ค ำน ำkrukird.com/tepe_02115.pdf · 2016-02-25 · รัตนาภรณ์...

T E P E - 0 2 1 1 5 เ ค ม ร ะ ด บ ม ธ ย ม ศ ก ษ า ต อ น ป ล า ย

1 | ห น า

ค ำน ำ

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training เคม ระดบมธยมศกษาตอนปลาย เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและพฒนาคร และบคลากรทางการศกษาโดยยดถอภารกจและพนทเปนฐานดวยระบบ TEPE Online โดยความรวมมอของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนาองคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training เคม ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จะสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงค ทก าหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สำรบญ

ค าน า 1 หลกสตร “เคม ระดบมธยมศกษาตอนปลาย” 3 รายละเอยดหลกสตร 4 ค าอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 4 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 5 เคาโครงเนอหา 7 ตอนท 1 หลกสตรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร 10 ตอนท 2 การออกแบบและจดท าหนวยการเรยนร 21 ตอนท 3 รปแบบและเทคนคการจดการเรยนรวทยาศาสตร 34 ตอนท 4 การวดผลและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร 57 ใบงานท 1 63 ใบงานท 2 65 ใบงานท 3 68 ใบงานท 4 69


3 | ห น า

หลกสตร

เคม ระดบมธยมศกษำตอนปลำย รหส TEPE-02115 ชอหลกสตรรำยวชำ เคม ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

ปรบปรงเนอหำโดย

คณาจารยภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหำ ดร.พเชฎษ จบจตย ดร.สทธดา จ ารส ดร.ลอชา ลดาชาต รศ.ดร.พมพนธ เดชะคปต รศ. พเยาว ยนดสข


4 | ห น า

รำยละเอยดหลกสตร ค ำอธบำยรำยวชำ

ความหมายของ มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร สาระ มาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรได การจดท าค าอธบายรายวชา และโครงสรางรายวชา ระบความส าคญ ขนตอนการจดท าจดหนวยการเรยนร และองคประกอบของหนวยการเรยนรได ลกษณะของแผนการจดการเรยนรทดได วเคราะหขอบเขตค าอธบายรายวชา และออกแบบการจดกจกรรมการเรยนร เพอเขยนแผนการจดการเรยนรทสอดคลองกบโครงสรางรายวชาได อธบายเปาหมายส าคญของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรได คณภาพของผเรยนวทยาศาสตรได อธบายถงรปแบบและเทคนคการจดการเรยนการสอนได รปแบบและเทคนคการจดการเรยนการสอนได ความหมาย จดมงหมาย แนวทางของการวดผลและการประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตรได วตถประสงค

เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. ผเรยนสามารถระบความหมายของ มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปาหมาย

ของการจดการเรยนรวทยาศาสตร สาระ มาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรได

2. ผเรยนสามารถวเคราะห เชอมโยง และสรปความรจากบทเรยนมาก าหนดขอบเขต จดท าค าอธบายรายวชา และโครงสรางรายวชาได

3. ผ เรยนสามารถระบความส าคญ ขนตอนการจดท าจดหนวยการเรยนร และองคประกอบของหนวยการเรยนรได

4. ผเรยนสามารถอธบายถงลกษณะของแผนการจดการเรยนรทดได 5. ผเรยนสามารถวเคราะหขอบเขตค าอธบายรายวชา และออกแบบการจดกจกรรมการ

เรยนร เพอเขยนแผนการจดการเรยนรทสอดคลองกบโครงสรางรายวชาได 6. ผเรยนสามารถอธบายเปาหมายส าคญของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรได 7. ผเรยนสามารถระบถงคณภาพของผเรยนวทยาศาสตรได 8. สามารถอธบายถงรปแบบและเทคนคการจดการเรยนการสอนได 9. สามารถใชรปแบบการสอนทเหมาะสมกบเนอหาทางวทยาศาสตรได 10. ผเรยนสามารถอธบายความหมาย จดมงหมาย แนวทางของการวดผลและประเมนผล

การเรยนรวทยาศาสตรได 11. ผเรยนสามารถเลอกใชเครองมอและวธการวด ส าหรบการวดผลและประเมนผลการ

เรยนรวทยาศาสตรไดอยางเหมาะสม 12. ผเรยนสามารถอธบายการถงหลกการและวธการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง

ได


5 | ห น า

สำระกำรอบรม ตอนท 1 หลกสตรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตอนท 2 การออกแบบและจดท าหนวยการเรยนร ตอนท 3 รปแบบและเทคนคการจดการเรยนรวทยาศาสตร ตอนท 4 การวดผลและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร

กจกรรมกำรอบรม

1. ท าแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ท าใบงาน/กจกรรมทก าหนด 6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจ าหลกสตร 8. ท าแบบทดสอบหลงการอบรม

สอประกอบกำรอบรม

1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

กำรวดผลและประเมนผลกำรอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบ

หลงเรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทก าหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา บรรณำนกรม กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ.2545.คมอกำรจดกำรเรยนรกลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร . กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.2545.มำตรฐำนครวทยำศำสตรและเทคโนโลย. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว.


6 | ห น า

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ.2551.ตวชวดและสำระกำรเรยนร แกนกลำง กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตรตำมหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551.กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย .2554.เอกสำรคมอกำรใชหลกสตรกำรเรยนร วทยำศำสตร ระดบชนมธยมศกษำตอนตน ฉบบอนำคต (ฉบบรำง 2)สำขำวทยำศำสตร มธยมศกษำ, สสวท. พมพพนธ เดชะคปต.2545.พฤตกรรมกำรสอนวทยำศำสตร .กรงเทพฯ: บรษทพฒนาคณภาพ วชาการ (พว.) พมพพนธ เดชะคปตและเยาว ยนดสข.2548.ทกษะ 5C เพอกำรพฒนำหนวยกำรเรยนรและจดกำร เรยนกำรสอนแบบบรณำกำร.กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ภพ เลาหไพบลย.2537.แนวกำรสอนวทยำศำสตร.กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. สภ าส น ส ภ ธ ระ .2541.กำรสอน วทยำศำสตร ระด บป ระถมศ กษ ำ .คณ ะศ กษ าศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ .2550.หลกสตรกำรพฒนำ ขำรำชกำรครเพอใหมหรอเลอนวทยฐำนะครช ำนำญกำรพเศษ (อำจำรย 3 เชงประจกษ รนท 2 กนยำยน 2550).เอกสารคมอ.พมพโดย ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. อาภรณ ใจเทยง.2546.หลกกำรสอนฉบบปรบปรง.พมพครงท 3 กรงเทพฯ: โอเอส.พรนตงเฮาส. นอยทพย ลมยงเจรญ.2552.เอกสำรประกอบกำรอบรมเชงปฏบตกำร สำระกำรเรยนร วทยำศำสตร.คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. น าคาง จนเสรม. (2551).ผลกำรจดกจกรรมกำรเรยนกำรสอนเรองงำนและพลงงำน ชน มธยมศกษำปท 4 บนพนฐำนของทฤษฎคอนสตรคตวสต โดยวธ PREDICT- OBSEARVE-EXPLAIN (POE). วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2552). เอกสำรส ำหรบผเขำรบกำรอบรม วทยำศำสตรประถมศกษำ หลกสตรท 3. กรงเทพฯ: สสวท. รตนาภรณ กลางมะณ. (2553).กำรพฒนำเมตะคอกนชนของนกเรยนชนประถมศกษำปท 5 เรองแรงและควำมดน โดยใชวธ PREDICT-OBSEARVE-EXPLAIN (POE). วทยานพนธ ปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. วนชา ประยรพนธ. (2553). รปแบบกำรท ำควำมเขำใจบนพนฐำนของทฤษฎคอนสตรคตวสต เรองแรงและกำรเคลอนท ชนมธยมศกษำปท 1 โดยใชวธ PREDICT-OBSEARVE- EXPLAIN (POE). วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ทศนา แขมมณ. (2546). ศำสตรกำรสอน เพอกำรจดกระบวนกำรเรยนรทมประสทธภำพ. ศนยต าราทางวชาการ คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กรมวชาการ.(2546). กำรจดสำระกำรเรยนร กลมสำระกำรเรยนร วทยำศำสตร . ครสภา กรงเทพมหานคร. อญชล สารรตนะ. (ม.ป.ป). เอกสำรประกอบกำรสอนเรองกำรสอน.


7 | ห น า

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. กำรจดสำระกำรเรยนรกลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตรตำม หลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2544 กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2546 พมพพนธ เตชะคปต. วธกำรสอนวทยำศำสตรทวไป กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ, 2548 เยาวณ มาประเสรฐ. กำรวดและประเมนผลวทยำศำสตรระดบประถมศกษำตำมสภำพจรง: (เอกสารอดส าเนา) : มปป. สมศกด ภวภาดาวรรธน. กำรยดผเรยนเปนศนยกลำงและกำรประเมนตำมสภำพจรง กรงเทพฯ : เดอร โนเลดจ เซนเตอร, 2544 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร. พระรำชบญญตกำรศกษำ แหงชำตพ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 กรงเทพฯ : พรกหวาน กราฟฟค จ ากด,2545. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ คมอวดผลประเมนผล วทยาศาสตร. กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2546. http://www.Watpon.com สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย เอกสำรส ำหรบผรบกำรอบรมวทยำศำสตร มธยมศกษำตอนตน ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน หลกสตรท 1 เมษายน 2550 : กรงเทพฯ, 2550 สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย เอกสำรส ำหรบผรบกำรอบรมวทยำศำสตร ประถมศกษำ ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน หลกสตรท 2 มนาคม 2551 : กรงเทพฯ, 2550 วรรทพา รอดแรงคา กำรประเมนทกษะกระบวนกำรและกำรแกปญหำ กรงเทพฯ : สถาบน พฒนาคณภาพวชาการ, 2544. พมพนธ เตชะคปต วธวทยาการสอนวทยาศาสตรทวไป กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ, 2548 กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. กำรจดสำระกำรเรยนรกลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร ตำมหลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2544 กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว, 2546 เยาวณ มาประเสรฐ. กำรวดและประเมนผลวทยำศำสตรระดบประถมศกษำตำมสภำพจรง: (เอกสารอดส าเนา) : มปป. สมศกด ภวภาดาวรรธน. กำรยดผเรยนเปนศนยกลำงและกำรประเมนตำมสภำพจรง กรงเทพฯ :เดอรโนเลดจ เซนเตอร, 2544 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร. พระรำชบญญตกำรศกษำ แหงชำต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 กรงเทพฯ : พรกหวาน กราฟฟค จ ากด, 2545 สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ คมอวดผลประเมนผล วทยำศำสตร. กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2546. สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต(องคการมหาชน) คมอครส ำหรบกำรสอบวชำ กำรวด- ประเมนผลกำรเรยนรของนกเรยน. กรงเทพฯ : พาบญมา , 2553.


8 | ห น า

หลกสตร TEPE-02115 เคม ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

เคาโครงเนอหา ตอนท 1 หลกสตรกลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร เรองท 1.1 มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลย เรองท 1.2 เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 1.3 มาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 1.4 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร แนวคด การจดการเรยนรวทยาศาสตรทมประสทธภาพผสอนจ าเปนตองบรณาการความรดานตางๆ

เขาดวยกน ไดแก มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลย 10 มาตรฐาน เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร 7 ประการ มาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร 13 มาตรฐาน ใน 6 สาระ และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 13 ทกษะ เพอน าตวชวดทก าหนดมาวางแผนเพอจดท าโครงสรางรายวชา ค าอธบายรายวชา และออกแบบการเรยนรเปนรายหนวยตอไป

วตถประสงค 1. ผ เรยนสามารถระบความหมายของ มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลย

เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร สาระ มาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรได

2. ผเรยนสามารถวเคราะห เชอมโยง และสรปความรจากบทเรยนมาก าหนดขอบเขต จดท าค าอธบายรายวชา และโครงสรางรายวชาได

ตอนท 2 กำรออกแบบและจดท ำหนวยกำรเรยนร แนวคด การออกแบบและจดท าหนวยการเรยนรทด ผสอนจะตองทราบถง ความส าคญของ

แผนการจดการเรยนร ขนตอนในการจดท าแผนการเรยนร ลกษณะของแผนการจดการเรยนรทด และองคประกอบของแผนการจดการเรยนร เพอซงมสวนชวยผสอนในการน าเอาโครงสรางรายวชามาวเคราะหและออกแบบหนวยการเรยนรใหสอดคลองตามตวชวดทโครงสรางและค าอธบายรายวชาทไดก าหนดไวในตอนตน

วตถประสงค 1. ผ เรยนสามารถระบความส าคญ ขนตอนการจดท าจดหนวยการเรยนร และ

องคประกอบของหนวยการเรยนรได 2. ผเรยนสามารถอธบายถงลกษณะของแผนการจดการเรยนรทดได 3. ผเรยนสามารถวเคราะหขอบเขตค าอธบายรายวชา และออกแบบการจดกจกรรมการ

เรยนร เพอเขยนแผนการจดการเรยนรทสอดคลองกบโครงสรางรายวชาได


9 | ห น า

ตอนท 3 รปแบบและเทคนคกำรจดกำรเรยนรวทยำศำสตร แนวคด การเรยนการสอนวทยาศาสตรทมคณภาพนนจะตองสงเสรมใหผเรยนมความร ความคด

ทกษะ กระบวนการ และจตวทยาศาสตร ทงสน 20 ประการ ตามทสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดประกาศไว การน ารปแบบและเทคนคการจดการเรยนรเขามาใชในการจดกจกรรมการเรยนร จะชวยสงเสรมใหผเรยนสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ การจดการเรยนรโดยมผเรยนเปนศนยกลางนนมความส าคญอยางยง รปแบบการเรยนการสอนทนยมใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตร คอ วฏจกรการสบสอบหาความร (5 Es) ซงประกอบไปดวยขนตอนในการสบสอบหาค าตอบจ านวน 5 ขนตอน ซงมกจะใชควบคกบเทคนค POE ในการจดการสอนเพอสงเสรมการเรยนรวทยาศาสตรอยางมประสทธภาพ

วตถประสงค 1. ผเรยนสามารถอธบายเปาหมายส าคญของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรได 2. ผเรยนสามารถระบถงคณภาพของผเรยนวทยาศาสตรได 3. สามารถอธบายถงรปแบบและเทคนคการจดการเรยนการสอนได 4. สามารถใชรปแบบการสอนทเหมาะสมกบเนอหาทางวทยาศาสตรได

ตอนท 4 กำรวดผลและประเมนผลกำรเรยนรวทยำศำสตร แนวคด การวดและประเมนผลการเรยนรเปนสวนส าคญทบงบอกถงความส าเรจในการจดการเรยน

การสอน บงบอกถงคณภาพการเรยนรทผ เรยนไดรบ ทงในดานความร ความสามารถ เจตคต เพอน ามาปรบปรงหรอซอมเสรมในสงทผเรยนขาดไป ดงนน ผสอนจงมความจ าเปนทจะตองเขาใจถงความหมาย จดมงหมาย แนวทาง และวธการวดและประเมน รวมถงเขาใจการวดและประเมนตามสภาพจรงซงเปนการวดและประเมนผลการเรยนรแนวใหม ตามทหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดก าหนดไว

วตถประสงค 1. ผเรยนสามารถอธบายความหมาย จดมงหมาย แนวทางของการวดผลและประเมนผล

การเรยนรวทยาศาสตรได 2. ผเรยนสามารถเลอกใชเครองมอและวธการวด ส าหรบการวดผลและประเมนผลการ

เรยนรวทยาศาสตรไดอยางเหมาะสม 3. ผเรยนสามารถอธบายการถงหลกการและวธการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรงได


10 | ห น า

ตอนท 1 การจดการเรยนรวทยาศาสตร

เรองท 1.1 มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มำตรฐำนครวทยำศำสตรและเทคโนโลย ทง 10 มำตรฐำนดงน มำตรฐำนท 1 ธรรมชำตของวทยำศำสตรและเทคโนโลย

เขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทประกอบดวยโครงสรางเนอหาตามหลกสตรและสาระการเรยนรของวทยาศาสตรและเทคโนโลย แนวคดดานกระบวนการสบเสาะหาความร และการแกไขปญหา รวมทงสามารถน าความรความเขาใจไปสรางประสบการณการเรยนรท าใหเนอหาวชามความหมายตอผเรยน มำตรฐำนท 2 กำรน ำวทยำศำสตรและเทคโนโลยมำใชอยำงมคณธรรมและมควำมสนใจใฝพฒนำวชำชพของตนเอง

ใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรมท กอใหเกดประโยชนตอสงคมและการด ารงชวตโดยค านงถงความปลอดภยตอสขภาพ รวมทงเปนผทใฝหาโอกาสในการพฒนาวชาชพของตนเอง มำตรฐำนท 3 กำรจดโอกำสในกำรเรยนรตำมระดบกำรเรยนรและพฒนำกำรของผเรยน

เขาใจถงระดบการเรยนรและพฒนาการของผเรยน จดโอกาสในการเรยนรใหแกผเรยนเพอสงเสรมใหเกดการพฒนาสตปญญา สงคม และบคลกภาพ มำตรฐำนท 4 กำรจดกระบวนกำรเรยนรตำมควำมแตกตำงของผเรยน

เขาใจถงความแตกตางของผ เรยนและใชความแตกตางดงกลาวเปนพนฐานในการจดกระบวนการเรยนร เพอพฒนาโอกาสในการเรยนรทสอดคลองกบผเรยน มำตรฐำนท 5 กำรใชวธกำรสอนทเหมำะสมเพอชวยพฒนำกำรเรยนรของผเรยน

เขาใจวธการสอนอยางหลากหลาย เพอสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาความคดดานการคดวเคราะหวจารณ การแกไขปญหาและทกษะปฏบต มำตรฐำนท 6 กำรสรำงแรงกระตนใหผเรยนเกดแรงบนดำลใจ

เขาใจถงแรงกระตนและพฤตกรรมของผ เรยนหรอกลมผ เรยน และสามารถสรางสภาพแวดลอมของการเรยนรทสงเสรมปฏสมพนธกนทางบวกเพอกอใหเกดการเรยนรและแรงบนดาลใจ มำตรฐำนท 7 กำรพฒนำกำรสอสำรเพอสงเสรมกำรเรยนรโดยวธสบเสำะหำควำมร

มทกษะในการสอสารและสามารถใชภาษาอยางถกตองทงการพด การเขยนและการแสดงออก ใชวธการสอสารเพอกระตนใหมการสบเสาะหาความร การมปฏสมพนธ และการท างานรวมกน มำตรฐำนท 8 กำรพฒนำหลกสตร สำระกำรเรยนรและกำรวำงแผนกำรสอน

พฒนาหลกสตรทอยบนพนฐานของสาระและมาตรฐานการเรยนรอยางสอดคลองกบความตองการของชมชนและพฒนาผเรยนไดเตมศกยภาพ มำตรฐำนท 9 กำรประเมนผลเพอพฒนำกำรเรยนร

ใชวธการประเมนผลตามสภาพจรงและน าผลการประเมนไปใชเพอยนยนถงการพฒนาการของผเรยนอยางตอเนองทงทางสตปญญา สงคม รางกาย


11 | ห น า

มำตรฐำนท 10 กำรน ำชมชนมำรวมจดกำรศกษำและพฒนำกำรเรยนรแกผเรยน สงเสรมความสมพนธกบ ผรวมงานในสถานศกษา ผปกครอง และองคกรในชมชนเพอ

สนบสนนการเรยนรและพฒนาการเรยนรแกผเรยน

เรองท 1.2 เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร

เปำหมำยของกำรจดกำรเรยนกำรสอนวทยำศำสตรทง 7 ขอไดแก 1. เพอใหเขาใจหลกการ ทฤษฎทเปนพนฐานในวทยาศาสตร 2. เพอใหเขาใจขอบเขตธรรมชาต และ ขอจ ากดของวทยาศาสตร 3. เพอใหมทกษะทส าคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 4. เพอพฒนากระบวนการคดและจนตนาการ ความสามารถในการแกปญหาและการ

จดการทกษะในการสอสาร และความสามารถในการตดสนใจ 5. เพอใหตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลยมวลมนษยและ

สภาพแวดลอมในเชงทมอทธพลและผลกระทบซงกนและกน 6. เพอน าความร ความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเกดประโยชนตอ

สงคมและการด ารงชวต 7. เพอให เปนคนมจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม และคานยมในการใช

วทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางสรางสรรค

เรองท 1.3 มาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร มำตรฐำนกำรเรยนรกำรศกษำขนพนฐำนสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร

มาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เปนขอก าหนดคณภาพของผเรยนดานความร ความคด ทกษะ กระบวนการเรยนร คณธรรม จรยธรรมและคานยม ซงเปนจดมงหมายทจะพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค ประกอบดวยมาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐานส าหรบนกเรยนทกคน เมอจบการศกษาขนพนฐาน และมาตรฐานการเรยนรชวงชน ส าหรบนกเรยนทกคนเมอจบการศกษาในแตละชวงชน

สำระท 1 : สงมชวตกบกระบวนกำรด ำรงชวต มำตรฐำน ว 1.1 : เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและ

หนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความรสอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

มำตรฐำน ว 1.2 : เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน


12 | ห น า

สำระท 2 : ชวตกบสงแวดลอม มำตรฐำน ว 2.1 : เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบ

สงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรแล ะจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มำตรฐำน ว 2.2 : เขาใจความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศและโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน

สำระท 3 : สำรและสมบตของสำร

มำตรฐำน ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มำตรฐำน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคมมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน


13 | ห น า

สำระท 4 : แรงและกำรเคลอนท

มำตรฐำน ว 4.1 : เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรงนวเคลยรมกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางถกตองและมคณธรรม

มำตรฐำน ว 4.2 : เขาใจลกษณะการเคลอนทแบบตางๆของวตถ ในธรรมชาต มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน สำระท 5 : พลงงำน

มำตรฐำน ว 5.1 : เขาใจความสมพนธระหวางพลงงานกบการด ารงชวต การเปลยนรปพลงงาน ปฏสมพนธระหวางสารและพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและส งแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

สำระท 6 : กระบวนกำรเปลยนแปลงของโลก

มำตรฐำน ว 6.1 : เขาใจกระบวนการตางๆท เกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศและสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

สำระท 7 : ดำรำศำสตรและอวกำศ

มำตรฐำน ว 7.1 : เขาใจววฒนาการของระบบสรยะและกาแลกซ ปฏสมพนธภายในระบบสรยะ และผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มำตรฐำน ว 7.2 : เขาใจความส าคญของเทคโนโลยอวกาศทน ามาใชในการส ารวจอวกาศและทรพยากรธรรมชาต ดานการเกษตรและการสอสาร มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงท เรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางมคณธรรมตอชวตและสงแวดลอม

สำระท 8 : ธรรมชำตของวทยำศำสตรและเทคโนโลย

มำตรฐำน ว 8.1 : ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร ในการสบเสาะหาความรการแกปญหารวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน


14 | ห น า

เรองท 1.4 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เปนกระบวนการทนกวทยาศาสตรใชในการแสวงหา

ความรใหม หรอใชในการแกปญหา เปนทกษะทางความคดทมขนตอน เปนเหตเปนผลทจะน าไปสความรใหมๆ หรอเพอแกปญหาหนงๆ มขนตอนและขอก าหนดในการใชกระบวนการใดบางนน ไมมขอก าหนดหรอรปแบบทแนนอน ขนอยกบลกษณะของปญหา หรอวธการหาความรในแตละเรอง

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนทกษะทพงประสงคทจะตองสรางใหเกดขนในผเรยน จนเปนนสย เพอใหเปนผทคดอยางมระบบ มเหตผล และตดสนปญหาดวยขอมล มการจ าแนกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ๆ ไวหลายประการดงน

1. กำรสงเกต (observation) เปนการใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนง หรอหลายอยางรวมกน ไดแก ห ตา จมก

ลน และผวกาย เขาไปสมผสโดยตรงกบวตถหรอเหตการณ โดยมจดประสงคทจะหาขอม ลซงเปนรายละเอยดของสงนน ๆ โดยไมใสความคดเหนของผสงเกตลงไป ขอมลทไดจากการสงเกตแบงไดเปน 3 อยาง คอ ขอมลเกยวกบลกษณะ ขอมลเชงประมาณ และ ขอมลเกยวกบการเปลยนแปลง

ควำมปลอดภยทตองค ำนงถงในกำรสงเกต 1. การชม การดม สงทไมแนใจ หรอ สารอนตราย 2. การสมผสสารอนตราย 3. การสมผสสงของรอน 4. การตะโกนกรอกห ฟงเสยงดง 5. การจองมองดวงอาทตย 6. อน ๆ ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ 1. ชบง และบรรยายสมบตของวตถได โดยการใชประสาทสมผสอยางหนงหรอหลายอยาง 2. บรรยายสมบตเชงประมาณของวตถไดโดยการกะประมาณ 3. บรรยายการเปลยนแปลงของสงทสงเกตได

2. กำรวด (measurement) เปนการเลอกและใชเครองมอท าการวดหาปรมาณของสงตาง ๆ ออกมาเปนตวเลขท

แนนอนไดอยางเหมาะสมและถกตอง โดยมหนวยก ากบเสมอ ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ 1. เลอกเครองมอไดอยางเหมาะสมกบสงทจะวด 2. บอกเหตผลในการเลอกเครองมอวด 3. บอกวธวดและวธการใชเครองมอวดไดอยางถกตองเหมาะสม 4. ท าการวดความกวาง ความยาว ความสง อณหภม ปรมาตร น าหนก และอน ๆ ได

ถกตอง


15 | ห น า

3. กำรจ ำแนกประเภท (classification) เปนการแบงพวกหรอเรยงล าดบ วตถ สงของทปรากฏอย โดยมเกณฑ เกณฑดงกลาว

อาจจะใชความเหมอน ความแตกตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนงได ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ 1. เรยงล าดบหรอแบงพวกสงตาง ๆ จากเกณฑทผอนก าหนดให 2. เรยงล าดบหรอแบงพวกสงตาง ๆ โดยใชเกณฑของตนเองได 3. บอกเกณฑทผอนใชเรยงล าดบหรอแบงพวกได

4. กำรหำควำมสมพนธระหวำงสเปสกบสเปส และ สเปสกบเวลำ (space/space relationship and space/time relationship)

สเปสของวตถเปนทวางทวตถนนครองทอย ซงจะมรปรางลกษณะเชนเดยวกบวตถนน โดยทวไปแลวสเปสของวตถจะม 3 มต คอ ความกวาง ความยาว และ ความสง

ความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสของวตถไดแก ความสมพนธระหวาง 3 มต กบ 2 มต ความสมพนธระหวางต าแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง

วาดรป 2 มตจากวตถ 3 มต บอกชอของรปทรง บอกและวาดเงาของวตถ ความสมพนธระหวางสเปสของวตถกบ เวลา ไดแก ความสมพนธระหวางการ

เปลยนแปลงทอยของวตถกบเวลา หรอ ความสมพนธระหวางสเปสของวตถทเปลยนไปกบเวลา ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ 1. ชบงรป 2 มต และวตถ 3 มต ทก าหนดให 2. วาดรป 2 มต จากวตถหรอรป 3 มตทก าหนดให 3. บอกชอของรปและรปทรงเรขาคณตได 4. บอกความสมพนธระหวาง 2 มต กบ 3 มตได เชน ระบรป 3 มตทเหน เนองจากการหมนรป 2 มต เมอเหนเงา ( 2 มต ) ของวตถ สามารถบอกรปทรงของวตถ ( 3 มต ) ทเปนตน

ก าเนดเงา บอกรปของรอยตด ( 2 มต ) ทเกดจากการตดวตถ ( 3 มต ) ออกเปน 2 สวน

5. กำรค ำนวณ (using number) เปนการนบจ านวนของวตถ และการน าตวเลขแสดงจ านวนทนบไดมาคดค านวณโดย

การบวก การลบ การคณ การหาร หรอการหาคาเฉลย ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ

1. การนบ ไดแก นบจ านวนสงของไดถกตอง ใชตวเลขแสดงจ านวนทนบได ตดสนวาสงของในแตละกลมมจ านวนเทากนหรอตางกน


16 | ห น า

2. การค านวณ ( บวก ลบ คณ หาร ) ไดแก คดค านวณไดถกตอง บอกวธคดค านวณได แสดงวธการค านวณได

3. การหาคาเฉลย ไดแก หาคาเฉลย แสดงวธการหาคาเฉลย

6. กำรจดกระท ำและสอควำมหมำยขอมล (organizing data and communication) เปนการน าขอมลทไดจากการสงเกต การวด การทดลอง และจากแหลงอนๆ มาจด

กระท าเสยใหมโดยการหา ความถ เรยงล าดบ จดแยกประเภท หรอค านวณหาคาใหม เพอใหผอนเขาใจความหมายของขอมลชดนนดขน โดยน าเสนอในรปของตาราง แผนภม แผนภาพ ไดอะแกรม วงจร กราฟ สมการ เขยนบรรยาย เปนตน

ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ 1. เลอกรปแบบทจะใชในการน าเสนอขอมลไดเหมาะสม 2. บอกเหตผลในการเลอกรปแบบทจะใชในการน าเสนอขอมล 3. ออกแบบการน าเสนอขอมลตามรปแบบทเลอกไวได 4. เปลยนแปลงขอมลใหอยในรปใหมทเขาใจดขน 5. บรรยายลกษณะของสงใดสงหนงดวยขอความทเหมาะสมกะทดรดจนสอความหมาย

ใหผอน ไดเขาใจ 6. บรรยายหรอวาดแผนผงแสดงต าแหนงของสถานทจนสอความหมายใหผอนเขาใจได

7. กำรลงควำมคดเหนจำกขอมล (inferring) เปนการเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตอยางมเหตผล โดยอาศยความร

หรอประสบการณเดมมาชวย

ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ อธบายหรอสรปโดยเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตโดยใชความร หรอ

ประสบการณเดมมาชวย 8. กำรพยำกรณ (prediction)

เปนการสรปค าตอบลวงหนากอนจะทดลอง โดยอาศยปรากฏการณทเกดซ า หลกการ กฎ ทฤษฎ ทมอยแลวในเรองนนๆ มาชวยในการสรป การพยากรณขอมลเกยวกบตวเลข ไดแก ขอมลทเปนตาราง หรอ กราฟ ท าได 2 แบบ

1. การพยากรณภายในขอบเขตของขอมลทมอย 2. การพยากรณภายนอกขอบเขตของขอมลทมอย ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ 1. ท านายผลทเกดขนจากขอมลทเปนหลกการ กฎ หรอ ทฤษฎ ทมอยได 2. ท านายผลทจะเกดขนภายในขอบเขตของขอมลเชงปรมาณทมอยได 3. ท านายผลทจะเกดขนภายนอกขอบเขตของขอมลเชงปรมาณทมอยได


17 | ห น า

9. กำรตงสมมตฐำน (formulated hypothesis) เปนการคดหาค าตอบลวงหนากอนจะท าการทดลองโดยอาศยการสงเกต ความร

ประสบการณเดมเปนพนฐาน ค าตอบทคดหาลวงหนานยงไมทราบหรอยงไมเปนหลกการ กฎ หรอ ทฤษฎ สมมตฐานหรอค าตอบทคดไวลวงหนา มกกลาวไวเปนขอความทบอกความสมพนธระหวางตวแปรตน (ตวแปรอสระ) กบตวแปรตาม

ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ หาค าตอบลวงหนากอนการทดลอง โดยอาศยการสงเกต และประสบการณเดม

10. กำรก ำหนดนยำมเชงปฏบตกำร (definding operationally) เปนการก าหนดความหมาย และขอบเขตของค าตางๆ (ทอยในสมมตฐานทตองการ

ทดลอง) ใหเขาใจตรงกนและสามารถวดได ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ ก าหนดความหมายและขอบเขตของค าหรอตวแปรตางๆใหสงเกตได และวดได

11. ก ำหนดและควบคมตวแปร (Identifying and controlling variables) ในการก าหนดตวแปรจะตองบงบอก ตวแปรตน (ตวแปรอสระ) ตวแปรตาม และตวแปร

ควบคม ในสมมตฐานหนง 1. ตวแปรตน (ตวแปรอสระ) เปนตวแปรทเปนตนเหต ไมอยในความควบคมของตวแปร

ใดๆ ทงสน ตวแปรนเปนสาเหตทท าใหเกดผลตางๆ หรอสงทเราตองการทดลองดวา เปนเหตทกอใหเกดผลนนจรงหรอไม

2. ตวแปรตาม เปนตวแปรทควบคมโดยตวแปรตวแปรตน ไมมความเปนอสระในตวเอง สงทเกดขนเนองมาจากตวแปรตน เมอตวแปรตนหรอสงทเปนสาเหตเปลยนไป ตวแปรตามหรอสงทเปนผลจะเปลยนไป

3. ตวแปรควบคม เปนตวแปรทควบคมใหคงทตลอดการทดลอง นอกเหนอจากตวแปรตนทมผลตอการทดลองดวย ซงตองควบคมใหเหมอนกน มเชนนนอาจท าใหเกดผลการทดลองผดพลาด

ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ ชบงและก าหนดตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรควบคม

12. กำรทดลอง (experimenting) การทดลองเปนกระบวนการปฏบตการเพอหาค าตอบ หรอทดสอบสมมตฐานทตงไว ใน

การทดลองจะประกอบดวยกจกรรม 3 ขนตอน คอ 1. การออกแบบการทดลอง เปนการวางแผนการทดลองวา มวธการทดลองอยางไร

สงใดจะด าเนนการกอนและหลงเปนล าดบขนตอนอยางไร ควรใชวสดอปกรณ/ สารเคมอะไรบาง มการก าหนดตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรควบคมอยางไร

2. ปฏบตการทดลอง เปนการลงมอปฏบตการทดลองจรง 3. การบนทกผล เปนการจดบนทกขอมลทไดจากการทดลอง ซงอาจจะเปนผลการ

สงเกตการวด และอนๆ ผลทไดจากในการบนทกนจะเปนขอมลของตวแปรตาม


18 | ห น า

ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ 1. การออกแบบการทดลอง ก าหนดวธการทดลอง อปกรณสารเคมไดถกตองเหมาะสม

โดยค านงถงตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรควบคม 2. ปฏบตการทดลอง ท าการทดลองและใชเครองมอไดคลองแคลวและถกตองเหมาะสม 3. การบนทกผลการทดลอง ออกแบบตารางการบนทกผลไดเหมาะสมกบขอมล

13. กำรตควำมหมำยขอมลและลงขอสรป (interpreting data and conclusion) การตความหมายของขอมล เปนการแปรความหมายหรอการบรรยายลกษณะและสมบต

ของขอมลทมอย การตความหมายในบางครงอาจตองใชทกษะอนๆ ดวย เชน การสงเกต การค านวณเปนตนการลงขอสรป เปนการสรปความสมพนธของขอมลทงหมด

ตวอยำงขอควำมทแสดงทกษะ 1. แปลความหมาย หรอ บรรยายลกษณะและสมบตของขอมลทมอยได 2. บอกความสมพนธของขอมลทมอย


19 | ห น า

ตวอยำงกจกรรมกำรอบรม 1. สำระส ำคญ

มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปาหมายสาระและมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เปนสงส าคญทชวยผสอนวทยาศาสตรจดการเรยนร เพอพฒนาคณภาพผเรยน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 สาระการอบรมประกอบดวย

- มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลย - เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร - สาระและมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร - ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

2. จดประสงค เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. ระบความหมายของ มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปาหมายสาระและมาตรฐาน

การเรยนรวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2. วเคราะหและสรปเชอมโยงความรมาประยกตใชในการจดการเรยนรววทยาศาสตร

3. กจกรรมกำรอบรม รปแบบกจกรรมOn-line Discussion 1. ผเขารบการอบรมศกษาเนอหาเรอง “กำรจดกำรเรยนรวทยำศำสตร” และสรปสาระส าคญ

ทไดจากการศกษาดวยตนเองจากเอกสารประกอบการอบรม ทานสามารถ Download File เอกสารขางลางน หรอสามารถพมพออกมาไดโดย

การ Click ทเอกสารประกอบการอบรม ใบความรท 1.1 เรอง “มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลย” ใบความรท 1.2 เรอง “เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร” ใบความรท 1.3 เรอง “สาระและมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร” ใบความรท 1.4 เรอง “ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร”

2. ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอน ๆ โดยใช ค าส าคญวา“การจดการเรยนรทางวทยาศาสตร”และ/หรอ “ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร” หรอไปศกษาเพมเตมไดท www.school.obec.go.th/prakklang/obecnew/unit_stand.doc

3. ผเขารบการอบรมฟงค าบรรยายเพมเตมได Click เลอกท เมน บทบรรยาย 1 4. ผเขารบการอบรม สรปสาระส าคญจากค าบรรยายและเอกสารประกอบการอบรม 5. ผเขารบการอบรมรวมสนทนาใน กระดานสนทนา (Web board) ในประเดนท 1 ดงน

ประเดนท 1.1 “ใหแสดงควำมคดเหนตอควำมสมพนธของมำตรฐำนครวทยำศำสตรกบกำรจดกำรเรยนกำรสอนวทยำศำสตร”

ประเดนท 1.2 “ทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตรสำมำรถพฒนำคณภำพของผเรยนไดอยำงไร”

6. ผเขารบการอบรมสามารถพดคยกบวทยากร และเพอนผเขารบการอบรม ทางกระดานสนทนา (Web board)หรอผานทาง Facebook ตลอดเวลา


20 | ห น า

7. หลงจากทผ เขารบการอบรมศกษาบทเรยนเรยบรอยแลว ใหผ เขารบการอบรมท าแบบทดสอบประจ าหนวยการเรยน โดย Click ท แบบทดสอบประจ าหนวยท 1 4. สอประกอบกำรอบรม

1. เอกสารใบความร - ใบความรท 1.1 เรอง "มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลย" - ใบความรท 1.2 เรอง "เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร" - ใบความรท 1.3 เรอง "สาระและมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร" - ใบความรท 1.4 เรอง "ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร"

2. บทบรรยาย เรอง "การจดการเรยนรวทยาศาสตร" 3. แหลงเรยนรทเกยวของ www.school.obec.go.th/prakklang/obecnew/unit_stand.doc 4. กระดานสนทนา (Webboard) - ประเดนท 1.1 “ใหแสดงความคดเหนตอความสมพนธของมาตรฐานครวทยาศาสตรกบ

การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร” - ประเดนท 1.2 “ใหแสดงความคดวาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสามารถพฒนา

สมรรถนะส าคญของผเรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดอยางไร” 5. Facebook

5. กำรประเมน 1. การเขาศกษาบทเรยน 2. การเขารวมกจกรรมในกระดานสนทนา(Web board) 3. การท าแบบทดสอบหนวยท 1

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 1

สรป การเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทประกอบดวยโครงสรางเนอหาตามหลกสตรและ

สาระการเรยนรของวทยาศาสตรและเทคโนโลย แนวคดดานกระบวนการสบเสาะหาความรและการแกไขปญหา รวมทงสามารถน าความรความเขาใจไปสรางประสบการณการเรยนรท าใหเนอหาวชามความหมายตอผเรยนโดยมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เปนขอก าหนดคณภาพของผเรยนดานความร ความคด ทกษะ กระบวนการเรยนร คณธรรม จรยธรรมและคานยม ซงเปนจดมงหมายทจะพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค ประกอบดวยมาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐานส าหรบนกเรยนทกคน อกทงผเรยนจะตองมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงเปนทกษะทพงประสงคทจะตองสรางใหเกดขนในผเรยน จนเปนนสย เพอใหเปนผทคดอยางมระบบ มเหตผล และตดสนปญหาดวยขอมล เปนกระบวนการทนกวทยาศาสตรใชในการแสวงหาความรใหม หรอใชในการแกปญหา เปนทกษะทางความคดทมขนตอน เปนเหตเปนผลทจะน าไปสความรใหมๆ หรอเพอแกปญหาหนงๆ มขนตอนและขอก าหนดในการใชกระบวนการใดบางนน ไมมขอก าหนดหรอรปแบบทแนนอน ขนอยกบลกษณะของปญหา หรอวธการหาความรในแตละเรอง


21 | ห น า

ตอนท 2 การออกแบบและจดท าหนวยการเรยนร

ขนตอนกำรจดท ำหนวยกำรเรยนรสแผนกำรจดกำรเรยนร

สำระกำรเรยนร/เนอหำ (K) กจกรรมทนกเรยนปฏบตได(P) ผลทตองกำรใหเกดกบผเรยน (A)

1.

วเครำะหมำตรฐำนกำรเรยนร/ตวชวด/สำระกำรเรยนร

แกนกลำง 1.1 1.2

ค าอธบาย รายวชา

วเครำะหขอบขำย/ตวชวด/ สำระกำรเรยนรแกนกลำง

สำระกำรเรยนรแตละชน (ผงมโนทศน)

โครงสราง รายวชา 2.2 2

. 2.1

3.

