรม (Creativity and Innovation)

ทกษะทางดานนเปนเรองของการนจนตนาการมาสรางขนตอนกระบวนการโดยอางองจากทฤษฎความรเพอน าไปสการคนพบใหมเกดเปนนวตกรรมทใชตอบสนองความตองการในการด ารงชวตทลงตว และน าไปสการเปนผผลตและผประกอบการตอไป ทกษะดานนไดแก

(1) การคดอยางสรางสรรค ทใชเทคนคสรางมมมองอยางหลากหลาย มการสรางมมมองทแปลกใหมอาจเปนการปรบปรงพฒนาเพยงเลกนอย หรอท าใหมทแหวกแนวโดนสนเชง ทเปดกวางในความคดเหนทรวมกนสรางความเขาใจ ปรบปรง วเคราะห และประเมนมมมอง เพอพฒนาความเขาใจเกยวกบความคดอยางสรางสรรค

(2) การท างานรวมกบผอนอยางสรางสรรค ในการพฒนา ลงมอปฏบต และสอสารมมมองใหมกบผอนอยเสมอ มการเปดใจและตอบสนองมมมองใหม ๆ รบฟงขอคดเหน และรวมประเมนผลงานจากกลมคณะท างาน เพอน าไปปรบปรงพฒนา มการท างานดวยแนวคดหรอวธการใหม ๆ และเขาใจขอจ ากดของโลกในการยอมรบมมมองใหม และใหมองความลมเหลวเปนโอกาสการเรยนร

(3) การประยกตสนวตกรรม ทมการลงมอปฏบตตามความคดสรางสรรคใหไดผลส าเรจทเปนรปธรรม

4. ทกษะชวตและงำนอำชพ การเรยนรทจะปรบตวไดอยางดในสภาวะการเปลยนแปลง หรอมภยคกคามได

อยางชาญฉลาดถอเปนเรอส าคญในการด ารงชวตทมทกษะชวตในโลกศตวรรษท 21 และการคดสราง

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

14

ผลตภณฑใหมเพอตอบสนองการด ารงชวตเฉพาะบรบท สภาพแวดลอมทตางกนไป น าไปสการเผยแพรเทคนควธการใชและพฒนาทกษะใช เกดเปนกลยทธการขายเกดผประกอบการในงานอาชพตาง ๆ ซงเปนทกษะงานอาชพทตองมการสงเสรมใหมเทาทนในยกตการเปลยนแปลงของโลกศตวรรษท 21 ทกษะชวตและทกษะงานอาชพจงควรมการพฒนาสงตอไปน

4.1 ควำมยดหยนและควำมสำมำรถ ในกำรปรบตว (Flexibility and Adaptability) เปนทกษะเพอการเรยนร การท างานและการเปนพลเมองในศตวรรษท 21 ซงตองท าเพอการบรรลเปาหมายแบบมหลกการ และไมเลอนลอยภายใตการเปลยนแปลงอยางรวดเรว และไมคาดคด ทงมขอจ ากดดานทรพยากร เวลา และการมคแขง โดยใชวกฤตใหเปนโอกาส ในดานการปรบตวตอการเปลยนแปลง เปนการปรบตวใหเขากบบทบาททแตกตางไป งานทมก าหนดการทเปลยนไป และบรบททเปลยนไป ในดานความยดหยน เปนการน าเอาผลลพธทเกดขนมาใชประโยชนอยางไดผล มการจดการเชงบวกตอค าชม ค าต าหน และความผดพลาด สามาถน าความเหนและความเชอทแตกตางหลากหลายทงของคณะท างาน หรอขามวฒนธรรมคณะท างาน มาท าความเขาใจ ตอรอง สรางดลยภาพ และท าใหงานลลวง ดงนนความยดหยนจงท าเพอการบบลผลงานไมใชเพอใหทกคนสบายใจ

4.2 กำรรเรมสรำงสรรคและก ำกบดแลตนเองได (Initiative and Self-Direction) เปนทกษะทส าคญมากในการท างานและด ารงชวตในโลกศตวรรษท 21 ทตองมการก าหนดเปาหมายโดยมเกณฑความส าเรจทเปนรปธรรม และนามธรรม มความสมดลระหวางเปาหมายระยะสนทเปนเชงยทธวธ และเปาหมายระยะยาวทเปนเชงยทธศาสตร มการค านวณประสทธภาพการใชเวลากบการจดการภาระงาน การท างานตองท างานส าเรจไดดวยตนเอง โดยก าหนดตวงาน ตดตามผลงาน และล าดบความส าคญของงานไดเอง นอกจากนนการท างานยงตองฝกทกษะการเปนผเรยนรไดดวยตนเอง ทมการมองเหนโอกาสเรยนรสงใหม ๆ เพอขยายความเชยวชาญในงานของตนเอง มการรเรมการพฒนาทกษะไปสระดบอาชพ แสดงความเอาใจใสจรงจงตอการเรยนร และทบทวนประสบการณในอดต เพอคดหาทางพฒนาในอนาคต

4.3 ทกษะสงคมและสงคมขำมวฒนธรรม (Social and Cross-Cultural Skills) เปนทกษะท าใหคนในศตวรรษท 21 สามารถท างานและด ารงชวตอยในสภาพแวดลอมและผคนทมความแตกตางหลากหลายไดอยางไมแปลกแยก ท าใหงานส าเรจ การพฒนาทกษะนจะท าให เกดปฏสมพนธกบผอนอยางเกดผลดในเรอกาลเทศะ เกดการท างานในทมทแตกตางหลากหลายอยางไดผลด ทมการเคารพความแตกตางทางวฒนธรรม ตอบสนองความเหนและคณคาทแตกตางอยางใจกวาง เพอยกระดบความแตกตางทางสงคมและวฒนธรรมสการสรางแนวความคด วธท างานใหม สคณภาพของผลงาน

4.4 กำรเปนผสรำงผลงำนหรอผลผลตและควำมรบผดชอบเช อถอได (Productivity and Accountability) เปนการก าหนดขนตอนวธการท างานในการสรางชนงาน ผลงาน หรอผลตภณฑ อยางมหลกการตามทฤษฎความรทตองมทกษะความช านาญการ ซงเปนเรองของการจดการโครงการ ทมการก าหนดเปาหมายและวธการบรรลเปาหมายภายใตขอจ ากดทมอย โดย

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

15

การก าหนดล าดบความส าคญ วางแผน และการจดการ ผลตภณฑ และผลงาน ทไดจาการผลตตองมคณภาพเพอแสดงถงทกษะการท างานอยางเปนระบบจากผทมความเชยวชาญการผลต น าไปใชประโยชนแกบคคล ชมชนไดอยางไมมผลกระทบทางลบ แตถามจะตองออกมายอมรบขอบกพรองอยางไมปดบง อนน าไปสการปรบแกไข หรอยกเลก เพอแสดงจรยธรรมทเปนบรรทดฐานทางสงคม

4.5 ภำวะผน ำและควำมรบผดชอบ (Leadership and Responsibility) ในศตวรรษท 21 มความตองการภาวะผน าและความรบผดชอบแบบกระจายบทบาท จากการรบผดชอบตอตนเอง รบผดชอบการท างานแบบประสานสอดคลองเปนคณะท างาน และรบผดชอบแบบสรางเครอขายรวมมอแบบพนธมตรการท างาน เพอไปสเปาหมายของผลงานรวมกน ซงตองพฒนาทกษะมนษยสมพนธ และทกษะการแกปญหาในการชกน าผอนใหเหนเปาหมายรวมกน และท าใหผอนเกดพลงในการท างานใหบรรลผลส าเรจรวมกน เกดแรงบนดาลใจใหผอนใชศกยภาพหรอความสามารถสงสด โดยการท าตวอยางทไมถอผลประโยชนของตนเองเปนทตง และไมใชอ านาจโดยขาดจรยธรรมและคณธรรม ถอประโยชนสวนรวมเปนทตง

5. ทกษะดำนสำรสนเทศ สอ และเทคโนโลย การรบรสงตาง ๆ ทเกดขนแลวตอบสนอง รบสงทรบรมาเปนกระบวนทศนใหม

ทนท แสดงถงการขาดทกษะการคดแบบขาดวจารณญาณ ผลทเกดขนกจะตกอยภายใตการชวนเชอ และไมสามารถก าหนดตนเองได การสรางทกษะดานสารสนเทศ สอและเทคโนโลย เพอใหเกดการเทาทนไมตกอยภายใตการถกชกจง ชวนเชอ

5.1 กำรรเทำทนสำรสนเทศ (Information Literacy) การบรค าบอกเลาจากเพอน ผอน รวมถงครผสอน หรอแมนแตสมมตฐานค าตอบทหารอกนในกลมอภปราย เปนเพยงความคดเหนทรอการพสจน ยนยนค าตอบทเปนจรงจากสารสนเทศทไดจากการสบคน รวมรวมจากแหลงอางองทเชอถอไดมาผานกระบวนการคดแบบขาดวจารณญาณ สนบสนน หรอโตแยงพสจนความเปนจรงสรางเปนความร และองคความรทไดจากการเรยนร ซงตองใชทกษะในการเขาถงแหลงความรไดอยางรวดเรวและกวางขวาง มทกษะการประเมนความนาเชอถอของขอมลสารสนเทศ และทกษะในการใชอยางสรางสรรค

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

16

5.2 กำรรเทำทนสอ (Media Literacy) การรบสารจากสอ และสอสารออกไปในยค media คนในศตวรรษท 21 จะตองมความสามารถใชเครองมอผลตสอ และสอสารออกไป หรอแมแตการรบเขามาในรป วดโอ (video) ออดโอ (audio) พอดคาสท (podcast) เวบไซด (website) และอน ๆ อกมากมาย แตการรบรจากแหลงสอเหลานนถาขาดการเทาทน ขาดการคดอยางมวจารณญาณ กจะตกอยภายใตการถกชกจง ชวนเชอไดเชนกน จงตองสรางทกษะการวเคราะหสอใหเทาทนวตถประสงคของตวสอ และผลตสอนนอยางไร มการตรวจสอบแหลงอางองทเชอถอได และเทาทนตอการมอทธพลตอความเชอและพฤตกรรมอยางไร และมขอขดแยงตอจรยธรรมและกฎหมายทเกยวของหรอไม อยางไร ในเรองการสรางผลตภณฑสอ ตองมความเทาทนตอการเลอกใชเครองมอทพอเพยงพอเหมาะกบวตถประสงคการใชงาน และเหมาะสมกบสภาพแวดลอมความแตกตาง หลากหลายดานวฒนธรรม

5.3 ก ำ ร ร ท น เท ค โน โล ย ( ICT: Information, Communication and Technology Literacy) ในโลกยคศตวรรษท 21 เปนโลกเทคโนโลยทมการแขงขนกนผลต และน ามาสการสราง กลยทธการขายสกลมผบรโภคทตองการความทนสมยอยตลอดเวลา ซงถาขาดความเทาทนการใชเทคโนโลยจะกลายเปนผซอ แตไมอยากจะเรยนรการเปนผผลต เพอน าไปใชงานทพอเพยงเหมาะสมกบงาน การถกชกจง ชวนเชอ ใหเปนผซอกจะงายขน ผลการสญเสยงบประมาณ และการขาดดลทางเศรษฐกจจะตามมา ดงนนทกษะความเทาทนดานเทคโนโลยจงเปนทกษะทจ าเปนในศตวรรษท 21 ท าใหคนรจกผลตใชและน าไปแลกเปลยนใชในเวทการคา เกดการสรางงานสรางรายได รวมถงการใชเทคโนโลยเพอการเรยนรใหเกดการสบคน รวมรวมความรพสจนสมมตฐานค าตอบในการใชทกษะการคดแบบมวจารณญาณ มากกวาทจะใชเพอการบนเทง ในแบบสงคมกมหนา จงควรใชเทคโนโลยเพอการวจย จดระบบ ประเมน และสอสารสารสนเทศ ใชสอสารเชอมโยงเครอขาย และ Social network อยางถกตองเหมาะสม เพอการเขาถง การจดการ การผสมผสาน ประเมน และสรางสารสนเทศ เพอท าหนาทในเศรษฐกจฐานความร ทงนตองค านงถงการปฏบตตามคณธรรมและกฎหมายทเกยวของกบการเขาถงและใชเทคโนโลยสารสนเทศ

6. คณลกษณะในศตวรรษท 21 ทกษะพนฐานจ าเปนในการอาน เขยน และคดค านวณ เปนตวการทท าใหคนใน

ศตวรรษท 21 รจกใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนเครองมอในการสบคน รวมรวมความร ใชกระบวนการคดอยางมวจารณญาณใหเกดการเทาทนสอ สารสนเทศทจะพสจนยนยนสงทตน และสงคมอยากรไดอยางชาญฉลาดไมถกชวนเชอ ชกน าอยางงมงาย เกดเปนแรงบนดาลใจสรางจตนาการอยากพฒนา อยากผลต สรางผลตภณฑ หรอนวตกรรมขนใชในการด ารงชวตในสงคม และน าไปแลกเปลยนกบสงคมอนเกดเปนรายได บนเวทฐานเศรษฐกจความร ทมความรบผดชอบตอกฎ กตกา ในขนตอนการผลต และมความรบผดชอบตอผลทเกดขน ถาผลตภณฑ ผลผลต มคณภาพไมด ภาพโดยสรปกคอ ทกษะการด ารงชวตของคนในศตวรรษท 21 ซงจะถกหลอหลอมตกผลกเปนผทสามารถน าทางชวตตนเองไดอยางมคณภาพชวต และเกดเปนคณลกษณะของคนในศตวรรษท 21 สบคณลกษณะ คอ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

17

เปนนกคดวเคราะห นกแกปญหา นกสรางสรรค นกประสานความรวมมอ รจกใชขอมลและขาวสาร เรยนรดวยตนเอง นกสอสาร ตระหนกรบรสภาวะของโลก เปนพลเมองทรงคณคา และมพนฐานความรเศรษฐกจและการคลง ซงสรปเปนคณลกษณะใน 3 ดาน ดงน

1. คณลกษณะดานการท างาน ไดแก การการปรบตว และความเปนผน า 2. คณลกษณะดานการเรยนร ไดแก การชน าตนเอง การตรวจสอบการเรยนรของ

ตนเอง 3. คณลกษณะดานศลธรรม ไดแก ความเคารพผอน ความสอสตย ส านกพลเมอง

ระบบสนบสนนกำรเรยนรส ำหรบศตวรรษท 21

การออกแบบกจกรรมการเรยนรทใหนกเรยนสรางองคความรดวยตนเอง โดยมครเปนผอ านวยความสะดวกชวยใหนกเรยนไดสบคนรวบรวมความรจากแหลงอางองทเชอถอได สรางกระบวนการแลกเปลยนเรยนรกบกลมเพอน น าไปสการไดค าตอบทมทฤษฎความรรองรบ เกดจนตนาการสรางกระบวนการพฒนางานทเปนประโยชนตอการด ารงชวตของตน และคนในสงคม วางแผนการท างาน สบคน สรางขนตอนและกระบวนการตามการอางองของทฤษฎความร และพสจนสมมตฐานค าตอบ สรปเปนขอคนพบใหมในรปผลงาน หรอนวตกรรม เปนกระบวนการทน าไปสการพฒนาทกษะพนฐานการสรางความร ทกษะการด ารงชวต และพฒนาคณลกษณะของพลเมองในศตวรรษท 21 ซงตองมระบบมาใชสนบสนนการเรยนร ดงตอไปน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

18

1. ระบบมำตรฐำนกำรเรยนรในศตวรรษท 21 (21st Century Standards) จดเนน คอ (1) เนนทกษะ ควำมรและควำมเชยวชำญทเกดกบผเรยน การออกแบบกจกรรมการเรยนร จงเนนไปทเรยนรจากการลงมอปฎบตในรปแบบ Project-Based Learning: PBL ทถกกระตนใหนกเรยนเกดค าถามอยากรแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning) เกดความตองการสบคนหาค าตอบทถกอางองดวยทฤษฎความร โดยมการแลกเปลยนเรยนรกบกลมเพอน และรวมกนลงมอปฏบตเพอพสจนยนยนสมมตฐานค าตอบ เกดจตนาการพฒนาผลงาน และนวตกรรมทท าใหการด ารงชวตมคณภาพ (2) สรำงควำมรควำมเขำใจในกำรเรยนทมกำรบรณำกำรควำมซ ำซอนสำระเนอหำ รายวชาใน 8 กลมสาระการเรยนรทงในรายวชา และขามรายวชา รวมทงบรณาการสาระเนอหาความรในศตวรรษท 21 เขาไปดวย การออกแบบกจกรรมการเรยนรจงตองจดท าหนวยการเรยนรบรณาการขน เพอน าตวชวดมาตรฐานรายวชาของรายวชาทมสาระเนอหาซ าซอน หรอเปนเรองเดยวกน น าไปบรณาการกบบรบท สภาพแวดลอมของชมชน ภมล าเนาถนฐาน ทเปนสถานการทนกเรยนรจกและคนเคยท าใหเชอมโยงความคดไปสความจ าไดงายขน โดยเฉพาะการกระตนค าถามอยากร (3) มงเนนกำรสรำงควำมรและเขำใจในเชงลกมำกกวำกำรสรำงควำมรแบบผวเผน กจกรรมการเรยนรจงตองออกแบบใหเกดการแลกเปลยนเรยนรกบกลมเพอนในเชงการอภปรายกลม ตงแตค าถามถามอยากร สมมตฐานค าตอบ เพอชวยกนสบคนทฤษฎความรทมแหลงอางองเชอถอไดมาอภปรายสนบสนน หรอโตแยงยนยนค าตอบท เปนจรง รวมถงการใช ทฤษฎความรสรางกระบวนการทดลอง หรอปฏบตเพอพฒนาชนงาน ผลงาน หรอนวตกรรม ซงเปนการฝกทกษะการเขาถงสารสนเทศและพฒนาการคดแบบมวจารณญาณ ซงจะท าใหเกดความรและเขาใจในเชงลกมากวาการบอกเลาเรองใหนกเรยนจดจ า (4) ยกระดบควำมสำมำรถผเรยนดวยกำรใหขอมลทเปนจรง การใชสอหรอเครองมอทมคณภาพจากการเรยนรในสถานศกษา การท างานและในการด ารงชวตประจ าวน ผเรยนไดเรยนรอยางมความหมายและสามารถแกไขปญหาทเกดขนได การออกแบบกจกรรมเนนไปท การใหนกเรยนไดสบคน เขาถงทฤษฎความรแบบเทาทนสารสนเทศ และสอ ทไดจากแหลงอางองทเชอถอได ซงจะท าใหนกเรยนมทกษะการเทาทนสารสนเทศ สอ เทคโนโลย ไมถกชวนเชอ หรอชกจงแบบไมมเหตผล โดยสบคนจากหนงสอ หรอใหเทคโนโลยการสบคนแบบอเลกทรอนกส ไดอยางมทกษะการใชงาน (5) ใชหลกกำรวดประเมนผลทมคณภำพระดบสง การออกแบบและเลอกใชเครองมอวดผลประเมนผลตองสอดคลองกบการออกแบบกจกรรมการเรยนร และตวชวดมาตรฐานรายวชา ซงจ าแนกเปนการวดประเมนผลความร ความสามารถเกยวกบทฤษฎความร (Knowledge) หรอดานพทธพสย (Cognitive domain) การวดประเมนผลทกษะการปฎบต (Skill) เปนการวดระดบคณภาพของทกษะการปฏบตตามขนตอนกระบวนการท างาน และวดระดบคณภาพของผลงาน ดาน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

19

ทกษะพสย (psychomotor domain) และการวดผลประเมนผลเจตนคต (Attitude) ดานจตพสย (Affective domain)

2. ระบบกำรประเมนทกษะในศตวรรษท 21 (Assessment of 21st Century Skills) จดเนน คอ (1) สรำงควำมสมดลในกำรประเมนผลเชงคณภำพ โดยการใชแบบทดสอบมาตรฐาน ส าหรบการทดสอบยอยและทดสอบรวมใหใชในการประเมนผลในชนเรยน สวนแบบทดสอบมาตรฐานนน จดมงหมายในการใชประโยชน จ าแนกได 3 ประเภท คอ แบบทดสอบวดผลสมฤทธ (Achievement Test) เปนแบบทดสอบทใชวดปรมาตรความรความสามารถ ทกษะเกยวกบดานวชาการทไดเรยนรมาวารบรไวไดมากนอยเพยงไร แบบทดสอบความถนด (Aptitude Test) เปนแบบทดสอบทใชวดความสามารถทเกดจากการสะสมประสบการณทไดเรยนรมาในอดต สวนมากใชในการท านายสมรรถภาพของบคคลวาสามารถเรยนไปไดไกลเพยงไร โดยมจดมงหมาย เพอพยากรณอนาคตขอเทจจรงทงในปจจบน และประสบการณในอดต ใชน ามาเปนรากฐานการท านาย ใน 2 ลกษณะ คอ แบบทดสอบวดความถนดทางการเรยน (Scholastic Aptitude Test) ใชวดเพอท านายวาเดกแตละคน จะสามารถเรยนตอไปในแขนงใดจงจะดและจะเรยนไปไดมากเพยงใด และ แบบทดสอบความถนดเฉพาะอยางหรอความถนดพเศษ (Specific Aptitude Test) หมายถง แบบทดสอบวดความถนดทเกยวกบอาชพหรอความสามารถพเศษทนอกเหนอ จากความสามารถดานวชาการ เชน ความถนดเชงกล ความถนดทางดานดนตร ศลปะ การแกะสลก กฬา เปนตน ซงความถนดประเภทนมความสมพนธกบความถนดทางการเรยน สวนจดมงหมายการใชประโยชนของแบบทดสอบมาตรฐาน ประเภทท 3 คอ แบบทดสอบวดบคลกภาพ (Personal Social Test) มหลายประเภท คอ แบบทดสอบวดทศนคต (Attitude Test) ใชวดทศนคตของบคคล ทมตอบคลสงของ การกระท า สงคม ประเทศ ศาสนา แบบทดสอบวดความสนใจ อาชพ และแบบทดสอบวดการปรบตว ความมนใจ (2) เนนกำรน ำประโยชนของผลสะทอนจำกกำรปฏบตของผ เรยนมำปรบปรงกำรแกไขงำน ผลลพธท เกดจากการออกแบบกจกรรมการเรยนรแบบ Project-Based Learning: PBL จ าเปนตองมการตดตามความกาวหนาของระดบคณภาพการปฏบตตามขนตอนในแตละกระบวนการ และวดระดบคณภาพของผลงาน หรอผลตภณฑ เพอตรวจสอบการตดขด หรอความกาวหนาตามทฤษฎการรบร และทฤษฎการปฏบต ซงเปนจดส าคญของครในศตวรรษท 21 ตองมเครองมอวดผล และจดเกบขอมลนกเรยนเปนรายบคคล น าไปวเคราะหเปรยบเทยบ และแยกแยะ จดกลมคณภาพ น าไปออกแบบการปรบปรงแกไข หรอสนบสนนตอยอดความกาวหนาของนกเรยนเปนกลม หรอรายบคคลตอไป (3) ใช เทคโนโลย เพ อยกระดบกำรทดสอบวดและประเมนผลให เกดประสทธภำพสงสด การตดตามความกาวหนาของทฤษฎการรบร และทฤษฎการปฏบต รวมถงความรความสามารถ ในศตวรรษท 21 เนนการวดผลประเมนผลพฤตกรรมการปฏบต และเจตนคต ในการปฏบตกจกรรมตามการออกแบบกจกรรมการเรยนรทครมการออกแบบไว อยางเขาถงขอมลพฤตกรรมท

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

20

รวดเรว และกวางขวางทงเรองสถานท และเวลา เครองมอการวดผล และเทคโนโลยเชงระบบทน ามาใชสนบสนนการตดตามความกาวหนา และวเคราะหผล เกบรวบรวมผลจงตองเหมาะสม และใชไดตรงลกษณะของการใชงาน ทสามารถใหนกเรยนรายงานผลการรบรสภาพของปญหา ผลขอสรปการอภปรายสมมตฐานค าตอบของค าถามอยากร ผลขอสรปของผงมโนทศนการไดมาซงการคนหาค าตอบ ผลขอคนพบเชงคณภาพของนกเรยนเปนรายกลม และรายบคคล มการบนทกผลงาน ภาพ เสยง หรอ วดโอ และอน ๆ ไดอยางด เครองมอเชงระบบอกอยางคอ คลงขอสอบทสามารถจดเกบ วเคราะหผลความร ความสามารถของนกเรยน ตามตวชวดมาตรฐานรายวชา สามารถชจดออนของการเรยนรไดรายตวชวดมาตรฐานรายวชา ทงภาพรวมทกคน และรายบคคล ทน าไปแกไขกระบวนการเรยนร ทงรปแบบกจกรรม เครองมอทใชในการเรยนร ขอบกพรองของนกเรยน หรอแมกระทงของคร และระดบความยาก งายของขอสอบ และถาเปนระบบทลดงานครเชงเอกสารไดแลวครจะมเวลาไป เตรยมการออกแบบกจกรรมการเรยนร และตดตามความกาวหนาของผเรยนไดมากขน โดยเฉพาะการลดการกรอกใบ ปพ.5 (4) สรำงและพฒนำระบบแฟมสะสมงำน (Portfolios) ของผเรยนใหเปนมำตรฐำนและมคณภำพ ผลจากการใชเครองมอทมประสทธภาพในการตดตาม วเคราะห จดเกบสารสนเทศเชงคณภาพของนกเรยนเปนรายกลม และรายบคคล รวมถงการเกบผลสมฤทธภาพรวมทกวชา และภาพรวมเฉพาะทางความสามารถตามโปรแกรมการเรยนของนกเรยนรายบคคล เกบผลการวดความถนดทางการเรยนของโปรแกรมการเรยน และความถนดเฉพาะทางดานอาชพ เกบผลการวดบคลกภาพทมตอการท างานทถกออกแบบกจกรรมการท างานในหนวยบรณาการเฉพาะทางส าหรบโปรแกรมการเรยน หรอกจกรรมบรการสาธารณประโยชนในวนส าคญของชาต และของทกศาสนา เกบชนงาน ผลงานของนกเรยนรายบคคล ทถกสรางและพฒนาเปนระบบแฟมสะสมงาน (Portfolios) มการน าเทคโนโลยมาสนบสนนการวเคราะห จดเกบ และน าเสนอรายงาน ทน าไปสการมองเหนภาพความสามารถ ความถนด และบคลกภาพของนกเรยนทงตว อนจะเปนประโยชนของแกการตดสนใจในการวางเสนทางการศกษาตอ สการประกอบอาชพ ของนกเรยน เปนชอมลประกอบการพจารณาของผปกครอง และผทเกยวของไดอยางแมนย า ไมเกดการหลงทางกบนกเรยน

3. ระบบหลกสตรและกำรสอนในศตวรรษท 21 (21st Century Curriculum & Instruction) จดเนน (1) กำรสอนใหเกดทกษะกำรเรยนในศตวรรษท 21 มงเนนเชงสหวทยำกำรของวชำแกนหลก โดยการสอนเปดโอกาสใหนกเรยนไดรวมมอกนคนควา หรอศกษาสงทสนใจ และนกเรยนกบครจะตองรวมมอกนออกแบบกจกรรมการเรยนรอาจเปนกลมเลกๆ หรอศกษาเปนรายบคคลกได เพอใหเกดการเชอมโยงหลายรายวชาเขาดวยกน ไมใชแตดานเนอหาวชา แตยงรวมถงวธการสอนของครอกดวย ถาครสอนแยกเปนรายวชาจะท าใหการเรยนการสอนไมตอเนอง ลกษณะของหลกสตรแบบสหวทยาการ จะตองจดตารางเวลาใหมากพอแกการเรยนร นนคอลดเวลาฟงบรรยายแตมาเพมกจกรรมการเรยนร การศกษาหาความรตองเปนไปอยางอสระภายใตการแนะน าของคร การศกษาเพอเสรมสรางนน ครตองใชเวลาใหเหมาะสม เพอเสรมสรางรากฐานความรใหนกเรยน โดยตองมความ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

21

ตอบสนองความสนใจของนกเรยนทตางกน ซงองคประกอบเหลาน ท าใหครคนพบความสามารถ และความสนใจของนกเรยน และเปดโอกาสใหนกเรยนไดพฒนาทกษะตางๆ ของตนใหกาวหนาตอไป หลกสตรเชงสหวทยาการจะรวมเนอหาหลายวชามาอยในหนวยการเรยนรแบบบรณาการ และการท าโครงงานจะจดตารางเรยนในคาบการจดกจกรรมการเรยนร และเนอหาวชาจะตองจดใหเออตอการเรยนการสอนทเกยวกบวถชวตประจ าวนของนกเรยนมากยงขน นกเรยนจะใชเวลาเรยนรทกษะของวชาตางๆ และใชเวลาประยกตทกษะเหลานนไปใชกบกจกรรมในชวตจรง ซงหลกสตรเชงสหวทยาการจะแบงวธการสอนเปน 2 แบบ คอ การสอนทางตรง [Direct Teaching] ส าหรบทกษะพนฐานทจ าเปนของแตละวชาหลกโดยเฉพาะสาระเนอหารทยงยาก ซบซอน จะใชการเรยนรในหองเรยนปกต และการสอนทางออม [Indirect Teaching] ส าหรบบทเรยนทนกเรยนน าทกษะพนฐานมาใชในการท ากจกรรมทตองใชความรจากหลาย ๆ วชา ตารางการเรยนรจะจดในหองเรยนรวม หรอลานกจกรรม และสถานทฝกทกษะประสบการณ สวนบทบาทของครผสอนควรพยายามใหนกเรยนเขารวมโครงการใหมากทสด นกเรยนตองเรยนรจากกจกรรมและอปกรณตาง ๆ ทจดให การเรยนของนกเรยนตองใชวธหลากหลาย เชน การเรยนอยางอสระ การเรยนรวมกนเปนกลมๆ การเรยนรจากวสดอปกรณ และการเรยนรจากประสบการณ รวมทงการเรยนจากแบบเรยนดวย บทบาทของครในตารางคาบกจกรรมตองไมนงอยเฉย ๆ ตองเดนไปสงเกตการท างานของนกเรยน และรวมฟงการอภปรายของนกเรยนทกกลม ครตองเขาไปรวมกจกรรมกลมตามทนกเรยนรองขอ วธการสอนแบบน ครมบทบาทเปนผแนะน า ผจดการ และผอ านวยความสะดวกเทานน โดยโครงงานอาจตองการใชการสอนหลายรปแบบ เพอสนองความตองการ หรอความสนใจของนกเรยนแตละคน สงส าคญในการสอนเชงสหวทยาการกคอ เปนการเนนผเรยนเปนส าคญ โดยครตองสนใจวาเดกแสดงความเปนตวของตนเอง และแสดงตอผอนอยางไรบาง รวมทง ตองสนใจวาเดกไดเรยนรอะไรบาง สรางโอกาสทจะประยกตทกษะเชงบรณาการขามสาระเนอหา และสรางระบบการเรยนรทเนนสมรรถนะเปนฐาน (Competency-based) สรางนวตกรรมและวธการเรยนรในเชงบรณาการทมเทคโนโลยเปนตวเกอหนน การเรยนรแบบสบคน และวธการเรยนจากการใชปญหาเปนฐาน (Problem-based) เพอการสรางทกษะขนสงทางการคดแบบมวจารณญาณ (2) สรำงโอกำสทจะประยกตทกษะเชงบรณำกำรขำมสำระเนอหำ และสรำงระบบกำรเรยนรทเนนสมรรถนะเปนฐำน (Competency-based) การน าทกษะพนฐานทจ าเปนของแตละวชาหลก อนไดแก สาระความรในศตวรรษท 21 และสาระความรใน 8 กลมสาระการเรยนร กระตนใหนกเรยนสรางทกษะการปฏบตในสภาพแวดลอมจรง เปนการน าไปสระบบการเรยนรทเนนสมรรถนะเปนฐาน ทเนนความสามารถในการปฏบต (Performance) ภายใตเงอนไข (Condition) การใชเครองมอ วสด อปกรณทระบไว ใหไดมาตรฐาน (Standard) ตามเกณฑการปฏบต (Performance Criteria) และมหลกฐานการปฏบต (Evidence) รวมไปถงการประเมนผลและการตรวจสอบได ทสอดคลองกบการออกแบบกจกรรมการเรยนร จะมการก าหนดเกณฑความสามารถทผเรยนพงปฏบตไดตามหลกสตร ทเรยกวา เกณฑความสามารถ จดท าขนเพอความแนใจวาผทจบการศกษาระดบหนง ๆ จะมทกษะและความสามารถในดานตางๆ ตามทตองการ เปนหลกสตรทไมไดมงเรองความรหรอ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

22

เนอหาวชาทอาจมความเปลยนแปลงไดตามกาลเวลา แตจะมงพฒนาในดานทกษะ ความสามารถ เจตคตและคานยม อนจะมประโยชนตอชวตประจ าวน และอนาคตของผเรยนในอนาคต หลกสตรนมโครงสรางแสดงใหเหนถงเกณฑความสามารถในดานตาง ๆ ทตองการใหผเรยนปฏบตในแตละระดบการศกษา และในแตละระดบชน ทกษะและความสามารถจะถกก าหนดใหมความตอเนองกน โดยใชทกษะและความสามารถทมในแตละระดบเปนฐานส าหรบเพมพนทกษะและความสามารถในระดบตอไป การจดหลกสตรการเรยนการสอนในหลกสตรแบบฐานสมรรถนะ จงมกรอบมาตรฐานสมรรถนะ เปนตวก าหนดความร และ ทกษะ ทคาดหวงวาผ เรยนจะสามารถปฏบตภาระงาน และกจกรรมตาง ๆ ไดเมอเรยนจบหลกสตร และสามารถวดและประเมนผลไดตามเกณฑการปฏบตทก าหนด องคประกอบของมาตรฐานสมรรถนะ ประกอบดวย หนวยสมรรถนะ (Unit of Competence / Competency) เปนขอบขายกวาง ๆ ของงาน (Job) ในอาชพหนง ๆ ทตองปฏบตตามลกษณะของโปรแกรมการเรยน โดยใชความรและทกษะ หรอ อาจรวมถงเจคต สมรรถนะยอย (Element of Competence) เปนภาระงาน (Task) ยอยทประกอบขนภายใตงานในหนวย สมรรถนะนน ๆ เกณฑการปฏบต (Performance Criteria) เปนกจกรรมยอย ๆ (sub-task) ภายใตสมรรถนะยอย ซงเปนผลการเรยนร (Learning Outcomes) ทคาดหวงวาผเรยนจะสามารถปฏบตไดเมอเรยนจบหลกสตร เงอนไข/ขอบเขตการปฏบต (Conditions /Range of Variables) การปฏบตภายใต เงอนไขท ก าหนด อาจรวมถงวสด (Materials) เครองมอ (Tools) หรอ อปกรณตาง ๆ (Equipment) ทก าหนดให (หรอไมใหใช) เพอใหการปฏบตงานนนส าเรจ เมอไดกรอบมาตรฐานสมรรถนะแลว การจดหลกสตรการเรยนการสอน การก าหนดเนอหา และกจกรรมการเรยนการสอน จะสรางขนภายใตกรอบมาตรฐานสมรรถนะทก าหนด และจะเชอมโยงกบการวดและประเมนผล ซงอาจเรยกวา การทดสอบวดตามสมรรถนะ (Competency Test) (3) สรำงนวตกรรมและวธกำรเรยนรในเชงบรณำกำรทมเทคโนโลยเปนตวเกอหนน การเรยนรแบบสบคน และวธการเรยนจากการใชปญหาเปนฐาน (Problem-based) เพอการสรางทกษะขนสงทางการคด กระบวนการจดการเรยนรในศตวรรษท 21 เนนไปทการจดการเรยนรแบบ

Project-Based Learning: PBL ทใชพนฐานการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based) ทใชปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนเกดความตองการทจะใฝหาความรเพอแกปญหา โดยเนนผเรยนเปนผตดสนใจในสงทตองการแสวงหาความร และรจกการท างานรวมกนเปนทมภายในกลมผเรยน โดยผสอนมสวนรวมนอยทสด ซงการเรยนรจากปญหาอาจเปนสถานการณจรง มขนตอน ดงน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

