ค ำน ำ

รายงานวเคราะหสถานการณการจดท าขอมลเชงพนทจงหวด เปนรายงานสถานการณทส านกงานสถตจงหวดนนทบรไดจดท าขน เพอรวบรวมประมวลขอมล ทนาสนใจตางๆ ทเกยวของกบแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป และวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวดดงกลาว ดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทมศกยภาพ (Product Champion) และหวงโซคณคา (Value Chain) และการวเคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญ ทจะน าไปสการก าหนดปจจยส ความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศตามประเดนตางๆ

ส านกงานสถตจงหวดนนทบร ไดด าเนนการวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวดใน 2 ประเดน คอ ประเดนยทธศาสตรท 1 สราง พฒนาและบรหารจดการพนทจงหวดนนทบรใหเปนเมองทอยอาศยชนดรองรบการอยอาศยของประชาชนอยางมความสข และประเดนยทธศาสตรท 5 สงเสรมและพฒนาจงหวดรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน

โอกาสน ส านกงานสถตจงหวดนนทบร ขอขอบคณคณะกรรมการสถตระดบจงหวด และหนวยงานตางๆ ทไดอนเคราะหขอมล ซงเปนผลท าใหการวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวดส าเรจลลวงไปดวยด และหวงเปนอยางยงวารายงานฉบบนจะเปนประโยชนตอผบรหารในพนท และผสนใจ

1

รายงานวเคราะหสถานการณการจดท าขอมลเชงพนท

จงหวดนนทบร

ตามแผนพฒนาจงหวดนนทบร ป พ.ศ. 2558 – 2561 ไดก าหนดวสยทศน เพอก าหนดทศทางการพฒนา ดงน

วสยทศน : จงหวดนนทบรเปนเมองทอยอาศยชนดของคนทกระดบโดยมคณภาพชว ต ทดเยยม และเปนเมองเศรษฐกจสรางสรรคทมคณภาพและไดมาตรฐาน

เปาประสงค : 1. จงหวดนนทบรเปนเมองทมสภาพแวดลอมทเหมาะสมแกการเปนเมอง ทอยอาศยชนด เพอประชาชนมคณภาพชวตทมสข 2. จงหวดนนทบรเปนเมองแหงเศรษฐกจสรางสรรค เพอเพมมลคาเพมใหกบสนคาและบรการอยางมคณภาพและไดมาตรฐานสากล 3. จงหวดนนทบรใหเปนศนยกลางแหงการคานานาชาต 4. สรางเสรมสงคมนนทบรใหมความสขและคณธรรมน าความรสการด ารงชวตตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง รวมทงสงเสรมการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาล 5. จงหวดนนทบรมความพรอมรองรบการเขาสประชาคมอาเซยนของประเทศไทยในป 2558

2

ประเดนยทธศาสตรจงหวด : ประเดนยทธศาสตรท 1 สรางพฒนาและบรหารจดการพนทจงหวดนนทบรใหเปนเมองทอยอาศยชนดรองรบการอยอาศยของประชาชนอยางมความสข ประเดนยทธศาสตรท 2 เสรมสรางและพฒนาจงหวดนนทบรใหกลายเปนเมองแหงเศรษฐกจสรางสรรคในการผลตภาคเกษตรกรรม ภาคอตสาหกรรม ภาคธรกจการคาและการทองเทยวทมคณภาพไดมาตรฐานและมมลคาเพม ประเดนยทธศาสตรท 3 สราง พฒนา และสงเสรมระบบเศรษฐกจของจงหวดนนทบรใหกลายเปนศนยกลางแหงการคานานาชาต ประเดนยทธศาสตรท 4 สรางเสรมสงคมนนทบรใหมความสขและคณธรรมน าความรสการด ารงชวตตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง รวมทงสงเสรมการบรหารราชการตามหลกธรรมาภบาล ประเดนยทธศาสตรท 5 สงเสรมและพฒนาจงหวดรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน

ขอมลทวไป จงหวดนนทบร ตงอยภาคกลางของประเทศไทย เปนหน งในจงหวดปรมณฑล คอ

นนทบร นครปฐม สมทรปราการ สมทรสาคร ปทมธาน หางจากกรงเทพฯ 20 กโลเมตร มเนอทประมาณ 622.38 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 388,987.5 ไร และตงอยบน ฝงแมน าเจาพระยา โดยมแมน าเจาพระยาแบงพนทของจงหวดออกเปน 2 สวน คอ ฝงตะวนออกและฝงตะวนตก พนทสวนใหญเปนทราบลม มคคลองทงตามธรรมชาตและ ทขดขนใหมเปนจ านวนมากเชอมโยงตดตอกน สามารถใชสญจรไปมาระหวาง หมบาน ต าบล อ าเภอ ยานชมชนหนาแนน โดยทวไปพนทสวนทหางจากแมน าและล าคลองจะเปนสวนและไรนา ซงมกจะเกดน าทวมเสมอ แตในปจจบนพนทของจงหวดในบางอ าเภอซงเคยเปนสวนผลไมตางๆ และมเขตตดตอกบกรงเทพฯ เรมมการเปลยนแปลงเปนทอยอาศยของประชาชนทอพยพมาจากทกภาคของประเทศเพมขน ผลกระทบทตามมาคอ การบรการดานการรกษาพยาบาล ไดแก บคลากรทางการแพทย ไมสามารถดแลประชากรทเจบปวยไดอยางทวถง

