ค ำน ำ

รายงานวเคราะหสถานการณกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 เปนรายงานสถานการณทส านกงานสถตจงหวดในกลมจงหวดฯ ไดจดท าขนเพอรวบรวมและประมวลผลขอมลสถตทนาสนใจตางๆ ทเกยวของกบแผนยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวด ระยะ 4 ป และวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนากลมจงหวดดงกลาว ดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทมศกยภาพ (Product Champion)/ประเดนปญหาทสนใจ (Critical Issue) หวงโซคณคา (Value Chain) และการว เคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญ ทจะน าไปสการก าหนดปจจยสความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศตามประเดนตางๆ

ส านกงานสถตจงหวดในกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 ไดด าเนนการวเคราะหขอมลสถานการณแนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนากลมจงหวดใน 1 ประเดน ทเกยวของกบยทธศาสตรท 3 ยกระดบการพฒนาการคาการลงทน มงเนนอตสาหกรรมสขภาพ อตสาหกรรมการจดประชมและนทรรศการ (MICE) อตสาหกรรมบรการการศกษา และอตสาหกรรมเกษตรแปรรป เพอรองรบการทองเทยวและการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)

โอกาสน ส านกงานสถตจงหวดในกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 ขอขอบคณคณะกรรมการสถตระดบกลมจงหวด และหนวยงานตางๆ ทไดอนเคราะหขอมล ซงเปนผลท าใหการวเคราะหขอมลสถานการณแนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนา กลมจงหวดส าเรจลลวงไปดวยด และหวงเปนอยางยงวารายงานฉบบนจะเปนประโยชนตอผบรหารในพนท และผสนใจ

1

สถานการณ แนวโนม และยทธศาสตรทส าคญของ

กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1

(เชยงใหม ล าปาง ล าพน แมฮองสอน)

แผนพฒนากลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 ระยะ 4 ป (ป พ.ศ. 2558 - 2561) ทไดก าหนดวสยทศน ประเดนยทธศาสตร และเปาประสงค เพอก าหนด ทศทางการพฒนาจงหวด ดงน

วสยทศน : “ศนยกลางการทองเทยว การคา การลงทนสสากล โดดเดนวฒนธรรม ลานนา สงคมนาอยทกถน”

ประเดนยทธศาสตร

ยทธศาสตรท 1 สงเสรมการฟ นฟ และอน รก ษแบบองค รวม เพ อสรางสรรคบรรยากาศทสวยงาม มเสนห

ยทธศาสตรท 2 สงเสรมการสรางสรรคสนคาและบรการใหโดดเดนและ มคณคา มงเนนผลตภณฑเพอสขภาพ หตถสรางสรรค ศลปวฒนธรรม การทองเทยว

ยทธศาสตรท 3 ยกระดบการพฒนาการคาการลงทน มงเนนอตสาหกรรมสขภาพ อตสาหกรรมการจดประชมและนทรรศการ (MICE) อตสาหกรรมบรการการศกษา และอตสาหกรรมเกษตรแปรรป เพอรองรบการทองเทยวและการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)

2

ขอมลทวไป

กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 ประกอบดวย 4 จงหวดคอ เชยงใหม ล าปาง ล าพน และแมฮองสอน มพนทประมาณ 49,828.163 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 31,142,602 ไร จ าแนกเปนพนทภเขาและทราบเชงเขา รอยละ 71 พนทท าการเกษตร รอยละ 10 และพนทอยอาศยรอยละ 19 ของพนททงหมดขนาดเศรษฐกจของกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 มขนาดเศรษฐกจคอนขางเลก แตมการกระจายตวอยางสมดลระหวางภาคอตสาหกรรม เกษตรกรรม การคาและการบรการ โดยมลคาเพมสวนใหญจะอยในภาคอตสาหกรรม การทองเทยวและบรการ แตภาคการเกษตรซงเปนอาชพของประชากรสวนใหญยงมมลคาเพมคอนขางต า รายไดของการทองเทยวสวนใหญยงคงมาจาก นกทองเทยวภายในประเทศ ซงมการชะลอตวตามปจจยลบทงในและตางประเทศ แตกมโอกาสเพมมากขนในอนาคตจากการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

