ค ำน ำ guideline.pdf · 2016-05-25 ·...

ค�ำน�ำ

ค มอวชาศกษาทวไปฉบบน จดท�าขนโดยมวตถประสงคเพอให

คณาจารยผสอนกระบวนวชาศกษาทวไป ไดใชเปนแนวทางในการจดการเรยน

การสอนหมวดวชาศกษาทวไป ทงนเปนไปตามแนวทางของมหาวทยาลยทมนโยบาย

พฒนาการเรยนการสอนหมวดวชาศกษาทวไปใหมประสทธภาพประสทธผลยงขน

โดยเฉพาะอยางยงการบรรลการเรยนร(LearningOutcomes)ทก�าหนดไวใน

แตละกระบวนวชา เนอหาของคมอฉบบนมงสรางความเขาใจใหแกคณาจารย

เกยวกบลกษณะของกระบวนวชาศกษาทวไป แนวทางในการจดการเรยนสอน

วชาศกษาทวไป พรอมทงตวอยางการจดการเรยนการสอนหมวดวชาศกษาทวไป

ทงนเพอใหคณาจารยผ สอนไดน�าไปปรบใชและพฒนาการเรยนการสอน

กระบวนวชาศกษาทวไปใหดยงขน

คณะผจดท�าหวงเปนอยางยงวาคมอวชาศกษาทวไปฉบบน จะเปน

ประโยชนตอคณาจารยผสอนกระบวนวชาศกษาทวไป และสามารถน�าไปใชใน

การเรยนการสอน เพอพฒนานกศกษามหาวทยาลยเชยงใหม ใหเปนผทมความร

ความสามารถมคณธรรมจรยธรรมสมดงเจตนารมณของมหาวทยาลยเชยงใหม

ตอไป

คณะผจดท�ำ

30 มนำคม 2559

ควำมส�ำคญของหมวดวชำศกษำทวไป หนำ 1

ปรชญำของวชำศกษำทวไป หนำ 3

วตถประสงคของหมวดวชำศกษำทวไป หนำ 4

กรอบแนวคดหมวดวชำศกษำทวไป หนำ 5

ผลกำรเรยนรของหมวดวชำศกษำทวไป หนำ 6

จ�ำนวนหนวยกตของหมวดวชำศกษำทวไป หนำ 12

กำรจดกำรเรยนกำรสอนของหมวดวชำศกษำทวไป หนำ 12

ลกษณะกระบวนวชำศกษำทวไป หนำ 14

แนวทำงในกำรจดกำรเรยนกำรสอนหมวดวชำศกษำทวไป หนำ 14

แนวคดและกรณตวอยำงกำรจดกำรศกษำทวไป หนำ 16

หลกกำรในกำรจดกำรเรยนรหมวดวชำศกษำทวไป หนำ 20

กำรวดและกำรประเมนผล หนำ 23

ตวอยำงกระบวนวชำศกษำทวไป หนำ 25

แผนผงกำรจดกำรเรยนกำรสอนกระบวนวชำศกษำทวไป หนำ 35

เอกสำรอำงอง หนำ 36

ภำคผนวก หนำ 37

สำรบญ

วชาศกษาทวไป(GeneralEducation)เปนกลมวชาหนงทมความส�าคญ

ในหลกสตรและการสอนในระดบอดมศกษาควบคกบกลมวชาชพ (Professional

Education) เพอพฒนาบณฑตใหมความสมบรณอยางแทจรง ส�านกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ ไดมการปรบปรงเกณฑ

มาตรฐานหลกสตรระดบปรญญาตร และก�าหนดใหม “วชาศกษาทวไป” แทน

“วชาพนฐานทวไป”ในปพ.ศ.2532,2542,2548และ2558ตามล�าดบและ

ไดใหความหมายของ“วชำศกษำทวไป”วาหมายถง“วชำทเสรมสรำงควำม

เปนมนษยทสมบรณ ใหมควำมรอบรอยำงกวำงขวำง เขำใจ และเหนคณคำ

ของตนเอง ผอน สงคม ศลปวฒนธรรม และธรรมชำต ใสใจตอควำม

เปลยนแปลงของสรรพสง พฒนำตนเองอยำงตอเนอง ด�ำเนนชวตอยำงม

คณธรรม พรอมใหควำมชวยเหลอเพอนมนษย และเปนพลเมองทมคณคำ

ของสงคมไทยและสงคมโลก” ซงท�าใหการจดวชาศกษาทวไปในหลกสตร

ระดบปรญญาตรมความชดเจนมากยงขน ตามความมงหมายใหนกศกษา

สามารถบรณาการองคความรโดยเชอมโยงกบชวตและวถความเปลยนแปลง

ของโลกยคปจจบนและอนาคต สมดงเจตนารมณของการศกษาทวไปทหาใชเพยง

การเรยนรขนพนฐานเทานน แตเปนการเตรยมความพรอมเพอบมเพาะใหนกศกษาม

จตวญญาณของการเรยนรตลอดชวต

จากการส�ารวจกระบวนวชาศกษาทวไปทมการจดการเรยนการสอนใน

มหาวทยาลยเชยงใหมพบวามจ�านวนทงสน199กระบวนวชา(ขอมลณวนท

10พฤษภาคม2559)โดยกระจายอยในคณะตางๆเมอพจารณาถงผลการเรยนร

(Learning Outcomes) พบวากระบวนวชาสวนใหญมงเนนผลการเรยนร

ดานความรและทกษะทางปญญาแตในดานSoftskillsยงมนอยอกทงเนอหา

บางกระบวนวชายงมความซ�าซอน และขาดการบรณาการเนอหากระบวนวชา

สงผลใหเกดการเรยนการสอนในลกษณะมงเนนความรในเชงเดยวซงไมสอดคลอง

ควำมส�ำคญของหมวดวชำศกษำทวไป

คมอวชาศกษาทวไปมหาวทยาลยเชยงใหม 1

ตามแนวคดในการจดการเรยนการสอนวชาศกษาทวไปเพอบมเพาะคณงามความด

ใหแกบณฑต เพอเปนบคคลอารยะของแผนดน (เปดโลกกวางทางปญญา

วชาศกษาทวไป:ประภาคารแหงการเรยนร:2556)

มหาวทยาลยเชยงใหมมแนวคดในการพฒนาการเรยนการสอนวชา

ศกษาทวไปโดยมนโยบายใหอาจารยผสอนไดมการทบทวนเนอหาของกระบวน

วชาศกษาทวไปและปรบปรงใหมเนอหาสอดคลองกบนยามของหมวดวชา

ศกษาทวไปตามเกณฑมาตรฐานหลกสตรระดบปรญญาตรพ.ศ.2558และ

เปนไปตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาตพ.ศ. 2552 (TQF)

และมการทบทวนผลการเรยนร (LearningOutcomes) ของแตละกระบวนวชา

ใหสอดคลองกบการเรยนการสอนยงขน นอกจากนใหอาจารยผสอนกระบวนวชา

ศกษาทวไปพฒนาการสอนโดยใชรปแบบการสอนทเนนการท�ากจกรรมการใช

ปญหาเปนฐาน(ProblemBaseLearning:PBL)หรอการสอนในรปแบบอนๆ

ทเนนการมสวนรวมของนกศกษาใหสามารถรวมแสดงความคดเหน อภปราย

หรอแกปญหาตามโจทยทก�าหนดโดยใชวธการทหลากหลายไมเนนการบรรยาย

เพยงอยางเดยวขณะเดยวกนไดมการเปดสอนกระบวนวชาศกษาใหมๆเพมขน

เชน กระบวนวชาการเปนพลเมอง และกระบวนวชาการตอตานทจรต

โดยมอบหมายใหคณะรฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตรด�าเนนการราง

กระบวนวชา และเรมเปดสอนตงแตภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2559

เปนตนไปโดยกระบวนวชาดงกลาวมเนอหาในลกษณะสหศาสตรเนนการเรยน

การสอนแบบมสวนรวมของนกศกษาโดยในระยะแรกก�าหนดใหเปนกระบวน

วชาเลอกหรอบงคบส�าหรบบางหลกสตร หากมความพรอมในอนาคตอาจ

ก�าหนดใหเปนกระบวนวชาบงคบส�าหรบนกศกษาในระดบปรญญาตรตอไป

เพอใหการจดการเรยนการสอนวชาศกษาทวไปของมหาวทยาลย

เชยงใหมด�าเนนการอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบการเปลยนแปลงของ

สงคมไทยและสงคมโลก และสงเสรมใหนกศกษามคณลกษณะบณฑตท

คมอวชาศกษาทวไปมหาวทยาลยเชยงใหม2

พงประสงคและเปนไปตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต

จงมความจ�าเปนทจะตองมการปรบปรงการจดการเรยนการสอนวชาศกษาทวไป

ทงในสวนของเนอหากระบวนวชา กจกรรมการเรยนการสอน และการวดและ

การประเมนผลนกศกษาเพอบรรลวตถประสงคตอไป

ตามเกณฑมาตรฐานหลกสตรระดบปรญญาตรพ.ศ.2558ของกระทรวง

ศกษาธการ หมวดวชาศกษาทวไป (General Education) หมายความถง

“หมวดวชาทเสรมสรางความเปนมนษยทสมบรณใหมความรอบรอยางกวางขวาง

เขาใจ และเหนคณคาของตนเอง ผอน สงคม ศลปวฒนธรรม และธรรมชาต

ใสใจตอความเปลยนแปลงของสรรพสงพฒนาตนเองอยางตอเนองด�าเนนชวต

อยางมคณธรรม พรอมใหความชวยเหลอเพอนมนษย และเปนพลเมองทม

คณคาของสงคมไทยและสงคมโลก”

ปรชญาของการจดการหมวดวชาศกษาทวไป มรากฐานจากความคดทวา

การพฒนาคนจะตองพฒนาใหมความสมบรณและสมดลตามองคประกอบ

ธรรมชาตของคนคอ รางกายและจตใจ (อารมณ ความคด สตปญญา และจต

วญญาณ)ซงตองมองคความรทง3ศาสตรคอมนษยศาสตรสงคมศาสตรและ

วทยาศาสตร โดยวชาศกษาทวไปควรมลกษณะเปนการบรณาการผสมผสาน

ระหวางเนอหาวชาในศาสตรตางๆ ดงกลาว และตองไมเปนวชาทมลกษณะ

เฉพาะเจาะจงลงไปในเนอหาวชาเฉพาะดานซงเปนพนฐานของวชาเฉพาะ วชาเอก

หรอวชาชพ

ปรชญำของวชำศกษำทวไป


1. เพอสงเสรมและพฒนาใหนกศกษามความรอบรอยางกวางขวาง

เขาใจและเหนคณคาของตนเองผอนและสงคมและสามารถน�าความรไปใชใน

การด�าเนนชวตในสงคมไดอยางมความสขและพฒนาตนเองไดอยางตอเนอง

2. เพอสงเสรมและพฒนาใหนกศกษามทกษะในดานการท�างาน

ทกษะการปรบตว ทกษะการเรยนรตลอดชวต และทกษะเรองการสอสาร

ทกษะการใชเทคโนโลยคอมพวเตอรและสารสนเทศตามมาตรฐานสากล ทกษะ

การใชกระบวนการทางวทยาศาสตรหรอคณตศาสตรหรอการวจยและทกษะ

การบรหารและการจดการ

3. เพอปลกฝงใหนกศกษามคณธรรมจรยธรรมมวนยซอสตยรบผดชอบ

มภาวะผน�า เขาใจความแตกตางหลากหลายทางวฒนธรรมท�างานรวมกบผอน

ไดดมความรกและภาคภมใจในทองถนสถาบนและประเทศชาต

วตถประสงคของหมวดวชำศกษำทวไป


เปนไปตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต โดยมงเนน

ผลการเรยนรทง5ดานซงสามารถแบงออกเปน8ประเดนยอยดงน

กรอบแนวคดหมวดวชำศกษำทวไป

ประเดน


การจดการเรยนการสอนหมวดวชาศกษาทวไปในหลกสตรระดบ

ปรญญาตรมจดมงหมายทเนนใหนกศกษาสามารถบรณาการองคความรเชอมโยง

กบชวตและวถความเปลยนแปลงในโลกยคปจจบนและอนาคต สมดงเจตนารมณ

ของการศกษาทวไปมใชเพยงการเรยนรขนพนฐานแตเปนการเตรยมความพรอม

เพอบมเพาะใหนกศกษามจตวญญาณของการเรยนรตลอดชวต

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาไดมประกาศเรองกรอบมำตรฐำน

คณวฒระดบอดมศกษำแหงชำต พ.ศ. 2552 (Thai Qualifications Framework

for Higher Education : TQF : HEd)ขนดวยความมงหมายจะจดการศกษา

ทมงเนนผลการเรยนร(LearningOutcomes)ของบณฑตเพอเปนการประกน

คณภาพบณฑตทกระดบคณวฒ และสอสารใหสงคม ชมชน รวมทงสถาบน

อดมศกษาทงในและตางประเทศไดเขาใจตรงกนและเชอมนถงผลการเรยนรท

บณฑตไดรบการพฒนา วามมาตรฐานทสามารถเทยบเคยงกนไดกบสถาบน

อดมศกษาทดทงในและตางประเทศ โดยก�าหนดผลกำรเรยนรทคำดหวงของ

บณฑตทมคณวฒระดบปรญญำตรไวอยางนอย 5 ดาน ดงน (ส�ำนกงำน

คณะกรรมกำรกำรอดมศกษำ, 2552)

1. ดำนคณธรรม จรยธรรม (Ethics and Moral : M)หมายถง

การพฒนานสยในการประพฤตอยางมคณธรรมจรยธรรมและดวย

ความรบผดชอบทงในสวนตนและสวนรวม ความสามารถในการ

ปรบวถชวตในความขดแยงทางคานยมการพฒนานสยและการ

ปฏบตตนตามศลธรรมทงในเรองสวนตวและสงคม

บณฑตทมคณวฒระดบปรญญาตรอยางนอยจะตองสามารถ

จดการปญหาทางคณธรรม จรยธรรม และวชาชพโดยใชดลยพนจ

ทางคานยม ความรสกของผอน คานยมพนฐาน และจรรยาบรรณ

ผลกำรเรยนรของหมวดวชำศกษำทวไป


วชาชพแสดงออกซงพฤตกรรมทางดานคณธรรมและจรยธรรมอาท

มวนยมความรบผดชอบซอสตยสจรตเสยสละเปนแบบอยางทด

เขาใจผอนและเขาใจโลกเปนตน

2. ดำนควำมร (Knowledge : K)หมายถงความสามารถในการเขาใจ

การนกคดและการน�าเสนอขอมล การวเคราะหและจ�าแนกขอเทจจรง

ในหลกการทฤษฎตลอดจนกระบวนการตางๆและสามารถเรยนร

ดวยตวเองได

บณฑตทมคณวฒระดบปรญญาตรอยางนอยจะตองมองคความร

ในสาขาวชาอยางกวางขวางและเปนระบบ ตระหนก รหลกการ

และทฤษฎในองคความรทเกยวของ ส�าหรบหลกสตรวชาชพ ม

ความเขาใจเกยวกบความกาวหนาของความรเฉพาะดานในสาขาวชา

และตระหนกถงงานวจยในปจจบนทเกยวของกบการแกปญหาและ

การตอยอดองคความร สวนหลกสตรวชาชพทเนนการปฏบตจะตอง

ตระหนกในธรรมเนยมปฏบตกฎระเบยบขอบงคบทเปลยนแปลง

ตามสถานการณ

3. ดำนทกษะทำงปญญำ (Cognitive Skills : C)หมายถงความสามารถ

ในการวเคราะหสถานการณและใชความรความเขาใจในแนวคดหลกการ

ทฤษฎ และกระบวนการตางๆ ในการคดวเคราะหและการแกปญหา

เมอตองเผชญกบสถานการณใหมๆทไมไดคาดคดมากอน


คนหาขอเทจจรง ท�าความเขาใจและสามารถประเมนขอมลแนวคด

และหลกฐานใหมๆจากแหลงขอมลทหลากหลายและใชขอมลทได

ในการแกไขปญหาและงานอนๆดวยตนเองสามารถศกษาปญหาท


คอนขางซบซอนและเสนอแนะแนวทางในการแกไขไดอยางสรางสรรค โดยค�านงถงความรทางภาคทฤษฎ ประสบการณทางภาคปฏบต และผลกระทบจากการตดสนใจ สามารถใชทกษะและความเขาใจ อนถองแทในเนอหาสาระทางวชาการและวชาชพ ส�าหรบหลกสตร วชาชพนกศกษาสามารถใชวธการปฏบตงานประจ�าและหาแนวทางใหม ในการแกไขปญหาไดอยางเหมาะสม

4. ดำนทกษะควำมสมพนธระหวำงบคคลและควำมรบผดชอบ (Interpersonal Skills and Responsibility : IP) หมายถง ความสามารถในการท�างานเปนกล ม การแสดงถงภาวะผน�า ความรบผดชอบตอตนเองและสงคม ความสามารถในการวางแผน และรบผดชอบในการเรยนรของตนเอง บณฑตทมคณวฒระดบปรญญาตรอยางนอยจะตองมสวนชวย และเออตอการแกปญหาในกลมไดอยางสรางสรรค ไมวาจะเปน ผน�าหรอสมาชกของกลมสามารถแสดงออกซงภาวะผน�าในสถานการณ ทไมชดเจนและตองใชนวตกรรมใหมๆ ในการแกปญหา มความคด รเรมในการวเคราะหปญหาไดอยางเหมาะสมบนพนฐานของตนเอง และของกลม รบผดชอบในการเรยนรอยางตอเนอง รวมทงพฒนา ตนเองและอาชพ

