ค ำน ำ

ชดกจกรรมการเรยนร วชาชววทยาเพมเตม ชนมธยมศกษาปท 5 ชดท 6 เรอง การวดการ

เจรญเตบโตของพช จดท าขนเพอเปนสอประกอบการจดการเรยนรตามกระบวนการสบเสาะหาความร 7

ขน (7E) ชดการเรยน ประกอบดวยค าชแจง ผงมโนทศน แผนผงขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร

ค าแนะน าส าหรบคร ค าแนะน าส าหรบนกเรยน บตรค าสง ผลการเรยนร จดประสงคการเรยนร สาระ

การเรยน กระบวนการเรยนร แบบทดสอบกอนเรยน ใบความร ใบกจกรรม แบบฝกหด ผงมโนทศน

และแบบทดสอบหลงเรยน

เพอใหเกดสมฤทธผลสงสดนน ผเรยนควรปฏบตตามขนตอน คอ อานค าชแจง ศกษาเนอหาจาก

ใบความร รวมกจกรรมกลม ท าใบกจกรรม ท าแบบฝกหดและท าแบบทดสอบตามล าดบขนตอน

ของกระบวนการเรยนร ถาผเรยนเรยนรดวยความตงใจ ปฏบตกจกรรมตามค าสง และชวยเหลอกลมตาม

บทบาทหนาททไดรบมอบหมายกจะท าใหบรรลวตถประสงคของการเรยน เกดผลดตอตนเอง และตอกลม

ผจดท าหวงวาชดกจกรรมการเรยนรโดยการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน (7E) วชา

ชววทยาเพมเตม 3 ชนมธยมศกษาปท 5 ชดท 6 เรอง การวดการเจรญเตบโตของพช เลมน จะเปนแนวทาง

ในการจดการเรยนรในชนเรยนไดเปนอยางด และสงเสรมใหผเรยนมโอกาสแสวงหาความรดวยตนเอง

น าไปสการสรางความรใหม รวมทงฝกกระบวนการสบเสาะหาความร การเขยนผงมโนทศน กระบวนการ

กลม สงผลใหผเรยน มผลสมฤทธทางการเรยนสงขนและมเจตคตทดตอวชาชววทยา เพมเตม 3

ขอขอบพระคณผบรหารสถานศกษาและผเชยวชาญทกทานทกรณาตรวจสอบชดกจกรรมการ

เรยนร พรอมทงเสนอแนะแนวทางการแกไขปรบปรงใหชดการเรยนมความถกตองสมบรณยงขน

โรจน เลองสนล

สำรบญ

เรอง ค าน า ค าชแจง ผงมโนทศน แผนผงขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร ค าแนะน าส าหรบคร ค าแนะน าส าหรบนกเรยน ผลการเรยนร/จดประสงคการเรยนร/สาระการเรยนร/คณลกษณะอนพงประสงค/สมรรถนะส าคญของผเรยน/กระบวนการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน (7E) ขนตอนการด าเนนกจกรรม แบบทดสอบกอนเรยน เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน ใบกจกรรมท 6.1 เรอง การวดการเจรญเตบโตของพช แนวค าตอบใบกจกรรมท 6.1 เรอง การวดการเจรญเตบโตของพช ใบความรท 6.1 เรอง การวดการเจรญเตบโตของพช แบบฝกหดท 6.1 เรอง การวดการเจรญเตบโตของพช เฉลยแบบฝกหดท 6.1 เรอง การวดการเจรญเตบโตของพช แผนผงความคด(ผงมโนทศน) แนวค าตอบแผนผงความคด แบบทดสอบหลงเรยน เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน บรรณานกรม ประวตผจดท า

หนำ

หนำ 1 2 3 4 5 6 8 9 11 13 14 18 20 32 35 37 38 39 43 45 46

สำรบญภำพ

ภำพท

หนำ

1 กราฟการเตบโตของสาหรายเซลลเดยวทมคาแสดงการเตบโต เปนจ านวนเซลลทระยะเวลา ตลอดการเลยงเซลล

23

2 การวดความสงของตนพชดวยไมบรรทด 24 3 การวดน าหนกสดของตนพชดวยเครองชงละเอยดทศนยม 4 ต าแหนง 25 4 การวดน าหนกแหงของตนพชดวยเครองชงละเอยดทศนยม 4 ต าแหนง 26 5 การวดพนทใบพชดวยการวาดเสนรอบแผนใบลงบนกระดาษกราฟ 27 6 7 8 9

การวดปรมาตรรวมของพชโดยวธการแทนทน า แสดงการเตบโตของฝาย กราฟแสดงการเตบโตของถวแดง การเตบโตของพชยนตนทมเนอไม

28 29 30 31

1 1

ค ำชแจง

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการเรยนรแบบแบบสบเสาะหาความร 7 ขน (7E) ทสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร วชาชววทยา เพมเตม 3 รหสวชา ว30243 ชนมธยมศกษาปท 5 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ซงเปนชดกจกรรมทเนนใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง สงเสรมทกษะทางวทยาศาสตร โดยมครเปนทปรกษาแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรดวยตนเอง 7 ขน (7E) ประกอบดวย1) ขนตรวจสอบความรเดม 2) ขนเราความสนใจ3) ขนส ารวจคนหา 4) ขนอธบาย5) ขนขยายความร 6) ขนประเมนผล 7) ขนน าความรไปใช โดยมครเปนผใหค าปรกษา แนะน า และคอยใหความสะดวก ตลอดจนตดตามผลการศกษาอยางใกลชด

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการเรยนรแบบแบบสบเสาะหาความร 7 ขน (7E) ทสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร วชาชววทยา เพมเตม 3 ส าหรบชนมธยมศกษาปท 5 ประกอบดวยชดกจกรรม 6 ชด ดงน ชดท 1 โครงสรางของดอก ชดท 2 การสรางเซลลสบพนธของพชดอก ชดท 3 การเกดผล ชดท 4 การเกดเมลดและการงอกของเมลด ชดท 5 การสบพนธแบบไมอาศยเพศของพชดอกและการขยายพนธพช ชดท 6 การวดการเจรญเตบโตของพช

ชดกจกรรมชดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการเรยนรแบบแบบสบเสาะหาความร 7

ขน (7E) ทสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หนวยการเรยนรท 3

การสบพนธของพชดอกและการเจรญเตบโต ชดท 6 เรอง การวดการเจรญเตบโตของพช จะเปนแนวทาง

ในการพฒนาการเรยนรทเนนนกเรยนเปนส าคญทสด เปนบคคลทสามารถศกษาหาความรไดดวยตนเอง

และเกดการเรยนรอยางมความสข เปนบคคลแหงการเรยนร พฒนาผเรยนไดอยางเตมศกยภาพ และเปนไป

ตามธรรมชาต เกดการเรยนรดวยความเขาใจสามารถเชอมโยงความรทหลากหลายใหเกดความรแบบ

องครวม

ผงมโนทศน

ชดกจกรรมกำรเรยนร เรอง กำรสบพนธของพชดอกและกำรเจรญเตบโต

2

กำรสบพนธของพชดอก

และกำรเจรญเตบโต

แผนผงขนตอนกำรใชชดกจกรรมกำรเรยนร

เรอง กำรสบพนธของพชดอกและกำรเจรญเตบโต

รหสวชำ ว30243 รำยวชำ ชววทยำ เพมเตม 3 ชนมธยมศกษำ 5

ศกษำค ำแนะน ำในกำรใชชดกจกรรม

ศกษำมำตรฐำนกำรเรยนร ผลกำรเรยนร จดประสงคกำรเรยนร คณลกษณะอนพงประสงค สมรรถนะทส ำคญของผเรยน

ท ำแบบทดสอบกอนเรยน

ปฏบตตำมชดกจกรรมกำรเรยนร ชดท 6 กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช

ท ำแบบทดสอบหลงเรยน

นกเรยนไดคะแนนคณภำพดมำกถอวำผำนเกณฑ

ศกษำชดกจกรรมกำรเรยนรชดตอไป

3

ไมผำนเกณฑ 80 %

ค ำแนะน ำส ำหรบคร

ขอปฏบตในกำรใชชดกจกรรมกำรเรยนร

1. ขนเตรยมกอนสอน 1.1 ศกษาชดการเรยนใหเขาใจกอนอยางละเอยดรอบคอบ 1.2 ศกษาจดประสงคการเรยนรและสาระการเรยนรทจะสอนและขนตอนตาง ๆ ในแผนการจดการเรยนร 1.3 แบงนกเรยนเปนกลมละ 3-5 คน คละนกเรยน เกง ปานกลาง ออน อยรวมกน 1.4 ครชแจงใหนกเรยนทราบบทบาทของครและบทบาทของนกเรยน 2. ขนสอน 2.1 ด าเนนการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขน 2.2 ขณะนกเรยนปฏบตกจกรรม ครควรคอยดแล แนะน าส าหรบนกเรยนทมปญหาและตอบขอสงสยของนกเรยนขณะทนกเรยนก าลงปฏบตกจกรรมภายในกลม 3. ขนหลงสอน 3.1 เมอสนสดการปฏบตกจกรรมการเรยนการสอน ครควรใหนกเรยนไดตรวจทาน การท าใบกจกรรม และ แบบฝกหดใหเรยบรอย 3.2 ประเมนความร ความเขาใจตอการปฏบตกจกรรมโดยใชผงมโนทศนและแบบทดสอบหลงเรยนและประเมนพฤตกรรมการเรยน