3

1) การวเคราะหสถานการณขอมล : ดานสงคม

จากรายงานสถานการณทางสงคมป 2554 ในภาพรวมประเทศและจงหวดในมตตางๆ รวม 12 มต ไดแก 1) ทอยอาศย 2) สขภาพ 3) อาหาร 4) การศกษา 5) การมงานท าและรายได 6) ครอบครว 7) ชมชนและการสนบสนนทางสงคม 8) ศาสนาและวฒนธรรม 9) ความปลอดภยในชวตและทรพยสน 10) สทธและความเปนธรรม 11) การเมอง 12) สงแวดลอม ทรพยากร/พลงงาน จงหวดนนทบรมคาเฉลยในภาพรวมอยทรอยละ 43.05 เมอเปรยบเทยบกบเฉลยของประเทศคอ รอยละ 69.51 ซงต ากวาระดบประเทศ รอยละ 26.46

ตารางท 1 : จ านวนผปวยในพนทจงหวดนนทบร ป พ.ศ. 2556

โรงพยาบาล ขนาด (เตยง)

จ านวนประชากร (คน)

จ านวน ผปวยใน (ราย)

จ านวน ผปวยนอก

(ราย)

จ านวนเตยง : ประชากร

พระนงเกลา 515 532,803 35,430 692,422 1:2,549 บางกรวย 30 117,141 2,126 35,752 1:3,740 บางใหญ 30 133,142 3,157 43,717 1:3,862 บางบวทอง 30 269,566 4,557 44,451 1:8,158 ไทรนอย 60 60,223 2,133 39,095 1:1,097 ปากเกรด 30 319,917 3,469 47,521 1:10,298

รวม 695 1,422,068 50,872 902,958 ทมา : ส านกงานสาธารณสขจงหวดนนทบร

เมอพจารณาจ านวนผปวยจงหวดนนทบร ป 2556 (ตารางท 1) พบวา มจ านวนผปวยทงสน 953,830 ราย เปนผปวยในจ านวน 50,872 ราย และผปวยนอกจ านวน 902,958 ราย เมอพจารณาเปนรายอ าเภอ พบวา โรงพยาบาลพระนงเกลามจ านวนผปวยสงทสดจ านวน 727,852 ราย เมอพจารณาจ านวนเตยงทมพยาบาล พบวา อ าเภอปากเกรดมจ านวนเตยงเพยง 30 เตยง ทน าไปใหบรการประชาชนจ านวน 319,917 คน หรอคดเปนสดสวนจ านวนเตยง 1 เตยงตองบรการประชาชนจ านวน 10,298 คน

4

แผนภมท 1 : จ านวนบคลากรทางการแพทยจงหวดนนทบร ป พ.ศ. 2553-2556

ทมา : ส านกงานสาธารณสขจงหวดนนทบร

เมอพจารณาบคลากรทางการแพทยจงหวดนนทบร พบวา ตงแต ป 2553-2554

มแนวโนมเพมขน แตชวงป 2555-2556 มแนวโนมลดลง จะเหนไดวาในชวงป 2556 มบคลากรทางการแพทยลดลงจากป 2555 จ านวน 408 คน หรอรอยละ 13.3 เมอเปรยบเทยบจ านวนประชากรตอบคลากรทางการแพทย 1 คน พบวา ทนตแพทย มจ านวน 121 คน จากประชากรทงสนจ านวน 1.2 ลานคน หรอคดเปนสดสวนแพทย 1 คนตองบรการประชาชนจ านวน 63,287 คน

จากขอมลเรองสขภาพนบวาเปนเรองส าคญทจงหวดใหความส าคญ โดยเฉพาะปญหาสขภาพทมผลกระทบจากสภาพแวดลอม ไดแก มลพษทางเสยง มลพษทางอากาศ และมลพษทางน า ความหนาแนนของประชากร สขนสยของประชาชนทเกดจากสขปฏบตไมดอาจเปนเพราะขาดความรความเขาใจในการปฏบตตนทถกตองและเหมาะสม

141 461 579 50654169 125 121

74

252 181 177862

2705 25882261

27

2 77

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

2553 2554 2555 2556

แพทย ทนตแพทย เภสชกร พยาบาล ผชวยพยาบาล

คน

5

ดานสขภาพ ความยากจนของประชาชนในการเขารบการรกษาพยาบาล ขาดแคลนบคลากรทางการแพทย รฐบาลขาดแคลนงบประมาณ แนวทางแกไขปญหาคอ การควบคมการเพมของประชากร ปรบปรงสภาพแวดลอมใหเหมาะสมและเออตอสขภาพ จดกจกรรมสงเสรมสขภาพใหมากขน จดสวสดการใหกบผดอยโอกาส จ านวนบคลากรทางการแพทยและจดสรรงบประมาณดานสาธารณสขเพมมากขน

ในยทธศาสตรท 5 สงเสรมและพฒนาจงหวดรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน ไดมการก าหนดตวชวดประกอบไปดวย 9 ตวชวด

1. รอยละของความพงพอใจของประชาชนตอการรบบรการสาธารณสข (รอยละ 80) 2. ระดบความส าเรจการด าเนนงานโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.)

