หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน

ป. 4ป. 4ชนประถมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ผเรยบเรยง

ผศ.เชาวลต ภมภาค กศ.บ., กศ.ม.

วชดา คงสทธ ค.บ., ค.ม.

ผตรวจ

รศ. ดร.สมหมาย แตงสกล B.S., M.S., Ph.D.

พชต สนธศร กศ.บ., ศษ.ม.

กญญาวณ บญม ค.บ.

บรรณาธการ

นตยาพร สายเสนา วท.บ., ศศ.ม.

ทวาวล บญญดษฐ วท.บ., วท.ม.

กลยภฏร ศรไพโรจน วท.บ.

สมาพร แซบาง ศษ.บ., ศษ.ม.

คำ�นำ�คำ�นำ�คำ�นำ�

3

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน สขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท 1–6 ชดน จดทำ ขนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 สำ หรบนกเรยนชนประถมศกษา โดยมเปาหมายใหนกเรยนและครใชเปนสอในการจดการเรยนร เพอพฒนานกเรยนใหมคณภาพตามสาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนรแกนกลางทหลกสตรกำ หนด รวมทงพฒนานกเรยนใหมสมรรถนะสำ คญตามทตองการทงดานการสอสาร การคด การแกปญหา การใชทกษะชวต และการใชเทคโนโลย ตลอดจนพฒนานกเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค ทำ ประโยชนใหสงคม เพอใหสามารถดำ รงชวตอยรวมกบผอนในสงคมไทยและสงคมโลกไดอยาง มความสข หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน สขศกษาและพลศกษา ชดนยดแนวคดการจดการเรยนร ทเนนนกเรยนเปนสำ คญ ใชหลกการสงเสรมใหนกเรยนมความรความเขาใจธรรมชาตของทกษะ กระบวนการทางสขศกษาและพลศกษาและสามารถนำ ความรไปประยกตใชในชวตประจำ วนได อยางมประสทธภาพและยงยน โดยพฒนานกเรยนแบบองครวมอยบนพนฐานของการบรณาการความคดรวบยอดทเนนใหนกเรยนเรยนรดวยกระบวนการสบคนความร และเรยนรโดยใชสมอง เปนฐาน (Brain-Based Learning) ซงเนนการเรยนรใหตรงกบรปแบบการเรยนร (Learning Styles) เนนทกษะทสรางเสรมความเขาใจทคงทนของนกเรยนซงเปนผลลพธปลายทางทตองการใหเกดตามหลกสตร การจดทำ หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน สขศกษาและพลศกษา ชดน คณะผจดทำ ซงเปน ผเชยวชาญในสาขาวชาและการพฒนาสอการเรยนรไดกำ หนดหนวยการเรยนรใหครอบคลมกลม สาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาตามตวชวดชนปของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทไดกำ หนดไว อกทงยงไดออกแบบกจกรรมการเรยนร กจกรรมเสนอแนะ โครงงาน การประยกตใชในชวตประจำ วน คำ ถามประจำ หนวย และคำ สำ คญทแทรกอยในเนอหาของแตละหนวยมาอธบายใหความหมาย โดยจดอยในสวนของอภธานศพทในสวนทายเลม หวงเปนอยางยงวาหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน สขศกษาและพลศกษา สมบรณแบบ ชดน จะชวยสนบสนนใหนกเรยนไดรบการพฒนาใหรทกษะกระบวนการทางสขศกษาและพลศกษา และ ตอบสนองการปฏรปการเรยนรตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542

คณะผจดทำ

5

9. กจกรรมพฒนาการเรยนร เปนกจกรรมทกำ หนดไวเมอจบเนอหาแตละตอนหรอหวขอ

เปนกจกรรมทหลากหลาย ใชแนวคดทฤษฎตาง ๆ ทสอดคลองกบเนอหา เหมาะสมกบวย และ

พฒนาการดานตาง ๆ ของนกเรยน สะดวกในการปฏบต กระตนใหนกเรยนไดคด และสงเสรมให

ศกษาคนควาเพมเตม มคำ ถามเปนการตรวจสอบผลการเรยนรของนกเรยน ไดออกแบบกจกรรมไว

อยางหลากหลายและมมากเพยงพอทจะพฒนาใหนกเรยนเกดการเรยนรตามเปาหมายของหลกสตร

แตละกจกรรมไดระบสญลกษณเพอแสดงจดเนนของกจกรรมนน ๆ ไวเพอใหนกเรยนทราบวา

กจกรรมนนมงพฒนาทกษะใด อนจะชวยใหการจดกจกรรมการเรยนรครบถวนตามเปาหมาย

10. บทสรป ไดจดทำ บทสรปเปนผงมโนทศน (Concept Map)

11. กจกรรมเสนอแนะ เปนกจกรรมบรณาการทกษะทรวมหลกการและความคดรวบยอดใน

เรองตาง ๆ ทนกเรยนไดเรยนรไปแลวมาประยกตในการปฏบตกจกรรม

12. โครงงาน เปนขอเสนอแนะในการกำ หนดใหนกเรยนปฏบตโครงงาน โดยเสนอแนะ

หวขอโครงงานและแนวทางการปฏบตโครงงานทสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวดชนป

ของหนวยการเรยนรนน เพอพฒนาทกษะการคด การวางแผน และการแกปญหาของนกเรยน

13. การประยกตใชในชวตประจำ วน เปนกจกรรมทเสนอแนะใหนกเรยนไดนำ ความร

ทกษะในการประยกตความรในหนวยการเรยนรนนไปใชในชวตประจำ วน

14. คำ ถามประจำ หนวย เปนคำ ถามแบบอตนยทม งถามเพอทบทวนผลการเรยนรของ

นกเรยน

15. บรรณานกรม เปนรายชอหนงสอ เอกสาร หรอเวบไซตทใชคนควาอางองประกอบ

การเขยน

16. อภธานศพท เปนการนำ คำ สำ คญทแทรกอยในเนอหามาอธบาย ใหความหมาย และ

จดเรยงตามลำ ดบตวอกษรเพอสะดวกในการคนควา

คำ�ชแจงคำ�ชแจงคำ�ชแจง

4

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน สขศกษาและพลศกษา ชนประถมศกษาปท 1–6 แตละเลม

ไดออกแบบหนวยการเรยนรใหแตละหนวยการเรยนรประกอบดวย

1. ตวชวดชนป เปนเปาหมายในการพฒนานกเรยนแตละชนป ซงสอดคลองกบมาตรฐาน

การเรยนร มรหสทของมาตรฐานการเรยนรและตวชวดชนป กำ กบไวหลงตวชวดชนป เชน พ 1.1

ป. 4/1 (รหสแตละตวมความหมาย ดงน พ คอ กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา 1.1

คอ สาระท 1 มาตรฐานการเรยนรขอท 1 ป. 4/1 คอ ตวชวดชนประถมศกษาปท 4 ขอท 1)

2. ผงมโนทศนสาระการเรยนร เปนการจดระเบยบและรวบรวมเนอหาแตละหนวย พรอม

แสดงความเชอมโยงของเนอหาในสาระนน ๆ ไวดวย เพอสอใหเกดความเขาใจชดเจนขน นกเรยน

เกดการเรยนรอยางมความหมาย เปนผงมโนทศนทแสดงขอบขายเนอหาในแตละหนวยการเรยนร

โดยมชอหนวยการเรยนร หวขอหลก และหวขอรองของเนอหาในหนวยการเรยนรนน ๆ

3. ประโยชนจากการเรยน นำ เสนอไวเพอกระตนใหนกเรยนนำ ความร ทกษะจากการเรยน

ไปประยกตใชในชวตประจำ วน

4. ลองคด ลองตอบ (คำ ถามนำ สการเรยนร) เปนคำ ถามหรอสถานการณเพอกระตนให

นกเรยนเกดความสงสยและสนใจทจะคนหาคำ ตอบ

5. เนอหา เปนเนอหาทตรงตามสาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชนป และสาระการเรยนร

แกนกลาง โดยแบงเนอหาเปนชวง ๆ แลวแทรกกจกรรมพฒนาการเรยนรทพอเหมาะกบการเรยน

รวมทงมการนำ เสนอดวยภาพ ตาราง แผนภม และแผนทความคด เพอเปนสอใหนกเรยนสราง

ความคดรวบยอดและเกดความเขาใจทคงทน

6. คำ สำ คญ ระบคำ สำ คญทแทรกอยในเนอหาโดยการเนนเสยงของคำ ไวตางจากตวพน

คำ สำ คญนจะใชตวเนนเฉพาะคำ ทปรากฏคำ แรกในเนอหา ไมเนนคำ ทเปนหวขอ

7. เรองนาร (ความรเสรมหรอเกรดความร) เปนความรเพอเพมพนใหนกเรยนมความร

กวางขวางขน โดยคดสรรเฉพาะเรองทนกเรยนควรร

8. แหลงสบคนความร เปนแหลงเรยนรตาง ๆ ตามความเหมาะสม เชน เวบไซต หนงสอ

สถานท หรอบคคล เพอใหนกเรยนศกษาคนควาเพมเตมใหสอดคลองกบเรองทเรยน

ส�รบญ

7

หนวยการเรยนรท 1 เรยนรตวเรา ..............1–18

ตวชวดชนป ................................... 1 ผงมโนทศนสาระการเรยนร ................ 1 ประโยชนจากการเรยน ..................... 1 ลองคด ลองตอบ ............................. 1 1. การเจรญเตบโตและพฒนาการตามวย 4 1.1 การเจรญเตบโตทางรางกาย .......5 1.2 การพฒนาการทางอารมณ และจตใจ ................................6 1.3 การพฒนาการทางสงคม ...........7 2. กลามเนอ.................................. 9 2.1 การทำ งานและหนาทของ กลามเนอ ................................9 2.2 การดแลรกษากลามเนอ ..........10 3. กระดกและขอ ...........................11 3.1 การทำ งานและหนาทของกระดก และขอ ..................................11 3.2 การดแลรกษากระดกและขอ ...15 บทสรปหนวยการเรยนรท 1 ..............16 กจกรรมเสนอแนะ ..........................17 โครงงาน ......................................17 การประยกตใชในชวตประจำ วน .........18 คำ ถามประจำ หนวย .........................18

หนวยการเรยนรท 2 ชวตและครอบครว ....19–34

ตวชวดชนป ..................................19 ผงมโนทศนสาระการเรยนร ...............19 ประโยชนจากการเรยน ....................19 ลองคด ลองตอบ ............................19 1. การเปนเพอนและสมาชกทดของ ครอบครว ................................22

1.1 คณลกษณะของการเปน เพอนทด ...............................22 1.2 คณลกษณะของการเปนสมาชกทด ของครอบครว .......................23 2. พฤตกรรมทางเพศทเหมาะสมตาม วฒนธรรมไทย ..........................24 2.1 พฤตกรรมทางเพศทเหมาะสมตาม วฒนธรรมไทยของเพศชาย .....24 2.2 พฤตกรรมทางเพศทเหมาะสมตาม วฒนธรรมไทยของเพศหญง ....25 3. การปฏเสธการกระทำ ทเปนอนตรายและ ไมเหมาะสมในเรองเพศ ..............26 • การปฏเสธในสถานการณ ตาง ๆ .....................................26 บทสรปหนวยการเรยนรท 2 ..............32 กจกรรมเสนอแนะ ..........................33 โครงงาน ......................................33 การประยกตใชในชวตประจำ วน .........34 คำ ถามประจำ หนวย .........................34

