ต าราportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/1796fq9p88i93m86g28k.pdf · 2019-09-09 · ต...

ต ารา

รายวชา การบญชการเงน

ขนษฐา ศกดสรยมงคล

สาขาวชาการบญช คณะวทยาการจดการ

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

2557

ต ารา

รายวชา การบญชการเงน


บธ.ม. (การบญช)

สาขาวชาการบญช คณะวทยาการจดการ

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

2557

ค ำน ำ

ต าราวชา การบญชการเงน AC 10101 เลมนจดท าขนเพอประกอบการเรยนการสอนส าหรบนกศกษาในระดบปรญญาตร มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน เพอใหนกศกษาไดศกษาหลกการและวธการทางการบญชในเบองตน ในเนอหาประกอบไปดวย การศกษาความหมายของการบญช ความส าคญของการบญช กระบวนการทางบญช การปรบปรงรายการทางบญช การสรปขอมลทางการบญช การบญชกบภาษมลคาเพม ตลอดจนการน าขอมลทางการบญชไปปรบใชใหเกดประโยชนในชวตประจ าวน โดยในเนอหาไดอางองเนอหาจากต าราตางๆ มาตรฐานการรายงานทางการเงนทประกาศใชในปจจบน และบทความงานวจยตางๆทเกยวของ

ในโอกาสน ขอขอบพระคณบดา มารดา อาจารยและผมพระคณทกทานทไดประสทธประสาทวชาความรใหแกผเรยบเรยง หากมขอบกพรองหรอสงใดผดพลาด ผเรยบเรยงยนดรบขอเสนอแนะเพอน ามาปรบปรงและแกไขใหต ารามความสมบรณมากยงขน


ธนวาคม 2557

สารบญ

หนาค าน า .......................................................................................................................................... (1) สารบญ ............................................................................................................................... (2) สารบญตาราง ..................................................................................................................... (6) สารบญภาพ ........................................................................................................................ (7) บทท 1 แนวคดพนฐานของการบญชและการบญช ................................................................... 1

แนวคดพนฐานของการบญช ....................................................................................... 2

กรอบแนวคดส าหรบการรายงานทางการเงน ................................................................ 5

ขอสมมตพนฐานของการบญช .................................................................................... 6

ความหมายของการบญช ............................................................................................ 7

การบญชเฉพาะบคคลและการบญชส าหรบการประกอบอาชพ ..................................... 9

ประเภทของการประกอบอาชพและรปแบบการจดตงกจการ ....................................... 14

งบการเงน ................................................................................................................ 16

งบก าไรขาดทน ........................................................................................................ 23

งบแสดงฐานะการเงน ............................................................................................... 24

หมายเหตประกอบงบการเงน .................................................................................... 26

งบการเงนส าหรบกจการแตละประเภท ...................................................................... 27

ขอความและจ านวนเงนทใชในการบนทกขอมลทางบญช ............................................ 32

เทคโนโลยกบงานบญช ............................................................................................. 33

สรป ......................................................................................................................... 40

แบบฝกหดบทท 1..................................................................................................... 41

(3)

สารบญ (ตอ) หนา

บทท 2 กระบวนการทางการบญช ........................................................................................ 48

องคประกอบของงบการเงน ...................................................................................... 49

รายการคา ............................................................................................................... 52

สมการบญช ............................................................................................................ 54

การวเคราะหรายการคา ........................................................................................... 55

หลกการบญชค ........................................................................................................ 60

วงจรบญช ............................................................................................................... 64

สมดบญชขนตน ...................................................................................................... 67

สมดบญชขนปลาย .................................................................................................. 72

งบทดลอง ............................................................................................................... 75

สรป ...................................................................................................................... 110

แบบฝกหดบทท 2 ................................................................................................. 111

บทท 3 การปรบปรงรายการและการจดกระดาษท าการ ...................................................... 116

การปรบปรงรายการทางบญช................................................................................. 116

รายการปรบปรง .................................................................................................... 117

ขนตอนการปรบปรงรายการในวนสนงวด ................................................................ 118

ประเภทของรายการปรบปรง .................................................................................. 119

คาใชจายจายลวงหนา ........................................................................................... 119

รายไดรบลวงหนา .................................................................................................. 126

คาใชจายจายคางจาย ............................................................................................ 132

รายไดคางรบ ......................................................................................................... 136

หนสงสยจะสญ ...................................................................................................... 140

(4)


วสดสนเปลองใชไป................................................................................................. 151

คาเสอมราคา ......................................................................................................... 155

การกลบรายการปรบปรง ........................................................................................ 164

กระดาษท าการ ...................................................................................................... 170

สรป ....................................................................................................................... 192

แบบฝกหดบทท 3................................................................................................... 193

บทท 4 การจดท างบการเงนและการปดบญชส าหรบกจการใหบรการ .................................... 198

งบการเงน .............................................................................................................. 199

การปดบญชส าหรบกจการใหบรการ ........................................................................ 214

การปดบญชกจการเจาของคนเดยวกรณกจการใหบรการ ......................................... 215

การบนทกรายการปดบญชเพอเรมงวดเวลาใหม ....................................................... 220

การปดบญชกจการหางหนสวนกรณกจการใหบรการ................................................ 247

การปดบญชกจการบรษทจ ากดกรณกจการใหบรการ ............................................... 254

สรป ....................................................................................................................... 259

แบบฝกหดบทท 4................................................................................................... 260

บทท 5 การบญชส าหรบกจการซอสนคามาเพอขาย ............................................................. 264

รายการทเกยวของกบการซอขายสนคา.................................................................... 265

การซอสนคา .......................................................................................................... 268

การขายสนคา ........................................................................................................ 274

วธการบนทกบญชเกยวกบการซอสนคามาเพอขาย .................................................. 278

การบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง ......................................................................... 279

การบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด .................................................................... 283

(5)


การค านวณสนคาคงเหลอ ...................................................................................... 295

การจดท ากระดาษท าการส าหรบกจการซอสนคามาเพอขาย .................................... 301

การปดบญชกจการซอสนคามาเพอขาย .................................................................. 310

การขายสนคาดวยบตรเครดต ................................................................................. 385

สรป ...................................................................................................................... 387

แบบฝกหดบทท 5 .................................................................................................. 388

บทท 6 การบญชส าหรบกจการผลตสนคาเพอขาย .............................................................. 395

ปจจยการผลต ....................................................................................................... 399

งบตนทนการผลต .................................................................................................. 402

งบการเงนส าหรบกจการผลตสนคาเพอขาย............................................................. 403

การบญชเกยวกบการผลตสนคา ............................................................................. 408

ระบบการบนทกบญชอยางตอเนอง ......................................................................... 409

ระบบการบนทกบญชเมอถงวนสนงวด .................................................................... 412

การปดกจการผลตสนคาเพอขาย ............................................................................ 414

สรป ...................................................................................................................... 426

แบบฝกหดบทท 6 .................................................................................................. 427

บทท 7 การบญชกบภาษมลคาเพม .................................................................................... 430

ความหมายของภาษมลคาเพม ............................................................................... 430

การบนทกบญชกรณมภาษมลคาเพม ...................................................................... 441

สรป ...................................................................................................................... 460

แบบฝกหดบทท 7 .................................................................................................. 461

บรรณานกรม ..................................................................................................................... 465

ภาคผนวก .......................................................................................................................... 470

สารบญตาราง หนา

ตารางท 1.1 แสดงรายการเฉพาะบคคลของนายทด ................................................................ 10

ตารางท 1.2 การแสดงรายการการประกอบอาชพของนายทด .................................................. 11

ตารางท 1.3 การวเคราะหการเปลยนแปลงทางการบญชทเกดขน ............................................ 13

ตารางท 1.4 ค าชแจงกรมพฒนาธรกจการคา เรอง ก าหนดรายการยอทตองมในงบการเงน

พ.ศ. ๒๕๕๔ ...................................................................................................... 17

ตารางท 1.5 การเปรยบเทยบการท าบญชดวยมอและการท าบญชโดยใชคอมพวเตอร ............... 34

ตารางท 5.1 การเปรยบเทยบวธการบนทกบญชระหวาง การบนทกบญชเมอถงวนสนงวดกบการบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง ........................................................................ 289

ตารางท 6.1 การวเคราะหรายการทเกยวของกบการผลตรองเทาหนงสงเคราะห .................... 401

สารบญภาพ

หนา ภาพท 1.1 ความหมายของการบญช ....................................................................................... 8

ภาพท 1.2 แสดงขนตอนของงานบญช ................................................................................... 16

ภาพท 2.1 ความหมายของรายการคา ................................................................................... 53

ภาพท 2.2 สมการบญช ........................................................................................................ 54

ภาพท 2.3 หลกการบญชคจากบญช 3 หมวด ........................................................................ 61

ภาพท 2.4 หลกการบญชคจากบญช 5 หมวด ........................................................................ 61

ภาพท 2.5 วงจรบญช ........................................................................................................... 64

ภาพท 2.6 การวเคราะหรายการบญชตามเกณฑคงคาง .......................................................... 66

ภาพท 2.7 รปแบบสมดรายวนทวไป ...................................................................................... 71

ภาพท 2.8 รปแบบของสมดแยกประเภททวไปแบบมาตรฐาน .................................................. 73

ภาพท 2.9 รปแบบของสมดแยกประเภททวไปแบบแสดงยอดคงเหลอ ..................................... 73

ภาพท 2.10 รปแบบของงบทดลอง ........................................................................................ 76

ภาพท 3.1 ขนตอนการปรบปรงรายการในวนสนงวด ............................................................ 118

ภาพท 3.2 แสดงความหมายของรายจาย ............................................................................. 151

ภาพท 3.3 รปแบบกระดาษท าการ 10 ชอง .......................................................................... 172

ภาพท 4.1 วงจรบญชทเกยวของกบการปดบญช .................................................................. 198

ภาพท 5.1 การเปรยบเทยบระหวางกจการใหบรการกบกจการซอขายสนคา ........................... 264

ภาพท 5.2 วงจรของสนคาคงเหลอจากการซอสนคาเปนเงนสด ............................................. 268

ภาพท 5.3 วงจรของสนคาคงเหลอจากการซอสนคาเปนเงนเชอ ............................................ 268

ภาพท 5.4 บตรบญชสนคา ................................................................................................. 271

ภาพท 5.5 การสงซอสนคา .................................................................................................. 272

(8)

สารบญภาพ (ตอ) หนา

ภาพท 5.6 รายการทเกยวของกบการซอสนคา ...................................................................... 273

ภาพท 5.7 วงจรการขายสนคา ............................................................................................. 275

ภาพท 5.8 รายการทเกยวของกบการขายสนคา .................................................................... 275

ภาพท 5.9 วงจรของการซอสนคามาเพอขาย ........................................................................ 278

ภาพท 6.1 ความหมายของตนทนคาใชจายและสนทรพย ...................................................... 396

ภาพท 6.2 การเปรยบเทยบตนทนขายของกจการทงสองประเภท ........................................... 397

ภาพท 6.3 สนคาคงเหลอของกจการทงสองประเภท .............................................................. 398

ภาพท 6.4 แสดงเสนทางการผลตสนคาส าเรจรปตามความส าคญของมลคาในการผลต .......... 400

ภาพท 6.5 วงจรการผลตตามระบบตอเนอง .......................................................................... 409

ภาพท 6.6 วงจรการผลตตามระบบสนคาเมอสนงวด............................................................. 412

บทท 1

แนวคดพนฐานของการบญชและการบญช

ความยากจนเปนปญหาของประเทศปญหาหนง ดวยความรวมมอของหนวยงานทงภาครฐและเอกชนในการแกไขปญหาความยากจน ไดพยายามชวยเหลอในการแกปญหาใหตรงประเดน ซงเปนเรองยากลาบาก มการจดอบรมทางวชาการจากหลายหนวยงาน ไดแก กรมตรวจบญชสหกรณธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร เปนตน ตนเหตสาคญของความยากจน คอภาระหนสน ซงแทจรงแลวคอปญหาของครอบครว ปญหาเหลานตองไดรบการแกไขอยางตอเนอง เพอจะไดเกดความยงยน

ปญหาความยากจนอาจเกดจากสาเหตดงน 1. ไมเหนประโยชนของการจดบนทก ทาใหไมทราบจานวนรายรบ รายจาย

2. ไมมการจดบนทกรายรบ รายจาย ทาใหไมสามารถวางแผนรายรบ รายจายได

3. ไมสามารถเปดเผยจานวนเงนทไดรบเขามาทงหมดได ทาใหไมทราบจานวนรายรบ รายจายทแทจรง การบรหารจดการดานการเงนทาไดยาก

4. เมอเกดรายจายไมไดรบหลกฐาน เชน ใบเสรจรบเงน ทาใหไมสามารถจาตวเลขทเกดจากรายจายได ซงไมจงใจตอการจดบนทก

ฉะนนในการแกปญหาความยากจนควรมรปแบบอยางงายทสดและสะดวกทสด อาจจะเรมจากการใหความร เพอใหเกดความเขาใจวาเงนสดทไดรบเขามา เงนสดทจายออกไป มความหมายวาอยางไรจากนนจงเพมทกษะในการจดบนทกวาทางดานซายของสมดใหจดจานวนเงนสดทไดรบเขามา ทางดานขวาใหจดจานวนเงนสดทจายออกไป และเหนความสาคญของการจดบนทก เปนตน การจดบนทกรายการทเกยวกบตวเลขในชวตประจาวนเปนสงแรกทตองเหนความสาคญ อาจใชวธการของการบญชครวเรอนเขามาชวย

การท าบญชครวเรอน คอ การบนทกขอมล เกยวกบรายรบ รายจาย ท เกดขนในชวตประจาวน โดยขอมลทไดบนทกไวนจะนามาใชประโยชนในการวางแผนดานการเงนและเรองอนๆทเกยวของในครอบครว

2

การบญชครวเรอนเปนการนาการบญชมาประยกตใชเพอเปนเครองมออยางหนงของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยเปนบญชทใชสาหรบบนทกรายรบและรายจาย เพอทจะทาใหทราบถงการใชจายของตนเองจะไดมการวางแผนการออมเงนหรอการวางแผนลดรายจายทไมจาเปนออกไป การศกษาใหเขาใจถงเรองราวของการบญชทเปนระบบ มความนาเชอถอ และสามารถตรวจสอบได จะทาใหสามารถนาความรนไปประยกตใชกบชวตประจาวน การวางแผนการลงทนในสนทรพย การวางแผนการกอหนสน และการบรหารจดการรายไดใหครอบคลมคาใชจายรวมไปถงการดาเนนธรกจ ซงลวนมความสาคญเปนอยางมาก

เมอรฐบาลไดนาการบญชไปเปนเครองมอในการทจะ

1. ลดภาระหนสน ซงการมหนสนเปนสาเหตของความยากจน โดยใชบญชครวเรอน

2. สรางพนฐานในการเกบออม โดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และมเงนเหลอนาฝากธนาคาร

สงทกลาวมา 2 ขอ หากไดใชพนฐานทางการบญชเขาไปรวมดวย จะทาใหการปฏบตจรง

ไดผลมากยงขน ฉะนน ความจาเปนในการทาความเขาใจเรองของการบญชในเบองตนจงมความสาคญตอทกคน โดยเฉพาะเมอการบญชสามารถนามาแกปญหาในชวตประจาวนได นนหมายความวาการศกษาการบญชเปนเรองทจาเปน เพราะอยางนอย เมอไดศกษาการบญช สามารถนามาประยกตใชกบเรองของการเงนเศรษฐศาสตร การตลาด การผลต ไดอกดวย

แนวคดพนฐานของการบญช การทจะเหนความสาคญของการบญชและนาไปปฏบตจนเหนถงประโยชนของการบญชนน จะตองเกดจากความเชอมนในความมมาตรฐานของการบญชกอน ดงนน การบญชจงตองมกฎเกณฑอยางเปนระบบ และสามารถตรวจสอบได ในอดตทผานมาอยางยาวนานนนการบญช เปนววฒนาการ เนองจากเปนการเปลยนแปลงอยางชาๆ เชน ระบบของแลกของคอผคนในอดตนาสงของไปแลกเปลยนกนโดยยงไมมการกาหนดมลคาของสงของ จนกระทงผคนรจกนาสอกลางในการแลกเปลยนมาใชคอเงนตรา เปนตน เมอความเจรญและการลาอาณานคมไดเกดขนทวโลก สงผลใหประเทศทมความเจรญกวาไดนาสงททาใหการบญชมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวแพรกระจายไปทวโลก การบญชจงไดเปลยนจากววฒนาการมาเปนพฒนาการ เชน การเปลยนจากเกษตรกรรมเปนอตสาหกรรม การคดตนทนของสนคาทผลตเพอนาไปขาย เปนตน พฒนาการทางบญชจงมความตอเนองมาจนถงปจจบน

3

Jerry J. Weygandt, Donald E Kieso and Paul D Kimmel. (2008,9) ใหความเหนวา วชาชพบญชไดมการพฒนามาตรฐานทไดรบการยอมรบโดยทวไปและการปฏบตในระดบสากล ชดของมาตรฐานทเรยกวาหลกการบญชทรบรองทวไป (GAAP) มาตรฐานเหลานบงบอกถงวธการรายงานเหตการณทเกดขนทางเศรษฐกจ

ตามความเหนขางตน การปฏบตทางการบญชจะปฏบตตามหลกการบญชทรบรองทวไป หรอ GAAP หรอ Generally Accepted Accounting Principles มความหมายวา คนสวนใหญยดถอวาสงนนดกจะปฏบตตามกนอยางแพรหลาย วธปฏบตนทาใหกจการไดขอมลทเกดจากการดาเนนงานของกจการ

แตการปฏบตตาม GAAP ไมไดออกเปนกฎเพอบงคบใช ซงในการปฏบตทางการบญชนนถาไมบงคบใช งานบญชกจะไมไดมาตรฐานเดยวกน ในภายหลงจงตองออกเปนกฎเพอบงคบใช เพอใหการทาบญชเปนมาตรฐานเดยวกน เรยกวา “มาตรฐานการบญช” หลายประเทศมความเหนตรงกนในเรองของการทจะพฒนาการบญชใหมระบบและไดมาตรฐาน จงเกดวธปฏบตทางการบญชเรยกวา “มาตรฐานการบญชระหวางประเทศ (International Accounting Standard: IAS)” ขน เพอเปนวธปฏบตทางการบญชสาหรบนานาประเทศ โดยมทมาคอ GAAP

การนามาตรฐานการบญชระหวางประเทศนไปใชขนอยกบความสมครใจของแตละประเทศ ซงกแลวแตวาจะนาฉบบภาษาองกฤษไปแปลเปนภาษาของตนเอง หรอนาฉบบภาษาองกฤษไปใชในประเทศของตนเอง หรอจะนาฉบบภาษาองกฤษไปดดแปลงใหเขากบสภาพของประเทศตนเองกสามารถทาไดทงนนและในภายหลงคาวา “มาตรฐานการบญช” ไดถกเปลยนชอเรยกเปน “มาตรฐานการรายงานทางการเงน” ทาใหเกด “มาตรฐานการรายงานทางการเงนระหวางประเทศ” (International Financial Reporting Standard: IFRS) เพอระบวาในการปฏบตงานทางบญช นอกจากจะตองทาบญชตามขนตอนแลวยงตองรายงานใหผอานเขาใจขอมลทตองการรายงานอกดวยซงไดจดทาขนตามหลกการบญชทรบรองทวไป

ในปจจบน ประเทศไทยไดมวธปฏบตทางการบญชทไดมาตรฐาน โดยประเทศไทยนนไดนามาตรฐานการบญชระหวางประเทศและมาตรฐานการรายงานทางการเงนระหวางประเทศมาปรบใชใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม สภาพเศรษฐกจของประเทศไทยและแปลเปนภาษาไทย ตราเปนกฎหมาย เปน “มาตรฐานการรายงานทางการเงนของไทย” จดทาโดยคณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญช สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ ซงเปนองคกรทจดตงขนเพอดแลงานทางดานการบญชใหไดมาตรฐานเดยวกน

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ มแนวทางการดาเนนงานทสาคญ ไดแก

4

1. การกาหนดมาตรฐานในการปฏบตงานทางบญชตางๆเพอจะไดปฏบตไดตรงกนและเขาใจความหมายไปในแนวทางเดยวกน

2. การใหบรการทางวชาการแกผทาบญช เพอทผทาบญชและผทสนใจจะไดขอมลทมความเปนปจจบน

มาตรฐานการบญช และมาตรฐานการรายงานทางการเงน ทจดทาขนเหมาะสาหรบกจการขนาดใหญเทานน ซงสงผลใหกจการขนาดกลาง และกจการขนาดยอม ตองจดทางบการเงนทมความซบซอนหลายขนตอน เกนความจาเปนสาหรบธรกจ ดงนนเพอใหกจการขนาดกลาง กจการขนาดยอมและกจการขนาดเลกซงถอวาเปนกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะไดมแนวทางในการปฏบตทลดภาระลง คณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญชจงไดกาหนดมาตรฐานการบญชออกเปน 2 ชด คอมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ และมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ

ดงน 1. มาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ

หรอเรยกวา “TFRS for NPAEs” เปนมาตรฐานการบญชสาหรบกจการขนาดกลางและขนาดเลกทไมมสวนเกยวของกบคนเปนจานวนมาก ซงกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะมแนวทางในการปฏบต ดงน (วรศกด ทมมานนท, บรรยาย 20 มนาคม 2558)

1.1 ปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ

1.2 ปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะเปนหลก แต ปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนทมสวนไดเสยสาธารณะเพยงแค 2 ฉบบ คอ TAS 12 มาตรฐานการบญชฉบบท 12 (ปรบปรง 2557) เรอง ภาษเงนได และ TAS

19 มาตรฐานการบญชฉบบท 19 (ปรบปรง 2557) เรอง ผลประโยชนพนกงาน

1.3 ปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนสาหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะทงหมด

2. มาตรฐานการบญชส าหรบกจการทมสวนไดเสยสาธารณะ เรยกวา “TFRS for

PAEs” กจการทเปนกจการขนาดใหญทมสวนเกยวของกบคนเปนจานวนมาก กจการนจะตองปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนทงหมดทประเทศไทยประกาศใชโดยไมไดรบการยกเวน

5

นอกเหนอจากการจดทา “มาตรฐานการรายงานทางการเงน” ในเวลาตอมานกบญชจงไดจดทา “กรอบแนวคดสาหรบการรายงานทางการเงน” ขน เพอตกรอบวธปฏบตทางการบญชใหอยภายใตกรอบแนวคดน อนจะนาไปสการสรปขอมลทางการบญชทเกดขนทงหมดคอ “งบการเงน” ดงน

กรอบแนวคดส าหรบการรายงานทางการเงน งบการเงนคอ การรายงานขอมลทางบญชทไดรวบรวมไว การจดทางบการเงนจะตอง

จดทาภายใตมาตรฐานการรายงานทางการเงน มาตรฐานการรายงานทางการเงนทกฉบบจะถกกาหนดขอบเขตดวยกรอบแนวคดสาหรบการรายงานทางการเงน ทาใหงบการเงนอยภายใตแนวคดเดยวกน จงจะสามารถนางบการเงนมาใชใหเกดประโยชนสงสดได สงทถกกาหนดในกรอบแนวคดสาหรบการรายงานทางการเงน (ปรบปรง 2557) คอ

1. การกาหนดวตถประสงคของการรายงานทางการเงน เปนวตถประสงคทวไป หมายความวา กจการไดจดทาตามเหตการณทเกดขนจรง ไมไดจดทาขนมาเพอตอบสนองความตองการทราบขอมลของเจาของกจการ เปนขอมลทมประโยชนตอผลงทน ผทจะลงทน ผใหกยม เจาหน หนวยงานราชการทเกยวของ รวมถงพนกงานของกจการ โดยขอมลจะมประโยชนทงในปจจบนและอนาคต ทจะนาไปใชในการตดสนใจ

2. ขอมลทางการเงนทถกจดทาขนเปนรายงานนจะตองเปนขอมลทมคณภาพและมประโยชนตอการตดสนใจ เชน การนาขอมลทมอยในปจจบนไปเปรยบเทยบกบขอมลในอดต เพอจะไดเปรยบเทยบความแตกตางในการดาเนนงาน เปนตน

3. ในกรอบแนวคดสาหรบการรายงานทางการเงน ไดกาหนดความหมาย วธการบนทกบญช การวดมลคาของ สนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายไดและคาใชจาย ซงรายการทกลาวมาน คอ โครงสรางของงบการเงน ดงน สนทรพย หนสนและสวนของเจาของเปนองคประกอบของงบแสดงฐานะการเงน ซงแสดงถงฐานะทางการเงนของกจการ รายการรายไดและคาใชจายเปนองคประกอบของงบกาไรขาดทน ซงแสดงถงผลการดาเนนงานของกจการ

4. การจดทางบการเงนจะตองมแนวคดในเรองของทนของกจการวาจะมแนวคด “ทนทางการเงน” หรอ “ทนทางการผลต” เพอผใชงบการเงนจะไดเขาใจวธคดของกจการ หากกจการใชแนวคด “ทนทางการเงน” กาไรจะเกดจากทนทนามาลง หากกจการใชแนวคด “ทนทางการผลต” กาไรจะเกดจากกาลงการผลตทเพมขน

6

ขอสมมตพนฐานของการบญช การทาความเขาใจใหตรงกนกบนกบญชในเรองของการปฏบตตามกฎเกณฑทางบญช ซงกคอ ขอสมมตพนฐานของการบญช ซงมความหมายวา กจการตองปฏบตใหไดตามขอสมมตน ตามท Donald E Kieso, Jerry J. Weygandt, and Terry D. Warfield. (2011: 48) ) ใหความเหนวา ขอสมมตพนฐานของโครงสรางการบญชการเงนม 5 ขอ ไดแก ความเปนหนวยงาน การดาเนนงานตอเนอง หนวยเงนตรา งวดเวลา และเกณฑคงคาง อธบายได ดงน

1. ความเปนหนวยงาน (Economic Entity Assumption) หมายถง การแยกออกจาก

กนระหวางเรองเฉพาะบคคลกบเรองเฉพาะของการดาเนนกจการ ไมควรนามาปะปนกน เพอความถกตองของขอมล

2. การด าเนนงานตอเนอง (Going Concern Assumption)หมายถง การดาเนนกจการ กจการจะตองมการวางแผนในการดาเนนงานและสามารถดาเนนงานใหบรรลตามแผนทวางเอาไว

3. หนวยเงนตรา (Monetary Unit Assumption) หมายถง การจดบนทกขอมลทางบญชจะตองบนทกเปนจานวนเงน คาวา จานวนเงน หมายถง มลคาของรายการนนๆ ซงการรายงานเปนจานวนเงนจะทาใหผใชงบการเงนเขาใจสถานการณของกจการตามความเปนจรงทเกดขน

4. งวดเวลา (Periodicity Assumption) หมายถง การดาเนนกจการ กจการตองทราบถงความเปนไปของกจการวาเกดผลอยางไร กจการตองกาหนดระยะเวลาขนมาเอง ตามความตองการทราบขอมลจากเหตการณทเกดขนขนอยกบความตองการใชขอมลของกจการเอง อาจกาหนดงวดเวลาเปน รายเดอน รายไตรมาส รายหกเดอน เชน งวดเวลารายไตรมาส เรมวนท 1 มกราคม สนสดงวดเวลาคอวนท 31 มนาคม ทาใหวนท 1 มกราคมเปนวนตนงวด วนท 31 มนาคม เปนวนสนงวด ในวนสนงวดกจการตองสรปผลอออกมาวา กจการมผลการดาเนนงานเปนอยางไร กจการมฐานะทางการเงนเปนอยางไร เปนตน แตทงนจะตองปฏบตตามทกรมพฒนาธรกจการคาประกาศอกดวย

5. เกณฑคงคาง (Accrual Basis Accounting) หมายถง เมอมเหตการณทางบญช เกดขนกจการตองจดบนทกทนทไมวาจะไดจายเงนสดหรอยงไมจายเงนสดกตาม ถอวารายการนนเกดขนแลว เชน กจการคางจายคาไฟฟา หมายความวา กจการมคาใชจายคอคาไฟฟา แตยงไมไดจายเงนสด กจการตองบนทกขอมลตามความเปนจรงวา กจการมคาใชจายเกดขนพรอมกบหนสน

7

ความหมายของการบญช (Accounting) ศพทบญช (2538:4) ไดใหความหมายของการบญช (Account, Accountancy) วา

ศลปะของการเกบรวบรวมบนทก จาแนกและทาสรปขอมลอนเกยวกบเหตการณทางเศรษฐกจในรปตวเงน ผลงานขนสดทายของการบญชคอ การใหขอมลทางการเงนซงเปนประโยชนแกบคคลหลายฝาย และผทสนใจในกจกรรมของกจการ

Jerry J. Weygandt, Paul D. Kimmel and Donald E Kieso. (2013: 4) ไดใหความเหนวา บญชประกอบดวยขนพนฐาน 3 ขอ คอ การระบ การจดบนทกและ การสอสาร เหตการณทางเศรษฐกจของกจการสาหรบผทตองการใชขอมลเหลาน

จากความหมายของการบญชขางตน สามารถอธบายลกษณะของการบญชได ดงน 1. การบนทกขอมลของเหตการณทางบญชทเกดขน

2. การนาขอมลทบนทกไวมาจดประเภท

3. การนาขอมลทจดประเภทแลวมาสรป

4. การนาเอาผลสรปมาวเคราะหและแปลความหมายของเหตการณทเกดขนทงหมด

เชน 1. ซอหนงสอบญชทรานหนงสอนายอนทร ราคาเลมละ 299 บาท รายการนสงผลให

เสยเงนสด 299 บาท แตไดหนงสอบญชมาอานราคาเลมละ 299 บาท รายการนมความหมายวาอยางไรและควรจดบนทกขอมลอยางไร

2. ไดรบเงนจากการรบจางทาความสะอาดวนละ 300 บาท รายการนสงผลใหไดรบเงนสด 300 บาท เงนสดทไดรบมานเพราะวามรายไดเกดขน 300 บาท เชนกน รายการนมความหมายวาอยางไรและควรจดบนทกขอมลอยางไร

เมอเกดรายการเชนนจะตองมการเกบขอมลของรายการทเกดขนอยางละเอยด เพอจะไดร ทมาและทไปของขอมล ทาใหขนตอนการบนทกดงกลาวถกจดทาขนอยางเปนระบบ ดงน

1. การบนทกขอมลของเหตการณทางบญชทเกดขน หมายถง การจดบนทกขอมลของเหตการณทางบญชทเกดขน โดยเรมจากเมอเจาของกจการนารายการตางๆมาลงทนในกจการ จากนนกจการจะดาเนนงานตามปกต

2. การน าขอมลทบนทกไวมาจดประเภท เมอจดบนทกขอมลของเหตการณทางบญชทเกดขน ในขนตอนท 1. แลว ทาใหขอมลทงหมดอยรวมกนในขนตอนน จงตองนาขอมลทงหมดมาจดประเภท เพอความเปนระเบยบของขอมล เชน

8

2.1 รายการทไดรบเงนสด รายการทจายเงนสด กจการจะตองนารายการเงนสดมาอยรวมกน เปนตน

2.2 รายการเจาหนทเกดจากการกยม 3 ครง นามาอยรวมกน เปนตน

3. การน าขอมลทงหมดทเกดขนมาท าการสรป จากขนตอนท 2.เมอขอมลทงหมดไดถกจดประเภทแลว เชน รายการทไดรบเงนสด รายการทจายเงนสด กจการจะตองนารายการเงนสดมาอยรวมกนแลว รายการเจาหนทเกดจากการกยมมาอยรวมกนแลว ในขนตอนนกจการตองสรปวา เงนสดมจานวนอยเทาใด เจาหนมอยจานวนเทาใด ทาอยางนกบทกรายการทเกดขนกบกจการ

4. การน าเอาผลสรปมาวเคราะหและแปลความหมายของเหตการณทเกดขนทงหมด เมอสรปผลทเกดขนแลว ขนตอนตอมาคอการนาขอมลทไดจากการสรปผลมาทาการวเคราะหและแปลความหมายของสงทเกดขนกบการดาเนนงานทผานมาในชวงเวลานน เพอการตดสนใจสาหรบกจการตอไป เชน รายไดมากกวาคาใชจาย จะมผลเปนกาไร อาจตองมการขยายกจการในอนาคต หรอหากกจการมคาใชจายมากกวารายไดจะมผลเปนขาดทน อาจตองเลกกจการ หรอหาทางปรบปรงแกไขตอไป เปนตน ศพทบญช (2538: 53,64) ใหความหมายของคาวา กาไร (gains) หมายถง สวนของรายไดทเกนกวาตนทนและคาใชจายจากรายการอนมไดเปนวตถประสงคของการประกอบกจการนน ขาดทน ( loss) หมายถง 1. สวนของตนทนทเกนกวารายไดจากรายการอนมไดเปนวตถประสงคของการประกอบกจการนน 2. ตนทนทหมดไปโดยมไดกอใหเกดรายได

การบญช คอ การจดบนทกขอมลทเกยวของไวใหครบถวนเพอนาขอมลทจดบนทกไวมาจดประเภทเพอใหงายตอการสรป จากนนนาผลสรปมาแปลความหมายของสงทเกดขนวาเปนอยางไร ดงภาพท 1-1

จดบนทกขอมล จดประเภทขอมล สรปผลขอมล นาผลสรปของขอมลมาแปลความหมาย

ภาพท 1.1 ความหมายของการบญช

ในบทนจะกลาวถง เรองใกลตว เพอสรางความเขาใจอยางงาย โดยเรมจากความหมายของแนวคดพนฐานของการบญช ความหมายของการบญช การบญชเฉพาะบคคลและการบญชสาหรบการประกอบอาชพ ตามลาดบ

9

การบญชเฉพาะบคคลและการบญชส าหรบการประกอบอาชพ

การบญช เปนเรองทเกยวของกบตวเลข ในเบองตนจะกลาวถงเรองทเกยวของกบตวเลขในสวนเฉพาะบคคลกอน เชน นายทด เปนเจาของ รายการ 4 รายการ

เงนสด (900 บาท) มประโยชน คอ ไวใชจบจายเมอตองการซอสงของหรอซออาหาร

โทรศพทเคลอนท (600 บาท) มประโยชน คอ ไวใชตดตอสอสาร และ

รถจกรยาน (1,000 บาท) มประโยชน คอ ไวใชในการเดนทาง

สรอยคอทองคา (1,500 บาท) มประโยชน คอ ไวใชสวมใส

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (2558: 63) ไดใหความหมายของทรพย และทรพยสน ดงน

มาตรา 137 ทรพย หมายความวา วตถมรปราง

มาตรา 138 ทรพยสน หมายความรวมทงทรพยและวตถไมมรปราง ซงอาจมราคาและอาจถอเอาได

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (2558: 93) ไดใหความหมายของหน ดงน มาตรา 194 ดวยอานาจแหงมลหน เจาหนยอมมสทธจะเรยกใหลกหนชาระหนได อนง

การชาระหนดวยงดเวนการอนใดอนหนงกยอมมได

หากวเคราะหความหมายของทรพยสนตามทกฎหมายกาหนดไว จะพบวา เงนสด โทรศพทเคลอนท รถจกรยานและสรอยคอทองคา เปนวตถทมรปราง มราคาและถอเอาได เมอนายทดมสงเหลานสามารถตความหมายไดวา เงนสด โทรศพทเคลอนท รถจกรยานและสรอยคอทองคา เปนทรพยสนของนายทด ซงนายทดสามารถใชประโยชนจากทรพยสนเหลานได และหากวเคราะหความหมายของหนจะเหนไดวา นายทดไมมความสมพนธกบฝายใดทจะตองกระทาการอยางหนงอยางใดแกเจาหน ทรพยสนทงหมด 4 รายการ จงเปนของนายทดแตเพยงผเดยว หรอกลาวไดวา นายทดมสทธในทรพยสนของตนแตเพยงผเดยว จานวน 4,000 บาท หรออาจเรยกวา “สวนทเปนของเจาของ” ซงทรพยสนนเปนทรพยสนเฉพาะบคคลของนายทด

แตถานายทดมความจาเปนทตองกระทาการอยางใดอยางหนงใหแกเจาหน ทรพยสนทงหมด 4 รายการ จงไมไดเปนของนายทดแตเพยงผเดยว หรอกลาวไดวา นายทดไมมสทธในทรพยสนของตนแตเพยงผเดยว จะมเจาหนเขามาเกยวของดวย เนองจากนายทดมหน นนเอง สมมตวาเงนสดของนายทดจานวน 900 บาท เกดจากการยมเงนผอนจานวน 200 บาท นายทดจะมสทธในทรพยสนทงสนของตนเพยง 3,800 บาทดงนนถาหากนายทดนาทรพยสนไปใชหนจานวน

10

200 บาทแลว นายทดจะเหลอทรพยสนรวมเพยง 3,800 บาท ดงนน หากนายทดมหน นายทดจะมสทธในทรพยสนของตนมลคาเทากบทเหลอหลงจากหกหนทงสนออกแลวแสดงไดดงตารางท 1-1

ตารางท 1.1 แสดงรายการเฉพาะบคคลของนายทด

เงนสด

(บาท) โทรศพทเคลอนท

(บาท) รถจกรยาน

(บาท) สรอยคอทองค า (บาท)

= หนสน

(บาท) สวนของเจาของ

(บาท)

ในกรณทนายทดไมมหนสน

900 600 1,000 1,500 = 0 4,000

4,000 4,000

กรณทนายทดมหนสน 900 600 1,000 1,500 200 3,800

4,000 4,000

หากตอมานายทดมความสนใจในงานบรการ มความอดทนสงและมสขภาพพละกาลงมอทแขงแรงมความรความเขาใจศาสตรการนวด นายทดจงเปดรานนวดแผนไทยเปนการนวดเพอผอนคลาย ไดนาเงนสด 30,000 บาท เบาะนวด 2 หลงๆละ 2,000 บาทมลคา 4,000 บาท หมอน มลคา 500 บาท และโตะนวดเทา มลคา 800 บาท มาลงทนในกจการ โดยมสถานทเปนบานของนายทดเอง โดยนายทดไดกาหนดราคาเอาไววา เวลาทใหบรการ 60 นาท ราคาครงละ 220 บาท ถานวดครบ 10 ครง แถมนวดใหฟร 2 ครง และนายทดกาหนดวาทกๆ 1 เดอน นายทดจะตองไดรความเปนไปของกจการวาเปนอยางไร

สงทกลาวมาเปนสงทจาเปนตองมเพอประโยชนสาหรบการนวด สรปได ดงน 1. เงนสด มลคา 30,000 บาท มประโยชน คอสามารถนาไปจบจายซอสงของทตองการ

มาไวใหบรการ

2. เบาะนวด 2 หลงๆละ 2,000 บาทมลคา 4,000 บาท มประโยชน คอ ใหผมานวดไดนอน

3. หมอนมลคา 500 บาทมประโยชน คอ ใหผมานวดนอนหนน

4. โตะนวดเทา มลคา 800 บาท มประโยชน คอ เอาไวใหผมานวดใชวางเทา

11

เงนสด เบาะนวด หมอนและโตะนวดเทา เมอสงเหลานสามารถนามาใชและไดรบประโยชนจากการใช สงเหลานจงจดไดวาเปนทรพยสนในการใหบรการการนวด และนายทดสามารถยดเปนอาชพของนายทดได เมอเปนเชนนนายทดสามารถจดทรพยสนทมไว ใชเพอการนวดเพอหารายไดเปน ทรพยสนของการประกอบอาชพ แยกตางหากซงไมใชทรพยสนเฉพาะบคคล แสดงรายการประกอบอาชพของนายทดได ดงน

ตารางท 1.2 การแสดงรายการการประกอบอาชพของนายทด

เงนสด

(บาท)

เบาะนอน

(บาท)

หมอน

(บาท) โตะวางเทา (บาท)

= หนสน

(บาท) สวนของเจาของ(บาท) รายได (บาท)

คาใชจาย(บาท)

ในกรณทการประกอบอาชพไมมหนสน

30,000 4,000 500 800 = 0 35,300

35,300 = 35,300

ในการศกษาเนอหาการบญชในเบองตนจะไมกลาวถง การบญชเฉพาะบคคลแตจะกลาวถงการบญชทเกดจากการประกอบอาชพเทานน

จากรายการประกอบอาชพของนายทด จะเหนวาม เงนสด เบาะนวด หมอน โตะวางเทา ในเวลาตอไปอาจมรายการหนสน รายไดและคาใชจาย จงตองศกษากอนวา รายการแตละรายการทเกดขนคอรายการอะไรบาง เงนสด คอสงใด มประโยชนอยางไร โดยการศกษาความหมายของคาตางๆเหลาน

สนทรพย หมายถง สงทมไวใชเพอกอใหเกดประโยชนในอนาคต เปนสงทมมลคาและอยในความควบคมของเจาของ

เมอเปลยนจากเรองเฉพาะบคคลมาเปนเรองของการประกอบอาชพหรอการดาเนนกจการ ทรพยสนมกจะถกเรยกวา “สนทรพย” เพราะในการดาเนนธรกจ กจการจะมทรพยสนไวเพอกอใหเกดประโยชนในอนาคต ซงเปนไปตามคานยามของคาวา “สนทรพย” ในทางบญช

หนสน หมายถง ภาระผกพนทไดกอขนในวนนและตองชดใชในวนขางหนาดวยสนทรพยของกจการ

สทธในความเปนเจาของทรพยสนของตน หมายถง สวนทเปนของเจาของจรงๆหลงจากนาหนสนทงสนหกออกจากสนทรพยทงสนแลวมความหมายเชนเดยวกบ “สวนของเจาของ ” มความหมายเชนเดยวกบคาวา “ทน”

12

รายได หมายถง การทสนทรพยเพมขนเพราะการใหบรการหรอจากการขายสนคา สงผลใหสวนของเจาของเพมขน แตตองไมใชทนทเจาของนามาลง

คาใชจาย หมายถง การทสนทรพยลดลงเพอใหไดรบประโยชน ณ ขณะนน สงผลใหสวนของเจาของลดลง แตตองไมใชการลดทนของเจาของ

ซงหากเปนเรองเฉพาะบคคลกสามารถระบถงสงเหลาน คอ ทรพยสน หนสนและสวนของเจาของ (สทธในความเปนเจาของทรพยสนของตน) เชนเดยวกนเมอนายทดประกอบอาชพใหบรการนวดแผนไทย สามารถเรยกสงเหลานวา สนทรพย หนสนและสวนของเจาของ นนเอง

จากขอมลการประกอบอาชพรบจางนวดแผนโบราณของนายทด มรายการ ดงน 1. สนทรพย 4 รายการ ประกอบดวย เงนสด 30,000 บาท หมอน มลคา 500 บาทเบาะ

นวด 2 หลงๆละ 2,000 บาทมลคา 4,000 บาท และโตะนวดเทามลคา 800 บาท รวมเปนเงน 35,300 บาท

2. หนสน ไมม 3. สวนของเจาของ รวมเปนเงน 35,300 บาท

แตหากนายทดกลววาเงนสดจะไมพอ จงตองไปยมเงนสดมาเพอซอลกประคบและอนๆอกจานวน 10,000 บาท จะเกดการเปลยนแปลง ดงน

1. สนทรพย 5 รายการ รวมเปนเงน 45,300 บาทประกอบดวย เงนสด 40,000 บาท (30,000 + 10,000) เบาะนวด 2 หลงๆละ 2,000 บาทมลคา 4,000 บาทหมอน มลคา 500 บาทและโตะนวดเทามลคา 800 บาท

2. หนสน 10,000 บาท

3. สวนของเจาของ รวมเปนเงน 35,300 บาท

สมมตตามกรณนายทดประกอบอาชพวา นายทดไดเปดดาเนนงานใหบรการเปนเวลา 1 เดอน ทาใหมลกคามานวดมรายได 10,000 บาท เปนเงนสด (ทาใหเงนสดเพมขน 10,000 บาท) มคาไฟฟาเกดขน 800 บาทสด (ทาใหเงนสดลดลง 800 บาท) และซอลกประคบสมนไพรตางๆ 3,000 บาท (ทาใหเงนสดลดลง 3,000 บาท) สามารถวเคราะหไดดงตารางท 1-3

13

ตารางท 1.3 การวเคราะหการเปลยนแปลงทางการบญชทเกดขน

เงนสด

(บาท) เบาะนอน

(บาท)

หมอน

(บาท) โตะวางเทา

วสดสนเปลอง (บาท)

= หนสน

(บาท) สวนของเจาของ

(บาท) รายได (บาท)

คาใชจาย

(บาท) กอนใหบรการคอวนตนเดอน

40,000 4,000 500 800 - = 10,000 35,300

45,300 = 45,300

หลงจากเปดใหบรการเปนเวลา 1 เดอน

40,000 4,000 500 800 - = 10,000 35,300

+10,000 0 0 0 0 0 +10,000 0

-800 0 0 0 0 0 0 -800

-3,000 0 0 0 +3,000 0 0 0

46,200 4,000 500 800 3,000 = 10,000 44,500

54,500 = 54,500

การประกอบธรกจทาใหเกดรายได คาใชจาย ซงเกดจากการใชงานสนทรพย สนทรพยอาจไดมาจากเงนของเจาของหรอจากการกยม วเคราะหสนๆ

1. รายไดทาใหเงนสดเพมขนและสวนของเจาของเพมขน (+10,000) 2. คาใชจายทาใหเงนสดลดลงและสวนของเจาของลดลง (- 800) 3. ซอวสดสนเปลอง สนทรพยเพมขนและสนทรพยลดลง (-3,000 และ +3,000) 4. รายการใดไมเกยวของจะไมมการเปลยนแปลง (0) ซงความสมพนธน จะเหนวามการนาสญลกษณทางคณตศาสตรมาใช และถกคนดวย

เครองหมายเทากบ โดยจานวนเงนทางดานซายจะตองเทากบจานวนเงนทางดานขวา จงจะถอวาถกตอง หากนาจานวนเงนของสนทรพยไวทางดานซายและนาจานวนเงนของหนสนและนาจานวนเงนของสวนของเจาของมารวมกนแลวใหอยทางดานขวา ซงจะมมลคาเทากบสนทรพยเพยงจานวนเดยว ทาใหเกดความสมพนธของสนทรพย หนสนบวกกบสวนของเจาของ

แสดงใหเหนวาความสมพนธนหากวเคราะหผดจะทาใหจานวนเงนแตละดานไมเทากน แตถาจานวนเงนดานซายและดานขวาเทากนหมายความวาทกอยางถกตอง ทาใหมนใจวา การ

14

วเคราะหนนถกตอง ความเทากนทง 2 ดานนภาษาคณตศาสตรคอ “สมการ” เมอนามารวมกบเหตการณทางบญช จะกลาย เปน “สมการบญช”

ศพทบญช (2538: 5) ไดใหความหมายของ สมการบญชไวดงน สมการบญช (Accounting Equation) คอ ผลของการบนทกรายการบญชทงดานเดบต

และเครดตดวยจานวนเงนทเทากนตามหลกการบญชคทาใหเกดเปนสมการบญช ดงน

จากความสมพนธของรายการ สนทรพย หนสน และสวนของเจาของ ทาใหเกดความมนใจในการบญชวาสามารถตรวจสอบไดในเบองตน หมายความวาเมอมรายการและเหตการณทางบญชใดๆเกดขนจะมผลทาให สนทรพยทงสน จะตองเทากบ หนสนทงสนบวกดวยสวนของเจาของ นนเอง

การประกอบอาชพนน ผเปนเจาของกจการจะดาเนนงานตามทตนเองถนด เชนนายทด จากนนยงตองวางแผนวาธรกจของตนเองจะมรปแบบเปนอยางไร

ประเภทของการประกอบอาชพและรปแบบการจดตงกจการ

Thomas P. Edmonds, Christopher T. Edmonds, Philip R. Olds, Frances M.

Mcnair and Bor-Yi Tsay. (2015: 294) ไดจดรปแบบขององคกรธรกจ ดงน 1. กจการเจาของคนเดยว (Sole proprietorships) คอ กจการเจาของคนเดยว เปน

เจาของโดยบคคลเพยงคนเดยวทเปนผรบผดชอบในการทาธรกจและกาไรและการตดสนใจ กจการเจาของคนเดยวมกจะเปนลกษณะทเรยบงาย

2. หางหนสวน (Partnerships) คอ ผเปนหนสวน ยอมรบใหบคคลอนทจะแบงปนความสามารถของพวกเขา เงนทนและความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของธรกจ เพราะสองคนหรอมากกวาคนเดยวทมสวนรวมเปนเจาของ ผเปนหนสวนตองมขอตกลงทชดเจนเกยวกบวธการทผมอานาจ ความเสยงและผลกาไรทจะใชรวมกน

3. บรษทจากด (Corporation) บรษทจากด เปนนตบคคลแยกตางหากทจดตงขนตามขอกาหนดของหนวยงานภาครฐ เปนขนตอนทมความซบซอน

สนทรพย = หนสน + ทน

15

จากการจดรปแบบของธรกจขางตนจะเหนไดวา ในการประกอบธรกจ

สามารถจดตงตามถนดหรอตามกาลงทรพยทม ในทนจะกลาวถงเพยง 3 รปแบบ ดงน 1. กจการเจาของคนเดยว คอ การดาเนนธรกจ โดยมเจาของกจการเพยงผเดยว

เจาของกจการมอานาจในการตดสนใจแตเพยงผเดยว ไมวาผลการดาเนนงานจะเปนกาไรสทธหรอขาดทนสทธ เจาของกจการจะตองรบไวแตเพยงผเดยว ไดแก รานขายอาหารตามสง รานกาแฟสด เปนตน

2. หางหนสวน คอ การดาเนนธรกจโดยมเจาของกจการตงแต 2 คนขนไปรวมกนดาเนนงาน เรยกเจาของกจการวา “ผเปนหนสวน” ผลการดาเนนงานจะเปนกาไรสทธหรอขาดทนสทธจะแบงกนตามทไดตกลงกนไวหรอตามจานวนทนทนามาลงในหาง หางหนสวนสามารถแบงการดาเนนงานออกเปน 3 ชนด ดงน

2.1 หางหนสวนสามญ คอ การจดตงสามารถทาไดเลยโดยไมตองจดทะเบยน และผเปนหนสวนจะตองรบผดชอบในภาระหนสนของหางทงหมด

2.2 หางหนสวนสามญนตบคคล คอ การจดตงจะตองจดทะเบยนเปนนตบคคล และผเปนหนสวนจะตองรบผดชอบในภาระหนสนของหางทงหมด ไมวาผเปนหนสวนจะลงทนในหางเปนจานวนเทาใด

2.3 หางหนสวนจ ากด คอ การจดตงจะตองจดทะเบยนเปนนตบคคล และผเปนหนสวนจะตองรบผดชอบในภาระหนสนของหางเทากบจานวนทนทผเปนหนสวนไดลงทนไวเทานน

3. บรษทจ ากด คอ การดาเนนธรกจ โดยมเจาของกจการตงแต 3 คนขนไป รวมกน

ดาเนนงาน เรยกเจาของกจการวา “ผถอหน” ผลการดาเนนงานจะเปนกาไรสทธหรอขาดทนสทธจะแบงกนตามมตของทประชมผถอหน และผถอหนจะตองรบผดชอบในภาระหนสนของบรษทเทากบจานวนทนทผถอหนไดลงทนไวเทานน

ในชวตประจาวนเรองเฉพาะบคคลหรอการประกอบอาชพ มความเกยวของกบ สนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายไดและคาใชจาย ความจาเปนทตองทราบความเปนไปเกยวกบขอมลทางการเงนทเกดขน ควรเรมจากการบนทกขอมลทางการบญชทเกดขนทกรายการและทกวน บนทกขอมลตามลาดบทเกดขน บนทกไปจนกระทงถงเวลาทเหมาะสมสาหรบการสรปขอมล เพอจะไดนาขอมลทสรปไดนนมาวเคราะหถงสงทเกดขนในชวงระยะเวลานน ดงนนสงทสาคญทตองเขาใจกอนคอ ความสาคญ และการรายงานขอมลทางการบญชทเกดขนทงหมดโดยรายงานเปนงบการเงน

16

งบการเงน

พระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 ใหความหมายของงบการเงน ดงน งบการเงน หมายความวา รายงานผลการดาเนนงาน ฐานะการเงน หรอการเปลยนแปลง

ฐานะการเงนของกจการ ไมวาจะรายงานโดยงบดล (งบแสดงฐานะการเงน) งบกาไรขาดทน งบกาไรสะสม งบกระแสเงนสด งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของผถอหน งบประกอบ หรอหมายเหตประกอบงบการเงน หรอคาอธบายอนซงระบไววาเปนสวนหนงของงบการเงน

ตามทกฎหมายกาหนด งบการเงนนเปนการแสดงความสมพนธของสนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายได และคาใชจาย ซงเกดจากเหตการณทางบญชของกจการ โดยรวบรวมขอมลมาบนทก การจดระเบยบขอมล สรปผลและแปลความหมาย ซงการทาบญชตองจดทาเปนขนตอน เพอความเปนระบบ มความนาเชอถอ สามารถตรวจสอบได และนาเสนอเปนรายงานได แสดงดงภาพท 1-2 ดงน

ภาพท 1.2 แสดงขนตอนของงานบญช

การรายงานนนสามารถรายงานไดในหลายลกษณะ เชน 1. รายงานผลการดาเนนงานของกจการ สามารถรายงานโดย งบกาไรขาดทน

2. รายงานฐานะทางการเงนของกจการ สามารถรายงานโดย งบแสดงฐานะการเงน

กรมพฒนาธรกจไดกาหนดวาผมหนาทจดทาบญชแตละประเภทตองจดทางบการเงน ดงตาราง1.4 ตอไปน

สรปขอมลฐานะการเงน

บนทกขอมล (เหตการณทเกดขนทางการบญช)

จดประเภทขอมล

สรปขอมลการดาเนนงาน

วเคราะหเหตการณทเกดขนทางการบญช

เหตการณทเกดขนทางการบญช

นาผลสรปมาแปลความหมาย

17

ตารางท 1.4 คาชแจงกรมพฒนาธรกจการคา เรอง กาหนดรายการยอทตองมในงบการเงน พ.ศ. ๒๕๕๔

แบบ/ผมหนาทจดทาบญช

งบแสดงฐานะการเงน

งบกาไรขาดทนเบดเสรจ

งบกาไรขาดทน

งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของเจาของ

งบกระแสเงนสด

งบการเงนรวม

หมายเหตประกอบงบการเงน

งบการเงนเปรยบ

เทยบกบปกอน

1. หางหนสวนจดทะเบยน

/ / / /

2. บรษทจากด

/ / / / /

3. บรษทมหาชนจากด

/ / / / / /

4. นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ

/ / / / /

5. กจการรวมคาตามประมวลรษฎากร

/ / / / /

ทมา : กรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย (http://www.dbd.go.th/ewt_news.php?nid=1099&filename=law06)

ผมหนาทจดทาบญชแตละประเภทตองจดทางบการเงนตามประกาศของกรมพฒนาธรกจการคา พ.ศ.2554 กาหนดไว ดงตอไปน

1. หางหนสวนจดทะเบยน ปฏบตตาม แบบ 1

2. บรษทจากด ปฏบตตาม แบบ 2 (ดไดทภาคผนวก) 3. บรษทมหาชนจากด ปฏบตตาม แบบ 3* 4. นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ ปฏบตตาม แบบ 4*

5. กจการรวมคาตามประมวลรษฎากร ปฏบตตาม แบบ 5*

* แบบ 3 4 5 ศกษาจาก http://www.dbd.go.th/ewt_news.php?nid=1099&filename=law06

http://www.dbd.go.th/download/PDF_law/form_4.pdf

18


ของ หางหนสวนจดทะเบยน

----------------------------

1. งบแสดงฐานะการเงน

หนวย : บาท

หมายเหต 25x1 25x0

สนทรพย

1. สนทรพยหมนเวยน

1.1 เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด

1.2 เงนลงทนชวคราว

1.3 ลกหนการคาและลกหนอน

1.4 เงนใหกยมระยะสน

1.5 สนคาคงเหลอ

1.6 สนทรพยหมนเวยนอน

รวมสนทรพยหมนเวยน

2. สนทรพยไมหมนเวยน

2.1 เงนลงทนเผอขาย

2.2 เงนลงทนในบรษทรวม


2.4 เงนลงทนในการรวมคา

2.5 เงนลงทนระยะยาวอน

2.6 เงนกยมระยะยาว

2.7 อสงหารมทรพยเพอการลงทน

2.8 สนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย

2.9 ทดน อาคารและอปกรณ 2.10 สนทรพยไมมตวตน

2.11 สนทรพยภาษเงนไดรอการตดบญช 2.12 สนทรพยไมหมนเวยนอน

รวมสนทรพยไมหมนเวยน

รวมสนทรพย

แบบ 1

19

หนสนและสวนของผเปนหนสวน

3. หนสนหมนเวยน

3.1 เงนเบกเกนบญชและเงนกยมระยะสนจากสถาบนการเงน

3.2 เจาหนการคาและเจาหนอน

3.3 สวนของหนสนระยะยาวทถงกาหนดชาระภายในหนงป

3.4 เงนกยมระยะสน

3.5 ภาษเงนไดคางจาย

3.6 ประมาณการหนสนระยะสน

3.7 หนสนหมนเวยนอน

รวมหนสนหมนเวยน

4. หนสนไมหมนเวยน

1.1 เงนกยมระระยาว

1.2 หนสนภาษเงนไดรอการตดบญช 1.3 ภาระผกพนผลประโยชนพนกงาน

1.4 ประมาณการหนสนระยะยาว

1.5 หนสนไมหมนเวยนอน

รวมหนสนไมหมนเวยน

รวมหนสน

5. สวนของผเปนหนสวน

5.1 ทนของผเปนหนสวนแตละคน

5.2 กาไร (ขาดทน) สะสมทยงไมไดแบง

5.3 องคประกอบอนของสวนของผเปนหนสวน

รวมสวนของผเปนหนสวน

รวมหนสนและสวนของผเปนหนสวน

20

2.1 งบก าไรขาดทนจ าแนกคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย



1. รายไดจากการขายหรอการใหบรการ

2. รายไดอน

รวมรายได

3. การเปลยนแปลงของสนคาสาเรจรปและงานระหวางทา

4. งานททาโดยกจการและบนทกเปนสนทรพย 5. วตถดบและวสดสนเปลองใชไป

6. คาใชจายและผลประโยชนพนกงาน

7. คาเสอมราคาและคาตดจาหนาย

8. คาใชจายอน

รวมคาใชจาย

9. กาไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและคาใชจายภาษเงนได 10. ตนทนทางการเงน

11. กาไร (ขาดทน) กอนคาใชจายภาษเงนได 12. คาใชจายภาษเงนได ก าไร (ขาดทน) สทธ

21

2.2 งบก าไรขาดทนจ าแนกคาใชจายตามหนาท – ขนเดยว



1. รายได

1.1 รายไดจากการขายหรอการใหบรการ

1.2 รายไดอน


2. คาใชจาย

2.1 ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ

2.2 คาใชจายในการขาย

2.3 คาใชจายในการบรหาร

2.4 คาใชจายอน


3. ก าไร (ขาดทน) กอนตนทนทางการเงนและคาใชจายภาษเงนได 4. ตนทนทางการเงน

5. ก าไร (ขาดทน) กอนคาใชจายภาษเงนได 6. คาใชจายภาษเงนได 7. ก าไร (ขาดทน) สทธ

22

2.3 งบก าไรขาดทนจ าแนกคาใชจายตามหนาท – หลายขน




2. ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ

3. กาไร (ขาดทน) ขนตน


5. กาไร (ขาดทน) กอนคาใชจายอน

6. คาใชจายในการขาย

7. คาใชจายในการบรหาร


9. รวมคาใชจาย




หมายเหตประกอบงบการเงนตองจดท าใหสอดคลองกบมาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) โดยม 2 สวน คอ

1. สรปนโยบายการบญชทส าคญ

2. ขอมลเพมเตมอน

23

ความสมพนธระหวางงบการเงน

งบการเงนทจะใหขอมลอยางเพยงพอตอการตดสนใจในเบองตน คอ งบกาไรขาดทน และงบแสดงฐานะการเงน

งบกาไรขาดทนจะนาเสนอ รายไดและคาใชจาย เชน แมคาขายสมตา รายไดมาจากการตาสมตาขาย คาใชจายเกดจากการเชาพนเพอทขายสมตา การจายคานาคาไฟฟา ถารายไดมมลคาสงกวาคาใชจาย ผลการดาเนนงานจะเปนผลกาไร แตถาตรงกนขามรายไดนอยกวาคาใชจาย ผลการดาเนนงานจะเปนผลขาดทน

งบแสดงฐานะการเงน จะนาเสนอ สนทรพย หนสนและสวนของเจาของ สนทรพยของแมคาขายสมตา คอ ครก สาก หมอ โตะ เกาอ หนสนของแมคาขายสมตา คอ เงนกยมเพอมาลงทนในสนทรพย และสวนของเจาของ คอ เงนทนสวนทเปนของแมคาสมตาจรงๆไมรวมหนสน เปนตน

ฉะนน ความสมพนธของงบการเงน ทงสอง คอ กจการจะตองจดทางบกาไรขาดทนกอน เพอจะไดทราบผลการดาเนนงานของกจการ และจากผลกาไรทเกดขน จะสงผลใหสวนทเปนของเจาของเพมขน ในทางตรงกนขาม ผลขาดทนทเกดขนจะสงผลใหสวนทเปนของเจาของลดลง สนทรพยของกจการอาจเกดการลงทนเอง หรออาจเกดจากการกยมกอใหเกดหนสน สวนทเปนของเจาของคอสงทแสดงวากจการมความสามารถในการดารงอยตอไปหรอไม ซงกจการจะตองสามารถนางบการเงนมาเปรยบเทยบตงแตเรมตนกจการจนถงวนทตองการทราบถ งการเปลยนแปลง เพอประโยชนในการตดสนใจสาหรบผใชขอมลตอไป

ในเบองตนจะศกษารปแบบของกจการเจาของคนเดยว ซงเปนรปแบบอยางงาย สงทสาคญคอตองสามารถระบไดวารายการใดเปนสนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายได และคาใชจาย เพอประโยชนในการเขาใจการนาเสนอขอมลทางการบญช แสดงได ดงน

งบก าไรขาดทน (Income Statement or Profit and Loss Statement)

สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร (2552: 25) ใหความเหนวา งบกาไรขาดทนเปนงบการเงนทจดทาขนเพอสรปผลการดาเนนงานของกจการในชวง 1 เดอน 3 เดอน 6 เดอน หรอ 1 ป ตามแตความตองการของเจาของกจการ โดยทวไปแลวการจดทางบกาไรขาดทนมกจะมการจดทาเมอครบรอบระยะเวลาบญช 1 ป หรอ 12 เดอน ประกอบดวย 3 สวนหลกๆคอ รายได (Incomes or Revenues) คาใชจาย (Expenses) กาไรสทธหรอขาดทนสทธ (Net Profit or Net Loss)

24

จากความหมายขางตนจะเหนวางบกาไรขาดทน เปนการรายงานขอมลทางการ

บญชเกยวกบรายไดและคาใชจายทเกดขนกบกจการ ซงจะสรปวา ในชวงระยะเวลาหนง เกดผลการดาเนนงานเปนอยางไร หากรายไดมากกวาคาใชจายคอผลกาไร หากรายไดนอยกวาคาใชจาย คอผลขาดทน แสดงได ดงน

ชอกจการ..................... งบกาไรขาดทน

สาหรบระยะเวลา ................ สนสดวนท ...................................... หนวย : บาท

รายได : รายไดจากการใหบรการ xx

รายไดอนๆ xx

รวมรายได xx

คาใชจาย :

คาใชจายในการบรหาร xx

คาใชจายอนๆ xx

รวมคาใชจาย xx

ก าไร (ขาดทน) สทธ xx

งบแสดงฐานะการเงน (Balance Sheet)

สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร. (2552: 26) ใหความเหนวา งบดล จดเปนงบการเงนทสาคญ ทจดทาขนเพอเปนการสรปถงฐานะการเงนของกจการ ณ วนใดวนหนงวา กจการ ณ วนนนจะมสนทรพยประเภทใดบาง มหนสนหรอภาระผกพนอะไรบางตลอดจนจานวนเงนสวนทเปนของเจาของ นนกคอ ทน

นพนธ เหนโชคชยชนะ และ ศลปพร ศรจนเพชร (2554: 11-13) ใหความเหนวา เดมงบแสดงฐานะการเงนเรยกวา งบดล เนองจากชอ งบดล เนนการจดทาวารวมสนทรพยเทากบรวมหนสนและสวนของเจาของ ตามสมการบญช แตไมไดใหความหมายหรอคาอธบายเกยวกบงบน จงเปลยนมาใชชอ งบแสดงฐานะการเงนทใหความหมายวา งบทแสดงขอมลเกยวกบฐานะการเงนของกจการ ซงชอใหมชดเจนกวาชอเดม

25

จากความหมายขางตนจะเหนวางบแสดงฐานะการเงนเปนการรายงานขอมลทางการบญชเกยวกบสนทรพย หนสน และสวนของเจาของ จะสรปวา ณ เวลาหนงกจการมรายการตางๆเหลานมลคาเทาใด ซงมความหมายวาเปนการรายงานฐานะทางการเงนของกจการนนเอง ในอดตใชชอวา “งบดล” สาเหตของชองบดล เพราะวา สนทรพยตองเทากบหนสนรวมสวนของเจาของ ตองดลกนคอตองเทากน แตตองเปลยนชอ เพราะ “งบแสดงฐานะการเงน” เปนชอทใหความหมายทชดเจนกวา งบแสดงฐานะทางการเงนของกจการ แสดงไดดงน

ชอกจการ..................... งบแสดงฐานะการเงน

วนท ............................................... หนวย : บาท

สนทรพย สนทรพยหมนเวยน :

เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด xx

ลกหนการคาและลกหนอน xx

สนคาคงเหลอ xx

สนทรพยหมนเวยนอน xx

รวมสนทรพยหมนเวยน xx

สนทรพยไมหมนเวยน : ทดน อาคารและอปกรณ xx

สนทรพยไมหมนเวยนอน xx

รวมสนทรพยไมหมนเวยน xx

รวมสนทรพย xx

26

หนสนและสวนของเจาของ หนสน

หนสนหมนเวยน :

เจาหนการคาและเจาหนอน xx

หนสนหมนเวยนอน xx

รวมหนสนหมนเวยน xx

หนสนไมหมนเวยน : เงนกยมระระยาว xx

รวมหนสนไมหมนเวยน xx

รวมหนสน xx

สวนของเจาของ :

ทน xx

บวก กาไรสทธ หรอ หก ขาดทนสทธ xx

xx

หก ถอนใชสวนตว xx

รวมสวนของเจาของ xx

รวมหนสนและสวนของเจาของ xx


งบการเงนจะประกอบไปดวยขอมลเปนจานวนเงน คอมแตตวเลข ซงไมสามารถอธบายรายการทเกดขนทงหมดไดในงบการเงน กจการจงตองจดทาหมายเหตประกอบงบการเงนเพมเตม การอธบายขอมลเพมเตมนเพอใหผใชงบการเงนเขาใจขอมลทกจการนาเสนอมากขน นอกจากนหมายเหตประกอบงบการเงนยงสามารถเพมเตมขอมลทกจการไมสามารถบนทกบญชไดหรอขอมลทกจการตองการนาเสนอกจการสามารถเพมเตมในหมายเหตประกอบงบการเงนไดทงนน เชน งบแสดงฐานะการเงน แสดงบญช ทดน ซงกจการไดนาไปคาประกนเพอกยมเงน ในหมายเหตประกอบงบการเงนจะตองอธบายขอมลเพมเตมวา ทดนนกจการไดนาไปคาประกนเงนกแลว เปนตน

27

งบการเงนส าหรบกจการแตละประเภท

ขอยกตวอยางเพยง 2 งบการเงน คอ งบกาไรขาดทน และงบแสดงฐานะการเงน สาหรบ กจการใหบรการ กจการซอขายสนคาและกจการผลตสนคาเพอขาย ดงน

งบก าไรขาดทนส าหรบกจการใหบรการ (จากขอมลของตาราง 1.3) ทดบรการนวด


สาหรบระยะเวลา 1 เดอน สนสดวนท 31 ธนวาคม 2556


รายได :

รายไดจากการนวด 10,000

รวมรายได 10,000


คานาคาไฟฟา 800

รวมคาใชจาย 800

กาไรสทธ 9,200

งบแสดงฐานะการเงนส าหรบกจการใหบรการ ทดบรการนวด


วนท 31 ธนวาคม 2556



เงนสด 46,200

วสดสนเปลอง (ลกประคบ+สมนไพร) 3,000

รวมสนทรพยหมนเวยน 49,200

สนทรพยไมหมนเวยน :

อปกรณเครองใช (4,000+500+800) 5,300

รวมสนทรพยไมหมนเวยน 5,300

รวมสนทรพย 54,500

28

หนสนและสวนของเจาของ


เจาหน 10,000

รวมหนสน 10,000


ทน-นายทด 35,300

บวก กาไรสทธ (มาจากงบกาไรขาดทน) 9,200

รวมสวนของเจาของ 41,500

รวมหนสนและสวนของเจาของ 54,500

งบก าไรขาดทนส าหรบกจการซอขายสนคา หางหนสวนจากด เกไก


สาหรบงวด 1 เดอน สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557

หนวย : บาท รายไดจากการขายสนคา 317,400

หก รบคนและสวนลด 7,040

สวนลดจาย 2,490

รายไดจากการขายสทธ 307,870

หก ตนทนขาย 207,466

กาไรขนตน 100,404

หก คาใชจายในการขายและบรหาร

คาขนสงออก 2,760

คาโฆษณา 3,000

เงนเดอน 26,000

คานาคาไฟฟา 14,800

ดอกเบยจาย 7,200

รวมคาใชจาย 53,760


29

งบแสดงฐานะการเงนส าหรบกจการซอขายสนคา

หางหนสวนจากด เกไก งบแสดงฐานะการเงน


หนวย : บาท สนทรพย

สนทรพยหมนเวยน :

เงนสด 557,594

ลกหนการคา 175,300

สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 373,810

รวมสนทรพยหมนเวยน 1,106,704


เครองใชสานกงาน 173,400

ทดน 1,797,400

รวมสนทรพยไมหมนเวยน 1,970,800

รวมสนทรพย 3,077,504



เจาหนการคา 278,900

รวมหนสนหมนเวยน 278,900

หนสนไมหมนเวยน :

เงนกระยะยาว 1,200,000

รวมหนสนไมหมนเวยน 1,200,000

รวมหนสน 1,478,900

30

สวนของผเปนหนสวน :

ทนของผเปนหนสวนแตละคน

ทน- เก 775,980

ทน- ไก 775,980 กระแสทน-เก (46,644 / 2) 23,322

กระแสทน-ไก (46,644 / 2) 23,322

รวมสวนของผเปนหนสวน 1,598,604

รวมหนสนและสวนของผเปนหนสวน 3,077,504

งบก าไรขาดทนส าหรบกจการผลตสนคาเพอขาย

บรษท บานขาวสารการผลต จากด


สาหรบระยะเวลา 6 เดอน สนสดวนท 30 มถนายน 2557


ขายสนคา 548,400

หก รบคนและสวนลด 15,000

ขายสทธ 533,400


กาไรขนตน 149,063

หก คาใชจายในการดาเนนงาน 91,350

วสดสานกงานใชไป 12,150


31

งบแสดงฐานะการเงนส าหรบกจการผลตสนคาเพอขาย

บรษท บานขาวสารการผลต จากด


วนท 30 มถนายน 2557




สนคาคงเหลอ

วตถดบ ( ปลายงวด ) 20,250

สนคาระหวางผลต ( ปลายงวด ) 16,500

สนคาสาเรจรป ( ปลายงวด ) 15,263

วสดสานกงาน 8,400



เครองจกร 259,050

หก คาเสอมราคาสะสม – เครองจกร 88,950 170,100



หนสนและสวนของผถอหน


คาแรงงานคางจาย 1,950


สวนของผถอหน :

ทนหนสามญ 150,000

กาไรสะสม 43,050

บวก กาไรสทธ 45,563 88,613

รวมสวนของผถอหน 238,613

รวมหนสนและสวนของผถอหน 240,563

32

5,500

รกชาต

ขอความและจ านวนเงนทใชในการบนทกขอมลทางบญช

การบนทกขอมลทางบญชนนจะตองเปนสงทมมลคาเปนจานวนเงน ซงหมายถงการจดบนทกเหตการณทเกดขนทางการบญช เรมจากการจดบนทกขอมลตามเหตการณทเกดขนจรงกอนและหลง จากนนจะมการจดระเบยบขอมล ซงจะตองมการอางองขอมลระหวางกน ตลอดจนการสรปขอมล วเคราะหและแปลความหมายของสงทเกดขน ซงประกอบไปดวยตวเลขและขอความจานวนมาก จงควรศกษาความรพนฐานกอนการบนทกขอมลทางการบญช

หลกปฏบตในการเขยนตวเลขหรอขอความ มดงน 1. การเขยนขอความ

1.1 ควรใชรายการยอตามทกรมพฒนาธรกจการคากาหนด เชน “รายไดจากการขาย” หมายถง รายไดจากการขายสนคา หรอ “ตนทนขาย” หมายถง ราคาทนของสนคาทขายไปแลว เปนตน

1.2 คาอธบายรายการ ควรอธบายอยางกระชบ

1.3 หากเขยนขอความผด หามลบ ใหทาการแกไขและลงชอกากบ 2. การเขยนจานวนเงน

2.1 ใชตวเลขอารบคเพอความเปนสากล

2.2 การเขยนตวเลขในชองบาทใหเขยนหลกหนวยชดเสนขวาสดเทานน

2.3 การเขยนตวเลขในชองสตางค ถาไมมจานวนสตางคใหใสเครองหมาย “-” 2.4 จานวนเงนตงแต 3 หลกขนไป ใหใสเครองหมายจลภาคคนทกครง

2.5 หากเขยนตวเลขผด หามลบ ใหทาการแกไขและลงชอกากบ ดงตวอยาง

วนท รายการ รบ จาย คงเหลอ

2557 บาท สต บาท สต บาท สต

ก.ย. 22 รายไดจากการรบจาง 8,500 - 8,500 -

25 จายคาเชา 3,000 - 4,500

33

เทคโนโลยกบงานบญช

เมอเทคโนโลยกาวหนามากขนกอใหเกดการเปลยนแปลงความเจรญกาวหนาทงทางสงคมและเศรษฐกจ สงผลใหเกดความตองการความสะดวก ความทนสมย ซงกอใหเกดความตองการใชเครองมอทจะนามาชวยในการเพมประสทธภาพในการจดเกบขอมลทมเปนจานวนมาก ชวยในการประมวลผลขอมล ชวยในการวเคราะหงาน เปนตน

สภาภรณ คงสวสด และ พฒนพงศ สวรรณชาต (2554: 123) ไดกลาวในบทความเรอง “Accounting Software กบการทาบญชในยคปจจบน” วา กระบวนการจดทาบญชการทาบญชดวยระบบมอการทาบญชในยคแรกเรมจะเปนการจดทาบญชดวยระบบมอ ซงมขนตอนการทางานทยงยากพอสมควร โดยขนตอนการทางานประกอบดวย 1)การรวบรวมเอกสารเพอการบนทกบญช 2) การบนทกรายการในสมดบนทกรายการขนตน 3) การผานรายการจากสมดบนทกรายการขนตนไปยงบญชแยกประเภททวไป 4) การรวบรวมขอมลจากบญชแยกประเภทเพอจดทางบทดลอง 5) การจดทารายงานทางการเงน ซงประกอบดวยงบกาไรขาดทนเบดเสรจ งบแสดงฐานะทางการเงน งบกระแสเงนสด และงบอนๆ ซงโดยปกตการจดทาบญชดวยระบบมอจะมการสรปยอดเพอจดทารายงานทางการเงนเพยงปละ 1 ครงเทานน

