การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ค ำน ำ

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา ประวตศาสตร 1 รหสวชา ส31102 ชนมธยมศกษาปท 4ฉบบน ผสอนไดจดท าขนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ.2551 ไดเรยบเรยงขนอยางเปนระบบ เพอใชประกอบการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ เพอพฒนาการเรยนการสอนและสงเสรมใหผเรยน เกดการเรยนรดวยตนเอง และมความรความเขาใจในเนอหาสาระไดดยงขน ซงจะชวยพฒนาความสามารถ ของนกเรยนอยางเตมศกยภาพ

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา ประวตศาสตร 1 รหสวชา ส31102 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย มเนอหา จ านวน 4 ตอน ดงน

ตอนท 1 องคความรทางประวตศาสตร ตอนท 2 ขนตอนของวธการทางประวตศาสตร ตอนท 3 หลกฐานทางประวตศาสตรไทย ตอนท 4 ตวอยางการน าวธการทางประวตศาสตรมาใชในการศกษาประวตศาสตรไทย

ขอขอบ พ ระคณ น ายสม บ ต ต น เจ รญ ผ อ าน วยการ โร ง เร ย น เฉล มพ ระ เก ย รต สมเดจพระศรนครนทรก าแพงเพชร ผเชยวชาญและผเกยวของทกทาน ทกรณาตรวจสอบเอกสารประกอบ การเรยนเลมน พรอมทงเสนอแนะแนวทางการแกไขปรบปรงใหกจกรรมการเรยนรมความถกตองและสมบรณยงขน ผจดท าหวงเปนอยางยงวาเอกสารประกอบการเรยนเลมน จะกอใหเกดประโยชนอยางสงสด ในการศกษาส าหรบนกเรยน และมประโยชนตอการเรยนการสอนแกครผสอนในกลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และผสนใจทวไป หากทานทน าไปใชมขอเสนอแนะ ผเขยนยนดรบฟงขอคดเหนตาง ๆ และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

นางปรารชาต นวมอนทร

ก

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

สำรบญ

เรอง หนา

ค าน า........................................................................................... ............................ ก สารบญ.................................................................................................................... ข สารบญภาพ............................................................................................................. ค สารบญตาราง.......................................................................................................... ง

ค าชแจงการใชเอกสารประกอบการเรยน................................................................ จ สาระและมาตรฐานการเรยนร…………….................................................................. 1 มาตรฐาน และตวชวด……………………….................................................................. 1 แบบทดสอบกอนเรยน............................................................... ............................... 2 กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน..................................................................... 4 ตอนท 1 องคความรทางประวตศาสตร………………………………………………….……. 5

กจกรรมท 1 องคความรทางประวตศาสตร ........................................................... 5 กจกรรมท 1 การแบงยคสมยทางประวตศาสตรไทย............................................. 10 ตอนท 2 ขนตอนวธการทางประวตศาสตร……….…………………….……………………. 5 กจกรรมท 2 วธการทางประวตศาสตร................................................................... 10 ตอนท 3 หลกฐานทางประวตศาสตรไทย……………………………………..………………. 18 กจกรรมท 3 หลกฐานทางประวตศาสตรไทย......................................................... 28 ตอนท 4 ตวอยางการน าวธการทางประวตศาสตร มาใชในการศกษา……………. 25 ประวตศาสตร แบบทดสอบหลงเรยน............................................................... ............................... 26 กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน.................................................................... 38 ใบบนทกคะแนน....................................................................................................... 39 บรรณานกรม............................................................................................................ 40

ข

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

สำรบญภำพ

ภาพท / ชอภาพ หนา

1. ภาพกรงเทพมหานครโดยมภเขาทองเปนฉากหลง……………………………………… 5 2. ตลาดยอนยคนครชม จงหวดก าแพงเพชร………………………………………………… 6 3. ตลาดสามชก จงหวดสพรรณบร ชมชนโบราณทปจจบนไดรบการสนบสนน.... 7

ใหมการเผยแพรความรเกยวกบประวตศาสตร 4 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาฯ เสดจพระราชด าเนนขนจากเรอ................... 7

เพอนมสการพระพทธชนราชและท าการหลอองคพระพทธชนราชจ าลอง 5. พระสมทรเจดยหรอพระเจดยกลางน า อ าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ...... 18 ถายในสมยรชกาลท 5 6. จารกลานทอง พบทวดสองคบ อ าเภอเมอง จงหวดชยนาท จารกดวยอกษร….. 19 ขอม – อกษรไทยสมยอยธยา พ.ศ.๑๙๕๑

7. ปกพระราชพงศาวดารกรงรตนโกสนทร รชกาลท 1-4 ฉบบ……………………….. 24 เจาพระยาทพากรวงศ (ข า บนนาค)

8. จดหมายเหต ลา ลแบร..................................................................................... ๒1 9. ปราสาทหนพมาย............................................................................................. 22

10 . ปราสาทหนพนมรง ..................................................................................... 22 11 . ปราสาทหนพนมรง ........................................................................... 22

11. ภาชนะดนเผา จากแหลงโบราณคดบานเชยง อ าเภอหนองหาน ……………. 22 จ. อดรธาน 12. ประตมากรรม พระพทธชนราช วดพระศรรตนมหาธาต จ.พษณโลก........... 22 13. ปอมพระจลจอมเกลา.......................................................................... .......... 23 14. พระบรมราชานสาวรยแหงเอกราชและเสรภาพ ณ ปอมพระจลจอมเกลา....28 จ.สมทรปราการ

ค

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

สำรบญตำรำง

ภาพท / ชอภาพ หนา

1. ตารางแสดงการแบงยคสมยทางประวตศาสตรไทย ...................................... 18 2. ตารางแสดงการแบงยคหน ในสมยกอนประวตศาสตรไทย ......................... 19 3. ตารางแสดงการแบงยคโลหะ ในสมยกอนประวตศาสตรไทย ....................... 20 4. ตารางแสดงการแบงยคสมยอยธยา ในสมยประวตศาสตรไทย ................... 22 5. ตารางแสดงการแบงยคสมยรตนโกสนทร ในสมยประวตศาสตรไทย ......... 23

ง

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ค ำชแจงกำรใชเอกสำรประกอบกำรเรยน

รำยวชำ ประวตศำสตร ๑ รหสวชำ ส๓๑๑๐๒

เวลำเรยน ๓ ชวโมง

เอกสารประกอบการเรยนเลมน เปนเอกสารทใชประกอบการเรยน รายวชา ประวตศาสตร 1 รหสวชา ส31102 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย ใชประกอบการสอนกบแผนการจดการเรยนรท 2 จ านวน 4 ชวโมง เอกสารประกอบการเรยนเลมน จดท าขนเพอใหนกเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเองตามล าดบขนตอน กจกรรมการเรยนการสอน ดงน 1. กอนการเรยนดวยเอกสารประกอบการเรยน นกเรยนควรศกษาจดประสงคการเรยนรของเอกสารประกอบการเรยนใหเขาใจ เพอเปนกรอบแนวทางในการเรยนร 2. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนดวยความซอสตย เพอวดความรพนฐานของตนเองกอนเรยน แลวตรวจค าตอบจากเฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 3. ศกษาเนอหาของเอกสารประกอบการเรยนตามล าดบ ปฏบตตามขนตอนทก าหนดไวอยางเครงครด ทละขนตอน พรอมทงตอบค าถามในแตละกจกรรมเพอเปนการทบทวนความรความเขาใจ ถานกเรยนม ความสงสย ไมเขาใจ หรอเกดปญหาในการปฏบตกจกรรม สามารถขอค าปรกษา และค าแนะน าจากครผสอนไดตลอดเวลา 4. เมอศกษาเนอหาและตอบค าถามตามกจกรรมครบถวนแลว นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน พรอมทงตรวจค าตอบจากเฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ครจะท าหนาทเปนผใหค าแนะน าเปนทปรกษาใหกบนกเรยน ฉะนนครจะตองใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนของเอกสารประกอบการเรยนอยางเครงครดและซอสตย จงจะท าใหกระบวนการเรยนการสอนเปนไปอยางมประสทธภาพ

หากนกเรยนไดคะแนนต ากวาเกณฑ ใหกลบมาศกษาเนอหาของเอกสารประกอบการเรยนอกครง สวนนกเรยนทไดคะแนนผานเกณฑแลว จงไปศกษาเนอหาในเอกสารประกอบการเรยนเลมอนตอไป

หนวยกำรเรยนรท ๒ เรอง กำรสรำงองคควำมรใหมทำงประวตศำสตรไทย

จ

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

สำระและมำตรฐำนกำรเรยนร สำระท ๔ ประวตศำสตร

มาตรฐาน ส 4.1 ร เขาใจความหมาย ความส าคญของเวลาและยคสมยทางประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ ตวชวด ม.4-6/2 สรางองคความรใหมทางประวตศาสตรโดยใชวธการทางประวตศาสตรอยางเปนระบบ สาระส าคญ วธการทางประวตศาสตร เปนวธการหรอขนตอนทใชศกษาคนควาวจยเกยวกบเรองราวทาง ประวตศาสตร โดยอาศยหลกฐาน เพอฟนเรองราวในอดตไดอยางถกตอง และมความนาเชอถอ หรอใกลเคยงความเปนจรงมากทสด เพราะไดมการศกษาอยางเปนระบบ อยางมขนตอน มความระมดระวง รอบคอบ โดย ผไดรบการฝกฝนในระเบยบวธการทางประวตศาสตรมาดแลว จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความส าคญและประโยชนของวธการทางประวตศาสตรได 2. อธบายขนตอนของวธการทางประวตศาสตรได สาระการเรยนร

1. องคความรทางประวตศาสตร 2. ขนตอนของวธการทางประวตศาสตร 3. หลกฐานทางประวตศาสตรไทย 4. ตวอยางการน าวธการทางประวตศาสตรมาใชในการศกษาประวตศาสตรไทย

หนา ๑ /

หนวยกำรเรยนรท ๒ เรอง กำรสรำงองคควำมรใหมทำงประวตศำสตรไทย

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ค าชแจง : เลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมาย × ลงในกระดาษค าตอบ

**************************

1. เพราะเหตใดจงตองใชวธการทางประวตศาสตร 4. การก าหนดหวขอรองทจะศกษาจาก ศกษาเหตการณทางประวตศาสตร ความสนใจมประโยชนอยางไร ก. เขาใจขนตอนในการศกษาประวตศาสตร ก. ท าใหมแรงกระตนในการศกษาอยาง ข. หาความจรงจากขอเทจจรงทางประวตศาสตร ตอเนอง ค. จดหมวดหมขอมลจากหลกฐานทาง ข. ท าใหเกดการสรางองคความรใหมได ประวตศาสตร ค. ท าใหศกษาในเรองทตางจากคนอน ง. หาจดประสงคของผสรางหลกฐานทาง ง. ท าใหสะดวกในการศกษา ประวตศาสตร 5. ล าดบขนตอนในขอใดถกตองตามวธการ 2. ขอใดเปนขนตอนแรกของวธการทางประวตศาสตร ทางประวตศาสตร ก. การตนหาขอมล และรวบรวมหลกฐาน ก. ก าหนดหวเรอง ประเมนคณคาของ ข. การอธบายทมเหตผล และมค าตอบทชดเจน หลกฐาน จดหมวดหมขอมล รวบรวมหลกฐาน ค. การตงค าถาม และก าหนดประเดนการศกษา เรยบเรยงและมาถงปจจบน ง. การแสวงหาความหมาย และความสมพนธ ข. ก าหนดหวเรอง รวบรวมหลกฐาน ของขอมล จดหมวดหมขอมล ประเมนคณคาของหลกฐาน เรยบเรยงและน าเสนอขอมล 3. การรวบรวมหลกฐานมความสมพนธกบการก าหนด ค. เรยบเรยงและน าเสนอขอมล ก าหนด หวขอเรองทศกษาอยางไร หวเรอง รวบรวมหลกฐาน จดหมวดหมขอมล ก. ไมมความสมพนธกน ประเมนคณคาของหลกฐาน ข. ชวยท าใหหวเรองสนและกระชบขน ง. ก าหนดหวเรอง รวบรวมหลกฐาน

ค. จะก าหนดหวเรองจากหลกฐานทรวบรวมได ประเมนคณคาของหลกฐาน จดหมวดหมขอมล ง. รวบรวมหลกฐานทเกยวของกบหวเรองและ เรยบเรยงและน าเสนอ มการก าหนดประเดนในการศกษา

หนา ๒

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

แบบทดสอบกอนเรยน (ตอ)

เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย 6. ขอความวา What? When? Where? Why? 9. บคคลในขอใดใชวธการทางประวตศาสตร และ How? อยในขนตอนใดของวธการทางประวตศาสตร ในขนตอนการวเคราะหหลกฐาน ก. การน าเสนอขอเทจจรง/การน าเสนอองคความร ก. หนง สบคนขอมลทางประวตศาสตร ข. การเชอมโยงความสมพนธของหลกฐาน ข. สอง ตอบค าถามทก าหนดไวลวงหนา ค. การวเคราะห/ตความ/ประเมนหลกฐาน ค. สาม ประเมนความนาเชอถอของหลกฐาน ง. การก าหนดประเดน/การตงสมมตฐาน ง. ส มการน าเสนอเรองทศกษาอยาง มเหตมผล 7. เมอ พ.ศ. 2475 เกดเหตการณอะไรขน สมชาย คนหาหนงสอทหองสมดและ อนเทอรเนต การกระท า 10. การประเมนคณคาของหลกฐาน ควรจะ ของสมชายดงกลาวอยในขนตอนใดของวธการทาง พจารณาจากสงใดมากทสด ประวตศาสตร ก. ผสรางหลกฐาน ก. การก าหนดปญหา ข. ทมาขอหลกฐาน ข. การตความหลกฐาน ค. เวลาทสรางหลกฐาน ค. การรวบรวมหลกฐาน ง. สถานททพบหลกฐาน ง. การเรยบเรยงและการน าเสนอ 8. วธการใดจะชวยในการประเมนคาของขอมล ก. น าขอมลทไดจากหลกฐานไปใหผเชยวชาญ ตรวจสอบ ข. น าขอมลทกลาวถงเรองเดยวกนจากหลกฐานตางๆ มาเปรยบเทยบกน ค. ตรวจสอบเวลาสรางหลกฐาน เพราะหลกฐาน ทสรางขนกอนจะนาเชอมากกวา ง. ตรวจสอบการอางองจากหลกฐานชนรอง หาก หลกฐานใดถกอางองมากแสดงวานาเชอถอ

หนา ๓ /

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน

เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ชอ – สกล ……………………………………………………ชน……………….. เลขท…………………. ค าชแจง จงเลอกค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว แลวท าเครองหมาย × ลงในกระดาษค าตอบ สรปผลการประเมน

ใหนกเรยนกรอกคะแนนกอนเรยน ลงในชองสรปผลการประเมน และและใหคดระดบคณภาพ ตามเกณฑการตดสน แลวกรอกลงตรงทก าหนดให

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

คะแนนทได

เกณฑการตดสน ระดบคณภาพ ระดบ 0 – 9 คะแนน ตองปรบปรง ระดบ 10 – 13 คะแนน พอใช ระดบ 14 – 17 คะแนน ด ระดบ 18 – 2o คะแนน ดมาก

สรปผลการประเมน ผาน ไมผาน

……………………………………………… คะแนนทได ระดบคณภาพ …………..……………………….

หนา ๔ /

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

1.ภาพกรงเทพมหานครโดยมภเขาทองเปนฉากหลง ทมา : https://th.wikipedia.org

ประวตศาสตรเปนการศกษาเรองราวของมนษยในอดต โดยอาศยหลกฐานทยงคงหลงเหลออย ในปจจบน โดยใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาประเดนทสนใจอยางเปนระบบ ตงแตการก าหนดหวขอเรองทจะศกษา การรวบรวมหลกฐาน การประเมนคณคาของหลกฐาน การวเคราะห สงเคราะห จดหมวดหมขอมล และการเรยบเรยงพรอมการน าเสนอ ซงจะท าใหสามารถสรางองคความรใหมไดอยางมเหตผลและ มความนาเชอถอ ซ งการเรยนรวธการทางประวตศาสตรจะชวยใหผศกษารจกสบคนหาขอเทจจรง ทางประวตศาสตรไทยไดอยางถกตอง

วธการทางประวตศาสตร เปนวธการหรอขนตอนตางๆ ทใชในการศกษาคนควา วจยเกยวกบเรองราวทางประวตศาสตร โดยเฉพาะอาศยจากหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรเปนส าคญ ประกอบกบหลกฐานอนๆ เชน ภาพถาย แถบบนทกเสยง วดทศน หลกฐานทางโบราณคด เปนตน ทงนเพอใหสามารถฟนอดตหรอจ าลองอดตขนมาใหม ไดอยางถกตองสมบรณและนาเชอถอ

หนา ๕ /

วธการประวตศาสตร ท าใหเรองราว กจกรรม เหตการณทเกดขนในประวตศาสตรมความนาเชอถอ มความถกตองเปนจรง หรอใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด เพราะมการศกษาอยางเปนระบบ มขนตอน

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

การศกษาเกยวกบวธการทางประวตศาสตรเปนสงทส าคญทนกเรยนตองเรยนร เพอฝกฝนทกษะ

การสบคนตามความสนใจของตนเองดวยทกษะในการตรวจสอบ การประเมนคาขอมล ทกษะในการคดวเคราะหบนพนฐานขอเทจจรง ทกษะในการวนจฉยแยกแยะขอเทจจรง และทกษะในการเขยนความเรยงในการน าเสนออยางมเหตผล รวมทงใชวธการทางประวตศาสตรในการวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

องคความรทางประวตศาสตรเกดจากการสบคนท ปรากฏในหลกฐานทางประวตศาสตร โดย นกประวตศาสตรหรอผสรางองคความร ซงไดประมวลเรองราวทเกดขนในอดตเปนองคความรเพอชวยใหมนษยทราบถงพฒนาการทางประวตศาสตรและเหตการณทเกดขน อนง ความถกตองความนาเชอถอขององคความรกมความสมพนธกบการไดมาซงองคความรหรอวธการสรางองคความรดวย

ความส าคญขององคความรทางประวตศาสตร

องคความรทางประวตศาสตรเปนขอมลทางประวตศาสตรทไดจากการสบคน วจย วเคราะห และ เรยบเรยงขนจากหลกฐานประเภทตางๆ เพออธบายและใหค าตอบเกยวกบเหตการณในอดต ผศกษาองคความรทางประวตศาสตรจงสามารถเขาใจเรองราวในอดต และยงสามารถเชอมโยงความส าคญของเหตการณในอดต ทมผลตอปจจบนได ดงน ท ำใหเขำใจเกยวกบเหตกำรณในอดต สงคมปจจบนเตบโตมาพรอมกบความเจรญรงเรองทางวตถ ซงมความเจรญกาวหนากวาในอดต ประกอบกบเรองราวเกยวกบอดตสวนใหญไมใชเหตการณรวมสมย กบปจจบน ท าใหผคนจ านวนมากในสงคมปจจบนไมคอยทราบวา มนษยในอดตไดพฒนาความรงเรองมา ชานานแลว ดงนน การสรางองคความรทางประวตศาสตรจงชวยใหผศกษาเขาใจเกยวกบเรองในอดตมากขน

2.ตลาดยอนยคนครชม จงหวดก าแพงเพชร ทมา : http://poomkkpru.blogspot.com.

หนา ๖ /

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ตวอยางเชน ชมชนหรอทองถนทมการตงถนฐานอยรมแมน าและมการพฒนาการมาเปนเวลายาวนาน อกทง ยงเคยเปนศนยกลางความเจรญในอดต เพราะมเรอสญจรไปมาคบคง แตในปจจบนกลบไมเปนทรจกแพรหลาย เนองจากการพฒนาดานคมนาคมขนสงทางบกในชวงรอยปทผานมา สงผลใหความเจรญของชมชนยายไป ตามลกษณะการคมนาคมดวย ท าใหชมชนรมน าหมดความส าคญไป การสบคนประวตความเปนมาของชมชนจงท าใหเกดองคความรทางประวตศาสตรทองถน อกทงยงเปนประโยชนใหผศกษาตระหนกถงคณคาชองชมชน ทมบทบาทในการพฒนาความรงเรองของสงคมไทยในอดต ปจจบนมชมชนหลายแหงไดสนบสนนใหม การเผยแพรองคความรเกยวกบประวตศาสตรทองถนของชมชน ซงกลายเปนแหลงทองเทยวทควรคา แกการอนรกษ เชน ตลาดสามชก จงหวดสพรรณบร เปนตน

3.ตลาดสามชก จงหวดสพรรณบร ชมชนโบราณทปจจบนไดรบการสนบสนนใหมการเผยแพรความรเกยวกบประวตศาสตร ทมา : http://manager.co.th.

ท ำใหเกดควำมเชอมโยงควำมส ำคญของเหตกำรณในอดตทมผลตอปจจบน ในอดตเกดเหตการณมากมาย เรองราวตางๆ จ านวนมากมความส าคญและมผลตอปจจบน การสบคนองคความรทางประวตศาสตรชวยใหผศกษาสามารถเชอมโยงความส าคญของเหตการณในอดตทมผลตอปจจบนได เชน ในอดตคนไทยพงพาการคมนาคมขนสงทางน าเปนส าคญ ตอมาในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว มการสราง ทางรถไฟ ท าใหรถไฟเรมมความส าคญตอวถชวตของคนไทยแทนการคมนาคมทางเรอ ตอมาการคมนาคม ทางบกไดมการขยายตวอยางกวางขวางเรมมการตดถนนและเชอมตอระหวางจงหวด อ าเภอและหมบาน ท าใหประชาชนสวนใหญหนไปใชรถยนต สงผลใหความนยมใชรถไฟมจ านวนลดนอยลง ดงนน การศกษาเกยวกบการพฒนาการและความเปนมาของรถไฟจงท าใหเกดองคความรทางประวตศาสตรทชวยเชอมโยงใหผศกษา เหนความส าคญและคณคาของรถไฟซงเปนจดเรมตนของการพฒนาระบบคมนาคมขนสงทางบกของประเทศไทย

หนา ๗

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ผสรางองคความรทางประวตศาสตร

ผสรางองคความรทางประวตศาสตรซงสวนใหญเปนนกวทยาศาสตร ไดสรางองคความรจากการศกษาคนควาจากหลกฐาน ไตสวนและสบคนดวยวธการทางประวตศาสตร จนไดขอเทจจรงเกยวกบอดตทตองการทราบ แลวจงประมวลเปนองคความร

โดยทวไป ผสรางองคความรทางประวตศาสตรมทงเปนนกประวตศาสตรและผเชยวชาญ และผทสนใจศกษาและมมากมายหลายอาชพทวไป เพยงแตตองมคณสมบตของนกประวตศาสตร กลาวคอ ผสราง องคความรทางประวตศาสตรไมจ าเปนตองเปนนกประวตศาสตรเสมอไป แตหากตองมคณสมบตของ นกประวตศาสตรเทานน ดงตอไปน

คณสมบตของนกประวตศาสตร

มความคด เปนเหตเปนผล

กลาวคอ เมอพบหลกฐานทเกยวของใดๆ ผศกษาจะตองไมควรดวนสรปวาถกตองหรอไม แตตองใชเหตผลในการวเคราะหความถกตอง ความนาเชอถอของหลกฐานนน อน ง ความคดท เปนเหต เปนผลยงหมายถงความสามารถสะทอนความคดท เปนประวตศาสตรในงานของตนไดชดเจน ซงไดแก การน าเสนอในลกษณะงานวจยทม การไตสวน วเคราะห และตความขอเทจจรงจากหลกฐานทปรากฏ

มความถกตองแมนย า

เนองจากการน าเสนอองคความรทางประวตศาสตรเปนการน าเสนอเรองราวในอดต ผศกษาจงตองตรวจสอบความถกตองของหลกฐานและขอเทจจรงใหรอบคอบและระมดระวงไมใหผดพลาด

มล าดบการท างาน ทเปนตรรกะ

ความเปนเหตเปนผลในการล าดบความคดเกยวกบการน าเสนอเนอหากอน – หลง ในการเชอมโยงหลกฐาน และการใชหลกฐานอางอง

มความซอสตย ในการแสวงหา

ขอเทจจรง

ความพยายามไตสวนขอเทจจรงท เกยวเนองกบประเดนศกษาใหไดมากทสด โดย ไมละเลยขอมลทเกยวของ แมขอมลนนจะมจ านวนมากมายมหาศาลและตองใชเวลา ในการศกษามากมายเพยงใดกตาม วธนจะชวยใหผศกษาคนพบขอเทจจรงทถกตอง มากทสด

มความระมดระวงในการใชหลกฐาน

เนองจากหลกฐานทใชในการศกษามหลากหลาย และใหขอเทจจรงทแตกตางกน ผศกษาจงตองมความเปนกลางในการใชเอกสาร และไมตความเขาขางตนเอง โดยเลอกใช เฉพาะหลกฐานทสอดคลองและสมมตฐานและความเชอของตนเทานน ความระมดระวงในการใชหลกฐาน จะท าใหผลของการศกษานน ไดรบการยอมรบวา มความเปนกลางและมความเปนเหตเปนผล

ตารางท 1 แสดงคณสมบตของนกประวตศาสตร

หนา ๘

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ประโยชนของการสรางองคความรทางประวตศาสตร