หนวยการเรยนรท 3 เพมพนทกษะ การเคลอนไหว ........35–71

ตวชวดชนป ..................................35 ผงมโนทศนสาระการเรยนร ...............35 ประโยชนจากการเรยน ....................35 ลองคด ลองตอบ ............................35 1. การเคลอนไหวรางกายแบบ ผสมผสาน ...............................38 2. กายบรหารประกอบดนตร ............45 3. เกมเลยนแบบและกจกรรม แบบผลด .................................50

สาระ

การเรย

นรชน

ป

ความ

สอดค

ลองก

บสาร

ะ มา

ตรฐา

นการ

เรยน

ร แล

ะตวช

วดชน

ป ชว

งชนท

2

มาตร

ฐานก

ลมฯ

พ 1

.1 ต

วชวด

ชนป

มาตร

ฐานก

ลมฯ

พ 2

.1 ต

วชวด

ชนป

มาตร

ฐานก

ลมฯ

พ 3

.1 ต

วชวด

ชนป

มาตร

ฐานก

ลมฯ

พ 3

.2 ต

วชวด

ชนป

มาตร

ฐานก

ลมฯ

พ 4

.1 ต

วชวด

ชนป

มาตร

ฐานก

ลมฯ

พ. 5.

1 ตว

ชวดช

นป

ขอท

1 ข

อท 2

ขอท

3 ข

อท 1

ขอท

2 ข

อท 3

ขอท

1 ข

อท 2

ขอท

3 ข

อท 4

ขอท

1 ข

อท 2

ขอท

1 ข

อท 2

ขอท

3 ข

อท 4

ขอท

1 ข

อท 2

ขอท

3

หนวย

การเรย

นรท

1: เรย

นรตว

เรา

1. ก

ารเจรญ

เตบโ

ตและ

พฒนา

การต

ามวย

2. ก

ลามเ

นอ

3. ก

ระดก

และข

อ

หนวย

การเรย

นรท

2: ช

วตแล

ะครอ

บครว

1. ก

ารเป

นเพอ

นและ

สมาช

กทดข

องคร

อบคร

ว

2. พ

ฤตกร

รมทา

งเพศ

ทเหม

าะสม

ตามว

ฒนธ

รรมไ

ทย

3. ก

ารปฏ

เสธก

ารกร

ะทำ ท

เปนอ

นตรายแ

ละไม

เหมา

ะสมใ

นเรอ

งเพศ

หนวย

การเรย

นรท

3: เพมพ

นทกษ

ะการ

เคลอ

นไหว

1. ก

ารเค

ลอนไ

หวรา

งกาย

แบบผ

สมผส

าน

2. ก

ายบร

หารป

ระกอ

บดนต

ร

3. เ

กมเลยน

แบบแ

ละกจ

กรรม

แบบผ

ลด

4. ก

จกรร

มยดห

ยน

5. ก

จกรร

มกฬา

แฮนด

บอล

หนวย

การเรย

นรท

4: ใ

สใจส

ขภาพ

1. ส

งแวด

ลอมก

บสขภ

าพ

2. อ

ารมณ

กบสข

ภาพ

3. ฉ

ลากอ

าหาร

และผ

ลตภณ

ฑสข

ภาพ

4. ก

ารทด

สอบ

ปรบป

รง แ

ละสร

างเสรม

สมรร

ถภาพ

ทางก

าย

หนวย

การเรย

นรท

5: ช

วตปล

อดภย

1. ย

า

2. ก

ารปฐ

มพยา

บาล

3. บ

หรแล

ะสรา

ตารางวเค

ราะหสาระ มาตรฐานการเร

ยนร และตวชวดชนปกบหนวยการเร

ยนร

กลมสาระการเร

ยนรสขศกษาและพลศกษา ป. 4

6

หน

วยการเรยน

รท

1

ประโยชนจากการเรยน ลองคด ลองตอบ

ตวชวดชนป

ผงมโนทศนสาระการเรยนร

1.อธบายการเจรญเตบโตและพฒนาการของรางกายและจตใจตามวย(พ1.1ป.4/1)2.อธบายความสำคญของกลามเนอกระดกและขอทมผลตอสขภาพการเจรญเตบโตและพฒนาการ

(พ1.1ป.4/2)3.อธบายวธดแลกลามเนอกระดกและขอใหทำงานอยางมประสทธภาพ(พ1.1ป.4/3)

เรยนรตวเรา

รและเขาใจลกษณะของการเจรญเตบโตและพฒนาการตามวยวธการดแลรกษา รางกายและจตใจใหเจรญเตบโตสมวยและมสขภาพทดรจกการทำงานและหนาทของกลามเนอกระดกและขอและดแลให ทำงานอยางมประสทธภาพ

ทำไมคนเราจงตวโตไมเทากน?