คณครอำนค ำแนะน ำ และเตรยมใหพรอมนะคะ

4

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน(7E) ทสงเสรม

ผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ชดท 4 เรอง การวดการเจรญเตบโตของ

พช เปนชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรใชประกอบการเรยน และเปนชดกจกรรมทนกเรยนสามารถ

ศกษาและท าความเขาใจไดดวยตนเอง โดยใหนกเรยนอานค าแนะน า และปฏบตตามขนตอนของกจกรรม

รวมทงสามารถสอบถามประเดนสงสยจากครผสอนโดยตรง ซงนกเรยนจะไดรบความรอยางครบถวน โดย

ปฏบตตามขนตอน ดงตอไปน

1. ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการเรยนรแบบสบเสาะหาความร7ขน (7E) ทสงเสรม

ผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ชดท 4 เรอง การวดการเจรญเตบโตของ

พช ใชเวลา 3 ชวโมง

2. นกเรยนแบงกลมออกเปนกลมละ 3-5 คน โดยคละนกเรยนในกลมเปน 3 ระดบ คอ เกง ปานกลาง และออน

3. กอนทนกเรยนแตละกลมจะปฏบตกจกรรมการเรยนรใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 15 ขอ ใชเวลา 15 นาท

4. นกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาสาระส าคญ จดประสงคการเรยนรประจ าชดกจกรรมการเรยนร

5. นกเรยนลงมอปฏบตกจกรรมตามขนตอนในชดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการเรยน รแบบสบเสาะหาความร 7 ขน(7E) หากนกเรยนไมเขาใจเนอหาใด ใหกลบไปศกษาอกครง เพอใหเขาใจในเนอหาสาระมากยงขน เพอน าไปสการสรางองคความรใหมและน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนได

6. ในการท าใบกจกรรม แบบฝกหด เขยนผงมโนทศนและแบบทดสอบ ขอใหนกเรยนท าดวยความตงใจและมความซอสตยตอตนเองใหมากทสด โดยไมดเฉลยกอน 7. น าเสนอผลงานหนาชนเรยน พรอมทงเปดโอกาสใหเพอนซกถาม 8. นกเรยนท าแบบฝกหด โดยท าเปนรายบคคล เพอทบทวนเนอหาสาระใหเขาใจมากยงขน 9. ในแตละกลมรวมกนเขยนแผนผงมโนทศนสงครกลมละ 1 แผน 10. ท าแบบทดสอบหลงเรยนเปนรายบคคล ครไมอนญาตใหปรกษาหารอกน เมอท าแบบทดสอบหลงเรยนเสรจแลวใหน าสงครผสอน

5

ค ำแนะน ำส ำหรบนกเรยน

หนวยเรยนรท 3 กำรสบพนธของพชดอกและกำรเจรญเตบโต

สำระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

มำตรฐำนกำรเรยนร ว1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชในการด ารงชวตตนเองและดแลสงมชวต

มำตรฐำนกำรเรยนร ว8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหารวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และส งแวดลอม มความเกยวเนองสมพนธกน

ผลกำรเรยนร สบคนขอมล ทดลอง อธบาย อภปราย และสรปเกยวกบโครงสรางและหนาทของดอก วฏจกร

ชวต และการสบพนธแบบอาศยเพศ การสบพนธแบบไมอาศยเพศ และการขยายพนธพช รวมทงการวดอตราการเจรญเตบโตของพช

จดประสงคกำรเรยนร

1. อธบายความหมายของการเจรญและการเตบโตของพช (K) 2. วเคราะหและสรปขอมลจากกราฟแสดงการเจรญเตบโตของพชรปแบบตางๆได (K) 3. ทดลองวด และระบวธการวดการเจรญเตบโตทเหมาะสมของพชแตละชนด พรอมวเคราะหขอด

ขอเสยของการวดการเจรญเตบโตของพชรปแบบตางๆได (P)

4

6

คณลกษณะอนพงประสงค (A) 1. ซอสตยสจรต 2. มวนย และรบผดชอบ 3. ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน 4. อยอยางพอเพยง 5. จตสาธารณะ

สมรรถนะทส ำคญของผเรยน

1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการแกปญหา 4. ความสามารถในการใชทกษะชวต 5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย

สำระกำรเรยนร การวดการเจรญเตบโตของพช

สำระส ำคญ การเจรญเตบโตของพชสามารถวดไดหลายวธ เชน การนบจ านวนใบ การวดผล เปนตน

7

กระบวนกำรเรยนรแบบสบเสำะหำควำมร 7 ขน(7E) 1. ขนตรวจสอบความรเดม (Elicitation Phase) โดยครตงค าถามใหนกเรยนตอบ เพอกระตนใหนกเรยนไดแสดงความรเดม 2. ขนเราความสนใจ (Engagement Phase) เปนการน าเขาสเนอหาในบทเรยนหรอ เรองทนาสนใจ ครท าหนาทกระตนใหนกเรยนสรางค าถามยวยใหนกเรยนเกดความอยากรอยากเหนและก าหนดประเดนทจะศกษาใหกบนกเรยน เพอน าไปสการส ารวจตรวจสอบในขนตอนตอไป 3. ขนส ารวจคนหา (Exploration Phase) เมอนกเรยนท าความเขาใจในประเดนหรอค าถามทสนใจจะศกษาอยางถองแทแลวกมการวางแผนก าหนดแนวทางการส ารวจตรวจสอบตงสมมตฐาน ก าหนดทางเลอกทเปนไปได ลงมอปฏบต เพอเกบรวบรวมขอมล เพอใหไดขอมลอยางเพยงพอ และด าเนนการส ารวจตรวจสอบและรวบรวมขอมลดวยตนเอง 4. ขนอธบาย (Explanation Phase) เมอไดขอมลมาแลวนกเรยนกจะน าขอมลเหลานน มาท าการวเคราะห แปลผล สรปผล และน าเสนอผลทไดในรปแบบตาง ๆ ซงจะชวยใหนกเรยน เหนแนวโนมหรอความสมพนธของขอมล สรปและอภปรายผลการทดลอง โดยอางองประจกษพยานอยางชดเจนเพอน าเสนอแนวคดตอไป ขนนจะท าใหนกเรยนไดสรางองคความรใหม จากการคนพบ 5. ขนขยายความร (Elaboration Phase) เปนการน าความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดม หรอแนวคดเดมทคนควาเพมเตม หรอขอสรปทไดไปใชอธบายสถานการณหรอเหตการณอน ๆ ถาใชอธบายเรองราวตาง ๆ ไดมากกแสดงวามขอจ ากดนอย ซงจะชวยใหเชอมโยงเกยวกบเรองราวตาง ๆ และท าใหเกดความรกวางขวางขน 6. ขนประเมนผล (Evaluation Phase) เปนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตาง ๆ วานกเรยนรอะไรบาง อยางไร และมากนอยเพยงใด ขนนจะชวยใหนกเรยนสามารถน าความร ทไดมาประมวลและปรบประยกตใชในเรองอน ๆ ได 7. ขนน าความรไปใช (Extention Phase) เปนขนทสงเสรมใหนกเรยนน าความรทได ไปประยกตใชใหเหมาะสมและเกดประโยชนตอชวตประจ าวน

ตอไปมำศกษำขนตอนกำรด ำเนน

กจกรรมชดท 4 กำรเกดเมลดและ

กำรงอกของเมลด กนดกวำคะ

8

ขนตอนกำรด ำเนนกจกรรมโดยใชกระบวนกำรสบเสำะหำควำมร 7 ขน (7E} เรอง กำรสบพนธแบบไมอำศยเพศของพชดอกและกำรขยำยพนธพช

(เวลา 3 ชวโมง)

ขนตรวจสอบควำมรเดม (ใชเวลา 15 นาท )

1. ท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 15 ขอ 2. นกเรยนตรวจค าตอบ 3. นกเรยนส ารวจปญหาขอสงสยทยงไมเขาใจ

ขนเรำควำมสนใจ (ใชเวลา 5 นาท ) 4. นกเรยนพจารณาตนไม ของแตละกลมของตนเอง 5. ครตงค าถามชวนคด นกเรยนรไดอยางไรวาพชมการเจรญเตบโต 6. นกเรยนรวบรวมค าตอบภายในกลม