การสรางองคความรทางประวตศาสตรกอใหเกดประโยชนตอการศกษาประวตศาสตรนานปการ เพราะชวยขยายพรมแดนแหงความรเกยวกบมนษยชาตออกไปอยางกวางขวาง ท าใหผศกษาเหนคณคาของอดต ซงเปนทมาของปจจบน และยงเกดความภาคภมใจในอดตและความเปนมาของบรรพบรษ นอกจากนการสรางองคความรทางประวตศาสตรยงชวยใหผสรางองคความรนนมโอกาสฝกฝนคณสมบตของนกประวตศาสตร

กำรขยำยพรมแดนแหงควำมร มนษยชาตมเรองราวและเหตการณมากมายทยงไมไดท าการศกษา หรอสบคนขอมลอยางจรงใจ ดงนน การสรางองคความรใหมเกยวกบอดตจงท าใหการพฒนาการของมนษยชาตขยายตวออกไป

กำรตระหนกถงคณคำของอดต องคความรทางประวตศาสตรชวยใหผศกษาตระหนกถงคณคาและความส าคญของอดต ท าใหอนชนรนหลงเกดความรกและหวงแหนหลกฐานทางประวตศาสตร และชวยกนอนรกษหลกฐานเหลานนไวเปนสมบตของมนษยชาตสบไป

กำรสรำงควำมภมใจในอดต องคความรทางประวตศาสตรไดสรางความภาคภมใจใหกบผศกษา และชวยใหสงคมตระหนกถงคณคาของมรดกทางวฒนธรรมทบรรพบรษสงสมมา จนเกดความรกความหวงแหนมรดกทางวฒนธรรมของชาตและทองถน เพอเปนสมบตใหชนรนหลงมโอกาสศกษารองรอยความเจรญรงเรองของอดต ทสรางความภาคภมใจใหกบชาตและทองถน

กำรสรำงคณลกษณะของนกประวตศำสตร การสรางองคความรทางประวตศาสตรดวยวธการ ทางประวตศาสตร ท าใหผศกษาเกดประสบการณและทกษะในการวเคราะห ไตสวน และแกปญหา โดยเฉพาะการใชเหตผลในการคนหาสาเหตของปญหา ตลอดจนการสรางคณลกษณะการยดมนในความเปนกลาง คณสมบตนสามารถน าไปประยกตใชกบการศกษาศาสตรอนๆ รวมทงการท างานและการด าเนนชวตในปจจบนเพอใหเกดประโยชนอยางแทจรง

หนา ๙

ประโยชนของการสราง

องคความร ทางประวตศาสตร

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

กจกรรมท ๑ องคความรทางประวตศาสตร

ค าชแจง นกเรยนอธบายประโยชนของการสรางองคความรทางประวตศาสตร สรปเปนแผนผงความคด

หนา๑๐

การขยายพรมแดนแหงความร

การตระหนกถงคณคาของอดต

การสรางคณลกษณะของปญญาชน การสรางความภมใจในอดต

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

4. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาฯ เสดจพระราชด าเนนขนจากเรอ เพอนมสการพระพทธชนราชและท าการหลอองคพระพทธชนราชจ าลอง ทมา : http://www.lukhamhan.ac.th.

วธการทางประวตศาสตรเปนกระบวนการศกษาประวตศาสตร เพอใหไดความรและค าตอบทเชอวา จะสามารถสะทอนขอเทจจรงเกยวกบอดตไดถกตองมากทสด เนองจากหลกฐานเกยวกบอดตประเภทตางๆ มจ านวนมากและหลากหลาย ประกอบกบเหตการณท เกดขนในอดตนนสวนใหญ หางไกลจากปจจบน นอกจากนบางครงยงพบวาหลกฐานทเกยวของกบเหตการณเดยวกนมขอมลขดแยงกน ดงนน ผศกษาจงตอง ใชเหตผลในการตรวจสอบความถกตองของหลกฐานและน าไปใชอยางถกตองโดยปราศจากอคต ดงนน วธการศกษาซงเรยกวา วธการทางประวตศาสตร จงมความส าคญในการสรางองคความรทางประวตศาสตร

วธการทางประวตศาสตร หมายถง วธการหรอขนตอนตางๆ ทใชในการศกษาคนควา วจยเกยวกบเรองราวทางประวตศาสตร โดยเฉพาะอาศยจากหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรเปนส าคญ ประกอบกบหลกฐานอนๆ เชน ภาพถาย แถบบนทกเสยง วดทศน หลกฐานทางโบราณคด เปนตน ทงนเพอใหสามารถฟนอดตหรอจ าลองอดตขนมาใหม ไดอยางถกตองสมบรณและนาเชอถอ

หนา๑๑ /

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

วธการทางประวตศาสตรมความส าคญคอ ท าใหเรองราว กจกรรม และเหตการณท เกดขน ในประวตศาสตรมความนาเชอถอ มความถกตองเปนความจรง หรอใกลเคยงความเปนจรงมากทสด เพราะการศกษาอยางเปนระบบ อยางมขนตอน มความระมดระวง รอบคอบ โดยผไดรบการฝกฝนในระเบยบวธการทางประวตศาสตรมาดแลว ส าหรบการศกษาประวตศาสตรนน มปญหาทส าคญอยประการหนง คอ อดตทมการฟนหรอจ าลองขนมาใหมนน มความถกตอง สมบรณ และเชอถอไดเพยงใด รวมทงหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรและไมเปนลายลกษณอกษรทน ามาใช เปนขอมลนน มความสมบรณมากนอยแคไหน เพราะเหตการณทางประวตศาสตร มอยมากมายเกนกวาทจะศกษาหรอจดจ าไดหมด แตหลกฐานทใชเปนขอมลอาจมเพยงบางสวน ดงนน วธการทางประวตศาสตรจงมความส าคญเพอใชเปนแนวทางส าหรบผศกษา ประวตศาสตร หรอผทจะฝกฝนทกษะ ทางประวตศาสตรจะไดน าไปใชดวยความรอบคอบ ระมดระวง ไมล าเอยง และเพอใหเกดความนาเชอถอ

วธการทางประวตศาสตรมประโยชน ท งตอการศกษาประวตศาสตรทท าให ได เรองราวทาง

ประวตศาสตรทนาเชอถอ ประโยชนอกดานหนง คอ ผทไดรบการฝกฝนการใชวธการทางประวตศาสตรจะท าใหเปนคนละเอยด รอบคอบ มการตรวจสอบเรองราวทศกษา รวมทงน ามาปรบใชในชวตประจ าวนได โดยจะท าใหเปนผรจกท าการประเมนเหตการณตางๆวา มความนาเชอถอเพยงใด หรอกอนจะเชอถอขอมลของใคร กน าวธการทางประวตศาสตรไปตรวจสอบกอน

หนำ๑๒ /

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

การศกษาประวตศาสตร มความเกยวของสมพนธกบหลกฐานทางประวตศาสตร กาลเวลาและนกประวตศาสตร ดงนนจ าเปนตองมวธการในการรวบรวมคนควาหาขอมล เพอน ามา

วเคราะหหาเหตผลและขอสรป ซงจะเปนขอเทจจรงทางประวตศาสตรทใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด โดยวธการทางดงกลาว เรยกวา วธการทางประวตศาสตร หมายถง ขนตอนหรอวธการทนกประวตศาสตรหรอ ผศกษาทางดานประวตศาสตรใชเพอการศกษา คนควา และเรยบเรยงเหตการณทางประวตศาสตรจากหลกฐานตางๆ เพอใหไดขอมลทมความถกตองและชดเจนมากทสด

หนำ๑๓ /

การก าหนดประเดน/การตงสมมตฐาน ๑ การรวบรวมหลกฐาน

การคดเลอกหลกฐาน

ตรวจสอบหลกฐานอยางรอบคอบ มความเปนกลางในการบนทกหลกฐาน

๓

การวเคราะห /ตความ/ประเมนหลกฐาน ๔

การเชอมโยงความสมพนธของหลกฐาน

๒

รวบรวมหลกฐานใหไดมากทสด เพอจะไดขอมลทครบถวน

๕

การน าเสนอขอเทจจรง/การน าเสนอองคความ

- เปนขนตอนสดทายของวธการทางประวตศาสตร - สรปเรยบเรยงน าเสนอ - มหลกฐานอางองชดเจน - บอกทมาของขอมลอยางเปดเผย - สามารถตรวจสอบได

หลกฐานชนตน , หลกฐานชนรอง

การน าหลกฐานทมมาบรณาการใหเหนทมา และสมพนธกบแหลงทางประวตศาสตร

อะไร เมอไร ทไหน ท าไม อยางไร

๖

องคประกอบของวธการทาง ประวตศาสตร

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

วธการทางประวตศาสตร (Historical Method) เปนกระบวนการในการศกษาคนควาเรองราว ทางประวตศาสตร โดยอาศยการรวบรวมและวเคราะหตความขอมลหลกฐานอยางมเหตผล จากหลกฐาน ทางประวตศาสตร นกประวตศาสตรศกษาเรองราวจากหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรเปนหลก และใชหลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษรเปนสวนประกอบ เพอใหไดองคความรใหมบนพนฐานของเหตผลและการวเคราะหอยางเปนระบบ วธการทางประวตศาสตรนนสามารถแบงออกไดเปน 5 ขนตอน ดงน

เปนขนตอนแรกของวธ การทางประวตศาสตร ในการก าหนดประเดนทจะศกษา ผศกษาอาจก าหนดไวกวางๆ กอนในตอนแรก แลวจงมการก าหนดประเดนใหแคบลงในภายหลง เพอใหเกดความชดเจนมากขนประเดนปญหาหรอเรองทผศกษาสนใจทจะศกษานนมอยหลากหลายและแตกตางกน ทงนขนอยกบความสนใจและหลกฐานทคนพบ อยางไรกตาม ผศกษาจะสามารถก าหนดหวขอและขอบเขตเรองทตองการศกษา แตยง ไมสามารถพฒนากระบวนการรวบรวมหลกฐานหรอการหาขอมลได จงจ าเปนตองตงค าถามเพอน าไปส การสบคนขอมลหลกฐานเพอหาค าตอบ เปนการก าหนดเปาหมายทชดเจนเกยวกบประเดนทตองการศกษา โดยมตวอยางลกษณะการตงค าถามเบองตน ดงน

หนำ๑๔ /

ขนตอนท 1 การก าหนดประเดนปญหา / การตงสมมตฐาน

อะไร เกดอะไรขนในเหตการณนน

ใคร เปนเรองราวทเกยวของกบใคร

ท าไม

อยางไร

ทไหน

เมอไร

เกดเหตการณขนทไหน

เหตการณเกดขนเมอไร

ท าไมจงเกดเหตการณนน เปนค าถามทส าคญทสดในการศกษาประวตศาสตร

เหตการณนนสงผลอยางไรในปจจบน

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

การรวบรวมหลกฐาน คอ การรวบรวมหลกฐานทเกยวของกบหวขอทจะศกษา ทงหลกฐานทเปน ลายลกษณอกษรและไมเปนลายลกษณอกษร

การรวบรวมหลกฐาน ผศกษาตองทราบวาแตละประเภทมความส าคญแตกตางกน กลาวคอ หลกฐานชนตนมความส าคญและมความนาเชอถอมากกวาหลกฐานชนรอง แตหลกฐานชนรองกจะเปนตวชวยอธบายเรองราวใหใหเขาใจงายกวาหลกฐานชนตน ดงนน การรวบรวมหลกฐานจงควรเรมจากหลกฐานชนรอง แลว จงศกษาหลกฐานชนตน ถาเปนหลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษรกควรเรมจากการศกษาผลงานของนกวชาการทเชยวชาญกอนทไปศกษาจากสถานทจรงหรอของจรง การประเมนคณคาของหลกฐาน หลกฐานทางประวตสาสตรจะน ามาใชในการศกษาคนควาจะตองผานการประเมนคณคากอนวามความนาเชอถอและมคณคามากนอยเพยงใด ซงอกอยางหนงวา “ วพากษวธการทางประวตศาสตร ” ม 2 วธ ไดแก 1) การประเมนคณคาภายนอกหรอวพากษภายนอก โดยประเมนหรอวพากษจากลกษณะทวไปของหลกฐานนนวาเปนของจรงหรอของปลอม