จากบทความขางตน ทาใหทราบวา การจดทาบญชตามทกลาวมาอยางคราวๆ เปนการจดทาบญชดวยตวเองหรออาจเรยกวา “การทาบญชดวยมอ” โดยสามารถจดทาใหตวเองซงเปนเรองเฉพาะบคคลหรอเปนเรองของการดาเนนธรกจ มขนตอนและการจดเกบเอกสารหลายขนตอน และผทจะสามารถจดทา “การทาบญชดวยมอ” จะตองมความรความสามารถในการจดทาบญชตามทพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 กาหนดอกดวย เรมตงแตการรวบรวมเอกสารประกอบการบนทกขอมล มาบนทกลงในสมดบญช มสมดขนตน สมดขนปลายและสมดบญชอนๆตามการใชงาน ในการบนทกขอมลจะบนทกตามเหตการณทเกดขน ซงอาจเปนรายการซาๆ กนในแตละวน จากนนกจการตองสรปจานวนเงนทเกดขนจากแตละรายการเพอรวบรวมขอมลวาในรอบระยะเวลาทเกดเหตการณทางบญชขนนสงผลดหรอไมดอยางไรและกจการควรตดสนใจอยางไรตอไป

นกบญชจงไดคดคนเครองมอตางๆทจะชวยแบงเบาภาระในการคานวณและการจดเกบขอมล คอมพวเตอรเปนเครองมอชนดหนงทถกนามาใชเนองจากมความแมนยาในการคานวณและสามารถเกบขอมลจานวนมากสามารถตรวจสอบความถกตองของขอมลไดทกขนตอน นอกจากนยงมโปรแกรมสาเรจรปทางการบญช ทถกคดคนขนเพอใหเกดความสะดวกตรงตามความตองการในการใชงาน เกดการประหยดเวลา การคนพบขอผดพลาดไดเรวขน เปนตน

34

เพอเปนการเพมประสทธภาพในการดาเนนงาน คอ กจการควรนาระบบทมคณภาพมาใชโดยเฉพาะระบบบญชทถกตอง แมนยา ทนสมยและสามารถตรวจสอบไดโปรแกรมสาเรจรปทางบญชจงเปนเทคโนโลยระบบหนงทถกนามาใช เพอใหทนกบความตองการและในนาขอมลไปใชในการตดสนใจ เพอชวยใหผบรหารไดรบขอมลทมความถกตองและรวดเรว กจการอาจพฒนาระบบทวานขนมาใชเองหรอวาจางกจการทมความเชยวชาญดานระบบคอมพวเตอรมาจดการใหหรอกจการจะจดหาโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชทตรงตามความตองการของกจการมาใชกสามารถทาไดทงนน การเลอกใชเทคโนโลยใหเหมาะกบกจการ จงมความจาเปนมาก เพราะหากไมเหมาะกบกจการจะทาใหเสยเวลาและเสยคาใชจายสง อาจสงผลไปยงความผดพลาดตอการตดสนใจของเจาของกจการอกดวย

ตารางท 1.5 การเปรยบเทยบการทาบญชดวยมอและการทาบญชโดยใชคอมพวเตอร (ดดแปลงจาก บทความ“Accounting Software กบการทาบญชในยคปจจบน” ของสภาภรณ คงสวสด และ พฒนพงศ สวรรณชาต (2554: 124))

การท าบญชดวยมอ การท าบญชโดยใชคอมพวเตอร การใชมอเขยน ขอความหรอจานวนเงน อาจทาใหเกดความคลาดเคลอนหรอเขาใจผด

การนาคอมพวเตอรมาใช เกบขอมล ลดความคลาดเคลอนเรองขอความ จานวนเงน เพราะคอมพวเตอรมความชดเจน

การจดทาบญชมหลายขนตอน ทาให เกดขอผดพลาดในระหวางขนตอนไดงาย และยากตอการถกคนพบ

การจดทาบญชโดยใชคอมพวเตอร จะตองทาในแตละขนตอนใหจบ จงจะผานไปขนตอนตอไปไดทาใหสะดวกตอการถกคนพบ

การคานวณโดยใชเพยงเครองคานวณหรอเครองคดเลข ทาใหลาชาหรออาจผดพลาดใชเวลานานในการแกไข

การ คาน วณโ ดยค อม พ ว เ ตอร ม โอ กา สผดพลาดนอยเพราะคอมพวเตอรมความแมนยาสามารถพมพขอมลมาตรวจสอบได

การจดเกบเอกสารทเกยวของตองใชพนทในการจดเกบมาก การคนหาเอกสารทเกยวของตองใชเวลานาน

ส า ม า ร ถ จ ด เ ก บ ข อ ม ล ท เ ก ย ว ข อ ง ใ นคอมพวเตอรไดและสามารถเรยกขอมลทเกยวของมาดไดเมอตองการ

การประมวลผลตองบนทกขอมลทาใหครบทกขนตอน ซงใชเวลานาน

สามารถนาขอมลทมอยมาประมวลผลตามทตองการทราบไดทนท

ไมมการเชอมโยงขอมลในการจดทางบการเงน อาจเกดขอผดพลาดไดงาย

การเชอมโยงขอมลในการจดทางบการเงนมประสทธภาพมาก โอกาสทาผดมนอย

35

การท าบญชดวยมอ การท าบญชโดยใชคอมพวเตอร ผจดทาจะตองมความรความสามารถในการจดทาบญชและจะตองจดทาบญชตามทพระราชบญญตการบญชกาหนดเรยกวา “ผทาบญช”

ผปอนขอมลลงในคอมพวเตอรไมจาเปนตองมความรความสามารถในการจดทาบญชตามทพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543

กาหนดไวแตจะตองไดรบการตรวจสอบจาก “ผทาบญช”

พฒนพงศ สวรรณชาต และ สภาภรณ คงสวสด (2554: 116) กลาวในบทความเรอง “การประยกตใช Excel กบงานบญช” วา ปจจบนมการนาคอมพวเตอรมาชวยในการจดทาบญชมากยงขน ไมวาจะเปนการใชโปรแกรมสาเรจรป หรอโปรแกรมสเปรดชตซงตางมวตถประสงคเดยวกนคอ ชวยใหการจดทาบญชงายขน การนาโปรแกรมสเปรดชตมาจดทาบญชไดรบความนยมเพมมากขนเนองจากกจการสวนใหญจะใชโปรแกรม Microsoft Office ในสานกงานอยแลว ดงนน การประยกตใชโปรแกรมสเปรดชตกบงานบญชจงไมทาใหมตนทนสงขนอกทงยงสามารถใชงบการเงน อกทงยงสามารถนาขอมลทไดไปประยกตใชตอไดในอนาคต ดงนน การทาบญชดวยโปรแกรม Microsoft Excel จงเปนอกทางเลอกหนงของการทาบญชสาหรบนกบญชยคไอท

จากบทความขางตนเปนการนาโปรแกรม Microsoft Office ทใชในการดาเนนงานอยแลวมาเปนตวชวยในการจดเกบขอมลอยางงายทสด โดยไมตองเสยคาใชจายเพมเตมแตอยางใด และขนตอนในการจดทาจะคลายกบการทาบญชดวยมอ คอโปรแกรม Microsoft Excel เพยงแตตองมการวางแผนการบนทกขอมล การกาหนดจานวนสมดบญชทตองการใชงาน ผงบญช หมวดบญช การใชโปรแกรมMicrosoft Excel ทาใหเกดการเชอมโยงขอมลตงแตการเกดขนของมลทาใหลดขนตอนการบนทกขอมลเดมซาๆ เพอลดขอผดพลาดของการบนทกบญช

ศภศลป กลจตตเจอวงศ (2556: 42) ไดกลาวในบทความเรอง “ไลนรปแบบการสอสารบนความสรางสรรคของสมารทโฟน” วา ปจจบนโลกไดกาวเขาสยคดจทล เทคโนโลยการสอสารชวยทาใหชวตความเปนอยของคนในสงคมสะดวกสบายมากขน ชองวางในการสอสารระหวางผสงสารและผรบสารมขนาดเลกลง ทาใหผคนสามารถตดตอสอสารกนไดงาย ดวยการพฒนา รปแบบของเทคโนโลยทพกตดตวผใชอยตลอดเวลาอยางสมารทโฟน (Smartphone) และแอปพลเคชน (Application) บนสมารทโฟน ทาาใหผใชมชองทางในการตดตอสอสารมากกวาการสนทนาผานทางโทรศพทดวย “การสนทนาผานขอความ” (Chat) บนแอปพลเคชนทถกพฒนาขนพรอมกน รปแบบของแอปพลเคชนสาหรบการแชทนนมหลายแบบ เชน LINE

36

จากบทความนจะเหนวา รปแบบของเทคโนโลยไดพฒนาขนเปนรปแบบทงาย เชน โทรศพทมอถอ ไดถกพฒนามาจนกระทงเปน โทรศพทมอถอทมความสามารถหลายดาน เรยกวา “สมารทโฟน” ซงเมอนามาผนวกรวมเขากบการบญชทตองอาศยการจดบนทก การเกบขอมล ทมความยงยากและในปจจบนมโปรแกรมทมความเฉพาะทสามารถนามาใชบนสมารทโฟนได เรยกวา “แอปพลเคชน” ซงมอยมากมายตามความตองการใชงาน เชน แอปพลเคชนพยากรณอากาศแอปพลเคชนระบบนาทาง เปนตน สวนในงานบญชเชน แอปพลเคชนของ “การบญชครวเรอน” ซงมความสามารถบนทกคาใชจายทเกดขนทกวน สามารถรายงานคาใชจายในชวงเวลาหนงได เปนตน สงผลใหสามารถวางแผนในเรองของรายรบ รายจายได ดงนน ผใชงานสามารถเลอกใชแอปพลเคชนทางบญชทมความเหมาะและความตองการใชขอมลอาจมคาใชจายหรอไมมคาใชจายในการนาแอปพลเคชนมาใชงาน อาจไมสามารถนาแอปพลเคชนมาใชในการดาเนนงานของธรกจไดแตอยางนอย เมอมความสะดวกจากเทคโนโลยจะทาใหการเขาถงบญชเปนเรองทไมยากอกตอไป

ในบทตอไปจะกลาวถงกระบวนการทางบญช ซงเปนการศกษาทฤษฎใหเขาใจกอนจงจะสามารถปฏบตไดอยางถกตอง ถาหากสามารถเขาใจไดตงแตแรกแลว การปฏบตจะสามารถทาไดอยางราบรน เพราะวาการจดทาบญช จะจดทาเปนขนตอนอยางตอเนอง มกระบวนการในการตรวจสอบทกขนตอน เพอผลลพธสดทายจะไดถกตองและเชอถอไดมากทสด ทกลาวมานเรยกวา “การทาบญชดวยมอ” ซงมความลาชา การตรวจสอบใชเวลานาน

การนาเทคโนโลยมาใชในงานบญช โดยเฉพาะคอมพวเตอรเขามาชวย จะทาใหระบบบญชเปนงานทไมยงยากมากอกตอไป ซงในปจจบนมโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชมากมายทกจการสามารถเลอกใชใหเหมาะสมกบกจการและงบประมาณของกจการ กจการอาจพฒนาโปรแกรมสาเรจรปเพอใชเองซงมคาใชจายสงแตสามารถนามาใชงานไดตรงตามวตถประสงค หรออาจซอโปรแกรมสาเรจรปทมขายทวไปซงมราคาไมสงมากนกแตอาจไมตอบสนองความตองการของกจการทงหมด

ในเบองตนจงตองทาความเขาใจ “การทาบญชดวยมอ”กอน ซงมความเปนระบบ ตรวจสอบได และมความนาเชอถอ เมอเขาใจ “การทาบญชดวยมอ”เปนอยางดแลว การจะจดหาระบบหรอโปรแกรมสาเรจรปหรอเทคโนโลยใหมๆทมผคดคนขนมาอยางมากมายนน กจการสามารถทจะนามาใชในกจการเพอใหเกดประสทธภาพสงสดตอไป

37

ตวอยาง 1-1 รานซกอบรดแหงหนง มนางจน เปนเจาของรานไดนาเงนสด 30,000 บาท เครองซกผา มลคา 3,000 บาท เตารด มลคา 500 บาท ผงซกฟอกและนายาปรบผานม มลคา 800 บาท มาลงทนในกจการ โดยเรมตนกจการในวนท 1 พ.ย. 2557 โดยมสถานทเปนบานของนางจนเอง มเหตการณเกดขน ดงน 2557

พ.ย. 10 ลกคานาผาหมมาซก รบเงนสดจานวน 2,500 บาท

พ.ย. 15 ลกคานาผามาซก รบเงนสดจานวน 2,000 บาท

พ.ย. 20 ไดรบใบแจงหนคานาประปา จานวน 500 บาท และจายเงนสดในวนน พ.ย. 25 ไดรบใบแจงหนคาไฟฟา จานวน 1,000 บาท และจายเงนสดในวนน พ.ย. 28 ยมเงนสดมาไวใชจาย จานวน 500 บาท พ.ย. 30 ผงซกฟอกและนายาปรบผานมใชไป 80 % ของทงหมด

จากรายการลงทนน นางจน ตองบนทกขอมลในเบองตน ในวนท 1 พ.ย.2557 ดงน เงนสด มจานวน ..................30,000..................บาท

เครองซกผา จานวน......1....เครอง มลคา .......3,000............บาท

เตารด จานวน......1...เครอง มลคา .......500............บาท ผงซกฟอกและนายาปรบผานม มลคา ...800.........บาท

จากรายการและเหตการณเกดขนในแตละวน สรปขอมล ในวนท 1-30 พ.ย.2557 ดงน เงนสด มจานวน .............33,500.......................บาท (30,000 +2,000-500-1,000+500) เครองซกผา จานวน.....1.....เครอง มลคา ..........3,000.........บาท

เตารด จานวน.....1....เครอง มลคา .......500............บาท ผงซกฟอกและนายาปรบผานม มลคา ....160........บาท

( ม 800 ใชไป 80 % คอ 640 (800x80 %)ทาใหเหลอ 160 ) หนสน มลคา .....500..............บาท

รายไดคาซกผา...........4,500...............................บาท (2,500 + 2,000) คานาประปา.....500...........บาท คาไฟฟา....1,000..........บาท คาผงซกฟอกและนายาปรบผานม..........640...............บาท

สามารถนาขอมลทสรปไดมาเขยนเปนรายงานเรยกวา “งบการเงน” ดงน

38

จนซกอบรด


วนท 1พฤศจกายน 2557




ผงซกฟอกและนายาปรบผานม 800



เตารด 500

เครองซกผา 3,000





ทน-นางจน 34,300


39



สาหรบระยะเวลา 1 เดอน สนสดวนท 30 พฤศจกายน 2557


รายได : รายไดคาซกผา 4,500


คาใชจาย : คานาประปา 500

คาไฟฟา 1,000

คาผงซกฟอกและนายาปรบผานม 640





วนท 30 พฤศจกายน 2557




ผงซกฟอกและนายาปรบผานม 160 160



เตารด 500

เครองซกผา 3,000


รวมสนทรพย 37,16 037,160

40


หนสน : เจาหน 500

รวมหนสน 500


ทน-นางจน (ทนตนงวด) 34,300

บวก กาไรสทธ 2,360



อธบาย นางจนไดดาเนนกจการ รานซกอบรดในชวงเวลา 1 เดอน นางจนไดนาขอมลมาจดทาเปนงบการเงนเพอจะไดทราบรายละเอยดของผลทเกดขนและฐานะทางการเงนจากการดาเนนธรกจ

สรป

การดาเนนชวตทเรยบงายในปจจบน ไมสามารถหลกเลยงความกาวหนาของเทคโนโลยได ความตองการอปโภคบรโภคทมมากขน ททาใหชวตสะดวกสบายขน หรหราขน อาจกอใหเกดภาระหนสนตามมา หากมการวางแผนเปนอยางดจะทาใหสามารถบรหารจดการหนสนนได แตถาหากไมมการวางแผนทดแลว ปญหาความยากจนหรอปญหาหนสนลนพนตวตองเกดขนอยางแนนอน การจดทาบญชครวเรอน ซงเปนสวนหนงของกระบวนการทางบญช จงเขามาเกยวของกบชวตประจาวน และเมอไดศกษากระบวนการทางบญชอยางเขาใจแลว จะเหนวา การบญชนนถกคดคนขนมาเพอการประกอบธรกจ ทาใหเจาของกจการมขอมลทางการบญชไปใชในการตดสนใจ เชน หางหนสวนจากด บรษทจากด เปนตนและการบญชยงสามารถนามาประยกตใชกบเรองสวนตวในการใชชวตประจาวนได สาหรบมนษยเงนเดอนทอาจผนตวเองมาเปนผประกอบการ สามารถใชวธการทางบญชนมาประกอบการดาเนนธรกจจนประสบความสาเรจได เชนกน การจดทาบญชตามรปแบบเดมคอ “การทาบญชดวยมอ” และเพอเพมความสะดวก แมนยาและมประสทธภาพ จาเปนตองนาเทคโนโลยคอการนาคอมพวเตอรมาเปนตวชวยและพฒนาไปจนเปนโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชทตรงตามความตองการใชงานมากทสด

41

แบบฝกหด บทท 1

แนวคดพนฐานของการบญชและการบญช

ขอ 1. ใหระบวา รายการใดเปนสนทรพย (A) หนสน (L) และสวนของเจาของ (OE) ใหใชอกษรยอเปนภาษาองกฤษแทน

ตวอยาง ....... A.........= รถบรรทก เปนตน

.................1.เครองโทรสาร .................2. เครองคดเลข

.................3. เครองจกร .................4. ทน- นางสาวเยนฤด

.................5. เครองถายเอกสาร .................6.เงนก- ธนาคารกรงไทย

.................7. เงนฝากธนาคาร-ออมทรพย .................8. เงนสด

.................9. เจาหน-บรษท อดรบานหวย จากด .................10.คาไฟฟาคางจาย

.................11. ตวเงนจาย .................12.ตเยน

.................13. รถยนต .................14. เจาหนจานอง

.................15. คานาประปาคางจาย .................16.นายมอส ( ลกหน )

.................17. เครองปรบอากาศ .................18. ตวเงนรบ

.................19. เครองรบเงนสด (Cash Register) .................20.ทดนมไวขาย

.................21.รานเจนพลาสตก (เจาหน) ................22. วสดสานกงาน

ขอ 2. รายการตอไปนใหระบวา รายการใดเปนรายได (R) และคาใชจาย (E) โดยใหใชอกษรยอเปนภาษาองกฤษแทน

ตวอยาง …….E…….. คาใชจายเบดเตลด

.................1. คาเชาหอพก .................2. คานาประปา

.................3. ดอกเบยรบ .................4. ดอกเบยจาย

.................5.รายไดจากการรบจางตดหญา .................6. คาเทอม

.................7.รายไดจากการรบจางทาความสะอาด .................8. คาพาหนะ

.................9.รายไดจากการรบจางเรยนหนงสอ .................10.รายไดอนๆ

42

ขอ 3. ตอไปนเปนงบการเงนของ “เกบวต” ใหทาตามคาสง ดงน 3.1 ใหเตมตวเลขหรอตวอกษรลงในงบการเงนทใหมา ใหสมบรณ

เกบวต


สาหรบระยะเวลา 1 เดอน สนสดวนท 30 พฤศจกายน 2557


..........................: รายไดจากการเสรมสวย 85,000

รายไดอนๆ 41,000

.......................... ...............

..........................: คาสาธารณปโภค 1,200

เงนเดอนพนกงาน 98,000

คาเชา 4,500

คาพาหนะ 5,000

ดอกเบยจาย 800

คาใชจายเบดเตลด 400

รวมคาใชจาย ............ .......................... ............

43

เกบวต


วนท ......................................................... หนวย : บาท

........................................... ...........................................


เงนฝากธนาคาร 5,600


รวมสนทรพยหมนเวยน ..................... ...........................................

เครองตกแตง 20,000

อาคาร 25,000

ทดน 50,000

รวมสนทรพยไมหมนเวยน .................. รวมสนทรพย .......................

............................................................................ ...........................................


เงนเดอนคางจาย 14,300

คาสาธารณปโภคคางจาย 1,100

รวมหนสนหมนเวยน ...................... ...........................................

เงนกจานอง 30,000

รวมหนสน .........................

44

........................................... ทน-เก 45,500

บวก ........................... ..................... ........................................... ....................... รวมหนสนและสวนของเจาของ .......................

3.2 ตอบคาถามตอไปน - งบแสดงฐานะการเงนนเปนของ..................................................................................... - งบแสดงฐานะการเงนนจดทาขนเมอ.............................................................................. - ผเปนเจาของกจการคอ................................................................................................. - กจการมสนทรพยรวมจานวน........................รายการ รวม เปนเงน..................................บาท

- กจการมหนสนจานวน................................รายการรวม เปนเงน...................................บาท

- กจการมรายไดจานวน................................รายการรวม เปนเงน...................................บาท

- กจการมคาใชจายจานวน...........................รายการรวม เปนเงน....................................บาท

- สทธทเจาของกจการมตอสนทรพยเปนจานวน....................................... .....................บาท

ขอ 4. รานแยมบรการ มนางแยม เปนเจาของรานไดนาเงนสด 43,000 บาท โตะเกาอ ผาคลมโตะมลคา 300,000 บาท มาลงทนในกจการ โดยเรมตนกจการในวนท 1 พ.ค. 2557 โดยมสถานทเปนบานของนางแยม มเหตการณเกดขน ดงน 2557

พ.ค. 10 ลกคามาเชาโตะเพอจดงานบวช รบเงนสดจานวน 25,000 บาท

พ.ค. 15 ลกคามาเชาโตะเพอจดงานขนบานใหม รบเงนสดจานวน 20,000 บาท

พ.ค. 20 จายเงนสดเปนคาเชารถหกลอ จานวน 5,000 บาท พ.ค. 25 ไดรบใบแจงหนคานามนรถหกลอ จานวน 10,000 บาท และจายเงนสดในวนน พ.ค. 28 ยมเงนสดมาไวใชจาย จานวน 5,000 บาท พ.ค. 30 จายเงนเดอนพนกงาน 6,400 บาท

45

จากรายการลงทนน นางแยม ตองบนทกขอมลในเบองตน ในวนท 1 พ.ค.2557 ดงน เงนสด มจานวน ....................................บาท

โตะเกาอ ผาคลมโตะ มลคา ...................บาท

จากรายการและเหตการณเกดขนในแตละวน สรปขอมล ในวนท 1-31 พ.ค.2557 ดงน เงนสด มจานวน ....................................บาท

หนสน มลคา ...................บาท

รายไดใหบรการเชา..........................................บาท

คาเชารถหกลอ........................บาท คานามนรถ..................บาท เงนเดอนพนกงาน.........................บาท

สามารถนาขอมลทสรปไดมาเขยนเปนรายงานเรยกวา “งบการเงน” ดงน

แยมบรการ


วนท 1 พฤษภาคม 2557






โตะเกาอ 300,000





ทน-นางแยม 343,000

รวมหนสนและสวนของเจาของ 343.000

46



สาหรบระยะเวลา 1 เดอน สนสดวนท 31 พฤษภาคม 2557


รายได : รายไดใหบรการเชา 45,000


คาใชจาย : คาเชารถหกลอ 5,000

คานามน 10,000

เงนเดอนพนกงาน 6,400





วนท 31 พฤษภาคม 2557






โตะเกาอ 300,000


รวมสนทรพย 37,16 371,600

47


หนสน : เจาหน 5,000



ทน-นางแยม (ทนตนงวด) 343,000

บวก กาไรสทธ 23,600



บทท 2

กระบวนการทางการบญช

เมอไดศกษาความหมายของการบญชจากบทท 1 กระบวนการทางการบญชทมขนตอน และสามารถนาขอมลจากการบนทกมาวเคราะหและแปลความหมายไดนน วธปฏบตทางการบญชทถกตองจะตองจดทาขนตามทมาตรฐานการรายงานทางการเงนกาหนดเทานน เพราะขอมลทางการบญชเปนขอมลทเกยวกบตวเลข เกยวกบการตดสนใจ ฉะนนขอมลทงหมดจะตองมทมาชดเจนและตรงไปตรงมาเพอความมนใจของทงผรายงานและผใชขอมลจากงบการเงน ในบทนจะกลาวถงขนตอนทางการบญชอยางละเอยด

Jan R. Williams, Susan F. Haka, Mark S. Betterner, Joseph V. Carcello, Nelson

C.Y. Lam and Peter T.Y. Lau. (2015: 6) ใหความเหนวา ระบบบญชประกอบดวยบคลากร กระบวนการเทคโนโลยและมการบนทกขอมลขององคกร 1) การพฒนาขอมลทางบญชและ 2) การสอสารขอมลไปยงผมอานาจในการตดสนใจ การออกแบบระบบและความสามารถของระบบเหลานในแตละองคกรจะมความแตกตางกน ในธรกจขนาดเลกระบบบญชอาจประกอบดวย เครองคดเงน สมดเชคและการเตรยมเสยภาษรายไดประจาป ในธรกจขนาดใหญ ระบบบญชรวมถงคอมพวเตอร การอบรมบคลากรขนสงและรายงานบญชทมผลตอการดาเนนงานประจาวนของทกแผนก แตทกๆกรณวตถประสงคพนฐานของระบบบญชยงคงเหมอนเดมเพอตอบสนององคกรตองการขอมลอยางมประสทธภาพทสด

จากความเหนดงกลาว แสดงใหเหนวาในการดาเนนธรกจจาเปนตองมการบนทกขอมลทางบญชอยางเปนระบบ ระบบบญชนจะประกอบไปดวย ผจดทา กระบวนการททนสมยในการจดเกบขอมลตลอดจนการรายงานขอมล เรมตงแตวธการในการจดเกบขอมล การจดประ เภทขอมลการสรปผลของขอมล จนกระทงรายงานขอมลทางการบญชใหผบรหารหรอผมอานาจในการตดสนใจของกจการ ไมวาจะเปนกจการขนาดใหญหรอกจการขนาดเลก ตางกมจดมงหมายเดยวกนคอความตองการขอมลทมคณภาพ เมอผมอานาจขององคกรไดรบขอมลทมคณภาพ การตดสนใจตางๆจะสงผลใหเกดประสทธภาพตอการดาเนนงาน

49

ขอมลทางการบญชประกอบดวย 5 รายการ แตละรายการจะทาหนาทตางๆ ดงน 1. การรายงานผลการดาเนนงานใหรายงานเปน งบกาไรขาดทน ประกอบดวย รายได

และคาใชจาย จะรายงานรายงานในชวงระยะเวลาหนงทกจการกาหนดไว 2. การรายงานฐานะการเงนใหรายงานเปนหรองบแสดงฐานะการเงนประกอบดวย

สนทรพย หนสนและสวนของเจาของ จะรายงาน ณ วนสนสดของชวงเวลาทกจการกาหนดไว รายการทง 5 รายการนคอ องคประกอบของงบการเงน

องคประกอบของบการเงน การศกษาความหมายของรายการทง 5 รายการน จงตองศกษาอยางละเอยด เพอจะไดระบประเภทของรายการและเหตการณทางบญชไดอยางถกตอง ดงน

องคประกอบของบการเงน ม 5 รายการ ดงน 1. สนทรพย 2. หนสน

3. สวนของเจาของ

4. รายได


มาตรฐานการบญชฉบบท 1 (ปรบปรง 2557) เรอง การนาเสนองบการเงน กาหนดให กจการตองแสดงสนทรพยและหนสน ออกเปน 2 หวขอใหญๆ ไดแก หมนเวยนและไมหมนเวยน ซงมความแตกตางกนในการนาเสนอคอ รายการหมนเวยนจะแสดงกอนรายการไมหมนเวยน และยงตองเรยงตามสภาพคลองอกดวย คาวา สภาพคลอง เปนลกษณะของการไดรบเงนสดกลบคนมายงกจการไดรวดเรว เชน เงนสดมสภาพคลองมากกวา เงนฝากธนาคาร เนองจากเงนสดสามารถนาไปใชไดเลยในทนท และกจการทกกจการจะตองมการกาหนด รอบระยะเวลารายงาน และรอบระยะเวลาดาเนนงาน หากกจการไมสามารถกาหนดรอบระยะเวลาดาเนนงานได ใหใช รอบระยะเวลาดาเนนงาน 12 เดอน เมอเปนเชนนรายการ ”หมนเวยน” และรายการ “ไมหมนเวยน” จะมความตางกนทระยะเวลา 12 เดอน

การเรยงลาดบในงบการเงนจงตองเรยงจากรายการหมนเวยน และรายการไมหมนเวยน โดยจะตองเรยงตามลาดบสภาพคลอง อยางเปนระเบยบ

1. สนทรพย (Assets) สนทรพย หมายถง สงทมไวใชเพอกอใหเกดประโยชนในอนาคต เปนสงทมมลคาและ

อยในความควบคมของเจาของ

50

1.1 สนทรพยหมนเวยน (Current Assets)

สนทรพยหมนเวยน หมายถง สงทมไวใชเพอกอใหเกดประโยชนในอนาคต เปนสงทมมลคาและอยในความควบคมของเจาของ กจการจะไดรบประโยชนจากสนทรพยหมนเวยนภายในเวลาไมเกน 12 เดอนนบจากรอบระยะเวลารายงาน เชน เงนสด เงนฝากธนาคาร ลกหนการคา สนคาคงเหลอ วสดสนเปลอง เปนตน

1.2 สนทรพยไมหมนเวยน (Non-Current Assets) สนทรพยไมหมนเวยน หมายถง สงทมไวใชเพอกอใหเกดประโยชนในอนาคต เปน

สงทมมลคาและอยในความควบคมของเจาของ กจการจะไดรบประโยชนจากสนทรพยไมหมนเวยนนานเกน 12 เดอนนบจากรอบระยะเวลารายงาน เชน รถยนต รถจกรยานยนต เครองจกร ทดน อาคารและอปกรณ เปนตน

2. หนสน (Liabilities) หนสน หมายถง ภาระผกพนทไดกอขนในวนนและตองชดใชในวนขางหนาดวย

สนทรพยของกจการ แบงเปน 2 หวขอ ดงน 2.1 หนสนหมนเวยน (Current Liabilities) หมายถง ภาระผกพนทไดกอขนในวนน

และตองชดใชในวนขางหนาดวยสนทรพยของกจการ และจะมระยะเวลาชาระภาระผกพนภายใน 12 เดอนนบจากรอบระยะเวลารายงาน เชน เจาหนการคา คาใชจายคางจาย คาแรงงานคางจาย เปนตน

2.2 หนสนไมหมนเวยน (Non-Current Liabilities) หมายถง ภาระผกพนทไดกอขนในวนนและตองชดใชในวนขางหนาดวยสนทรพยของกจการและจะมระยะเวลาชาระภาระผกพนนานเกนกวา 12 เดอนนบจากรอบระยะเวลารายงาน เชน เงนกยมระยะยาว ตวเงนจายอาย 2 ป เปนตน

หนสนอาจเกดจากหลายสาเหต ทาใหมชอเรยกแตกตางกนตามสาเหตทเกด เชน

การยมเงน เรยกวา เงนก เชน นกศกษากยมเงนจากรฐบาล เรยกวา เงนกยมเพอ

การศกษา

กจการไดใชบรการแลวแตยงไมไดชาระคาบรการนน เรยกวา คาใชจายคางจาย เชน คานาประปาคางจาย เปนตน

การทาสญญาในการเปนหนระหวางกน ซงผกอภาระผกพนจะตองเปนผจดทาสญญา

ฉบบน คอ ตวเงนจาย

51

3. สวนของเจาของ (Owner’s Equity) สวนของเจาของ หมายถง สวนทเปนของเจาของจรงๆหลงจากนาหนสนทงสนหกออก

จากสนทรพยทงสนแลว สวนของเจาของมลกษณะแตกตางกนตามลกษณะการลงทน ดงน 3.1 กจการเจาของคนเดยว เปนกจการขนาดเลก ซงมเจาของเพยงคนเดยว

บรหารจดการกจการ สงทเปนปญหาของกจการเจาของคนเดยวคอ การไมสามารถแยกเรองสวนตวของเจาของกจการออกจากการดาเนนงานไดอยางเดดขาด ดงนนในการบนทกขอมลทางการบญชจงตองกาหนด “บญชถอนใชสวนตว” เพอบนทกรายการทเปนเรองสวนตวของเจาของกจการซงไมเกยวกบการดาเนนธรกจ เชน เจาของกจการนาเงนสดของกจการไปใชหนเจาหนสวนตว

3.2 หางหนสวน มเจาของตงแต 2 คนขนไปคนขนไปรวมกนลงทนในกจการ เรยกวา “ผเปนหนสวน” สงทเปนปญหาของหางหนสวนคอ ไมสามารถแยกเรองสวนตวของเจาของกจการออกจากการดาเนนงานไดอยางเดดขาด แตวาในการบรหารจดการระหวางผเปนหนสวนดวยกนจะมวธการทเปนระบบกวากจการเจาของคนเดยว ดงนนในการบนทกขอมลทางการบญชจงตองกาหนด “บญชกระแสทนหรอบญชเงนถอน”(Current or Drawing Accounts) หมายถงบญชทใชบนทกการแบงกาไรขาดทน การถอนใชสวนตวของผเปนหนสวนแตละคน (นชจร พเชฐกล, 2556: 146) เพอบนทกรายการการแบงกาไร ขาดทน ของกจการใหกบผเปนหนสวนและเรองสวนตวของผเปนหนสวนทไมเกยวของกบกจการ

3.3 บรษทจ ากด มเจาของตงแต 3 คนขนไปรวมกนลงทนในกจการเรยกวา “ผถอหน” บรษทจากดจะตดปญหาเรองสวนตวของเจาของกจการออกจากการดาเนนงานไดอยางเดดขาด โดยไมใหผถอหนมเรองสวนตวมาเกยวของกบการดาเนนธรกจ

4. รายได (Income) รายได หมายถง การทสนทรพยเพมขนเพราะการใหบรการหรอจากการขายสนคา

สงผลใหสวนของเจาของเพมขน แตตองไมใชทนทเจาของนามาลง ไดแก

การขายสนคา เกด รายไดจากการขายสนคา

การใหบรการ เกด รายไดจากการรบจางตดหญา

ผลตอบแทนทเกดจากการใหผอนใชสนทรพย เชน รายไดคาเชาหอพก ดอกเบยรบท

ไดจากการใหกยม

ผลกาไรทไดรบจากการขายสนทรพยหรอจากการนาสนทรพยไปแลกเปลยนกบ

สนทรพย

52

5. คาใชจาย (Expenses) คาใชจาย หมายถง การทสนทรพยลดลงเพอใหไดรบประโยชน ณ ขณะนน สงผลให

สวนของเจาของลดลง แตตองไมใชการลดทนของเจาของ ดงน การซอสนคามาขาย เชน ตนทนขาย

การใชบรการตางๆ เชน คานาประปา คาไฟฟา การใชสนทรพยของผอน เชน ดอกเบยจาย คาเชาหอพก

ผลขาดทนทไดรบจากการขายสนทรพยหรอจากการแลกเปลยนสนทรพย

เมอองคประกอบของงบการเงนประกอบไปดวย รายการ สนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายไดและคาใชจาย ซงมความสมพนธกนสามารถนาเสนอออกมาเปนงบการเงน คอ งบกาไรขาดทนและงบแสดงฐานะการเงน ซงยงมรายงานทางการเงนอกหลายรายการทจะทาหนาทใหขอมลทแตกตางกนออกไป เพอทผใชงบการเงนจะไดประโยชนสงสดจากรายการและเหตการณทางบญชทเกดขนกบกจการ การศกษากระบวนการทางการบญชจงควรเรมจากตนเหตเปนสงแรก คอ รายการและเหตการณทางบญชท เกดขนกบกจการ และทาใหเกดการเปลยนแปลงในมลคาขององคประกอบของงบการเงน เรยกสนๆวา “รายการคา” รายการคาทเกดขนในแตละวน แตละเวลา จะมอยเปนจานวนมากซงจะแตกตางกนแลวแตวากาลงดาเนนกจกรรมอะไร เปนธรกจประเภทใด

รายการคา (Business Transaction)

รายการคา คอ เหตการณทเกดขนแลวทาใหเกดการเปลยนแปลงในมลคาของสนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายไดและคาใชจาย อาจเกดขนภายในกจการหรอภายนอกกจการ

อธบายเพมเตม

การเปลยนแปลงนในมลคา คอสามารถระบไดวาการเปลยนแปลงนนมจานวนเงนเทาใด

และการเปลยนแปลงมเพยง 2 แบบ คอ 1. เพมขน

2. ลดลง

การเปลยนแปลง เพมขนกบ ลดลง นาไปใชไดกบรายการสนทรพย หนสน และสวนของเจาของ สวนรายการรายไดและคาใชจาย เนองจากวารายการสวนของเจาของเมอเกดการเปลยนแปลงจะไมไดกระทบทสวนของเจาของโดยตรงแตเปนการเปลยนแปลงทเกดจาก

53

1. รายไดเกดขนจะ สงผลใหสวนของเจาของเพมขน

2. คาใชจายเกดขนจะ สงผลใหสวนของเจาของลดลง

แสดงการเปลยนแปลง ดงภาพท 2.1

ภาพท 2.1 ความหมายของรายการคา

เมอเกดรายการคาขน กจการตองวเคราะหรายการคาวาเกดการเปลยนแปลงอยางไรจากนนจงนาไปบนทกบญช สวนรายการทไมใชรายการคาไมตองนามาวเคราะหและไมตองนาไปบนทกบญชในสมดบญช เรยกวา รายการทไมใชรายการคา (Non-Business Transaction) เนองจากวา รายการนไมสามารถระบจานวนเงน หรอ ไมมมลคา จงไมมความจาเปนทจะตองวเคราะหและบนทกบญช เชน กจการเปดใหบรการอพารทเมนรายวน ราคาหองพก 490 บาท ตอวนตอหองและมลกคามาขอดหองพก แตลกคาไมไดเขาพก เปนตน

เมอรายการคาทาใหเกดการเปลยนแปลงในประเภทของบญช 5 รายการดงกลาวแลว จะมนใจไดอยางไรวาการเปลยนแปลงทเกดขนนนถกตอง จงจาเปนตองมวธการตรวจสอบถงการเปลยนแปลงนนวา เปนการเปลยนแปลงทถกตอง เนองจากการเปลยนแปลงมเพมขนหรอลดลง จงควรนาความสมพนธของรายการทง 5 รายการมาเปนตวชวยในการตรวจสอบ นนคอ สมการบญช

เหตการณทเกดขนแลวทาใหเกดการเปลยนแปลงในมลคาของ

สนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายไดและคาใชจาย

สนทรพย

หนสน

สวนของเจาของ

รายได

คาใชจาย การเปลยนแปลงม 2 ลกษณะ

เพมขน ลดลง

54

สมการบญช (Accounting Equation)

ภาพร เอกอรรถพร (2546: 43) ใหความเหนวา การบนทกบญชคเรมตนจากสมการ สมการทวานคอ สมการบญชทแยกออกเปนสมการยอยอกสองสมการคอ สมการงบดล และ สมการก าไรขาดทน สมการบญชเรมตนท สมการงบดล (สนทรพย = หนสน + สวนของเจาของ) ซงมตวแปรอย 3 ตว (ภาษาบญชเรยกวา ม 3 องคประกอบ) สมการนมไวสาหรบสรปฐานะของกจการ วากจการมสนทรพยเทาไร มหนสนเทาไรและมสวนของเจาของเทาไร การสรปฐานะของกจการนทาขนในรปของงบการเงนทเรยกวา งบดล

จากความเหนขางตนแสดงใหเหนถงความสมพนธของสนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายไดและคาใชจาย สามารถนามาอธบายตามลกษณะของคณตศาสตรได ดงน

สนทรพย = หนสน + สวนของเจาของ

ภาพท 2-2 สมการบญช

สมการบญชเปนความสมพนธของ สนทรพย หนสนและสวนของเจาของวา สนทรพยของกจการอาจเกดจากการลงทนโดยเจาของ ดงน

สนทรพย มาจาก ทนทเจาของนามา (สวนของเจาของ) สามารถเขยนความสมพนธ ได ดงน

สนทรพย = สวนของเจาของ

แตถาหากสนทรพยมไมพอ อาจเกดการกยม ดงน สนทรพย มาจาก ทนของเจาของ (สวนของเจาของ) และ มาจาก การกยม สามารถเขยน

ความสมพนธได ดงน


จงไมอาจปฏเสธไดวาสนทรพย เกดจาก เจาของและเจาหน ทาให สมการบญชทเกดขนจะตองใหความสาคญตามลาดบ โดยใหบญชหนสนมากอนบญชสวนของเจาของ เนองจาก หนสนเปนสงทกจการตองชดใช สวนของเจาของคอสวนท เปนของเจาของกจการ จงใหความสาคญเปนลาดบถดมาจากหนสนนนเอง สมการบญช มดงน


คาใชจายทาใหสวนของเจาของลดลง

รายไดทาใหสวนของเจาของเพมขน

55

เมอเปนเชนนแลว รายการคาทเกดขนอาจเกดการเปลยนแปลงดานซายของสมการบญชหรอเปลยนแปลงดานขวาหรอเปลยนแปลงทงดานซายและดานขวาของสมการบญชกถอวาเกดการเปลยนแปลง จงควรนาสมการบญชมาเปนตวชวยในการวเคราะหรายการคาใหมความถกตองมากทสดเพราะไมวาจะเกดการเปลยนแปลงอยางไร การเปลยนแปลงนน จะยงทาใหจานวนเงนในสมการบญชทงสองดานมจานวนทเทากนเสมอ

การวเคราะหรายการคา (Business Transaction Analysis)

เบญจมาศ อภสทธภญโญ (2552: 14) กลาวถงการวเคราะหรายการคาวา “รายการคาแตละรายการลวนสงผลกระทบตอสมการบญชในลกษณะทมความสมดลกนทงสองดาน ดงนนเมอสมการบญชไดรบผลกระทบจากรายการคาใดๆแลว หลงผลกระทบดงกลาวของสมการบญชจะตองคงความสมดลกนไวอยเสมอ”

จากคากลาวขางตน จะเหนวาเมอมรายการคาเกดขน จะตองนารายการคามาวเคราะหวาเกดการเปลยนแปลงอยางไรบาง กระทบรายการใดบาง เพอความแมนยาตองนาสมการบญชมาเปนตวชวยในการวเคราะหเพอทจะวเคราะหรายการคานนไดอยางถกตอง เนองจาก สมการบญช เนนวา จานวนเงนในสมการบญชตองเทากนทง 2 ดาน จงเปนการตรวจสอบการวเคราะหรายการคาไปในตววาถาหากวเคราะหรายการคาถก สมการบญชทง 2 ดานจะตองเทากนแตถาหากวเคราะหรายการคาผดสมการบญชทง 2 ดานจะไมเทากน

ตวอยาง 2-1 รายการคาและการวเคราะหรายการคา

รายการคา การวเคราะหรายการคา มลคา(บาท)

สรป

เจาของกจการนาเงนสดจานวน 500,000 บาทมาลงทนในกจการ

-เจาของกจการนาเงนสดมาลงทน เงนสดเปนสนทรพย

-เงนสดเปนของเจาของกจการแตเพยงผเดยว เปนสวนของเจาของ เรยกสนๆวา ทน

500,000 -สนทรพยเพมขนชอเงนสด

-สวนของเจาของเพมขน ชอทน

(เพราะเกดจากการทเจาของนาสงทเปนตวเองมาลงทนในกจการ)

56

รายการคา การวเคราะหรายการคา มลคา(บาท)

สรป

กจการซอเครองใชสานกงาน 50,000 บาท เปนเงนเชอ

-กจการซอเครองใชสานกงาน มาใชประโยชนในการดาเนนงาน

-กจการซอเปนเงนเชอกคอ

กจการนาเครองใช สานกงานมาแลวแตยงไมไดชาระเงนสด หมายความวากจการไดกอหน

50,000 -สนทรพย เพมขน ชอ เครองใชสานกงาน

-หนสนเพมขน เจาหน

กจการรบช าระหนจ า ก ล ก ห น จ า น ว น 500 บาท

-กจการไดรบเงนสด -กจการไดรบเงนสดจากลกหนของกจการ

500 -สนทรพยเพมขน ชอ เงนสด -สนทรพยลดลง ชอ ลกหน

กจการกยมเงนจากธนาคารกรงเทพฯจานวน 500,000

บาท

- กจการไดรบเงนสด

-กจการไดรบเงนสดเพราะกอหนกบธนาคารกรงเทพ หมายความวากจการมหนสน

500,000 -สนทรพย เพมขน ชอ เงนสด

-หนสนเพมขน ชอ เงนก

กจการจายคาไฟฟาต า ม จ า น ว น 580 บาท

-กจการไดใชบรการคาไฟฟาแลว - กจการจายชาระเงนสด

580 -สนทรพยลดลงชอเงนสด

-สวนของเจาของลดลงชอ คาไฟฟา

57

ตวอยาง 2-2 รานประยช มเงนสด 300,000 บาท เจาหน 250,000 บาท และสวนของเจาของ 50,000 บาท มเหตการณตางๆเกดขน ใหวเคราะหรายการคาทเกดขน

สนทรพย = หนสน สวนของเจาของ

เงนสด = เจาหน สวนของเจาของ

300,000 = 250,000 50,000

วนท 13 ม.ค. เจาของกจการซอเครองใชสานกงานมลคา 5,000 บาท โดยกจการขอคางไวกอน

สนทรพยเพมขน คอ เครองใชสานกงานมลคา 5,000 บาท

= หนสนเพมขน คอ เจาหนมลคา 5,000 บาท

(เนองจากยงไมไดชาระเงน) เงนสด + เครองใชสานกงาน = เจาหน + เจาหนใหม สวนของเจาของ

300,000+5,000 = 250,000+5,000 50,000

305,000 = 255,000 50,000

305,000 = 305,000

เงนสด+ เครองใชสานกงาน = เจาหน สวนของเจาของ

วนท 15 ม.ค. เจาของกจการนาเงนสดไปชาระหนคาเครองใชสานกงานของวนท 13 ม.ค. สนทรพยลดลงคอเงนสด 5,000 บาท = หนสนลดลง คอ เจาหนมลคา 5,000บาท

(เงนสด-เงนสด) + เครองใชสานกงาน = (เจาหน – เจาหนใหม) สวนของเจาของ

( 300,000- 5,000 ) + 5,000 = ( 255,000 - 5,000 ) 50,000

295,000 + 5,000 = 250,000 50,000

300,000 = 250,000 50,000

300,000 = 300,000

สรปวา กจการมสนทรพย 2 รายการ = หนสน 1 รายการ และสวนของเจาของ 1 รายการ

เงนสด 295,000 +

เครองใชสานกงาน 5,000

= เจาหน 250,000 สวนของเจาของ 50,000

300,000 30,000

ตวอยาง 2-3 ตอไปนเปนรายการคาของ “หญงคารแคร” ใหวเคราะหรายการคาพรอมระบจานวนเงน (0 คอ ไมมการเปลยนแปลง)

58

รายการคา สนทรพย = หนสน สวนของเจาของ เพมขน ลดลง = เพมขน ลดลง เพมขน ลดลง

1. คณหญงเปดรานใหบรการลางรถโดยนาเงนสดมาลงทน 50,000 บาท

การเปลยน

แปลง


= 0 ทน 50,000

50,000 = 0 50,000

2.ซอเครองคอมพวเตอรเปนเงนเชอ 20,000 บาท จากรานคณชาย มาใชในกจการ

กอนเปลยน

แปลง

เงนสด 50,000 หนสน 0 ทน 50,000


แปลง

คอมพวเตอร20,000


0

เงนสด 50,000+

คอมพวเตอร 20,000

= เจาหน 20,000 ทน 50,000

70,000 = 20,000 50,000

70,000 = 70,000

3.จายเงนสดซอวดสตางๆ 6,000 บาท มาใชในกจการ


แปลง

เงนสด 50,000+

คอมพวเตอร 20,000

เจาหน 20,000 ทน 50,000


แปลง

วสด 6,000 เงนสด 6,000

= 0 0

เงนสด (50,000-6,000)+

คอมพวเตอร 20,000+วสด 6,000

= เจาหน 20,000 ทน 50,000

เงนสด 44,000+

คอมพวเตอร 20,000+วสด 6,000

= เจาหน 20,000 ทน 50,000

70,000 = 20,000 50,000

70,000

= 70,000

59

รายการคา สนทรพย = หนสน สวนของเจาของ เพมขน ลดลง = เพมขน ลดลง เพมขน ลดลง

4. กจการไดรบเงนสดเปนรายไดจากการลางรถใหลกคา 10,000 บาท


แปลง


+ คอมพวเตอร 20,000

+ วสด 6,000

เจาหน 20,000 ทน 50,000


แปลง


0 รายไดลางรถ 10,000

เงนสด(44,000+10,000) +

คอมพวเตอร 20,000 +

วสด 6,000

= เจาหน 20,000 ทน 50,000 +

รายไดลางรถ 10,000

เงนสด 54,000 +


วสด 6,000

= เจาหน 20,000 ทน 50,000 +


80,000 = 20,000 60,000

80,000 = 80,000

5. กจการจายคาเชาอาคาร 1,500 บาท เปนเงนสด


แปลง

เงนสด 54,000+


วสด 6,000

= เจาหน 20,000 ทน 50,000 +



แปลง

เงนสด

1,500

0 คาเชา

1,500

เงนสด (54,000-1,500) +

คอมพวเตอร 20,000 + วสด6,000

= เจาหน 20,000 ทน 60,000 - 1,500

เงนสด 52,500+

คอมพวเตอร 20,000 + วสด6,000

เจาหน 20,000 ทน 58,500

78,500 = 20,000 58,500

78,500 = 78,500

60

หลกการบญชค (Double–Entry Book-Keeping) Jerry J. Weygandt et al., (2013: 52) ใหความเหนวา เดบตจะถกระบใหอยดานซายของ

บญชและเครดตจะถกระบใหอยดานขวาของบญช ตวยอของ debit คอDr. ตวยอของ credit. คอ Cr. ทง 2 คาไมไดหมายถงการเพมขนหรอลดลงตามทเปนอย เราใชคาเดบตและเครดตซาในขนตอนการบนทกเพออธบายทรายการทเกดขนในทางบญช ยกตวอยางเชน เมอเกดรายการทางบญชและจานวนเงนทางดานซายของบญชทเรยกวา การเดบตบญช รายการทางดานขวาจะเรยกวา การเครดตบญช

จากความหมายของระบบบญชคขางตนจะเหนวา เมอมรายการคาเกดขนจะสงผลกระทบตอองคประกอบของงบการเงนทง 5 รายการอยางแนนอน ซงผลกระทบทเกดขนจะขนอยกบลกษณะของรายการคานนๆ หลงจากทไดวเคราะหรายการคาแลวขนตอนตอไปกคอนาผลจากการวเคราะหรายการคาไปบนทกรายการในสมดบญช โดยใช “หลกการบญชค”

หลกการบญชค คอ การกาหนดใหทางดานซายเรยกวา เดบต กาหนดใหทางดานขวาเรยกวา เครดต เปนกฎของการบญช เปนกฎทตองปฏบตตาม เมอปฏบตแลวจะไดเปนมาตรฐานเดยวกน โดยกาหนดวา ถาสนทรพยเพมขนใหเพมทางดานซาย ถาหนสนเพมขนกใหเพมขนทางดานขวา ถาสวนของจาของเพมขนกใหเพมขนทางดานขวา โดยเฉพาะอยางยง บญชเวลาเกดจะตองมาเปนค ทกอยางตองมาเปนค แปลวา ทกอยางทเปนบญชตองมทมาและมทไป จงถกเรยกวา “บญชค”

รายการคาคอเหตการณทเกดขนมาคกนเปนอยางนอย จานวนเงนทเปลยนแปลงกตองเทากน เชน นกศกษาซอหนงสอ 180 บาท นกศกษาจะไดหนงสอเปนสนทรพยมาอานไดประโยชน ในเวลาเดยวกนเงนสดกลดลง 180 บาท แปลวา สงทเกดขนอยางนอยทสด 2 บญช รายการหนงตองอยดานเดบตอกรายการหนงตองอยดานเครดตจะตองอยกนคนละดาน แตอาจจะมมากกวา 2

รายการ เชน นกศกษาซอเสอราคา 200 บาท จายเงนสด 150 บาท สนทรพยเพมคอเสอ 200 บาท สนทรพยลดคอเงนสด 150 บาท จานวนเงนไมเทากนเพราะมหนสนเขามาเกยวของ หนสนเพมขนมา 50 บาท อยางนเปนตน เพราะฉะนนอาจจะมมากกวา 2 รายการ แตไมวาจะอยางไร 2 ดานทงดานซายและขวาจานวนเงนจะตองเทากนดงนนแลวถาสนทรพยเพมขนจะตองเพมขนทางดานซายหรอเดบต แลวถาสนทรพยลดลงกตองอยทางดานขวาหรอเครดต แคนน แตถานกศกษาใชหนเพอน 50 บาทเปนเงนสด แสดงวาสนทรพยคอเงนสดลดลง 50 บาท สนทรพยลดกตองเปนอกดานหนงโดยอตโนมตคอดานเครดตนนเอง สรปวาสงทถกกาหนดไวสองดานคอเดบตกบเครดต ดงน

61

ดานซาย Dr. (DEBIT) ดานขวา Cr. (CREDIT) สนทรพย

หนสน


ภาพท 2.3 หลกการบญชคจากบญช 3 หมวด

ตามหลกการบญชค สงทถกกาหนดมาชดเจนคอบญชสนทรพย บญชหนสน และบญชสวนของเจาของ ซงบญชรายไดและบญชคาใชจาย วธการวเคราะห ดงน

1. เมอมรายไดเกดขนจะสงผลใหสวนของเจาของเพมขน

2. เมอมคาใชจายเกดขนจะสงผลใหสวนของเจาของลดลง

ดานซาย Dr. (DEBIT) ดานขวา Cr. (CREDIT)

สนทรพย

การเกดขนของคาใชจาย

หนสน


การเกดขนของรายได

ภาพท 2.4 หลกการบญชคจากบญช 5 หมวด

ตวอยาง 2-4 คณนราพร เปดกจการชอวา “นราพรสปากระเปา” เมอวนท 1 ม.ค.2557 ใหบรการดแลกระเปา คณนราพรพบวาการทาความสะอาดหรอการเกบรกษากระเปาททาจากวสดชนดตางๆ เชน หนงเทยม พลาสตก จะตองมวธการทจะทาใหกระเปาดด สะอาด อยตลอดเวลา หากทาไมถกวธอาจสรางความเสยหายแกกระเปาได ตองใหมออาชพใหบรการ

ใหวเคราะหรายการคา โดยใช เครองหมาย + คอ เพมขนเครองหมาย – คอ ลดลง และ 0คอ ไมเปลยนแปลง

(ดดแปลงจาก สมนก เออจระพงษพนธและสมเดช โรจนครเสถยร, 2552: 46)

62

รายการคา สนทรพย = หนสน สวนของเจาของ

การบนทกบญช

1. คณนราพร นาเงนสดมาลงทน

60,000 บาท

เงนสด

60,000

= ทน

60,000

Dr.เงนสด 60,000

Cr.ทน 60,000

การเปลยนแปลง +60,000 = 0 +60,000 สรป

เงนสด = 60,000

ทน =60,000

60,000 = 60,000

2.ซออปกรณมาใชในการทาความสะอาด เปนเงนเชอ 40,000 บาท

อปกรณ 40,000

= เจาหน 40,000

Dr.อปกรณ 40,000

Cr.เจาหน 40,000

การเปลยนแปลง +40,000 = +40,000 0 สรป

เงนสด = 60,000

อปกรณ =40,000

เจาหน =40,000

ทน =60,000

60,000 +

40,000

= 40,000 60,000

100,000 = 100,000

3.จายคาไฟฟาของกจการ 800 บาท เปนเงนสด

เงนสด

800

= คาไฟฟา

800

Dr.คาไฟฟา 800

Cr. เงนสด 800

การเปลยนแปลง -800 0 -800 สรป

เงนสด = 59,200

อปกรณ =40,000

เจาหน =40,000

ทน =59,200

(60,000-

800)+40,000

= 0 60,000-800

59,200+

40,000

= 40,000 + (59,200)

99,200 = 99,200

63

รายการคา สนทรพย = หนสน สวนของเจาของ

การบนทกบญช

4.ซกกระเปาไดรบเงนสด 1,000 บาท

เงนสด

1,000

= รายได 1,000 Dr.เงนสด 1,000

Cr.รายได 1,000

การเปลยนแปลง +1,000 0 +1,000 สรป

เงนสด = 60,200

อปกรณ =40,000

เจาหน =40,000

ทน =60,200

(59,200+

1,000) +40,000

40,000+(59,200+1,000)

60,200+

40,000

40,000+60,200

100,200 = 100,200

5.ชาระหนใหคาอปกรณจานวน 20,000 บาท

เงนสด

20,000

= เจาหน 20,000

Dr.เจาหน 20,000

Cr. เงนสด 20,000

การเปลยนแปลง - 20,000 = -20,000 0 สรป

เงนสด= 40,200

อปกรณ = 40,000

เจาหน = 20,000

ทน = 60,200

(60,200-

20,000) +40,000

= 40,000 –

20,000

0

40,200+40,000 = 20,000 60,200

80,200 = 80,200

6.คณนราพรนาเงนสดของกจการไปใชสวนตว 2,000 บาท

เงนสด

2,000

= ถอนใชสวนตว 2,000

Dr.ถอนใชสวนตว

2,000

Cr. เงนสด 2,000

การเปลยนแปลง -2,000 = 0 -2,000 สรป

เงนสด= 38,200

อปกรณ = 40,000

เจาหน = 20,000

ทน = 58,200

(40,200-

2,000)+40,000

60,200-2,000

38,200+

40,000

20,000 58,200

78,200 78,200

64

กจการตางๆจะตองจดทาบญชใหถกตองตามทมาตรฐานการรายงานทางการเงนกาหนด งานบญชจงตองทาเปนขนตอน และทกขนตอนตองสามารถตรวจสอบไดเพอปองกนความผดพลาด เพอความเขาใจในภาพรวมเกยวกบขนตอนในการจดทาบญชควรเรมตามขนตอนจากวงจรบญชกอน ดงน

วงจรบญช (The Accounting Cycle) สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร (2552: 62) ใหความเหนวา

วงจรบญช หมายถง ขนตอนในการจดบนทกรายการคาทเกดขนลงในสมดบญชตางๆ จนถงการตรวจสอบความถกตองในการจดบนทกบญช การปดบญชตลอดจนการจดทารายงานเกยวกบผลการดาเนนงานและฐานะการเงนของกจการ

ภาพท 2.5 วงจรบญช

วเคราะหรายการคา

บนทกรายการคาในสมดรายวนทวไป

ผานรายการจากสมดรายวนทวไปไปสมดแยกประเภททวไป

งบทดลอง

ปรบปรงรายการในสมดรายวนทวไปและผานรายการไปสมดแยกประเภททวไป

กระกาษทาการ 10 ชอง


ปดบญชในสมดรายวนทวไปและสมดแยก

ประเภททวไป

(จดสนสด)

รายการเปดบญช

(จดเรมตน)

รายการคา

65

จากความหมายและภาพ 2.5 วงจรบญชขางตน หมายถง เมอเรมตนดาเนนธรกจจะมรายการคาเกดขน ตองมการวเคราะหรายการคากอน และนารายการคาทวเคราะหแลวไปบนทกในสมดบญชขนตนจากนนใหนาขอมลจากสมดบญชขนตนไปบนทกในสมดบญชขนปลาย แลวทาการพสจนความถกตองของการบนทกขอมลจากสมดบญชขนตนไปยงสมดบญชขนปลาย โดยการจดทางบทดลอง จากนนจะเปนการปรบปรงรายการทางบญชเพอความสมบรณของขอมล ขนตอไปคอจดทากระดาษทาการ ซงกระดาษทาการจะสงผลใหการจดทางบการเงนมความถกตอง หลงจากทไดจดทางบการเงนแลว ตองกลบไปปดบญชในสมดบญชขนตนและสมดบญชขนปลายเพอเปนการยนยนการปดบญชในงวดนน สดทายในวนเรมตนงวดใหมจะตองทาการเปดบญชในสมดบญชงวดตอไป

วงจรบญช คอ ชวงระยะเวลาตงแตเรมตนจนสนสดของการบนทกขอมลทางการบญช การทาธรกจคอ การดาเนนงานเปนหนวยงาน ซงจะตองแยกใหออกระหวางเรองสวนตว

กบเรองธรกจ สมมตวานายตเปนนกศกษาชนปท 1 เรมดาเนนธรกจ ตอนเยนหลงเลกเรยนจะไปขายลกชนปง นายตจะตองมกระเปา 2 ใบ ใบทหนงเรองสวนตว ใบทสองเปนของรานขายลกชนปง สาคญมากเพราะนายตจะไดทราบผลกาไรหรอผลขาดทนทถกตอง ถาขาดทนจะไดเลกแสดงวานายตไมเหมาะกบการขายลกชนปง การจะทาธรกจตองแยกใหออกระหวางเรองสวนตวกบธรกจอยางเดดขาด หามนามาปะปนกน

ขอยกตวอยางรานตดผม รานตดผมมอะไรเปนสนทรพย ไดรเปาผม เครองหนบผม เปนไปไดหรอไมวารานเสรมสวยมหนสน รายไดของรานตดผมมาจากไหน มาจากการใหบรการตดผม แลวคาใชจาย คานาคาไฟ คาแชมพสระผม สเปรยฉดผม แปง แปรงปดผม เปนตน

ไมวาจะเปนบคคลหรอกจการใดๆกแลวแตมกจะมลกษณะเหมอนกน เรมทสนทรพย รานสะดวกซอเซเวนอเลฟเวนบาง ตนงซาลาเปาคอมพวเตอร ไมโครเวฟ เครองยางไสกรอก เครองคดเงน เหลานคอสนทรพย รายได รานสะดวกซอเซเวนอเลฟเวนรายไดมาจากการขายอยางเดยวหรอไม การใหบรการเคาเตอรเซอรวส รบจายคานาคาไฟ เกบคาธรรมเนยมเพมอก 10 บาทตอ

1 ใบแจงหน ถาจายคาไฟฟาทการไฟฟาสมมตคาไฟฟา 100 บาท กจาย 100 บาท แตถาไปจายทเซเวนอเลฟเวน กจายเปน 110 บาท 10 บาท เปนรายไดของการใหบรการของรานสะดวกซอเซเวนอเลฟเวน-อเลฟเวนคาใชจาย รานสะดวกซอเซเวนอเลฟเวนตองจายเงนเดอนพนกงาน คาไฟฟา คานา จะเหนไดวาในแตละธรกจ จะมเหตการณตางๆเกดขนแตกตางกนไป บางรายการตองชาระเงนสดทนทบางรายการอาจเปนคางจาย สงทตองคานงถงคอ ธรกจตองบนทกบญชทกรายการคาทเกดขนหรอไม

66

เมอตองบนทกบญช จะบนทกตามเหตการณจรงทเกดขนในขณะนน เรยกวาเกณฑคงคาง แลวเกณฑคงคางหมายความวาอยางไร สมมตนกศกษาตองจายเงนคาเทอม 7,000 บาท คาเทอมเปนบญชประเภทไหนของนกศกษา ถานกศกษามาเรยนหนงสอแลวแตยงไมไดจายคาใชจายชอวา “คาเทอม” หมายความวานกศกษาไดมาใชบรการของมหาวทยาลยแลวแตยงไมไดจายเงนสด เพราะฉะนนถอวารายการคาไดเกดขนแลวถงแมจะยงไมจายเงนสดกตาม รายการนเวลาจดบนทก ตองบนทกบญชวานกศกษามคาเทอมเปนคาใชจายทเกดขน 7,000 บาท มหนสนคอมหาวทยาลยเปนเจาหน 7,000 บาท หรอสามารถเรยกวา “คาเทอมคางจาย” เปนตน จะไมรอใหมการจายเงนสดกอนจงบนทกบญช ซงหมายถงเกณฑเงนสด กจการตองบนทกบญชตามเกณฑคงคาง แสดงไดดงภาพ 2.6

ภาพท 2.6 การวเคราะหรายการบญชตามเกณฑคงคาง

เมอสามารถวเคราะหรายการคาโดยใชสมการบญชเปนตวชวยในการวเคราะหแลว จะตองนาขอมลทผานการวเคราะหแลวมาบนทกลงในสมดบญช และในการบนทกบญช จาเปนตองจดทาสมดบญชตามทกฎหมายกาหนดอกดวย

พระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 ไดกาหนดวาผมหนาทจดทาบญชจะตองมการจดทาบญช มดงน

1. บญชรายวน

2. บญชแยกประเภท

2.1 บญชแยกประเภทสนทรพย หนสนและทน

2.2 บญชแยกประเภทรายไดและคาใชจาย

2.3 บญชแยกประเภทลกหน 2.4 บญชแยกประเภทเจาหน

3. บญชสนคา

4. บญชรายวนบญชแยกประเภทอน และบญชแยกประเภทยอยตามความจาเปนแกการทาบญชของธรกจ

คาใชจาย ชอคาเทอม 7,000 บาท หนสน ชอเจาหน-มหาวทยาลย7,000 บาท

67

สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร (2552: 67) ไดใหความหมายของสมดบญช ดงน

สมดขนตน (Book of Original Entry) เปนสมดบญชทจะใชจดบนทกรายการคาตางๆทเกดขนเปนอนดบแรก แบงออกเปน 2ประเภทใหญๆดงน 1. สมดรายวนเฉพาะ (Special Journal) ใชจดบนทกรายการคาทเกดขนเฉพาะเรองใดเรองหนงตามแตชนดของสมดรายวนเฉพาะเทานน ไดแก สมดรายวนรบเงน สมดรายวนจายเงน

2. สมดรายวนทวไป (General Journal) ใชจดบนทกขอมลทเกดขนไดทกๆรายการ

สมดขนปลาย (Ledger) จะชวยแยกรายการคาตางๆ ทเกดขนออกเปนหมวดหม เพอสะดวกตอการนาขอมลไปใช

ตามทพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 กาหนดไว และตามความเหนขางตนจะเหน

วากจการตองจดทา 1) บญชรายวน เปนสมดบญชขนแรกททาการบนทกขอมล หลงจากไดทาการวเคราะหรายการคาแลววาเกดการเปลยนแปลงอยางไรและไดพจารณาแลววาจะตองบนทกบญชตามหลกการบญชคดานเดบต (Dr.) หรอเครดต (Cr.) กจะนาขอมลมาบนทกลงในสมดขนตน และ2.) นาขอมลไปจดระเบยบหรอไปแยกประเภทในสมดขนปลาย บญชสนคาและบญชอนๆตามความจาเปน แตในเบองตนตองศกษาสมดสองขนเปนพนฐานกอน คอสมดขนตนและสมดขนปลาย ดงน

สมดบญชขนตน (Book of Original Entry)

สมดขนตน คอ สมดบญชททาหนาทบนทกขอมลจากรายการคาทเกดขนทกรายการ โดยจะตองจดบนทกตามหลกบญชค

แบงออกตามความจาเปนในการใชงานของแตละกจการเปน 2 ประเภท คอ สมดรายวนทวไปและสมดรายวนเฉพาะ

1. สมดรายวนทวไป (General Journal) คอ สมดบญชททาหนาทบนทกขอมลจาก

รายการคาทเกดขนทกรายการ โดยจะตองจดบนทกตามหลกบญชค ทกๆกจการจะตองมสมดขนตนน หนาทของสมดรายวนทวไป ไดแก บนทกรายการเปดบญชในวนตนงวดและปดบญชในวนสนงวด บนทกรายการคาทกรายการทเกดขนตามปกต และบนทกรายการปรบปรงและแกไขขอผดพลาด

68

2. สมดรายวนเฉพาะ (Special Journal) คอ สมดบญชททาหนาทบนทกขอมลจากรายการคาทเกดขนเฉพาะเรองนนๆ ไมนามาปะปนกน เหมาะกบกจการทมรายการคาซาๆกนเปนจานวนมากทเกดขนในแตละวน เพอความสะดวกในการบนทกบญชในขนตอนตอไปอกดวย สามารถดดแปลงเปนรปแบบในการบนทกบญชมาใชไดตามความเหมาะสมแตตองอยภายใตหลกการบญชค สมดรายวนเฉพาะ ไดแก

2.1 สมดเงนสดรบ บนทกรายการรบเงนสดและเงนฝากธนาคารทกกรณ 2.2 สมดเงนสดจาย บนทกรายการจายเงนสดและเงนฝากธนาคารทกกรณ 2.3 สมดรายวนซอ บนทกรายการซอสนคามาขายเปนเงนเชอ

2.4 สมดรายวนขาย บนทกรายการขายสนคาเปนเงนเชอ

2.5 สมดรายวนรบคนสนคา บนทกรายการรบคนสนคาจากการขายสนคาเปนเงนเชอ

2.6 สมดรายวนสงคนสนคา บนทกรายการสงคนสนคาจากการซอสนคาเปนเงนเชอ

ในรายวชาบญชการเงน จะกลาวถงเพยงสมดรายวนทวไปเทานน เนองจากขนตอนและวธการของสมดบญชขนตนจะมวธปฏบตทคลายกน หากไดศกษาวธการบนทกบญชในสมดรายวนทวไปแลว จะสามารถเขาใจขนตอนและวธการของสมดรายวนเฉพาะไดเชนกน ในขนตอนตอไปจะเปนการกาหนดตวเลขใหองคประกอบของงบการเงน ซงเปนการเตรยมความพรอมในการบนทกบญชและความสะดวกในการรวบรวมขอมลเพอจดทางบการเงนตอไป

การก าหนดตวเลขใหองคประกอบของงบการเงน

เมอ “องคประกอบของงบการเงน” ไดแก สนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายไดและคาใชจาย มความสมพนธกนในการใหขอมลของงบการเงน ในแตละรายการยงแยกออกเปนอกหลายๆรายการเปนจานวนมาก เพอความสะดวกในการบนทกบญช จาเปนตองกาหนดเลขใหกบแตละรายการ โดยกาหนดเลขทแตละรายการดงน สนทรพย กาหนดใหเปนหมายเลข 1

หนสน กาหนดใหเปนหมายเลข 2

สวนของเจาของ กาหนดใหเปนหมายเลข 3

รายได กาหนดใหเปนหมายเลข 4

คาใชจาย กาหนดใหเปนหมายเลข 5

69

การกาหนดเลขน สามารถกาหนดจานวนหลกไดตามขนาดของกจการ เชน 1. กจการขนาดเลก กาหนดเลขทบญช 2-3 หลก เชน กจการเจาของคนเดยว หาง

หนสวนขนาดเลก

2. กจการขนาดเลกถงขนาดกลาง กาหนดเลขทบญช 3-4 หลก เชน กจการเจาของคนเดยวขนาดใหญ หางหนสวนขนาดกลาง

3. กจการขนาดใหญกาหนดเลขทบญช 4-5 หลก เชน หางหนสวนขนาดกลางถงขนาดใหญ บรษทจากด

หากนกศกษากลาววา “ไปซอสนทรพย” แลวสนทรพยมอะไรบาง เสอ กางเกง กระโปรง กระเปา เมอสนทรพยถกกาหนดใหเปนเลข 1 หมายความวาทกรายการทเปนสนทรพยจะเปนเลข 1 ทงหมดใชหรอไม ในขณะทสนทรพยแตละรายการตางกมประโยชนแตกตางกนออกไป ดงนแลวจงมความจาเปนในการระบเลขใหชดเจนจงมความจาเปน ขอยกตวอยาง การใหเลขบญช 2 หลกของสนทรพย เชน

เงนสด กาหนดใหเปนหมายเลข 11

เงนฝากธนาคาร กาหนดใหเปนหมายเลข 12

วสดสนเปลอง กาหนดใหเปนหมายเลข 13

รายการสนทรพยทกรายการ กาหนดใหหมายเลข 1 นาหนา จากนนรายการสนทรพยทกรายการจะตองถกนาหนาดวยหมายเลข 1 และกาหนดรายการตอไปเรอยๆจนครบทกรายการ จะกลายเปนผงบญช ในการเรยงลาดบเรมจากสนทรพย หนสน ควรเรยงตามสภาพคลอง หากเปนรายไดและคาใชจายควรเรยงตามเหตการณทเกดขนอยเปนประจาและเปนจานวนมาก

ผงบญช (Chart of Account) หมายถง การกาหนดชอบญช เลขทบญช ใหกบบญชสนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายได และคาใชจาย เพอความสะดวกในการบนทกบญช โดยจะจดลาดบตามความสาคญของการเกดขนของรายการทเกดขนเปนประจาและเกดขนเปนเงนจานวนมากไวลาดบแรกๆเรยงลาดบตามการใชงานจรงสามารถแกไขหรอทาการเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสม ตวอยางของผงบญช มดงน

สนทรพย

ชอบญช ก าหนดเลขบญช 2 หลก ก าหนดเลขบญช 3 หลก เงนสด 11 101

เงนฝากธนาคาร 12 102

70

หนสน

ชอบญช ก าหนดเลขบญช 2 หลก ก าหนดเลขบญช 3 หลก

เจาหน 21 201

คาใชจายคางจาย 22 202

เงนก 23 203



ทน 31 301

ถอนใชสวนตว 32 302

รายได


รายไดจากการเสรมสวย 41 401

รายไดจากการขายลงกระดาษ 42 402



คานาคาไฟฟา 51 501

คาใชจายเบดเตลด 52 502

เมอสามารถกาหนดผงบญชของกจการไดแลว จะไดศกษารปแบบและวธการบนทกบญชในสมดบญช ดงน

71

สมดรายวนทวไป (General Journal Form) และหลกการบนทกรายการคาในสมดรายวนทวไป

สมดรายวนทวไป หนา........ พ.ศ. …… รายการ เลขท

บญช เดบต เครดต

เดอน วนท ชอบญช ชอบญช อธบายเหตการณทเกดขนอยางกระชบ

ชอบญช ชอบญช อธบายเหตการณทเกดขนอยางกระชบ

**

**

**

**

****

***

**

**

****

****

**

**

ภาพท 2.7 รปแบบสมดรายวนทวไป

ดดแปลงจาก: สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร (2552: 69)

ขนตอนของการบนทกรายการในสมดรายวนทวไป

เมอวเคราะหรายการคาวารายการใดเกดการเปลยนแปลงแบบใดและจะไดนาไปบนทกบญชดานใดในดานเดบตและเครดต โดยจะตองอธบายรายการทเกดขนแลวอยางกระชบ จะตองนารายการคานไปบนทกบญชในสมดบญช “สมดรายวนทวไป”ดงน

1. มมบนดานขวา คอ หนาของสมดบญช จะตองระบหนาตามลาดบ คอ 1 2 และ 3

ตามลาดบ

2. ระบปพทธศกราช เดอนและวนท ในชอง พ.ศ. เดอนและวนท ตามทรายการคาเกดขนและบนทกขอมลตามลาดบทเกดขน กอน และหลงอยางเปนระเบยบ

- ถาปพทธศกราชเปนปเดยวกน ไมตองระบซา ถาเดอนเปนเดอนเดยวกน ระบเฉพาะวนท

- ถาปพทธศกราชเปนปเดยวกน ไมตองระบซา ถาเดอนเปนคนละเดอน ใหระบเดอนและระบวนท

- ถาปพทธศกราชเปนคนละป ตองระบใหชดเจน 3. การบนทกบญชจะตองใชชอบญชตามทกาหนดไวในผงบญชเทานน เนองจากผง

บญชไดกาหนดขนอยางเหมาะสมแลว อาจเพมหรอลดไดตามความจาเปน

72

4. ในชองรายการ ใหเขยนชอบญชทจะตองเดบตกอน โดยเขยนชดเสนดานซายมอสด และเขยนจานวนเงนลงในชองเดบตในชองบาทและชองสตางค ขอสาคญคอตองบนทกบญชดานเดบตใหครบทกรายการกอนแลวจงบนทกบญชดานเครดตเปนลาดบถดไป

5. ในชองรายการ ในบรรทดถดมาหลงจากทบนทกรายการดานเดบตครบแลว โดยเวนระยะจากเสนดานซายมาทางดานขวาประมาณ 1 นว ใหเขยนชอบญชทจะตองเครดต และเขยนจานวนเงนลงในชองเครดตในชองบาทและชองสตางค

6. โปรดสงเกตจานวนเงนรวมในแตละดาน จะตองมจานวนเทากน แตไมตองพจารณาจานวนบญชดานเดบตและจานวนบญชดานเครดตวามจานวนเทากนหรอไม

7. เมอบนทกบญชครบทงดานเดบตและดานเครดตแลว สงสดทายจะตองอธบายรายการคาวาเกดอะไรขนในบรรทดถดมาเปนการ “อธบายรายการทเกดขน” แบบกระชบแตตองเขาใจ โดยใหชดเสนทางดานซายมอในชองรายการเชนเดยวกบการลงบญชดานเดบต แตไมตองระบจานวนเงน

8. เมอไดบนทกขอมลดานเดบต ดานเครดต พรอมจานวนเงนและอธบายรายการจนครบถวนแลวใหขดเสนจบรายการนนๆโดยขดเสนใตตรง “อธบายรายการทเกดขน” ในชองรายการเทานน

9. ไมตองเขยนเลขทบญชในชองเลขทบญช เมอไดจดบนทกลงในสมดรายวนทวไปซงเปนสมดขนตน ในขนตอนตอมาตองนาขอมลจากสมดบญชขนตนมาบนทกลงในสมดบญชขนปลาย เพอทาการแยกรายการแตละรายการใหเปนระเบยบ สงผลใหสมดบญชทง 2 ขนตอน คอ สมดขนตนและสมดขนปลาย จะตองมขอมลเดยวกนแตทาหนาทแตกตางกน สมดบญชขนตนคอการจดบนทกรายการคาประจาวน สวนสมดบญชขนปลายคอการนาขอมลจากสมดบญชขนตนมาจดระเบยบ

สมดบญชขนปลาย (Ledger)

บญชแยกประเภท คอสมดขนปลาย การนาขอมลจากสมดบญชขนตนทอยอยางกระจดกระจายมาจดระเบยบใหรายการ 5 รายการ คอ สนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายไดและคาใชจาย ไดถกจดอยในประเภทเดยวกนเพอความสะดวกในการนาขอมลไปใชในการจดทางบการเงนตอไป สมดบญชขนปลาย มชอเรยกวา “สมดบญชแยกประเภททวไป” (General Ledger) ซงตองตงชอบญชและเลขทบญชของรายการตางๆตามทผงบญชไดกาหนดไว จะทาใหทราบ

73

จานวนเงนของแตละรายการไดอยางชดเจน แบงสมดบญชแยกประเภททวไปออกเปน 2 รปแบบตามการใชงาน คอ

1. แบบมาตรฐาน (Standard Account Form) รปแบบจะถกแบงครงออกเปน 2 ดาน เทาๆกน ดานซายเปนการบนทกบญชดานเดบต ดานขวาเปนการบนทกบญช ดานเครดต การบนทกบญชจะบนทกตามขอมลจากสมดบญชขนตน รปแบบมดงน บญช.............................. เลขทบญช.........