(ระดบ 5) 3. สถานบรการสขภาพมคณภาพมาตรฐานตามทก าหนด (HA) เพมขน (เพมขน

รอยละ 100 หรอ 9 แหง) 4. ประชาชนอาย 15 ป ขนไปไดรบการคดกรองเบาหวานเพมขน (รอยละ 56.93) 5. ประชาชนอาย 15 ป ขนไปไดรบการคดกรองความดนเพมขน (รอยละ 49.86) 6. ผปวยเบาหวานทควบคมระดบน าตาลในเลอดไดดเพมขน (รอยละ 4.71) 7. ผปวยความดนโลหตสงทควบคมระดบความดนไดดเพมขน (รอยละ 4.19) 8. ระดบความส าเรจของการบรหารจดการแบบบรณาการในการด าเนนงาน

คมครองผบรโภค (ระดบ 5) 9. ระดบความส าเรจของการด าเนนงานอาหารปลอดภยเพอคมครองสขภาพ

(Safer Food Better Health) (ระดบ 5)

ทงนกลยทธ/แนวทางการพฒนาฯ สอดคลองกบหวงโซคณคา (Value Chain) และปจจยสความส าเรจดงแผนภาพท 1

6

แผนภาพท 1 : หวงโซคณคา การพฒนาจงหวดรองรบการเขาส AEC

ในการวเคราะหความสมพนธเพอก าหนดหวงโซคณคาและปจจยสความส าเรจ ทส าคญ พบวา จ านวนประชากร จ านวนผปวย จ านวนบคลากรทางการแพทย จ านวนเตยง จ านวนสถานพยาบาล เปนตวแปรทส าคญในการเลอกหวงโซมลคา ซงมการก าหนดสมการความสมพนธตวแปรกบสขภาพ ดงน

สมการความสมพนธผลตภณฑทมศกยภาพ : สขภาพ Y

“สขภาพ” X1 + X2 + X3 + X4 + X5

จ านวนผปวย

ประชากรในเขตเทศบาล

ประชากรนอกเขตเทศบาล

จ านวนบคลากรทางการแพทย

จ านวนเตยง

จ านวนสถาน พยาบาล

7

ดวยปรมาณขอมลทมอย ท าใหเกดสมการความสมพนธไดเพยงสมการจ านวนผปวย (Y) และสมการประชากรในเขตเทศบาล (X1) และนอกเขตเทศบาล (X2) เปนการอธบายแนวโนมการเปลยนแปลงตามกนระหวางจ านวนผปวยและประชากรในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล ทมแนวโนมแปรผนตามกน โดยสมการประชากรในเขตเทศบาล Y = -63,423,256.215 + 104.573(X1) มคาสมประสทธของสมการมคาเปนลบ และมคา R2 = 0.907 แ ล ะ น อ ก เข ต เท ศ บ าล Y = -11,209,106.908x2 + 30.867(X2) ม ค าสมประสทธของสมการมคาเปนลบ และมคา R2 = 0.930 ในการศกษาความสมพนธของสขภาพ พบวา R2 ของในเขตเทศบาล เทากบ 0.907 และ R2 ของนอกเขตเทศบาลมคา เทากบ 0.930 นนคอจ านวนผปวย (ตวแปร Y) มความสมพนธกบประชากรนอกเขตเทศบาลมากกวาประชากรในเขตเทศบาล

แผนภมท 2 : การวเคราะหความสมพนธของขอมลทมแนวโนมแปรผนตามกน : จ านวนผปวยและประชากรในเขตเทศบาล

y = - 63,423,256.22+104.57xR² = 0.907

0500000

100000015000002000000250000030000003500000400000045000005000000

635000 640000 645000 650000 655000

Y(จ า

นวนผ

ปวย)

X Variable 1 (ประชากรในเขตเทศบาล)

Y

Predicted Y

เชงเสน (Predicted Y)

8

แผนภมท 3 : การวเคราะหความสมพนธของขอมลทมแนวโนมแปรผนตามกน : จ านวนผปวยและประชากรนอกเขตเทศบาล

สรปผลการวเคราะห พบวา สขภาพมความสมพนธตอจ านวนประชากรนอกเขต

เทศบาล โดยสขภาพมความสมพนธในทศทางเดยวกน (แปรผนตามกน) กบจ านวนประชากรนอกเขตเทศบาล คอ เมอประชากรนอกเขตเพมขนท าใหมอตราของจ านวนผปวยเพมมากขน

ทศทางการพฒนาตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ไดจดท ายทธศาสตรส าคญ 6 ประเดน ซงใหความส าคญกบการพฒนาทงดานสงคม เศรษฐกจทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในสวนของยทธศาสตรการพฒนาระดบพนทของส านกงานสถตแหงชาตแบงออกเปน 3 ดาน โดยมรายการขอมลหรอสถตทส าคญจ าเปนตอการพฒนาพนท 21 สาขา ครอบคลมทงเรองเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเชนเดยวกนและในสวนของแผนพฒนาจงหวด/กลมจงหวดทก าหนดประเดนยทธศาสตรการพฒนานนในกระบวนการจดท าไดมการทบทวนและน าแนวทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 และวาระแหงชาตตางๆ ใชประกอบ ในการก าหนดทศทางการพฒนาพนทแลวดวย ดงนนการพฒนาขอมลใหมเพยงพอจงเปนเรองส าคญทจะชวยตอบสนองในการจดท าแผนหรอการก าหนดประเดนยทธศาสตร การพฒนาระดบพนทนนๆ ได

y = - 11,209,106.91+30.87xR² = 0.930

0

1000000

2000000

3000000

4000000

5000000

460000 480000 500000

Y(จ า

นวนผ

ปวย)

X Variable 1 (จ านวนประชากรนอกเขตเทศบาล)

Y

Predicted Y

เชงเสน (Predicted Y)