1.การเจรญเตบโตและพฒนาการตามวย 1.1 การเจรญเตบโตทางรางกาย 1.2 พฒนาการทางอารมณและจตใจ 1.3 พฒนาการทางสงคม

2.กลามเนอ 2.1การทำงานและหนาทของกลามเนอ 2.2การดแลรกษากลามเนอ

3.กระดกและขอ 3.1 การทำงานและหนาทของกระดกและขอ 3.2 การดแลรกษากระดกและขอ

เรยนรตวเรา

8

3.1 เกมเลยนแบบ ........................50 3.2 กจกรรมแบบผลด ..................53 4. กจกรรมยดหยน .........................56 5. กจกรรมกฬาแฮนดบอล ...............62 5.1 กตกาและวธการเลนกฬา แฮนดบอล ............................62 5.2 การฝกทกษะพนฐานการเลนกฬา แฮนดบอลเปนทม ..................65 บทสรปหนวยการเรยนรท 3 ..............69 กจกรรมเสนอแนะ ..........................70 โครงงาน ......................................70 การประยกตใชในชวตประจำ วน .........71 คำ ถามประจำ หนวย .........................71

หนวยการเรยนรท 4 ใสใจสขภาพ ......... 72–104

ตวชวดชนป ..................................72 ผงมโนทศนสาระการเรยนร ...............72 ประโยชนจากการเรยน ....................72 ลองคด ลองตอบ ............................72 1. สงแวดลอมกบสขภาพ .................74 1.1 ความหมายและความสำ คญของ สงแวดลอม ...........................74 1.2 การจดสงแวดลอมทถก สขลกษณะ ............................74 2. อารมณกบสขภาพ ......................81 2.1 ลกษณะของอารมณ ................81 2.2 ผลกระทบทเกดจากอารมณ และความเครยด ....................84 2.3 การควบคมอารมณและ ความเครยด ..........................85 3. ฉลากอาหารและผลตภณฑสขภาพ ..87 3.1 วธการเลอกอาหารและผลตภณฑ สขภาพ .................................88 3.2 วธการอานฉลากผลตภณฑ สขภาพ .................................91 4. การทดสอบ ปรบปรง และสรางเสรม สมรรถภาพทางกาย ....................93

4.1 องคประกอบสมรรถภาพ ทางกาย ................................93 4.2 การทดสอบ ปรบปรง และ สรางเสรมสมรรถภาพทางกาย ...94 บทสรปหนวยการเรยนรท 4 ............102 กจกรรมเสนอแนะ ........................103 โครงงาน ....................................103 การประยกตใชในชวตประจำ วน .......104 คำ ถามประจำ หนวย .......................104

หนวยการเรยนรท 5 ชวตปลอดภย ...... 105–123

ตวชวดชนป ................................105 ผงมโนทศนสาระการเรยนร .............105 ประโยชนจากการเรยน ..................105 ลองคด ลองตอบ ..........................105 1. ยา .......................................108 1.1 ความหมายและประเภท ของยา ............................... 108 1.2 ความสำ คญของการใชยา ..... 109 1.3 การใชยาอยางถกวธ ............. 111 2. การปฐมพยาบาล .....................112 2.1 กรณกนยาผดหรอกนยาพษ 112 2.2 กรณไดรบสารเคม ............... 112 2.3 กรณถกแมลงสตวกดตอย .... 113 2.4 กรณบาดเจบจากการเลนกฬา 115 3. บหรและสรา ...........................118 3.1 ผลเสยของการสบบหรและดมสรา ทมตอสขภาพ ..................... 118 3.2 แนวทางในการปองกนตนเอง จากบหรและสรา ................. 120 บทสรปหนวยการเรยนรท 5 ............121 กจกรรมเสนอแนะ ........................122 โครงงาน ....................................122 การประยกตใชในชวตประจำ วน .......123 คำ ถามประจำ หนวย .......................123 บรรณานกรม ..............................124 อภธานศพท ........................ 125–128

9

2 หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4

9

หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4 3

ระบบตางๆ ของรางกายเราจะทำงาน เปนปกตไดหรอไมขนอยกบปจจยพนฐานทสำคญ คออาหารทรบประทานการออกกำลงกายและการพกผอน เราจงจำเปนตองเรยนรการทำงานของระบบตางๆในรางกายเพอจะ ไดดแลรกษารางกายของเราใหเจรญเตบโตมพฒนาการและมสขภาพดได อยางถกตองเหมาะสม

กจกร

รมพฒ

นาการเรยนร

ร

àà ×èͧ¹‹ÒÃÙŒ

หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4 5

เราอยในชวงอาย9–12ปอตราการเจรญเตบโตในวยนจะชาลงเลกนอย เมอเปรยบเทยบกบชวงวยทผานมาแตการเจรญเตบโตยงคงเปนไปอยางสมำเสมอสดสวนทางรางกายในสวนศรษะยงคงใหญกวาสวนลำตวเมอเทยบตามสดสวนลำาตวแขนขายาวออกรปรางเปลยนแปลงไปส ลกษณะ ผใหญมากขนและเดกผหญงจะโตเรวกวาเดกผชายในวยเดยวกนมฟนแทขนแทนฟนนำนมฟนหนามกขนกอนฟนในตำแหนงอนฟนกรามโผลพนเหงอกขนมาเพอเปนตวกนใหฟนหนาซอนๆขนถกตองตามตำแหนง วยนเปนวยทไมชอบอยนงชอบทำกจกรรมและทำอยางรวดเรวไมคอย ใชความระมดระวงมากนกจงมกเกดอบตเหตบอยครงจากการเลน เราสามารถสำรวจการเปลยนแปลงทางดานรางกายของตนเองโดยการชงนำหนกและวดสวนสงถาเรามนำหนกและสวนสงเพมขนจากระยะเวลา ทผานมาแสดงวารางกายของเราเจรญเตบโตขน