พ.ศ. .. รายการ หนาบญช

เดบต พ.ศ. .. รายการ หนาบญช

เครดต

บาท สต บาท สต

เดอนวนท

เดอนวนท

ภาพท 2.8 รปแบบของสมดแยกประเภททวไปแบบมาตรฐาน

ดดแปลงจาก: สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร (2552:76) 2. แบบแสดงยอดคงเหลอ (Balance Account Form) จะระบชองเดบต เครดตและ

ยอดคงเหลอ การบนทกบญชจะบนทกตามขอมลจากสมดบญชขนตน กจการทใชสมดบญชแยกประเภททวไปแบบแสดงยอดคงเหลอน ใชเพอแสดงรายละเอยดของกจการทมลกหนและเจาหนจานวนมาก ทาใหทราบจานวนของลกหนและเจาหนไดในทนท รปแบบมดงน

บญช.............................. เลขทบญช......... พ.ศ. …..

รายการ หนาบญช

เดบต เครดต ยอดคงเหลอ

บาท สต บาท สต บาท สต

เดอน วนท

ภาพท 2.9 รปแบบของสมดแยกประเภททวไปแบบแสดงยอดคงเหลอ

ดดแปลงจาก: สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร (2552:77)

74

การน ารายการจากสมดบญชขนตนมาบนทกในสมดบญชขนปลาย

พระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 กาหนดวา บญชแยกประเภทสนทรพย หนสนและทน ใหมรายละเอยดการเพมขนหรอลดลงของ

สนทรพย หนสนและทน โดยใหอางชนดของบญชและหนาบญชหรอรหสท อางอง นนดวย บญชแยกประเภทรายไดและคาใชจาย ใหมรายละเอยดทมาแหงรายไดหรอคาใชจาย โดยใหอางชนดของบญชและหนาบญชหรอรหสทอางองดวย

ศพทบญช (2538: 73) ใหความหมายของคาวา ผานรายการบญช (Posting) วา การบนทกรายการบญชจากสมดรายวนขนตนไปยงบญชแยกประเภททเกยวของ

จากขอกาหนดและตามความหมายขางตน สรปไดวา

การผานรายการ (Posting) หมายถง การนาขอมลทไดบนทกไวแลวในสมดขนตนมาบนทกอกครงในสมดขนปลาย โดยการอางองเปนขอความและหนาของสมดบญช เพอแสดงทมาและทไปของรายการทเกดขนนนดวย มความหมายเชนเดยวกบคาวา “ลอก” การลอกขอมลจากสมดขนตนมาสมดขนปลาย ซงทาใหขอมลในสมดทง 2 ขนเปนขอมลเดยวกน

ขอยกตวอยางการนาสมดบญชขนปลาย “แบบมาตรฐาน” มาใช การผานรายการ ปฏบตดงน (จนทนา สาขากร และ ศลปพร ศรจนเพชร, 2556: 4-5)

1. จดทาผงบญช 2. เตรยมแบบฟอรมสมดแยกประเภททวไปโดยตงชอบญชและเลขทบญชของแตละ

รายการ ตามผงบญช โดยตองเรยงตามลาดบ จากหมวด 1 ไปจนถงหมวดท 5 หามสลบกน

3. เขยนเลขทบญชในชองเลขทบญชในสมดรายวนทวไปทยงวางอยของรายการแรกทไดบนทกไวดานเดบต รายการนนกจะถกนามาบนทกในสมดแยกประเภททวไปดานเดบตเชนเดม ดวยจานวนเงนเดม วนทเดม ตามลาดบ ในชองรายการใหระบทมาของรายการบญชนนๆ วามทมาไดอยางไร เชน เดบตเงนสด เครดตลกหน ใหเขยนในชองรายการของบญชแยกประเภทเงนสดวา ลกหน เพราะวาเงนสดทไดมา ไดมาเพราะลกหนนามาใชหน ในชองหนาบญชในสมดแยกประเภททวไปใหอางองเปนอกษรยอวา ไดนาขอมลมาจากสมดขนตนเลมใด หนาใด เชน จากสมดรายวนทวไปจากหนาท 1 เชน “รว. 1” เปนตน และระบจานวนเงนตามรายการในสมดรายวนทวไป

4. หลงจากผานรายการดานเดบตแลว เขยนเลขทบญชในชองเลขทบญชในสมดรายวนทวไปทยงวางอย ของรายการทเครดตไวแลว รายการทเคยบนทกไวดานเครดตในสมดรายวนทวไปกจะถกนามาบนทกในสมดแยกประเภททวไปดานเครดตเชนเดม ดวยจานวนเงนเดม วนทเดม

75

ตามลาดบ ในชองรายการใหระบทมาของรายการบญชนนๆ วามทมาไดอยางไร เชน เดบตเงนสด เครดตลกหน ใหเขยนในชองรายการของบญชแยกประเภทลกหนวาเงนสด ลกหนลดลงเพราะลกหนนาเงนสดมาใชหน ในชองหนาบญชในสมดแยกประเภททวไปใหอางองเปนอกษรยอวา ไดนาขอมลมาจากสมดขนตนเลมใด หนาใด เชน จากสมดรายวนทวไปจากหนาท 1 เชน “รว. 1” เปนตน

5. ปฏบตเชนนจนครบทกรายการ โดยไมตองเวนบรรทดและไมตองขดเสนใต

6. ขนตอนสดทายจะตองตรวจสอบวารายการทกรายการนนไดผานรายการจากสมดรายวนทวไปไปยงสมดบญชแยกประเภททวไปครบแลวหรอยง โดยสงเกตทสมดรายวนทวไปในชองเลขทบญชวามเลขทบญชถกบนทกลงไปครบถวนทกรายการแลว หากชองเลขทบญชชองใดยงวางอย หมายความวารายการนนยงไมถกผานรายการไปยงสมดบญชแยกประเภททวไป

งบทดลอง (Trial Balance) เมอกจการไดบนทกขอมลตามหลกการทางบญชแลว ขนตอนตอมาตองตรวจสอบวา

รายการทไดบนทกไวแลว แลวนามาบนทกอกครง ไดทาครบถวนถกตองหรอไม กจการตองทดลองคานวณทงหมดทงดานเดบตและดานเครดต ถาถกตองทงหมด ดานเดบตและเครดตจะตองเทากน เปนงบทลองทา กอนทจะจดทาขนตอนตอไป หมายความวากอนทจะทาขนตอนตอไป ใหจดทางบทดลองกอนสองดานซายขวาจะตองเทากน ถาไมเทากนคอทาผดกตองหาสาเหตใหพบ มฉะนนถาดาเนนการในขนตอนตอไปแลวหากพบวามปญหาเกดขน เปนการยากตอการแกไขใหถกตอง การทดลองทานคอ การจดทางบทดลอง

งบทดลอง คอ การพสจนความถกตองของการจดบนทกรายการคาลงในสมดบญชขนตนและสมดบญชขนปลายวาไดบนทกถกตองหรอไม ถาถกตอง จานวนเงนของทงดานเดบตและดานเครดตจะตองเทากน

76

รปแบบของงบทดลอง ชอกจการ.....................


วนท............................. ชอบญช เลขท


บาท - บาท -

ภาพท 2.10 รปแบบของงบทดลอง

ดดแปลงจาก : สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร (2552: 90)

ขนตอนการจดท างบทดลอง กอนลงมอทางบทดลองจะตองเตรยมขอมลจากสมดแยกประเภททวไปกอน ดวยการหายอดคงเหลอในสมดแยกประเภททวไป เปนการหายอดคงเหลอโดยใชดนสอ (Pencil Footing) การหายอดคงเหลอนเพยงแคตองการนายอดคงเหลอไปจดทางบทดลอง จงไมใชการบนทกบญชหรอจานวนเงนเพมเตมแตอยางใด จงใชดนสอเพอลบออกไดในภายหลง

การหายอดคงเหลอโดยใชดนสอในสมดแยกประเภททวไป

เรมทสมดแยกประเภททวไป จากบญชแรกจนถงบญชสดทายทไดผานรายการมาจากสมดรายวนทวไป ดงน

1. รวมจานวนเงนดานเดบต แลวเขยนยอดรวมทางดานเดบต โดยเขยนเฉพาะยอดรวมไวในบรรทดสดทายในชองจานวนเงนในดานเดบต

2. รวมจานวนเงนดานเครดต แลวเขยนยอดรวมทางดานเครดต โดยเขยนเฉพาะยอดรวมไวในบรรทดสดทายในชองจานวนเงนดานเครดต

3. นาจานวนเงนทรวมไวในแตละดานในแตละบญช นามาลบกน เมอไดผลลบแลว ใหเขยนจานวนเงนทคงเหลอไวทางดานทมยอดรวมมากกวา และใหใชดนสอวงกลมจานวนเงนเฉพาะทเปนยอดคงเหลอนน ทาแบบนทกบญช ผลลพธจะเปนดงน

3.1 หากยอดรวมดานเดบตมากกวายอดรวมดานเครดตยอดคงเหลอจะอยดานเดบต

3.2 หากยอดรวมดานเครดตมากกวายอดรวมดานเดบต ยอดคงเหลอจะอยดานเครดต

3.3 หากยอดรวมดานเดบตเทากบยอดรวมดานเครดต จะไมมยอดคงเหลอ

77

การจดท างบทดลอง เมอไดยอดคงเหลอจากสมดแยกประเภททวไปแลวการจดทางบทดลอง จดทาตาม

ขนตอนได ดงน 1. เขยนหวงบ 3 บรรทด เรยงตามลาดบคอ ชอกจการ ชองบทดลอง และวนทจดทางบ

ทดลอง ซงจะตองเปนวนสดทายของชวงระยะเวลาทกจการไดกาหนดขน

2. ในชองแรกสดคอชองชอบญช อยตดกบชองเลขทบญช ใหเขยนชอบญชและเลขทบญชจากสมดแยกประเภททวไป และเขยนจานวนเงนตามยอดคงเหลอของแตละดานในชองเดบตหรอเครดตตามทคานวณมาได โดยเรมจากรายการแรกในสมดแยกประเภททวไป จนถงรายการสดทายตามลาดบ หามสลบกน รายการใดทไมมยอดคงเหลอใหขามไปไดเลย

3. รวมยอดของจานวนเงนทง 2 ดานลงมาในแนวดง คอ ดานเดบต และดานเครดต ซงหากไมมขอผดพลาดใดๆ จานวนเงนทง 2 ดาน จะตองเทากน เรยกวา งบทดลองลงตว

การแกปญหาเมองบทดลองไมลงตว

1. คานวณจานวนเงนรวมในแตละดานในงบทดลองใหมอกครง

2. ตรวจสอบงบทดลองกบสมดแยกประเภททวไป เพอดวาไดบนทกยอดคงเหลอถกตองหรอไมและถกดานหรอไม

3. ตรวจสอบการหายอดคงเหลอดวยดนสอในสมดแยกประเภททวไป

4. ตรวจสอบสมดแยกประเภททวไปกบสมดรายวนทวไป วาการผานรายการทาไดถกตองครบถวนทกรายการหรอไม

5. ตรวจสอบการบนทกบญชในสมดรายวนทวไปวาไดปฏบตตามหลกการบญชคหรอไม

การจดทางบทดลองทาขนเพอพสจนวาจานวนเงนรวมในดานเดบตและจานวนเงนรวมในดานเครดตมจานวนเทากนหรอไม หากกจการบนทกบญชในสมดบญชขนตนผด แตบนทกจานวนเงนถกตองนน กไมสามารถทราบไดวาเกดการผดพลาดขน ดงนนการจดทางบทดลองไมสามารถตรวจสอบความผดพลาดไดทงหมด

78

การบนทกบญชกจการใหบรการ กรณกจการเจาของคนเดยว

ตวอยาง 2-5 นายทดเปดรานนวดแผนไทยในวนท 1 ธนวาคม 2556 เปนการนวดเพอผอนคลายไดนาสนทรพยตางๆมาลงทนในกจการ โดยมสถานทเปนบานของนายทดเอง โดยนายทดไดกาหนดราคาเอาไววา เวลาทใหบรการ 60 นาท ราคาครงละ 200 บาท ถานวดครบ 10 ครง แถมนวดใหฟร 2 ครง นายทดกาหนดวาทกๆ 1 เดอน นายทดจะสรปผลทเกดขนในกจการวาเปนอยางไร 2556

ธ.ค. 1 นายทดนาสนทรพยตางๆมาลงทนในกจการของตน ไดแก เงนสด 30,000 บาท หมอน 500 บาท เบาะนวด 4,000 บาท โตะวางเทา 800 บาท

2 นายทดไปยมเงนสดมาอกจานวน 10,000 บาท 20 มลกคามานวดมรายได 10,000 บาท เปนเงนสด

30 มคาไฟฟาเกดขน 800 บาท และซอลกประคบ สมนไพรตางๆ 3,000 บาท นายทดจายเปนเงนสด รวม 3,800 บาท

ผงบญช – ทดบรการนวดแผนไทย

1. สนทรพย

ชอบญช เลขทบญช เงนสด 101

ลกหน 102

วสดสนเปลอง 103

อปกรณเครองใช 104

2. หนสน

เจาหน 201

3. สวนของเจาของ ทน-นายทด 301

ถอนใชสวนตว 302

4.รายได รายไดจากการนวด 401

5.คาใชจาย


79

การบนทกบญชในสมดรายวนทวไป

สมดรายวนทวไป หนา 1 พ.ศ. 2556 รายการ เลขท


ธ.ค. 1

2

20

30

เงนสด

อปกรณเครองใช ทน-นายทด

นายทดนาสนทรพยมาลงทน

เงนสด

เจาหน ยมเงนมาไวใชในกจการ

เงนสด

รายไดจากการนวด

รบเงนสดเปนรายไดจากการนวด

คานาคาไฟฟา

เงนสด

จายคานาคาไฟฟา เปนเงนสด

วสดสนเปลอง

เงนสด

ซอลกประคบ เปนเงนสด

101

104

301

101

201

101

401

501

101

502

101

30,000

5,300

10,000

10,000

800

3,000

-

-

-

-

-

-

35,300

10,00

10,000

800

3,000

-

-

-

-

-

80

การผานรายการจากสมดบญชขนตน (สมดรายวนทวไป) มายงสมดบญชขนปลาย (สมดแยกประเภททวไป)

สมดแยกประเภททวไป

บญช เงนสด เลขทบญช 101

พ.ศ. 2556


เดบต พ.ศ. 2556


เครดต


ธ.ค. 1

2

20

ทน

เจาหน รายไดจากการนวด

รว.1

รว.1

รว.1

30,000

10,000

10,000

50,000

-

-

-

ธ.ค. 30



รว.1

รว.1

800

3,000

3,800

-

-

บญช ลกหน เลขทบญช 102

พ.ศ. 2556




เครดต


บญช วสดสนเปลอง เลขทบญช 103

พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 30 เงนสด รว.1 3,000

3,000

-

บญช อปกรณเครองใช เลขทบญช 104

พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 1 ทน

รว.1 5,300

5,300

-

46,200

5,300

3,000

81

บญช เจาหน เลขทบญช 201

พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 2 เงนสด ร.ว. 1 10,000

10,000

-

บญชทน-นายทด เลขทบญช 301

พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค.1 เงนสด

อปกรณ รว.1

รว.1

30,000

5,300

35,300

-

บญชถอนใชสวนตว เลขทบญช 302

พ.ศ. 2556




เครดต


บญช รายไดจากการนวด เลขทบญช 401

พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 20

เงนสด รว.1 10,000

10,000

-

10,000

35,300

10,000

82

บญช คานาคาไฟ เลขทบญช 501

พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 30 เงนสด รว.1 800

800

-

ทดบรการนวดแผนไทย

งบทดลอง (กอนปดบญช) วนท 31 ธนวาคม 2556

ชอบญช เลขทบญช

เดบต เครดต


เงนสด 101 46,200 -

วสดสนเปลอง 103 3,000 -

อปกรณเครองใช 104 5,300 -

เจาหน 201 10,000 -

ทน-นายทด 301 35,300 -

รายไดจากการนวด 401 10,000 -

คานาคาไฟฟา 501 800 -

รวม 55,300 - 55,300 -

หมายเหต นายทดเหนวาอปกรณเครองใชทนายทดนามาลงทนนนเกามากแลว ในปถดไปจะซอใหม ในปนจงยงไมคานวณคาเสอมราคาของอปกรณเครองใชแตอยางใด ทาใหคาใชจายมเพยง 1 รายการ คอ คานาคาไฟฟา

เมอจบขอมลของเดอน ธนวาคม 2556 กจการดาเนนงานตอเนองตอไปในวนท 1 มกราคม 2557 กจการจะตองสรปสนทรพย หนสน สวนของเจาของ ในเดอนธนวาคมป 2556 กอน ดงน

ทน = สวนของเจาของ = 35,300

รายได = รายไดจากการนวด = 10,000 (สงผลใหบญชทนเพมขน) คาใชจาย = คานาคาไฟฟา = 800 (สงผลใหบญชทนลดลง)

800

83

ดงนน ทน = 35,300 +10,000 - 800 = 44,500 บาท


งบทดลอง (หลงปดบญช) วนท 31 ธนวาคม 2556




เงนสด 101 46,200 -



เจาหน 201 10,000 -

ทน-นายทด 301 44,500 -

รวม 54,500 - 54,500 -

สงผลใหวนท 1 มกราคม 2557 กจการมรายการทคงเหลอจากเดอนธนวาคม 2556 ตามขอมลในงบทดลอง (หลงปดบญช)

ตอมาในเดอนมกราคม 2557 นายทดดาเนนกจการตอเนอง โดยนายทดไดกาหนดชวงระยะเวลาไวคอ 3 เดอน จงจะทาการสรปผลการดาเนนงานของกจการดงน 2557

ม.ค. 2 ซออปกรณเครองใช 54,700 บาท เปนเงนเชอและวนนซอลกประคบ 10,000 บาท

10 นายทดชาระหนใหเจาหน 4,000 บาท

25 มรายไดจากการนวด10,000 บาท ลกคาจายเงนสด 8,000 บาท ขอคาง 2,000บาท

30 จายคานาคาไฟฟา 1,000 บาท

ก.พ. 25 มรายไดจากการนวด 8,000 บาท รบเปนเงนสด

28 จายคานาคาไฟฟา 1,200 บาท

ม.ค. 5 นายทดนาเงนสดของกจการไปใชหนสวนตวจานวน 5,000 บาท

25 มรายไดจากการนวด 8,000 บาท รบเปนเงนสด

29 จายคานาคาไฟฟา 1,300 บาทจายเปนเงนสด

84

การบนทกบญชในสมดขนตน

สมดรายวนทวไป หนา 1 วนเดอนป รายการ เลขท เดบต เครดต

2557

บญช ม.ค. 1 เงนสด 101 46,200 -



เจาหน 201 10,000 -

ทน-นายทด 301 44,500 -

ยอดยกมาจากป 2556

2 อปกรณเครองใช 104 54,700 -

เจาหน 201 54,700 -

ซออปกรณเครองใชเปนเงนเชอ


เงนสด 101 10,000 -

ซอลกประคบและสมนไพรอนๆเปนเงนสด

10 เจาหน 201 4,000 -

เงนสด 101 4,000 -

ชาระหนใหเจาหนเปนเงนสด

25 เงนสด 101 8,000 -

ลกหน 102 2,000 -



85

สมดรายวนทวไป หนา 2 วนเดอนป รายการ เลขท เดบต เครดต

2557

บญช ม.ค. 30 คานาคาไฟฟา 501 1,000 -

เงนสด 101 1,000 -

จายคานาคาไฟฟาเปนเงนสด

ก.พ. 25 เงนสด 101 8,000 -

รายไดจากการนวด 401 8,000


28 คานาคาไฟฟา 501 1,200

เงนสด 101 1,200


ม.ค. 5 ถอนใชสวนตว 302 5,000

เงนสด 101 5,000

เจาของกจการนาเงนสดไปใชสวนตว

25 เงนสด 101 8,000



29 คานาคาไฟฟา 501 1,300

เงนสด 101 1,300


86

สมดบญชแยกประเภททวไป


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

25

ก.พ. 28

ม.ค. 25

ยอดยกมา




รว.2

รว.2

รว.2

46,200

8,000

8,000

8,000

70,200

-

-

-

ธ.ค. 2

30

ก.พ. 28

ม.ค. 5

30

วสดสนเปลอง เจาหน คานาคาไฟฟา


ถอนใชสวนตว


รว.1

รว.1

รว.2

รว.2

รว.2

รว.2

10,000

4,000

1,000

1,200

5,000

1,300

22,500

-

-

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 25 รายไดจากการนวด

รว.2 2,000

2,000

-


พ.ศ. 2557

รายการ ห น าบญช



เครดต


ม.ค. 1

2


เงนสด

รว.1

3,000

10,000

13,000

47,700

2,000

13,000

87


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2


เจาหน

รว.1

5,300

54,700

60,000

-

บญช เจาหนการคา เลขทบญช 201

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 10 เงนสด

รว. 1 4,000

4,000

ม.ค. 1 ยอดยกมา

อปกรณ

รว. 1

10,000

54,700

60,700

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1 ยอดยกมา 44,500

44,500

-

60,000

60,700

44,500

88


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 5 เงนสด รว. 2 5,000

5,000


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 25

ก.พ. 25

ม.ค. 25

เงนสด

ลกหน เงนสด

เงนสด

รว.2

รว.2

รว.2

รว.2

8,000

2,000

8,000

8,000

26,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 30

ก.พ. 28

ม.ค. 30

เงนสด

เงนสด

เงนสด

รว.2

รว.2

รว.2

1,000

1,200

1,300

3,500

-

-

-

26,000

3,500

5,000

89



วนท 31 มนาคม 2557




เงนสด 101 47,700 -

ลกหน 102 2,000

วสดสนเปลอง 103 13,000


เจาหน 201 60,700 -

ทน-นายทด 301 44,500 -

ถอนใชสวนตว 302 5,000


คานาคาไฟฟา 501 3,500 -

รวม 131,200 - 131,200 -

อธบายตวอยางท 2-5 อยางละเอยด ชวงวนท 1- 31 ธนวาคม 2556 1. เตรยมแบบฟอรมสมดรายวนทวไปและสมดแยกประเภททวไป ดงน

สมดรายวนทวไป หนา ..... พ.ศ. ....... รายการ เลขท


90

บญช ...................... เลขทบญช ..... พ.ศ.

.......... รายการ หนา

บญช เดบต พ.ศ.

........... รายการ หนา

บญช เครดต


2. เขยน ปพทธศกราช เดอน และ หนาแรกคอหนาท 1และ 2 ตามลาดบ ในสมดรายวนทวไป

สมดรายวนทวไป หนา 1

พ.ศ. 2556

รายการ เลขทบญช เดบต เครดต

ธ.ค.

ตงชอบญช และเลขทบญช ตามทกาหนดไวในผงบญชตามลาดบ หมวดท 1 ถงหมวดท 5


พ.ศ. 2556




เครดต



พ.ศ. 2556




เครดต


91

3. บนทกบญชในสมดรายวนทวไป โดยยงไมเขยนเลขทบญชในชองเลขทบญช

สมดรายวนทวไป หนา 1 พ.ศ.2556

รายการ เลขทบญช


ธ.ค. 1

เงนสด



30,000

5,300

-

-

35,300

-

4. เมอบนทกบญชในสมดรายวนทวไปแลว จะตองนาขอมลทไดบนทกไวมาบนทกอกครงหนงในสมดแยกประเภททวไป เรยกวา “การผานรายการ” ดงน รายการแรกในสมดรายวนทวไปคอ เดบตเงนสด ใหเขยนเลขทบญชของเงนสดคอ 101 ในชองเลขทบญช ใหเขยนวนท 1 เดอน ธ.ค. เลยนแบบสมดรายวนทวไปลงในสมดแยกประเภททวไป รายการเดบต “เงนสด” จะถกนาไปบนทกดานเดบตเชนเดมในสมดแยกประเภททวไป แตใหเขยนในชองรายการวา “ทน” เนองจากตองการสอใหรวา “เงนสด” ทกจการไดมานน ไดมาจากการลงทนโดยเจาของกจการ ในชองหนาบญชตองระบวารายการนมาจากสมดรายวนทวไปหนาท 1 ใหใชอกษรยอ “รว. 1” เพอจะไดทราบวารายการนมาจากสมดเลมใด หนาใด สดทายใหเขยนจานวนเงนของเงนสด “30,000” บาท ลงไปในชองเดบต ดงน




ธ.ค. 1

เงนสด



101 30,000

5,300

-

-

35,300

-

92


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 1

ทน รว.1

30,000

-

รายการตอไปคอ เดบต อปกรณเครองใช ดงน ใหปฏบตตามหลกการเดม




ธ.ค. 1

เงนสด



101

104

301

30,000

5,300

-

-

35,300

-


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 1 ทน

รว.1 5,300

-


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 1 เงนสด

อปกรณเครองใช รว.1

รว.1

30,000

5,300

-

-

เมอผานรายการจนครบแลว ในสมดแยกประเภททวไปไมตองขดเสนใต

93

5. รายการจากสมดรายวนทวไปจะถกผานรายการไปยงสมดแยกประเภททวไป จนครบทกรายการ โดยสงเกตไดจากชองเลขทบญชในสมดรายวนทวไป หากในชองเลขทบญชชองใดยงวางอย แปลวายงไมไดผานรายการมายงสมดแยกประเภททวไป เชน รายการของวนท 20 ธ.ค. ดงน




ธ.ค. 1

2

20

เงนสด



เงนสด

เจาหน ยมเงนมาไวใชในกจการ

เงนสด



101

104

301

101

201

30,000

5,300

10,000

10,000

-

-

-

-

35,300

10,000

10,000

-

-

-


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 1

2

ทน

เจาหน รว.1

รว.1

30,000

10,000

-

-


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 1 ทน

รว.1 5,300

-

94


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 2 เงนสด รว. 1 10,000

-


พ.ศ. 2556




เครดต


6. เมอผานรายการเรยบรอยในวนท 31 ธนวาคม 2556 ใหหายอดคงเหลอดวยดนสอ โดยรวมจานวนเงนดานเดบตได 50,000 บาท และจานวนเงนรวมดานเครดตได 3,800 บาท ใหนามาลบกน ดงน 50,000 – 3,800 = 46,200 บาท


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 1

2

20



46,200

รว.1

รว.1

รว.1

30,000

10,000

10,000

50,000

-

-

-

ธ.ค. 30

คาวสดสนเปลอง คานาคาไฟฟา

รว.1

รว.1

800

3,000

3,800

-

-

-

ใหเขยนผลลพธ 46,200 ไวดานเดบต เพราะ ดานเดบตมยอดรวมของจานวนเงนมากกวาดานเครดต และวงกลมจานวน 46,200 บาทไว จะไดทราบวาไดมการประมวลผลแลว ดงน

95


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 1

2

20



รว.1

รว.1

รว.1

30,000

10,000

10,000

50,000

-

-

-

ธ.ค. 30

คาวสดสนเปลอง คานาคาไฟฟา

รว.1

รว.1

800

3,000

3,800

-

-

7. นายอดคงเหลอในแตละดานทประมวลผลไดเชน บญชเงนสด มยอด

คงเหลอดานเดบต มาจดทา “งบทดลอง” ซงเปนยอดคงเหลอจากแตละบญชโดยเรยงตามลาดบจากสมดแยกประเภททวไป หมวด 1 ถงหมวดท 5 ตามลาดบ รายการใดไมมยอดคงเหลอไมตองนามาบนทกในงบทดลอง เชน บญชลกหนและเครองตกแตง ใหขามไปไดเลย ดงน







เงนสด 101 46,200 -


8. เมอจบขอมลของเดอน ธนวาคม 2556 กจการดาเนนงานตอเนองตอไปในวนท 1 มกราคม 2557 กจการจะนา สนทรพย หนสน สวนของเจาของ ทยงคงเหลออยมาดาเนนงานตอ ซงบญชรายไดและคาใชจายจะถกสรปเปนบญชทนของกจการ ดงน

ทน = สวนของเจาของ = 35,300

รายได = รายไดจากการนวด = 10,000 (สงผลใหบญชทนเพมขน) คาใชจาย = คานาคาไฟฟา = 800 (สงผลใหบญชทนลดลง) ดงนน ทน = 35,300 +10,000-800 = 44,500 บาท

46,200

46,200

96

สมดรายวนทวไป หนา 1 พ.ศ. 2557



ม.ค. 1

เงนสด

อปกรณเครองใช เจาหน ทน-นายทด

ยอดยกมาจากป 2556

101

104

201

301

46,200

5,300

-

-

10,000

44,500

-

-

การอธบายรายการในวนท 1 มกราคม 2557 ในสมดรายวนทวไป ใหใชคาวา “ยอดยกมา” และการผานรายการในวนท 1 มกราคม 2557 ในสมดแยกประเภททวไปใหใชคาวา “ยอดยกมา” เชนเดยวกน ในชองหนาบญชใสเครองหมาย เพราะเปนการดาเนนงานตอเนองจากป 2557

ไมไดเปดกจการใหม บญช เงนสด เลขทบญช 101

พ.ศ. 2557




เครดต



46,200 -


พ.ศ. 2557




เครดต



44,500 -

การบนทกบญชกจการใหบรการ กรณหางหนสวน

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (2558 : 358) บญญตไววา

มาตรา 1012 อนวาสญญาจดตงหางหนสวนหรอบรษทนน คอสญญาซงบคคลตงแตสองคนขนไปตกลงเขากนเพอกระทากจการรวมกน ดวยประสงคจะแบงปนกาไรอนจะพงไดแต กจการททานน

97

นชจร พเชฐกล (2556: 148) ใหความหมายวา เมอจดตงหางหนสวน ผเปนหนสวนอาจจะนาเงนสด หรอสนทรพยอนทมใชเงนสดมาลงทน นอกจากสนทรพยแลวผเปนหนสวนอาจโอนหนสนมาดวยกได สนทรพยและหนสนทมใชเงนสดจะตองบนทกดวยมลคายตธรรม (Fair

Value) ณ วนทนามาลงทน

ตามทกฎหมายกาหนดไวและความเหนขางตน การดาเนนธรกจในรปแบบหางหนสวน คอกจการทมคนตงแต 2 คนขนไปรวมกนเปนเจาของกจการ เรยกวา ผเปนหนสวน ผเปนหนสวนสามารถนาสนทรพยและหนสนมาลงทนในกจการได โดยมวตถประสงคทจะนาผลกาไรทเกดขนจากการดาเนนงานมาแบงกน

ตวอยาง 2-6 นางสาวอดร และนายธานไดเปดกจการรบเลยงเดกเลก ชอ “ หางหนสวนจากด อดรธานรกเดก ” โดยไดนาสนทรพยและหนสนตางๆมาลงทนในวนท 1 ม.ค. 2557 ดงน ม.ค. 1 นางสาวอดรนา เงนสด 50,000 บาท อาคาร 800,000 บาท ทดน 1,500,000

บาท เงนก-ธนาคารกรงไทย 100,000 บาท สวนนายธาน นา เงนสด 1,450,000 บาท อปกรณสานกงาน 800,000 บาท

สมดรายวนทวไป หนา 1 พ.ศ. รายการ เลขท เดบต เครดต

2557

บญช ม.ค. 1 เงนสด 500,000 -

อาคาร 800,000 -

ทดน 1,500,000 -

เงนก 100,000 -

ทน-นางสาวอดร 2,700,000 -

นายสาวอดรนาสนทรพยและหนสนมาลงทน

1 เงนสด 1,450,000 -

อปกรณสานกงาน 1,250,000 -

ทน-นายธาน 2,700,000 -

นายธานนาสนทรพยมาลงทน

98

ตวอยาง 2-7 สมมตวา นายทดเปดรานนวดแผนไทยในวนท 1 ธนวาคม 2556 โดยนายทดไดชวนเพอนคอนายมากมาเปนหนสวน โดยจะแบงกาไรขาดทนคนละๆเทากน ตงชอกจการวา “หางหนสวนจากด ทดและมากบรการนวดแผนไทย” โดยไดกาหนดราคาเอาไววา เวลาทใหบรการ 60 นาท ราคาครงละ 200 บาท ถานวดครบ 10 ครง แถมนวดใหฟร 2 ครง โดยนายทดกาหนดวาทกๆ

1 เดอน กจการจะสรปผลการดาเนนงานของกจการ ไดนาสนทรพยตางๆมาลงทนในกจการ ดงน 2556

ธ.ค. 1 นายทดนาสนทรพยตางๆมาลงทนในกจการของตน 30,000 บาท หมอน 500

บาท เบาะนวด 4,000 บาท โตะวางเทา 800 บาท สวนนายมากนาเงนสด 30,000 บาทหมอน 500 บาท เบาะนวด 4,000 บาท โตะวางเทา 800 บาท เชนกน

2 นายทดไปยมเงนสดมาเพอซอลกประคบและอนๆอกจานวน 10,000 บาท สาหรบใหบรการลกคา

20 มลกคามานวดมรายได 10,000 บาท เปนเงนสด 28 นายมากนาเงนสดของกจการไปใชสวนตว 500 บาท

30 มคาไฟฟาเกดขน 800 บาท และซอลกประคบ สมนไพรตางๆ 3,000 บาท นายทดจายเปนเงนสด รวม 3,800 บาท

ผงบญช – หางหนสวนจากด ทดและมากบรการนวดแผนไทย

1. สนทรพย เงนสด 101 ลกหน 102

วสดสนเปลอง 103 อปกรณเครองใช 104

2. หนสน

เจาหน 201


ทน-นายทด 301 ทน-นายมาก 302

กระแสทน-นายทด 303 กระแสทน-นายมาก 304

4.รายได

รายไดจากการนวด 401



99



2556

บญช ธ.ค. 1 เงนสด 101 60,000 -


ทน-นายทด 301 35,300 -

ทน-นายมาก 302 35,300 -

นายทดและนายมากนาสนทรพยมาลงทนในหางหนสวนจากด

2 เงนสด 101 10,000

เจาหน 201 10,000 -

ยมเงนมาไวใชในกจการ

20 เงนสด 101 10,000



28 กระแสทน-นายมาก 304 500 -

เงนสด 101 500

นายมากนาเงนสดของกจการไปใชสวนตว

30 คานาคาไฟฟา 501 800 -

เงนสด 101 800 -



เงนสด 101 3,000 -

จายคาลกประคบ เปนเงนสด

100

การผานรายการจากสมดบญชขนตน (สมดรายวนทวไป) มายงสมดบญชขนปลาย (สมดแยกประเภททวไป) สมดแยกประเภททวไป


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 1

2

20

ทน-นายทด

ทน-นายมาก


รว.1

รว.1

รว.1

รว.1

30,000

30,000

10,000

10,000

80,000

-

-

-

-

ธ.ค. 28

30

กระแสทน-นายมาก



รว.1

รว.1

รว.1

500

800

3,000

4,300

-

-

-


พ.ศ. 2556




เครดต



พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 30 เงนสด รว.1 3,000

3,000


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 1 ทน-นายทด

ทน-นายมาก

รว.1

รว.1

5,300

5,300

10,600

-

75,700

10,600

3,000

101


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 2 เงนสด รว. 1 10,000

10,000

-


พ.ศ. 2556




เครดต




รว.1

30,000

5,300

35,300

-

บญชทน-นายมาก เลขทบญช 302

พ.ศ. 2556




เครดต




รว.1

30,000

5,300

35,300

-

-

บญชกระแสทน-นายทด เลขทบญช 303

พ.ศ. 2556




เครดต


บญชกระแสทน-นายมาก เลขทบญช 304

พ.ศ. 2556




เครดต



รว.1 500

500

10,000

35,300

35,300

500

102


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 20


10,000

-


พ.ศ. 2556




เครดต



800

-

หางหนสวนจากด ทดและมากบรการนวดแผนไทย





เงนสด 101 75,700 -



เจาหน 201 10,000 -

ทน-นายทด 301 35,300 -

ทน-นายมาก 302 35,300 -

กระแสทน-นายมาก 304 500 -



รวม 90,600 90,600

10,000

800

103

การบนทกบญชกจการใหบรการ กรณบรษทจ ากด

ประมวลกฎหมายแพงและพานตย (2558: 384) บญญตวา มาตรา 1096 อนวาบรษทจากดนน คอบรษทประเภทซงตงขนดวยแบงทนเปนหนมมลคา

เทาๆ กน โดยมผถอหนตางรบผดจากดเพยงไมเกนจานวนเงนทตนยงสงใชไมครบมลคาของหนทตนถอ

การจดตงบรษทจากดตองทาตามทกฎหมายไดกาหนดไว และไมมเรองสวนตวเขามาเกยวของ จะไมมบญช “ถอนใชสวนตว” หรอบญช “กระแสทน” ในรปแบบของบรษทจากด ดงน (นชจร พเชฐกล, 2556: 381)

ตามทกฎหมายกาหนดและตามความเหนขางตน การจดตงกจการในรปบรษทจากด โดยเจาของกจการจะมตงแต 3 คนขนไป เรยกวา “ผถอหน” จะมการแบงเงนทนออกเปนหนแตละหนจะตองมมลคาเทากน ความรบผดชอบของผถอหนจะมจากด เทากบจานวนเงนทผถอหนยงสงใชไมครบตามทผถอหนไดลงทน และไมมเรองสวนตวมาเกยวของกบการดาเนนธรกจในรปแบบน

ตวอยาง 2-8 สมมตวานายทดเปดรานนวดแผนไทยในวนท 1 ธนวาคม 2556 โดยนายทดไดชวนเพอนคอนายมากและนางนาคมาเปนผถอหน โดยจดตงชอกจการวา “บรษท ทด มากและนาคบรการนวดแผนไทย จากด” กจการไดกาหนดราคาเอาไววา เวลาทใหบรการ 60 นาท ราคาครงละ 200 บาท ถานวดครบ 10 ครง แถมนวดใหฟร 2 ครง โดยกจการกาหนดวาทกๆ 1 เดอน กจการจะสรปผลการดาเนนงาน

2556

ธ.ค. 1 บรษท ทดและมากบรการนวดแผนไทย จากด จดทะเบยนหนสามญ 1,000 หน ราคาตามมลคาหนละ 100 บาท

2 จาหนายหนสามญใหผถอหนทง 3 คน ในราคาหนละ 100 บาท 3 นายทดไปยมเงนสดมาเพอซอลกประคบและอนๆอกจานวน 10,000 บาท

สาหรบใหบรการลกคา

4 ซอ เบาะนวด 12,000 บาท โตะวางเทา 3,000 บาท และหมอน 1,500 บาท 20 มลกคามานวดมรายได 10,000 บาท เปนเงนสด 30 มคาไฟฟาเกดขน 800 บาท และซอลกประคบ สมนไพรตางๆ 3,000 บาท นาย

ทดจายเปนเงนสด รวม 3,800 บาท

104

ผงบญช – บรษท ทด มากและนาคบรการนวดแผนไทย จากด

1. สนทรพย ชอบญช เลขทบญช เงนสด 101

ลกหน 102

วสดสนเปลอง 103

อปกรณเครองใช 104

2. หนสน

เจาหน 201


หนสามญ 301

กาไรสะสม 302

4.รายได

รายไดจากการนวด 401



105



2556

บญช ธ.ค. 1 บนทกทรงจา : จดทะเบยนหนสามญ 1,000

หน ราคาตามมลคาหนละ 100 บาท

2 เงนสด (1,000 x 100) 101 100,000 -

ทนหนสามญ 301 100,000 -

จาหนายหนสามญเทากบราคาตามมลคา

3 เงนสด 101 10,000

เจาหน 201 - 10,000

ยมเงนมาไวใชในกจการ -

4 อปกรณเครองใช 104 16,500

เงนสด 101 16,500

ซอเบาะนวด โตะวางเทา และหมอน

20 เงนสด 101 10,000

รายไดจากการนวด 401 - 10,000

รบเงนสดเปนรายไดจากการนวด -

30 คานาคาไฟฟา 501 800

เงนสด 101 800



เงนสด 101 3,000 -

จายคาลกประคบ เปนเงนสด

106


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 2

3

20

หนสามญ


รว.1

รว.1

รว.1

100,000

10,000

10,000

120,000

-

-

-

ธ.ค. 4

30

อปกรณเครองใช



รว.1

รว.1

รว.1

16,500

800

3,000

20,300

-

-

-

-

บญช ลกหนการคา เลขทบญช 102

พ.ศ. 2556




เครดต



พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 30 เงนสด รว.1 3,000

3,000

-


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 4 เงนสด รว.1

16,500

16,500

-

99,700

16,500

3,000

107


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 2 เงนสด รว. 1 10,000

10,000

-

บญชทนหนสามญ เลขทบญช 301

พ.ศ. 2556




เครดต



รว.1

100,000

100,000

-


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 20


10,000

-


พ.ศ. 2556




เครดต



800

-

10,000

100,000

10,000

800

108

บรษท ทด มากและนาคบรการนวดแผนไทย จากด





เงนสด 101 99,700 -



เจาหน 201 10,000 -

ทนหนสามญ 301 100,000 -



รวม 120,000 - 120,000 -

ตวอยาง 2-9 กรณทกจการใชสมดแยกประเภททวไปแบบแสดงยอดคงเหลอ ตอไปนเปนรายการคาของหางหนสวนจากด ปเตอรบรการพมพ 2557

ม.ค. 1 นายปเตอรและนางสาวพลอยพรรณนาเงนสดคนละ 100,000 บาท และอปกรณ ในการพมพคนละ 40,000 บาท มาลงทน

4 จายคาเชาราน 1,500 บาท

อธบายเพมเตม ในกรณนหากกจการนาสมดแยกประเภทแบบแสดงยอดคงเหลอมาใช กจการจะทาการผานรายการจากสมดรายวนทวไปมายงสมดบญชแยกประเภทตามปกต และเมอกจการจะจดทางบทดลอง (กอนปดบญช) กจการไมตองหายอดคงเหลอดวยดนสอ กจการสามารถทราบยอดคงเหลอของแตละบญชได และนาจานวนเงนในชองยอดอดคงเหลอไปจดทางบทดลองไดทนท

การบนทกรายการในสมดรายวนทวไป มดงน

109

สมดรายวนทวไป หนา 1 พ.ศ.2557 รายการ เลขทบญช เดบต เครดต

ม.ค. 1

4

เงนสด

อปกรณการพมพ ทน-นายปเตอร ทน-นางสาวพลอยพรรณ

หนสวนนาสนทรพยมาลงทน

คาเชาราน

เงนสด

จายคาเชารานเปนเงนสด

101

104

301

302

503

101

200,000

80,000

1,500

-

-

-

140,000

140,000

1,500

-

-

การผานรายการไปสมดแยกประเภททวไปโดยใชแบบแสดงยอดคงเหลอ


พ.ศ.2557




ม.ค. 1 ทน-นายปเตอร รว.1 100,000 - - 100,000 -

ทน-นางสาวพลอยพรรณ รว.1 100,000 - - 200,000 -

4 คาเชาราน รว.1 1,500 - 198,500 -

บญช อปกรณการพมพ เลขทบญช 104

พ.ศ. 2557




ม.ค. 1 ทน-นายปเตอร รว.1 40,000 - 40,000

ทน-นางสาวพลอยพรรณ รว.1 40,000 - 80,000

บญช ทน-นายปเตอร เลขทบญช 301

พ.ศ. 2557




ม.ค. 1 เงนสด รว.1 100,000 - 100,000 -

อปกรณการพมพ รว.1 40,000 - 140,000 -

110

บญช ทน-นางสาวพลอยพรรณ เลขทบญช 302

พ.ศ. 2557




ม.ค. 1 เงนสด รว.1 100,000 - 100,000 -

อปกรณการพมพ รว.1 40,000 - 140,000 -

บญช คาเชาราน เลขทบญช 503

พ.ศ. 2557




ม.ค. 4 เงนสด รว.1 1,500 - 1,500 -

สรป กระบวนการทางบญชเปนขอมลทเกยวกบตวเลข เปนเรองราวทางการบญช ซงผทเกยวของตองการรขอมลเพอทาการตดสนใจ ขนอยกบวาผใชขอมลเปนใครและจะตองนาขอมลไปตดสนใจอยางไร ขอมลทางการบญชจะถกรวบรวมและบนทกและสรปเปนรายงานทางการเงนหรอ “งบการเงน” ซงในทนหมายถงงบกาไรขาดทนและงบแสดงฐานะการเงน

สงสาคญสาหรบการทาความเขาใจในบทนตองสามารถระบวารายการและเหตการณทางบญชทเกดขนนนเปนประเภทใดคอตองระบใหไดวาเปนสนทรพย หนสน สวนของเจาของรายไดและคาใชจาย เชน เงนสดเปนสนทรพย คาไฟฟาคางจาย เปนหนสน เปนตน โดยจะตองศกษาขนตอนทางการบญช ตงแตตนเหตคอ รายการคา ขนตอนตอไปการวเคราะหรายการคา โดยใชสมการบญชมาเปนตวชวยในการวเคราะหใหมความแมนยามากขน การบนทกรายการคาในสมดบญชขนตนคอสมดรายวนทวไปตามหลกการบญชค การนาขอมลจากสมดบญชขนตนมาจดระเบยบดวยการผานรายการ (Posting) ไปยงสมดบญชขนปลายคอสมดแยกประเภททวไป จากนนตรวจสอบความถกตองของขนตอนดวยการจดทางบทดลอง เพอปองกนความผดพลาดทอาจจะเกดขนในขนตอนตอไป ในบทตอไปจะเปนการปรบปรงรายการและการปดบญชเพอความสมบรณแบบของขอมลกอนทจะจดทางบการเงน

111


กระบวนการทางการบญช

ขอ 1. รายการตอไปนใหระบวา รายการใดเปนสนทรพยหมนเวยน (CA) สนทรพยไมหมนเวยน (NCA) หนสนหมนเวยน (CL) หนสนไมหมนเวยน (NCL)สวนของเจาของ (OE) รายได (R) คาใชจาย (E)โดยใหใชอกษรยอเปนภาษาองกฤษแทน

........CA....1. วสดสนเปลอง .................2. อาคารสานกงาน

.................3. คาไฟฟาคางจาย .................4. ลกหนการคา

.................5. เครองปรบอากาศ .................6. รายไดจากการนวด

.................7. ตวเงนจายอาย 6 เดอน .................8. ตวเงนรบอาย14 เดอน

.................9. อปกรณสานกงาน ................10. เงนสด

.................11. รถยนต ................12. ทดน

.................13. เงนฝากธนาคาร ................14. อาคารสานกงาน

.................15. เงนลงทนชวคราว ................16. สนคาคงเหลอ

.................17. เครองจกร ................18. คานาประปาคางจาย

.................19. คาวสดสนเปลอง ................20. รายไดจากการกาจดหน

.................21. ถอนใชสวนตว ................21. ดอกเบยรบ

ขอ 2. น.ส.นวลพรรณไดเปดกจการใหบรการขนสง ชอ “นวลพรรณ ทรานสปอรต” โดยไดนาสนทรพยตางๆมาลงทนในวนท 1 ม.ย. 2557 และมรายการคาตางๆเกดขน ใหท า 1. วเคราะหรายการคาโดยใสเครองหมาย (เพมขน) หรอ (ลดลง) ระบชอบญชและ

จานวนเงน

2. บนทกรายการในสมดขนตน (สมดรายวนทวไป) 2557

ม.ย. 1 เงนสด 200,000 บาท รถบรรทก 875,000 บาท เจาหน 100,000 บาท

วเคราะห สนทรพย..... จานวน...2...รายการ ชอบญชคอ.....เงนสด 200,000 บาท รถบรรทก 875,000 บาท รวม 1,075,000 บาท

หนสน.....จานวน..1....รายการชอบญชคอ.....เจาหน 100,000 บาท............... สวนของเจาของ....จานวน...1.. รายการชอบญชคอ........ทน 975,0000 บาท

112

6 รบเงนสดเปนรายไดจากการขนสง 10,000 บาท

วเคราะห สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ............................................... หนสน......จานวน........รายการ ชอบญชคอ..................................................... สวนของเจาของ......จานวน........รายการ ชอบญชคอ.......................................

15 ซอเครองคอมพวเตอรและเครองพมพเพอเกบขอมลลกคา 50,000 บาทจายเงนสด 35,000 บาท ทเหลอ 15,000 บาท ขอคางไว

วเคราะห สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ.............................................. สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ............................................... หนสน...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ................................................... สวนของเจาของ...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ.....................................

ม.ย. 28 ชาระหนใหเจาหนทคางจากวนท 15 ม.ย. เปนเงนสด

วเคราะห สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ............................................... หนสน...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ................................................... สวนของเจาของ...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ......................................

28 จายคานามนรถ 2,500 บาท เปนเงนสด

วเคราะห สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ............................................... หนสน......จานวน........รายการ ชอบญชคอ..................................................... สวนของเจาของ...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ.....................................

2557

ม.ย. 30 จายเงนเดอนพนกงาน 2 คน เปนเงนสด 25,000 บาท วเคราะห สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ...............................................

หนสน......จานวน........รายการชอบญชคอ..................................................... สวนของเจาของ...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ.....................................

ขอ 3. ถานายประจนมสนทรพยทงสนจานวน 20,000 บาท หนสนทงสนจานวน 19,999 บาท ถามวานายประจนจะมสวนของเจาของอยจานวนเทาไร

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

113

ขอ 4. นายเกยรตศกด ไดเปดรานบรการเชารถยนต ชอ “ซโก คารเรนท” โดยไดนาสนทรพยและหนสนตางๆมาลงทนในวนท 1 พ.ย. 2557 และมรายการคาตางๆเกดขน ดงน ใหท า 1. วเคราะหรายการคาโดยใสเครองหมาย (เพมขน) หรอ (ลดลง) ระบชอบญชและ จานวนเงน

2. บนทกรายการในสมดขนตน (สมดรายวนทวไป) 2557

พ.ย. 1 เงนสด 600,000 บาท เงนฝากธนาคาร 20,000 บาท อาคาร 800,000 บาท ทดน 1,000,000 บาท เงนก-ธนาคารไทยกรง 1,000,000 บาท วเคราะห สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ..............................................

…………………………………………………………………………………….. หนสน......จานวน........รายการ ชอบญชคอ.................................................... สวนของเจาของ...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ.....................................

4 ซอรถยนต 2 คนๆละ 600,000 บาท เปนเงนเชอ

วเคราะห สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ............................................... หนสน...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ................................................... สวนของเจาของ...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ.....................................

8 ซอเครองตกแตงสานกงานเปนเงนสด 50,000 บาท

วเคราะห สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ............................................... สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ............................................... หนสน...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ................................................... สวนของเจาของ...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ.....................................

พ.ย. 15 รบเงนเปนรายไดจากการเชารถ 50,000 บาท วเคราะห สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ...............................................

หนสน......จานวน........รายการ ชอบญชคอ..................................................... สวนของเจาของ...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ.....................................

20 จายชาระหนคารถยนต 200,000 บาท เปนเชค

วเคราะห สนทรพย...... จานวน........รายการ ชอบญชคอ............................................... หนสน......จานวน........รายการ ชอบญชคอ..................................................... สวนของเจาของ......จานวน........รายการ ชอบญชคอ.......................................

114

ขอ 5. นายชาญไดเปดกจการรบกาจดหนชอราน “หนหาย” ในวนท 1 ม.ค. 2557 หนเปนพาหะของโรครายหลายชนดอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพของสมาชกในครอบครว การใหบรการกาจดหนอยางมออาชพทจะชวยปองกนอนตรายจากหนได โดยกาหนดเลขทบญชไวดงน

ชอบญช เลขทบญช ชอบญช เลขทบญช เงนสด 101 ลกหน 102

วสดสนเปลอง 103 อปกรณ 104

เจาหน 201 ทน-นายชาญ 301

ถอนใชสวนตว 302 รายไดกาจดหน 401

คาเชาราน 501 รายไดอน 402

คาพาหนะ 502 คานาคาไฟฟา 503

2557

ม.ค. 1 นายชาญไดนาเงนสด 250,000 บาท และเจาหน 99,000 มาลงทน

2 ซอเครองไลหนในนาและไลหนในหองเครองยนต เปนเงนสด 60,000 บาท

4 จายเงนสดซอเหยอกาจดหน 22,000 บาท (วสดสนเปลอง) 5 ชาระหนใหเจาหน 50,000 บาท

6 จายคาเชาราน 1,500 บาท

10 จายคาพาหนะ 2,000 บาท

25 รบเงนสดจากการใหบรการกาจดหน 22,000 บาท

30 นายชาญนาเงนสดของรานไปซอของใชสวนตวจานวน 1,500 บาท

31 มลกคามาใชบรการกาจดหนจานวน 1,000 บาท แตยงไมจายเงน

ใหท า 1. บนทกรายการในสมดขนตน (สมดรายวนทวไป) 2. ผานรายการจากสมดขนตน (สมดรายวนทวไป)ไปยงสมดขนปลาย (สมดแยกประเภท

ทวไป) 3. งบทดลอง

115

ขอ 6. นางสาวรชนกไดเปดกจการชอ “เมยบรการ” เพอใหบรการจดงานตางๆ มรายการคา ดงน 2557

ม.ค. 1 นางสาวรชนกนาเงนสด 200,000 บาท มาลงทน

2 ซอเครองใชสานกงานเปนเงนเชอ 25,000 บาท จากรานทรพยสร 8 กจการนาเงนสดของกจการไปฝากธนาคารจานวน 50,000 บาท

10 จายคาเชาราน 2,000 บาท และซอวสดสานกงาน 500 บาท

15 รบเงนสดเปนรายไดจากการจดงานบวช 2,500 บาท และนาเงนสดไปฝากธนาคารทนท

19 จายชาระหนคาเครองใชสานกงานเปนเชคมลคา 25,000 บาท

20 จายคาพาหนะเพอไปตดตองานกบลกคา 200 บาท

26 สงใบเรยกเกบเงนไปใหนางสาวณชชาอร เปนรายไดจากการรบจางจดงานข นบานใหม จานวน 12,000 บาท กจการไดรบเงนสดมา 4,000 บาท ทเหลอนางสาวณชชาอร ขอคางไวกอน

25 จายคานา-คาไฟฟา 850 บาท

31 นางสาวรชนก นาเงนสด 4,000 บาท ไปใชสวนตว และในวนนกจการไดรบชาระ หนจากนางสาวณชชาอรจานวนเงน 8,000 บาท และไดนาเงนทไดจากนางสาวณชชาอร ไปฝากธนาคาร

ผงบญชของ “เมยบรการ” เงนสด 101 เจาหน 201

เงนฝากธนาคาร 102 ทน-เมย 301

ลกหน 103 ถอนใชสวนตว 302

วสดสานกงาน 104 รายไดจากการรบจาง 401

เครองใชสานกงาน 105 รายไดอน 402

คาเชาราน 501 คาพาหนะ 502

คานาคาไฟฟา 503 คาใชจายเบดเตลด 504

ใหท า 1. บนทกบญชในสมดรายวนทวไป

2. ผานรายการจากสมดรายวนทวไป ไปสมดแยกประเภททวไป

3. จดทางบทดลอง

บทท 3

การปรบปรงรายการและการจดท ากระดาษท าการ

เมอกจการไดจดท าบญชตามขนตอนจนกระทงมาถงการจดท างบทดลอง ซงการจดท างบทดลองท าขนเพอพสจนความถกตองในการบนทกบญชตามหลกการบญช ค และหากมขอผดพลาดเกดขนจะไดแกไขไดในทนทกอนทจะด าเนนการในขนตอนตอไป ในการจดท างบทดลองนนจะน ายอดคงเหลอจากสมดบญชแยกประเภททวไป มาเรยงตามล าดบตามเลขทบญชเรมจากหมวดสนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายได สนสดทคาใชจาย จากนนรวมจ านวนเงนในแตละดาน ดานเดบตจะตองมยอดรวมเทากบดานเครดต ซงงบทดลองมประโยชนคอพสจนความถกตองในการบนทกบญชตามหลกการบญชค

หลงจากทงบทดลองลงตวแลว จะมรายการหลายรายการของกจการทอาจยงไมสมบรณหรอยงไมไดบนทกบญช กจการตองตรวจสอบและท าการบนทกบญชใหถกตองเปนปจจบน ฉะนนขนตอนหลงจากจดท างบทดลองแลว คอการปรบปรงรายการ เพอใหเกดความสมบรณของขอมลทางบญชกอนทจะสรปผลการด าเนนงานและฐานะทางการเงนของกจการ

การปรบปรงรายการทางบญช

เดกหญงรกเรยนซอปากกามาไวใชเขยน โดยจายเงนสด 20 บาทในวนท 15 พฤษภาคม 2557 ซงเปนวนเปดภาคเรยน สามารถวเคราะหรายการคานไดวา สนทรพยเพมขนคอปากกา 20

บาท และสนทรพยลดลงคอเงนสด 20 บาท และเมอถงวนปดภาคเรยนคอวนท 30 กนยายน 2557

ปากกายงสามารถใชงานได ณ ขณะนคอวนปดภาคเรยน ปากกายงคงมมลคา 20 บาท เหมอนเมอวนเปดภาคเรยนหรอไม

เดกหญงรกเรยนไดรบรถจกรยานสชมพเปนของขวญวนเกดจากคณพอคณแม เดกหญงรกเรยนดใจมาก เพราะรถจกรยานสวยและใหมเอยม เดกหญงรกเรยนขบขมนทกวนหลงเลกเรยน จนกระทงเวลาผานไป 1 ป เดกหญงรกเรยนสงเกตเหนวา รถจกรยานของเธอสซดลง มรอยถลอก ณ ขณะนคอวนทครบ 1 ปหลงจากไดรบรถจกรยาน รถจกรยานยงคงสภาพใหมเอยมเหมอนเดมทกประการหรอไม

117

Charles T. Horngren, Walter T. Harrison, Jr. and M. Suzanne Oliver. (2012: 159) ใหความเหนวา รายการปรบปรงเปนตวก าหนดรายไดในชวงเวลาทกจการไดรบรแลวและ

คาใชจายทเกดขนในชวงเวลานน รายการปรบปรงยงท าใหบญชสนทรพยและบญชหนสนเปนปจจบนดวย การปรบปรงมความจ าเปนทจะตองวด 2 อยาง คอ

1. ก าไรสทธ (ขาดทน) ในงบก าไรขาดทนและ

2. สนทรพยและหนสนในงบดล

จากความหมายขางตนจะเหนไดวา การปรบปรงรายการทางบญชมความจ าเปนมาก โดยเฉพาะกบผลก าไรหรอขาดทนสทธ จะตองพจารณาจากบญชรายไดและบญชคาใชจายของกจการ ซงจะสงผลไปยงสนทรพย หนสนและสวนของเจาของในงบแสดงฐานะการเงน

เนองจากวากจการตองบนทกบญชทนททเกดการเปลยนแปลงในมลคาของบญชสนทรพย บญชหนสน บญชสวนของเจาของ บญชรายไดและบญชคาใชจาย ถงแมจะยงไมไดรบเงนสดหรอยงไมไดจายเงนสดกตาม สงผลใหกจการตองปรบปรงรายการใหถกตองตรงตามความเปนจรงทเกดขน กอนทจะท าการปดบญช ถาหากไมไดปรบปรงรายการผลก าไรหรอขาดทนของกจการกจะไมถกตองดวยเชนกน ซงการบนทกขอมลทางบญชจะตองบนทกตามเกณฑคงคาง คอบนทกบญชตามเหตการณทเกดขนจรงไมวาจะไดรบเงนสดหรอจายเงนสดหรอไม

เมอถงเวลาทกจการตองสรปขอมล กจการตองตรวจสอบขอมลทงหมดวา มรายการใดทยงไมไดบนทกบญชหรอมรายการใดทบนทกบญชไวแลวแตยงไมสมบรณหรอไม กจการตองน าขอมลดงกลาวมาท าการปรบปรงรายการเพอความสมบรณของขอมล

รายการปรบปรง

รายการปรบปรง หมายถง การบนทกบญชรายการตางๆใหสมบรณในวนสนงวดกอนทจะท าการปดบญช ซงหมายถง รายการทไดบนทกบญชไวแลวหรอรายการทยงไมไดบนทกบญช โดยเฉพาะบญชรายไดและบญชคาใชจาย ซงสงผลโดยตรงไปยงการรายงานผลการด าเนนงานทถกตองของกจการ

เจาของกจการจะตองก าหนดวา ชวงเวลานานเทาใดทเจาของกจการตองการทราบขอมลทเกดขนจากการด าเนนงานและฐานะการเงนของกจการ เจาของกจการจะตองก าหนดชวงระยะเวลานขนมา อาจเปน 1 เดอน 3 เดอน 6 เดอน หรอ 12 เดอน ตามความเหมาะสมและตามความจ าเปน เพอสรปผลจากการด าเนนงานและฐานะการเงนของกจการ เชน กจการหนงก าหนดระยะเวลาทจะสรปผลเปนเวลา 12 เดอน โดยเรมเปดด าเนนงานในวนท 1 มกราคม 2557 กจการจะด าเนนงานตามปกต จนถงวนท 31 ธนวาคม 2557 กจการจะน าขอมลทเกดขนเฉพาะใน

118

ชวงเวลานมาสรปวา การด าเนนงานเปนอยางไรและมฐานะการเงนเปนอยางไรบาง การสรปน หมายถง “การปดบญช”

ขนตอนการปรบปรงรายการในวนสนงวด

ภาพท 3.1 ขนตอนการปรบปรงรายการในวนสนงวด

การปรบปรงรายการ มขนตอน ดงน 1. บนทกรายการปรบปรงในสมดรายวนทวไป

2. น ารายการทไดปรบปรงแลวจากสมดรายวนทวไปผานรายการไปสมดบญชแยกประเภททวไป

3. ค านวณหายอดคงเหลอของบญชตางๆในสมดบญชแยกประเภททวไปใหมอกครงดวยดนสอ และน ายอดคงเหลอนนไปจดท า “กระดาษท าการ 10 ชอง”

หากเปนเชนนแลว ปากกาและรถจกรยานของเดกหญงรกเรยนหลงจากถกใชงานไปแลวมลคาจะตองลดลงและมลคาทลดลงนคอประโยชนทเดกหญงรกเรยนไดรบแลว หมายความวา มลคาการใชงานทลดลงของปากกาและรถจกรยานคอการเกดขนของคาใชจาย ตวอยางนคอ



ผานรายการจากสมดรายวนทวไปไปสมดแยกประเภท

ทวไป



กระกาษท าการ

10 ชอง


ปดบญชในสมดรายวนทวไปและสมดแยกประเภท

ทวไป



119

ความจ าเปนทจะตองมการปรบปรงรายการทงปากกาและรถจกรยาน เพอใหไดมลคาทแทจรงของสนทรพยทงสองรายการนนเอง การด าเนนธรกจกมความจ าเปนตองปรบปรงรายการในลกษณะเชนน เพอความถกตองและเปนปจจบนของขอมล

ตวอยาง 3-1 กจการหนงเรมเปดด าเนนงานในวนท 1 มกราคม 2557 โดยกจการไดก าหนดวา เมอด าเนนงานครบ 1 ป กจการจะตองสรปผลวาการด าเนนงานเปนอยางไรและมฐานะการเงนเปนอยางไรบาง

วนตนงวด วนสนงวด

รอบระยะเวลาด าเนนงานท 1 วนท 1 มกราคม 2557 วนท 31 ธนวาคม 2557

รอบระยะเวลาด าเนนงานท 2 วนท 1 มกราคม 2558 วนท 31 ธนวาคม 2558

ตามตวอยางน วนเปดกจการเปนวนแรกมเพยงวนเดยวคอ วนท 1 มกราคม 2557 เจาของกจการน าสนทรพย หนสนตางๆมาลงทน จากนนกจการจะด าเนนงานตามปกต จนกระทงถงวนท 31 ธนวาคม 2557 ซงเปนวนสนงวด กจการตองปดบญช เพอสรปขอมลในป 2557 วา ผลการด าเนนงานเปนอยางไรและมฐานะการเงนเปนอยางไรบางจากนนกจการจะด าเนนงานตอในรอบระยะเวลาท 2 คอ วนท 1 มกราคม 2558 โดยเจาของกจการน าสนทรพย หนสนและสวนของเจาของจากป 2557 มาด าเนนงานตอในป 2558 กจการจะด าเนนการตามปกต จนกระทงถงวนท 31 ธนวาคม 2558 กจการตองปดบญช เพอสรปขอมลในป 2558 และจะเปนเชนนไปเรอยๆ ในบทนจะอธบายถงการปรบปรงรายการกอนทจะท าการปดบญช

ประเภทของรายการปรบปรง 1. คาใชจายจายลวงหนา 2. รายไดรบลวงหนา

3. คาใชจายคางจาย 4. รายไดคางรบ

5. หนสงสยจะสญ 6. คาเสอมราคา

7. วสดสนเปลองใชไป

คาใชจายจายลวงหนา (Prepaid Expenses)

ดวงสมร อรพนท, กชกร เฉลมกาญจนา, แพร กระสนทรพงษ, ปรญดา มณโรจน และ สมพงษ พรอปถมภ (2556: 105) แสดงความเหนวา คาใชจายจายลวงหนา หมายถง รายการทกจการจายเงนสดออกไปลวงหนากอนเพอประโยชนทกจการจะไดรบในอนาคต คาใชจายลวงหนาถอเปนสนทรพยหมนเวยนทจะปรากฏในงบแสดงฐานะการเงน วธการปรบปรงรายการนขนอยกบ

120

วธการบนทกบญชรายการคาใชจายจายลวงหนา ซงมอย 2 วธ คอ 1)บนทกเปนสนทรพย 2) บนทกเปนคาใชจาย

ตามความหมายขางตน หากพจารณาความหมายของ คาใชจาย จะพบวา

คาใชจาย หมายถง “การทสนทรพยลดลงเพอใหไดรบประโยชน ณ ขณะนน สงผลใหสวนของเจาของลดลง แตตองไมใชการลดทนของเจาของ” เมอคาใชจาย มค าวา “จ ายลวงหนา” จะมความหมาย ดงน

คาใชจายจายลวงหนา หมายถง รายการทกจการไดจายเงนไปแลวเพอทจะไดรบประโยชนจากสงนนในอนาคต ใหตงชอรายการนโดยใชชอของคาใชจายทเกดขน และมค าวา “จายลวงหนา” ตอทายเปน “คาใชจายจายลวงหนา”

เมอถงวนสนงวดหากกจการยงไมไดรบประโยชนหรอไดรบประโยชนแลวแตยงรบประโยชนไมครบ ตองปรบปรงรายการเพอความถกตองของขอมล พจารณาได 2 รปแบบ ดงน

รปแบบท 1 กจการจายเงนสดไปแลว เพอจะไดรบประโยชนจากสงนนในอนาคต โดยบนทกบญชไวเปนคาใชจายจายลวงหนา ซงมความหมายเปนสนทรพย ดงน


พ.ศ.25x7 รายการ เลขทบญช



วนจาย

เงนสด

วนสนงวด

คาใชจายจายลวงหนา

เงนสด

บนทกจายคาใชจายลวงหนา

คาใชจาย (ระบชอของคาใชจาย)

คาใชจายจายลวงหนา

บนทกคาใชจายทเกดขนจรงตงแตวนทจายเงนถงวนสนงวด

1xx

1xx

5xx

1xx

xxx

xxx

-

-

xxx

xxx

-

-

เมอถงวนสนงวดกจการตองตรวจสอบวาตงแตวนทกจการจายเงนสดจนถงวนสนงวดของกจการนบเปนระยะเวลาเทาใด เพอกจการจะไดบนทกบญชจ านวนเงนทกจการไดรบประโยชนแลวเปนคาใชจายทเกดขนจรงของกจการและบนทกบญชวาคาใชจายจายลวงหนาทบนทกไวเปนสนทรพยนนมมลคาลดลงเทาใด

121

ตวอยาง 3-1 บรษท หนหาย จ ากด รบจางจ ากดหน บรษทตกลงท าสญญาวาจางกจการแหงหนงใหเปนทปรกษาดานการบญชใหกบกจการเปนเวลาหนงป ในวนท 1 สงหาคม 2557 จนถงวนท 1 สงหาคม 2558 โดยกจการจายเงนสดในวนน 24,000 บาท กจการปดบญชในวนท 31 ธนวาคม

5 เดอน 7 เดอน

1 ส.ค. 57 31 ธ.ค. 57 1 ส.ค. 58


พ.ศ.2557




ส.ค. 1

ธ.ค. 31

คาปรกษาจายลวงหนา

เงนสด

จายเงนเปนคาปรกษาเปนเวลา 1 ป

(1 ส.ค. 57- 1 ส.ค. 58) คาปรกษา


บนทกคาปรกษาทเกดขนจรง 5 เดอน

(1 ส.ค. 57- -31 ธ.ค. 57)

111

101

511

111

24,000

10,000

-

-

24,000

10,000

-

-

การผานรายการจากสมดรายวนทวไปมาบนทกในสมดบญชแยกประเภททวไป

บญช คาปรกษาจายลวงหนา เลขทบญช 111

พ.ศ. 2557




เครดต


ส.ค. 1 เงนสด

รว.10 24,000

- ธ.ค. 31

คาปรกษา รว.20 10,000 -

บญช คาปรกษา เลขทบญช 511

พ.ศ.2557




เครดต


ธ.ค. 31


รว.20 10,000

-

14,000

10,000

122

การแสดงรายการบางสวนในงบการเงน

บรษท หนหาย จ ากด

งบก าไรขาดทน

ส าหรบงวด 1 ป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557


รายได :


คาปรกษา 10,000






คาปรกษาจายลวงหนา 14,000

อธบาย

กจการจายเงนสดส าหรบอนาคต 1 ป 24,000 บาท ตองค านวณหาวา 1. คาปรกษาทเกดขนจรงตงแตวนท 1 ส.ค. 2557 - 31 ธ.ค. 2557 เปนเวลา 5 เดอน

= 24,000 x 5/12 = 10,000 บาท

2. คาปรกษาจายลวงหนาส าหรบอนาคต ตงแตวนท 1 ม.ค.2558 - 1 ส.ค. 2558

เปนเวลา 7 เดอน = 24,000 x 7/12 = 14,000 บาท

3. กจการบนทกบญชไวแลวในวนท 1 ส.ค. 2557เปนคาปรกษาจายลวงหนา (สนทรพย) เปนเวลา 1 ป หรอ 12 เดอน เวลาผานมาจนถงวนสนงวด คอ 1 ส.ค. 2557 ถง 31 ธ.ค. 2557 ตองบนทกบญชดานเดบตวาเกดคาปรกษาเปนคาใชจายทขนจรง 5 เดอน และบนทกดานเครดตลดจ านวนคาปรกษาจายลวงหนาทบนทกไว 12 เดอน ใหลดลง 5 เดอน ดวยเชนกน

4. สรปวา ในวนสนงวด วนท 31 ธ.ค. 2557 กจการมคาใชจายทเกดขนจรงคอคาปรกษา = 10,000 บาท และ สนทรพยทยงไดรบบรการไมครบ คอ คาปรกษาจายลวงหนา = 14,000 บาท

123

รปแบบท 2 กจการจายเงนสดไปแลวในขณะทยงไมไดรบประโยชน แตกจการไดบนทกบญชวาเปนคาใชจายของกจการ ดงน


พ.ศ.25x7 รายการ เลขทบญช



วนจายเงนสด



เงนสด

บนทกจายคาใชจ ายลวงหนาแ ตบนทกไวเปนคาใชจาย

คาใชจายจายลวงหนา คาใชจาย

บนทกคาใชจายทเกดขนจรงตงแตวนทจายเงนถงวนสนงวด

5xx

1xx

1xx

5xx

xxx

xxx

-

-

xxx

xxx

-

-

เมอกจการไดบนทกการจายเงนสดส าหรบการไดรบประโยชนในอนาคตแลว แตกจการยงไมไดรบประโยชนจากคาใชจายนแตอยางใด จงยงไมควรบนทกเปนคาใชจายในทนท ดงนนกจการตองตรวจสอบวาตงแตวนทกจการจายเงนสดจนถงวนสนงวดของกจการนบเปนระยะเวลาเทาใด และตงแตวนสนงวดจนถงวนทครบก าหนดของการจายลวงหนาเปนระยะเวลาเทาใด เพอกจการจะไดบนทกบญชจ านวนเงนทกจการไดรบประโยชนในอนาคตเปนสนทรพยและบนทกบญชลดจ านวนคาใชจายทไดบนทกไวแลว