9

รายงานสถานการณการจดท าขอมลเชงพนทระดบจงหวดดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมน เปนการรวบรวมประมวลขอมลทนาสนใจตางๆ ท เกยวของกบ แผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป (ป 2558 – 2561) และวเคราะหขอมลสถานการณแนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวดในประเดนทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทส าคญและหวงโซคณคาและการวเคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญทจะน าไปสการก าหนดปจจยสความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศ รายงานนจงเปนการแสดงขอมลทส าคญจ าเปนและเพยงพอตอการตดสนใจส าหรบการจดท าแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป (ป 2558 - 2561) ในมตดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทเชอมโยงยทธศาสตรของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 สยทธศาสตรเชงพนทของจงหวดและกลมจงหวดซงในยทธศาสตรท 5 มประเดนยทธศาสตรทส าคญ/ผลตภณฑทส าคญ คอ พฒนาจงหวดรองรบการเขาส AEC และมการใชรายงานสถตทางการระดบจงหวดดานเศรษฐกจประกอบไปดวย 4 สาขาทส าคญ คอ สาขาการศกษา สาขาสวสดการสงคม สาขายตธรรมความมนคงการเมองและการปกครอง สาขาการคาและราคา ซงมขอมลทตองจดเกบจ านวน 31 ชด โดยเปนชดขอมลทมการจดเกบปกต 10 ชด และเปนชดขอมลทตองมการจดเกบเพมเตม 7 ชดขอมล นอกจากน ประเดนยทธศาสตรดงกลาว ยงตองการชดขอมลทไมไดมการจดเกบในพนท 14 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบ ทส าคญ คอ ส านกงานเขตพนทการศกษาส านกงานจงหวด และส านกงานสาธารณสขจงหวด

10

2) การวเคราะหสถานการณขอมล : ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (คณภาพน า)

กรมควบคมมลพษรายงานปญหามลพษทางน าวา ขณะท คณภาพน าของ ประเทศไทย มคณภาพน าอยในเกณฑด รอยละ 26 เกณฑพอใช รอยละ 51 อกรอยละ 23 อยในเกณฑเสอมโทรม จงหวดนนทบรเปนหนงในแหลงทมคณภาพน าเสอมโทรม 10 อนดบแรกของประเทศไทย ไดแก สมทรสาคร สมทรปราการ กรงเทพมหานคร นค รปฐม สพรรณบร นนทบร สระบร ลพบร นาน และเพชรบรณ ส าหรบจงหวดนนทบรอยล าดบท 6 มคาคะแนนอยทรอยละ 48

ตารางท 2 : คาเฉลยของคณภาพน า BOD ในพนทจงหวดนนทบร ป พ.ศ. 2554–2556 หนวย : มลลกรมตอลตร

สถานตรวจ ป 2554 ป 2555 ป 2556 สถาน CH12 สะพานพระรามหก ต.บางกรวย อ.บางกรวย

2.3 1.6 3.8

สถาน CH15 สะพานนนทบร ต.บานใหม อ.ปากเกรด

3.7 1.4 2.0

รวม 3.0 1.5 2.9 หมายเหต : คามาตรฐานคณภาพน าเทากบ 2.0 ทมา : ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดนนทบร

เมอพจารณาคาเฉลยของคณภาพน าในจงหวดนนทบรในระหวาง ป พ.ศ. 2554-2556 (ตารางท 2) พบวา คณภาพน ามแนวโนมลดลงในชวงป พ.ศ. 2554-2555 หรอลดลงรอยละ 50 แตป 2556 คณภาพน ามคาเฉลยเพมขน เมอพจารณาเปนรายสถานตรวจ พบวา สถาน CH12 มคาเฉลยอยท 3.8 และสถาน CH15 มคาเฉลยอยท 2.0

11

จากขอมลเรองคณภาพน านบวาเปนเรองส าคญทจงหวดใหความส าคญ โดยเฉพาะแหลงก าเนดปญหามลพษทางน า ไดแก แหลงชมชน แหลงอตสาหกรรม แหลงเกษตรกรรมแหลงก าจดขยะมลฝอย แหลงคมนาคมทางเรอ และแหลงก าเนดอนๆ แนวทางแกไขคอ การควบคมการเกดมลภาวะทางน าไมผลตสารมลพษทางน าหรอผลตใหนอยลงเทาท จะท าได หากเกดมลพษทางน าขนแลวจะตองมการก าจดมลพษในน าใหเหลอนอยทสด และสนบสนนใหความร สรางความเขาใจในการบ าบดน าเสยกอนทงลงแหลงน าหรอทอระบายน าลดปรมาณการใชน า และปรมาณขยะในบานเรอน หลกเลยงการใชสารเคม ปย สารก าจดศตรพช น าน าเสยกลบมาใชประโยชน สรางจตส านกของประชาชนใหตระหนกถงความส าคญของการรกษาคณภาพน า

ตารางท 3 : จ านวนโรงงานอตสาหกรรม ครวเรอน พนทการเกษตร ป พ.ศ. 2554–2556 แหลงก าเนดน าเสย ป 2554 ป 2555 ป 2556

1. จ านวนโรงงานอตสาหกรรม 1,878 1,961 2,026 2. จ านวนครวเรอน 539,147 561,618 578,127 3. จ านวนพนทการเกษตร 219,349 219,259 - ทมา : ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดนนทบร/กรมการปกครอง/ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

เมอพจารณาจากแหลงทกอใหเกดปญหาน าเสย พบวา จ านวนโรงงานอตสาหกรรม มแนวโนมเพมขนใน ป 2554-2556 โดยป 2556 เพมขนรอยละ 3.3 จ านวนครวเรอน มแนวโนมเพมขนเชนกน ป 2556 เพมขนรอยละ 2.9 แตจ านวนพนทการเกษตรมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง

12

จากขอมลเรองคณภาพน านบวาเปนเรองส าคญทจงหวดใหความส าคญ โดยเฉพาะปญหาน าเสยซงมสาเหตหลก คอ แหลงน าชมชน ทงเศษอาหาร ของเสย และสารทใชซกฟอก แหลงน าจากโรงงานอตสาหกรรม จะปลอยน าเสยทเกดจากขบวนการผลต และแหลงน าจากการเกษตรเกดจากเกษตรกรใชปย ยาฆาแมลง และยาปราบศตรพชอยาง ไมถกวธ เปนตน การแกไขปญหาคอ ไมทงของเสยลงสแหลงน า และทางระบายน าสาธารณะ บ าบดน าเสยขนตนกอนระบายลงแหลงน าหรอทอระบายน า ชวยกนลดปรมาณการใชน าและลดปรมาณขยะในบานเรอน ลดหรอหลกเลยงการใชสารเคม ปย สารก าจดศตรพช การน าน าเสยกลบมาใชประโยชน ตรวจสอบปรมาณการปลอยน าเสยในโรงงานอตสาหกรรม การผลตอยางเขมงวด และสรางจตส านกของประชาชนใหตระหนกถงความส าคญของ การรกษาคณภาพน า

ทงน กลยทธ/แนวทางการพฒนาฯ สอดคลองกบหวงโซคณคา (Value Chain) และปจจยสความส าเรจ ดงแผนภาพท 2

แผนภาพท 2 : หวงโซคณคา เมองทอยอาศยชนดใหม

13

จงหวดนนทบรมสถานตรวจคณภาพน า 2 แหง ไดแก สถาน CH12 สะพานพระรามหก ต.บางกรวย อ.บางกรวย และสถาน CH15 สะพานนนทบร ต.บานใหม อ.ปากเกรด มเครอขายจ านวนเครอขายอนรกษและเฝาระวงคณภาพน าจ านวน 5 คน

ในการวเคราะหความสมพนธเพอก าหนดหวงโซมลค าและปจจยสความส าเรจ ทส าคญ พบวา จ านวนชมชน จ านวนโรงงานอตสาหกรรม จ านวนแหลงน า จ านวนเนอทเกษตร และคาคณภาพน า (BOD) เปนตวแปรทส าคญในการเลอกหวงโซมลคา ซงมการก าหนดสมการความสมพนธตวแปรกบคณภาพน า ดงน

สมการความสมพนธผลตภณฑทมศกยภาพ : คณภาพน า

Y “คณภาพน า” X1 + X2 + X3 + X4 คณภาพน า (BOD) จ านวนโรงงาน

อตสาหกรรม จ านวนเนอท

การเกษตร จ านวนชมชน จ านวนแหลงน า

ดวยปรมาณขอมลทมอย ท าใหเกดสมการความสมพนธไดเพยงสมการคณภาพน า

(ตวแปร Y) และสมการจ านวนโรงงานอตสาหกรรม (ตวแปร X1) และจ านวนเนอทการเกษตร (ตวแปร X2) เปนการอธบายแนวโนมการเปลยนแปลงตามกนระหวางคณภาพน า และจ านวนโรงงานอตสาหกรรมและเนอทการเกษตร ทมแนวโนมแปรผนตามกน โดยสมการโรงงานอตสาหกรรม Y = -6.334 + 0.004 (X1) มคาสมประสทธของสมการมคาเปนบวก และมคา R2 = 0.778 และเนอทการเกษตร Y = 11.11309+ -0.00004 (X2) มคาสมประสทธของสมการมคาเปนลบ และมคา R2 = 0.688 ในการศกษาความสมพนธของคณภาพน า พบวา R2 ของโรงงานอตสาหกรรม เทากบ 0.778 และ R2 ของจ านวนเนอทการเกษตรมคาเทากบ 0.688 นนคอจ านวนคณภาพน า (ตวแปร Y) มความสมพนธกบจ านวนโรงงานอตสาหกรรมมากกวาจ านวนเนอทการเกษตร

14

แผนภมท 4 : การวเคราะหความสมพนธของขอมลทมแนวโนมแปรผนตามกน : คณภาพน า และจ านวนโรงงาน

แผนภมท 5 : การวเคราะหความสมพนธของขอมลทมแนวโนมแปรผนตามกน : คณภาพน า และเนอทการเกษตร

y = -6.334 + 0.004xR² = 0.778

0

0.5

1

1.5

2

2.5

1850 1900 1950 2000 2050

Y (ค

ณภา

พน า)

X Variable 1 (จ านวนโรงงาน)

Y

Predicted Y

เชงเสน (Predicted Y)

y = 11.11309 + -0.00004xR² = 0.688

0

0.5

1

1.5

2

2.5

205000 210000 215000 220000 225000 230000

Y (ค

ณภา

พน า)

X Variable 1 (เนอทการเกษตร)

Y

Predicted Y

เชงเสน (Predicted Y)

15

สรปผลการวเคราะห พบวา คณภาพน ามความสมพนธตอโรงงานอตสาหกรรม โดยคณภาพน ามความสมพนธในทศทางเดยวกน (แปรผนตามกน) กบโรงงานอตสาหกรรมคอเมอโรงงานเพมขนท าใหมอตราการปลอยน าเสยลงสแมน าเพมมากขน