โครงสรำงรำยวชำ 4.1 → ชอหนวยกำรเรยนร →มำตรฐำนกำรเรยนร/ตวชวด → หวขอของสำระกำรเรยนร ในแตละหนวยกำรเรยนร →จ ำนวนชวโมงในแตละหนวย กำรเรยนร

4.2

4.3

จดท ำหนวยกำรเรยนร แตละระดบชน

4.4 4.

ก ำหนดหวขอจดท ำหนวยของแผนกำรเรยนร ในแตละหนวย

กำรเรยนร

- จ ำนวนแผนกำรเรยนรในแตละหนวย - ชอแผนกำรเรยนร - จ ำนวนชวโมงของแตละแผนกำรเรยนร

5.1 5.


22 | ห น า

ตวอยำงผลกำรวเครำะห สำระกำรเรยนรกจกรรมและผลทตองกำรใหเกดกบผเรยน

การวเคราะหมาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนปลาย : เคม สำระท 3 : สำรและสมบตของสำร

มำตรฐำนกำรเรยนร ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาคสาร มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนร น าความรไปใชประโยชน

ตวชวด ชนมธยมศกษำชนปท 4

สำระกำรเรยนรแกนกลำง/ทองถน

ควำมร (K) ทกษะ/กระบวนกำร (P)

คณลกษณะ (A)

1. ส บ ค น แ ล ะอ ธ บ า ยโครงสร างอะตอมและสญลกษณนวเคลยรของธาต

- นกวทยาศาสตรใชขอมลจากการศกษาโครงสรางอะตอม สรางแบบจ าลองอะตอมแบบตางๆ ทมพฒนาการอยางตอเนอง - อะตอมประกอบดวยอนภาคมลฐานส าคญ 3 ชนด คอ โปรตอน นวตรอน และอเลกตรอน จ านวนโปรตอนในนวเคลยส เรยกวา เลขอะตอม ผลรวมของจ านวนโปรตอนกบนวตรอนเรยกวา เลขมวล ตวเลขทงสองนปรากฏอยในสญลกษณนวเคลยรของไอโซโทปตางๆ ของธาต

- การสงเกต - การจ าแนก - การทดลอง - การตงสมมตฐาน - การแกปญหา

- สนใจ ใฝร - ความคดรอบคอบ กอนตดสนใจ - มเหตผล - กระบวนการกลม

2.วเคราะหและอธบายการจดเรยงอเลกตรอนในอะตอม ความสมพนธระหวางอเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสดกบสมบตของธาตและการเกด ปฏกรยา

-อเลกตรอนในอะตอมของธาตจะจดเรยงอยในระดบพลงงานตางๆ และในแตละระดบพลงงานจะมจ านวนอเลกตรอนเปนคาเฉพาะ -อเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสดจะแสดงสมบตบางประการของธาต เชน ความเปนโลหะ อโลหะ และเกยวของกบการเกดปฏกรยาของธาตนน



3.อธบายการจดเรยงธาตแ ล ะท า น าย แ น ว โน มสมบตของธาตในตาราง

-ตารางธาตปจจบน จดเรยงธาตตามเลขอะตอมและอาศยสมบตทคลายกน ท าใหสามารถท านาย

- การสงเกต - การจ าแนก - การทดลอง

- สนใจ ใฝร - ความคดรอบคอบ กอนตดสนใจ


23 | ห น า

ตวชวด ชนมธยมศกษำชนปท 4

สำระกำรเรยนรแกนกลำง/ทองถน

ควำมร (K) ทกษะ/กระบวนกำร (P)

คณลกษณะ (A)

ธาต แนวโนมสมบตของธาตในตารางธาตได

- การตงสมมตฐาน - การแกปญหา

- มเหตผล - กระบวน การกลม

4.วเคราะหและอธบายการเกดพนธะเคมในโครงผลกและในโมเลกลของสาร

-แรงยดเหนยวระหวางไอออนหรออะตอมของธาตใหอยรวมกนเป น โค ร งผล ก ห ร อ โม เล ก ล เรยกวา พนธะเคม -พนธะเคมแบงออกเปน พนธะไอออนก พนธะโควาเลนต และพนธะโลหะ



5 .ส บ ค น แ ล ะ อ ธ บ า ยความสมพนธระหวางจดเดอด จดหลอมเหลวและสถานะของสารกบแรงยดเหน ยวระหวางอนภาคของสาร

-จด เดอด จดหลอมเหลวและสถานะของสาร มความเกยวของกบแรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสารน น สารท อน ภ าคย ดเหนยวดวยแรงยดเหนยวหรอพนธะเคมทแขงแรง และมจดเดอดและจดหลอมเหลวสง สารในสถานะของแขง อนภาคยดเหนยวกนดวยแรงทแขงแรงกวาสารในสถานะของเหลวและกาซตามล าดบ

- การสงเกต - การจ าแนก - การทดลอง - การตงสมมตฐาน

- การแกปญหา



24 | ห น า

ตวอยำงค ำอธบำยรำยวชำ ค ำอธบำยรำยวชำ

โรงเรยนสำธตมหำวทยำลยขอนแกน (ศกษำศำสตร)ระดบมธยม ประมวลกำรสอนรำยวชำ (Course Syllabus) ภำคเรยนท 2 ปกำรศกษำ 2554 ชอวชำ : ว 31221 เคม 1 ระดบชน ม.4 หนวยกต : 2.0

กลมสำระ วทยำศำสตร ป ร ะ เ ภ ท ว ช ำ : เพมเตม

เวลำ : 4 คำบตอสปดำห

ผสอน อำจำรยสเนตร ศรบญเลศ ค ำอธบำยรำยวชำ

ศกษาการพฒนาการแบบจ าลองอะตอมของดอลตน ทอมสน รทเทอรฟอรด โบรและแบบกลมหมอกอนภาคมลฐานของอะตอม การจดเรยงอเลกตรอน ความสมพนธระหวางอเลกตรอนในระดบพลงงาน สมบตของสาร สมบตของธาต 20 ธาตแรก .สมบตของสารประกอบคลอไรด สารประกอบออกไซด สารประกอบซลไฟด สมบตของธาตตามหม-คาบ ตารางธาต ววฒนาการของตารางธาต การจดเรยงธาตในตารางธาต ธาตทรานซชน สมบตของธาตทรานซชน สารประกอบธาตทรานซชน สารประกอบเชงซอนของธาตทรานซชน ธาตกมมนตรงส การเกดธาตกมมนตรงส การสลายตวและครงชวตของธาตกมมนตรงส ปฏกรยาฟวชนและปฏกรยาฟสชน เทคโนโลยกบการใชสารกมมนตรงส พนธะเคม การเกดพนธะเคม แรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสาร พนธะไอออนก การเกดพนธะไอออนก การเขยนสตรและการเรยกชอ โครงสรางพนธะไอออนก พลงงานกบการเกดสารประกอบไอออนกและสมการไอออนก พนธะโควาเลนต การเกดพนธะโควาเลนต ชนดของพนธะ ความยาวและพลงงานพนธะ การเขยนสตรและการเรยกชอ รปราง สภาพการมขว แรงยดเหนยวระหวางโมเลกล สารโครงผลกรางตาขาย พนธะโลหะ สมบตของพนธะโลหะ เพอใหเกดความร ความคด ความเขาใจ สามารถสอสารสงทเรยนร มความสามารถในการตดสนใจ น าความรไปใชประโยชนในชวตประจ าวน มจตวทยาศาสตร จรยธรรม คณธรรมและคานยมทเหมาะสม รหสตวชวด

ว 3.1 ม.4-6/1-5 ว 3.2 ม.4-6/1 ว 8.1 ม.4-6/1-12


25 | ห น า

ตวอยำงโครงสรำงรำยวชำ/หนวยกำรเรยนร (ตวอยำง) โครงสรำงรำยวชำ วชำเคม(ว 31221)ชนมธยมศกษำปท 4 เวลำ 60 ชวโมง

หนวยกำรเรยนร มำตรฐำน/ตวชวด สำระกำรเรยนร จ ำนวนชวโมง

น ำหนกคะแนน

นกวทยาศาสตรมวธการศกษาขอมลของอะตอมอยางไร

ว 8.1 ม.4-6/1-12

นกวทยาศาสตรใชขอมลจากการศกษาโครงสรางอะตอม สรางแบบจ าลองอะตอมแบบตางๆ ทมพฒนาการอยางตอเนอง

5 8.3

โ ค ร ง ส ร า ง ข อ งอะตอม

ว 3.1 ม.4-6/1-2 -อะตอมประกอบดวยอนภาคมลฐานส าคญ 3 ชนด คอ โปรตอน นวตรอน และอเลกตรอน จ านวนโปรตอนในนวเคลยส เรยกวา เลขอะตอม ผลรวมของจ านวน โปรตอนกบน วตรอนเรยกวา เลขมวล ต ว เลขท งสองนปรากฏอยในสญลกษณนวเคลยรของไอโซโทปตางๆ ของธาต -อ เลกตรอนในอะตอมของธาตจะจดเรยงอยในระดบพลงงานตางๆ และในแตละระดบพลงงานจะมจ านวนอเลกตรอนเปนคาเฉพาะ

10 16.7

ตารางธาต ว 3.1 ม.4-6/2 -อเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสดจะแสดงสมบตบางประการของธาต เชน ความเปนโลหะ อโลหะ และเกยวของกบการเกดปฏกรยาของธาตนน

10 16.7

สมบตของสารตามตารางธาต

ว 3.1 ม.4-6/3 -ตารางธาตปจจบน จดเรยงธาตตามเลขอะตอมและอาศยสมบตทคลายกน ท าใหสามารถท านายแนวโนมสมบตของธาตในตารางธาตได

15 25

พนธะเคม ว 3.1 ม.4-6/4-5 ว 3.2 ม.4-6/1

-แรงยดเหนยวระหวางไอออนหรออะตอมของธาตใหอยรวมกนเปนโครงผลก หรอโมเลกล เรยกวา พนธะเคม -พนธะเคมแบงออกเปน พนธะไอออนก พนธะโควาเลนต และพนธะโลหะ จดเดอด จดหลอมเหลวและสถานะ

20 33.3


26 | ห น า

หนวยกำรเรยนร มำตรฐำน/ตวชวด สำระกำรเรยนร จ ำนวนชวโมง

น ำหนกคะแนน

ของสาร มความเกยวของกบแรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสารนน สารทอนภาคยดเหนยวดวยแรงยดเหนยวหรอพนธะเคมทแขงแรง และมจดเดอดและจดหลอมเหลวสง -ในชวตประจ าวนจะพบเหนปฏกรยาเคมจ านวนมาก ทงทเกดในธรรมชาตและมนษยเปนผกระท า ปฏกรยาเคมเขยนแทนไดดวยสมการเคม-มนษยน าสารเคมมาใชประโยชนท งในบ าน ในทางการเกษตรและอตสาหกรรม แตสารเคมบางชน ด เป น อนตรายต อสงมชวตและสงแวดลอม


27 | ห น า

ควำมส ำคญของแผนกำรจดกำรเรยนร

ควำมหมำยของแผนกำรจดกำรเรยนร

แผนการจดการเรยนร หรอแผนการสอน หมายถง ล าดบขนตอนหรอกจกรรมทงหมดของผสอนและผเรยน ทผสอนก าหนดไวเปนแนวทางในการจดสถานการณใหผเรยนเปลยนพฤตกรรมไปตามวตถประสงคโดยผสอนเปนผวางแผนการสอน ก าหนดแนวทางในการจดการเรยนการสอน(ภพ เลาไพบลย,2537) แผนการจดการเรยนรทครไดเตรยมไวลวงหนากอนสอน จะตองสอดคลองกบวตถประสงค เนอหาของบทเรยน ผเรยนและสภาพแวดลอมของโรงเรยน แผนการจดการเรยนรจงจะชวยใหเกดประสทธภาพมากทสด

ควำมส ำคญของแผนกำรจดกำรเรยนร

1. ชวยใหผสอนเกดความมนใจในการสอน เนองจากมการคดไวลวงหนา ท าใหสามารถสอนไดตามวตถประสงคทตงไว

2. ชวยใหการจดกจกรรมการเรยนร เปนไปอยางเหมาะสมกบสภาพของผเรยน ผสอนเขาใจเกยวกบเนอหาวชาทสอน ตลอดจนมการเตรยมสอการสอนลวงหนา มการทดลองใช ชวยใหมการวดและประเมนผลไดอยางเหมาะสม

3. ชวยใหผสอนสามารถวเคราะหการสอนทผานไปวาประสบความส าเรจ หรอมจดทควรแกไขปรบปรง อยางไร

4. ในกรณท ผ สอนไมสามารถเขาท าการสอนได อาจมอบหมายใหผ อนสอนแทน โดยด าเนนการสอนตามแนวทางทก าหนดไวในแผนการจดการเรยนร

5. ท าใหผบรหารและผประเมนสามารถตรวจสอบ ตดตามคณภาพของการจดการเรยนรไดอยางสะดวก


28 | ห น า

ขนตอนกำรจดท ำแผนกำรจดกำรเรยนร

กำรจดท ำแผนกำรเรยนร

วเครำะหค ำอธบำยรำยวชำ/โครงสรำงรำยวชำ และหนวยกำรเรยนร

วเครำะห ตวชวด/จดประสงค

วเครำะหตวชวดวำจดประสงคกำรเรยนรใดจะอยในแผนกำรจดกำรเรยนร ทงนจดประสงคกำรเรยนรของแผนกำรจดกำรเรยนร ตองครบทงดำนควำมร/ดำนทกษะ/กระบวนกำรและดำนคณธรรม จรยธรรมและคำนยม

วเครำะห สำระทเรยนร

- เลอกและขยำยสำระทเรยนรใหสอดคลองกบผเรยน ชมชนและทองถน -สำระทเรยนรตองมควำมเทยงตรง ปฏบตไดจรง ทนสมยและเปนตวแทนของควำมร -มควำมส ำคญทงในแนวกวำงและแนวลก

วเครำะหกระบวนกำร จดกำรเรยนร

- มควำมนำสนใจส ำหรบผเรยน - สำมำรถเรยนรไดงำย - จดสำระทเรยนรใหเรยงล ำดบจำกงำยไปหำยำกและมควำมตอเนอง - จดสำระทเรยนรใหสมพนธกบกลมวชำอนๆ - เลอกวธกำรน ำเขำสกำรเรยน - เลอกรปแบบกำรจดกำรเรยนรใหสอดคลองกบมำตรฐำนกำรเรยนรวำมงไปในทศทำงใด - ใหผเรยนท ำกจกรรมตำมขนตอนของรปแบบกำรเรยนรผเรยนทมควำมสำมำรถแตกตำงกนไมจ ำเปนตองท ำกจกรรมเหมอนกน - ควรเนนกจกรรมทท ำงำนเปนทมมำกกวำรำยบคคล - กจกรรมทใหผเรยนปฏบตตองน ำเทคนคและวธกำรตำงๆมำเปนเครองมอใหผเรยนบรรลตำมมำตรฐำนกำรเรยนร - กจกรรมทปฏบตควรสอดคลองกบชวตประจ ำวนและชวตจรง - กจกรรมทปฏบตมทงในและนอกหองเรยน - เปดโอกำสใหผเรยนฝกฝนและถำยทอดกำรเรยนรไปสสถำนกำรณใหมๆพรอมทงท ำใหเกดควำมจ ำระยะยำว - ตรวจสอบควำมเขำใจ โดยใหผเรยนสรปรวมทงสงเสรมใหเชอมโยงสงทเรยนรและทจะเรยนตอไป


29 | ห น า

ลกษณะแผนกำรจดกำรเรยนรทด

ลกษณะแผนกำรจดกำรเรยนรทด

1. มความละเอยด ชดเจน มหวขอและสวนประกอบตางๆครอบคลมตามศาสตรของการสอน โดยสามารถตอบค าถามตอไปน

สอนอะไร (หนวย หวเรอง ความคดรวบยอดหรอสาระส าคญ) เพอจดประสงคอะไร (จดประสงคการเรยนร ซงควรเขยนเปนจดประสงคเชงพฤตกรรม) ดวยสาระอะไร (เนอหา/โครงรางเนอหา) ใชวธการใด (กจกรรมการเรยนรซงใชกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ) ใชเครองมออะไร (วสดอปกรณ สอและแหลงการเรยนร) ทราบไดอยางไรวาประสบความส าเรจ (การวดและประเมนผล) 2. แผนการจดการเรยนรสามารถน าไปปฏบตไดจรง 3. สวนประกอบตางๆของแผนการจดการเรยนรมความสอดคลองสมพนธเชอมโยงกน เชน จดประสงคการเรยนร ครอบคลมสาระ/เนอหา และเปนจดพฒนาทพฒนาผเรยนใน

ดานความร ทกษะ กระบวนการและเจตคต กจกรรมการเรยนร ควรสอดคลองกบจดประสงคและเนอหาสาระ วสดอปกรณ สอ และแหลงการเรยนร ควรสอดคลองสมพนธกบกจกรรมการเรยนร การวดและประเมนผล ควรสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร

วเครำะหกระบวนกำร ประเมนผลผลต

- วธกำรวดและประเมนผลตองสอดคลองกบมำตรฐำนกำรเรยนร - ใชวธกำรวดทหลำกหลำย - เลอกใชเครองมอวดทมควำมเชอมน - แปลผลกำรวดและกำรประเมนเพอน ำไปสกำรพฒนำและปรบปรง

วเครำะห แหลงกำรเรยนร

ใหเรยนรจำกแหลงควำมรหลำกหลำยทงในและนอกหองเรยน เชน จำกธรรมชำต ควำมงำม ควำมจรง ควำมด จนตนำกำร เครอขำยตำงๆ


30 | ห น า

องคประกอบของแผนกำรจดกำรเรยนร

องคประกอบของแผนกำรเรยนร สวนท 1 รำยละเอยดทวไป ประกอบดวยล าดบทของแผน ชอวชาชอหนวยการเรยนรเรองท

สอนเวลาวน/เดอน/ป ภาคเรยนท ปการศกษา สวนท 2 รำยละเอยดของแผนกำรสอน ประกอบดวย 1. สำระส ำคญ การเขยนสาระส าคญจะเขยนเปนความคดรวบยอดหรอมโนมต (Concept)

ของเนอหาทจะสอนในแผนน มรายละเอยดทส าคญหลกๆเทานน 2. จดประสงคเชงพฤตกรรม การเขยนจดประสงคเชงพฤตกรรม ควรเนนใหผเรยนพฒนา

ทง 3 ดานคอ ความร (K-Knowledge) ทกษะกระบวนการ (P-Process) และเจตคต (A-Attitude) โดยก าหนดพฤตกรรมทผสอนตองการใหเกดในผเรยนหลงจากทสอนจบแลว

3. สำระกำรเรยนร ระบเนอหาทจะสอนในชวโมงนนๆ การเขยนในหวขอนจะตองเขยนใหครอบคลมมโนมตทส าคญและวตถประสงค รวมทงเวลาทใชสอนดวย มรายละเอยดมากกวาสาระส าคญ อยาลอกในหนงสอมาทงหมด อยาเขยนเฉพาะหวขอ ตองสอดคลองกบวตถประสงค

4. กจกรรมกำรเรยนรเปนการก าหนดวธสอนหรอนวตกรรมทจะใชใหเหมาะสมกบเวลา เนอหาวยของผเรยน ประกอบดวย - ขนน ำเขำสบทเรยนเปนขนตอนกระตนใหผเรยนสนใจทจะเรยน และตองการตดตามกจกรรมขนสอนตอไป โดยใชกระตนความสนใจของผเรยนดวยค าถาม ทบทวนความรเดม ใชภาพปรศนาหรอใชกจกรรมอนๆ ทเกยวของกบเนอหาทจะสอน

- ขนสอนเปนขนทผสอนจะตองจดกจกรรมส าหรบผ เรยน กจกรรมการสอนตองสอดคลองกบวยของผเรยน เนอหาและเวลา ในระดบชนมธยมปลาย นกเรยนสามารถนงฟงครสอนไดมาก กจกรรมอาจใหนกเรยนฟงการบรรยายได หรอเปนกจกรรมใหนกเรยนมเวลาในการคดวเคราะห อภปรายภายในกลม ท างานกลม เปนตน การจดกจกรรมการเรยนการสอนตองเนนผเรยนเปนส าคญ เพอใหนกเรยนมสวนรวมในการจดการเรยนร และใหนกเรยนสามารถสรางองคความรดวยตนเอง - ขนสรปเปนขนตอนทผสอนและผเรยนสรปประเดน ส าคญทไดเรยนไปแลว ในขนสรปผสอนอาจใชค าถามชวย หรอใชกจกรรมอนๆ ในขนนผสอนสามารถเตมเตมดานเนอหาใหกบผเรยนใหสมบรณ - ขนวดผลเปนขนตอนสดทายของการจดการเรยนร ทผสอนจะดวามพฤตกรรมเปนไปตามวตถประสงคหรอไม หรอมความรเปนไปตามวตถประสงคทตงไวหรอไม การวดผลอาจใชแบบฝกหด แบบทดสอบสนๆ ผสอนสามารถน าผลประเมนนไปใชในการประเมนการสอนของตน และน าไปปรบปรงการสอนในครงตอไปได