23

ขนท าความเขาใจค าศพท ขอความทปรากฎอยในปญหาใหชดเจน โดยอาศยความรพนฐานของสมาชกในกลมหรอการศกษาคนควาจากเอกสารต าราหรอสออนๆ (Clarifying unfamiliar terms) ขนระบปญหาหรอขอมลส าคญรวมกน โดยทกคนในกลมเขาใจปญหา เหตการณ หรอปรากฎการณใดทกลาวถงในปญหา (Problem definition) ขนระดมสมองวเคราะหปญหาตางๆ และหาเหตผลมาอธบาย (Brainstorm) โดยอาศยความรเดมของสมาชกกลม เปนการชวยกนคดอยางมเหตมผล สรปรวบรวมความรและแนวคดของกลมเกยวกบกลไกการเกดปญหา เพอน าไปสการสรางสมมตฐานทสมเหตสมผลเพอใชแกปญหา ข น ว เค ร าะห ป ญ ห า (Analyzing the problem) เ พ อ อ ธ บ า ย แ ล ะตงสมมตฐานทเชอมโยงกนกบปญหาตามทไดระดมสมองกน แลวน าผลการวเคราะหมาจดล าดบความส าคญ โดยใชพนฐานความรเดมของผเรยน การแสดงความคดอยางมเหตผล ขนก าหนดวตถประสงคการเรยนร (Fomulating learning issues) เพอคนหาขอมลทจะอธบายผลการวเคราะหทตงไว ผเรยนสามารถบอกไดวาความรสวนใดรแลว สวนใดตองกลบไปทบทวน สวนใดยงไมรหรอจ าเปนตองไปคนควาเพมเตม ขนเรยนรดวยตนเอง (Self-study) ในการพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง โดยการคนควารวบรวมสารสนเทศจากสอและแหลงการเรยนรตางๆ ขนรายงานผล (Reporting) โดยการรายงานขอมลสารสนเทศใหมทไดเขามาจากกลมผเรยนน ามาอภปราย วเคราะห สงเคราะห ตามวตถประสงคทตงไว แลวน ามาสรปเปนหลกการและแนวทางเพอน าไปใชโอกาสตอไป การจดกระบวนการเรยนรแบบ Project-Based Learning: PBL ทใชพนฐานการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based) ตองมการบรณาการ ผสมผสานความรในสาขาวชาตาง ๆ เขาดวยกน และผสมผสานกระบวนการสอน กระบวนการเรยนร ปลกฝงคณธรรม คานยมอนดงาม โดยค านงถง ความแตกตางระหวางบคคล ความสามารถทางสตปญญา ซงเปนการบรณาการความรของวชาตาง ๆ (บรณาการหลกสตร) บรณาการความรและกระบวนการเรยนร (บรณาการกระบวนการเรยนการสอน) บรณาการพฒนาการทางความรและพฒนาการทางจตใจ (จตพสย) เนนทงความร และเจตคต คานยม ความสนใจ สนทรยภาพ บรณาการความรและการกระท า เนนทงความรและทกษะพสย บรณาการสงทเรยนในโรงเรยนกบสงทเปนอยในชวตประจ าวนของผเรยน และบรณาการสงทเรยนในโรงเรยนตองมความหมายและมคณคาตอชวต สามารถน าไปพฒนาคณภาพชวตใหสงขน โดยการจดการเรยนรแบบบรณาการ (Learning Integration) อาจจดได 2 ลกษณะ คอ การบรณาการภายในวชา (Intradisciplinary) และการบรณาการระหวางวชา (Interdisciplinary) ทเนนไปทรปแบบบรณาการแบบสหวทยาการ (Multidisciplinary Instruction) ทครตงแต 2 คนขนไปสอนตางวชากน มาวางแผนเพอสอนรวมกน โดยก าหนดวาจะสอนหวเรอง ความคดรวบยอด ปญหาเดยวกน ตางคนตางแยกกนสอนตามแผนการสอนของตน แตมอบหมายใหผ เรยนท างานหรอโครงงานรวมกน ซงจะชวยเชอมโยง

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

24

ความรสาขาวชาตาง ๆ เขาดวยกนจนสรางชนงานได ครแตละวชาก าหนดเกณฑเพอประเมนผลชนงานของผเรยนในสวนวชาทตนสอน การจดการประสทธภาพในการการจดกระบวนการเรยนรแบบ Project-Based Learning: PBL ในโลกศตวรรษท 21 จะมการน าเทคโนโลยเปนตวเกอหนน การเรยนรแบบสบคน เพอใหเขาถงองคความรอยางรวดเรว และกวางขวาง เกอหนนการมอบหมายกจกรรมการท างาน และตดตามความกาวหนาของนกเรยนเปนรายกลม และรายบคคล เกอหนนการรายงานผลความกาวหนาตามขนตอน และกระบวนการการจดกจกรรมการเรยนร ตลอดจนรายงานผลผลลพธ หรอผลงานทงนกเรยน และของคร นอกจากนนยงตองน าเทคโนโลยมาใชเกอหนนระบบการวด ผลประเมนผลการเรยนรทงดานความร ความสามารถ ดานทกษะกระบวนการ และดานบคลกภาพของนกเรยน ซงน าไปจดท าระบบแฟมสะสมงาน (Portfolios) ของผเรยน เพอใชเปนขอมลการตดสนใจการศกษาตอ และการวางเสนทางสการประกอบอาชพ หลกส าคญของการจดการเรยนร แบบ Project-Based Learning: PBL มงเนนเชงสหวทยาการ ทน าสาระความรจากวชาหลก มาใชจรงในวถการด ารงชวตของตวนกเรยน และสงคมถนฐาน ครจ าเปนตองน าบรบท สภาพแวดลอมและ อาชพในชมชน ถนฐานทเกยวของกบวถการด ารงชวต มาเปนปจจยกระตนในการน าทฤษฎความร และวถการด ารงชวต สรางจนตนาการพฒนาและคดนวตกรรมในการพฒนาคณภาพชวตของบคคล และสงคม ถนฐาน ในการจดท าผลงาน โครงงาน หรอการศกษาคนควาอสระ อนจะน าไปสการพฒนาทกษะการด ารงชวต สรางคณลกษณะผสรางหรอผลต ควบคไปกบผซอหรอผบรโภค (4) บรณำกำรแหลงเรยนร (Learning Resources) จำกชมชนเขำมำใชในโรงเรยน นอกเหนอจากแหลงเรยนรทเปนแหลงขอมลขาวสาร สารสนเทศ และประสบการณ ทสนบสนนสงเสรมใหผเรยนใฝเรยน ใฝร แสวงหาความรและเรยนรดวยตนเองตามอธยาศย อยางกวางขวางและตอเนอง เพอเสรมสรางใหผเรยนเกดกระบวนการเรยนร และเปนบคคลแหงการเรยนร ห วใจการจดการเรยนรแบบ Project-Based Learning: PBL จะใชแหล งเรยนรท เปนบรบท สภาพแวดลอม ของชมชน ถนฐาน เปนสถานทจดประสบการณใหกบผเรยน ใชสรางแรงบนดาลใจกระตนค าถามอยากร เนองจากเปนสภาพ และสถานการณทเกดขนจรง และนกเรยนรจก คนเคย วธการจดแหลงเรยนรในชมชน ถนฐาน ตองมการจดแบงพนทการเรยนรใหสอดคลองกบระดบของการศกษา และสอดคลองกบสาระเนอหาในระดบการเรยนร กลาวคอ ระดบประถมศกษาจะเรยนรในสงทใกลตวเกยวกบบานและครอบครว ระดบมธยมศกษาตอนตนจะเรยนรในสงทเกยวของกบงานอาชพทมอทธพลมาจากสภาพสงแวดลอมของชมชน ถนฐาน โดยมธยมศกษาปท 1 ความรจกบรบท และอาชพในชมชน ทองถนทส าคญใหไดมากทสด สวนมธยมศกษาปท 2 จะเรยนรบรบท และอาชพทตนสนใจ 2 หรอ 3 อาชพ แตมรายละเอยดลกมากขน ในระดบชนมธยมศกษาปท 3 จะเรยนรในพนฐานวชาของงานอาชพทรองรบสาขาของสถาบนการศกษาตอ ทงระดบอาชวะ และสายสามญ ทจะถกวดประเมนผลดวยแบบทดสอบวดความถนด และวดบคลกภาพ เพอท านายและเปนขอมลการเลอกตดสนใจใน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

25

การศกษาตอและสเสนทางการประกอบอาชพในอนาคต ส าหรบมธยมศกษาตอนปลายเมอนกเรยนตดสนใจเลอกโปรแกรมการเรยนทเปดพนฐานวชารองรบการศกษาตอในสาขาของสถาบนทเปดรองรบการประกอบอาชพในกลมอาชพตาง ๆ ใน 10 กลมตามหลกสากล การจดแหลงเรยนรท สอดคลองกบอาชพของโปรแกรมการเรยนจะมความหมายตอการเรยนรในสถานการณจรงเปนอยางมาก และจะท าใหนกเรยนสรางแรงบนดาลใจ มค าถามอยากรไปถงอาชพตาง ๆ ในแตละกลมทเปนกลมอาชพตามหลกสากล ท าใหแหลงเรยนรจะไมจ ากดไวเพยงทองถน แตจะเปนแหลงเรยนรทไกลตวออกไปเปนระดบภมภาค ระดบประเทศ และระดบความเปนสากล บทบาทของแหลงเรยนรในการใหการศกษา ใหความร ความเขาใจแกผเรยน ทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย คอ แหลงเรยนรตองสามารถตอบสนองการเรยนรท เปนกระบวนการ (Process of Learning) การเรยนรโดยปฏบตจรง (Learning by doing) ทงการเรยนรของคนในชมชนทมแหลงเรยนรของตนเองอยแลว และการเรยนรของคนอน ๆ ทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย เปนแหลงท ากจกรรม แหลงทศนศกษา แหลงฝกงาน และแหลงประกอบอาชพของผเรยน เปนแหลงสรางกระบวนการเรยนรใหเกดขนโดยตนเอง เปนหองเรยนทางธรรมชาต เปนแหลงศกษา คนควา วจย และฝกอบรม เปนองคกรเปด ผสนใจสามารถเขาถงขอมลไดอยางเตมทและทวถง สามารถเผยแพรขอมลแกผเรยนในเชงรก เขาสทกกลมเปาหมายอยางทวถง ประหยดและสะดวก มการเชอมโยงและแลกเปลยนขอมลระหวางกน มสอประเภทตาง ๆ ประกอบดวย สอสงพมพ สออเลคทรอนกส เพอเสรมกจกรรมการเรยนการสอนและการพฒนาอาชพ

4. ร ะ บ บ ก ำ ร พ ฒ น ำ ท ำ ง ว ช ำ ช พ ใน ศ ต ว ร ร ษ ท 21 (21st Century Professional Development) การจดการเรยนรมงเนนเชงสหวทยาการของวชาแกนหลก ไปสกระบวนการปฏบตในวถชวตจรง โดยใชกระบวนการเรยนรแบบ Project-Based Learning: PBL คณลกษณะอนพงประสงคของครในศตวรรษท 21 จงตองมความรในเนอหาทสอนอยางลกซง มความรและเชยวชาญในการสอน สามารถพฒนาหลกสตรได วางแผนการสอนและแบบเรยนทเนนผเรยนเปนส าคญ มการคดคน ด าเนนการสอนทผเรยนทกคนสามารถเรยนรได ใหนกเรยนเรยนรจากการสบเสาะหาความร ชวยใหนกเรยนเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตร คณตศาสตร และเทคโนโลย และเปดโอกาสใหนกเรยนไดพฒนาเจตนคต ทกษะตาง ๆ ทชวยใหผเรยนมการเรยนรทย งยน ซงตองตระหนกและเนนทกษะ และพฒนาครในเรองตอไปน (1) สรางครใหเปนผทมทกษะความรความสามารถในเชงบรณาการ การใชเครองมอและก าหนดยทธศาสตรสการปฏบตในชนเรยน และสรางใหครมความสามารถในการวเคราะหและก าหนดกจกรรมการเรยนรไดเหมาะสม (2) สรางความสมบรณแบบในมตของการสอนดวยเทคนควธการสอนทหลากหลาย (3) สรางใหครเปนผมทกษะความรความสามารถในเชงลกเกยวกบการแกปญหา การคดแบบวจารณญาณ และทกษะดานอนๆทส าคญตอวชาชพ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

26

(4) สรางสมรรถนะทางวชาชพใหเกดขนกบครเพอเปนตวแบบ (Model) แหงการเรยนรของชนเรยนทจะน าไปสการสรางทกษะการเรยนรใหเกดขนกบผเรยนไดอยางมคณภาพ (5) สรางใหครเปนผทมความสามารถวเคราะหผเรยนไดทงรปแบบการเรยน สตปญญา จดออน จดแขง ในตวผเรยน และสามารถวจยเชงคณภาพทมงผลตอคณภาพของผเรยน (6) ชวยใหครไดเกดการพฒนาความสามารถใหสงขน เพอน าไปใชส าหรบการก าหนดกลยทธทางการสอน และจดประสบการณทางการเรยนไดเหมาะสมกบบรบททางการเรยนร (7) สนบสนนใหเกดการประเมนผเรยนอยางตอเนอง เพอสรางทกษะและเกดการพฒนาการเรยนร (8) แบงปนความรระหวางชมชนทางการเรยนร โดยใชชองทางหลากหลายในการสอสารใหเกดขน (9) สรางใหเกดตวแบบทมการพฒนาทางวชาชพไดอยางมนคงและยงยน

5. ระบบสภำพแวดลอมทำงกำรเรยนรในศตวรรษท 21 (21st Century Learning Environment ) (1) สรางสรรคแนวปฏบตทางการเรยน การรบการสนบสนนจากบคลากรและสภาพแวดลอมทางกายภาพทเกอหนน เพอชวยใหการเรยนการสอนบรรลผล (2) สนบสนนทางวชาชพแกชมชนทงในดานการใหการศกษา การมสวนรวม การแบงปนสงปฏบตทเปนเลศระหวางกนรวมทงการบรณาการหลอมรวมทกษะหลากหลายสการปฏบตในชนเรยน (3) สรางผเรยนเกดการเรยนรจากสงทปฏบตจรงตามบรบท โดยเฉพาะการเรยนแบบโครงงาน (4) สรางโอกาสในการเขาถงสอเทคโนโลย เครองมอหรอแหลงการเรยนรทมคณภาพ (5) ออกแบบระบบการเรยนรทเหมาะสมทงการเรยนเปนกลมหรอการเรยนรายบคคล น าไปสการพฒนาและขยายผลสชมชนทงในรปแบบการเผชญหนาหรอระบบออนไลน

กำรน ำระบบสนบสนนและทกษะกำรเรยนรในศตวรรษไปสกำรปฏบต

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

27

การจดกระบวนการเรยนรในรปแบบ Project-Based Learning: PBL ทถกกระตนใหนกเรยนเกดค าถามอยากรแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning) เกดความตองการสบคนหาค าตอบทถกอางองดวยทฤษฎความร โดยมการแลกเปลยนเรยนรกบกลมเพอน และรวมกนลงมอปฏบตเพอพสจนยนยนสมมตฐานค าตอบ เกดจตนาการพฒนาผลงาน และนวตกรรมทท าใหการด ารงชวตมคณภาพในโลกแหงอนาคตของศตวรรษท 21 ไดน าขนตอนของ QSCCS มาท ากรอบลงสการปฏบต ดงน

กระบวนการใน 5 ขนตองของ QSCCS ประกอบดวย ขนท 1 Learn to Question ไดแกการเตรยมหลกสตรและแหลงเรยนร การเตรยมบทบาทคร การส ารวจชมชนสรางแรงบนดาลใจ และการระดมความคดเหนแลกเปลยนเรยนร ขนท 2 Learn to Search ไดแก การสบคน วเคราะห จ าแนกแยกแยะขอมลทถกตอง และการออกแบบการเรยนรรวมกน ขนท 3 Learn to Construct ไดแก การลงมอปฏบต จากการเรยนร การทดลอง การสรางชนงาน การเรยนรจากผเชยวชาญและของจรง และการแลกเปลยนเรยนร ขนท 4 Learn to Communicate ไดแก การสรปขอมลเพอน าเสนอ สอสารในรปแบบตาง ๆ และขนท 5 Learn to Service ไดแก การประยกต ตอยอดองคความรเพอสงคม ซงขนตอนดงกลาวน าไปจดท าเปน 5 หนวยการปฏบต ดงน

1. หนวยท 1 การรจกชมชน ทองถน ภมล าเนา ประกอบดวย 1.1 การจดท าคลงทะเบยนแหงเรยนร และคลงทะเบยนอาชพ 1.2 การจดท าโปรแกรมการเรยนสเสนทางการศกษาตอและการประกอบอาชพ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

28

1.3 การจดท าหนวยจดประสบการณระดบชน 1.4 การวเคราะหตวชวดและเตรยมการจการเรยนรบรณาการ 1.5 การจดท าตารางเรยนรายวชาและตารางเรยนรวม

2. หนวยท 2 การสรางแรงบนดาลใจใฝอยากร ประกอบดวย 2.1 การจดท าหนวยการเรยนรบรณาการ 2.2 การจดกจกรรมการเรยนรภาคปฏบตหองเรยนรวม 2.3 การจดกจกรรมการเรยนรภาคทฤษฎความรหองเรยนปกต 2.4 การเตรยมแผนการเรยนรและเอกสารการเรยนร

3. หนวยท 3 การเจาะลกถงแกนความร ประกอบดวย 3.1 การใชบรรณานกรมน าทางสการสบคน 3.2 การวางแผนการสบคนวเคราะหหาขอเทจจรง 3.3 การลงมอปฏบตพสจนความจรง 3.4 การวางแผนขนตอนการผลตผลงานบรการสงคม

4. หนวยท 4 การตกตะกอนความรสความภาคภมใจ ประกอบดวย 4.1 การสรางแรงบนดาลใจในประโยชนของสงคม 4.2 การสรางกระบวนงานผลตผลงานและนวตกรรม 4.3 การจดการความร น าเสนอและสอสาร

5. หนวยท 5 การประมวลความงดงามทางจรยธรรมในศตวรรษท 21 ประกอบดวย 5.1 การวดผลประเมนผลความเจรญงอกงามดานพทธพสย จตพสย และทกษะ

พสย 5.2 ทกษะ และคานยม จากกจกรรมตามหลกสตร และเสรมหลกสตร 5.3 การจดท าแฟมสะสมงานสเสนทางการศกษาตอและการประกอบอาชพ

หนวยปฏบตท 1 กำรรจกชมชน ถนฐำน ภมล ำเนำ

หลกสตรสถานศกษามงหวงการน าเอาบรบท สภาพแวดลอม และการประกอบอาชพของประชาชนในชมชน ถนฐาน และภมล าเนามาเปนสถานการกระตนใหนกเรยนไดรจก เกดประเดนสนใจอยากร น าไปสการสบคนรวบรวมทฤษฎความร 8 กลมสาระการเรยนรตามหลกสตร และความรเชงบรณาการในศตวรรษท 21 โดยใชทกษะในศตวรรษท 21 สรางกระบวนการคด การปฏบต และแกปญหา ใหเกดการเรยนรในทกษะการท างาน และทกษะชวต รวมถงการรเทาทนสอ เทคโน โลยสารสนเทศ น าไปสการจดประกายความสนใจใหอยากร อยากสรางจนตนาการปฏบตในเรองทไกลตวออกไปสความรตามหลกสากล

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

29

1. กำรจดคลงทะเบยนแหลงเรยนร และคลงทะเบยนอำชพ

สถานศกษาด าเนนการส ารวจสภาพบรบท สภาพแวดลอม และการประกอบ

อาชพในชมชน ถนฐาน และภมล าเนาเพอน าขอมลมาใชวเคราะหปจจยภายนอกทเปนความตองการและเออตอการพฒนาทรพยากรคนในทองถนทสอดคลองกบปจจยภายในทมความพรอม หรอเตรยมขนมาไดของสถานศกษา จดท าเปนโครงสรางหลกสตรสถานศกษาทมการจดท าโปรแกรมการเรยนไดสอดคลองกบกลมอาชพของทองถน และสถาบนการศกษาตอ รวมถงสอดคลองกบการใชแหลงเรยนร

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

30

และแหลงจดประสบการณทงของทองถน ชมชน และของสถานศกษา ซงสถานศกษาน ามาจดเกบในรปคลงทะเบยนแหลงเรยนร 3 ดาน และคลงทะเบยนกลมอาชพของทองถนอกทหนง

1.1 คลงทะเบยนแหลงเรยนร แบงเปน 3 ดาน ไดแก ดานกายภาพ ดานชวภาพ และดานวถชมชน

(1) ดำนกำยภำพ เปนเรองเกยวกบสงทไมมชวต เปนสภาพแวดลอมทอยรอบ ๆ ตวเรา ซง

เกดขนเองตามธรรมชาต ลกษณะทางกายภาพเชงภมศาสตรในพนทชมชน ถนฐาน และภมล าเนา ไดแก ปรากฏการณทางดาราศาสตร เกดฤดกาล กลางวน กลางคน ขางขนขางแรม น าขนน าลง จนทรปราคา และสรยปราคา เปนผลมาจากปรากฏการณทางดาราศาสตร โลกโคจรรอบดวงอาทตย ดวงจนทรหมนรอบตวเอง ขณะเดยวกนกโคจรรอบโลก และโคจรรอบดวงอาทตย ปรากฎการณทางภมประเทศ เกดลกษณะของแผนดนมลกษณะสง ๆ ต า ๆ เปนภเขา ทราบ ทราบสง แมน า หนอง บง ลกษณะภมประเทศแตละแบบ จะมความส าคญตอการด ารงชวตของประชากร บรเวณทราบลมหรอทราบรมฝงแมน า มกมผคนอาศยอยอยางหนาแนน ท าการประมง และท าการเพาะปลกเปนอาชพหลก ปรากฎการณทางภมอากาศ เกดลกษณะอากาศเกดขนเปนประจ าในทองถน ในระยะเวลาหนงทยาวนานพอสมควร เกดลกษณะอากาศประจ าถน ไดแก อณหภม ปรมาณน าฝน ลม และทศทางลม เปนตน ปรากฎการณทางภมธรณ เกดลกษณะของหนและแรธาต ซงพบไดอยทวไปตามผวเปลอกโลก แรสวนมากจะเกดรวมกบหนชนดตาง ๆ เมอหนผพงทลาย แรจะถกกระแสน าพดลงมาสทต าเพอไปรวมกบกระแสแร ปรากฎการณทางภมปฐมพ เกดลกษณะของดนชนดตาง ๆ ดนเกดจากวตถธรรมชาตททบถมปกคลมผวโลก เชน เศษดน ซากพช ซากสตว แรธาตตาง ๆ เปนตน ดนในแตละพนทจะมคณสมบตแตกตางกน การอมน า สของดน ความอดมสมบรณ ปรากฎการณทางภมอทก เกดแหลงน าธรรมชาต แมน า ล าคลอง หวย บง หนอง ทะเล ทะเลสาบ ปจจยทควบคมภมอทก ไดแก ลกษณะภมประเทศ ฤดกาลปรมาณน าฝน ปรากฎการณทางภมพฤกษ เกดลกษณะของชนดและพรรณไมประจ าถนทขนเองตามธรรมชาต ตามอทธพลของภมอากาศ ภมประเทศ

(2) ดำนชวภำพ เปนเรองสบเนองมาจากสงทไมมชวตเกดการรวมกลม อยอาศยของสงมชวต

ตาง ๆ อนเนองมาจากความหลากหลายทางชวภาพมอยระหวางสายพนธ ระหวางชนดพนธ และระหวางระบบนเวศ ไดแก ความหลากหลายทางชวภาพระหวางสายพนธ ท เกดจากความแตกตางระหวางพนธพชและสตวตางๆ ทใชในการเกษตร ความแตกตางหลากหลายระหวางสายพนธ ท าใหสามารถเลอกทางการเกษตร สายพนธปศสตว และสตวปก เพอใหเหมาะสมตามความตองการของตลาด ความหลากหลายระหวางชนดพนธ สามารถพบเหนไดโดยทวไปถงความแตกตางระหวางพชและสตวแตละชนด ไมวาจะเปนสตวทอยใกลแบบสตวเลยง หรอสงมชวตทอยในปาเขาล าเนาไพร โดยมพนทธรรมชาตเปนแหลงทอยอาศยของสงมชวตทแตกตางหลากหลาย แตวามนษยไดน าเอาสงมชวตมาใชประโยชนทางการเกษตร และอตสาหกรรม ความหลากหลายระหวางระบบนเวศเปนความหลากหลาย

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

31

ทางชวภาพซงซบซอน สามารถเหนไดจากความแตกตางระหวางระบบนเวศประเภทปาดงดบ ทงหญา ปาชายเลน ทะเลสาบ บง หนอง ชายหาด แนวปะการง ตลอดจนระบบนเวศทมนษยสรางขน เชน ทงนา อางเกบน า หรอแมกระทงชมชนเมองของเราเอง ในระบบนเวศเหลาน สงมชวตกตางชนดกน และมสภาพการอยอาศยแตกตางกน ความแตกตางหลากหลายระหวางระบบนเวศ ท าใหโลกมถนทอยอาศยเหมาะสมส าหรบสงมชวตชนดตางๆ ระบบนเวศแตละประเภทใหประโยชนแกการด ารงชวตของมนษยแตกตางกน หรออกนยหนงใหบรการทางสงแวดลอม' (environmental service) ตางกนดวย อาท ปาไมท าหนาทดดซบน า ไมใหเกดน าทวมและการพงทลายของดน สวนปาชายเลนท าหนาทเกบตะกอนไมใหไปทบถมจนบรเวณปากอาวตนเขน ตลอดจนปองกนการกดเซาะบรเวณชายฝงจากกระแสลมและคลนดวย

(3) ดำนวถชมชน เปนเรองเกยวกบวถชวตหรอการด าเนนชวตทเกดจากมนษยสรางขน ในดาน

ศลปวฒนธรรม อนเปนความงดงามและสนทรยภาพทางศลปวฒนธรรม ทางดานอครศลปน วรรณศลป ทศนศลป หรอศลปะสถาปตยกรรม ศลปะการแสดง เพลงพนบาน ภาพยนต ดานสถาปตยกรรมและวศวกรรม เรองการกอสราง ปตมากรรมตาง ๆ จตกรรม ดานการด าเนนชวตความเปนอยเกดกตกา ของตกลง กฎ ระเบยบรวมกน เกดเปนวฒนธรรม ประเพณ ตามความเชอตาง ๆ ทแตกตางกนไปในแตละถนฐานทตง สรปตามทกลาวมา คอ สถาปตยกรรมการกอสราง วฒนธรรมรวมสมย มรดกทางวฒนธรรม วฒนธรรมพนบาน ภมปญญามรดกทางปญญา การละเลนในอดต

1.2 คลงทะเบยนกลมอำชพ เปนไปตามการจดเกบประเภทอาชพตามมาตรฐานสากล ตามทส านกงาน

สถตแหงชาตไดด าเนนการจดท าขนโดยมวตถประสงคเพอน าไปใชในโครงการส ามะโน และส ารวจตาง ๆ ของส านกงานสถตแหงชาต ในการด าเนนการจดตงคณะท างานมาตรฐานสถต และคณะท างานยอยจดท ามาตรฐานการจ าแนกขอมลสถต (อาชพ) ขน เพอพจารณาจดประเภทอาชพของประเทศใหเปนมาตรฐานสากล โดยใชเอกสาร International Standard Classification of Occupations (ISCO-88) ขององคการแรงงานระหวางประเทศ (ILO) เปนหลกในการพจารณา ซงผใชขอมลสถตอาชพสามารถน าไปเปรยบเทยบกบขอมลของประเทศอนทใชมาตรฐานเดยวกนได ดงมโครงสรางของการจดประเภทอาชพ และรายละเอยดโครงสรางของการจดประเภทอาชพ ดงน

โครงสรำงของกำรจดประเภทอำชพตำมมำตรฐำนสำกล

(http://service.nso.go.th/nso/knowledge/standard/page2.htm) ดงตารางแสดงประเภทอาชพ จ านวนหมวด หมและรหสอาชพ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

32

ประเภทอำชพ หมวด หม รหสอำชพ

1.ผบญญตกฎหมายขาราชการระดบอาวโสและผจดการ 3 8 33

2. ผประกอบวชาชพดานตาง ๆ 4 18 55

3. ชางเทคนคสาขาตาง ๆ และผประกอบวชาชพอน ๆทเกยวของ 4 21 73

4. เสมยน 2 7 23

5. พนกงานบรการ และพนกงานขายในรานคาและตลาด 2 9 23

6. ผปฏบตงานทมฝมอในดานการเกษตรและการประมง 2 6 17

7. ผปฏบตงานในธรกจดานความสามารถทางฝมอและธรกจอน ๆ ทเกยวของ 4 16 70

8. ผปฏบตการเครองจกรโรงงานและเครองจกร และผปฏบตงานดานการประกอบ

3 20 70

9. อาชพขนพนฐานตาง ๆ 3 10 25

0. กองก าลงทหารตดอาวธตาง ๆ (สามเหลาทพ) 1 1 1

รวม 28 116 390

โครงสรางของรหสอาชพ ใชแทนดวยเลขรหส 4 ตว ซงแสดงถง ประเภทอาชพ หมวด

หมและรหสอาชพ ไดดงตวอยางตอไปน

ชอรหสอาชพ เลขรหส

ประเภทอาชพ

ผบญญตกฎหมาย ขาราชการระดบอาวโสและผจดการ 1

หมวด ผบญญตกฎหมายและขาราชการระดบอาวโส 11

หม ผบญญตกฎหมาย 111

รหสอาชพ ผบญญตกฎหมาย 1110

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

33

ตวอยำง รำยละเอยดโครงสรำงของกำรจดประเภทอำชพตำมมำตรฐำนสำกล (http://service.nso. go.th/nso/knowledge/standard/page3.htm) มดงน

ประเภทท 1 : ผบญญตกฎหมาย ขาราชการระดบอาวโส และผจดการ ประเภทท 2 : ผประกอบวชาชพดานตาง ๆ ประเภทท 3 : ชางเทคนคสาขาตาง ๆ และผประกอบวชาชพอน ๆ ทเกยวของ ประเภทท 4 : เสมยน ประเภทท 5 : พนกงานบรการ และพนกงานขายในรานคาและตลาด ประเภทท 6 : ผปฏบตงานทมฝมอในดานการเกษตรและการประมง ประเภทท 7 : ผปฏบตงานในธรกจดานความสามารถทางฝมอและธรกจอน ๆ ทเกยวของ ประเภทท 8 : ผปฏบตการเครองจกรโรงงานและเครองจกร ประเภทท 9 : อาชพขนพนฐานตาง ๆ หมวด91 : อาชพขนพนฐานตาง ๆ ในดานการขายและการใหบรการ หม 911 : ผปฏบตงานดานการจ าหนายสนคาขางถนนและผปฏบตงานอน ๆ ทเกยวของ รหสอาชพ 9111 : ผปฏบตงานจ าหนายอาหารตามขางถนน ท าหนาทจดหาอาหารและเครองดมไวเพอการจ าหนาย โดยเคลอนยายไปตาม สถานทตาง ๆ ทมลกคา เชน สวนสาธารณะ สถานขนสง บานพกอาศย ฯลฯ ขายอาหารตลอดจนเครองดมทงรอนและเยน รวมถงการจ าหนายผกสด ผลไม ไอศกรม ฯลฯ เชน คนเรขายเครองดม อาหารตามขางถนน คนเรขายเครองดม อาหารวางตามโรงภาพยนตร โรงละคร สถานขนสง สวนสาธารณะ คนเรขายยาคลท คนเรขายนมสด รหสอาชพ 9112 : ผปฏบตงานจ าหนายสนคาทไมใชอาหารตามขางถนน รหสอาชพ 9113 : ผปฏบตงานขายสนคาแบบเคาะประตเรยกและแบบผานทางโทรศพท หม 912 : ผปฏบตงานดานการท าความสะอาดรองเทาและอาชพขนพนฐานตาง ๆ หม 913 : ผชวยปฏบตงานดานการท างานบานและผชวยปฏบตงานอน ๆ ทเกยวของ ผปฏบต งานดานการท าความสะอาดและซกรดเสอผา หม 914 : ผปฏบตงานดแลในดานการดแลรกษาอาคาร สงปลกสราง ผปฏบตงานท าความสะอาด หนาตางและผปฏบตงานท าความสะอาดอน ๆ ทเกยวของ หม 915 : ผปฏบตงานสงขาวสาร ผปฏบตงานขนกระเปาเดนทาง ผปฏบตงานเฝาเปด – ปด ประต และผปฏบตงานอน ๆทเกยวของ หม 916 : ผปฏบตงานเกบรวบรวมขยะและผใชแรงงานอน ๆ ทเกยวของ หมวด92 : ผใชแรงงานทางดานการเกษตร การประมงและผใชแรงงานอน ๆ ทเกยวของ หมวด93 : ผใชแรงงานในดานการท าเหมองแร การกอสราง การผลต และการขนสง

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

34

ประเภทท 0 : กองก าลงทหารตดอาวธตาง ๆ (สามเหลาทพ)

2. กำรจดท ำโปรแกรมกำรเรยนสเสนทำงกำรศกษำตอและกำรประกอบอำชพ

จากการวเคราะหปจจยเออตอโอกาสของบรบท สภาพแวดลอมของชมชน ถนฐาน

และภมล าเนาทมตอการประกอบอาชพในกลมอาชพประเภทตาง ๆ ท าใหสถานศกษามขอมลในการตดสนใจในการเปดโปรแกรมการเรยน บรรจเขาไปในโครงสรางหลกสตร อนเปรยบเสมอนเขมทศน าทางใหกบนกเรยนไดเรยนรและรจกการประกอบอาชพในชมชน ถนฐานในระดบชนมธยมศกษาปท 1 และปท 2 สามารถตดสนใจเลอกเขาสลกลมอาชพตามความถนดและสนใจในระดบชนมธยมศกษาปท 3 ท าใหตดสนใจศกษาตอในโปรแกรมการเรยนในระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย หรอประกาศนยบตรวชาชพสายอาชวศกษา และศกษาตอในสาขาระดบอดมศกษาเพอการประกอบอาชพรองรบการกลบมาพฒนาถนฐาน และภล าเนาตอไป ดงนนการเปดวชาเพมเตมในโปรแกรมการเรยนจงมความหมายทส าคญอยางยงในการเลอกสาขาการศกษาตอสเสนทางประกอบอาชพของตวนกเรยน เปนรายบคคล (Carrier Parts) ซงจ าเปนตองจดเกบขอมลสารสนเทศดานความร ความสามารถ สมรรถนะ และคณลกษณะตามหลกสตรจาก ปพ. 5 และคณลกษณะของนกเรยนในศตวรรษท 21 รวมถงผลงานของนกเรยนจาการเรยนร เพอการสงตอจากระดบชนหนงไปอกระดบชนหนง รวมถงใชเปนขอมลการตดสนใจในการรบเขาศกษาตอในสาขาอาชพของตางสถาบนตอไป

3. วเครำะหสดสวนเวลำและประเภทของตวชวดมำตรฐำนรำยวชำ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

35

หลกการจดท าหนวยการเรยนรบรณาการ คอการน าเอาหนวยการเรยนรของรายวชาในระดบชนเดยวกน หรอขามระดบชน มาออกแบบกจกรรมการเรยนรแบบสหวทยาการ หรอออกแบบหนวยการเรยนรบรณาการ โดยเรมจากครทไดรบมอบหมายใหจดการเรยนรในรายวชาและระดบชน จะท าการวเคราะหตวชวดมาตรฐานรายวชา หรอผลการเรยนร ในรายวชาทครผสอนรบผดชอบ จดกลมของตวชวดมาตรฐานรายวชา ก าหนดเปนหนวยการเรยนร โดยทตวชวดมาตรฐานรายวชาแตละตวจะตองน ามาวเคราะหประเภทของการวดและการเรยนร วาเปนประเภทความร (Cognitive domain) ประเภททกษะการปฏบต (psychomotor domain) หรอประเภทเจตนคต (affective domain) ซงความส าคญในการจดกระบวนการเรยนรครตองวเคราะห และตอบใหไดวาสดสวนเวลา และน าหนกคะแนน ในการจดหนวยการเรยนรจะใหน าหนกระหวางภาคทฤษฎความร หรอ Knowles กบภาคปฎบตทเนนทกษะกระบวนการ (Skills) ทใชประเมนสมรรถนะ(psychomotor domain) และคณลกษณะ(affective domain) เปนสดสวนอยางละเทาไร ทงนเวลาจะเปนไปตามหนวยการเรยน และคาบเวลาของโครงสรางหลกสตร คอ 1 คาบตอสปดาห เทากบ 0.5 หนวยการเรยน และ 20 คาบตอสปดาห เทากบ 1 ภาคเรยน โดยตดคาบแรกทเปนการชแจงโครงการสอนของการจดการเรยนร และตดคาบการสอบกลางภาค และปลายภาคเรยนออก 2 สปดาห ทเหลอจงจะวเคราะหเปนน าหนกเวลา และคะแนนของแตละตวชวดมาตรฐานรายวชา และวเคราะหน าหนกเวลาและคะแนนของประเภทของการวดและการเรยนรประเภทความร และประเภททกษะกระบวนการ