1.1การเจรญเตบโตทางรางกาย

แบงกลมผลดกนชงนำหนกและวดสวนสงของตนเองและบนทกผลไว ในตารางบนทกนำหนกและสวนสง

ขนาดความสงของรางกายทเพมขนบงบอกถงการเจรญเตบโต

นำาหนกตวเปนเครองบงชสภาวะสขภาพรางกายเราจงควรหมนดแลนำาหนกใหอยในเกณฑ ปกตอยเสมอ

4 หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4

1.การเจรญเตบโตและพฒนาการตามวย

รางกายของเรามอวยวะมากมายหลายชนดแตละชนดทำหนาทแตกตางกน

และอวยวะภายในรางกายของเราจะทำงานประสานกนเปนระบบตางๆหลาย

ระบบเชนระบบกระดกระบบกลามเนอระบบขบถายหากระบบตางๆ ภายใน

รางกายทำงานไดดรางกายของเรากจะเกดการเจรญเตบโตและมพฒนาการทด

ตามมาดวย

การเจรญเตบโตหมายถงการเปลยนแปลงทางดานขนาดรปรางปรมาณ

เชนเราตวสงขนตวโตขนอวยวะตางๆในรางกายรวมถงสมองจะเจรญ

ขนดวย

พฒนาการหมายถงความเปลยนแปลงความสามารถของรางกายในการ

ทำหนาทตางๆจากงายไปสความซบซอนขนเชนเดกอาย10–12เดอน

จะเรมยนไดเองเดกอาย1ปครงถง2ปเรมพดไดเหลานเรยกวาพฒนาการ

ภาพแสดงลกษณะของการเจรญเตบโต

เมอวานน แมซอรถจกรยาน

คนใหมใหฉนดวยละ

เธอวาสวยไหม

สวยจงเลย

หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4 7

จดศนยกลางของสงคมของเดกวยนคอโรงเรยนซงเปนการเรมเรยนร การเขาสสงคมนอกบานมากขนมความเขาใจและเคารพกฎระเบยบของทางโรงเรยนอยากทจะเปนสมาชกในกลมเพอนและใหกลมเพอนยอมรบตนเองตองการคำชนชมจากคนอนและชอบคยโออวด การเลนของเดกวยนจะเลนกบกลมเพอนทเปนเพศเดยวกบตนเองและมกมพฤตกรรมทคดวาเหมาะสมกบเพศของตนเองเชนเดกหญงชอบเลน แสดงบทบาทสมมตเปนแมเลยงดลกๆสวนเดกชายมกเลนดวยกจกรรมทผาดโผนแสดงความเปนเพศชายเชนเลนตอสโหนราวปนปายเครองเลน

1.3การพฒนาการทางสงคม

การแสดงความโออวด

ฉนไมชอบบอย

เพราะเขาชอบแกลงผหญง

ฉนกไมชอบ

เหมอนกน

นาสงสารจงเลย

มนผอม

มนคงหวนะ

กจกร

รมพฒ

นาการเรยนร

ร

6 หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4

1.2การพฒนาการทางอารมณและจตใจ

เดกในวยนตองปรบตวตามสภาพแวดลอมในโรงเรยนตองเรยนรจากประสบการณใหมเชนครเพอนสถานทสงแวดลอมตางๆอาจทำใหมการเปลยนแปลงทางอารมณอารมณจงยงไมมนคงมกแสดงอารมณตามความ เปนจรงทตนเองรสกเชนมกแสดงความโกรธความกลวและความอจฉารษยาอยางไมมเหตผล แตเดกวยนสามารถเขาใจในอารมณของผอนไดดขน รวมทง สตวเลยงดวยจงมการแสดงความรสกสงสารและเหนใจ

แบงกลมกลมละ4–5คนผลดกนเลาเรองในวยเดกของนกเรยนเทาท จำไดและแสดงความคดเหนในหวขอ“เราเจรญเตบโตไดอยางไร”

หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4 9

กลามเนอตางๆในรางกายทำงานโดยหดตวและ

กลบคนสปกตหลงจากทหดตวเพอชวยใหเราสามารถ

เคลอนไหวไดชวยสบฉดเลอดชวยใหอาหารผานไปยง

กระเพาะอาหารและลำาไสและชวยควบคมใหอากาศ

ผานเขาออกทางปอด

ชนดของกลามเนอ

กลามเนอในรางกายของเราแบงเปน3ชนดเรยก

ชอตามลกษณะทมองเหนจากกลองจลทรรศนคอ

1.กลามเนอเรยบเปนกลามเนอททำางานนอก

อำนาจจตใจโดยประสาทอตโนมตเปนตวควบคมมกพบทผนงของอวยวะ

ภายในทกลวงๆเชนกระเพาะอาหารลำไสหลอดเลอด

2.กลามเนอลายหรอเรยกอกชอหนงวา

กลามเนอโครงรางเปนกลามเนอททำงานภายใต

อำนาจจตใจสงผลใหเราสามารถควบคมการทำงาน

ของกลามเนอลายไดเชนกลามเนอแขนขา

3.กลามเนอลายหวใจเปนกลามเนอท

ทำงานนอกอำนาจจตใจชวยในการสบฉดเลอดภาพแสดงลกษณะของ

กลามเนอลาย

กลามเนอเปนอวยวะทมสวนชวยใหกระดกหรอโครงรางของรางกาย

สามารถเคลอนไหวไดและกลามเนอหวใจยงชวยสบฉดเลอดไปยงสวนตางๆ

ของรางกาย

2.กลามเนอ

2.1การทำงานและหนาทของกลามเนอ

นกเรยนทกคน

ปรบมอใหกบเอกชย

ทเกบกระเปาเงน

มาสงคน

เจาของดวยคะ

กจกร

รมพฒ

นาการเรยนร

ร

แหลงสบคนความร

พขอบใจเอกชย

มากนะครบ

8 หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4

สมภาษณพอแมหรอผ ปกครองทเลยงดนกเรยนมาตงแตเดกเกยวกบ เรองการเจรญเตบโตและพฒนาการของตวนกเรยนเองแลวบนทกลงในแบบบนทกการ สมภาษณ