5. วสดอปกรณประกอบกำรสอน ไดแก เอกสาร อปกรณการทดลอง เครองมอวทยาศาสตร การระบอปกรณทจะใชสอน จะชวยในการเตรยมอปกรณลวงหนา

หมำยเหต ผสอนสามารถบนทกเหตการณตางๆทเกดขนหรอระบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทใชในการสอน

6. บนทกหลงสอน ผสอนสามารถเขยนผลของการประเมนและผลการสอนในภาพรวม หลงจากทสอนเสรจแลว การเขยนบนทกหลงสอนนเปนการระบวาในการสอนครงนมขอดหรอจดเดน


31 | ห น า

อะไรบาง เพอจะไดเปนขอมลในการน าไปใชครงตอไป และมขอทควรปรบปรงหรอทตองการพฒนาอะไรบาง เพอจะไดใชเปนขอมลในการท าวจยในชนเรยน ซงจะชวยในการจดการเรยนรของครใหดขน

ตวอยำงกจกรรมกำรอบรม

1. สำระส ำคญ สาระและมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง การจดท าหนวย

การเรยนร ความส าคญและขนตอนการจดท าแผนการจดการเรยนร องคประกอบแผนการจดการเรยนรเปนสงส าคญทชวยผสอนวทยาศาสตร จดกระบวนการเรยนการสอนเพอพฒนาคณภาพของผเรยน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

สำระกำรอบรม ประกอบดวย - สาระและมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร - ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง (ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551) - ขนตอนการจดท าหนวยการเรยนร - ความส าคญของแผนการจดการเรยนร - ขนตอนการจดท าแผนการจดการเรยนร - แผนการจดการเรยนรทด - องคประกอบของแผนการจดการเรยนร

2. จดประสงค เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. ระบขนตอนการจดท าจดหนวยการเรยนรและแผนการจดการเรยนร 2. วเคราะหและออกแบบการจดกจกรรมการเรยนรใหสอดคลองกบจดประสงค สาระ

มาตรฐานสอและแหลงการเรยนร การวดผลและประเมนผลการเรยนรเพอจดท าแผนการเรยนการสอนวชาเคม

3. จดท าแผนการจดการเรยนรสการสอนในชนเรยน ไดอยางมประสทธภาพ 3. กจกรรมกำรอบรม

รปแบบกจกรรมOn-line Discussion 1. ผเขารบการอบรมศกษาเนอหาเรอง “จำกหลกสตรวทยำศำสตรสชนเรยน” และสรป

สาระส าคญทไดจากการศกษาดวยตนเองจากเอกสารประกอบการอบรม ทานสามารถ Download File เอกสารขางลางน หรอสามารถพมพออกมาไดโดยการ Click ทเอกสารประกอบการอบรม

- ใบความรท 2.1 เรอง “ขนตอนการจดท าหนวยการเรยนรสแผนการจดการเรยนร - ใบความรท 2.2 เรอง “ตวอยางผลการวเคราะหสาระการเรยนร กจกรรมและผลท

ตองการใหเกดกบผเรยน” - ใบความรท 2.3 เรอง “ตวอยางค าอธบายรายวชา” - ใบความรท 2.4 เรอง “ตวอยางโครงสรางรายวชา/หนวยการเรยนร” - ใบความรท 2.5 เรอง “ความส าคญของแผนการจดการเรยนร” - ใบความรท 2.6 เรอง “ขนตอนการจดท าแผนการจดการเรยนร”


32 | ห น า

- ใบความรท 2.7 เรอง “แผนการจดการเรยนรทด” - ใบความรท 2.8 เรอง “องคประกอบของแผนการจดการเรยนร” - ใบความรท 2.9 เรอง “ตวอยางแผนการจดการเรยนร”

2. ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ โดยใช ค าส าคญวา “แผนการจดการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551”

3. ผเขารบการอบรมฟงค าบรรยายเพมเตมได Click เลอกท เมน บทบรรยาย 2 4. ผเขารบการอบรม สรปสาระส าคญจากค าบรรยายและเอกสารประกอบการอบรม 5. ผเขารบการอบรมรวมสนทนาใน กระดานสนทนา (Web board) ในประเดนท 2 ตอไปน

- ประเดนท 2.1 “แผนการจดการเรยนรมความส าคญตอการจดการเรยนรในหองเรยนอยางไร” - ประเดนท 2.2 “การออกแบบกระบวนการจดการเรยนรตองค านงถงอะไรบาง”

6. ผ เขารบการอบรมสามารถพดคยกบวทยากร และเพอนผ เขารบการอบรม ผานทางFacebook ตลอดเวลา

7. หลงจากทผ เขารบการอบรมศกษาบทเรยนเรยบรอยแลว ใหผ เขารบการอบรมท าแบบทดสอบประจ าหนวยการเรยน โดย Click ท แบบทดสอบประจ าหนวยท 2 4. สอประกอบกำรอบรม

1. เอกสารใบความร - ใบความรท 2.1 เรอง "ขนตอนการจดท าหนวยการเรยนรสแผนการจดการเรยนร" - ใบความรท 2.2 เรอง "ตวอยางผลการวเคราะหสาระการเรยนร กจกรรมและผลท

ตองการใหเกดกบผเรยน" - ใบความรท 2.3 เรอง "ตวอยางค าอธบายรายวชา" - ใบความรท 2.4 เรอง "ตวอยางโครงสรางรายวชา/หนวยการเรยนร" - ใบความรท 2.5 เรอง "ความส าคญของแผนการจดการเรยนร " - ใบความรท 2.6 เรอง "ขนตอนการจดท าแผนการจดการเรยนร " - ใบความรท 2.7 เรอง "แผนการจดการเรยนรทด" - ใบความรท 2.8 เรอง "องคประกอบของแผนการจดการเรยนร" - ใบความรท 2.9 เรอง "ตวอยางแผนการจดการเรยนร"

2. บทบรรยาย เรอง "จากหลกสตรวทยาศาสตรสชนเรยน" 3. แหลงเรยนรทเกยวของ เอกสาร “แนวทางการจดการเรยนร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขน พนฐาน

พทธศกราช 2551” 4. กระดานสนทนา (Webboard) - ประเดนท 2.1 “แผนการจดการเรยนรมความส าคญตอการจดการเรยนรในหองเรยนอยางไร” - ประเดนท 2.2“การออกแบบกระบวนการจดการเรยนรตองค านงถงอะไรบาง”

5. Facebook 6. ใบงาน - ใบงานท 2.1 เรอง “ใหทดลองเขยนแผนการจดการเรยนร 1 เรอง ใชเวลาสอน 1 ชวโมง

ในชนททานรบผดชอบ ตามรปแบบในใบงาน”


33 | ห น า

5. กำรประเมน 1. การเขาศกษาบทเรยน 2. การเขารวมกจกรรมในกระดานสนทนา (Web board) 3. การท าแบบทดสอบประจ าหนวยท 2


สรป จากเนอหาขางตน กลาวถง หลกสตรวทยาศาสตรสชนเรยนโดยในหลกสตรจะประกอบไป

ดวยขนตอน และกระบวนการตางๆ ทชวยใหหลกสตรวทยาศาสตรสามารถน าไปใชในชนเรยนไดอยางมประสทธภาพ ดงน

ขนตอนการจดท าหนวยการเรยนรสแผนการจดการเรยนรไดแก 1. วเคราะหมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/สาระการเรยนรแกนกลาง 2. วเคราะหขอบขาย/ตวชวด/สาระการเรยนรแกนกลาง 3. โครงสรางรายวชา4. จดท าหนวยการเรยนรแตละระดบชน และ5. ก าหนดหวขอจดท าหนวยของแผนการเรยนรในแตละหนวยการเรยนร

ขนตอนการจดท าแผนการจดการเรยนรไดแก 1. การจดท าแผนการเรยนร 2. วเคราะหค าอธบายรายวชา/โครงสรางรายวชาและหนวยการเรยนร3. วเคราะหตวชวด/จดประสงค 4. วเคราะหสาระทเรยนร 5. วเคราะหกระบวนการจดการเรยนร 6. วเคราะหกระบวนการประเมนผลผลต และ 7. วเคราะหแหลงการเรยนร

และคณลกษณะของแผนการจดการเรยนรทดรวมถงองคประกอบของแผนการจดการเรยนรอกดวย โดยมการอธบายขนตอนการจดท าหนวยการเรยนรสแผนการจดการเรยนรและขนตอนการจดท าแผนการจดการเรยนรในรปแบบแผนภาพ พรอมทงยกตวอยางผลการวเคราะหสาระการเรยนรกจกรรมและผลทตองการใหเกดกบผเรยนตวอยางค าอธบายรายวชาตวอยางโครงสรางรายวชา/หนวยการเรยนร และตวอยางแผนการจดการเรยนรเพอใหผเรยนไดรบองคความรจากหลกสตรวทยาศาสตรนอกจากนยงไดกลาวถง ความส าคญของแผนการจดการเรยนรซงเปนล าดบขนตอนหรอกจกรรมทงหมดของผสอนและผเรยน ทผสอนก าหนดไวเปนแนวทางในการจดสถานการณใหผเรยนเปลยนพฤตกรรมไปตามวตถประสงคโดยผสอนเปนผวางแผนการสอน ก าหนดแนวทางในการจดการเรยนการสอน โดยทแผนการจดการเรยนรทครไดเตรยมไวลวงหนากอนสอน จะตองสอดคลองกบวตถประสงค เนอหาของบทเรยน ผเรยนและสภาพแวดลอมของโรงเรยน แผนการจดการเรยนรจงจะชวยใหเกดประสทธภาพมากทสด


34 | ห น า

ตอนท 3 รปแบบและเทคนคการจดการเรยนรวทยาศาสตร

กำรจดกำรเรยนกำรสอนวทยำศำสตร

วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบชวตของทกคน ทงในการด ารงชวตประจ าวนและในงานอาชพตางๆ เครองมอเครองใชเพออ านวยความสะดวกในชวตและในการท างาน ลวนเปนผลของความรวทยาศาสตรผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอนๆ ความรวทยาศาสตรชวยใหเกดองคความรและความเขาใจในปรากฏการณธรรมชาตมากมาย มผลใหเกดการพฒนาทางเทคโนโลยอยางมาก ในทางกลบกน เทคโนโลยกมสวนส าคญมากทจะใหมการศกษาคนควาความรทางวทยาศาสตรตอไอยางไมหยดยง

วทยาศาสตรท าใหคนไดพฒนาวธคด ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห วจารณ มทกษะทส าคญในการคนควาหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลหลากหลายและประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงความร (knowledge based society) ทกคนจงจ าเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร (scientific literacy for all) เพอทจะมความร ความเขาใจโลกธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน และน าความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค มคณธรรม เปำหมำยของกำรจดกำรเรยนกำรสอนวทยำศำสตร

วทยาศาสตรเปนเรองของการเรยนรเกยวกบธรรมชาต โดยมนษยใชกระบวนการสงเกต ส ารวจตรวจสอบ และการทดลองเกยวกบปรากฏการณทางธรรมชาต และน าผลมาจดระบบ หลกการ แนวคดและทฤษฎ ดงนนการเรยนการสอนวทยาศาสตรจงมงเนนใหผเรยนไดเปนผเรยนรและคนพบดวยตนเองมากทสด นนคอ ใหไดทงกระบวนการและองคความร ตงแตวยเรมแรกกอนเขาเรยนเมออยในสถานศกษา และเมอออกจากสถานศกษาไปประกอบอาชพแลว กำรจดกำรเรยนกำรสอนวทยำศำสตร มเปำหมำยส ำคญ ดงน

1. เพอใหเขาใจหลกการ ทฤษฎทเปนพนฐานในวทยาศาสตร 2. เพอใหเขาใจขอบเขตธรรมชาตและขอจ ากดของวทยาศาสตร 3. เพอใหมทกษะทส าคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 4. เพอพฒนากระบวนการคดและจนตนาการ ความสามารถในการแกปญหาและการจดการ

ทกษะในการสอสาร และความสามารถในการตดสนใจ 5. เพอใหตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย มวลมนษยและ

สภาพแวดลอมในเชงทมอทธพลและผลกระทบซงกนและกน 6. เพอน าความรความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเกดประโยชนต อ

สงคมและการด ารงชวต 7. เพอใหเปนคนมจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม และคานยมในการใชวทยาศาสตร

และเทคโนโลยอยางสรางสรรค คณภำพผเรยนวทยำศำสตรเมอจบชนมธยมศกษำปท 6

การจดการศกษาวทยาศาสตรส าหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน มงหวงใหผเรยนไดเรยนรวทยาศาสตรทเนนกระบวนการไปสการสรางองคความร โดยผเรยนมสวนรวมทกขนตอน ผเรยนจะได


35 | ห น า

ท ากจกรรมหลากหลาย ทงเปนกลมและเปนรายบคคล โดยอาศยแหลงเรยนรทเปนสากลและทองถน โดยผสอนมบทบาทในการวางแผนการเรยนร กระตน แนะน าชวยเหลอใหผเรยนเกดการเรยนร (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2550)

ผเรยนทเรยนจบชนมธยมศกษาปท 6 ควรมความร ความคด ทกษะ กระบวนการ และ จตวทยาศาสตรดงน

1. เขาใจการรกษาดลยภาพของเซลลและกลไกการรกษาดลยภาพของสงมชวต 2. เขาใจกระบวนการถายทอดสารพนธกรรม การแปรผน มวเทชน ววฒนาการของ

สงมชวต ความหลากหลายของสงมชวตและปจจยทมผลตอการอยรอดของสงมชวตในสงแวดลอมตางๆ

3. เขาใจกระบวนการ ความส าคญและผลของเทคโนโลยชวภาพตอมนษย สงมชวตและสงแวดลอม

4. เขาใจชนดของอนภาคส าคญทเปนสวนประกอบในโครงสรางอะตอม การจดเรยงธาตในตารางธาต การเกดปฏกรยาเคมและ ปจจยทมผลตออตราการเกดปฏกรยาเคม

5. เขาใจชนดของแรงยดเหนยวระหวางอนภาคและสมบตตางๆ ของสารทมความสมพนธกบแรงยดเหนยว

6. เขาใจการเกดปโตรเลยม การแยกแกสธรรมชาตและการกลนล าดบสวนน ามนดบ การน าผลตภณฑปโตรเลยมไปใชประโยชนและผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

7. เขาใจชนด สมบต ปฏกรยาทส าคญของพอลเมอรและสารชวโมเลกล 8. เขาใจความสมพนธระหวางปรมาณทเกยวกบการเคลอนทแบบตางๆ สมบตของคลนกล

คณภาพของเสยงและการไดยน สมบต ประโยชนและโทษของคลนแมเหลกไฟฟา กมมนตภาพรงสและพลงงานนวเคลยร

9. เขาใจกระบวนการเปลยนแปลงของโลกและปรากฏการณทางธรณทมผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

10. เขาใจการเกดและววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซ เอกภพและความส าคญของเทคโนโลยอวกาศ

11. เขาใจความสมพนธของความรวทยาศาสตรทมผลตอการพฒนาเทคโนโลยประเภทตางๆ และการพฒนาเทคโนโลยทสงผลใหมการคดคนความรทางวทยาศาสตรทกาวหนา ผลของเทคโนโลยตอชวต สงคม และ สงแวดลอม

12. ระบปญหา ตงค าถามทจะส ารวจตรวจสอบ โดยมการก าหนดความสมพนธระหวางตวแปรตางๆ สบคนขอมลจากหลายแหลง ตงสมมตฐานทเปนไปไดหลายแนวทาง ตดสนใจเลอกตรวจสอบสมมตฐานทเปนไปได

13. วางแผนการส ารวจตรวจสอบเพอแกปญหาหรอตอบค าถาม วเคราะห เชอมโยงความสมพนธของตวแปรตางๆ โดยใชสมการทางคณตศาสตรหรอสรางแบบจ าลองจากผลหรอความรทไดรบจากการส ารวจตรวจสอบ

14. สอสารความคด ความรจากผลการส ารวจตรวจสอบโดยการพด เขยน จดแสดง หรอใชเทคโนโลยสารสนเทศ

15. ใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรในการด ารงชวต การศกษาหาความรเพมเตมท าโครงงานหรอสรางชนงานตามความสนใจ


36 | ห น า

16. แสดงถงความสนใจ มงมน รบผดชอบ รอบคอบและซอสตยในการสบเสาะหาความรโดยใชเครองมอและวธการทใหไดผลถกตองเชอถอได

17. ตระหนกในคณคาของความรวทยาศาสตรและเทคโนโลยท ใชในชวตประจ าวน การประกอบอาชพ แสดงถงความชนชม ภมใจ ยกยอง อางองผลงาน ชนงานทเปนผลจากภมปญญาทองถนและการพฒนาเทคโนโลยททนสมย

18. แสดงความซาบซง หวงใย มพฤตกรรมเกยวกบการใชและรกษาทรพยากรธรรมชตและสงแวดลอมอยางรคณคา เสนอตวเองรวมมอปฏบตกบชมชนในการปองกน ดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของทองถน

19. แสดงถงความพอใจ และเหนคณคาในการคนพบความร พบค าตอบ หรอแกปญหาได 20. ท างานรวมกบผอนอยางสรางสรรค แสดงความคดเหนโดยมขอมลอางองและเหตผล

ประกอบ เกยวกบผลของการพฒนาและการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรมตอสงคมและสงแวดลอม และยอมรบฟงความคดเหนของผอน กำรเรยนรทผเรยนมควำมส ำคญทสด

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 22 ระบวาการจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเร ยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ ในมาตรา 23(2) เนนการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย ใหความส าคญของการ บรณาการความร คณธรรม กระบวนการเรยนรตามความเหมาะสมของระดบการศกษา โดยเฉพาะความรและทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงความร ความเขาใจและประสบการณเรองการจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลยงยน

ในสวนของการจดกระบวนการเรยนร มาตรา 24 ไดระบใหสถานศกษาและหนวย งานทเกยวของด าเนนการดงน

1. จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน โดยค านงถง ความแตกตางระหวางบคคล

2. ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา

3. จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบต ใหท าได คดเปน ท าเปน รก การอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง

4. จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตางๆ อยางไดสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา

5. สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยนและอ านวยความสะดวกเพอใหผเรยนเกดการเรยนรและมความรอบร รวมทงสามรรถใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ทงน ผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอนและแหลงวทยาการประเภทตางๆ

6. จดการเรยนรใหเกดขนไดทกเวลา ทกสถานท มการประสานความรวมมอกบบดา มารดา ผปกครอง และบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ


37 | ห น า

การจดการเรยนรตามแนวดงกลาว จ าเปนตองเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนการสอนทงของครและนกเรยน กลาวคอลดบทบาทของครผสอนจากการเปนผบอกเลา บรรยาย สาธต เปนการวางแผนจดกจกรรมใหนกเรยนเกดการเรยนรกจกรรมตางๆ จะตองเนนทบทบาทของนกเรยนตงแตเรม คอรวมวางแผนการเรยน การวดผล ประเมนผล และตองค านงวากจกรรมการเรยนนนเนนการพฒนากระบวนการคด วางแผน ลงมอปฏบต ศกษา คนควา รวบรวมขอมลดวยวธการตางๆ จากแหลงเรยนรหลากหลาย ตรวจสอบ วเคราะหขอมล การแกปญหา การมปฏสมพนธซงกนและกน การสรางค าอธบายเกยวกบขอมลทสบคนได เพอน าไปสค าตอบของปญหาหรอค าถามตางๆ ในทสดสรางองคความร ทงนกจกรรมการเรยนรดงกลาวตองพฒนานกเรยนใหเจรญพฒนาทงรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา

การจดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เนนกระบวนการทนกเรยนเปนผคด ลงมอปฏบต ศกษาคนควาอยางมระบบ ดวยกจกรรมหลากหลาย ทงการท ากจกรรมภาคสนาม การสงเกต การส ารวจตรวจสอบ การทดลองในหองปฏบตการ การสบคนขอมลจากแหลงขอมลปฐมภมและทตยภม การท าโครงงานวทยาศาสตรและเทคโนโลย การศกษาจากแหลงเรยนรในทองถน โดยค านงถงวฒภาวะ ประสบการณเดม สงแวดลอม และวฒนธรรมตางกนทนกเรยนไดรบรมาแลวกอนเขาสหองเรยน การเรยนรของนกเรยนจะเกดขนระหวางทนกเรยนมสวนรวมโดยตรงในการท ากจกรรมการเรยนเหลานน จงจะมความสามารถในการสบเสาะหาความร มความสามารถในการแกปญหาดวยวธการทางวทยาศาสตร ไดพฒนากระบวนการคดขนสงและคาดหวงวากระบวนการเรยนรดงกลาวจะท าใหนกเรยนไดรบการพฒนาเจตคตทางวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม ในการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางสรางสรรค มเจตคตและคานยมทเหมาะสมตอวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงสามารถสอสารและท างานรวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพ

ทฤษฎการเรยนรทใชเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยทพดกนมากในปจจบนนคอ ทฤษฎการสรางเสรมความร (constructivism) ซงเชอกนวานกเรยนทกคนมความรความเขาใจเกยวกบบางสงบางอยางมาแลวไมมากกนอย กอนทครจะจดการเรยนการสอนใหเนนวาการเรยนรเกดขนดวยตวของผเรยนเอง และการเรยนรเรองใหมจะมพนฐานมาจากความรเดม ดงนน ประสบการณเดมของนกเรยนจงเปนปจจยส าคญตอการเรยนรเปนอยางยง กระบวนการเรยนร (process of learning) ทแทจรงของนกเรยนไมไดเกดจากการบอกเลาของคร หรอนกเรยนเพยงแตจดจ าแนวคดตางๆ ทมผบอกใหเทานน แตการเรยนรวทยาศาสตรตามทฤษฎการสรางเสรมความร เปนกระบวนการทนกเรยนจะตองสบคน เสาะหา ส ารวจตรวจสอบ และคนควาดวยวธการตางๆ จนท าใหนกเรยนเกดความเขาใจและเกดการรบรความรนนอยางมความหมาย จงจะสามารถสรางเปนองคความรของนกเรยนเอง และเกบเปนขอมลไวในสมองไดอยางยาวนาน สามารถน ามาใชไดเมอมสถานการณใดๆ มาเผชญหนา ดงนน การทนกเร ยนจะสรางองคความรได ตองผานกระบวนการเรยนรทหลากหลายโดยเฉพาะอยางยงกระบวนการสบเสาะหาความร ( inquiry process) กระบวนการเรยนการสอนทใชในการเรยนรวทยาศาสตรมหลากหลาย เชน กระบวนการสบ เสาะหาความร ( Inquiry process) กระบวนการแกปญหา (Problem solving process) ก จกรรมค ด และปฏ บ ต (Hands-on Mind-on Activities) ก าร เร ยน ร แบบ ร วมม อ ร วม ใจ (Cooperative Learning) และ เทคนค POE (Prediction-Observation-Explanation) เปนตน ดงนน ครจงตองเลอกใชกระบวนการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบเนอหา


38 | ห น า

กำรจดกจกรรมกำรเรยนรโดยวฏจกรกำรสบเสำะหำควำมร (Inquiry Cycle)

กำรเรยนกำรสอนแบบสบเสำะหำควำมร (Inquiry Cycle)

ดงททราบกนดแลววาการเรยนรเปนวฎจกรทไดรบการกลาวถงกนมานานแลว ซงผทเปนรเรมการคดคนรปแบบของวฏจกรการเรยนร (The Learning Cycle Model) นนคอ โรเบรต คารพลส (Robert Karplus) ในป ค.ศ. 1960-1969) ซงไดจดรปแบบของวฏจกรออกเปน 3 สวนหลก ไดแก การส ารวจคนหา (Exploration) การสรางองคความร (Concept invention) และการขยายความร (Concept extension) และตอมามนกการศกษาหลายทานไดน าแนวคดนไปจดรปแบบของการเรยนรออกเปนอกหลายรปแบบ โดยรปแบบทนยมและใชกนอยางแพรหลายไดแก รปแบบวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะหาความร (Inquiry cycle model) กำรสบเสำะหำควำมรคออะไร

มนกการศกษาหลายทานทไดใหค าจ ากดความของการสบเสาะหาความรเอาไวดงน - การสบเสาะหาความรเปนกระบวนการส าหรบการคนหาค าตอบผานการส ารวจตรวจสอบ

(Szesze, 2001) - การสบเสาะหาความรคอการ “คนหา” โดยเฉพาะอยางยงการใชค าถามและการส ารวจ

ตรวจสอบบางสงบางอยางซงนกเรยนไดถกก าหนดบทบาทใหเปนผส ารวจตรวจสอบ ไมใชเปนผทใชวธการเดมในการหยบยกบทเรยนส าเรจรปขนมาใช นกเรยนจะตองเปนผตนตวอยเสมอในการเรยนซงนกเรยนจะมบทบาทในการ 1) ตงค าถาม 2) ส ารวจตรวจสอบในเรองทศกษาเพอใหไดมาซงค าตอบเหลานน 3) เผชญหนากบสงทตองการคนหาซงตองใชสมมตฐานในการพสจน 4) สรางความสมพนธและการเชอมโยงในสงทไดจากการคนหากบเพอนรวมชนและขอมลนนตองมความนาเชอถอได

ประเมน (Evaluate)

ส ำรวจและคนหำ

(Explore)

อธบำยและลงขอสรป

(Explain)

ขยำยควำมร (Elaborate)

สรำงควำมสนใจ (Engage)

วฏจกรกำรสบเสำะหำควำมร Inquiry Cycle (5 Es)


39 | ห น า

- การสบเสาะหาความร เปนกจกรรมทมความผสมผสานระหวางการสงเกต การใชค าถาม การคนควาหาขอมลเพอชวยสนบสนนการทดลองใหมประจกษพยานและหลกฐาน การใชเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล แปลผล ตอบค าถาม อธบายและท านาย ตลอดจนการน าเสนอขอมล (สถาบนวจยแหงชาตสหรฐอเมรกา: NRC, 1996)

จากค านยามบางสวนขางบนนจะเหนไดวาการสบเสาะหาความรเปนกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการใชกระบวนการคดและทกษะตางๆ เพอทจะแกปญหาหรอคนหาค าตอบ รปแบบกำรเรยนกำรสอนแบบสบเสำะหำควำมร ( Inquiry Cycle หรอ 5Es)

นกการศกษากลม BSCS (Biological Science Curriculum Study) ไดน าวธการสอนแบบ Inquiry มาใชในการพฒนาหลกสตรวชาวทยาศาสตร โดยเสนอขนตอนในการเรยนการสอนเปน 5 ขนตอน เรยกวา การเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycle หรอ 5Es ไดแก Engage Explore Explain Elaborate และ Evaluate

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) จงตองการศกษารปแบบการเรยนการสอนทพฒนากระบวนการคดระดบสง จงพฒนากระบวนการเรยนการสอนในแตละขนตอนการสอนของรปแบบการเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycle (5Es) มขอบขายรายละเอยด ดงน

1. กำรสรำงควำมสนใจ (Engage) เปนการน าเขาสบทเรยนหรอเรองทนาสนใจ ซงอาจเกดขนเองจากความสงสยหรอความ

สนใจของตวนกเรยนเอง หรอเกดจากการอภปรายภายในกลม เรองทนาสนใจอาจมาจากเหตการณทก าลงเกดขนอยในชวงเวลานนหรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมทเพงเรยนมารมาแลวเปนตวกระตนใหนกเรยนสรางค าถาม ก าหนดประเดนทจะศกษา ในกรณทยงไมมประเดนใดนาสนใจ ครอาจจะจดกจกรรมหรอสถานการณเพอกระตน ยวย หรอทาทายใหนกเรยนตนเตน สงสย ใครร อยากรอยากเหน หรอขดแยง เพอน าไปสการแกปญหา การศกษาคนควา หรอการทดลอง แตไมควรบงคบใหนกเรยนยอมรบประเดนหรอปญหาทครก าลงสนใจเปนเรองทจะศกษา ท าไดหลายรปแบบ เชน สาธต ทดลอง น าเสนอขอมล เลาเรอง/เหตการณ ใหคนควา/อานเรอง อภปราย/พดคย สนทนา ใชเกม ใหสอวสด อปกรณ สรางสถานการณ/ปญหาทนาสนใจทนาสงสยแปลกใจ

2. กำรส ำรวจและคนหำ (Explore) นกเรยนด าเนนการส ารวจ ทดลอง คนหา และรวบรวมขอมล วางแผน ก าหนดการ

ส ารวจตรวจสอบ หรอออกแบบการทดลอง ลงมอปฏบต เชน สงเกต วด ทดลอง รวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณตางๆ

3. กำรอธบำย (Explain) นกเรยนน าขอมลทไดจากการส ารวจและคนหามาวเคราะห แปลผล สรปและอภปราย

พรอมทงน าเสนอผลงานในรปแบบตางๆ ซงอาจเปนรปวาด ตาราง แผนผง ผลงานมความหลากหลาย สนบสนนสมมตฐานทตงไวหรอโตแยงกบสมมตฐานทตงไว หรอไมเกยวของกบประเดนทก าหนดไว โดยมการอางองความรประกอบการให เหตผลสมเหตสมผล การลงขอสรปถกตองเชอถอได มเอกสารอางองและหลกฐานชดเจน

4. กำรขยำยควำมร (Elaborate) 4.1 ครจดกจกรรมหรอสถานการณเพอใหนกเรยนมความรลกซงขนหรอขยายกรอบ

ความคด กวางขนหรอเชอมโยงความรเดมสความรใหมหรอน าไปสการศกษาคนควา ทดลอง เพมขน เชน ตงประเดนเพอใหนกเรยน ชแจงหรอรวมอภปรายแสดงความคดเหนเพมเตมใหชดเจนยงขน ซกถามใหนกเรยนชดเจนหรอกระจางในความรสกทไดหรอเชอมโยงความรทไดกบความรเดม


40 | ห น า

4.2 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรม เชน อธบายและขยายความรเพมเตมมความละเอยดมากขน ยกสถานการณ ตวอยาง อธบายเชอมโยงความรทไดเปนระบบและลกซงยงขนหรอสมบรณละเอยดขน น าไปสความรใหมหรอความรทลกซงยงขน ประยกตความรทไดไป ใชในเรองอนหรอสถานการณอนๆ หรอสรางค าถามใหมและออกแบบการส ารวจ คนหา และรวบรวมเพอน าไปสการสรางความรใหม

5. กำรประเมนผล (Evaluate) เปนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตางๆ วานกเรยนมความรอะไรบาง อยางไร

และมากนอยเพยงใด จากขนนจะน าไปสการน าความรไปประยกตใชในเรองอนๆ 5.1 นกเรยนระบสงทนกเรยนไดเรยนรทงดานกระบวนการและผลผลต 5.2 นกเรยนตรวจสอบความถกตองของความรทได เชน วเคราะหวจารณแลกเปลยน

ความรซงกนและกน คดพจารณาใหรอบคอบทงกระบวนการและผลงาน อภปราย ประเมนปรบปรงเพมเตมและสรป ถายงมปญหาใหศกษาทบทวนใหมอกครง อางองทฤษฎหรอหลกการและเกณฑเปรยบเทยบผลกบสมมตฐาน เปรยบเทยบความรใหมกบความรเดม

5.3 นกเรยนทราบจดเดน จดดอยในการศกษาคนควา หรอทดลอง ยทธศำสตรของกำรเรยนกำรสอนวทยำศำสตรโดยใชวฎจกรกำรสบเสำะหำควำมร

ยทธศาสตรของการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยใชวฎจกรการสบเสาะหาความร มดงน ข น ของกำรส บ เส ำะห ำควำมร

ยทธศำสตร

1.ขนสรางความสนใจ -สงเกตสงตางๆ รอบตวในจดทสนใจอยางกระตอรอรน -ตงค าถามในเรองทเปนสถานการณทเกดขนจรง -พจารณาแนวทางทเปนไปไดทจะตอบปญหานนๆ -บนทกสงทไมไดคาดหวงจากปรากฏการณทเกดขน -แยกแยะสถานการณทนกเรยนเหนทหลากหลาย

2.ขนส ารวจและคนหา -สรางความสนใจในสงทจะศกษา -ระดมความคดในแนวทางทเปนไปได -ทดลองโดยใชวสดและอปกรณ -สงเกตปรากฏการณเฉพาะจดทสนใจอยางละเอยด -ออกแบบ วางแผน และด าเนนการทดลอง -รวบรวมและจดกระท าขอมล -ใชกลยทธตางๆ ในการแกปญหา -เลอกแหลงขอมล (วธการ) ทเหมาะสม -อภปรายปญหากบผอน -แยกประเดนเสยงและผลทจะเกดขนตามมาจากการส ารวจและคนหา -ก าหนดเกณฑในการส ารวจตรวจสอบ

3.ขนอธบายและลงขอสรป

-สอสารขอมลและแนวความคดใหกบผอน -สรางและอธบายรปแบบการส ารวจ


41 | ห น า

ข น ของกำรส บ เส ำะห ำควำมร

ยทธศำสตร

-เรยบเรยงค าอธบายใหมโดยใชค าพดเปนของตนเอง -ทบทวนและวเคราะหปญหาทไดส ารวจตรวจสอบ -ใชการประเมนของเพอน -รวบรวมค าตอบและแนวทางการแกปญหา -ตรวจสอบค าอธบายทเหมาะสม -บรณาการปญหาดวยความรและประสบการณทมอย

4.ขนขยายผล -วเคราะหขอมล -ลงขอสรปและการตดสนใจ -ประยกตความรและทกษะเพอศกษาประเดนอน -แลกเปลยนความรและทกษะ -แลกเปลยนขอมลและแนวคดดวยการพดและเขยน -ตงค าถามใหมๆ -พฒนาผลการส ารวจและสงเสรมแนวคด -ใชรปแบบและแนวคดเพอทจะคนหาความจรงในการอภปรายและใหผอนยอมรบ -ท าการส ารวจตรวจสอบเพมเตม -ท ากจกรรมในประเดนอนๆ

5.ขนประเมนผล -จากรายงาน บนทก -จากแฟมสะสมงาน -จาก (กระดาษ) การบนทกขอมลของนกเรยน -การประเมนตามสภาพจรง -ชนงานจากการใชเกณฑการใหคะแนนแบบรบรค

บทบำทของครในกำรเรยนกำรสอนตำมวฏจกรสบเสำะหำควำมร ( Inquiry Cycle หรอ 5Es)

ขนตอนกำรเรยนกำรสอน

สงทครควรท ำ สอดคลองกบ 5 Es ไมสอดคลองกบ 5 Es

1.ข น สร างความสนใจ

สรางความสนใจ สรางความอยากรอยากเหน จงค าถามกระตนใหนกเรยนคด ดงเอาค าตอบทยงไมครอบคลมส งทนกเรยนร หรอความคดเกยวกบความคดรวบยอด หรอเนอหาสาระ

อธบายความคดรวบยอด ใหค าจ ากดความและค าตอบ สรปประเดนให จดค าตอบใหเปนหมวดหม บรรยาย

2.ขนส ารวจและคนหา

สงเสรมใหนกเรยนท างานรวมกนในการส ารวจตรวจสอบ

เตรยมค าตอบไวให บอกหรออธบายวธการแกปญหา


42 | ห น า


สงทครควรท ำ สอดคลองกบ 5 Es ไมสอดคลองกบ 5 Es สงเกตและฟงการโตตอบกนระหวางนกเรยนกบนกเรยน ซกถามเพอน าไปสการส ารวจตรวจสอบของนกเรยน ให เวลานก เรยน ในการคดขอสงส ยตลอดจนปญหาตางๆ ท าหนาทใหค าปรกษาแกนกเรยน

จดค าตอบใหเปนหมวดหม บอกนกเรยนเมอนกเรยนท าไมถก ใหขอมลหรอขอเทจจรงทใชในการแกปญหา น านกเรยนแกปญหาทละขนตอน


สงเสรมใหนกเรยนอธบายความคดรวบยอดหรอแนวคดหรอใหค าจ ากดความดวยค าพดของนกเรยนเอง ใหนกเรยนแสดงหลกฐาน ใหเหตผลและอธบายใหกระจาง ใหนกเรยนอธบาย ใหค าจ ากดความและชบอกสวนประกอบตางๆ ในแผนภาพ ใหนกเรยนใชประสบการณเดมของตนเปนพนฐานในการอธบายความคดรวบยอดหรอแนวคด

ยอมรบค าอธบายโดยไมมหลกฐานหรอใหเหตผลประกอบ ไมสนใจค าอธบายของนกเรยน แนะน านกเรยนโดยปราศจากการเชอมโยงแนวคดหรอความคดรวบยอดหรอทกษะ

4การขยายความร(Elaborate)

คาดหวงใหนกเรยนไดใชประโยชนจากการชบอกสวนประกอบตางๆในแผนภาพค าจ ากดความและการอธบายส งท ไดเรยนรมาแลว สงเสรมใหนกเรยนน าสงทนกเรยนไดเรยนรไปประยกตใชหรอขยายความรและทกษะในสถานการณใหม ใหนกเรยนอธบายอยางหลากหลาย ใหนกเรยนอางองขอมลทมอยพรอมทงแสดงหลกฐานและถามค าถามนกเรยนวาไดเรยนรอะไรบาง หรอไดแนวคดอะไร (ทจะน ากลวธจากการส ารวจตรวจสอบครงนไปประยกตใช

ใหค าตอบทชดเจน บอกนกเรยนเมอนกเรยนท าไมถก ใชเวลามากในการบรรยาย น านกเรยนแกปญหาทละขนตอน อธบายวธการแกปญหา

5.การประเมนผล (Evaluate)

สงเกตนกเรยนในการน าความคดรวบยอดและทกษะใหมไปประยกตใช ประเมนความรและทกษะของนกเรยน หาหลกฐานทแสดงวานกเรยนไดเปลยนความคด หรอพฤตกรรม ใหนกเรยนไดประเมนตนเองเกยวกบ

ทดสอบค านยามศพทและขอเทจจรง ใหแนวคดหรอความคดรวบยอดใหม ท าใหคลมเครอ สงเสรมการอภปรายทไมเชอมโยงความคดรวบยอดหรอทกษะ


43 | ห น า


สงทครควรท ำ สอดคลองกบ 5 Es ไมสอดคลองกบ 5 Es การเรยนรและทกษะกระบวนการกลม ถามค าถามปลายเปด เชน ท าไมนกเรยนจงคดเชนนน มหลกฐานอะไรนกเรยนเรยนรอะไรเกยวกบสงนนและจะอธบายสงนนอยางไร

บทบำทของนกเรยนในกำรเรยนกำรสอน ตำมวฏจกรสบเสำะหำควำมร (Inquiry Cycle หรอ 5Es) ขนตอนกำรเรยนกำรสอน


1.ขนสรางความสนใจ

ถามค าถาม เชน ท าไมสงนจงเกดขน ฉนไดเรยนรอะไรบางเกยวกบสงน แสดงความสนใจ

ถามหาค าตอบทถก ตอบเฉพาะค าตอบทถก ยนยนค าตอบหรอค าอธบาย คนหาวธการแกปญหาเพยงวธเดยว

2.ขนส ารวจและคนหา

คดอยางอสระแตอยในขอบเขตของกจกรรม ทดสอบการคาดคะเนและสมมตฐาน คาดคะเนและตงสมมตฐานใหม พยายามหาทางเลอกในการแกปญหาและอภปรายทางเลอกเหลานนกบคนอนๆ บนทกการสงเกตและใหขอคดเหน ลงขอสรป

ใหคนอนคดและส ารวจตรวจสอบ ท างานเพยงล าพงโดยมปฏสมพนธกบผอนนอยมาก ปฏบตอยางสบสนไมมเปาหมายทชดเจน เมอแกปญหาไดแลวกไมคดตอ


อธบายการแกปญหาหรอค าตอบทเปนไปได ฟ งค าอธบ ายของคน อนอย างค ดวเคราะห ถามค าถามเก ยวกบส งท คน อนไดอธบาย ฟงและพยายามท าความเขาใจเกยวกบสงทครอธบาย อางองกจกรรมทไดปฏบตมาแลว ใชขอมลทไดจากการบนทกการสงเกตประกอบค าอธบาย

อธบายโดยไมม การเช อม โยงกบประสบการณเดม ยกตวอยางและประสบการณท ไมเกยวของกน ยอมรบค าอธบายโดยไมใหเหตผล ไมสนใจค าอธบายของคนอนซ งมเหตผลพอทจะเชอถอได


44 | ห น า



4.การขยายความร (Elaborate)