ครผรบผดชอบการจดการเรยนรในแตละระดบชนจะตองวเคราะหสาระส าคญรายวชาของแตละหนวยการเรยนร เพอวเคราะหหาความเกยวของสมพนธกนระหวางสาระเนอหา (Content) กบฐานการจดประสบการณ โดยเฉพาะกระบวนการในหนวยการเรยนรบรณาการ น ามาใชเปนสถานการกระตนเขาสหนวยการเรยนร และออกแบบการจดกกรรมการเรยนรอกทหนง แสดงวาหนวยการเรยนรของรายวชาใดสามารถน าไปวางไวหนวยเรยนรบรณาการเดยวกนไดกจะท าการจดท าหนวยการเรยนรบรณาการได ส าหรบตวชวดมาตรฐานรายวชาทมสาระเนอหาทมความซบซอนยงยากแกการท าความเขาใจ ครยงคงเลอกไมน าไป บรณาการ เลอกทจะชแนะกระตนสรางกระบวนการเรยนรในหองเรยนไดเชนกน

4. กำรจดท ำหนวยจดประสบกำรณระดบชนและหนวยเรยนรบรณำกำร

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

36

หลงจากสถานศกษาจดท าคลงทะเบยนแหลงเรยนรทเปนบรบท สภาพแวดลอมของชมชน ทองถน และตดสนใจเปดโปรแกรมการเรยนทเปนเสนทางการศกษาตอสการประกอบอาชพของนกเรยนในอนาคตแลว สถานศกษาตองเตรยมแหลงจดประสบการณเชงบรณาการณของระดบชนตาง ๆ ทจะไดใชเปนสถานการณ หรอสถานทสรางแรงบนดาลใจเกดค าถามอยากรในบรบท สภาพแวดลอมทเปนชมชน ถนฐาน และภมล าเนาของเขา ตามหลกการเรยนรจากสงไกลตวไปสสงทไกลตวออกไป เพอใหครใชเปนกศโลบายกระตนเชอมโยงเขาสตวชวดมาตรฐานรายวชา ของสาระส าคญรายวชาตาง ๆ

สถานศกษาตองวางแผนการจดแหลงประสบการณใหนกเรยนแตละระดบชนไดเรยนร โดยเมอศกษาจบประโยคการศกษาแลวนกเรยนจะไดรจกบรบท สงแวดลอม และการประกอบอาชพในชมชน ถนฐาน และภมล าเนาของตนไดมากทสด แหลงจดประสบการณเปนการ บรณาการแหลงเรยนรดานกายภาพ ดานชวภาพ และดานวถชมชนไวในพนทหรอสถานทต งเดยวกน ซงจะเปนทซงครใชออกแบบกจกรรมการลงพนทภาคสนามส ารวจสรางแรงบนดาลใจใหนกเรยนตงเปนค าถามทอยากร เมอสถานศกษาก าหนดชอแหลงจดประสบการณ และระดบชนทใชจดประสบการณไดครอบคลมแลว สถานศกษาจะตองพฒนาและจดท าหนวยเรยนรบรณาการในแตละหนวย (ฐานการเรยนรเชงบรณาการ) โดยจ าลองสถานการณของแหลงเรยนรแบบตาง ๆ เปนฐานจดประสบการณยอย ๆ แสดงใหเหนขนตอนหรอกระบวนการ ตงแตเกด หรอมทรพยากรในแหลงเรยนร การอนรกษดแลหรอน าไปใชประโยชนจากแหลงเรยนร การสรางกระบวนการผลตในการน าไปสการแปรรป การสรางมลคาเพมและกระบวนการของผประกอบการทางธรกจการคา หรอในรปแบบอน ๆ ทเปนการจดประสบการณใหกบนกเรยนอยางหลากหลาย

5. กำรจดท ำตำรำงเรยนรำยวชำ และตำรำงเรยนรวม

เมอครและฝายบรหารรจ านวนคาบเวลาของภาคทกษะกระบวนการ และจ านวน

คาบเวลาภาคทฤษฎความรทงแบบทไมเลอกบรณาการ และเลอกน าไปบรณาการ สถานศกษาจะตองวางแผนการจดตารางสอนใน 2 แบบ คอ

1. แบบไมบรณาการใชกบสาระเนอหาภาคทฤษฎความรทมความซบซอนยงยากตอการท าความเขาใจจะตองจดตารางสอนใหมการจดการเรยนรในหองเรยนทมการน าความรจากการสบคนมาแนะน าท าความเขาใจในหองเรยนทมครเปนผกระตนแนะน าและมการใหรายงานการจด

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

37

ประสบการณและความรทไดจากการสบคนและการเรยนเรยนร เพอผตรวจสอบความรรวมถงการปรบซอมใหเปนไปตามสาระของตวชวดมาตรฐานรายวชา

2. แบบบรณาการใชกบสาระเนอหาภาคทฤษฎความรทนกเรยนอาน สบคน ท าความเขาใจเองได และภาคทกษะกระบวนการ หรอภาคปฏบต โดยจดตารางสอนจดกระบวนการเรยนรในหองเรยนรวม หรอ Study Room เปนสถานทใชชแจงการท ากจกรรมภาคสนาม หรอภาคปฏบต เพอลงสการปฏบตในการสบคนรวบรวมความรและกลบมาบนทกรายงานการจดประสบการณ ลงไปปฏบตการส ารวจในแหลงจดประสบการณ สรางแรงบนดาลใจตงค าถามอยากร และกลบมาเขยน และบนทกการรายงานประเดนค าถามอยากร พรอมหลกฐานอางอง รวมถงจดกจกรรมกลม แลกเปลยนประเดนความรระหวางนกเรยนดวยกน จดกจกรรมอภปรายกลมในประเดนค าถามทอยากรกบกระททครสรางจากสาระส าคญรายวชา จดกจกรรมตดตามสรปผลความกาวหนาการสบคนรวบรวมความร การตดตามแกไขขอตดขดและประเดนปญหาของนกเรยนรายบคคลหรอกลมทมประเดนแบบเดยวกน เปนตน

หนวยท 2 กำรสรำงแรงบนดำลใจใฝอยำกร

เมอครทกรายวชาทไดรบมอบหมายใหจดการเรยนการสอนจะท าการวเคราะหตวชวดมาตรฐานรายวชาถงน าหนกเวลาและคะแนน และประเภทของการเรยนรดานความร (Knowles) ดานทกษะกระบวนการ (Skills) ทงแบบ psychomotor domain และแบบ affective domain เพอจดท าหนวยการเรยนรของรายวชา ซงเวลาทงหมดของทกหนวยการเรยนรรวมกบเวลา

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

38

สอบกลางภาค และปลายภาค รวมถงเวลาการชแจงโครงการสอนแลว ตองไดเทากบเวลาตามหนวยกตของโครงสรางรายวชา จากนนใหพจารณาบรบท สภาพแวดลอม และลกษณะอาชพของหนวยจดประสบการณทสถานศกษาก าหนดใหแตละระดบชนไดเรยนร ใหครพจารณาน ากลมตวชวดมาตรฐานรายวชาหรอหนวยการเรยนรไปวางไวทหนวยบรณาการ ทเปนหนวยยอยของหนวยจดประสบการณในแตละระดบชน โดยวเคราะหตามความสอดคลองของสาระเนอหาของตวชวดมาตรฐานรายวชา กบสภาพบรบท และกระบวนการในแตละหนวยเรยนรบรณาการ ซงในหนวยเรยนรบรณาการจะมกลมของตวชวดทมาจากหลายรายวชา ทจะมการออกแบบกจกรรมการเรยนรรวมกบกลมครผสอนไปสกจกรรมการสรางทกษะกระบวนการตอไป ส าหรบตวชวดมาตรฐานรายวชาทเปนทฤษฎความรทซบซอนยงยากใหกนคาบเวลาไวเพอออกแบบการจดการเรยนรทจะชแนะกระตนสรางกระบวนการเรยนรในหองเรยนตอไป

1. การจดท าหนวยการเรยนรบรณาการ

หนวยจดประสบการณเปนอาณาเขตพนททรวมแหลงเรยนรหลาย ๆ สงทถกผกโยงเปนเรองราวทเปนลกษณะเดน หรอจดขายของทองถนท มการบรณาการของแหลงเรยนรดานกายภาพ ดานชวภาพ และดานวถชมชนเขาไวดวยกน โดยสถานศกษาจะเปนผก าหนดใหแตละระดบชนไดรจก และเรยนร ในบรบท สภาพแวดลอม และอาชพของชมชน ทองถนของแตละหนวยจดประสบการณทแตกตางกนไปจากระดบชนมธยมศกษาปท 1 จะเรยนรในสงใกลตวทเปนเรองความเปนอยในชวตประจ าวนในบาน ในชมชน ระดบชนมธยมศกษาปท 2 จะเรยนรในสงทไกลตวออกไปในระดบทองถน รวมถงกลมอาชพทท าใหเกดคณภาพชวตในทองถนของนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาปท 3 จะเรยนรในสงทเปนสากลในระดบจงหวดและภมภาค รวมถงกลมอาชพทสรางงานสรางรายไดของทองถนและจงหวด เพอน าไปสเสนทางการศกษาตอ และลทางการประกอบอาชพของนกเรยนใน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

39

อนาคตทงดานสายอาชวะ และสายสามญ ระดบชนมธยมศกษาปท 4 จะเรยนรในสงทเปนสากลในระดบจงหวดและภมภาคเชนเดยวกบมธยมศกษาปท 3 แตจะมการเชอมโยงไปสความเปนสากลในระดบประเทศ รวมถงความเปนเฉพาะดานตามโปรแกรมการเรยนของนกเรยนเพอเชอมโยงไปสสถาบนการศกษาตอของนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาปท 5 จะเรยนรในสงทเปนสากลเชนเดยวกบชนมธยมศกษาปท 4 แตเนนการเชอมโยงไปสการศกษาเปรยบเทยบในระดบความเปนสากลโลก ระดบชนมธยมศกษาปท 6 จะเรยนรในสงทนกเรยนสนใจ และถนดตามสงทนกเรยนไดเลอกเรยนในวชาเลอกใหไดมากทสดโดยยดหลกเกณฑความสอดคลองรองรบสาขาการศกษาตอในสถาบนท จะน าไปสการประกอบอาชพในอนาคต หนวยจดประสบการณระดบชนจะใช เปนสถานการณกระตนในการสรางแรงบนดาลใจใหนกเรยนเกดนานาค าถามอยากรในสงทเกดขนทก ๆ เรองในชมชน ทองถนของนกเรยน ซงทมคณะครของระดบชนจะตองเตรยมใบกจกรรมการมอบหมายงานการลงส ารวจพนท ในสภาพจรง หรอทเรยกวาภาคสนาม เพอใหนกเรยนไปสมผส และถกกระตนดวยแหลงจดประสบการณจรงเกดสารพดค าถามอยากร เพอน าไปสการจดกจกรรมกลมแลกเปลยนความเหน ตงเปนสมมตฐานค าตอบทเปนไปไดมากทสด และจดท าผงมโนทศนแสดงความเชอมโยงเกยวของกบสาระส าคญรายวชาตาง ๆ ตามประเดนกระททคณะครตงขน เพอใหนกเรยนอภปรายเชอมโยงไปสสาระเนอหาทจะเรยนรในรายวชาตาง ๆ ตอไป

1. การเตรยมการส ารวจ ทมคณะครจะเตรยมใบกจกรรมมอบหมายงานใหนกเรยนศกษาความรเบองตนจากคลงทะเบยนแหลงเรยนร และคลงทะเบยนแหลงอาชพ เพอใหนกเรยนไดสบคน และรวบรวมความรทงประสบการณเดมและความรจากทสบคนท าใหรจกและเขาใจความเปนทองถนของตนเองมากขน พรอมกบตงประเดนเบองตนในสงทอยากรและรายงานสงทอยากรใหกบทมคณะครเพอใหครไดวเคราะหพนประสบการณเดมและความรเดมของนกเรยนเปนรายบคคล และจ าแนกกลมประเภททรจกและสนใจทใกลเคยงกน

2. การส ารวจสรางแรงบนดาลใจ ทมคณะครมอบหมายกจกรรมการท างานตอเนองมาจากใบกจกรรมการเตรยมตวส ารวจเปนการชแจงขอปฏบตใหนกเรยนลงไปส ารวจพนท เพอไปตรวจสอบสงทนกเรยนอยากรจากประสบการณเดมและการสบคน รวมทงการพบสงใหมเกดค าถามอยากรใหม ซงในขนนค าถามอยากรของนกเรยนไมมผด ไมมถก ถอเปนขอคดเหน และเปนสงทครจะไดขอมลสะทอนกลบถงประสบการณเดม และพนฐานความรเดมของนกเรยนเปนรายบคคลทสามารถน ามาจ าแนกเปนกลมประสบการณของนกเรยนได นอกจากนนยงเปนการชแจงใหนกเรยนไดทราบก าหนดการ การเตรยมตว อปกรณ เครองมอทจ าเปน และเรองความปลอดภยในการลงภาคสนามการสรางแรงบนดาลใจ

3. การายงานค าถามอยากร ทมคณะครยงคงมการมอบหมายกจกรรมการท างานตอเนองกนมา โดยเฉพาะการรายงานค าถามทอยากรทไดจากการเขาไปเหนและสมผสในสถานการณจรง การรายงานสามารถท าไดทงรปแบบรายงานเอกสาร รายงานผานระบบ email

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

40

รายงานผานระบบ online แบบ Block ชนดตาง ๆ รวมถงการแนบขอมลอางองการลงพนทจดประสบการในรปแบบ ภาพ เสยง วดโอ เปนตน ซงจะน าไปใชเปนขอมลการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรกนตอไป

2. การจดกจกรรมการเรยนรภาคปฏบตหองเรยนรวม

หองเรยนรวม เปนหองหรอพนททใชจดกจกรรมกลม มมตทสะดวกคลองตวตอการปรบรปแบบการจดกจกรรมกลมแบบหลากหลาย ใชเปนสถานทชแจงมอบหมายกจกรรมการท างาน ใชเตรยมกจกรรมการท างานของนกเรยน การสรปงานกลม การตดตามชขอเสนอแนะความกาวหนาของกจกรรมการด าเนนงานของนกเรยนเปนกลม และรายบคคล ดงนนโตะ เกาอจงตองเหมาะสมกบการจดกจกรรมกลม หรออาจใชเปนพนทสะอาดสามารถนงกบพนในการท ากจกรรมกลมกได อปกรณเครองมอชวยการสบคน และบนทกผลการปฏบตงานจงควรมเทาทจ าเปน เมอนกเรยนลงปฏบตกจกรรมการสรางแรงบนดาลใจภาคสนามนกเรยนจะเกดการรบรทจะน าไปสความตระหนกในเรองราวของสงแวดลอม สงคมวฒนธรรมของชมชน ถนฐาน บทบาทของทมคณะครจะใชใบกจกรรมมอบหมายการท างานกลมเพอใหนกเรยนน าสารพนค าถามทอยากรมาแลกเปลยนประสบการณกน และจดกลมประเดนค าถามอยากรตามกลม ตามเกณฑทเปนขอสรปรวมกน น าไปสการน าเสนอผลการอภปรายกลม ซงทมคณะครจะท าหนาทเชอมโยงกลมค าถามอยากรทนกเรยนน าเสนอไปสรางความสมพนธเชอมโยงกบสาระส าคญของรายวชาของครประจ าวชาแตละคน การน าเสนอความเชอมโยงของครควรใชแผนภาพ หรอ mine map เพอใหนกเรยนเหนวาสงทนกเรยนสงสยอยากรคอหวเรองของสาระเนอหาของรายวชาใดตามหลกสตร และเปนประเดนค าถามทจะน าไปใชจดกจกรรมการสบคนรวบรวมความรกนตอไป ขอส าคญทครตองตรวจสอบกคอค าถามทนกเรยนอยากรนนครอบคลมตวชวดมาตรฐานรายวชาทตนรบผดชอบหรอไม ครควรเตมเตมและสรปใหนกเรยนบนทก หรอจดท าแผนภาพความเชอมโยงเกบเปนแผนผงการเรยนรของนกเรยนเปนรายบคคล

1. การแลกเปลยนค าถามอยากรระหวางนกเรยนนน ทมคณะครจะใชใบกจกรรมการมอบหมายงานใหแลกเปลยนประเดนค าถามอยากรของนกเรยนแตละคนพรอมกบใหเพอนแสดงความคดเหนในรปแบบจดกลมอภปราย หรอรปแบบผานระบบ online แบบ Block ชนดตาง ๆ ความมงหมายเพอใหนกเรยนไดน าประสบการณเดม และความรเดมมาใชแลกเปลยนกบเพอน ๆ ซงถอวานกเรยนจะไดเรยนรประสบการณใหมจากเพอนอกทหนง และการเรยนรในขนนเปนเพยงขอคดเหน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

41

ยงไมใชขอเทจจรงทถกยนยนอางองจารสารสนเทศทเชอถอได กจกรรมกลมตอจากการแลกเปลยนค าถามอยากร คอ การใหนกเรยนหารอตงเกณฑการจบกลม หรอพวก ของค าถามอยากร ในขนนนกเรยนจะไดฝกทกษะการคดวเคราะห และสงเคราะหในขนพนฐาน ผลงานกลมควรใหนกเรยนน าเสนอแลกเปลยนเรยนรแบบขามกลมอกทหนง

2. การตงกระทแทนสาระส าคญรายวชา เปนบทบาทครประจ าวชาจะท าการวเคราะหสาระส าคญรายวชา ประกอบไปดวยตวชวดมาตรฐานรายวชาอะไรบาง และเมอจดท าเปนหนวยการเรยนรแลวไดกหนวยการเรยนร เมอน าไปจดท าหนวยบรณารรวมกบรายวชาอนแลวอยภายใตชอหนวยบรณาการอะไร เนอหาสาระและกระบวนการของหนวยบรณาการใหมมความเกยวของและสอดแทรกกนไดอยางไร ซงครควรลงไปส ารวจพนท ทใชเปนแหลงจดประสบการณกอนหนานกเรยน เพอน าสงทครพบเหนมาเตรยมการจดท าชดค าถามกระตนความสนใจของนกเรยนภายใตสาระส าคญรายวชา ค าถามกระตนความสนใจกคอค าถามทครอยากรและมความสมพนธเกยวของกบสาระเนอหาของตวชวดมาตรฐานรายวชาของครผสอน จากนนครประจ าวชาตองเตรยมวางแผนการจดกจกรรมการอภปรายกลมของนกเรยน โดยใหนกเรยนน ากลมค าถามอยากร ทจดกลมหรอพวกไวกอนหนานน มาอภปรายแสดงความสมพนธเกยวของกบสาระส าคญรายวชาใดไดบาง โดยครรายวชาน าสาระส าคญรายวชามาสรางเปนกระททมประเดนการอภปรายเปนประเดนหวเรองตามตวชวดมาตรฐานรายวชา

3. การอภปรายค าถามอยากรภายใตกระท ทมคณะครชแจงกจกรรมการอภปรายกลมภายใตกระทตามกรอบประเดนของหวเรองทก าหนด โดยใหนกเรยนน ากลมค าถามทอยากรมาอภปรายความสมพนธเกยวของกบกระทใดไดบาง ซงขนตอนนจะท าใหครเหนพนฐานความรเดมและประสบการณเดมของนกเรยนเปนรายบคคลและรายกลมทตองท าการบนทกขอมลขอคนพบเกบไว เพอเตรยมการใหขอเสนอแนะ หรอสงเสรมเปนกรณไป นกเรยนอาจอภปรายความสมพนธเกยวของของค าถามอยากรกบกระทไดไมครบทกกระท ดงนนครควรใชค าถามกระตนทไดเตรยมไวเปนตวชวยใหนกเรยนตงค าถามอยากรใหมเพอการอภปรายใหเขาประเดนกระท หรอบางค าถามอยากรของนกเรยนอาจจะไมตรงกบของครทงหมดครตองบนทกประเดนเหลานไวเนองจากเปนสงทนกเรยนมมมมองจากพนฐานประสบการณทแตกตางจากของคร ซงค าถามอยากรของนกเรยนทน าไปวางพรอมอภปรายภายใตกระทแตละกระทครตองวเคราะหตรวจสอบวาครอบคลมหวเรอง หรอตวชวดมาตรฐานรายวชาหรอยง เพอการเตมเตมใหกบนกเรยนไดเหนภาพรวมทงหมด และมอบหมายกจกรรมกลมหรอรายบคคล ในการเขยนแผนภาพ หรอ mine map ชอวชา กระท และค าถามทอยากรทไดขอสรปเปนภาพรวมแลว ซงจะเปนแผนการสบคนและรวบรวมความรของนกเรยน ในการน าสารสนเทศ พรอมบรรณานกรมทนาเชอถอไดมาอางองจากขอสรปทไดจากการอภปรายทเปนเพยงระดบความคดเหน น ามายนยนการเปนระดบขอเทจจรงตามทฤษฎความร ขอสรปการอภปรายทไมมสารสนเทศมาอางอง หรอมสารสนเทศทมาโตแยงกจะถกปรบตกไป

4. การตดตาม วเคราะหสรปผลความกาวหนาของนกเรยน เปนการตดตามตรวจสอบพนฐานความรเดม และพนฐานประสบการณเดมของนกเรยนทเหมอน หรอแตกตางกนไปใน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

42

แตละบคคล ซงครจะเปนผบนทกจ านวนความเหมอน และจ านวนความแตกตาง พรอมกบประเดนทนกเรยนมองไดมากกวากรอบกระท หรอมองไมครอบคลมกระท ทครตองใชค าถามกระตนหรอเตมเตมให การบนทกรายละเอยดของนกเรยนบางบคคลควรกระท าอยางยงในกรณทนกเรยนตองเตมเตมใหเปนอยางมาก หรอนกเรยนทไมตองเตมเตมแตพบแววทจะสงเสรมตอยอดในลกษณะความสนใจทพเศษและแตกตางจากกรณทว ๆ ไป นอกจากการตดตามตรวจสอบดงกลาวแลว การตรวจงานแผนผงการเรยนร หรอ mine map ของนกเรยนรายบคคล จะท าใหครเหนแผนผงการเรยนรของนกเรยน และจะไดชวยสนบสนนสงเสรมความกางหนาการเรยนรไดชดเจนขน นอกจากนเครองมอวดคณภาพการปฏบตงานทนกเรยนแสดงออกตามกระบวนการทหมอบหมายไวตามใบกจกรรมถอวามความส าคญตอการเกดทกษะการปฏบต ทจะน าไปสการประเมนสมรรถนะ และคณลกษณะของนกเรยนเปนรายบคคล

5. การเฉลยเรองทจะเรยน (สาระส าคญรายวชา) และหวเรองทจะสบคน (ตวชวดมาตรฐานรายวชา) เปนกระบวนการสรางแผนผงการเรยนร ตงแตชอเรองทจะเรยนร และหวเรองทจะท าการสบคนรวบรวมสรางองคความร ซงครผสอนรายวชาจะชวยเตมเตมค าถามทนกเรยนอยากร ซงคอการเตมประเดนใหครอบคลมตวชวดมาตรฐานรายวชาตาง ๆ หรออกนยกคอเปนการบอกหวเรองทจะท าการสบคนภายใตสาระส าคญรายวชา ซงครตองสรปใหนกเรยนเหนวาขอสรปจากการอภปรายประเดนกระทกบค าถามอยากรนน เปนเพยงความคดเหนยงไมใชขอเทจจรงหรอทฤษฎความร หรอแมนแตประเดนการเตมเตมของครผสอนกใหถอวาเปนเพยงความคดเหน การจะยนยนวาเปนทฤษฎความรตองมการสบคนรวบรวมขอมลสารสนเทศจากแหลงทเชอถอไดมายนยงและถกก ากบดวยแหลงอางอง หรอบรรณานกรมกอนจงจะสรปวาเปนขอเทจจรงทใชน าไปสรางกระบวนการวเคราะห สงเคราะหสรางเปนองคความรตอไป ขอสรปการอภปรายทมการโตแยงจากขอมลสารสนเทศทเชอถอวาเปนเพยงขอคดเหนเทานน กระบวนการขนนจะท าใหนกเรยนเปนบคคลทมคณลกษณะการรเทาทน สอ สารสนเทศไมตกอยในโลกของสงคมชวนชอ และการทนกเรยนไดลงปฏบตไปส ารวจพนท ในชมชน ถนฐานของนกเรยนกจะท าใหเหนภาพทคนเคยรจกใกลตวไดรจกชนชน ถนฐาน และกลมอาชพเกดความรก หวงแหน และคณคาของธรรมชาต ทรพยากร สงแวดลอม สงคมวฒนธรรมของภมล าเนาถนฐาน เขาหลกการการเรยนรจากสงใกลตวทคนเคยรจก เกดแรงบนดาลใจอยากร และสบคนในสงทไกลตวออกไปเกดความรใหม และไกลตวออกไปอกไปสความเปนสากล เมอการเรยนรมการเชอมโยงไปสทฤษฎความรของ 8 กลมสาระ และความรในโลกศตวรรษท 21 กจะเกดเจตคตทดอนรกษ และพฒนากระบวนการ หรอคณภาพของผลผลต มจนตนาการสรางกระบวนการพฒนาน าไปสการเปนผประกอบการ เละเหนเสนทางการศกษาตอและลทางการประกอบอาชพอาชพตอไป

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

43

3.การจดกจกรรมการเรยนรภาคทฤษฎความรหองเรยนปกต

หองเรยน เปนสถานทใชเรยนรภาคทฤษฎความรส ารบตวชวดมาตรฐานรายวชาทเปน Knowles ซงมความจ าเปนส าหรบสาระเนอหาของตวชวดทมความซบซอนยงยาก ทครจ าเปนตองมกระบวนการกระตน ชแนะใหเรยนรไปพรอมกบการชแนะ แตทงนตองหลกเลยงการบรรยายใหมาก ใหใชวธการกระตน สบคน และใชกระบวนการกลมสรางขอสรปรวมกนโดยครเปนผสรางเงอนไขและกระตนใหเหนประเดนการเชอมโยง จนไดขอสรป และคนพบ ตวชวยทส าคญคอใบความรและแหลงอางอง รวมถงบรรณานกรมทเกยวของ รปแบบใบความรอาจเปนเอกสาร หรอเอกสารอเลกทรอนกส เชน ใบความรแบบ สอ On-Demand วดโอการใหความรเนอหาสาระของแตละตวชวดทมการบนทกไวกอนลวงหนา นอกจากนนยงใชเปนทสรปงาน และใชวดผลความรภาคทฤษฎความร

4. การเตรยมแผนการเรยนรและเอกสารการเรยนร

การเตรยมเอกสารการสอน เปนผลตอเนองมาจากกระบวนการจดท าแผนการเรยนรทองกระบวนการเรยนรแบบ QSCCS ไดแก

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

44

1. ใบความรและแหลงอางอง เปนเอกสารสงพมพ หรอเอกสารอเลกทรอนกส ใช

แนะน าสาระเนอหาความรเบองตนพอสงเขปทเกยวของกบการจดการเรยนรในหนวยการเรยนร และหนวยบรณาการ สวนรายละเอยดสมบรณจะถกแสดงอางองในรปเชงอรรถ และบรรณานกรมแบบหลากหลาย ทงบรรณานกรมแบบเอกสารสงพมพ หรอบรรณานกรมแบบอเลกทรอนกส ถกก ากบไวเพอใหนกเรยนน าไปสบคน รวบรวมความรแบบละเอยด กอนเขาสกจกรรมอภปรายกลม หรอกจกรรมออกแบบกระบวนการท างาน สามารถจ าแนกใบความรเปน 2 ลกษณะ คอ

1.1 ใบความรทแสดงสาระเนอหาความรของหนวยจดประสบการณ ทจะท าใหนกเรยนรจกแหลงเรยนรและการประกอบอาชพของชมชน ทองถนดานกายภาพ ดานชวภาพ ดานวถชมชน ซงจะเชอมโยงไปสแหลงเรยนรในระดบจงหวด ประเทศ และของโลก ตลอดจนความรในโลกศตวรรษท 21 ไดตอไป

1.2 ใบความรทแสดงเนอหาสาระความรของตวชวดมาตรฐานรายวชาของแตละหนวยการเรยนร

2. ใบมอบหมายกจกรรมการท างาน ใชชแจงและท าความตกลงกบนกเรยนในการเขารวมกจกรรมการท างานตงแตวธการท ากจกรรม สถานท วน เวลาการท ากจกรรม การรายงานผลและประเมนผลการรวมกจกรรมและน าเสนอผลของชนงาน ผลงาน ตลอดจนเงอนไขหรอขอบเขตการปฏบตเรองความปลอดภยและการปฏบตตน ใบมอบหมายกจกรรมการท างานประกอบดวย

2.1 ใบมอบหมายกจกรรมการส ารวจพนทหนวยจดประสบการณ ตองครอบคลมถงการมอบหมายการเตรยมศกษาความรเบองตนของแหลงเรยนรตาง ๆ ในพนทหนวยจดประสบการณวตถประสงคเพอใหนกเรยนรจก รกและหวงแหนในแหลงเรยนรตาง ๆ ของชมชน ถนฐาน ทงการสบคนและลงไปสมผสหาชอแหลงเรยนรทมอยในพนทจดประสบการณและก าหนดประเดนค าถามอยากรจากการไดรจกและรบรพรอมวางแผนการลงส ารวจแหลงเรยนรจรง มอบหมายการลง

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

45

พนทส ารวจแหลงเรยนรจรง เพอใหสงเกตมองประเดนทเกดขนตามประเดนค าถามอยากรในแผนการลงส ารวจแหลงเรยนรจรงทงอดต ปจจบน และในอนาคต รวมถงค าถามอยากรท เกดขนใหม เพอตงสมมตฐานค าตอบจากการศกษาและไดพบเหน พรอมสงรายงานค าถามอยากรและสมมตฐานค าตอบแนบภาพ เสยง วดโอ หรอแบบอน ๆ แลวแตกรณตามเงอนไขระยะเวลา

2.2 ใบมอบหมายกจกรรมอภปรายกลมประเดนค าถามอยากร วตถประสงคเพอใหแลกเปลยนประสบการณระหวางนกเรยนดวยกน และแสดงความคดเหนในประเดนการตงสมมตฐานค าตอบของเพอนในกลมพรอมหาขอสรปค าถามอยากรและสมมตฐานค าตอบตาง ๆ รวมถงการมอบหมายใหน าเสนอผลขอสรปของแตละกลม เพอชวยกบสรปเปนภาพรวมของค าถามอยากรและสมมตฐานค าตอบ

2.3 ใบมอบหมายกจกรรมการท าแผนผงการเรยนร ก าหนดชอเรอง และหวเรองในการเรยนร วตถประสงค เพอก าหนดเกณฑการจดกลมค าถามอยากร และอภปรายสมตฐานค าตอบในประเดนทเกยวของกบกระททครผสอนรายวชาก าหนดขนส าหรบจดหมวดหมชอเรองและหวเรองภายใตกระท ซงเมอไดขอสรปแลวทมคณะครจะใหนกเรยนเขยนแผนผงความคดใหเปนกรอบการเรยนร จากตวชวดมาตรฐานรายวชาคอหวเรองทแทนดวยค าถามอยากร และสมมตฐานค าตอบ ซงจะอยภายใตกระททแทนดวยชอเรองหรอสาระส าคญรายวชา ของชอวชาทจะสบคน ศกษาเรยนร โดยจะแสดงดวยชอครผสอนทจะชวยชแนะการสรางองคความรใหกบนกเรยน

3. ขอสอบ ใชวดความร (Knowles) ส าหรบตวชวดมาตรฐานรายวชาทเปน Cognitive domain ตามระดบการวดของ Bloom’s Taxonomy ดานพทธพสยจากความจ า ความเขาใจ การน าไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมน ซงควรใชลกษณะของขอสอบเปนแบบหลากหลาย โดยเลอกใชใหเหมาะสมกบสถานการณของตวชวดมาตรฐานรายวชา เชนแบบปรนย จบค เตมค า และอตนย เปนตน การจดท าขอสอบตองค านงถงความเทยงเชงเนอหา (Content Validity) ซงสามารถตรวจสอบไดระหวางความสอดคลองของขอกระทงของค าถามกบสาระเนอหาของตวชวดมาตรฐานรายวชา การสรางขอสอบทกครงตองถกระบดวยตวชวดมาตรฐานรายวชา เกบเขาสคลงขอสอบ การใชขอสอบวดความรเพอใชสอบวดกลางภาคเรยน และปลายภาคเรยน ตองสอดคลองกบตวชวดมาตรฐานรายวชาของแตละหนวยการเรยนร และควรมขอสอบทใชตรวจสอบองคความรของนกเรยนกอนท าการสอบวดทกครง เพอตรวจสอบวามนกเรยนคนใดทยงท าขอสอบของตวชวดมาตรฐานรายวชาในตวชวดใดทยงไมผาน จะไดท าการซอมเสรมกอนการสอบวดจรง การซอมเสรมอาจกระท าไดอกทางหนงคอน าขอสอบส าหรบตวชวดทนกเรยนสอบไมผานใหดเฉลย แนวการคดค าตอบ แหลงอางองเพอการศกษาเพมเตม ดงนนการออกขอสอบเพอน าเขาสคลงขอสอบจงตองม เฉลยแสดงการใชทฤษฎความร และวธคดค าตอบ พรอมแหลงอางองทกครงทสรางขอสอบ

4. แบบวดการปฏบต ใชวดผลของการแสดงทกษะ (Skill) และกระบวนการเรยนร ส าหรบตวช วดท เป นแบบ affective domain และแบบ psychomotor domain ของ Bloom’s Taxonomy ดานจตพสยจากการรบร การตอบสนอง การสรางคานยม การจดระบบ และ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

46

การสรางลกษณะนสยตามคานยมทยดถอ ดานทกษะพสยจากทกษะการเลยนแบบ (Imitation) การปฏบตไดโดยล าพง (Manipulation) การปฏบตไดถกตองแมนย า (Precision) การปฏบตอยางตอเนองและผสมผสาน (Articulation) และการปฏบตโดยอตโนมตเปนธรรมชาต (Naturalization) ทงดานจตพสย และทกษะพสยในการออกแบบกจกรรมการท างานใหนกเรยนไดปฏบตจรงจะถกสะสมตกตะกอนไปสการประเมนการเกดคณลกษะดานตาง ๆ ใน 8 คณลกษณะตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน และประเมนการเกดสรรถนะดานตาง ๆ ใน 5 สมรรถนะตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน และประเมนคณลกษณะของผเรยนในศตวรรษท 21 การสรางแบบวดการปฏบตจะท าใน 2 ระดบการเกด คอ