5. ดำนทกษะกำรวเครำะหเชงตวเลข กำรสอสำร และกำรใช เทคโนโลยสำรสนเทศ (Numerical Analysis, Communication and Information Technology Skills : IT)หมายถงความสามารถ ในการวเคราะหเชงตวเลข ความสามารถในการใชเทคนคทางคณตศาสตร และสถตความสามารถในการสอสารทงการพดการเขยนและการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ



ศกษาและท�าความเขาใจในประเดนปญหา สามารถเลอกและ

ประยกตใชเทคนคทางสถตหรอคณตศาสตรทเกยวของอยางเหมาะสม

ในการศกษาคนควาและเสนอแนะแนวทางในการแกไขปญหา ใช

เทคโนโลยสารสนเทศในการเกบรวบรวมขอมล ประมวลผล

แปลความหมาย และน�าเสนอขอมลสารสนเทศอยางสม�าเสมอ

สามารถสอสารไดอยางมประสทธภาพทงในการพด การเขยน

สามารถเลอกใชรปแบบของการน�าเสนอทเหมาะสมส�าหรบกลม

บคคลทแตกตางกนได

ดงนนการจดการศกษาในแตละหลกสตรจงตองก�าหนดมาตรฐาน

ผลการเรยนร(LearningOutcomes)และการจดกระบวนการเรยนร(Learning

Process) ใหสอดคลองตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต

(TQF :HEd)อยางนอย5ดานขางตนนอกจากนผลการเรยนรทคาดหวงใน

แตละดานการจดการเรยนการสอนควรมงเนนใหครอบคลมใน8ประเดนยอยคอ

1. มคณธรรมจรยธรรมในกำรด�ำเนนชวต บนพนฐำนปรชญำเศรษฐกจพอเพยง

(M : Moral Living)

นกศกษาสามารถอธบายความหมายและแนวปฏบตทชดเจนของหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและสามารถประยกตใชเพอน�าไปสการพงพาตนเอง

และชวยเหลอผอนสามารถแสดงออกซงพฤตกรรมทางดานคณธรรมจรยธรรม

และความพอเพยงเปนแบบอยางทดได


2. ตระหนกและส�ำนกในควำมเปนไทย (M : Thainess)

นกศกษาสามารถอธบายถงคณคาและความส�าคญของเอกลกษณท

ดงามของไทยโดยเฉพาะในเรองศลปวฒนธรรมการใชภาษาการแตงกายและ

กรยามารยาทอนดงาม รวมทงคณธรรมความกตญญกตเวท มความภมใจใน

ภมปญญาทองถนตองการอนรกษและสบทอดใหคงอยสบไป

3. มควำมรอบรอยำงกวำงขวำง มโลกทศนกวำงไกล เขำใจและเหนคณคำ

ของตนเอง ผอน สงคม ศลปวฒนธรรมและธรรมชำต (K : Well Rounded)

นกศกษาสามารถอธบายทมาแนวคดและองคความรของศาสตรหลกสากล

อนน�าไปสความเขาใจในตนเอง มนษยในฐานะปจเจก สงคม ธรรมชาต และ

ปรากฏการณตางๆ ทเกดขนในโลกและจกรวาล เพอประโยชนในการด�าเนนชวต

อยางรเทาทน สรางสรรคสงทดงามและรกษาไวอยางรคณคา และมวสยทศน

เคารพและเหนคณคาของความเหมอนและความตางของสงมชวตและไมมชวต

ซงสามารถอยรวมกนไดอยางสอดคลองเมออยในสภาวะแหงดลยภาพทยอมรบ

ไดของหนสวนนนๆ

4. มทกษะกำรแสวงหำควำมรตลอดชวต เพอพฒนำตนเองอยำงตอเนอง

(K,C : Lifelong Learning)

นกศกษาสามารถประเมนตนเองและก�าหนดเปาหมายทตองการพฒนา

ซงอาจเปนการเรยนเพอร เรยนเพอท�าได เรยนเพออยรวมกบบคคลอน และ

เรยนรเพอพฒนาตนเองทงรางกาย จตใจ ความเฉลยวฉลาด ความออนไหว

ความมสนทรยะและมตทางจตวญญาณ(Learningtobe)สวนความสามารถ

ทจะชวยใหบรรลเปาหมายคอทกษะการวางแผนและด�าเนนการแสวงหาขอมล

ความรจากแหลงและวธการทหลากหลายทงในและนอกระบบสถาบนการศกษา


5. มทกษะกำรคดแบบองครวม (C : Holistic Thinking)

นกศกษาสามารถคดเชอมโยงความสมพนธของสงตางๆ ในเชงเหตผล

รวมทงเชอมโยงกระบวนการคดแบบตางๆ เพอแกไขปญหาไดอยางรอบดาน

และมประสทธภาพ

สามารถเลอกวธคดพจารณาทเหมาะสมตอประเดนปญหาหนงๆ ไมวา

จะดวยการคดวเคราะหสงเคราะหแสดงการประเมนขอมลเพอชใหเหน

ความนาเชอถอและใหขอสรปอนจะน�าไปสการตดสนใจทถกตองเหมาะสม

สามารถศกษาปญหาทมความซบซอนและสามารถใหแนวทางแกปญหา

ทสรางสรรคได และสามารถใชทกษะการคดพฒนาใหเกดเปนปญญา โดยม

ล�าดบการคดจาก Discerning (Cognitive) ส Respecting (Affective) ส

Engaging (Active)และทสดคอTransforming (Reflective)ผลของการคด

คอการเปลยนแปลงตนเอง

6. มจตอำสำและส�ำนกสำธำรณะ เปนพลเมองทมคณคำของสงคมไทยและ

สงคมโลก (IP : Interpersonal Skill)

กำรมจตอำสำคอการมความเอาใจใสกระตอรอรนทจะเขามามสวนรวม

ในการพฒนา/แกปญหาสวนรวม/ชมชน/สงคมซงแสดงออกในรปของการกระท�า

ทมงประโยชนสขแกผอนบนพนฐานของความตงใจด เจตนาด และเปนไปตาม

ความสมครใจของตนโดยไมมการบงคบ

ส�ำนกสำธำรณะ หมายถง การทบคคลตระหนกถงความส�าคญและ

เหนคณคาของการแบงปนดแลเอาใจใสรกษาสมบตตางๆทเปนของสวนรวม

และไมน�ามาเปนของสวนตน

กำรเปนพลเมองทมคณคำของสงคมไทยและสงคมโลก คอ การทบคคล

สามารถเปนทพงของตนเองและของสงคมไทยและสงคมโลกไดใฝรมวสยทศน

กวางไกล เขาใจและยอมรบความเปลยนแปลงของสงคม และวทยาการตางๆ


พรอมปฏบตตนไดอยางเหมาะสมตามสถานภาพและบทบาททางสงคมณเวลา

นนดวยความกลาหาญ บนพนฐานคณธรรม ความรบผดชอบ รวมทงเขาใจ

ยอมรบ และตระหนกในคณคาและความเทาเทยมในศกดศรของความเปนมนษย

และวฒนธรรมทแตกตาง พรอมปฏบตตอกนดวยความเคารพ ยตธรรม และ

เสมอภาค

7. ใชเทคโนโลยสำรสนเทศอยำงรเทำทน (IT Skill)

นกศกษาสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศ ในการพฒนาปญญาความร

ดานตางๆ และเพอการสอสารไดอยางมประสทธภาพ สบคนขอมล คดกรอง

รวบรวมวเคราะหและน�าเสนอขอคนพบไดอยางเหมาะสมและซอสตย

8. ใชภำษำในกำรสอสำรอยำงมประสทธภำพ (Communication Skill)

นกศกษาสามารถสอสารไดอยางมประสทธภาพ ทงในการพด การฟง

การอานการเขยนและเลอกใชรปแบบการน�าเสนอทเหมาะสมส�าหรบกลมบคคล

ทแตกตางกนได

จ�านวนหนวยกตของหมวดวชาศกษาทวไปตองไมนอยกวา 30 หนวยกต

ในระบบทวภาค

การจดการเรยนการสอนหมวดวชาศกษาทวไป สามารถด�าเนนการใน

ลกษณะใดๆ ทน�าไปสผลการเรยนร 8 ดาน ของหมวดวชาศกษาทวไป ทงน

จ�ำนวนหนวยกตของหมวดวชำศกษำทวไป

กำรจดกำรเรยนกำรสอนของหมวดวชำศกษำทวไป


ควำมสมพนธระหวำงผลกำรเรยนรหมวดวชำศกษำทวไป

กบกรอบมำตรฐำนคณวฒระดบอดมศกษำแหงชำต พ.ศ. 2552

(TQF : HEd)