รายงานสถานการณการจดท าขอมลเชงพนทระดบจงหวดดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมนเปนการรวบรวมประมวลขอมลทนาสนใจตางๆ ทเกยวของกบแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป (ป 2558 – 2561) และวเคราะหขอมลสถานการณแนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวดในประเดนทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทส าคญและหวงโซคณคาและการวเคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญทจะน าไปสการก าหนดปจจยสความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศ รายงานนจงเปนการแสดงขอมลทส าคญจ าเปนและเพยงพอตอการตดสนใจส าหรบการจดท า แผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป (ป 2558 - 2561) ในมตดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเชอมโยงยทธศาสตรของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 สยทธศาสตรเชงพนทของจงหวดและกลมจงหวดซงในในยทธศาสตรท 1 มประเดนยทธศาสตรทส าคญ/ผลตภณฑทส าคญ คอ เมองทอยอาศยชนด และมการใชรายงานสถตทางการระดบจงหวดดานสงคมประกอบไปดวย 4 สาขาทส าคญ คอ สาขาการขนสงและ โลจสตกส สาขาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สาขาเทคโนโลยสารสนเทศและ การสอสาร สาขาประชากรและเคหะ ซงมขอมลทตองจดเกบจ านวน 51 ชด โดยเปน ชดขอมลทมการจดเกบปกต 30 ชด และเปนชดขอมลทตองจดเกบเพมเตม 12 ชดขอมล นอกจากน ประเดนยทธศาสตรดงกลาวยงตองการชดขอมลทไมไดมการจดเกบในพนท 9 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบทส าคญ คอ ส านกงานทองถนจงหวด ส านกงานจงหวด กรมชลประทาน และส านกงานแรงงานจงหวด

16

ปรมาณขยะ จงหวดนนทบรมปรมาณขยะมลฝอยเกดขนประมาณวนละ 1,122.34 ตน โดยปรมาณ

มลฝอยทเกดขนหนวยงานทองถนจะท าการเกบรวบรวมและขนสงขยะมลฝอยซงทางเทศบาลจะด าเนนการเองแตมบางสวนทท าการจดจางบรษทเอกชนเขามาด าเนนการเกบขนในพนท ส าหรบปญหาดานการจดการขยะมลฝอยทพบสวนใหญคอ ขยะมลฝอยทตกคาง ในชมชนทเขาไมถง รวมทงการจดเกบขยะไมทนเวลา นอกจากนยงพบวามปญหาส าคญ ทเกดขนคอ ไมมระบบการคดแยกขยะ ไมมสถานททงขยะ หรอสถานทก าจดขยะเปนของตนเอง ตองเชาพนทเอกชนในการก าจดขยะมลฝอย สถานทก าจดไมถกสขลกษณะ ระบบก าจดขยะมลฝอยขาดประสทธภาพ มการลกลอบทงขยะมลฝอยจากนอกเขต ซงการก าจดขยะมลฝอยสวนใหญจะใชวธการฝงกลบและเทกองทไมถกสขลกษณะและยงพบวาไมมการบงคบใชกฎหมายกบผททงขยะในสถานทสาธารณะ รวมทงประชาชนยงขาดจตส านกในการทงขยะและการแยกประเภทขยะมลฝอย

ตารางท 4 : ปรมาณขยะทเกดขนในพนทจงหวดนนทบร ป พ.ศ. 2554–2556 ปรมาณ

ขยะมลฝอย (ตน/วน)

ป 2554 ป 2555 ป 2556

เทศบาล อบต. รวม เทศบาล อบต. รวม เทศบาล อบต. รวม

ทเกดขน 698.21 328.51 1,026.72 733.58 348.97 1,082.55 754.88 367.46 1,122.34

ทมา : องคการบรหารสวนจงหวดนนทบร

เมอพจารณาปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนในจงหวดนนทบรในระหวางป พ.ศ. 2554-2556 (ตารางท 4) พบวา ปรมาณขยะมแนวโนมลดลง ในชวงป พ.ศ. 2554-2556 ปรมาณขยะมลฝอยมปรมาณเพมขน และในป 2556 ปรมาณขยะเพมขนรอยละ 3.68 และเมอพจารณาองคประกอบของขยะมลฝอยซงเปนขอมลทไดจากองคการบรหารสวนจงหวดทมการคดแยกขยะจ านวน 43 แหง พบวา องคประกอบของขยะมลฝอยในพนทจงหวดนนทบรสวนใหญเปนขยะมลฝอยเปยก รองลงมาเปนพลาสตกและกระดาษ

17

แผนภมท 6 : แสดงองคประกอบของขยะมลฝอย ป พ.ศ. 2554

ทมา : องคการบรหารสวนจงหวดนนทบร

เมอพจารณาปรมาณขยะมลฝอยทคาดวาจะเกดขนในอก 4 ปขางหนาโดยคาดการณจากมหาวทยาลยเกษตรศาสตร พบวา ในป 2557-2560 จงหวดนนทบรจะมขยะเพมขน ซงหากไมมการจดการทถกตองจะกอใหเกดผลกระทบอยางรนแรงทงดานเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม

จากขอมลเรองปรมาณขยะมลฝอยในจงหวดทเพมมากขนเปนปญหาเรงดวนทตองเรงจดการ โดยเฉพาะปญหาทส าคญ ไดแก ปญหาปรมาณขยะตกคาง ปญหาสถานทก าจดขยะไมเพยงพอและระบบการก าจดขยะขาดประสทธภาพ มสาเหตส าคญมาจากการทงขยะไมถกท ท าใหการก าจดขยะไมครบวงจรและไมมระบบคดแยกขยะ โดยเฉพาะสถานประกอบการบางแหงทเชาอาคารหรอหองเชาท าการจงไมมพนทคดแยกขยะ ท าใหปรมาณขยะไมไดรบการคดแยกและในสวนทสามารถน ากลบไปผลตใหม เชน พลาสตก โลหะกระปอง เมอไมมระบบการคดแยกในการก าจดขยะกขาดประสทธภาพ เนองจากประเภทขยะไมเหมอนกน สถานทก าจดขยะไมถกสขลกษณะ ซงผประกอบการบางคนขาดจตส านก การเอาใจใสการก าจดขยะซงบางครงกก าจดขยะเองโดยวธทไมถกตองตามหลกวชาการหรอ