ตวอยาง 3-2 บรษท หนหาย จ ากด รบจางจ ากดหน ไดตกลงท าสญญาวาจางกจการแหงหนงใหเปนทปรกษาดานบญชใหกบกจการเปนเวลาหนงป ในวนท 1 สงหาคม 2557 ถงวนท 1 สงหาคม 2558 โดยกจการจายเงนสด 24,000 บาท กจการปดบญชในวนท 31 ธนวาคม ของทกป


1 ส.ค. 57 31 ธ.ค. 57 1 ส.ค. 58

124


พ.ศ.2557




ส.ค. 1

ธ.ค. 31

คาปรกษา เงนสด

จายเงนเปนคาปรกษาเปนเวลา 1 ป

(1 ส.ค. 57- 1 ส.ค. 58) คาปรกษาจายลวงหนา( 24,000*5 / 12 ) คาปรกษา

บนทกคาปรกษาจายลวงหนาส าหรบอนาคตอก 7 เดอน

511

101

111

511

24,000

14,000

-

-

24,000

14,000

-

-


บญช คาปรกษาจายลวงหนา เลขทบญช 111

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31 คาปรกษา

รว.10 14,000

- -

บญช คาปรกษา เลขทบญช 511

พ.ศ. 2557




เครดต


ส.ค. 1

เงนสด

รว.10 24,000

-

ธ.ค. 31 คาปรกษาจายลวงหนา

รว.1 14,000 -

14,000

10,000

125






รายได :


คาปรกษา 10,000






คาปรกษาจายลวงหนา 14,000

อธบาย กจการจายเงนสดส าหรบอนาคต 1 ป 24,000 บาท ตองค านวณหาวา 1. คาปรกษาทเกดขนจรงตงแตวนท 1 ส.ค. 2557- 31 ธ.ค. 2557 เปนเวลา 5 เดอน =

24,000 x 5/12 = 10,000 บาท

2. คาปรกษาจายลวงหนาส าหรบอนาคตตงแตวนท 1 ม.ค.2558- 1 ส.ค. 2558 เปนเวลา 7 เดอน = 24,000 x 7/12 = 14,000 บาท

3. กจการบนทกบญชไวแลวเปนคาปรกษา (คาใชจาย) เปนเวลา 1 ป หรอ 12 เดอน เวลาผานมาตงแต 1 ส.ค. 2557 จนถงวนสนงวดวนท 31 ธ.ค. 2557 ตองบนทกบญชดานเดบตวาเกดคาปรกษาจายลวงหนาส าหรบอนาคตอก 7 เดอน ทกจการยงไมไดรบประโยชนและบนทกดานเครดตลดจ านวนคาปรกษาทไดบนทกบญชไวเปนคาใชจายเปนเวลา 7 เดอน เพอทจะไดเหลอเปนคาใชจาย 5 เดอน

4. สรปวา วนสนงวด ณ วนท 31 ธ.ค. 2557 กจการม คาใชจาย คอคาปรกษาทเกดขนจรง = 10,000 บาทและ สนทรพย คอ คาปรกษาจายลวงหนา= 14,000 บาท

ขอสงเกต จะเหนวาไมวาจะไดบนทกบญชไวตามรปแบบท 1 หรอรปแบบท 2 เมอไดปรบปรงรายการในวนสนงวดแลว ผลลพธจะมคาเทากน

126

รายไดรบลวงหนา (Deferred Income) สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร (2552: 205) ใหความเหนวา

รายไดรบลวงหนา หมายถง รายไดทกจการไดรบมาไมวาจะเปนเงนสดหรอเงนฝากธนาคาร หรอเงนมดจ าคาบรการ โดยทจ านวนเงนทไดรบนนมภาระผกพนกบกจการทจะตองใหบรการหรอผลประโยชนกบบคคลอนในงวดบญชถดไป ซงในสวนทเปนภาระผกพนกบกจการในงวดบญชตอๆไป นนกคอ รายไดทกจการไดรบลวงหนา

ตามความหมายขางตน หากพจารณาความหมายของ รายได จะพบวา

รายได หมายถง “การทสนทรพยเพมขนเพราะการใหบรการหรอจากการขายสนคา สงผลใหสวนของเจาของเพมขน แตตองไมใชทนทเจาของน ามาลง” เมอรายไดมค าวา “รบลวงหนา” จะมความหมาย ดงน

รายไดรบลวงหนา หมายถง รายการทกจการไดรบเงนสดมาแลวในขณะทกจการยงไมไดใหบรการจะถอเปนรายไดไมได ใหบนทกบญชเปนภาระ (หนสน) ของกจการ โดยเครดตรายไดรบลวงหนา หมายความวา กจการมภาระทจะตองใหบรการในอนาคต ใหตงชอรายการนตามรายไดทเกดขนและเตมค าวา “รบลวงหนา” ตอทาย พจารณาได 2 รปแบบ ดงน รปแบบท1 กจการรบเงนสดมาแลวแตยงไมไดใหบรการ กจการบนทกบญชเปนหนสนของกจการ

สมดรายวนทวไป หนา 1 พ.ศ.25xx รายการ เลขท



วนรบเงนสด


เงนสด

รายไดรบลวงหนา (หนสน) บนทกรายไดรบลวงหนา

รายไดรบลวงหนา

รายได (รายได) บนทกรายไดทเกดขนจรงตงแตวนทรบเงนถงวนสนงวด

1xx

2xx

2xx

4xx

xxx

xxx

-

-

xxx

xxx

-

-

เมอถงวนสนงวดกจการตองตรวจสอบวาตงแตวนทกจการไดรบเงนสดจนถงวนสนงวดของกจการนบเปนระยะเวลาเทาใด เพอกจการจะไดบนทกบญชจ านวนเงนทกจการไดใหบรการแลวเปนรายไดทเกดขนตามจรงของกจการและบนทกบญชวารายไดรบลวงหนาทเคยบนทกไวเปนภาระ (หนสน) มมลคาลดลง

127

ตวอยาง 3-3 บรษท หนหาย จ ากด รบจางจ ากดหน ไดรบเงนสด 6,000 บาทจากการท าสญญาวาจางใหก าจดหนเปนเวลา 6 เดอน กจการปดบญชวนท31 ธนวาคม ของทกป สญญาจางเรมวนท 1 กนยายน 2557 ดงน 4 เดอน 2 เดอน

1 ก.ย. 57 31 ธ.ค. 57 1 ม.ค. 58


พ.ศ.2557




ก.ย. 1

ธ.ค. 31

เงนสด

รายไดก าจดหนรบลวงหนา

รบเงนเปนรายไดก าจดหนส าหรบระยะเวลา 6 เดอน (1ก.ย.57-1 ม.ค. 58 ) รายไดก าจดหนรบลวงหนา

รายไดก าจดหน

บนทกรายไดท เกดขนจรงจ านวน 4 เดอน (1 ก.ย.57 -31 ธ.ค. 57)

111

211

211

411

6,000

4,000

-

-

6,000

4,000

-

-


บญช รายไดก าจดหนรบลวงหนา เลขทบญช 211

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31 รายไดก าจดหน รว.11 4,000 - ก.ย. 1 เงนสด

รว.1 6,000 -

บญช รายไดก าจดหน เลขทบญช 411

พ.ศ. 2557




เครดต


-

ธ.ค. 31

รายไดก าจดหนรบลวงหนา

รว.11 4,000 -

2,000

4,000

128






รายได : รายไดก าจดหน 4,000





สนทรพย หนสนและสวนของผถอหน


รายไดก าจดหนรบลวงหนา 2,000

อธบาย กจการรบเงนสดส าหรบอนาคต 6 เดอน จ านวน 6,000 บาท ตองค านวณวา 1. รายไดทเกดขนจรงตงแตวนท 1 ก.ย. 2557- 31 ธ.ค. 2557 เวลา 4 เดอน

= 6,000 x 4/6 = 4,000 บาท

2. รายไดรบลวงหนาส าหรบอนาคต ตงแตวนท 1 ม.ค.2558 - 1 ม.ค. 2558 เปนเวลา 2 เดอน = 24,000 x 7/12 = 2,000 บาท

3. กจการบนทกบญชไวแลวเปนรายไดรบลวงหนา (หนสน) เปนเวลา 6 เดอน ในวนทรบเงนสด เวลาผานมาจนถงวนสนงวด ตองบนทกบญชดานเดบตวารายไดรบลวงหนาลดลง 4 เดอน และบนทกดานเครดตวาเกดรายไดคาปรกษาขนจรงเปนรายไดทเกดขนจรง จ านวน 4 เดอน เชนกน

4. สรปวา วนสนงวด วนท 31 ธ.ค. 2557 กจการมรายไดก าจดหน = 4,000 บาท ถอเปนรายไดของกจการ กจการมภาระ (หนสน) ทตองใหบรการในอนาคตอก 2 เดอน คอ รายไดรบลวงหนา = 2,000 บาท

129

รปแบบท 2 กจการรบเงนสดมาแลวแตยงไมไดใหบรการ แตบนทกบญชไวเปนรายไดของกจการ

สมดรายวนทวไป หนา 1 พ.ศ. 25xx รายการ เลขท



วนรบเงนสด


เงนสด

รายได (ระบชอของรายได) บนทกรายได

รายได (ระบชอของรายได) รายไดรบลวงหนา

บนทกรายไดทจะตองใหบรการในอนาคต

1xx

4xx

4xx

2xx

xxx

xxx

-

-

xxx

xxx

-

-

เมอถงวนสนงวดกจการตองตรวจสอบวาตงแตวนทกจการไดรบเงนสดจนถงวนสนงวดของกจการนบเปนระยะเวลาเทาใด เพอกจการจะไดบนทกบญชรายไดรบลวงหนาทกจการตองใหบรการในอนาคตเปนจ านวนเทาใดและบนทกลดยอดบญชรายไดทไดบนทกบญชเปนรายไดไ วแลวทงจ านวน

ตวอยาง 3-4 บรษท หนหาย จ ากด รบจางก าจดหน ไดรบเงนสด 6,000 บาท จากการท าสญญาวาจางใหก าจดหนเปนเวลา 6 เดอน กจการปดบญชในวนท 31 ธนวาคม สญญาจางเรมวนท 1 กนยายน 2557 ถงวนท 1 มนาคม 2558 ดงน


1 ก.ย. 57 31 ธ.ค. 57 1 ม.ค. 58

130


พ.ศ.2557




ก.ย. 1

ธ.ค. 31

เงนสด

รายไดก าจดหน รบเงนเปนรายไดส าหรบเวลา 6 เดอน

รายไดก าจดหน รายไดก าจดหนรบลวงหนา

บนทกรายไดทตองใหบรการอก 2 เดอน

111

411

411

211

6,000

2,000

-

-

6,000

2,000

-

-


บญช รายไดก าจดหนรบลวงหนา เลขทบญช 211

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31 รายไดก าจดหน รว.11 2,000 -

บญช รายไดก าจดหน เลขทบญช 411

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31

ร าย ไ ด ก า จ ดหนรบลวงหนา

รว.11 2,000 - ก.ย. 1

เงนสด

รว.11 6,000 -

4,000

2,000

131






รายได : รายไดก าจดหน 4,000







รายไดก าจดหนรบลวงหนา 2,000

อธบาย กจการรบเงนสดส าหรบอนาคต 6 เดอน จ านวน 6,000 บาท ตองค านวณหาวา 1. รายไดทเกดขนจรงตงแตวนท 1 ก.ย. 2557 - 31 ธ.ค. 2557 เปนเวลา 4 เดอน

= 6,000 x 4/6 = 4,000 บาท

2. รายไดรบลวงหนาส าหรบอนาคต วนท 1 ม.ค.2558 - 1 ม.ค. 2558 เปนเวลา 2 เดอน = 24,000 x 7/12 = 2,000 บาท

3. กจการบนทกบญชไวแลวเปนรายได (รายได) ในวนทรบเงนสดเปนเวลา 6 เดอน เวลาผานมาจนถงวนสนงวด ตองบนทกบญชดานเดบตวารายไดลดลง 2 เดอน และบนทกดานเครดตวาเกดรายไดรบลวงหนา (หนสน) ส าหรบอนาคต 2 เดอน

4. สรปวา วนสนงวด วนท 31 ธ.ค. 2557 กจการม รายได คอรายได = 4,000 บาทและหนสน คอ รายไดรบลวงหนา = 2,000 บาท

ขอสงเกต จะเหนวาไมวาจะไดบนทกบญชไวตามรปแบบท 1 หรอรปแบบท 2 เมอไดปรบปรงรายการแลว ผลลพธจะมคาเทากน

132

คาใชจายคางจาย (Accrued Expenses) สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร (2552: 207) ใหความเหนวา คาใชจายคางจาย หมายถง บรการหรอสทธประโยชนอนทกจการไดรบหรอไดใชประโยชนแลว ในงวดบญชนนแตกจการกยงมไดท าการบนทกรายการไวในสมดบญช ดงนน เมอถงวนสนงวดกจการจงตองท าการปรบปรง โดยบนทกคาใชจายและคาใชจายคางจาย ซงคาใชจายคางจายนจะถอเปนหนสนหมนเวยนชนดหนงของกจการ ตามความเหนขางตน จะเหนวา คาใชจายคางจาย หมายถง คาใชจายทเกดขนในงวดนน ซงกจการไดรบประโยชนแลวแตกจการยงไมไดจายเงนและยงไมไดบนทกบญช หมายความวา กจการมคาใชจายเกดขนพรอมกบหนสน และการบนทกบญชรายการหนสน กจการควรตงชอหนสนโดยใชชอคาใชจายนนๆ เพยงแคเตมค าวา “คางจาย” ตอทายลงไป เชน คาไฟฟา จะเปน คาไฟฟาคางจาย คาเชา จะเปน คาเชาคางจาย เปนตน ปรบปรงรายการ ดงน

สมดรายวนทวไป หนา 1 พ.ศ. 25xx






คาใชจายคางจาย

บนทกคาใชจายคางจาย(ระบชอของคาใชจาย)

5xx

2xx

xxx

-

xxx

-

ตวอยาง 3-5 บรษท นราพรสปากระเปา จ ากด รบจางดแลท าความสะอาดกระเปา พบวา เมอวนท 31 ธนวาคม 2557 ซงเปนวนปดบญชของกจการ พบวากจการยงไมไดจายคาไฟฟาจ านวน 1,500 บาท และกจการยงไมไดบนทกบญชรายการน


พ.ศ. 2557




ธ.ค. 31

คาไฟฟา

คาไฟฟาคางจาย

บนทกคาไฟฟาคางจาย

505

204

1,500

-

1,500

-

133


บญช คาไฟฟาคางจาย เลขทบญช 204

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31

คาไฟฟา

รว.15 1,500

-

บญช คาไฟฟา เลขทบญช 505

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31

คาไฟฟาคางจาย

รว.15 1,500

-


บรษท นราพรสปากระเปา จ ากด




รายได : รายไดท าความสะอาดกระเปา xxxx


คาไฟฟา 1,500






หนสนหมนเวยน

คาไฟฟาคางจาย 1,500

1,500

1,500

134

อธบาย กจการยงไมไดบนทกคาไฟฟาและยงไมไดช าระเงนสด จงเกด คาไฟฟา (คาใชจาย)=

1,500 บาท และคาไฟฟาคางจาย (หนสน) = 1,500 บาท

ตวอยาง 3-6 วนท 1 มนาคม 2557 บรษท นราพรสปากระเปา จ ากด ไดขอยมเงนนายประยช 120,000 บาท อตราดอกเบย 6 % ตอป เปนเวลา 3 ป โดยกจการจะตองจายดอกเบยใหกบนายประยชปละ 2 ครง คอทกวนท 1 มนาคม และวนท 1 กนยายน และวนท 1 กนยายน 2557 กจการไดจายดอกเบยงวดแรกแลว 3,600 บาท กจการปดบญชในวนท 31 ธนวาคม วเคราะหโจทย กจการตองจายดอกเบยใหนายประยช คอ “ดอกเบยจาย” เปนคาใชจายของกจการ

ค านวณดอกเบยตอปโดย 120,000 x 6 % = 7,200 บาทจายดอกเบยปละ 2 ครงๆ ละ7,200 / 2 = 3,600 บาท จายงวดแรกแลววนท 1 กนยายน 2557=7,200 / 2 = 3,600 บาท กจการไดจายดอกเบยไปแลวในวนท 1 ก.ย. 2557 แตเมอถงวนสนงวด 31 ธ.ค. 2557 กจการตองบนทกบญชดอกเบยจายทเกดขนตามจรง คอ ทเกดขนตงแตวนท 1 ก.ย. 2558 ถงวนท 31 ธ.ค. 2557 เปนเวลา 4 เดอน แตกจการยงไมไดจายเงน เพราะยงไมถงก าหนดตามทตกลงกนไวกจการจงตองบนทกบญชดอกเบยคางจาย (หนสน) ค านวณโดย 7,200x 4 / 12 = 2,400 บาท ปรบปรงดงน


พ.ศ. 2557




ธ.ค. 31

ดอกเบยจาย

ดอกเบยคางจาย

บนทกดอกเบยจายท เกดขนจรง 4

เดอน ( 1 ก.ย. ถง 31 ธ.ค. 2557)

503

203

2,400

-

2,400

-


บญช ดอกเบยคางจาย เลขทบญช 203

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31


รว.25 2,400

-

2,400

135

บญช ดอกเบยจาย เลขทบญช 503

พ.ศ. 2557




เครดต


ก.ย. 1

ธ.ค. 31

เงนสด


รว.20

รว.25

3,600

2,400

-

-




ส าหรบระยะเวลา 1 ป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557


รายได : รายไดท าความสะอาดกระเปา xxxx

คาใชจาย : ดอกเบยจาย (3,600+2,400) 6,000





สนทรพย หนสนและสวนผถอหน


ดอกเบยคางจาย 2,400

อธบาย ดอกเบยจาย (คาใชจาย) ทเกดขนจรง = 2,400 บาท แตกจการยงไมไดจายดอกเบยคางจาย (หนสน) = 2,400 บาท

6,000

136

รายไดคางรบ (Accrued Revenues)

อรณ อยางธารา, อรสา วระประดษฐ, สพชญชญา เหลาธรรมทศน และ วภาดา ตนตประภา (2557: 5-2) ใหความหมายวา รายไดคางรบคอบรการทกจการไดใหลกคาเสรจเรยบรอยแลว แตลกคายงมไดช าระเงน ซงในกรณนทางบญชถอวารายไดเกดขนแลวแตลกคาตดหน ถากจการสงใบแจงหนขอเรยกเกบเงนจากลกคาแลว

จากความหมายขางตน จะเหนวา รายไดคางรบ หมายความวา รายไดทกจการไดใหบรการแลวแตกจการยงไมไดรบเงน

ดงนน ผทยงไมจายเงนใหกจการจะตองกลายมาเปนลกหนของกจการซงถอเปนบญชสนทรพยบนทกบญชดานเดบตและบนทกบญชดานเครดตวากจการไดใหบรการแลวเปนบญชรายไดของก จการ เพ อความสะดวก จ งควร ต ง ช อบญช ล กหน ต ามรายไ ดน นๆแล ว เ ตมค า ว า

“คางรบ” ลงไปเปน “รายไดคางรบ” ปรบปรง ดงน

สมดรายวนทวไป หนา 1 พ.ศ. 25xx





รายไดคางรบ(ระบชอของรายได+คางรบ) รายได (ระบชอของรายได) บนทกรายไดทใหบรการแลวแตยงไมไดรบเงน

1xx

4xx

xxx

-

xxx

-

ตวอยาง 3-7 ในป 2557 บรษท หนหาย จ ากด ไดแบงบรเวณหนารานใหผอนเชา แตกจการยงไมไดรบคาเชา 2,000 บาท และกจการยงไมไดบนทกบญชรายการน กจการปดบญชทกวนท 31 ธนวาคม


พ.ศ. 2557




ธ.ค. 31

รายไดคาเชาคางรบ

รายไดคาเชา

บนทกรายไดทใหบรการแลวแตยงไมไดรบเงน

111

411

2,000

-

2,000

-

137

บญช รายไดคาเชาคางรบ เลขทบญช 111

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31


รว.11 2,000

-

บญช รายไดคาเชา เลขทบญช 411

พ.ศ. 2557




เครดต


-

ธ.ค. 31


รว.11 2,000

-

อธบาย กจการมรายคาเชา(รายได)=2,000 บาท และรายไดคาเชาคางรบ(สนทรพย)=2,000 บาท






รายได :

รายไดคาเชา 2,000

คาใชจาย : บรษท หนหาย จ ากด





รายไดคาเชาคางรบ 2,000

2,000

2,000

138

ตวอยาง 3-8 วนท 1 มนาคม 2557 บรษท นราพรสปากระเปา จ ากด น าเงนสดไปฝากธนาคาร 120,000 บาท อตราดอกเบย 3% ตอป โดยธนาคารจะจายดอกเบยใหกบกจการปละ 2 ครงคอทกวนท 1 มกราคม และวนท 1 กรกฎาคม กจการปดบญชทกวนท 31 ธนวาคม วเคราะหโจทย กจการน าเงนสดไปฝากธนาคาร ดงนนกจการจะได รบผลตอบแทนคอ “ดอกเบยรบ” ค านวณดอกเบยตอปโดย 120,000 x 3 % = 3,600 บาท รบดอกเบยปละ 2 ครง = 3,600 / 2= 1,800 บาท

งวดแรก วนท 1 กรกฎาคม 2557 รบดอกเบย = 1,200 บาท เพราะกจการน าเงนสดไปฝากตงแตวนท 1 ม.ค. – 1 ก.ค.=120,000 x 3 %x 4/12

แตเมอถงวนสนงวด 31 ธ.ค. 2557 กจการตองบนทกบญช รายไดทเกดขนจรง คอ “ดอกเบยรบ” ทเกดขนตงแตวนท 1 กรกฎาคม 2557 ถงวนท 31 ธนวาคม 2557 เปนเวลา 6 เดอน แตกจการยงไมไดรบเงนสดในวนน เพราะยงไมถงก าหนดตามทตกลงกนไว แตกจการตองบนทกบญชรายการนโดย


พ.ศ. 2557




ธ.ค. 31

ดอกเบยคางรบ

ดอกเบยรบ

บนทกดอกเบยรบทเกดขนจรงเปนเวลา 6 เดอน ( 1 ก.ค. – 31 ธ.ค. 2557 )

105

402

1,800

-

1,800

-


บญช ดอกเบยคางรบ เลขทบญช 105

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31


รว.25 1,800

-

1,800

139

บญช ดอกเบยรบ เลขทบญช 402

พ.ศ. 2557




เครดต


ก.ค. 1

ธ.ค. 31

เงนสด

ดอกเบยคางรบ

รว.15

รว.25

1,200

1,800

-

-






รายได : ดอกเบยรบ (1,200+1,800) 3,000







เงนสด xx

ดอกเบยคางรบ 1,800

3,000

140

หนสงสยจะสญ (Doubtful Account)

ค าชแจงกรมพฒนาธรกจการคา เรอง ก าหนดรายการยอท ตองมในงบการเงน (2554: 3-1) ใหความหมายของ ลกหนการคาและลกหนอน (Trade and other receivables) ดงน ลกหนการคา หมายถงเงนทลกคาคางช าระคาสนคาหรอคาบรการทกจการไดขายหรอใหบรการตามปกต และลกหนตามตวเงนรบอนเกดจากคาสนคาหรอบรการดงกลาว

ลกหนอน หมายถง ลกหนอนทไมใชลกหนการคาเชน คาใชจายลวงหนา รายไดคางรบ เงนทดรองจาย เปนตน

ตามความหมายขางตน ลกหน จงหมายถง ลกหน (Receivables) หมายถง ผทมาซอสนคาหรอมาใชบรการแลวแตยงไมไดช าระเงน

ใหกบกจการ หรอผทยมเงนของกจการไป สงผลใหกจการมสทธเรยกรองใหผนนช าระเงนใหกบกจการ

ลกหนแบงไดเปน 2 ประเภท คอ ลกหนการคาและลกหนอน ดงน ลกหนการคา หมายถง หมายถง ผทมาซอสนคาหรอมาใชบรการแลวแตยงไมไดช าระเงน

ใหกบกจการ ซงเกดจากการด าเนนงานตามปกตของกจการ เชน กจการด าเนนธรกจเปนการซอขายสนคา ลกหนการคาคอลกหนทไมไดช าระเงนในการซอสนคาใหกบ ลกหนการคาจงจดเปน สนทรพยหมนเวยน เพราะสวนใหญแลว กจการใหเวลาไมนานในการเปนลกหน เชน 30 วน เปนตน

ลกหนอน หมายถง ผทยมเงนของกจการไป ซงไมไดเกดจากการด าเนนงานตามปกตของกจการ เชน พนกงานของกจการไดยมเงนจากกจการ จะเปน “ลกหน-พนกงาน” เปนตน

กจการตองก าหนดระยะเวลาในการช าระหนใหกบลกหนและเมอครบก าหนดช าระหน หากลกหนมาช าระหน กจการมกจะไดรบช าระหนจากลกหนการคา ดงน





ม.ค. 1

เงนสด

ลกหน รบช าระเงนสดจากลกหน

101

105

50,000 -

50,000

-

141

ตามปกตถอวาไมมปญหาแตอยางใด แตอาจมกรณทลกหนบางรายไมสามารถช าระหนได และกจการจะไมสามารถทราบไดเลยวาลกหนรายใดจะไมช าระหนจนกวาจะครบก าหนดช าระ เมอกจการไมไดรบช าระหนจากลกหน ถอวาเกดความเสยหายขนแกกจการซงสงผลใหบญชลกหนมจ านวนสงกวาความเปนจรงเมอครบก าหนดช าระหน เมอกจการมนโยบายวาจะใหสนเชอกบลกคา สงผลใหลกคากลายเปนลกหน กจการควรวางแผนวาหากกจการไมสามารถเกบเงนจากลกหนไดกจการมวธปฏบตอยางไร ตามทมาตรฐานการบญช ฉบบท 101 เรอง หนสงสยจะสญและหนสญ ก าหนดวา กจการควรใชวธตงคาเผอหนสงสยจะสญ หมายความวา เมอถงวนสนงวด กจการตองคาดการณวา จ านวนเงนทจะไมไดรบช าระจากลกหน มมลคาเทาใดแลวน าไปบนทกบญชเปนประมาณการทคาดวาจะเกบเงนจากลกหนไมได โดยทการคาดการณจะตองใชขอมลในอดตมาเปนตวชวย หรออาจใชสภาพของเศรษฐกจในขณะนนได

การคาดการณจ านวนเงนขนมาน สามารถท าได 3 วธ ตามทมาตรฐานการบญช ฉบบท 101 เรอง หนสงสยจะสญและหนสญ ก าหนดไว สามารถเลอกปฏบตไดตามความเหมาะสม ดงน

1. ค านวณจากรายได ซงสวนมากแลวคอบญชขายสนคา บญชขายสนคาไมมความตอเนองจากงวดหนงไปอกงวดหนง เมอค านวณการคาดการณไดแลว น าผลลพธไปบนทกบญชไดเลย

2. ค านวณจากบญชลกหนการคาทงหมดของกจการ บญชลกหนการคามความตอเนอง จากงวดหนงไปอกงวดหนง เมอค านวณการคาดการณไดแลว จะตองพจารณาวากจการไดเคยคาดการณไวจากงวดทแลว น ามามาค านวณหาผลตาง จงน าผลลพธไปบนทกบญช

3. ค านวณโดยน าลกหนแตละรายมาพจารณา

เมอกจการก าหนดวาจะใชวธใดมาปฏบต กจการตองค านวณและน าผลการค านวณไปบนทกบญช รายการปรบปรงได ดงน

สมดรายวนทวไป หนา 1 พ.ศ. 25XX





หนสงสยจะสญ (คาใชจาย) คาเผอหนสงสยจะสญ(สนทรพย) บนทกประมาณคาเผอหนสงสยจะสญ

5xx

1xx

xx

-

xx

-

142

ตวอยาง 3-9 บรษท หนหาย จ ากด รบก าจดหน เปดกจการในวนท 1 ม.ค. 2556 และมนโยบายใหประมาณการหนสงสยจะสญ 1 % ของบญชขายสนคา (ขายกรงดกหน) ในแตละป และในป 2556 มบญชขายสนคา 20,000 บาท และบญชลกหน 10,000 บาท กจการปดบญชในวนสนงวดคอวนท 31 ธนวาคม

การค านวณ นโยบายของกจการ = 1 % ของบญชขายสนคา

ดงนน = 20,000 x 1/100 = 200 บาท จากนนน าจ านวนเงนทค านวณไดไปบนทกบญชในวนสนงวด ดงน


พ.ศ. 2556




ธ.ค. 31

หนสงสยจะสญ

คาเผอหนสงสยจะสญ

บนทกประมาณหนสงสยจะสญ 1 % ของบญชขายสนคา

505

105.1

200 -

200

-


บญช คาเผอหนสงสยจะสญ เลขทบญช 105.1

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31


รว.11 200

-

บญช หนสงสยจะสญ เลขทบญช 505

พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 31


รว.11 200

-

200

200

143






รายได :


คาใชจาย : หนสงสยจะสญ 200







หก คาเผอหนสงสยจะสญ 200

ลกหนการคา – สทธ 9,800

อธบาย กจการมบญชลกหนการคา 10,000 บาท กจการประมาณคาเผอหนสงสยจะสญจากบญชขายสนคาไดจ านวน 200 บาท ท าใหลกหนการคาทคาดวาจะเกบเงนไดมจ านวน 9,800 บาท

- ปตอมา วนท 31 ธ.ค. 2557 ซงเปนวนสนงวด กจการมนโยบายใหประมาณหนสงสยจะสญ1 % ของบญชขายสนคาในแตละป และในป 2557 มบญชขายสนคา 25,000 บาท บญชลกหน 12,000 บาท

144

การค านวณ นโยบายของกจการ = 1 % ของบญชขายสนคา

ดงนน = 25,000 x 1/100= 250 บาท น าจ านวนเงนทค านวณไดไปบนทกบญช ในวนสนงวด ดงน


พ.ศ. 2557




ธ.ค. 31



บนทกประมาณหนสงสยจะสญ 1 % ของบญชขายสนคา

505

105.1

250 -

250

-

การน าขอมลจากสมดรายวนทวไปมาบนทกในสมดบญชแยกประเภททวไป


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

ธ.ค. 31



รว.11

200

250

450

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31


รว.11 250

-

450

250

145






รายได :



หนสงสยจะสญ 250







หก คาเผอหนสงสยจะสญ (ป 2556=200+ป 2557=250) 450


อธบาย กจการมบญชลกหนการคา 12,000 บาท กจการไดประมาณการคาเผอหนสงสยจะสญจากบญชขายสนคาไดจ านวน 450 บาท ท าใหลกหนการคาทคาดวาจะเกบเงนไดมจ านวน 11,550 บาท

146

ตวอยาง 3-10 บรษท หนหาย จ ากด รบก าจดหน เปดกจการในวนท 1 ม.ค. 2556 กจการมนโยบายใหประมาณหนสงสยจะสญ 1% ของบญชลกหนและในป 2556 มบญชขายสนคา

20,000 บาทและบญชลกหน 10,000 บาท ปดบญชในวนสนงวดคอวนท 31 ธนวาคม

การค านวณ นโยบายของกจการ = 1 % ของบญชลกหน ดงนน = 10,000 x 1/100 = 100 บาท น าจ านวนเงนทค านวณไดไปบนทกบญช ในวนสนงวด ดงน


พ.ศ. 2556




ธ.ค. 31



ประมาณหนสงสยจะสญ 1 % ของลกหน

505

105.1

100 -

100

-



พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 31


รว.1 100

-


พ.ศ. 2556




เครดต


ธ.ค. 31


รว.1 100

-

100

100

147






รายได :












ปตอมา วนท 31 ธนวาคม 2557 ซงเปนวนสนงวด กจการใชนโยบายเดมใหประมาณหนสงสยจะสญ 1 % ของบญชลกหนและสนป 2557 กจการมบญชขายสนคา 25,000 บาท บญชลกหน 12,000 บาท

การค านวณ นโยบายของกจการ = 1 % ของบญชลกหน= 12,000 x 1/100= 120 บาทเนองจากวา กจการใชนโยบายลกหน ลกหนเปนสนทรพยมยอดคงเหลอ มความตอเนองจงตองพจารณาความตอเนองของการคาดการณเดมวามเทาใด บญชคาเผอหนสงสยจะสญทมยอดคงเหลอจากป 2556 มจ านวน 100 บาทหมายความวา กจการไดมการคาดการณอยแลว 100

บาท แต ในปน 2557 กจการค านวณใหมได 120 บาท จงตองค านวณหาผลตางของ = 120 – 100

= 20 ซงเปนผลตางทจะท าใหการคาดการณเดมเทากบการคาดการณใหม ซงในปน บญชคาเผอหนสงสยจะสญจะตองเปน 120 บาท เทานน จากนนน าจ านวน 20 บาท ไปบนทกบญชในวนสนงวด ดงน

148


พ.ศ. 2557




ธ.ค. 31



ประมาณหนสงสยจะสญ 1 % ของบญชลกหน

505

105.1

20 -

20

-

การน าขอมลจากสมดรายวนทวไปมาบนทกในสมดบญชแยกประเภททวไป


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

ธ.ค. 31



รว.11

100

20

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31


รว.11 20

-

120

20

149






รายได :












การไดรบประโยชนจากรายจาย

ศพทบญช ไดใหความหมายของค าตางๆ ดงน รายจาย (Expenditure) (2538 : 45) หมายถง จ านวนเงนหรอสนทรพยทไดจาย

หรอจะจายเพอช าระคาบรการหรอสนทรพย สนทรพย คอ (asset) (2538 : 15) ในทางบญช หมายถง สทธและทรพยากรท

กจการมอยซงเกดจากการประกอบการ สามารถแสดงคาเปนตวเงนไดจะใหประโยชนในอนาคต ซงไดแก ทรพยสนทเปนตวเงน เชน เงนสด หลกทรพยในความตองการของตลาดและลกหน เปนตน ทรพยสนทมรปราง เชน สนคาคงเหลอ ทดน อาคารและอปกรณ หรอ

150

สนทรพยถาวร เปนตน ตนทนทคาดวาจะกอใหเกดประโยชนและรายไดในอนาคต เชน สนคาคงเหลอ คาสทธตางๆ คาใชจายลวงหนาและรายจายรอการตดบญช เปนตน

คาใชจาย (Expense) (2538 : 45) คอ ตนทนสวนทหกออกจากรายไดในรอระยะเวลาการด าเนนงานหนง

วสด (supply) (2538 : 87) เปนรายการหนงในของคงเหลอ ซงมกจะมมลคาไมมากพอทจะจดจ าแนกเปนประเภทวตถดบไดในบางครงมกจะตดเปนคาใชจายทนทเมอซอ สวนใหญเปนของสนเปลองในส านกงานหรอในโรงงาน เชน เครองเขยน แบบพมพตางๆ

ตามความหมายขางตน เมอกจการมรายการทตองจายเงนเกดขน (รายจาย) กจการตองพจารณาวา รายจายทเกดขนนนเปนสงทท าใหกจการไดรบประโยชนในอนาคตหมายถงเปนสนทรพย หรอเปนสงทท าใหกจการไดรบประโยชนเพยงขณะนนหมายถงเปนคาใชจาย ซงจะน าไปสการบนทกบญชไดอยางถกตอง ดงน

1. สนทรพย เมอกจการมสนทรพยในการด าเนนงานไวเพอกอใหเกดประโยชนกบกจการ และเมอกจการไดรบประโยชนจากสนทรพยแลวจะสงผลใหมลคาตามบญชของสนทรพยลดลง ฉะนน กจการตองค านวณหาวามลคาของประโยชนทไดรบมจ านวนเทาใด ประโยชนทกจการไดรบนจะถกน าไปบนทกบญชเปนคาใชจายของกจการอกครงหนงในวนสนงวดเพอความถกตองจากการใชงานจรง ซงขนอยกบวาเปนสนทรพยหมนเวยนหรอสนทรพยไมหมนเวยน

1.1 สนทรพยหมนเวยน กจการตองพจารณาวาประโยชนทกจการไดรบจากการใชงานสนทรพยเปนจ านวนเทาใด ในวนสนงวดตองบนทกบญช การใชงานสนทรพยไปเปนคาใชจาย โดยมค าวา “ใชไป” ตอทายชอของสนทรพยนน หรอม ค าวา “คา” อยดานหนาสนทรพยนนเนองจากวาสนทรพยหมนเวยนทกลาวมานมมลคานอยและมลกษณะสนเปลอง ใชแลวหมดไป จงใชค าวา พจารณาประโยชนทไดรบ เชน ปากกาทใชงานในส านกงาน ถอเปนวสดสนเปลองในส านกงาน เรยกวา “วสดส านกงาน” เปนตน

1.2 สนทรพยไมหมนเวยน กจการตองค านวณวาประโยชนทกจการไดรบจากการใชงานสนทรพยเปนจ านวนเทาใด เนองจากสนทรพยไมหมนเวยนมมลคามาก มลกษณะคงทนถาวรจงตองท าการค านวณ ในวนสนงวดตองบนทกบญช การใชงานสนทรพยไปเปนคาใชจาย โดยใชชอวา “คาเสอมราคา” และระบชอสนทรพยทค านวณคาเสอมราคานน สนทรพยไมหมนเวยน ไดแก รถยนต เครองจกร เปนตน ยกเวนเพยงรายการเดยวทไมค านวณคาเสอมราคา คอ ทดน

151

2. คาใชจาย เปนรายการทกจการไดรบประโยชนในขณะนน เชน คารถโดยสาร เปนตน

ภาพท 3.2 แสดงความหมายของรายจาย

วสดสนเปลองใชไปหรอ คาวสดสนเปลอง (Supplies used Expenses)

จนทนา สาขากร และ ศลปพร ศรจนเพชร (2556: 5-11) กลาววา วสดสนเปลองเปนสนทรพยทกจการซอมาใช และหมดสภาพไปทนทเมอมการเบกมาใชงาน เชน วสดส าน กงาน(เครองเขยนแบบพมพตางๆ)

จากความหมายขางตน วสด เปนสนทรพยทกจการไวมเพอกอใหเกดประโยชนกบกจการ ในรอบระยะเวลาการด าเนนงาน ดงนน

วสดสนเปลอง หมายถง “การน าสนทรพยทใหประโยชนในรอบระยะเวลาการด าเนนงานคอ 12 เดอน หรอสนทรพยหมนเวยน มาใชและเมอกจการไดรบประโยชนแลว กจการตองบนทกบญชวากจการไดรบประโยชนจากสนทรพยเปนมลคาเทาใดในวนสนงวด มลคาของประโยชนทกจการไดรบสามารถประมาณไดจากการตรวจสอบมลคาสนทรพยทยงคงเหลอหลงจากไดรบประโยชนแลว ซงเหตการณนสงผลใหสนทรพยลดลงและเกดเปนคาใชจายขน ” ไดแก ปากกา กระดาษ เครองเขยนตางๆ เปนตน อาจมชอเรยกตางๆวา วสดส านกงาน วสดโรงงาน วสดกอสราง วสดสนเปลอง เปนตน โดยชอของคาใชจายน ใหใชค าวา “ใชไป” ตอทายวสด หรอเตมค าวา “คา” หนาชอบญช วสด เชน

ชอบญช วสดส านกงาน (สนทรพย) เปน ชอบญช วสดส านกงานใชไป (คาใชจาย) หรอ

ชอบญช วสดส านกงาน (สนทรพย) เปน ชอบญช คาวสดส านกงาน (คาใชจาย) บนทกรายการปรบปรงโดย

รายจาย

สนทรพย ไดรบประโยชนในอนาคต


ไดรบประโยชนใน ขณะนน

คาเสอมราคา

คา.. (ระบชอ)

หมนเวยน

ไมหมนเวยน

...ใชไป, คา.....

152

สมดรายวนทวไป หนา...30

พ.ศ. 25xx





วสดสนเปลองใชไป (คาวสดสนเปลอง) วสดสนเปลอง บนทกวสดสนเปลองทใชไปจรง

5xx

1xx

xx

xx

ตวอยาง 3-13 บรษท นราพรสปากระเปา จ ากด รบท าความสะอาดกระเปา ไดซอวสดสนเปลอง 9,000 บาท ในวนท 13 ม.ค. 2557 เมอถงวนท 31 ธ.ค. 2557 ตรวจพบวาวสดสนเปลอง ทยงคงเหลออยมจ านวนเทากบ 2,000 บาท

สมดรายวนทวไป หนา....30

พ.ศ. 2557




ม.ค. 13

ธ.ค. 31

วสดสนเปลอง เงนสด

ซอวสดสนเปลองตางๆ

วสดสนเปลองใชไป

วสดสนเปลอง บนทกวสดสนเปลองทใชไปจรง

109

101

509

109

9,000

7,000

-

-

9,000

7,000

-

-

บญช วสดสนเปลอง เลขทบญช109

พ.ศ. 2557




เครดต



รว.10 9,000 - ธ.ค. 31

วสดสน เปลองใชไป

รว.30 7,000

-

2,000

153

บญช วสดสนเปลองใชไป เลขทบญช 509

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31


รว.30 7,000

-






รายได :


วสดสนเปลองใชไป 7,000






เงนสด xxx

ลกหน xxx

วสดสนเปลอง 2,000

7,000

154

ตวอยาง 3-14 กจการท าความสะอาดกระเปา “นราพรสปากระเปา” ไดซอวสดสนเปลอง 9,000 บาท ในวนท 13 ม.ค. 2557 เมอถงวนท 31 ธ.ค. 2557 ตรวจพบวาวสดสนเปลองถกใชไปจนหมด


พ.ศ. 2557




ม.ค. 13

ธ.ค. 31

วสดสนเปลอง เงนสด

ซอวสดสนเปลองตางๆ


วสดสนเปลอง บนทกวสดสนเปลองทใชไปจรง

109

101

509

109

9,000

9,000

-

-

9,000

9,000

-

-

บญช วสดสนเปลอง เลขทบญช109

พ.ศ. 2557




เครดต



รว.1 9,000 - ธ.ค. 31

วสดสน เปลองใชไป

รว.30 9,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31


รว.30 9,000

-

0

9,000

155






รายได :


วสดสนเปลองใชไป 9,000






เงนสด xxx

ลกหน xxx

วสดสนเปลอง -

อธบาย กจการซอวสดสนเปลองมา 9,000 บาท และน ามาใชงานไปแลว 9,000 บาท สงผลใหวสดสนเปลองไมมยอดคงเหลอ และแสดงเปนคาใชจายชอวา วสดใชไปจ านวน 9,000

บาท แสดงในงบก าไรขาดทน

คาเสอมราคา (Depreciation)

ตามทมาตรฐานการบญช ฉบบท 16 (ปรบปรง 2557) เรองทดน อาคารและอปกรณ ก าหนดวา กจการจะบนทกบญชรายการใดเปนสนทรพยของกจการ สงนนจะตองมประโยชนตอกจการในลกษณะของการน ามาผลต ใหเชา หรอน ามาใชในการด าเนนงาน โดยกจการตองไดรบประโยชนมากกวา 12 เดอน สนทรพย คอ สงของทกจการมไวใชในการด าเนนธรกจเพอจะไดรบประโยชนในอนาคตอยางเตมทจากสงของนน และทกกจการจะตองมสนทรพยไวใชในการด าเนนงาน ซงสนทรพยทม

156

ไวใชในการด าเนนงานสวนใหญกคอ ทดน อาคารและอปกรณ ซงเปนสนทรพยทมตวตนทกจการมไวเพอจะไดรบประโยชนจากการใชซงกจการคาดวาจะไดรบประโยชนมากกวาหนงรอบระยะเวลา” ประโยชนทกจการไดรบจากสนทรพย ไดแก

- ประโยชนทไดรบจากการน าสนทรพยมาผลตสนคา เชน บรษท เพรสซเดนทเบ-เกอร จ ากด (มหาชน) มเครองจกรทน ามาผลตขนมปง เพอจ าหนาย

- ประโยชนทไดรบจากการน าสนทรพยมาใชในการจ าหนายสนคา เชน รานสะดวกซอ 7-

11น าตนงซาลาเปามานงซาลาเปา เปนตน

- ประโยชนทไดรบจากการน าสนทรพยมาใหบรการ เชน รานเสรมสวย มเครองอบไอน าไวใหบรการแกลกคา เปนตน

- ประโยชนทไดรบจากการน าสนทรพยมาใหเชา เชน กจการทมอพารทเมนทใหเชารายวนหรอรายเดอน เปนตน

- ประโยชนทไดรบจากการน าสนทรพยมาใชในการบรหารงาน เชน มหาวทยาลยราชภฏอดรธานม รถกอลฟไวใชในการตรวจตราดแลความเรยบรอยภายในมหาวทยาลย เปนตน

รายการทขดเสนใต ไดแก เครองจกร ตนงซาลาเปา เครองอบไอน า อพารทเมนท รถกอลฟ คอ สนทรพยทกจการมไวเพอกอใหเกดประโยชนแกกจการ สนทรพยทกจการมไวเพอใหเกดประโยชนกบกจการสวนใหญคอ ทดน อาคารและอปกรณ ซงจะใหประโยชนมากกวาหนงรอบระยะเวลารายงาน กคอ ใหประโยชนมากกวา 12 เดอน เมอกจการไดรบประโยชนจากสนทรพยแลวกจการตองค านวณออกมาเปนจ านวนเงนวามลคาของประโยชนทไดรบมจ านวนเทาใด ประโยชนทกจการไดรบนจะเรยกวา“คาเสอมราคา” เปนบญชคาใชจายของกจการ เมอกจการไดรบประโยชนจากสนทรพยสงผลใหมลคาตามบญชของสนทรพยลดลง กจการตองค านวณวา ประโยชนทกจการไดรบนเปนจ านวนเงนเทาใด เพอจะไดปฏบตใหถกตองวา เมอน าสนทรพยมาใชงานกจการไดรบประโยชนจากการใชงานสนทรพยนนสงผลใหมลคาตามบญชสนทรพยลดลง

ในการค านวณคาเสอมราคา จะตองเขาใจความหมายของค าตางๆ ดงน มลคาตามบญช หมายถง มลคาของสนทรพยหลงจากทกจการไดรบประโยชนจากการใช

งานสนทรพยแลว

ราคาทน หมายถง มลคาทกจการจายไปเพอใหไดมาซงสนทรพยใหอยในสภาพทพรอมใชงานไดตามทกจการตองการ

157

มลคาคงเหลอ หมายถง มลคาทคาดวาจะไดรบจากการจ าหนายสนทรพยหลงจากกจการไดใชงานสนทรพยแลว

อายการใหประโยชน หมายถง ระยะเวลาทกจการคาดวาจะไดรบประโยชนจากการน าสนทรพยมาใช การน ามาใชอาจก าหนดเปนป เปนจ านวนผลผลตหรอเปนชวโมงการท างาน

คาเสอมราคา จงหมายถง คาใชจายทเกดจากการทกจการน าสนทรพยทมอายการใหประโยชนมากกวา 12 เดอน มาใชในการด าเนนงาน สงผลใหสนทรพยทถกใชงานแลวเสอมคาลง กจการตองค านวณการเสอมคาออกมาเปนจ านวนเงนวามมลคาเทาใด จดเปนคาใชจายของกจการ

พระราชกฤษฎกา (ฉบบท 145) มาตรา 4 ก าหนดวา การหกคาสกหรอและคาเสอมราคาของทรพยสนใหค านวณหกตามระยะเวลาทไดทรพยสนนนมาในแตละรอบระยะเวลาบญชในกรณทรอบระยะเวลาใดไมเตมสบสองเดอนใหเฉลยตามสวนส าหรบรอบระยะเวลาบญชนน ทงน ไมเกนอตรารอยละของมลคาตนทนตามประเภทของทรพยสน ดงตอไปน (1) อาคารถาวร รอยละ 5 (2) ทรพยสนอยางอน ซงโดยสภาพของทรพยสนนนสกหรอหรอเสอมราคาไดนอกจากทดนและสนคา รอยละ 20

จากความหมายขางตน ในการค านวณหาจ านวนคาเสอมราคานน ตองใชขอมลจาก (บญเสรม วมกตะนนท, ดษฎ สงวนชาต, นนทพร พทยะ และ พมพพนา ปตธวชชย, 2556: 244)

1. ราคาทนของสนทรพยไมหมนเวยน ราคาทนของสนทรพยประกอบดวย ราคาทซอมาและคาใชจายอนๆ ทเกยวของกบการไดสนทรพยนนมาเพอใหสนทรพยสามารถน ามาใชไดตามทกจการตองการ

2. อายการใชงานโดยประมาณของสนทรพย คอ ระยะเวลาทคาดวาจะไดรบประโยชนจากการใชงานสนทรพยนน

3. มลคาคงเหลอของสนทรพย คอ จ านวนเงนทคาดวาจะไดรบหลงจากทน าสนทรพยทไมใชแลวไปขาย

มาตรฐานการบญช ฉบบท 16 (ปรบปรง 2557) เรอง ทดน อาคารและอปกรณ ก าหนดวา วธการคดคาเสอมราคามหลายวธ เชน วธเสนตรง วธเสนตรงมผลท าใหคาเสอมราคามจ านวนคงทตลอดอายการใหประโยชนของสนทรพยหากมลคาคงเหลอของสนทรพยนนไมเปลยนแปลง

158

อ านาจ รตนสวรรณ และ อรรถพล ตรตานนท (2554: 62) ใหความเหนวา การค านวณคาเสอมราคามหลายวธ แตทจะน ามากลาวในเบองตนน คอ วธการค านวณคาเสอมราคาโดยวธเสนตรง ซงค านวณได ดงน

คาเสอมราคาตอป = ( ราคาทน – มลคาซาก ) / อายการใชงาน

จากความหมายขางตน การค านวณคาเสอมราคาตามวธเสนตรงน มความหมายวา กจการไดรบประโยชนจากสนทรพยเทากนทกรอบระยะเวลาซงอาจเปนไปไดยาก แตสามารถกระจายประโยชนทไดรบไดอยางลงตว จงนยมใชวธเสนตรงกนอยางกวางขวาง และตามท พระราชกฤษฎกา (ฉบบท 145) มาตรา 4 ก าหนดใหค านวณคาเสอมราคา“อาคารถาวร รอยละ 5

(2) ทรพยสนอยางอนนอกจากทดนและสนคา รอยละ 20” ซงมความหมายเปนวธเสนตรงเชนกน วธการค านวณคาเสอมราคานน กจการสามารถน ามาใชใหเหมาะกบการใชงานสนทรพย

และสภาพของสนทรพย คอวธเสนตรง เพราะวธนสามารถเฉลยการใชงานไดอยางลงตว เมอค านวณออกมาแลวจะมมลคาเทากนทกงวดตลอดอายการใหประโยชน ซงมสตรในการค านวณ ดงน

1. คาเสอมราคาตอป = (ราคาทน – มลคาคงเหลอ) / อายการใหประโยชน 2. คาเสอมราคาตอป = (ราคาทน – มลคาคงเหลอ ) x อตราคาเสอมราคา เมอไดผลลพธจากการค านวณจะตองน าผลลพธนไปบนทกบญชในวนสนงวด ตาม

จ านวนระยะเวลาทใชงานสนทรพยนนจรง


พ.ศ. 25xx





คาเสอมราคา-ระบชอสนทรพย คาเสอมราคาสะสม-ระบชอสนทรพย บนทกคาเสอมราคาสนทรพยตามระยะเวลาทใชงานจรงตงแตวนตนงวดถงวนสนงวด

5xx

1xx

xx

xx

ตวอยาง 3-11 กจการท าความสะอาดกระเปา “นราพรสปากระเปา” ซออปกรณในการท าความสะอาดกระเปามลคา 40,000 บาท ในวนท 1 ม.ค. 2557 อายการใหประโยชนโดยประมาณ 5 ป หลงจากนนจะมมลคาคงเหลอ 2,000 บาท ปดบญชทกวนท 31 ธ.ค.

159

อธบาย กจการใชงานสนทรพยทมอายการใชงานเกน 1 ป คอ อปกรณ

จากสตร คาเสอมราคาตอป = ราคาทน – มลคาคงเหลอ

อายการใหประโยชน

แทนคา = 40,000 –2,000 = 7,600 บาท

5 สมดรายวนทวไป หนา....30

พ.ศ. 2557




ธ.ค. 31

คาเสอมราคา-อปกรณ คาเสอมราคาสะสม-อปกรณ บนทกคาเส อมราคาอปกรณท ใช งานมาแลวเปนเวลา 1 ป (1 ม.ค.- 31 ธ.ค.)

511

105.1

7,600 -

7,600

-


บญช คาเสอมราคาสะสม-อปกรณ เลขทบญช 105.1

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31

คาเสอมราคา-อปกรณ

รว.30 7,600

-

บญช คาเสอมราคา-อปกรณ เลขทบญช 511

พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณ

รว.30 7,600 -

7,600

7,600

160

ตวอยาง 3-12 บรษท นราพรสปากระเปา จ ากด ซออปกรณในการท าความสะอาดกระเปามลคา 40,000 บาท ในวนท 1 ม.ค. 2557 อตราคาเสอมราคา 20% ตอป หลงจากนนจะมมลคาคงเหลอ

2,000 บาท ปดบญชทกวนท 31 ธ.ค. อธบาย กจการใชงานสนทรพยทมอายการใชงานเกน 1ป คอ อปกรณ กจการตองค านวณ

จากสตร คาเสอมราคาตอป = ( ราคาทน – มลคาคงเหลอ ) * อตราคาเสอมราคา แทนคา = ( 40,000 –2,000 ) x 20 / 100

= 7,600 บาท


พ.ศ. 2557




ธ.ค. 31


511

105.1

7,600 -

7,600

-



พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31

คาเสอมราคา-

เครองจกร

รว.30 7,600

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ธ.ค. 31

คาเสอมราคาสะสม-เครองจกร

รว.30 7,600 -

7,600

7,600

161

จากตวอยางท 3-11 และ 3-12 จะเหนวาเมอกจการค านวณคาเสอมราคาจากสตรไดแลวค าตอบทไดจะเทากน เพราะค านวณจากวธเสนตรง เชนกน กจการตองน าจ านวนเงน 7,600 บาท ไปบนทกบญชในวนสนงวด วนท 31 ธนวาคม 2557 เพอบนทกคาเสอมราคาทเกดจากการใชงานจรง บญชคาเสอมราคา (คาใชจาย) = 7,600 บาท บญชคาเสอมราคาสะสม (สนทรพย) = 7,600 บาท การแสดงรายการในงบการเงนบางสวน





รายได :

คาใชจาย : คาเสอมราคา-อปกรณ 7,600





สนทรพย สนทรพยหมนเวยน : เงนสด xxx

สนทรพยไมหมนเวยน : อปกรณ 40,000

หก คาเสอมราคาสะสม-อปกรณ 7,600

อปกรณ-สทธ(มลคาตามบญช) 32,400

อธบาย อปกรณจดเปนสนทรพยไมหมนเวยนของกจการ เนองจากมอายการใหประโยชนมากกวา 1 ป กจการตองค านวณหาคาเสอมราคาของอปกรณ โดยใชวธเสนตรง =7,600 บาทตอป ดงนน ความหมายของรายงานในงบก าไรขาดทน คอ คาเสอมราคาเปนบญชคาใชจาย สวนในงบแสดงฐานะการเงน คอ อปกรณ ถกแสดงในราคาทน หก ดวยคาเสอมราคาสะสม หมายความวา

162

กจการไดรบประโยชนจากการใชงานอปกรณมาแลว 1 ป =7,600 บาท สงผลใหบญชอปกรณสทธมลคาตามบญชของอปกรณ หรอสภาพทแทจรงของอปกรณหลงจากถกใชงานมาแลว 1 ป มมลคาเทากบ 32,400 บาท

บญชคาเสอมราคาเปนบญชคาใชจาย = 7,600 บาท ทแสดงในงบก าไรขาดทน และบญชคาเสอมราคาสะสม ) = 7,600 บาท เปนบญชสนทรพย แตเปนสนทรพยทถกบนทกบญชดานเครดต แสดงในงบแสดงฐานะการเงน เพอใหสนทรพยทน ามาค านวณคาเสอมราคานนแสดงมลคาทแทจรงจากการถกใชงานแลว แสดงในงบการเงนปแรกดงน แสดงในงบการเงน ปทสองดงน


พ.ศ. 2558




ธ.ค. 31


511

105.1

7,600 -

7,600

-

อธบาย คาเสอมราคาเปนบญชคาใชจายในปท 2 ในงบก าไรขาดทนจะถกแสดง = 7,600 บาท สวนในงบแสดงฐานะการเงน คอ อปกรณ ถกแสดงในราคาทน หก ดวยคาเสอมราคาสะสม แปลวา กจการไดรบประโยชนจากการใชงานอปกรณมาแลว 2 ป = 15,200 บาทสงผลใหบญชอปกรณสทธหรอสภาพทแทจรงของอปกรณหลงจากถกใชงานมาแลว 1 ป มมลคาเทากบ 24,800

บาท

บญชคาเสอมราคาจะเปนคาใชจายของกจการไปทกปๆ ละ 7,600 บาทไปจนครบ 5 ป

สวนบญชคาเสอมราคาสะสมจะถกสะสมท าใหมลคาเพมขนทกปๆ ละ 7,600 บาท จนครบ 5 ป จะสะสมจนมมลคาเทากบ 38,000 บาท ท าใหอปกรณเหลอมลคาเทากบ 2,000 บาท ซงจะมเทากบมลคาคงเหลอของอปกรณนนเอง

163



พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

ธ.ค. 31


คาเสอมราคาเครองจกร

รว.30

7,600

7,600

-

-


พ.ศ. 2558




เครดต


ธ.ค. 31

คาเสอมราคาสะสม-เครองจกร

รว.30 7,600 -





รายได :


คาเสอมราคา-อปกรณ 7,600

15,200

7,600

164






เงนสด xxx

สนทรพยไมหมนเวยน : อปกรณ 40,000

หก คาเสอมราคาสะสม-อปกรณ 15,200

อปกรณ-สทธ (มลคาตามบญช) 24,800

การกลบรายการปรบปรง

เมอกจการไดท าการปรบปรงรายการทงหมดแลว รายการปรบปรงจะสงผลใหผลการด าเนนงานของกจการถกตองในงวดน และจะมบางรายการทมยอดยกไปในงวดถดไป กจการตองไมลมบนทกบญชในงวดถดไปใหถกตอง แตหากกจการกลววาจะลมรายการทตองบนทกบญชในงวดถดไป กจการสามารถเลอกวธปฏบต ดงน

1. ไมตองบนทกบญชกลบรายการปรบปรง แตกจการตองทราบวารายการทไดเคยปรบปรงเอาไวในงวดทแลววาเปนอยางไร และในงวดบญชถดไปจะตองบนทกบญชใหสอดคลองกบในงวดทแลว

2. ตองบนทกบญชกลบรายการปรบปรงทไดบนทกบญชไวในงวดทแลวซงจะตองบนทกบญชกลบรายการในวนตนงวดของงวดถดไป เพอความสะดวกเมอรายการปรบปรงนนครบก าหนดตามระยะเวลาทจะเกดขนในงวดปจจบน รายการปรบปรงทตองกลบรายการ ม 4 รายการดงน

2.1 คาใชจายจายลวงหนา กจการจะบนทกบญชกลบรายการปรบปรงนเมอกจการไดบนทกไวเปนคาใชจายในวนทจายเงนสด

เดบต คาใชจาย xx

เครดต เงนสด xx

กจการยงไมไดรบประโยชนในวนทจายเงนสด

165

และในวนสนงวด กจการไดปรบปรงโดย

เดบต คาใชจายจายลวงหนา xx

เครดต คาใชจาย xx

ตอมาในวนตนงวดของรอบระยะเวลาถดไป กจการตองบนทกกลบรายการ ดงน เดบต คาใชจาย xx

เครดต คาใชจายจายลวงหนา xx

ในวนตนงวดจะมยอดยกมาดานเดบตของบญช คาใชจายลวงหนา ใหกลบรายการปรบปรงในวนตนงวดใหมทนท จะสงผลให บญชคาใชจายลวงหนาถกหกลางไป เหลอแตบญช คาใชจายดานเดบต ซงจะถอเปนคาใชจายของงวดน เชน

วนท 1 พ.ย. 57 เดบต คาโทรศพท 300

เครดต เงนสด 300

บนทกจายคาโทรศพทส าหรบ 3 เดอนๆละ 100 บาท (เรม 1 พ.ย. 57-1 ก.พ. 58) วนท 31 ธ.ค. 57 เดบต คาโทรศพทจายลวงหนา 100

เครดตคาโทรศพท 100

บนทกคาโทรศพทส าหรบ 1 เดอนขางหนา (คอเดอน ม.ค. 58 การบนทกบญชรายการนท าใหเกดคาโทรศพทของป 2557 = 200 บาท และ คาโทรศพทส าหรบอนาคต 1

เดอน =100 บาท คอเดอนมกราคมของป 2558) วนท 1 ม.ค. 58 ยอดยกมา คอบญช คาโทรศพทจายลวงหนา (ดานเดบต) เปนสนทรพย

เดบต คาโทรศพท 100

เครดต คาโทรศพทจายลวงหนา 100

บนทกกลบรายการทเคยปรบปรงเมอป 2557

ถาไมกลบรายการในวนท 1 ม.ค. 58 กจการตองบนทกบญชในวนท 1 ก.พ. 58 ดงน เดบต คาโทรศพท 100

เครดต คาโทรศพทจายลวงหนา 100

บนทกคาโทรศพทของป 2558 จ านวน 100 บาท

166

บญช คาโทรศพทจายลวงหนา เลขทบญช 105

พ.ศ. 2558




เครดต


ม.ค. 1 ยอดยกมา 100 - ม.ค. 1 คาโทรศพท รว.1 100

-

บญช คาโทรศพท เลขทบญช 511

พ.ศ. 2558




เครดต


ม.ค. 1 คาโทรศพทจายลวงหนา

รว.1 100 -

วนท 1 ม.ค. 58 จะมยอดยกมาดานเดบตของบญช คาโทรศพทจายลวงหนา 100 บาท ใหกลบรายการปรบปรงในวนตนงวดใหมทนท จะสงผลให บญชคาโทรศพทจายลวงหนา 100 บาทถกหกลางไป เหลอแตบญช คาโทรศพทดานเดบต 100 บาท ซงจะถอเปนคาโทรศพทของป 2558

2.2 รายรบลวงหนา กจการจะบนทกบญชกลบรายการปรบปรงนกตอเมอกจการได บนทกไวเปนรายไดในวนทไดรบเงนสด

เดบต เงนสด xx

เครดต รายได xx

และในวนสนรอบระยะเวลากจการไดปรบปรงโดย

เดบต รายได xx

เครดต รายไดรบลวงหนา xx

ตอมาในวนเรมรอบระยะเวลาใหม กจการตองบนทกบญชการกลบรายการปรบปรง ดงน เดบต รายไดรบลวงหนา xx

เครดต รายได xx

0

100

167

ในวนตนงวดจะมยอดยกมาดานเครดตของบญชรายไดรบลวงหนา ใหกลบรายการปรบปรงในวนตนงวดใหมทนท จะสงผลให บญชรายไดรบลวงหนา ถกหกลางไป เหลอแตบญช รายไดดานเครดต ซงจะถอเปนรายไดของงวดน เชน

วนท 1 พ.ย. 57 เดบต เงนสด 300

เครดต รายได 300

บนทกรายไดส าหรบ 3 เดอนๆละ 100 บาท เรม 1 พ.ย. 57- 1 ก.พ. 58

วนท 31 ธ.ค. 57 เดบต รายได 100

เครดตรายไดรบลวงหนา 100

บนทกรายไดส าหรบ 1 เดอนคอเดอน ม.ค. 58

วนท 1 ม.ค. 58 ยอดยกมา คอบญช รายไดรบลวงหนา (ดานเครดต) เปนหนสน

เดบต รายไดรบลวงหนา 100


บนทกกลบรายการรายไดรบลวงหนา

ถาไมกลบรายการในวนท 1 ม.ค. 58 กจการตองบนทกบญชในวนท 1 ก.พ. 58 ดงน เดบต รายไดรบลวงหนา 100


บนทกรายไดของป 2558

บญช รายไดรบลวงหนา เลขทบญช 211

พ.ศ. 2558




เครดต


ม.ค. 1 รายได รว.1 100 - ม.ค. 1 ยอดยกมา

100 -

บญช รายได เลขทบญช 411

พ.ศ. 2558




เครดต


-

ม.ค. 31

รายไดรบลวงหนา

รว.1 100 -

0

100

168

ในวนตนงวด 1 ม.ค. 58 จะมยอดยกมาดานเครดตของบญชรายไดรบลวงหนา 100 บาท ใหกลบรายการปรบปรงในวนตนงวดใหมนทนท จะสงผลให บญชรายไดรบลวงหนา ถกหกลางไป เหลอแตบญช รายไดดานเครดต 100 บาท ซงจะถอเปนรายไดของป 2558

2.3 คาใชจายคางจาย เมอกจการไดใชประโยชนหรอใชบรการแลวแตกจการยงไมไดช าระเงนสด เชน

วนท 31 ธ.ค. 57 เดบต คาใชจาย 200

เครดต คาใชจายคางจาย 200

บนทกรายการปรบปรง วนท 1 ม.ค. 58 ยอดยกมาคอบญช คาใชจายคางจาย (ดานเครดต) เปนหนสน

เดบต คาใชจายคางจาย 200

เครดต คาใชจาย 200

บนทกกลบรายการคาใชจายคางจาย

วนท 9 ม.ค. 58 เมอจายเงนทคางจายในป 2558

เดบต คาใชจาย 200


บนทกจายเงนส าหรบคาใชจายทคางจายจากป 2557

ถาไมกลบรายการในวนท 1 ม.ค. 58 กจการตองบนทกบญชในวนท 9 ม.ค. 58 ดงน เดบต คาใชจายคางจาย 200


บนทกจายเงนส าหรบคาใชจายทคางจายจากป 2557

บญช คาใชจายคางจาย เลขทบญช 211

พ.ศ. 2558




เครดต


ม.ค. 1 คาใชจาย รว.1 200 - ม.ค. 1 ยอดยกมา

200 -

0

169

บญช คาใชจาย เลขทบญช 511

พ.ศ. 2558




เครดต


ม.ค. 9 เงนสด รว.1 200 -

ม.ค. 1

คาใชจายคางจาย

รว.1 200 -

วนท 1 ม.ค. 2558 บญชคาใชจายคางจายจะมยอดยกมาดานเครดต ใหกลบรายการทนทบญชคาใชจายคางจายจะถกหกลางบญช จะเหลอบญชคาใชจายดานเครดต และเมอกจการจายเงนสดเพอช าระรายการทคางจายและบนทกบญชเครดต คาใชจาย จะท าใหป 2558 ไมมบญชคาใชจายเกดขนในปน เพราะความจรงแลวคาใชจายจ านวนนตองเปนของป 2557

2.4 รายไดคางรบ เมอกจการไดใหบรการแลวกจการตองบนทกบญชวามรายไดเกดขนดานเครดต แตถายงไมไดรบเงน ตองบนทกบญชดานเดบตเปนสนทรพยคอบญช รายไดคางรบ เปนสนทรพยหรอบญชลกหนของกจการนนเอง เมอถงวนตนงวดใหม กจการตองกลบรายการน

เชน วนท 31 ธ.ค. 57 เดบต รายไดคางรบ 100


บนทกรายไดของเดอน ธนวาคม 2557 ยงไมไดรบเงน

วนท 1 ม.ค. 58 ยอดยกมา คอบญชรายไดคางรบ ดานเดบต เปนสนทรพย เดบต รายได 100

เครดต รายไดคางรบ 100

บนทกกลบรายการรายไดคางรบ

วนท 9 ม.ค. 58 วนทรบเงน เดบต เงนสด 100


บนทกรบเงนสดจากรายไดทไดใหบรการแลวตงแต ป 2557

ถาไมกลบรายการในวนท 1 ม.ค. 58 กจการตองบนทกบญชในวนท 9 ม.ค. 58 ดงน เดบต เงนสด 100

เครดต รายไดคางรบ 100

บนทกรบเงนสดจากรายไดทไดใหบรการแลวตงแต ป 2557

0

170

บญช รายไดคางรบ เลขทบญช 111

พ.ศ. 2558




เครดต



100 - ม.ค. 1 รายได รว.1 100 -

บญช รายได เลขทบญช 411

พ.ศ. 2558




เครดต


ม.ค. 9 รายไดคางรบ รว.1 100 -

ม.ค. 1

เงนสด รว.1 100 -

วนท 1 ม.ค. 2558 มยอดยกมาของบญชรายไดคางรบดานเดบต กจการจะตองกลบรายการปรบปรงทนท สงผลใหบญชรายไดคางรบถกหกลางไป เหลอเพยงบญชรายไดดานเดบต เมอกจการไดรบเงนสดทคางรบอย จะเดบตเงนสด เครดต รายได ซงบญชรายไดจะไปหกลางกบบญชรายไดดานเดบต ป 2558 จะไมมบญชรายไดเกดขน เพราะบญชรายไดนตองเปนของป 2557

นกบญชไดสรางเครองมออกชนดหนงขนเพอค านวณผลการด าเนนงานและฐานะทางการเงนกอนทจะจดท างบการเงน เครองมอนนคอ “กระดาษท าการ” ซงจะจดท าหลงจากปรบปรงรายการแลว รายการปรบปรงจะตองถกบนทกลงในสมดรายวนทวไปและผานรายการไปสมดแยกประเภททวไปตามปกต จากนนใหหายอดคงเหลอดวยดนสออกครงเพอจดท างบทดลองหลงปรบปรง จากนนใหน ายอดคงเหลอดวยดนสอมาจดท ากระดาษท าการกอน ดงน

กระดาษท าการ (Working Paper or Work Sheet) Jerry J. Weygandt et al., (2013: 158) ใหความเหนวา

กระดาษท าการคอแบบฟอรมทมหลายคอลมนทใชในกระบวนการปรบปรงรายการและการเตรยมจดท างบการเงน กระดาษท าการเปนเครองมอในการท างาน ไมไดท าหนาทบนทกขอมล ไมเปนทงสมดรายวนหรอสวนหนงของบญชแยกประเภททวไป กระดาษท าการเปนเพยงอปกรณทใชในการจดท ารายการการปรบปรงและงบการเงน บรษททวไปใช งานกระดาษท าการในคอมพวเตอรโดยใชโปรแกรมสเปรดชต เชน Excel

0

0

171

จากความเหนขางตน กระดาษท าการคอ เครองมอทมลกษณะเปนแบบฟอรมทน ามาใชในการปรบปรงรายการและเตรยมจดท างบการเงน ซงไมใชการบนทกบญช ไมใชสมดรายวนและไมใชสมดแยกประเภท กจการสวนใหญจะท ากระดาษท าการบนโปรแกรมทมลกษณะเปนตาราง เชน เอกเซล

กระดาษท าการ จงหมายถง กระดาษเปลาทน ามาขดเสนคลายตาราง แบงออกเปนคๆตามความตองการทราบขอมล เปนคของเดบตกบเครดต โดยน าขอมลของบญชตางๆมาจากงบทดลอง เมอท าเสรจแลวจ านวนเงนในแตละคจะตองเทากน จะท าใหการจดท างบการเงนซงเปนขนตอนตอไปถกตองมากทสด

กระดาษท าการทจดท าขนสามารถจดท าไดตามความตองการใชขอมล เชน กระดาษท าการ 6 ชอง 8 ชอง 10 ชอง และ 12 ชอง ดงน (สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนคร-เสถยร, 2552: 148)

กระดาษท าการ 6 ชอง จะมชอง งบทดลอง งบก าไรขาดทน งบแสดงฐานะการเงน มไวเพอค านวณหาผลการด าเนนงานในเบองตนเทานน ซงเปนรายการทกจการยงไมไดปรบปรงรายการแตอยางใด ท าใหผลการด าเนนงานทค านวณได ไมถกตองเทาใดนก

กระดาษท าการ 8 ชอง จะมชอง งบทดลอง รายการปรบปรง งบก าไรขาดทน งบแสดงฐานะการเงน มไวเพอค านวณหาผลการด าเนนงานหลงจากไดปรบปรงรายการทางบญชแลว ท าใหไดผลการด าเนนงานถกตอง

กระดาษท าการ 10 ชอง จะมชองงบทดลอง รายการปรบปรง งบทดลองหลงปรบปรง งบก าไรขาดทน และงบแสดงฐานะการเงน การทมจ านวนชองเปนจ านวนมากทงๆทสามารถใชเพยงกระดาษท าการ 8 ชองกไดนน (คอตดชองงบทดลองหลงปรบปรงออกไป) ยงจะท าใหการค านวณมความแมนย าและละเอยดมากกวา

กระดาษท าการ 10 ชอง อกรปแบบหนง จะมชองงบทดลอง รายการปรบปรง งบตนทนการผลต งบก าไรขาดทน และงบแสดงฐานะการเงน มกใชกบกจการทท าการผลตสนคา ทจะตองจดท างบตนทนการผลตเพมขนมาอก แสดงรายละเอยดของวตถดบใชไป คาแรงงานและคาใชจายทเกยวของกบการผลต เพอความสะดวกในการจดท าและไดขอมลตรงตามความตองการอยางครบถวน ในการแสดงวธท าตอไปน จะน ากระดาษท าการ 10 ชอง มาใช เนองจากมความละเอยดมากกวา รปแบบ ของกระดาษท าการ 8 ชอง

172

รปแบบกระดาษท าการ 10 ชอง ชอกจการ.....................

กระดาษท าการ ส าหรบระยะเวลา............................สนสดวนท.............................