ใหครอบคลมสาระดานสงคมศาสตร มนษยศาสตร วทยาศาสตรและคณตศาสตร

และภาษาในสดสวนทเหมาะสม

การจดการเรยนการสอนควรจดใหมเนอหาวชาทเบดเสรจในกระบวน

วชาเดยว ไมควรมกระบวนวชาตอเนองหรอกระบวนวชาขนสงอก และไมควร

น�ากระบวนวชาเบองตนหรอกระบวนวชาพนฐานของวชาเฉพาะมาเปน/แทน

วชาศกษาทวไปในหลกสตรนนๆ

TQF คณธรรมจรยธรรม

ควำมร ทกษะทำง

ปญญำ

ทกษะควำมสมพนธระหวำงบคคลและควำมรบ

ผดชอบ

ทกษะกำรวเครำะหเชงตวเลขกำรสอสำร และกำรใชเทคโนโลยสำรสนเทศ

GE

Outcomes

มคณธรรม

จรยธรรม

ในการ

ด�าเนนชวต

บนพนฐาน

ปรชญา

เศรษฐกจ

พอเพยง

มความรอบร

อยางกวางขวาง

มโลกทศนกวางไกล

เขาใจและเหน

คณคาของตนเอง

ผอนสงคม

ศลปวฒนธรรม

และธรรมชาต

มทกษะ

การแสวงหา

ความร

ตลอดชวต

เพอพฒนา

ตนเอง

อยาง

ตอเนอง

มจตอาสา

และส�านก

สาธารณะ

เปนพลเมอง

ทมคณคาของ

สงคมไทยและ

สงคมโลก

ใชเทคโนโลย

สารสนเทศ

อยางรเทาทน

ตระหนก

และส�านก

ในความ

เปนไทย

มทกษะ

การคด

แบบองครวม

ใชภาษา

ในการสอสาร

อยางม

ประสทธภาพ


1.มวตถประสงคและเนอหาทสอดคลองกบปรชญาและวตถประสงค

ของกระบวนวชาศกษาทวไป ตามเกณฑมาตรฐานหลกสตร

ระดบปรญญาตรพ.ศ.2558ของกระทรวงศกษาธการ

2.มผลการเรยนรคาดหวงไมนอยกวา2ดาน(Domain)

3.เนอหากระบวนวชาไมมงเนนศาสตรในเชงเดยว แตควรมเนอหา

ผสมผสานและบรณาการระหวางศาสตร

4.กระบวนวชาอาจจดใหเปนกระบวนวชาบรรยายเพยงอยางเดยว

หรอบรรยายและปฏบตการ หรอฝกปฏบต และมการจดกจกรรม

การเรยนการสอนโดยมงเนนการบรรลผลการเรยนร

5.มจ�านวนหนวยกตไมเกน3หนวยกตตอกระบวนวชา

หมวดวชำศกษำทวไป : ศำสตรในกำรขบเคลอนสงคมควำมด

ศาสตราจารย ดร.เกรยงศกด เจรญวงศศกด ไดใหขอมลเกยวกบคลน

อารยะลกทหก-สงคมแหงความด หรอ สงคมอารยะ วาในอนาคต สงคมจะ

เคลอนจากสงคมแหงปญญาผานการปฏวตความด(ArayaRevolution)เพอ

ไปสสงทมนษยแสวงหามากทสดในอนาคต นนคอ สงคมทมความดมาก�ากบ

สงคมทอยรวมกนอยางชดเจนในทกอณของสงคมปจจบนนสงคมเรมมกระแส

เรยกรองใหเกดมาตรฐานดานคณธรรม ระบบทมคณธรรมโปรงใส ภาคสวนตางๆ

ถกเรยกรองใหตองมธรรมาภบาลและมความรบผดชอบตอสงคม Good

Governance, CSR และ Transparency เรมดงกระหมขน นคอสงทสงคม

ปจจบนโหยหาแตยงไปไมถง

ลกษณะกระบวนวชำศกษำทวไป

แนวทำงในกำรจดกำรเรยนกำรสอนหมวดวชำศกษำทวไป


การขบเคลอนสงคมแหงความด จ�าเปนตองขบเคลอนประเทศไทยส

สงคมทแสวงหา และใชประโยชนจากความรสสงคมแหงปญญา คอการผสมศลป

แหงการคดเขาไปในศาสตรแหงความร หรอการผสมผสานสจจะและความรได

อยางกลมกลนกบความงาม และสามารถน�าไปประยกตใชไดอยางเหมาะสมใน

ชวตประจ�าวนในสงคมแหงปญญา จากนนขบเคลอนสงคมตอมาลงเอยท

คลนลกสดทายคอสงคมความดและนคอบทบำทหนำทของอดมศกษำในกำร

จดกำรเรยนกำรสอนวชำศกษำทวไป เพอบมเพำะคณงำมควำมดใหกบบณฑต

เพอเปนบคคลอำรยะของแผนดน

วชำศกษำทวไป : กำรเรยนรเพอกำรพฒนำมนษยทสมบรณ

รองศาสตราจารยประภาภทร นยม รองอธการบดฝายวชาการและวจย

สถาบนอาศรมศลป ไดใหแนวคดเกยวกบการจดการเรยนการสอนวชาศกษา

ทวไปเพอการสรางอรยบคคลดงน

1. เปลยนสถำนภำพของวชำศกษำทวไป จากการศกษากระบวนวชา

ตางๆจากต�าราเปนการเรยนรประสบการณของชวตมนษยและโลก

ดวยตนเอง

2. เปลยนเปำหมำยของวชำศกษำทวไป จากเรยนรเนอหาสาระ

เปนเรยนรเพอเขาถงความจรงของชวตและโลก

3. เปลยนวธกำรเรยนรจากPassiveLearningเปนActiveLearning

4. ใหควำมหมำยของกำรเรยนร คอ กระบวนการ ทาท และ

ประสบการณตรงแหงการพฒนาความสมพนธระหวางชวตมนษย

และสรรพสงทแวดลอมชวตนน

5. เปลยนวถกำรเรยนร เปนกำรฝกปฏบตเพอขดเกลำกเลส

6. น�ำนกศกษำออกจำกโลกแหงควำมฝน เขำสโลกแหงควำมจรง

7. จดกระบวนกำรเรยนรเพอพฒนำทกษะกำรเรยนรในศตวรรษท 21


8. ปจจยแหงควำมส�ำเรจ คอ คร : ครคอผน�ำกำรเปลยนแปลง

9. จดกระบวนกำรเรยนร แบบองครวม (Holistic Learning

Approach) คอ

12

8. ปจจยแหงความสาเรจ คอ คร : ครคอผนาการเปลยนแปลง

9. จดกระบวนการเรยนรแบบองครวม (Holistic Learning Approach) คอ

10. แนวคดและกรณตวอยางการจดการศกษาทวไป

แนวคดของการศกษาทวไป มประวตศาสตรความเปนมาอนยาวนาน และไดมการปรบเปลยนเนอความไปตามการเปลยนแปลงทางดานสงคม ประชากร องคความร และดานอนๆ แตละยคสมย โดยในทน การศกษาทวไป หมายถง องคความรทเหมาะสมซงจะทาใหนกศกษาในระดบอดมศกษาสามารถเขาใจถงความเปนไปของโลก และสงทพงประสงคในการอยรวมในสงคม ตามบรรทดฐานทถกตงไวในสงคมนนๆ

การจดการศกษาทวไปไดเรมตนขนเปนครงแรกทประเทศสหรฐอเมรกา ในชวงศตวรรษท 19 หลงเกดการปฏวตอตสาหกรรม เปนรปแบบทเรยกวา Thorough Education ซงนกศกษาทกคนจะตองใชหลกสตรเดยวกน จากนนจงเกดการเปลยนแปลงในชวงสงครามกลางเมอง (Civil War) ซงเปนจดเรมตนของระบบการเลอกวชาเสร (Free Elective System) ซงเรยกวา Utilitarian Curriculum

การเปลยนแปลงเรมขนอกครงในปลายศตวรรษท 19 เนองจากอทธพลของรปแบบ Research University ทาใหการศกษาในรปแบบมงเนนงานวจยเฉพาะดาน (Research-Oriented Specialized Knowledge) เปนทแพรหลายมากขน กระทงในป ค.ศ. 1901 (พ.ศ. 2444) Yale University ไดเรมตนจดระบบการศกษาร)แบบใหม โดยจดใหมวชาภาค หรอวชา Major ขนเปนครงแรก และในชวงเดยวกน โปรแกรมเกยรตนยมกถกแนะนาขนโดย Swarthmore College ซงระบบการศกษาทงสองรปแบบนยงคงใชกนอยจนถงปจจบน เรยกวา Liberal Education

การศกษาทวไป ยงคงมการปรบเปลยนรปแบบเรอยมา ทงดวยการไดรบอทธพลจากมนษยนยมหรอความคดหวกาวหนา ซงสงสาคญสาหรบการศกษาทวไปกคอ การปรบเปลยนใหเขากบลกษณะของสงคมทมความเปลยนแปลงอยเสมอตามกาลเวลา และหลงจากมการเปลยนแปลงหลากหลายรปแบบ จงทาใหการศกษาทวไปในปจจบนมลกษณะทเรยกวา Hybrid