2) การประเมนคณคาภายในหรอการวพากษภายใน โดยประเมนหรอวพากษขอมลในหลกฐานวา มความเชอถอมากนอยเพยงใด มขอมลทกลาวหาวาไมถตอง ในการประเมนคณคาของหลกฐานนน สามารถท าพรอมกนไดทงสองวธ ซงจะชวยใหประหยดเวลาในการศกษา ในขนตอนนผศกษาตองศกษาขอมลจากหลกฐานทถกประเมนคาแลววาถกตองและมความนาเชอถอ โดยทราบอยางชดเจนแลววาหลกฐานนนใหขอมลทางประวตศาสตรอะไรบาง แลวน าขอมลทไดมาจดหมวดหม เชน ความเปนมาของเหตการณ สาเหตของเหตการณ รายละเอยดของเหตการณ และผลของเหตการณนนทงผลดและผลเสย จากนนผศกษาตองหาความสมพนธของประเดนตางๆ และตความขอเทจจรงของขอมล โดยการน าหลกฐานทมความสมพนธกนมาประกอบการศกษาซงจะชวยใหผศกษาสามารถตความหลกฐานไดดยงขน และควรน าหลกฐานชนรองทมผศกษาไวแลวมาวเคราะหเปรยบเทยบดวย

หนำ๑๕ /

ขนตอนท ๒ การรวบรวมหลกฐาน

ขนตอนท 3 การประเมนคณคาของหลกฐาน

ขนตอนท 4 การวเคราะห สงเคราะห และจดหมวดหมขอมล

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

การเรยบเรยงและการน าเสนอจดเปนขนตอนสดทายของวธการทางประวตศาสตร ซงมความส าคญมาก โดยผศกษาประวตศาสตรจะตองน าขอมลทงหมดมารวบรวมและเรยบเรยงหนทอน าเสนอใหตรง กบประเดนหรอหวเรองทสนเองสงสย ตองการอยากรเพมเตม ทงจากความรเดมและความรใหม รวมไปถงความคดใหมทไดจากการศกษาครงน ซงเทากบเปนการรอฟนหรอจ าลองตการณทางประวตศาสตรขนมาใหมอยางถกตองและเปนกลาง

ในขนตอนการน าเสนอ ผศกษาควรอธบายเหตการณอยางมระบบและมความสอดคลองตอเนอง เปนเหตเปนผล มการโตแยงหรอสนบสนนผลการศกษาวเคราะหแตเดม โดยมขอมลสนบสนนอยางมน าหนก เปนกลาง และสรปผลการศกษาวาสามารถใหค าตอบทผศกษามความสงสย อยากรเพยงใด หรอมขอเสนอแนะใหส าหรบผศกษาตอไปอยางไรบาง จะเหนไดวา วธการทาประวตศาสตรเปนวธการศกษาประวตศาสตรอยางเปนระบบ มความระมดระวง รอบคอบ ม เหตผลและเปนกลาง ซอสตยตอขอมลตามหลกฐานทคนความาอาจกลาวไดวา วธการ ทางประวตศาสตรเหมอนกบ วธการทางวทยาศาสตร จะแตกตางกนกเพยงวธการทางวทยาศาสตรสามารถทดลองไดหลายครง จนเกดความแนใจในผลการทดลอง แตเหตการณทางประวตศาสตรไมสามารถท าใหเกดขนใหมไดอก ผศกษาประวตศาสตรทดจงเปนผฟนอดตหรอจ าลองอดตใหมความถกตองและสมบรณทสด โดยใชวธการทางประวตศาสตร เพอใหเกดความเขาใจในอดต อนจะน ามาสความเขาใจในปจจบน

ขนตอนท 5 การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ

วธการทางวทยาศาสตร

เปนวธการแสวงหาความรหรอ

แกปญหาทางวทยาศาสตรอยางเปน

ระบบและมล าดบขนตอน ดงน

๑. การตงปญหา

๒. การสรางสมมตฐาน

๓. การตรวจสอบสมมตฐาน หรอ

ขนทดลอง

๔. การวเคราะหขอมล

๕. การสรปผล

หนำ๑๖

/

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

กจกรรมท ๒ วธการทางประวตศาสตร

ค าชแจง ใหนกเรยนวเคราะหขอมลทก าหนดใหวาอยในขนตอนใดของวธการทางประวตศาสตร แลวน าหมายเลขไปใสไวหนาขอความใหถกตอง

........1. มะลอธบายเรองทจะศกษาอยางมระบบและมความสอดคลองตอเนองเปนเหตเปนผล ........๒. มาลยคนพบขอมลจากหลกฐานทางประวตศาสตรประเภทหลกฐานชนตนและหลกฐานชนรอง ........3. มาลาน าขอมลทงหลายมาตความวา มขอเทจจรงใดทซอนเรน อ าพรางหรอไมกลาวถง ........4. ดารนก าหนดแนวทางในการคนหาเรองราวทเกดขนในอดต ........5. ดารารวบรวม คดเลอก ตรวจสอบและประเมนคาความนาเชอถอของหลกฐาน ........6. ดวงจนทร ตองการทราบวา รชกาลท 1 ทรงฟนฟบานเมองในดานใด ........7. ดวงดาวทากรสมภาษณปามาลเกยวกบการท าตกตาชาววงทต าบลบางเสดจ อ าเภอปาโมกข จงหวดอางทอง ........8. ดวงเดอนเขยนรายงานเหตผลการยายราชธานของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช ........9. ทพวลยวเคราะหวา พระราชพงศาวดารกรงรตนโกสนทร รชกาลท 1 มจดหมายแฝงคอ การยกยองเชดชพระปรชาสามารถทางการทหารของรชกาลท 1 ........10. ปรางคทพยประเมนจดหมายเหตความทรงจ าของกรมหลวงนรนทรเทววา เปนหลกฐานทนาเชอถอ เพราะเปนเอกสารสวนบคคล

การก าหนดหวเรองทจะศกษา การประเมนคณคาของหลกฐาน การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ

การรวบรวมหลกฐาน การวเคราะห สงเคราะห และจดหมวดหม

๑

๒

๓ ๕

๔

หนำ๑๗ /

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

5. พระสมทรเจดยหรอพระเจดยกลางน า อ าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ถายในสมยรชกาลท 5 ทมา http:// .postjung.com เมอศกษาประวตศาสตรไทย มกจะพบวามเรองราวทางประวตศาสตรไทยอยหลายเรอง

ทผศกษาตองการรในรายละเอยด แตหาค าตอบไดคอนขางยากวาท าไมถงเปนเชนนน ปญหาดงกลาว เกดจากการมหลกฐานหรอขอมลทางประวตศาสตรคอนขางนอยและ

ไมสมบรณครบถวนเหมอนกบบางชาต เชน ประเทศจน ซงมหลกฐานและขอมลทสมบรณสามารถใหรายละเอยดเกยวกบเรองราวทางประวตศาสตรไดมาก

การทหลกฐานทางประวตสาสตรไทยมนอย อาจเปนเพราะคนไทยไมนยมการจดบนทก และหลกฐานทมอยกถกท าลายไปเพราะภยสงคราม หรอเกดความเสยหายเพราะอากาศและอณหภม เนองจากขาดการเกบรกษาหลกฐานทดท าใหหลกฐานเกดการช ารดและเสยหายได

หนำ๑๘ /

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

อยางไรกตาม แมหลกฐานทางประวตศาสตรไทยทเปนลายลกษณอกษรจะมอยไมมาก แตเรากสามารถใชหลกฐานทางประวตศาสตรอนๆ มาชวยในการท าการศกษาคนควาได เชน หลกฐานของชาวตางชาตทบนทกเรองราวทางประวตศาสตรไว รวมทงหลกฐานประเภทโบรณสถาน โบราณวตถ ภาพถาย หรอหลกฐานทางโบราณคด เปนตน ซงจะท าใหประวตศาสตรไทยมความส าคญและทรงคณคาแกการศกษาตอไป

หลกฐานทางประวตศาสตร (Historical Sources) หลกฐานทางประวตศาสตร หมายถง รองรอยการกระท า การพด การเขยน การประดษฐ การอยอาศยของมนษย หรอลกไปกวาทปรากฏอยภายนอก คอ ความคดอาน โลกทศน ความรสก ประเพณปฏบตของมนษยในอดต ความรสกของคนในปจจบน สงทมนษยจบตองและทงรองรอยไว กลาวไดวาอะไรกตามทมาเกยวพนกบมนษย หรอมนษยเขาไปเกยวพนสามารถใชเปนหลกฐานทางประวตศาสตรไดทงสน

หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร คอ หลกฐานทมการบนทกเปนลายลกษณอกษรลงบนวสดทคงทน เชน แผนหน ใบลาน กระดาษ เปนตน โดยสามารถแบงออกเปนศลา จารก พระราชพงศาวดาร ต านาน หนงสอราชการ เอกสารสวนบคคล บนทกของชาวตางชาต จดหมายเหต เปนตน ซงจะกลาวพอสงเขป ดงน

1. จารกหรอ จาร มอยหลายลกษณะ ทสลกเปนตวอกษรลงบนแผนหรอแทงหน เรยกวา “ศลาจารก” จารกลงบนแผนทองค าเรยกวา “จารกลานทอง” ทจารกลงบนแผนเงนเรยกวา “จารกลานเงน” ทจารลงบนใบลานเรยกวา “หนงสอใบลาน” และยงมการพบจารกทฐานพระพทธรปอกดวย

6. จารกลานทอง พบทวดสองคบ อ าเภอเมอง จงหวดชยนาท จารกดวยอกษรขอม – อกษรไทยสมยอยธยา พ.ศ.๑๙๕๑

ทมา http://fahsutida.blogspot.com.

จาร การใชเหลกแหลมเขยนลงบนใบลานใหเกดเปนตวหนงสอ หนำ๑๙ /

หนา ๕ /

หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

จากจารกทมอยหลายลกษณะนน จารกบนแทงหนหรอศลาจารกมความคงทนมากทสด อยางไรกด เมอเวลาผานไป ศลาจารกยอมมการแตกหรอบน ตวอกษรช ารดและลบเลอนไปตามกาลเวลา จงท าใหขอมลบางสวนขาดหายไป แตถอวาศลาจารกมคณคาทางดานประวตศาสตร เน องจากท าขนในชวงเวลานนโดยผเกยวของหรอรเหนกบเรองนนโดยตรง

2. พระราชพงศาวดาร เปนการจดบนทกเกยวกบเรองราวของพระมหากษตรย โดยเขยนลงบนสมดไทย หรอกระดาษของไทยทใชกนในสมยกอน การเขยนพระราชพงศาวดารเรมขนในสมยอยธยาเรอยมาจนกระทงถงรชกาลท ๕ พระราชพงศาวดารทมอยสวนหนงเปนเรองของพระมหากษตรยสมยอยธยา เช น พระราชพงศาวดารกรงศรอยธยา ฉบบหลวงประดษฐอกษรนต หรอเรยกกนสนๆวา “ฉบบหลวงประเสรฐฯ” ซงถอเปนพระราชพงศาวดารทเกาแกทสด ทมเหลออยจนถงปจจบน พระราชพงศาวดารกรงศรอยธยาฉบบ บรตชมวเซยม ซงตงชอตามสถานทพบ คอ บรตชมวเซยม กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ พระราชพงศาวดารฉบบพระราชหตถเลขา เพราะมพระราชหตถเลขาของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวปรากฏอย เนองจากทรงรวมช าระดวย เปนตน และอกสวนหนงกลาวถงเรองราวของพระมหากษตรยแหงกรงรตนโกสนทร ตงแตรชกาลท ๑ รชกาลท ๕ เชน พระราชพงศาวดารกรงรตนโกสนทร รชกาลท ๑ พระราชพงศาวดารกรงรตนโกสนทร รชกาลท ๕ เปนตน

3. ต านาน หมายถง การเลาเรองราวประวตความเปนมาของบคคล โบราณสถาน โบราณวตถในอดตทสบทอดตอกนมา โดยการบอกเลา จดจ า และมการบนทกเปนลายลกษณ อกษรไว ในภายหลง

ต านานจดวามคณคาทางประวตศาสตรนอย เพราะไมทราบวาใครแตง หรอแตงขนเมอใด และมหลกฐานอางองอยางไร รวมทงความไมแนนอนชดเจนของตวบคคล เวลา และสถานททกลาวถง นอกจากน การเลาตอๆกนมาอาจมการแตงเตมในภายหลง ซง อาจท าใหเรองทเลาในแตละครงเปลยนแปลงไปได

7. ปกพระราชพงศาวดารกรงรตนโกสนทร รชกาลท 1-4 ฉบบเจาพระยาทพากรวงศ (ข า บนนาค) ทมา http://booknaarn.com.