แผนภาพท 1 เสนทางเขาสกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน

3

ภาพรวมภาวะเศรษฐกจกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1

กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 เปนทตงของแหลงทองเทยวทมชอเสยงทงในระดบชาตและนานาชาตและเปนศนยกลางการทองเทยวทเชอมโยงไปยงกลมประเทศอนภมภาคลมแมน าโขงปจจยดงดดการทองเทยวภาคเหนอตอนบน 1 ไดแกจดเดนดานแหลงทองเทยวธรรมชาตอทยานแหงชาต ปาเขา ศลปวฒนธรรม และความเปนมตรไมตรของคนในพนท

กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 มรายไดและจ านวนนกทองเทยวสงสดเมอเทยบกบกลมจงหวดภาคเหนอตอนบนทงหมด ในป 2553 ภาคเหนอตอนบนทงหมดมรายไดจากการทองเทยวประมาณ 59 ลานบาทตอป รายไดจากการทองเทยวภาคเหนอตอนบน 1 มรายไดประมาณ 42.2 ลานบาท คดเปนประมาณรอยละ 71 ทงน จงหวดทองเทยวหลกทสรางรายได จากการทองเทยวสงในกลมภาคเหนอตอนบน 1 ไดแก เชยงใหมรอยละ 67 รองลงมาไดแก ล าปางรอยละ 2 และแมฮองสอนรอยละ 1.7

แนวโนมรปแบบการทองเทยว คอ การทองเทยวเชงสขภาพและสปาของกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 ทสรางมลคาเพมในจงหวดเชยงใหมถง 40.93 ลานบาทตอป และมสดสวนมลคาเพมตอการจางงานเทากบ 89,620 บาทตอคนตอปหรอ 7,468 บาท ตอคนตอเดอน ซ งสรางรายไดมากกวารอยละ 83.60 จากผมาทองเทยวในเชยงใหมทงชาวไทยและตางชาตอก 16.4 เปนรายไดมาจากการใหบรการแกผอยอาศยในทองถน ซงจะเหนไดวาธรกจนสรางอาชพและรายไดใหแกชมชน

4

ตารางท 1 รายไดจากการทองเทยว ป พ.ศ. 2552 - 2555 หนวย : ลานบาท

รายไดจากการทองเทยว

2552 2553 2554 2555

ทวประเทศ 716,105 904,376 1,109,348 1,349,793 ชาวไทย 264,781 402,574 483,225 588,865 ชาวตางประเทศ 451,324 501,802 626,124 760,928 ภาคเหนอตอนบน 1 36,385 43,318 47,036 59,543 ชาวไทย 21,560 23,648 26,870 36,636 ชาวตางประเทศ 14,825 19,670 20,166 22,908

ทมา : กรมการทองเทยว

รายไดจากการทองเทยวของกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 ไดมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ในป 2552 มรายได 36,385 ลานบาท โดยเปนรายไดจากนกทองเทยวชาวไทย 21,560 ลานบาท หรอคดเปน รอยละ 61.53 ซงในป 2555 มรายไดเพมขนเปน 59,543 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 63.65 โดยเปนรายไดจากนกทองเทยวชาวไทยรอยละ 61.53

จากขอมลศกษาขางตน ท าใหเหนวาการทองเทยวเปนรายไดหลกทส าคญทางเศรษฐกจของกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 ดงนน กลมจงหวดฯ จงเลอก “การทองเทยวเชงนเวศและวฒนธรรมลานนา” เปนผลตภณฑทส าคญทางเศรษฐกจของกลมจงหวด ซงสอดคลองกบยทธศาสตรท 2

ซงในประเดนยทธศาสตรท 2 อยในมตดานเศรษฐกจดานการทองเทยวทม 2 เปาประสงคของประเดนยทธศาสตร คอเปนศนยกลางการทองเทยวของภมภาค สามารถเพมรายไดจากการขยายตลาดนกทองเทยว รวมทงสนคาและบรการทองเทยวไดอยางยงยน และ เปนแหลงผลตอาหารปลอดภยทไดมาตรฐานและมมลคาเพมและ มความมนคงทางอาหาร