ขนส ำรวจคนหำ (ใชเวลา 50 นาท)

7. นกเรยนแตละกลมศกษารายละเอยดและปฏบตตามขนตอนการท ากจกรรมท 6.1 การวดการเจรญเตบโตของพช

8. นกเรยนศกษาคนหาความรเพมเตมจากใบความรท 6.1เรอง 1 การวดการเจรญเตบโตของพช

9. นกเรยนท าแบบฝกหดทบทวนความรอกครงจากแบบฝกหดทท 6.1 การวดการเจรญเตบโตของพช

10. นกเรยนสามารถตรวจสอบค าตอบไดดวยตนเอง ขนอธบำย (ใชเวลา 20 นาท)

11. ตวแทนกลมออกมาน าเสนอผลการวดการเจรญเตบโตของกลมตวเองเองทจบฉลากได บอกวธทเลอกใชผลด และขอดขอเสยของวธวดแบบน สรปความรทไดจากการท ากจกรรมและแบบฝกหดและอธบายขอสงสยกอนเรยนได

12. ครและนกเรยนรวมกนสรปสาระส าคญ

9

ขนขยำยควำมร (ใชเวลา 10 นาท)

13. นกเรยนรวมกนสรปความรทไดของแตละกลมและเพมเตมความรทไดเปนสาระความรในสมดบนทกเปนผงมโนทศน

ขนประเมนผล (ใชเวลา 15 นาท)

14. ท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 15 ขอ 15. นกเรยนตรวจค าตอบ 16. เปรยบเทยบคะแนนกอนเรยน-หลงเรยน

ขนน ำควำมรไปใช (ใชเวลา 5 นาท)

17. ครสอดแทรกคณธรรมความซอสตยในการวด

18. การน าประโยชนของขอมลจากการวด

10

ดจงเลย เรยนรดวยตนเองจำก ชดกจกรรมนำสนใจดนะ .... มำเรมกนเลยดกวำ

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช รำยวชำชววทยำ เพมเตม 3 ชนมธยมศกษำปท 5

ค ำชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว จ านวน 15 ขอ (คะแนนเตม 15 คะแนน)

1. ขอใดไมใชกระบวนการเจรญเตบโตของพช

ก. การเพมจ านวนเซลล ข. การเพมขนาดของเซลล ค. การเปลยนแปลงไปท าหนาทเฉพาะอยาง ง. การเปลยนแปลงสารอนทรยในเซลลใหเหมาะสมกบหนาท

2. จากกราฟนาจะเปนการเจรญเตบโตของพชชนดใด

ก. ผกบง ข. เขมปา ค. ยางพารา ง. ชบา

3. การวดการเจรญเตบโตของพช นยมวดจากสวนใด ก. น าหนก สวนสง ข. สวนสง จ านวนเซลล ค. นบจ านวนเซลล น าหนก ง. นบจ านวนเซลล สวนสง

11

4. นกเรยนมวธการวดการเจรญเตบโตของตนผกบงอยางไร

ก. เพาะตนผกบง 100 ตน เมอเรมงอกกน าตนผกบงวนละ 5 ตน มาชงน าหนก จนครบ 20 วน และน าขอมลมาเขยนกราฟ

ข. เพาะตนผกบง 10 ตน เมอเรมงอก วดความสงของตนผกบงทกวน ในต าแหนงการวด จดเรมตนทเดม น าคาทไดมาหาคาเฉลย และน าขอมลมาเขยนกราฟ

ค. เพาะตนผกบง 20 ตน เมอผกบงเรมงอก นบจ านวนใบทเพมขนทกวน หาคาเฉลย เมอครบ 20 วน น าขอมลมาเขยนกราฟ

ง. เพาะตนผกบง 20 ตน ศกษาการเพมจ านวนเซลล าตน โดยน าล าตนผกบงมาสอง กลองจลทรรศนเพอนบจ านวนเซลล ทกวน วนละ 1 ตน น าจ านวนเซลลมาเขยนกราฟ

5. การวดการเจรญเตบโตขอใดทใชไดในการวดการเจรญเตบโตของ ขาวโพด และมะขาม ก. การนบจ านวนใบ การนบวงป การวดเสนรอบวง ข. การวดเสนผานศนยกลาง การนบจ านวนใบ การนบวงป ค. การนบจ านวนใบ การวดเสนรอบวง การวดเสนผานศนยกลาง ง. การวดเสนรอบวง การนบวงป การวดเสนผานศนยกลาง

6. การสรางกราฟการเจรญเตบโตของตนถวแตเรมงอกจนถงเจรญเตบโตเตมท เปนรปตว S ใช ขอมลใด ก. ความสง, น าหนกสด ข. ความสง, น าหนกแหง ค. น าหนกสด, น าหนกแหง ง. ความสง, น าหนกสด, น าหนกแหง

7. พชทมสาขายดยาวออกไปเรอยๆ และมรากทแตกแขนงแทรกไปตามดน ถอวาเปนการเจรญของสงมชวตชนดหนง เพราอะไร

ก. มการเพมจ านวนเซลลโดยวธไมโทซส ข. เซลลมการเตบโตและมการเปลยนแปลง ค. เซลลมการเตบโตและมการเปลยนแปลงรปรางหนาท ง. มการเพมจ านวนเซลล เพมขนาด และการเปลยนแปลงสภาพของเซลล

8. การค านวณอายของพชโดยการนบวงปเพอใหใกลเคยง ควรนบบรเวณใด ก. โคนของล าตน ข. ตรงกลางของล าตน ค. ปลายยอดของล าตน ง. สวนใดของล าตนกได เพราะมวงปเทากน

12

9. ปจจยใดทมผลตอความแมนย าของผลการทดลองทจะวดอตราการเจรญเตบโตของตนถวมากทสด

ก. ปย, น า ข. น า, แสงแดด ค. อณหภม, น า ง. หนวยทจะท าการวด

10. ในการตรวจหาน าหนกแหงของสงมชวต ทานจะทราบไดอยางไรวาสตวหรอพชทนกเรยนชงอยนน แหงอยางจรง ๆ

ก. อบนานหลายๆ วน ข. อบจนกระทงไมมไอน าออกมาอก ค. อบท 100° C นานจนกระทงน าหนกไมลดลงอกตอไป ง. วางไวทอณหภมหองจนกระทงเปนทกสวนแหงกรอบมสน าตาล

11. กราฟแสดงการเจรญเตบโตเปนรปตว เอส (S) ในกรณทพชมอายสน เชน คะนา ผกช หรอ ผกบง กราฟรปตวเอส (S) นาจะเปน ดงรปใด ก. ข. ค. ง.

13

12. ภาพจากกราฟขางลางเปนการแสดงการเจรญเตบโตของถวแดงแสดง..........

ก. ถวแดงมการเจรญเตบโตสงสดอาย 12 วน ข. การเจรญเตบโตของล าตนมากกวาการเจรญเตบโตของราก ค. ถวแดงยงมการเจรญเตบโตอก ง. ขอ ข และ ค ถก

13. การวดการเจรญเตบโตโดยใชวงปควรใชกบพชประเภทใด ก. ไมยนตน ข. ไมลมลก ค. พชใบเลยงเดยว ง. ไมพม 14. การวดความเจรญเตบโตวธใดทตองใชพชในปรมาณทมากทสด ก. วดความสง ข. น าหนกสด ค. น าหนกแหง ง. ปรมาตร 15. ถานกเรยนเลอกวธการวดการเจรญเตบโตของพชนกเรยนจะเลอกใชวธใดจงจะสะดวกทสด ก. ความสง ข. น าหนกสด ค. น าหนกแหง ง. ปรมาตร

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช

ความยาวของล าตน

ความยาวของราก ความยาว(เซนตเมตร)

40

30

20

10

0

13

วชำชววทยำเพมเตม 3 ชนมธยมศกษำปท 5

ขอสอบ ค าตอบ

1 ง

2 ค

3 ก

4 ข

5 ค

6 ก

7 ง

8 ก

9 ข

10 ค

11 ง

12 ง

13 ก

14 ค

15 ก

หมำยเหต 1. นกเรยนตองผานเกณฑรอยละ 80 (ท าถก 12 ขอขนไป)

2. ถานกเรยนไมผานเกณฑใหกลบไปทบทวนเนอหานนใหม แลวท าการทดสอบหลงเรยนอก

ครง จนกวาจะผานเกณฑทก าหนด

13

ใบกจกรรมท 6.1 เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช รำยวชำชววทยำเพมเตม 3 ชนมธยมศกษำปท 5

(10 คะแนน)