Holistic Learning Approach

1. เรยนรอยางมความสข

2. เรยนรอยางมสวนรวม

3. เรยนรเพอพฒนากระบวนการคด

5. เรยนรเพอการฝกฝนกาย วาจา และใจ

4. เรยนรเพอพฒนาสนทรยภาพ

และคณลกษณะนสยดานศลปกรรม

ดนตร และกฬา

แนวคดของกำรศกษำทวไป มประวตศาสตรความเปนมาอนยาวนาน

และไดมการปรบเปลยนเนอความไปตามการเปลยนแปลงทางดานสงคม

ประชากรองคความรและดานอนๆแตละยคสมยโดยในทนกำรศกษำทวไป

หมำยถง องคควำมรทเหมำะสมซงจะท�ำใหนกศกษำในระดบอดมศกษำ

สำมำรถเขำใจถงควำมเปนไปของโลก และสงทพงประสงคในกำรอยรวมใน

สงคม ตำมบรรทดฐำนทถกตงไวในสงคมนนๆ

การจดการศกษาทวไปไดเรมตนขนเปนครงแรกทประเทศสหรฐอเมรกา

ในชวงศตวรรษท 19 หลงเกดการปฏวตอตสาหกรรม เปนรปแบบทเรยกวา

Thorough Education ซงนกศกษาทกคนจะตองใชหลกสตรเดยวกน จากนน

จงเกดการเปลยนแปลงในชวงสงครามกลางเมอง(CivilWar)ซงเปนจดเรมตน

ของระบบการเลอกวชาเสร (Free Elective System)ซงเรยกวาUtilitarian

Curriculum

แนวคดและกรณตวอยำงกำรจดกำรศกษำทวไป


การเปลยนแปลงเรมขนอกครงในปลายศตวรรษท 19 เนองจากอทธพล

ของรปแบบ Research University ท�าใหการศกษาในรปแบบมงเนนงานวจย

เฉพาะดาน (Research-Oriented Specialized Knowledge) เปนทแพร

หลายมากขนกระทงในปค.ศ.1901(พ.ศ.2444)YaleUniversityไดเรมตน

จดระบบการศกษารปแบบใหมโดยจดใหมวชาเอกหรอวชาMajorขนเปนครงแรก

และในชวงเดยวกน โปรแกรมเกยรตนยมกถกแนะน�าขนโดย Swarthmore

College ซงระบบการศกษาทงสองรปแบบนยงคงใชกนอยจนถงปจจบน เรยกวา

LiberalEducation

การศกษาทวไป ยงคงมการปรบเปลยนรปแบบเรอยมา ทงดวยการได

รบอทธพลจากมนษยนยมหรอความคดหวกาวหนา ซงสงส�ำคญส�ำหรบกำรศกษำ

ทวไปกคอ กำรปรบเปลยนใหเขำกบลกษณะของสงคมทมควำมเปลยนแปลง

อยเสมอตำมกำลเวลำ และหลงจากมการเปลยนแปลงหลากหลายรปแบบ

จงท�าใหการศกษาทวไปในปจจบนมลกษณะทเรยกวาHybrid

อยางไรกตามอทธพลดานความแตกตางของนกศกษาอนเนองมาจาก

ลกษณะของสงคมอตสาหกรรมทมความหลากหลายมากขน และลกษณะของ

รปแบบการจางงานทแปรเปลยนไป ท�าใหเกดรปแบบการเรยนรทเรยกวา การ

เรยนรตลอดชวต (Life-Long Education) ขน สงผลใหระบบการศกษาทวไป

ทใชกนอยอยางหลากหลายถกปรบเปลยนใหเขาสรปแบบทเหมาะสม โดยเนอหา

ของการศกษาทวไปตองสามารถทราบวา ความรในดานใดบางทมความจ�าเปน

ส�าหรบนกศกษา ทางดานกระบวนการกตองมความเขาใจถงความจ�าเปนนน

และในดานของผลจากการเรยนกตองทราบถงสงทคาดหวงจากนกศกษาหลง

จากไดผานกระบวนการเรยนร

ทงนการควบคมคณภาพของการศกษาทวไปแบงออกไดเปน2ลกษณะ

ลกษณะแรกคอ มาจากความคาดหวงของสถาบนการศกษาทจดการศกษา

ทวไปเพอพฒนาคณภาพของตนเองใหสงขนและอกลกษณะหนงคอการใหการ


ยอมรบจากองคกรตางๆ ซงจะท�าการตรวจสอบทงในระดบภาควชา และใน

ระดบสถาบนการศกษา โดยมาตรฐานของ The Western Association of

SchoolsandCollegesระบถงใจควำมส�ำคญของกำรศกษำทวไปวำ จะตอง

บรณำกำรควำมรเพอใหบณฑตมควำมพรอมในกำรท�ำงำน และด�ำเนนชวต

อยรวมในสงคม

ในสวนของกรณตวอยำงกำรจดกำรศกษำทวไปแบงออกเปนตวอยำง

กำรจดกำรศกษำทวไปของตำงประเทศ ไดแก ประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศจน

ประเทศญปนประเทศไตหวนประเทศมาเลเซยและตวอยำงกำรจดกำรศกษำ

ทวไปของประเทศไทย ซงประกอบดวย กลมมหาวทยาลยในก�ากบของรฐ/

ในสงกดของรฐ กลมมหาวทยาลยราชภฏ กลมมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

และกลมมหาวทยาลยเอกชน โดยสามารถสรปภาพรวมของการจดการศกษา

ทวไปไดดงน

1. กำรจดกำรเรยนกำรสอนมประเดนทควรพจารณาคอ

• การน�าประวตศาสตรมาอางองเขากบสงคมยคใหมเพอใหนกศกษา

เขาใจถงการเปลยนแปลงในอดต และเตรยมความพรอมใหกบ

นกศกษาในการเผชญหนากบการเปลยนแปลงทางสงคมทจะเกดขน

ในอนาคต

• การเนนใหการศกษาทวไปเปนวชาทมความทนสมย เทาทนกบ

การเปลยนแปลงอยางรวดเรวของสงคม และเปนในลกษณะเพอ

ใหนกศกษาลดภาระและความเครยดลง

• การเนนการรวมตวระหวางสาขาวชาตางๆ ทเชอมโยงระหวาง

ธรรมเนยมปฏบตกบสงทเปนสมยใหมและระหวางโลกาภวตน

กบภมภาคซงสงเสรมใหนกศกษามความสามารถในการเรยนร

ดานวฒนธรรม ขยายมมมองดานโลกาภวตน และปลกฝงใหเกด

นสยของการเรยนรตลอดชวต


2. โครงสรำงและองคประกอบมประเดนทควรพจารณาคอ

• มการแบงหมวดหม/กลมวชา/องคประกอบ(Component)เพอ

ให การจดการศกษาครอบคลมสาระ/ทกษะทส�าคญตาม

เปาประสงคของแตละมหาวทยาลยหรอตามกรอบมาตรฐาน

คณวฒของประเทศนนๆ

• การก�าหนดจ�านวนหนวยกตของสถาบนอดมศกษาในตางประเทศ

มความแตกตางหลากหลายขนอยกบบรบทของแตละสถาบน

ขณะทสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย มการก�าหนดเกณฑ

มาตรฐานจากส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาซงเปน

หนวยงานกลางของประเทศ

3. รปแบบกำรบรหำรจดกำรมประเดนทควรพจารณาคอ

• การจดการเกยวกบการศกษาทวไปตองมาจากผ ทเกยวของ

ทงระดบสงจนถงระดบลางและระดบลางสระดบสง (TopDown

andBottomUp)ชวยกนสนบสนนใหการจดการนเปนนโยบาย

ของสถาบนใหส�าเรจ

• การทสถาบนอดมศกษามความเปนเอกเทศ มระบบ - ระเบยบ

และการด�าเนนงานเปนของตนเอง ท�าใหการสรางเครอขาย

ระหวางสถาบนท�าไดล�าบาก

• การมคณะกรรมการ หรอหนวยงาน/ศนยการจดการศกษาทวไป

ทดแลรบผดชอบการพฒนาคณลกษณะทพงประสงคของบณฑต

และเพมขดความสามารถในการแขงขนของการศกษาทวไป

ทงทางดานการปรบปรงและพฒนาการสอนใหทนสมย และ

การจดการเพอควบคมคณภาพของการศกษาทวไป

ทงน ผลการศกษาเกยวกบแนวคดและกรณตวอยางการจดการศกษา

ทวไปจะน�ามาเปนขอมลสนบสนนส�าหรบการจดท�ากรอบแนวคดหมวดวชา


ศกษาทวไปทสอดคลองตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต

พ.ศ.2552(TQF:HEd)ตอไป

1. การจดการเรยนรแบบมสวนรวม(ParticipatoryLearning)นกศกษา

เรยนรแบบมสวนรวมเพอใหนกศกษารจกทจะเรยนรจากการรวม

วางแผนการเรยนร จดกจกรรมและวธการเรยนร และประเมนผล

การเรยนร ตลอดจนการมปฏสมพนธกบเพอนบคคล และสอตางๆ

เพอใหการเรยนรมความหมายและเปนเจาของการเรยนรอยางแทจรง

2.การจดการเรยนรแบบลงมอท�า (Learning by Doing) นกศกษา

เรยนรจากสถานการณจรงหรอเสมอนจรง โดยฝกการวางแผน

ฝกปฏบตและฝกการแกปญหาทงนเพอรวมกนสรปโดยมเปาหมาย

สงสดคอการเรยนรรวมกนของนกศกษาเชนการเรยนรผานการท�า

โครงการ(Project-basedLearning)หรอใชการเรยนรจากปญหา

ทเกดขนในสงคม(Problem-basedLearning)