เศษอาหารและอนทรยสาร

40.55

เศษกระดาษ/หนงสอพมพ/กลอง

5.51

พลาสตก23.19

ยาง1.48

หนง0.28

ผา5.17

ไม0.95

แกว7.41

โลหะ5.34

สารพษ/สารอนตราย(ถานไฟฉาย,หลอดไฟ)

0.34

หน/กระเบอง0.31

อน ๆ (เศษดน/ผง/ไมสามารถระบได)

8.27

18

มาตรฐานท าใหเกดปญหาดานมลพษและอนๆ ตามมา เชน การเผา การฝงกลบ กอใหเกดกลนเหมนสารเคมรวไหล เจอปนกบสตวเลยงพช และเปนแหลงเพาะพนธเชอโรค ท าใหเกดปญหาระบาดของโรคตดตอ

แนวทางแกไขปญหา คอ การสนบสนนความร สรางความเขาใจ และแนวทาง การจดการขยะทถกตองเหมาะสม ศกษาวเคราะหรปแบบและวธการจดการขยะทเหมาะสมสงเสรมและสนบสนนภาคเอกชนในการจดการขยะ ตลอดถงการออกขอบญญตในการปรบผททงขยะไมถกทหรอสถานทไมไดจดให และการรณรงคใหประชาชนและเยาวชนใหมการคดแยกขยะมลฝอยในครวเรอนและชมชนเพอลดปรมาณขยะ ตลอดถงมการน าขยะกลบมาใชประโยชนมากขน

ปญหาขยะของจงหวดนนทบรสอดคลองกบยทธศาสตรท 1 ตามแผนพฒนาจงหวดนนทบร พ.ศ. 2558-2561 ก าหนดแนวทางแกไขปญหาดงน

1. เรงรด ใหองคกรปกครองสวนทองถนท าแผนการจดการขยะมลฝอย ทงในระยะสนและระยะยาวในการด าเนนการจดการขยะมลฝอย ตงแตการเกบรวบรวม การขนสง การบ าบด และการก าจดขนสดทาย ตลอดจนการเรงจดหาทดนส าหรบใชก าจดขยะมลฝอยไดอยางเพยงพอในระยะยาว และด าเนนการใหมการก าจดอยางถกสขลกษณะ 2. สงเสรมและสนบสนนใหมการลดปรมาณขยะมลฝอย และสนบสนนใหมการน าขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชน ไดแก การน าทรพยากรจากขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชน (Material recovery) และน ามาผลตเปนพลงงาน (Energy recovery) เปนการน าขยะมลฝอยทมทรพยากรหลายอยางมาผานกระบวนการท าใหเกดประโยชน เชน การน ามาท าปย น ามาเผาเพอใหไดพลงงานความรอน 3. สนบสนน ใหมการปลกฝงทศนคต และสรางคานยมของประชาชน ในการรวมมอรกษาความสะอาด โดยใหมการเผยแพรขอมลเกยวกบขยะมลฝอยและสงปฏกล ในระดบประชาชนทวไป และในหลกสตรการเรยนการสอน และใหมการประชาสมพนธและรณรงคอยางตอเนอง โดยสอทกประเภท และแนะน าใหประชาชนมถงขยะประจ าบาน

19

ไมทงขยะตามทสาธารณะตางๆ เชน ถนน สนามหญา แมน าล าคลองฯลฯ และควรมการแยกประเภทขยะกอนน าไปทง และแยกทงลงในถงรองรบขยะมลฝอยหลายใบ ไดแก ถงท 1 ใสกระดาษ ถงท 2 ใสเศษพลาสตก ถงท 3 ใสเศษแกวขวด ถงท 4 ใสเศษโลหะอลมเนยม ถงท 5 ใสเศษอาหาร พช ผก ผลไม ถงท 6 ใสของเสยอนตราย เชน ถานไฟฉาย กระปอง ยาฆาแมลงฯลฯ 4. ในดานขยะมลฝอยตดเชอ จ าเปนตองเรงแกไขเพราะปจจบนปรมาณเพมมากขนและยงขาดการจดการทถกตอง โดยการใหสถานพยาบาลและโรงพยาบาลทงรฐและเอกชนมสวนรวมรบผดชอบจดการ ดงน - การเตรยมขยะมลฝอยตดเชอเพอรอการบ าบด ขยะมลฝอยตดเชอควรจะไดมการฆาเชอกอนดวยน ายาฆาเชอโรค กอนบรรจในถงสแดงทเตรยมไว - การเกบขนและขนสงไปก าจด ควรใชรถทเปนระบบปดทงหมด ในการขน เพอปองกนการแพรกระจายของเชอ และเจาหนาทท ปฏบตงานจ าเปนตองมอปกรณในการปองกนโดยเฉพาะบคคล - วธการก าจดในขณะนยงไมเหมาะสม เพราะใชวธฝงและการเผาทไมมประสทธภาพ เนองจากขาดงบประมาณ ควรจะไดมการรวมมอกนระหวางสถานพยาบาลทงของรฐและเอกชนไดชวยกนจดสรางระบบบ าบดใหเหมาะสมและมประสทธภาพ

ทงน กลยทธ/แนวทางการพฒนาฯ สอดคลองกบหวงโซคณคา (Value Chain) และปจจยสความส าเรจ ดงแผนภาพท 2