ชอกลม......................................................ชน............วนท...........เดอน...................พ.ศ.. ............. สมำชกในกลม 1.......................................................................................ผน ากลม 2.......................................................................................ผจดบนทก 3......................................................................................ผ สงเกต 4......................................................................................ผท าการทดลอง 5......................................................................................ผ สรปและอธบาย

ค าชแจง มอบหมายใหกลมนกเรยน ปฏบตดงน

1. ศกษาชดกจกรรมการเรยนร เรอง การวดการเจรญเตบโตของพช

2. กลมวางแผนศกษาการวดการเจรญเตบโตของพชทนกเรยนสนใจ 1 ชนด

3. กลมเลอกวธการวดการเจรญเตบโตของพชทนกเรยนสนใจ

4. ปฏบตการวดการเจรญเตบโตของพช เปนเวลา 2 สปดาห บนทกผลและน าขอมลมาเขยนกราฟ

5. สรปผลการศกษา

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

14

แบบบนทกกจกรรมท 6.1 เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช รำยวชำชววทยำเพมเตม 3 ชนมธยมศกษำปท 5

กลมท..................ชนมธยมศกษาปท ………วนท..............เดอน..............................พ.ศ................ สมำชกในกลม 1.......................................................................................ผน ากลม 2.......................................................................................ผจดบนทก 3......................................................................................ผ สงเกต 4......................................................................................ผ ท าการทดลอง 5......................................................... .............................ผสรปและอธบาย ชอกจกรรม............................................................................................................................. .................... วตถประสงค 1……………………………………………………………………….……………………………………………………… 2……………………………………………………………………………………………………………………………… 3……………………………………………………………………………………………………………………………… กำรวำงแผนกำรวดกำรเจรญเตบโต ........................................................................ ........................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................... ............................. ..................................................................................................... ........................................................... ............................................................................................................................. ................................... วสด-อปกรณ .................................................................................................................................................. .............. .................................................................................................................... ............................................ ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ...................................

15

วธกำรศกษำ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... .......................................................................................................................................................... ...... ผลกำรศกษำ ................................................................................................................ ................................................ ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... กรำฟกำรเจรญเตบโต

16

สรปผลกำรศกษำ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... ขอเสนอแนะ .............................................................................................................................................. .................. ................................................................................................................ ................................................ ............................................................................................................................. ...................................

(หมำยเหต เกณฑการประเมน จากเอกสารเกณฑการพจารณาใหคะแนน)

17

แนวค ำตอบกจกรรมท 6.1 เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช รำยวชำชววทยำเพมเตม 3 ชนมธยมศกษำปท 5

(10 คะแนน) ชอกจกรรม การวดการเจรญเตบโตของพช วตถประสงค 1.ระบวธการวดการเจรญเตบโตทเหมาะสมของพชแตละชนด . กำรวำงแผนกำรวดกำรเจรญเตบโต

-พจารณาค าตอบตามวธการทเลอกตามความเหมาะสม วสด-อปกรณ

-พจารณาค าตอบตามวธการทเลอกตามความเหมาะสม วธกำรศกษำ

-พจารณาค าตอบตามวธการทเลอกตามความเหมาะสม ผลกำรศกษำ

-พจารณาค าตอบตามวธการทเลอกตามความเหมาะสม กรำฟกำรเจรญเตบโต

-กราฟการเตบโต (growth curve) ซงโดยสวนใหญมกมเสนกราฟเปนรปตวเอส (S)

18

ตวอยางกราฟ

,

สรปผลกำรศกษำ -การวดการเจรญเตบโตของพชสามารถวดไดหลายวธ เชน ความสง จ านวนใบ ขนาดของใบ เสนรอบวง มวล ฯลฯ ขอเสนอแนะ -วธการวดความเจรญเตบโตของพชแตละชนดไมเหมอนกนพจารณาตามความเหมาะสมกบพช

(หมำยเหต เกณฑการประเมน จากเอกสารเกณฑการพจารณาใหคะแนน)

19

ใบความรท 6.1 เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช

ควำมหมำยของกำรเจรญเตบโต

“กำรเจรญเตบโต” ประกอบดวยค าสองค า คอ การเตบโต ( growth) และการเจรญ

(development) “การเตบโต” มนยามทเปนทยอมรบเปนสากล คอ การเพมมวลหรอปรมาตรอยางถาวร

(Salisbury and Ross, 1992; Taiz and Zeiger, 2006; Stem et al., 2008) การเพมมวลหรอปรมาตรน

เกดไดเพราะมการแบงเซลล (cell division) และการขยายขนาดของเซลล (cell enlargement) สวน

“การเจรญ” นน หมายถง การเปลยนแปลงอยางเปนขนตอนของเซลลและเนอเยอ ทงการเพมขนาด จาก

การเตบโต (growth) และการเปลยนสภาพ (differentiation) จนมรปรางลกษณะดงทปรากฏในแตละชวง

ชวตของพช ดงนน เมอ กลาวถง “การเตบโต”จะเปนการมองเรองการเพมขนาดทวดไดในเชงปรมาณแต

เมอ กลาว ถง “การเจรญ” จะเปนการมองการเปลยนแปลงรปนรางของเซลลไปจากเดมวามขนตอน

อยางไรและเกดขนไดอยางไร เชน การเจรญของเอมบรโอ การเจรญของปากใบ การเจรญของราก การ

เจรญของดอก เปนตน

พชชนสงหรอพดอก (angiosperm) มความหลากหลายของชนดสงสดเมอเปรยบเทยบกบสงมชวต

ในอาณาจกรพช (Kingdom Planta) หลงจากเซลลไขของพชผสมกบสเปรมไดเปนไซโกตหนงเซลล ไซโก

ตจะมการเจรญไปเปนเอมบรโอ ซงตองผานขนตอนการแบงเซลลเพอเพมจ านวนเซลลเซลลทเพมขนเหลาน

จะมการขยายขนาดและมมวลเพมขน และผานแตละขนตอนของการเจรญจนไดเปนเอมบรโออยภายใน

เมลด เมอเมลดงอกเกดเปนตนออนและเรมเจรญไปเปน ราก ล าตน และใบ โครงสรางรางกายพชเหลาน

ประกอบขนจากเซลลหลายชนด เซลลเหลานลวนเกดมาจากการแบงเซลลทบรเวณเนอเยอเจรญ

(meristematic tissue) แตเดมเซลลทไดจากการแบงเซลลนมรปรางลกษณะเหมอนกนทกประการ ตอมา

เกดการขยายขนาดและเปลยนสภาพไปเปนเซลลชนดตางๆ ประกอบกน เปนอวยวะของตนพช จะเหนวา

โครงสรางตนพชเกดมาจากกระบวนการพนฐานเดยวกน กลาวคอ การแบงเซลลท าใหมจ านวนเซลลเพมขน

การขยายขนาดของเซลลทเปนการเพมทงมวลและปรมาตรมากขน รวมกบการเปลยนสภาพไปมรปราง

เฉพาะเพอท าหนาทของเนอเยอหรออวยวะนนๆ กระบวนการทเกดรวมกนเหลานท าใหรปรางของตนพช

เปลยนแปลงไปเมอเวลาผานไป อยางไรกตาม พชชนสงซงมความหลากหลายของชนดมากเหลานยงม

20

ลกษณะวสย (habit) ตางๆ กนดวย พชบางชนดมการเตบโตดานความสงยาวนานหลายพนป เชน ตนเรด

วด (redwood) ในประเทศสหรฐอเมรกา พชบางชนดมอายยาวนาน 2 เดอน แตเตบโตดานความสงจนถง

อาย 1 เดอน หลงจากนนมการแตกกงขางมากขนแทน เชน ถวเขยว เปนตน ในการวดการเจรญเตบโตจง

ตองรจกธรรมชาตของพชนนเปนอยางด เพอใหเลอกใชวธการวดทสะทอนถงการเจรญเตบโตของพชอยาง

แทจรง

กระบวนกำรเจรญเตบโตของพช

แบงเปนขนตอนงายๆ คอ

1. การเ พมจ านวนเซลล ( cell multiplication) การเ พมจ านวนเซลลของส งมชวต เปน

กระบวนการแบงเซลลแบบไมโทซส ในสงมชวตเซลลเดยว ท าใหเกดการสบพนธแบบไมอาศยเพศ ใน

สงมชวตหลายเซลลการแบงเซลลแบบไมโทซสท าใหมการเพมจ านวนเซลลจาก 1 เปน 2 จาก 2 เปน 4 จาก