ชอบญช

เลขท บญช

งบทดลอง รายการปรบปรง

งบทดลองหลงปรบปรง งบก าไรขาดทน


เดบต เครดต เดบต เครดต เดบต เครดต เดบต เครดต เดบต เครดต

ภาพท 3.3 รปแบบกระดาษท าการ 10 ชอง (ดดแปลงจาก สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร, 2552 :243)

เมอน ากระดาษท าการมาเปนตวชวยท าใหทราบผลการด าเนนงานไดในทนทและเปนการลดขอผดพลาดกอนทจะท างบการเงน ซงเปนขนตอนตอไป ขอยกตวอยาง กระดาษท าการ 10 ชอง

การจดท ากระดาษท าการ 10 ชอง 1. สวนแรกของกระดาษท าการจะม 3 บรรทด บรรทดแรกใหเขยนชอกจการทจดท า

บรรทดทสองกระดาษท าการ และบรรทดทสามระบชวงเวลาและวนทสนสดของชวงเวลานนทจดท ากระดาษท าการ

2. เขยนชอบญชลงในชองชอบญช และเลขทบญชลงในชองเลขทบญชโดยเขยนตามงบทดลองทงหมด

3. ชองแรกของกระดาษท าการคอ ชองงบทดลอง 3.1 ใหลอกจ านวนเงนตามงบทดลองทไดจดท าไวแลวมาลงในกระดาษท าการอก

ครงหนง ทงชองจ านวนเงนทเปนเดบต และชองจ านวนเงนทเปนเครดต และรวมจ านวนเงนทงสองดานใหเรยบรอย

4. ชองรายการปรบปรง ใหน ารายการทไดปรบปรงไวแลวในสมดรายวนทวไปมาลอกลงไปในชองรายการปรบปรง โดยเขยนเฉพาะจ านวนเงนใหตรงกบชอบญชและเลขทบญชทท าการปรบปรง ชอบญชไหนทไมมเขยนไวใหเขยนเพมในชองชอบญชและเลขทบญชได เมอครบทงหมดแลวใหรวมจ านวนเงนลงมาในแนวดงใหเรยบรอย

173

5. ชองงบทดลองหลงปรบปรง ในชองนใหท าการประมวลผลจ านวนเงนใหมอกครงหนง โดยน าจ านวนเงนจากชองงบทดลองและชองรายการปรบปรงมาพจารณา หากจ านวนเงนของบญชใดไมมการเปลยนแปลงจะมจ านวนเทาเดม พจารณาดงน

5.1 หากจ านวนเงนของชอบญชใดมจ านวนเงนดานเดบตในชองงบทดลอง และจ านวนเงนในชองรายการปรบปรงอยดานเดบต ใหน ามาบวกกนแลวเขยนจ านวนเงนใหมดานเดบตในชองงบทดลองหลงปรบปรง

5.2 หากจ านวนเงนของชอบญชใดมจ านวนเงนดานเครดตในชองงบทดลอง และจ านวนเงนในชองรายการปรบปรงอยดานเครดต ใหน ามาบวกกนแลวเขยนจ านวนเงนใหมดานเครดตในชองงบทดลองหลงปรบปรง

5.3 หากจ านวนเงนของชอบญชใดมจ านวนเงนในชองงบทดลองคนละดานกบชองรายการปรบปรง ใหน ามาลบกนแลวเขยนยอดใหมดานทมจ านวนเงนมากกวาในชองงบทดลองหลงปรบปรง

5.4 จากนนรวมตวเลขทงหมดในแนวดงลงมาใหเรยบรอย

6. ชองงบก าไรขาดทน ใหลอกจ านวนเงนมาจากชองงบทดลองหลงปรบปรงเทานน

6.1 ชองเดบตลอกจ านวนเงนของบญชในหมวดคาใชจายเลขทบญชคอเลข 5

6.2 ชองเครดต ลอกจ านวนเงนของบญชในหมวดรายได เลขทบญชคอเลข 4

6.3 จากนน ใหรวมตวเลขลงมาในแนวดงในทงดานเดบตและดานเครดตซงจ านวนเงนรวมของดานเดบตคอ “รวมคาใชจาย” และจ านวนเงนรวมของดานเครดตคอ “รวมรายได” ใหพจารณาวา จ านวนเงนรวมใดมากกวากน และหาผลตางระหวางสองดาน แบงเปน 2 กรณ

6.3.1 หากจ านวนเงนรวมดานเดบตมากกวา คอเกด“ขาดทนสทธ” (รวมคาใชจายมากกวารวมรายได) และใหเขยนในบรรทดถดมาในชองชอบญชวา“ขาดทนสทธ”และเขยนจ านวนเงนของผลตางลงในชองเครดตในบรรทดเดยวกนกบค าวาขาดทนสทธและในบรรทดถดมาใหรวมตวเลขซ าอกครงหนงโดยยอดรวมดานเดบตคอ “รวมคาใชจาย”บวกกบศนยและเขยนจ านวนเงนรวมไวในบรรทดถดมา สวนจ านวนเงนรวมในดานเครดตใหน าจ านวน “รวมรายได” บวกกบ “ขาดทนสทธ” สดทายจ านวนเงนของทงสองดานจะตองเทากน

6.3.2 หากจ านวนเงนรวมดานเครดตมากกวาคอเกด“ก าไรสทธ” (รวมรายไดมากกวารวมคาใชจาย) และใหเขยนในบรรทดถดมาในชองชอบญชวา “ก าไรสทธ” และเขยนจ านวนเงนของผลตางลงในชองเดบตในบรรทดเดยวกนกบค าวา “ก าไรสทธ” และในบรรทดถดมาใหรวมตวเลขซ าอกครงหนง โดยจ านวนเงนรวมดานเดบตคอ “รวมคาใชจาย”บวกกบยอดก าไร

174

สทธและเขยนจ านวนเงนรวมไวในบรรทดถดมา สวนจ านวนเงนรวมดานเครดตใหน า “รวมรายได” บวกกบศนย สดทายจ านวนเงนของทงสองดานจะตองเทากน

7. ชองงบแสดงฐานะการเงน ใหลอกจ านวนเงนจากงบทดลองหลงปรบปรงเทานน

7.1 ชองเดบต ลอกจ านวนเงนของบญชในหมวดสนทรพย เลขทบญชคอเลข 1 และ หมวดสวนของเจาของ เลขทบญชคอเลข 3 (เฉพาะบญช ถอนใชสวนตว ถาเปนกจการเจาของคนเดยว หากเปนหางหนสวน จะเปนบญชกระแสทน)

7.2 ชองเครดต ลอกจ านวนเงนของบญชในหมวดหนสนเลขทบญชคอเลข 2 และหมวดสวนของเจาของ เลขทบญชคอเลข 3

7.3 จากนนใหรวมตวเลขลงมาในแนวดงในทงดานเดบตและดานเครดต จะไดจ านวนเงนรวมดานเดบตและจ านวนเงนรวมดานเครดตใหหาผลตางระหวางสองดาน ซงผลตางนจะตองเทากนกบผลตางของจ านวนเงนในชองงบก าไรขาดทน แบงเปน 2 กรณ

7.3.1 กรณผลตางเกด “ก าไรสทธ” ใหน าตวเลขของก าไรสทธจากงบก าไรขาดทนลอกลงดานเครดตในบรรทดเดยวกบค าวา ก าไรสทธและรวมตวเลขอกครงหนงโดยบวกจ านวนเงนดานเดบตกบศนย บวกยอดดานเครดตกบผลก าไรสทธ โดยเขยนจ านวนเงนรวมในบรรทดถดมา สดทายจ านวนเงนของทงสองดานจะตองเทากน

7.3.2 กรณผลตางเกด“ขาดทนสทธ”ใหน าตวเลขของขาดทนสทธลอกลงในดานเดบต ในบรรทดเดยวกนกบค าวา ขาดทนสทธและรวมตวเลขอกครงหนงโดยบวกจ านวนเงนดานเดบตกบผลขาดทนสทธ บวกจ านวนเงนรวมดานเครดตกบศนย โดยเขยนยอดรวมในบรรทดถดมา สดทายจ านวนเงนของทงสองดานจะตองเทากน

ตวอยาง 3-14 ตอไปนเปนงบทดลองกอนปดบญชของ “ทดบรการนวดแผนไทย” จากตวอยาง 2-5 หนา 89 ซงกจการปดบญชในวนท 31 มนาคม 2557 กจการด าเนนงานมาอยางตอเนองตงแตป 2556 งวด 3 เดอน สนสดวนท 31 มนาคม 2557 สมมตเปนกรณก าไรสทธ ดงน ขอมลเพมเตม

1. คดคาเสอมราคาอปกรณเครองใช 20 % ตอป ซงอปกรณเครองใชซอมาใชเมอ 2 มกราคม 2557

2. ประมาณคาเผอหนสงสยจะสญ 1 % จากบญชลกหน 3. วสดสนเปลอง กจการใชไปจนหมด

175


งบทดลอง (กอนปดบญช) วนท 31 มนาคม 2557




เงนสด 101 47,700 -

ลกหน 102 2,000



เจาหน 201 60,700 -

ทน-นายทด 301 44,500 -



คาน าคาไฟฟา 501 3,500 -

รวม 131,200 - 131,200 -

ใหท า 1. ใหบนทกรายการปรบปรงในสมดรายวนทวไป

2. ผานรายการปรบปรงไปสมดแยกประเภททวไป

3. จดท ากระดาษท าการ 10 ชอง

176

1. การบนทกรายการปรบปรงในสมดรายวนทวไป


พ.ศ. 2557



ม.ค. 31 คาเสอมราคา-อปกรณเครองใช คาเสอมราคาสะสม-อปกรณเครองใช บนทกคาเสอมราคาอปกรณประจ าป (60,000 x 20% x 3/12) หนสงสยจะสญ


บนทกคาเผอหนสงสยจะสญ (2,000 x 1%) วสดสนเปลองใชไป

วสดสนเปลอง วสดสนเปลองใชไปจนหมด

502

104.1

503

102.1

504

103

3,000

20

13,000

-

-

-

3,000

20

13,000

-

-

-

2. การผานรายการจากสมดรายวนทวไปมายงสมดแยกประเภททวไป


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1 25

ก.พ. 28

ม.ค. 25

ยอดยกมา รายไดจากการนวด



รว.1 รว.2

รว.2

46,200

8,000

8,000

8,000

70,200

-

-

-

-

ม.ค. 2

30

ก.พ. 28

ม.ค. 5

30

วสดสนเปลอง เจาหน คาน าคาไฟฟา คาน าคาไฟฟา ถอนใชสวนตว คาน าคาไฟฟา

รว.1 รว.1 รว.2 รว.2

รว.2

รว.2

10,000

4,000

1,000

1,200

5,000

1,300

22,500

-

-

-

-

-

-

-

47,700

177


พ.ศ. 2557




เครดต



รว.1 2,000

2,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.3 20

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2


เงนสด

รว.1

3,000

10,000

13,000

-

-

ม.ค. 31 วสดสน-

เปลองใชไป

รว.3 10,000

10,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1 2


เจาหน

รว.1

5,300

54,700

60,000

-

-

20

3,000

2,000

60,000

178


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


อปกรณ

รว.3 3,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต



รว. 1 4,000

4,000

- ม.ค. 1 ยอดยกมา

อปกรณ

รว.1

10,000

54,700

64,700

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต



44,500

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 5 เงนสด รว.2 5,000

5,000

-

3,000

60,700

44,500

5,000

179


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 25

ก.พ. 25

ม.ค. 25

เงนสด


เงนสด

รว.1

รว.1

รว.2

รว.2

8,000

2,000

8,000

8,000

26,000

-

-

-

-

บญช คาน าคาไฟ เลขทบญช 501

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 30

ก.พ. 28

ม.ค. 30

เงนสด

เงนสด

เงนสด

รว.2

รว.2

รว.2

1,000

1,200

1,300

-

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.3 3,000 -


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.3 20

-

3,000

20

26,000

3,500

180


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.3 13,000

-

3. การจดท ากระดาษท าการ 10 ชอง

13,000

181


กระดาษท าการ ส าหรบระยะเวลา 3 เดอน สนสดวนท 31 มนาคม 2557


งบทดลองกอนปรบปรง

รายการปรบปรง งบทดลองหลงปรบปรง

งบก าไรขาดทน งบแสดงฐานะการเงน


เงนสด 101 47,700 47,700 47,700

ลกหน 102 2,000 2,000 2,000

วสดสนเปลอง 103 13,000 13,000 0 0

อปกรณเครองใช 104 60,000 60,000 60,000

เจาหน 201 60,700 60,700 60,700

ทน-นายทด 301 44,500 44,500

44,500


5,000

5,000


26,000 26,000

คาน าคาไฟฟา 501 3,500

3,500 3,500

131,200 131,200

18

1

182






คาเสอมราคา 502 3,000 3,000 3,000

คาเสอมราคาสะสม 104.1 3,000 3,000 3,000

หนสงสยจะสญ 503 20 20 20

คาเผอหนสงสยจะสญ 103.1 20 20

20

วสดสนเปลองใชไป 504 13,000 13,000 13,000

16,020 16,020 134,220 134,220 19,520 26,000 114,700 108,220

ก าไรสทธ 6,480

6,480

26,000 26,000 114,700 114,700

18

2

183

ตวอยาง 3-15 ตอไปนเปนงบทดลองกอนปดบญชของ “ทดบรการนวดแผนไทย” ดดแปลงจากตวอยาง 2-5 หนา 89 ซงกจการปดบญชในวนท 31 มนาคม 2557 กจการด าเนนงานมาอยางตอเนองตงแตป 2556 งวด 3 เดอน สนสดวนท 31 มนาคม 2557 สมมตเปนกรณขาดทนสทธ ดงน


งบทดลอง 31 มนาคม 2557




เงนสด 101 97,700 -

ลกหน 102 2,000



เจาหน 201 60,700 -

เงนก 202 50,000 -

ทน-นายทด 301 44,500 -




รวม 181,200 - 181,200 -

ขอมลเพมเตม วนท 31 มนาคม 2557

1. คดคาเสอมราคาอปกรณ 20 % ตอปซอมาเมอ 2 มกราคม 2557

2. ประมาณคาเผอหนสงสยจะสญ 1 % จากบญชลกหน 3. วสดสนเปลอง คงเหลอ 3,000 บาท

4. นายทดไปเชาสถานทบนหางสรรพสนคาเพอโฆษณาและประชาสมพนธกจการของตน เสยคาใชจาย 12,250 บาทยงไมไดจายเงนและยงไมไดบนทกบญช

5. แบงทหนารานใหเชา ยงไมไดรบเงนสด 500 บาท

184

6. เงนกมาเมอวนท 2 มกราคม 2557 อตราดอกเบย 5 % ตอป จายดอกเบยงวดแรกวนท 1 กรกฎาคม 2557



พ.ศ. 2557



ม.ค. 31 คาเสอมราคา-อปกรณเครองใช คาเสอมราคาสะสม-อปกรณเครองใช บนทกคาเสอมราคาอปกรณประจ าป (60,000 x 20% x 3/12 ) หนสงสยจะสญ


บนทกคาเผอหนสงสยจะสญ (2,000 x 1%) วสดสนเปลองใชไป

วสดสนเปลอง บนทกวสดสนเปลองใชไป

คาโฆษณา

คาโฆษณาคางจาย

ยงไมไดจายคาโฆษณา



ยงไมไดรบคาเชาหนาราน



บนทกดอกเบยคางจาย (50,000 x 6%x3/12)

502

104.1

503

103.1

504

103

505

202

105

402

506

203

3,000

20

10,000

12,250

500

750

-

-

-

-

-

-

3,000

20

10,000

12,250

500

750

-

-

-

-

-

-

185

2. การผานรายการจากสมดรายวนทวไปมายงสมดแยกประเภททวไป


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1 2

25

ก.พ. 28

ม.ค. 25

ยอดยกมา เงนก รายไดจากการนวด



รว.1 รว.1 รว.2

รว.2

46,200 50,000

8,000 8,000

8,000

120,200

-

-

-

-

-

ม.ค. 2

30

ก.พ. 28

ม.ค. 5

30

วสดสนเปลอง เจาหน คาน าคาไฟฟา คาน าคาไฟฟา ถอนใชสวนตว คาน าคาไฟฟา

รว.1 รว.1 รว.2 รว.2

รว.2

รว.2

10,000 4,000 1,000

1,200

5,000

1,300

22,500

-

-

-

-

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต



รว.1 2,000

2,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2


เงนสด

รว.1

3,000

10,000

13,000

-

-

ม.ค. 31 วสดสนเปลองใชไป

รว.3 10,000 -

97,700

2,000

3,000

186


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1 2


เจาหน

รว.1

5,300

54,700

60,000

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31

รายไดคาเชา รว.4 500 -


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 10 เงนสด รว. 1 4,000

4,000

- ม.ค. 1 ยอดยกมา

อปกรณ

รว.1

10,000

54,700

-

บญช คาโฆษณาคางจาย เลขทบญช 202

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31

คาโฆษณา รว.3 12,250

-

12,250

500

60,000

60,700

187


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31

ดอกเบยจาย รว.3 750

-

บญช เงนก เลขทบญช 204

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 2


-


พ.ศ. 2557




เครดต



44,500

-

บญชถอนใชสวนตว เลขท 302

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 5 เงนสด รว.2 5,000

5,000

-

50,000

44,500

5,000

750

188


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค.25

ก.พ.25

ม.ค. 25

เงนสด


เงนสด

รว.1

รว.1

รว.2

รว.2

8,000

2,000

8,000

8,000

26,000

-

-

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.3 500

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 30

ก.พ. 28

ม.ค. 30

เงนสด

เงนสด

เงนสด

รว.2

รว.2

รว.2

1,000

1,200

1,300

-

-

-

500

26,000

3,500

189


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.3 3,000 -


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.3 20

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31 วสดสนเปลอง รว.3 10,000

-

บญช คาโฆษณา เลขทบญช 505

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31 คาโฆษณาคางจาย

รว.3 12,250 -


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31 ดอกเบยคางจาย

รว.3 750 -

12,250

750

3,000

20

10,000

190








เงนสด 101 97,700 97,700 97,700

ลกหน 102 2,000 2,000 2,000

วสดสนเปลอง 103 13,000 10,000 3,000 3,000

อปกรณเครองใช 104 60,000 60,000 60,000

เจาหน 201 60,700 60,700 60,700

เงนก 202 50,000 50,000 50,000

ทน-นายทด 301 44,500 44,500

44,500


5,000

5,000


26,000 26,000


3,500 3,500

181,200 181,200

19

0

3. การจดท ากระดาษท าการ 10 ชอง

191






คาเสอมราคา 502 3,000

3,000

3,000

คาเสอมราคาสะสม 104.1

3,000

3,000

3,000



20

วสดสนเปลองใชไป 504 10,000 10,000 10,000

คาโฆษณา 505 12,250 12,250 12,250

คาโฆษณาคางจาย 202 12,250 12,250

12,250

รายไดคาเชาคางรบ 106 500 500

500

รายไดคาเชา 402 500 500 500

ดอกเบยจาย 506 750 750 750

ดอกเบยคางจาย 203 750 750

750

26,520 26,520 197,720 197,720 29,520 26,500 168,200 171,220

ขาดทนสทธ

3,020 3,020

29,520 29,520 171,220 171,220

191

192

สรป

กจการตองปรบปรงรายการทางบญชเพอใหการแสดงรายการทกรายการไดแสดงอยางถกตอง สมบรณและครบถวน รายการปรบปรงมความส าคญตอกจการหากไมไดปรบปรงหรอปรบปรงไมถกตองจะสงผลถงผลก าไรหรอขาดทนสทธของกจการ รายการปรบปรงไดแก คาใชจายจายลวงหนา(สนทรพย) รายไดรบลวงหนา (หนสน) คาเสอมราคา (คาใชจาย) รายไดคางรบ (รายได)คาใชจายคางจาย (หนสน) หนสงสยจะสญ (คาใชจาย) วสดสนเปลองใชไป (คาใชจาย) ดงนน การปรบปรงรายการใหถกตองจะท าใหผลก าไรหรอขาดทนสทธของกจการถกตองตามไปดวย ซงรายการปรบปรงจะตองปรบปรงในสมดรายวนทวไป จากนนน าขอมลทไดปรบปรงแลวผานรายการไปยงสมดแยกประเภททวไปตามปกต

การกลบรายการปรบปรงเพอความสะดวกในการบนทกบญชของปถดไป ขนอยกบกจการอาจท าการกลบรายการปรบปรงหรอไมกลบรายการปรบปรงกได ขนตอนตอมาหลงจากรายการปรบปรงคอการจดท ากระดาษท าการ 10 ชอง เพอเปนการสรปขอมลวามผลการด าเนนงานเปนอยางไรและมฐานะทางการเงนเปนอยางไร ซงกระดาษท าการ 10 ชอง เนองจากมงบทดลองกอนรายการปรบปรง รายการปรบปรง งบทดลองหลงรายการปรบปรง งบก าไรขาดทนและงบแสดงฐานะการเงน มความสะดวกและครอบคลมมากกวาชนดอนๆ ในขนตอนตอไปถดจากกระดาษท าการคอ การจดท างบการเงน

193


การปรบปรงรายการและการจดท ากระดาษท าการ

ขอ 1. รานสะดวกซอ 7-11 มรายไดทเกดจากการด าเนนงานใดบางใหยกตวอยางมา3 ตวอยาง

ขอ 2. รานสะดวกซอ am pm มคาใชจายทเกดจากการด าเนนงานใดบางใหยกตวอยางมา 5 ตวอยาง ขอ 3. วสดสนเปลองใชไป จดเปนบญชประเภทใด และมวธการพจารณาไดอยางไร ขอ 4. เพราะเหตใด “ทดน” จงเปนสนทรพยทไมมการคดคาเสอมราคาในการใชงาน

ขอ 5. ใหบนทกรายการปรบปรงของกจการโดยทกจการมงวด 1 ป เรมตนวนท 1 ม.ค. 2557

สนสดวนท 31 ธ.ค. 2557

5.1 กจการยงไมไดรบคาเชาของเดอน พ.ย. และธ.ค. ทผานมา เดอนละ 10,000 บาท และยงไมไดบนทกบญช

5.2 คาแรงงานจ านวน 28,000 บาท เปนของเดอนธนวาคมซงกจการยงไมไดจาย

5.3 เมอวนท 1 พ.ย. 2557 กจการจายคาเบยประกนภย 24,000 บาทซงเปนคาเบยประกนภยส าหรบระยะเวลา 6 เดอน กรมธรรมประกนภยมผลบงคบตงแตวนท 1

พ.ย. 2557 คาเบยประกนภยนกจการบนทกบญชไวในบญชคาเบยประกนจายลวงหนา

5.4 กจการซอเครองใชส านกงานมาใชในวนท 1 ม.ค. 2557 ราคา 360,000 บาท ประมาณวาจะมอายการใหประโยชน 10 ปหลงจากนนจะมมลคาคงเหลอได 10,000

บาท

5.5 กจการไดก าหนดใหมการประมาณหนสงสยจะสญส าหรบปน เทากบ 3 % ของยอดลกหนซงยอดลกหนมจ านวน 148,500 บาท

1.1.1 หากป 2557 กจการเพงเรมด าเนนงาน

1.1.2 หากตนป 2557 บญชคาเผอหนสงสยจะสญ มยอดยกมาเทากบ 3,000 บาท

5.6 ในวนท 1 ม.ค. 2557 กจการมบญชวสดสนเปลอง จ านวน 11,360 บาทในระหวางปไดมการซอเพมเตมทงสน 75,000 บาทแตเมอไดท าการตรวจนบใหมอกครงในวนท 31 ธ.ค. 2557 น เหลอเพยง 28,000 บาท

5.7 วนท 1 ก.ย. 2557 กจการไดรบเงนจากลกคา เปนรายไดจากการใหค าปรกษาดานการตลาด 48,000 บาท โดยกจการบนทกบญชไวในบญชรายไดคาบรการรบลวงหนา ซงกจการจะตองใหบรการปรกษาเปนเวลา 12 เดอน

194

ขอ 6. รานแนวแนเรมเปดด าเนนงานรบซอมเครองใชไฟฟาทกชนด ในวนท 1 กรกฎาคม 2557 งบทดลอง ณ สนป 2557 เปนดงน

ชอบญช เลขทบญช เดบต เครดต

เงนสด 11 192,500

เงนฝากธนาคาร 12 105,000

วสดซอม 13 38,600

คาโฆษณาจายลวงหนา 14 3,000

อปกรณซอม 15 104,000

เจาหน 21 12,000

เงนก (อตราดอกเบย 6%ตอป) 22 40,000

ทน 31 129,350


รายไดคาซอม 41 455,000

คาแรงงาน 51 78,000

คาเชา 52 60,000

คาสาธารณปโภค 53 26,000

คาใชจายเบดเตลด 54 9,750

636,350 636,350

ขอมลเพมเตม

1. วสดซอมทตรวจนบและตราคาได ณ วนสนงวดป 2557 เทากบ 6,250 บาท

2. คาโฆษณาจายลวงหนาส าหรบระยะเวลา 6 เดอน เรมวนท 1 กนยายน 2557

3. คดคาเสอมราคาอปกรณซอม 20% ตอป (ซออปกรณมาเมอ 1 กรกฎาคม 2557) 4. เงนกจ านวน 40,000 บาท กวนท 1 พฤศจกายน 2557 จายดอกเบยทก 3 เดอน

5. คาสาธารณปโภคยงไมไดจายเงน 2,750 บาท และยงไมไดบนทกบญช ใหท า

1. บนทกรายการปรบปรงในสมดรายวนทวไป 2. กระดาษท าการ 10 ชอง ส าหรบงวด 6 เดอน สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557

195

ขอ 7. งบทดลอง ณ วนท 31 ธนวาคม 2557 ของกจการรบจดสวน “โรสการเดน” เปนดงน


เงนสด 11 77,500

ลกหน 12 17,500

คาเผอหนสงสยจะสญ 12.1 150


อาคาร 14 280,000

คาเสอมราคาสะสม – อาคาร 14.1 21,000

อปกรณจดสวน 15 210,000

คาเสอมราคาสะสม – อปกรณ 15.1 28,000

ทดน 16 390,000

เจาหน 21 25,300

รายไดคาเชาอาคารรบลวงหนา 22 30,000

ทน-โรส 31 719,450

รายไดจดสวน 41 544,500

เงนเดอน 51 273,000

คาเบยประกน 52 42,000



1,368,400 1,368,400


1. ตงคาเผอหนสงสยจะสญ 2% ของยอดลกหน 2. วสดสนเปลองคงเหลอ 650 บาท

3. คดคาเสอมราคา อาคาร 5% และอปกรณ 10% ตอป

4. คาเชาอาคารรบลวงหนาเปนระยะเวลา 6 เดอน เรมตงแตวนท 1 สงหาคม 2557

5. คาเบยประกนเปนของระยะเวลา 1 ป เรมตงแตวนท 1 เมษายน 2557

ใหท า 1. ปรบปรงในสมดรายวนทวไป 2. กระดาษท าการ 10 ชอง ส าหรบงวด 1 ป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557

196

ขอ 8. “นดดาคลนนง” ท าธรกจรบท าความสะอาดบาน งบทดลองกอนปรบปรง 31 ธนวาคม 2557 มดงน


เงนสด 110 45,000

เงนฝากธนาคาร 111 620,000

วสดสนเปลองใชในการท าความสะอาด 120 65,600

คาเบยประกนจายลวงหนา 130 44,900

คาเชาอปกรณจายลวงหนา 140 210,000

รถยนต 150 350,000

เจาหนการคา 210 61,000

ทน – นางนดดา 310 378,000

รายไดจากการท าความสะอาด 410 1,509,000

คาเชาอาคาร 510 260,000

เงนเดอน 520 189,000



1,948,000 1,948,000

ขอมลเพมเตมดงตอไปน 1. เงนเดอนคางจาย 11,500 บาท ยงไมไดบนทกบญช 2. คดคาเสอมราคารถยนต 20 % ตอป

3. รายการคาเชาอปกรณจายลวงหนาตองตดจ าหนาย 70,000 บาท

4. ตรวจสอบวสดสนเปลองใชในการท าความสะอาด วนท 31 ธนวาคม 2557 พบวาคงเหลอ17,500 บาท

5. สญญาประกนภยทท าไว หมดอายไปในป 2557 จ านวน 25,000 บาท

6. วนท 31 ธนวาคม 2557 ท าความสะอาดใหลกคาแลว แตลกคายงไมจายเงน 1,000 บาท

ใหท า 1. ปรบปรงในสมดรายวนทวไป 2. กระดาษท าการ 10 ชอง ส าหรบงวด 1 ป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557

197

ขอ 9. ตอไปนเปนงบทดลองของกจการ “นราพรสปากระเปา” ณ วนท 31 ธนวาคม 2557

ชอบญช เลขท บญช



เงนสด 101 20,200 -


อปกรณ 106 40,000 -

เจาหน 201 20,000 -

ทน-นางนราพร 301 51,000 -

ถอนใชสวนตว 302 2,000 -

รายไดท าความสะอาด 401 1,000 -

คาไฟฟา 501 800

72,000 72,000


1. กจการยงไมไดจายคาไฟฟาและยงไมไดบนทกบญช จ านวน 500 บาท

2. คาเสอมราคา อปกรณ 20 % ตอปอปกรณมมลคาคงเหลอ 2,000 บาท

3. วสดสนเปลองคงเหลอ วนท 31 ธนวาคม 2557 มลคา 2,000 บาท


2. จดท ากระดาษท าการ 10 ชอง ส าหรบงวด 1 ป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557

บทท 4

การจดท างบการเงนและการปดบญชส าหรบกจการใหบรการ

หลงจากการปรบปรงรายการและไดจดท ากระดาษท าการ 10 ชองแลว ขนตอนตอไปคอการน าขอมลจากกระดาษท าการซงไดแสดงผลการด าเนนงานและฐานะทางการเงนของกจการ มาจดท าเปน งบการเงน การปดบญชในสมดรายวนทวไปและการผานรายการไปสมดแยกประเภททวไป ตามวงจรบญช ดงน

ภาพท 4.1 วงจรบญช ทเกยวของกบการปดบญช



ผานรายการจากสมดรายวนทวไปไปสมดแยกประเภททวไป



กระกาษท าการ 10 ชอง


ปดบญชในสมดรายวนทวไปและสมดแยกประเภททวไป



199

งบการเงน (Financial Statement)

งบก าไรขาดทน จะน าเสนอ รายไดและคาใชจาย เชน แมคาขายสมต า รายไดมาจากการต าสมต าขาย คาใชจายเกดจากการ เชาพนเพอทขายสมต า การจายคาน าคาไฟฟา ถารายไดมจ านวนเงนสงกวาคาใชจาย ผลการด าเนนงานจะเปนผลก าไร แตถาตรงกนขามรายไดมจ านวนเงนนอยกวาคาใชจาย ผลการด าเนนงานจะเปนผลขาดทน

งบก าไรขาดทน หมายถง การรายงานผลการด าเนนงานของกจการในชวงระยะเวลาหนง ซงประกอบไปดวย รายได คาใชจายและเมอถงชวงเวลาหนงตองสรปผลทเกดขน คอก าไรสทธหรอขาดทนสทธกจการจะจดท ารายงานในชวงระยะเวลาเทาใดกแลวแตความตองการทราบขอมลของกจการเอง เชน ทกๆสามเดอน ทกๆหกเดอน หรอทกๆหนงป และกจการมหนาทตองน าสงงบการเงนตามทกรมพฒนาธรกจการคาก าหนด

งบแสดงฐานะการเงน จะน าเสนอ สนทรพย หนสนและสวนของเจาของ สนทรพยของแมคาขายสมต า คอ ครก สาก หมอ โตะ เกาอ หนสนของแมคาขายสมต า คอ เงนกยมเพอมาลงทนในสนทรพย และสวนของเจาของ คอ เงนทนสวนทเปนของแมคาสมต าจรงๆไมรวมหนสน เปนตน

งบแสดงฐานะการเงน หมายถง การรายงานฐานะทางการเงนของกจการ ณ วนใดวนหนง ซงจะตองสอดคลองกบชวงเวลาของงบก าไรขาดทนทจะรายงานผลการด าเนนงาน ประกอบดวย สนทรพย หนสนและสวนของเจาของ ในการรายงานฐานะทางการเงนนจะตองน าผลก าไรสทธหรอขาดทนสทธจากงบก าไรขาดทนมารายงานดวย ถาหากจ านวนเงนรวมของสนทรพยเทากบ จ านวนเงนรวมของหนสนและจ านวนเงนรวมของสวนของเจาของ หมายความวา กจการไดพสจนวา ผลก าไรสทธหรอขาดทนสทธทไดจากงบก าไรขาดทน ถกตองดวยเชนเดยวกน

มาตรฐานการบญช ฉบบท 1 เรองการน าเสนองบการเงน (ปรบปรง 2557) ก าหนดวา งบการเงนฉบบสมบรณประกอบดวย

1. งบแสดงฐานะการเงน ณ วนสนงวด

2. งบก าไรขาดทนและก าไรขาดทนเบดเสรจอนส าหรบงวด

3. งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของเจาของส าหรบงวด

4. งบกระแสเงนสดส าหรบงวด

5. หมายเหตประกอบงบการเงน ซงประกอบดวย สรปนโยบายการบญชทส าคญ ขอมลทใหค าอธบายอน

200

ตามทมาตรฐานการบญชก าหนดหมายความวา “หากกจการไดจดท างบการเงนทงหมดตามทมาตรฐานการบญชก าหนด จะท าใหกจการไดขอมลครบถวน และเชนเดยวกนหากผใชขอมลไดรขอมลทงหมดทกจการน าเสนอ จะท าใหทงกจการและผใชขอมลไดประโยชนมากทสดในการน าขอมลไปใชในการตดสนใจ เพราะงบการเงนแตละงบจะใหขอมลแตกตางกนออกไป” ดงน

1. งบก าไรขาดทน แสดงผลการด าเนนงานของกจการ 2. งบแสดงฐานะการเงน แสดงฐานะทางการเงนวามการเปลยนแปลงตงแตตนงวดมาจนถง

สนงวดอยางไรบาง

3. งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของเจาของ แสดงการเปลยนแปลงในสวนของเจาของตงแตตนงวดมาจนถงสนงวดอยางไรบาง

4. งบกระแสเงนสดส าหรบงวด แสดงการเปลยนแปลงของเงนสดทเกดขนในงวดตงแตตนงวดมาจนถงสนงวดอยางไรบางวา เงนสดไดมาและใชไปอยางไรและเหลอเทาใด

5. หมายเหตประกอบงบการเงน คอ การแสดงรายละเอยดเพมเตมส าหรบรายการและจ านวนเงนทแสดงในงบการเงน จะท าใหผใชงบการเงนเขาใจขอมลทน าเสนอในงบการเงนมากขน เพอแสดงรายละเอยดของทมาของจ านวนเงนและรายการทถกน าเสนอในงบการเงน เชน กจการใชวธการค านวณคาเสอมราคาวธเสนตรง กจการประมาณการหนสงสยจะสญจากบญชลกหนการคา เปนตน

ทงหมดน เปนหนาทของกจการทตองจดท าเรยกวา “ผมหนาทจดท าบญช” ถาไดท างบการเงนทสามารถใหขอมลไดอยางหลากหลาย จะเปนประโยชนตอกจการเองและตอบคคลภายนอกทมความจ าเปนตองทราบขอมล ในเบองตนจะจดท าเฉพาะ งบก าไรขาดทน งบแสดงฐานะการเงน ทงนขนอยกบวากจการจดตงในรปแบบใด เชน หางหนสวนจ ากด บรษทจ ากด หรอบรษทมหาชนจ ากด ทมหนาทจดท างบการเงนตามหนาทของผมหนาทจดท าบญช

201

การจดท างบก าไรขาดทน (ทมา: มาตรฐานการบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2557) เรอง การน าเสนองบการเงน) แบงเปน 3 สวน คอ

สวนท 1 หวงบ ประกอบไปดวย ชอกจการ ชองบ ชวงเวลาทจดท างบการเงน

หวงบก าไรขาดทน ม 3 บรรทด ใหเขยนตรงกงกลางหนากระดาษ โดยเขยนทละบรรทด เรมจาก ชอกจการ ชอบอกวาเปนงบก าไรขาดทน และรอบระยะเวลาทครอบคลมชวงระยะเวลาทกจการก าหนดตองระบระยะเวลายาวนานเทาใด สนสดรอบระยะเวลานในวนใด

สวนท 2 ตวงบ ประกอบไปดวย สกลเงนทใช บญชสนทรพย บญชหนสนและบญชสวนของเจาของพรอมกบจ านวนเงน

1.1 เขยนสกลเงนทใชในการรายงานและจ านวนหลกทใชในการแสดงจ านวนในงบการเงน ใหเขยนในบรรทดถดมาจากหวงบ

1.2 ตองน าเสนอรายไดเปนอนดบแรก โดยดขอมลจากกระดาษท าการ 10 ชอง ใหดชอ

บญชและเลขทบญชในหมวดเลข 4 และน าจ านวนเงนมาจากชองงบก าไรขาดทน มาเขยนเรยง

ตามล าดบ เขยนเพยงชอบญชทางดานซายมอและเขยนจ านวนเงนของแตละบญชไวทางดานขวา และรวมจ านวนเงนทงหมด คอ “รวมรายได” (ในกระดาษท าการรวมไวแลว)

1.3 ตามดวยคาใชจาย โดยดขอมลจากกระดาษท าการ 10 ชอง ใหดชอบญชและเลขท บญชในหมวดเลข 5 และน าจ านวนเงนมาจากชองงบก าไรขาดทน มาเขยนเรยงตามล าดบ เขยนเพยงชอบญชทางดานซายมอและเขยนจ านวนเงนของแตละบญชไวทางดานขวา และรวมจ านวนเงนทงหมด คอ “รวมคาใชจาย” (ในกระดาษท าการรวมไวแลว)

สวนท 3 ทายงบ ประกอบไปดวย การสรปวา รายไดมากกวาคาใชจายเปนก าไรสทธหรอ รายไดนอยกวาคาใชจาย เปนขาดทนสทธ

a. น าผลตางทไดค านวณไวแลวในกระดาษท าการ 10 ชอง ซงอาจเกดผลก าไรสทธ หรอขาดทนสทธ มาเขยน หรออาจประมวลผลใหมอกครงโดยเปรยบเทยบรวมรายไดกบรวมคาใชจายกได

b. ขดเสนใตจ านวนเงนทไดประมวลผลแลวใหเรยบรอย

202

การจดท างบแสดงฐานะการเงน (ทมา: มาตรฐานการบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2557) เรองการน าเสนองบการเงน) แบงเปน 3 สวน คอ

สวนท 1 หวงบ ประกอบไปดวย ชอกจการ ชองบ วนทจดท างบการเงน

หวงบแสดงฐานะการเงน ม 3 บรรทด ใหเขยนตรงกงกลางหนากระดาษ โดยเขยนทละบรรทด เรมจาก ชอกจการ ชอบอกวาเปนงบแสดงฐานะการเงน และวนทสนสดรอบระยะเวลานซงจะตองสอดคลองกบงบก าไรขาดทน

สวนท 2 ตวงบ ประกอบไปดวย สกลเงนทใช บญชสนทรพย หนสนและสวนของเจาของพรอมกบจ านวนเงน

1.1 เขยนสกลเงนทใชในการรายงานและจ านวนหลกทใชในการแสดงจ านวนในงบการเงน ใหเขยนในบรรทดถดมาจากหวงบ

1.2 ตองน าเสนอสนทรพยเปนอนดบแรก โดยดขอมลจากกระดาษท าการ 10 ชอง ใหดชอ

บญชและเลขทบญชในหมวดเลข 1 และน าจ านวนเงนมาจากชองงบแสดงฐานะการเงน มาเขยนเรยงตามล าดบ กจการตองน าเสนอสนทรพยหมนเวยนและตามดวยสนทรพยไมหมนเวยน เพอแสดงตามล าดบสภาพคลองของสนทรพย ใหรวมจ านวนเงนของสนทรพยหมนเวยน รวมจ านวนเงนของสนทรพยไมหมนเวยนและน าทงสองประเภทมารวมกนเปนรวมสนทรพย

1.3 ตามดวยหนสน โดยดขอมลจากกระดาษท าการ 10 ชอง ใหดชอบญชและเลขทบญชใน

หมวดเลข 2 และน าจ านวนเงนมาจากชองงบแสดงฐานะการเงน มาเขยนเรยงตามล าดบ กจการตองน าเสนอหนสนหมนเวยนและตามดวยหนสนไมหมนเวยน เพอแสดงตามล าดบสภาพคลองของหนสน ใหรวมจ านวนเงนของหนสนหมนเวยน รวมจ านวนเงนของหนสนไมหมนเวยนและน าทงสองประเภทมารวมกนเปนรวมหนสน

1.4 การรายงานรายการสวนของเจาของ โดยดขอมลจากกระดาษท าการ 10 ชอง เชนเดยวกน ใหดชอบญชและเลขทบญชในหมวดเลข 3 และน าจ านวนเงนมาจากชองงบแสดงฐานะการเงน มาเขยนเรยง เรมทบญชทน ใหน าบญชถอนใชสวนตวมาหกออกเพอแสดงจ านวนเงนของบญชทนทเหลอและน าผลการด าเนนงานมาแสดง ถาเปน

1.4.1 ก าไรสทธ ใหน ามาบวกเขากบบญชทน

1.4.2 ขาดทนสทธ ใหน ามาหกออกจากบญชทน

และรวมจ านวนเงน ของ “รวมสวนของเจาของ”

203

สวนท 3 ทายงบ ประกอบไปดวย การสรปวา สนทรพยรวมทงสนจะตองเทากบหนสนรวมกบสวนของเจาของ

1.1 น ารวมหนสนและรวมสวนของเจาของมารวมกนอกครงหนง ซงผลรวมนจะตองมจ านวนเงนเทากนกบรวมสนทรพย

1.2 ขดเสนใตจ านวนเงนทไดประมวลผลแลวใหเรยบรอย

ตวอยาง 4-1 การแบงงบก าไรขาดทนออกเปน 3 สวน



ส าหรบระยะเวลา 3 เดอน สนสดวนท 31 มนาคม 2557


รายได




คาน าคาไฟฟา 3,500

คาเสอมราคา 3,000


วสดสนเปลองใชไป (ลกประคบ+สมนไพร) 13,000



สวนท 1

สวนท 2

สวนท 3

204

ตวอยาง 4-2 การแบงงบแสดงฐานะการเงนออกเปน 3 สวน





สนทรพย สนทรพยหมนเวยน


ลกหน 2,000

หก คาเผอหนสงสยจะสญ 20 1,980


สนทรพยไมหมนเวยน

อปกรณเครองใช 60,000

หก คาเสอมราคาสะสม 3,000



หนสนและสวนของเจาของ หนสนหมนเวยน




ทน-นายทด 44,500

หก ถอนใชสวนตว 5,000

36,500

บวก ก าไรสทธ 6,480



สวนท 1

สวนท 2

สวนท 3

สวนท 3

สวนท 2

205

ตวอยาง 4-3 ตอไปนเปนกระดาษท าการของกจการ “ทดบรการนวดแผนไทย” จากบทท 3 ตวอยาง 3-14 หนา 180 กรณก าไรสทธ ใหน าขอมลมาจดท า

1. งบก าไรขาดทน ส าหรบระยะเวลา 3 เดอน สนสดวนท 31 มนาคม 2557

2. งบแสดงฐานะการเงนวนท 31 มนาคม 2557








เงนสด 101 47,700 47,700 47,700

ลกหน 102 2,000 2,000 2,000

วสดสนเปลอง 103 13,000 13,000 0 0

อปกรณเครองใช 104 60,000 60,000 60,000

เจาหน 201 60,700 60,700 60,700

ทน-นายทด 301 44,500 44,500

44,500


5,000

5,000

205

206







26,000 26,000


3,500 3,500

131,200 131,200


3,000

3,000


3,000

3,000

3,000



103.1 20 20

20

วสดสนเปลองใชไป 504 13,000 13,000 13,000

16,020 16,020 134,220 134,220 19,520 26,000 114,700 108,220


6,480

26,000 26,000 114,700 114,700

20

6

207





รายได :










208







ลกหน 2,000





หก คาเสอมราคาสะสม 3,000 57,000







สวนของเจาของ : ทน-นายทด 44,500


36,500

บวก ก าไรสทธ 6,480



209

ตวอยาง 4-4 ตอไปนเปนกระดาษท าการของกจการ “ทดบรการนวดแผนไทย” จากบทท 3 ตวอยาง 3-14 หนา 190 กรณขาดทนสทธ ใหน าขอมลมาจดท า

1. งบก าไรขาดทน ส าหรบระยะเวลา 3 เดอน สนสดวนท 31 มนาคม 2557

2. งบแสดงฐานะการเงนวนท 31 มนาคม 2557

210








เงนสด 101 97,700 97,700 97,700

ลกหน 102 2,000 2,000 2,000

วสดสนเปลอง 103 13,000 10,000 3,000 3,000

อปกรณเครองใช 104 60,000 60,000 60,000

เจาหน 201 60,700 60,700 60,700

เงนก 202 50,000 50,000 50,000

ทน-นายทด 301 44,500 44,500

44,500


5,000

5,000


26,000 26,000


3,500 3,500

181,200 181,200

21

0

211







3,000

3,000


3,000

3,000

3,000



20

วสดสนเปลองใชไป 504 10,000 10,000 10,000

คาโฆษณา 505 12,250 12,250 12,250

คาโฆษณาคางจาย 202 12,250 12,250

12,250

รายไดคาเชาคางรบ 106 500 500

500

รายไดคาเชา 402 500 500 500

ดอกเบยจาย 506 750 750 750

ดอกเบยคางจาย 203 750 750

750

26,520 26,520 197,720 197,720 29,520 26,500 168,200 171,220


3,020 3,020

29,520 29,520 171,220 171,220

211

212





รายได :


รายไดคาเชา 500










ขาดทนสทธ 3,020

213







ลกหน 2,000



รายไดคาเชาคางรบ 500




หก คาเสอมราคาสะสม 3,000 57,000






คาโฆษณาคางจาย 12,250

ดอกเบยคางจาย 750

รวมหนสนไมหมนเวยน 73,700

หนสนไมหมนเวยน :

เงนก 50,000


214

สวนของเจาของ : ทน-นายทด 44,500


39,500

หก ขาดทนสทธ 3,020



การปดบญชส าหรบกจการใหบรการ

เจาของกจการจะตองก าหนดวา ชวงเวลานานเทาใดทเจาของกจการตองการทราบขอมลทเกดขน เพอจะไดสรปผลจากการด าเนนงานและฐานะการเงนของกจการ กจการจะน าขอมลทเกดขนเฉพาะในชวงเวลานมาสรปวา ผลการด าเนนงานเปนอยางไรและมฐานะการเงนเปนอยางไรบาง ซงการสรปน หมายถง “การปดบญช” ซงการปดบญชจะจดท าหลงจากไดปรบปรงรายการทางบญช จดท ากระดาษท าการ 10 ชอง และจดท างบการเงนแลว ขนตอนตอมากจการตองปดบญชในสมดบญช หมายถง การปดบญชในสมดรายวนทวไปและผานรายการปดบญชนนไปสมดแยกประ เภททวไป จะตองจดท าใหเสรจสนภายในวนสนงวดของกจการเพอเรมรอบระยะเวลาบญชใหมตอไป

หลกการปดบญช

อรณ อยางธารา และคณะ, (2557: 5-42) ใหความเหนวา หลงจากปดบญชแลวบญชทไมถกปดซงยงมยอดคงเหลออย คอบญชสนทรพย หนสนและบญชสวนของเจาของ ซงคอบญชทอยในงบแสดงฐานะการเงน ใหหายอดคงเหลอยกไปและยอดคงเหลอยกมาในบญชเหลานเพอน าไปเปนยอดคงเหลอตนงวดบญชใหม บญชสนทรพย หนสนและบญชสวนของเจาของ เรยกวา บญชถาวรหรอบญชแท (Permanent or Real Accounts)

จากความเหนขางตนและความหมายของรายไดและคาใชจายจากบทท 3 จะเหนวา รายได

และคาใชจายทเกดขนจะเปนเฉพาะของชวงเวลาหนง รายไดเมอกจการไดใหบรการแลว หรอไดใหประโยชนแลว คาใชจายเมอกจการไดรบประโยชนแลว จะเกดขนแลวจบลงในชวงเวลานน เมอหมด

215

งวดนนแลว กจะมรายไดและคาใชจายเกดขนมาใหมในงวดตอไป มความหมายเปนบญชชวคราว จะไมมความตอเนองจากประโยชนทไดรบหรอจากบรการทไดให

และจากความหมายของการปดบญชขางตนจะเหนวาในแตละชวงเวลากจการตองสรปวา รายไดและคาใชจายทเกดขนในชวงเวลานนเปนจ านวนเงนเทาใด เพอจะไดเปรยบเทยบวาเกดผลเปนอยางไร เปนความหมายของการปดบญช สวนบญชสนทรพย หนสนและสวนของเจาของ มความตอเนองจากงวดนไปงวดใหม ตองหายอดคงเหลอส าหรบงวดน เพอเรมตนงวดใหมตอไป

การปดบญช คอ “การสรปบญชรายไดและบญชคาใชจาย ใหจบสนในงวดน และตองสรปออกมาวาเปนผลก าไรสทธหรอขาดทนสทธ เพยงแคสรปขอมลในชวงเวลาหนงเทานน เพอเรมงวดใหมตอไป สวนบญชสนทรพย หนสนและสวนของเจาของ การปดบญชคอ การหายอดคงเหลอเพอน าไปด าเนนงานตอในงวดใหม” การปดบญชไมใชปดกจการ ท าไดโดยบนทกบญชรายการทตองปดบญช ดงน

1. บญชทไดบนทกไวแลวดานเดบต การปดบญชคอ บนทกบญชรายการนนดานเครดต

2. บญชทไดบนทกไวแลวดานเครดต การปดบญชคอ บนทกบญชรายการนนดานเดบต

ขนตอนการปดบญช (ทมา: สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร, 2552: 173)

1. บนทกรายการปดบญชในสมดรายวนทวไป

2. ผานรายการปดบญช จากสมดรายวนทวไปไปยงสมดบญชแยกประเภททวไป

3. ปดบญชตางๆ ในสมดบญชแยกประเภททวไป โดยหายอดคงเหลอยกไปและยกมา

4. การจดท างบทดลองหลงปดบญช เพอเปนการพสจนความถกตองของการปดบญช

การปดบญชกจการเจาของคนเดยวกรณกจการใหบรการ

1. การบนทกรายการปดบญชในสมดรายวนทวไป

กจการตองเปดบญชใหมขนมาในวนสนงวดน คอ “บญชก าไรขาดทน” เพอเปนตวกลางทจะปดบญชรายไดและบญชคาใชจายมาทบญชก าไรขาดทนน และเมอทงสองบญชถกปดมารวมกนทบญชก าไรขาดทนจะท าใหมองเหนบญชรายไดและคาใชจายอยางชดเจนวาเกดผลก าไรสทธหรอขาดทนสทธดวยจ านวนเทาใดและบญชก าไรขาดทนจะถกปดในวนสนงวดดวยเชนกน ดงน

216

1.1 ปดบญชรายได คอหมวดท 4 หลงจากจดท ากระดาษท าการ 10 ชองแลว กจการจะทราบวา มบญชรายไดจ านวนเทาใด ดไดจากชองงบก าไรขาดทนของกระดาษท าการ กจการจะตองปดใหหมดทกรายการเขาบญชก าไรขาดทน ดงน

เดบต รายได (ทกรายการ) xx

เครดต ก าไรขาดทน xx

ปดบญชรายไดเขาบญชก าไรขาดทน

1.2 ปดบญชคาใชจาย คอหมวดท 5 หลงจากจดท ากระดาษท าการ 10 ชองแลว กจการจะทราบวา มบญชคาใชจายจ านวนเทาใด ดไดจากชองงบก าไรขาดทนของกระดาษท าการ กจการจะตองปดใหหมดทกรายการเขาบญชก าไรขาดทน ดงน

เดบต ก าไรขาดทน xx

เครดต คาใชจาย (ทกรายการ) xx

ปดบญชคาใชจายเขาบญชก าไรขาดทน

1.1 ปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชทน ตามผลการด าเนนงานทเกดขน ดงน 1.1.1 ก าไรสทธ


เครดต ทน xx

ปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชทน

1.1.2 ขาดทนสทธ เดบต ทน xx



1.2 ปดบญชถอนใชสวนตว เขาบญชทน โดย

เดบต ทน xx

เครดต ถอนใชสวนตว xx

ปดบญชถอนใชสวนตว เขาบญชทน

217

2. การผานรายการปดบญช จากสมดรายวนทวไปไปยงสมดบญชแยกประเภททวไป

เมอบนทกรายการปดบญชในสมดรายวนทวไปแลวทงหมดตามขนตอนท 1 ถอวาเสรจสนการปดบญชในสมดรายวนทวไป ขนตอนตอไปกคอ การผานรายการไปยงสมดแยกประเภททวไปเฉพาะรายการปดบญชเทานน จดท าตามปกต เชนเดยวกบ บทท 2 ทไดอธบายไว

3. การปดบญชตางๆ ในสมดบญชแยกประเภททวไป และการหายอดคงเหลอยกไปยกมา

การปดบญชในสมดบญชแยกประเภททวไป จะตองปดทกบญชตงแตหมวดท 1 ถงหมวดท 5 จนครบ โดยค านวณวาแตละบญชมยอดคงเหลอหรอไม ถามยอดคงเหลอจะตองยกไปในงวดบญชใหมตอไป หรอถาไมมยอดคงเหลอจะตองปดใหหมด ยอดคงเหลอเรยกวา “ยอดยกไป” ยอดคงเหลอทยกมาส าหรบงวดบญชใหม เรยกวา “ยอดยกมา” วธการปดบญชในสมดแยกประเภททวไป กอนจะมาถงขนตอนน กจการไดจดท างบทดลองซงเปนงบทดลองกอนปรบปรง กจการไดหายอดคงเหลอดวยดนสอไวแลว วธการมดงน

3.1 รวมจ านวนเงนในแตละดานทงดานเดบตและดานเครดตลงมาในแนวดง จากนนค านวณหาผลตางระหวางจ านวนเงนทงสองดาน ใหเขยนผลตางไวดานทมจ านวนเงนรวมนอย แลวรวมจ านวนเงนในแตละดานใหมอกครง ซงครงนจ านวนเงนทงสองดานจะตองเทากน ขดเสนใตดวยเสนคของจ านวนเงนทเทากน และตองเขยนในบรรทดทตรงกน

3.2 ในบรรทดทเขยนผลตางไวดานทมจ านวนเงนรวมนอย ในชองวนทใหระบวนเดอนป เปนวนสนงวด ซงกคอวนปดบญช (หรอถาเขยนอยแลวกไมตองเขยนวนทซ า) ในชองรายการ เขยนค าวา “ยอดยกไป”และในชองเลขทบญช ใสเครองหมาย

3.3 หากบญชใดไมมยอดคงเหลอ หมายความวาไมม “ยอดยกไป” เนองจาก ดานเดบตรวมและดานเครดตรวม มจ านวนเงนเทากน

218

ดงตวอยางตอไปน บญช ลกหนการคา เลขทบญช 104

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2

ทน

รายได

รว.1

รว.1

3,000

10,000

-

-

ม.ค. 1

เงนสด

รว.4 9,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2

ทน

รายได

รว.1

รว.1

3,000

10,000

13,000

-

-

-

ม.ค. 1 31

เงนสด

ยอดยกไป

รว.4

9,000

4,000

13,000

-

-

-

4. การจดท างบทดลองหลงการปดบญช

การท างบทดลองหลงปดบญช เพอพสจนความถกตองของการบนทกบญชในสมดรายวนทวไปและการผานรายการไปสมดแยกประเภททวไปหลงจากปดบญชแลว จะจดท าโดยน ายอดคงเหลอของบญชทม “ยอดยกไป” เทานน ใหเขยนชอบญชและเลขทบญชและเขยนจ านวนเงนตามยอดยกไปทมอยลงในแบบฟอรมงบทดลองตามปกต ซงจะมเพยงบญชหมวดสนทรพย บญชหมวดหนสน และบญชหมวดสวนของเจาของเฉพาะบญชทนเทานน เพราะบญชรายได บญชคาใชจายและบญชถอนใชสวนตวจะถกปดเขาบญชทนหมดแลวนนเอง ตองระวงวา การจดท างบทดลองหลงปดบญช คอการน ายอดคงเหลอของแตละบญชมาจดท า ซงบญชแยกประเภททวไปในแตละบญชจะมยอดคงเหลอคอยอดยกไป จะตองน ายอดยกไปมาจดท างบทดลองในดานตรงกนขาม ดงตวอยาง

4,000

219


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2

ทน

รายได

รว.1รว.1

3,000

10,000

13,000

-

-

-

ม.ค. 1

31

เงนสด


รว.4

9,000

4,000

13,000

-

-

-

ชอกจการ งบทดลอง (หลงปดบญช)

วนท 31 มนาคม 2557 (วนสนงวด) ชอบญช เลขท



เงนสด 101 xx -

ลกหน 102 4,000 -

จากตวอยางขางตน บญชลกหนการคา มยอดยกไป 4,000 บาท ดานเครดต หมายความวา บญชลกหนการคามจ านวนเงนทกจการยงไมไดรบช าระจ านวน 4,000 บาท ในวนสนงวด เรยกวา ยอดยกไป ดงนน เมอหมดงวดน กจการตองด าเนนงานตอไปในงวดใหม จ านวนเงน 4,000 บาท ตองน าไปด าเนนงานตอดวยจงเรยกวายอดยกมา อยดานเดบต เพราะบญชลกหนการคาเปนสนทรพยของกจการ ทกบญชจะปฏบตเชนน ตามลกษะของรายการบญชนนๆ หมายความวา หาก “ยอดยกไป” อยดานเดบต “ยอดยกมา” จะอยดานเครดต แตถายอดยกไป” อยดานเครดต “ยอดยกมา” จะอยดาน

เดบต

เมอกจการจดท าขนตอนจนครบทกขนตอนของการปดบญชแลว เปนอนวาสรปขอมลของชวงเวลาน และตองเรมตนในชวงเวลาใหมตอเนองไปอยางน หมายความวา กจการตองเรมตนงวดบญชใหม กจการควรบนทกบญชในสมดบญชชดใหมเพอความสะดวก

220

การบนทกรายการเปดบญชเพอเรมงวดเวลาใหม

ในวนเรมงวดใหม บญชทมยอดคงเหลอจากงวดทแลวจะเรยกวา “ยอดยกไป” พอเรมตนงวดใหม ยอดยกไปจะถกน ามาด าเนนงานตอเนองโดยไมตองลงทนใหมอกและเรยกวา “ยอดยกมา” ซงจะอยดานตรงขามกบ “ยอดยกไป” กจการตองบนทกบญชในสมดรายวนทวไปทกรายการทม “ยอดยกไป” และผานรายการไปสมดแยกประเภททวไป จากนนกจการจะด าเนนการตามปกตตอไปได ดงน

1. น าบญชทมยอดยกไป มาบนทกลงในสมดรายวนทวไปในงวดใหม โดยปกตแลวสนทรพยจะบนทกบญชดานเดบต หนสนและทนจะถกบนทกบญชดานเครดต และอธบายรายการวา “ยอดยกมา”

2. ในการบนทกบญชน จะมบญชสนทรพยทมยอดดานเครดต ไดแก บญชคาเผอหนสงสยจะสญและบญช คาเสอมราคาสะสม ใหบนทกบญชดานเครดตตามปกต

3. ผานรายการเปดบญชไปสมดแยกประเภททวไป โดยในชองรายการทกบญชจะตองใชค าวา “ยอดยกมา”

4. ในชอง “หนาบญช” จะใสเครองหมาย แทนการเขยน รว. 1 ดงน


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2

ทน

รายได

รว.1

รว.1

3,000

10,000

13,000

-

-

-

ม.ค. 1

31

เงนสด


รว.4

9,000

4,000

13,000

-

-

-

221

หากใชสมดบญชเลมเกา


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2

เม.ย. 1

ทน

รายได


รว.1

รว.1

3,000

10,000

13,000

4,000

-

-

-

-

ม.ค. 1

31

เงนสด


รว.4

9,000

4,000

13,000

-

-

-

หากใชสมดบญชเลมใหม


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1 ยอดยกมา

4,000

-

ตวอยาง 4-5 จากกระดาษท าการของตวอยาง 3-14 บทท 3 หนา 181 กรณก าไรสทธ ใหจดท า ดงน

1. ปดบญชในสมดรายวนทวไปและผานรายการปดบญชไปสมดแยกประเภททวไป

2. จดท างบทดลองหลงปดบญช 3. บนทกการเปดรายการใหมในสมดรายวนทวไปและผานรายการไปสมดแยกประเภททวไป

222








เงนสด 101 47,700 47,700 47,700

ลกหน 102 2,000 2,000 2,000

วสดสนเปลอง 103 13,000 13,000 0 0

อปกรณเครองใช 104 60,000 60,000 60,000

เจาหน 201 60,700 60,700 60,700

ทน-นายทด 301 44,500 44,500

44,500


5,000

5,000


26,000 26,000


3,500 3,500

131,200 131,200

222

223







3,000

3,000

คาเสอมราคาสะสม 104.1 3,000 3,000 3,000



20

วสดสนเปลองใชไป 504 13,000 13,000 13,000

16,020 16,020 134,220 134,220 19,520 26,000 114,700 108,220


6,480

26,000 26,000 114,700 114,700

223

224

1. การปดบญชในสมดรายวนทวไป


พ.ศ. 2557



ม.ค. 31


ก าไรขาดทน



คาน าคาไฟฟา วสดสนเปลองใชไป




ก าไรขาดทน ทน-นายทด




ปดบญชถอนใชสวนตวเขาบญชทน

401

303

303

501

504

502

503

303

301

301

302

26,000

19,520

6,480

5,000

-

-

-

-

26,000

3,500

13,000

3,000

20

6,480

5,000

-

-

-

-

-

-

-

225

การปดบญชในสมดบญชแยกประเภททวไป


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1 25

ก.พ. 28

ม.ค. 25


ราย ไ ดจากการนวด



รว.1

รว.2

รว.2

46,200

8,000

8,000

8,000

70, 200

-

-

-

-

ม.ค. 2

30

ก.พ. 28

ม.ค. 5

30

31

วสดสนเปลอง เจาหน คาน าคาไฟฟา

คาน าคาไฟฟา


คาน าคาไฟฟา


รว.1

รว.2

รว.2

รว.2

รว.2

รว.2

10,000

4,000

1,000

1,200

5,000

1,300

47,700

70,200

-

-

-

-

-

-

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต



รว.1 2,000

2,000

-

-

ธ.ค. 31 ยอดยกไป

2,000

2,000

-

-

226


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31 ยอดยกไป

20

20

-

-

ม.ค. 31


รว.3 20

20

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2


เงนสด

รว.1

3,000

10,000

13,000

-

-

-

ม.ค. 31


รว.3 13,000

13,000

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2


เจาหน

รว.1

5,300

54,700

60,000

-

-

-

ม.ค. 31 ยอดยกไป 60,000

60,000

-

-

227


พ.ศ. 2557




เครดต



3,000

3,000

-

-

ม.ค. 31

คาเสอมราคา-อปกรณ

รว.3 3,000

3,000

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 10

ม.ค. 31

เงนสด


ร.ว. 1

4,000

54,700

60,700

-

-

-


อปกรณ

รว.1

10,000

54,700

60,700

-

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31



รว.3

5,000

45,980

50,980

-

-

-

ม.ค. 1 31



รว.1

รว.4

44,500

6,480

50,980

-

-

-

228


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 5

เงนสด

รว.2

5,000

5,000

-

-

ม.ค. 31 ทน – นายทด

รว.4 5,000

5,000

-

-

บญชก าไรขาดทน เลขทบญช 303

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31 คาไฟฟา




ทน – นายทด

รว.4

รว.4

รว.4

รว.4

รว.4

3,500

13,000

3,000

20

6,480

26,000

-

-

-

-

-

-


รว.4

26,000

26,000

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31 ก าไรขาดทน

รว.4 26,000

26,000

-

-

ม.ค. 25

ก.พ. 25

ม.ค. 25

เงนสด


เงนสด

รว.1

รว.1

รว.2

รว.2

8,000

2,000

8,000

8,000

26,000

-

-

-

-

-

229


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 30

ก.พ. 28

ม.ค. 30

เงนสด

เงนสด

เงนสด

รว.1

รว.2

รว.2

1,000

1,200

1,300

3,500

-

-

-

-


รว.4 3,500

3,500

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.3 3,000

3,000

-

-


รว.4 3,000

3,000

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.3 20

20

-

-


รว.4 20

20

-

-

230


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.3 13,000

13,000

-

-


รว.4 13,000

13,000

-

-

2. จดท างบทดลองหลงปดบญช


งบทดลอง (หลงปดบญช) วนท 31 มนาคม 2557




เงนสด 101 47,700 -

ลกหน 102 2,000 -

คาเผอหนสงสยจะสญ 103.1 20 -


คาเสอมราคาสะสม 104.1 3,000 -

เจาหน 201 60,700 -

ทน-นายทด 301 45,980 -

รวม 109,700 - 109,700 -

231

3. การบนทกบญชในสมดรายวนทวไปส าหรบงวดใหม




เม.ย. 1

เงนสด

ลกหน อปกรณเครองใช คาเผอหนสงสยจะสญ

คาเสอมราคาสะสม

เจาหน ทน-นายทด


101

102

104

102.1

104.1

201

301

47,700

2,000

60,000

-

-

-

20

3,000

60,700

45,980

-

-

-

-

สมดบญชแยกประเภททวไปส าหรบงวดใหม


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


47,700

-


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


2,000

-

232


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


20

-


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


60,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


3,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1

ยอดยกมา 60,700

-


พ.ศ. 2557




เครดต


- เม.ย. 1


45,980

-

233

ตวอยาง 4-6 จากกระดาษท าการของตวอยาง 3-15 บทท 3 หนา 190 กรณขาดทนสทธ ใหจดท า ดงน

1. ปดบญชในสมดรายวนทวไป

2. ผานรายการปดบญชไปสมดแยกประเภททวไป

3. จดท างบทดลองหลงปดบญช 4. การบนทกบญชในสมดรายวนทวไป ส าหรบงวดใหม

234








เงนสด 101 97,700

97,700

97,700

ลกหน 102 2,000

2,000

2,000


10,000 3,000

3,000

อปกรณเครองใช 104 60,000

60,000

60,000

เจาหน 201 60,700

60,700

60,700

เงนก 202

50,000

50,000

50,000

ทน-นายทด 301 44,500

44,500

44,500


5,000

5,000


26,000

26,000


3,500

3,500

181,200 181,200

23

4

235






คาเสอมราคา 502 3,000 3,000 3,000


3,000

3,000

3,000

หนสงสยจะสญ 503 20

20

20

คาเผอหนสงสยจะสญ 103.1

20

20

20

วสดสนเปลองใชไป 504 10,000

10,000

10,000

คาโฆษณา 505

12,250

12,250

12,250

คาโฆษณาคางจาย 202

12,250

12,250

12,250

รายไดคาเชาคางรบ 106

500

500

500

รายไดคาเชา 402

500

500

500


750

750

750

ดอกเบยคางจาย 203

750

750

750

26,520 26,520 197,720 197,720 29,520 26,500 168,200 171,220


3,020 3,020

29,520 29,520 171,220 171,220

23

5

236

1.การปดบญชในสมดรายวนทวไป


พ.ศ. 2557



ม.ค. 31






คาน าคาไฟฟา คาเสอมราคา







ก าไรขาดทน ปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชทน



ปดบญชถอนใชสวนตวเขาบญชทน

401

402

303

303

501

502

504

505

503

506

301

303

301

302

26,000

500

29,520

3,020

5,000

-

-

-

-

-

26,500

3,500

3,000

10,000

12,250

20

750

3,020

5,000

-

-

-

-

-

-

-

-

-

237

2. การปดบญชในสมดบญชแยกประเภททวไป


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1 2

25

ก.พ. 28

ม.ค. 25

ยอดยกมา เงนก รายไดจากการนวด



รว.1

รว.2

รว.2

รว.3

46,200

50,000

8,000

8,000

8,000

120,200

-

-

-

-

-

-

ม.ค. 2

30

ก.พ. 28

ม.ค. 5

30

31

วสดสนเปลอง เจาหน คาน าคาไฟฟา คาน าคาไฟฟา ถอนใชสวนตว คาน าคาไฟฟา ยอดยกไป

รว.1

รว.1

รว.2

รว.2

รว.2

รว.2

10,000

4,000

1,000

1,200

5,000

1,300

97,700

120,200

-

-

-

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต



รว.1 2,000

2,000

-

-


2,000

2,000

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต



20

20

-

-

ม.ค. 31


รว.3 20

20

-

-

238


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2


เงนสด

รว.1

3,000

10,000

13,000

-

-

-

ม.ค. 31



รว.3

10,000

3,000

13,000

-

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1

2


เจาหน

รว.1

5,300

54,700

60,000

-

-

-


60,000

60,000

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต



3,000

3,000

-

-

ม.ค. 31


อปกรณ รว.3 3,000

3,000

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.3 500

500

-

-


500

500

-

-

239


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 10

ม.ค. 31

เงนสด


รว.1

4,000

54,700

60,700

-

-

-


อปกรณ

รว.1

10,000

54,700

60,700

-

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


12,250

12,250

-

-

ม.ค. 31

คาโฆษณา รว.3 12,250

12,250

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


750

750

-

-

ม.ค. 31

ดอกเบยจาย รว.4 750

750

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


50,000

50,000

-

-

ม.ค. 2


50,000

-

-

240


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31




รว.4

รว.4

5,000

3,020

36,480

44,500

-

-

-

-

ม.ค. 1


44,500

44,500

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 5

เงนสด รว.2

5,000

5,000

-

-


รว.4 5,000

5,000

-

-

บญชก าไรขาดทน เลขทบญช 303

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31 คาไฟฟา






รว.4รว.4

รว.4รว.4

รว.4รว.4

3,500

13,000

3,000

20

10,000

750

29,520

-

-



ทน

รว.4

รว.4

รว.4

26,000

500

3,020

29,520

-

-

-

241


พ.ศ. 2557




เครดต



รว.5 26,000

26,000

-

-

ม.ค. 25

ก.พ.25

ม.ค. 25

เงนสด


เงนสด

รว.1

รว.1

รว.2

รว.3

8,000

2,000

8,000

8,000

26,000

-

-

-

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต



รว.5 500

500

-

-

ม.ค. 31


รว.4 500

500

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 30

ก.พ.28

ม.ค. 30

เงนสด

เงนสด

เงนสด

รว.1

รว.2

รว.3

1,000

1,200

1,300

3,500

-

-

-

-


รว.5 3,500

3,500

-

-

242


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.4 3,000

3,000

-

-


รว.5 3,000

3,000

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.4 20

20

-

-


รว.5 20

20

-

-


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31


รว.4 10,000

10,000

-

-


รว.5 10,000

10,000

-

-

บญช คาโฆษณา เลขทบญช 505

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31

คาโฆษณาคางจาย

รว.4 12,250

12,250

-

-


รว.5 12,250

12,250

-

-

243


พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31

ด อ ก เ บ ย ค า งจาย

รว.4 750

750

-

-


ร.ว. 5 750

750

-

-

3.งบทดลองหลงปดบญช ทดบรการนวดแผนไทย





เงนสด 101 97,700 -

ลกหน 102 2000 -

คาเผอหนสงสยจะสญ 102.1 20 -



คาเสอมราคาสะสม 104.1 3,000 -

รายไดคาเชาคางรบ 105 500 -

เจาหน 201 60,700 -

คาโฆษณาคางจาย 202 12,250 -

ดอกเบยคางจาย 203 750 -

เงนก 204 50,000 -

ทน-นายทด 301 36,480 -

รวม 163,200 - 163,200 -

244

4. การบนทกบญชในสมดรายวนทวไปส าหรบงวดใหม




เม.ย. 1

เงนสด

ลกหน อปกรณเครองใช วสดสนเปลอง คาเผอหนสงสยจะสญ

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณเครองใช เจาหน คาโฆษณาคางจาย


เงนก ทน-นายทด


101

102

104

103

102.1

104.1

201

202

203

302

301

97,700

2,000

60,000

3,000

20

3,000

60,700

12,250

750

50,000

36,480

245

สมดบญชแยกประเภททวไปส าหรบงวดใหม


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


97,700

-


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


2,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


20

-


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


3,000

-

246


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


60,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


3,000

-


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


-


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


-

247


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1

ยอดยกมา 750

-


พ.ศ. 2557




เครดต


เม.ย. 1


-


พ.ศ. 2557




เครดต


- เม.ย. 1


36,480

-

การปดบญชกจการหางหนสวนกรณกจการใหบรการ

การปดบญชกจการเจาของคนเดยวจะแตกตางกบกจการหางหนสวน เนองจากวามเจาของตงแต 2 คนขนไป เรยกวา “ผเปนหนสวน” และมบญชทนของเจาของมมากกวา 1 คน โดยบญชทนจะมไวเพอบนทกการลงทนครงแรก การลงทนเพมและการลดจ านวนทนลงเทานน สวนบญช “ถอนใชสวนตว” จะถกเปลยนชอเปนบญช “กระแสทน” มไวเพอบนทกสวนไดสวนเสยของผเปนหนสวน ท าให การปดบญชก าไรขาดทน จะตองปดมาทบญช “กระแสทน”ดงนนการปดบญชจะสนกวาคอมเพยง 3 ขนตอน ดงน

248

1. ปดบญชรายได คอหมวดท 4 หลงจากจดท ากระดาษท าการ 10 ชองแลว กจการจะทราบวา มบญชรายไดจ านวนเทาใดรายการ โดยดไดจากชองงบก าไรขาดทนของกระดาษท าการ กจการจะตองปดใหหมดทกรายการเขาบญชก าไรขาดทน ดงน




2. ปดบญชคาใชจาย คอหมวดท 5 หลงจากจดท ากระดาษท าการ 10 ชองแลว กจการจะทราบวา มบญชคาใชจายจ านวนเทาใดรายการ โดยดไดจากชองงบก าไรขาดทนของกระดาษท าการ กจการจะตองปดใหหมดทกรายการเขาบญชก าไรขาดทน ดงน




3. ปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชทน ตามผลการด าเนนงานทเกดขน ดงน 4.1 กรณก าไรสทธ


เครดต กระแสทน-หนสวนคนท 1 xx

เครดต กระแสทน-หนสวนคนท 2 xx


4.2 กรณขาดทนสทธ เดบต กระแสทน-หนสวนคนท 1 xx

เดบต กระแสทน-หนสวนคนท 2 xx



ส าหรบประเทศไทยกฎหมายบญญตใหแบงก าไรและขาดทนตามอตราสวนทนของผเปนหนสวนตามทน ามาลงทน ดงนนในการแบงผลก าไรและผลขาดทนทเกดขนใหกบผเปนหนสวนใหแบงตามอตราสวนทนทผเปนหนสวนแตละคนน ามาลงทน และจะตองระบไวอยางชดเจนในสญญาจดตงหางหนสวน เชน

249

1. นายไกนายเปด ลงทนในหางหนสวนคนละ 50 % ของทนทงหมดของหาง ดงนนเวลาแบงก าไรขาดทน จะตองแบงคนละครง

2. นายยม ลงทนในหางหนสวน 40 % นายแยม ลงทนในหางหนสวน 60% ดงนนเวลาแบงก าไรขาดทน จะตองแบง 40 : 60

ตวอยาง 4-7 การปดบญชในสมดรายวนทวไปของหางหนสวนจ ากด ไกและเปดบรการ โดยผเปนหนสวนไดตกลงแบงก าไรขาดทนตามอตราสวนทนทน ามาลงทน ในทนผเปนหนสวนลงทนคนละเทาๆกน โดยในระหวางงวดไมมการเปลยนแปลงของทนของผเปนหนสวนทน ามาลง

หางหนสวนจ ากด ไกและเปดบรการ งบทดลอง (กอนปดบญช) วนท 31 มนาคม 2557




เงนสด 101 75,700 -



คาเสอมราคาสะสม-อปกรณเครองใช 104.1 600

เจาหน 201 13,700 -

ทน-นายไก 301 35,300 -

ทน-นายเปด 302 35,300 -

กระแสทน-นายเปด 304 500 -

รายไดจากการใหบรการ 401 20,000 -

รายไดอน 402 5,000 -


เงนเดอน 502 8,900 -

คาเสอมราคา-อปกรณเครองใช 503 600 -

รวม 109,900 - 109,900 -

250

หางหนสวนจ ากด ไกและเปดบรการ งบก าไรขาดทน



รายได :

รายไดจากการใหบรการ 20,000

รายไดอน 5,000





คาเสอมราคา 600



251

หางหนสวนจ ากด ไกและเปดบรการ งบแสดงฐานะการเงน









หก คาเสอมราคาสะสม 600







สวนของผเปนหนสวน

ทน-นายไก 35,300

ทน-นายเปด 35,300

กระแสทน-นายไก 2,750

กระแสทน-นายเปด (2,750 - 500) 2,250

รวมสวนของผเปนหนสวน 75,600

รวมหนสนและสวนของผเปนหนสวน 89,300

252

การปดบญชในสมดรายวนทวไปกจการหางหนสวนกรณกจการใหบรการ


วนเดอนป รายการ เลขท เดบต เครดต

2557

บญช ม.ค. 31 รายไดจากการใหบรการ 401 20,000

รายไดอน 402 5,000

ก าไรขาดทน 305 25,000



เงนเดอน 501 10,000


คาเสอมราคา 503 600


ก าไรขาดทน (5,500 / 2) 305 5,500

กระแสทน-ไก 303

2,750

กระแสทน-เปด 304

2,750

ปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชกระแสทนของผเปนหนสวนโดยแบงก าไรขาดทนตามอตราสวนทนทน ามาลงทนคอคนละครง

หลงจากปดบญชในสมดรายวนทวไปแลว ตองผานรายการไปสมดบญชแยกประเภทตามปกต และจดท างบทดลองหลงปดบญช ดงน