นกเรยนสามารถคนควาความรเรอง การเจรญเตบโตและพฒนาการตามวยเพมเตม ไดจากเวบไซตwww.clinicdek.com/index.phpโดยขอคำปรกษาจากครหรอผปกครอง

การตองการคำ ชนชม

àà ×èͧ¹‹ÒÃÙŒ

หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4 11

กระดกและขอเปนอวยวะหนงทชวยใหรางกายสามารถเคลอนไหวเพอปฏบตกจกรรมตางๆถาไมมกระดกรางกายของคนเรากไมสามารถปฏบต กจกรรมตางๆตามทตองการได

3.กระดกและขอ

3.1การทำงานและหนาทของกระดกและขอ

กระดกเปนโครงรางของรางกายทมกลามเนอและอวยวะอนๆมายดเกาะชวยใหเราสามารถยนเดนวงกระโดดได การทำงานของกระดกและขอ กระดกในรางกายของเรามทงหมด206ชนแบงตามโครงสรางรางกาย เปน2กลมไดแกกระดกแกนและกระดกรยางค 1.กระดกแกนเปนกระดกทเปนแกนกลางของลำตวประกอบดวย กะโหลกศรษะกระดกสนหลงและกระดกซโครง กะโหลกศรษะเปนสวนทหอหมและปกปองสมอง

กระดกสนหลงเปนสวนท ปกปองไขสนหลง กระดกซ โครงเปนสวนทปกปองปอดและหวใจไมใหถกกระทบ- กระเทอนจากสงตางๆภายนอกได โดยงาย

2.กระดกรยางคเปนกระดกทนอกเหนอไปจากกระดกลำตวประกอบดวย กระดกแขนกระดกขากระดกสะบกกระดกมอกระดกเทากระดกไหปลารากระดกเชงกรานกระดกเหลานชวยในการเคลอนไหวของรางกาย

การบรโภคอาหารทมแคลเซยมนอยการดมกาแฟมากการดมเครองดม แอลกอฮอลมากการบรโภคเกลอมากลวนเปนปจจยทกอใหเกดโรคกระดกพรน

กจกร

รมพฒ

นาการเรยนร

ร

แหลงสบคนความร

10 หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4

เราควรออกกำลงกายอยางสมำเสมอโดยควรยดเหยยดกลามเนอกอนและหลงการออกกำลงกายเพอสรางเสรมกลามเนอใหแขงแรงและไมทำให กลามเนอไดรบบาดเจบและควรรบประทานอาหารใหครบ5หมโดยเฉพาะอาหารประเภทโปรตนเพอชวยซอมแซมสวนทสกหรอและเพมขนาดของ กลามเนอ

2.2การดแลรกษากลามเนอ

วาดภาพและระบายสกลามเนอของรางกายใหสวยงามพรอมกบเขยนอธบายวธการดแลรกษากลามเนอทถกตองลงในสมดรายงาน

นกเรยนสามารถคนควาความรเรอง กลามเนอเพมเตมไดจากการคนควาในหองสมดหรอสอการเรยนรเรองกายวภาคศาสตรและสรรวทยาจากหนงสอสารานกรมไทยสำหรบเยาวชนเลม8โดยการขอคำปรกษาจากครหรอผปกครอง

กจกร

รมพฒ

นาการเรยนร

ร

หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4 13

ชนดของขอแบงตามลกษณะการเคลอนไหวได3ชนดไดแก 1. ขอทเคลอนไหวไมไดเลยเปนลกษณะการเชอมตอของกระดกทม รองรอยหยกคลายฟนเลอยเหนไดชดเจนในบรเวณกะโหลกศรษะเชน ขอบรเวณรอยตอระหวางกระดกหนาผากกบกระดกขางศรษะขอบรเวณรอยตอ ระหวางกระดกขางศรษะกบกระดกทายทอย 2. ขอทเคลอนไหวไดเลกนอยเปนขอทหนารอยตอของกระดกยดตดกน ดวยกระดกออนเชนขอระหวางชนของกระดกสนหลงขอระหวางกระดก หวหนาว 3. ขอทเคลอนไหวไดมากเปนขอทพบไดเกอบทกจดในรางกายและเปน ขอทใชในการเคลอนไหวรางกายมากทสดลกษณะของขอจะมสวนปลายของกระดกเชอมตดดวยเอนหมอยและลอมรอบดวยถงหมขอตอโดยมเนอเยอ บางๆทำหนาทขบนำหลอลนใหขอตอเคลอนไหวไดสะดวกเชนขอทสะโพก ขอทหวไหล หนาทของกระดกและขอ 1. เปนโครงหอหมปองกนอวยวะภายในไมใหเปนอนตราย 2. เปนโครงรางรองรบอวยวะตางๆใหคงอยได 3. เปนทยดเกาะของกลามเนอ 4. ชวยในการเคลอนไหวโดยมขอเปนจดหมนทำใหเกดการเคลอนไหวในลกษณะตางๆของรางกาย 5. เปนแหลงเกบแรธาตทสำคญของรางกายเชนแคลเซยม 6. เปนแหลงผลตเมดเลอดโดยมไขกระดกเปนสวนทสรางเมดเลอดชนด ตางๆใหกบรางกาย