5

กลยทธทส าคญของยทธศาสตรท 2 ประกอบไปดวย 1. สรางบรรยากาศกระตน ใหเกดการพฒนาสนคาและบรการอยาง

สรางสรรค 2. สงเสรมการพฒนาผลตภณฑใหมคณคาและมลคาเพม 3. การสรางโอกาสและชองทางการตลาดเชงรกทงในและตางประเทศ

ตวชวดทส าคญของยทธศาสตรท 2 ทเกยวกบการทองเทยว ประกอบไปดวย

1. รายไดการทองเทยวเพมขนเปน 70,000 ลานบาทป 2. อตราการขยายตวรายไดจากการทองเทยว เพมขนรอยละ 25

ทงน กลยทธ/แนวทางการพฒนาฯ สอดคลองกบหวงโซคณคา (Value Chain) และปจจยสความส าเรจ ดงแผนภาพท 2

6

แผนภาพท 2 หวงโซคณคา “การทองเทยว”

วางยทธศาสตร/แผนการทองเทยว

พฒนาระบบบรหารจดการการทองเทยว

พฒนาศกยภาพมคคเทศน และ

บคลากร

พฒนาปจจยพนฐานดาน

ทองเทยว/ทรพยากร

พฒนาแหลงและกจกรรมทองเทยว

พฒนาธรกจบรการการทองเทยว

พฒนาการตลาดและ

ประชาสมพนธ

7.1 ประชา สมพนธสรางภาพลกษณ

6.1 การดแลการพฒนามาตรฐาน โรงแรมและทพกของกลมจงหวด

6.3

5.1 สรางสรรคกจกรรมการทองเทยวรปแบบใหม ๆใหสอดคลองกบความสนใจ

4.1 การรวบรวมและจดท าขอมลสารสนเทศเพอการทองเทยว

3.1 พฒนาศกยภาพแรงงานวชาชพ และบคลากรดานการทองเทยว

2.1 การรวบรวมและจดท าขอมลสารสนเทศเพอการทองเทยว

1.1 ศกษาแนวทางการพฒนาทองเทยวของประเทศตนแบบคแขง 6.2 พฒนา

มาตรฐานสนคาของฝาก และของทระลกของกลมจงหวด

2.2 ก าหนดขดความ สามารถในการรองรบนกทองเทยว

5.2 การพฒนาแหลงทองเทยวอยางยงยน

4.2 การจดการคณภาพสงแวดลอมเพอการทองเทยวทยงยน

6.5 สนบสนนธรกจการจดประชม (MICE)

6.4 พฒนามาตรฐานธรกจบรการทเกยวเนองกบการทองเทยว

6.3 พฒนามาตรฐานธรกจน าเทยว

5.3 พฒนาและยกระดบคณภาพ สงอ านวยความสะดวก และบรการสาธารณะในสถานททองเทยว เชน หองน าสาธารณะ ระบบขนสงมวลชน

4.3 พฒนาโครงสรางพนฐาน เชน ถนน ไฟฟา เปนตน

2.6 การสรางการมสวนรวมของชมชน

2.5 พฒนาความรวมมอระหวางภาค เอกชนและกลมจงหวดในการพฒนา การทองเทยว

2.4 สรางความเชอมนดานความปลอดภยในชวต และทรพยสน

2.3 พฒนาและเชอมโยงเสนทางทองเทยวระหวางกลมจงหวดและจงหวด

การบรหารจดการ ผลตภณฑสนคาและบรการ การตลาด

7

จากทกลาวไวขางตนวาการทองเทยวเปนแหลงรายไดทางเศรษฐกจ ทส าคญของประเทศและกลมภาคเหนอตอนบน 1 โดยเฉพาะจ านวนนกทองเทยวชายตางประเทศทเพมขนอยางตอเนอง (ตาราง 6)