4.1 การวดระดบการเกดคณภาพของพฤตกรรมการแสดงออกของนกเรยนจากระดบนอยไปสมาก ตามขนตอนกระบวนการของ QSCCS ทจะน าไปสการเกดคณลกษณะของผเรยนในศตวรรษท 21 จากการตงประเดนความสนใจ (Learn to Question) การสบคนและรวบรวมความร (Learn to Search) การลงมอปฏบตและยนยนค าตอบ (learn to Construct) การสรปขอมลและน าเสนอ (Learn to Communicate) และการประยกตตอยอดความร เพอสงคม (Learn to Service) วตถประสงคการวดกเพอตรวจวดการเกดคณลกษณะดานจตพสย และการเกดสมรรถนะดานทกษะพสย จากสงทนกเรยนคนเคย รจกในสงแวดลอมใกลตวทเปนภมล าเนาถนฐานของตวนกเรยนเอง เกดคณคาความรกและหวงแหนน าทฤษฎความรใน 8 กลมสาระ และความรในศตวรรษท 21 สรางกระบวนการพฒนาสงเหลานนใหด ารงอยได หรอพฒนาใหดขนเกดเปนนวตกรรมใหมทน ามาพฒนาคณภาพชวตทเกยวกบสงแวดลอม และคณภาพงานอาชพตอไป ถงแมนการวดระดบการเกดคณภาพของพฤตกรรมการแสดงออกของนกเรยนยงไมไดวดทกษะ และจตพสยตามตวชวดของมาตรฐานรายวชากตาม แตเปนการตรวจสอบสรางความมนใจการตกผลกของคณลกษณะและสมรรถนะทเกดมาจากบรบท สภาพแวดลอมใกลตวทเปนภมล าเนาถนฐานของตวนกเรยนสรางแรงบนดาลใจให อยากร อยากพฒนาในสงทไกลตวออกไปสในระดบจงหวด ประเทศ และความเปนสากลตอไป ดงนนผลของการวดจงท าใหครผสอนไดรจกนกเรยนเปนรายบคคลอนจะน าผลมาปรบแกซอมเสรม เรงรดใหนกเรยนทกคนเขารวมกจกรรมตามกระบวนการ QSCCS จนไดระดบคณภาพการเกดพฤตกรรมในระดบ 4 หรอดมาก และถามนกเรยนบางคนมระดบคณภาพไมถงระดบ 4 กควรใหมจ านวนทนอยไมเกนรอยละ 5 หรอถามมากเปนรอยละ 10 หรอรอยละ 20 ตามล าดบกถอเปนการวดระดบคณภาพของครและทมคณะครอกทหนง ขอส าคญครและทมคณะครตองเหนความส าคญของการเขารวมกจกรรมของนกเรยนและตองตดตามชวยเหลอใหนกเรยนมระดบคณภาพ 4 หรอ 3 เทานนจงจะมสทธขอรบการวดและประเมนคณภาพชนงาน ผลงาน และผลจากทกษะการปฏบตตามตวชวดมาตรฐานรายวชาได และใหน าผลระดบคณภาพ 4 หรอ 3 มาเปนสวนประกอบการใหคะแนนของชนงานผลงาน พรอมกบแจงขอตกลงกบนกเรยนถอเปนขอปฏบตรวมกน

ขนท 1 การตงประเดนความสนใจ (Learn to Question) 1. รจกและแสดงออกถงความสนใจในประเดนทมาจากบรบท สภาพแวดลอม

ในชมชนและทองถน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

47

2. แสดงรองรอยหลกฐานการมประสบการณการรบรในบรบท สภาพแวดลอมของชมชนและทองถน

3. แสดงรองรอยหลกฐานการไปส ารวจรวบรวมประเดนสนใจในบรบท สภาพแวดลอมของชมชนและทองถน

4. น าประเดนบอกเลาใหผอนไดรบร โดยแสดงจากพนฐานความรและประสบการณเดมได

5. น าเสนอและแลกเปลยนความคดเหนในประเดนสนใจของตนเองและของผอน เพอใหเกดประเดนสนใจใหมเพมขน

6. น าประเดนสนใจมาอภปรายแลกเปลยนเรยนรภายไดกระทจากการใชความรและประสบการณทม

7. น าเสนอประเดนค าถามตามหวขอกระทเพอเตรยมการสบคนรวมรวมความร

เกณฑระดบคณภาพ ระดบ 1 หมายถง เกดขอ 1 และขอ 2 ระดบ 2 หมายถง เกดขอ 3 และขอ 4 ระดบ 3 หมายถง เกดขอ 5 ระดบ 4 หมายถง เกดขอ 6 และขอ 7 ขนท 2 การสบคน และรวบรวมความร (Learn to Search)

1. รวบรวมแหลงอางองและบรรณานกรม ทสอดคลองกบหวขอประเดนค าถาม

2. ก าหนดหวขอในการสบคนจากประเดนค าถาม โดยมแหลงอางองและบรรณานกรมเปนกรอบการสบคน

3. วางแผนการสบคนขอมลความรโดยใชแหลงอางองและบรรณานกรมเปนตวก าหนดสถานทและระยะเวลาการสบคนอยางมประสทธภาพ

4. วเคราะหขอมลจากการสบคนเปนขอสรปความร แตละแหลงอางองและบรรณานกรมทสอดคลองกบหวขอทสบคน

5. วเคราะหขอสรปความรในแตละประเดนค าถามเพอหาขอสนบสนนและขอโตแยง

6. สงเคราะหองคความรจากขอสรปเชงสนบสนนเปนค าตอบของประเดนค าถาม

7. สงเคราะหประเดนแนวทางการแกปญหาจากขอโตแยงของประเดนค าถาม 8. ก าหนดหวขอการปฏบตหรอการทดลองเพอการยนยนค าตอบจากองค

ความรและแนวทางการแกปญหาทสงเคราะหได

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

48

9. สอสารขอคนพบและรองรอยหลกฐานการท างานอยางเปนระบบ ตามเงอนไข ขอตกลง

เกณฑระดบคณภาพ ระดบ 1 หมายถง เกดขอ 1 และขอ 2 ระดบ 2 หมายถง เกดขอ 3 ระดบ 3 หมายถง เกดขอ 4 และขอ 5 ระดบ 4 หมายถง เกดขอ 6, 7, 8 และขอ 9

ขนท 3 ลงมอปฏบตและยนยนค าตอบ (learn to Construct) 1. น าหวขอการปฏบตหรอการทดลองเพอการยนยนค าตอบมาสราง

สมมตฐาน 2. ความถกตองและนาเชอถอของสมมตฐาน มความสอดคลองอยภายใต

ขอบเขตของขอเทจจรงทปรากฏและเปนค าตอบทไดรบการยอมรบวาถกตองและนาเชอถอ โดยผานกระบวนการพสจน ตรวจสอบ หลายๆ ครง

3. น าประเดนแนวทางการแกปญหามาจดระบบการควบคมกระบวนการทดลองหรอปฏบตได

4. ออกแบบกรอบแนวคดกระบวนการทดลองหรอปฏบต 5. ก าหนดวธการและขนตอนการทดลองหรอปฏบตไดตามกรอบแนวคด 6. ก าหนดและใชวสด อปกรณ เครองมอ และสถานทในการทดลองหรอ

ปฏบตตาขนตอนไดอยางมประสทธภาพ 7. มกระบวนการควบคมและแนวทางการแกปญหาในสถานการณตางๆ 8. มการบนทกผลในกระบวนการทดลองหรอการปฏบตแตละขนตอนตาม

เงอนไขและขอตกลง 9. สรปผลการทดลอง หรอการปฏบต ใหสอดคลองกบสมมตฐาน และม

ขอเสนอแนะแนวทางปญหาการแกปญหา เกณฑระดบคณภาพ

ระดบ 1 หมายถง เกดขอ 1 และขอ 2 ระดบ 2 หมายถง เกดขอ 3 และขอ 4 ระดบ 3 หมายถง เกดขอ 5, 6 และขอ 7 ระดบ 4 หมายถง เกดขอ 8 และขอ 9

ขนท 4 สรปขอมลและน าเสนอ (Learn to Communicate) 1. เขยนโครงรางการน าเสนอขอคนพบจากผลการทดลองหรอการปฏบตได

ถกตองตามหลกวธการเขยนรายงาน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

49

2. มการรวบรวม เรยบเรยงสาระความรทแสดงถงขอคนพบทเปนชนงาน หรอผลงานจากการทดลองหรอปฏบตไดอยางเชอมโยงกน และเปนตามโครงรางการน าเสนอ

3. มแหลงอางอง และบรรณานกรม สอดคลองกบประเดนสาระความรทคนพบอยางถกตอง

4. มวธการน าเสนอชนงาน หรอผลงานจากการทดลองหรอการปฏบตไดอยางหลากหลายและสรางสรรค

5. มการเผยแพรผลงานสสาธารณะ เกณฑระดบคณภาพ

ระดบ 1 หมายถง เกดขอ 1 ระดบ 2 หมายถง เกดขอ 2 ระดบ 3 หมายถง เกดขอ 3 ระดบ 4 หมายถง เกดขอ 4 และขอ 5

ขนท 5 ประยกตตอยอดความรเพอสงคม (Learn to Service)

1. น าประเดนทไดจากสงทเรยนร และขอคนพบน าไปจดท ากจกรรม รวมกบผอนในหลกสตรและเสรมหลกสตร

2. มการสรางโครงการบรการสาธารณประโยชนรวมกนกบกลมทสนใจในหลกสตรและเสรมหลกสตร

3. ก าหนดขอปฏบตของกจกรรมบรการสาธารณะประโยชนทถกตองชดเจนตามกฎ ระเบยบขอปฏบตของโรงเรยนและสงคม

4. ปฏบตกจกรรมบรการสาธารณะประโยชน ไดตามโครงการทก าหนดในแตละขนตอน

5. มการประเมนผลและรองรอยหลกฐานผลการปฏบตกจกรรม 6. น าเสนอ เผยแพรประโยชนทไดรบตอชมชนและสงคม น าไปสการขยาย

ผลไดอยางกวางขวาง เกณฑระดบคณภาพ ระดบ 1 หมายถง เกดขอ 1 ระดบ 2 หมายถง เกดขอ 2 ระดบ 3 หมายถง เกดขอ 3, และขอ 4 ระดบ 4 หมายถง เกดขอ 5 และขอ 6

4.2 การวดระดบการเกดคณภาพชนงาน ผลงาน และผลจากทกษะการปฏบตตามตวชวดมาตรฐานรายวชาทเปนตวชวดแบบ affective domain และแบบ psychomotor

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

50

domain หลงจากทครผสอนรายวชาวเคราะหตวชวดมาตรฐานรายวชา จดกลมตวชวดมาตรฐานรายวชาจดท าหนวยการเรยนรและพจารณารปแบบและกระบวนการในหนวยบรณาการของหนวยจดประสบการระดบชน เพอน าหนวยการเรยนรไปวางไวในแตละหนวยบรณาการ ครผสอนจะตองหารอกบทมครผสอนทน ากลมตวชวดมาตรฐานรายวชามารวมบรณาการกนก าหนดใหนกเรยนจดท าชนงาน ผลงาน และผลจากทกษะการปฏบตตามตวชวดมาตรฐานรายวชา ครตองวเคราะหความเชอมโยงสารเนอหาของตวชวดมาตรฐานรายวชาในวชาทสอนกบสถานการณของหนวยบรณการ เพอสรางแบบวดคณภาพและเกณฑการใหคะแนนของชนงาน ผลงาน และผลจากทกษะการปฏบตตามตวชวดมาตรฐานรายวชา ซงหมายถงชนงาน และผลงานในหนวยบรณาการครผสอนแตละคนจะตองน าสาระเนอหาของตวชวดมาตรฐานรายวชาทผสอนรบผดชอบออกแบบใหนกเรยนจดประสบการณและรายงานผลการจดประสบการณตามตวชวดมาตรฐานรายวชา โดยพยายามไมเพมการท าชนงาน หรอผลงานโดยไมจ าเปน ดงนนชนงาน หรอผลงาน 1 ชนจะถกวดและประเมนคณภาพงานเทยบเกณฑการใหคะแนนไดมากกวา 1 ตวชวดมาตรฐานรายวชา และมากกวา 1 รายวชา การวดผลตวชวดมาตรฐานรายวชาดานจตพสย หรอตวชวดแบบ affective domain ผสอนรายวชาจะก าหนดกจกรรมมอบหมายงานตามสถานการณของตวชวดมาตรฐานรายวชาเพมเตมจากกจกรรมทเปนไปตามกระบวนการของหนวยบรณาการ พรอมก าหนดคาของคะแนนตามระดบขนการเกดพฤตกรรมดานจตพสย และแจงกจกรรมการการเขยนรายงานผลการจดประสบการณทดานจตพสยดงน ขนการรบร เปนความรสกทเกดขนตอปรากฏการณ หรอสงเราอยางใดอยางหนง ซงเปนไปในลกษณะของการแปลความหมายของสงเรานนวาคออะไร แลวจะแสดงออกมาในรปของความรสกทเกดขน การวดจะใหนกเรยนบอกสถานการณทไดรบรหรอพบเหนในการเขารวมกจกรรมหรอสบคนจากแหลงสบคนโดยแนบแหลงอางองหรอบรรณานกรมเปนหลกฐาน ขนการตอบสนอง เปนการกระท าทแสดงออกมาในรปของความเตมใจ ยนยอม และพอใจตอสงเรานน ซงเปนการตอบสนองทเกดจากการเลอกสรรแลว การวดจะใหนกเรยนบอกการกระท าหรอการแสดงออกในการเขาไปมสวนเกยวของกบสถานการณตามทไดรบรหรอพบเหน ขนการสรางคานยม เปนการเลอกปฏบตในสงทเปนทยอมรบกนในสงคม ซงจะแสดงออกมาในรปของการยอมรบนบถอในคณคานน ๆ หรอปฏบตตามในเรองใดเรองหนง จนกลายเปนความเชอ แลวจงเกดทศนคตทดในสงนน การวดจะใหนกเรยนบอกหรอแสดงความรสกตอสถานการณทกระท าหรอแสดงออกวาประทบใจชนชอบ หรอขดแยงไมชนชอบอยางไร ขนการรวบรวมจดระบบความคดและการแสดงออก เปนการสรางแนวคดและจดระบบของคานยมทเกดขน ซงจะรวบรวมคานยมเหลานน โดยอาศยความสมพนธกบสงทยดถอ เพอใชเปนหลกในการพจารณาในเรองตาง ๆ ถาเขากนไดกจะยดถอตอไป แตถาขดกนอาจไมยอมรบคานยมใหม หรออาจจะยอมรบคานยมใหมโดยยกเลกคานยมเกาไปกได การวดจะใหนกเรยนบอกกจกรรมการกระท าหรอแสดงออกอยางยงยน หรอยกเลกในการน าเอาหลกการ หรอทฤษฎความรตาม

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

51

สถานการณทมความรสกชนชม หรอขดแยงมาสนบสนน หรอโตแยง พรอมแนบแหลงอางองทน ามาสนบสนน ขนการสรางลกษณะนสยตามคานยมทยดถอ เปนการน าคานยมทยดถอนนมาใช เปนตวควบคมพฤตกรรมทเปนนสยประจ าตวของตน การวดจะใหนกเรยนบอกการกระท า หรอประพฤตการปฏบตในสงทถกตองดงาม บอกแนวทางการน าไปใชประโยชน และประโยชนทเกดขนตอตนเองและผอน การวดผลตวชวดมาตรฐานรายวชาดานทกษะพสย หรอตวชวดแบบ psychomotor domain เปนการวดการเรยนรเกยวกบการพฒนาทกษะทางกาย เนนหนกดานการวางทาทางใหถกตองและเหมาะสมกบการปฏบตงานแตละชนด สามารถระบพฤตกรรมทแสดงออกไดจากการตความทกษะหรอการปฏบตออกมาเปนพฤตกรรม ซงสงเกตไดจากความถกตองแมนย า ความวองไว คลองแคลว และสม าเสมอ ผสอนรายวชาจะก าหนดกจกรรมมอบหมายงานตามสถานการณของตวชวดมาตรฐานรายวชาเพมเตมจากกจกรรมทเปนไปตามกระบวนการของหนวยบรณาการ พรอมก าหนดคาของคะแนนตามระดบขนการเกดพฤตกรรมดานทกษะพสย และแจงกจกรรมการการเขยนรายงานผลการจดประสบการณดานทกษะพสย โดยแบงไว 5 ขน คอ ขนการเลยนแบบ (Imitation) เปนพฤตกรรมทแสดงถงการลอกเลยนแบบ หรอการปฏบตการตามแบบอยางทมตนแบบ การวดจะใหนกเรยนท าตามขนตอน หรอแบบทใหเปนตวอยางโดยมครและเพอนแนะน าแกไขขอบกพรอง และฝกฝนท าซ าจนไดตามแบบตวอยาง ขนการปฏบตไดโดยล าพง (Manipulation) เปนพฤตกรรมทแสดงออกถงการกระท าไดดวยตนเองโดยล าพง การวดจะใหนกเรยนแสดงขนตอนการกระท าโดยไมตองดตวอยาง หรอไมตองมครและเพอนคอยใหค าชแนะ ขนการปฏบตไดถกตองแมนย า (Precision) เปนพฤตกรรมทแสดงออกถงการปฏบตการอยางถกตองแมนย า ซงผานการฝกฝนมาแลว การวดจะเปนการตรวจสอบคณภาพความถกตองและแมนย าของการปฏบตโดยล าพงทฝกฝนมาจนเกดความมนใจ ซงสามารถใหแกตวไดหลายครง ขนการปฏบตอยางตอเนองและผสมผสาน (Articulation) เปนพฤตกรรมท ปฏบตงานหลาย ๆ ขนตอนไดอยางตอเนองดวยความถกตอง การวดจะเปนการตรวจสอบคณภาพความกลมกลน ตลอดจนการแกไขปญหาไดตามสถานการณทแปรเปลยนไปไดอยางราบรน ขนการปฏบตโดยอตโนมตเปนธรรมชาต(Naturalization) เปนพฤตกรรมท แสดงออกอยางชดเจนถงความช านาญ ความถกตองและเทยงตรง การวดจะเปนการตรวจสอบคณภาพของผลของงานทถกปรบแกไขตามสภาพการณจนไดผลของงานตามขอก าหนดหรอคณลกษณะเฉพาะทก าหนดไวในทก ๆ ครงทท า

5. ค าถามกระตน ใชเปนเงอนไขการกระตนใหนกเรยนเหนความเชอมโยงสถานการณของแหลงเรยนรตาง ๆ ของหนวยจดประสบการณระดบชน กบสาระเนอหาของตวชวด

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

52

มาตรฐานรายวชา และมองเหนความเกยวของกนระหวางค าถามอยากรในแหลงจดประสบการณระดบชนกบชอเรองทเปนสาระส าคญรายวชา และหวเรองทเปนตวชวดมาตรฐานรายวชาในแตละวชาทจดบรณาการไวในแตละหนวยบรณาการ ซงจะท าใหนกเรยนเขยนแผนผงความคด หรอ Mine map ในการเรยนรและสรางองคความรในภาพรวม ดงนนครและคณะครผสอบในระดบชนจงตองไปส ารวจและลงพนทจรงน าสถานการณทพบและเกยวของกบสาระเนอหาของตวชวดมาตรฐานรายวชามาเขยนเปนประเดนค าถามกระตนไวกอนลวงหนา แตตองระลกเสมอวาสงทครพบเหนอาจจะไมตรงกบทนกเรยนพบเหนหรอสนใจซงถอเปนพนฐานความร และพนฐานประสบการณทแตกตางกน ซงครอาจเรยนรไดจากนกเรยนไดอกทางหนง ค าถามกระตนจะถกใชกระตนในกรณทนกเรยนไมไดน าค าถามอยากรมาอภปรายภายใตกระท และใหเปนกรอบการตรวจสอบค าถามอยากรของนกเรยนมครอบคลมตวชวดมาตรฐานรายวชาหรอยง

6. การเฉลยเรองทจะเรยนและหวขอทจะสบคน ใชเปนแผนผงมโนทศนทแสดงชอเรอง หวเรองทจะใหนกเรยนเรยนร สบคนสรางองคความร โดยการใหนกเรยนน าค าถามอยากรและสมมตฐานค าตอบมาจดมาจดระบบตามชอเรอง และหวเรองของแตละวชาของครผสอน ในแตละหนวยบรณาการยอย ๆ ดงนนครจงตองเตรยมผงมโนทศนของหนวยบรณาการยอยไวกอนลวงหนาใหชดเจนและใชประกอบารจดกจกรรมใหนกเรยนท าแผนผงความคดในการเรยนร และสบคนทฤษฎความรมาสนบสนน หรอโตแยงสมมตฐานค าตอบของค าถามอยากรเพอยอมรบเปนค าตอบขอเทจจรงทถกอางองดวยแหลงอางองทเชอถอไดตอไป

หนวยท 3 กำรเจำะลกถงแกนควำมร

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

53

เมอนกเรยนรชอเรองทจะเรยนรในแตละวชาของหนวยบรณาการ และรหวเรองและขอสมมตฐานค าตอบทเปนเพยงขอคดเหนทไดจากประเดนการอภปรายกลมนกเรยนจะตองวางแผนการสบคน รวบรวมเนอหาความรจากแหลงสบคนทงจากหองสมดหนงสอ เอกสาร หรอจากห องสมดอเลกทรอนกสในรปแบบ Online หรอ Offline หรอแมนแตผเชยวชาญเชงประจกษเฉพาะทาง เพอน าขอสรปความรท เปนขอมลสารสนเทศทเชอถอไดมาอางองพรอมแนบบรรณานกรม น ามายนยนสนบสนนสมมตฐานค าตอบใหเปนขอเทจจรง สวนสมมตฐานค าตอบทถกหกลางจากขอสรปความรทมสารสนเทศทเชอถอมาโตแยงกจะถกตดทงไปหรอเปนเพยงความคดเหนยงไมใชขอเทจจรงทเปนค าตอบ ซงเปนการน าเอากระบวนการทางวทยาศาสตรไปใชหาค าตอบทมการสนบสนนดวยขอมลสารสนเทศทเชอถอได สงทส าคญในกระบวนการขนนกคอครตองกระตนใหนกเรยนมการวางแผนการสบคนรวบรวมเนอหาความร และใชกระบวนการกลมแลกเปลยนประสบการณความรทสบคนมาได สรปเปนค าตอบของสมมตฐานค าตอบ ครแตละวชาตองมตวชวยกระตนหรอชแนะแนวทางไปหาแหลงสบคนมใชรบบอกค าตอบใหกบนกเรยน ซงถงแมนจะบอกค าตอบใหกบนกเรยนกตาม กระบวนการของหองเรยนกลบดานกยงถอวายงเปนเพยงความเหน อาจเปนค าตอบทผดไดนกเรยนตองน าความรจากขอมลสารสนเทศทเชอถอได มาสนบสนนกอนจงจะเปนทยอมรบวาเปนค าตอบทเปนขอเทจจรง กระบวนการขนนจะใชใบความรทแนบดวยบรรณานกรม ซงครควรมการเตรยมการมากอนหนา ตงแตขนการจดท าแผนการเรยนร และใบความรจะท าใหนกเรยนไดขอมลเบองตนทงทเปนบรบทของทองถนดานกายภาพ ดานชวภาพ และดานวถชมชน แตขอมลโดยละเอยดจะถกชแนะใหไปสบคน ศกษาเพมเตมโดยบรรณานกรม ทงแบบบรรณานกรมหนงสอสงพมพ หรอบรรณานกรมอเลกทรอนกส และส าหรบเนอหาสาระของแตละตวชวดมาตรฐานรายวชากสามารถท าในรปใบความรทแนบบรรณานกรมเชนกน โดยครจะท าการรวบรวมบรรณานกรมทเกยวของกบสาระเนอหาของตวชวดมาตรฐานรายวชา ใชเปนตวกระตน หรอชแนะใหกบนกเรยนไปหาแหลงสบคน ชอหนงสอ เอกสาร หรอเวปไซดทเกยวของไดเปนอยางด และถอวาเปนคณภาพการเตรยมตวจดท าแผนการเรยนรของคร ประโยชนทส าคญอกทางหนงกคอท าใหหวหนากลมสาระสามารถรวบรวมและแจงความตองการใหบรรณารกษหองสมดส ารวจและจดซอ จดหาหนงสอ สงพมพเขาหองสมด อกทงฝายบรหารของสถานศกษายงทราบความตองการใชครภณฑ อปกรณ และเทคโนโลยทจะน ามาสนบสนนใหเกดการสบคนไดอยางกวางขวาง

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

54

หนวยเรยนรบรณาการ เปนหนวยยอย ๆ ในหนวยจดประสบการณระดบชน นกเรยน

จะรไดจากการอภปรายกลมของนกเรยน จดท าแผนผงการเรยนร ซงจะแสดงชอหนวยบรณาการ ชอรหสวชา ชอผสอน ชอเรองทจะเรยน หรอสาระส าคญรายวชา ชอหวเรอง หรอค าถามอยากรทจะท าการสบคน สมมตฐานค าตอบทจะพสจนค าตอบทเปนจรง ชอบรรณานกรมและการอางอง และสถานทแหลงสบคน นกเรยนจะใชแผนผงการเรยนรเขาสกจกรรมการสบคน รวบรวมทฤษฎความร เพอพสจนสมมตฐานค าตอบโดยน าทฤษฎความร จากแหลงอางองทเชอถอไดมาสนบสนนหรอโตแยงสมมตฐานค าตอบจากการจดกจกรรมอภปรายกลม ซงครจะตองจดท าใบกจกรรมมอบหมายการอภปรายกลม เพอใหนกเรยนน าเสนอหลกการ ทฤษฎความรทแตละคนสบคน รวบรวมมาไดจากแหลงอางองทนาเชอถอทนกเรยนตองแสดงใหเพอนเหน พรอมกบใหเหตผลสนบสนน หรอโตแยงสมมตฐานค าตอบ หรอสนบสนนโตงแยงเหตผลของเพอนกอนทจะสรปสมมตฐานค าตอบใดเปนขอเทจจรง สมตฐานค าตอบใดถกโตแยงหลกลาง หรอไดขอคนพบค าตอบใหมทมสารสนเทศอางองเชอถอไดมาสรป เปนค าตอบ การมอบหมายกจกรรมอภปรายกลมควรใหนกเรยนสรปน าเสนอเปนแผนภาพค าตอบ และมค าอธบายประกอบแผนภาพค าตอบในแตละชอเรองทเปนสาระส าคญรายวชา ตลอดจนใหนกเรยนใหขอเสนอแนวคดการน าไปใชประโยชนตอตนเอง ชมชน หรอภมล าเนาถนฐานของนกเรยนเอง ซ งประเดนแนวคดการน าไปใชประโยชนน ทมคณะครผสอนในหนวยบรณาการจะน าไปเชอมโยงกบใบมอบหมายกจกรรมการท าชนงาน ผลงาน และรายงาน ทครผสอนในแตละรายวชาจะน าสาระเนอหาของตวชวดมาตรฐานรายวชาทเปนดานจตพสย และทกษะพสย จดท ารายละเอยดในใบกจกรรมการมอบหมายการท างาน โดยนกเรยนจะใชเปนโจทยการบรณาการเขาไปในชนงาน หรอผลงาน ทจะน าเสนอรายงานผลตามทใบมอบหมายงานก าหนดไว

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

55

กำรใชบรรณำนกรมน ำทำงสกำรสบคน

จากใบความรทน าเสนอสาระเนอหาตวชวดมาตรฐานรายวชาของแตละวชาในหนวยบรณาการทถกแนบตอทายดวยบรรณานกรมหรอการอางองแบบชนดตาง ๆ ครจะน าไปเชอมโยงกบใบกจกรรมกลมใชเปนประเดนกระตนใหนกเรยนหาขอสรปจากการวางแผนการสบคน รวบรวมหาขอเทจจรง มาอภปรายกลมจ าแนกประเดนสารสนเทศทเชอถอไดในเชงสนบสนนทจะน าไปหาขอสรปของสมมตฐานค าตอบของค าถามอยากรทเปนจรง และประเดนสารสนเทศทเชอถอไดในเชงโตแยงสมมตฐานค าตอบของค าถามอยากร ท าใหสมมตฐานค าตอบของค าถามอยากรตกไปเปนเพยงขอคดเหน และเกดความรใหมหรอค าตอบอนเพมเตมจากเดมจากการน าเสนอและอภปรายกลมทเปนขอเทจจรงของขอมลสารสนเทศทเชอถอไดมอะไรบาง ซงการมอบหมายการท ากจกรรมจะรวมไปถงการน าเสนอผลชนงาน ผลงาน และรายงานค าตอบการสบคนค าตอบทเปนจรงแบบหลากหลาย บรรณานกรมแบบตาง ๆ จะชแนวทางใหนกเรยนเหนทางเลอกการใชสถานทสบคน รวบรวมขอมล ตามประเดนของค าถามอยากรในการพสจนสมมตฐานของค าตอบ และก าหนดชวงเวลาการอานศกษาเรยนร วเคราะหสรปประเดนค าตอบ

กำรวำงแผนกำรสบคนวเครำะหหำขอเทจจรง

การวางแผนการสบคนขอเทจจรง ในใบมอบหมายกจกรรมการท างานจะชแจงใหนกเรยนจดอภปรายกลมหารอในประเดนค าถามอยากร และชดสมมตฐานค าตอบมความเกยวของกบสาระเนอหาของใบความรใดบาง และมการอางองแหลงสบคนความร หรอบรรณานกรมอะไรบาง เพอวเคราะหแนวทางการก าหนดสถานท และชวงเวลาการไปสบคนรวบรวมศกษาความรตามชนดของ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

56

แหลงอางอง และบรรณานกรม กอนทจะใหครผสอนรายวชาใหความเหนและขอเสนอแนะมอบหมายใหไปท ากจกรรมการสบคนรวบรวมความร ความรทไดจากการสบคน รวบรวมมาไดนกเรยนตองวเคราะหเปนขอสรปจ าแนกเปนกรณสนบสนน หรอโตแยง รวมถงขอคนพบใหมตามประเดนของสมมตฐานค าตอบของค าถามอยากร และบนทกเปนแผนภาพค าตอบพรอมประเดนขอความชแจงประกอบทแนบแหลงอางองทใช น าไปเสนอทประชมกลมการอภปรายตามการมอบหมายกจกรรมการท างาน เพอหาขอสรปของค าตอบทมสารสนเทศทเชอถอไดยนยน สรปเปนแผนภาพค าตอบ และยกรางโครงสรางการน าเสนอรายงานการเรยนรในแตละกระททใชแทนชอเรองทศกษาเรยนร

กำรลงมอปฎบตพสจนควำมจรง

การน าขอสรปค าตอบทถกยนยนดวยสารสนเทศทเชอถอไดจากแหลงอางอง ครในรายวชาตาง ๆ ควรชแจงในใบหมอบหมายกจกรรมการรายงานองคความรในภาคทฤษฎความร ใหนกเรยนยกรางโครงสรางการน าเสนอรายงานตามชอเรองของประเดนกระท โดยมหวเรองเปนไปตามค าถามอยากร สาระเนอหาเปนไปตามสมมตฐานค าตอบทมสารสนเทศจากแหลงอางองทเชอถอได บทสรปของชอเรองจะเปนความคดรวบยอดทเปนภาพตวแทนความรทไดจากค าตอบทกค าตอบ และประโยชนทไดจาการเรยนรจะเปนขอคนพบทจะน าไปใชพฒนางานและคณภาพชวตของตนเอง ครอบครว สงคมถนฐานของนกเรยน ตลอดจนอาชพทเกยวของ สดทายเปนการใชขอมลหลกฐานประกอบกระบวนการเรยนร เชนแผนภาพ ภาพถาย วดโอ และอน ๆ กอนทจะยนยนแหลงอางอง ดวยเชงอรรถ และบรรณานกรม

กำรวำงแผนขนตอนกำรผลตผลงำนและนวตกรรม

จากวธการเรยนจากการใชปญหาเปนฐาน (Problem-based) เพอการสรางทกษะขน

สงทางการคด ซงกระบวนการจดการเรยนรในศตวรรษท 21 เนนไปทการจดการเรยนรแบบ Project-Based Learning: PBL ทใชพนฐานการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based) ดงนนการเนน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

57

การจดการเรยนรแบบ Project-Based Learning: PBL จงน ามาใชกบหนวยเรยนรบรณาการ ทไดขอสรปรายงานการเรยนรกระบวนการน าทฤษฎความรไปสกระบวนการตรวจสอบในขนปฏบตจรงใน 2 ลกษณะ โดยมวตถประสงคเพอใหนกเรยนไดมการวางแผนการท างานลงสขนการปฏบตจรง จากการน าทฤษฎความรในบทสรปภาคทฤษฎความรมาใชตรวจสอบยนยนค าตอบ และพฒนาไปสการพสจนจนตนาการในการสรางนวตกรรม ดงน

1. ทฤษฎความรในเรองทคนพบและเรยนร เกดขนจรงในเชงปฏบตหรอไม หรอเปนไปตามกฎเกณฑของธรรมชาตจรงหรอไม หรอมโอกาสเกดขนมากนอยเพยงใด ซงถอเปนกระบวนการทดลองขนปฏบตจรงในการพสจนยนยนทฤษฎความร

2. ทฤษฎความรในเรองทคนพบในวชาหลก และวชาใน 8 กลมสาระ เกดความคดเชงบรณาการน าไปสรางประโยชนในเรองอะไรในถนฐาน และสงคมโลก น าไปสรางกระบวนการและขนตอนพสจนน าไปสจนตนาการ สรางนวตกรรมขนมาใชประโยชนในการด ารงชวต หรอพฒนาตอยอดพฒนาอาชพในการสรางคณภาพชวต โดยนกเรยนตองน าทฤษฎความรมาสรางขนตอนการท างานตามกระบวนการทางวทยาศาสตร หรอ ตามตวชวดมาตรฐานการเรยนร ว 8.1

หนวยท 4 กำรตกตะกอนควำมรคควำมภำคภมใจ

การตกตะกอนความรคความภาคภมใจเปนขนตอนทแสดงใหเหนกระบวนการตอจากกระบวนการเรยนรภาคทฤษฎความร ทเกดจากการน าทฤษฎความรในบทสรปภาคทฤษฎความรมาใชตรวจสอบยนยนค าตอบ ในเรองทคนพบและเรยนรในเชงปฏบต หรอยนยนกฎเกณฑของธรรมชาตเปนจรงหรอไม หรอมโอกาสเกดขนมากนอยเพยงใด และน าไปสการพสจนจนตนาการในการพฒนาคณภาพชวต และสรางนวตกรรมทจะเกดประโยชนในถนฐาน และสงคมโลก โดยนกเรยนตองน าทฤษฎความรมาสรางขนตอนการท างานตามกระบวนการทางวทยาศาสตรหรอตามตวชวดมาตรฐานการเรยนร ว 8.1

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

58

กำรสรำงแรงบนดำลใจในประโยชนของสงคม

การตวจสอบยนยนผลลพธทมอยกอนแลวตามขอคนพบของทฤษฎความร เปนการยนยนทฤษฎความรทมผพสจนหรอตรวจสอบยนยนหลายครงจนเกดการยอมรบ ซงในกระบวนการวทยาศาสตรถอเปนขนทฤษฎทมการพสจนมาแลว ในทกรายวชายอมมหลกการ และทฤษฎ โดยเฉพาะวชาวทยาศาสตร และคณตศาสตร จะมทฎษฎทเปนสาระเนอหาใหนกเรยนไดเรยนร ครรายวชาควรออกแบบใบกจกรรมการท างานใหสบคน และสรางกระบวนการปฏบต หรอทดลองตามแบบทเคยมการพสจนมาแลว เพอใหนกเรยนไดประสบการณจากการลอกเรยนแบบ สงทนกเรยนไดก คอทกษะการปฏบตทนกเรยนจะตองรายงานผลการเรยนรจากขนตอนการปฏบตในแตละขนตอนวามการน าทฤษฎความรอะไรมาใช ขอควรระมดระวงในการลงมอปฏบตตองค าถงเรองอะไร ดวยเหตผลอะไร และสงทไดอกอยางคอเจตนคตตอการท างานทตองสรางความช านาญจากความคลองแคลวในการท างานอยางตอเนองกน และเรยนรการแกปญหาทยงคงเกดความสมบรณในขนการทดลอง และปฏบตไดเปนอยางด อนจะมผลน าไปสการสรางแรงบนดาลใจในการสรางประโยชนตอสงคม ถนฐาน มการออกแบบการคด และพฒนาตอยอดไปสการสรางนวตกรรมทมประโยชนตอบคคลและสงคมโลกตอไป