น าขอมลทไดจากแผนภาพ ค าจ ากดค ว า ม ค า อ ธ บ า ย แ ล ะ ท ก ษ ะ ไปประยกตใชในสถานการณใหมทคลายกบสถานการณเดม ใชขอมลเดมในการถามค าถาม ก าหนดจดประสงคในการแกปญหา ตดสนใจ และออกแบบการทดลอง ลงขอสรปอย างสมเหตสมผลจากหลกฐานทปรากฏ บนทกการสงเกตและอธบาย ตรวจสอบความเขาใจกบเพอนๆ

ปฏบตโดยไมมเปาหมายชดเจน ไมสนใจขอมลหรอหลกฐานทมอย อธบายเหมอนกบทครจดเตรยมไวหรอก าหนดให

5.การประเมนผล (Evaluate)

ตอบค าถามปลายเปด โดยใชการส ง เกต หล กฐาน และค าอธบ ายทยอมรบมาแลว แสดงออกถ งความร ความ เข าใจเกยวกบความคดรวบยอดหรอทกษะ ประเมนความกาวหนาหรอความรดวยตนเอง ถามค าถามทเกยวของเพอสงเสรมใหมการส ารวจตรวจสอบตอไป

ลงขอสรปโดยปราศจากหลกฐานหรอค าอธบายทเปนทยอมรบมาแลว ตอบแตเพยงวาถกหรอผดและอธบายใหค าจ ากดความโดยใชความจ า ไมสามารถอธบายเพอแสดงความพอใจดวยค าพดของตนเอง

กำรจดกจกรรมกำรเรยนรโดยใชเทคนค POE (Prediction-Observetion-Explaination) กำรจดกจกรรมกำรเรยนรโดยใชเทคนค Prediction-Observetion-Explaination (POE)

กระบวนการจดการเรยนรโดยใชเทคนค Prediction-Observetion-Explaination (POE) เปนรปแบบหนงในวธการจดการเรยนรตามทฤษฎคอนสตรคตวสต ทสนบสนนใหนกเรยนไดตดสนใจเกยวกบความเขาใจทมอยและอยบนพนฐานของความเชอเดม

White and Gunstone (1992 อางองใน น าคาง จนเสรม ,2551) ไดกลาววา วธการสอนแบบ POE เปนวธการทมประสทธภาพทจะสงเสรมใหนกเรยนไดแสดงความคดเหนและอภปรายเกยวกบแนวคดทางวทยาศาสตร เปนขนตอนการน าเสนอสถานการณและใหนกเรยนท านายวาจะเกดอะไรขน ถามการเปลยนแปลง หลงจากนกเรยนท านายแลวใหนกเรยนสงเกตสถานการณดงกลาว โดยใหนกเรยนลงมอทดลอง สงเกต หรอหาวธพสจนใหนกเรยนเพอหาค าตอบจากสถานการณทครสรางขน หลงจากนนใหนกเรยนบอกสงทนกเรยนสงเกตไดจากการสบเสาะหาความรดวยตวนกเรยนเอง และขนสดทายนกเรยนจะตองอธบายถงความแตกตางระหวางสงทไดจากการท านายและการสงเกตหรอผลการทดลองทได ซงวธการสอนแบบ POE ประกอบดวย


45 | ห น า

1. ขนตอนของการ Predict คอ จะเปนการท านายวาผลทจะเกดจากการทดลอง กจกรรมและสถานการณทก าหนดใหจะเปนอยางไรบาง โดยทนกเรยนจะตองใหเหตผลเกยวกบการท านายของนกเรยนประกอบดวย

2. ขนตอนของการ Observe เปนขนตอนทนกเรยนตองลงมอทดลอง/พสจนหาค าตอบเกยวกบการทดลอง กจกรรมและสถานการณปญหา

3. ขนตอนของการ Explain เปนขนตอนทนกเรยนจะเกดความขดแยงขนระหวางสงทท านายและผลจากการค านวณหาค าตอบเกยวกบการทดลอง กจกรรมและสถานการณปญหา ซงนกเรยนจะตองอธบายใหไดวาถาค าตอบทไดจากการทดลอง กจกรรมหรอสถานการณปญหาไมเปนไปตามทท านายผลไวในขนแรกเพราะอะไร และในกรณทไมสามารถหาค าตอบไดดวยตนเองนกเรยนจะตองรวมมอกบเพอนเพอหาค าตอบ

วธการ POE สามารถชวยใหนกเรยนส ารวจและคนหา (Explore) และหาเหตผลมาอธบายเกยวกบความคดของตนใหได โดยเฉพาะอยางยงในขนตอน Predict และการใหเหตผลในกรณทผลการทดลองทไดขดแยงกบค าท านาย นกเรยนจะตองสรางและแกไขปรบปรงความคดใหมใหถกตองตามความเปนจรงหรอตามแนวคดเชงวทยาศาสตร

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2552) ไดอธบายเทคนค POE (Prediction – Observation – Explanation) มขนตอนดงน

1. การท านาย (Prediction) กอนลงมอท ากจกรรม ใหผเรยนท านายวา จะเกดอะไรขนในกจกรรมทสงเกต พรอมทงใหเหตผลประกอบ เพราะเหตใดจงคดเชนนน (การเดาไดเหตผล เปนทไมมความหมายหากจะใช POE)

2. ขนสงเกต (Observation) ใหนกเรยนลงมอสงเกตสงทเกดขนโดยละเอยด และบนทกผล (การสงเกตโดยไมมการบนทกผล หรอการจดจ าเพยงอยางเดยวไมจดวาเปนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร)

3. ขนอธบายผล (Explanation) ใหผเรยนอธบายความแตกตางระหวางสงทท านายไวและสงทเกดขนจรง พรอมทงใชเหตผล จะท าใหผสอนเขาใจ

ประโยชนของแตละขนตอนของเทคนค POE อาจสรปไดดงน 1. การทผเรยนท านายสงท เกดขนประกอบกบการใหเหตผล จะท าใหผสอนเขาใจความคดเดมกอนเรยนของผเรยน เปนการส ารวจความรเดมไดอกทางหนง 2. การสงเกตสงทเกดขนและจดบนทก เปนการฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 3. การอธบายสงทเกดขน วาแตกตางจกสงทท านายไวอยางไร ท าใหผเรยนตระหนกวาตนเองมความรเดมอยางไร และเรยนรอะไรเพมจากการท ากจกรรมบาง

เทคนค POE กเหมอนกนเทคนคอน ๆ ถาผสอนใชเทคนค POE อยางสม าเสมอ ผเรยนจะมความคนเคยและเกดการเรยนรซงจะท าใหการใชเทคนค POE มประสทธภาพมากขน

Baodi (2003 อางถงใน รตนาภรณ กลางมะณ,2553) สรปเกยวกบขนตอนของ POE ดงน 1) Predict – P ขนท านายผล เปนขนตอนการถามค าถามใหนกเรยนท านายผลจาก

สถานการณทก าหนดให 2) Observe – O ขนสงเกตหรอทดลอง หลงจากทนกเรยนท านายผลจากสถานการณปญหา

แลว ใหนกเรยนสงเกตหรอท าทดลอง และเปรยบเทยบผลทไดจากการท านายผล


46 | ห น า

3) Explain – E ขนอธบาย ใหนกเรยนอธบายผลทไดจากการสงเกตหรอทดลองกบการท านายผลวาเหมอนหรอแตกตางอยางไร

Wu & Tsai (2005 อางถงใน วนชา ประยรพนธ,2553) สรปเกยวกบขนตอนการสอน POE ไววา POE เปนยทธศาสตรทเกยวกบการท านายผลการสาธตและอภปรายผลทนกเรยนท านายกบการสงเกตการสาธตและการอธบายผลทสอดคลองตรงกนระหวางการท านายผลการสงเกตอาจแสดงใหเหนความรเดม และการแปลความหมายใหมกบสงทนกเรยนไดสงเกต เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนมการและเปลยนและมการเจรจาตอรอง (negotiate) ในการแปลความหมายใหมของนกเรยน

สรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนรโดยวธ POE หมายถง การสอนทชวยใหผเรยนเกดความเขาใจในเรองทเรยน โดยผเรยนนนเปนผลงมอปฏบตเอง ประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน

1) ขนท านายผล (Predict – P) เปนขนตอนทครใหนกเรยนท านายสงทจะเกดขนจากสถานการณปญหาก าหนด

2) ขนสงเกต (Observe – O) เปนขนตอนการหาค าตอบโดยการท าการทดลอง การสงเกตการท ากจกรรม การสบคนขอมลและวธการตาง เพอใหไดมาซงค าตอบของสถานการณปญหานน

3) ขนอธบายผล(Explain - E) เปนขนตอนการอธบายผลจากขนตอนการ 4) ท านายและการหาค าตอบวาเหมอนหรอตางกนอยางไร

ตวอยำงแผนกำรจดกำรเรยนรโดย

วฏจกรกำรสบเสำะหำควำมร (Inquiry Cycle)

กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร โรงเรยนสำธตมหำวทยำลยขอนแกน (ศกษำศำสตร) วชำเคม 3 ว 32223 ชนมธยมศกษำปท 5 หนวยกำรเรยนรท 1 เรอง อตรำกำรเกดปฏกรยำเคม ภำคเรยนท2 ปกำรศกษำ 2554 แผนกำรจดกำรเรยนรท 2 เรอง ควำมหมำยของอตรำกำรเกดปฏกรยำเคม เวลำ 2 คำบ ผสอนอำจำรยสเนตร ศรบญเลศ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ สำระท 3 : สำรและสมบตของสำร มำตรฐำน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคมมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน ตวชวด ม.4-6/1 ทดลองอธบายและเขยนสมการของปฏกรยาเคมทวไปทพบในชวประจ าวนรวมทงอธบายผลของสารเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม ตวช วด ม.4-6/2 ทดลองและอธบายอตราการเกดปฏกรยาเคม ปจจยทมผลตออตราการเกดปฏกรยาเคมและน าความรไปใชประโยชน


47 | ห น า

1. สำระส ำคญ อตราการเกดปฏกรยาเคม เปนการเปลยนแปลงทางเคมทด าเนนไปโดยเกยวของกบเวลา และ

ปรมาณสาร ในขณะทปฏกรยาก าลงด าเนนไปนน สารตงตนจะถกใชไป และสารผลตภณฑจะเพมมากขน เวลาทใชในการเกดปฏกรยาเคมเปนสงทบอกใหทราบถงอตราการเกดปฏกรยาเคม 2. จดประสงคกำรเรยนร เมอเรยนจบบทเรยนนแลว นกเรยนสามารถ 2.1 บอกความหมายของอตราการเกดปฏกรยา อตราการเกดปฏกรยาขณะใดขณะหนง และอตราการเกดปฏกรยาเฉลยได (K) 2.2 ท าการทดลองเพอศกษาการวดปรมาณสารทเกดขนในชวงเวลาตางๆในปฏกรยาตางๆระหวางโลหะแมกนเซยมกบกรดไฮโดรคลอรกได (P) 2.3 ค านวณหาอตราการเกดปฏกรยาเคมและเขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณของแกสไฮโดรเจนกบเวลา และแปลผลจากกราฟได (P) 2.4 มความสามคคกนในการรวมงานกลม และท างานตามหนาทของแตละคนอยางตงใจ ท างานเสรจทนเวลา และมคณภาพ (A) 3. สำระกำรเรยนร อตราการเกดปฏกรยาเคม เปนการเปลยนแปลงทางเคมทด าเนนไปโดยเกยวของกบเวลา และปรมาณสาร ในขณะทปฏกรยาก าลงด าเนนไปนน สารตงตนจะถกใชไป และสารผลตภณฑจะเพมมากขน โดยปฏกรยาจะเกดอยางรวดเรวในตอนเรมตน แลวคอย ๆ ชาลง เวลาทใชในการเกดปฏกรยาเคมเปนสงทบอกใหทราบถงอตราการเกดปฏกรยาเคม ถาใชเวลาในการเกดปฏกรยาเคมนอย แสดงวา อตราการเกดปฏกรยาเคมสง ถาใชเวลาในการเกดปฏกรยาเคมมากแสดงวา อตราการเกดปฏกรยาเคมต า ตวอยางปฏกรยาเคมทเกดขนเรว เชน การเกดสนมเหลก ตวอยางปฏกรยาเคมทเกดขนชา เชน การเกดตะกอนซนเวอรคลอไรด การวดอตราของปฏกรยาเคมตองพจารณาปรมาณของผลตภณฑทเกดขนในหนงหนวยเวลา หรอปรมาณของสารตงตนลดลงในหนงหนวยเวลา ดงนน อตราการเกดปฏกรยาเคม หมายถง ปรมาณของผลตภณฑทเกดขนจากปฏกรยาในหนงหนวยเวลา อตราการเกดปฏกรยาเคม = ปรมาณของผลตภณฑทเกดขน/เวลา หรอ อตราการเกดปฏกรยาเคม = ปรมาณของสารตงตนทลดลง/เวลา ตวอยางปฏกรยา Mg (s) + 2HCl (aq) MgCl2 (aq) + H2 (g) ในการเกดปฏกรยาพบวา ทก ๆ 1 โมล ของ MgCl2และ H2ทเพมขน จะท าให Mg ลดลง 1 โมล และ HCl ลดลง 2 โมล ดงนนอตราการลดลงของ HCl จงเปน 2 เทาของ อตราการเกด H2 ,อตราการลดลงของ Mg และอตราการเกดMgCl2 จะไดวา อตราการเกดปฏกรยา = อตราการลดลงของ Mg = อตราการลดลงของ HCl 2 = อตราการเกด MgCl2


48 | ห น า

= อตราการเกด H2 หนวยของอตราการเกดปฏกรยาเคมขนอยกบหนวยปรมาณของสาร และเวลา การค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยาเคม ม 2 แบบ คอ

1. ค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยาเฉลย โดย ค านวณจากปรมาณของสารตงตนทใชหมดไปหรอปรมาณของสารผลตภณฑทเกดขนทงหมดตงแตเรมตนจนสนสดปฏกรยาตอเวลาทใชทงหมด

2. ค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยา ณ ขณะใดขณะหนง โดยค านวณจากปรมาณทลดลงของสารตงตน หรอ ปรมาณทเพมขนของผลตภณฑ ณ เวลาใดเวลาหนง หรออาจหาไดจากกราฟ

4. กระบวนกำรจดกำรเรยนร 4.1 ขนสรำงควำมสนใจ ( 5 นำท )

4.1.1 ครใหนกเรยนสงเกตภาพตอไปน แลวรวมกนอภปรายเพอน าเขาสบทเรยน โดยครอาจใชค าถาม ดงน

- การเกดปฏกรยาเคมสามารถอธบายไดอยางไร (แนวค าตอบ การเปลยนแปลงทมสารใหมเกดขนเปนผลตภณฑ)

- ภาพใดบางจดเปนการเปลยนแปลงทางเคม (แนวค าตอบทกภาพ)

- นกเรยนคดวาการเผาไหมของแกสหงตม การระเบดของดนปน การเนาเปอยของแอปเปล การเกดสนม การแขงตวของคอนกรต ใชเวลาตางกนหรอไมอยางไร (แนวค าตอบตางกน การเผาไหมของแกสหงตม การระเบดของดนปน เกดขนอยางรวดเรว แตการเนาเปอยของแอปเปล การเกดสนม การแขงตวของคอนกรต เกดขนชามาก)

4.2 ขนส ำรวจ และคนหำ ( 20 นำท ) 4.2.1 ครแบงนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละ 3-4 คน


49 | ห น า

4.2.2 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงปญหาเพอใหนกเรยนไดเขาใจรวมกน ในแนวทางการจดกจกรรมน าไปสการออกแบบ การวางแผนการทดลองโดยมแนวทางดงน

1. ใสสารละลายไฮโดรคลอรก 0.2 mol/dm3ลงในกระบอกตวงขนาด 10 cm3จนเตม 2. น าจกคอรกขนาดพอดกบปากกระบอกตวงมาบากดนขางตามแนวยาวใหเปนรอง

เลกๆส าหรบเสยบลวดแมกนเซยม 3. น าลวดแมกนเซยมทขดสะอาดแลวยาวประมาณ 10 cm มาขดใหคลายสปรง

และเสยบทจกคอรกตรงรอยกรดแลวน ามาปดปากกระบอกตวง 4. คว ากระบอกตวงในบกเกอรขนาด 100 cm3ซงใสน าไวประมาณ 50 cm3จบเวลา

และบนทกผลเมอของเหลวในกระบอกตวงอยทขดแรก และทกระยะทของเหลว ลดลง 1 cm3จนถงขดสดทาย

5. น าขอมลทบนทกไดไปเขยนกราฟระหวางปรมาตรของแกสไฮโดรเจนกบเวลา

4.3 ขนอธบำย และลงขอสรป (10 นำท ) ครและนกเรยนรวมกนอภปรายหลงการทดลองซงควรสรปไดดงน 1. แกสทเกดจากปฏกรยาระหวางลวดแมกนเซยมกบสารละลายไฮโดร

คลอรก คอ แกสไฮโดรเจน เขยนสมการแสดงไดดงน Mg (s) + 2HCl (aq) MgCl2(aq) + H2 (g) 2. การเกดแกสไฮโดรเจนแตละชวงปรมาตรใชเวลาไมเทากน ในชวงแรก

ใชเวลานอย และในชวงถดไปใชเวลามากขนตามล าดบ 3. ปรมาณสารทเปลยนแปลงในปฏกรยา นอกจากจะวดปรมาตรของแกสไฮโดรเจนทเกด

แลว อาจวดจากปรมาณของผลตภณฑอนๆทเกดขน หรอวดจากปรมาณสารตงตนเชนโลหะMg หรอ H + ทลดลง

4. การค านวณหาอตราการเกดปฏกรยาหาไดจากปรมาณสารตงตนทหายไปตอหนงหนวยเวลาหรอปรมาณผลตภณฑทเกดขนตอหนงหนวย เวลา

5. กราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาตรของแกสไฮโดรเจนกบเวลาเปนดงน

6. การค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยาเคม ม 2 แบบ คอ ค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยาเฉลย และค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยา ณ ขณะใดขณะหนง


50 | ห น า

7. หนวยของอตราการเกดปฏกรยาไมแนนอนขนหนวยของปรมาณสารและหนวยของเวลาทวดได

8. ครยกตวอยางการค านวณอตราการเกดปฏกรยาดงน

ปรมาตร H2 (cm3) เวลา (s) 1 2 3

7 15 23

4 6 8

32 60 105

ก. จงค านวณอตราเฉลยของการเกดกาซ H2 ข. จงค านวณอตราการเกดกาซ H2 ระหวางเวลา 23 - 32 วนาท ค. จงค านวณอตราการเกดกาซ H2 ณ วนาทท 50

วธท า ก. ค านวณอตราเฉลย

อตราเฉลย =

= = 0.076 cm3/s

ข. ค านวณอตราการเกด H2 ในชวง 23 - 32 วนาท อตราการเกดปฏกรยา = =

= = 0.11 cm3 /s ค. ค านวณอตราการเกด H2 ท 50 วนาท จากสตร อตราการเกดปฏกรยา = =


51 | ห น า

เขยนกราฟระหวางปรมาตรของกาซ H2 ทเกดขนกบเวลาทใช โดยใหแกนตงแทน ปรมาตร และแกนนอนแทนเวลา คา กคอความชน (slope) ของกราฟ ดงนนเมอ ตองการหาอตราการเกดปฏกรยา ณ เวลาใดเวลาหนงจะท าไดโดยการหาความชนจากกราฟ ณ เวลานนๆ ดงน

หาอตราการเกดปฏกรยา ณ เวลา 50 วนาท ท าไดโดยลากเสนขนานกบแกนตงจากจด 50 วนาท ขนไปตดกราฟทจด A หลงจากนนลากเสนสมผสใหผานจด A แลวหาคาความชน (slope) ทจด A คาความชนกคอคา อตราการเกดปฏกรยา ณ เวลา 50 วนาท

จากกราฟ ความชน = =

= = 0.069 cm3/s

เพราะฉะนนอตราการเกดปฏกรยาทเวลา 50 วนาท = 0.069 cm3/s

4.4 ขนขยำยควำมร (20นำท) 1. ครยกตวอยางปฏกรยาอนๆ แลวใหนกเรยนรวมอภปรายเพอหาแนวค าตอบ เชน

ปฏกรยาการสลายตวของแกสไดไนโตรเจนเพนตะออกไซด เมออยในระบบปด ดงสมการ 2N2O5 (g) 4NO2(g) + O2(g)