แผนภมท 1 วเคราะหแนวโนมของรายไดจากการทองเทยวของกลมจงหวด ป พ.ศ. 2552 - 2555

ทมา : กรมการทองเทยว

ในการวเคราะหความสมพนธเพ อก าหนดหวงโซมลคา และปจจย สความส าเรจทส าคญ พบวา จ านวนนกทองเทยวของกลมจงหวดภาคเหนอจ านวน การรวมกลมของชมชน ผประกอบการดานทองเทยวและธรกจทเกยวของและจ านวนธรกจทพกโรงแรมทไดรบการรบรองมาตรฐาน จงมการก าหนดสมการความสมพนธของการทองเทยวเชงนเวศและวฒนธรรมลานนา ดงน

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

40,000

0

1,000,000

2,000,000

3,000,000

4,000,000

5,000,000

6,000,000

7,000,000

8,000,000

2552 2553 2554 2555

รายไดจากการทองเทยว

(ลานบาท)จ านวนผมาเยอน

(คน)กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1

ชาวไทย ชาวตางประเทศ ชาวไทย ชาวตางประเทศจ ำนวน รายไดจากนกทองเทยว

8

สมการความสมพนธผลตภณฑทมศกยภาพ : การทองเทยวเชงนเวศและวฒนธรรม ลานนา

Y “การทองเทยวฯ”

= X1 + X2 + X3

รายไดจากการทองเทยวเชงนเวศและวฒนธรรมลานนา

จ านวนนกทองเทยวของกลมจงหวดภาคเหนอ

จ านวนการรวมกลมของชมชน ผประกอบการดานทองเทยวและธรกจทเกยวของ

จ านวนธรกจทพกโรงแรมทไดรบการรบรองมาตรฐาน

สมการความสมพนธผลตภณฑทมศกยภาพ (การทองเท ยวเชงน เวศและวฒนธรรมลานนา) เปนการแสดงความสมพนธของการจดสรรงบประมาณตามยทธศาสตรท 2 โดยน าตวชวดระดบกลยทธมาเปนตวแปรเพอคนหาความสมพนธเพอสนบสนนและยนยนทศทางการจดสรรงบประมาณของจงหวด อยางไรกตาม เนองจากขอมลการทองเทยวทางธรรมชาตมขอจ ากด จงวเคราะหความสมพนธจากรายไดจากการทองเทยวเชงนเวศและวฒนธรรมลานนาจ านวนนกทองเทยวของกลมจงหวดภาคเหนอจ านวนการรวมกลมของชมชน ผประกอบการดานทองเทยวและธรกจทเกยวของ และจ านวนธรกจทพกโรงแรมทไดรบการรบรองมาตรฐาน

ทงน จากขอมลเชงประจกษ สามารถก าหนดสมการความสมพนธของรายไดจากการทองเทยวของกลมจงหวด (ลานบาท) โดยเปนการอธบายแนวโนม การเปลยนแปลงรายไดทเพมสงขนตามป หรอระยะเวลา ซงมแนวโนมแปรเพมขนอยางตอเนอง โดยสมการรายไดจากการทองเทยวตามอนกรมเวลาของกลมจงหวด คอ Y = 7319.2x + 28273 มคาสมประสทธของสมการเปนบวกท 7319.2x และมคา R2 หรอความสามารถในการอธบายการเปลยนแปลงผลผลตดวยสมการเชงเสนท 0.9471อยางไรกตามดวยขอจ ากดของขอมล จงเปนการท านายเพยงรายไดมแนวโนมเพมสงขน