253

หางหนสวนจ ากด ไกและเปดบรการ งบทดลอง (หลงปดบญช) วนท 31 มนาคม 2557




เงนสด 101 75,700 -



คาเสอมราคาสะสม-อปกรณเครองใช 104.1 600 -

เจาหน 201 13,700 -

ทน-นายไก 301 35,300 -

ทน-นายเปด 302 35,300 -

กระแสทน-นายไก 303 2,750 -

กระแสทน-นายเปด* 304 2,250 -

รวม 89,900 - 89,900 -

* นายเปด มบญชกระแสทน ดานเดบต = 500 บาท ซงมลกษณะเชนเดยวกบบญชถอนใชสวนตวของกจการเจาของคนเดยว การแบงก าไรสทธในวนสนงวด นายเปดไดสวนแบงก าไรสทธ = 2,750 บาท จงท าใหบญช กระแสทน-นายเปด = 2,250 บาท

จากนนบนทกรายการเปดบญชในสมดรายวนทวไปในงวดใหมตามปกต ดงเชน

254

การปดบญชกจการบรษทจ ากดกรณกจการใหบรการ

สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร (2552: 182) กลาววา การบนทกรายการปดบญชในกรณทกจการเปนบรษท เมอท าการปดบญชรายได และบญชคาใชจายแลวกจะท าการโอนผลก าไรสทธหรอขาดทนสทธเขาไปในบญชก าไรสะสมของบรษท

จากค ากลาวขางตนจะเหนวา การปดบญชของกจการบรษทจ ากดจะคลายกบกจการหางหนสวน เพยงแตวามเจาของเพมขนเปนตงแต 3 คนขนไป เรยกวา “ผถอหน” บญชทนจะเปลยนเปน “บญชทนเรอนหน” สวนบญช“ถอนใชสวนตว” และบญช “กระแสทน” จะไมม เนองจากบรษทจ ากดจะไมน าเรองสวนตวของผถอหนเขามาเกยวของในการด าเนนงาน ท าให การปดบญชก าไรขาดทน จะตองปดมาทบญช “ก าไรสะสม” แทนเพราะบญชก าไรสะสมมไวเพอบนทกรายการก าไรสทธหรอขาดทนสทธทกจการด าเนนงานมาได ดงนนการปดบญชจะมเพยง 3 ขนตอน ดงน

1. ปดบญชรายได คอหมวดท 4 หลงจากจดท ากระดาษท าการ 10 ชองแลว กจการจะทราบ

วา มบญชรายไดจ านวนเทาใดรายการ โดยดไดจากชองงบก าไรขาดทนของกระดาษท าการ กจการจะตองปดใหหมดทกรายการเขาบญชก าไรขาดทน ดงน




2. ปดบญชคาใชจาย คอหมวดท 5 หลงจากจดท ากระดาษท าการ 10 ชองแลว กจการจะ

ทราบวา มบญชคาใชจายจ านวนเทาใดรายการ โดยดไดจากชองงบก าไรขาดทนของกระดาษท าการ กจการจะตองปดใหหมดทกรายการเขาบญชก าไรขาดทน ดงน




3. ปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชทน ตามผลการด าเนนงานทเกดขน ดงน 3.1 กรณก าไรสทธ


เครดต ก าไรสะสม xx

ปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชก าไรสะสม

255

3.2 กรณขาดทนสทธ เดบต ก าไรสะสม xx



ตวอยาง 4-8 สมมตวา “นายยม นายแยมและนางยอย” ด าเนนกจการในรปบรษทจ ากด การปดบญช ในสมดรายวนทวไปของบรษท งบทดลองกอนปดบญช มดงน

บรษท ยอยยมแยม จ ากด

งบทดลอง (กอนปดบญช) วนท 31 มนาคม 2557




เงนสด 101 99,700 -



คาเสอมราคาสะสม-อปกรณเครองใช 104.1 3,500 -

เจาหน 201 10,200 -

ทนหนสามญ 301 100,000 -

รายไดจากการรบจาง 401 20,000 -

รายไดอน 402 5,000 -

เงนเดอน 501 10,000 -


คาเสอมราคา-อปกรณเครองใช 503 3,500 -

รวม 138,700 - 138,700 -

256





รายได : รายไดจากการรบจาง 20,000

รายไดอน 5,000


คาใชจาย : เงนเดอน 10,000





257











หก คาเสอมราคาสะสม 3,500




หนสนหมนเวยน : เจาหน 10,200




ก าไรสะสม 5,500



258

การปดบญชในสมดรายวนทวไปกจการบรษทจ ากดกรณกจการใหบรการ



2557

บญช ม.ค. 31 รายไดจากการรบจาง 401 20,000

รายไดอน 401 5,000




เงนเดอน 501 10,000





ก าไรสะสม 304

5,500


หลงจากปดบญชในสมดรายวนทวไปแลว ตองผานรายการไปสมดบญชแยกประเภทตามปกต และจดท างบทดลองหลงปดบญช ดงน

259






เงนสด 101 99,700 -



คาเสอมราคาสะสม-อปกรณเครองใช 104.1 3,500 -

เจาหน 201 10,200 -

ทนหนสามญ 301 100,000 -

ก าไรสะสม 303 5,500 -

รวม 119,200 - 119,200 -

จากนนบนทกรายการเปดบญชในสมดรายวนทวไปในงวดใหมตามปกต

สรป

หลงจากท ากระดาษท าการเสรจแลว จะจดท างบการเงน ปดบญชในสมดรายวนทวไปและสมดแยกประเภททวไป จดท างบทดลองหลงปดบญช จากนนเปนการเปดงวดบญชใหมซงเปนการด าเนนงานตอเนองจากงวดหนงไปงวดหนง ในบทนกลาวถงการจดท างบการเงนส าหรบกจการใหบรการ ตามดวยการปดบญชเฉพาะการปดบญชของกจการใหบรการซงเปนเจาของคนเดยวอยางละเอยด หางหนสวนและบรษทจ ากดจะกลาวเพยงเพยงเลกนอย และการปดบญชจะตองจดท าตามขนตอนทก าหนดไว คอ การปดบญชรายไดเขาบญชก าไรขาดทน การปดบญชคาใชจายเขาบญชก าไรขาดทน การปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชทน การปดบญชคอการท าใหหมดไป จะเหนวาหลกการคอปดเฉพาะบญชรายไดและบญชคาใชจาย ตอไปกจการจะเรมตนงวดใหม โดยน าสนทรพย หนสนและ

ทนทมยอดคงเหลอจากงวดทแลวมาด าเนนงานตอไป

260

แบบฝกหดบทท 4

ขอ 1. ตอไปนเปนขอมลจากกระดาษท าการของ “นราพรสปากระเปา” ในชวงระยะเวลา 1 ป

นราพรสปากระเปา

กระดาษท าการ ส าหรบระยะเวลา 1 ป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557






เงนสด 101 20,200 20,200 20,200

วสดสนเปลอง 102 9,000 2,000 2,000

อปกรณ 103 40,000 40,000 40,000

เจาหน 201 20,000 20,000 20,000

ทน-นางนราพร 301 51,000 51,000 51,000

ถอนใชสวนตว 302 2,000 2,000 2,000

รายไดท าความสะอาด 401 1,000 1,000 1,000

คาไฟฟา 501 800 500 800 1,300

72,000 72,000

260

261






คาไฟฟาคางจาย 202 500 500 500

คาเสอมราคา-อปกรณ 502 7,600 7,600 7,600

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณ 103.1 7,600 7,600 7,600

วสดสนเปลองใชไป 503 7,000 7,000 7,000

15,100 15,100 81,000 81,000

15,900 1,000 64,200 70,100

ขาดทนสทธ 14,900 14,900

15,900 15,900 70,100 70,100

ใหท า

1. จดท างบก าไรขาดทนส าหรบงวด 1 ป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557

2. จดท างบแสดงฐานะการเงน วนท 31 ธนวาคม 2557


261

262

ขอ 2. ตอไปนเปนรายการคาระหวางเดอน มนาคม 2557 ของรานสมโอบรการเชาโตะเกาอ 2557

ม.ค. 1 นางสาวสมโอน าเงนสด 6,000 บาท และอปกรณในการเชา 4,000 บาท มาลงทน

4 ซอเครองเขยน 1,000 บาท

5 รบเงนคาเชา 500 บาท

7 ซอตเกบเอกสารเปนเงนเชอจากรานมะมวง 3,500 บาท

10 สงบลไปเรยกเกบเงนบรษท มะขาม จ ากด มาเชาโตะเกาอ เปนเงน 2,500 บาทยงไมไดรบเงน

15 จายช าระหนใหรานมะมวง 2,000 บาท

20 นางสาวสมโอถอนเงนสดไปใชสวนตว 800 บาท

30 จายคาเชาซมเพอประชาสมพนธกจการ 1,000 บาท

31 รบช าระหนจากบรษท มะขาม จ ากด ทงหมด

ผงบญช – รานสมโอบรการเชา

ชอบญช เลขทบญช ชอบญช เลขทบญช เงนสด 101 เจาหน 201

ลกหน 102 คาสาธารณปโภคคางจาย202

วสดสนเปลอง 103 ทน-นางสาวสมโอ 301

อปกรณในการเชา 104 ถอนใชสวนตว 302

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณในการเชา104.1 ก าไรขาดทน 303

วสดสนเปลองใชไป 501 รายไดคาเชา 401

คาเชาซม 502

คาเสอมราคา-อปกรณในการเชา 503

รายการปรบปรง ในวนท 31 มนาคม 2557 มดงน 1. คาเสอมราคา-อปกรณในการเชา 20 %ตอป

2. ตรวจนบแลวพบวาวสดสนเปลองใชไปจนหมด

ใหท า (กจการปดบญชในวนท 31 มนาคม 2557)

1. บนทกรายการทงหมดในสมดรายวนทวไปและผานรายการไปสมดแยกประเภททวไป

263

2. จดท างบทดลอง 3. จดท ากระดาษท าการ 10 ชอง 4. จดท างบก าไรขาดทน ส าหรบระยะเวลา 1 เดอน สนสดวนท 31 มนาคม 2557

5. จดท างบแสดงฐานะการเงน วนท 31 มนาคม 2557

6. ปดบญชในสมดรายวนทวไปและผานรายการปดบญชไปสมดแยกประเภททวไป

7. จดท างบทลองหลงปดบญช 8. เรมตนงวดใหมในวนท 1 เม.ย. 2557

ขอ 3. ในการจดท างบการเงนจะตองจดท าหลงจากไดจดท ากระดาษท าการ 10 ชอง เพราะเหตใดจงตองจดท างบก าไรขาดทนกอนงบแสดงฐานะการเงน

ขอ 4. ในวนสนงวดกจการตองปดบญชและจะตองเปดบญชขนมา 1 บญช คอ “บญชก าไรขาดทน” บญชนจดอยในหมวดใดและเปดขนมาในวนสนงวดเพราะเหตใด

ขอ 5.การด าเนนงานตอเนองจากงวดเกาไปงวดใหม ในงวดใหมกจการตองน าบญชทมยอดคงเหลอจากงวดเกามาด าเนนงานตอ โดยไมตองลงทนใหม ในงวดเกาจะเรยกวา “ยอดยกไป” สวนในงวดใหมจะเรยกวาอยางไร

ขอ 6. จากขอ 6. ขอ 7. ขอ 8. ขอ 9. จากบทท 3 ใหน ากระดาษท าการ 10 ชอง มาจดท า ดงน


2. จดท างบทลองหลงปดบญช 3. บนทกรายการเปดบญชในวนเรมตนงวดใหม

264

บทท 5

การบญชส าหรบกจการซอสนคามาเพอขาย

การด าเนนงานในบทท 4 เปนกจการใหบรการตามความตองการของลกคา มเพยงรายไดและคาใชจายทเกดขนจากการด าเนนงาน ท าใหการสรปผลการด าเนนงานและฐานะการเงนสามารถจดท าไดอยางไมซบซอนนก ในล าดบถดมาจะเพมความซบซอนมากขนกวากจการใหบรการคอ กจการซอสนคามาเพอขาย รายการทซบซอน คอกจการตองซอสนคามากอน จากนนจงขายออกไป ท าใหกจการตองค านวณผลการด าเนนงาน 2 ขนตอน ขนตอนแรกคอ ก าไรในเบองตนทเกดจากการซอสนคามาเพอขาย ขนตอนทสองคอก าไรทเกดขนจากการด าเนนงาน เปาหมายของบทนจงมงไปยงสนคาทกจการซอมาเพอน ามาขาย เรมตงแตการซอสนคา การขายสนคา การขนสงสนคา เปนตน ในเบองตนจะตองเหนความแตกตางของกจการซอ-ขายสนคากบกจการใหบรการกอนวามขนตอนใดบางทเพมเตมเขามา ดงน

การเปรยบเทยบระหวางกจการใหบรการกบกจการซอสนคามาเพอขาย

กจการใหบรการ

กจการซอสนคามาเพอขาย

ภาพท 5.1 การเปรยบเทยบระหวางกจการใหบรการกบกจการซอสนคามาเพอขาย

รายได

จากการใหบรการ

คาใชจายในการ

ด าเนนงาน

ก าไรสทธ


(ราคาทนของสนคาทขายไปแลว)

ก าไรสทธ

ก าไรขนตน

คาใชจายในการ

ด าเนนงาน

รายไดจากการขาย

สนคา

265

ธรกจซอสนคามาเพอขายนจะเรมจากการซอสนคามาแลวน าสนคามาขายตอซงกจการทท าเชนนเรยกตวเองวาเปน ผคาปลก (Retailers) คอซอสนคามาแลวน าสนคามาขายเปนหนวยยอย เชน ซอสบมา 60 กอน เมอมผมาซอ 1 กอน ขาย 1 กอน เปนตน หรอ ผคาสง (Wholesalers) คอซอสนคามาแลวน าสนคามาขายแตจะไมขายเปนหนวยยอย เชน ซอสบมา 60 กอน เมอมผมาซอจะขายครงละ 12 กอน หรอ 24 กอน เปนตน

รายการทเกยวของกบการซอ-ขายสนคา

ในการซอขายควรมการรกษาความสมพนธทางการคาในการซอขาย เพอประโยชนทางธรกจของทง 2 ฝายระหวางผซอและผขาย ทกสงทกอยางควรตกลงกนใหชดเจน เชน ในเรองของสวนลดในการซอขายสนคาและความรบผดชอบในการขนสงสนคาระหวางกน

สวนลดในการซอขายสนคา

กจการตองวางแผนในการซอ เชน การซอสนคาเปนเงนสด การซอสนคาเปนเงนเชอ กจการตองสามารถวางแผนไดวาเมอใดจะไปช าระเงนสด กจการใดใหสวนลดมากจะไดรบการพจารณาเปนพเศษ นอกจากนในการขายสนคาตองมการวางแผนเชนกน การขายสนคาเปนเงนสด การขายสนคาเปนเงนเชอ ลกหนมาช าระหนชากจการจะตองท าอยางไร กจการควรใหสวนลดแกลกคาเพอเพมยอดขายหรอไม หรอกจการอาจจงใจใหลกหนมาช าระเงนโดยเรวเพอจะไดเงนเรวขน รายการแรกจะศกษาถงสวนลด เพราะเปนจดเรมตนในการซอขาย สวนลดแบงเปน 2 ประเภท คอ สวนลดการคาและสวนลดเงนสด

1. สวนลดการคา (Trade Discount) หมายถง จ านวนเงนทค านวณจากราคาสนคาทไดก าหนดไวและน าจ านวนเงนนนมาหกออกจากราคาสนคาทไดก าหนดไว จ านวนเงนน คอ “สวนลดการคา” จะท าการลดทนท จ านวนเงนของ “สวนลดการคา” จะไมถกบนทกบญชทงดานผซอและดานผขาย จะบนทกบญชเพยง จ านวนเงนของสนคาทไดลดราคาแลว อาจจายเงนสดทนท หรอเปนเงนเชอกได

2. สวนลดเงนสด (Cash Discount) หมายถง หมายถง จ านวนเงนทค านวณจากราคาสนคาทไดตกลงกนไวระหวางผซอกบผขายเปนเงนเชอและน าจ านวนเงนนนมาหกออกจากราคาสนคาทไดตกลงกนไวโดยการใหสวนลดเงนสดเมอเกดการช าระเงนสดนนเอง ซงในรายละเอยดจะม

266

ขอก าหนดวาตองช าระเงนสดภายในเวลากวน จะไดรบสวนลดเปนจ านวนเทาใด และจ านวนหนทงหมดตองช าระภายในเวลากวน เรยกวา เงอนไขในการช าระเงน ซงมตวอยาง ดงน

2/EOM n/60 หมายความวา จ านวนหนทงหมดตองช าระภายใน 60 วน แตถาสามารถช าระหนภายในวนสนเดอนทมการซอขายสนคานน จะไดรบสวนลดเงนสด 2 % จากราคาทตกลงกนไว

2/10 EOM, n/60 หมายความวา จ านวนหนทงหมดตองช าระภายใน 60 วนแตถาสามารถช าระหนไมเกนวนท 10 ของเดอนถดไปทมการซอขายสนคาจะไดรบสวนลดเงนสด 2% จากราคาทตกลงกนไว (EOM ยอมาจาก End of Month)

2/10, n/30 หมายความวา จ านวนหนทงหมดตองช าระภายใน 30 วน แตถาสามารถช าระหนภายใน 10 วนนบจากวนทท าการซอสนคานน จะไดรบสวนลดเงนสด 2 % จากราคาทตกลงกนไว

(n ยอมาจาก ค าวา net แปลวา สทธ) สวนลดเงนสด แบงไดอก 2 ประเภท คอ

2.1 สวนลดรบ (Purchase Discount) คอ สวนลดทเกดขนเมอผซอสนคาเปนเงนเชอไปช าระเงนสดใหเจาหนการคาไดทนตามทก าหนดไว

2.2 สวนลดจาย (Sale Discount) สวนลดทเกดขนเมอผขายสนคาเปนเงนเชอไดรบช าระหนเปนเงนสดจากลกหนการคาไดทนตามทก าหนดไว

การขนสงสนคาระหวางผซอและผขาย

ในการซอขายสนคาหากมระยะทางเขามาเกยวของทงผซอและผขายจะตองตกลงกนวา ฝายใดจะเปนผรบผดชอบในการขนสงตงแตกจการของผขายไปจนถงกจการของผซอจะตองตกลงกนใหชดเจน

หากสามารถตกลงกนวาฝายใดจะเปนผรบผดชอบคาขนสง ฝายนนจะตองบนทกบญชคาขนสงเปนคาใชจายและค าวา “ความรบผดชอบในตวสนคา” หมายถง ความระมดระวงในตวสนคาและครอบคลมไปถงการจายคาใชจายทกรายการเพอใหสนคาถงมอผรบในสภาพทควรจะเปนตามปกต ไมช ารดเสยหาย สามารถแบงคาขนสงไดเปน 2 ประเภท ตามความรบผดชอบและตามความหมายของคาใชจายทเกดขนนนดวย ดงน

267

1. F.O.B. Shipping Point คอ ขอตกลงวาผซอจะตองเปนผรบผดชอบในการขนสงทงหมด เมอผซอไดตกลงกบผขายวา ผซอจะรบผดชอบคาใชจายในการขนสงสนคานเองเรมตงแตกจการของผขายจนกระทงสนคาไดสงมาถงกจการของผซอ ผซอตองบรหารจดการสนคาเองในระหวางการขนสงท าใหมคาใชจายเกดขน คอ “คาขนสง” และคาขนสงทท าใหไดสนคาเขามายงกจการ เรยกวา คาขนสงเขา”

2. F.O.B. Destination คอ ขอตกลงวาผขายจะตองเปนผรบผดชอบในการขนสงทงหมดเมอผซอตกลงกบผขายวา ผขายจะรบผดชอบคาใชจายในการขนสงสนคานเองเรมตงแตกจการของผขายจนกระทงสนคาไดสงมาถงกจการของผซอ ผขายตองบรหารจดการสนคาเองในระหวางการขนสงท าใหมคาใชจายเกดขน คอ “คาขนสง” และคาขนสงทเกดขนเพอใหสนคาไดสงไปกจการผซอเรยกวา “คาขนสงออก”

การออกใบ Debit Note หรอ ใบ Credit Note

ในการซอขายสนคา จ านวนสนคาในการซอขาย อาจไมตรงตามจ านวนทสง เชนอาจมการสงสนคาไปเกน สนคาทสงไปอาจช ารด หรอสนคาทสงไปขาด เปนตน เพอเปนหลกฐานทชดเจนในการซอขาย กจการสามารถจดท าเอกสารเพอยนยนจ านวนของสนคาระหวางกนได ดงน

การออกใบ Debit Note แปลวา กจการไดออกใบนเพอเดบตทกกรณ ดงน 1. กจการมลกหนการคา จะบนทกบญชลกหนการคาดานเดบต หากกจการออกใบ Debit

Note แปลวา กจการไดออกใบเพมหนใหกบลกหนการคาแลว ท าใหบญชลกหนการคาเพมขน

2. กจการมเจาหนการคา จะบนทกบญชเจาหนการคาดานเครดต หากกจการออกใบ Debit

Note แปลวา กจการไดออกใบขอลดหนจากเจาหนการคา ท าใหบญชเจาหนการคาลดลง การออกใบ Credit Note แปลวา กจการไดออกใบนเพอเครดตทกกรณ เชน

1. กจการมลกหนการคา จะบนทกบญชลกหนการคาดานเดบต หากกจการออกใบ Credit

Note แปลวา กจการไดออกใบลดหนใหกบลกหนการคาแลว ท าใหบญชลกหนการคาลดลง 2. กจการมเจาหนการคา จะบนทกบญชเจาหนการคาดานเครดต หากกจการออกใบ Credit

Note แปลวา กจการไดออกใบเพมหนใหกบเจาหนการคา ท าใหบญชเจาหนการคาเพมขน

268

ในการซอขายน ตวกลางคอ สนคา ซงโดยทวไปจะมความแตกตางกน อาจเปนสนคาทมไวใช สนคาทมไวรบประทาน สนคาทมราคาแพง สนคาทมราคาถก สนคาทมอายสน สนคาทมอายยาว เปนตน ท าใหกจการทประกอบธรกจในลกษณะน ตองหาวธการบนทกบญชใหเหมาะสมกบสนคาทจะซ อมาขาย โดยสนคาทซอมา ถาสนคาไดขายออกไปจะสงผลดตอกจการคอกอใหเกดรายไดจากการขายสนคาและสงผลเปนก าไรสทธในทสด สวนปญหาคอ สนคาทยงไมไดขายออกไป ซงมหลายชนด หลายราคา ท าใหกจการตองใหความส าคญมกเรยกวา “สนคาคงเหลอ”

การซอสนคา

ขายสนคา

ซอสนคาเปนเงนสด เกบเงนจากลกหนการคา

ภาพท 5.2 วงจรของสนคาคงเหลอจากการซอสนคาเปนเงนสด


ซอสนคาเปนเงนเชอ เกบเงนจากลกหนการคา

น าเงนสดไปช าระหนใหเจาหน

ภาพท 5.3 วงจรของสนคาคงเหลอจากการซอสนคาเปนเงนเชอ

เจาหนการคา

สนคาคงเหลอ ลกหนการคา

เงนสด


ลกหนการคา

เงนสด

เงนสด

เงนสด

269

จากภาพท 5.2 และ 5.3 จะเหนวากจการจะชอสนคาจากผขาย อาจซอเปนเงนสดหรอเปนเงนเชอ จากนนจะน าสนคามาขาย อาจขายเปนเงนสดหรอขายเปนเงนเชอกไดเชนกน อธบายได ดงน

1. กจการซอสนคาเปนเงนสด น าสนคาไปขายเปนเงนสด และน าเงนสดไปซอสนคามาขาย

2. กจการซอสนคาเปนเงนสด น าสนคาไปขายเปนเงนเชอ เมอเกบเงนจากลกหนการคาได จะน าเงนสดไปซอสนคามาขาย

3. กจการซอสนคาเปนเงนเชอ น าสนคาไปขายเปนเงนสด จะน าเงนสดไปจายช าระหนใหเจาหนการคาและน าเงนสดไปซอสนคามาขาย

4. กจการซอสนคาเปนเงนเชอ น าสนคาไปขายเปนเงนเชอ เมอเกบเงนจากลกหนการคาไดจะน าเงนสดไปจายช าระหนใหเจาหนการคาและน าเงนสดไปซอสนคามาขาย

5. กจการตองมการวางแผนเกยวกบการซอสนคาจะไดมสนคาไวเพอขายอยางเพยงพอ การน าเงนสดไปช าระหนใหเจาหนการคา การพจารณาคณสมบตของลกหนการคา การวางแผนเรองระยะเวลาในการใหลกหนการคาคางช าระ รวมไปถงการน าสนคามาขายใหลกคา อกทงยงสามารถปองกนการสงซ า การสญหาย การขโมย เพอความมประสทธภาพในการด าเนนงานของกจการ ในเบองตนจะอธบายขนตอนการสงซอสนคาเพอประกอบการบนทกบญชในขนตอนตอไป

การสงซอสนคา

1. การสงซอสนคา โดยการตรวจสอบราคาสนคา ผขายสนคา ระยะเวลาในการจายช าระคาสนคา ปรมาณในการสงซอสนคา กจการตองสงใบสงซอสนคาไปยงกจการผขายสนคาซงใบสงซอนเปนเอกสารทกจการจดท าขนมาเอง โดยกจการตองระบรายการสนคา ชนดของสนคาและจ านวนของสนคาอยางชดเจนแลวจงสงใบสงซอไปยงผขาย แลวจงสงใบสงซอไปยงผขาย

2. กรณซอสนคาเปนเงนเชอ เมอผขายน าสนคามาสง กจการตองตรวจสอบสนคากอนวาตรงกบทไดสงซอหรอไม โดยตรวจสอบเอกสารคอใบสงซอทกจการไดสงซอกบเอกสารทผขายสงมาใหพรอมกบสนคาคอ ใบก ากบสนคาหรอใบแจงหนซงจะตองตรงกน หากไมตรงกนกจการสามารถออกเอกสารคอ ใบลดหนหรอใบเพมหน ซงขนอยกบวาฝายผซอหรอฝายผขายเปนผออก คอจะเรยกชอตามเหตการณทเกดขน เมอไดจดท าใบดงกลาวแลวจะรอเวลาการช าระเงนสดตอไป แบงเปนกรณ ดงน

270

2.1 ไดรบสนคาครบ กจการตองเกบใบก ากบสนคาหรอใบแจงหนไวเพอรอเวลาการช าระเงนสดตอไป

2.2 ไดรบสนคาเกน 2.2.1 กจการรบสนคาไว กจการอาจออกใบขอเพมหน (Credit Note) สงไปกจการ

ผขาย เพอขอใหผขายเพมจ านวนหนขน และกจการผขายกจะออกใบ (Debit Note) สงมาใหกจการ เพอเปนการบอกวา กจการผขายไดเพมจ านวนหนใหแลว

2.2.2 กจการไมรบสนคาไว กจการอาจออกใบขอลดหน (Debit Note) สงไปกจการผขาย เพอขอใหผขายลดจ านวนหนลง และกจการผขายกจะออกใบ (Credit Note) สงมาใหกจการ เพอเปนการบอกวา กจการผขายไดลดจ านวนหนใหแลว

2.3 ไดรบสนคาไมครบ กจการรบสนคาไว กจการอาจออกใบขอลดหน (Debit Note)สงไปกจการผขาย เพอขอใหผขายลดจ านวนหนลง และกจการผขายกจะออกใบ (Credit Note) สงมาใหกจการ เพอเปนการบอกวา กจการผขายไดลดจ านวนหนใหแลว

2.4 ไดรบสนคาครบแตสนคาบางสวนช ารด 2.4.1 กจการรบสนคาไว แตขอใหผขายลดราคาให เมอกจการไดรบสนคาแลว

สนคานนช ารด กจการไมสงคนสนคาแตขอใหผขายลดราคาให กจการอาจออกใบขอลดหน (Debit

Note) สงไปกจการผขาย เพอขอใหผขายลดจ านวนหนลง และกจการผขายกจะออกใบ (Credit Note) สงมาใหกจการ เพอเปนการบอกวา กจการผขายไดลดจ านวนหนใหแลว

2.4.2 กจการไมรบสนคาไว กจการจะอาจออกใบขอลดหน (Debit Note) สงไปกจการผขาย เพอขอใหผขายลดจ านวนหนลง และกจการผขายกจะออกใบ (Credit Note) สงมาใหกจการ เพอเปนการบอกวา กจการผขายไดลดจ านวนหนใหแลว

3. กรณซอสนคาเปนเงนสด เมอผขายน าสนคามาสงสนคาจะมาพรอมกบใบเสรจรบเงนกจการตองตรวจสอบสนคากอนวาตรงกบทไดสงซอหรอไม โดยตรวจสอบเอกสารคอใบสงซอทกจการไดสงซอกบเอกสารทผขายสงมาใหพรอมกบสนคาคอ ใบเสรจรบเงนซงจะตองตรงกน หรออาจสงคนสนคาไปใหผขายในกรณทกจการไมตองการรบสนคานนไว

3.1 ไดรบสนคาครบ 3.2 ไดรบสนคาเกน กจการตองการคนสนคา สามารถสงสนคาคนไปยงผขายได

271

3.3 ไดรบสนคาไมครบ กจการขอใหผขายสงเงนสดคนมาใหกจการหรอใหสงสนคามาเพม

3.4 ไดรบสนคาครบแตสนคาบางสวนช ารด กจการตองการคนสนคา สามารถสงสนคาคนไปยงผขายไดผขายจะสงเงนสดคนมาใหกจการ

4. การจดเกบสนคาในโกดงหรอคลงสนคา จะตองมการจดท าเอกสารเพอควบคมและตรวจสอบสนคา เชน การรบเขามาจากการซอ การเบกไปขาย กจการอาจจดท าบตรบญชสนคา เพอบนทกรายละเอยดการเขา ออก รน ยหอ จ านวน ของสนคาเพอจะไดทราบจ านวนของสนคาทมเพอขายและจ านวนของสนคาคงเหลอไดตลอดเวลา การจดท าบตรสนคาส าหรบคลงสนคาอาจระบเพยงรนและจ านวนของสนคาเทานน ดงน

รหสสนคา........... บตรบญชสนคา

รายการสนคา...................................รน....................................ยหอ............................... พ.ศ.2557

รายการ รายการรบ รายการจาย คงเหลอ

หมายเหต.......................................................................................................................... ผบนทก..................................... ผตรวจสอบ................................ วนท......................................... วนท..........................................

ภาพท 5.4 บตรบญชสนคา (ดดแปลงจาก: สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร, 2552: 361)

272

ภาพท 5.5 การสงซอสนคา

รายการทเกยวของกบการซอสนคา

1. การขนสงสนคาเมอซอ เมอผซอตกลงกบผขายวา ผซอจะรบผดชอบคาใชจายในการขนสงสนคานเรยกวา “คาขนสงเขา” หรอตามเงอนไขทไดตกลงกบผขาย คอ F.O.B. Shipping Point

กจการผซอตองบนทกคาขนสงเขาเปนคาใชจายของกจการ 2. การสงคนสนคา บญชสงคนและสวนลด เปนบญชทเกดขนเนองจากการซอสนคา จงถอ

เปนบญชคาใชจาย แตบนทกบญชดานตรงกนขามกบบญชซอสนคา ใชบนทกบญชเมอเกดปญหาเกยวกบตวสนคา เชน สนคาช ารดหรอสงมาเกน กจการจงสงสนคาคนไปยงผขาย โดยใชชอบญชนวา “สงคนสนคาและสวนลด ”แบงเปนกรณได ดงน

2.1 กจการสงคนสนคากลบไปยงผขายสนคา ผซอจะไดรบเงนสดคนหรอบญช เจาหนลดจ านวนลง จากการทกจการไดสงคนสนคาไปยงผขาย

2.2 กจการไมไดสงสนคากลบคนเพยงแตใหผขายลดราคาสนคาให กจการอาจขอให ผขายลดราคาสนคาให เนองจากเปนปญหาเพยงเลกนอยโดยกจการไมไดสงสนคากลบคนไปใหผขาย

ใบสงซอสนคา

ซอสนคาเปนเงนสด ซอสนคาเปนเงนเชอ

ใบเสรจรบเงน ใบก ากบสนคา (ใบแจงหน)

ใบเสรจรบเงน

คลงสนคา

การสงซอสนคา

273

3. สวนลด เมอซอสนคา หากกจการไดรบสวนลดจะท าใหมลคาของสนคาทซอลดลง สวนลดในการซอ มดงน

3.1 สวนลดการคา กจการอาจซอสนคาเปนจ านวนมาก อาจถกจงใจโดยสวนลดทจะลดใหจากราคาสนคาทก าหนดไว

3.2 สวนลดเงนสด เมอเจาหนการคาจงใจใหกจการไปช าระหนโดยเรวเพอทจะไดจายเงนสดนอยกวาราคาทซอมา การทกจการจายช าระเงนสดเพอใหไดสวนลด คอความหมายของสวนลดเงนสดในฐานะทกจการเปนผซอเรยกวา “สวนลดรบ”

4.

ภาพท 5.6 รายการทเกยวของกบการซอสนคา

ตวอยาง 5-1 วนท 1 มนาคม 2557 กจการซอสนคาเปนเงนสด จ านวน 1,000 หนวย ราคาหนวยละ 15 บาท ไดรบสวนลดการคา 10 % (การแสดงสวนลด อาจเปนชวงจดรายการลดราคาสนคาลงในใบแสดงรายการสนคา (List Price) หรอมปายตดลดราคา 10 % ไวทตวสนคา)

ค านวณราคาสนคากอนหกสวนลดการคา =1,000 x 15 = 15,000 บาท

ค านวณสวนลดการคา = 15,000 x 10 / 100 = 1,500 บาท

ค านวณราคาสนคาหลงหกสวนลดการคา = 15,000 – 1,500 = 13,500 บาท

ดงนน ราคาสนคา = 15,000 บาท (ไดสวนลดการคา =1,500 บาท) หมายความวา ถาซอเปนเงนสดตองจายเงน = 13,500 บาท ถาซอเปนเงนเชอ จะมเจาหน = 13,500 บาท เชนกน

น าจ านวนเงน 13,500 บาท ไปบนทกบญช

ซอสนคา คาขนสงเขา สงคนสนคาและสวนลด สวนลดรบ

274

ตวอยาง 5-2 จากตวอยาง 5-1 สมมตวากจการซอสนคาเปนเงนเชอ กจการจะบนทกบญชเจาหนการคาจ านวน 13,500 บาท โดยเจาหนการคาจะก าหนดเงอนไขในการช าระเงนไว 1/10,n/45

ราคาสนคากอนหกสวนลดเงนสด =13,500 บาท

ค านวณสวนลดเงนสดชอ “สวนลดรบ” = 13,500 x 1 / 100 = 135 บาท

ค านวณราคาสนคาหลงหกสวนลดเงนสด = 13,500 – 135 = 13,365 บาท

หมายความวา กจการซอสนคาเปนเงนเชอมาในราคา 13,500 บาท หากกจการสามารถช าระหนไดภายใน 10 วนนบตงแตวนท 1 มนาคม 2557 ซงกคอ วนท 11 มนาคม 2557 กจการจะไดสวนลดรบจ านวน 1% = 135 บาท ท าใหกจการจายเงนสดเพยง = 13,365 บาท

กจการตองบนทกบญช จ านวนเงนทกจการเปนหนทงหมด = 13,500 บาท และจ านวนเงนทเปนสวนลดรบ = 135 บาท และจ านวนเงนสดทจะตองจาย = 13,365 บาท

แตถากจการช าระเงนไมทนภายใน 10 วน คอไมทนวนท 11 มนาคม 2557 กจการจะไมไดสวนลดรบ กจการตองจายช าระหนเตมจ านวน = 13,500 บาท

(วธการนบระยะเวลา 10 วน คอนบวนถดจากวนทท าการซอขาย และนบวนครบก าหนดดวย จากตวอยาง 5-2 ตองเรมนบวนท 2 มนาคม 2557 ถงวนท 11 มนาคม 2557 = 10 วน )

การขายสนคา การขายสนคาทไมขายเปนหนวยยอยเรยกวา “ขายสง” หรอขายเปนหนวยยอย เรยกวา “ขาย

ปลก” รวมถงการขายเปนเงนสดและการขายเปนเงนเชอ ในการขายสนคา กจการอาจไดรบใบสงซอจากลกคา กจการจะท าการสงสนคาตามทลกคาสง หากขายเปนเงนสดกจการตองออกใบเสรจรบเงนใหกบลกคา แตถาขายสนคาเปนเงนเชอ จะตองมการก าหนดระยะเวลาในการเปนหน โดยกจการจะออกหลกฐานในการขายเปนใบก ากบสนคาหรอใบแจงหน ซงจะระบรายการสนคา จ านวนสนคา จ านวนเงนและระยะเวลาในการรบช าระเงน กจการตองพจารณาใบ Credit Note หรอใบ Debit Note

ทกจการไดออกใหกบลกหนดวย เมอถงวนครบก าหนดช าระเงน กจการจงจะออกใบเสรจรบเงนใหกบลกหนการคาไดอยางถกตอง ดงภาพ 5.7

275


ภาพท 5.7 วงจรการขายสนคา

ขนตอนในการขายสนคาจะมการเจรจาการซอขาย การตกลงเรองการขนสง การพจารณาหากขายสนคาเปนเงนเชอ การตกลงเรองระยะเวลาในการเปนหน เพราะจะมเรองของการรบช าระเงนสดเขามาเกยวของ ขนตอนในการขายสนคาตามปกตอธบายตามล าดบ ดงน

ภาพท 5.8 รายการทเกยวของกบการขายสนคา

รายการทเกยวของกบการขายสนคา

1. การรบคนสนคา เปนบญชทเกดขนเนองจากการขายสนคาจงถอเปนบญชรายได แตบนทกบญชดานตรงกนขามกบบญชขายสนคา ใชบนทกบญชเมอเกดปญหาเกยวกบตวสนคา เชน สนคาช ารด สงไปเกน เปนตน ดงน

1.1 กจการรบคนสนคากลบมายงกจการ ตองบนทกคนเงนสดใหกบลกคาหรอบนทกลด ยอดบญชลกหนการคาและบนทกรบสนคากลบคนมาทกจการดวย

1.2 กจการไมไดรบสนคากลบมายงกจการเพยงแตใหกจการลดราคาสนคาให ตอง บนทกคนเงนสดใหกบลกคาหรอบนทกลดยอดบญชลกหนการคา

2. สวนลด เมอขายสนคา หากกจการตองใหสวนลดจะท าใหมลคาของการขายสนคาลดลง สวนลดในการขาย มดงน

2.1 สวนลดการคา สวนลดนกจการจะท าการลดทนททมการขายสนคานน เปนการจงใจโดยลกคาอาจจายเงนสดทนท หรอลกคายงคางช าระกได ราคาสนคาจะถกก าหนดไวแลว สวนลดการคาจะค านวณจากราคาสนคาทไดก าหนดไวแลวนน



เงนสด

เงนสด

รบคนสนคาและสวนลด สวนลดจาย ขายสนคา

276

2.2 สวนลดเงนสด เมอขายสนคาเปนเงนเชอ กจการอาจจงใจลกหนการคาใหมาช าระหนโดยเรว กจการจะลดใหเมอลกหนน าเงนสดมาช าระ สวนลดนคอ “สวนลดจาย”

3. การขนสงสนคาเมอขาย เมอผซอกบผขายตกลงกนวา ผขายจะรบผดชอบการขนสงสนคานเองและคาขนสงทท าใหไดขายสนคาออกไป เรยกวา “คาขนสงออก” หรอตามเงอนไขทไดตกลงกบผซอ คอ F.O.B. Destination กจการผขายตองบนทกคาขนสงออกนเปนคาใชจายของกจการ

ตวอยาง 5-3 วนท 15 มนาคม 2557 กจการขายสนคาเปนเงนสดจ านวน 1,000 หนวย ราคาหนวยละ 25 บาท ใหสวนลดการคา 10 % (การแสดงสวนลด อาจเปนชวงจดรายการลดราคาสนคาลงในใบแสดงรายการสนคา (List Price) หรอมปายตดลดราคา 10 % ไวทตวสนคา)

ค านวณราคาสนคากอนหกสวนลดการคา =1,000 x 25 = 25,000 บาท

ค านวณสวนลดการคา = 25,000 x 10 / 100 = 2,500 บาท

ค านวณราคาสนคาหลงหกสวนลดการคา = 25,000 – 2,500 = 22,500 บาท

ดงนน ราคาสนคา = 22,500 บาท (ใหสวนลดการคา =2,500 บาท) หมายความวา ถาขายเปนเงนสดตองไดเงน = 22,500 บาท ถาขายเปนเงนเชอ จะมลกหน = 22,500 บาท เชนกน

น าจ านวนเงน 22,500 บาท ไปบนทกบญช

ตวอยาง 5-4 จากตวอยาง 5-3 สมมตวากจการขายสนคาเปนเงนเชอ กจการจะบนทกบญชลกหนการคาจ านวน 22,500 บาท โดยกจการจะก าหนดเงอนไขในการช าระเงนไว 2/15,n/30

ราคาสนคากอนหกสวนลดเงนสด = 22,500 บาท

ค านวณสวนลดเงนสดชอสวนลดจาย = 22,500 x 2 / 100 = 450 บาท

ค านวณราคาสนคาหลงหกสวนลดเงนสด = 22,500 – 450 = 22,050 บาท

หมายความวา กจการขายสนคาเปนเงนเชอในราคา 22,500 บาท หากลกหนการคาสามารถ

ช าระหนไดภายใน 15 วนนบตงแตวนท 15 มนาคม 2557 ถงวนท 30 มนาคม 2557 กจการจะตองใหสวนลดจายจ านวน 2% = 450 บาท ท าใหกจการไดรบเงนสดเพยง = 22,050 บาท

กจการตองบนทกบญช จ านวนเงนทมลกหนการคาทงหมด = 22,500 บาท และจ านวนเงนทเปนสวนลดจาย = 450 บาท และจ านวนเงนสดทจะไดรบ = 22,050 บาท

277

แตถาลกหนการคามาช าระเงนไมทนภายใน 15 วน คอไมทนวนท 30 มนาคม 2557 กจการไมตองใหสวนลดจาย กจการจะไดรบช าระเตมจ านวน = 22,500 บาท (วธการนบระยะเวลา 15 วน คอนบวนถดจากวนทท าการซอขาย และนบวนครบก าหนดดวย จากตวอยาง 5-4 ตองเรมนบวนท 16 มนาคม 2557 ถงวนท 30 มนาคม 2557 = 15 วน )

จากเรองทกลาวมาซงของกบการซอ-ขายสนคา กจการจะมวธการบนทกบญชอยางไร เพอใหเหมาะกบชนดของสนคาและสะดวกแกการด าเนนงาน กจการตองเลอกวธการบนทกบญชใหเหมาะสมกบลกษณะของกจการและลกษณะของสนคาทกจการขาย โดยพจารณาวากจการจะบนทกบญชตามปกตของสนคาคงเหลอ คอเปนสนทรพย ซงตองบนทกอยางละเอยดทกขนตอน แตถากจการนนไมสามารถทจะบนทกอยางละเอยดได จะมทางเลอกอนหรอไม

Jan R. Williams et al., (2015: 253) ใหความเหนไววา ทงสองวธอาจจะใชในการบญชเกยวกบสนคาคงเหลอ 1) a perpetual inventory system or 2) a periodic inventory system

ทงสองวธถกน ามาใชอยางแพรหลายทกวนนการใชงานของระบบบญชคอมพวเตอรทกาวหนาขนไดท าใหวธ perpetual ใชงายและคมคาใชจายทจะท าใหการด าเนนงานประสบความส าเรจสวนวธ periodic สวนมากจะใชในธรกจขนาดเลกมากทสามารถจดท าไดดวยตวเอง ระบบสนคาคงเหลอทงสองระบบน สงส าคญทจะตระหนกวาการบนทกบญชสนคาคงเหลอจะคลายกบการบญชส าหรบคาใชจายลวงหนา สนคาคงเหลอทถกซอจะมการรายงานในขนตนวาเปนสนทรพยในงบแสดงฐานะการเงน เมอขายใหกบลกคา สนทรพยนจะถกโอนเปนคาใชจายเปนตนทนของสนคาทขาย

จากความหมายขางตนจะเหนวา สนคาคอสนทรพยของกจการทกจการตองจายเงนไปกอนเพอจะไดสนคามาขาย เมอไดขายออกไปสนทรพยจะลดลงพรอมกบเกดเปนคาใชจาย แตการบนทกบญชเกยวกบสนคาคงเหลอทนยมใชม 2 วธ คอ วธ perpetual และวธ periodic ซงมความแตกตางกน กจการทจะน ามาใชตองค านงถงลกษณะของสนคาทขายและขนาดของกจการดวย

สนคาคงเหลอตามปกตจะตองบนทกบญชเปนสนทรพย ถงแมจะไมไดซอมาเพอใชประโยชนกตาม แสดงรปภาพ ดงน

278

คท 1

คท 2

ภาพท 5.9 วงจรของการซอสนคามาเพอขาย

จากภาพท 5.9 เมอซอสนคามาจะบนทกบญชเปนสนทรพย สนคาเปนสนทรพยตามปกตของกจการ และเมอสนคาถกขายออกไป กจการตองบนทกใหจ านวนสนคาลดลงและโอนไปเปนคาใชจาย ในเวลาเดยวกน กจการจะไดรบเงนสดหรอลกหนทกอใหเกดรายไดจากการขายแกกจการ วธการเชนนเปนวธการทมขนตอนละเอยด เนองจากสนคาเปนสนทรพยแตเปนสนทรพยทซอมาขาย กรณนจงซบซอนกวาสนทรพยทวไปๆทกจการมไวใชประโยชน และเพอความมประสทธภาพในการควบคมระบบของสนคาคงเหลอกจการสามารถทราบจ านวนของสนคาทยงคงเหลออยไดทนท สวนกจการทขายสนคาเปนจ านวนมากและราคาสนคาตอหนวยไมสงมากอาจปรบวธการใหงายเพอความสะดวกในการบนทกบญช อาจไมตองละเอยดเชนเดยวกบวธทกลาวมาน

วธการบนทกบญชเกยวกบการซอสนคามาเพอขาย

วธทใชกนอยางแพรหลายม 2 วธ คอ

1. การบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง (Perpetual Inventory Method) เปนวธการบนทกบญช “สนคาคงเหลอ” เปน “สนทรพย” เมอขายออกไปจงจะบนทกบญชเปนคาใชจายเพราะกอใหเกดรายได เปนการบนทกบญชสนคาอยางละเอยด ท าใหทราบจ านวนของสนคาคงเหลอไดทนท


ตนทนสนคาทขาย

เงนสด,ลกหน

สนทรพย สนทรพยลดลง

รายไดจากการขาย

เมอถกซอมาจะบนทกบญชเปน

เมอสนคาคงเหลอถกขายออกไปจะบนทกบญชเปน

เงนสด

279

2. การบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด (Periodical Inventory Method) เปนวธการบนทกบญช “สนคาคงเหลอ” เปน “คาใชจาย”กอน เมอถงวนสนงวดจงจะบนทกบญช “สนคาคงเหลอ” เปน “สนทรพย” อกครงหนง จะมวธการบนทกบญชตามความสะดวกในการด าเนนงาน

1. การบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง วธการบนทกบญชจะมความละเอยดทกขนตอน สามารถทราบจ านวนของสนคาคงเหลอได

ตลอดเวลา เนองจากเปนกจการทซอสนคามาเพอขายเปนจ านวนไมมากและสนคามราคาตอหนวยสง กจการทควรใชวธการบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง ไดแก กจการจ าหนายเครองใชไฟฟา กจการจ าหนายรถไถนา กจการจ าหนายรถจกรยานยนต กจการจ าหนายเฟอรนเจอร เปนตน วธการบนทกบญชอยางตอเนอง มดงน

1.1 เมอซอสนคา จะบนทกบญชสนคาเปนสนทรพย ชอบญช “สนคาคงเหลอ” 1.1.1 กจการซอสนคาเปนเงนสด จ านวน 50,000 บาท

เดบต สนคาคงเหลอ 50,000

เครดต เงนสด 50,000

1.1.2 กจการซอสนคาเปนเงนเชอ จ านวน 50,000 บาท โดยเจาหนการคาใหคางช าระไดนาน 30 วน


เครดต เจาหนการคา 50,000

1.1.3 กจการช าระหนใหเจาหนการคาเมอครบก าหนด 30 วน จ านวน 50,000 บาท

เดบต เงนสด 50,000


1.2 เมอซอสนคาไดรบสวนลดการคา 1.2.1 กจการซอสนคาจ านวน 50,000 บาท ไดรบสวนลดการคา 5 %

เดบต สนคาคงเหลอ (50,000 – (50,000 x5%)) 47,500

เครดต เงนสด/เจาหน 47,500

280

1.3 เมอซอสนคาเปนเงนเชอไดรบสวนลดเงนสด

1.3.1 กจการซอสนคาเปนเงนเชอจ านวน 47,500 บาท เงอนไขการช าระหน 3/8,n/45 กจการช าระหนภายในก าหนด 8 วน จะไดรบสวนลดเงนสด 3% ชอ สวนลดรบ แตตองบนทกบญชเปน “สนคาคงเหลอ” เพราะ บญช“สวนลดรบ” ท าใหมลคาของสนคาทซอมาลดลง จงตองบนทกบญชใหลดลงในทนท

เดบต เจาหนการคา 47,500

เครดต เงนสด (47,500 – (47,500 x3%)) 46,075

เครดต สนคาคงเหลอ (47,500 x3%) 1,425

1.4 เมอขายสนคา จะบนทกบญช 2 ค คท 1 การขายสนคา คท 2 คอ บนทกบญชลดจ านวนสนคาคงเหลอลงเนองจากถกขายออกไปและโอนรายการนไปเปนคาใชจายชอบญชตนทนสนคาทขายหรอบญชตนทนขายและบนทกรายไดจากการขายสนคาซงอาจไดรบเปนเงนสดหรอเปนเงนเชอ

1.4.1 กจการขายสนคาเปนเงนสด ราคาขาย 20,000 บาท ราคาทน 15,000 บาท


เครดต ขายสนคา 20,000

บนทกขายสนคาเปนเงนสด

เดบต ตนทนขาย 15,000 เครดต สนคาคงเหลอ 15,000 บนทกตนทนของสนคาทขายไปแลว

1.4.2 กจการขายสนคาเปนเงนเชอ สนคามราคาขาย 20,000 บาท และราคาทน 15,000 บาท โดยกจการใหลกหนการคาคางช าระได 30 วน

เดบต ลกหนการคา 20,000


ขายสนคาเปนเงนเชอ

เดบต ตนทนขาย 15,000 เครดต สนคาคงเหลอ 15,000 บนทกราคาทนของสนคาทขายไปแลว

281

1.4.3 รบช าระหนจากลกหนเมอครบก าหนด 30 วน


เครดต ลกหนการคา 20,000

1.5 การใหสวนลดการคาเมอขายสนคา 1.5.1 กจการขายสนคา สนคามราคาขาย 20,000 บาท และราคาทน 15,000

บาท ใหสวนลดการคา 2 %

เดบต เงนสด/เจาหนการคา (20,000 – (20,000 x 2%)19,600


บนทกขายสนคาเปนเงนสด

เดบต ตนทนขาย 15,000 เครดต สนคาคงเหลอ 15,000 บนทกตนทนของสนคาทขายไปแลว

1.6 การใหสวนลดเงนสดเมอขายสนคาเปนเงนเชอ

1.6.1 กจการขายสนคาเปนเงนเชอ จ านวน 19,600 บาท เงอนไขการช าระหน 3/8,n/45 และลกหนการคาสามารถมาช าระหนไดทน 8 วน

เดบต เงนสด (19,600 – (19,600 x 3%) 19,012

เดบต สวนลดจาย (19,600 x 3%) 588


บนทกรบช าระหนจากลกหนการคา ใหสวนลดจาย 3%

1.7 เมอถงวนสนงวด กจการจะทราบจ านวนของสนคาคงเหลออยแลว เนองจากกจการไดบนทกบญชอยางละเอยด แตกจการตองตรวจนบจ านวนของสนคาคงเหลอทมอยจรงเพอน ามาเปรยบเทยบกบจ านวนของสนคาคงเหลอทมอยในสมดบญชวามจ านวนตรงกนหรอไม อยางไรกตามกจการตองตรวจนบสนคาคงเหลอในวนสนงวดเพอตรวจสอบกบจ านวนสนคาคงเหลอทมอยในบญช และยดตามจ านวนทมอยจรง โดยการปรบปรงรายการใหถกตอง ถงแมกจการจะไดบนทกบญชไวอยางละเอยดแลวกตามและตองปรบปรงจ านวนตามทบนทกในสมดบญชใหเทากบจ านวนทมอยจรงเทานน (บญเสรม วมกตะนนท และคณะ, 2556: 174)

282

ค าศพททตองใชในเรองสนคาคงเหลอ

1. สนคาคงเหลอตนงวด หมายความวา สนคาทขายไมหมด เหลอจากงวดทแลว จะถก

บนทกเปนยอดยกมาในงวดน 2 สนคาคงเหลอปลายงวด หมายความวา สนคาทยงไมไดขายในงวดน จะถกบนทกเปน

ยอดยกไปในงวดน 3 ตนทนขายหรอตนทนสนคาทขายไปแลว หมายความวา ราคาทนของสนคาทไดขาย

ไปแลว

ตวอยาง 5-5 หางหนสวนจ ากด สงกรานต เปดกจการซอขายของใชเบดเตลดในครวเรอน โดยมขอมลของสนคาคงเหลอทยงขายไมหมดจากป 2556 จ านวน 10,000 บาท (สนคาตนงวดป 2557) และในป 2557 มรายการซอสนคามาเพอขาย ดงน

กจการซอสนคาเปนเงนสด จ านวน 50,000 บาท



กจการขายสนคาเปนเงนสด สนคามราคาขาย 20,000 บาท และราคาทน 15,000 บาท



เดบต ตนทนขาย 15,000

เครดต สนคาคงเหลอ 15,000


เงนสด 101

ขายสนคา 401


เงนสด

20,000

20,000 20,000

283





สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 103 45,000 -

ตนทนขาย 501 15,000 -

ขายสนคา 401 20,000 -

จากการบนทกบญช กจการจะไดขอมลอยางละเอยดครบถวนทกรายการ สามารถน าขอมลไปค านวณหาผลการด าเนนงานตอไปได

2. การบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด

วธการบนทกบญชจะตองสะดวกตอการด าเนนงาน เมอซอสนคามาจะบนทกบญชไวเปนคาใชจาย และเมอขายสนคาออกไปจะบนทกบญชเพยงรายไดจากการขายสนคา ถงวนสนงวดจงบนทกบญช “สนคาคงเหลอ” เปน “สนทรพย” ของกจการ ตามวธนเมอกจการซอสนคาแตละครงจะซอสนคาเปนจ านวนมากสนคาทซอมราคาไมสง ท าใหกจการทควรใชวธการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด ไดแก หางสรรพสนคา รานขายยา รานขายของช า รานขายเสอผา เปนตน อธบายได ดงน

2.1 เมอซอสนคา เมอกจการซอสนคามาจะบนทกการซอสนคาเปนคาใชจายบนทกบญช ดงน

2.1.1 กจการซอสนคาเปนเงนสด จ านวน 50,000 บาท

เดบต ซอสนคา 50,000


สนคาคงเหลอ 103

ตนทนขาย 501

ยอดยกมา 10,000 ตนทนขาย 15,000


15,000


45,000 15,000

284

2.1.2 กจการซอสนคาเปนเงนเชอ จ านวน 50,000 บาท โดยกจการคางช าระได 30 วน



2.1.3 กจการจายช าระหนใหเจาหนเปนเงนสด เมอครบก าหนด 30 วน



2.2 เมอซอสนคาไดรบสวนลดการคา 2.2.1 กจการซอสนคาจ านวน 50,000 บาท ไดรบสวนลดการคา 5 %

เดบต ซอสนคา (50,000 – (50,000 x5%)) 47,500

เครดต เงนสด/เจาหน 47,500

2.3 เมอซอสนคาเปนเงนเชอและไดรบสวนลดเงนสด

2.3.1 กจการซอสนคาเปนเงนเชอจ านวน 47,500 บาท เงอนไขการช าระหน 3/8,n/45 กจการช าระหนภายในก าหนด ไดรบสวนลดเงนสด 3% ชอ “สวนลดรบ”


เครดต เงนสด (47,500 – (47,500 x3%)) 46,075

เครดต สวนลดรบ (47,500 x3%) 1,425

2.4 เมอขายสนคา เมอกจการไดขายสนคาออกไปจะบนทกบญชเฉพาะราคาขายถอเปนรายไดของกจการบนทกบญช ดงน

2.4.1 กจการขายสนคาเปนเงนสด สนคามราคาขาย 20,000 บาท และราคาทน 15,000 บาท



2.4.2 กจการขายสนคาเปนเงนเชอ สนคามราคาขาย 20,000 บาท และราคาทน 15,000 บาท โดยกจการใหลกหนการคาคางช าระได 30 วน

เดบต ลกหนการคา 20,000


285

2.4.3 รบช าระหนจากลกหน เมอครบก าหนด 30 วน



2.5 การใหสวนลดการคาเมอขายสนคา 2.5.1 กจการขายสนคา สนคามราคาขาย 20,000 บาท และราคาทน 15,000 บาท ให

สวนลดการคา 2 %

เดบต เงนสด/เจาหนการคา (20,000 – (20,000 x 2%)19,600


2.6 การใหสวนลดเงนสดเมอขายสนคาเปนเงนเชอ

2.6.1 กจการขายสนคาเปนเงนเชอจ านวน 19,600 บาท เงอนไขการช าระหน 3/8,n/45

เดบต เงนสด(19,600 – (19,600 x 3%) 19,012

เดบต สวนลดจาย (19,600 x 3%) 588


บนทกรบช าระหนจากลกหนการคา ใหสวนลดจาย 3%

2.7 เมอถงวนสนงวด

ตามวธนจะบนทกบญชซอสนคาไวเปนคาใชจาย ในระหวางงวดเมอขายสนคาออกไปจะไมทราบวามจ านวนเทาไหร เมอถงวนสนงวดกจการตองตรวจนบจ านวนและวดมลคาสนคาคงเหลอปลายงวดวามมลคาเทาใด เพอน ามาเปรยบเทยบกบจ านวนสนคาทมเพอขายทงหมดจะไดทราบจ านวนของสนคาทไดขายออกไป จากนนจะบนทกสนคาคงเหลอเปนสนทรพย

ตวอยาง 5-6 หางหนสวนจ ากด สงกรานต เปดกจการซอขายของใชเบดเตลดในครวเรอน โดยมขอมลของสนคาคงเหลอทยงขายไมหมดจากป 2556 จ านวน 10,000 บาท (สนคาคงเหลอตนงวดป 2557 ) และในป 2557 มรายการซอสนคามาเพอขาย ดงน

กจการซอสนคาเปนเงนสด จ านวน 50,000 บาท



286

กจการขายสนคาเปนเงนสด ในราคาขาย 20,000 บาทและราคาทน 15,000 บาท



ซอสนคา 501

ขายสนคา 401

เงนสด 50,000 เงนสด 20,000

งบทดลอง ชอบญช เลขท



สนคาคงเหลอ (ตนงวด) 103 10,000 -

ซอสนคา 501 50,000 -

ขายสนคา 401 20,000 -

จะเหนไดวาในระหวางงวดจะไมมขอมลของสนคาคงเหลอ มแตบญชซอสนคา 50,000 บาท และบญชขายสนคาราคาขาย 20,000 บาท ราคาทน 15,000 บาท กจการไมทราบจ านวนของสนคาคงเหลอทถกขายออกไป จงตองท าการตรวจนบและวดมลคาแลวน ามาบนทกบญชเปนสนทรพยของกจการอกขนตอนหนงดงนนในวนสนงวด กจการตรวจนบสนคาคงเหลอปลายงวดได 45,000 บาท ค านวณจาก

สนคาคงเหลอตนงวด 10,000 + ซอระหวางงวด 50,000 – ขายไป 15,000 = 45,000 บาท

(ราคาทน) (ราคาทน) (ราคาทน) เพราะฉะนน สนคาคงเหลอทยงไมไดขายออกไป (ปลายงวด) ในราคาทน = 45,000 บาท

กจการทใชวธการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด กจการตองค านวณหารายการตอไปน 1. ซอสทธ 2. ตนทนขาย

50,000 20,000

287

2.8 การค านวณซอสทธ ซอสทธ หมายถง การซอสนคามาเพอขายและเกดรายการทเกยวของคอ คาขนสงเขา สงคน

สนคาและสวนลด สวนลดรบ กจการตองค านวณการซอสนคาทงสนทรวมรายการทกรายการทเกยวของวามมลคาเทาใด

กจการทใชวธการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด เพอความสะดวกกจการจงบนทกบญชตามรายการทเกดขนจรง คอ การซอสนคา การจายคาขนสงเขา การสงคนสนคาและสวนลด และการไดรบสวนลดรบจากเจาหนการคา เหตการณทกลาวมานอาจเกดขนไดทกรายการหรอเกดเพยงบางรายการแลวแตสถานการณ ท าใหกจการตองค านวณวา ในการซอทงหมด ประกอบไปดวยรายการใดบาง มสตร ดงน

(ทมา: สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร, 2552: 348)

หมายความวา ในการซอสนคามาขาย ตองค านวณมลคาทเกยวของทงหมดซงหมายถงการ ซอสทธ โดยท

2.8.1 การจายคาขนสงเขาท าใหกจการไดสนคามาขาย จงน าจ านวนเงนนไปบวกกบการซอ

สนคา

2.8.2 การสงคนและสวนลด ท าใหจ านวนเงนทซอสนคามจ านวนลดลง จงน าจ านวนเงนน ไปหกออกจากการซอสนคา

2.8.3 การไดสวนลดรบ ท าใหจ านวนเงนทซอสนคาเปนเงนเชอมจ านวนลดลง จงน าจ านวน

เงนนไปหกออกจากการซอสนคา

2.9 การค านวณตนทนขาย

ตนทนขาย หมายถง “ราคาทนของสนคาทไดขายไปแลว” กจการทใชวธการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด เมอถงวนสนงวดกจการจะไมทราบจ านวนของสนคาทยง ไมไดขายออกไปเนองจากสนคามเปนจ านวนมากและราคาตอหนวยต า กจการไมไดบนทกจ านวนของสนคาทถกขายออกไปแตบนทกขอมลเฉพาะสนคาคงเหลอตนงวดกบรายการซอสนคามาในระหวางงวด ดงนน เมอถงวนสนงวดสงทกจการตองทราบคอ

ซอสทธ = ซอสนคา + คาขนสงเขา – สงคนสนคาและสวนลด – สวนลดรบ

288

1. จ านวนสนคาคงเหลอตนงวด ทเหลอมาจากงวดทแลว

2. รายการ ซอสทธ คอรายการซอสนคาซงไดบวกและหกรายการทเกยวของแลว

3. จ านวนสนคาคงเหลอปลายงวด ของงวดน

น ารายการนมาค านวณหา ราคาทนของสนคาทไดขายไปแลว หรอเรยกวา “ตนทนขาย” เนองจากวา หากไมทราบราคาทนของสนคาทถกขายออกไป กจะไมทราบผลการด าเนนงานในเบองตนของกจการนนเอง มสตรในการค านวณ ตนทนสนคาทขาย ดงน

(ทมา: สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร, 2552: 348) จากสตร ตนทนขาย มความหมายวา

1. สนคาคงเหลอตนงวด เปนสนคาทเหลอจากรอบระยะเวลาบญชทแลว ขายไมหมด จง น ามาขายตอในงวดน ซงตามปกตแลว กจการมกจะตองขายสนคาคงเหลอตนงวดนกอนเปนอนดบแรก เพราะเปนสนคาตกคางจากงวดทแลว ในการค านวณจงน ามาเปนรายการแรก

2. ซอสทธ เปนสนคาทซอในงวดน ซงซอมาเพอขายในระหวางงวดอยแลว จะตองถกขายไปในงวดนดวย และจะมรายการทเกยวของกบการซออก ในการค านวณจงตองน าซอสทธมาบวกเขาไป

3. สนคาคงเหลอปลายงวด เปนสนคาทยงไมไดขายออกไป การค านวณจงตองน ามาหกออก

ตอไปนจะเปนการเปรยบเทยบการบนทกบญชทง 2 แบบ เพอจะไดเหนวธการทแตกตางกนเมอน าไปใชจะไดเหมาะกบสนคาทน ามาขาย ดงน

ตนทนขาย = สนคาคงเหลอตนงวด+ ซอสทธ – สนคาคงเหลอปลายงวด

289

ตารางท 5.1 การเปรยบเทยบวธการบนทกบญชระหวาง การบนทกบญชเมอถงวนสนงวดกบการบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง

รายการ บนทกบญชเมอถงวนสนงวด บนทกบญชสนคาอยางตอเนอง

1.ซอสนคา ซอสนคา ………….. เงนสด/เจาหน

สนคาคงเหลอ ………

เงนสด/เจาหน ........ 2. การสงคนสนคา เงนสด/เจาหน ........

สงคนและสวนลด ............ เงนสด/เจาหน ........ สนคาคงเหลอ .........

3. จายช าระคาสนคาทซอมาเปนเงนเชอ ( ไมไดรบสวนลด )

เจาหน .............. เงนสด ................

เจาหน ................ เงนสด .............

4. จายช าระคาสนคาทซอมาเปนเงนเชอ ( ไดรบสวนลด )

เจาหน .................. เงนสด ................ สวนลดรบ ................

เจาหน .................. เงนสด ............... สนคาคงเหลอ ..........

5. กจการจายคาขนสงสนคาเมอซอ คาขนสงเขา .................. เงนสด ..............

สนคาคงเหลอ .............. เงนสด ............

6. ขายสนคา เงนสด/ลกหน ................ ขายสนคา ..............

เงนสด/ลกหน ................ ขายสนคา .......... ตนทนขาย ........... สนคาคงเหลอ .............

7. การรบคนสนคาจากการขายเปนเงนสดและเชอ (ไมรบสนคากลบคนแตลดราคาสนคาให)

รบคนและสวนลด ............ เงนสด / ลกหน ...........

รบคนและสวนลด.............. เงนสด /ลกหน .........

8.การรบคนสนคาจากการขายเปนเงนสดและเชอ (รบสนคากลบคน)

รบคนและสวนลด ............ เงนสด / ลกหน ...........

รบคนและสวนลด.............. เงนสด /ลกหน ......... สนคาคงเหลอ ......... ตนทนขาย ........

9. กจการจายคาขนสงสนคาเมอขาย คาขนสงออก ................. เงนสด ................

คาขนสงออก ................. เงนสด ............

290

รายการ บนทกบญชเมอถงวนสนงวด บนทกบญชสนคาอยางตอเนอง

10. รบช าระหนจากการขายสนคาเปนเงนเชอ (ไม ใหสวนลด)

เงนสด .................. ลกหนการคา .............

เงนสด .................. ลกหนการคา .............

11. รบช าระหนจากการขายสนคาเปนเงนเชอ ( ใหสวนลด)

เงนสด .................. สวนลดจาย ................. ลกหนการคา .............

เงนสด .................. สวนลดจาย ................. ลกหนการคา .............

12. การบนทกบญชสนคาคงเหลอในวนสนงวด

ก าไรขาดทน …

สนคาคงเหลอ(ตนงวด) …

ซอสนคา …

สนคาคงเหลอ(ปลายงวด) …

ก าไรขาดทน …

ไมตองบนทกบญช เนองจากกจการไดบนทกบญชอยางตอเนองแลว ท าใหมบญชสนคาคงเหลอและบญชแยกประเภท

(ดดแปลงจาก :สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร, 2552: 378)

ไมวากจการจะใชวธการบนทกบญชแบบใด กจการตองค านวณหา รายการขายสทธและรายการก าไรขนตน เพอน ามาค านวณผลการด าเนนงานของกจการตอไป

การค านวณขายสทธ

ขายสทธ หมายถง รายไดทเกดจากการขายสนคาของกจการโดยหกรายการทเกยวของกบรายการขายสนคาแลว เมอขายสนคาออกไปจะมรายการทเกยวของอย 2 รายการ คอ

1. การรบคนสนคาและสวนลด กจการรบคนสนคากลบมาหรอกจการเพยงลดราคาใหลกคา 2. การใหสวนลดแกลกหนการคา คอ สวนลดจาย ท าใหมลคาของการขายสนคาทตกลงกนไว

ลดลงกจการตองค านวณรายการขายสนคาทงสน มสตร ดงน


ขายสทธ = ขายสนคา - รบคนสนคาและสวนลด – สวนลดจาย

291

จากสตร ขายสทธ มความหมายวา 1. ขายสนคา เปนรายไดทเกดจากการขายสนคาของกจการ 2. รบคนสนคาและสวนลด ท าใหการขายสนคาออกไปลดลง การค านวณจงตองหกออก

3. สวนลดจาย ท าใหการขายสนคาออกไปลดลง เพราะขายเปนเงนเชอแลว กจการลดราคาใหเนองจากทนตามก าหนด ท าใหรายการขายสนคาลดลง การค านวณจงตองน ามาหกออก

การค านวณก าไรขนตน

ก าไรขนตน หมายถง “ก าไรทเกดจากการขายสนคาสทธหกตนทนขายโดยยงไมหกคาใชจายอนๆของกจการ”

เมอกจการทราบ “ตนทนขาย” หรอ ราคาทนของสนคาท ไดขายออกไปแลว จะสามารถค านวณหาผลการด าเนนงานตอไปได แตก าไรทค านวณไดนจะเปนเพยง “ก าไรขนตน” เนองจากเปนก าไรทเกดจากการซอสนคาแลวน าสนคานนมาขาย ยงไมไดน าคาใชจายอนทเกยวของมาค านวณ ดงน


จากสตร ก าไรขนตน มความหมายวา

1. ขายสทธ เปนรายไดจากการขายสนคาทหกรายการทเกยวของแลว

2. ตนทนสนขายเปนคาใชจายในการขายสนคาทงหมดของกจการ จงตองน า ตนทนขายมาหกออก

ก าไรขนตน = ขายสทธ - ตนทนขาย

292

ตวอยาง 5-7 ตอไปนเปนรายการทเกดขนของหางหนสวนจ ากด คกรรม ไดเปดกจการซอขายสนคาทเปนของทระลกจากสงครามโลกครงท 2 มรายละเอยดของเดอน ตลาคม 2557 มดงน 2557

ต.ค. 8 ซอสนคาเปนเงนเชอจากบรษท โกโบร จ ากด จ านวน 50,000 บาท เงอนไขใน

การช าระหน 1/15,n/45 โดยตกลงวากจการจะรบผดชอบคาขนสงสนคาเอง จ านวน 150 บาท ซงกจการไดจายเงนแลว

12 ขายสนคาเปนเงนเชอให น.ส.องศมาลน ราคาทน 50,000 บาท ราคาขาย 70,000 บาท เงอนไข 3/10,n/60 โดยตกลงวากจการจะรบผดชอบคาขนสงสนคาเอง

15 น.ส.องศมาลน จายคาขนสงแทนกจการเปนเงนสดจ านวน 120 บาท

16 กจการลดราคาสนคาทช ารดให น.ส.องศมาลน จ านวน 200 บาท โดยไมไดรบสนคากลบคนมา

18 สงคนสนคาทช ารดใหบรษท โกโบร จ ากด จ านวน 300 บาท 22 รบช าระหนจาก น.ส. องศมาลน ทงหมด

23 ช าระหนใหบรษท โกโบร จ ากด ทงหมด

293


Periodic Inventory Perpetual Inventory

2557

ต.ค. 8 ซอสนคา 50,000


ซอสนคาเปนเงนเชอ

2557

ต.ค. 8 สนคาคงเหลอ 50,000


ซอสนคาเปนเงนเชอ คาขนสงเขา 150

เงนสด 150

จายคาขนสงเขาเปนเงนสด


เงนสด 150

จายคาขนสงเขาเปนเงนสด

12 ลกหนการคา 70,000



ไมบนทกตนทนขาย

12 ลกหนการคา 70,000



ตนทนขาย 50,000

สนคาคงเหลอ 50,000

บนทกราคาทนของสนคาทขายแลว 15 คาขนสงออก 120

ลกหนการคา 120

จายคาขนสงสนคาใหลกคา

15 คาขนสงออก 120


จายคาขนสงสนคาใหลกคา 16 รบคนและสวนลด 200


รบคนสนคาจากการขายเปนเงนเชอ

16 รบคนและสวนลด 200



18 เจาหนการคา 300

สงคนและสวนลด 300

สงคนสนคาจากการซอเปนเงนเชอ

18 เจาหนการคา 300



294

Periodic Inventory Perpetual Inventory

2557

ต.ค. 22 เงนสด 67,586



รบช าระหนใหสวนลด 3 %

วนท 12 ลกหนการคา 70,000

วนท 15 ลกหนจายคาขนสงแทน 120

วนท 16 รบคนสนคา 200

ลกหนการคาคงคางทงสน 69,680

หมายเหต สวนลดเงนสดจะลดใหจากราคาสนคาเทานน คาขนสงทจายแทนกนจะไมน ามาค านวณ ดงนน ราคาสนคา =70,000 – 200 = 69,800 บาท

ลกหนการคามาช าระหนวนท 22 ต.ค. จะตองใหสวนลดจาย 3 % (69,800 x 3 % =2,094 บาท) (จ านวนเงนทจะไดรบคอ 69,680-2,094=67,586

2557

ต.ค. 22 เงนสด 67,586



รบช าระหนใหสวนลด 3 %

23 เจาหน 49,700


สวนลดรบ 497

ช าระหนไดรบสวนลด 1 %

( วนท 8 เจาหน 50,000

วนท 18 สงคนสนคาใหเจาหน 300

ดงนน เจาหนทงสน = 49,700

ช าระหนใหเจาหนการคาในวนท 23 ส.ค.จะไดรบสวนลด 1 % (49,700 x 1 % =497 บาท)) ท าให

ตองจายเงน = 49,700 – 300 = 49,203 บาท

23 เจาหน 49,700



ช าระหนไดรบสวนลด 1 %

295

การค านวณสนคาคงเหลอ

สนคาคงเหลอมความส าคญกบงวดนและงวดหนา มความส าคญในงบก าไรขาดทนและงบแสดงฐานะการเงน กจการตองมวธในการค านวณหามลคาสนคาคงเหลออยางถกตองและเหมาะสม โดยเฉพาะกจการทใชวธการบนทกบญชสนคาเมอสนงวด สวนกจการทใชวธการบนทกบญชสนคาอยางตอเนองกสามารถน าวธการเหลานไปใชไดเพอความถกตองของมลคาสนคาคงเหลอ เชนเดยวกน การค านวณ ม 2 ขนตอน คอ

1. การตรวจนบสนคาคงเหลอ เนองจากกจการไมทราบจ านวนสนคาทไดขายออกไป ท าใหกจการตองตรวจนบจ านวนของสนคาทยงเหลออย คอกจการตองท าการตรวจนบจ านวนสนคาคงเหลอทมอยจรงเปนจ านวนหนวย เพอน ามาเปรยบเทยบกบจ านวนของสนคาทซอมาทงหมด เมอกจการทราบจ านวนของสนคาทยงคงเหลออยจะท าใหสามารถค านวณหาจ านวนของสนคาทไดขายออกไปได

2. การวดมลคาสนคาคงเหลอในราคาทน เมอกจการทราบจ านวนของสนคาทยงไมไดขายออกไปแลวเปนจ านวนหนวย ขนตอนตอมากจการตอง เปลยนจ านวนหนวยใหเปนบาท เรยกวา “การตราคาสนคาคงเหลอโดยน าราคาทนมาพจารณา” เพอจะไดน าไปบนทกบญชตอไป

ในการตราคาจะตองใชราคาทนของสนคาคงเหลอมาพจารณา เนองจากเปนสนคาทยงไมถกขายออกไป จงตองใชราคาทน กจการตองหาวธการตางๆมาใชใหเหมาะกบลกษณะของสนคาทกจการซอมาขาย ซงมาตรฐานการบญชก าหนดไว ดงน

มาตรฐานการบญช ฉบบท 2 (ปรบปรง 2557) เรอง สนคาคงเหลอ ไดอธบายวธปฏบตทนยมใช ไดแก วธราคาเจาะจง วธตนทนถวเฉลยถวงน าหนก และวธเขากอนออกกอน อธบายได ดงน

1. วธราคาเจาะจง (Specific Identification Method) วธนน ามาใชกบกจการทมสนคาเฉพาะแลวหรอกจการทมสนคาคงเหลอทจ าเปนตองระบรายการของสนคา รนของสนคาและราคาของสนคาคงเหลอไดอยางถกตองหากกจการใชวธการบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง ซงตองใชความละเอยดในการบนทกขอมลวธราคาเจาะจงนมาใชจะเหมาะสมมาก แตหากกจการใชวธการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด ซงตองใชความสะดวกในการบนทกบญช เนองจากมสนคาเปนจ านวนมากอาจไมเหมาะทจะใชวธราคาเจาะจงน

296

ตวอยาง 5-8 บรษท ยดคล จ ากด จ าหนายพดลมไอเยน พดลมไอเยนไมเกดละอองน า ไมมความชน เคลอนทงาย ประหยดคาใชจายไดมากกวาเครองปรบอากาศ มเสยงน าไหลเหมอนอยทามกลางธรรมชาต บรษท ยดคล จ ากด รายละเอยดเกยวกบสนคาคงเหลอในเดอน ธนวาคม 2557 ดงน

- รน HP 105 มไวเพอขายจ านวน 20 เครอง ราคาทนเครองละ 3,000 บาท ราคาขายเครองละ 4,500 บาท ขายไปในระหวางเดอนธนวาคม 15 เครอง

- รน CN 100 มไวเพอขายจ านวน 15 เครอง ราคาทนเครองละ 2,000 บาท ราคาขายเครองละ 2,500 บาท ขายไปในระหวางเดอนธนวาคม 10 เครอง

การค านวณหาตนทนของสนคาคงเหลอปลายงวดและตนทนขาย ท าได ดงน

สนคา (รน) จ านวนทมเพอขาย(เครอง)

ตนทนสนคาทขายไปแลว(เครอง)

ตนทนสนคาคงเหลอ(เครอง)

HP 105 20 15 5

CN 100 15 10 5

รวม 35 25 10

สนคา (รน)

จ านวนทมเพอขาย(เครอง)

ราคาทน (บาท)

ตนทนขาย(บาท) ตนทนสนคาคงเหลอ(บาท)

HP 105 20 3,000 15 x 3,000= 45,000 5 x 3,000 = 15,000

CN 100 15 2,000 10 x 2,000 =20,000 5 x 2,000 = 10,000 รวม = 65,000 = 25,000

สรปวา 1. ตนทนสนคาคงเหลอรวมทงสน จ านวน 10 เครอง คดเปนเงน = 25,000 บาท (ราคาทน) 2. ตนทนขาย จ านวน 25 เครองคดเปนเงน = 65,000 บาท (ราคาทน)

297

2. วธเขากอน-ออกกอน (First –in First – out Method) วธเขากอนออกกอนคอ “การใหราคาทนกบสนคาทยงไมไดขายออกไป โดยกจการตองขายสนคาทซอเขามากอนและหลงตามล าดบ จะท าใหสนคาทยงคงเหลออยเปนสนคาทไดซอมาครงลาสด เปนสนคาทใหมทสด”

วธนน ามาใชกบกจการทตองการใหสนคาคงเหลอเปนสนคาใหม อาจเปนสนคาทมอายสน

หรอสนคาทเปนอาหาร ซงวธนเปนวธทเปนไปตามการไหลเวยนของสนคามากทสด คอ สนคารายการใดซอมากอนกจะถกน าไปขายกอนท าใหสนคาคงเหลอเปนสนคาทซอมาครงหลงสด มความใหมทสด ท าใหมลคาของสนคาคงเหลอเปนมลคาลาสด สงผลใหงบการเงนน าเสนอขอมลทใกลเคยงมลคาจรง ณ ขณะนน

3. วธตนทนถวเฉลยถวงน าหนก (Weighted Average Method) วธตนทนถวเฉลยถวงน าหนก คอ “การใหราคาทนกบสนคาทยงไมไดขายออกไป โดยกจการไดน าสนคาทซอมาปนกนแลว ท าใหสนคาทยงคงเหลออยไมทราบวาถกซอมาในครงใด ตองค านวณหาราคาทนทเปนราคากลาง โดยใหความส าคญกบปรมาณทซอมาในแตละครงดวย”

ตามวธนน ามาใชกบกจการทมสนคาเปนจ านวนมากและสนคามลกษณะคลายกน ราคา

ใกลเคยงกน มการซอเขามาหลายครง อาจไมสามารถระบไดวาสนคารายการใดเปนรายการทถกซอมาในครงใด ไมเหมาะกบกจการทขายสนคาราคาสงและมสนคาจ านวนนอย เพราะวธนมหลกการวาสนคามหลายราคา มจ านวนไมเทากน ตองหาราคาใหมใหกบสนคา ซงราคาใหมนคอ ราคาทเปนกลางๆ ราคาทถวเฉลยแลว จากจ านวนสนคาทซอมาแตละครงกไมกเทากนทงราคาทนและปรมาณ

298

ตวอยาง 5-9 บรษท เชาน จ ากดมรายละเอยด ดงน ในวนตนงวด คอวนท 1 มกราคม 2557 มสนคาคงเหลอยกมาจากสนป 2556 จ านวน 10,000 หนวย ราคาทนหนวยละ 40 บาท พ.ศ. 2557 รายการซอ-ขาย ปรมาณ

(หนวย) ตนทนตอหนวย

(บาท) ตนทนรวม(บาท)

ยอดยกมา 10,000 40 400,000

ม.ค. ซอครงท 1 4,000 45 180,000

ขายครงท 1 4,000

ก.ค. ซอครงท 2 5,000 50 250,000


ต.ค. ซอครงท 3 3,000 55 165,000


วนสนงวด คอวนท 31 ธ.ค. 2557 กจการตรวจนบสนคาคงเหลอปลายงวดไดจ านวน = 3,000 หนวย

การค านวณมลคาสนคาคงเหลอปลายงวด โดยใชโจทยจากตวอยาง 5-9 ตามวธตางๆ ดงน 1. วธเขากอน ออกกอน กรณกจการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด

กจการตรวจนบสนคาคงเหลอปลายงวดไดจ านวน = 3,000 หนวย การซอครงท 3 เปนการซอมาครงหลงสดจ านวน 3,000 หนวย ตามวธนถอวาสนคายงไมถกขายออกไป เนองจากเปนสนคาทซอเขามาใหมลาสด ดงน

1. ตนทนของสนคาคงเหลอจ านวน 3,000 หนวย x 55 บาท = 165,000 บาท

2. ตนทนขาย ค านวณได ดงน พ.ศ. 2557 รายการซอ-ขาย ปรมาณ(หนวย) ตนทนตอหนวย(บาท) ตนทนรวม(บาท)

ยอดยกมา 10,000 40 400,000

ม.ค. ซอครงท 1 4,000 45 180,000

ก.ค. ซอครงท 2 5,000 50 250,000

ต.ค. ซอครงท 3 3,000 55 165,000

รวมสนคามเพอขาย 22,000 995,000

ตนทนขาย= ตนทนสนคาทมทงหมดเพอขาย(ตนทนรวม)–ตนทนสนคาคงเหลอปลายงวด

= 995,000 - 165,000 = 830,000 บาท

299

2. วธเขากอน ออกกอน กรณกจการบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง กจการทใชวธการบนทกบญชวธน จะตองบนทกขอมลของสนคาคงเหลอลงใน บตรสนคา (Stock card) ดงน

รหสสนคา........... บตรบญชสนคา

รายการสนคา...................................รน....................................ยหอ...............................