กำรสรำงกระบวนกำรผลตผลงำนและนวตกรรม

การพฒนาตอยอดและพสจนจนตนาการในการสรางนวตกรรม ในกระบวนการขนนการจดการเรยนการสอนในประเทศไทยมกถกละเลย จะสอนใหรเพยงทฤษฎความรถอเปนการเสรจสนการสรางความรแลว ซงเทากบการขาดการกระตนการสรางจนตนาการของผเรยนทอยากน าทฎษฎความรมาสรางกระบวนการพฒนาตอยอด หรอคดประดษฐนวตกรรมทน าไปใชประโยชนกบบคคล และสงคมโลก เนองจากกระบวนการจดการเรยนรตามทฤษฎ QSCCS ถกน าสถานการณบรบท สภาพแวดลอมทอยใกลกบตวนกเรยน และเคยรจกไดสมผสมากอนหนา แลวน าไปใชกระตนใหนกเรยนตงค าถามอยากรใหมากทสด เกดขอแลกเปลยนความรระดบความคดเหนกบเพอน ๆ ตงเปนสมมตฐานค าตอบทมความเปนไปได ซงครไดน าไปสรางกระบวนการใหนกเรยนสบคน รวบรวมสารสนเทศจากแหลงเชอถอไดทยนยนดวยบรรณานกรม มาอภปรายยนยนสนบสนนสมมตฐานกอนหนา เพอพสจนหาค าตอบทเปนจรง และเปนเพยงความเชอขอคดเหนเทานน ตลอดจนไดขอคนพบใหมท มสารสนเทศทเชอถอไดน ามาโตแยงสมมตฐานค าตอบในบางทฤษฎความร น ามาซงการสบคนและหาขอสนบสนนอนเพมเตมสรางขอทฤษฎความรใหมขนมา ในกระบวนการขนนนกเรยนจะไดความรตามประเดนสารส าคญรายวชาตามทหลกสตรก าหนด แตการเกดสมรรถนะ และคณลกษณะตามหลกสตรก าหนดนน ยงไมถกตกผลก ซงเปนการเขาใจผดของครผสอนวานกเรยน เรยนรตามเนอหาสาระไดครบแลว แตถาครลองน าสถานการณทเปนบรบท และสภาพแวดลอม ตลอดจนลกษณะกลมอาชพในชมชนถนฐานของนกเรยนใชเปนตวกระตนตอในการน าทฤษฎความรทไดเรยนรไปวเคราะหความสมพนธเกยวของกบสงทเกดขนในรอบตวนกเรยน ครอบครว และชมชน นกเรยนมประเดนทจะน าไปใชประโยชนอยากเหน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

59

คณภาพชวตของตนเอง สงคมถนฐานยกระดบดขนในประเดนใดบาง โดยครออกเปนใบกจกรรมการสรางชนงาน และพฒนาผลงานของนกเรยนรายบคคล หรอกลมนกเรยน เมอนกเรยนไดประเดนหวเรอง กจะอภปรายหรอหาทฤษฎความรทเกยวของจากหลาย ๆ รายวชามาสนบสนนตงเปนสมมตฐานค าตอบทดทสด จากนนใหอภปรายน าทฤษฎความรทเกยวของดงกลาวมาสรางขนตอนและกระบวนการพสจนสมมตฐานค าตอบ ซงนกเรยนตองระบทฤษฎทเกยวของก ากบไวทกขนตอน และใหอภปรายหารอการใชวสด อปกรณ สถานท ตลอดจนสงทเกยวของในการท างานและปฏบตทตองใช และเขยนแผนภาพขนตอนและวธการโดยละเอยด เมอมการทดลองปฏบตจรงในแตละขนตอนแลวใหบนทกผลทเกดขนวาเปนไปตามทฤษฎหรอไม เพอยนยนการออกแบบขนตอนและทฤษฎทใชทกขนตอน ผลทไมไดตามทฤษฎเปนเพราะการผดพลาดทางทกษะและความช านาญ หรอเปนผลจากเลอกใชทฤษฎยงไมตรง ซงบนทกในขนตอนนใหศกษาทฤษฎความรทน ามาใชทเหมาะสมใหม และท าซ าขนตอนนนใหมจนเสรจสนทกขนตอนไดขอสรปตามสมมตฐานค าตอบหรอไมอยางไร หรอไดขอเรยนรทน าไปใชกบสงใหมไดดกวาใหเขยนเปนขอสรปและขอเสนอแนะ และสดทายควรใหนกเรยนเขยนความรสกทมองเหนและพฒนาสงทอยากท า ความประทบใจ ตลอดจนความคดเหนอน ๆ ทมกระบวนการในขนตอนเหลานจะท าใหนกเรยนคดเปน ท าเปนและแกปญหาเปน ตลอดจนเหนคณคาตอสภาพแวดลอมถนฐานของตนเอง การออกแบบใบกจกรรมการสรางชนงาน ผลงานของนกเรยนใหยดมาตรฐาน ว 8.1 โดยทหลกสตรก าหนดใหบรณาการใชกบทกรายวชาทกกลมสาระ

มาตรฐาน ว 8.1 การใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอย ในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน ในระดบชนมธยมศกษาตอนตนมตวชวดมาตรฐานรายวชาดงน

1. ตงค าถามทก าหนดประเดนหรอตวแปรทส าคญในการส ารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาเรองทสนใจไดอยางครอบคลมและเชอถอได

2. สรางสมมตฐานทสามารถตรวจสอบไดและวางแผนการส ารวจตรวจสอบหลาย ๆ วธ

3. เลอกเทคนควธการส ารวจตรวจสอบทงเชงปรมาณและเชงคณภาพทไดผลเทยงตรงและปลอดภยโดยใชวสดและเครองมอทเหมาะสม

4. รวบรวมขอมลจดกระท าขอมลเชงปรมาณและคณภาพ 5. วเคราะหและประเมนความสอดคลองของประจกษพยานกบขอสรปทงทสนบสนน

หรอขดแยงกบสมมตฐานและความผดปกตของขอมลจากการส ารวจตรวจสอบ 6. สรางแบบจ าลองหรอรปแบบทอธบายผลหรอแสดงผลของการส ารวจตรวจสอบ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

60

7. สรางค าถามทน าไปสการส ารวจตรวจสอบในเรองทเกยวของและน าความรทไดไปใชในสถานการณใหมหรออธบายเกยวกบแนวคดกระบวนการและผลของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ

8. บนทกและอธบายผลการสงเกตการส ารวจตรวจสอบคนควาเพมเตมจากแหลงความรตาง ๆใหไดขอมลทเชอถอได และยอมรบการเปลยนแปลงความรทคนพบเมอมขอมลและประจกษพยานใหมเพมขนหรอโตแยงจากเดม

9. จดแสดงผลงาน เขยนรายงาน และ/หรออธบายเกยวกบแนวคดกระบวนการและผลของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ

มาตรฐาน ว 8.1 การใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมร ปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอย ในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน ในระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย มตวชวดมาตรฐานรายวชา ดงน

1. ตงค าถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจหรอจากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถท าการส ารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอได

2. สรางสมมตฐานทมทฤษฎรองรบ หรอคาดการณสงทจะพบ หรอสรางแบบจ าลองหรอสรางรปแบบ เพอน าไปสการส ารวจตรวจสอบ

3. คนควารวบรวมขอมลทตองพจารณาปจจยหรอตวแปรส าคญ ปจจยทมผลตอปจจยอนปจจยทควบคมไมได และจ านวนครงของการส ารวจ ตรวจสอบเพอใหไดผลทมความเชอมนอยางเพยงพอ

4. เลอกวสด เทคนควธ อปกรณทใชในการสงเกต การวดการส ารวจตรวจสอบอยางถกตองทงทางกวางและลกในเชงปรมาณและคณภาพ

5. รวบรวมขอมลและบนทกผลการส ารวจตรวจสอบอยางเปนระบบถกตอง ครอบคลมทงในเชงปรมาณและคณภาพ โดยตรวจสอบความเปนไปได ความเหมาะสมหรอความผดพลาดของขอมล

6. จดกระท าขอมล โดยค านงถงการรายงานผลเชงตวเลขทมระดบความถกตองและน าเสนอขอมลดวยเทคนควธทเหมาะสม

7. วเคราะหขอมล แปลความหมายขอมล และประเมนความสอดคลองของขอสรปหรอสาระส าคญ เพอตรวจสอบกบสมมตฐานทตงไว

8. พจารณาความนาเชอถอของวธการและผลการส ารวจตรวจสอบ โดยใชหลกความคลาดเคลอน ของการวดและการสงเกต เสนอแนะการปรบปรงวธการส ารวจตรวจสอบ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

61

9. น าผลของการส ารวจตรวจสอบทได ทงวธการและองคความรทไดไปสรางค าถามใหม น าไปใชกปญหาในสถานการณใหมและในชวตจรง

10. ตระหนกถงความส าคญในการทจะตองมสวนรวมรบผดชอบการอธบาย การลงความเหน และการสรปผลการเรยนรวทยาศาสตรทน าเสนอตอสาธารณชนดวยความถกตอง

11. บนทกและอธบายผลการส ารวจตรวจสอบอยางมเหตผลใชพยานหลกฐานอางองหรอคนควาเพอเตม เพอหาหลกฐานอางองทเชอถอได และยอมรบวาความรเดม อาจมการเปลยนแปลงได เมอมขอมลและประจกษ พยานใหมเพมเตมหรอโตแยงจากเดม ซงทาทายใหมการตรวจสอบอยางระมดระวงอนจะน ามาสการยอมรบเปนความรใหม

12. จดแสดงผลงาน เขยนรายงานและ/หรออธบายเกยวกบแนวคดกระบวนการ และผลของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ

กำรจดกำรควำมร น ำเสนอสอสำร

ขอคนพบจาการพสจนสมมตฐานความจรง จากค าถามอยากรทท าใหสรางแรงบนดาลใจ การใชทษฎความรสรางขนตอน และกระบวนการท างาน การปรบปรงแกไขขอขดแยง ขอคดเหนทไดจากการผลตผลงานทน าไปใชประตอสงคม น ามาจดการความร (KM) น าเสนอในรปแบบทหลากหลาย บนทกจดเกนแบบสออเลกทรอนกส และแฟมสะสมงาน เพอใชเผยแพรความร และเปนขอมลประกอบการตดสนใจในการศกษาตอของนกเรยน

หนวยท 5 กำรประมวลควำมงดงำมทำงจรยธรรมในศตวรรษท 21

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

62

การวดผลประเมนผลความเจรญงอกงามดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย

ความงดงามทางจรยธรรมในศตวรรษท 21 เปนการตกผลกการเกดความรความสามารถ สมรรมถนะ และคณลกษณะตามหลกสตรก าหนด และคณลกษณะในศตวรรษท 21 ซงความรความสามารถในดานพทธพสย จะครอบคลม ตงแตระดบความรความจ า ความเขาใจ การประยกตน าไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประมนคณคา ในดานจตพสยจะครบคลมตงแตระดบการรบร การตอบสนอง การสรางคานยม การจดระบบ และการสรางลกษณะนสยตามคานยมทยดถอ ในดานทกษะพสยครอบคมระดบทกษะการเลยนแบบ (Imitation) การปฏบตไดโดยล าพง (Manipulation) การปฏบตไดถกตองแมนย า (Precision) การปฏบตอยางตอเนองและผสมผสาน (Articulation) และการปฏบตโดยอตโนมตเปนธรรมชาต (Naturalization) พฤตกรรมดานพทธพสย จะเรมเกดในขนแลกเปลยนประสบการณในขน Learn to Question แตยงไมใชแกนความร เปนเพยงขอคดเหน หรอทเรยกวาเปลอกความร จะเกดแบบเขาแกนความรไดดในขน Learn to Search ในขนการแสดงออกของพฤตกรรมการสบคน รวบรวมขอมล เพอน ามาโตแยง หรอสนบสนนสมมตฐานค าตอบ ในการพสจนความจรง ในขนนนกเรยนจะเขาถงแกนทฤษฎความร ทสามารถวดผลประเมนผลความรความสามารถไดโดยเครองมอแบบขอทดสอบ แบบอตนย ปรนยแบบเลอกตอบ เตมค า และจบคจบค แตในขนนยงไมตกผลกของความรความสามารถอยางแทจรง จะเกดอยางแทจรงในขน Learn to Construct ทมการพสจน และยนยนโดยการทดลองท าและปฏบตจรง เพอดผลทเกดขนเปนไปตามทฤษฎ หรอกระบวนการทถกก าหนดไว และจะเกดอยางมคณคาของการเรยนรในศตวรรษท 21 นนนกเรยนสามารถน าไปประยกตตอยอดน าทฤษฎความรมาสรางขนตอนกระบวนการพสจนจตนาการสรางผลงาน หรอนวตกรรมทเกดแรงบนดาลใจในการใชประโยชนเพอสงคม ในรปแบบการสรางการสงสาร การสอสารในขน Learn to Communicate ใน 2 ขนนสามารถตรวจสอบวดผลประเมนผลได โดยใชขอสอบมาตรฐาน เพอตรวจสอบการคดแบบมวจารณญาณ เชงการวเคราะห สงเคราะห การประยกตในตางสถานการณ และการประเมนทางเลอกทด ดงนนการทดสอบความรความสามารถจงตองระมดระวงวาจะวดแคเพยงความรทไดจากการแลกเปลยนความคดเหน หรอความรทไดสบคนพสจนขอเทจจรง หรอขนการตกผลกการด าเนนวถชวตซงขนสดทายตองใชขอทดสอบมาตรฐาน เพอตรวจสอบผลการเขาสสาขาการศกษาตอดานทฤษฎความร พฤตกรรมดานจตพสย เปนพฤตกรรมเรมตนของกระบวนการเรยนร จะเรมเกดขนจากระดบการรบร ในขน Learn to Question โดยนกเรยนไดรบรบรบท สภาพแวดลอมของ ชมชน ถนฐาน เกดค าถามอยากร มการแลกเปลยนประสบการณความรตงเปนสมมตฐานค าตอบ และพฤตกรรมระดบการตอบสนอง ในขน Learn to Search นกเรยนไดลงมอปฏบตสบคน รวบรวมความร จากแหลงอางองทเชอได ใชกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ เชงสนบสนน โตแยงยนยนสมมตฐานค าตอบ หรอไดขอคนพบใหม การใชเครองมอวดระดบคณภาพการเกดทกษะการปฏบตจะท าใหอางองเชอมโยงไปส พฤตกรรมระดบการตอบสนองของดานจตพสย ส าหรบพฤตกรรมระดบการสรางคานยมจะเกดขน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

63

ในขน Learn to Construct โดยนกเรยนมความตองการทจะพสจนยนยนความจรงตามทฤษฏความร ขอคนพบทนกเรยนไดค าตอบ จะท าใหสรางความมนใจในสงทคนพบใหมเกดกระบวนทศนใหมทยดเปนองคความร และเมอนกเรยนมการจดระบบองคความรตาง ๆ จากทคนพบในหลาย ๆ วชาหลก มองเหนความเกยวของเชอมโยงกบวถการด ารงชวต และเกดแรงบนดาลใจทจะพฒนาตอยอด พฒนากระบวนการท างาน สรางผลตภณฑ หรอพฒนานวตกรรม ในขน Learn to Communicate กจะเชอมโยงการเกดพฤตกรรมระดบการจดระบบการสรางคานยม และเมอมการท างานรวมกบผอน ไดคนพบกระบวนการพฒนา ไดผลตภณฑ หรอนวตกรรมทใชประโยชนตอบคคลในสงคมเกดคณภาพชวตทดขน เกดความรสกทด หรอโตแยงอยางหนงอยางใด กจะเทยบเคยงและเชอมโยงไปสการเกดพฤตกรรมระดบการสรางลกษณะนสยตามคานยมทยดถอได ส ารบขน Learn to Service ซงการเกดในขนนจะถกน าไปปฎบตในวถชวตของบคคล โดยไมมเงอนไขการถกบงคบหรอแลกดวยผลตอบแทนใด ๆ ซงการเกดระดบของพฤตกรรมดานจตพสยจะถกน าไปประเมนผลการสงสมคณลกษณะอนพงประสงค และคณลกษณะในศตวรรษท 21 ซงครทสอนรายวชาจะตองมการระบชนดของคณลกษณะไวตงแตการออกแบบกจกรรมการเรยนรของแตละหนวยการเรยนรบรณาการ และตองระบชนดคณลกษณะเชนเดยวกนกบครทรบผดชอบการมอบหมายกจกรรมพฒนาผเรยนตามหลกสตร และกจกรรมเสรมหลกสตร โดยเฉพาะการเขารวมกจกรรมวนส าคญของชาต และของทกศาสนา จะตองระบชนดคณลกษณะใหชดเจน และตองระมดระวงวาคณลกษณะทระบชนดไวนน จะไมเกดขนในเงอนไขทนกเรยนแสดงพฤตกรรมระดบการรบร และระดบการตอบสนอง จะใชแทนดวยคณภาพ 0 และจะเรมเกดคณลกษณะตามทระบไวในการออกแบบกจกรรมการเรยนร โดยพฤตกรรมในระดบคานยม จะแทนดวยคณภาพ 1 ระดบการจดระบบคานยม แทนดวยคณภาพ 2 และระดบการสรางลกษณะนสยตามคานยมทยดถอ แทนดวยคณภาพ 3 ส าหรบการวดผลประเมนการใหผลคะแนนตามประเภทของตวชวดมาตรฐานรายวชาทเปนการวดดานจตพสย หรอ affective domain ครจะวดผลโดยการแทรกใบมอบหมายกจกรรมการท างานพรอมการใหรายงานผลการท างานและขอคดเหนทเปนประเดนความรสกตามสถานการทปรากฎตามตวชวดมาตรฐานรายวชา แทรกเขาไปในใบกจกรรมมอบหมายใหนกเรยนท างานในขนตอนของ QSCCS ทมการมอบหมายงาน พฤตกรรมดานทกษะพสย จะเรมเกดพฤตกรรมดานทกษะพสยไปพรอมกบพฤตกรรมการตอบสนองของดานจตพสย โดยนกเรยนท ากจกรรมแลกเปลยนค าถามอยากร และตงสมมตฐานค าตอบ ตอจากพฤตกรรมระดบการรบรของดานจตพสยในขน Learn to Question และพฤตกรรมดานทกษะพสยจะเกดขนอยางตอเนองในการท ากจกรรมสบคน รวบรวม ทฤษฎความร เพอสนบสนน โตแยง สมมตฐานค าตอบในการพสจนหาค าตอบทเปนจรง ในขน Learn to Search ซงพฤตกรรมทงสองขนน จดเปนทกษะการเรยนรและนวตกรรม ตามตวแบบของทกษะแหงอนาคตในศตวรรษท 21 ทท าใหคนเรยนรเทาทนสารสนเทศจากแหลงทเชอถอได ในการสรางกระบวนทศนใหม ทเปนทฤษฎความร แตพฤตกรรมทกษะพสยทเกดขนทง 2 ขน ดงกลาวยงไมเกดชดเจนตามระดบการเกดดานทกษะพสย ตงแตระดบทกษะการเลยนแบบ (Imitation) การปฏบตไดโดยล าพง (Manipulation) การปฏบต

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

64

ไดถกตองแมนย า (Precision) การปฏบตอยางตอเนองและผสมผสาน (Articulation) และการปฏบตโดยอตโนมตเปนธรรมชาต (Naturalization) โดยจะเกดชดเจนในขน Learn to Construct ซงในขนนกลมนกเรยนจะรวมกนลงมอทดลองปฏบตตามขนตอน ของตวทฤษฎความร เพอพสจน ยนยนความเปนจรง ซงนกเรยนจะมพฤตกรรมการแสดงออกในดานทกษะพสยทแตกตางกนไปในแตละบคคล เมอเทยบกบ 5 ระดบของดานทกษะพสย ครควรชแนะ ชวยเหลอใหนกเรยนไดเลยบแบบไปกอน และใหท าซ าใหปฏบตไดตามล าพง และท าซ าจนปฏบตไดถกตองแมนย า เปนอยางนอย แตถามการฝกฝนท าซ าจนเกดปฏบตอยางตอเนองและผสมผสาน และไดตามอตโนมตเปนธรรมชาต ถอวานกเรยนมทกษะพสยดมาก แตทกษะการด ารงชวตในศตวรรษท 21 ยงตองการมากกวาน คอทกษะการสรางผลงาน ผลตภณฑ หรอนวตกรรม จากการจนตนาการทตอยอดจากการรและประยกตใชทฤษฎความร อนจะน าไปสคานยมการเปนผผลตใช มากกวาผใชและผซอเพยงอยางเดยว ซงจะเกดขนในขน Learn to Communicate ครควรปลกฝงใหนกเรยนใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ตามมาตรฐานตวชวดรายวชา ว 8.1 น าทฤษฎความรสรางขนตอน พสจนสมมตฐานของค าถามทตองการค าตอบทจะท าใหเกดประโยชนใชเพอสงคม นกเรยนรวมกนวางแผนการท างาน และทดลองปฏบตตามขนตอน พรอมกบปรบปรงแกปญหาทเกดขน ทงจากการออกแบบการใชทฤษฎ หรอทกษะความช านาญการใชอปกรณเครองมอ ครควรใชระดบพฤตกรรมดานทกษะพสย และกระบวนการทางวทยาศาสตรตรวจตดตามความกาวหนา และใหขอแนะน า การท างานและสรางผลงานของนกเรยน ดงนนทกษะการปฏบตดานทกษะพสยจงเกดอยางชเดนชดในขน Learn to Search และขน Learn to Construct ครควรสรางเครองมอวดระดบทกษะการท างานดานทกษะพสย เพอวดระดบพฤตกรรมการแสดงออกในแตระระดบของดานทกษะพสย เปนคาของคะแนนการปฏบตตามทตวชวดมาตรฐานรายวชาตองการวดในดาน

psychomotor domain และการใหคาคะแนนส าหรบการวดผลประเมนผลตวผลงาน หรอผลตภณฑ จะตองมเครองมอวดระดบคณภาพทตอบความเปนศตวรรษท 21 ในเรององคประกอบของงาน และการบรณาการใชประโยชนเพอสงคม ซงจะน าไปเทยบเปนคาของคะแนนจากคะแนนเตมของผลงาน หรอผลตภณฑ ดงน

1. ความคดเชงสรางสรรค พฒนาตอยอด หรอสรางนวตกรรม ทตอบประโยชนเพอสงคม และการใชงานไดจรง ระดบ 5 พฒนาตอยอด หรอเกดนวตกรรม และใชงานไดจรงตอประโยชนของ

สงคม ระดบ 4 พฒนาตอยอด หรอเกดนวตกรรม แตยงพบขอบกพรองของการใชงานเพอ

ประโยชนตอสงคม ระดบ 3 ผลงาน ผลตและพฒนาตามแบบทมอยแลว แตไดแกขอบกพรองใหดขน ระดบ 2 ผลงาน ผลตและพฒนาตามแบบทมอยแลว แตยงพบขอบกพรองอย ระดบ 1 ผลงาน ผลตและพฒนาไมตอบประโยชนทใชงานไดเพอสงคม

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

65

2. ขนตอนการผลตใชทฤษฎความรตามตวชวดมาตรฐานรายวชาไดอยางบรณาการ ระดบ 5 ผลงานอางองทฤษฎความรไดอยางชดเจน ตงแต 5 วชาขนไป ระดบ 4 ผลงานอางองทฤษฎความรไมชดเจน ในบางรายวชา ระดบ 3 ผลงานอางองทฤษฎความรไมชดเจน ระดบ 2 ผลงานอางองทฤษฎความรไมสอดคลองกบผลงาน ระดบ 1 ผลงานไมมการอางองการใชทฤษฎความรจากรายวชา

3. วสด และวธการผลตเหมาะสมและเปนมตรกบธรรมชาตและสงแวดลอม ระดบ 5 ระบอางองทมาไดสอดคลองกบทฤษฎความรไดชดเจน ระดบ 4 ระบอางองทมาไดสอดคลองกบทฤษฎความรไดชดเจนเพยงบางสวน ระดบ 3 ระบอางองทมาทฤษฎความรสบสนและไมชดเจน ระดบ 2 ไมไดระบอางองทมาของทฤษฎความรและยงมองเหนผลกระทบ ระดบ 1 ไมไดระบอางองทมาของทฤษฎความรและมองเหนผลกระทบ

4. การน าเสนอเผยแพรการใชงานน าไปสชองทางการสรางงาน และพฒนาอาชพ ระดบ 5 น าเสนอสอสารไดดอยางหลากหลาย และระบมองเหนการสรางงาน

และอาชพ ระดบ 4 น าเสนอสอสารไดดอยางหลากหลาย แตไมระบการพฒนางานและอาชพ ระดบ 3 น าเสนอสอสารสบสน ถงแมนจะระบการพฒนางานและอาชพ ระดบ 2 น าเสนอสอสารสบสน และมองเหนการพฒนางานและอาชพไมชด ระดบ 1 น าเสนอสอสารสบสน และไมระบการพฒนางานและอาชพ

การพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคของสถานศกษา ก าหนดการพฒนาไว ๒ ลกษณะ คอ 1. การพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคในหองเรยน ก าหนดใหเปนหนาทของครผสอนแตละรายวชาทกกลมสาระการเรยนรด าเนนการพฒนา ประเมนผล และแกไขปรบปรงผเรยนในระหวางการจดกจกรรมการเรยนร ทมครผสอนประจ าหนวยบรณาการณ จะวเคราะหกระบวนการท างานจากใบมอบหมายกจกรรมการท างาน เพอก าหนดคณลกษณะทจะเกดขนมคณลกษณะใดบาง แลวสรางเครองมอวดระดบคณภาพการแสดงออกของพฤตกรรม 2. การพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคนอกหองเรยน ก าหนดใหเปนหนาทของครทปรกษาชมนม ลกเสอ ยวกาชาด เนตรนาร และครแนะแนว ตลอดจนคณะครผรบผดชอบโครงการวนส าคญของชาต และทกศาสนา โครงการทโรงเรยนก าหนดขนมาเพอพฒนาคณลกษานสย รวมกนพฒนา ประเมนผล และปรบปรงแกไขผเรยนอยางตอเนอง ทงในขณะทรวมกจกรรม ด าเนนชวตประจ าวน ทงใน และนอกสถานศกษ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

66

ทกษะ และคำนยม จำกกจกรรมตำมหลกสตร และเสรมหลกสตร การเขารวมกจกรรมตามหลกสตร ไดแกกจกรรมชมนม กจกรรมลกเสอ ยวกาชาด และเนตรนาร และกจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมพฒนาผเรยน ทสามารถตรวจสอบ ตดตามการตกผลกของความร ทกษะกระบวนการ และคานยมจากสงทนกเรยนไดสงสมมาจากการเรยนรในรายวชาพนฐาน และวชาพมเตมของโปรแกรมการเรยน ซงครทปรกษากจกรรม และครแนะแนวจะตองมเครองมอวดระดบคณภาพการเกดทกษะ และคานยม กจกรรมชมนน โรงเรยนควรใหนกเรยนไดเลอกตามความสนใจ และความถนดจากการไดรบร และเรยนรในวชาเรยน 8 กลมสาระการเรยนร ทงความร ทกษะการปฏบต และการสรางคานยมใหมจากการเรยนร โรงเรยนควรเปดอสระใหนกเรยนรวมกลมกนตงแตมธยมศกษาปท 1 ถงปท 6 จดกจกรรมทสะทอนการพฒนาทกษะการด ารงชวต และการประกอบอาชพทท างานกนเปนทม เชนจดในรปบรษทจ ากด ใหมการจ าลอง และจดกระบวนการเสมอนบรษทจรง ตงแตตงบรษท ทนประเดม แผนและกลยทธการท าธรกจ การท างานเชงธรกจสรางรายได บญชรายรบรายจาย และการรายงานผลประกอบการ ซงการเรยนรในศตวรรษท 21 ตองการใหมการเรยนรการเปนผประกอบการ พฤตกรรมการแสดงออกของนกเรยนถาเปนไปตามเงอนไขการถกบงคบหรอแลกดวยผลตอบแทนระดบการเกดดานจตพสยจะเกดไดเพยงขนรบร และขนการตอบสนอง ดานทกษะพสยจะเกดไดเพยงขนการเลยนแบบ และขนปฏบตไดตามล าพงทยงขาดความถกตองแมนย า ซงสวนใหญนกเรยนของสถานศกษาในประเทศไทยสวนใหญท าไดเพยงเทาน สถานศกษาสวนใหญยงไมตระหนกการออกแบบกจกรรมการเรยนรใหเกดดานจตพสยในขนการสรางคานยม การจดระบบ และการสรางลกษณะนสยตามคานยม ในดานทกษะพสยยงไมเกดขนการปฏบตไดถกตงแมนย าตามล าพง การปฏบตอยางตอเนองผสมผสาน และการปฏบตโดยอตโนมตเปนธรรมชาต กจกรรมการปลกฝงทกษะพสย และจตพสย ในระดบสง ครผจดกจกรรมพฒนาผเรยนตามหลกสตรควรจดท าใบกจกรรมมอบหมายการท างาน และมอบหมายการใหรายงานการประเมนความรสกทตวนกเรยนมการเปลยนแปลงหรอไมเปลยนแปลงจากการไดรบร และตอบสนองการปฏบตตามกจกรรมมอบหมายงาน กจกรรมทครมอบหมายนน จะตองระบชอของพฤตกรรมทจะตองการปลกฝงเพอใชประกอบการประเมนระดบขนการเกดพฤตกรรม โดยตองใหนกเรยนรายงานโดยบอกหรออางองจากแหลงอางองทนกเรยนยดถอเปนหลกยดในใจ และใหบอกพฤตกรรมทมตอกจกรรมทนกเรยนแสดงออกอยางตอเนองในการใชหลกยดดงกลาว โดยครจะใชเปนรองรอยหลกฐานการประเมนคณลกษณะ และสมรรถนะ ดงตอไปน

ระดบขนการประเมนคณลกษณะ ระดบท 1 รบรสถานการณและสภาพแวดลอมทจะปฏบตกจกรรม ระดบท 2 ตอบสนอง ลงมอปฏบตตามกจกรรมทไดรบมอบหมาย ระดบท 3 เกดความรสก และบอกขอความรอะไรบางทใชยดถอตอการแสดงออกทด

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

67

ระดบท 4 จดระบบการแสดงออก จากการบอกพฤตกรรมในการเขารวมกจกรรมในลกษณะทใกลเคยงกบขอความรทใชยดถอตอการแสดงออกทด

ระดบท 5 น าไปใชในวถชวตประจ าวน ดวยการบอกพฤตกรรมทแสดงออกในการท าในลกษณะการท าเปนลกษณะนสย

ระดบขนการประเมนสมรรถนะ ระดบท 1 ปฏบตกจกรรมตามการมอบหมาย โดยมการแกไขจากขอหารอของคร ระดบท 2 ปฏบตกจกกรมการมอบหมาย ไดราบรนและแกไขขอขดของไดเปาหมาย

งานตามมอบหมาย ระดบท 3 ปฏบตกจกรรมไดงานอยางมคณภาพ ระดบท 4 ปฏบตกจกรรมไดงานอยางมคณภาพ และเคารพสทธของผอน และสงท

เกยวของ ระดบท 5 ปฏบตกจกรรมไดอยางมคณภาพ และน าไปประยกตใชกบกจกรรมอนไดด

กำรจดท ำแฟมสะสมงำนสเสนทำงกำรศกษำตอและกำรประกอบอำชพ จากผลการวดผลดานความรความสามารถ หรอพทธพสย ทเปนคะแนนเกบตามตงชวดมาตรฐานรายวชา และทเปนคะแนนสอบกลางภาค และปลายภาคในการวดผลตวชวดมาตรฐานรายวชาทส าคญ และคะแนนเกบทเปนตวชวดมาตรฐานรายวชาดานจตพสย และทกษะพสย ซงถกเกนไวใน ปพ. 5 นน ถกน ามาวเคราะหจดเกบเปนระดบผลการเรยนเฉลย (GPA) และระดบผลการเรยนเฉลยในกลมวชาเพมเตมดานสาขาวชาทใชศกษาตอดานอาชพ น าไปจดเกบเขาสแฟมสะสมงานของนกเรยนรายบคคล สวนผลงานตลอดจนผลรางวลกจะถกจดเกบไวดวยเชนกน ส าหรบรดบขนพฤตกรรมดานคณลกษณะ และสมรรถนะ ทไดมาจากกาประเมนของครผสอนรายวช และครทปรกษากจกรรมพฒนาผเรยนทงกจกรรมตามหลกสตร และกจกรรมเสรมหลกสตร จะถกสงมารวบรวมทครทปรกษาหองเรยนน าผลระดบคณภาพทถกประเมนมาดงกลาว น ามาวเคราะหเปนภาพรวมในแตละชอคณลกษณะ และชอสมรรถนะ ตามหลกสตร และตามชอคณลกษณะผเรยนในศตวรรษท 21 จะท าใหรวานกเรยนแตละคนมปรมาณการเกดคณลกษณะ และสรรถนะ แตละอยางมปรมาณมากนอยแตกตางกนไป ซงจะสามารถน าไปรายงานไวใน ปพ. 8 และเกนเขาสแฟมสะสมงานของนกเรยนรายบคคล นอกจากนนยงน าผลการประเมนตามมาตรฐานดานความถนดรายวชาของสาขาอาชพ และความถนดดานอาชพ รวมถงผลการวดดานบคลกภาพดานอาชพ กจะถกจดเกบเขาแฟมสะสมงานของนกเรยนรายบคคลเชนเดยวกน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

68

ภำคผนวก

ขนตอนกำรจดท ำโครงงำน จากประสบการณในการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน ซงไดน ามาประยกตใหเหมาะสม กบเนอหาวชา วฒภาวะของนกเรยน และสภาพแวดลอมทโรงเรยน จงสามารถก าหนดขนตอนการจดท าโครงงานได 6 ขนตอน ดงน

1. เลอกเรองทนาสนใจ 2. เตรยมไปหาแหลงความร 3. เขาสการวางแผนกอน 4. ท าตามขนตอนอยางสนกสนาน 5. เขยนรายงานอยางมนใจ 6. น าเสนองานไดเหมาะสม ขนตอนท 1 เลอกเรองทนาสนใจ : ขนตอนแรกนผเรยนจะตองเลอกเรองทเขาสนใจ โดยคร

จะตองเปนผกระตนหรอจดกจกรรมเราใหผเรยนคดเรองทจะท าดวยความพอใจ หวขอของโครงงานอาจไดมาจากปญหา ค าถาม หรอความอยากร อยากเหนในเรองตาง ๆ ของผเรยน ซงเปนผลไดมาจากการไดอานหนงสอ การฟงการบรรยาย การทศนศกษาการไดพบเหนสงตาง ๆในชวตประจ าวน หวขอโครงงาน ควรเปนเรองทเฉพาะเจาะจงและชดเจนวาท าอะไร ควรเนนเรองทอยใกลตว และเกดประโยชน

ขนตอนท 2 เตรยมไปหาแหลงเรยนร : ในขนนผสอนจะตองจดเตรยมหรอชแนะแหลงความรตาง ๆ ทผเรยนจะตองใชคนควาหาค าตอบจากเรองทเขาสนใจและสงสย อาจเปนประเภทเอกสาร ผรหรอผเชยวชาญ สอประเภทโสตทศน วสด อปกรณ ตาง ๆ ทหลากหลาย ผเรยนจะตองไดรบรวามแหลงความรใดบาง ไดมองเหนชองทางทจะใชแหลงความรนน ๆ อยางไรบาง และสามารถก าหนดแนวทางกวาง ๆ ไดวาจะท าอะไร ท าอยางไร ใชทรพยากรอะไร เพออะไร ฯลฯ

ขนตอนท 3 เขาสการวางแผนกอน : เมอผเรยนไดก าหนดแนวทางกวาง ๆ แลว จะตองน าแนวทางนนมาวางแผนในการท างานวาจะท าอะไรกอนหลง โดยการสรางแผนทความคด แลวน ามาจดท าเคาโครงของโครงงาน ก าหนดเปนหวขอตาง ๆ ไดแก ชอโครงงาน ชอผจดท าโครงงาน ชอทปรกษาโครงงาน ระยะเวลาด าเนนงาน เหตผลทจดท าโครงานวตถประสงคของการจดท า ขนตอนการด าเนนงาน ผลทคาดวาจะไดรบ และแหลงความรทใชในการศกษาคนควา

ขนตอนท 4 ท าตามขนตอนอยางสนกสนาน : ขนตอนนผเรยนจะตองด าเนนการตามขนตอนทวางไว โดยอยในความดแลและแนะน าของครผสอน โดยผเรยนจะตองปฏบตงานดวยความรอบคอบ มการจดบนทกขอมลตาง ๆ ไวเปนระยะวาท าอะไร ท าอยางไร ไดผลอยางไร เมอมปญหาหรออปสรรคไดแกไขอยางไร ผเรยนควรฝกทกษะจากกจกรรม และแหลงความรทหลากหลาย ตามความสนใจ เกดการเรยนรตามล าดบขนโดยการปฏบตจรงดวยตนเอง ไดสนกเพลดเพลนกบการท างาน ไดท างานอยางมความสข เกดความภมใจในผลงานทปรากฎ และสามารถน าความรนนไปใชไดอยางเหมาะสม