9

แผนภมท 2 วเคราะหแนวโนมของรายไดจากการทองเทยวของกลมจงหวด ป พ.ศ. 2552 - 2555

ทมา: จากการค านวณ

จากขอมลเชงประจกษ สามารถก าหนดสมการความสมพนธของรายไดจากการทองเทยวของนกทองเทยวตางประเทศของกลมจงหวด (ลานบาท) และสมการจ านวนนกทองเทยวตางประเทศของกลมจงหวด (คน) โดยเปนการอธบายแนวโนม การเปลยนแปลงตามกนระหวางรายไดจากการทองเทยวและจ านวนนกทองเทยวฯ ทมแนวโนมแปรผนตามกน โดยสมการรายไดจาการทองเทยวกลมจงหวด คอ 4845x + 15066 มคาสมประสทธของสมการเปนบวกท 4845และมคา R2 หรอความสามารถในการอธบายการเปลยนแปลงผลผลตดวยสมการเชงเสนท 0.8787 ในขณะทสมการจ านวนหองพกทเพมขนของกลมจงหวด y =325772x + 1E+06 มคาสมประสทธของสมการเปนบวกท 325,772 ซงมคาตามกนขามกบสมการรายไดจากการทองเทยวของกลมจงหวด ดวยคา R² = 0.9927 อยางไรกตามดวยขอจ ากดของขอมล จงสามารถสรปผลเพยงวาจ านวนนกทองเทยวชาวตางประเทศ และรายไดจากการทองเทยวจากนกทองเทยวตางประเทศมแนวโนมเพมขนในอตราทใกลเคยงกน

36,38543,318

47,03659,543

y = 7319.2x + 28273R² = 0.9471

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

2552 2553 2554 2555 ป

10

แผนภมท 3 วเคราะหแนวโนมของรายไดจากการทองเทยวจากนกทองเทยวตางประเทศของกลมจงหวด ป พ.ศ. 2552 - 2555

ทมา: จากการค านวณ

ขอสรป ทงน ทศทางการพฒนาตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบ

ท 11 ไดจดท ายทธศาสตรส าคญ 6 ประเดน ซงใหความส าคญกบการพฒนาทงดานสงคม เศรษฐกจ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในสวนของยทธศาสตรการพฒนาระดบพนทของส านกงานสถตแหงชาตแบงออกเปน 3 ดาน โดยมรายการขอมลหรอสถตทส าคญจ าเปนตอการพฒนาพนท 21 สาขาครอบคลมท งเรองเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เชนเดยวกน และในสวนของแผนพฒนาจงหวด/กลมจงหวด ทก าหนดประเดนยทธศาสตรการพฒนานน ในกระบวนการจดท าไดมการทบทวนและน าแนวทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 และวาระแหงชาตตางๆ ใชประกอบในการก าหนดทศทางการพฒนาพนท แลวดวย ดงนน การพฒนาขอมลใหมเพยงพอ จงเปนเรองส าคญทจะชวยตอบสนองในการจดท าแผนหรอการก าหนดประเดนยทธศาสตรการพฒนาระดบพนทนนๆ ได

y = 325772x + 1E+06R² = 0.9927

y = 4845x + 15066R² = 0.8787

1

10

100

1,000

10,000

100,000

1,000,000

10,000,000

2552 2553 2554 2555

จ านว

น (ค

น)/ร

ายได

(ลาน

บาท)

ชาวตางประเทศ รายไดจากนกทองเทยวชาวตางประเทศ

เชงเสน ( ชาวตางประเทศ) เชงเสน (รายไดจากนกทองเทยวชาวตางประเทศ)

11

รายงานสถานการณการจดท าขอมลเชงพนทระดบ กลมจงหวดดานเศรษฐกจน เปนการรวบรวมประมวลขอมลทนาสนใจตางๆ ท เกยวของกบแผนยทธศาสตร

การพฒนากลม จงหวด 4 ป (ป 2558–2561) และว เคราะห ขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนากลมจงหวดในประเดนทเกยวของกบเศรษฐกจ ดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทส าคญ และหวงโซคณคา และการวเคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญ ทจะน าไปสการก าหนดปจจยสความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศซง ในยทธศาสตรท 3 ยกระดบการพฒนาการคาการลงทน มงเนนอตสาหกรรมสขภาพ อตสาหกรรมการจดประชมและนทรรศการ (MICE) อตสาหกรรมบรการการศกษา และอตสาหกรรมเกษตรแปรรป เพอรองรบการทองเทยวและการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) “การทองเทยว” มการใชรายงานสถตทางการระดบกลมจงหวดดานเศรษฐกจ ประกอบไปดวย 2 สาขาทส าคญ คอ สาขาบญชประชาชาต และสาขาทองเทยว