3.การจดการเรยนรทเนนนกศกษาเปนส�าคญ (Learner Centered)

เนนบทบาทของนกศกษาในการแสวงหาความร และสรางความร

เปนของตนเอง

จดมงหมายส�าคญของการจดการเรยนร คอการท�าใหผลการเรยนร

(LearningOutcomes)ทก�าหนดไวในแตละกระบวนวชาบรรลตามวตถประสงค

ตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (TQF)ทง5ดานตามท

กลาวไวขางตน ซงการบรรลผลการเรยนรในแตละดานอาจจ�าเปนตองใชวธการ

จดการเรยนการสอนทแตกตางกน ตามแตละประเดนของผลการเรยนร

ดงตวอยางตอไปน

หลกกำรในกำรจดกำรเรยนรหมวดวชำศกษำทวไป


1. กำรวดและประเมนเพอสรปผลลพธกำรเรยนร (Assessment of

Learning)หรอSummativeAssessmentเปนการประเมนคณภาพ

ทงดานความรความเขาใจทกษะ/กระบวนการหรอเจตคต/คานยม

ทเกดขนกบนกศกษาเมอผานกระบวนการพฒนานนไปแลวเปนการ

ประเมนรวบยอดทสะทอนกลบไปสกระบวนการพฒนาทงหมด

และประเมนเพอตดสนคณภาพของนกศกษาวาอยในระดบใด

กำรวดและกำรประเมนผล


2. กำรวดและประเมนเพอพฒนำกำรเรยนร (Assessment for Learning)

หรอ Formative Assessment เปนการประเมนระหวางการจด

การเรยนร มเปาหมายเพอใชผลจากการประเมนมาปรบปรง

กระบวนการจดประสบการณหรอกระบวนการเรยนรใหมคณภาพมาก

ยงขน

3. กำรวดและประเมนเปนสวนหนงของกระบวนกำรเรยนร (Assessment

as Learning) กระบวนการวดและประเมนมสวนหนงในการพฒนา

ทกษะการทบทวนและใครครวญการท�างาน(ReviewandReflection)

ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนควรใหนกศกษาไดฝกใหมการสรป

การเรยนร (Reflection) ในทกครงทท�ากจกรรม โดยตงค�าถามวานกศกษาได

เรยนรอะไรจากกจกรรมน โดยใหแลกเปลยนความคดเหนกนในกลมยอยหรอ

น�าเสนอหนาหองและในการเรยนชวโมงสดทายควรใหนกศกษาไดประเมนตนเอง

วาไดเรยนรมากขนเพยงใดโดยกจกรรมส�าหรบการประเมนอาจมลกษณะดงน

1.การสนทนาทอยในกจวตรประจ�าวน ใหไดมโอกาสเลาหรออธบาย

เกยวกบความรความเขาใจความคดและความรสกของตนเอง

2.การจดบนทกการสงเกตพฤตกรรมตางๆ ประกอบกบการตความ

ของผสอน

3.นกศกษาไดประเมนตนเอง(Self-assessment)และสะทอนตนเอง

(Self-reflection)ทงทเปนค�าพดการเขยนหรอผานสอในลกษณะ

ตางๆรวมทงการประเมนจากเพอน(Peer-assessment)

4.การวนจฉยจากผลงานของนกศกษา โดยเปนการวเคราะหจาก

กระบวนการท�างานทงหมดและผลงานส�าเรจสดทาย

5. เครองมอวดและประเมนมาตรฐานทนกการศกษาสรางขนหรอท

ผสอนพฒนาขน


ขอแนะน�ำในกำรวดผลหรอกำรใหคะแนน

ในกระบวนวชาทเนนการใหนกศกษาไดเรยนรผานการปฏบต คะแนน

ควรจะเปนคะแนนภาคปฏบตมากกวาคะแนนขอเขยน โดยคะแนนภาคปฏบต

อาจมงเนนคะแนนโครงงาน คะแนนการมสวนรวมและการเขาเรยน อาจม

คะแนนขอเขยนไดบางแตควรเปนสวนนอย

กระบวนวชาศกษาทวไปควรเปนกระบวนวชาทมลกษณะเปนสหศาสตร

ทไมเนนความรในศาสตรใดศาสตรหนง แตควรเปนการบรณาการความรจาก

หลากหลายสาขา และเสรมสรางใหนกศกษามความรอบร รกวาง เขาใจ และ

เหนคณคาของตนเองและผอนสงคมศลปวฒนธรรมและธรรมชาตนอกจากน

การเรยนการสอนวชาศกษาทวไป ควรมงสงเสรมใหนกศกษาสามารถพฒนา

ตนเองไดอยางตอเนอง ด�าเนนชวตอยางมคณธรรม และเปนพลเมองทมคณคา

ของสงคมไทยและสงคมโลก

1. กระบวนวชำ กำรคดเชงสรำงสรรค (Creative Thinking)

จ�านวนหนวยกต3(3-0-6)

ค�ำอธบำยลกษณะกระบวนวชำ

แนวคดและทฤษฎความคดเชงสรางสรรค องคประกอบและรปแบบ

ของความคดเชงสรางสรรค กระบวนการคดเชงสรางสรรค การแสวงหาขอมล

และความร เทคนคการคดเชงสรางสรรค แนวทางการพฒนาทกษะการคด

เชงสรางสรรคการประยกตใชแนวทางการสรางสรรคในชวตประจ�าวน

ตวอยำงกระบวนวชำศกษำทวไป


วตถประสงคกระบวนวชำเพอใหนกศกษาสามารถ

1. อธบายแนวคดและทฤษฎเกยวกบความคดเชงสรางสรรค กระบวนการ

องคประกอบและรปแบบของความคดเชงสรางสรรค

2. ประยกตใชความคดเชงสรางสรรคเพอสรางสรรคผลงานในรปแบบตางๆ

3. ใชเทคโนโลยสารสนเทศในการแสวงหาความรใหมและการสอสาร

ไดอยางเหมาะสม

กำรพฒนำผลกำรเรยนรของนกศกษำ

1.1 ตระหนกในคณคาและคณธรรมจรยธรรมเสยสละและซอสตยสจรต

มจรรยาบรรณทางวชาการและวชาชพ

2.1 มความรและความเขาใจเกยวกบหลกการและทฤษฎทส�าคญใน

เนอหาทศกษา

2.2 สามารถวเคราะหปญหารวมทงประยกตความรทกษะและการใช

เครองมอทเหมาะสมกบการแกไขปญหา

3.3 สามารถประยกตความรและทกษะกบการแกไขปญหาไดอยางเหมาะสม

4.3 มความรบผดชอบการพฒนาการเรยนรทงของตนเองและทางวชาชพ

อยางตอเนอง

4.4 มจตอาสาและส�านกสาธารณะ เปนพลเมองทมคณคาของสงคมไทย

และสงคมโลก

5.1 มทกษะในการใชเครองมอทจ�าเปนทมอยในปจจบนตอการท�างานท

เกยวกบการใชสารสนเทศและเทคโนโลยสอสารอยางเหมาะสม


ตวอยำงในกำรจดกจกรรมกำรเรยนร เพอฝกใหนกศกษาสามารถ

วเคราะหปญหา รวมทงประยกตความรทกษะและการใชเครองมอทเหมาะสม

ในการแกปญหา(LearningOutcomeดาน2.2)

1. ผสอนใหนกศกษาแบงกลมแลวลองส�ารวจความคดเหนของนกศกษา

ในชนเรยนหรอในมหาวทยาลยโดยใหค�าถามวาสมมตวาหากเราม

โดเรมอนไดจรงๆนกศกษาอยากใหโดเรมอนชวยเหลออะไรโดยให

นกศกษาไปเกบขอมลหรอสมภาษณดวยตนเอง

2. ใหนกศกษาจดท�าขอมลทไดเปนmindmapเกยวกบสงทอยากให

ชวยเหลอและน�าเสนอหนาชนเรยน

3.จากนน ใหนกศกษาชวยกนวเคราะหวา สงทคนสวนใหญอยากได

รบความชวยเหลอคออะไรและหากเราเปนโดเรมอนเราจะประดษฐ

สงของวเศษทจะชวยเหลอไดอยางไร

4. มอบหมายใหมการลงมอประดษฐสงทนาจะใชเพอแกปญหาดงกลาวได

โดยไมจ�าเปนทจะตองมกฎเกณฑหรอค�านงถงความสวยงาม

ตวอยำงในกำรจดกจกรรมกำรเรยนร เพอฝกใหนกศกษาสามารถ

ประยกตความรและทกษะกบการแกปญหาไดอยางเหมาะสม(LearningOutcome

ดาน3.3)

คณธรรมจรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ

ทกษะการวเคราะหเชงตวเลขการ

สอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 4.4 5.1 5.2 5.3

O O • • O O O


1.ผ สอนมอบหมายใหนกศกษาลงพนทชมชนภายในมหาวทยาลย หรอสถานทใดกได ทจะท�าใหนกศกษาตระหนกถงปญหาทเกดขน ในสงคม โดยใหโจทยทเปนค�าถาม ใหนกศกษาไปเกบขอมลหรอ สมภาษณ 2.แบงกลมยอย พดคย แลกเปลยนกนตามประเดนค�าถามทไปเกบ ขอมลมา 3. ใหนกศกษาจดท�าขอมลทไดเปนmindmapและน�าเสนอหนาชนเรยน 4. จากนน ใหนกศกษาหาวธในการคดเลอกปญหาทควรไดรบการแกไข เปนอนดบแรก และหาขอมลทเกยวของกบปญหานน พรอมกบ เสนอวธการแกปญหานนในรปแบบตางๆ 5.อาจใหนกศกษาท�าเปนโครงงานเพอแกปญหาดงกลาว

กำรวดและกำรประเมนผล 1.ประเมนจากการจดท�าmindmapของนกศกษาในดานของการ วเคราะหและเชอมโยงความร 2.ประเมนจากการมสวนรวมในชนเรยนและงานทมอบหมาย 3.ประเมนจากโครงงานทนกศกษาท�า

2. กระบวนวชำ ภำวะผน�ำและกำรจดกำร (Leadership and Management) จ�านวนหนวยกต3(3-0-6)ค�ำอธบำยลกษณะกระบวนวชำ แนวคดและทฤษฎเกยวกบภาวะผน�าบคลกภาพลกษณะและบทบาทผน�าการสรางทมงานและการท�างานเปนทม หลกการและทฤษฎการจดการการจดการตวเอง การจดการกบภาวะวกฤต การจดการกบการเปลยนแปลงการจดการความขดแยง การจดการเชงกลยทธ แนวทางในการพฒนาทกษะ

การเปนผน�า



1.อธบายแนวคดและทฤษฎเกยวกบการจดการภาวะผน�าบคลกภาพ

ลกษณะและบทบาทผน�าการสรางทมงานและการท�างานเปนทม

2.ประยกตใชความรเพอการจดการในสภาวะตางๆไดอยางเหมาะสม


1.2 มวนย ตรงตอเวลา และความรบผดชอบตอตนเองและสงคม

เคารพกฎระเบยบและขอบงคบตางๆขององคกรและสงคม





3.2 สามารถสบคนรวบรวมศกษาวเคราะหและสรปประเดนปญหา

เพอใชในการแกไขปญหาอยางสรางสรรค

3.4 มทกษะการคดแบบองครวมความรบผดชอบการพฒนาการเรยนร

ทงของตนเองและทางวชาชพอยางตอเนอง

5.2 สามารถแกไขปญหาโดยใชสารสนเทศทางคณตศาสตรหรอน�า

สถตมาประยกตใชในการแกปญหาทเกยวของอยางสรางสรรค




1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 4.4 5.1 5.2 5.3

O • O • O O


ตวอยำงในกำรจดกจกรรมกำรเรยนร เพอฝกใหนกศกษาเคารพสทธ

และรบฟงความคดเหนของผอนรวมทงเคารพในคณคาและศกดศรของความ

เปนมนษย(LearningOutcomeดาน2.1)

1.ผสอนแจกกระดาษpostitใหนกศกษาคนละ2แผน

2.ในแผนแรก ใหทกคนเขยนวา เคยถกละเมดสทธอะไรบาง เชน

ถกแซงคว ถกจอดรถขวางทาง เพอนขางหองเปดเพลงเสยงดง

ยามวกาล เพอนคยเสยงดงรบกวนการเรยน ฯลฯ แลวน�ามาแปะ

บนกระดาน

3.ผสอนรวบรวมประเดนเปนขอๆไวบนกระดาน

4.จากนนใหนกศกษาเขยนpostitแผนท2วาแลวทานเคยละเมด

สทธของผอนในเรองใดบางใหเขยน1เรอง

5. จากนน ผสอนรวบรวมประเดนเปนขอๆ โดยแสดงใหเหนถงประเดน

ทสอดคลองหรอแตกตางจากกระดานในขอท1

6. ผสอนใหนกศกษารวมกนอภปรายวา ปญหาของการละเมดสทธของ

ผอนในสงคมไทยใครเปนผละเมดและถาจะแกปญหาตองแกทใคร

7.จากนน จงรวมกนสรปวา ถาหากเราจะสรางสงคมทคนเคารพสทธ

ผ อนตองเรมตนทตนเองและสรางความตระหนกใหทกคนเหน

คณคาของสทธของตนเองและผอน

ตวอยำงในกำรจดกจกรรมกำรเรยนรเพอฝกใหนกศกษาสามารถสบคน

รวบรวม ศกษา วเคราะห และสรปประเดนปญหาเพอใชในการแกไขปญหา

อยางสรางสรรค(LearningOutcomeดาน3.2)

1.ผสอนก�าหนดหวขอใหญๆ ใหนกศกษาแบงกลมยอยเปน 4 กลม

ไดแกการเมองสงคมเศรษฐกจและสงแวดลอมโดยอาจใชการจบสลาก

เมอแตละกลมไดหวขอใหญแลวใหสมาชกในกลมไปหาขาวตามหวขอนน


โดยตดจากหนงสอพมพหรอพรนตจากอนเทอรเนต

2. ใหประธานกลมน�าการพดคย4กลมโดยพดคยวาขาวทหามาเปน

ปญหาของสงคมไทยหรอสงคมโลกอยางไร โดยยงไมตองหาวธใน

การแกไข

3. กตกาในการพดคยคอ ไมมความคดใครถกหรอผด โดยใหพดทละคน

เมอคนหนงพดทกคนตองฟงและตองพดทกคน(ใหเวลา15นาท)

4. เมอครบ15นาทใหสลบกลมแตละคนเลอกเขากลมทตนเองสนใจ

ใหเวลาพดคยอก10นาทโดยใหประธานและเลขาของกลมประจ�า

อยกลมเดมเมอครบเวลาใหเลอกเขากลมไดอก1กลมใชเวลา10นาท

5. ใหประธานกลมจดท�าโปสเตอร(ใชกระดาษฟลปชารท)และใหน�าเสนอ

ประเดนทมการพดคยกน

6.ผสอนสรปและน�าการแลกเปลยนความคดเหนในกลมใหญ


1. ประเมนในดานการวเคราะหและเชอมโยงความรจากการจดท�าโปสเตอร

ของนกศกษา

2.ประเมนจากการมสวนรวมในชนเรยนและงานทมอบหมาย

3. กระบวนวชำ ภมปญญำทองถน (Local Wisdom)จ�านวนหนวยกต3(3-0-6)

ค�ำอธบำยลกษณะกระบวนวชำ

แนวคดของภมปญญาทองถน ภมปญญาทองถนกบการด�ารงชวต

ภมปญญาทองถนกบการพฒนาชมชน ภมปญญาทองถนกบผลกระทบทาง

สงคมกระแสโลกาภวตนและการพฒนาภมปญญาทองถน



1. อธบายแนวคดของภมปญญาทองถน ภมปญญาทองถนกบการด�ารงชวต

ภมปญญาทองถนกบการพฒนาชมชน ภมปญญาทองถนกบผลกระทบ

ทางสงคมกระแสโลกาภวตนและการพฒนาภมปญญาทองถน

2.วเคราะหและอภปรายประเดนตางๆ ทเกยวของกบผลกระทบของ

การเปลยนแปลงทางสงคมกบการพฒนาภมปญญาทองถน


1.1 ตระหนกในคณคาและคณธรรมจรยธรรมเสยสละและซอสตยสจรต


1.5มคณธรรมจรยธรรมในการด�าเนนช วตบนพนฐานปรชญา

เศรษฐกจพอเพยง

1.6ตระหนกและส�านกในความเปนไทย





4.1 มมนษยสมพนธทด สามารถสอสารกบกลมคนหลากหลายทง

ภาษาไทยและภาษาองกฤษไดอยางมประสทธภาพ

4.2 สามารถใชความรในศาสตรมาชน�าสงคมในประเดนทเหมาะสม

และเปนผรเรมแสดงประเดนในการแกสถานการณทงในสวนตว

และสวนรวมพรอมทงแสดงจดยนอยางพอเหมาะทงของตนเอง

และของกลม


ตวอยำงในกำรจดกจกรรมกำรเรยนร เพอฝกใหนกศกษาตระหนก

และส�านกในความเปนไทย(LearningOutcomeดาน1.6)