ขนตอนท 5 เขยนรายงานอยางมนใจ : การด าเนนการตามขนตอนน เปนการสรปการรายงานผลจากการปฏบตงานทผานมา เพอใหผอนไดทราบแนวคด วธด าเนนงาน ผลทไดรบ และขอเสนอแนะ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

69

ตาง ๆ ทเกยวกบโครงงานการเขยนรายงานควรใชภาษาทเขาใจงาย กระชบ ชดเจน และครอบคลมประเดนส าคญ ๆ อาจก าหนดเปนหวขอตาง ๆ หรอรายบท ไดดงน บทน า เอกสารทเกยวของ การด าเนนการศกษา ผลการศกษา สรป และขอเสนอแนะ รวมทงภาคผนวกทตองการน าเสนอในรายละเอยดดวย

ขนตอนท 6 น าเสนองานไดอยางเหมาะสม : นบเปนขตอนสดทายของการจดท าโครงงาน เปนการน าผลการด าเนนงานทงหมดมาเสนอใหผ อนไดทราบ โดยเนนความคดรเรม สรางสรรค ความรบผดชอบ อาจมลกษณะเปนเอกสาร รายงาน ชนงาน แบบจ าลอง ฯลฯ ซงสามารถน าเสนอในรปแบบทหลากหลาย เชน การจดนทรรศการ การแสดง การสาธต การบรรยาย การจดท าสอสงพมพ การจดท าสอมลตมเดย ฯลฯ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

70

กำรเรยนรโดยใชโครงงำนเปนฐำน (Project-based Learning : PBL)

การน าโครงงานมาใชในการจดการเรยนการสอนถอไดวาไมใชสงใหมในการจดการศกษา อยางไรกตามในทศวรรษทผานมามการน ามาใชแบบคอยๆ พฒนาจนไดรบการยอมรบเปนกลวธการสอนอยางเปนทางการ การจดการเรยนรดวยโครงงานไดเขามามสวนส าคญในการเรยน เมอมงานวจยมาสนบสนนสงทครไดเชอมนมายาวนานกอนหนานวานกเรยนจะเกดการเรยนรไดดยงขนเมอมโอกาสไดคนควาในสงทซบซอน ทาทายหรอในบางครงเปนประเดนปญหายงยากทเกดขนในชวตจรงได การเรยนรดวยโครงงานจะเปนไปตามความสนใจของนกเรยน การออกแบบโครงงานทดจะกระตน ใหเกดการคนควาอยางกระตอรอรนและใชทกษะการคดขนสง (Thomas, 1998) งานวจยเกยวกบสมอง ไดใหความส าคญกบกจกรรมการเรยนรในลกษณะน ศกยภาพในการรบรสงใหมๆ ของนกเรยน จะถกยกระดบขนเมอไดมสวนรวมในกจกรรมการแกปญหาทมความหมาย และเมอนกเรยนไดรบ ความชวยเหลอใหเขาใจวาความรกบทกษะเหลานนสมพนธกนดวยเหตใด เมอไหรและอยางไร

1. กำรเรยนรดวยโครงงำนคออะไร การจดการเรยนรทใชโครงงาน เปนวธการจดการเรยนรทยดผเรยนเปนส าคญวธการ

หนงทจะชวย พฒนาผเรยนทงดานความรและทกษะผานการท างานทมการคนควาและการใชความรในชวตจรงโดยมตวผลงานและการแสดงออกถงศกยภาพจากการเรยนร การเรยนรดวยโครงงานจะถกขบเคลอนโดยมค าถามก าหนดกรอบการเรยนรทเปนตวเชอมโยงระหวางมาตรฐานการเรยนรกบทกษะการคดขนสงเขาส สถานการณทเกดขนในชวตจรง หนวยการเรยนรบรณาการ จะใชไดดกบแบบโครงงานจะประกอบไปดวยกลวธการสอนทหลากหลายทจะท าใหผเรยนทงหมดเกดการเรยนร แมจะมวธการเรยนรทตางกนกตาม นกเรยนสามารถขอความรวมมอจากผเชยวชาญภายนอกหรอชมชนเพอคลคลาย ปญหาหรอเนอหาความรทลกซง สวนการบรณาการเทคโนโลยและกระบวนการประเมนทหลากหลายกจะเปนตวชวย เสรมใหผลงานของนกเรยนมคณภาพสงยงขน

การจดการเรยนรดวยโครงงานเปนรปแบบวธสอนทจะน านกเรยนเขาสการแกปญหาททาทายและสรางชนงานไดส าเรจดวยตนเอง โครงงานทจะมาชวยสรางสภาวะการเรยนรภายในชนเรยนจะเกดไดในหลายกลมสาระการเรยนร ในหลายเนอหาและในหลายระดบชวงชน โครงงานจะเกดขนบนความทาทายจากค าถามทไมสามารถตอบไดจากการทองจ า โครงงานจะสรางบทบาทหลากหลายขนในตวนกเรยนเปนผทแกปญหา คนทตดสนใจ นกคนควา นกวจย โครงงานจะตอบสนองตอวตถประสงคทเฉพาะเจาะจงทางการศกษา ไมใชสงทแปลกแยกหรอเพมเตมลงไปในหลกสตรเนอหาทแทจรง

2. แนวคดในกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน

1. โครงงานเปนกจกรรมการเรยนรทเชอมโยงกบบรบทจรง สามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวน

2. การใหผ เรยนท าโครงงาน เปนการเปดโอกาสใหผ เรยนไดเขาสกระบวนการสบสอบ (process of inquiry) ซงเปนการใชกระบวนการคดขนสง

3. การจดการสอนโดยใชโครงงานเปนฐาน ชวยใหผเรยนไดผลตงานทเปนรปธรรมออกมา 4.การแสดงผลงานตอสาธารณชน สามารถสรางแรงจงใจในการเรยนร และการท างานใหแก

ผเรยนได

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

71

5. การใหผเรยนท าโครงงานสามารถชวยดงศกยภาพตาง ๆ ทมอยในตวของผเรยนออกมาใชประโยชน

6. ผเรยนไดศกษาคนควาและลงมอปฏบตกจกรรมดวยความสนใจ 7. ผเรยนเรยนรตามความถนดและความสามารถของตนเอง 8. ใชกระบวนการวทยาศาสตรหรอกระบวนการอนๆ ทเปนระบบ 9. หาค าตอบภายใตค าแนะนาของครผสอนหรอผเชยวชาญ 10. สอนไดทกชน เปนรายบคคลหรอรายกลมกได ทงในเวลาเรยนหรอนอกเวลาเรยนกได

3. วตถประสงคในกำรจดกำรเรยนร 1. เพอใหผเรยนไดใชความร ทกษะและประสบการณของตนเองในการศกษาคนควาหาขอมล

จากแหลงเรยนรตาง ๆ 2. เพอใหผเรยนเกดพลงความอยากรอยากเหน 3. เพอใหผเรยนตดสนใจวาจะท าอะไร กบใคร อยางไร และเสรมสรางความมนใจใหผเรยนเปน

ผทมความรความช านาญในเรองทเขาตองการคนหาค าตอบ 4. เพอใหผเรยนไดแสดงออกซงความคดสรางสรรค

4. ลกษณะส ำคญของกำรเรยนรดวยโครงงำน ประกอบดวย 1. เรองหรอประเดนปญหาทจะจดเปนโครงงาน เปนเรองทนกเรยนสนใจ สงสย ตองการหา

ค าตอบ 2. วธการหาค าตอบ เปนการศกษาดวยตนเอง ทมลกษณะ

2.1 เปนกระบวนการ มระบบ 2.2 มวธการศกษาหลายวธ ซงครอบคลมถงการแลกเปลยนเรยนรกบผอน 2.3 มการศกษาจากแหลงการเรยนร / แหลงขอมลทหลากหลาย 2.4 มครเปนทปรกษาตลอดกระบวนการท างาน

3. คนพบองคความร หรอขอสรป จากโครงงาน ซงมลกษณะท 3.1 สามารถนาไปใชในชวตจรงได 3.2 กระตนใหตองการทจะศกษาหาค าตอบอยางตอเนอง 3.3 สามารถแลกเปลยนเรยนรกบผอนได

5. จดกจกรรมสนบสนน กระตนควำมคด โดย - จดกจกรรมในบทเรยนททาทาย - มอบหมายงานทไมซบซอน - คดหาค าตอบงายๆ โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร - จดนทรรศการ - ศกษานอกหองเรยน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

72

6. ขนตอนกำรจดกำรเรยนร 1. เลอกหวขอเรองหรอปญหำทจะศกษำ

กจกรรมของผเรยน กจกรรมสนบสนนของครผสอน 1. ส ารวจความสนใจของตนเอง 1.1 สงเกต ศกษาขอมล 1.2 ตดตามขาว เหตการณ 1.3 เชอมโยงเรองทเรยน 1.4 เชอมโยงโดยใช web หรอแผนภาพความคด

1. จดกจกรรมส ารวจความสนใจ 1.1 ส ารวจชมชน 1.2 ใชค าถามกระตนใหสนใจ 1.3 ใชค าถามเชอมโยงเหตการณ 1.4 ใชสอตาง ๆ 1.5 ชวยเหลอนกเรยนเลอกเรอง/ปญหา เพอ

ท าเปนโครงงาน 1.6 รวมกบนกเรยนก าหนดเรอง/ปญหา

2. วำงแผน

กจกรรมของผเรยน กจกรรมสนบสนนของครผสอน 2.1 ก ำหนดจดประสงค 1. คดทบทวน ไตรตรองหาเหตผลประกอบใน

การตดสนใจ 2. เขยนสงทตนตองการ 3. พดคยกบเพอน ๆ เพอใหเกดความมนใจ

1. ใชค าถามใหนกเรยนคดถงความตองการหรอ

ประเดนทตองการศกษา 2. วเคราะหความเปนไปไดของจดประสงค แสดง

ความคดเหน ขอเสนอแนะ ใหคดอยางรอบคอบ

3. ใหก าลงใจ 2.2 ตงสมมตฐำน 1. พดคยกบเพอนเพอก าหนดค าตอบลวงหนา 2. เลอกค าตอบทเหมาะสม 3. เขยนสงทคาดเดาไวเพอรอการพสจน

1. ใชค าถามกระตนใหนกเรยนคาดเดาคาตอบ

ลวงหนาวานาจะเปนอยางไร นาจะมผลอยางไร 2. วเคราะหความเปนไปได ใหความคดเหน 3. ถามย าใหนกเรยนคดอยางรอบคอบและมนใจ

ในคาตอบทคาดคะเน

2.3 ก ำหนดวธกำรศกษำ 1. รวมกบนกเรยนวางแผนโดย - หาวธการศกษาเรองนน ๆ - เลอกวธการทเหมาะสม - ก าหนดขนตอน วธการ ระยะเวลา แหลง

เรยนร และวธการน าเสนอผลงาน

2. จดท าเคาโครงของโครงงาน

1. กระตน สงเสรม ใหคาปรกษาเกยวกบ - คดวธการศกษาทหลากหลาย - เลอกการศกษาทสามารถท าได - เลอกแหลงขอมลทเหมาะสม - จดท าเคาโครงของโครงงาน

- ชวยประสานงานเพออ านวยความสะดวก

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

73

3. ลงมอปฏบต กจกรรมของผเรยน กจกรรมสนบสนนของครผสอน

1. ลงมอปฏบตตามขนตอนทก าหนด 2. บนทกขอมลทกขนตอน 3. ปรกษากบเพอนและครเพอแลกเปลยนเรยนร 4. รวมกนสรปผลการปฏบตตามโครงงาน

1. สงเกต จดบนทกพฤตกรรมนกเรยน 2. ใหความชวยเหลอ ชวยแกปญหาเมอตองการ 3. แนะน าแหลงเรยนรเพมเตม 4. จดเวทเพอการแลกเปลยนเรยนรเปนระยะ 5. ใหแรงเสรม ก าลงใจ 6. อ านวยความสะดวกตาง ๆ แกผเรยน

4. เขยนรำยงำน

กจกรรมของผเรยน กจกรรมสนบสนนของครผสอน 1. ศกษารปแบบการเขยนรายงานหลาย ๆ 2. รปแบบ 2. เลอกรปแบบทเหมาะสม 3. เขยนรายงานตามรปแบบ 4. จดทาเอกสารรปเลม

1. ใหค าปรกษาในการเลอกรปแบบการเขยน รายงาน 2. แนะนา ตชมการเขยนรายงาน

5. น ำเสนอผลงำน กจกรรมของผเรยน กจกรรมสนบสนนของครผสอน

1. ศกษาการน าเสนอทหลากหลาย 2. เลอกวธการทเหมาะสม 3 เตรยมการน าเสนอผลทไดจากการท าโครงงาน

คอ - กระบวนการศกษา - ผลทไดจากการศกษา

1. ใหค าปรกษาในการเลอกวธการน าเสนอ 2. จดบรรยากาศ/เวทการน าเสนอ 3. ประเมนผลการท าโครงงาน 4. สงผลงานของผเรยนเขารวมแสดง/ประกวด

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

74

กำรเรยนกำรสอนโดยใชโครงงำนวทยำศำสตร โครงงานวทยาศาสตรเปนงานวจยเลกๆ ของนกเรยนทศกษาทดลองเรองใดเรองหนง

โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการคนควาหาความรดวยตนเอง อาจจดในเวลาเรยนหรอนอกเวลาเรยนกได เมอนกเรยนมปญหาหรอขอสงสยอยางใดอยางหนงขนมา นกเรยนน า ปญหานนไปทดลองศกษา แกปญหา โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร แลวน าผลงานมาเสนอวเคราะห เชน นกเรยนสงสยวาชวงใดทเหมาะสมทสดในการกรดยาง เพอใหไดปรมาณน ายางสงสด นกเรยนไดใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการทดลองจนไดรบค าตอบ การศกษาดงกลาว คอ โครงงานวทยาศาสตร

ประเภทของโครงงำนวทยำศำสตร 1. ประเภทส ารวจรวบรวมขอมล 2. ประเภททดลอง 3. ประเภทสงประดษฐ 4. ประเภททฤษฎ

1. โครงงำนประเภทส ำรวจรวบรวมขอมล การส ารวจรวบรวมขอมลบางอยางหรอจ าแนกเปนหมวดหมโครงงานประเภทนไมก าหนดตว

แปร ในการเกบขอมลอาจเปนการส ารวจในภาคสนามหรอในธรรมชาต หรอน ามาศกษาในหองปฏบตการ นอกจากนนการส ารวจรวบรวมขอมลอาจบงชทมาของปญหา เพอน าไปใชศกษาทดลองตอ ตวอยางโครงงานประเภทน เชน

- การส ารวจพชพนธไมในโรงเรยน ในทองถน - การส ารวจพฤตกรรมดานตางๆ ของสตว - การส ารวจปญหาสงแวดลอมในชมชน - การศกษาลกษณะของอากาศในทองถน

2. โครงงำนประเภททดลอง โครงงานทมลกษณะการออกแบบทดลอง เพอศกษาผลของตวแปรตวหนง โดยควบคมตวแปร

อน ๆ โครงงานประเภทน นกเรยนไดแกปญหา ปฏบตจรงกบปญหาหรอขอสงสยของนกเรยนด าเนนการอบรม ทดลองสรปผล วเคราะหผลทไดออกมา ซงจะเปนการใชทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรอยางสมบรณ เชน

- ศกษาการตดใบขาวโพดทมผลกระทบตอการเจรญเตบโต และผลตผล - การท ายากนยงจากพชในทองถน - การปองกนการเปนหนอนของปลาเคม โดยใชสารสกดจากพชทมรสขม - การใชมลววปองกนววกนใบพช - การบงคบผลแตงโมเปนรปสเหลยม

3. โครงงำนประเภทสงประดษฐ โครงงานประเภทน เปนการประดษฐสงใดสงหนง เครองมอ เครองใช หรออปกรณเพอใชสอย

ตาง ๆ สงประดษฐอาจคดขนมาใหม ปรบปรงหรอสรางแบบจ าลอง โดยประยกตหลกการทางวทยาศาสตร ใชกระบวนการทางวทยาศาสตร มการก าหนดตวแปรทจะศกษาและทดสอบประสทธภาพ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

75

ของชนงานดวย หากนกเรยนประดษฐชนงานขนมา โดยมไดใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ถอวาเปนสงประดษฐไมใชโครงงานวทยาศาสตร ตวอยางโครงงานประเภทสงประดษฐ เชน

- กรงดกแมลงวนและแมลงสาบ - เครองตไขส าหรบเดก - เครองโรยปยยางพารา - จกรยานเกบขยะ - เครองกะเทาะเมลดขาวโพดแบบมอหมน กำรไดมำซงโครงงำนวทยำศำสตร โครงงานวทยาศาสตรไดมาจากปญหาหรอขอสงสย ซงควรจะเปนปญหาใกลตวของนกเรยน

พยายามอยาใหนกเรยนคดปญหาทไกลตวเกนความสามารถของเดกทจะท าได ตวอยางการไดมาซงโครงงานวทยาศาสตรของนกเรยน เชน

1. ปญหำใกลตว ตวอยางโครงงานวทยาศาสตรเรอง “ศกษาชวงเวลาทเหมาะสมในการกรดยางพารา เพอใหได

ปรมาณน ายางสงสด” โครงงานเรองนมาจากปญหาของตวนกเรยนเองทตองตนนอนในเวลาเชามด เพอกรดยางพาราในเวลาทไมแนนอน นกเรยนตองการตนนอนใหตรงเวลาในการกรดยาง เพอใหไดน ายางปรมาณสงสดในการออกแบบการทดลอง สมาชกแตละคนกรดยางพรอมกนคนละ 10 ตน ใชเวลาตนละประมาณ 30 วนาท แลวน าน ายางมารวบรวมชงนาหนกในชวงเวลา 1-5 นาฬกา ในการทดลองถาจ านวนตนยางมากกวาน เวลาจะคลาดเคลอนไปมาก ผลของโครงงานวทยาศาสตรนท าใหนกเรยนไดคดทดลองตอกบตนยางทมอายมากกวา 7 ปขนไป และจะทดลองโดยวดอณหภมของอากาศดวย

2. ควำมสงสย อยำกรอยำกเหน ตวอยางโครงงานวทยาศาสตรเรอง “ศกษาการตดใบขาวโพดทมผลกระทบตอการเจรญเตบโต

และผลผลต” จากการทนกเรยนไดเรยนเรองยาฆาแมลงในบทเรยนไดรวมกนอภปรายวาถาเกษตรกรจะไมใชยาฆาแมลงจะไดหรอไมมการแสดงความคดเหนของนกเรยนคนหนงวา ถาหนอนกดกนใบพชเพยงเลกนอยจะท าใหผลผลตตางกนหรอไม ใบพชถกท าลายมากแคไหนจงมผลกระทบตอการเจรญเตบโตและผลผลต เมอ ทดลองปลกขาวโพด โดยการตดปลายใบในกลมทดลอง 7 กลมตงแต 10 - 70 % กลมควบคมไมตดใบ นกเรยนสงเกตเหนวา ตนขาวโพดทตดใบทกระดบจะไมคอยมแมลงศตรพชรบกวน ซงตางกบกลมควบคมทไมตดใบจะถกท าลายเกอบทกตน การตดใบในระดบ 20 % ไมมผลกระทบตอผลผลต นกเรยนไดน าผลการทดลองไปใชกบการปลกขาวโพดทบานสวน ใบทตดออกเอาไปใหววกน

3. ปญหำทองถน ตวอยางโครงงานวทยาศาสตรเรอง “เครองย ายางพารา”ชาวบานในหมบานของนกเรยนม

อาชพท าสวนยางพารามขนตอนหนงของการท ายางแผน ทตองใสน าสมยาง (กรดอะเซตก ) เพอใหน ายางแขงตว เมอเทจากตะกง (ภาชนะสเหลยม) แลวตองใชเทาเหยยบเพอใหแผขยายออกเปนแผนกอนเขาเครองรดนกเรยนส ารวจพบวาเทาของผเหยยบย ายางทกคนจะพพองเปอย เพราะกรดนาสมกดเทานกเรยนจงอยากจะชวยคณยายใหมเครองมอทชวยกรดยางพาราแทนการเหยยบดวยเทา ออกแบบโดยใชทอพวซขนาดเสนผาศนยกลาง 15 ซม. สอดเหลกแกนกลางสา หรบใชจบ บรรจซเมนตลงในทอ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

76

เพอใหมนาหนก เมอทดสอบประสทธภาพแลวรดไดเรวกวาใชเทาเหยยบ แตมปญหาเกดขนเมอรดหลายๆ แผน ผใชจะรสกเมอยลาเพราะตองกมลงนกเรยนจงตองแกปญหาตอไป

4. กำรสงเกต ตวอยางโครงงาน เรอง “การใชสารสกดจากบอระเพดและฟาทลายโจรในการปองกนการเปน

หนอนของปลาเคม” การก าจดแมลงวนมหลายวธ นกเรยนคดทจะปองกนไมใหแมลงวนมาวางไขทปลาเคม จากการสงเกตเหนแมคาใชสารเคมกบปลาเคม ซงมอนตรายมาก จงคดทจะใชพชทมรสขมแทนสารเคม เพราะสงเกตวาพชทมรสขมไมคอยมแมลงรบกวน จากการทดลองใชสารเคมรสขมมาทาทตวปลา เพอไมใหแมลงวนวางไข พบวาสารสกดจากบอระเพดในอตราสวนทนอยทสด 2 กรม : น า 300 ลกบาศกเซนตเมตร : ปลาสลด 1 กโลกรม ปองกนการเปนหนอนของปลาเคมได 5 วน ไมมรสขม

5. ค ำบอกเลำ ตวอยางโครงงาน เรอง “การท ายากนยงจากดอกปาลม”นกเรยนไดทราบจากคณปาวา ดอก

ปาลมตวผ น ามาจดปองกนยงได จงอยากน าเรองนมาศกษา โดยการทดลองเบองตนปรากฏวาเปนจรง จงเกดแนวคดวาจะท าเปนธปโดยผสมกบสารตางๆ ใหจดไฟตดงายและศกษาประสทธภาพจากการทดลองน าดอกปาลมตวผไปผงแดดใหแหง น ามาบดผสมขเลอย ผงถาน แปงเปยก ในอตราสวน 2 : 1 : 1 :1 นกเรยนหาวธการทจะท าเปนกานธปหลายครงทลมเหลว มาประสบผลสาเรจเมอบรรจสารลงไปในหลอดกาแฟ ใสกานมะพราวสอดดงออกมาเปนกานธป

6. กำรทดลองเลน ตวอยางโครงงาน เรอง “เครองตไขส าหรบเดก” นกเรยนชายชนประถมปท 6 น ามอเตอร

ของเดกเลนททงแลว มาตอสายไฟเขากบถานไฟฉาย แลวน าฝาเบยรมาตกแตงเปนใบพด ใสแกนสอดเขาไปหมนเลน วนตอมาเมอเรยนวชาสรางเสรมประสบการณชวต เรองสวนประกอบของไฟฉายจงเกดแนวคดทจะดดแปลงของเลนชนนน เขากบกระบอกไฟฉาย เปนเครองตไขส าหรบเดก ใชแกนทท าดวยลวด โดยออกแบบแกนหลายแบบ แลวน าไปทดสอบประสทธภาพสามารถตไขไดสงสด 5 ฟอง ในเวลา 1 นาท ตอมาไดน าใบพดมาใสทแกนกจะไดสงประดษฐ เปนพดลมมอถอไดอกอยางหนง นกเรยนคดตอไปทจะออกแบบใหมรปทรงทกะทดรด จะใหสภาพสตรไวใชแทนพด

7. ควำมสนใจสวนตว ตวอยางโครงงาน เรอง “การใชน ามนปาลมทดแทนน ามนเตา ในการใหความรอนในโรงไฟฟา

พลงความรอน” นกเรยน สนใจเกยวกบพลงงานและความรอน มความคดทจะหาสงทดแทนพลงงาน เมอไดศกษาเอกสารแผนพบของการไฟฟาฝายผลตเกยวกบการใช นามนเตาในโรงงานไฟฟาพลงความรอน เกดแนวคดวาจะใชน ามนปาลมแทนน ามนเตาไดหรอไม เพราะ น ามนปาลมเราสามารถปลกไดมากเทาทตองการ ไมท าลายชนบรรยากาศ ไมมสารพษในการเผาไหม ในการศกษาประสทธภาพของน ามนปาลมโดยการตมน าเปรยบเทยบกบการใชน ามนเตา พบวา น ามนปาลมใหความรอนททา ใหน าระเหยไดเปนไอหมด จงสามารถใชแทนน ามนเตาได ในการท างานมปญหาเกดขนหลายขนตอน เชน ตองใชน ามนกาด น ามนโซลา ผสมจงจดไฟตด นกเรยนไดแกปญหาไปตามขนตอนการทดลอง

8. รวมบทคดยอ หรอโครงงำนอนทเคยมผท ำ ไว นกเรยนอาจน าโครงงานทผ อนท าไวแลวมาปรบปรงเปลยนใหมใหดขนกวาเดม หรอขยาย

ขอบเขตการศกษาคนควาใหกวางขวางขน เชน นกเรยนกลมหนงศกษาการคายน าของหอยแครง คนอนอาจประยกตวธการดงกลาวมาใชกบหอยขม หรอหอยชนดอนกได

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

77

9. กำรตงค ำถำมของคร ค าถามของครมสวนอยางมากทจะยวยใหนกเรยนคดโครงงานวทยาศาสตรได ในบทปฏบตการ

ทดลองทางวทยาศาสตร ในบทเรยนเมอนกเรยนเรยนจบไปแลว ครควรตงค าถามใหนกเรยนคดตอไป“ถาเปนอยางอนละ” “ถา .... ละ” เชน การทดลองเรอง น ายาสบฆาหนอน เมอการทดลองในบทเรยนจบแลว หากครตงค าถามวา“ถาเปนหนอนชนดอนละ” “ถาความเขมขนของน ายาสบตางกนละ” ผลจะเปนอยางไร หรอการทดลองเรองเซลไฟฟาจากมะนาว“ถาเปนผลไมชนดอนละ” “ถาเปนน าจากใบพชทมรสเปรยวละ” ผลจะเปนอยางไร แตกตางหรอเหมอนกน นกเรยนทสนใจสงสยกตองทดลองด

วธท ำโครงงำนวทยำศำสตร ขนตอนของการท า โครงงานวทยาศาสตร มดงน

1. ตงปญหา สมมตฐานเกยวกบปญหาเพอตอบค าถามของปญหานน 2. การก าหนดตวแปร ตวแปรตน หรอขอสงสย ผลทตามมาจากการสงสย คอตวแปร

ตาม และจะตองควบคมตวแปรใดบาง เพอใหขอมลนาเชอถอ คอตวแปรควบคม 3. ออกแบบทดลอง เปนการบอกความสมพนธระหวางตวแปรทงหมดใหเปนรปธรรม

ปฏบตไดจรงๆ นาเชอถอ จะใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใดบาง จะเกบรวบรวมขอมลอยางไร กลมควบคม กลมทดลอง เปนอยางไร ในบางครงตอไปคนควาวามผทดลองแลวหรอไม ผลเปนอยางไร นกเรยนจะทดลองตออยางไร มความสมพนธกนหรอไม

4. ทดลอง คอ การปฏบตจรง ซงจะตองทดลองหลาย ๆ ครงอยางนอยตอง 3 ครง เพอจะไดผลทนาเชอถอ แตการทดลองบางครง ผลการทดลองอาจขดแยงกน ตองเพมการทดลองใหมากขน เปน 5 ครง หรอ 10 ครง แลวจงใชวธเฉลยขอมล หรอเลอกครงทเปนไปไดมากเปนผลการทดลอง ขอมลทไดตองบนทกและน าเสนอทงหมด มใชเลอกเอาเฉพาะขอมลทเปนไปตามสมมตฐานเทานน หากครทปรกษาโครงงาน วทยาศาสตร ใหนกเรยนน าเสนอแตเฉพาะขอมลดงกลาวแลว จะเปนการผดพลาดอยางมาก เพราะอาจสรางเดกใหเปนคนทไมซอสตย ขาดเจตคตทดทางวทยาศาสตร

5. อภปรายผล น าขอมลทไดจากการทดลอง น ามาประเมนผลอภปรายโดยการศกษาจากเอกสารหลกฐานมาประกอบวามขอความแตกตางกนเพราะอะไร นกเรยนจะตองหาเหตผลหรอขอเสนอแนะใหได

6. น าเสนอ นกเรยนน าเสนอขอมล ความรใหมกระบวนการท างาน โดยการเขยนรายงานและจดบอรด แสดงโครงงานวทยาศาสตรทไดจดท า อาจารยทปรกษาควรตดตามการท างานของนกเรยนอยางใกลชด ใหค าปรกษา ใหก าลงใจ อ านวยความสะดวกในการจดหาอปกรณ ตลอดจนค านงถงความปลอดภยในการปฏบตงาน

ขนตอนกำรเรยนกำรสอนโดยใชโครงงำนวทยำศำสตร 1. ครใหความรเกยวกบโครงงานวทยาศาสตร 2. นกเรยนน าหวขอเรอง/ปญหามาปรกษาคร 3. คร-นกเรยนวางแผนการท า โครงงานออกแบบทดลอง 4. นกเรยนปฏบตการทดลอง-ครตดตามการท างาน 5. นกเรยนสรปผล อภปรายผล

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

78

6. ประเมนผล 7. จดแสดงนทรรศการ ประยกตในกำรจดกจกรรมกำรเรยนร 1. ผสอนและผเรยนอภปรายปญหาตาง ๆ รวมกน และผเรยนเลอกปญหาทตนสนใจ 2. ผสอนชแจงท าความเขาใจถงวตถประสงคในการท าโครงงาน ความคาดหวง วธการและ

กระบวนการในการดาเนนการ 3. ผเรยนรวมกนศกษาหาความรในเรองทจะท าจากแหลงความรทหลากหลาย 4. ผเรยนรวมกนวางแผนการจดท าโครงงาน และเขยนโครงการเสนอผสอน 5. ผเรยนด าเนนการตามแผนงานทก าหนด 6. น าเสนอผลงานของผเรยนและรวมกนวพากษวจารณ และแลกเปลยนความคดเหน 7. ผเรยนปรบปรงผลงานและเขยนรายงาน 8. น าเสนอผลงานออกแสดงตอสาธารณชน 9. ผเรยนและผสอนรวมกนอภปรายแลกเปลยนประสบการณ และสรปผลการเรยนรทไดจาก

การทาโครงงาน 10. ผสอนวดและประเมนผลทงดานผลผลต เนอหาความร และกระบวนการ

ประโยชนของกำรเรยนรดวยโครงงำน

การเรยนรดวยโครงงานจะมประโยชนทหลากหลายทงตอครและนกเรยนในการทจะชวยสรางองคความร จากการคนความผลงานวจยเพมมากขนทรบรองวาการเรยนรดวยโครงงานจะท าใหนกเรยนมสวนรวมลดการขาดเรยน เพมทกษะในการเรยนรแบบรวมมอและชวยยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน (George Lucas Educational Foundation, 2001) ส าหรบนกเรยนแลว ประโยชนทไดจากการเรยนรดวยโครงงาน มดงน

1. เพมอตราการเขาเรยน เสรมสรางความเชอมนในตนเอง และพฒนาทศนคตเชงบวกตอการเรยนร (Thomas, 2000)

2. เมอเปรยบเทยบกบการจดการเรยนรแบบอนแลว ผลสมฤทธมคาเทากบหรอสงกวา หากผเรยนไดมสวนรบผดชอบในการท าโครงงาน (Boaler, 1997; SRI, 2000)

3. เปดโอกาสใหมการพฒนาทกษะทซบซอน เชน ทกษะการคดขนสง การแกปญหา การทางานแบบรวมมอและการสอสาร (SRI, 2000)

4. ใหโอกาสทเปดกวางตอการเรยนรในชนเรยน มการปรบใชกลวธเพอรองรบผเรยนทมความหลากหลายทางวฒนธรรม (Railsback, 2002)

การเรยนรดวยวธการแบบนจะเปนทนาสนใจสาหรบนกเรยนหลายๆ คนจากการทไดรบประสบการณตรง โดยจะไดรบบทบาทและใชพฤตกรรมของผทสวนเกยวของในเรองดงกลาวไมวาจะเปนการท าหนงสารคดเกยวกบอนรกษสภาพแวดลอมการออกแบบแผนพบทแนะน าแหลงทองเทยวทส าคญทางประวตศาสตรของทองถนหรอสรางงานน าเสนอเพอแสดงขอดขอเสยของการกอสรางหางสรรพสนคานกเรยนจะไดมสวนรวมในสงท เกดขนในโลกจรงๆ ทมความส าคญนอกชนเรยนประโยชนทไดส าหรบครทนอกจากจะเปนการพฒนาคณภาพดานวชาชพแลวยงชวยใหเกดการท างาน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

79

แบบรวมมอกบเพอนครดวยกนรวมทงโอกาสทจะไดสรางสมพนธทดกบนกเรยนดวย (Thomas, 2000) นอกจากนนยงมครอกมากทรสกยนดทไดคนพบรปแบบวธสอนทเหมาะสมกบความหลากหลายของนกเรยนดวยการเปดโอกาสในการเรยนรในชนเรยนยงพบอกวานกเรยนทจะไดประโยชนจากวธเรยนดวยโครงงานมกจะเปนนกเรยนทเรยนดวยวธการแบบเดมไมคอยไดผลดนก (SRI, 2000)

วธสอนนเปลยนแปลงกำรสอนในหองเรยนแบบเดมๆ อยำงไรบำง โครงการพฒนาคณภาพวชาชพคร Intel® Teach to the Future (2003) ไดกลาวใน

งานน าเสนอเพอชแจงโครงการวาหองเรยนทครใชวธการจดการเรยนรดวยโครงงาน จะม 1) ค าถามทไมมค าตอบทถกตองค าตอบเดยว 2) มบรรยากาศทจะยอมรบขอผดพลาดและการเปลยนแปลง 3) นกเรยนมการตดสนใจโดยมกรอบแนวคด 4) นกเรยนไดออกแบบวธการทจะแกไขปญหา 5) นกเรยนมโอกาสทจะประเมนกจกรรมทท า 6) มการประเมนเปนกระบวนการตอเนอง 7) มผลผลตในขนสดทายและสามารถประเมนคณภาพได

ส าหรบนกเรยนทคนเคยกบวธจดการเรยนการสอนแบบเดมๆ จะพบวาไดมการเปลยนแปลงการท างานจากท าตามสงมาเปนการท างานทก าหนดเปาหมายดวยตนเอง จากการเนนความจ าและท างานซาๆ มาเปนการคนควา การบรณาการและการน าเสนอ จากการฟงและการตอบค าถามมาเปนการสอสารและมความรบผดชอบ จากความรเชงขอเทจจรงดานเนอหามาเปนความเขาใจกระบวนการ จากการรทฤษฎมาเปนการประยกตใช จากการตองพงพาครผสอนมาเปนการพงพาตนเอง (Intel, 2003) ครตองเผชญหนากบความทาทายอะไรบาง ครทน าการจดการเรยนรดวยโครงงานมาสชนเรยนจ าเปนจะตองน าเอากลวธการสอนใหมๆ มาใชเพอใหเกดความส าเรจ นอกจากน นกวชาการยงเหนดวยวาครควรปรบบทบาทจากผสอนหรอถกสอนมาเพอสอนมาเปนผชแนะหรอผจดประสบการณดานการเรยนรมากกวา การสอนโดยตรงทตองพงพาต าราเรยน การสอนแบบบรรยายและการสอบแบบเดมๆ อาจไมไดผลตามทคาดหากเทยบกบโลกแหงการเรยนรดวยโครงงานทเปดกวางและเชอมโยงกนหลายกลมสาระ และถงแมวาครจะท าหนาทเปนโคชใหค าแนะนาแนวทางมากกวาการบอกการสอน แตครเองกตองยอมรบขอบกพรองทอาจเกดขณะทนกเรยนพยายามท าโครงงานใหสาเรจ (Intel, 2003). ในขณะท าโครงงาน ตวครเองอาจพบวาตวเองกก าลงเรยนรไปพรอมๆ กบนกเรยนไดเชนเดยวกน สงทาทายทครตองเผชญ อาจรวมถง

1) การจดจ าถงสถานการณทอาจน ามาท าเปนโครงงานทด 2) ปญหาทอาจกอใหเกดโอกาสในการเรยนร 3) การรวมมอกบเพอนครเพอบรณาการขามกลมสาระ 4) การจดการกระบวนการเรยนร 5) การบรณาการเทคโนโลยอยางเหมาะสม 6) การพฒนาแนวทางในการประเมนตามสภาพจรง