4 เปน 8 เพมขนเรอย ๆ ในพชการแบงเซลลจะพบตลอดเวลาทบรเวณเนอเยอเจรญ เชน ปลายยอด ท

ปลายราก แคมเบยม

2. การเพมขนาดของเซลล (cell expansion) เปนการเปลยนแปลงของเซลลโดยการขยายหรอ

เพม ขนาดขนเรอย ๆ จนกระทงโตเตมท เปนผลมาจากการทเซลลมการสรางโพรโตพลาสมเพมขน ท าให

มมวลเพมขน เซลลแตละเซลลจงมขนาดเพมขน

3. การเปลยนแปลงของเซลล (cell differentiation) เมอเซลลมการแบงเซลลและเพม ขนาดของ

เซลลแลว ยงมการเปลยนแปลงหลายอยางจากเซลลเดม เพอไปท าหนาทเฉพาะอยาง ใน พชกลมเซลล

เนอเยอเจรญ จะมการเปลยนแปลงไปเปนเนอเยอถาวรชนดตาง ๆ เชน ปากใบ ทอ ล าเลยงน า ทอล าเลยง

อาหาร เปนตน

4. การเกดรปรางแนนอน (morphogenesis) เมอสงมชวตมกระบวนการเพมจ านวนเซลล เพม

ขนาดของเซลล และมการเปลยนแปลงรปรางของกลมเซลลทเกดขนดวยอตราเร ว และชา แตกตางกนใน

บรเวณตาง ๆ เปนผลท าใหมการพฒนารปรางของสงมชวตนน หรออวยวะนนไปท า หนาทเฉพาะอยาง ผล

คอสงมชวตแตละชนดมรปรางลกษณะทเปนแบบเฉพาะตว

21

สงมชวตแตละชนดจะมกระบวนการเจรญเตบโต เกดขนตามล า ดบขนตอนทคอนขางแนนอน ดวย

อตราความเรวหรอชาแตกตางกนออกไป จงท าใหสงมชวตแตละชนดมความสามารถในการเจรญ แตกตาง

กน จากกระบวนการตาง ๆ ของการเจรญเตบโต (development) นนอาจบอกไดวา เปน การเปลยนแปลง

อยางชา ๆ และมระเบยบ ท าใหเซลลทเกดขนซบซอนมการเปลยนแปลงทง โครงสรางและหนาท ถา

เปรยบเทยบการปกช าตนไม ซงเจรญไปเปนตนใหมนน เปนการเจรญเตบโต เหมอนกน เพราะมจ านวน

เซลลเพมขนจากปกช ากงเดม มการเพมขนาด มการเปลยนแปลงเกดเปน ราก ล าตน ใบ ดอก ผล

การเจรญเตบโตของพชม 2 ระยะ คอการเจรญเตบโตทางดานล าตน ใบ และราก (vegetative

phase) และการเจรญเตบโตทางดานการสบพนธ (reproductive phase) การ เจรญเตบโตของสงมชวตม

ปจจยทเกยวของสรปได 3 ประการ คอ ปจจยทางพนธกรรม ปจจย ฮอรโมน และปจจยสงแวดลอม

ภายนอก ปจจยการเจรญเตบโตของพชเหลานมผลตอสณฐานวทยา และพฤตกรรมการเจรญของพช

แตกตางกน

กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช

เราสามารถมองเหนการเปลยนแปลงของตนพชทแสดงวาพชก าลงเจรญเตบโตได แตในการศกษา

เกยวกบปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตของพชนน ไมอาจบอกไดจากการประมาณดวยสายตาเพราะแตละ

คนมระดบการรบรทแตกตางกน นกวทยาศาสตรจงคดวธการวดการเจรญเตบโตเปนคาเชงปรมาณขน

แมวาการเจรญเตบโตของพชมทงการเพมมวลหรอปรมาตรอยางถาวร และการเปลยนแปลงรปรางอย าง

เปนขนตอนของเซลลและเนอเยอ แตการวดเชงปรมาณนนมงความสนใจไปทการเพมขนของขนาดหรอ

ปรมาตรเปนส าคญ การวดการเจรญเตบโตจงหมายถงการวด “การเตบโต” หรอ “การเพมมวลหรอ

ปรมาตรอยางถาวร” ของพช ซงมวธการหลายอยางทใชวดการเตบโตของพชไดแตละวธมขอเดน และ

ขอดอยแตกตางกนไป และควรเลอกวธทเหมาะสมกบชนดและชวงชวตของพชตลอดอายขยของพชชนด

หนงๆ พชมการเตบโตในอตราเรวทไมสม าเสมอ บางชวงอาจเกดขนอยางรวดเรว บางชวงเกดชา และบาง

ชวงอาจไมมการเตบโตเกดขนเลยและเขาสภาวะเสอถอยหรอชราภาพในชวงทายของชวต การวดการเตบโต

จงตองวดควบคกบเวลาหรออายของพชดวย คาทแสดงการเตบโตทนยมใช ไดแก ความสง ความยาว เสน

รอบวง เสนผานศนยกลาง น าหนกสด น าหนกแหง จ านวนใบ พนทใบ และปรมาตร เปนตน เมอน าขอมล

22

ตวเลขทแสดงการเตบโตมาสรางกราฟความสมพนธกบเวลาจะไดกราฟการเตบโต (growth curve) ซงโดย

สวนใหญมกมเสนกราฟเปนรปตวเอส (S) (รปท 1)

รปท 1 กราฟการเตบโตของสาหรายเซลลเดยวทมคาแสดงการเตบโตเปนจ านวนเซลลท

ระยะเวลา ตลอดการเลยงเซลล (Taiz and Zeiger, 2006)

ทมา : www.phukhieo.ac.th/.../คมอบทท%2051_

ตวอยางกราฟการเตบโตรปตวเอสในรปท 1 แบงไดเปน 3 ระยะทมอตราเรวของการเตบโตตางกนชดเจน ไดแก ระยะ lag (แลก) เปนระยะทการเพมจ านวนเซลลเกด ชาหรอไมเกดขนเลย ระยะ log (ลอก) เปนระยะทมการเพมจ านวนเซลลตอหนวยเวลามากทสด (ความชนของเสนกราฟมคาสงสด) แสดงใหเหนวาเปนชวงเวลาทมอตราเรวของการเตบโตสงสด และ ระยะ stationary (สเตชนนาร) เปนระยะทอตราเรวในการเตบโตใกลเคยงศนย ซงหมายถงมการเพมจ านวนเซลลนอยมากหรอไมมการเพมจ านวนเซลลเกดในระยะน

22

23

วธกำรทใชวดกำรเตบโตของพช วธการวดการเตบโตของพชทใชกนโดยทวไป มดงน

1. กำรนบจ ำนวนเซลลทเพมขน เปนวธทอาจใชไดบางกรณเทานนและกระท าไดยาก

2. ควำมสง(height)

การวดความสงสามารถใชบอกระดบการเตบโตของพชได เปนการวดความยาวสงสดของสงทสนใจศกษา เชน ความสงของตนพช วดจากสวนโคนตงแตบรเวณรอยตอกบสวนรากขนมาจนถงปลายยอด (รปท 2) ขอผดพลาดมกเกดจากการไมรจกธรรมชาตของพชแตละชนด ท าใหไดคาความสงทไมใชคาความสงของตนทแทจรง แตเปนคาความสงของตนรวมกบความยาวของใบ เชน ถวทมกานใบสงเกนปลายยอดขนมา หรอขาวทมสวนตนและปลายยอดซอนตวอยในกาบใบ เปนตน อปกรณทจ าเปน คอ ไมบรรทด สายวด อปกรณประมาณคาความสงของตนไม เปนตน

รปท 2 การวดความสงของตนพชดวยไมบรรทด

ภาพโดย: โรจน เลองสนล, 2558

24

.

2. น ำหนกสด

การชงน าหนกสดเปนการวดมวลน าหนกแหงของพชรวมกบมวลของน าภายในตนพช (รป

ท 3) การวดใหไดคาน าหนกสดทตรงกบความเปนจรงจงตองระมดระวงปจจยทมผลใหปรมาณน า

ภายในตนพชเปลยนแปลงไป เชน การตดตนพชแลววางทงไวนานกอนทจะชงน าหนกพชจะเหยว

ท าใหไดคาน าหนกสดทต ากวาคาจรง การเกบตวอยางในตอนเชาและตอนบายทพชมอตราเรวใน

การคายน าตางกนกมผลใหไดคาน าหนกสดทไมเทากนได เปนตน อปกรณทจ าเปน คอ เครองชง

รปท 3 การวดน าหนกสดของตนพชดวยเครองชงละเอยดทศนยม 4 ต าแหนง

ภาพโดย: อญชล ใจด, 2554.