ความเขมขนของแกสออกซเจนทเกดขนกบเวลาเปนดงน

เวลา ( s) 0 10 20 30 40 50 ความเขมขนของ O2 0 8 13 17 19 20


52 | ห น า

- หาอตราการเกดแกส O2 เฉลย - หาอตราการเกดแกส O2 ชวงเวลา 0-10 และชวงเวลา 40-50 วนาท - หาอตราการเกดแกส O2 ณ วนาทท 25 2. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเพอเชอมโยงการหาอตราการเกดปฏกรยาเคมจากความสมพนธในสมการเคมอนๆ ทดลแลวดงน

aA + bB cC + dD

เมอ a , b , c และ d เปนเลขสมประสทธจ านวนโมลทท าใหสมการดล จะได

3. ยกตวอยำงจงเขยนความสมพนธแสดงอตราการเกดปฏกรยาของสารแตละชนดของปฏกรยา

-

แนวค าตอบคอ

-ปฏกรยา 2KMnO4 + 16HCl 2KCl + 2MnCl2 + 8H2O + 5Cl2

อตราการเกดปฏกรยา =t

]KMnO[

2

1 4

=

t

]HCl[

16

1

=

t

]KCl[

2

1

= t

]OH[

8

1 2

=

t

]MnCl[

2

1 2

=

t

]Cl[

5

1 2

4.5 ขนประเมน (10 นำท ) 1. ครสมถามนกเรยนเพอตอบค าถามทดสอบความเขาใจในการทดลอง เรอ งปฏกรยาระหวางโลหะแมกนเซยมกบกรดไฮโดยคลอรก

2. นกเรยนท าแบบฝกหดในหนงสอเรยน จากใบงาน 5. สอ/แหลงกำรเรยนร

5.1 สอการเรยนร 5.2 หนงสอเรยนรายวชาเคมเพมเตม เลม 3 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ตามหลกสตรแกรกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 5.3 ใบบนทกผลการทดลอง 5.4 ใบความรเรองอตราการเกดปฏกรยาเคม 5.5 หองสมด

DCBA Rd

Rc

Rb

Ra

1111

222 HMgClHClMg

22 1

1

1

1

2

1

1

1HMgClHClMg RRRR


53 | ห น า

6. กำรวดผลประเมนผล

จดประสงค วธกำรวด เครองมอวด เกณฑกำรประเมน

1.นกเรยนสามารถท าการทดลองเพอศกษาการวดปรมาณสารทเกดขนในชวงเวลาต างๆในปฏ ก รย าต างๆระหวางโลหะแมกน เซยมกบกรดไฮโดรคลอรก(P)

1.ก า ร ต ร ว จผลงาน

1.แบบตรวจผลงาน

1.ผานเกณฑรอยละ80%

2.นกเรยนสามารถเขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณของแกสไนโตรเจนกบเวลา และแปลผลจากกราฟได(P)

2.ก า ร ต ร ว จผลงาน

2.แบบตรวจผลงาน


3.นกเรยนสามารถบอกความหมายของอตราการเกดปฏกรยา อตราการเกดปฏกรยาขณะใดขณะหนง และอตราการเกดปฏกรยาเฉลยได(K)

3.ก ารส ง เก ตพฤตกรรมการม ส ว น ร ว ม และการตอบค าถามในช นเรยน

3.แบบประเมนรายบคคล


4.นกเรยนมความกระตอรอรนในการท างาน (A)

4.การส งเกตพฤตกรรมการท างานกลม

4.แบบประเมนรายบคคล


7. บนทกหลงกำรสอน 7.1 ผลกำรสอน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………

7.2 ปญหำ / อปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


54 | ห น า

7.3 ขอเสนอแนะ / แนวทำงแกไข ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ...................................ผสอน (นายสเนตร ศรบญเลศ)

ตวอยำงกจกรรมกำรอบรม รปแบบกำรจดกำรเรยนรวทยำศำสตร 1. สำระส ำคญ การจดการเรยนการสอน เปาหมายของการจดการเรยนการสอนคณภาพของผเรยนการเรยนรทผเรยนมความส าคญทสด รปแบบการสอนทใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตรเปนสงทผสอนตองค านงถงในการจดการเรยนรเพอใหผเรยนเกดพฤตกรรมการเรยนรตามวตถประสงคสาระการอบรมประกอบดวย - เปาหมายของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร - คณภาพผเรยนวทยาศาสตร - การเรยนรทผเรยนมความส าคญทสด - รปแบบการสอนทใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตร 2. จดประสงค เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ

1. อธบายเปาหมายของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร 2. ระบคณภาพของผเรยนวทยาศาสตร 3. สบคนรปแบบการสอนทใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตร 4. เลอกใชรปแบบการสอนทเหมาะสมกบเนอหาทางวทยาศาสตร

3. กจกรรมกำรอบรม รปแบบกจกรรมDrill & Practice 1. ผเขารบการอบรมฟงค าบรรยาย เรอง "รปแบบกำรจดกำรเรยนรวทยำศำสตร" โดย Click

เลอกท บทบรรยาย 3 และสามารถพมพเอกสารประกอบการบรรยายมาใชศกษาไดโดย Click ทน 2. ผเขารบการอบรมสามารถ Download File ใบความรขางลางนมาศกษาสรปองคความรได

ดวยตนเอง และใชประกอบการอบรม หรอสามารถพมพออกมาไดโดย Click ทน - ใบความรท 3.1 เรอง “การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร” - ใบความรท 3.2 เรอง “การจดกจกรรมการเรยนรโดยวฏจกรการสบเสาะหา ความร

(Inquiry Cycle)”


55 | ห น า

- ใบความรท 3.3 เรอง “การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนค POE (Prediction-Observetion-Explaination)”

- ใบความรท 3.4 เรอง “ตวอยางแผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยวฏจกรการสบเสาะหาความร (Inquiry Cycle)”

- ใบความรท 3.5 เรอง “ตวอยางแผนการจดการเรยนรใชเทคนค POE (Prediction-Observetion-Explaination)”

3. ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอนๆ โดยใชค าส าคญวา “การจดกจกรรมการเรยนรโดยวฏจกรการสบเสาะหาความร (Inquiry Cycle)” และ ตวอยางแผนการจดการเรยนร “การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนค POE (Prediction-Observetion-Explaination)”

4. ผเขารบการอบรมรวมสนทนา ในกระดานสนทนา (Web board) ในประเดนตอไปน - ประเดนท 3.1 “ทานมหลกเกณฑอยางไรในการพจารณาเลอกรปแบบการสอนเพอใหเกด

ประสทธภาพสงสด” - ประเดนท 3.2 “ทานคดวาการจดกจกรรมการเรยนรโดยวฏจกรการสบเสาะหาความร

(5Es) หรอ การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนค POE (Prediction-Observetion-Explaination) สามารถน าไปใชเปนนวตกรรมในการวจยในชนเรยนไดหรอไม อยางไร และแนวทางการท าวจยจะเปนอยางไร”

5. ผเขารบการอบรม กรณาท าแบบทดสอบยอย โดยคลกทแบบทดสอบประจ าหนวยท 3 6. ผเขารบการอบรมสามารถพดคยกบวทยากร และเพอนผเขารบการอบรมทางกระดาน

สนทนา (Web board หรอผานทาง Facebook ตลอดเวลา) 7. หลงจากทผ เขารบการอบรมศกษาบทเรยนเรยบรอยแลว ใหผ เขารบการอบรมท า

แบบทดสอบ ประจ าหนวย โดย Click ท แบบทดสอบประจ าหนวยท 3 4. สอประกอบกำรอบรม

1. เอกสารใบความร - ใบความรท 3.1 เรอง "การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร" - ใบความรท 3.2 เรอง "การจดกจกรรมการเรยนรโดยวฏจกรการสบเสาะหาความร

(Inquiry Cycle)" - ใบความรท 3.3 เรอง "การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนค POE (Prediction-

Observetion-Explaination)" - ใบความรท 3.4 เรอง "ตวอยางแผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยวฏจกรการสบเสาะหา

ความร (Inquiry Cycle)" - ใบความรท 3.5 เรอง "ตวอยางแผนการจดการเรยนรใชเทคนค POE (Prediction-

Observetion-Explaination)" 2. บทบรรยาย เรอง "รปแบบการจดการเรยนรวทยาศาสตร" 3. แหลงเรยนรทเกยวของ 4. กระดานสนทนา (Webboard) - ประเดนท 3.1 “ทานมหลกเกณฑอยางไรในการพจารณาเลอกรปแบบการสอนเพอใหเกด

ประสทธภาพสงสด”


56 | ห น า

- ประเดนท 3.2 “ทานคดวาการจดกจกรรมการเรยนรโดยการแบบสบเสาะหาความร (5Es) หรอการจดกจกรรมการเรยนรโดยวธ Predict-Observe-Explain (POE)” สามารถน าไปใชเปนนวตกรรมในการวจยในชนเรยนไดหรอไม อยางไร และแนวทางการท าวจยจะเปนอยางไร”

5. Facebook กลมการเรยนวทยาศาสตรประจ าชน 5. กำรประเมน

1. การเขารวมกจกรรมบนกระดานสนทนา (Web board) 2. การท าแบบทดสอบประจ าหนวยท 3


สรป การจดการศกษาวทยาศาสตรส าหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน มงหวงใหผเรยนไดเรยนร

วทยาศาสตรทเนนกระบวนการไปสการสรางองคความร โดยผเรยนมสวนรวมทกขนตอน ผเรยนจะไดท ากจกรรมหลากหลาย ทงเปนกลมและเปนรายบคคล โดยอาศยแหลงเรยนรทเปนสากลและทองถน โดยผสอนมบทบาทในการวางแผนการเรยนร กระตน แนะน าชวยเหลอใหผเรยนเกดการเรยนร

ทฤษฎการเรยนรทใชเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยทพดกนมากในปจจบนนคอ ทฤษฎการสรางเสรมความร (constructivism) ซงเชอกนวานกเรยนทกคนมความรความเขาใจเกยวกบบางสงบางอยางมาแลวไมมากกนอย กอนทครจะจดการเรยนการสอนใหเนนวาการเรยนรเกดขนดวยตวของผเรยนเอง และการเรยนรเรองใหมจะมพนฐานมาจากความรเดม ดงนน ประสบการณเดมของนกเรยนจงเปนปจจยส าคญตอการเรยนรเปนอยางยง กระบวนการเรยนร (process of learning) ทแทจรงของนกเรยนไมไดเกดจากการบอกเลาของคร หรอนกเรยนเพยงแตจดจ าแนวคดตางๆ ทมผบอกใหเทานน แตการเรยนรวทยาศาสตรตามทฤษฎการสรางเสรมความร เปนกระบวนการทนกเรยนจะตองสบคน เสาะหา ส ารวจตรวจสอบ และคนควาดวยวธการตางๆ จนท าใหนกเรยนเกดความเขาใจและเกดการรบรความรนนอยางมความหมาย จงจะสามารถสรางเปนองคความรของนกเรยนเอง และเกบเปนขอมลไวในสมองไดอยางยาวนาน สามารถน ามาใชไดเมอมสถานการณใดๆ มาเผชญหนา ดงนน ครจงตองเลอกใชกระบวนการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบเนอหา โดยจ าเปนตองเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนการสอนทงของครและนกเรยน กลาวคอลดบทบาทของครผสอนจากการเปนผบอกเลา บรรยาย สาธต เปนการวางแผนจดกจกรรมใหนกเรยนเกดการเรยนรกจกรรมตางๆ จะตองเนนทบทบาทของนกเรยนตงแตเรม คอรวมวางแผนการเรยน การวดผล ประเมนผล และตองค านงวากจกรรมการเรยนนนเนนการพฒนากระบวนการคด วางแผน ลงมอปฏบต ศกษา คนควา รวบรวมขอมลดวยวธการตางๆ จากแหลงเรยนรหลากหลาย ตรวจสอบ วเคราะหขอมล การแกปญหา การมปฏสมพนธซงกนและกน การสรางค าอธบายเกยวกบขอมลทสบคนได เพอน าไปสค าตอบของปญหาหรอค าถามตางๆ ในทสดสรางองคความร ทงนกจกรรมการเรยนรดงกลาวตองพฒนานกเรยนใหเจรญพฒนาทงรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา


57 | ห น า

ตอนท 4 การวดผลและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร

ควำมหมำยของกำรวดและประเมนผลกำรเรยนร

กำรวด (Measurement) คอการก าหนด คา/ตวเลขใหกบส งของ เหตการณ หรอพฤตกรรมตาง ๆ หรอใชเครองมอไปวดเพอใหไดตวเลขแทนคณลกษณะตาง ๆ เชน คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบกำรวดแบงเปน 2 ประเภทคอ

1. วดทำงตรง วดปรมาณตางๆโดยใชเครองวดโดยตรง เชน ความยาวใชไมเมตรวด น าหนกใชเครองชงสปรงชง/วด ฯลฯ

2. วดทำงออม เปนการวดคณลกษณะตางๆหรอพฤตกรรม ซงไมสามารถวดไดโดยตรง แตใชการวดโดยผานกระบวนการทางสมอง เชน วดความร ความคด ทกษะ กระบวนการ ฯลฯ

กำรประเมน (Evaluation) คอการน าขอมลทไดจากการวดมาเปรยบเทยบกบเกณฑ โดยรวมกบการใชวจารณญาณของผประเมนมาใชในการตดสนใจ

กำรประเมนแบงเปน 2 ประเภทคอ 1. กำรประเมนแบบองกลม เปนการเปรยบเทยบคะแนนจากแบบทดสอบหรอผลงานของ

นกเรยนคนหนงกบนกเรยนคนอนๆ ทไดท าแบบทดสอบเดยวกน เปนการประเมนเพอจ าแนกหรอจดล าดบในกลม การประเมนแบบนมกใชกบการประเมนเพอคดเลอกเขาศกษาตอ หรอการสอบแขงขนอน ฯลฯ

2. กำรประเมนแบบองเกณฑ เปนการเปรยบเทยบคะแนนจากแบบทดสอบหรอผลงานของนกเรยนคนหนง กบเกณฑ หรอจดมงหมายทไดก าหนดไวเชนการประเมนระหวางเรยนวานกเรยนสามารถผานวตถประสงคการเรยนรทไดก าหนดไวหรอไม จดมงหมำยของกำรวดและประเมนผลกำรเรยนร

จดมงหมำยของกำรวดและประเมนผล 1. เพอวนจฉย ความร ความสามารถ ทกษะและกระบวนการ เจตคต คณธรรม จรยธรรม

และคานยมของนกเรยน และเพอซอมเสรมนกเรยนใหพฒนาความร ความสามารถ และทกษะไดเตมตามศกยภาพ

2. เพอใชเปนขอมลปอนกลบใหแกตวนกเรยนเองวาบรรลตามมาตรฐานการเรยนรเพยงใด 3. เพอใชขอมลในกำรประเมนผลการเรยนรของนกเรยนวาบรรลเปาหมายทตองการใน

การจดการเรยนการสอนของครของสถานศกษา ขนาดไหน 4. เพอเปรยบเทยบถงระดบพฒนาการของการเรยนรกอนและหลงการจดการเรยนการสอน 5. เพอจดต ำแหนงวานกเรยนอยในกลมใด สง กลาง หรอต า มกนยมใชในการสอบคดเลอก

แนวทำงกำรวดและประเมนผล

แนวทำงกำรวดและประเมนผลกำรเรยนรวทยำศำสตร การวดและประเมนผลการเรยนร จะบรรลผลตามเปาหมายของการเรยนการสอนทวางไว

ควรมแนวทางดงตอไปน


58 | ห น า

1. ตองวดและประเมนผลทงความร ความคด ความสามารถ ทกษะและกระบวนการ เจตคต คณธรรม จรยธรรม คานยมในวทยาศาสตร รวมทงโอกาสในการเรยนรของผเรยน

2. วธการวดและประเมนผลตองสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรทก าหนดไว 3. ตองเกบขอมลทไดจากการวดและประเมนผลอยางตรงไปตรงมา และตองประเมนผล

ภายใตขอมลทมอย 4. ผลการวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยนตองน าไปสการแปลผลและลงขอสรปท

สมเหตสมผล 5. การวดและประเมนผลตองมความเทยงตรงและเปนธรรม ทงในดานของวธการวดโอกาส

ของการประเมน (เปดโอกาสใหผเรยนและผมสวนเกยวของตรวจสอบผลการประเมนผลการเรยนร)

กระบวนทศนใหมในกำรวดและประเมนผลกำรเรยนรตำมหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำนพทธศกรำช ๒๕๕๑

การสรางบรรยากาศหองเรยนทมการเรยนรเปนหวใจและมการวดและประเมนผลเพอการ

ปรบปรงคณภาพการสอนและการเรยนรเปนเปาหมายหลกตองมการปรบเปลยนแนวคดส าคญดงน ๑. มความเชอมนวาผเรยนทกคนสามารถเรยนรและบรรลผลส าเรจตามเปาหมายทหลกสตร

ก าหนดไดผเรยนทงทมผลการเรยนดและผลการเรยนออนไดรบความเอาใจใสเทาเทยมกน ๒. ยดหลกการเรยนรท เนนผเรยนเปนส าคญผเรยนเปนผขบเคลอนการเรยนรและได

แสดงออกถงความรบผดชอบตอความส าเรจในการเรยนรของตนและเพอนรวมหองมใชผสอนเปนผขบเคลอนการสอนโดยไมแนใจวาผเรยนเกดการเรยนรหรอไม

๓. การสอบและการใหคะแนนเปนเพยงแนวปฏบตหนงของการวดและประเมนผลการเรยนรในชนเรยนผสอนและผเรยนตองมแนวคดรวมกนวาการวดและประเมนผลเปนเครองมอในการคนหาหลกฐานรองรอยของการเรยนร

หองเรยนทยดการเปรยบเทยบผลการเรยนเปนหลก โดยเปาหมายของการวดและประเมนผล คอการสอบใหคะแนน

หองเรยนทมการเรยนรเปนหวใจ โดยเปาหมายหลกของการวดและประเมนผลคอการปรบปรงคณภาพการสอนและการเรยนร

มาเปน


59 | ห น า

วธกำรวดและเครองมอวดผลกำรเรยนรวทยำศำสตร วธกำรวดและเครองมอวดผลกำรเรยนรวทยำศำสตร การวดและเครองมอทนยมใชวดมดงน

1. แบบทดสอบใชวดโดยกำรใหนกเรยนสอบ เชนสอบดวยแบบทดสอบขอเขยน หรอสอบโดยขอสอบปฏบต ซงสามารถสอบไดทงกอนเรยน ระหวางเรยน และ หลงเรยน

2. แบบสงเกตใชวดโดยสงเกตในขณะทนกเรยนเขารวมกจกรรมหรอสงเกตอยางตอเนองในชวงเวลาทครก าหนดไว

3. แบบสมภำษณใชวดโดยกำรซกถำม พดคยกบนกเรยนในโอกาสตางๆ เชนขณะท า กจกรรมเพอตรวจสอบความคด ความรสกเกยวกบกจกรรมทครใหท า หรอโอกาสอน ๆ ซงใชไดทงสมภาษณแบบเดยวหรอแบบกลม

4. แบบประเมน โดยกำรเกบชนงำนทนกเรยนท ากจกรรม ท าโครงงาน หรอเกบรวบรวมผลงานเปนแฟมสะสมงานนกเรยน ควำมเชอมโยงของผลกำรเรยนรของนกเรยนทตองวดวธกำรวด และเครองมอในกำรวดผล

กำรประเมนผลกำรเรยนรตำมสภำพจรง กำรประเมนผลกำรเรยนรตำมสภำพจรง (Authentic assessment)

การประเมนตามสภาพจรง เปนการประเมนทออกแบบมาเพอสะทอนใหเหนพฤตกรรม และทกษะทจ าเปนของนกเรยนในสถานการณทเปนจรง และเปนวธการประเมนทเนนงานทนกเรยนแสดงออกในภาคปฏ บ ต (Performance) เน นกระบวนการเรยนร (Process) เน นผลผล ต (Product)และผลงานหรอแฟมสะสมงาน (Portfolio)

สงทตองประเมนตำมสภำพจรง การประเมนตามสภาพจรงเปนวธการประเมนโดยใชหลกการทวานกเรยนตองมการ

แสดงออกในภาคปฏบต (Performance) เพอแสดงถงความเขาใจและเพอแสดงออกถงทกษะจากการเรยนรตลอดจนการแสดงถงกระบวนการ (process) รวมทงผลผลต (Products) และชนงานในแฟมสะสมงาน (Portfolio)