ทจรงแลว ตวครเองกอาจตองเผชญกบความเสยงในการทจะเอาชนะความทาทายตงแตแรก การไดรบการสนบสนนจากฝายบรหารจะชวยท าใหการน าไปใชจรงมความยดหยนมากขน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

80

เชน การก าหนดระยะเวลาหรอการวางแผนรวมกน และชวยใหโอกาสในการพฒนาคณภาพวชาชพแกคร

1) สมรรถนะของผเรยนจากการเรยนรแบบโครงงาน 2) ความสามารถในการสอสาร 3) ความสามารถในการคด 4) ความสามารถในการแกปญหา 5) ความสามารถในการใชทกษะชวต 6) ความสามารถในการใชเทคโนโลย 7) พฒนาทกษะทจ าเปนในศตวรรษท 21

ขณะท าโครงงานนกเรยนจะเกดการพฒนาทกษะทจ าเปนของศตวรรษท 21 ซงหลายทกษะเปนทตองการของผวาจางในตลาดแรงงาน เชน ความสามารถในการ

1) ท างานรวมกบผอนไดเปนอยางด 2) ท าการตดสนใจไดอยางรอบคอบ 3) มความคดรเรม 4) แกไขปญหาทซบซอนได 5) จดการกบตนเองได 6) สอสารไดอยางมประสทธภาพ

ทกษะทจำเปนในศตวรรษท 21 ครอบคลมทกษะดงตอไปน

1) ความรบผดชอบ และการปรบตว – ฝกความรบผดชอบตอตนเอง และมความยดหยนตอบรบทของสถานประกอบการและชมชน ก าหนดมาตรฐานและเปาหมายขนสงทงของตนเองและผอน และด าเนนการใหบรรลผลตามมาตรฐานและเปาหมายทก าหนด อดทนตออปสรรคทงปวง

2) ทกษะการสอสาร – เขาใจ จดการและสรางสรรควธการสอสารดวยการพด การเขยนและมลตมเดย ในรปแบบและบรบทตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ

3) ความคดสรางสรรคและความใฝรใฝเรยน - พฒนาไปใชและสอสารแนวคดใหมๆ ไปสผอน เปดกวางรบฟง ตอบสนองตอมมมองทหลากหลาย

4) การคดอยางมวจารณญาณและคดเปนระบบ – ฝกการแสดงเหตผล เพอแสดงความเขาใจและสรางทางเลอกทหลากหลาย และเขาใจการเชอมโยงระหวางกนอยางเปนระบบ

5) ทกษะการใชขอมลสารสนเทศและสอ – วเคราะห เขาถง จดการบรณาการ ประเมนผลและสรางสรรคขอมลสารสนเทศในรปแบบ และสอทหลากหลาย

6) ทกษะระหวางบคคลและทกษะการท างานรวมกน – แสดงใหเหนการท างานเปนทมและภาวะความเปนผน าการปรบตวตามบทบาทและความรบผดชอบทหลากหลาย การทางานอยางมคณภาพรวมกบผอน ฝกความเหนใจและเคารพในความคดเหนทแตกตาง

7) การระบก าหนด และแกปญหา – สามารถทจะก าหนดขอบเขตของปญหา วเคราะหและแกปญหาได

8) การก ากบตนเอง – ก ากบความตองการในการเรยนและความเขาใจของตนเอง ใชแหลงเรยนรทเหมาะสม ถายทอดสงทเรยนรสผอนได

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

81

9) ความรบผดชอบตอสงคม – แสดงความใสใจและรบผดชอบตอประโยชนของสงคมสวนใหญ แสดงพฤตกรรมทเหมาะสมตอบคคล สถานทและบรบทของสงคม

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

82

แหลงอำงอง http://journal.feu.ac.th/pdf/v6i2t4a12.pdf {._. วจารณ พานช. (2555). วถการสรางการเรยนรเพอศษย. (พมพครงต 3). วจารณ พานช. วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท ๒๑.-- กรงเทพฯ : มลนธสดศร-สฤษดวงศ, ๒๕๕๕. ๔๑๖ หนา. ๑. การเรยนร. I. ชอเรอง. http://teacherweekly.wordpress.com/2013/09/25/21st-century-support-systems/ http://www.ipesp.ac.th/learning/websatiti/chapter6/unit6_1_4.html http://www.krutermsak.in.th/index.php/2013-02-14-03-15-32/2-uncategorised/15-2013-02-22-05-58-53 http://www.afaps.ac.th/~edbsci/pdf/km/pys3_pbl.pdf http://www.suplopburi.net/bussiness-M.S.5/project3.html

94

ภาคผนวก

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

95

ขนตอนการจดท าโครงงาน จากประสบการณในการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน ซงไดน ามาประยกตใหเหมาะสม กบเนอหาวชา วฒภาวะของนกเรยน และสภาพแวดลอมทโรงเรยน จงสามารถก าหนดขนตอนการจดท าโครงงานได 6 ขนตอน ดงน

1. เลอกเรองทนาสนใจ 2. เตรยมไปหาแหลงความร 3. เขาสการวางแผนกอน 4. ท าตามขนตอนอยางสนกสนาน 5. เขยนรายงานอยางมนใจ 6. น าเสนองานไดเหมาะสม ขนตอนท 1 เลอกเรองทนาสนใจ : ขนตอนแรกนผเรยนจะตองเลอกเรองทเขาสนใจ โดยคร

จะตองเปนผกระตนหรอจดกจกรรมเราใหผเรยนคดเรองทจะท าดวยความพอใจ หวขอของโครงงานอาจไดมาจากปญหา ค าถาม หรอความอยากร อยากเหนในเรองตาง ๆ ของผเรยน ซงเปนผลไดมาจากการไดอานหนงสอ การฟงการบรรยาย การทศนศกษาการไดพบเหนสงตาง ๆในชวตประจ าวน หวขอโครงงาน ควรเปนเรองทเฉพาะเจาะจงและชดเจนวาท าอะไร ควรเนนเรองทอยใกลตว และเกดประโยชน

ขนตอนท 2 เตรยมไปหาแหลงเรยนร : ในขนนผสอนจะตองจดเตรยมหรอชแนะแหลงความรตาง ๆ ทผเรยนจะตองใชคนควาหาค าตอบจากเรองทเขาสนใจและสงสย อาจเปนประเภทเอกสาร ผรหรอผเชยวชาญ สอประเภทโสตทศน วสด อปกรณ ตาง ๆ ทหลากหลาย ผเรยนจะตองไดรบรวามแหลงความรใดบาง ไดมองเหนชองทางทจะใชแหลงความรนน ๆ อยางไรบาง และสามารถก าหนดแนวทางกวาง ๆ ไดวาจะท าอะไร ท าอยางไร ใชทรพยากรอะไร เพออะไร ฯลฯ

ขนตอนท 3 เขาสการวางแผนกอน : เมอผเรยนไดก าหนดแนวทางกวาง ๆ แลว จะตองน าแนวทางนนมาวางแผนในการท างานวาจะท าอะไรกอนหลง โดยการสรางแผนทความคด แลวน ามาจดท าเคาโครงของโครงงาน ก าหนดเปนหวขอตาง ๆ ไดแก ชอโครงงาน ชอผจดท าโครงงาน ชอทปรกษาโครงงาน ระยะเวลาด าเนนงาน เหตผลทจดท าโครงานวตถประสงคของการจดท า ขนตอนการด าเนนงาน ผลทคาดวาจะไดรบ และแหลงความรทใชในการศกษาคนควา

ขนตอนท 4 ท าตามขนตอนอยางสนกสนาน : ขนตอนนผเรยนจะตองด าเนนการตามขนตอนทวางไว โดยอยในความดแลและแนะน าของครผสอน โดยผเรยนจะตองปฏบตงานดวยความรอบคอบ มการจดบนทกขอมลตาง ๆ ไวเปนระยะวาท าอะไร ท าอยางไร ไดผลอยางไร เมอมปญหาหรออปสรรคไดแกไขอยางไร ผเรยนควรฝกทกษะจากกจกรรม และแหลงความรทหลากหลาย ตามความสนใจ เกดการเรยนรตามล าดบขนโดยการปฏบตจรงดวยตนเอง ไดสนกเพลดเพลนกบการท างาน ไดท างานอยางมความสข เกดความภมใจในผลงานทปรากฎ และสามารถน าความรนนไปใชไดอยางเหมาะสม

ขนตอนท 5 เขยนรายงานอยางมนใจ : การด าเนนการตามขนตอนน เปนการสรปการรายงานผลจากการปฏบตงานทผานมา เพอใหผอนไดทราบแนวคด วธด าเนนงาน ผลทไดรบ และขอเสนอแนะตาง ๆ ทเกยวกบโครงงานการเขยนรายงานควรใชภาษาทเขาใจงาย กระชบ ชดเจน และครอบคลม

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

96

ประเดนส าคญ ๆ อาจก าหนดเปนหวขอตาง ๆ หรอรายบท ไดดงน บทน า เอกสารทเกยวของ การด าเนนการศกษา ผลการศกษา สรป และขอเสนอแนะ รวมทงภาคผนวกทตองการน าเสนอในรายละเอยดดวย

ขนตอนท 6 น าเสนองานไดอยางเหมาะสม : นบเปนขตอนสดทายของการจดท าโครงงาน เปนการน าผลการด าเนนงานทงหมดมาเสนอใหผอนไดทราบ โดยเนนความคดรเรม สรางสรรค ความรบผดชอบ อาจมลกษณะเปนเอกสาร รายงาน ชนงาน แบบจ าลอง ฯลฯ ซงสามารถน าเสนอในรปแบบทหลากหลาย เชน การจดนทรรศการ การแสดง การสาธต การบรรยาย การจดท าสอสงพมพ การจดท าสอมลตมเดย ฯลฯ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

97

การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน (Project-based Learning : PBL)

การน าโครงงานมาใชในการจดการเรยนการสอนถอไดวาไมใชสงใหมในการจดการศกษา อยางไรกตามในทศวรรษทผานมามการน ามาใชแบบคอยๆ พฒนาจนไดรบการยอมรบเปนกลวธการสอนอยางเปนทางการ การจดการเรยนรดวยโครงงานไดเขามามสวนส าคญในการเรยน เมอมงานวจยมาสนบสนนสงทครไดเชอมนมายาวนานกอนหนานวานกเรยนจะเกดการเรยนร ไดดยงขนเมอมโอกาสไดคนควาในสงทซบซอน ทาทายหรอในบางครงเปนประเดนปญหายงยากทเกดขนในชวตจรงได การเรยนรดวยโครงงานจะเปนไปตามความสนใจของนกเรยน การออกแบบโครงงานทดจะกระตน ใหเกดการคนควาอยางกระตอรอรนและใชทกษะการคดขนสง (Thomas, 1998) งานวจยเกยวกบสมอง ไดใหความส าคญกบกจกรรมการเรยนรในลกษณะน ศกยภาพในการรบรสงใหมๆ ของนกเรยน จะถกยกระดบขนเมอไดมสวนรวมในกจกรรมการแกปญหาทมความหมาย และเมอนกเรยนไดรบ ความชวยเหลอใหเขาใจวาความรกบทกษะเหลานนสมพนธกนดวยเหตใด เมอไหรและอยางไร

1. การเรยนรดวยโครงงานคออะไร การจดการเรยนรทใชโครงงาน เปนวธการจดการเรยนรทยดผเรยนเปนส าคญวธการ

หนงทจะชวย พฒนาผเรยนทงดานความรและทกษะผานการท างานทมการคนควาและการใชความรในชวตจรงโดยมตวผลงานและการแสดงออกถงศกยภาพจากการเรยนร การเรยนรดวยโครงงานจะถกขบเคลอนโดยมค าถามก าหนดกรอบการเรยนรทเปนตวเชอมโยงระหวางมาตรฐานการเรยนรกบทกษะการคดขนสงเขาส สถานการณทเกดขนในชวตจรง หนวยการเรยนรบรณาการ จะใชไดดกบแบบโครงงานจะประกอบไปดวยกลวธการสอนทหลากหลายทจะท าใหผเรยนทงหมดเกดการเรยนร แมจะมวธการเรยนรทตางกนกตาม นกเรยนสามารถขอความรวมมอจากผเชยวชาญภายนอกหรอชมชนเพอคลคลาย ปญหาหรอเนอหาความรทลกซง สวนการบรณาการเทคโนโลยและกระบวนการประเมนทหลากหลายกจะเปนตวชวย เสรมใหผลงานของนกเรยนมคณภาพสงยงขน

การจดการเรยนรดวยโครงงานเปนรปแบบวธสอนทจะน านกเรยนเขาสการแกปญหาททาทายและสรางชนงานไดส าเรจดวยตนเอง โครงงานทจะมาชวยสรางสภาวะการเรยนรภายในชนเรยนจะเกดไดในหลายกลมสาระการเรยนร ในหลายเนอหาและในหลายระดบชวงชน โครงงานจะเกดขนบนความทาทายจากค าถามทไมสามารถตอบไดจากการทองจ า โครงงานจะสรางบทบาทหลากหลายขนในตวนกเรยนเปนผทแกปญหา คนทตดสนใจ นกคนควา นกวจย โครงงานจะตอบสนองตอวตถประสงคทเฉพาะเจาะจงทางการศกษา ไมใชสงทแปลกแยกหรอเพมเตมลงไปในหลกสตรเนอหาทแทจรง

2. แนวคดในการจดการเรยนรแบบโครงงาน

1. โครงงานเปนกจกรรมการเรยนรทเชอมโยงกบบรบทจรง สามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวน

2. การใหผ เรยนท าโครงงาน เปนการเปดโอกาสใหผ เรยนไดเขาสกระบวนการสบสอบ (process of inquiry) ซงเปนการใชกระบวนการคดขนสง

3. การจดการสอนโดยใชโครงงานเปนฐาน ชวยใหผเรยนไดผลตงานทเปนรปธรรมออกมา 4.การแสดงผลงานตอสาธารณชน สามารถสรางแรงจงใจในการเรยนร และการท างานใหแก

ผเรยนได

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

98

5. การใหผเรยนท าโครงงานสามารถชวยดงศกยภาพตาง ๆ ทมอยในตวของผเรยนออกมาใชประโยชน

6. ผเรยนไดศกษาคนควาและลงมอปฏบตกจกรรมดวยความสนใจ 7. ผเรยนเรยนรตามความถนดและความสามารถของตนเอง 8. ใชกระบวนการวทยาศาสตรหรอกระบวนการอนๆ ทเปนระบบ 9. หาค าตอบภายใตค าแนะนาของครผสอนหรอผเชยวชาญ 10. สอนไดทกชน เปนรายบคคลหรอรายกลมกได ทงในเวลาเรยนหรอนอกเวลาเรยนกได

3. วตถประสงคในการจดการเรยนร 1. เพอใหผเรยนไดใชความร ทกษะและประสบการณของตนเองในการศกษาคนควาหาขอมล

จากแหลงเรยนรตาง ๆ 2. เพอใหผเรยนเกดพลงความอยากรอยากเหน 3. เพอใหผเรยนตดสนใจวาจะท าอะไร กบใคร อยางไร และเสรมสรางความมนใจใหผเรยนเปน

ผทมความรความช านาญในเรองทเขาตองการคนหาค าตอบ 4. เพอใหผเรยนไดแสดงออกซงความคดสรางสรรค

4. ลกษณะส าคญของการเรยนรดวยโครงงาน ประกอบดวย 1. เรองหรอประเดนปญหาทจะจดเปนโครงงาน เปนเรองทนกเรยนสนใจ สงสย ตองการหา

ค าตอบ 2. วธการหาค าตอบ เปนการศกษาดวยตนเอง ทมลกษณะ

2.1 เปนกระบวนการ มระบบ 2.2 มวธการศกษาหลายวธ ซงครอบคลมถงการแลกเปลยนเรยนรกบผอน 2.3 มการศกษาจากแหลงการเรยนร / แหลงขอมลทหลากหลาย 2.4 มครเปนทปรกษาตลอดกระบวนการท างาน

3. คนพบองคความร หรอขอสรป จากโครงงาน ซงมลกษณะท 3.1 สามารถนาไปใชในชวตจรงได 3.2 กระตนใหตองการทจะศกษาหาค าตอบอยางตอเนอง 3.3 สามารถแลกเปลยนเรยนรกบผอนได

5. จดกจกรรมสนบสนน กระตนความคด โดย - จดกจกรรมในบทเรยนททาทาย - มอบหมายงานทไมซบซอน - คดหาค าตอบงายๆ โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร - จดนทรรศการ - ศกษานอกหองเรยน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

99

6. ขนตอนการจดการเรยนร 1. เลอกหวขอเรองหรอปญหาทจะศกษา

กจกรรมของผเรยน กจกรรมสนบสนนของครผสอน 1. ส ารวจความสนใจของตนเอง 1.1 สงเกต ศกษาขอมล 1.2 ตดตามขาว เหตการณ 1.3 เชอมโยงเรองทเรยน 1.4 เชอมโยงโดยใช web หรอแผนภาพความคด

1. จดกจกรรมส ารวจความสนใจ 1.1 ส ารวจชมชน 1.2 ใชค าถามกระตนใหสนใจ 1.3 ใชค าถามเชอมโยงเหตการณ 1.4 ใชสอตาง ๆ 1.5 ชวยเหลอนกเรยนเลอกเรอง/ปญหา เพอ

ท าเปนโครงงาน 1.6 รวมกบนกเรยนก าหนดเรอง/ปญหา

2. วางแผน

กจกรรมของผเรยน กจกรรมสนบสนนของครผสอน 2.1 ก าหนดจดประสงค 1. คดทบทวน ไตรตรองหาเหตผลประกอบใน

การตดสนใจ 2. เขยนสงทตนตองการ 3. พดคยกบเพอน ๆ เพอใหเกดความมนใจ

1. ใชค าถามใหนกเรยนคดถงความตองการหรอ

ประเดนทตองการศกษา 2. วเคราะหความเปนไปไดของจดประสงค แสดง

ความคดเหน ขอเสนอแนะ ใหคดอยางรอบคอบ

3. ใหก าลงใจ 2.2 ตงสมมตฐาน 1. พดคยกบเพอนเพอก าหนดค าตอบลวงหนา 2. เลอกค าตอบทเหมาะสม 3. เขยนสงทคาดเดาไวเพอรอการพสจน

1. ใชค าถามกระตนใหนกเรยนคาดเดาคาตอบ

ลวงหนาวานาจะเปนอยางไร นาจะมผลอยางไร 2. วเคราะหความเปนไปได ใหความคดเหน 3. ถามย าใหนกเรยนคดอยางรอบคอบและมนใจ

ในคาตอบทคาดคะเน

2.3 ก าหนดวธการศกษา 1. รวมกบนกเรยนวางแผนโดย - หาวธการศกษาเรองนน ๆ - เลอกวธการทเหมาะสม - ก าหนดขนตอน วธการ ระยะเวลา แหลง

เรยนร และวธการน าเสนอผลงาน

2. จดท าเคาโครงของโครงงาน

1. กระตน สงเสรม ใหคาปรกษาเกยวกบ - คดวธการศกษาทหลากหลาย - เลอกการศกษาทสามารถท าได - เลอกแหลงขอมลทเหมาะสม - จดท าเคาโครงของโครงงาน

- ชวยประสานงานเพออ านวยความสะดวก

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

100

1. ลงมอปฏบต กจกรรมของผเรยน กจกรรมสนบสนนของครผสอน

1. ลงมอปฏบตตามขนตอนทก าหนด 2. บนทกขอมลทกขนตอน 3. ปรกษากบเพอนและครเพอแลกเปลยนเรยนร 4. รวมกนสรปผลการปฏบตตามโครงงาน

1. สงเกต จดบนทกพฤตกรรมนกเรยน 2. ใหความชวยเหลอ ชวยแกปญหาเมอตองการ 3. แนะน าแหลงเรยนรเพมเตม 4. จดเวทเพอการแลกเปลยนเรยนรเปนระยะ 5. ใหแรงเสรม ก าลงใจ 6. อ านวยความสะดวกตาง ๆ แกผเรยน

4. เขยนรายงาน

กจกรรมของผเรยน กจกรรมสนบสนนของครผสอน 1. ศกษารปแบบการเขยนรายงานหลาย ๆ 2. รปแบบ 2. เลอกรปแบบทเหมาะสม 3. เขยนรายงานตามรปแบบ 4. จดทาเอกสารรปเลม

1. ใหค าปรกษาในการเลอกรปแบบการเขยน รายงาน 2. แนะนา ตชมการเขยนรายงาน

5. น าเสนอผลงาน กจกรรมของผเรยน กจกรรมสนบสนนของครผสอน

1. ศกษาการน าเสนอทหลากหลาย 2. เลอกวธการทเหมาะสม 3 เตรยมการน าเสนอผลทไดจากการท าโครงงาน

คอ - กระบวนการศกษา - ผลทไดจากการศกษา

1. ใหค าปรกษาในการเลอกวธการน าเสนอ 2. จดบรรยากาศ/เวทการน าเสนอ 3. ประเมนผลการท าโครงงาน 4. สงผลงานของผเรยนเขารวมแสดง/ประกวด

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

101

การเรยนการสอนโดยใชโครงงานวทยาศาสตร โครงงานวทยาศาสตรเปนงานวจยเลกๆ ของนกเรยนทศกษาทดลองเรองใดเรองหนง

โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการคนควาหาความรดวยตนเอง อาจจดในเวลาเรยนหรอนอกเวลาเรยนกได เมอนกเรยนมปญหาหรอขอสงสยอยางใดอยางหนงขนมา นกเรยนน า ปญหานนไปทดลองศกษา แกปญหา โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร แลวน าผลงานมาเสนอวเคราะห เชน นกเรยนสงสยวาชวงใดทเหมาะสมทสดในการกรดยาง เพอใหไดปรมาณน ายางสงสด นกเรยนไดใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการทดลองจนไดรบค าตอบ การศกษาดงกลาว คอ โครงงานวทยาศาสตร

ประเภทของโครงงานวทยาศาสตร 1. ประเภทส ารวจรวบรวมขอมล 2. ประเภททดลอง 3. ประเภทสงประดษฐ 4. ประเภททฤษฎ

1. โครงงานประเภทส ารวจรวบรวมขอมล การส ารวจรวบรวมขอมลบางอยางหรอจ าแนกเปนหมวดหมโครงงานประเภทนไมก าหนดตว

แปร ในการเกบขอมลอาจเปนการส ารวจในภาคสนามหรอในธรรมชาต หรอน ามาศกษาในหองปฏบตการ นอกจากนนการส ารวจรวบรวมขอมลอาจบงชทมาของปญหา เพอน าไปใชศกษาทดลองตอ ตวอยางโครงงานประเภทน เชน

- การส ารวจพชพนธไมในโรงเรยน ในทองถน - การส ารวจพฤตกรรมดานตางๆ ของสตว - การส ารวจปญหาสงแวดลอมในชมชน - การศกษาลกษณะของอากาศในทองถน

2. โครงงานประเภททดลอง โครงงานทมลกษณะการออกแบบทดลอง เพอศกษาผลของตวแปรตวหนง โดยควบคมตวแปร

อน ๆ โครงงานประเภทน นกเรยนไดแกปญหา ปฏบตจรงกบปญหาหรอขอสงสยของนกเรยนด าเนนการอบรม ทดลองสรปผล วเคราะหผลทไดออกมา ซงจะเปนการใชทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรอยางสมบรณ เชน

- ศกษาการตดใบขาวโพดทมผลกระทบตอการเจรญเตบโต และผลตผล - การท ายากนยงจากพชในทองถน - การปองกนการเปนหนอนของปลาเคม โดยใชสารสกดจากพชทมรสขม - การใชมลววปองกนววกนใบพช - การบงคบผลแตงโมเปนรปสเหลยม

3. โครงงานประเภทสงประดษฐ โครงงานประเภทน เปนการประดษฐสงใดสงหนง เครองมอ เครองใช หรออปกรณเพอใชสอย

ตาง ๆ สงประดษฐอาจคดขนมาใหม ปรบปรงหรอสรางแบบจ าลอง โดยประยกตหลกการทางวทยาศาสตร ใชกระบวนการทางวทยาศาสตร มการก าหนดตวแปรทจะศกษาและทดสอบประสทธภาพ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

102

ของชนงานดวย หากนกเรยนประดษฐชนงานขนมา โดยมไดใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ถอวาเปนสงประดษฐไมใชโครงงานวทยาศาสตร ตวอยางโครงงานประเภทสงประดษฐ เชน

- กรงดกแมลงวนและแมลงสาบ - เครองตไขส าหรบเดก - เครองโรยปยยางพารา - จกรยานเกบขยะ - เครองกะเทาะเมลดขาวโพดแบบมอหมน การไดมาซงโครงงานวทยาศาสตร โครงงานวทยาศาสตรไดมาจากปญหาหรอขอสงสย ซงควรจะเปนปญหาใกลตวของนกเรยน

พยายามอยาใหนกเรยนคดปญหาทไกลตวเกนความสามารถของเดกทจะท าได ตวอยางการไดมาซงโครงงานวทยาศาสตรของนกเรยน เชน

1. ปญหาใกลตว ตวอยางโครงงานวทยาศาสตรเรอง “ศกษาชวงเวลาทเหมาะสมในการกรดยางพารา เพอใหได

ปรมาณน ายางสงสด” โครงงานเรองนมาจากปญหาของตวนกเรยนเองทตองตนนอนในเวลาเชามด เพอกรดยางพาราในเวลาทไมแนนอน นกเรยนตองการตนนอนใหตรงเวลาในการกรดยาง เพอใหไดน ายางปรมาณสงสดในการออกแบบการทดลอง สมาชกแตละคนกรดยางพรอมกนคนละ 10 ตน ใชเวลาตนละประมาณ 30 วนาท แลวน าน ายางมารวบรวมชงนาหนกในชวงเวลา 1-5 นาฬกา ในการทดลองถาจ านวนตนยางมากกวาน เวลาจะคลาดเคลอนไปมาก ผลของโครงงานวทยาศาสตรนท าใหนกเรยนไดคดทดลองตอกบตนยางทมอายมากกวา 7 ปขนไป และจะทดลองโดยวดอณหภมของอากาศดวย

2. ความสงสย อยากรอยากเหน ตวอยางโครงงานวทยาศาสตรเรอง “ศกษาการตดใบขาวโพดทมผลกระทบตอการเจรญเตบโต

และผลผลต” จากการทนกเรยนไดเรยนเรองยาฆาแมลงในบทเรยนไดรวมกนอภปรายวาถาเกษตรกรจะไมใชยาฆาแมลงจะไดหรอไมมการแสดงความคดเหนของนกเรยนคนหนงวา ถาหนอนกดกนใบพชเพยงเลกนอยจะท าใหผลผลตตางกนหรอไม ใบพชถกท าลายมากแคไหนจงมผลกระทบตอการเจรญเตบโตและผลผลต เมอ ทดลองปลกขาวโพด โดยการตดปลายใบในกลมทดลอง 7 กลมตงแต 10 - 70 % กลมควบคมไมตดใบ นกเรยนสงเกตเหนวา ตนขาวโพดทตดใบทกระดบจะไมคอยมแมลงศตรพชรบกวน ซงตางกบกลมควบคมทไมตดใบจะถกท าลายเกอบทกตน การตดใบในระดบ 20 % ไมมผลกระทบตอผลผลต นกเรยนไดน าผลการทดลองไปใชกบการปลกขาวโพดทบานสวน ใบทตดออกเอาไปใหววกน

3. ปญหาทองถน ตวอยางโครงงานวทยาศาสตรเรอง “เครองย ายางพารา”ชาวบานในหมบานของนกเรยนม

อาชพท าสวนยางพารามขนตอนหนงของการท ายางแผน ทตองใสน าสมยาง (กรดอะเซตก ) เพอใหน ายางแขงตว เมอเทจากตะกง (ภาชนะสเหลยม) แลวตองใชเทาเหยยบเพอใหแผขยายออกเปนแผนกอนเขาเครองรดนกเรยนส ารวจพบวาเทาของผเหยยบย ายางทกคนจะพพองเปอย เพราะกรดนาสมกดเทานกเรยนจงอยากจะชวยคณยายใหมเครองมอทชวยกรดยางพาราแทนการเหยยบดวยเทา ออกแบบโดยใชทอพวซขนาดเสนผาศนยกลาง 15 ซม. สอดเหลกแกนกลางสา หรบใชจบ บรรจซเมนตลงในทอ

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

103

เพอใหมนาหนก เมอทดสอบประสทธภาพแลวรดไดเรวกวาใชเทาเหยยบ แตมปญหาเกดขนเมอรดหลายๆ แผน ผใชจะรสกเมอยลาเพราะตองกมลงนกเรยนจงตองแกปญหาตอไป

4. การสงเกต ตวอยางโครงงาน เรอง “การใชสารสกดจากบอระเพดและฟาทลายโจรในการปองกนการเปน

หนอนของปลาเคม” การก าจดแมลงวนมหลายวธ นกเรยนคดทจะปองกนไมใหแมลงวนมาวางไขทปลาเคม จากการสงเกตเหนแมคาใชสารเคมกบปลาเคม ซงมอนตรายมาก จงคดทจะใชพชทมรสขมแทนสารเคม เพราะสงเกตวาพชทมรสขมไมคอยมแมลงรบกวน จากการทดลองใชสารเคมรสขมมาทาทตวปลา เพอไมใหแมลงวนวางไข พบวาสารสกดจากบอระเพดในอตราสวนทนอยทสด 2 กรม : น า 300 ลกบาศกเซนตเมตร : ปลาสลด 1 กโลกรม ปองกนการเปนหนอนของปลาเคมได 5 วน ไมมรสขม

5. ค าบอกเลา ตวอยางโครงงาน เรอง “การท ายากนยงจากดอกปาลม”นกเรยนไดทราบจากคณปาวา ดอก

ปาลมตวผ น ามาจดปองกนยงได จงอยากน าเรองนมาศกษา โดยการทดลองเบองตนปรากฏวาเปนจรง จงเกดแนวคดวาจะท าเปนธปโดยผสมกบสารตางๆ ใหจดไฟตดงายและศกษาประสทธภาพจากการทดลองน าดอกปาลมตวผไปผงแดดใหแหง น ามาบดผสมขเลอย ผงถาน แปงเปยก ในอตราสวน 2 : 1 : 1 :1 นกเรยนหาวธการทจะท าเปนกานธปหลายครงทลมเหลว มาประสบผลสาเรจเมอบรรจสารลงไปในหลอดกาแฟ ใสกานมะพราวสอดดงออกมาเปนกานธป

6. การทดลองเลน ตวอยางโครงงาน เรอง “เครองตไขส าหรบเดก” นกเรยนชายชนประถมปท 6 น ามอเตอร

ของเดกเลนททงแลว มาตอสายไฟเขากบถานไฟฉาย แลวน าฝาเบยรมาตกแตงเปนใบพด ใสแกนสอดเขาไปหมนเลน วนตอมาเมอเรยนวชาสรางเสรมประสบการณชวต เรองสวนประกอบของไฟฉายจงเกดแนวคดทจะดดแปลงของเลนชนนน เขากบกระบอกไฟฉาย เปนเครองตไขส าหรบเดก ใชแกนทท าดวยลวด โดยออกแบบแกนหลายแบบ แลวน าไปทดสอบประสทธภาพสามารถตไขไดสงสด 5 ฟอง ในเวลา 1 นาท ตอมาไดน าใบพดมาใสทแกนกจะไดสงประดษฐ เปนพดลมมอถอไดอกอยางหนง นกเรยนคดตอไปทจะออกแบบใหมรปทรงทกะทดรด จะใหสภาพสตรไวใชแทนพด

7. ความสนใจสวนตว ตวอยางโครงงาน เรอง “การใชน ามนปาลมทดแทนน ามนเตา ในการใหความรอนในโรงไฟฟา

พลงความรอน” นกเรยน สนใจเกยวกบพลงงานและความรอน มความคดทจะหาสงทดแทนพลงงาน เมอไดศกษาเอกสารแผนพบของการไฟฟาฝายผลตเกยวกบการใช นามนเตาในโรงงานไฟฟาพลงความรอน เกดแนวคดวาจะใชน ามนปาลมแทนน ามนเตาไดหรอไม เพราะ น ามนปาลมเราสามารถปลกไดมากเทาทตองการ ไมท าลายชนบรรยากาศ ไมมสารพษในการเผาไหม ในการศกษาประสทธภาพของน ามนปาลมโดยการตมน าเปรยบเทยบกบการใชน ามนเตา พบวา น ามนปาลมใหความรอนททา ใหน าระเหยไดเปนไอหมด จงสามารถใชแทนน ามนเตาได ในการท างานมปญหาเกดขนหลายขนตอน เชน ตองใชน ามนกาด น ามนโซลา ผสมจงจดไฟตด นกเรยนไดแกปญหาไปตามขนตอนการทดลอง

8. รวมบทคดยอ หรอโครงงานอนทเคยมผท า ไว นกเรยนอาจน าโครงงานทผ อนท าไวแลวมาปรบปรงเปลยนใหมใหดขนกวาเดม หรอขยาย

ขอบเขตการศกษาคนควาใหกวางขวางขน เชน นกเรยนกลมหนงศกษาการคายน าของหอยแครง คนอนอาจประยกตวธการดงกลาวมาใชกบหอยขม หรอหอยชนดอนกได

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

104

9. การตงค าถามของคร ค าถามของครมสวนอยางมากทจะยวยใหนกเรยนคดโครงงานวทยาศาสตรได ในบทปฏบตการ

ทดลองทางวทยาศาสตร ในบทเรยนเมอนกเรยนเรยนจบไปแลว ครควรตงค าถามใหนกเรยนคดตอไป“ถาเปนอยางอนละ” “ถา .... ละ” เชน การทดลองเรอง น ายาสบฆาหนอน เมอการทดลองในบทเรยนจบแลว หากครตงค าถามวา“ถาเปนหนอนชนดอนละ” “ถาความเขมขนของน ายาสบตางกนละ” ผลจะเปนอยางไร หรอการทดลองเรองเซลไฟฟาจากมะนาว“ถาเปนผลไมชนดอนละ” “ถาเปนน าจากใบพชทมรสเปรยวละ” ผลจะเปนอยางไร แตกตางหรอเหมอนกน นกเรยนทสนใจสงสยกตองทดลองด

วธท าโครงงานวทยาศาสตร ขนตอนของการท า โครงงานวทยาศาสตร มดงน

1. ตงปญหา สมมตฐานเกยวกบปญหาเพอตอบค าถามของปญหานน 2. การก าหนดตวแปร ตวแปรตน หรอขอสงสย ผลทตามมาจากการสงสย คอตวแปร

ตาม และจะตองควบคมตวแปรใดบาง เพอใหขอมลนาเชอถอ คอตวแปรควบคม 3. ออกแบบทดลอง เปนการบอกความสมพนธระหวางตวแปรทงหมดใหเปนรปธรรม

ปฏบตไดจรงๆ นาเชอถอ จะใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใดบาง จะเกบรวบรวมขอมลอยางไร กลมควบคม กลมทดลอง เปนอยางไร ในบางครงตอไปคนควาวามผทดลองแลวหรอไม ผลเปนอยางไร นกเรยนจะทดลองตออยางไร มความสมพนธกนหรอไม

4. ทดลอง คอ การปฏบตจรง ซงจะตองทดลองหลาย ๆ ครงอยางนอยตอง 3 ครง เพอจะไดผลทนาเชอถอ แตการทดลองบางครง ผลการทดลองอาจขดแยงกน ตองเพมการทดลองใหมากขน เปน 5 ครง หรอ 10 ครง แลวจงใชวธเฉลยขอมล หรอเลอกครงทเปนไปไดมากเปนผลการทดลอง ขอมลทไดตองบนทกและน าเสนอทงหมด มใชเลอกเอาเฉพาะขอมลทเปนไปตามสมมตฐานเทานน หากครทปรกษาโครงงาน วทยาศาสตร ใหนกเรยนน าเสนอแตเฉพาะขอมลดงกลาวแลว จะเปนการผดพลาดอยางมาก เพราะอาจสรางเดกใหเปนคนทไมซอสตย ขาดเจตคตทดทางวทยาศาสตร