ทมา :www.phukhieo.ac.th/.../คมอบทท%2051_

25

3. น ำหนกแหง(dry weight)

การชงน าหนกแหงเปนการวดเฉพาะมวลแหงของพช (รปท 4) การวดใหไดคาน าหนกแหง

ทตรงกบความเปนจรงตองค านงถงวธการทใชก าจดน าภายในตนพช โดยตวอยางพชตองผานการ

อบแหงทอณหภมและในระยะเวลาทเหมาะสม พชทมขนาดใหญ มชนเนอเยอหนาหรอมน ามาก

ตองใชระยะเวลานานกวาพชทมขนาดเลกบางและมน าหนกนอย โดยมเกณฑวาพชตองการผาน

อบแหงจนกระทงมน าหนกคงทไมเพมขนหรอลดลงอกเมอเวลาผานไป โดยทวไป อณหภมทนยมใช

คอ 60 องศาเซลเซยส ระยะเวลา 24 – 48 ชวโมง อปกรณทจ าเปน คอ เครองชงละเอยดทศนยม

4 ต าแหนง ตอบแหงควบคมอณหภม

รปท 4 การวดน าหนกแหงของตนพชดวยเครองชงละเอยดทศนยม 4 ต าแหนง

ทมา :http://www.phukhieo.ac.th/obec-media/2554/manual/

26

4. พนทใบรวมทงตน

วธทใชวดพนทใบรวมทงตนทใชในปจจบนมหลายวธ เชน การวาดเสนรอบแผนใบลงบน

กระดาษกราฟ (รปท 5) การใชเครองวดพนทใบ การประมาณคาพนทใบจากกราฟความสมพนธ

ระหวางคาผลคณความกวางคณความยาวของแผนใบทเพมขนตามเวลา และยงสะทอนถงพนททรบ

แสงเพอใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงดวย อปกรณทจ าเปน เชน ไมบรรทด กระดาษกราฟ

เครองวดพนทใบ เปนตน

รปท 5 การวดพนทใบพชดวยการวาดเสนรอบแผนใบลงบนกระดาษกราฟ

ภาพโดย : โรจน เลองสนล, 2558.

5. ปรมำตร

การวดปรมาตรรวมของตนพชท าไดโดยวธการแทนทน า (รปท 6) ตวอยางทแสดงในสอ

การสอนมขนตอนการวด คอ

1. เตมน าในกระบอกตวงท 1 ปรมาตร 100 มลลลตร

2. ตดตนพชใหเลกลงและใสลงในกระบอกตวงท 2 ขนาด 100 มลลลตร

27

3. เทน าจากกระบอกตวงท 1 ลงไปใหทวมตวอยางพชและถงสเกล 100 มลลลตรของ

กระบอกตวงท 2

4. ปรมาตรน าทเหลออยในกระบอกตวงท 1 คอ ปรมาตรรวมของตนพชนน เปนตน

อปกรณทจ าเปน คอ กระบอกตวง

รปท 6 การวดปรมาตรรวมของตนพชโดยวธการแทนทน า

ภาพโดย : โรจน เลองสนล, 2558

7. เกณฑอนๆ เชน วดความหนา วดขนาดเสนรอบวง เสนผาศนยกลางของโครงสรางตางๆ หรอจ านวนโครงสรางทเพมขน เชน นบจ านวนใบ จ านวนกง การนบวงป เปนตน ซงวธการใดจะดทสดยอมขนอยกบวตถประสงคทตองการวด

ตวอยางเชนตองการวดการเตบโตของสงมชวตโดยใชเกณฑน าหนกแหงกระท าไดดงน

สปดำหท 1 สมตวอยาง 100 ตน จากประชากรทงหมดมาชงน าหนกแหง สมมตไดน าหนกคงทเทากบ 50 กรม

สปดำหท 2 สมตวอยาง 100 ตน จากประชากรทงหมดมาชงน าหนกแหง สมมตไดน าหนกคงทเทากบ 70 กรม

ปรมาตรของตนพช

28

สปดำหท 3 ท าวธเดยวกบทผานมา และใชประชากรจ านวนเทากน ชงน าหนกแหงได 110 กรม จากขอมลทไดจะเหนวาพชมน าหนกเพมขน จาก 50/100 70/100 110/100หรอน าหนกแหงทเพมขนเปน 0.5 กรม 0.7 กรม 1.1 กรมตอตน จงสรปไดวาพชชนดนมการเตบโตเพราะน าหนกแหงเพมขน

การเจรญเตบโตของพชตงแตงอกออกจากเมลดจนโตเตมท ออกดอกออกผลมลกษณะคลายกบกราฟการเจรญเตบโตของสงมชวตทวๆไป สามารถเขยนกราฟของการเจรญเตบโตเปนรปตว S ( S –shaped curve หรอ sigmoid curve)

ในพชเนอเยอท เตบโตตลอดชวต ไดแก ปลายยอด ปลายราก ซ งม เนอเยอเจรญ (apical meristem) ท าใหพชมความสงหรอยดยาวไดเรอยๆ และในพชใบเลยงคมแคมเบยมท าใหพชเตบโตทางดานกวางได

ภำพท 7 กราฟแสดงการเตบโตของฝาย

ทมา : https://sites.google.com/site/suxsngserimkarreiynru/kar-wad-kar-ceriy- teibto-khxng-phuch

จากกราฟสรปไดวา

29

1. ชวงทกราฟมความชนต าแสดงวามการเตบโตนอย เชน ในระยะ 4 วนแรก มการเตบโตนอยมากหรอมการเตบโตอยางชาๆ

2. ในระยะตอมา เสนกราฟจะเรมชนขนเรอยๆ จนถงอายประมาณ 16 วน โดยเฉพาะชวงอาย 8 -12 เปนระยะทมการเตบโตมากเปนพเศษ (speed up)

3. ในระยะทตอจากวนท 16 เสนกราฟจะขนานกบแกนนอน แสดงวาไมมการเตบโตเพมขนเนองจากถงจดโตเตมทแลว

ภำพท 8 กราฟแสดงการเตบโตของถวแดง

ทมา: https://sites.google.com/site/suxsngserimkarreiynru/kar-wad-kar-ceriy-teibto-khxng-phuch

ถวแดงอายมากกวา 1 เดอน แตการเจรญของถวแดงชวงการวดการเจรญเตบโตเพยง 12 วน พบวา เปนชวงทมการเจรญเตบโตอยางมาก และยงสามารถทจะเตบโตไดอก

การเตบโตของพชยนตนทมเนอไม (perennial woody plant) จะมกราฟการเตบโตคลายรปตว เอส ตอเนองหลายๆ ครง ทงนเนองจากพชมการเตบโตไมสม าเสมอในรอบป โดยในฤดแลงพชมการเตบโตนอย แถบเนอไมทเตบโตฤดนจะแคบ (summer wood) สวนในฤดน ามากพชมการเตบโตมาก แถบเนอไมทเตบโตฤดนจะกวาง (spring wood)

30

ภำพท 9 กราฟการเตบโตของพชยนตนทมเนอไม

ทมา : https://sites.google.com/site/suxsngserimkarreiynru/kar-wad-kar-ceriy-teibto-khxng-phuch

การเจรญเตบโตทางดานล าตน ใบ และราก ทกสวนของพชมการเจรญเตบโต แตสวนทม

การเจรญเตบโตมากทสดไดแก ปลายยอด ปลายกง และปลายราก เพราะสวนของพชดงกลาวม เนอเยอ

เจรญอย จงท าใหยาวออกไดเรวและมากกวาสวนอน ๆ ตอมา พชจะมการเจรญเตบโต ทางดานขาง โดย

เนอเยอเจรญดานขางจะท าการสรางเนอไม เพมขนท าใหล าตนขยายออก เนอไมท ขยายออกไปตาม

ดานขางน เมอเราตดตามขวางจะเหนเปนลกษณะวงแหวนซอนกนเปนชน ๆ เรยกวา วงป

31

แบบฝกหดท 6.1 เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช รำยวชำชววทยำเพมเตม 3 ชนมธยมศกษำปท 5

(10 คะแนน)

ชอกลม........................ชนมธยมศกษาปท ………วนท..............เดอน........................พ.ศ.............. สมำชกในกลม 1.....................................................................ผน ากลม 2.....................................................................ผจดบนทก 3.....................................................................ผระดมความคด 4.....................................................................ผรวบรวมความคด 5.....................................................................ผอธบาย

ค ำชแจง ใหนกเรยนอานค าถาม และตอบค าถามใหสมบรณ (คะแนนเตม 10 คะแนน) 1. เกณฑทใชในการวดการเจรญเตบโตของพช มอะไรบาง.............................................................. ................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................... .......................... 2. เกณฑทนกเรยนใชวดการเจรญเตบโตพชทนกเรยนศกษาคอ............................................................................................................................................................... .......... เพราะเหตใดนกเรยนจงใชเกณฑน. .................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................................. ............................................ 3. นกเรยนน าขอมลการวดการเจรญเตบโตพชทนกเรยนศกษา มาเขยนกราฟไดกราฟเหมอน หรอ แตกตางจากกราฟ รปตว S เพราะเหตใด .................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................... ..................................... ……

32

4. จากผลการศกษาของกลมเพอนๆ ของนกเรยน นกเรยนคดวาพชทกชนด มรปแบบการ เจรญเตบโต เหมอนหรอแตกตางกนอยางไร เพราะเหตใด ............................................................................................................................. .................................................................................................................................. ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... 5. นกชววทยาคนหนง ท าการเพาะเมลดพชชนดหนงเปนจ านวนมาก เพอวดการเจรญเตบโตของ ตนกลาทงอก โดยด าเนนการวด 3 วธ ดงตอไปน วธท 1 วดความสงของตนกลาสวนทโผลพนดน จ านวน 50 ตนทกวน แลวหาคาเฉลย ของความสง วธท 2 ถอนตนกลาจ านวน 5 ตนทกวน ลางดนออกจากรากใหหมด น าไปชงแลวหา คาเฉลย วธท 3 ถอนตนกลาจ านวน 5 ตนทกวน ลางดนออกจากรากใหหมด น าไปอบใหแหงใน เตาอบ แลวน าไปชงหาคาเฉลย จากขอมลขางตน จงตอบค าถามตอไปน

5.1 วธวดการเจรญเตบโตของพชทงสามวธ มขอดและขอเสยตางกนอยางไร

วธท ขอด ขอเสย 1.