1.ผสอนใหนกศกษาอภปรายในชนเรยนเกยวกบวฒนธรรมไทยหรอ

ภมปญญาไทยพรอมทงยกตวอยางสงทเปนภมปญญาไทยทนกศกษา

เคยพบเหนเชนอาหารทอยอาศยเครองนงหมการรกษาโรคหรอ

เครองมอทใชในการประกอบอาชพเปนตนและอภปรายรวมกนถง

ความส�าคญของสงทนกศกษายกตวอยาง

2.ผสอนใหนกศกษาแบงกลมลงพนทในชมชนทสนใจและหาตวอยาง

ของภมปญญาไทยในทองถนนนๆพรอมทงสนทนาพดคยกบชาวบาน

ทมองคความรถงทมาของภมปญญาการประดษฐหรอการผลตโดย

ใชภมปญญาไทย ตลอดจนการใชประโยชนของภมปญญาดงกลาว

และน�าเสนอในชนเรยน โดยใชเทคโนโลยชวยน�าเสนอ เชน วดโอ

คลปเปนตน

3. เมอน�าเสนอครบทกกลม ใหมการอภปรายรวมกนถงแนวทางในการ

อนรกษภมปญญาทนกศกษาไดเรยนร โดยใหนกศกษาแตละคนได

แสดงความคดเหน หรออาจมการจดนทรรศการเผยแพรภมปญญาไทย

ทนกศกษาไดไปคนหามา




1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 4.4 5.1 5.2 5.3

O O • O O • O


ตวอยำงในกำรจดกจกรรมกำรเรยนร เพอฝกใหนกศกษามมนษยสมพนธ

ทด สามารถสอสารกบกลมคนหลากหลายทงภาษาไทยและภาษาองกฤษไดอยาง

มประสทธภาพ(LearningOutcomeดาน4.1)

1. ผสอนจดการเรยนการสอนโดยใหนกศกษาแบงเปนกลมและมอบหมาย

งานใหนกศกษาแตละกลมไปศกษาตามหวขอทก�าหนด โดยนกศกษา

จะตองรายงานแผนในการคนควาศกษาในหวขอของตนใหผสอน

ไดรบทราบและมการรายงานความกาวหนาเปนระยะๆ

2.หวขอทไดรบมอบหมายจะตองมการสมภาษณ พดคยกบผทม

องคความรดานภมปญญาไทย โดยความรทไดจะตองผานกระบวนการ

คดกรององคความรวามความถกตอง สมบรณ และมการหาความร

เพมเตมจากเอกสารรายงานหรอสงพมพตางๆทเกยวของ

3. ใหนกศกษาน�าเสนอองคความร ทไดไปศกษามาแลวในชนเรยน

(อาจมการน�าเสนอโดยใชภาษาไทยและภาษาองกฤษ) และมการ

อภปรายถงผลงานของแตละกลมวามขอดและขอควรปรบปรงอยางไร


1.ประเมนจากการสอบวดความร ดานทฤษฎและแนวคดเกยวกบ

ภมปญญาไทย

2.ประเมนจากการมสวนรวมในชนเรยน และงานทมอบหมาย โดย

พจารณาจากความสมบรณของงานทไปศกษา ความนาเชอถอของงาน

ไดไปศกษาตลอดจนการประเมนการท�างานรวมกนของนกศกษา

3.ประเมนจากชนงานของแตละกลมโดยใหนกศกษาประเมนกนเอง


กำรจดกำรเรยนกำรสอนกระบวนวชำศกษำทวไป

ก�ำหนดเปำหมำยในกำรพฒนำผเรยนและทกษะทจ�ำเปน

ก�ำหนดเนอหำใหสอดคลองตำมนยำมของวชำศกษำทวไป

ประเมนผลกำรสอนและกำรบรรลผลกำรเรยนร

ก�ำหนดวตถประสงคของกระบวนวชำและผลกำรเรยนร (LO)

พฒนำรปแบบ/วธกำรจดกำรเรยนกำรสอน

ทบทวน/ปรบปรง กำรจดกำรเรยนกำรสอน


กลมThaiCivicEducation.กรอบแนวคดหลกสตรกำรศกษำเพอสรำงควำม

เปนพลเมองในระบอบประชำธปไตยของไทย.กรงเทพฯ:บรษทเทคนค

อมเมจจ�ากด,2556.

เครอขายการศกษาทวไปแหงประเทศไทย. รำยงำนฉบบยอ กรอบแนวคด

หมวดวชำศกษำทวไปทสอดคลองตำมกรอบมำตรฐำนคณวฒระดบ

อดมศกษำแหงชำต พ.ศ. 2552.กรงเทพฯ:ส�านกงานคณะกรรมการ

การอดมศกษา,2557.

ปรญญา เทวานฤมตรกล. เอกสำรประกอบกำรประชมเชงปฏบตกำร “กำรศกษำ

เพอควำมเปนพลเมองระดบอดมศกษำ ประจ�ำป 2558”,18

กนยายน2558.

สภาพณนครและคณะ.เปดโลกวำงทำงปญญำวชำศกษำทวไป : ประภำคำร

แหงกำรเรยนร.กรงเทพฯ:ส�านกงานคณะกรรมการอดมศกษา,2556.

เอกสำรอำงอง


ภำคผนวก

1. คณธรรม จรยธรรม

1.1 ตระหนกในคณคาและคณธรรม จรยธรรม เสยสละ และซอสตยสจรต


1.2 มวนย ตรงตอเวลา และความรบผดชอบตอตนเองและสงคม เคารพ

กฎระเบยบและขอบงคบตางๆขององคกรและสงคม

1.3 มภาวะความเปนผน�าและผตาม สามารถท�างานเปนทมและสามารถ

แกไขขอขดแยงและล�าดบความส�าคญ

1.4 เคารพสทธและรบฟงความคดเหนของผอนรวมทงเคารพในคณคา

และศกดศรของความเปนมนษย

1.5 มคณธรรมจรยธรรมในการด�าเนนชวตบนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

1.6 ตระหนกและส�านกในความเปนไทย

2. ควำมร

2.1 มความร และความเขาใจเกยวกบหลกการและทฤษฎทส�าคญใน


2.2 สามารถวเคราะหปญหา รวมทงประยกตความรทกษะ และการใช


2.3 สามารถตดตามความกาวหนาทางวชาการ และมความรในแนวกวาง

ของสาขาวชาทศกษาเพอใหเลงเหนการเปลยนแปลง และเขาใจ

ผลกระทบของเทคโนโลยใหมๆ

2.4 สามารถบรณาการความรในทศกษาในศาสตรของตนกบความรใน

ศาสตรอนๆทเกยวของ

2.5 เขาใจและเหนคณคาของตนเอง ผอน สงคม ศลปวฒนธรรมและ

ธรรมชาต

ค�ำอธบำยผลกำรเรยนรของนกศกษำ


3. ทกษะทำงปญญำ

3.1 คดอยางมวจารณญาณและอยางเปนระบบ

3.2 สามารถสบคน รวบรวม ศกษา วเคราะห และสรปประเดนปญหา

เพอใชในการแกไขปญหาอยางสรางสรรค

3.3 สามารถประยกตความรและทกษะกบการแกไขปญหาไดอยางเหมาะสม

3.4 มทกษะการคดแบบองครวม

4. ทกษะควำมสมพนธระหวำงบคคลและควำมรบผดชอบ

4.1 มมนษยสมพนธทดสามารถสอสารกบกลมคนหลากหลายทงภาษาไทย

และภาษาองกฤษไดอยางมประสทธภาพ

4.2 สามารถใชความรในศาสตรมาชน�าสงคมในประเดนทเหมาะสม และ

เปนผรเรมแสดงประเดนในการแกไขสถานการณทงสวนตวและสวนรวม

พรอมทงแสดงจดยนอยางพอเหมาะทงของตนเองและของกลม

4.3 มความรบผดชอบการพฒนาการเรยนรทงของตนเองและทางวชาชพ

อยางตอเนอง

4.4 มจตอาสาและส�านกสาธารณะ เปนพลเมองทมคณคาของสงคมไทย

และสงคมโลก

5. ทกษะกำรวเครำะหเชงตวเลข กำรสอสำรและกำรใชเทคโนโลยสำรสนเทศ

5.1 มทกษะในการใชเครองมอทจ�าเปนทมอยในปจจบนตอการท�างานท

เกยวกบการใชสารสนเทศและเทคโนโลยสอสารอยางเหมาะสม

5.2 สามารถแกไขปญหาโดยใชสารสนเทศทางคณตศาสตรหรอน�าสถต

มาประยกตใชในการแกปญหาทเกยวของอยางสรางสรรค

5.3 สามารถสอสารอยางมประสทธภาพทงปากเปลาและการเขยน เลอกใช

รปแบบของสอการน�าเสนออยางเหมาะสม


ค ำน ำ guideline.pdf · 2016-05-25 ·...

Documents