จงหวดนนทบรมองคการบรหารสวนจงหวดนนทบรไดด าเนนการก าจดขยะมลฝอยโดยใชวธฝงกลบอยางถกหลกและจางเหมาบรษทเอกชนใหด า เนนการฝงกลบ บนพนท ในการก าจดขยะประมาณ 465 ไร ตงอยทต าบลคลองขวาง อ าเภอไทรนอย ปจจบน มองคกรปกครองสวนทองถน จ านวน 43 แหง แบงเปนเทศบาล 13 แหง และองคการบรหารสวนต าบล 30 แหง โดยมจ านวนรถทน าขยะเขามาทง จ านวน 344 คน

20

ในการวเคราะหความสมพนธเพอก าหนดหวงโซมลคาและปจจยสความส าเรจ ทส าคญ พบวา ปรมาณขยะ ประชากร ปรมาณการจดเกบขยะ จ านวนองคกรปกครองสวนทองถน จ านวนแหลงจดกบขยะ เปนตวแปรทส าคญในการเลอกหวงโซมลคา ซงมการก าหนดสมการความสมพนธตวแปรกบขยะ ดงน

สมการความสมพนธผลตภณฑทมศกยภาพ : ขยะ Y “ขยะ” X1 + X2 + X3 + X4

ปรมาณขยะ ประชากร ปรมาณการจดเกบ

ขยะ

จ านวนองคกรปกครองสวน

ทองถน

จ านวนแหลงเกบ

ขยะ

ดวยปรมาณขอมลทมอย ท าใหเกดสมการความสมพนธไดเพยงสมการปรมาณขยะ (Y) และสมการจ านวนประชากร (X1) เปนการอธบายแนวโนมการเปลยนแปลงตามกนระหวางจ านวนปรมาณขยะและจ านวนประชากร ทมแนวโนมแปรผนตามกน โดยสมการจ านวนประชากร Y = -4,415.1 + 0.0049(X1) มคาสมประสทธของสมการมคาเปนลบ และมคา R2 = 0.569 ในการศกษาความสมพนธของปรมาณขยะ พบวา R2 ของจ านวนประชากร เทากบ 0.569 นนคอปรมาณขยะ (ตวแปร Y) มความสมพนธกบจ านวนประชากร

21

แผนภมท 6 : การวเคราะหความสมพนธของขอมลทมแนวโนมแปรผนตามกน : ปรมาณ ขยะและจ านวนประชากร

สรปผลการวเคราะห พบวา ปรมาณขยะมลฝอยมความสมพนธตอจ านวนประชากร

โดยปรมาณขยะมลฝอยมความสมพนธในทศทางเดยวกน (แปรผนตามกน) กบจ านวนประชากรคอ เมอประชากรเพมขนท าใหมความตองการสนคาเพออปโภคบรโภคมากขน จงเปนสวนหนงทท าใหปรมาณขยะมากขน

ตารางท 4 : รายการขอมลทใชในการวเคราะหหาตวแปรทมความสมพนธตอปรมาณ ขยะมลฝอย ป พ.ศ. 2554-2556

ป พ.ศ. ปรมาณ

ขยะมลฝอย (ตน/วน)

จ านวนประชากร (พนคน)

GPP จงหวด(พนลานบาท)

ดชนราคาผบรโภค (CPI)

รายไดเฉลย ตอครวเรอน

ตอเดอน (บาท)

2554 1,026.7 1,122.6 166.3 100.0 34,626 2555 1,082.6 1,141.7 179.2 105.2 35,120 2556 1,122.3 1,156.3 - 109.1 30,664

ทมา : รายงานสถตจงหวดนนทบร/องคการบรหารสวนจงหวดนนทบร/ส านกดชนเศรษฐกจการคา กระทรวงพาณชย

y = -4415.1+0.0049xR² = 0.569

0

500

1000

1500

2000

1000000 1050000 1100000 1150000 1200000

Y (ป

รมาณ

ขยะ)

X Variable 1 (จ านวนประชากร)

Y

Predicted Y

เชงเสน (Predicted Y)

22

รายงานสถานการณการจดท าขอมลเชงพนทระดบจงหวดดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมนเปนการรวบรวมประมวลขอมลทนาสนใจตางๆทเกยวของกบแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป (ป 2558 – 2561) และวเคราะหขอมลสถานการณแนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวดในประเดนทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทส าคญและหวงโซคณคาและการวเคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญ ทจะน าไปสการก าหนดปจจยสความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศ รายงานนจงเปนการแสดงขอมลทส าคญจ าเปนและเพยงพอตอการตดสนใจส าหรบการจดท า แผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป (ป 2558 - 2561) ในมตดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเชอมโยงยทธศาสตรของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 สยทธศาสตรเชงพนทของจงหวดและกลมจงหวดซงในยทธศาสตรท 1 มประเดนยทธศาสตรทส าคญ/ผลตภณฑทส าคญ คอ เมองทอยอาศยชนด และมการใชรายงานสถตทางการระดบจงหวดดานสงคมประกอบไปดวย 4 สาขาทส าคญ คอ สาขาการขนสงและ โลจสตกส สาขาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สาขาเทคโนโลยสารสนเทศและ การสอสาร สาขาประชากรและเคหะ ซงมขอมลทตองจดเกบจ านวน 51 ชด โดยเปน ชดขอมลทมการจดเกบปกต 30 ชด และเปนชดขอมลทตองจดเกบเพมเตม 12 ชดขอมล นอกจากน ประเดนยทธศาสตรดงกลาวยงตองการชดขอมลทไมไดมการจดเกบในพนท 9 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบทส าคญ คอ ส านกงานทองถนจงหวด ส านกงานจงหวด กรมชลประทาน และส านกงานแรงงานจงหวด