หนำ๒๐

ฉบบหลวงประเสรฐ หรอพระราชพงศาวดารกรงศรอยธยา ฉบบหลวงประเสรฐอกษรนต เปน

พระราชพงศาวดารทเกาแก เขยนขนเมอ พ.ศ.2223 สมยสมเดจพระนารายณมหาราช

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

4. จดหมายเหต ในสมยโบราณจดหมายเหต หมายถง การจดบนทกขาวคราวหรอเหตการณ เรองหนงๆ ทเกดขนในวน เดอน ปนนๆ แตในปจจบนนความหมายของค าวา จดหมายเหตไดเปลยนแปลงไป จากเดม หมายถง เอกสารทางราชการทงหมด เมอถงสนปจะตองน าชนทไมใชแลวไปรวบรวมเกบรกษาไว ทกองจดหมายเหตแหงชาต มคณคาดานการคนควาอางอง และเอกสารเหลานเมอมอายตงแต 25-50 ปไปแลวจงเรยกวา จดหมายเหตหรอบรรณสาร การบนทกจดหมายเหตของไทยในสมยโบราณ สวนมากบนทกโดยผทรหนงสอและรฤกษยามด โดยมการบนทกวน เดอน ป และฤกษยามลงกอนจงจะจดเหตการณทเหนวาส าคญลงไว โดยมากจะจดในวน เวลา ทมเหตการณเกดขน หรอในวน เวลา ทใกลเคยงกนกบทผจดบนทกไดพบเหนเหตการณนนๆ ดวยเหตน เอกสารประเภทนจงมกมความถกตองในเรองวน เดอน ป มากกวาหนงสออนๆ

5. เอกสารสวนบคคล เปนบนทกสวนตวของผทเกยวของกบเหตการณนนๆ ถอวาเปนเอกสารทางประวตศาสตรทมประโยชนมาก เอกสารสวนบคคลทส าคญ เชน จดหมายเหตพระราชกจรายวน ในรชกาลท ๕ จดหมายเหตความทรงจ าของกรมหลวงนรนทรเทว และบนทกของคณะราษฎรหลายทานทเกยวของกบการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ.๒๔๗๕ เปนตน

8. จดหมายเหต ลา ลแบร ทมา http:// thaigoodview.com.

6. หนงสอราชการ เปนเอกสารทเกยวของกบการบรหารราชการดานการจดการปกครองททางรฐ

มตอสวนกลางและสวนภมภาค หนงสอราชการมอยหลายลกษณะ เชน หมายรบสง หนงสอสงราชการ รายงานการประชมตางๆ พระบรมราโชวาท เปนตน ซงลวนแลวแตมความส าคญ เพราะเปนบนทกของผทเกยวของ กบเหตการณโดยตรง

หนงสอราชการดงกลาวสวนใหญเปนของสมยรตนโกสนทรเกอบทงสน สวนหนงสอราชการทมมาแตครงโบราณไดสญหายไปเกอบหมดแลว โดยหนงสอราชการทเปนสมดไทยทยงหลงเหลออยจนถงปจจบนจะเกบรกษาไวทหอสมดแหงชาต กรงเทพมหานคร สวนหนงสอราชการทเปนสมดฝรง โดยเฉพาะตงแตรชกาลท ๕ เปนตนมา เกบไวทหอจดหมายเหตแหงชาต

6. บนทกของชาวตางชาต เปนเอกสารของชาวตางชาตทเขยนหรอบนทกเกยวกบเมองไทย อาจอย ในรปของบนทกประจ าวน การเลาเรอง หรอจดหมายเหต ซงนบวามคณคามากในทางประวตศาสตร โดย บางเรองอาจใหขอมลนอกเหนอจากทมอยแลว หรอบางเรองอาจเปนการเสรมขอมลทไทยมอย

จากทกลาวมา ขางตนจดวาเปนตวอยางหลกฐานประเภทลายลกษณ อกษร ทถอวามคณคา ทางประวตศาสตร และใชศกษาคนควานอกเหนอจากหลกฐานของไทยทมอยแตเดม

หนำ๒๑

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

หลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษร สวนใหญเปนหลกฐานประเภทโบราณสถาน โบราณวตถ เชน โบสถ

วหาร โครงกระดกมนษย เครองมอเครองใชตางๆ เปนตน ซงจดวาเปนหลกฐานทมคณคา และสามารถใชขอมลทางประวตศาสตรไดเปนอยางมาก

1. โบราณสถาน หมายถง สงกอสรางโดยฝมอมนษยขนาดตางๆกน อยตดกบพนดนไมอาจน าเคลอนทไปได เชน ก าแพงเมอง คเมอง วง วด ตลอดจนสงกอสรางทอยในวดและวง เชน โบสถ วหาร เจดย และทอยอาศย การศกษาคนควาเกยวกบโบราณสถาน จ าเปนตองเดนทางไปยงสถานทตงของโบราณสถานนนๆ

9. ปราสาทหนพมาย 10. ปราสาทหนพนมรง ทมา http://www.thaigoodview.com ทมา http://www.kodhit.com.

2. โบราณวตถ หมายถง สงของโบราณทมลกษณะตางๆกน สามารถน าตดตวเคลอนยายได ไมวาสงของนนๆ จะเกดขนตามธรรมชาต เปนสงทมนษยประดษฐขน หรอเปน สวนหนงสวนใดของโบราณสถาน และสงของทมนษยประดษฐขนเหลานเกดขนในสมยประวตศาสตร เชน พระพทธรป เทวรป รปเคารพตางๆ เครองประดบ และเครองมอเครองใชตางๆ การศกษาคนควาเกยวกบโบราณวตถ ไมจ าเปนตองเดนทางไปยงสถานททางประวตศาสตรเสมอไป และสามารถไปศกษาไดจากแหลงรวบรวมท งของราชการ เชน พพธภณฑสถานแหงชาต

11. ภาชนะดนเผา จากแหลงโบราณคดบานเชยง 12. ประตมากรรม พระพทธชนราช วดพระศรรตนมหาธาต อ าเภอหนองหาน จ. อดรธาน จ.พษณโลก ทมา http://socialthebest.exteen.com. ทมา http://socialthebest.exteen.com.

หลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษร

หนำ๒๒

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

1. หลกฐานชนตนหรอหลกฐานปฐมภม เปนหลกฐานรวมสมยกบบคคลหรอเหตการณทเกดขน บนทกโดยผรเหนหรอผเกยวของกบเหตการณนนๆ หรอเปนหลกฐานทมาจากเหตการณทเกดขนในสมยนนจรงๆ โดยมการบนทกของผทเกยวกบเหตการณโดยตรง หรอผทรเหตการณนนดวยตนเอง ดงนนหลกฐานชวงตน จงเปนหลกฐานทมความส าคญและนาเชอถอมากทสด เพราะบนทกของบคคลทเกยวของกบเหตการณหรอผอยในเหตการณบนทกไว เชน จดมายเหต ค าสมภาษณ เอกสารทางราชการ บนทกความทรงจ า กฎหม าย หนงสอพมพ ภาพยนตร สไลด วดทศน แถบบนทกเสยง โบราณสถาน แหลงโบราณคด โบราณวตถ

การใชหลกฐานชนตนในการศกษาคนควาทางประวตศาสตรจะท าใหการศกษามความนาเชอถอมากขน แตผศกษาควรใชหลกฐานอยางระมดระวง เพราะหลกฐานบางอยางจะกลาวถงเพยงดานเดยว การน าหลกฐานการน าหลกฐานชนตนมาใชจงตองมการประเมนคณคาของหลกฐานอยางรอบคอบเสยกอน

2. หลกฐานชนรองหรอหลกฐานทตยภม เปนหลกฐานทเขยนขนภายหลงเหตการณทเกดขน โดยใชขอมลจากหลกฐานชนตน เชน หนงสอ งานวจย วทยานพนธ บทความ เอกสาร สมมนา หนงสอทระลกงานศพ ชวประวต เปนหลกฐานทเขยนขนโดยบคคลทไมไดมสวนเกยวของกบเหตการณนนโดยตรง โดยมการเรยบเรยงขนภายหลงจากเกดเหตการณนนๆ สวนใหญอยในรปของบทความทางวชาการและหนงสอตางๆ

ส าหรบหลกฐานชนรองนนมขอด คอ มความสะดวกและงายในการศกษาท าความเขาใจ เนองจาก เปนขอมลไดผานการศกษาคนควา ตรวจสอบขอมล วเคราะหเหตการณและอธบายไวอยางเปนระบบ โดย นกประวตศาสตรมาแลว หลกฐานทางประวตศาสตร สมบรณและหลากหลายท าใหการสบคนทางประวตศาสตร มความสมบรณผศกษาควรใชทงหลกฐานชนตนและหลกฐานชนรองประกอบกนในการศกษา

พพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร นบเปนพพธภณฑสถานส าหรบประชาชนแหงแรกของประเทศไทย ซงตงขนเมอ พ.ศ. 2402 แตเดมเปน "พระราชวงบวรสถานมงคล"

หรอ "วงหนา" ซงประกอบดวย พระทนงและพระต าหนก อนนบเปนสถาปตยกรรมไทยทงดงามอกแหงหนง

ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 4 ไดทรงจดตงพพธภณฑสวนพระองคขนท พระทนงประพาส

พพธภณฑ ซงทรงโปรดเกลาฯ ใหสรางขน ในพระบรมมหาราชวง เพอเกบรกษาโบราณวตถ ศลปวตถ ซงเปนเครองราชบรรณาการ

ตางๆ นบวาเปนบอเกดของพพธภณฑในสมยตอมา

หนำ๒๓

ประเภทของหลกฐำนทำงประวตศำสตร

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

กจกรรมท ๓ หลกฐานทางประวตศาสตรไทย

ค าชแจง พจารณาภาพหลกฐานทางประวตศาสตร แลวน าหมายเลขจากภาพเตมหลงขอความ ทสมพนธกน

ขอความ หมายเลข 1. หลกฐานทสามารถใชศกษาเกยวกบขนบธรรมเนยมประเพณ ในรชสมย สมเดจพระนารายณมหาราช ( พ.ศ. 2199-2231 )

2. หลกฐานทแสดงถงอารยธรรมสมยกอนประวตศาสตร มววฒนาการทางดานวฒนธรรม สงคม และเทคโนโลยทยาวนานกวา 5,000 ป

3. หลกฐานทใชศกษาเกยวกบความเชอทางพระพทธศาสนาแบบมหายาน พทธประวต และประวตศาสตรของลานนา

4. หลกฐานทใชแสดงการเขาสสมยประวตศาสตรของดนแดนประเทศไทย เนองจากมการระบศกราชอยางชดเจน

5. หลกฐานทใชศกษาเรองราวตงแตแรกสถาปนากรงศรอยธยา จนถงสมย สมเดจพระนเรศวรมหาราช ( พ.ศ. 2133-2148 )

๕

๒ ๑ ๓

๔

หนำ๒๔

• การตความหลกฐาน

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

3. พระพทธรปในอทยานประวตศาสตรสโขทยเมองเกาสโขทย ทมา : http://www. .loupiote.com.

หนำ๒๕

เราสามารถน าขอมลทไดจากการศกษาดวยวธการทางประวตศาสตร

มาสรางค าถามทางประวตศาสตรใหม ๆ ได

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

13. ปอมพระจลจอมเกลา ทมา : http://www. .loupiote.com.

“ แตมความก าเรบทะเยอทยานอยอยางหนง ซงไดกลาวไวแลวเกาปกบเดอนหนง ลวงมา วาปอมนไดสรางขนใหมในแผนดนประจบนน อยากจะใหชอปอมจฬาลงกรณ ฤาพระ

จลจอมเกลา คลายกบปอมทงปวง ซงเขาใชชอเจาแผนดนมอยบาง เชน ฟอตวลเลยม เมองกลกตตา เปนตน

ทงครงนจะไดส าเรจเพราะทนรอนซงฉนจะอดหนนดงน กยงมความปรารถนากลา ถาทานทงปวงเหนสมควรแลว ขอใหเลอกนามใดนามหนง

เปนชอปอมน ใหเปนทชนชมยนดแลเปนชอเสยงของฉนตดอยสบไปภายหนา ”

หนำ๒๖

ตวอยางการน าวธการทางประวตศาสตรไปใชในการศกษาประวตศาสตรสโขทย

การศกษาเรองราวเกยวกบปอมพระจลจอมเกลา

จงหวดสมทรปราการ ดวยวธการทางประประวตศาสตร

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

การตงประเดนทจะศกษา จะตองตงประเดนปญหาเพอใชเปนแนวทางในการศกษากอน เพราะการ

ตงประเดนปญหาจะชวยก าหนดเปาหมายในการศกษาเรองราวในทองถนของเราไดถกตองและตรงประเดน การตงก าหนดปญหาเพอใชเปนแนวทางในการศกษานนมดวยกนหลายอยาง ดงน

1. ปอมพระจลจอมเกลาสรางขนมาเมอใด 2. ใครเปนผทสรางปอมพระจลจอมเกลานขน 3. ปอมพระจลจอมเกลาถกสรางขนไวในบรเวณใด 4. ปอมพระจลจอมเกลาถกสรางขนดวยจดประสงคใด 5. ลกษณะโดยทวไปของปอมพระจลจอมเกลาเปนอยางไร 6. ปอมพระจลจอมเกลามความส าคญอยางไรในทางประวตศาสตร สบคนและรวบรวมขอมล ในการศกษาเรองราวเกยวกบปอมพระจลจอมเกลานน ผทไดศกษาจะตอง