5. อภปรายผล น าขอมลทไดจากการทดลอง น ามาประเมนผลอภปรายโดยการศกษาจากเอกสารหลกฐานมาประกอบวามขอความแตกตางกนเพราะอะไร นกเรยนจะตองหาเหตผลหรอขอเสนอแนะใหได

6. น าเสนอ นกเรยนน าเสนอขอมล ความรใหมกระบวนการท างาน โดยการเขยนรายงานและจดบอรด แสดงโครงงานวทยาศาสตรทไดจดท า อาจารยทปรกษาควรตดตามการท างานของนกเรยนอยางใกลชด ใหค าปรกษา ใหก าลงใจ อ านวยความสะดวกในการจดหาอปกรณ ตลอดจนค านงถงความปลอดภยในการปฏบตงาน

ขนตอนการเรยนการสอนโดยใชโครงงานวทยาศาสตร 1. ครใหความรเกยวกบโครงงานวทยาศาสตร 2. นกเรยนน าหวขอเรอง/ปญหามาปรกษาคร 3. คร-นกเรยนวางแผนการท า โครงงานออกแบบทดลอง 4. นกเรยนปฏบตการทดลอง-ครตดตามการท างาน 5. นกเรยนสรปผล อภปรายผล

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

105

6. ประเมนผล 7. จดแสดงนทรรศการ ประยกตในการจดกจกรรมการเรยนร 1. ผสอนและผเรยนอภปรายปญหาตาง ๆ รวมกน และผเรยนเลอกปญหาทตนสนใจ 2. ผสอนชแจงท าความเขาใจถงวตถประสงคในการท าโครงงาน ความคาดหวง วธการและ

กระบวนการในการดาเนนการ 3. ผเรยนรวมกนศกษาหาความรในเรองทจะท าจากแหลงความรทหลากหลาย 4. ผเรยนรวมกนวางแผนการจดท าโครงงาน และเขยนโครงการเสนอผสอน 5. ผเรยนด าเนนการตามแผนงานทก าหนด 6. น าเสนอผลงานของผเรยนและรวมกนวพากษวจารณ และแลกเปลยนความคดเหน 7. ผเรยนปรบปรงผลงานและเขยนรายงาน 8. น าเสนอผลงานออกแสดงตอสาธารณชน 9. ผเรยนและผสอนรวมกนอภปรายแลกเปลยนประสบการณ และสรปผลการเรยนรทไดจาก

การทาโครงงาน 10. ผสอนวดและประเมนผลทงดานผลผลต เนอหาความร และกระบวนการ

ประโยชนของการเรยนรดวยโครงงาน

การเรยนรดวยโครงงานจะมประโยชนทหลากหลายทงตอครและนกเรยนในการทจะชวยสรางองคความร จากการคนความผลงานวจยเพมมากขนทรบรองวาการเรยนรดวยโครงงานจะท าใหนกเรยนมสวนรวมลดการขาดเรยน เพมทกษะในการเรยนรแบบรวมมอและชวยยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน (George Lucas Educational Foundation, 2001) ส าหรบนกเรยนแลว ประโยชนทไดจากการเรยนรดวยโครงงาน มดงน

1. เพมอตราการเขาเรยน เสรมสรางความเชอมนในตนเอง และพฒนาทศนคตเชงบวกตอการเรยนร (Thomas, 2000)

2. เมอเปรยบเทยบกบการจดการเรยนรแบบอนแลว ผลสมฤทธมคาเทากบหรอสงกวา หากผเรยนไดมสวนรบผดชอบในการท าโครงงาน (Boaler, 1997; SRI, 2000)

3. เปดโอกาสใหมการพฒนาทกษะทซบซอน เชน ทกษะการคดขนสง การแกปญหา การทางานแบบรวมมอและการสอสาร (SRI, 2000)

4. ใหโอกาสทเปดกวางตอการเรยนรในชนเรยน มการปรบใชกลวธเพอรองรบผเรยนทมความหลากหลายทางวฒนธรรม (Railsback, 2002)

การเรยนรดวยวธการแบบนจะเปนทนาสนใจสาหรบนกเรยนหลายๆ คนจากการทไดรบประสบการณตรง โดยจะไดรบบทบาทและใชพฤตกรรมของผทสวนเกยวของในเรองดงกลาวไมวาจะเปนการท าหนงสารคดเกยวกบอนรกษสภาพแวดลอมการออกแบบแผนพบทแนะน าแหลงทองเทยวทส าคญทางประวตศาสตรของทองถนหรอสรางงานน าเสนอเพอแสดงขอดขอเสยของการกอสรางหางสรรพสนคานกเรยนจะไดมสวนรวมในสงทเกดขนในโลกจรงๆ ทมความส าคญนอกชนเรยนประโยชนทไดส าหรบครทนอกจากจะเปนการพฒนาคณภาพดานวชาชพแลวยงชวยใหเกดการท างาน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

106

แบบรวมมอกบเพอนครดวยกนรวมทงโอกาสทจะไดสรางสมพนธทดกบนกเรยนดวย (Thomas, 2000) นอกจากนนยงมครอกมากทรสกยนดทไดคนพบรปแบบวธสอนทเหมาะสมกบความหลากหลายของนกเรยนดวยการเปดโอกาสในการเรยนรในชนเรยนยงพบอกวานกเรยนทจะไดประโยชนจากวธเรยนดวยโครงงานมกจะเปนนกเรยนทเรยนดวยวธการแบบเดมไมคอยไดผลดนก (SRI, 2000)

วธสอนนเปลยนแปลงการสอนในหองเรยนแบบเดมๆ อยางไรบาง โครงการพฒนาคณภาพวชาชพคร Intel® Teach to the Future (2003) ไดกลาวใน

งานน าเสนอเพอชแจงโครงการวาหองเรยนทครใชวธการจดการเรยนรดวยโครงงาน จะม 1) ค าถามทไมมค าตอบทถกตองค าตอบเดยว 2) มบรรยากาศทจะยอมรบขอผดพลาดและการเปลยนแปลง 3) นกเรยนมการตดสนใจโดยมกรอบแนวคด 4) นกเรยนไดออกแบบวธการทจะแกไขปญหา 5) นกเรยนมโอกาสทจะประเมนกจกรรมทท า 6) มการประเมนเปนกระบวนการตอเนอง 7) มผลผลตในขนสดทายและสามารถประเมนคณภาพได

ส าหรบนกเรยนทคนเคยกบวธจดการเรยนการสอนแบบเดมๆ จะพบวาไดมการเปลยนแปลงการท างานจากท าตามสงมาเปนการท างานทก าหนดเปาหมายดวยตนเอง จากการเนนความจ าและท างานซาๆ มาเปนการคนควา การบรณาการและการน าเสนอ จากการฟงและการตอบค าถามมาเปนการสอสารและมความรบผดชอบ จากความรเชงขอเทจจรงดานเนอหามาเปนความเขาใจกระบวนการ จากการรทฤษฎมาเปนการประยกตใช จากการตองพงพาครผสอนมาเปนการพงพาตนเอง (Intel, 2003) ครตองเผชญหนากบความทาทายอะไรบาง ครทน าการจดการเรยนรดวยโครงงานมาสชนเรยนจ าเปนจะตองน าเอากลวธการสอนใหมๆ มาใชเพอใหเกดความส าเรจ นอกจากน นกวชาการยงเหนดวยวาครควรปรบบทบาทจากผสอนหรอถกสอนมาเพอสอนมาเปนผชแนะหรอผจดประสบการณดานการเรยนรมากกวา การสอนโดยตรงทตองพงพาต าราเรยน การสอนแบบบรรยายและการสอบแบบเดมๆ อาจไมไดผลตามทคาดหากเทยบกบโลกแหงการเรยนรดวยโครงงานทเปดกวางและเชอมโยงกนหลายกลมสาระ และถงแมวาครจะท าหนาทเปนโคชใหค าแนะนาแนวทางมากกวาการบอกการสอน แตครเองกตองยอมรบขอบกพรองทอาจเกดขณะทนกเรยนพยายามท าโครงงานใหสาเรจ (Intel, 2003). ในขณะท าโครงงาน ตวครเองอาจพบวาตวเองกก าลงเรยนรไปพรอมๆ กบนกเรยนไดเชนเดยวกน สงทาทายทครตองเผชญ อาจรวมถง

1) การจดจ าถงสถานการณทอาจน ามาท าเปนโครงงานทด 2) ปญหาทอาจกอใหเกดโอกาสในการเรยนร 3) การรวมมอกบเพอนครเพอบรณาการขามกลมสาระ 4) การจดการกระบวนการเรยนร 5) การบรณาการเทคโนโลยอยางเหมาะสม 6) การพฒนาแนวทางในการประเมนตามสภาพจรง

ทจรงแลว ตวครเองกอาจตองเผชญกบความเสยงในการทจะเอาชนะความทาทายตงแตแรก การไดรบการสนบสนนจากฝายบรหารจะชวยท าใหการน าไปใชจรงมความยดหยนมากขน

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

107

เชน การก าหนดระยะเวลาหรอการวางแผนรวมกน และชวยใหโอกาสในการพฒนาคณภาพวชาชพแกคร

1) สมรรถนะของผเรยนจากการเรยนรแบบโครงงาน 2) ความสามารถในการสอสาร 3) ความสามารถในการคด 4) ความสามารถในการแกปญหา 5) ความสามารถในการใชทกษะชวต 6) ความสามารถในการใชเทคโนโลย 7) พฒนาทกษะทจ าเปนในศตวรรษท 21

ขณะท าโครงงานนกเรยนจะเกดการพฒนาทกษะทจ าเปนของศตวรรษท 21 ซงหลายทกษะเปนทตองการของผวาจางในตลาดแรงงาน เชน ความสามารถในการ

1) ท างานรวมกบผอนไดเปนอยางด 2) ท าการตดสนใจไดอยางรอบคอบ 3) มความคดรเรม 4) แกไขปญหาทซบซอนได 5) จดการกบตนเองได 6) สอสารไดอยางมประสทธภาพ

ทกษะทจาเปนในศตวรรษท 21 ครอบคลมทกษะดงตอไปน

1) ความรบผดชอบ และการปรบตว – ฝกความรบผดชอบตอตนเอง และมความยดหยนตอบรบทของสถานประกอบการและชมชน ก าหนดมาตรฐานและเปาหมายขนสงทงของตนเองและผอน และด าเนนการใหบรรลผลตามมาตรฐานและเปาหมายทก าหนด อดทนตออปสรรคทงปวง

2) ทกษะการสอสาร – เขาใจ จดการและสรางสรรควธการสอสารดวยการพด การเขยนและมลตมเดย ในรปแบบและบรบทตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ

3) ความคดสรางสรรคและความใฝรใฝเรยน - พฒนาไปใชและสอสารแนวคดใหมๆ ไปสผอน เปดกวางรบฟง ตอบสนองตอมมมองทหลากหลาย

4) การคดอยางมวจารณญาณและคดเปนระบบ – ฝกการแสดงเหตผล เพอแสดงความเขาใจและสรางทางเลอกทหลากหลาย และเขาใจการเชอมโยงระหวางกนอยางเปนระบบ

5) ทกษะการใชขอมลสารสนเทศและสอ – วเคราะห เขาถง จดการบรณาการ ประเมนผลและสรางสรรคขอมลสารสนเทศในรปแบบ และสอทหลากหลาย

6) ทกษะระหวางบคคลและทกษะการท างานรวมกน – แสดงใหเหนการท างานเปนทมและภาวะความเปนผน าการปรบตวตามบทบาทและความรบผดชอบทหลากหลาย การทางานอยางมคณภาพรวมกบผอน ฝกความเหนใจและเคารพในความคดเหนทแตกตาง

7) การระบก าหนด และแกปญหา – สามารถทจะก าหนดขอบเขตของปญหา วเคราะหและแกปญหาได

8) การก ากบตนเอง – ก ากบความตองการในการเรยนและความเขาใจของตนเอง ใชแหลงเรยนรทเหมาะสม ถายทอดสงทเรยนรสผอนได

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

108

9) ความรบผดชอบตอสงคม – แสดงความใสใจและรบผดชอบตอประโยชนของสงคมสวนใหญ แสดงพฤตกรรมทเหมาะสมตอบคคล สถานทและบรบทของสงคม

แนวทางจดการเรยนรในศตวรรษท 21

109

แหลงอางอง http://journal.feu.ac.th/pdf/v6i2t4a12.pdf {._. วจารณ พานช. (2555). วถการสรางการเรยนรเพอศษย. (พมพครงต 3). วจารณ พานช. วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท ๒๑.-- กรงเทพฯ : มลนธสดศร-สฤษดวงศ, ๒๕๕๕. ๔๑๖ หนา. ๑. การเรยนร. I. ชอเรอง. http://teacherweekly.wordpress.com/2013/09/25/21st-century-support-systems/ http://www.ipesp.ac.th/learning/websatiti/chapter6/unit6_1_4.html http://www.krutermsak.in.th/index.php/2013-02-14-03-15-32/2-uncategorised/15-2013-02-22-05-58-53 http://www.afaps.ac.th/~edbsci/pdf/km/pys3_pbl.pdf http://www.suplopburi.net/bussiness-M.S.5/project3.html

69

หนวยปฏบตการท 1 การรจกชมชน ถนฐาน ภมล าเนา

ตารางท 1 การจดท าคลงทะเบยนแหลงเรยนรและอาชพ

ชอแหลงจดประสบการณ ชออาชพทเกยวของ ขอมลลกษณะงาน พนฐานความร

ต าแหนงและทตง ชอแหลงเรยนร ขอมลแหลงเรยนร ชอแหลงเรยนร ขอมลแหลงเรยนร ชอแหลงเรยนร ขอมลแหลงเรยนร คณลกษณะส าคญ

ดานกายภาพ ดานชวภาพ ดานวถชมชน

70

ตารางท 2 การวางแผนจดโปรแกรมการเรยนในรายวชาเพมเตม

ระดบชน กลมอาชพ สาขาศกษาตอ สถาบนศกษาตอ รหสวชา รายวชา หนวยกต สาระส าคญ / ผลการเรยนร

71

ตารางท 3 การวเคราะหสดสวนเวลา คะแนน และประเภทของตวชวดมาตรฐานรายวชา ระดบชน / รหสวชา / รายวชา / หนวยกต / คาบเวลารวม / คาบเวลาคงเหลอหลงหกคาบแจงโครงการสอน คาบการสอบกลางภาคและปลายภาคเรยน

ชอหนวยการเรยนรและ คาบเวลา ชอหนวยบรณาการ พฤตกรรมคาดหวง

ตวชวดมาตรฐานรายวชา แตละหนวย psychomotor domain affective domain ของตวชวดทไมบรณาการ

เวลาตวชวด พฤตกรรมคาดหวงดานความร คาบเวลา คะแนน พฤตกรรมคาดหวงดานการปฏบต พฤตกรรมคาดหวงดานจตพสย

รวมคาบเวลา/คะแนน รวมคาบเวลาคงเหลอ/คะแนน

Cognitive domain

ดานความรความสามารถ ดานทกษะกระบวนการ

คะแนนคาบเวลา

72

ตารางท 4 การจดท าหนวยจดประสบการณระดบชนและหนวยเรยนรบรณาการ

ชอหนวยจดประสบการณ

ชอหนวยเรยนรบรณาการ กจกรรมการเรยนร คาบเวลา ระดบชน สาระส าคญ ชอคณลกษณะ ชอสมรรถนะ รหสวชา ชอรายวชา ตวชวดมาตรฐานรายวชา คะแนนตวชวด ผสอน

ทมากอนการบรณาการหนวยเรยนรบรณาการ

73

ตารางท 5 การวางแผนการจดตารางสอนคาบเรยนปกต และคาบเรยนรบรณาการ

รหสวชา พฤตกรรมคาดหวง คาบเวลา ระดบชน/หอง วน/คาบท ผสอน ชอหนวยเรยนรบรณาการ คาบเวลา ระดบชน/หอง วน/คาบท คณะผสอน รหสวชา พฤตกรรมคาดหวง

ของตวชวดมาตรฐานรายวชา ของตวชวดมาตรฐานรายวชา

ตารางสอนหองเรยนปกต ตารางสอนหองเรยนรวม

74

หนวยปฏบตการท 2 การสรางแรงบนดาลใจใฝอยากร ตารางท 6 การจดท าใบความร และเตรยมแหลงสาระความรใหนกเรยนสบคน รวบรวมความร ระดบชน / รหสวชา / ชอรายวชา

ชอหนวยจดประสบการณ บรรณานกรม แหลงอางอง ใบความร-สาระเนอหาความรตาม

ชอหนวยการเรยนร-ผสอน ใชสบคน รวบรวมความร สถานการณ และ พฤตกรรมความหวงของตวชวดมาตรฐานรายวชา

และตวชวดมาตรฐานรายวชา

75

ตารางท 7 แผนการจดกจกรรมการเรยนรภาคทฤษฎความรในหองเรยน (ดานพทธพสย) ชอหนวยการเรยนร / เรอง / จ านวนคาบเวลาเรยน รหสวชา / รายวชา / ระดบชน / โปรแกรมการเรยน / ผสอน

สาระส าคญ ระดบขนพฤตกรรมดานความร ระบวธการเรยนร เนอหาสาระ เทคนควธการเรยนรชอมาตรฐานการเรยนร ของตวชวดมาตรฐานรายวชา (แบบสบคนน ามาสรปในหอง) ตวชวดมาตรฐานรายวชาดานความร (ขนตอนและกระบวนการ) เทคโนโลย สอ อปกรณ เทคโนโลย สอ แหลงเรยนร

(แบบเรยนรกบครในหอง) การสอนของคร ใชเรยนรและสบคนของนกเรยน

การสนบสนนการจดการเรยนร

76

ตารางท 8 แผนการจดกจกรรมการเตรยมส ารวจ การส ารวจ และรายงานผลการส ารวจ ในหนวยจดประสบการณ ชอหนวยจดประสบการณ / จ านวนคาบเวลาเรยน ระดบชน / รายชอคณะครผสอน

ชอแหลงเรยนร ชออาชพ ใบกจกรรมมอบหมายงานท 1 รหสวชา ค าถามอยากรของครผสอนรายวชาขอมลสาระส าคญ ชแจงขนตอนเตรยมการส ารวจ ขนการลงมอส ารวจ ผสอนรายวชา ในแตละแหลงเรยนรทเกยวของกบ

และขนรายงานค าถามอยากร พรอมแนบหลกฐานอางอง สถานการณของตวชวดมาตรฐานรายวชา

77

ตารางท 9 แบบรายงานผลการจดประสบการณ ใบกจกรรมท 1 การเตรยมส ารวจ และการส ารวจหนวยจดประสบการณ ชอหนวยจดประสบการณ / ระดบชน นกเรยนกลมท / รายชอนกเรยน

ชอแหลงเรยนร ชน/หอง เลขท/ชอนกเรยน วธการเตรยมความรกอนไปส ารวจ ค าถามอยากร สมมตฐานค าตอบ หลกฐานอางอง วธการไปส ารวจตงเปาหมายส ารวจแหลงเรยนรอะไร จากการใชประสบการณเดม ขอคดทไดจากการไปพบเหน

78

ตารางท 10 แผนการจดกจกรรมอภปรายกลม เพอตงสมมตฐานค าตอบ ในหนวยจดประสบการณ ชอหนวยจดประสบการณ / จ านวนคาบเวลาเรยน ระดบชน / รายชอคณะครผสอน

ชอหนวยเรยนรบรณาการ รหสวชา สาระส าคญรายวชา กระทท ใบกจกรรมมอบหมายงานท 2หนวยท ชอผสอน ชอกระททแทนสาระส าคญรายวชา ชแจงขนตอนการอภปรายแลกเปลยนค าถามอยากรและตงสมมตฐานค าตอบ

ชแจงขนตอนการอภปรายกระท เพอจดกลมค าถามอยากร จดท าแผนผงการสบคน และการรายงานผล

79

ตารางท 11 แผนผงการเรยนร เพอการสบคนทฤษฎความรพสจนสมมตฐานค าตอบ ในหนวยจดประสบการณของคณะคร ชอหนวยจดประสบการณ / จ านวนคาบเวลาเรยน ระดบชน

ชอหนวยเรยนรบรณาการ รหสวชา ชอผสอน ชอกระท ค าถามอยากร สมมตฐานค าตอบ บรรณานกรมและการอางอง แหลงสบคนหนวยท (สาระส าคญ) (หวเรองตามตวชวด) ใบความรท

80

ตารางท 12 แบบรายงานผลการอภปรายกลม ใบกจกรรมท 2 สมมตฐานค าตอบของค าถามอยากร และแผนผงการเรยนรของนกเรยน ชอหนวยจดประสบการณ / ระดบชน นกเรยนกลมท / รายชอนกเรยน

ชอหนวยเรยนรบรณาการ กระทท ค าถามอยากร สมมตฐานค าตอบทเปนไปได รหสวชาหนวยท ชอกระท ทสอดคลองกบกระท จากการอภปรายเหตผลในกลม ชอผสอน ชน/หอง เลขท/ชอนกเรยน การแบงงานในกลมและวธการท างาน

ขอคดทไดจากการท างานกลม

ขอมลกลมนกเรยนประกอบการตดตามความกาวหนาการเรยนร

81

ตารางท 13 แผนการจดกจกรรมมอบหมายงานสบคนทฤษฎความรพสจนสมมตฐานค าตอบ ในหนวยเรยนรบรณาการ ชอหนวยเรยนรบรณาการ / จ านวนคาบเวลาเรยน ระดบชน / รายชอคณะครผสอน

ชอหนวยเรยนรบรณาการ รหสวชา ระดบขนพฤตกรรม เอกสารประกอบใบกจกรรม ใบกจกรรมมอบหมายการท างานท 3หนวยท ชอผสอน ดานพทธพสย ใบความรท / บรรรานกรม / สอ ชแจงการวางแผนสบคนทฤษฎความรพสจนสมมตฐานค าตอบ

82

ตารางท 14 แบบรายงานการจดประสบการณการสบคน รวบรวมความร ใบกจกรรมท 3 ชอหนวยเรยนรบรณาการ / หนวยท นกเรยนกลมท, ชน/หอง, รหสนกเรยน/รายชอนกเรยน

รหสวชา ค าถามอยากร สมมตฐานค าตอบ บรรณานกรม สถานทสบคน วน เวลา ใชสบคน หลกฐานอางอง และขอคดเหนชอผสอน (หวเรองตามตวชวด) ทฤษฎความรตามบรรณานกรม ขอพสจนค าตอบของสมมตฐาน น าไปใชประโยชนเรองอะไร

ผลการสบคน

83

ตารางท 15 แผนการจดกจกรรมวดผลประเมนผลการเรยนรภาคทฤษฎความร ชอหนวยเรยนรบรณาการ / จ านวนคาบเวลาเรยน ชน/หอง, รหสนกเรยน, ชอนกเรยน/สกล

ชแจงกจกรรมวดผลประเมนผลความร

รหสนกเรยน / ชอ-สกล / ชน/หองรหสวชา ชอรายวชา

ระดบขนพฤตกรรมของตวชวดดานพทธพสย รายงานความรตามระดบขนพฤตกรรมดานความร วธอน (ระบ)(ค าถามอยากร) เตม ได ขอพสจนสมมตฐานค าตอบ

การวดผลประเมนผลการเรยนรภาคทฤษฎความร ดานพทธพสย (คะแนนเกบภาคทฤษฎความร)คะแนน

84

ตารางท 16 บนทกผลการวดผลประเมนผลดานทฤษฎความรเปนรายวชา รหสวชา / รายวชา / หนวยกต / ระดบชน / โปรแกรมการเรยน / ผสอน

รหสนกเรยน รายชอนกเรยน/สกล ชอมาตรฐานชอตวชวด ประเดนชวยเหลอพฒนา ผลคณภาพการพฒนา

คะแนน

บนทกวจยคณภาพ

85

ตารางท 17 แผนการจดกจกรรมการจดท า Project-Based Learning: PBL ในหนวยเรยนรบรณาการ ชอหนวยเรยนรบรณาการ / จ านวนคาบเวลาเรยน ระดบชน

ขนตอนการท า Project-Based Learning มอบหมายการท ากจกรรมแตละขนตอน รหสวชา/ชอผสอน ระดบขนพฤตกรรมดานทกษะพสย และ จตพสย ใบกจกรรมมอบหมายงานเพมเตมของตวชวด ชอคณลกษณะ ชอสมรรถนะขนท ำควำมเขำใจ การเรยนรแบบโครงงานขนตอนท 1 เลอกเรองทนาสนใจ ผเรยนจะตองเลอกเรองทเขาสนใจโดยครจะตองเปนผกระตน หรอจดกจกรรมเราใหผเรยนคดเรองทจะท าไดมาจากปญหาค าถาม หรอความอยากร อยากเหน หวขอโครงงาน ควรเปนเรองทเฉพาะเจาะจงและชดเจนวาท าอะไร ควรเนนเรองทอยใกลตวและเกดประโยชนขนตอนท 2 เตรยมไปหาแหลงเรยนร ผสอนจะตองจดเตรยมแหลงความรทจะตองใชคนควาหาค าตอบจากเรองทเขาสนใจและสงสย ไดมองเหนชองทางทจะใชแหลงความรนนอยางไรบาง และสามารถก าหนดแนวทางกวาง ๆ ไดวาจะท าอะไร ท าอยางไร ใชทรพยากรอะไร เพออะไรขนตอนท 3 เขาสการวางแผนกอน ผเรยนวางแผนในการท างาน ท าอะไรกอนหลง โดยการสรางแผนทความคด แลวน ามาจดท าเคาโครงของโครงงาน ก าหนดเปนหวขอตาง ๆ ไดแก ชอโครงงาน ชอผจดท าโครงงาน ชอทปรกษาโครงงาน ระยะเวลาด าเนนงาน เหตผลทจดท าโครงานวตถประสงคของการจดท า ขนตอนการด าเนนงาน ผลทคาดวาจะไดรบ และแหลงความรทใชในการศกษาคนควา

ใบกจกรรมท 5 มอบหมายการท างานระดบตวชวดมาตรฐานรายวชา ใบกจกรรมท 4 มอบหมายการท างานระดบหนวยเรยนรบรณาการ

86

ตารางท 17 แผนการจดกจกรรมการจดท า Project-Based Learning: PBL ในหนวยเรยนรบรณาการ (ตอ) ชอหนวยเรยนรบรณาการ / จ านวนคาบเวลาเรยน ระดบชน

ขนตอนการท า Project-Based Learning มอบหมายการท ากจกรรมแตละขนตอน รหสวชา/ชอผสอน ระดบขนพฤตกรรมดานทกษะพสย และ จตพสย ใบกจกรรมมอบหมายงานเพมเตมของตวชวด ชอคณลกษณะ ชอสมรรถนะขนตอนท 4 ท าตามขนตอนอยางสนกสนาน ผเรยนด าเนนการตามขนตอนทวางไวครดแลและแนะน า มการจดบนทกขอมลตามขนตอนเปนระยะวาท าอะไร ท าอยางไรไดผลอยางไร เมอมปญหาหรออปสรรคไดแกไขอยางไรขนตอนท 5 เขยนรายงานอยางมนใจ ผเรยนเขยนบทน า เอกสารทเกยวของการด าเนนการศกษา ผลการศกษา สรป และขอเสนอแนะ รวมทงภาคผนวกขนตอนท 6 น าเสนองานไดอยางเหมาะสม ผเรยนน าผลการด าเนนงาน เนนความคดรเรม สรางสรรค ความรบผดชอบเปนเอกสาร รายงาน ชนงาน แบบจ าลอง และน าเสนอในรปแบบทหลากหลาย เชนการจดนทรรศการ การแสดง การสาธต การบรรยาย การจดท าสอสงพมพ การจดท าสอมลตมเดย

ใบกจกรรมท 4 มอบหมายการท างานระดบหนวยเรยนรบรณาการ ใบกจกรรมท 5 มอบหมายการท างานระดบตวชวดมาตรฐานรายวชา

87

ตารางท 18 แบบรายงานการจดประสบการณของนกเรยนแบบกลม และรายบคคล ในการท า Project-Based รหสนกเรยน/ชอ-สกล, ชน/หอง

ปญหาหรอประเดนทพบ รหสวชาและทฤษฎความรทเกยวของ ยกรางการเขยนรายงาน KM และวธการน าเสนอผลงานในหนวยจดประสบการณ และแหลงอางอง เคาโครง และขนตอน บนทกผลการเรยนร และผลตามขนตอบ ปญหา อปสรรค และวธแกปญหา ขอคดจากการท าผลงาน

ชอเรองทปรกษาโครงงานระยะเวลาเหตผลการจดท าตามชอเรองวตถประสงคการจดท าสมมตฐานผลทคาดวาจะไดรบแหลงความรทใชศกษาคนควาขนตอนด าเนนงาน ไดแก

เคาโครง และการวางแผนการท างาน

88

ตารางท 19 แบบประเมนระดบขนพฤตกรรมดานทกษะพสย จตพสย คณลกษณะ และสมรรถนะ การจดกจกรรม Project-Based Learning ในหนวยเรยนรบรณาการ ของนกเรยน

ชอหนวยเรยนรบรณาการ/หนวยท รหสนกเรยน, ชอ-สกล, ชน/หอง

รหสวชาชอผลงาน ความคด ใชทฤษฎ การผลต สรางงาน รวมระดบ ชอคณลกษณะ/ชอสมรรถนะ 1 2 3 4 5 เกณฑการประเมน

สรางสรรคบรณาการ เปนมตร อาชพ คะแนน ชอขนพฤตกรรม ขอคนพบค าตอบ คะแนน ชอขนพฤตกรรม ขอคนพบค าตอบ คะแนน

การประเมนระดบขนพฤตกรรมตามตวชวดมาตรฐานรายวชา การประเมนระดบขนพฤตกรรมดานการด ารงชวตการประเมนผลคณภาพผลงานระดบขนพฤตกรรมดานทกษะพสย ระดบขนพฤตกรรมดานจตพสย

89

การประเมนผลคณภาพผลงาน

1. ความคดเชงสรางสรรค พฒนาตอยอด หรอสรางนวตกรรม ทตอบประโยชนเพอสงคม และการใชงานไดจรง ระดบ 5 พฒนาตอยอด หรอเกดนวตกรรม และใชงานไดจรงตอประโยชนของสงคม ระดบ 4 พฒนาตอยอด หรอเกดนวตกรรม แตยงพบขอบกพรองของการใชงานเพอประโยชนตอสงคม ระดบ 3 ผลงาน ผลตและพฒนาตามแบบทมอยแลว แตไดแกขอบกพรองใหดขน ระดบ 2 ผลงาน ผลตและพฒนาตามแบบทมอยแลว แตยงพบขอบกพรองอย ระดบ 1 ผลงาน ผลตและพฒนาไมตอบประโยชนทใชงานไดเพอสงคม

2. ขนตอนการผลตใชทฤษฎความรตามตวชวดมาตรฐานรายวชาไดอยางบรณาการ ระดบ 5 ผลงานอางองทฤษฎความรไดอยางชดเจน ตงแต 5 วชาขนไป ระดบ 4 ผลงานอางองทฤษฎความรไมชดเจน ในบางรายวชา ระดบ 3 ผลงานอางองทฤษฎความรไมชดเจน ระดบ 2 ผลงานอางองทฤษฎความรไมสอดคลองกบผลงาน ระดบ 1 ผลงานไมมการอางองการใชทฤษฎความรจากรายวชา

3. วสด และวธการผลตเหมาะสมและเปนมตรกบธรรมชาตและสงแวดลอม ระดบ 5 ระบอางองทมาไดสอดคลองกบทฤษฎความรไดชดเจน ระดบ 4 ระบอางองทมาไดสอดคลองกบทฤษฎความรไดชดเจนเพยงบางสวน ระดบ 3 ระบอางองทมาทฤษฎความรสบสนและไมชดเจน ระดบ 2 ไมไดระบอางองทมาของทฤษฎความรและยงมองเหนผลกระทบ ระดบ 1 ไมไดระบอางองทมาของทฤษฎความรและมองเหนผลกระทบ

90

4. การน าเสนอเผยแพรการใชงานน าไปสชองทางการสรางงาน และพฒนาอาชพ ระดบ 5 น าเสนอสอสารไดดอยางหลากหลาย และระบมองเหนการสรางงาน และอาชพ ระดบ 4 น าเสนอสอสารไดดอยางหลากหลาย แตไมระบการพฒนางานและอาชพ. ระดบ 3 น าเสนอสอสารสบสน ถงแมนจะระบการพฒนางานและอาชพ ระดบ 2 น าเสนอสอสารสบสน และมองเหนการพฒนางานและอาชพไมชด ระดบ 1 น าเสนอสอสารสบสน และไมระบการพฒนางานและอาชพ

แนวทางการประเมนระดบขนพฤตกรรมดานทกษะพสยแตละระดบพฤตกรรม ตามตวชวดมาตรฐานรายวชา ระดบ 5 การปฏบตโดยอตโนมตเปนธรรมชาต (Naturalization) พฤตกรรมแสดงออก ไดแก

ระดบ 4 การปฏบตอยางตอเนองและผสมผสาน (Articulation) พฤตกรรมแสดงออก ไดแก ระดบ 3 การปฏบตไดถกตองแมนย า (Precision) พฤตกรรมแสดงออก ไดแก

ระดบ 2 การปฏบตไดโดยล าพง (Manipulation) พฤตกรรมแสดงออก ไดแก ระดบ 1 การเลยนแบบ (Imitation) พฤตกรรมแสดงออก ไดแก

แนวทางการประเมนระดบขนพฤตกรรมดานจตพสยพสย ตามตวชวดมาตรฐานรายวชา ระดบ 5 การสรางลกษณะนสยตามคานยมทยดถอ พฤตกรรมแสดงออก ไดแก ระดบ 4 การจดระบบ พฤตกรรมแสดงออก ไดแก ระดบ 3 สรางคานยม พฤตกรรมแสดงออก ไดแก ระดบ 2 การตอบสนอง พฤตกรรมแสดงออก ไดแก

ระดบ 1 การรบร พฤตกรรมแสดงออก ไดแก

91

ตารางท 20 แบบประเมนระดบขนพฤตกรรมดานทกษะพสย จตพสย คณลกษณะ และสมรรถนะ การจดกจกรรม Project-Based Learning ในหนวยเรยนรบรณาการ ของคณะคร

ชอหนวยเรยนรบรณาการ/หนวยท

รหสนกเรยน ชอ-สกล นกเรยน รหสวชา ชอครผสอนชอระดบขนพฤตกรรม ชอระดบขนพฤตกรรม ชอคณลกษณะ/ชอสมรรถนะ 1 2 3 4

เตม ได ดานทกษะพสย เตม ได ดานจตพสย เตม ได

การประเมนระดบขนพฤตกรรมดานการด ารงชวตคณภาพผลงานคะแนน คะแนน คะแนน

การประเมนระดบขนพฤตกรรมตามตวชวดมาตรฐานรายวชา

92

แบบฟอรมการประมวลความงดงามทางจรยธรรมในศตวรรษท 21 ตารางท 21 แผนการจดกจกรรมพฒนาผเรยนตามหลกสตร และเสรมหลกสตร ชอกจกรรมพฒนาผเรยน / จ านวนคาบเวลาเรยน ชอผสอน

ใบกจกรรมท 6 มอบหมายการท ากจกรรมแตละขนตอน ชอคณลกษณะ ชอสมรรถนะขนชแจง ท าความเขาใจขอตกลงการท ากจกรรมขนตอนท 1 เลอกปญหาและก าหนดเรองทสนใจขนตอนท 2 เตรยมขอมลและแหลงเรยนรขนตอนท 3 เขาสการวางแผนขนตอนท 4 ท าตามขนตอนขนตอนท 5 เขยนรายงานขนตอนท 6 น าเสนองานอยางเหมาะสม

93

ตารางท 22 แบบประเมนระดบขนพฤตกรรมดานคณลกษณะ และสมรรถนะ ชอกจกรรมพฒนาผเรยน รหสนกเรยน, ชอ-สกล, ชน/หอง, เวลาเขารวมกจกรรม

บนทกผลการปฏบตกจกรรมชอคณลกษณะ/ชอสมรรถนะ 5 4 3 2 1 เกณฑการประเมน

1. สถานการณของปญหา หรอเรองทปฏบตกจกรรม

2. ความรทใชในการปฏบตกจกรรม และแหลงอางอง

3. ขนตอนทใชปฏบตกจกรรม และผลการปฏบตตามขนตอน

4. ความรสกทไดจากการปฏบตกจกรรม

การประเมนระดบขนพฤตกรรมดานการด ารงชวต