2.

3.

5.2 นกเรยนคดวาวธใดดทสด เพราะเหตใด

............................................................................................................................. ............................................

...................................................................................... ................................................................. ..................

............................................................................................................................. ............................................

.

33

5.3. ในสภาพปจจบนของนกเรยน ถานกเรยนตองการวดการเจรญเตบโตของถวพรา นกเรยนจะ

เลอกวธใด เพราะเหตใด ............................................................................................................................. ................................. ................................................................................................ ................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ......................................................................................................................................................... .......

34

เฉลยแบบฝกหดท 6.1 เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช รำยวชำชววทยำเพมเตม 3 ชนมธยมศกษำปท 5

ค ำชแจง ใหนกเรยนอานค าถาม และตอบค าถามไดความสมบรณ (คะแนนเตม 10 คะแนน)

1. เกณฑทใชในการวดการเจรญเตบโตของพช มอะไรบาง แนวค าตอบ ความสง จ านวนใบ ขนาดของใบ เสนรอบวง มวลหรอน าหนก

2. เกณฑทนกเรยนใชวดการเจรญเตบโตพชทนกเรยนศกษาคอ แนวค าตอบ ตามทนกเรยนใชในการวดกจกรรมการเรยนร เพราะเหตใดนกเรยนจงใชเกณฑน............... แนวค าตอบ ตามเหตผลของนกเรยนทเลอกเกณฑ เชน ลกษณะหรอชนดของพช ความสะดวก ปลอดภย ระยะเวลาท ก าหนด

3. นกเรยนน าขอมลการวดการเจรญเตบโตพชทนกเรยนศกษา มาเขยนกราฟไดกราฟเหมอน หรอ แตกตางจากกราฟ รปตว S เพราะเหตใด แนวค าตอบ พชโดยสวนใหญการเจรญเตบโตของพช เมอน ามาเขยนกราฟจะไดกราฟรปตว S แตถาเปน พชอายสน รปตว S จะไมชดเจน

4. จากผลการศกษาของกลมเพอนๆ ของนกเรยน นกเรยนคดวาพชทกชนด มรปแบบการ เจรญเตบโต เหมอนหรอแตกตางกนอยางไร เพราะเหตใด

แนวค าตอบ ตามสภาพจรงจากกจกรรมการน าเสนอในหอง สวนใหญจะไดเหมอนกน 5. วธวดการเจรญเตบโตของพชทงสามวธ มขอดและขอเสยตางกนอยางไร

วธท ขอด ขอเสย 1. -ท าไดงาย ไมยงยากซบซอน สามารถ

ตดตามการเจรญของตนกลา ไดทกตน เปนระยะ ๆ

-การวดความสง คาทไดมโอกาส คลาดเคลอน ทงนขนอยกบเกณฑทใชใน การวด ความเทยงตรงของคนวด

2. -ท าไดงาย สะดวก รวดเรว . –การใชน าหนกสดเปนตววดอาจจะไมไดคา น าหนกทแทจรง และจ านวนตวอยางนอย เกนไป ยงไมใชตวแทนทงหมด

3. -ไดน าหนกทแทจรงของพช -ใชจ านวนตวอยางนอยเกนไป และวธการ อาจยงยาก

35

5.2 นกเรยนคดวาวธใดดทสด เพราะเหตใด แนวค าตอบ วธท 3 เพราะไดคาน าหนกทแทจรงของพช แตควรเพมจ านวนตวอยาง อาจเปน 15-20 ตน 5.3 ในสภาพปจจบนของนกเรยน ถานกเรยนตองการวดการเจรญเตบโตของถวพรา นกเรยนจะเลอก วธใด แนวค าตอบ เพราะเหตใด วธท 1 เพราะไมยงยากซบซอน อปกรณการศกษาสะดวก และเมอจบสนการศกษาถวพรา สามารถเจรญเตบโตเปนพชผกตอไปได แตระมดระวงเรองการวดใหละเอยด เย....จบหนวยกำรเรยนร เรอง กำรสบพนธ

ของพชดอกและกำรเจรญเตบโตแลว ทงสนกและมควำมรเพมขนเยอะเลย… ชวๆมำกนะพวกเรำ

36

แผนผงควำมคด (ผงมโนทศน)

เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช

วชำชววทยำเพมเตม 3 ชนมธยมศกษำปท 5 (10 คะแนน)

ชอกลม.....................................สกล................................ชนม.4/..........เลขท.......... สมำชกในกลม 1.......................................................................................ผน ากลม 2.......................................................................................ผวาด 3......................................................................................ผระดมความคด 4................................................................................. .....ผรวบรวมความคด 5......................................................................................ผอธบาย

ค ำชแจง : ใหนกเรยนสรปควำมรทไดเรยนจำกชดกจกรรมนเปนแผนผงควำมคดแบบแผนของนกเรยน

เอง

37

แนวค ำตอบแผนผงควำมคด เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช

วชำชววทยำเพมเตม 3 ชนมธยมศกษำปท 5

การวดการเจรญเตบโตของพช

ความหมายการเจรญเตบโต

ประกอบดวย

กระบวนการเจรญเตบโต วธทใชวดการวดการ

เจรญเตบโต

การเพมจ านวนเซลล

การเพมขนาดของเซลล

การเปลยนแปลงของเซลล

การเกดรปรางแนนอน

การนบจ านวนเซลลทเพมขน

แบงเปนขนตอน

ความสง

น าหนกสด

น าหนกแหง

พนทใบรวมทงตน

ปรมาตร

เกณฑอนๆ

แบงเปนขนตอน

38

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช รำยวชำชววทยำเพมเตม 3 ชนมธยมศกษำปท 5

ค ำชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว จ านวน 15 ขอ (คะแนนเตม 15 คะแนน) 1. ขอใดไมใชกระบวนการเจรญเตบโตของพช

ก. การเพมจ านวนเซลล ข. การเพมขนาดของเซลล ค. การเปลยนแปลงไปท าหนาทเฉพาะอยาง ง. การเปลยนแปลงสารอนทรยในเซลลใหเหมาะสมกบหนาท

2. กราฟแสดงการเจรญเตบโตเปนรปตว เอส (S) ในกรณทพชมอายสน เชน คะนา ผกช หรอ ผกบง กราฟรปตวเอส (S) นาจะเปน ดงรปใด ก. ข. ค. ง.

3. การวดการเจรญเตบโตของพช นยมวดจากสวนใด ก. น าหนก สวนสง ข. สวนสง จ านวนเซลล ค. นบจ านวนเซลล น าหนก ง. นบจ านวนเซลล สวนสง

39

4. นกเรยนมวธการวดการเจรญเตบโตของตนผกบงอยางไร

ก. เพาะตนผกบง 100 ตน เมอเรมงอกกน าตนผกบงวนละ 5 ตน มาชงน าหนก จนครบ 20 วน และน าขอมลมาเขยนกราฟ

ข. เพาะตนผกบง 10 ตน เมอเรมงอก วดความสงของตนผกบงทกวน ในต าแหนงการวด จดเรมตนทเดม น าคาทไดมาหาคาเฉลย และน าขอมลมาเขยนกราฟ

ค. เพาะตนผกบง 20 ตน เมอผกบงเรมงอก นบจ านวนใบทเพมขนทกวน หาคาเฉลย เมอครบ 20 วน น าขอมลมาเขยนกราฟ

ง. เพาะตนผกบง 20 ตน ศกษาการเพมจ านวนเซลล าตน โดยน าล าตนผกบงมาสอง กลองจลทรรศนเพอนบจ านวนเซลล ทกวน วนละ 1 ตน น าจ านวนเซลลมาเขยนกราฟ 22 5. การวดการเจรญเตบโตขอใดทใชไดในการวดการเจรญเตบโตของ ขาวโพด และมะขาม