อธบายชองคงเหลอ

พ.ศ.2557

รายการ รายการรบ รายการจาย คงเหลอ

ม.ค.1 ยอดยกมา 10,000 x 40 =400,000

ซอสนคา 4,000 x45 = 180,000 10,000x40 = 400,000 สนคาเกา 4,000x45 = 180,000 สนคาซอ ม.ค. ขายสนคา 4,000 x 40= 160,000 6,000 x 40 = 240,000 สนคาเกา 4,000 x 45 = 180,000 สนคาซอ ม.ค. พ.ค. ซอสนคา 5,000x50 = 250,000 6,000 x 40 = 240,000 สนคาเกา 4,000 x 45 = 180,000 สนคาซอ ม.ค. 5,000 x 50 = 250,000 สนคาซอ พ.ค. ขายสนคา 6,000 x 40 =240,000

3,000 x 45 =135,000 1,000 x 45 = 45,000 สนคาซอ ม.ค. 5,000 x 50 = 250,000 สนคาซอ พ.ค. ต.ค. ซอสนคา 3,000x55= 165,000 1,000 x 45 = 45,000 สนคาซอ ม.ค. 5,000 x 50 = 250,000 สนคาซอ พ.ค. 3,000 x 55= 165,000 สนคาซอ ต.ค. ขายสนคา 1,000 x 45 = 45,000

5,000 x 50 =250,000 3,000 x 55= 165,000 สนคาซอ ต.ค. หมายเหต.......................................................................................................................... ผบนทก..................................... ผตรวจสอบ................................ วนท......................................... วนท..........................................

(ดดแปลงจาก สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร (2552: 361)

300

สรปไดวา 1. ตนทนของสนคาคงเหลอจ านวน 3,000 หนวย x 55 บาท = 165,000 บาท (จากชองคงเหลอ) 2. ตนทนขาย ค านวณไดจากชองจายหรอขาย ดงน

= (4,000 x 40) + (6,000 x 40) + (3,000 x 45) + (1,000 x 45) + (5,000 x 50) = 160,000 + 240,000 + 135,000 + 45,000 + 250,000= 830,000 บาท

3. วธถวเฉลยถวงน าหนกกรณกจการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด

ราคาทนถวเฉลยถวงน าหนก = ราคาทนรวมทงหมดของสนคา(สนคาเกา+สนคาซอมาในระหวางงวด) จ านวนหนวยทงหมดของสนคา

(ดดแปลงสตรจาก: สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนคโรเสถยร, 2552: 347)

แทนคา = (10,000 x 40) + (4,000 x 45) + (5,000 x 50)+(3,000 x 55)

10,000 + 4,000 + 5,000 + 3,000

= 400,000 + 180,000 +250,000 + 165,000

22,000

= 995,000 = 45.23 บาทตอหนวย 22,000

ตนทนสนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 3,000 หนวย x 45.23 บาท รวมเปนเงน 135,690 บาท ตนทนขายแลวมจ านวน = ราคาทนรวมของสนคาทงหมด – ตนทนสนคาคงเหลอปลายงวด

= 995,000 - 135,690 = 859,310 บาท

เมอกจการสามารถตรวจนบจ านวนและตราคาสนคาคงเหลอปลายงวดไดแลว กรณทกจการบนทกสนคาเมอถงวนสนงวดจะน าจ านวนเงนไปบนทกบญชเปนสนทรพยของกจการตามปกต สวนกจการทบนทกสนคาคงเหลออยางตอเนองจะมบญชสนคาคงเหลออยแลว ขนตอนตอไปจะเปนการจดท ากระดาษท าการ ซงจะมความแตกตางกนของทง 2 วธ ดงน

301

การจดท ากระดาษท าการส าหรบกจการซอสนคามาเพอขาย

1. การจดท างบก าไรขาดทน จดท าตามปกต คอจะมเพยงบญชรายไดและบญชคาใชจาย แตคาใชจายในทนจะตองน าบญชสนคาคงเหลอมารวมค านวณดวย ดงน

1.1 สนคาคงเหลอตนงวดคอ สนคาทเหลอมาจากงวดทแลว กจการตองน ามาขายใน

งวดนอยางแนนอนและกจการควรไดขายไปแลวเนองจากเปนสนคาเกา การค านวณจงตองน า สนคาคงเหลอตนงวด เขยนลงในชองดานเดบต เพราะสนคาคงเหลอตนงวดเปนสนทรพยถาไดขายไปแลวจะตองโอนเปนบญชคาใชจาย ซงบญชคาใชจายจะเขยนลงในงบก าไรขาดทนดานเดบต

ชอบญช งบก าไรขาดทน


สนคาคงเหลอ (ตนงวด) 100

สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 150

1.2 สนคาคงเหลอปลายงวด เปนสนคาทยงคงเหลออยในงวดน ยงไมไดขายออกไป การค านวณจงตองน าสนคาคงเหลอปลายงวด เขยนลงในชองดานเครดต ไมถอเปนสวนหนงของคาใชจายในการขายสนคา

2. การจดท างบแสดงฐานะการเงน จดท าตามปกต จะมเพยงบญชสนทรพย บญชหนสนและบญชสวนของเจาของ ซงบญชสนทรพยจะตองน าบญชสนคาคงเหลอมารวมค านวณดวย ดงน

2.1 สนคาคงเหลอตนงวดคอสนคาทเหลอมาจากงวดทแลว กจการตองน ามาขายในงวดน อยางแนนอนและกจการตองขายไปแลวเนองจากเปนสนคาเกา การค านวณจงไมตองน าสนคาคงเหลอตนงวดมาเขยนลงในงบแสดงฐานะการเงน

2.2 สนคาคงเหลอปลายงวด เปนสนคาทยงคงเหลออยในงวดนยงไมไดขายออกไป

การค านวณจงตองน าสนคาคงเหลอปลายงวดเปนสนทรพยทยงคงเหลออยของกจการเขยนลงดานเดบต

ชอบญช งบแสดงฐานะการเงน


สนคาคงเหลอ (ตนงวด) -

สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 150

302

เมอพจารณา กระดาษท าการอยางยอ เฉพาะงบก าไรขาดนและงบแสดงฐานะการเงน ดงน ชอบญช งบก าไรขาดทน งบแสดงฐานะการเงน

เดบต เครดต เดบต เครดต

สนคาคงเหลอ (ตนงวด) 100 -

สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 150 150

ตวอยาง 5-10 จากงบทดลองทโจทยใหมา กจการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด ส าหรบระยะเวลา 1 ป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557

ขอมลเพมเตมในวนสนงวด

1. ตรวจนบสนคาปลายงวดไดเทากบ 373,810 บาท

2. ดอกเบยคางจายจ านวน 3,600 บาท

3. คาเสอมราคา-เครองใชส านกงาน 10,000 บาท

ใหท า น าขอมลจากงบทดลองมาจดท ากระดาษท าการ 10 ชอง

อธบาย การจดท ากระดาษท าการของกจการซอ-ขายสนคาทแตกตางจากกจการใหบรการ

1. สนคาคงเหลอตนงวดจ านวน 274,000 บาท เปนสนคาทขายไมหมดจากงวดทแลว จะน ามาขายในงวดน การค านวณในงวดนตองน า สนคาคงเหลอตนงวด มาเปนสวนหนงของคาใชจายทท าใหเกดรายไดจากการขายสนคา จงไดน ามาค านวณในงบก าไรขาดทนดานเดบต

2. สนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 373,810 บาท เปนสนคาทขายไมหมดในงวดน จะน าไปขายในงวดตอไป การค านวณในงวดนไมตองน า สนคาคงเหลอปลายงวด มาค านวณในงบก าไรขาดทนดานเดบต แต สนคาคงเหลอปลายงวดเปนสนทรพยของกจการ ใหน าไปรวมค านวณในงบแสดงฐานะการเงน ดานเดบต

3. นอกเหนอจากน สามารถจดท ากระดาษท าการ 10 ชอง ไดตามปกต

303

หางหนสวนจ ากด กระบกระบอง งบทดลอง





เงนสด 101 557,594 -

ลกหนการคา 102 175,300 -

สนคาคงเหลอ ( ตนงวด ) 103 274,000 -

เครองใชส านกงาน 104 183,400 -

ทดน 105 1797,400 -

เจาหนการคา 201 275,300 -

เงนกระยะยาว 202 1,200,000 -

ทน- กระบ 301 776,780 -

ทน-กระบอง 302 776,780

กระแสทน-กระบ 303 1,600 -

ขายสนคา 401 317,400 -

รบคนและสวนลด 402 7,040 -

สวนลดจาย 403 2,490 -

ซอสนคา 501 322,400 -

คาขนสงเขา 502 2,500 -

สงคนและสวนลด 503 12,800 -

สวนลดรบ 504 4,824 -

คาขนสงออก 505 2,760 -

เงนเดอน 506 29,000 -

ดอกเบยจาย 507 3,600 -


3,363,884 - 3,363,884 -

304

หางหนสวนจ ากด กระบกระบอง(บนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด) กระดาษท าการ


ชอบญช


งบทดลอง รายการปรบปรง งบทดลองหลงปรบปรง งบก าไรขาดทน งบแสดงฐานะการเงน


เงนสด 101 557,594

557,594

557,594

ลกหนการคา 102 175,300

175,300

175,300

สนคาคงเหลอ (ตนงวด) 103 274,000

274,000 274,000

-

เครองใชส านกงาน 104 183,400

183,400

183,400

ทดน 105 1,797,400

1,797,400

1,797,400


275,300

275,300

เงนกระยะยาว 202 1,200,000

1,200,000

1,200,000

ทน- กระบ 301 776,780 776,780 776,780

ทน-กระบอง 302 776,780 776,780 776,780

กระแสทน-กระบ 303 1,600 1,600 1,600

ขายสนคา 401 317,400 317,400 317,400

รบคนและสวนลด 402 7,040 7,040 7,040

สวนลดจาย 403 2,490 2,490 2,490

304

305

ชอบญช




ซอสนคา 501 322,400 322,400 322,400

คาขนสงเขา 502 2,500 2,500 2,500

สงคนและสวนลด 503 12,800 12,800 12,800

สวนลดรบ 504 4,824 4,824 4,824

คาขนสงออก 505 2,760 2,760 2,760

เงนเดอน 506 29,000 29,000 29,000

ดอกเบยจาย 507 3,600 3,600 3,600

คาน าคาไฟฟา 508 4,800 4,800 4,800

3,363,884 3,363,884


3,600 3,600 3,600

คาเสอมราคา-เครองใชส านกงาน 510

10,000

10,000

10,000

คาเสอมราคาสะสม-เครองใชส านกงาน 105.1 10,000 10,000 10,000

ดอกเบยคางจาย 203 3,600 3,600 3,600

สนคาคงเหลอ(ปลายงวด) 103 373,810 373,810

13,600 13,600 3,377,484 3,377,484 662,190 708,834 3,089,104 3,042,460

ก าไรสทธ 46,644 46,644

708,834 708,834 3,089,104 3,089,104

305

306

ตวอยาง 5-11 จากงบทดลองทโจทยใหมา สมมตวากจการบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง


หางหนสวนจ ากด กระบกระบอง งบทดลอง





เงนสด 101 557,594 -

ลกหนการคา 102 175,300 -

สนคาคงเหลอ( ปลายงวด ) 103 373,810 -


ทดน 105 1,797,400 -



ทน- กระบ 301 776,780 -

ทน-กระบอง 302 776,780

กระแสทน-กระบ 303 1,600 -

ขายสนคา 401 317,400 -



ตนทนขาย 501 207,466 -


เงนเดอน 503 29,000 -



3,346,260 - 3,346,260 -

307


1. ดอกเบยคางจายจ านวน 3,600 บาท

2. คาเสอมราคา-เครองใชส านกงาน 10,000 บาท

ใหท า น าขอมลจากงบทดลองมาจดท ากระดาษท าการ 10 ชอง

อธบาย การจดท ากระดาษท าการของกจการซอ-ขายสนคาทแตกตางจากกจการใหบรการ

1. ไมมสนคาคงเหลอตนงวด เนองจากกจการไดบนทกบญชอยางละเอยด ท าใหทราบขอมลของสนคาตลอด เมอถงวนสนงวด จะเปนสนคาทยงไมไดขายออกไป เปนสนคาคงเหลอปลายงวดนนเอง

2. สนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 373,810 บาท เปนสนคาทขายไมหมดในงวดน จะน าไปขายในงวดตอไป การค านวณในงวดนไมตองน า สนคาคงเหลอปลายงวด มาค านวณในงบก าไรขาดทนดานเดบต แต สนคาคงเหลอปลายงวดเปนสนทรพยของกจการทมยอดยกไปในงวดตอไป ใหน าไปรวมค านวณในงบแสดงฐานะการเงน ดานเดบต

3. นอกเหนอจากน รายการอนๆสามารถจดท ากระดาษท าการ 10 ชอง ไดตามปกต

308

หางหนสวนจ ากด กระบกระบอง (บนทกบญชสนคาอยางตอเนอง) กระดาษท าการ


ชอบญช

เลขท งบทดลอง รายการปรบปรง งบทดลองหลงปรบปรง งบก าไรขาดทน งบแสดงฐานะการเงน

บญช เดบต เครดต เดบต เครดต เดบต เครดต เดบต เครดต เดบต เครดต

เงนสด 101 557,594

557,594

557,594


175,300

175,300

สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 103 373,810 373,810 373,810

เครองใชส านกงาน 104 183,400

183,400

183,400

ทดน 105 1,797,400 1,797,400 1,797,400

เจาหนการคา 201 275,300 275,300 275,300

เงนกระยะยาว 202 1,200,000 1,200,000 1,200,000

ทน- กระบ 301 776,780 776,780 776,780

ทน-กระบอง 302 776,780 776,780 776,780

กระแสทน-กระบ 303 1,600 1,600 1,600

ขายสนคา 401 317,400 317,400 317,400

รบคนและสวนลด 402 7,040 7,040 7,040

สวนลดจาย 403 2,490 2,490 2,490

308

309

ชอบญช




ตนทนขาย 501 207,466 207,466 207,466

คาขนสงออก 505 2,760 2,760 2,760

เงนเดอน 506 29,000 29,000 29,000

ดอกเบยจาย 507 3,600 3,600 3,600

คาน าคาไฟฟา 508 4,800 4,800 4,800

3,346,260 3,346,260

ดอกเบยจาย 509 3,600 3,600 3,600

ค า เ ส อ ม ร า ค า -เ ค ร อ ง ใ ชส านกงาน

510 10,000 10,000 10,000

คาเสอมราคาสะสม-เครองใชส านกงาน

105.1 10,000 10,000 10,000

ดอกเบยคางจาย 203 3,600 3,600 3,600

13,600 13,600 3,359,860 3,359,860 270,756 317,400 3,089,104 3,042,460

ก าไรสทธ 46,644 46,644

317,400 317,400 3,089,104 3,089,104

309

310

การปดบญชกจการซอสนคามาเพอขาย

เมอถงวนสนงวดกจการตองสรปผลการด าเนนงานและฐานะทางการเงนของกจการ การปดบญชส าหรบกจการซอ-ขายสนคาจะปฏบตตามหลกเกณฑดงเชนกจการใหบรการและส าหรบกจการนจะมความแตกตางในขนตอนของคาใชจายทซอสนคามาขายเทานน ดงน

การปดบญชส าหรบกจการทบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง แบงเปนขนตอนได ดงน 1. ปดบญชรายไดเขาบญชก าไรขาดทน

รายไดของกจการคอรายไดจากการขายสนคาซงมบญชทเกยวของกบการขายสนคา ซงจะตองปดบญชพรอมกนคอบญชรบคนสนคาและสวนลด และบญชสวนลดจายรวมถงบญชรายไดอนๆของกจการ ดงน

เดบต ขายสนคา xx

เดบต รายไดอนๆ xx


เครดต รบคนสนคาและสวนลด xx

เครดต สวนลดจาย xx

2. ปดบญชคาใชจายเขาบญชก าไรขาดทน

บญชคาใชจายหมายถงตนทนขายและคาใชจายทงหมดของกจการ ดงน เดบต ก าไรขาดทน xx

เครดต ตนทนขาย xx

เครดต คาใชจายในการด าเนนงานxx

3. ปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชทน

การปดบญชในขนตอนนจะปดบญชตามลกษณะของเจาของ ไดแก กจการเจาของคนเดยวปดเขาบญชทน กจการหางหนสวนปดเขาบญชกระแสทนของผเปนหนสวน และกจการบรษทจ ากด ปดเขาบญชก าไรสะสม ผลการด าเนนงานเกดขนได 2 กรณ คอ ก าไรสทธหรอขาดทนสทธ

3.1 กรณก าไรสทธ เดบต ก าไรขาดทน xx

เครดต ทน / กระแสทน / ก าไรสะสม xx

311

3.2 กรณขาดทนสทธ เดบต ทน / กระแสทน / ก าไรสะสม xx


การปดบญชส าหรบการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด แบงเปนขนตอนได ดงน

1. ปดบญชรายไดเขาบญชก าไรขาดทน

รายไดของกจการคอรายไดจากการขายสนคาซงมบญชทเกยวของกบการขายสนคา ซงจะตองปดบญชพรอมกนคอบญชรบคนสนคาและสวนลด และบญชสวนลดจายรวมถงบญชรายไดอนๆของกจการ และสงส าคญตองบนทกสนคาคงเหลอปลายงวดทยงไมไดขายออกไป เปนสนทรพยของกจการอกดวย

เดบต ขายสนคา xx

เดบต รายไดอนๆ xx

เดบต สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) xx


เครดต รบคนสนคาและสวนลด xx

เครดต สวนลดจาย xx

2. ปดบญชคาใชจายเขาบญชก าไรขาดทน

ซงบญชคาใชจายหมายถงบญชซอสนคาและบญชทเกยวของกบการซอสนคา คอบญชคาขนสงเขา บญชสงคนสนคาและสวนลดและบญชสวนลดรบ ในขณะเดยวกนตองปดบญชสนคาคงเหลอตนงวดในขนตอนนอกดวยและคาใชจายทเกดขนตามปกตของกจการทงหมด


เดบต สงคนสนคาและสวนลด xx

เดบต สวนลดรบ xx

เครดต สนคาคงเหลอ (ตนงวด) xx

เครดต ซอสนคา xx

เครดต คาขนสงเขา xx

เครดต คาใชจายในการด าเนนงาน xx

312

3. ปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชทน การปดบญชในขนตอนนจะปดบญชตามลกษณะของเจาของ ไดแก กจการเจาของคน

เดยวปดเขาบญชทน กจการหางหนสวนปดเขาบญชกระแสทนของผเปนหนสวน และกจการบรษทจ ากด ปดเขาบญชก าไรสะสม ผลการด าเนนงานเกดขนได 2 กรณ คอ ก าไรสทธหรอขาดทนสทธ

3.1 กรณก าไรสทธ เดบต ก าไรขาดทน xx

เครดต ทน / กระแสทน / ก าไรสะสม xx

3.2 กรณขาดทนสทธ เดบต ทน / กระแสทน / ก าไรสะสมxx


ตวอยาง 5-12 ตอไปนเปนรายการทเกดขนของหางหนสวนจ ากด บานทรายทอง กจการด าเนนงานในการซอขายสนคา กจการเพงจะเรมด าเนนงาน กจการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด ดงน 2557

ม.ค. 1 น.ส. ทราย และน.ส.ทอง น าเงนสดมาลงทนคนละ 100,000 บาท

2 ซออปกรณส านกงานเปนเงนเชอ 30,000 บาท

7 ซอสนคาเปนเงนเชอจากบรษท ชายกลาง จ ากด จ านวน 50,000 บาท เงอนไขใน

การช าระหน 1/15,n/45 โดยมเงอนไข F.O.B Shipping Point จ านวน 150 บาท ซงกจการไดจายเงนแลว

11 ขายสนคาเปนเงนเชอให น.ส.หญงใหญ ราคาทน 30,000 บาท ราคาขาย 40,000 บาท เงอนไข 3/10,n/60 โดยมเงอนไข F.O.B Destination

กจการจายคาขนสงสนคาเปนเงนสดแลว 120 บาท

13 ขายสนคาเปนเงนเชอให น.ส.พจมาน ราคาทน 18,750 บาท ราคาขาย 25,000 บาท เงอนไข 2/10,n/45

15 กจการลดราคาสนคาทช ารดให น.ส.หญงใหญ จ านวน 200 บาท โดยไมไดรบสนคากลบคนมา

17 สงคนสนคาทช ารดใหบรษท ชายกลาง จ ากด จ านวน 300 บาท

313

21 รบช าระหนจาก น.ส. หญงใหญ ทงหมด

22 ช าระหนใหบรษท ชายกลาง จ ากด ทงหมด

24 รบช าระหนจาก น.ส. พจมาน ทงหมด

30 จายเงนเดอนใหพนกงาน 12,000 บาท

31 รบใบแจงหนคาไฟฟา 2,000 บาท


1. คดคาเสอมราคาอปกรณ 20 % ตอป 2. กจการตรวจนบและตราคาสนคาคงเหลอปลายงวดไดจ านวน 603 บาท

ผงบญช



เงนสด 101 ขายสนคา 401

เงนฝากธนาคาร 102 รบคนสนคาและสวนลด 402

ลกหนการคา 103 สวนลดจาย 403

คาเผอหนสงสยจะสญ 103.1 ซอสนคา 501

สนคาคงเหลอ 104 คาขนสงเขา 502

วสดส านกงาน 105 สงคนสนคาและสวนลด 503

อปกรณส านกงาน 106 สวนลดรบ 504

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณส านกงาน 106.1 คาขนสงออก 505

เจาหนการคา 201 เงนเดอน 506

เจาหนอน 202 คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน 507

คาสาธารณปโภคคางจาย 203 คาสาธารณปโภค 508

ทน-ทราย 301 วสดส านกงานใชไป 509

ทน-ทอง 302 ตนทนสนคาทขาย 510

กระแสทน-ละออง 303

กระแสทน-ดาว 304

ก าไรขาดทน 305

314

การบนทกรายการในสมดรายวนทวไป


พ.ศ. รายการ เลขท เดบต เครดต

2557

บญช ม.ค. 1 เงนสด 101 200,000 -

ทน-ทราย 301 100,000 -

ทน-ทอง 302 100,000 -

ผเปนหนสวนน าเงนสดมาลงทน

2 อปกรณส านกงาน 106 30,000 -

เจาหนอน 202 30,000 -

ซออปกรณส านกงานเปนเงนเชอ

7 ซอสนคา 501 50,000 -



คาขนสงเขา 502 150 -

เงนสด 101 150 -

จายคาขนสงสนคาทซอ

11 ลกหนการคา 103 40,000 -

ขายสนคา 401 40,000 -


คาขนสงออก 506 120 -

เงนสด 101 120 -

จายคาขนสงสนคาทขาย

315


พ.ศ. 2557

รายการ



ม.ค. 13 ลกหนการคา 103 25,000 -

ขายสนคา 401 25,000 -


15 รบคนและสวนลด 401 200 -

ลกหนการคา 103 200 -


17 เจาหนการคา 201 300 -

สงคนและสวนลด 503 300 -


21 เงนสด(39,800-(39,800x3%)) 101 38,606 -

สวนลดจาย(39,800x3%) 403 1,194 -

ลกหนการคา(40,000-200) 103 39,800 -

รบช าระหนจากลกหนใหสวนลดจาย 3%

22 เจาหนการคา(50,000-300) 201 49,700 -

เงนสด(49,700 -(49,700x1%)) 101 49,203 -

สวนลดรบ(49,700x 1%) 504 497 -

จายช าระหนไดสวนลดรบ 1 %

24 เงนสด 101 25,000 -

ลกหนการคา 103 25,000 -

รบช าระหนจากลกหนไมใหสวนลด

316


พ.ศ. 2557 รายการ



ม.ค. 30 เงนเดอน 506 12,000 -

เงนสด 101 12,000 -

จายเงนเดอนใหพนกงาน

31 คาสาธารณปโภค 508 2,000 -

คาสาธารณปโภคคางจาย 203 2,000 -

บนทกคาสาธารณปโภคคางจาย

คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน 507 500 -

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณส านกงาน 106.1 500 -

บนทกคาเสอมราคา

(30,000 x 20 % x 1 / 12 )


บญช เงนสด เลขท 101

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1 ทน-ละออง รว.1 100,000 - ม.ค. 7 คาขนสงเขา รว.1 150 -

ทน-ดาว รว.1 100,000 - 11 คาขนสงออก รว.1 120 -

21 ลกหนการคา รว.2 38,606 - 22 เจาหนการคา รว.2 49,203 -

24 ลกหนการคา รว.2 25,000 - 30 เงนเดอน รว.3 12,000 -

263,606 61,473

202,133

317

บญช ลกหนการคา เลขท 103

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 11 ขายสนคา รว.1 40,000 - ม.ค. 7 คาขนสงเขา รว.1 200 -

13 ขายสนคา รว.2 25,000 - 11 คาขนสงออก รว.1 39,800 -

22 เจาหนการคา รว.2 25,000 -

65,000 - 65,000 -

บญช อปกรณส านกงาน เลขท 106

พ.ศ. 2557




เครดต

บาท - บาท

ม.ค. 1 เจาหนอน รว.1 30,000 -

30,000

บญช คาเสอมราคาสะสม – อปกรณส านกงาน เลขท 106.1

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31 คาเสอมราคา รว.3 500 -

0

30,000

500

318

บญช เจาหนการคา เลขท 201

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 17 สงคนและสวนลด รว.1 300 ม.ค. 7 ซอสนคา รว.1 50,000 -

22 เงนสด รว.2 49,700

50,000 50,000

บญชเจาหนอน เลขท 202

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 2 อปกรณส านกงาน

รว.1 30,000 -

บญช คาสาธารณปโภคคางจาย เลขท 203

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31 คาสาธารณปโภค รว.3 2,000 -

0

30,000

2,000

319

บญช ทน-ทราย เลขท 301

บญช รบคนสนคาสวนลด เลขท 402

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 17 ลกหนการคา รว.1 200 -

บญช สวนลดจาย เลขท 403

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 21 ลกหนการคา รว.2 1,194 -

พ.ศ. รายการ หนาบญช

เดบต พ.ศ. รายการ หนาบญช

เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 2 เงนสด รว.1 100,000 -

บญช ทน-ทอง

เลขท 302



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 2 เงนสด รว.1 100,000 -

200

1,194

100,000

100,000

320

บญช ซอสนคา เลขท 501

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 7 เจาหนการคา รว.1 50,000 -

บญช คาขนสงเขา เลขท 502

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 7 เงนสด รว.1 150 -

บญช คาสาธารณปโภค เลขท 507

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31 คาสาธารณปโภคคางจาย

รว.3 2,000 -

บญช คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน เลขท 508

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 31 คาเสอมราคาสะสม

รว.3 500 -

50,000

150

2,000

500

321

หางหนสวนจ ากด บานทรายทอง (บนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด) กระดาษท าการ

ส าหรบระยะเวลา 1 เดอน สนสดวนท 31 มกราคม 2557






เงนสด 101 202,133 202,133 202,133

สนคาคงเหลอ(ตนงวด) 104 0 0 0 -

อปกรณส านกงาน 106 30,000 30,000 30,000

คาเสอมราคาสะสม-

อปกรณส านกงาน

106.1 500 500 500

เจาหนอน 202 30,000 30,000 30,000

คาสาธารณปโภคคางจาย

203 2,000 2,000

2,000

ทน-ทราย 301 100,000 100,000 100,000

ทน-ทอง 302 100,000 100,000 100,000

ขายสนคา 401 65,000 65,000 65,000

รบคนและสวนลด 402 200 200 200

32

1

กระดาษท าการ 10 ชอง

322






ซอสนคา 501 50,000 50,000 50,000

คาขนสงเขา 502 150 150 150

สงคนและสวนลด 503 300 300 300

สวนลดรบ 504 497 497 497

คาขนสงออก 505 120 120 120

เงนเดอน 506 12,000 12,000 12,000

คาสาธารณปโภค 508 2,000 2,000 2,000

297,797 297,797

คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน

507 500 500 500

สนคาคงเหลอ(ปลายงวด) 104 603 603

595,594 595,594 500 500 298,297 298,297 66,164 66,400 232,736 232,500

ก าไรสทธ 236 236

66,400 66,400 232,736 232,736

322

323

อธบายการจดท ากระดาษท าการของตวอยาง 5-12 เพมเตม

1. การจดท างบก าไรขาดทน 1.1 สนคาคงเหลอตนงวดในขอนไมมจ านวนจงเขยนจ านวนเงน 0 ใหรวาถามจะอยต าแหนงน

สนคาคงเหลอตนงวด เขยนลงในชองดานเดบต 1.2 สนคาคงเหลอปลายงวด จ านวน 603 บาท เปนสนคาทยงคงเหลออยในงวดน ยงไมได

ขายออกไป เขยนลงในชองดานเครดต 2. การจดท างบแสดงฐานะการเงน

2.1 สนคาคงเหลอตนงวดจ านวน 0 บาท (ในกรณทม)ไดขายไปแลว ไมตองเขยนลงในดาน

เดบตของงบแสดงฐานะการเงน

2.2 สนคาคงเหลอปลายงวดเปนสนทรพยจ านวน 603 บาท ทยงคงเหลออยของกจการตอง บนทกลงดานเดบต

กจการสามารถค านวณ ซอสทธและตนทนขาย จากสตรนได หากกจการตองการทราบจ านวนในทนท โดยทยงไมไดปดบญชในสมดรายวนทวไป โดยน าจ านวนเงนมาจากงบทดลองหลงปรบปรง ดงน

ซอสทธ = ซอสนคา + คาขนสงเขา – สงคนและสวนลด – สวนลดรบ

= 50,000 + 150 – 300 – 497= 49,353 บาท

ตนทนขาย = สนคาคงเหลอตนงวด + ซอสทธ – สนคาคงเหลอปลายงวด

= 0 + 49,353 –603 = 48,750 บาท

แตเพอความสะดวกตอการท าความเขาใจ ควรน าขอมลมาจดท าเปนงบการเงน เนองจากกจการไมไดบนทกบญชไวอยางละเอยด เมอถงวนสนงวด กจการตองตรวจนบและตราคาสนคาคงเหลอ เพอค านวณผลการด าเนนงานของกจการ จงจดท างบตนทนสนคาทขายกอน จงจะท างบก าไรขาดทน จะไดเหนคาใชจายทเกดจากการซอสนคามาขายกอนทจะเหนผลการด าเนนงานในภาพรวมใหญ ขนตอนสดทายจงจดท างบแสดงฐานะการเงนตามปกต ดงน

324

หางหนสวนจ ากด บานทรายทอง งบตนทนขาย


หนวย : บาท สนคาคงเหลอ ( ตนงวด ) 0

บวก ซอสทธ : บวก ซอสนคา 50,000

บวก คาขนสงเขา 150

หก สงคนและสวนลด 300

หก สวนลดรบ 497

สนคาทมเพอขาย 49,353

หก สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 603


325

หางหนสวนจ ากด บานทรายทอง งบก าไรขาดทน


หนวย : บาท ขายสนคา 65,000

หก รบคนและสวนลด 200




ก าไรขนตน 14,856


คาขนสงออก 120


คาสาธารณปโภค 2,000

คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน 500

รวมคาใชจายในการขายและบรหาร 14,620

ก าไรสทธ 236

326

หางหนสวนจ ากด บานทรายทอง งบแสดงฐานะการเงน

วนท 31 มกราคม 2557


เงนสด 202,133

สนคาคงเหลอ(ปลายงวด) 603



อปกรณส านกงาน 30,000

หก คาเสอมราคาสะสม –อปกรณส านกงาน 500 29,500





เจาหนอน 30,000




สวนของผเปนหนสวน :

ทน- ทราย 100,000

ทน- ทอง 100,000

กระแสทน – ทราย(236 / 2) 118

กระแสทน – ทอง (236 / 2) 118



327

อธบาย จากงบก าไรขาดทน ก าไรสทธ 236 บาท กจการตองน ามาแบงใหผเปนหนสวนตามขอตกลงคอแบงกนคนละครงเขาบญชกระแสทนของผเปนหนสวนดงน = 236 / 2 = 118 บาท จะไดสวนแบงก าไรคนละ 118 บาท

การปดบญชกจการซอขายสนคาในสมดรายวนทวไป


พ.ศ.2557



ม.ค. 31 ขายสนคา 401 65,000

สนคาคงเหลอ (ปลายงวด ) 104 603

รบคนและสวนลด 402 200

สวนลดจาย 403 1,194


ปดบญชรายไดและบญชทเกยวของเขาบญชก าไรขาดทนและบนทกสนคาคงเหลอปลายงวด

328


พ.ศ.2557



ม.ค. 31 ก าไรขาดทน 305 63,973

สงคนและสวนลด 503 300

สวนลดรบ 504 497

สนคาคงเหลอ (ตนงวด) 104 0

ซอสนคา 501 50,000

คาขนสงเขา 502 150

เงนเดอน 506 12,000


คาขนสงออก 505 120

คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน 507 500


เงนเดอน 506 12,000




ปดบญชคาใชจายและบญชท เกยวของเขาบญชก าไรขาดทนและปดบญชสนคาตนงวด

ก าไรขาดทน (64,209 - 63,973 ) 305 236

กระแสทน-ทราย 304 118

กระแสทน-ทอง 303 118

ปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชกระแสทนของผเปนหนสวน

329

การผานรายการปดบญชจากสมดรายวนทวไปไปยงสมดแยกประเภททวไป จะเปนเชนเดยวกบบทท 4 ขอยกตวอยางเพยงบญชก าไรขาดทน และบญชสนคาคงเหลอ ดงน

บญช สนคาคงเหลอ เลขท 104



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 31 ก าไรขาดทน รว.4 603 - ม.ค. 31 ยอดยกไป 603 -

603 603

บญช ก าไรขาดทน เลขท 305

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค . 31 สนคาคงเหลอ

(ตนงวด) รว.4

0 - ม.ค.31 ขายสนคา รว.4 65,000 -

รบคนสนคา รว.4 200 - สงคนสนคาและ

สวนลด รว.4

300

-

สวนลดจาย รว.4 1,194 - สวนลดรบ รว.4 497

-

ซอสนคา รว.4 50,000 - สนคาคงเหลอ รว.4 603

-

คาขนสงเขา รว.4 150 - (ปลายงวด)

เงนเดอน รว.4 12,000 -

คาสาธารณปโภค รว.4 2,000 -

คาขนสงออก รว.4 120 -

คาเสอมราคา รว.4 500 -

ก าไรขาดทน รว.4 236 -

66,400 - 66,400

-

330

หางหนสวนจ ากด บานทรายทอง งบทดลอง (หลงปดบญช) วนท 31 มกราคม 2557




เงนสด 101 202,133 -

สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 104 603

อปกรณส านกงาน 106 30,000 -

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณส านกงาน 106.1 500

เจาหนอน 202 30,000

คาสาธารณปโภคคางจาย 203 2,000

ทน-ทราย 301 100,000

ทน-ทอง 302 100,000

กระแสทน-ทราย 303 118

กระแสทน-ทอง 304 118

รวม 232,736 232,736

331

ตวอยาง 5-13 ตอไปนเปนรายการทเกดขนของหางหนสวนจ ากด บานทรายทอง การด าเนนงานในการซอขายสนคา กจการเพงเรมด าเนนงาน กจการบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง ดงน

2557

ม.ค. 1 น.ส.ทราย และน.ส.ทอง น าเงนสดมาลงทนคนละ 100,000 บาท


7 ซอสนคาเปนเงนเชอจากบรษท ชายกลาง จ ากด จ านวน 50,000 บาท เงอนไขใน

การช าระหน 1/15,n/45 โดยมเงอนไข F.O.B Shipping Point จ านวน 150 บาท ซงกจการไดจายเงนแลว

11 ขายสนคาเปนเงนเชอให น.ส.หญงใหญ ราคาทน 30,000 บาท ราคาขาย 40,000 บาท เงอนไข 3/10,n/60 โดยมเงอนไข F.O.B Destination

กจการจายคาขนสงสนคาเปนเงนสดแลว 120 บาท

13 ขายสนคาเปนเงนเชอให น.ส.พจมาน ราคาทน 18,750 บาท ราคาขาย 25,000 บาท เงอนไข 2/10,n/45

15 กจการลดราคาสนคาทช ารดใหน.ส.หญงใหญ จ านวน 200 บาท โดยไมไดรบสนคากลบคนมา

17 สงคนสนคาทช ารดใหบรษท ชายกลาง จ ากด จ านวน 300 บาท 21 รบช าระหนจาก น.ส. หญงใหญ ทงหมด

22 ช าระหนใหบรษท ชายกลาง จ ากด ทงหมด

24 รบช าระหนจาก น.ส. พจมาน ทงหมด


31 รบใบแจงหนคาสาธารณปโภค 2,000 บาท


1. คดคาเสอมราคาอปกรณ 20 % ตอป

332

ผงบญช



เงนสด 101 ทน-ทราย 301

เงนฝากธนาคาร 102 ทน-ทอง 302

ลกหนการคา 103 กระแสทน-ทราย 303

คาเผอหนสงสยจะสญ 103.1 กระแสทน-ทอง 304

สนคาคงเหลอ 104 ก าไรขาดทน 305

วสดส านกงาน 105 ขายสนคา 401

อปกรณส านกงาน 106 รบคนสนคาและสวนลด 402

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณส านกงาน 106.1 สวนลดจาย 403

เจาหนการคา 201 ตนทนขาย 501

เจาหนอน 202 คาขนสงออก 502

คาสาธารณปโภคคางจาย 203 เงนเดอน 503


คาสาธารณปโภค 505

วสดส านกงานใชไป 506

333




2557

บญช ม.ค. 1 เงนสด 101 200,000 -

ทน-ทราย 301 100,000 -

ทน-ทอง 302 100,000 -



เจาหนอน 202 30,000 -


7 สนคาคงเหลอ 104 50,000 -



สนคาคงเหลอ 104 150 -

เงนสด 101 150 -


11 ลกหนการคา 103 40,000 -

ขายสนคา 401 40,000 -


ตนทนขาย 501 30,000 -

สนคาคงเหลอ 104 30,000 -

บนทกตนทนสนคาทขายออกไป

334



2557 บญช

ม.ค. 11 คาขนสงออก 502 120 -

เงนสด 101 120 -


13 ลกหนการคา 103 25,000 -

ขายสนคา 401 25,000 -


ตนทนขาย 501 18,750 -


บนทกตนทนสนคาทขายออกไป







21 เงนสด 101 38,606 -




335



2557 บญช

ม.ค. 22 เจาหนการคา 201 49,700 -

เงนสด 101 49,203 -



24 เงนสด 101 25,000 -


รบช าระหนจากลกหนไมใหสวนลด

30 เงนเดอน 503 12,000

เงนสด 102 12,000


31 คาสาธารณปโภค 505 2,000






(30,000 x 20 % x 1 / 12 )

336


บญช เงนสด เลขท 101

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 1 ทน-ละออง รว.1 100,000 - ม.ค. 7 สนคาคงเหลอ รว.1 150 -

ทน-ดาว รว.1 100,000 - 11 คาขนสงออก รว.1 120 -

21 ลกหนการคา รว.2 38,606 - 22 เจาหนการคา รว.2 49,203 -

24 ลกหนการคา รว.2 25,000 - 30 เงนเดอน รว.3 12,000 -

263,606 61,473

บญช ลกหนการคา เลขท 103

พ.ศ. 2557




เครดต


ม.ค. 11 ขายสนคา รว.1 40,000 - ม.ค. 15 รบคนและสวนลด

รว.2 200 -

13 ขายสนคา รว.2 25,000 - 21 เงนสด รว.2 39,800 -

24 เงนสด รว.3 25,000 -

65,000 65,000

202,133

0

337




เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 7 เจาหนการคา รว.1 50,000 - ม.ค . 11 ตนทนสนคาทขาย รว.1 30,000 -

เงนสด รว.1 150 - 13 ตนทนสนคาทขาย รว.2 18,750 -

50,150 17 เจาหนการคา รว.2 300 -

22 เจาหนการคา รว.2 497 -

49,547

บญช อปกรณส านกงาน

เลขท106




เครดต

2557 บาท - บาท -

ม.ค. 1 เจาหนอน รว.1 30,000 -

30,000

บญช คาเสอมราคาสะสม-อปกรณส านกงาน เลขท106.1

พ.ศ. รายการ ห น าบญช

เดบต พ.ศ. รายการ ห น าบญช

เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


603

30,000

500

338

บญช เจาหนการคา

เลขท201



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 17 สนคาคงเหลอ รว.2 300 - ม.ค. 7 สนคาคงเหลอ รว 1 50,000 -

22 เงนสด รว.2 49,700 -

50,000

50,000

บญช เจาหนอน

เลขท202



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 2 อปกรณส านกงาน รว.1 30,000 -

บญช คาสาธารณปโภคคางจาย

เลขท203



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


0

30,000

2,000

339

บญช ทน-ทราย เลขท 301



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 2 เงนสด รว.1 100,000 -

บญช ทน-ทอง

เลขท302



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 2 เงนสด รว.1 100,000 -

บญช ขายสนคา

เลขท401



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


13 ลกหนการคา รว.2 25,000 -

65,000

บญช รบคนสนคาและสวนลด เลขท402



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 17 ลกหนการคา รว.2 200 -

100,000

100,000

65,000

200

340

บญช สวนลดจาย เลขท403



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


บญช ตนทนขาย เลขท501



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 11 สนคาคงเหลอ รว.1 30,000 -

13 สนคาคงเหลอ รว.2 18,750 -

48,750 -

บญช คาขนสงออก เลขท 502



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 11 เงนสด รว.2 120 -

บญช เงนเดอน เลขท 503



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 30 เงนสด รว.3 12,000 -

1,194

48,750

120

12,000

341




เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 31 คาเสอมราคาสะสม

รว. 3 500 -

บญช คาสาธารณปโภค เลขท 505



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 11 คาสาธารณปโภคคางจาย

รว. 1 2,000 -

500

2,000

342

หางหนสวนจ ากด บานทรายทอง (บนทกบญชสนคาอยางตอเนอง) กระดาษท าการ







เงนสด 101 202,133 202,133 202,133

สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 104 603 603 603

อปกรณส านกงาน 106 30,000 30,000 30,000

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณส านกงาน 106.1 500 500 500

เจาหนอน 202 30,000 30,000 30,000

คาสาธารณปโภคคางจาย 203 2,000 2,000 2,000

ทน-ทราย 301 100,000 100,000 100,000

ทน-ทอง 302 100,000 100,000 100,000

ขายสนคา 401 65,000 65,000 65,000

รบคนและสวนลด 402 200 200 200

สวนลดจาย 403 1,194 1,194 1,194

34

2 กระดาษท าการ 10 ชอง

343






คาขนสงออก 502 120 120 120

เงนเดอน 503 12,000 12,000 12,000

คาสาธารณปโภค 505 2,000 2,000 2,000

297,000 297,000

คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน 504 500 500 500

500 500 297,500 297,500 64,764 65,000 232,736 232,500

ก าไรสทธ 236 236

65,000 65,000 232,736 232,736

อธบายเพมเตม ตวอยาง 5-13 1. การจดท ากระดาษท าการ สามารถจดท าไดตามปกตโดยไมตองเพมเตมรายการใดๆ เพราะบนทกบญชสนคาคงเหลอเปนสนทรพยของ

กจการนนเอง 2. กจการไมจ าเปนตองค านวณ ซอสทธและตนทนขายจากสตรแตอยางใด เนองจากกจการไดบนทกบญชสนคาคงเหลอเปนสนทรพยของ

กจการตามปกตและเมอกจการขายสนคากจการไดบนทกตนทนขายแลว สามารถจดท างบก าไรขาดทนไดเลย

343

344

หางหนสวนจ ากด บานทรายทอง งบก าไรขาดทน



หก รบคนและสวนลด 200











ก าไรสทธ 236

345


หางหนสวนจ ากด บานทรายทอง งบแสดงฐานะการเงน




เงนสด 202,133

สนคาคงเหลอ(ปลายงวด) 603




หก คาเสอมราคาสะสม –อปกรณส านกงาน 500 29,500









สวนของผเปนหนสวน

ทน- ทราย 100,000

ทน- ทอง 100,000

กระแสทน – ทราย 118

กระแสทน – ทอง 118



346

การปดบญชในสมดรายวนทวไป



2557

บญช ม.ค. 31 ขายสนคา 401 65,000 -

รบคนและสวนลด 402 200 -


ก าไรขาดทน 305 63,606 -


ก าไรขาดทน 305 63,370 -

ตนทนขาย 501 48,750 -

เงนเดอน 503 12,000 -

คาสาธารณปโภค 505 2,000 -




ก าไรขาดทน 305 236 -

กระแสทน-ทราย 303 118 -

กระแสทน-ทอง 304 118 -

ปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชกระแสทนของผเปนหนสวน

การผานรายการปดบญชจากสมดรายวนทวไปมายงสมดแยกประเภททวไป ขอยกตวอยางบญช

บญชสนคาคงเหลอ และ บญชก าไรขาดทน ดงน

347


พ.ศ. 2557



เครดต

บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 7 เจาหนการคา รว 1 50,000 - ม.ค. 11 ตนทนขาย รว.1 30,000 -

เงนสด รว.1 150 - 13 ตนทนขาย รว.2 18,750 -



31 ยอดยกไป 603 -

50,150 - 50,150 -

บญช ก าไรขาดทน

เลขท 311



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 31 ตนทนขาย รว.4 48,750 - ม.ค. 31 ขายสนคา รว.4 65,000 -





รบคนและสวนลด รว.4 200 -

สวนลดจาย รว.4 1,194 -

กระแสทน-ละออง รว.4 118 -

กระแสทน-ดาว รว.4 118 -

65,000 - 65,000 -

348

หางหนสวนจ ากด บานทรายทอง งบทดลอง (หลงปดบญช) วนท 31 มกราคม 2557




เงนสด 101 202,133 -




เจาหนอน 202 30,000 -


ทน-ละออง 301 100,000 -

ทน-ดาว 302 100,000 -

กระแสทน-ละออง 303 118 -

กระแสทน-ดาว 304 118 -

รวม 232,736 - 232,736 -

349

ตวอยาง 5-14 ตอไปนเปนรายการทเกดขนของบรษท ปญญาชน จ ากด ด าเนนงานในการซอขายสนคา กจการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด ดงน

2557

ส.ค. 1 จดทะเบยนและออกจ าหนายหนสามญ 1,000 หน ในราคาตามมลคาหนละ 100

บาท และในวนนน าเงนสดไปฝากธนาคาร 90,000 บาท 2 ซออปกรณส านกงานเปนเงนเชอ 30,000 บาท

3 ซอวสดส านกงานเปนเงนสด 5,000 บาท

7 ซอสนคาเปนเงนเชอจากบรษท เอมกา จ ากด จ านวน 51,000 บาท ไดรบสวนลดการคา 1 % เงอนไขในการช าระหน 1/15,n/30 โดยตกลงวากจการจะรบผดชอบคาขนสงสนคาเอง จ านวน 150 บาท ซงกจการไดจายเงนแลว

11 ขายสนคาเปนเงนเชอให น.ส.อรวลาศ ราคาทน 30,000 บาท ราคาขาย 41,200 บาท ใหสวนลดการคา 3 % เงอนไขในการช าระหน 3/10,n/45 โดยตกลงวากจการจะรบผดชอบ คาขนสงสนคาเอง กจการจายคาขนสงสนคาเปนเงนสดแลว 120 บาท

13 ขายสนคาเปนเงนสดให นายวเรศ ราคาทน 18,750 บาท ราคาขาย 25,000 บาท 21 รบช าระหนจาก น.ส. อรวลาศ ทงหมด

22 ช าระหนใหบรษท เอมกา จ ากด ทงหมด




1. คดคาเสอมราคาอปกรณ 20 % ตอป 2. ตรวจนบและตราคาสนคาคงเหลอปลายงวดได 1,385 บาท

3. ตรวจนบวสดส านกงาน พบวา คงเหลอ 1,500 บาท

350

ผงบญช

ชอบญช เลขทบญช ชอบญช เลขทบญช เงนสด 101 ขายสนคา 401



คาเผอหนสงสยจะสญ 103.1 ซอสนคา 501

สนคาคงเหลอ 104 คาขนสงเขา 502

วสดส านกงาน 105 สงคนสนคาและสวนลด 503

อปกรณส านกงาน 106 สวนลดรบ 504

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณส านกงาน

106.1 คาขนสงออก 505

เจาหนการคา 201 เงนเดอน 506

เจาหนอน 202 คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน

507

คาสาธารณปโภคคางจาย 203 คาสาธารณปโภค 508

ทนหนสามญ 301 วสดส านกงานใชไป 509

ก าไรสะสม 302 ตนทนขาย 510


351




2557

บญช ม.ค. 1 เงนสด 101 100,000 -

ทนหนสามญ 301 100,000 -

ออกจ าหนายหน1,000 หน หนละ 100 บาท

เงนฝากธนาคาร 102 50,000 -

เงนสด 101 50,000 -

น าเงนสดฝากธนาคาร

2 อปกรณส านกงาน 106 30,000

เจาหนอน 202 30,000


3 วสดส านกงาน 105 5,000 -

เงนสด 101 5,000 -

ซอวสดส านกงานเปนเงนสด

7 ซอสนคา (51,000 - (51,000x1%)) 501 50,490 -



คาขนสงเขา 502 150 -

เงนสด 101 150 -


11 ลกหนการคา 103 40,376 -

ขายสนคา 401 40,376 -


352



2557

บญช


เงนสด 101 120 -


13 เงนสด 101 25,000 -

ขายสนคา 401 25,000 -

ขายสนคาเปนเงนสด

21 เงนสด (40,376- (40,376 x 3%) ) 101 39,165 -

สวนลดจาย (40,376 x 3%) 403 1,211 -



22 เจาหนการคา 201 50,490 -

เงนสด (50,490-(50,490x1%)) 101 49,985 -

สวนลดรบ (50,490 x 1%) 503 505 -


30 เงนเดอน 506 12,000 -

เงนสด 101 12,000 -


31 คาสาธารณปโภค 508 2,000 -



353

สมดรายวนทวไป – รายการปรบปรง หนา 3


2557

บญช ม.ค. 31 คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน 507 500 -



วสดส านกงานใชไป 509 3,500 -

วสดส านกงาน 105 3,500 -

บนทกวสดส านกงานใชไป


บญช เงนสด

เลขท 101



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 1 หนสามญ รว.1 100,000 - ม.ค. 1 เงนฝากธนาคาร รว.1 50,000 -

13 ขายสนคา รว.2 25,000 - 3 วสดส านกงาน รว.1 5,000 -

21 ลกหนการคา รว.2 39,165 - 7 คาขนสงเขา รว.1 150 -

164,165 11 คาขนสงออก รว.1 120 -


30 เงนเดอน รว.2 12,000 -

117,255

46,910

354

บญช

เงนฝากธนาคาร

เลขท 102



เครดต

2557 บาท 2557 บาท -

ม.ค. 1 เงนสด รว.1 50,000 -

บญช


เลขท 103



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 11 ขายสนคา รว.2 40,376 - ม.ค. 21 เงนสด รว.2 40,376 -

40,376 - 40,376 -

บญช

วสดส านกงาน

เลขท 105



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 3 เงนสด รว.1 5,000 - ม.ค. 31 วสดส านกงาน

ใชไป

รว.3 3,500 -

5,000


เลขท 106



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 1 เจาหนอน รว.1 30,000 -

30,000

50,000

0

1,500

30,000

355

บญช คาเสอมราคาสะสม-อปกรณส านกงาน เลขท 106.1



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -



เลขท 201



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 22 เงนสด รว.2 50,490 - ม.ค. 7 ซอสนคา รว.1 50,490 -

50,490 50,490

บญช เจาหนอน

เลขท 202



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


รว.1 30,000 -




เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


0

30,000

2,000

500

356

บญช ทนหนสามญ เลขท 301



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 1 เงนสด รว.1 100,000 -

บญช ขายสนคา

เลขท 401



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -



65,376

บญช สวนลดจาย

เลขท 403



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


บญช ซอสนคา

เลขท 501



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 17 เจาหนการคา รว.2 50,490

65,376

100,000

1,211

50,490

357

บญช

คาขนสงเขา

เลขท 502



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 7 เงนสด รว.1 150 -

บญช สวนลดรบ

เลขท 504



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 22 เจาหนการคา รว.2 505 -

บญช คาขนสงออก

เลขท 505



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 11 เงนสด รว.1 120 -

บญช

เงนเดอน

เลขท 506



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 30 เงนสด รว.2 12,000 -

150

505

120

12,000

358

บญช

คาสาธารณปโภค

เลขท 508



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


คางจาย




เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 31 คาเสอมราคาสะสม รว.3 500 -

บญช วสดส านกงานใชไป เลขท 509



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 31 วสดส านกงาน รว.3 3,500 -

2,000

500

3,500

359

บรษท ปญญาชน จ ากด กระดาษท าการ







เงนสด 101 46,910 46,910 46,910

เงนฝากธนาคาร 102 50,000 50,000 50,000

สนคาคงเหลอ (ตนงวด) 104 0 0 0 -

วสดส านกงาน 105 5,000 3500 1,500 1,500

อปกรณส านกงาน 106 30,000 30,000 30,000

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณส านกงาน 106.1 500 500 500

เจาหนอน 202 30,000 30,000 30,000


ทนหนสามญ 301 100,000 100,000 100,000

ขายสนคา 401 65,376 65,376 65,376

35

9

กระดาษท าการ 10 ชอง

360






สวนลดจาย 403 1,211 1,211 1,211

ซอสนคา 501 50,490 50,490 50,490

คาขนสงเขา 502 150 150 150

สวนลดรบ 504 505 505 505

คาขนสงออก 505 120 120 120

เงนเดอน 506 12,000 12,000 12,000

คาสาธารณปโภค 508 2,000 2,000 2,000

197,881 197,881


วสดส านกงานใชไป 509 3,500 3,500 3,500

สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 104 1,385 1,385

4,000 4000 198,381 198,381 69,971 67,266 129,795 132500

ขาดทนสทธ 2,705 2,705

69,971 69,971 132,500 132,500

36

0

361

กจการสามารถค านวณ ซอสทธและตนทนสนคาทขาย จากสตรนได หากกจการตองการทราบจ านวนในทนท โดยทยงไมไดปดบญชในสมดรายวนทวไป ดงน

ซอสทธ = ซอสนคา + คาขนสงเขา – สงคนและสวนลด – สวนลดรบ

= 50,490 + 150 – 0 – 505 = 50,135 บาท

ตนทนขาย = สนคาคงเหลอตนงวด + ซอสทธ – สนคาคงเหลอปลายงวด

= 0 + 50,135 –1,385 = 48,750 บาท กจการควรน าขอมลเหลานมาจดท าเปนงบการเงน ดงน

บรษท ปญญาชน จ ากด งบตนทนขาย


หนวย : บาท สนคาคงเหลอ ( ตนงวด ) 0

บวก ซอสทธ บวก ซอสนคา 50,490


หก สวนลดรบ 505

สนคาทมเพอขาย 50,135

หก สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 1,385


362


บรษท ปญญาชน จ ากด งบก าไรขาดทน



หก รบคนสนคาและสวนลด 0










วสดส านกงานใชไป 3,500



363


บรษท ปญญาชน จ ากด งบแสดงฐานะการเงน





วสดส านกงาน 1,500

สนคาคงเหลอ(ปลายงวด) 1,385




หก คาเสอมราคาสะสม –อปกรณส านกงาน 500











ขาดทนสะสม (ขาดทนสทธ) 2,705



364




2557

บญช ม.ค. 31 ขายสนคา 401 65,376 -

สวนลดรบ 503 505 -

สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 104 1,385


ก าไรขาดทน 303 66,055 -

ปดบญชรายไดและบญชทเกยวของเขาบญชก าไรขาดทนและบนทกสนคาปลายงวด


สนคาคงเหลอ(ตนงวด) 104 0

ซอสนคา 501 50,490


เงนเดอน 506 12,000




วสดส านกงานใชไป 509 3,500

ปดบญชคาใชจายและบญชทเกยวของเขาบญชก าไรขาดทนและปดสนคาตนงวด

ก าไรสะสม 302 2,705

ก าไรขาดทน (68,760-66,055) 303 2,705


365

การผานรายการจากสมดรายวนทวไป ไปยงสมดแยกประเภททวไป จดท าตามปกต ขอยกตวอยางเพยง บญชสนคาคงเหลอและบญชก าไรขาดทน

บญช สนคาคงเหลอ

เลขท104



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 31 ก าไรขาดทน รว.2 1,385 - ม.ค. 31 ยอดยกไป 1,385 -

1,385 - 1,385 -




เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 31 สนคาคงเหลอ

(ตนงวด) รว.2 0 - ม.ค. 31 ขายสนคา รว.2 65,376 -

สวนลดจาย รว.2 1,211 - สวนลดรบ รว.2 505 -

ซอสนคา รว.2 50,490 - สนคาคงเหลอ รว.2 1,385 -

คาขนสงเขา รว.2 150 - (ปลายงวด)

เงนเดอน รว.2 12,000 - ก าไรขาดทน รว.2 2,705 -




วสดส านกงานใชไป รว.2 3,500 -

69,971 - 69,971 -

366

งบทดลองหลงปรบปรง บรษท ปญญาชน จ ากด งบทดลอง (หลงปรบปรง) วนท 31 มกราคม 2557




เงนสด 101 46,910 -






เจาหนอน 202 30,000 -


ทนหนสามญ 301 100,000 -

ก าไร(ขาดทน)สะสม 302 2705 -

รวม 132,500 - 132,500 -

367

ตวอยาง 5-15 ตอไปนเปนรายการทเกดขนของบรษท ปญญาชน จ ากด ด าเนนงานในการซอขายสนคา กจการบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง ดงน

2557

ม.ค. 1 จดทะเบยนและออกจ าหนายหนสามญ 1,000 หน ในราคาตามมลคาหนละ 100 บาท และในวนนน าเงนสดไปฝากธนาคาร 90,000 บาท


3 ซอวสดส านกงานเปนเงนสด 5,000 บาท

7 ซอสนคาเปนเงนเชอจากบรษท เอมกา จ ากด จ านวน 51,000 บาท ไดรบสวนลดการคา 1 % เงอนไขในการช าระหน 1/15, n/45 โดยตกลงวากจการจะรบผดชอบคาขนสงสนคาเอง จ านวน 150 บาท ซงกจการไดจายเงนแลว

11 ขายสนคาเปนเงนเชอให น.ส.อรวลาศ ราคาทน 30,000 บาท ราคาขาย 41,200 บาท ใหสวนลดการคา 3 % เงอนไขในการช าระหน 3/10,n/60 โดยตกลงวากจการจะรบผดชอบ คาขนสงสนคาเอง กจการจายคาขนสงสนคาเปนเงนสดแลว 120 บาท

13 ขายสนคาเปนเงนสดให นายวเรศ ราคาทน 18,750 บาท ราคาขาย 25,000 บาท 21 รบช าระหนจาก น.ส. อรวลาศ ทงหมด

22 ช าระหนใหบรษท เอมกา จ ากด ทงหมด




1. คดคาเสอมราคาอปกรณ 20 % ตอป 2. ตรวจนบวสดส านกงาน พบวา คงเหลอ 1,500 บาท

368

ผงบญช

ชอบญช เลขทบญช ชอบญช เลขทบญช เงนสด 101 ขายสนคา 401



คาเผอหนสงสยจะสญ 103.1 ตนทนขาย 501

สนคาคงเหลอ 104 คาขนสงออก 502

วสดส านกงาน 105 เงนเดอน 503

อปกรณส านกงาน 106 คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน

504

คาเสอมราคาสะสม-อปกรณส านกงาน 106.1 คาสาธารณปโภค 505

เจาหนการคา 201 วสดส านกงานใชไป 506

เจาหนอน 202

คาสาธารณปโภคคางจาย 203

ทนหนสามญ 301

ก าไรสะสม 302


369




2557

บญช ม.ค. 1 เงนสด 101 100,000 -

ทนหนสามญ 301 100,000 -

จดทะเบยน 1,000 หน หนละ 100 บาท


เงนสด 101 50,000 -

น าเงนสดฝากธนาคาร


เจาหนอน 202 30,000 -


3 วสดส านกงาน 105 5,000 -

เงนสด 101 5,000 -

ซอวสดส านกงานเปนเงนสด

7 สนคาคงเหลอ (51,000 - (51,000x1%)) 104 50,490 -



สนคาคงเหลอ 104 150

เงนสด 101 150


11 ลกหนการคา 103 40,376 -

ขายสนคา 401 40,376 -


370



2557 บญช

ม.ค. 11 ตนทนขาย 501 30,000 -


บนทกตนทนสนคาทขาย


เงนสด 101 120 -


13 เงนสด 101 25,000 -

ขายสนคา 401 25,000 -

ขายสนคาเปนเงนสด

ตนทนขาย 501 18,750 -



21 เงนสด (40,376- (40,376 x 3%) ) 101 39,165

สวนลดจาย (40,376 x 3%) 403 1,211



22 เจาหนการคา 201 50,490

เงนสด(50,490-(50,490x1%)) 101 49,985

สนคาคงเหลอ (50,490 x 1%) 104 505


371



2557 บญช

ม.ค. 30 เงนเดอน 503 12,000

เงนสด 101 12,000







ส านกงาน

106.1 500


วสดส านกงานใชไป 506 3,500

วสดส านกงาน 105 3,500

บนทกวสดส านกงานใชไป

372


บญช เงนสด

เลขท 101



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 1 หนสามญ รว.1 100,000 - ม.ค. 1 เงนฝากธนาคาร รว.1 50,000 -

13 ขายสนคา รว.2 25,000 - 3 วสดส านกงาน รว.1 5,000 -

21 ลกหนการคา รว.2 39,165 - 7 สนคาคงเหลอ รว.1 150 -

164,165 11 คาขนสงออก รว.2 120 -


30 เงนเดอน รว.2 12,000 -

117,255

บญช เงนฝากธนาคาร

เลขท 102



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 1 เงนสด รว.1 50,000

บญช ลกหนการคา

เลขท 103



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 11 ขายสนคา รว.1 40,376 - ม.ค. 21 เงนสด รว.0 40,376 -

40,376 40,376

46,910

50,000

0

373

บญช สนคาคงเหลอ

เลขท104



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 7 เจาหนการคา รว.1 50,490 - ม.ค. 11 ตนทนขาย รว.1 30,000 -


50,640 - 22 เจาหนการคา รว.2 505 -

49,255

บญช วสดส านกงาน

เลขท 105



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 3 เงนสด รว.1 5,000 - ม.ค. 31 วสดส านกงานใชไป รว.3 3,500 -

5,000 -


เลขท 106



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 1 เจาหนอน รว.1 30,000 -

30,000

30,000

1,385

1,500

374

บญชคาเสอมราคาสะสม-อปกรณส านกงาน เลขท 106.1



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -



เลขท 201



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 22 เงนสด รว.2 50,490 - ม.ค. 7 สนคาคงเหลอ รว.1 50,490 -

50,490 50,490

บญช เจาหนอน เลขท 202



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


รว.1 30,000 -

500

0

30,000

375




เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 31 คาสาธารณปโภค รว.3 2,000

บญช ทนหนสามญ เลขท 301



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 1 เงนสด รว.1 100,000 -

บญช ขายสนคา เลขท401



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -



65,376

65,376

2,000

100,000

376

บญช สวนลดจาย เลขท 403



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


บญชตนทนขาย เลขท 501



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 11 สนคาคงเหลอ รว.2 30,000 -


บญชคาขนสงออก เลขท 502



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 11 เงนสด รว.2 120 -

บญชเงนเดอน

เลขท 503



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 30 เงนสด รว.3 12,000 -

48,750

1,211

120

12,000

377

บญชคาสาธารณปโภค เลขท 504



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


คางจาย

บญชคาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน เลขท 505



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


สะสม

บญชวสดส านกงานใชไป เลขท 506



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 31 วสดส านกงาน รว.3 3,500 -

2,000

500

3,500

378

บรษท ปญญาชน จ ากด กระดาษท าการ





งบทดลองหลงปรบปรง



เงนสด 101 46,910 46,910 46,910

เงนฝากธนาคาร 102 50,000 50,000 50,000

สนคาคงเหลอ(ปลายงวด) 104 1,385 1,385 1,385

วสดส านกงาน 105 5,000 3500 1,500 1,500

อปกรณส านกงาน 106 30,000 30,000 30,000

คาเสอมราคาสะสม 106.1 500 500 500

เจาหนอน 202 30,000 30,000 30,000


ทนหนสามญ 301 100,000 100,000 100,000

ขายสนคา 401 65,376 65,376 65,376

สวนลดจาย 403 1,211 1,211 1,211

ตนทนขาย 501 48,750 48,750 48,750

37

8 กระดาษท าการ 10 ชอง

379




งบทดลองหลงปรบปรง



คาขนสงออก 502 120 120 120

เงนเดอน 503 12,000 12,000 12,000

คาสาธารณปโภค 505 2,000 2,000 2,000

197,376 197,376


วสดส านกงานใชไป 506 3,500 3,500 3,500

4,000 4000 197,876 197,876 68,081 65,376 129,795 132,500

ขาดทนสทธ 2,705 2,705

68,081 68,081 132,500 132,500

อธบายเพมเตม

1. การจดท ากระดาษท าการ สามารถจดท าไดตามปกตโดยไมตองเพมเตมรายการใดๆ เพราะบนทกบญชสนคาคงเหลอเปนสนทรพยของกจการนนเอง

2. กจการไมจ าเปนตองค านวณ ซอสทธและตนทนขายจากสตรแตอยางใด เนองจากกจการไดบนทกบญชสนคาคงเหลอเปนสนทรพยของกจการตามปกตและเมอกจการขายสนคากจการไดบนทกตนทนสนคาทขายแลว สามารถจดท างบก าไรขาดทนไดเลย

379

380

บรษท ปญญาชน จ ากด งบก าไรขาดทน



หก สวนลดจาย 1,211












381

บรษท ปญญาชน จ ากด งบแสดงฐานะการเงน







สนคาคงเหลอ (ปลายงวด) 1,385




หก คาเสอมราคาสะสม –อปกรณส านกงาน 500











ขาดทนสะสม (ขาดทนสทธ) 2,705



382




2557

บญช ม.ค. 31 ขายสนคา 401 65,376 -


ก าไรขาดทน 305 64,165 -

ปดบญชรายไดและบญชทเกยวของเขาบญชก าไรขาดทน

ก าไรขาดทน 303 66,870 -

ตนทนขาย 501 48,750 -

เงนเดอน 503 12,000 -

คาสาธารณปโภค 505 2,000 -




ปดบญชคาใชจายและบญชทเกยวของเขาบญชก าไรขาดทน

ก าไรสะสม 302 2,705 -

ก าไรขาดทน 303 2,705 -


383

การผานรายการจากสมดรายวนทวไปไปสมดแยกประเภททวไป จะยกตวอยางเพยง บญชสนคาคงเหลอ บญชตนทนสนคาทขายและบญชก าไรขาดทน




เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 7 เจาหนการคา รว.1 50,490 - ม.ค. 11 ตนทนขาย รว.2 30,000 -



31 ยอดยกไป 1,385

50,640 50,640




เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 31 สวนลดจาย รว.4 1,211 - ม.ค. 31 ขายสนคา รว.4 65,376 -

ตนทนขาย รว.4 48,750 - ก าไรขาดทน รว.4 2,705 -





วสดส านกงานใชไป รว.4 3,500 -

68,081 - 68,081 -

384

บญช ตนทนขาย เลขท 501



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 11 สนคาคงเหลอ รว 2 30,000 - ม.ค. 31 ก าไรขาดทน รว.4 48,750 -