ผลกำรเรยนรทตองวด วธกำรวด เครองมอในวด

1. ความรความคด การทดสอบโดยขอเขยนหรอ สอบปากเปลา

แบบทดสอบ อตนย/ปรนย แบบสมภาษณฯลฯ

2. ทกษะและกระบวนการ การสงเกตขณะท ากจกรรมการเชนใชอปกรณ การท างานกลมฯลฯ

แบบประเมนกจกรรม แบบประเมนโครงงาน แฟมสะสมงาน ฯลฯ

3. เจตคต คานยม คณธรรมและจรยธรรม

การสงเกต การพดคยฯลฯ แบบสงเกตพฤตกรรม แบบสมภาษณฯลฯ


60 | ห น า

1. กำรประเมนจำกกำรแสดงออกและกระบวนกำร (Performance and Process) เปนการประเมนพฤตกรรมขณะทนกเรยนลงมอท างาน (task)ทก าหนดใหงานหรอ

สถานการณทก าหนดให เพอชวยใหนกเรยนแกปญหาหรอปฏบตงานไดจรง สามารถประเมนไดจากกระบวนการท างานกระบวนการคดและผลงาน

2. กำรประเมนกระบวนกำรและผลผลต (Process and Products)

ครใชวธตรวจผลงานหรอผลผลตทเกดขนจากกระบวนการท างานของนกเรยนท าใหครไดเขาใจกระบวนการการเรยนรของนกเรยนตวอยางผลผลตเชนแผนงานโครงงานแผนภาพแผนภมผลการท าแบบฝกหดการจดนทรรศการ ฯลฯ

3. กำรประเมนแฟมสะสมงำน (Portfolio Assessment) เปนการประเมนทนกเรยนมสวนรวมในการประเมนผลอยางเตมท ซงแฟมสะสมงานเปน

การแสดงผลงานตาม ความสามารถของแตละบคคล นกเรยนจะเลอกผลงานและจดเตรยมท าแฟมสะสมผลงานดวยตนเองสงเสรมใหผเรยนรจกรบผดชอบและประเมนผลงานของตนเองส งเสรมนวตกรรมใหมๆและสงเสรมใหนกเรยนตระหนกถงคณคาของตนเอง

ตวอยำงกจกรรมกำรอบรม

1. สำระส ำคญ ความหมาย ความส าคญ แนวทาง วธการและเครองมอของการวดและการประเมนผลการเรยนร

วทยาศาสตร การประเมนตามสภาพจรงเปนสงส าคญในการจดกระบวนการเรยนการสอนวทยาศาสตรเพอพฒนาคณภาพของผเรยน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

สำระกำรอบรม ประกอบดวย - ความหมาย จดมงหมาย แนวทางของการวดผลและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร - วธการวดและเครองมอวดผลการเรยนรวทยาศาสตร - การประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง ตวอยางเครองมอส าหรบการวดและประเมนผลการ

เรยนรวทยาศาสตร 2. จดประสงค

เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. ระบความหมาย จดมงหมาย แนวทางของการวดผลและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร 2. เลอกใชเครองมอและวธการวด ส าหรบการวดผลและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตรท

เหมาะสม 3. อธบายการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง

3. กจกรรมกำรอบรม รปแบบกจกรรม Drill & Practice


61 | ห น า

1. ผเขารบการอบรมฟงค าบรรยาย เรอง "การวดผลและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร" โดย Click เลอกท บทบรรยาย 4 และสามารถพมพเอกสารประกอบการบรรยายมาใชศกษาไดโดย Click ทน

2. ผเขารบการอบรมสามารถ Download File ใบความรขางลางนมาศกษาสรปองคความรไดดวยตนเอง และใชประกอบการอบรม หรอสามารถพมพออกมาไดโดยClick ทน

ใบความรท 4.1 เรอง “ความหมายของการวดและประเมนผลการเรยนร” ใบความรท 4.2 เรอง “จดมงหมายของการวดและประเมนผลการเรยนร” ใบความรท 4.3 เรอง “แนวทางการวดผลและประเมนผลการเรยนร” ใบความรท 4.4 เรอง “วธการวดผลและเครองมอวดผลการเรยนรวทยาศาสตร” ใบความรท 4.5 เรอง “ความเชอมโยงของผลการเรยนรของนกเรยนทตองวด วธการ

วดผลและเครองมอในการวดผล” ใบความรท 4.6 เรอง “การประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง” ใบความรท 4.7 เรอง “ตวอยางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร” ใบความรท 4.8 เรอง “ตวอยางใบบนทกกจกรรม” ใบความรท 4.9 เรอง “ตวอยางใบบนทกการเรยนรของฉน” ใบความรท 4.10 เรอง “ตวอยางการประเมนเจตคต” ใบความรท 4.11 เรอง “ตวอยางแบบประเมนการท างานกลม” ใบความรท 4.12 เรอง “ตวอยางแบบประเมนการปฏบตการทดลอง”

3. ผเขารบการอบรมสามารถศกษาใบงานท 4 หรอสามารถพมพออกมาท าไดโดย Click เลอกท ใบงานท 4 หรอ Click ทน

4. ผเขารบการอบรมรวมสนทนา ในกระดานสนทนา (Web board) ในประเดนตอไปน - ประเดนท 4.1 “กำรวดผลและกำรประเมนผลกำรเรยนรวทยำศำสตร มประโยชนอยำงไร” - ประเดนท 4.2 “ใหแสดงควำมคดเหนวำกำรประเมนผลกำรเรยนรตำมสภำพจรงม

จดมงหมำยหลกเพออะไร” 5. ผเขารบการอบรม กรณาท าแบบทดสอบยอย โดยคลกทแบบทดสอบประจ ำหนวยท 4 6. ผเขารบการอบรม กรณาท าแบบทดสอบหลงเรยน (Post test)

4. สอประกอบกำรอบรม 1. เอกสารใบความร - ใบความรท 4.1 เรอง "ความหมายของการวดและประเมนผลการเรยนร" - ใบความรท 4.2 เรอง "จดมงหมายของการวดและประเมนผลการเรยนร" - ใบความรท 4.3 เรอง "แนวทางการวดผลและประเมนผลการเรยนร" - ใบความรท 4.4 เรอง "วธการวดผลและเครองมอวดผลการเรยนรวทยาศาสตร" - ใบความรท 4.5 เรอง "ความเชอมโยงของผลการเรยนรของนกเรยนทตองวด วธการวดผล

และเครองมอในการวดผล" - ใบความรท 4.6 เรอง "การประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง" - ใบความรท 4.7 เรอง "ตวอยางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร"

../../../../../Users/Kulachai/Desktop/GURU-Desktop/All/PROJECT-เยยวยา/OBEC/scl-002/chapter2/document/rat-1.doc

../../../../../Users/Kulachai/Desktop/GURU-Desktop/All/PROJECT-เยยวยา/OBEC/scl-002/chapter2/document/rat-1.doc


62 | ห น า

- ใบความรท 4.8 เรอง "ตวอยางใบบนทกกจกรรม" - ใบความรท 4.9 เรอง "ตวอยางใบบนทกการเรยนรของฉน" - ใบความรท 4.10 เรอง "ตวอยางการประเมนเจตคต" - ใบความรท 4.11 เรอง "ตวอยางแบบประเมนการท างานกลม" - ใบความรท 4.12 เรอง "ตวอยางแบบประเมนการปฏบตการทดลอง"

2. บทบรรยาย เรอง "กระบวนการจดการเรยนร" 3. แหลงเรยนรทเกยวของ

www.ipst.ac.th/eval_standard/Document1.ppt 4. กระดานสนทนา (Webboard) - ประเดนท 4.1 “การวดผลและการประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตรมประโยชนอยางไร” - ประเดนท 4.2 “ใหแสดงความคดเหนวาการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรงม

จดมงหมาย หลกเพออะไร” 5. Facebook

5. กำรประเมน วธกำรวดผล 1. การเขาศกษาบทเรยน 2. การเขารวมแลกเปลยนความรในกระดานสนทนา 3. การท าแบบทดสอบประจ าหนวยท 4


สรป จากเนอหาขางตน เปนการกลาวถงการวดผลและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตรโดยการ

อธบายความหมายจดมงหมายแนวทางวธการวดและเครองมอ และความเชอมโยงของผลการเรยนรของนกเรยนของการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตรนอกจากนยงมการกลาวถงการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรงซงเปนการประเมนทออกแบบมาเพอสะทอนใหเหนพฤตกรรม และทกษะทจ าเปนของนกเรยนในสถานการณทเปนจรง และเปนวธการประเมนทเนนงานทนกเรยนแสดงออกในภาคปฏบต (Performance) เนนกระบวนการเรยนร (Process) เนนผลผลต (Product) และผลงานหรอแฟมสะสมงาน(Portfolio)อกทงไดยกตวอยางการประเมนในรปแบบตางๆ ไดแก ตวอยางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร(แบบทดสอบปรนยแบบเลอกตอบ)ตวอยางใบบนทกกจกรรมตวอยางใบบนทกการเรยนรของฉนตวอยางการประเมนเจตคตตวอยางแบบประเมนการท างานกลม และตวอยางการประเมนการปฏบตการทดลองเพอเปนแบบอยางในการวดผลและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตรตอไป


63 | ห น า

ใบงำนท 1.1

ชอหลกสตร กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร ส ำหรบผสอนระดบ มธยมศกษำตอนปลำย: เคม ตอนท 1 กำรจดกำรเรยนรวทยำศำสตร ค ำชแจง ใบงำนท 1 เปนกำรทดสอบควำมร ควำมเขำใจ ของกำรจดกำรเรยนร วทยำศำสตร ค ำสง จงตอบค ำถำมตอไปน โดยเลอกขอทถกตองมำกทสดเพยงขอเดยว แบบทดสอบควำมร ควำมเขำใจ ของกำรจดกำรเรยนรวทยำศำสตร (5 ขอ) 1. ในการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรไดก าหนดเปาหมายทตองการใหเกดขนกบผ เรยน ดานใดบาง ก. ความร ความเขาใจ จตวทยาศาสตร คณลกษณะอนพงประสงค ข. ความร ความเขาใจ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร จตวทยาศาสตร ค. ความร ความเขาใจ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร คณลกษณะอนพงประสงค ง. ความร ความเขาใจ ความคงทนในการเรยนร ความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและ เทคโนโลย 2. พฤตกรรมในขอใดตอไปน ถอวาเปนการใชทกษะการสงเกตเปนหลก ก. ผวาราชการจงหวดแจงเตอนวาวนพรงนระดบน าจะสงขนอกเทาตว ข. เดกหญงสมพรสามารถบอกเหตผลในการใชบกเกอรแทนกระบอกตวงไดอยางถกตอง

ค. ผวาราชการจงหวดรายงานระดบน าททวมทหนาศาลากลางจงหวดวาสงขนอก 10 เซนตเมตร

ง. เดกชายสดใจสามารถบรรยายคณสมบตของมะนาวให เดกหญ งพมพใจเหนถง ความแตกตางกบสมบตของสมเขยวหวานไดอยางชดเจน

3. ในการทดลองเรองการสงเกตการลกไหมของเทยนไข ขอใดเปนค าตอบทไมไดเกดจากการสงเกต ก. เปลวไฟเปนรปวงร ม 4 ชน ข. ถาไมมแกสออกชเจนเทยนจะดบ ค. เทยนไขจะเรมละลาย แลวหยดลงตามล าเทยน ง. เมอจดเทยนไข ไสเทยนจะเปลยนจากสขาวเปนสด า 4. ขอใดตอไปนกลาวถกตอง ก. การพยากรณมความนาเชอถอนอยกวาการตงสมมตฐาน ข. การพยากรณเปนการสรปค าตอบลวงหนากอนจะทดลองโดยอาศยประสบการณท เกดขนซ าๆ ค. การพยากรณและการตงสมมตฐานเปนการคาดการณค าตอบลวงหนากอนจะทดลอง อยางมหลกการ ง. การตงสมมตฐานเปนการคดค าตอบลวงหนากอนจะทดลองโดยอาศย หลกการกฎ ทฤษฏทมอยแลว


64 | ห น า

5. ถาตองการทดสอบวา “แสงจ าเปนตอการสรางอาหารของพช” ตวแปรตน คอ ก. แสง ข. อาหาร

ค. ชนดของพช ง. จ านวนของพช


65 | ห น า

ใบงำนท 2

ชอหลกสตร รหส TEPE-2115: กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร ส ำหรบผสอนระดบ มธยมศกษำตอนปลำย: เคม ตอนท 2 จำกหลกสตรวทยำศำสตรสชนเรยน ค ำชแจง ใบงำนท 2 จะประกอบดวย 3 กจกรรมดงน

o กจกรรมท 1 เรอง “ใหทดลองเขยนแผนการจดการเรยนร 1 เรอง ตามรปแบบในใบงาน”

o กจกรรมท 2เรอง “ทดสอบความร ความเขาใจ จากหลกสตรวทยาศาสตรสชนเรยน”

กจกรรมท 1 เรอง “ใหทดลองเขยนแผนกำรจดกำรเรยนร 1 เรอง ตำมรปแบบในใบงำน” รปแบบแผนกำรจดกำรเรยนร กลมสำระกำรเรยนร..........................................................................ชน........................................ หนวยกำรเรยนรท............... เรอง.................................................................เวลำ...................คำบ แผนกำรจดกำรเรยนรท............ เรอง...........................................................เวลำ....................คำบ วนท....... เดอน........................... พ.ศ. ....................... ภำคเรยนท............. ปกำรศกษำ............... 1. สำระส ำคญ

............................................................................................................................. ........................... ................................................................................................................................................................ 2. จดประสงคกำรเรยนร ................................................................................................................... ควำมร (K)............................................................................................................................ กระบวนกำร (P) .................................................................................................................. เจตคต + คณลกษณะ (A) ................................................................................................... 3. สำระกำรเรยนร

............................................................................................................................. ........................... .................................................................................................................................. .............................. 4. กจกรรมกำรเรยนร

ขนน ำ .......................................................................... ....................................................................... .................................................................................................................................................. ขนสอน .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ขนสรป ............................................................................................................................. .....................


66 | ห น า

ขนประเมนผล ............................................................................. ..................................................................... ..................................................................................................................................................

5. สอ และ/ หรอแหลงกำรเรยนร .......................................................................................... ......... 6. กำรวดและประเมนผล ................................................................................................................. 7. บนทกหลงสอน (สงทพบจำกกำรสอน/ปญหำอปสรรค/ขอเสนอแนะ)

........................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................... ..............

........................................................................................................................................................ ลงชอ ..................................................................

(................................................................) ผสอน


67 | ห น า

กจกรรมท 2 เรอง “ทดสอบควำมร ควำมเขำใจ จำกหลกสตรวทยำศำสตรสชนเรยน” ค ำสง จงตอบค ำถำมตอไปน โดยเลอกขอทถกตองมำกทสดเพยงขอเดยว แบบทดสอบควำมร ควำมเขำใจ จำกหลกสตรวทยำศำสตรสชนเรยนโดยใหผเขำรบกำรอบรม ตอบค ำถำมตอไปน(5 ขอ)

1. การจดท าโครงสรางรายวชาและหนวยการเรยนร มล าดบขนตอนอยางไร .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

2. การจดท าแผนการจดการเรยนร มล าดบขนตอนอยางไร .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 3. การวเคราะหสาระการเรยนรลงสแผนการจดการเรยนร จะตองค านงถงอะไรบาง .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 4. การก าหนดจดประสงคการเรยนร ในแผนการจดการเรยนร ควรระบรายละเอยดอยางไรบาง .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 5. แผนการจดการเรยนร สามารถน านวตกรรมการสอนมาใสไวในขนใด .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................


68 | ห น า

ใบงำนท 3 ชอหลกสตร รหส TEPE-2115: กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร ส ำหรบผสอนระดบ มธยมศกษำตอนปลำย: เคม ตอนท 3 รปแบบกำรจดกำรเรยนรวทยำศำสตร ค ำชแจง ใบงำนท 3เปนกำรทดสอบควำมร ควำมเขำใจ ของกำรจดกำรเรยนร วทยำศำสตร ค ำสง จงตอบค ำถำมตอไปน โดยเลอกขอทถกตองมำกทสดเพยงขอเดยว แบบทดสอบควำมร ควำมเขำใจ ของรปแบบกำรจดกำรเรยนรวทยำศำสตร(5 ขอ) 1. รปแบบการสอนโดยใชวฎจกรการสบเสาะหาความร (Inquiry cycle) มขนตอนตามล าดบดงน ก. ส ารวจและคนหา สรางความสนใจ ขยายความร อธบายและลงขอสรป ประเมน ข. สรางความสนใจ ส ารวจและคนหา ขยายความร อธบายและลงขอสรป ประเมน ค. สรางความสนใจ ส ารวจและคนหา ขยายความร อธบายและลงขอสรป ประเมน ง. สรางความสนใจ ส ารวจและคนหา อธบายและลงขอสรป ขยายความร ประเมน 2. ขนตอนใดของเทคนค POE ทฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรมากทสด ก. การสงเกต ข. การท านาย ค. การอธบาย ง. การสรางความสนใจ 3. ขนตอนใดของวฎจกรการสบเสาะหาความรและเทคนค POE ทมความคลายคลงกน ก. อธบายและลงขอสรปและการสงเกต ข. สรางความสนใจและการอธบาย ค. ส ารวจและคนหาและการสงเกต ง. ขยายความรและการท านาย 4. ทฤษฎการเรยนรใดทเชอวา การเรยนรเกดขนดวยตวของผเรยนเอง และการเรยนรเรองใหมมพนฐานมาจากความรเดม ก. ทฤษฎการสรางเสรมความร (constructivism) ข. การเรยนรดวยการคนพบ (discovery learning) ค. การเรยนรอยางมความหมายของ David P. Ausubel ง. ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเดก (theory of cognitive development) ของ Piaget 5. ในการในการเลอกใชรปแบบการจดการเรยนร สงส าคญทควรค านงถงไดแก

ก. ผสอน ข. เนอหา ค. แรงจงใจ ง. ความสนใจของผเรยน


69 | ห น า

ใบงำนท 4 ชอหลกสตร รหส TEPE-2115: กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร ส ำหรบผสอนระดบ มธยมศกษำตอนปลำย: เคม ตอนท 4 กำรวดผลและประเมนผลกำรเรยนรวทยำศำสตร ค ำชแจง ใบงำนท 4เปนกำรทดสอบควำมร ควำมเขำใจ ของกำรวดผลและประเมนผล กำรเรยนรวทยำศำสตร ค ำสง จงตอบค ำถำมตอไปน โดยเลอกขอทถกตองมำกทสดเพยงขอเดยว แบบทดสอบควำมร ควำมเขำใจ ของกำรวดผลและประเมนผลกำรเรยนรวทยำศำสตร(5 ขอ) 1. ขอใดกลาวถง การวด กบการประเมน ไดถกตองทสด ก. ครเปนผวด แตการประเมนครกบนกเรยนรวมมอกนประเมน ข. การวดกบการประเมนมความหมายเดยวกนและตองใชรวมกนเสมอ ค. การวดตองใชเครองมอวดโดยตรงแตการประเมนเปนการใชการวดเทยบกบเกณฑ ง. การวดเปนการใหคา/คะแนน แตการประเมนเปนการน าคา/คะแนนมาเทยบกบเกณฑ เพอใหผประเมนตดสนใจ 2. จดมงหมายพนฐานของการวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยนคอขอใด ก. การวดและประเมนผลเพอพฒนาผเรยน ข. การวดและประเมนผลเพอพฒนาผเรยนและผสอน ค. การวดและประเมนผลเพอตดสนผลการเรยนรของผเรยน ง. การวดและประเมนผลเพอพฒนาและตดสนผลการเรยนรของผเรยน 3. การวดผลการเรยนร สงทวดคออะไร ก. ผลทเกดจากการเรยนรของผเรยน ข. คณภาพหรอปรมาณความรความคดของนกเรยน ค. ความรในเนอหาใน 8 สาระการเรยนรทโรงเรยนจดให ง. มวลประสบการณทนกเรยนมกอนและหลงจากการเรยนรของนกเรยน 4. การวดผลและประเมนผลในขอใดตอไปนถอวาเปนหวใจของการวดและประเมนผล ก. การวดและประเมนผลระดบชาต

ข. การวดและประเมนผลระดบชนเรยน ค. การวดและประเมนระดบสถานศกษา

ง. การวดและประเมนระดบเขตพนทการศกษา 5. โจทย ขอใดกลาวถงการวดผล/การประเมนผล ไมถกตอง ก.การวดเปนการก าหนดคา/คะแนน แตการประเมนเปนการเรยงล าดบคา/คะแนน ข. การวดเนนทคา/คะแนนแตการประเมนผลเปนการสรปตคาเทยบกบเกณฑ ค. การประเมนตองอาศยเกณฑในการตดสอนคณคาของสงใดๆ ง. การวดเปนการใหคา/คะแนนทเชอถอได

ค ำน ำkrukird.com/tepe_02115.pdf · 2016-02-25 · รัตนาภรณ์...

Documents