ก. การนบจ านวนใบ การนบวงป การวดเสนรอบวง ข. การวดเสนผานศนยกลาง การนบจ านวนใบ การนบวงป ค. การนบจ านวนใบ การวดเสนรอบวง การวดเสนผานศนยกลาง ง. การวดเสนรอบวง การนบวงป การวดเสนผานศนยกลาง

6. พชทมสาขายดยาวออกไปเรอยๆ และมรากทแตกแขนงแทรกไปตามเดม ถอวาเปนการเจรญของ สงมชวตชนดหนง เพราอะไร

ก. มการเพมจ านวนเซลลโดยวธไมโทซส ข. เซลลมการเตบโตและมการเปลยนแปลง ค. เซลลมการเตบโตและมการเปลยนแปลงรปรางหนาท ง. มการเพมจ านวนเซลล เพมขนาด และการเปลยนแปลงสภาพของเซลล

7. การสรางกราฟการเจรญเตบโตของตนถวแตเรมงอกจนถงเจรญเตบโตเตมท เปนรปตว S ใช ขอมลใด ก. ความสง, น าหนกสด ข. ความสง, น าหนกแหง ค. น าหนกสด, น าหนกแหง ง. ความสง, น าหนกสด, น าหนกแหง

8. ในการตรวจหาน าหนกแหงของสงมชวต ทานจะทราบไดอยางไรวาสตวหรอพชทนกเรยนชงอยนน แหงอยางจรง ๆ

ก. อบนานหลายๆ วน ข. อบจนกระทงไมมไอน าออกมาอก

40

ค. อบท 100° C นานจนกระทงน าหนกไมลดลงอกตอไป ง. วางไวทอณหภมหองจนกระทงเปนทกสวนแหงกรอบมสน าตาล

9. การค านวณอายของพชโดยการนบวงปเพอใหใกลเคยง ควรนบบรเวณใด ก. โคนของล าตน ข. ตรงกลางของล าตน ค. ปลายยอดของล าตน ง. สวนใดของล าตนกได เพราะมวงปเทากน

10. ปจจยใดทมผลตอความแมนย าของผลการทดลองทจะวดอตราการเจรญเตบโตของตนถวมากทสด ก. ปย, น า ข. น า, แสงแดด ค. อณหภม, น า ง. หนวยทจะท าการวด

11. จากกราฟนาจะเปนการเจรญเตบโตของพชชนดใด

ก. ผกบง ข. เขมปา ค. ยางพารา ง. ชบา

41

12. ภาพจากกราฟขางลางเปนการแสดงการเจรญเตบโตของถวแดงแสดง..........

ก. ถวแดงมการเจรญเตบโตสงสดอาย 12 วน ข. การเจรญเตบโตของล าตนมากกวาการเจรญเตบโตของราก ค. ถวแดงยงมการเจรญเตบโตอก ง. ขอ ข และ ค ถก

13. การวดการเจรญเตบโตโดยใชวงปควรใชกบพชประเภทใด ก. ไมยนตน ข. ไมลมลก ค. พชใบเลยงเดยว ง. ไมพม 14. การวดความเจรญเตบโตวธใดทตองใชพชในปรมาณทมากทสด ก. วดความสง ข. น าหนกสด ค. น าหนกแหง ง. ปรมาตร 15. ถานกเรยนเลอกวธการวดการเจรญเตบโตของพชนกเรยนจะเลอกใชวธใดจงจะสะดวกทสด ก. ความสง ข. น าหนกสด ค. น าหนกแหง ง. ปรมาตร

42

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง กำรวดกำรเจรญเตบโตของพช วชำชววทยำเพมเตม 3 ชนมธยมศกษำปท 5

ขอสอบ ค าตอบ

1 ง

2 ง

3 ก

4 ข

5 ค

6 ง

7 ก

8 ค

9 ก

10 ข

11 ค

12 ง

13 ก

14 ค

15 ก

หมำยเหต 1. นกเรยนตองผานเกณฑรอยละ 80 (ท าถก 12 ขอขนไป)

2. ถานกเรยนไมผานเกณฑใหกลบไปทบทวนเนอหานนใหม แลวท าการทดสอบหลงเรยนอก

ครง จนกวาจะผานเกณฑทก าหนด

43

แบบบนทกคะแนนผลกำรเรยนรวมชดท 6 (ประเมนตนเอง)

ชอ...................................นำมสกล.........................เลขท..................ชน...........

ประเมนผล คะแนนเตม คะแนนทได คดเปนรอยละ (100)

ใบกจกรรมท 6.1 10 แบบฝกหดท 6.1 10 แผนผงความคด 10

แบบทดสอบกอนเรยน 15 แบบทดสอบหลงเรยนเรยน 15

รวมคะแนน 60

44

เย........พวกเรำท ำได จรงๆดวย

บรรณำนกรม

ประสงค หล าสะอาด และจตเกษม หล าสะอาด.(2554). คมอสำระกำรเรยนรเพมเตม กลมสำระ

กำรเรยนรวทยำศำสตร ชววทยำ ม.4-6 เลม 3. กรงเทพมหานคร : รงเรองสาสนการพมพ. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ.(2547). คมอครสำระกำร

เรยนรพนฐำนและเพมเตม ชววทยำเลม 4 กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร ชนมธยมศกษำปท 5. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว.

. (2550). หนงสอเรยนสำระกำรเรยนรพนฐำนและเพมเตม ชววทยำ เลม 4 กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร ชนมธยมศกษำปท 5. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว.

. (2554). หนงสอเรยนรำยวชำเพมเตม ชววทยำ เลม 3. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว.

อญชล ใจด. (2554). คมอประกอบสอกำรสอนวทยำศำสตรและคณตศำสตร ระดบมธยมศกษำตอนปลำย (ออนไลน). สบคนเมอ 10 ตลาคม 2558, www.phukhieo.ac.th/

เวบไซต สบคนเมอ 5 พฤษภาคม 2557. จาก http://kroopraneesoengsang.com/web1/file_ สบคนเมอ 5 พฤษภาคม 2557. จาก https://sites.google.com/site/suxsngserimkarreiynru/kar-

wad-kar-ceriy-teibto-khxng-phuch สบคนเมอ 5 พฤษภาคม 2557. จากทมา :http://www.phukhieo.ac.th/obec-media/2554/manual/

kroopraneesoengsang.com/.../ชดท%20%208%20 สบคนเมอ 22 เมษายน 2560. https://www.dek-d.com/quiz/funnyquiz/185471/ สบคนเมอ 22 เมษายน 2560. จาก https://www.dek-d.com/board/view/3382083/ สบคนเมอ 22 เมษายน 2560. จาก http://pirun.kps.ku.ac.th/~b5127046/link5.html

45

ประวตผจดท ำ ชอ – สกล นางโรจน เลองสนล วน เดอน ป สถานทเกด 2 สงหาคม 2509 บานเลขท 15 หมท 8 ต.เชยรใหญ

อ.เชยรใหญ จ. นครศรธรรมราช ประวตการศกษา - ประถมศกษา โรงเรยนชมชนวดเขาแกววเชยร ต.เชยรใหญ

อ.เชยรใหญ จ.นครศรธรรมราช พ.ศ. 2522 - มธยมศกษาตอนตน โรงเรยนวเชยรประชาสรรค ต.เชยรใหญ

อ.เชยรใหญ จ.นครศรธรรมราช พ.ศ. 2525 - มธยมศกษษตอนปลาย โรงเรยนเชยรใหญ อ. เชยรใหญ

จ.นครศรธรรมราช พ.ศ. 2528 - ปรญญาตร วทยาศาสตรบณฑต วชาเอก ชววทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สงขลา พ.ศ. 2532

- ปรญญาโท ศกษาศาสตรมหาบณฑต วชาเอก การบรหารการศกษา มหาวทยาลยรามค าแหง พ.ศ. 2553

ประวตการท างาน อาจารย 1 ระดบ 3 โรงเรยนชะอ าคณหญงเนองบร อ.ชะอ า จ.เพชรบร ต าแหนงปจจบน ครช านาญการพเศษ โรงเรยนบางขนวทยา อ.บางขน

จ.นครศรธรรมราช สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 ปฏบตงานสอน วชาวทยาศาสตรพนฐาน(ชววทยา), ชววทยา เพมเตม ผลงานดเดน บทเรยนส าเรจรป “เรยนวทยแบบงายๆ สไตลคณเทง” รางวลความภาคภมใจ รางวลครเกยรตยศ (TEACHER AWARDS) 28 ตลาคม 2546 รางวลหนงแสนครด พ.ศ. 2555 รางวลครสดด พ.ศ. 2555 รางวลเหรยญทองวธปฏบตทเปนเลศ (BEST PRACTICE) พ.ศ. 2560

46