จบคกบเพอนผลดกนถามตอบแยกชนดของขอโดยบอกตำแหนงของขอแลวใหคของตนเองตอบวาเปนขอชนดใดพรอมทงชวยกนบนทกลงในสมดรายงาน

กะโหลกศรษะ

กระดกไหปลารา

กระดกซโครง

กระดกแขน

กระดกโคนขา

กระดกเทา

กระดก

ขอมอ

กระดกสนหลง

กระดกสะบก

กระดก

เชงกราน

12 หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4

ภาพแสดงโครงสรางของกระดกในรางกาย

รางกายของเราถกสรางขนเปนรปรางไดโดยกระดกทง2ชนดทได กลาวมานอกจากนนยงมขอเปนสวนสำคญททำใหเรางอเหยยดแกวงแขนขากางและหบแขนขาควำและหงายฝามอฝาเทาได ขอเปนรอยตอระหวางกระดกกบกระดกโดยมเอนหรอพงผดมาเปนตวชวยยดเหนยว

กจกร

รมพฒ

นาการเรยนร

ร

แหลงสบคนความร

หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4 15

การดแลรกษากระดกและขอเปนสงสำคญทเราทกคนตองคอยดแล เอาใจใสคอยบำรงรกษาและสรางเสรมใหมความแขงแรงเพราะการเคลอนไหว รางกายในชวตประจำวนของเราตองใชกระดกและขอเชนการเดนการวง การนงการเลนการทำงานเราจงควรดแลรกษากระดกและขอดงน 1.ควรระมดระวงไมใหกระดกและขอไดรบการกระแทกอยางแรง 2.ควรรบประทานอาหารทมแคลเซยมสงซงชวยบำรงกระดกใหแขงแรงเชนนำนมสดปลาตวเลกทรบประทานทงกางผกใบเขยวเขม 3.ควรใหรางกายรบแสงแดดในตอนเชาชวงเวลาไมเกน08.00น. เพอใหแสงแดดกระตนใหผวหนงสงเคราะหวตามนดไปชวยในการดดซมแคลเซยมของรางกาย 4.ควรออกกำลงกายอยางสมำเสมออยางนอยสปดาหละ2–3ครง ครงละ30นาท

ลองเขยนจำแนกชนดของกระดกภายในรางกายตามความเขาใจของตนเอง พรอมทงวธการดแลรกษากระดกและขอลงในสมดบนทก

นกเรยนสามารถคนควาความรเรองกระดกและขอเพมเตมไดจากเวบไซตwww.promma.ac.th/biology/web/p2.htmหรอhttp://th.wikipedia.org/wiki/กระดกหรอคนควา ในหองสมดโดยขอคำปรกษาจากครหรอผปกครอง

3.2การดแลรกษากระดกและขอ

รอยตอกระดกซโครงรอยตอของกะโหลกศรษะ

ขอตอ

หวไหล

ขอตอ

ขอศอก

ขอตอชนนอก

กระดก

สนหลง

ขอตอระหวาง

กระดก

หวหนาว

ขอตอสวน

ปลายสดของ

กระดก

ขอตอ

กระดก

ขอมอ

àà ×èͧ¹‹ÒÃÙŒ

14 หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4

ภาพแสดงลกษณะรอยตอของกระดก

รางกายของคนเราตองการแคลเซยมอยางนอยวนละ800มลลกรมซงแหลงทมา ของแคลเซยมไดจากอาหารหลายประเภทเชนนมโยเกรตชสปลาตวเลกทรบประทานทง กางไดกงแหงกะปผกคะนาใบยอดอกแคเตาหแขงถวแดงและงาดำ โดยทวไปผรบประทานอาหารไทยจะไดรบแคลเซยมจากอาหารประมาณ400–500มลลกรมตอวนหรอนอยกวาครงหนงทรางกายตองการดงนนเราจงควรดมนมเสรม

¡Ô ¡ÃÃÁàʹÍá¹Ð

โครงงาน

หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4 17

นกเรยนสามารถเลอกทำโครงงานตอไปน(เลอก1ขอ)หรออาจเลอกทำ โครงงานอนตามความสนใจตามรปแบบโครงงานทผสอนกำหนด(ซงอยางนอย ตองมหวขอตอไปนเหตผลทเลอกโครงงานนจดประสงคแผนการปฏบตการ) 1. โครงงานการสำรวจเรองการเจรญเตบโตและพฒนาการทางรางกายของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ภายในสถานศกษา 2.โครงงานการสำรวจเรองผลของการออกกำ ลงกายอยางสมำ เสมอ ทมตอความแขงแรงของกลามเนอ 3. โครงงานการทดลองเรอง พฤตกรรมการรบประทานอาหาร การออกกำ ลงกาย ทมผลตอความแขงแรงของกระดกของนกเรยนชนประถม- ศกษาปท 4 ภายในสถานศกษา หมายเหต:โครงงานทเลอกตามความสนใจควรไดรบคำแนะนำแกไข จากผสอนเมอไดรบความเหนชอบแลวจงดำเนนโครงงานนนๆโดยผสอน/ผปกครอง/กลมเพอนประเมนลกษณะกระบวนการทำงานและนกเรยนควรมการสรปแลกเปลยนความรซงกนและกนกอนพจารณาเกบในแฟมสะสมผลงาน

1.วาดภาพระบายสอาหารหรอการปฏบตกจกรรมทสงผลใหรางกายของนกเรยน เจรญเตบโตและมสขภาพแขงแรงแลวนำไปจดแสดงบนปายนเทศ2. วาดภาพและระบายสกลามเนอเรยบมา2อวยวะ3.แบงกลมกลมละ2–3คนผลดกนเลาเรอง “กระดกและขอ” ในประเดนตอไปน – ชนดของกระดกและขอ – หนาทของกระดกและขอ – การดแลรกษากระดกและขอ