ท าการคนควาและรวบรวมขอมลหลกฐานเกยวกบปอมพระจลจอมเกลาจากแหลงตางๆ ซงแหลงขอมลทสามารถรวบรวมขอมลหลกฐานไดนนมดวยกนหลายอยาง เชน หองสมดโรงเรยน หองสมดประชาชน หอสมดแหงชาต หอจดหมายเหตแหงชาต พพธภณฑสถานแหงชาต พพธภณฑทหารเรอ จงหวดสมทรปราการ ปอม พระจลจอมเกลา จงหวดสมทรปราการ เวบไซตตางๆ นตยสารสารคด รวมถงผทมความรเกยวกบประวตศาสตรหรอเกยวกบปอมพระจลจอมเกลา เปนตน

การวเคราะหและตความขอมลทางประวตศาสตร เมอท าการวเคราะหขอมลหลกฐานจนไดขอมลทมความถกตอง และตรวจสอบความนาเชอถอของขอมลหลกฐานเหลานน ทงนในการศกษาเรองราวเกยวกบปอมพระจลจอมเกลานนควรใชขอมลหลกฐานทมความหลากหลาย และจะตองมการเทยบเคยงขอมลหลกฐานหลายๆอยาง เพอใหไดขอมลทมความถกตองมากทสด และจะตองวเคราะหดวยใจทเปนกลาง ไมมอคต

การคดเลอกและประเมนขอมล เมอท าการวเคราะหขอมลจากหลกฐานทมจนไดขอมลทมความถกตองและใกลเคยงมากทสดแลว ผทท าการศกษาจะตองน าขอมลทมเหลานไปใชในการตอบประเดนปญหาทตงไวเกยวกบปอมพระจลจอมเกลา ดงน

1. ปอมพระจลจอมเกลาสรางขนมาเมอใด ปอมพระจลจอมเกลาเรมสรางเมอ พ.ศ. ๒๔๒๗ รชสมยพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระมหากษตรยรชกาลท ๕ แหงกรงรตนโกสนทร

2. ใครเปนผทสรางปอมพระจลจอมเกลานขน พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท ๕ 3. ปอมพระจลจอมเกลาถกสรางขนไวในบรเวณใด บรเวณปากแมน าเจาพระยาฝงขวา ต าบลแหลม

ฟาผา อ าเภอพระสมทรเจดย จงหวดสมทรปราการ 4. ปอมพระจลจอมเกลาถกสรางขนดวยจดประสงคใด เพอสกดกนการรกรานของกองเรอตางชาต

ทจะรกล าเขามาบรเวณปากแมน าเจาพระยา 5. ลกษณะโดยทวไปของปอมพระจลจอมเกลาเปนอยางไร ปอมพระจลจอมเกลามลกษณะการสราง

เปนปอมปนใหญแบบตะวนตก ประกอบดวยหลมปนใหญจ านวน ๗ หลม ตดตงปนอารมสตรองขนาด ๑๕๕ มม. เรยกวา “ปนเสอหมอบ” ซงสงมาจากประเทศองกฤษ ภายในประกอบดวยคหาและหองส าหรบเกบกระสนปนใหญ มการออกแบบปอมเพอลดการสญเสยหากถกโจมตดวยการยงจากปนใหญจากฝายตรงขาม

หนำ๒๗

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

พระบรมราชานสาวรยแหงองคพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา เดนเปนสงาอยบรเวรณหนาปอมปนซงเปนศนยกลางของอาณาบรเวณทงหมดซงรายลอมดวยตนไมนานาชนด พระบรมราชานสาวรยน ไดจดสรางขนเมอป พ.ศ. 2536 มความสงรวมทงหมด 17.50 เมตร ขนาดของพระบรมรปสง 4.2 เมตร หรอประมาณสองเทาครงของพระองคจรง ทรงฉลองพระองคในชดจอมทพเรอมความสงางามเปนอยางมาก ซงในทกๆ วนท 23 ตลาคมทกป จะมพธวางพระมาลาถวายราชสกการะโดยกองทพเรอดวย

14. พระบรมราชานสาวรยแหงเอกราชและเสรภาพ ณ ปอมพระจลจอมเกลา จ.สมทรปราการ ทมา : http://www. bloggang.com.

บรเวณดานหลงพระบรมราชานสาวรยนนจะเปน หองนทรรศการปอมพระจลจอมเกลา (EXIBAITION ROOM) ทางเขาปอมพระจลฯ มสญลกษณประจ าสถานทคอแผนศลาจารกทางเขาปอมพระจล

หองนทรรศการปอมพระจลจอมเกลา ( EXIBAITION ROOM ) หนำ๒๘

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

หากเดนเขาไปในปอมพระจลจอมเกลา ลกษณะการออกแบบคลายกบปอมปนแบบตะวนตก ซงเปนท

นยมและทนสมยในชวงเวลานน ทางเดนภายในคอนขางจะแคบและเลกมาก เพดานเปนรปกระดองเตา คอลกษณะโคงลงมาทงสองขาง ระหวางทางจะมหองเลกหองนอยจ านวนมากไวส าหรบเกบลกปน และอปกรณการสงครามตาง ๆ หากแตในปจจบนนปลอยวางเปนหองมด อบ ชน และนากลว บรเวณผนงจะมชองเลก ๆ ไวส าหรบระบายอากาศ

6. ปอมพระจลจอมเกลามความส าคญอยางไรในทางประวตศาสตร วกฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ เมอ พ.ศ.

๒๔๓๖ ในชวงทมหาอ านาจตะวนตกพยายามคกคามประเทศไทย ปอมพระจลจอมเกลามบทบาทส าคญในการสกดกนการรกรานของกองเรอฝรงเศส จ านวน ๓ ล า ทเขามาบรเวณปากแมน าเจาพระยา เกดการตอสกนและทหารทปอมพระจลจอมเกลาสามารถยงเรอรบฝรงเศสจนเกยตนได ๑ ล า เรอรบทเหลอของฝรงเศสไดรบความเสยหายแตสามารถฝาเขาไปจนถงกรงเทพฯ ได ปจจบนปอมพระจลจอมเกลาอยในความดแลของกองทพเรอ โดยฐานทพเรอกรงเทพซงไดปดใหประชาชนทวไปเขาไปเทยวชมและศกษาเรองราวทส าคญทางประวตศาสตรของชาต ตลอดจนชมทศนยภาพของระบบนเวศทอยโดยรอบปอมพระจลจอมเกลาอกดวย

การเรยบเรยงรายงานขอเทจจรงทางประวตศาสตร ในการเรยบเรยงเรองราวทางประวตศาสตรนน ผทท าการศกษาจะตองล าดบเรองราวใหมความถกตองตามขอมลทไดมา และในการน าเสนอขอมลทไดจากหลกฐานทางประวตศาสตรนนสามารถท าไดหลายวธการ เชน การน าขอมลเกยวกบปอมพระจลจอมเกลามาเลาใหเพอนๆฟง การจดท ารายงานเกยวกบปอมพระจลจอมเกลาและความส าคญทางประวตศาสตร การจดนทรรศการเพอเผยแพรความร เปนตน

หนำ๒๙

ปอมปนใหญแบบตะวนตก

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ชมชนวดปราสาทเปนชมชนดบราณมศลปวฒนธรรมทเกาแก มโบราณสถาน โบราณวตถเกาแกทสมควรแกการอนรกษและการศกษา เพอใหอนชนรนหลงไดเหนคาของโบราณสถาน โบราณวตถล าคาจ านวนมากซงแสดงใหเหนถงความเจรญรงเรองในอดต ดงนน กลมผจดท าโครงงานจงคดทจะสบทอดและเกบรวบรวมความรตางๆ ไวเพอการศกษาใหอนชนรนหลงไดแหนคณคาและรวมกนอนรกษสบตอไป

1. เพอศกษาประวตความเปนมาของวดปราสาทและชมชนวดปราสาท 2. เพอสบคนขอมลเกยวกบศลปกรรมวดปราสาท 3. เพอเปนแหลงเรยนรเกยวกบศลปกรรมในชมชน 4. เพอใหเหนคณคา อนรกษ สบสาน ศลปกรรมของวดปราสาทใหด ารงอยคกบชมชนสบตอไป

ในการเกบรวบรวมขอมล คณะผจดท าไดเกบขอมลตางๆ เกยวกบประวตของวดปราสาท ศลปกรรมในวด การเขามาใชพพธภณฑเปนแหลงเรยนร และเมอนกเรยนไดเรยนรเกยวกบวดปราสาทแลว กใหนกเรยนท าแบบประเมน เพอแสดงใหเหนวานกเรยนใหความส าคญในการเหนคณคาและสามารถอนรกษศลปกรรมของวดปราสาทได

ศกษาทวดปราสาทและชมชนวดปราสาท ต าบลคณฑ อ าเภอเมองก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร

ขอบเขตของการศกษา

หนำ๓๐

ตวอยาง โครงงานกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

เรอง การศกษาขอมลศลปกรรมวดปราสาทเพอการอนรกษ

ทมาและความส าคญของโครงการ

จดประสงค

สมมตฐาน

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

1. กลองถายรป 2. แถบบนทกเสยง 3. สมดจดบนทก 4. ปากกา 5. แบสอบถาม

แบงออกเปน 4 ตอน คอ ตอนท 1 เพอศกษาประวตความเปนมาของวดปราสาทและชมชนของวดปราสาท 1. ตดตอขอเขาไปศกษาในวดปราสาท

2. น านกเรยน จ านวน 55 คน เขาไปศกษา ณ วดปราสาท 3. สมภาษณหรอสอบถามผน าทองถน ผรในชมชน เจาอาวาส และผสงอายในทองถนเกยวกบประวตความเปนมาของวดปราสาทและชมชนวดปราสาท 4. เรยบเรยงแลละรวบรวมขอมลจากการสบคน

ตอนท 2 เพอสบคนขอมลเกยวกบศลปกรรมในวดปราสาท 1. ตดตอขอเขาชมศลปกรรมในวดปราสาท

2. น านกเรยน จ านวน 55 คน เขาไปศกษา และเชญวทยากรใหความรกบนกเรยนเกยวกบศลปกรรมในวดปราสาทวาอยในสมยใด 3. นกเรยนสบคนศลปกรรมในสมยนนๆ แลวตรวจสอบความถกตอง 4. เรยบเรยงแลละรวบรวมขอมลจากการสบคน

ตอนท 3 เพอเปนแหลงเรยนรเกยวกบศลปกรรมในชมชน 1. สอบถามขอมลจากกรรมการพพธภณฑวดปราสาท และเจาอาวาสวดปราสาทในการเขามาด ศกษา

หรอใชศลปกรรมในวดปราสาท 2. นกเรยนวเคราะหขอมลจากการเขามาวามความตองการศกษาในเรองใด 3. เรยบเรยงแลละรวบรวมขอมลจากการสบคน

ตอนท 4 เพอใหเหนคณคา อนรกษ สบสาน ศลปกรรมของวดปราสาทใหด ารงอยกบชมชนสบตอไป 1. นกเรยนท าแบบสอบถาม

2. สรปประเมนผล

วธด าเนนการ

หนำ๓๑

วสด อปกรณทใชในการศกษา

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ตอนท 1 เพอศกษาประวตความเปนมาของวดปราสาทและชมชนของวดปราสาท (ตวอยาง)

ขอมลประวตวดปราสาท จากการสบคนขอมลของนกเรยนไดขอมล ดงน

ตาจนทร นายสารท อาศยอยในแพของชมชน มคนน าเรอชะลามาจอดฝากยายสารทไวเปนเวลานานกไมมารบเรอคน ยายสารทจงไปเปดดในเรอ ปรากฏวาพบทองค าและเงนเตมเรอ ยายจงน าทองค าและเงนมาสรางวด จงเรยกวดนวาวดปราสาท ( วทยากร นายสงม อ านวย อาย 84 ป ทอย บานโคน หมท 2 ต าบลคณฑ อ าเภอเมองก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร )

ขอมลชมชนวดปราสาท จากการสบคนขอมลของนกเรยนไดขอมล ดงน

ชมชนวดปราสาทเปนชมชนเกาแกสมยสโขทย ในอดตบรเวณชมชนวดปราสาทเรยกวา บานโคนใต ต าบลคณฑ เคยเปนชมชนใหญมาแตโบราณ แลวเสอมสลายไปกบกาลเวลา อาจจะดวยภยธรรมชาต โรคระบาดหรอสงคราม จากนนจงเกดชมชนสบเนองตอๆ กนมา ซงอาจมเชอสายของคนในชมชนเกาและผอพยพมาใหม จากหลกศลาจารกกรงสโขทย ของสมเดจพระมหาธรรมราชา (ลไทย) กลาวถงเมอ งคณฑวาอยในต าแหนงใกลๆ กบเมองพระบาง ดงจากศลาจารกหลกท 3 (จารกนครชม) กลาววา “ เมองคณฑพระบางหาเปนขนหนง ” และขอความอกตอนหนงกลาววา “ คณฑพระบาง กโรมในตนพงน ” ซงแสดงใหเหนวาทงเมองคณฑและเมองบางนนตางอยรมฝงแมน าปง เมองพระบาง เปนททราบกนดวาคอเมองนครสวรรค สวนเมองคณฑนนเชอวานาจะอยเหนอนครสวรรคขนมาในเขตจงหวดก าแพงเพชร และอยทต าบลบานโคน บนฝงตะวนออกของแมน าปง ใตกลมเมองไตรตรงษและเทพนครลงมาราวๆ 8 กโลเมตร

ตอนท 2 เพอสบคนขอมลเกยวกบศลปกรรมของวดปราสาทและชมชนวดปราสาท ขอมลเกยวกบศลปกรรมวดปราสาทและชมชนวดปราสาท

สามารถแยกออกเปน 5 สาขา ดงน 1. สถาปตยกรรม จากการสบคนขอมลพบวา สถาปตยกรรมในบรเวณวดปราสาทม ดงน (ตวอยาง) ปราสาท

ยายสารทเปนคนสราง และใชเปนอนสาวรยแทนตวยายสารท จงเรยกวา ปราสาท ลกษณะการกอสรางเปนฐานแปดเหลยมท าดวยอฐขนาดใหญ การกอสรางใชดนโคลนเปนตวยดอฐแตละกอนใหตดกน ยอดปราสาทไมทราบวารปทรงใดเพราะช ารด พนทตรงกลางของวดปราสาทจะเปนทโลง เมอมฝนตกหนกจะมพระพทธรปองคเลก ไหลออกมา สนนษฐานวานาจะเปนทเกบพระพทธรปในสมยกอน

หนำ๓๒

ผลการด าเนนการ

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

2. ประตมากรรม จากการสบคนขอมลพบวา ประตมากรรมในบรเวณวดปราสาทม ดงน (ตวอยาง) พระพทธรป

ในวดปราสาทมพระพทธรปจ านวนมากมาย และเปนพระพทธรปสมยตางๆ เชน สมยสโขทย สมยอทอง สมยอยธยา สมยรตนโกสนทร จากค าบอกเลาของเกาแก เลาวาพระพทธรปในอดตมเปนจ านวนมากและไมไดเกบรกษาไวในททเหมาะสม พระพทธรปองคใหญ จะวางไวตามบรเวณทตางๆ ในวด เชน ระเบยงวหาร โคนตนไม ฐานเจดย เพราะคนในอดตนยมน าพระพทธรปมาถวายใหแกวด เปนความเชอวาจะไดบญมาก สวนพระพทธรปองคเลกๆ จะเกบไวในเจดย ซงเจดยมจ านวนมากตงรายลอมโบสถ ในสมยตอมาพระพทธเปนสงทมคามราคา จงเกดการโจรกรรมพระพทธรป ประกอบกบมการปรบปรงภมทศนภายในบรเวณวด จงมการรอเจดยเกาทตงรายลอมโบสถ ท าใหพระพทธรปทเกบรกษาไวในเจดยสญหายไปเปนจ านวนมาก เศยรเทวดาดนเผา ม 2 ชน สรางขนในสมยสโขทย

สงห มอย 2 ตว อยประจ าทศาลาระหวางบนไดขางซายและขางขวา ท าหนาทเฝาดแลศาสนา หงส ท าดวยโลหะมความออนชอยสวยงามมาก มจ านวน 5 ตว สนนษฐานวาเปนชนชาตมอญ เมองหงสาวด

ตามหลกฐานจากหงสทพบ และเชอวาหมบานคณฑหรอบานโคนนาจะมชนชาตมอญมาอาศยอยเปนจ านวนมากในตอนปลายสมยกรงศรอยธยา หรอชวงตนสมยรตนโกสนทร

3. จตกรรม (ตวอยาง) เปนภาพเขยนสน ามน ภาพสวนใหญ เกยวกบพทธประวต ไดแก การประสต ตรสร

ปรนพพาน ภาพพระเวสสนดร ภาพตางๆ วาดและเขยนไวทผนงศาลาหลงใหม เมอ พ.ศ.2544

4. ประณตศลป (ตวอยาง) จากการสบคนขอมลพบวา ประณตศลปในบรเวณวดปราสาทประกอบดวย

1. พระมาลา สมยสโขทย 2. เครองถวยเบญจรงค สมยอยธยา 3. เครองใชทองเหลอง สมยรตนโกสนทร 4. กาน าชา สมยรตนโกสนทร

5. ศลปการแสดง (ตวอยาง) จากการบอกเลาของนางเผอน อ านวย อาย 75 ป ทอย บานเลขท 132 หมท 2 ต าบลคณ

ฑ อ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร เปนแมเพลงซงเหลออยเพยงผเดยวในชมชน เลาวาในเทศกาลสงกรานตและเขาพรรษาจะมการเลนเพลงตางๆ ไดแก เพลงฉอย เพลงตบ เพลงระบ า เพลงเกยวขาว สวนเพลงกลอมเดกชาวบานในชมชนทกคนจะรองเพลงในเวลากลอมลกหลานใหนอน

หนำ๓๓

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ตอนท 3 เพอเปนแหลงเรยนรเกยวกบศลปกรรมในชมชน ในการใชพพธภณฑสถานวดปราสาทเปนแหลงเรยนร ไดมหนวยงานตางๆ เขามาศกษาเกยวกบ

โบราณวตถ ดงน 1. สภาวฒนธรรมจงหวดก าแพงเพชร 2. สภาวฒนธรรมอ าเภอเมองก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร 3. สภาวฒนะรรมจงหวดตางๆ ในเขตการศกษา 6-7 4. ไทยทวส ชอง 9 อ.ส.ม.ท. 5. ต ารวจภธรภาค 6 6. โดรงเรยนปราสาทอนสรณ อ าเภอเมองก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร 7. โรงเรยนวชรปราการ อ าเภอเมองก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร 8. ประชาชนในชมชนวดปราสาท 9. โรงเรยนคณฑพทยาคม อ าเภอเมองก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร จากการเขามาศกษาพพธภณฑสถานวดปราสาท พบวาหนวยงานตางๆ มจดประสงคเพอศกษาประวต

ความเปนมาของวดปราสาท ศกษาโบราณวตถ ศลปวตถ พระพทธรป และเครองใชตางๆ ทมอยในพพธภณฑ

ตอนท 4 เพอใหเหนคณคา อนรกษ สบสาน ศลปกรรมของวดปราสาทใหด ารงอยคกบชมชนสบไป จากการแสดงความคดเหนของนกเรยนทไดจากการประเมน พบวา คาสงสด คอการอนรกษไดคาเทากบ

3.60 รองบงมาคอ การเหนคณคา ไดคาเทากบ 3.42 สามารถชกชวนใหผอนเหนคณคาและรวมกนอนรกษ ไดคาเทากบ 3.00 นกเรยนมสวนรวมในการอนรกษ ไดคาเทากบ 2.92 และสามารถสบทอดประวตความเปนมาของวดปราสาท ไดคาเทากบ 2.83

แสดงใหทราบวานกเรยนมจตส านกในการอนรกษศลปกรรมทดได และเหนคณคาทจะสบทอดตอไปไดจนถงอนชนรนตอๆ ไป

ทมาของวดปราสาท จากการบอกเลาผทสรางวด คอ ยายสารท ภายในวดมการสรางปราสาทซงเกบพระพทธรปไวภายในมากมาย

ภายในวดนมโบราณสถาน โบราณวตถจ านวนมาก สวนโบราณวตถล าคาจ านวนมากเกบรกษาไวในพพธภณฑสถานวดปราสาท โดยเฉพาะพระพทธรป จากค าบอกเลาของผอาวโสกวาววา พระพทธรปมมาก แตเนองจากการเวลาและการขดบรณะโบสถเจดย วหาร ท าใหพระพทธรปสญหายเปนจ านวนมาก

ปจจบนประชาชนในชมชนไดเหนคณคาและความส าคญของโบราณสถาน โบราณวตถ ในวดปราสาทจงชวยกนอนรกษเปนอยางด

หนำ๓๔

สรปผลการด าเนนการ

แนวทางการน าผลไปใช

แนวทางการน าผลไปใช

แนวทางการน าผลไปใช

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

จากผลของการศกษาโครงงานทไดรวบรวมไวสามารถใชเปนหลกฐานในการสบคนขอมลของวดปราสาท เพอใหนกเรยนและคนรนหลงๆ ไดศกษา และเหนความส าคญในการอนรกษศลปกรรมนใหคงอยสบไป

จากการเกบรวบรวมขอมลของวดปราสาท ท าใหรความเปนมาของการเกดวดและศลปกรรมตางๆ ทม

อย อกทงความเปนมาตางๆ ในแตละยคสมย และเปนสงทควรคาแกการอนรกษไวใหเปนมรดกแกคนรนตอไปไดศกษา

ดงนน ถามกคนเหนความส าคญของสงตางๆ ทมอยในชมชน หรอทองถนของตนเองกจะท าใหสงตางๆ คงอยตลอดไป และเปนขอมลทดทสดในการเกบรวบรวมขอมลไวเพอการศกษาตอไป

ทมา : โครงการเรองการศกษาขอมลศลปกรรมวดปราสาท เพอการอนรกษจากโรงเรยนคณฑพทยาคม ชนะการประวดโครงงาน ครงท 3 ปการศกษา 2545

หนำ๓๕

แนวทางการน าผลไปใช

อภปรายและขอเสนอแนะ

ขนตอนท 3

การประมนคณคาของหลกฐาน

ขนตอนท 1

การก าหนดหวเรองทจะศกษา แนวทางการน าผลไปใช

แนวทางการน าผลไปใช

แนวทางการน าผลไปใช

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ค าชแจง พจารณาภาพหลกฐานทางประวตศาสตร แลวน าวธการทางประวตศาสตรมาใช ในการศกษาประวตศาสตรไทย

กจกรรมท ๔ การน าวธการทางประวตศาสตรมาใช

ในการศกษาประวตศาสตรไทย

ขนตอนท 1 การก าหนดหวเรองทจะศกษา

ขนตอนท ๒ การรวบรวมหลกฐาน

ขนตอนท 3 การประมนคณคาของหลกฐาน

ขนตอนท 4 วเคราะห สงเคราะห จดหมวดหมขอมล

ขนตอนท 5 การประเมนคณคาของหลกฐาน

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

..............................................................................................................................

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

..............................................................................................................................

........................................................................................................................... ...

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

หนำ๓๖

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

............................................................................................................................. .

..............................................................................................................................

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ค าชแจง : เลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมาย × ลงในกระดาษค าตอบ **************************

1. ล าดบขนตอนในขอใดถกตองตามวธการทาง 4. เพราะเหตใดจงตองใชวธการทางประวตศาสตร ประวตศาสตร ศกษาเหตการณทางประวตศาสตร ก. ก าหนดหวเรอง ประเมนคณคาของหลกฐาน ก. เขาใจขนตอนในการศกษาประวตศาสตร จดหมวดหมขอมล รวบรวมหลกฐาน เรยบเรยงและ ข. หาความจรงจากขอเทจจรงทาง มาถงปจจบน ประวตศาสตร ข. เรยบเรยงและน าเสนอขอมลก าหนดหวเรอง ค. จดหมวดหมขอมลจากหลกฐานทาง รวบรวมหลกฐาน จดหมวดหมขอมล ประเมนคณคา ประวตศาสตร ของหลกฐาน ง. หาจดประสงคของผสรางหลกฐานทาง ค. เรยบเรยงและน าเสนอขอมลก าหนดหวเรอง ประวตศาสตร รวบรวมหลกฐาน จดหมวดหมขอมล ประเมนคณคา ของหลกฐาน 5. การก าหนดหวขอรองทจะศกษาจากความ ง. ก าหนดหวเรอง รวบรวมหลกฐาน ประเมนคณคา สนใจมประโยชนอยางไร ของหลกฐาน จดหมวดหมขอมล เรยบเรยงและน าเสนอ ก. ท าใหมแรงกระตนในการศกษาอยาง ตอเนอง 2. การรวบรวมหลกฐานมความสมพนธกบการก าหนด ข. ท าใหเกดการสรางองคความรใหมได หวขอเรองทศกษาอยางไร ค. ท าใหศกษาในเรองทตางจากคนอน ก. ไมมความสมพนธกน ง. ท าใหสะดวกในการศกษา ข. ชวยท าใหหวเรองสนและกระชบขน ค. จะก าหนดหวเรองจากหลกฐานทรวบรวมได ง. รวบรวมหลกฐานทเกยวของกบหวเรองและ มการก าหนดประเดนในการศกษา 3. ขอใดเปนขนตอนแรกของวธการทางประวตศาสตร ก. การตนหาขอมล และรวบรวมหลกฐาน ข. การอธบายทมเหตผล และมค าตอบทชดเจน ค. การตงค าถาม และก าหนดประเดนการศกษา ง. การแสวงหาความหมาย และความสมพนธ ของขอมล