บทสรปห

นวยก

ารเรยน

รท1

บการเจรญเตบโตท

างรางกาย:เดกชวงอาย9–

12ปจะมอต

ราการเจรญเตบโตช

าลงเลก

นอยสด

สวนข

องศรษะยงคงใหญกวา

ลำตวเดกห

ญงจะโตเรวกวาเด

กชายในวยเดยวกน

มฟนแ

ทขนแ

ทนฟนน

ำนมเปนวยท

ไมชอบอ

ยนงชอบป

ฏบตก

จกรรมแ

ละทำอยางรวดเรวไมคอ

ยระมดระวง

การทำางาน

และห

นาทขอ

งกลามเนอ:กลามเนอ

ตางๆในร

างกายท

ำางานโดยห

ดตวและกล

บคน

สปกต

หลงจากทห

ดตว

เพอชวย

ใหเราเคล

อนไหวไดชวยส

บฉดเลอ

ดชวยใหอ

าหารผานไปย

งกระเพาะอาหารและลำไส

และชวยค

วบคม

ใหอากาศ

ผานเขาออกป

อด

การดแล

รกษากลามเนอ:ควรออ

กกำลงกายอย

างสม

ำเสม

อโดยค

วรยด

เหยย

ดกลามเนอ

กอนแ

ละหล

งการออ

กกำลงกาย

เพอส

รางเสรมก

ลามเนอ

ใหแขงแรงและไมทำให

กลามเนอไดรบบ

าดเจบแล

ะควรรบประทานอาหารประเภทโปรตน

เพอชวย

ซอมแ

ซมสวนท

สกหรอและเพมข

นาดข

องกล

ามเนอ

การทำงานแล

ะหนาทข

องกระดกแ

ละขอ:กระดกเปน

โครงรางของรางกายทม

กลามเนอและอวยวะอนๆมายด

เกาะชวยใหเรา

สามารถยน

เดน

วงกระโดด

ไดขอเปน

รอยต

อระหวางกระดก

กบกระดกโดยม

เอนห

รอพงผด

มาเปนต

วชวยยด

เหนย

วหน

าท

ของกระดก

และขอเปนโครงหอห

มปองกน

อวยวะภายในไมใหเปนอ

นตรายเปนโครงรางรองรบอ

วยวะตางๆ

ใหค

งอยไดเปนท

ยด

เกาะของกลามเนอ

ชวยในการเคล

อนไหวเปนแ

หลงเกบ

แรธาตท

สำคญของรางกายและเปน

แหลงผล

ตเมด

เลอด

เรยนรตวเรา

การเจรญเตบโต

และพ

ฒนาการ

ตามวย

กลามเนอ

กระดกแ

ละขอ

การพ

ฒนาการทางสงคม

:เดกชวงอาย9–12ปจะรจกเรยน

รการเขาสสงคม

นอกบ

านมากขนมค

วามเขาใจและเคารพกฎ

ระเบยบ

ของทางโรงเรยนอย

ากทจ

ะเปน

สมาชกในก

ลมเพอน

และใหก

ลมยอ

มรบต

นเองตองการคำชนช

มจากคน

อนและชอบ

คยโออวด

การพ

ฒนาการทางอารมณแล

ะจตใจ:เด

กชวงอาย9–12ปเป

นวยท

ตองปรบตวตามส

ภาพแ

วดลอมในโรงเรยน

ตองเรยน

รจาก

ประสบก

ารณใหมทำให

มการเปลย

นแปล

งทางอารมณอารมณ

จงไมมน

คงมกแ

สดงอารมณ

ตามค

วามจ

รงทต

นเองรสก

การดแล

รกษากระดก

และขอ:ระมดระวงไมใหก

ระดก

และขอไดรบก

ารกระแทก

อยางแรงรบประทานอาหารทมแ

คลเซยม

สง

ใหรางกายไดรบแสงแดด

ในตอ

นเชาชวงเวลาไมเกน

08.00

น.และออก

กำลงกายอย

างสม

ำเสมอ

16 หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4

การประยกต ใช ในชวตประจำาวน

คำ�ถามประจำ�หนวย

เฮ! พวกเรามาชวยกน

ตอบคำาถามกนเถอะ

18 หนงสอ เรยน รายวชา พนฐาน สขศกษาและพลศกษา ป. 4

1. วยของนกเรยนมการเจรญเตบโตทางรางกายอยางไร 2.เดกในวยเรยนมกจะมพฒนาการทางอารมณและจตใจเปนอยางไร 3.กลามเนอของรางกายแบงออกเปนกชนดและมอะไรบาง 4. กระดกในรางกายมทงหมดกชน 5.โครงสรางรางกายแบงกระดกออกเปนกกลมอะไรบาง 6.ขอหมายถงอะไร 7. หนาทของกระดกและขอคออะไร 8. ขอทเคลอนไหวไมไดเลยมลกษณะเปนอยางไรพรอมยกตวอยางประกอบ 9. อาหารประเภทใดทควรรบประทานเพอชวยบำรงกระดกใหแขงแรง 10.เพราะเหตใดจงควรใหรางกายถกแสงแดดในตอนเชา

รบประทานอาหารใหครบ5หมออกกำลงกายอยางนอยสปดาหละ3ครงและ เขานอนกอนเวลา21.00น.แลวลองสงเกตดการเจรญเตบโตของรางกายตนเอง โดยการบนทกผลและตรวจสอบวามความสงเพมมากขนจากเดมหรอไม