หนำ๓๖

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

แบบทดสอบกอนเรยน (ตอ) เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

6. ขอความวา What? When? Where? Why? และ 9. เมอ พ.ศ. 2475 เกดเหตการณอะไรขน How? อยในขนตอนใดของวธการทางประวตศาสตร สมชายคนหาหนงสอทหองสมดและ อนเทอรเนต ก. การน าเสนอขอเทจจรง/การน าเสนอองคความร การกระท าของสมชายดงกลาวอยในขนตอนใด ข. การเชอมโยงความสมพนธของหลกฐาน ของวธการทางประวตศาสตร ค. การวเคราะห/ตความ/ประเมนหลกฐาน ก. การก าหนดปญหา ง. การก าหนดประเดน/การตงสมมตฐาน ข. การตความหลกฐาน ค. การรวบรวมหลกฐาน 7. การประเมนคณคาของหลกฐาน ควรจะพจารณา ง. การเรยบเรยงและการน าเสนอ จากสงใดมากทสด ก. ผสรางหลกฐาน 10. บคคลในขอใดใชวธการทางประวตศาสตร ข. ทมาขอหลกฐาน ในขนตอนการวเคราะหหลกฐาน ค. เวลาทสรางหลกฐาน ก. หนง สบคนขอมลทางประวตศาสตร ง. สถานททพบหลกฐาน ข. สอง ตอบค าถามทก าหนดไวลวงหนา ค. สาม ประเมนความนาเชอถอของหลกฐาน 8. วธการใดจะชวยในการประเมนคาของขอมล ง. ส มการน าเสนอเรองทศกษาอยางมเหต ก. น าขอมลทไดจากหลกฐานไปใหผเชยวชาญ มผล ตรวจสอบ ข. น าขอมลทกลาวถงเรองเดยวกนจากหลกฐานตางๆ มาเปรยบเทยบกน ค. ตรวจสอบเวลาสรางหลกฐาน เพราะหลกฐาน ทสรางขนกอนจะนาเชอมากกวา ง. ตรวจสอบการอางองจากหลกฐานชนรอง หาก หลกฐานใดถกอางองมากแสดงวานาเชอถอ

หนำ๓๗

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน

เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ชอ – สกล ……………………………………………………ชน……………….. เลขท…………………. ค าชแจง จงเลอกค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว แลวท าเครองหมาย × ลงในกระดาษค าตอบ

สรปผลการประเมน ใหนกเรยนกรอกคะแนนกอนเรยน และหลงเรยนลงในชองผลการประเมน และใหนกเรยนกาเครองหมาย ลงในชองการพฒนา

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 คะแนนทได

ผลการประเมน คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน

การพฒนา พฒนา ไมพฒนา

เกณฑการตดสน ระดบคณภาพ ระดบ 0 – 9 คะแนน ตองปรบปรง ระดบ 10 – 13 คะแนน พอใช ระดบ 14 – 17 คะแนน ด ระดบ 18 – 2o คะแนน ดมาก

สรปผลการประเมน ผาน ไมผาน

……………………………………………… คะแนนทได ระดบคณภาพ …………..……………………….

หนำ๓๘

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ใบบนทกคะแนน

หนวยกำรเรยนรท ๒ กำรสรำงองคควำมรใหมทำงประวตศำสตรไทย

ชอ – สกล ……………………………………………………ชน ……………… เลขท ………..

กจกรรม คะแนน คะแนนทได แบบฝกหดกอนเรยน 10 กจกรรมท 1 องคความรทางประวตศาสตร 20 กจกรรมท 2 ขนตอนของวธการทางประวตศาสตร 20 กจกรรมท 3 หลกฐานทางประวตศาสตรไทย 20 กจกรรมท 4 ตวอยางการน าวธการทางประวตศาสตรมาใชในการศกษาประวตศาสตรไทย

20

แบบฝกหดหลงเรยน 10 รวม 100

หนำ๓๙

กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด, 2552. ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา. ตวชวดและสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และ วฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 . กรงเทพฯ : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด, 2552. ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา. แนวปฏบตการวดและประเมนผลการเรยนร . กรงเทพฯ : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด, 2551.

ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา. แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคด ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ระดบมธยมศกษา . กรงเทพฯ : ชมนมสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด, 2553.

วรรตน วรรณเลศลกษณ และคณะ . แบบวดและบนทกผลการเรยนร . กรงเทพฯ: อกษร เจรญทศน, 2551.

ศรพร ดาบเพชร และคณะ . สมฤทธมาตรฐาน หลกสตรแกนกลาง ประวตศาสตรไทย ม.4 – ม.6 . กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน, 2551.

ไพฑรย มกศล และคณะ. หนงสอเรยน ประวตศาสตร ม.4-6 เลม 1 . กรงเทพฯ: วฒนาพานช, 2551.

ชมพนท นาครกษ และคณะ. ประวตศาสตร เลม 1 ประวตศาสตรไทย : เวลาและยคสมยทางประวตศาสตร ประเดนวภาคบคคลส าคญ และภมปญญาไทย . กรงเทพฯ: พฒนาคณภาพวชาการ , 2551.

ธระ นชเปยม . ประวตศาสตรไทย. กรงเทพฯ: ส านกพมพแมค , 2551. ประสทธ เออตระกลวทย . ประวตศาสตรไทย 4-6 . กรงเทพฯ: ส านกพมพเอมพนธ , 2551. สพรรณ ชะโลธร และคณะ . ประวตศาสตร. กรงเทพฯ: ส านกพมพประสานมตร (ปสม.) , 2551.

หนำ๔๐

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง กำรสรำงควำมรใหมทำงประวตศำสตรไทย

แบบทดสอบกอนเรยน

เรอง กำรสรำงควำมรใหมทำงประวตศำสตรไทย

ขอ ค าตอบ 1 ข 2 ค 3 ง 4 ก 5 ง 6 ง 7 ค 8 ข 9 ค 10 ก

ขอ ค าตอบ 1 ง 2 ง 3 ค 4 ข 5 ก 6 ง 7 ก 8 ข 9 ค 10 ค

เฉลย

ประโยชนของการสราง

องคความร ทางประวตศาสตร

เฉลย กจกรรมท ๑ เรอง องคความรทางประวตศาสตร

ค าชแจง นกเรยนอธบายประโยชนของการสรางองคความรทางประวตศาสตร สรปเปนแผนผงความคด

( อยในดลยพนจของคร )

การขยายพรมแดนแหงความร

การตระหนกถงคณคาของอดต

การสรางคณลกษณะของปญญาชน การสรางความภมใจในอดต

การคนพบภมปญญาของคนในอดต

วถชวตดงเดม ฯลฯ เหนคณคาความส าคญทางประวตศาสตร

อนรกษเอาไวใหเปนสมบตของมนษยชาต

ท าใหเกดการสรางสรรคทางปญญา

ตอยอดความรแขนงวชาอน เกดความภาคภมใจในชาตและทองถน

เหนคณคามรดกทางวฒนธรรม

เฉลย กจกรรมท ๒ เรอง วธการทางประวตศาสตร

ค าชแจง ใหนกเรยนวเคราะหขอมลทก าหนดใหวาอยในขนตอนใดของวธการทางประวตศาสตร แลวน าหมายเลขไปใสไวหนาขอความใหถกตอง

.....5...1. มะลอธบายเรองทศกษาอยางมระบบและมความสอดคลองตอเนองเปนเหตเปนผล .....2...๒. มาลยคนพบขอมลจากหลกฐานทางประวตศาสตรประเภทหลกฐานชนตนและหลกฐานชนรอง .....3...3. มาลาน าขอมลทงหลายมาตความวา มขอเทจจรงใดทซอนเรน อ าพรางหรอไมกลาวถง .....1...4. ดารนก าหนดแนวทางในการคนหาเรองราวทเกดขนในอดต .....3...5. ดารารวบรวม คดเลอก ตรวจสอบและประเมนคาความนาเชอถอของหลกฐาน .....1...6. ดวงจนทร ตองการทราบวา รชกาลท 1 ทรงฟนฟบานเมองในดานใด ....2....7. ดวงดาวทากรสมภาษณปามาลเกยวกบการท าตกตาชาววงทต าบลบางเสดจ อ าเภอปาโมกข จงหวดอางทอง .....4...8. ดวงเดอนเขยนรายงานเหตผลการยายราชธานของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช .....4...9. ทพวลยวเคราะหวา พระราชพงศาวดารกรงรตนโกสนทร รชกาลท 1 มจดหมายแฝงคอ การยกยองเชดชพระปรชาสามารถทางการทหารของรชกาลท 1 .....3...10. ปรางคทพยประเมนจดหมายเหตความทรงจ าของกรมหลวงนรนทรเทววา เปนหลกฐานทนาเชอถอ เพราะเปนเอกสารสวนบคคล

การก าหนดหวเรองทจะศกษา การประเมนคณคาของหลกฐาน การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ

การรวบรวมหลกฐาน การวเคราะห สงเคราะห และจดหมวดหม

๑

๒

๓ ๕

๔

เฉลย กจกรรมท ๓ เรอง หลกฐานทางประวตศาสตร

ค าชแจง พจารณาภาพหลกฐานทางประวตศาสตร แลวน าหมายเลขจากภาพเตมหลงขอความ ทสมพนธกน

ขอความ หมายเลข 1. หลกฐานทสามารถใชศกษาเกยวกบขนบธรรมเนยมประเพณ ในรชสมย สมเดจพระนารายณมหาราช ( พ.ศ. 2199-2231 )

2. หลกฐานทแสดงถงอารยธรรมสมยกอนประวตศาสตร มววฒนาการทางดานวฒนธรรม สงคม และเทคโนโลยทยาวนานกวา 5,000 ป

3. หลกฐานทใชศกษาเกยวกบความเชอทางพระพทธศาสนาแบบมหายาน พทธประวต และประวตศาสตรของลานนา

4. หลกฐานทใชแสดงการเขาสสมยประวตศาสตรของดนแดนประเทศไทย เนองจากมการระบศกราชอยางชดเจน

5. หลกฐานทใชศกษาเรองราวตงแตแรกสถาปนากรงศรอยธยา จนถงสมย สมเดจพระนเรศวรมหาราช ( พ.ศ. 2133-2148 )

๔

๓

๒

๑

๕

๕

๒ ๑ ๓

๔

ขนตอนท 3

การประมนคณคาของหลกฐาน

ขนตอนท 1

การก าหนดหวเรองทจะศกษา แนวทางการน าผลไปใช

แนวทางการน าผลไปใช

แนวทางการน าผลไปใช

เฉลย กจกรรมท ๔

เรอง การน าวธการทางประวตศาสตรมาใชในการศกษาประวตศาสตรไทย

ค าชแจง พจารณาภาพหลกฐานทางประวตศาสตร แลวน าวธการทางประวตศาสตรมาใช ในการศกษาประวตศาสตรไทย

ขนตอนท 1 การก าหนดหวเรองทจะศกษา

ขนตอนท ๒ การรวบรวมหลกฐาน

ขนตอนท 3 การประมนคณคาของหลกฐาน

ขนตอนท 4 วเคราะห สงเคราะห จดหมวดหมขอมล

ขนตอนท 5 การประเมนคณคาของหลกฐาน

รวบรวมหลกฐานชนรองจาก หนงสอ บทความทเขยนขนเกยวกบ สมยรชกาลท 5 เพอใหมความรพนฐาน แลวรวบรวมหลกฐานชนตน เชน

เสดจประพาสตน พระนพนธ ของสมเดจฯกรมพระยาราชานภาพ

ตรวจสอบความนาเชอถอของหลกฐาน โดยดความสอดคลองระหวางหลกฐานชนรองและหลกฐานชนตน เชน รายการโทรทศนวฒนธรรม จดหมายเหตวฒนธรรมจงหวดก าแพงเพชร โดย อ.สนต อภยราช ฯลฯมความสอดคลองตรงกนกนาเชอถอไดวา หลกบานนนมความเชอถอ

วเคราะหขอมล จากหลกฐานทงหมดทไดมา สงเคราะหหลกฐานทถกตอง น ามาจดหมวดหมเรยงล าดบขอมล โดยตรวจสอบอางองจากหลกฐานทถกตอง

การน าขอมลมาตความมาน าเสนออยางเปนระบบ

ผลการเดจประพาสตนของรชกาลท 5 ตอการปรบปรงประเทศใหทนสมย