48,750 - 48,750 -

งบทดลองหลงปรบปรง บรษท ปญญาชน จ ากด งบทดลอง (หลงปรบปรง) วนท 31 มกราคม 2557




เงนสด 101 46,910 -






เจาหนอน 202 30,000 -


ทนหนสามญ 301 100,000 -

ก าไรสะสม 302 2705 -

รวม 132,500 - 132,500 -

385

การขายสนคาดวยบตรเครดต

ผลงานวจย การใชบตรกบการเตบโตทางเศรษฐกจ โดยธนาคารแหงประเทศไทย ไตรมาสท 1 ป 2556 (อางองจากรายงานของ Moody’s analytics. (2013)) ระบวา

การเปลยนพฤตกรรมจากการใชจายดวยเงนสดเปนการใชสออเลกทรอนกส โดยเฉพาะการใชบตรนนนอกจากจะเปนประโยชนตอผบรโภคในดานความสะดวก ปลอดภย สามารถเลอกใชบรการทหลากหลายใหเหมาะกบความตองการ และเปนประโยชนตอรานคาในดานการขยายฐานลกคา การบรการจดการขอมลการท าธรกจ และการขายทมประสทธภาพแลว ยงเปนประโยชนอยางยงตอระบบเศรษฐกจโดยรวม เพราะจ านวนเงนสดหมนเวยนในระบบเศรษฐกจทลดลงนน จะสามารถลดตนทนในการพมพธนบตรและเหรยญกษาปณ รวมถงตนทนในการจดการเงนสดอนๆ ไดเปนอยางมาก นอกจากน การใชบตรยงชวยใหระบบเศรษฐกจมการหมนเวยนโดยการใชจายทสะดวกรวดเรว จะเปนแรงกระตนหนงใหมความตองการใชจายทมากขน สงผลเปนวฏจกรการเพมปรมาณการผลตสนคา การจางงาน และยอนกลบมาเปนรายไดและการใชจายทมากขน”

ธารน พงศสพฒน ( 2552: 3-27) กลาวถง การขายสนคาดวยบตรเครดต วาแมวาบรษทเครดตการดอยางเชน วซาหรอมาสเตอร จะไมใช Factor โดยตรง แตกจกรรมทบรษทเหลานด าเนนงานอย กถกพจารณาเสมอนวาเปนแหลงจดหาเงนจากบญชลกหนนนเอง ประโยชนของรานคาทยอมรบบตรเครดตคอ (1) รานคาจะไดรบเงนสดทนทจากการขายซงมฉะนนแลวจะตองขายเปนเงนสนเชอ (หรอขายไมไดเลย) และ (2) ชวยลดตนทนในการคดเลอกลกคาและคาใชจายในการบรการ ส าหรบรานคาทออกบตรเครดตของตนเองหรอทรบบตรเครดตของตางประเทศในทางปฏบต รานคาจะรวบรวมสลปบตรเครดตทขายไดน าเขาฝากในธนาคารซงท าหนาทเปนเสมอนตวแทนของบรษทเครดตการด โดยรานคาจะถกหกคาธรรมเนยมจากบรษทเครดตการด

จากผลการวจยและบทความขางตนจะเหนวา คนเราไดเปลยนพฤตกรรมจากการจบจายดวยเงนสดมาเปนการใชบตรเครดตแทนเงนสด เนองจากการค านงถงความสะดวกและปลอดภยจากการตองพกเงนสดเปนจ านวนมากซงไมจ าเปนตองพกเปนจ านวนมากอกตอไป หากมองดานความสะดวกของผขาย การเกบขอมลลกคา การพยากรณยอดขาย ท าใหเกดความสะดวกแกผขายดวยเชนเดยวกน การใชบตรเครดตเปนอกวธการหนงทนยม ซงมลกษณะเชนเดยวกบการขายสนคาเปนเงนเชอ แตกตางกนเพยงเลกนอย ดงน

386

1. กจการตองมบญชเงนฝากธนาคารประเภทออมทรพยหรอ ประเภทเดนสะพด กบธนาคารทกจการตองการใชบรการ โดยกจการตองมคณสมบตตรงตามทธนาคารนนๆก าหนดเอาไว เชน รานคามประวตรานคาด ไมเคยเปนหนมปญหา เปนตน (ทมา : http://www.scbcreditcard.com/merchant.aspx)

2. เมอกจการขายสนคาเปนเงนเชอ กจการจะออกหลกฐานใหกบลกคาของกจการคอ ”สลปบตรเครดต” และกจการจะเกบหลกฐานเอาไวเองดวย

3. กจการจะตองรวบรวมหลกฐานทกจการมลกหนการคา คอสลปบตรเครดต ไปฝากธนาคาร กจการจะถกหกคาธรรมเนยมจากธนาคาร 1 สลปบตรเครดต ตอ 1 ครงคาธรรมเนยม จะท าใหกจการไดรบเงนจากธนาคารทนท

4. สวนลกหนการคาของกจการ ธนาคารจะเปนผเรยกเกบเอง

ตวอยาง 5-15 บรษท โตวนโตคน จ ากด กจการรบบตรเครดตจากการขายสนคาตามปกตของกจการ ในวนท 3 มถนายน 2557 กจการไดขายสนคาขายสนคาใหกบลกคามลคา 15,000 บาท โดยลกคาใชบตรเครดตของธนาคารกรงไทยศร เพอช าระคาสนคา ซงตามขอตกลงทกจการไดท าไวกบธนาคารกรงไทยศร กคอกจการจะเสยคาธรรมเนยมในอตรา 3% ของมลคาทใชใหแกธนาคารกรงไทยศร บนทกบญชในสมดรายวนโดย

2557

ม.ย. 3 เดบต ลกหน (ธนาคารกรงไทยศร) 14,550

เดบต คาธรรมเนยมบตรเครดต (15,000 x 3 %) 450


บนทกการขายสนคาผานบตรเครดต โดยมสลปบตรเครดตเปนหลกฐาน

(กจการขายสนคาเปนเงนเชอจะมลกหน แตลกหนจะเปนลกหนของธนาคารไมใชลกหนของกจการ เพราะลกหนตองน าเงนไปจายใหธนาคาร)

ม.ย. 4 เดบต เงนฝากธนาคาร 14,550

เครดต ลกหน (ธนาคารกรงไทยศร) 14,550

บนทกน าสลปบตรเครดตฝากธนาคาร (กจการเพยงน าสลปบตรเครดตทเปนหลกฐานในการขายสนคาเปนเงนเชอไปฝากธนาคาร กจการจะไดรบเงนจากธนาคาร)

ตามตวอยางขางตน การขายสนคาโดยผานบตรเครดต พจารณาได ดงน 1. กจการไมตองพจารณาสนเชอของลกคาดวยตวเอง (ธนาคารเปนผพจารณา)

http://www.scbcreditcard.com/merchant.aspx

387

2. กจการมยอดขายเพมขน

3. กจการไดรบเงนจากธนาคารในทนททกจการน าสลปบตรเครดตฝากธนาคาร 4. กจการมคาใชจาย คอคาธรรมเนยมทตองเสยใหกบธนาคาร 1 คาใชจายตอ 1 สลป

บตรเครดต

5. กจการตองปฏบตตามเงอนไขทธนาคารก าหนด ซงแลวแตธนาคารวาแตละธนาคารจะมขอก าหนดอยางไรบาง

อยางไรกตาม การขายสนคาโดยผานบตรเครดตท าใหยอดขายสนคาของกจการเพมขน และมความสะดวกในเรองการควบคมภายในเกยวกบเงนสดของกจการอกดวย

สรป

กจการซอสนคามาขายจะมวธการบนทกบญชทซบซอนกวากจการใหบรการ คอกจการจะมสนคาไวเพอขาย จะเรยกวา “สนคาคงเหลอ” เรมตงแตการสงซอสนคา การซอสนคา การตกลงเรองคาขนสง การใหสวนลดจาย การไดสวนลดรบ การจดเกบสนคาเพอปองกนการสญหาย การขายสนคาเปนเงนเชอ การพจารณารายการทเกยวของกบการซอสนคา การจงใจใหเกดการช าระหนโดยเรว มวธการบนทกบญช 2 วธ เพอใหเหมาะกบสนคาทกจการขายและสะดวกแกการด าเนนงาน คอ วธการบนทกบญชสนคาอยางตอเนอง และวธการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด ทง 2 วธมความแตกตางกน กจการตองค านวณหารายการซอสทธ รายการตนทนสนคาทขายไปแลว รายการขายสทธและรายการก าไรขนตน รวมไปถงการตรวจนบและตราคาสนคาคงเหลอ ไมวาจะเปนวธราคาเจาะจง วธถวเฉลย วธเขากอนออกกอน สนคาคงเหลอเปนรายการทมส าคญส าหรบกจการ เพราะเปนสวนหนงของคาใชจายในงบก าไรขาดทนและเปนสวนหนงของสนทรพยหมนเวยนในงบแสดงฐานะการเงน ทกอยางทกลาวมาลวนมความหมายตอกจการ ท าใหกจการตองวางแผน มระบบบรหารจดการสนคาใหมประสทธภาพ ในบทตอไปจะกลาวถง กจการผลตสนคาเพอขาย ทมความซบซอนมากขนกวากจการทง 2 รปแบบ

388


การบนทกบญชส าหรบกจการซอขายสนคา

ขอ 1. บรษทเทนนสการคา จ ากด มรายการซอขายสนคาในเดอน มกราคม 2557

2557

ม.ค. 1 ซอสนคาเปนเงนสด 5,000 บาท เงอนไขการสงมอบ F.O.B Shipping Point

กจการจายเงนสดเปนคาขนสง 400 บาท

6 ขายสนคาเปนเงนสด 8,000 บาท สนคามราคาทน 5,000 บาท เงอนไขการสงมอบ F.O.B Destination กจการจายเงนสดเปนคาขนสง 300 บาท

10 ซอสนคาจากรานราฟาเอล 10,000 บาท เงอนไขการสงมอบ F.O.B Destination

เงอนไขการช าระหน 2/10, n/30

12 กจการจายคาขนสงแทนรานราฟาเอล จ านวน 430 บาท

20 จายช าระหนใหรานราฟาเอลทงสน

22 ขายสนคาเปนเงนเชอใหรานดนย จ านวน 15,000 บาท กจการใหสวนลดการคา 10 % สนคามราคาทน 10,000 บาท เงอนไขการช าระหน 2/10, n/60

25 ออก Credit Memo เลขท 115 ใหรานดนย ส าหรบสนคาทรบคนจ านวน 800 บาท ในราคาหกสวนลดการคาแลว

ใหท า บนทกบญชในสมดรายวนทวไปโดย

1.1 บนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวด

1.2 บนทกบญชสนคาอยางตอเนอง

389

ขอ 2. ตอไปนเปนรายการทเกดขนของหางหนสวนจ ากดตลกซงด าเนนกจการซอขายสนคา ดงน

2557

ม.ค. 5 ซอสนคาเปนเงนสดจากรานหม า จ านวน 15,000 บาท ไดรบสวนลดการคา 3 %

6 เงอนไขในการขนสงสนคากบรานหม า คอ F.O.B. Shipping Point และกจการจายเงนสดแลว 150 บาท

7 ซอสนคาเปนเงนเชอจากบรษท เหยน จ ากด จ านวน 30,000 บาท เงอนไขการช าระหน 1/15,n/45

8 ขายสนคาเปนเงนสดใหนาย เทง ในราคาทน 10,000 บาท ราคาขาย 16,250 บาท

11 ขายสนคาเปนเงนเชอใหรานโหนง ราคาทน 25,000 บาท ราคาขาย 40,000 บาท เงอนไขการช าระหน 3/10,n/60

12 เงอนไขในการขนสงสนคาใหกบราน โหนงคอ F.O.B. Destination

และกจการจายเงนสดแลว 120 บาท 15 รบคนสนคาทขายใหนายเทง จ านวน 100 บาท

17 สงคนสนคาทช ารดใหรานหม า จ านวน 300 บาท (เปนราคาสทธจากสวนลดแลว ) 21 รบช าระหนทงหมดจากราน โหนง 22 จายช าระหนทงหมดใหบรษท เหยน จ ากด




390

ขอ 3. รานนกรองการคา มรายการคาระหวางเดอนกรกฎาคม 2557

2557

ส.ค. 1 ซอสนคาเปนเงนสด 12,000 บาท สวนลดการคา 10 % 10 ขายสนคาเปนเงนเชอใหราน ครบน ราคาขาย 20,000 บาทสนคามราคาทน

12,000 บาท เงอนไขการสงมอบ F.O.B. Destination เงอนไขในการช าระหน 1/15, n/30

13 รานครบน แจงวาได จายคาขนสงแทนกจการเปนเงน 500 บาท

18 ซอสนคาเปนเงนเชอจากรานบรนด จ านวน 9,000 บาท เงอนไขการช าระหน 2/10, n/30 เงอนไขการสงมอบ F.O.B. Shipping Point

20 รานบรนด แจงวา ไดจายคาขนสงแทนกจการเปนเงน 350 บาท

22 ไดรบ Credit Note เลขท 116จากรานบรนดส าหรบสนคาทสงคนจ านวน 700 บาท

25 รบช าระหนจากราน ครบน ทงสน

28 จายช าระหนใหรานบรนด ทคางทงสน




391

ขอ 4. บรษท นางฟา จ ากด ขายของเลนเสรมพฒนาการใหเดก ในระหวางเดอน ตลาคม 2557 มรายการดงตอไปน ต.ค. 1 ยอดยกมา 10,000 อนๆละ 50 บาท

8 ขายสนคา 5,000 อนๆละ 100 บาท

10 ซอสนคา 3,000 อนๆละ 55 บาท


20 ซอสนคา 4,000 อนๆละ 60 บาท


4.1 ค านวณหาจ านวนสนคาคงเหลอปลายงวด

4.2 ค านวณหาราคาสนคาคงเหลอปลายงวด ตามวธ ถวเฉลยถวงน าหนก

4.3 ค านวณหาราคาสนคาคงเหลอ ตามวธ เขากอน ออกกอน ของวธอยางตอเนอง 4.4 ค านวณหาราคาสนคาคงเหลอ ตามวธ เขากอน ออกกอน ของวธสนงวด

ขอ 5. จากสมดบญชแยกประเภททวไปของบรษท มความสข จ ากด ระยะเวลาด าเนนงาน 6 เดอน กจการปดบญชปละ 2 ครง คอ 30 ม.ย. และ 31 ธ.ค. ของทกป และ มยอดคงเหลอในบญชบางบญชเมอวนท 31 ธ.ค. 2557 ดงน

สนคาคงเหลอ 1 ก.ค. 2557 5,500 บาท

สนคาคงเหลอ 31 ธ.ค. 2557 52,000 บาท

คาขนสงเขา 2,000 บาท

สงคนและสวนลด 14,500 บาท

ซอสนคา 223,000 บาท

สวนลดรบ 5,000 บาท

ขายสนคา 323,000 บาท

รบคนและสวนลด 9,000 บาท

สวนลดจาย 4,000 บาท

คาขนสงออก 3,000 บาท

ใหท า 5.1. ค านวณหาตนทนขาย ประจ างวด วนท 31 ธ.ค. 2557

5.2 ค านวณหาก าไรขนตน ประจ างวด วนท 31 ธ.ค. 2557

392

ขอ 6. งบทดลอง ส าหรบระยะเวลา 1 ป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557

บรษท ความทรงจ า จ ากด

งบทดลอง วนท 31 ธนวาคม 2557




เงนสด 101 732,894 -



คาเสอมราคาสะสม-เครองใชส านกงาน 103.1 10,000

ทดน 104 1,797,400 -



ทนหนสามญ 301 1,551,960 -

ขายสนคา 401 317,400 -



ซอสนคา 501 322,400 -

คาขนสงเขา 502 2,500 -

สงคนและสวนลด 503 12,800 -

สวนลดรบ 504 4,824 -


เงนเดอน 506 26,000 -

คาเสอมราคา-เครองใชส านกงาน 507 10,000 -

คาโฆษณา 508 3,000 -



3,375,884 - 3,375,884 -

393

เพมเตม วนสนงวดเดอนธนวาคม 2557 ตรวจนบสนคาปลายงวดไดเทากบ 373,810 บาท

ค าสง พจารณาวางบทดลองนเปนการบนทกบญชดวยวธใดและน าขอมลจากงบทดลองไปจดกระดาษท าการและงบการเงน

394

ขอ 7. งบทดลองส าหรบระยะเวลา 1 ป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557

บรษท ความทรงจ า จ ากด

งบทดลอง วนท 31 ธนวาคม 2557




เงนสด 101 732,894 -



คาเสอมราคาสะสม-เครองใชส านกงาน 103.1 10,000

ทดน 104 1,797,400 -



หนสามญ 301 1,551,960 -

ขายสนคา 401 317,400 -



ตนทนขาย 501 207,466


เงนเดอน 503 26,000 -

คาเสอมราคา-เครองใชส านกงาน 504 10,000 -

คาโฆษณา 505 3,000 -



3,358,260 - 3,358,260 -

ค าสง พจารณาวางบทดลองนเปนการบนทกบญชดวยวธใดและน าขอมลจากงบทดลองไปจดกระดาษท าการและงบการเงน

395

บทท 6

การบญชส าหรบกจการผลตสนคาเพอขาย

การผลตสงใดจากวตถดบใหกลายเปนผลตภณฑทสามารถน ามาขายเพอสรางรายไดใหกบครอบครว นบไดวาเปนกจกรรมทางเศรษฐกจทส าคญของประเทศเปนอยางมาก ซงในประเทศไทยมการด าเนนงานในรปแบบนอยางแพรหลาย เปนการผลตทแตกตางกนตามวตถดบในแตละพนทตามภมภาคตางๆของประเทศไทย อาจเปนการผลตสงของไวใชเองในครอบครว อาจใชเวลาวางจากการประกอบอาชพหลกมาท าการผลต หรออาจเปนการลงทนสง ใชแรงงาน มเครองจกรอปกรณการผลตททนสมย หรออาจเปนการผลตทตองใชเทคโนโลยทมระบบการบรหารงานททนสมย และมขนตอนของการผลตหลายขนตอน ตางกตองอาศย เงน แรงงาน เครองจกร กรรมวธการผลต การบรหารจดการ การตลาด เปนตน กจการผลตสนคาเพอขาย หมายถง กจการทจดหาวตถดบ แรงงานและสงทเกยวของ เพอน ามาผลตใหเปนสนคาส าเรจรป และน าสนคาส าเรจรปนนไปขาย สามารถเรยกไดวา ผลตเพอขาย

ในการผลตสนคาส าเรจรปจะขนอยกบชนดของวตถดบวาจะตองใชแรงงานมากหรอนอย จะตองมสงทเกยวของมากหรอนอย เชน การผลต น าตาลของโรงงานน าตาล จะตองเรมตงแตจดซอวตถดบคอ ออย การใชเครองจกร เพอแปรรปจากออยเปนน าตาล การใชแรงงานคน การน าออยเขาสกระบวนการผลต จนกระทงผลตเสรจเปนสนคาส าเรจรปแลวน าไปขาย

สมนก เออจระพงษพนธ (2553: 11) ไดใหความหมาย ดงนตนทน (Costs) หมายถง มลคาของทรพยากรทสญเสยไปเพอใหไดสนคาหรอบรการ โดยมลคานนจะตองสามารถวดไดเปนหนวยเงนตรา ซงเปนลกษณะของการลดลงในสนทรพยหรอเพมขนในหนสน ตนทนทเกดขนอาจจะเปนประโยชนในปจจบนหรออนาคตกได เมอตนทนใดเกดขนแลวและกจการไดใชประโยชนไปทงสนแลว ตนทนนนกจะถอเปน คาใชจาย (Expense) ดงนน คาใชจายจงหมายถงตนทนทไดใหประโยชนและกจการไดใชประโยชนไปหมดแลวในขณะนน และส าหรบตนทนทกจการสญเสยไป แตจะใหประโยชน แกกจการในอนาคตเรยกวา สนทรพย (Assets)

396

จากความหมายขางตนจะเหนวาค าศพท 3 ค านมความหมายใกลเคยงกน ดงภาพ

ภาพท 6.1 ความหมายของตนทน คาใชจายและสนทรพย

ตนทน หรอรายจายทเกดขนกบกจการนน หมายถง สงทกจการตองเสยไปเพอใหเกดประโยชนกบกจการ สามารถแบงไดเปน 2 ชนด คอ ถาเกดประโยชนในอนาคต หมายถง สนทรพย ถาเกดประโยชน ณ ขณะนน หมายถง คาใชจาย ซงในขนตอนการผลตกจการตองเกดรายจายเพอจดหาวตถดบ แรงงานและคาใชจายอนทเกยวของซงรายจายนเปนไดทงคาใชจายและสนทรพย จากนนจะท าการผลตเรยกวา เขาสกระบวนการผลต เมอผลตเสรจ เรยกวา ”สนคาส าเรจรป” จดเปนสนทรพยของกจการ โดยรายจายทเกดขนทงหมดจนกระทงเปน ”สนคาส าเรจรป” เรยกวา”ราคาตนทนของสนคาส าเรจรป” ซงกจการตองก าหนดราคาขายของ ”สนคาส าเรจรป” ตอไป ”สนคาส าเรจรป” เปนสนทรพยทมไวเพอขาย ดงนนประโยชนทกจการจะไดรบจากสนทรพยรายการน คอ “ก าไรขนตน” ท าใหกจการตองใหความส าคญกบการค านวณราคาทนของสนคาส าเรจรป

การผลตสนคาเพอน ามาขายหรอ กจการอตสาหกรรม เตมไปดวยขนตอนการผลต จากนนจงน าสนคาส าเรจรปไปขายเปนรายไดทเกดจากการขายสนคา แตในกจการซอสนคามาเพอขายจะมเพยงตนทนของการซอสนคามาขาย จากนนจงน าไปขายเปนรายไดจากการขายสนคา สวนกจการใหบรการคอกจการทใหบรการตามความตองการของลกคา โดยทกจการอตสาหกรรมนเปนกจการทมความซบซอนมากทสดคอ กจการตองจดซอวตถดบ แลวน าวตถดบมาท าการผลตเปนผลตภณฑแลวจงน าไปขาย เพอความเขาใจในเบองตน จงตองทราบความแตกตางระหวางกจการซอสนคามาเพอขายกบกจการผลตสนคาเพอขายได 2 ประเดน ดงน

ตนทนหรอรายจาย

“สงทกจการตองเสยไป”


“กจการไดรบประโยชนแลว ณ ขณะนน” สนทรพย

“กจการจะไดรบประโยชนในอนาคต”

397

1. ความแตกตางของตนทนขายระหวางกจการซอสนคามาเพอขาย กบกจการผลตสนคาเพอขาย


กจการผลตสนคาเพอขาย

ภาพท 6.2 การเปรยบเทยบตนทนขายของกจการทงสองประเภท

จากการเปรยบเทยบขางตนถงความแตกตางของกจการซอสนคามาเพอขายกบกจการซอวตถดบมาผลตสนคาเอง พบวากจการทซอสนคามาเพอขาย เพยงแคซอสนคามาแลวมาวางขายไดเลย แตกจการทท าการผลตเองตองหาซอวตถดบมาท าการแปรรปเปนผลตภณฑแลวจงน าไปวางขายได

ซอสนคาจากบคคลภายนอก น าสนคาไปขาย

เตรยมปจจยการผลต ไดแกวตถดบ คาแรงงาน

คาใชจายในการผลต

น าปจจยการผลตเขากระบวนการผลต

เมอผลตเสรจเปนสนคาส าเรจรป

น าสนคาส าเรจรปไปขาย

คาใชจายทเสยไปเกดขนเกดจากการซอสนคา เมอไดขายสนคาออก

ไป จงเรยกวาตนทนขาย

คาใชจายทเสยไปเกดขนเกดจากการผลต เมอไดขาย

สนคาออกไป จงเรยกวาตนทนขาย

398

2. ความแตกตางของสนคาคงเหลอระหวางกจการซอสนคามาเพอขาย กบกจการผลตสนคาเพอขาย


ตนงวด ระหวางงวด สนงวด

กจการผลตสนคาเพอขาย

ตนงวด ระหวางงวด สนงวด

ภาพท 6.3 สนคาคงเหลอของกจการทงสองประเภท

สนคาคงเหลอของกจการผลตสนคาเพอขาย

กจการซอสนคามาเพอขายถาขายสนคาไมหมด สนคาทคงเหลออยทงหมด คอ สนคาทมไวเพอขายเพยงชนดเดยว เรยกวา “สนคาคงเหลอปลายงวด” แตถาเปนกจการอตสาหกรรมสนคาคงเหลอ จงประกอบไปดวย

1. วตถดบปลายงวดและวสดปลายงวด (วสดในโรงงานตางๆทยงใชไมหมด) 2. สนคาระหวางผลตปลายงวด (สนคาทเขาสกระบวนการผลตแลวแตยงผลตไมเสรจ) 3. สนคาส าเรจรปปลายงวด(ทผลตเสรจแลวแตขายไมหมด)

กระดาษทชช สบ ยาสฟน

คอสนคา ทซอมาเพอขาย

เรยกวา “สนคาคงเหลอ”


สนคาระหวางผลตตนงวด

วตถดบตนงวด+ ซอวตถดบ

คาแรงงาน


สนคาระหวางผลต

(สนคาทเขาสกระบวนการผลต)

วตถดบปลายงวด

สนคาระหวางผลตปลายงวด

สนคาส าเรจรปปลายงวด

399

ปจจยการผลต

ในการผลต ตองประกอบไปดวยสงตางๆ ดงน 1. วตถดบ (Material) คอ “สงทจดหามาเพอใชผลตสนคาส าเรจรป” ไดแก หนง พนรองเทา

พย เปนตน

2. วสดโรงงาน (Factory supply) คอ “สงทจดหามาเพอใชผลตสนคาส าเรจรป แตใชในปรมาณทนอย” ไดแก น ามนเครองหลอลน ดาย กาวตดรองเทา เปนตน

3. สนคาระหวางผลต (Goods in process) คอ “การน าสงทจดหามา มาเขากระบวนการผลต” ไดแก

สนคาระหวางผลตของโรงงานผลตรองเทา คอ รองเทาทยงไมไดตดพนรองเทา

สนคาระหวางผลตของโรงงานเฟอรนเจอร คอ ตเสอผาทยงไมไดตดมอจบ

สนคาระหวางผลตของโรงงานผลตรถยนต คอ รถยนตทยงไมไดตดประตรถ

4. สนคาส าเรจรป (Finished goods) “สนคาส าเรจรปทผลตเสรจแลว สามารถน าไปขายได” ไดแก

สนคาส าเรจรปของการผลตรองเทา คอ รองเทาทผลตเสรจเรยบรอย

สนคาส าเรจรปของโรงงานเฟอรนเจอร คอ ตเสอผาทผลตเสรจเรยบรอยแลว

กจการอตสาหกรรมจะตองจดหาวตถดบเพอมาผลต จดหาแรงงานเพอผลตสงตางๆ และจดหาทกสงทกอยางทมความจ าเปนตอการผลต ท าใหในการผลตประกอบไปดวย วตถดบ คาแรงงานและคาใชจายทเกยวของกบการผลต โดยในการผลตจะตองใชวตถดบบางชนดเปนจ านวนมาก ใชวตถดบบางชนดจ านวนนอย คาแรงงานทเกยวของโดยตรงกบการผลตมจ านวนมาก คาแรงงานทไมเกยวของโดยตรงกบการผลตแตมสวนสนบสนนการผลตมจ านวนนอย คาใชจายอกหลายรายการทเกยวของกบการผลต ฉะนนในขนตอนการผลตจงไดแบงล าดบขนตามความส าคญของมลคาในการผลต อธบายไดดงน

1. วตถดบทางตรง (Direct Materials) เปนวตถดบทน ามาใชในการผลต จะตองเปนวตถดบทเปนสวนส าคญของผลตภณฑนนๆและสามารถค านวณหาจ านวนหนวยทใชและมลคาของวตถดบทางตรงทใชในการผลตตอหนงหนวยผลตภณฑไดอยางชดเจน เชน

โรงงานผลตเฟอรนเจอร วตถดบทางตรง คอ ไม โรงงานผลตขนมคกก วตถดบทางตรง คอ ไขไก เปนตน

400

โรงงานผลตรองเทา วตถดบทางตรง คอ หนง พนรองเทาพย 2. คาแรงงานทางตรง (Direct Labor) คอ คาตอบแทนทกจการจายใหกบแรงงานทใชใน

การผลตสนคาส าเรจรป จะตองเปนคาแรงงานทเกยวของกบการแปรรปของวตถดบใหเปนผลตภณฑเทานน เพราะมลคาของคาแรงงานทางตรงในการผลตผลตภณฑมมลคามาก เชน คาแรงงานชางตดหนงท ารองเทา คาแรงงานพนกงานตดเสอ เปนตน

3. คาใชจายการผลต (Manufacturing Overhead) คาใชจายซงจ าเปนในการผลต เปนคาใชจายทเกยวของกบโรงงาน เปนคาใชจายทงหมดทเกดขนในการผลต ยกเวนวตถดบทางตรงและคาแรงงานทางตรง เชน คาเสอมราคา-เครองจกร คาสาธารณปโภคโรงงาน เปนตน สวน วตถดบทางออม คาแรงงานทางออม มรายละเอยด ดงน

3.1 วตถดบทางออมหรอวสดโรงงาน (Indirect Materials) เปนวตถดบทน ามาใชในการผลต เปนวตถดบทไมเปนสวนส าคญของผลตภณฑนนๆ ใชวตถดบในจ านวนนอย การค านวณหามลคาของวตถดบทางออมทใชในการผลตตอหนงหนวยผลตภณฑไมสามารถระบไดชดเจน เชน

โรงงานผลตเสอผาส าเรจรป วตถดบทางออม คอ ดาย

โรงงานผลตรองเทา วตถดบทางออม คอ กาวตดรองเทา โรงงานท าขนมเคก วตถดบทางออม คอ กลนวานลลา กลนนมเนย

3.2 คาแรงงานทางออม (Indirect Labor) เปนคาตอบแทนทกจการจายใหกบแรงงานทไมเกยวของในการผลตผลตภณฑโดยตรงแตมสวนสนบสนนในการผลต เชน เงนเดอนของผจดการแผนกผลต เงนเดอนของแมบานโรงงาน เปนตน

ภาพท 6.4 แสดงเสนทางการผลตสนคาส าเรจรปตามความส าคญของมลคาในการผลต

วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง คาใชจายทงหมดทเกยวของกบการผลต (วตถดบทางออม+คาแรงงานทางออม)

กระบวนการผลต

สนคาส าเรจรป

401

ตารางท 6.1 การวเคราะหรายการทเกยวของกบการผลตของกจการผลตรองเทาหนงสงเคราะห ดงน

รายการ วตถดบทางตรง

คาแรงงานทางตรง

คาใชจายการผลต

คาใชจายในการด าเนนงาน

เหตผล

หนงสงเคราะห หามลคาไดงาย

พนรองเทา พย หามลคาไดงาย

กาวตดรองเทา หามลคาไดยาก

ดายเยบรองเทา หามลคาไดยาก

ชางตดหนง เกยวของกบการผลต

ชางเยบหนง เกยวของกบการผลต

คาไฟฟาของโรงงาน เกยวของกบการผลต

เงนเดอนพนกงานรกษาความปลอดภยโรงงาน

เกยวของกบการผลต

คาเสอมราคา-เครองจกร เกยวของกบการผลต

คาเสอมราคา-เครองใชในส านกงาน

ไมเกยวของกบการผลต

เครองมอหรออปกรณตางๆทใชในการผลต อาจมการใชงานสนทรพยทมขนาดเลก ราคาไมสงมากนก แตอายการใชงานเกน 1 ป เมอใชงานสนทรพยเหลานกจการจะไมค านวณคาเสอมราคาแตจะใชวธการตรวจนบมลคาคงเหลอของสนทรพย ในวนสนงวดแทน เชน สวาน เลอย แผนเจยร เปนตน

เชน กจการซอสวานมาใชงาน 5,000 บาท และเมอถงวนสนงวด กจการไดพจารณามลคาของสวานคงเหลอ 3,000 บาท บนทกบญช ดงน

เดบต เครองมอใชไป 2,000

เครดต เครองมอ 2,000

บนทกใชเครองมอไปในการผลต

สวนการผลต กจการมไดรบสทธตามกฎหมายเพอท าการผลตและจ าหนายสนคาส าเรจรป เชน กจการไดรบสทธบตรในการผลต 500,000 บาท อายสทธบตร 5 ป บนทกบญช ดงน

เดบต สทธบตรตดจ าหนาย 100,000

เครดต สทธบตร 100,000

บนทกใชสทธบตรในการผลตปท 1 (500,000 / 5 ป)

402

ไมวาจะเปนบญชเครองมอใชไปหรอบญชสทธบตรตดจ าหนาย เมอกจการบนทกบญชแลว กจการตองบนทกรายการนเขาบญชคาใชจายการผลตเพอโอนเขาสกระบวนการผลต ทงเครองมอใชไปจ านวน 2,000 บาทและ บญชสทธบตรตดจ าหนาย 100,000 บาท ซงมความหมายวา 2 รายการนเปนสวนหนงในการผลต

กจการตองค านวณตนทนการผลตของผลตภณฑในงวดนนๆอยางถกตองเพอทจะไดทราบตนทนทแทจรงของผลตภณฑ สวนคาใชจายทไมเกยวของกบการผลต ไมตองน ามารวมค านวณ ใหค านวณเปนคาใชจายในการด าเนนงานของกจการแทน เชน คาเสอมราคา-เครองใชส านกงาน เปนตนซงมใชในส านกงาน ไมเกยวของกบการผลต

งบตนทนการผลต

กจการอตสาหกรรมตองจดท า งบตนทนการผลต เพอแสดงรายละเอยดของตนทนการผลตสนคา ท าใหทราบราคาทนของสนคาทผลตเสรจวามราคาทนเทาใด งบตนทนการผลตจะมสวนประกอบดงน


สนคาระหวางผลตตนงวด XXX

บวก วตถดบทางตรงใชไป XXX

บวก คาแรงงานทางตรง XXX

บวก คาใชจายการผลต (คาแรงงานทางออม+วตถดบทางออม) XXX

รวมตนทนผลต XXX

หก สนคาระหวางผลตปลายงวด (XX)

ตนทนสนคาทผลตเสรจ XXX

สวนท 1

สวนท 2

สวนท 3

403

วธการค านวณงบตนทนการผลต

น างานทคางจากงวดทแลวทยงผลตไมเสรจมาผลตตอใหเสรจในงวดน คอสนคาระหวางผลตตนงวดมาเปนตวตง น าวตถดบทางตรงใชไปมารวมกบ คาแรงงานทางตรงทเกดขนและคาใชจายการผลต(คาใชจายทกรายการทเกยวของกบการผลต) เพอค านวณตนทนการผลตงวดน สดทายน าสนคาระหวางผลตปลายงวดมาหกออก เนองจากยงผลตไมเสรจในงวดน จงตองหกออก เพอน าไปผลตตอในงวดถดไป

งบการเงนส าหรบกจการผลตสนคาเพอขาย

ไมวาจะด าเนนกจการในรปแบบใด กจการมความจ าเปนทจะตองรายงานผลการด าเนนงานและฐานะการเงน ซงการรายงานนมความจ าเปนตอผใชทงภายในและภายนอกกจการ รายงานทเพมเตมจากกจการซอสนคามาเพอขายคอ “งบตนทนการผลต” เพอรายงานรายละเอยดของการผลตสนคาส าเรจรปทผลตเสรจในงวดน หลงจากนนจะจดท า “งบตนทนขาย” เพอรายงานรายละเอยดของสนคาส าเรจรปทไดขายไปแลว ดงน

งบตนทนการผลต หมายถง การรายงานขอมลในการผลตสนคาส าเรจรปทงหมดวามจ านวนเทาใด ถอเปนราคาทนของสนคาส าเรจรป งบตนทนการผลตประกอบไปดวย วตถดบ คาแรงงาน และคาใชจายทงหมดทเกยวของกบการผลต โดยจะตองรวมสนคาระหวางผลตทยงผลตไมเสรจจากงวดทแลว และจะตองไมน าสนคาระหวางผลตทยงผลตไมเสรจในงวดนมารวมค านวณ

งบตนทนขาย หมายถง การรายงานขอมลในการขายสนคาทงสนในงวดนวาสนคาทไดขายไปแลวทงหมดมมลคาเทาใด ซงจะประกอบไปดวย สนคาส าเรจรปตนงวดทเหลอจากงวดทแลว สนคาส าเรจรปทผลตเสรจในงวดน และตองหกสนคาส าเรจรปปลายงวดออกไป เพราะวายงไมไดขายออกไป

404

ตวอยาง 7-2 ตอไปนเปนงบทดลองของ บรษท บานขาวสารการผลต จ ากด ในวนสนงวด ดงน บรษท บานขาวสารการผลต จ ากด

งบทดลอง วนท 30 มถนายน 2557



เงนสด 101 10,050 -

วตถดบตนงวด 102 21,300 -

งานระหวางท าตนงวด 103 22,650 -

สนคาส าเรจรปตนงวด 104 20,700 -


คาเสอมราคาสะสม-เครองจกร 106.1 88,950 -

คาแรงงานคางจาย 201 1,950 -

ทนหนสามญ 301 150,000 -

ก าไรสะสม 302 43,050 -

ขายสนคา 401 548,400 -

รบคนสนคา 402 15,000

ซอวตถดบ 501 106,500 -


สวนลดรบ 503 1,800 -

คาแรงงานทางตรง 504 120,000 -

คาแรงงานทางออม 505 52,200 -

คาน าคาไฟฟาโรงงาน 506 34,650 -

คาเชาโรงงาน 507 23,700 -

คาเบยประกนภยโรงงาน 508 4,200 -

คาเสอมราคา-เครองจกร 509 31,350 -

คาใชจายในการด าเนนงาน 510 91,350 -


834,150 - 834,150 -

405

ขอมลเพมเตม คอสนคาคงเหลอ ไดแก วตถดบคงเหลอปลายงวด 20,250 บาท สนคาระหวางผลตปลายงวด 16,500 บาท และสนคาส าเรจรปปลายงวด 15,263 บาท


บรษท บานขาวสารการผลต จ ากด


ส าหรบระยะเวลา 6 เดอน สนสดวนท 30 มถนายน 2557


สนคาระหวางผลตตนงวด 22,650

บวก วตถดบทางตรงใชไป :

วตถดบตนงวด 21,300

บวก ซอวตถดบ 106,500


หก สวนลดรบ 1,800

วตถดบทมทงสน 126,900

หก วตถดบปลายงวด 20,250 106,650

บวก คาแรงงานทางตรง 120,000

บวก คาใชจายในการผลต :

คาแรงงานทางออม 52,200

คาน าไฟฟาโรงงาน 34,650

คาเชาโรงงาน 23,700

คาเบยประกนภยโรงงาน 4,200

คาเสอมราคา-เครองจกร 31,350 146,100

รวมตนทนผลต 395,400

หก สนคาระหวางผลตปลายงวด 16,500

ตนทนสนคาส าเรจรปทผลตเสรจ 378,900

406

งบตนทนขาย





สนคาส าเรจรปตนงวด 20,700

บวก ตนทนสนคาส าเรจรปทผลตเสรจ 378,900

สนคาส าเรจรปทมเพอขาย 399,600

หก สนคาส าเรจรปปลายงวด 15,263








หก รบคนสนคาและสวนลด 15,000




หก คาใชจายในการด าเนนงาน 91,350



407




วนท 30 มถนายน 2557





วตถดบ ( ปลายงวด ) 20,250 สนคาระหวางผลต ( ปลายงวด ) 16,500 สนคาส าเรจรป ( ปลายงวด ) 15,263



สนทรพยไมหมนเวยน : เครองจกร 259,050

หก คาเสอมราคาสะสม – เครองจกร 88,950



สนคาคงเหลอของกจการผลตสนคาเพอขาย

408



คาแรงงานคางจาย 1,950




ก าไรสะสม 43,050

บวก ก าไรสทธ 45,563 88,613



อธบายเพมเตม การจดท า “งบตนทนการผลต” นนจะแบงออกเปน 3 สวนใหญๆ 1. น าสนคาระหวางผลตตนงวดมาผลตตอใหเสรจในงวดน 2. งวดน

1.1 วตถดบทางตรงใชไป=วตถดบทางตรงตนงวด+ซอวตถดบสทธ–วตถดบทางตรงปลายงวด

โดย ซอวตถดบสทธ= ซอวตถดบ+คาขนสงเขาวตถดบ – สงคนวตถดบ –สวนลดรบ

1.2 คาแรงงานทางตรงใชไปในการผลต

1.3 คาใชจายในการผลตทงหมด (รวมวตถดบทางออมและคาแรงงานทางออม) 2. น าสนคาระหวางผลตทยงผลตไมเสรจในงวดนมาหกออกเพอน าไปผลตตอในงวดตอไป

การบนทกบญชเกยวกบการผลตสนคา ม 2 ระบบ

1. ระบบการบนทกบญชอยางตอเนอง

2. ระบบการบนทกบญชเมอถงวนสนงวด

409

ระบบการบนทกบญชอยางตอเนอง

1. วตถดบ ทางตรง สนคาระหวางผลต สนคาส าเรจรป ทางออม

2. คาแรงงาน ทางตรง คาใชจายในการผลต ขายสนคา

ทางออม

3. คาใชจายทเกยวกบการผลต

คาไฟฟาโรงงาน

คาเสอมราคา-เครองจกร เงนเดอนยามโรงงาน

ภาพท 6.5 วงจรการผลตตามระบบบนทกบญชอยางตอเนอง

ตามรปภาพวงจรการผลตขางตน ระบบนเปนการบนทกบญชอยางละเอยด กจการตองบนทกบญชวตถดบ คาแรงงาน และคาใชจายทเกยวกบการผลต แลวโอนเขากระบวนการผลต เพอค านวณตนทนในการผลตทงหมด จะไดเปนแนวทางในการก าหนดราคาขายตอไปได ซงขนตอนในการโอนจะใหความส าคญกบวตถดบทางตรงและคาแรงงานทางตรงเพราะมมลคามากโดยโอนเขาบญชสนคาระหวางผลตไดเลย แตถาเปนวตถดบทางออมและคาแรงงานทางออมและคาใชจายในการผลตจะรวบรวมกอนแลวจงโอนเขาบญชสนคาระหวางผลต พอผลตเสรจเปนสนคาส าเรจรปแลวจงน าไปขาย การน าวตถดบเขาสกระบวนการผลตจะตองมขนตอนการเบก การผลตเสรจเปนสนคาส าเรจรปจะตองน าไปเกบในคลงสนคา และการน าสนคาส าเรจรปไปขายจะตองเบกมาจากคลงสนคา ตอไปจะเปนวธการบนทก ดงน

410

1. บญชวตถดบ

1.1 เมอซอวตถดบทงทางตรงและทางออมเปนเงนสดหรอเงนเชอ ชอบญชคอ วตถดบ

เดบต วตถดบ xx

เครดต เงนสด/เจาหนการคา xx

1.2 เมอจายคาขนสงเขาวตถดบทงทางตรงและทางออม ชอบญชคอ วตถดบ

เดบต วตถดบ xx


1.3 เมอสงคนวตถดบทงทางตรงและทางออมทซอเปนเงนสดหรอเงนเชอ ชอบญชคอ วตถดบ

เดบต เงนสด/เจาหนการคา xx

เครดต วตถดบ xx

1.4 หากซอวตถดบทงทางตรงและทางออมเปนเงนเชอเมอไปช าระหนเกดสวนลดรบ ชอบญชคอ วตถดบ

เดบต เจาหนการคา xx



1.5 การน าวตถดบทางตรงเขาสกระบวนการผลต

เดบต งานระหวางท า xx


1.6 การน าวตถดบทางออมเขาสกระบวนการผลต

เดบต คาใชจายในการผลต xx


2. บญชคาแรงงาน

2.1 เมอเกดคาแรงงานทงทางตรงและทางออม โดยจายเปนเงนสดหรอคางจาย

เดบต คาแรงงาน xx

เครดต เงนสด/คาแรงงานคางจาย xx

411

2.2 ในวนสนงวดตองบนทกโอนบญชคาแรงงานทางตรงไปยงบญชสนคาระหวางผลต

เดบต สนคาระหวางผลต xx

เครดต คาแรงงาน xx

2.3 ในวนสนงวดตองบนทกบญชโอนบญชคาแรงงานทางออมไปยงบญชคาใชจายการผลต

เดบต คาใชจายการผลต xx

เครดต คาแรงงาน xx

3. บญชคาใชจายในการผลต

3.1 เมอเกดคาใชจายทเกยวของกบการผลตใหบนทกบญชตามปกต เชน จายคาเบยประกนภยโรงงาน

เดบต คาเบยประกนภยโรงงาน xx

เครดต เงนสด/คาเบยประกนภยโรงงานคางจาย xx

3.2 วนสนงวดตองบนทกบญชโอนคาใชจายทเกยวของกบการผลตไปยงบญชคาใชจายการผลต

เดบต คาใชจายการผลต xx

เครดต คาเบยประกนภยโรงงาน xx

4. บญชสนคาระหวางผลต

4.1 ในวนสนงวด ตองบนทกบญชโอนบญชวตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรงและคาใชจายทกรายทเกยวของกบการผลต ไปยงบญชสนคาระหวางผลต (คอเขาสกระบวนการผลต)

เดบต สนคาระหวางผลต

เครดต วตถดบ (ทางตรง) เครดต คาแรงงาน (ทางตรง)

เครดต คาใชจายการผลต

4.2 และในวนสนงวด ตองบนทกบญชโอนบญชสนคาระหวางผลตไปยงบญชสนคาส าเรจรป (เพราะวาผลตเสรจแลว)

เดบต สนคาส าเรจรป

เครดต สนคาระหวางผลต

412

5. บญชสนคาส าเรจรป

5.1 เมอมการขายสนคาตองบนทกบญชวาสนคาส าเรจรปลดลงและเกดเปนตนทนขาย

เดบต ตนทนขาย (ราคาทน) xx

เครดต สนคาส าเรจรป xx

5.2 และบนทกรายไดจากการขายสนคา อาจขายเปนเงนสดหรอเงนเชอกได เดบต เงนสด/ลกหน xx

เครดต ขายสนคา (ราคาขาย) xx

ระบบการบนทกบญชเมอถงวนสนงวด

ตามวธนจะมขนตอนทไมซบซอน กจการสามารถบนทกบญชรายการทเกดขนตามเหตการณทเกดขน เชน การซอวตถดบ การจายคาขนสงเขา การสงคนและสวนลดรบ ไดตามปกต และเมอเขาสกระบวนการผลต ไมตองท าการบนทกบญชในขนตอนน จากนน พอถงวนสนงวด กจการจงท าการตรวจนบสนคาคงเหลอ ไดแก วตถดบคงเหลอปลายงวด สนคาระหวางผลตคงเหลอปลายงวดและสนคาส าเรจรปคงเหลอปลายงวด เปนสนทรพยของกจการ

ภาพท 6.6 วงจรการผลตตามระบบบนมกบญชเมอถงวนสนงวด

1. บญชวตถดบ

1.1 เมอซอวตถดบทางตรงเปนเงนสดหรอเงนเชอ ชอบญช คอ ซอวตถดบ

เดบต ซอวตถดบ xx

เครดต เงนสด/เจาหน xx

1.2 เมอจายคาขนสงเขาวตถดบทางตรง ชอบญช คอ คาขนสงเขา

เดบต คาขนสงเขา xx


วนตนงวด

สนคาระหวางผลตตนงวด

วตถดบตนงวด

เมอถงวนสนงวด

ตองตรวจนบ

วตถดบปลายงวด

สนคาระหวางผลตปลายงวด

สนคาส าเรจรปปลายงวด

ในระหวางงวด

ซอวตถดบ จายคาแรงงาน

จายคาใชจายในการผลต

ผลตเสรจและน าไปขาย

413

1.3 เมอสงคนวตถดบทางตรงจากการซอเปนเงนสดหรอเงนเชอชอบญชคอ สงคนวตถดบ

เดบต เงนสด/เจาหน xx

เครดต สงคน xx

1.4 หากซอวตถดบทงทางตรงและทางออมเปนเงนเชอเมอไปช าระหนเกดสวนลดรบ ชอบญช คอ สวนลดรบ

เดบต เจาหน xx


เครดต สวนลดรบ xx

1.5 การน าวตถดบทางตรงเขาสกระบวนการผลต ไมบนทกบญช 1.6 การน าวตถดบทางออมเขาสกระบวนการผลต ไมบนทกบญช

2. บญชคาแรงงาน

2.1 เมอเกดคาแรงงานทงทางตรงและทางออม โดยจายเปนเงนสดหรอคางจาย

เดบต คาแรงงานทางตรง xx

เดบต คาแรงงานทางออม xx

เครดต เงนสด/คาแรงงานคางจาย xx

2.2 ในวนสนงวดไมตองบนทกโอนบญชคาแรงงานทางตรงไปยงบญชสนคาระหวางผลต

2.3 ในวนสนงวดไมตองบนทกบญชโอนบญชคาแรงงานทางออมไปยงบญชคาใชจายการผลต

3. บญชคาใชจายในการผลต 3.1 เมอเกดคาใชจายทเกยวของกบการผลตบนทกบญชตามปกต เชน จายคาเบยประกนภย

โรงงาน

เดบต คาเบยประกนภยโรงงาน xx

เครดต เงนสด/คาเบยประกนภยโรงงานคางจาย xx

3.2 ในวนสนงวดไมตองบนทกบญชโอนบญชคาใชจายทเกยวของกบการผลตไปยงบญชคาใชจายการผลต

3.3 ในวนสนงวดไมตองบนทกบญช โอนบญชคาใชจายการผลตไปยงบญชสนคาระหวางผลต

414

4. บญชสนคาระหวางผลต

4.1 ในวนสนงวด ไมตองบนทกบญชโอน บญชวตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรงและคาใชจายการผลต ไปยงบญชสนคาระหวางผลต

4.2 และในวนสนงวด ไมตองบนทกบญชโอนบญชสนคาระหวางผลตไปยงบญชสนคาส าเรจรป

5. บญชสนคาส าเรจรป

5.1 เมอมการขายสนคาจะบนทกรายไดจากการขายสนคาอาจขายเปนเงนสดหรอเงนเชอกได

เดบต เงนสด/ลกหน xx

เครดต ขายสนคา (ราคาขาย) xx

กจการตองจดหาวตถดบ แรงงาน และคาใชจายตางๆเพอน าเขาสกระบวนการผลต การน าปจจยการผลตเขาสกระบวนการผลตจะไมมขนตอนในการเบก หรอการโอนใดๆทงสนจะท าการผลตตามปกต จนกระทงในวนสนงวดจงท าการส ารวจวาปจจยในการผลตเหลอจ านวนเทาใด เปนวตถดบคงเหลอปลายงวด สนคาระหวางผลตคงเหลอปลายงวดและสนคาส าเรจรปคงเหลอปลายงวดจากนนจะท าการปดบญช ขนตอนการปดบญชจะบนทกบญชทเกยวของกบการผลตไปยงบญชตนทนการผลต และบญชตนทนการผลตคอคาใชจายตามปกตของกจการจะถกน าไปปดบญชพรอมกบคาใชจายรายการอนๆของกจการตามปกต

การปดบญชกจการผลตสนคาเพอขาย การปดบญชของกจการผลตสนคา แบงได 3 สวน คอ 1. การปดบญชทเกยวของกบการผลตสนคาส าเรจรป ตงแตการซอวตถดบ การจาย

คาใชจายทเกยวของกบการผลต สนคาระหวางผลตตนงวดและสนคาระหวางผลตปลายงวด 2. การปดบญชรายไดและรายการทเกยวของกบรายไดและบญชคาใชจายและรายการท

เกยวของกบบญชคาใชจายเขาบญชก าไรขาดทน

3. การปดบญชก าไรขาดทนเขาบญชทน บญชกระแสทน บญชก าไรสะสม

415

การบนทกบญชอยางตอเนอง ตวอยาง 6-3 บรษท โรงงานบานตาด จ ากด มรายการตางๆทเกดขนในชวงเวลา 3 เดอน ดงน

สนคาส าเรจรปคงเหลอ (ตนงวด) 25,000 บาท

สนคาระหวางผลต (ตนงวด) 75,000 บาท

วตถดบทางตรง (ตนงวด) 125,000 บาท

เม.ย. 1 ซอวตถดบทางตรง 211,500 บาท วตถดบทางออม 6,000 บาท 2 กจการจายคาแรงงานทางตรง 15,000 บาท คาแรงงานทางออม 5,000 บาท

8 กจการจายคาใชจายตางๆในโรงงาน ดงน คาสาธารณปโภคโรงงาน 8,000 บาท

คาซอมบ ารงเครองจกร 2,500 บาท

พ.ค. 31 รายการปรบปรงเกยวกบคาใชจาย มดงน 1. คาสาธารณปโภคโรงงานคางจาย 2,500 บาท

2. คาเสอมราคาเครองจกร 1,250 บาท

3. คาแรงงานทางตรงคางจาย 4,000 บาท คาแรงงานทางออมคางจาย 1,000 บาท

ม.ย. 20 เบกวตถดบทางตรงไปผลตจ านวน 200,000 บาท

23 เบกวตถดบทางออมไปผลตจ านวน 6,000 บาท 27 ผลตสนคาส าเรจรปค านวณตนทนในการผลตได 200,000 บาท 28 ขายสนคาในราคาหนวยละ 35 บาท ไปจ านวน 12,500 หนวย 30 จายคาโฆษณา 20,000 บาท และคาใชจายในการบรหาร 12,500 บาท

416



พ.ศ. 2557



เม.ย. 1

2

8

พ.ค. 31

วตถดบ(ทางตรง 211,500+ทางออม 6,000) เงนสด

ซอวตถดบทางตรงและวตถดบทางออม

คาแรงงาน(ตรง 15,000+ออม 5,000) เงนสด

จายคาแรงงานทางตรง และคาแรงงานทางออม

คาสาธารณปโภคโรงงาน

คาซอมบ ารงเครองจกร เงนสด

จายคาใชจายตางๆ


คาสาธารณปโภคโรงงานคางจาย

บนทกคาไฟฟาโรงงานคางจาย

คาเสอมราคา-เครองจกร คาเสอมราคาสะสม – เครองจกร ปรบปรงคาเสอมราคาเครองจกร คาแรงงาน (ตรง 4,000+ออม 1,000) คาแรงงานคางจาย

บนทกคาแรงงานทางตรงและทางออมคางจาย

217,500

20,000

8,000

2,500

2,500

1,250

5,000

-

-

-

-

-

-

-

217,500

20,000

10,500

2,500

1,250

5,000

-

-

-

417


พ.ศ. 2557



ม.ย. 20

23

27


วตถดบ

เบกวตถดบทางตรงเขากระบวนการผลต


วตถดบ

เบกวตถดบทางออมเขากระบวนการผลต

สนคาระหวางผลต (15,000+4,000) คาใชจายในการผลต (5,000+1,000) คาแรงงาน โอนคาแรงงานทางตรงเขากระบวนการผลตและคาแรงงานทางออมเขาคาใชจายการผลต


คาสาธารณปโภคโรงงาน(8,000+2,500) คาซอมบ ารงเครองจกร คาเสอมราคา-เครองจกร โอนคาใชจายทเกยวกบการผลตเขาคาใชจายการผลต



โอนคาใชจายการผลตเขากระบวนการผลต

(6,000 + 6,000 + 14,250 = 26.250) สนคาส าเรจรป


บนทกตนทนสนคาทผลตเสรจ 20,000หนวย

200,000

6,000

19,000

6,000

14,250

26,250

200,000

-

-

-

-

-

-

-

200,000

6,000

25,000

10,500

2,500

1,250

26,250

200,000

-

-

-

-

-

-

-

-

418


พ.ศ. 2557



ม.ย. 28

30

ตนทนขาย

สนคาส าเรจรป

บนทกตนทนขาย 12,500 หนวยๆละ 30 บาท

เงนสด


ขายสนคา 12,500 หนวยๆละ 30 บาท


คาใชจายในการบรหาร เงนสด

จายคาใชจายในการด าเนนงาน

รายการปดบญช ขายสนคา




ตนทนขาย


คาใชจายในการบรหาร ปดบญชคาใชจายเขาบญชก าไรขาดทน

ก าไรขาดทน (437,500-157,500) ก าไรสะสม


125,000

437,500

20,000

12,500

437,500

157,500

280,000

-

-

-

-

-

-

-

125,000

437,500

32,500

437,500

125,000

20,000

12,500

280,000

-

-

-

-

-

-

-

-

419

กจการบนทกบญชเมอถงวนสนงวด

ตวอยาง 6-4 บรษทโรงงานบานตาด จ ากด มรายละเอยดทเกดขนในชวงเวลา 3 เดอน ดงน

สนคาส าเรจรปคงเหลอ (ตนงวด) 25,000 บาท

สนคาระหวางผลต (ตนงวด) 75,000 บาท

วตถดบทางตรง (ตนงวด) 125,000 บาท

เม.ย. 1 ซอวตถดบทางตรง 211,500 บาท วตถดบทางออม 6,000 บาท 2 กจการจายคาแรงงานทางตรง 15,000 บาท คาแรงงานทางออม 5,000บาท

8 กจการจายคาใชจายตางๆในโรงงาน ดงน คาสาธารณปโภคโรงงาน 8,000 บาท

คาซอมบ ารงเครองจกร 2,500 บาท

พ.ค. 31 รายการปรบปรงเกยวกบคาใชจาย มดงน 1. คาสาธารณปโภคโรงงานคางจาย 2,500 บาท

2. คาเสอมราคาเครองจกร 1,250 บาท

3. คาแรงงานทางตรง 4,000 บาท คาแรงงานทางออม 1,000 บาท

ม.ย. 27 ผลตสนคาส าเรจรปค านวณตนทนในการผลตได 200,000 บาท

28 ขายสนคาในราคาหนวยละ 35 บาท ไปจ านวน 12,500 หนวย 30 จายคาโฆษณา 20,000 บาท และคาใชจายในการบรหาร 12,500บาท

วนสนงวด 30 มถนายน 2557 กจการตรวจนบสนคาคงเหลอได ดงน สนคาส าเรจรป (ปลายงวด) 100,000 บาท

สนคาระหวางผลต (ปลายงวด) 120,250 บาท

วตถดบทางตรง (ปลายงวด) 136,500 บาท

420





เม.ย. 1

2

8

พ.ค. 31

ซอวตถดบ (217,500+6,000) เงนสด

ซอวตถดบทางตรง และวตถดบทางออม คาแรงงานทางตรง คาแรงงานทางออม

เงนสด

จายคาแรงงานทางตรง และทางออม คาคาสาธารณปโภคโรงงาน

คาซอมบ ารงเครองจกร เงนสด

จายคาใชจายตางๆ

คาเสอมราคา-เครองจกร คาเสอมราคาสะสม – เครองจกร บนทกคาเสอมราคาเครองจกร คาแรงงานทางตรง คาแรงงานทางออม

คาแรงงานทางตรงคางจาย

คาแรงงานทางออมคางจาย

บนทกคาแรงงานทางตรงและทางออมคางจาย


คาสาธารณปโภคโรงงานคางจาย

ปรบปรงคาสาธารณปโภคโรงงาน

คางจาย

217,500

15,000

5,000

8,000

2,500

1,250

4,000

1,000

2,500

-

-

-

-

-

-

-

-

-

217,500

20,000

10,500

1,250

4,000

1,000

2,500

-

-

-

-

-

-

-

421


พ.ศ. 2557



ม.ย. 28

เงนสด


ขายสนคา 12,500 หนวย ราคาหนวยละ 30 บาท


คาใชจายในการบรหาร เงนสด

จายคาใชจายในการด าเนนงาน

437,500

20,000

12,500

-

-

-

437,500

32,500

-

-

422

สมดรายวนทวไป-บนทกรายการทเกยวของกบกระบวนการผลต หนา 2

พ.ศ.2557



ม.ย. 30 ตนทนการผลต

วตถดบทางตรง (ตนงวด) สนคาระหวางผลต (ตนงวด) ซอวตถดบ

คาแรงงานทางตรง (15,000+4,000) คาแรงงานทางออม (5,000+1,000) คาสาธารณปโภคโรงงาน(8,000+2,500) คาซอมบ ารงเครองจกร คาเสอมราคา – เครองจกร ปดบญชวตถดบ คาแรงงาน และคาใชจายทเกยวกบการผลต เขาตนทนการผลต

วตถดบทางตรง (ปลายงวด) สนคาระหวางผลต (ปลายงวด) ตนทนผลต

บนทกวตถดบทางตรงและสนคาระหวางผลตปลายงวด


สนคาส าเรจรป (ปลายงวด) ก าไรขาดทน

บนทกสนคาส าเรจรปปลายงวดและปดบญชขายสนคาเขาบญชก าไรขาดทน

456,750

136,500

120,250

437,500

100,000

125,000

75,000

217,500

19,000

6,000

10,500

2,500

1,250

256,750

537,500

423

สมดรายวนทวไป-การปดบญช หนา 3

พ.ศ.2557



ม.ย. 30 ก าไรขาดทน

สนคาส าเรจรป (ตนงวด) ตนทนผลต (456,750-256,750) คาโฆษณา

คาใชจายในการบรหาร ปดบญชสนคาส าเรจรปตนงวดตนทนการผลตและคาใชจายตางๆเขาก าไรขาดทน

ก าไรขาดทน (537,500 – 257,500) ก าไรสะสม

ปดก าไรขาดทนเขาบญชก าไรสะสม

257,500

280,000

25,000

200,000

20,000

12,500

280,000

424

งบการเงนของ บรษท โรงงานบานตาด จ ากด จากการบนทกบญชทง 2 ระบบ

บรษท โรงงานบานตาด จ ากด




สนคาระหวางผลตตนงวด 75,000

บวก วตถดบทางตรงใชไป

วตถดบตนงวด 125,000

บวก ซอวตถดบ 211,500

วตถดบทมทงสน 336,500

หก วตถดบปลายงวด 136,500 200,000

บวก คาแรงงานทางตรง 19,000

บวก คาใชจายในการผลต

วตถดบทางออม 6,000


คาสาธารณปโภคโรงงาน 10,500

คาซอมบ ารงเครองจกร 2,500

คาเสอมราคา-เครองจกร 1,250 26,250 รวมตนทนผลต 320,250

หก สนคาระหวางผลตปลายงวด 120,250

ตนทนสนคาส าเรจรปทผลตเสรจ 200,000

สนคาส าเรจรป ผลตเสรจ 20,000 หนวย

ราคาทนตอหนวย = 200,000 บาท / 2,000 หนวย = 10 บาท

425





สนคาส าเรจรป (ตนงวด) 25,000

บวก ตนทนการผลต 200,000

ตนทนสนคาทมเพอขาย 225,000

หก สนคาส าเรจรป (ปลายงวด) 100,000









หก คาใชจายในการด าเนนงาน


คาใชจายในการบรหาร 12,500 32,500


426

สรป

การบญชส าหรบกจการทผลตสนคาเพอขายนเปนการบญชทเปนเรองของบญชตนทน คอการค านวณตนทนของการผลตสนคา การบนทกบญชขนตอนการผลตและน าขอมลไปจดท ารายงานทางการเงน ซงขอมลเหลานจะท าใหทราบตนทนในการผลตจรงเพอก าหนดราคาขาย การน าขอมลมาวเคราะหเพอแกไขปญหา เชน การพจารณาวาจะผลตเองหรอสงซอ การลดตนทนการผลตบางรายการ เปนตน ในการผลตสนคาจะค านวณไดจาก วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรงและคาใชจายทงหมดทเกยวของกบการผลต ในการบนทกบญชม 2 รปแบบคอ การบนทกบญชอยางตอเนอง และการบนทกบญชในวนสนงวด ซงการบนทกบญชอยางตอเนองจะมขนตอนการบนทกบญชอยางละเอยด เชน ขนตอนการเบกวตถดบ ขนตอนในการผลตเสรจ เปนตน และทง 2 รปแบบจะตองจดท างบตนทนการผลต เพอรายงานตนทนในการผลตสนคาส าเรจรปในงวดน ซงประกอบดวย สนคาระหวางผลตตนงวด วตถดบ คาแรงงาน และคาใชจายทเกยวของกบการผลต สวนสนคาระหวางผลตปลายงวดยงผลตไมเสรจจะไมน ามารวมค านวณ

427


การบญชส าหรบกจการผลตสนคาเพอขาย

ขอ 1. ใหบอกความแตกตางของกจการทซอสนคามาขายและกจการทผลตสนคาเพอน าไปขายมา 2 ประเดน

ขอ 2. ในการผลตสนคาจะตองใชปจจยการผลต ใหอธบายปจจยการผลตตามความส าคญในการ ผลต

ขอ 3. การค านวณงบตนทนการผลตประกอบไปดวย 3 สวนทส าคญ ประกอบไปดวยอะไรบาง

ขอ 4. สนคาคงเหลอของกจการอตสาหกรรม ประกอบไปดวยสงใดบาง

ขอ 5. เตมตวเลขลงในงบตนทนการผลต ใหสมบรณ

สนคาระหวางผลต ท าตนงวด ........... + วตถดบทางตรงใชไป 2,000

+ คาแรงงานทางตรง 1,000

+ คาใชจายการผลต 1,400


- สนคาระหวางผลต ปลายงวด ............ ตนทนสนคาทผลตเสรจ 4,000

428

ขอ 6. เตมตวเลขลงในงบตนทนการผลต ใหสมบรณ สนคาระหวางผลต ตนงวด 700

+ วตถดบทางตรงใชไป 1,600

+ คาแรงงานทางตรง ..........



- สนคาระหวางผลต ปลายงวด 1,300

ตนทนสนคาทผลตเสรจ .......... ขอ 7. เตมตวเลขลงในการค านวณหาวตถดบทางตรงใชไป และงบตนทนการผลต ใหสมบรณ

วตถดบทางตรงตนงวด 7,200

+ ซอวตถดบ 21,800

+ คาขนสงเขา 400

- สงคนวตถดบ 600 - สวนลดรบ 600

วตถดบทมอยทงสน ……………

- วตถดบทางตรงปลายงวด 5,800

วตถดบทางตรงใชไป ……………


สนคาระหวางผลต ตนงวด -

+ วตถดบทางตรงใชไป ……………

+ คาแรงงานทางตรง 44,000


รวมตนทนผลต ……………

- สนคาระหวางผลต ปลายงวด 8,000

ตนทนสนคาทผลตเสรจ ……………

ขอ 8. จากขอมลของบรษท วนบานโนน จ ากด ใหท างบตนทนการผลต ส าหรบงวด 6 เดอน สนสดวนท 31 ธนวาคม 2557

429

สนคาระหวางผลต 1 กรกฎาคม 2557 2,000

วตถดบ 1 กรกฎาคม 2557 1,500

ซอวตถดบ 6,400

คาขนสงเขา 100

สงคนวตถดบ 120

สวนลดรบ 150

คาแรงงานทางตรง 12,000



สนคาระหวางผลต 31 ธนวาคม 2557 2,500

วตถดบ 31 ธนวาคม 2557 2,100

ขอ 9. จากขอมลของบรษท บานจกการผลต จ ากด ใหท างบตนทนการผลต ส าหรบงวด 6 เดอน สนสดวนท 30 มถนายน 2557

สนคาระหวางผลต 1 มกราคม 2557 40,000

วตถดบ 1 มกราคม 2557 17,500

สนคาส าเรจรป 1 มกราคม 2557 20,000

ซอวตถดบ 90,000

คาขนสงเขา 400

สวนลดรบ 2,000

คาแรงงานทางตรง 100,000



คาไฟฟาโรงงาน 1,250


สนคาระหวางผลต 30 มถนายน 2557 25,000

วตถดบ 30 มถนายน 2557 9,500

สนคาส าเรจรป 30 มถนายน 2557 11,000

430

บทท 7

การบญชกบภาษมลคาเพม

ในอดต ประเทศไทยน าภาษการคามาใช ภาษการคา คอ ภาษทเกบจากรายรบเพยงดานเดยว อตราทเรยกเกบจะแตกตางกนตามลกษณะของสนคาหรอบรการ ภาษการคามความซ าซอนในการเรยกเกบ เพอลดความซ าซอน เพอความสะดวกในการจดเกบและเพอใหสอดคลองกบสภาพเหตการณในปจจบน ท าใหวธการจดเกบภาษมลคาเพม ไดน ามาใชแทนภาษการคา ในวนท 1 มกราคม 2535 ซงเปนภาษทเกบจากมลคาสวนทเพมขนของสนคาหรอบรการ โดยภาระภาษทงหมดจะไปอยทผบรโภคคนสดทาย

ภาษมลคาเพม (Value Added Tax - VAT) คอ ภาษทรฐบาลเรยกเกบในทกขนตอนจากการขายสนคาหรอการใหบรการของการผลตและจ าหนายสนคาหรอบรการนนๆ จะจดเกบเฉพาะสวนท เพมขนในขนตอนการผลตและจ าหนายสนคาหรอบรการนนๆ

ส าหรบผประกอบการจะตองจดทะเบยนเขาสระบบภาษมลคาเพม ผประกอบการจะตองมหนาทเสยภาษ ออกใบก ากบภาษ จดท ารายงานเกยวกบภาษซอ ภาษขาย ยนแบบแสดงรายการและการน าสงภาษหรออาจขอคนภาษ ภาษมลคาเพมในรายวชาบญชการเงนนจะกลาวถงเรองทวไปของภาษมลคาเพมและจะยกตวอยางการบนทกบญชเฉพาะทเกยวของกบการใหบรการและการซอสนคามาเพอขาย นอกเหนอจากนสามารถศกษาขอมลเพมเตมไดจากหนงสอ ภาษอากรตามประมวลรษฎากร 2557 หรอ เวบไซด http://www.rd.go.th

ประมวลรษฎากรไดก าหนดวธปฏบตเกยวกบภาษมลคาเพม ดงน

ผมหนาทเสยภาษมลคาเพม

ผมหนาทเสยภาษมลคาเพม แบงเปน 3 ประเภท คอ 1. ผประกอบการ ไดแก บคคลธรรมดา คณะบคคลทมใชนตบคล หรอนตบคคลทขายสนคา

หรอใหบรการในทางธรกจหรอวชาชพ โดยประกอบกจการในราชอาณาจกร ไมวาจะไดจดทะเบยนภาษมลคาเพมแลวหรอไม

431

2. ผน าเขา หมายถง ผน าสนคาเขามาในราชอาณาจกร ไมวาเพอการใดๆ และตองเสยอากรขาเขาหรอไดรบยกเวนอากรขาเขาตามกฎหมายวาดวยศลกากรออกจากเขตปลอดอากรโดยมใชเพอสงออกดวย

3. ผทกฎหมายก าหนดใหมหนาทเสยภาษมลคาเพมเปนกรณพเศษ

การยกเวนภาษมลคาเพม การยกเวนภาษมลคาเพม หมายถง ผประกอบการทไดรบการยกเวนไมตองเสยภาษมลคาเพม มดงน 1. การขายสนคา (ทมใชการสงออก) หรอใหบรการ ดงน

ก) การขายพชผลทางการเกษตรภายในราชอาณาจกร ข) การขายสตวทงทมชวตหรอไมมชวตภายในราชอาณาจกร เชน โค กระบอ ไกหรอ

เนอสตว กง ปลา เปนตน ค) การขายปย

ง) การขายปลาปน อาหารสตว จ) การขายยาหรอเคมภณฑทใชส าหรบพชหรอสตว เพอบ ารงรกษาปองกน ท าลายหรอก าจดศตรหรอโรคของพชและสตว

ฉ) การขายหนงสอพมพ นตยสาร หรอต าราเรยน

ช) การใหบรการการศกษาของสถานศกษาของทางราชการ สถานศกษาตาม

กฎหมายวาดวยสถาบนอดมศกษาเอกชน หรอโรงเรยนเอกชนตามกฎหมายวาดวยโรงเรยนเอกชน

ซ) การใหบรการงานทเปนศลปะและวฒนธรรมในสาขาและลกษณะการประกอบ

กจการทอธบดก าหนดโดยอนมตรฐมนตร ฌ) การใหบรการประกอบโรคศลป การสอบบญช การวาความ

ญ) การใหบรการรกษาพยาบาลของสถานพยาบาลตามกฎหมายวาดวย

สถานพยาบาล

ฎ) การใหบรการวจย หรอการใหบรการทางวชาการ และลกษณะการประกอบ

กจการทอธบดก าหนดโดยอนมตรฐมนตร ฏ) การใหบรการหองสมด พพธภณฑ สวนสตว ฐ) การใหบรการตามสญญาจางแรงงาน

ฑ) การใหบรการจดแขงขนกฬาสมครเลน

432

ฒ) การใหบรการของนกแสดงสาธารณะ และลกษณะการประกอบกจการทอธบด

ก าหนดโดยอนมตรฐมนตร ณ) การใหบรการขนสงในราชอาณาจกร ด) การใหบรการขนสงระหวางประเทศ ซงมใชเปนการขนสงโดยอากาศยานหรอเรอ

เดนทะเล

ต) การใหบรการเชาอสงหารมทรพย ถ) การใหบรการของราชการสวนทองถน ทงนไมรวมถงบรการทเปนการพาณชยของ

ราชการสวนทองถน หรอเปนการหารายได หรอผลประโยชนไมวาจะเปนกจการสาธารณปโภค

หรอไมกตาม

ท) การขายสนคาหรอการใหบรการของกระทรวง ทบวง กรม ซงสงรายรบทงสน

ใหแกรฐโดยไมหกรายจาย

ธ) การขายสนคาหรอการใหบรการเพอประโยชนแกการศาสนา หรอการสาธารณ

กศลภายในประเทศ ซงไมน าผลก าไรไปจายในทางอน

น) การขายสนคา หรอการใหบรการตามทก าหนดโดยพระราชกฤษฎกาฯ

2. การน าเขาสนคา ไดแก ก) สนคาตามขอ 1 ขอยอย ก) ถง ฉ) ข) สนคาจากตางประเทศทน าเขาไปในเขตปลอดอากร ค) สนคาทจ าแนกประเภทไวในภาควาดวยของทไดรบยกเวนอากรตามกฎหมายวา

ดวยพกดอตราศลกากร ง) สนคาซงน าเขาและอยในอารกขาของศลกากร แลวไดสงกลบไปออกไป

ตางประเทศ โดยไดคนอากรขาเขาตามกฎหมายวาดวยศลกากร จ) การน าเขาสนคาของสถานศกษาของรฐ สถานศกษาของเอกชนทจดการศกษาใน

ระบบตามกฎหมายวาดวยสถานศกษาแหงชาต หนวยงานทก าหนดใหมหนาทและวตถประสงคเพอการศกษาและการวจยอนเปนประโยชนตอการศกษาและสมาคมและมลนธทมวตถประสงคเพอวจยการศกษา ซงไดรบรองจากกระทรวงศกษาธการ ตามหลกเกณฑและเงอนไขทอธบดกรมสรรพากรประกาศก าหนด

433

3. ผประกอบการขายสนคาหรอใหบรการทตองเสยภาษมลคาเพมและกจการดงกลาวมมลคาของฐานภาษไมเกนมลคาของฐานภาษของกจการขนาดยอม

ความรบผดในการเสยภาษ ความรบผดในการเสยภาษมลคาเพม เกดขนได ดงน 1. การขายสนคา ความรบผดในการเสยภาษของผขายจะเกดขนเมอ สงมอบสนคาใหแก

ผซอ หรอไดโอนกรรมสทธในสนคา หรอไดรบช าระราคาสนคา หรอไดออกใบก ากบภาษกอนมการสงมอบสนคา ความรบผดในการเสยภาษของผขายจะเกดขนตามสวนของการกระท าทเกดขนแลวแตกรณ

2. การขายสนคาโดยการสงออก ความรบผดในการเสยภาษจะเกดขนพรอมกนกบการช าระ

อากรขาออก หรอวนทไดมการวางค าประกนอากรขาออก แลวแตกรณและหากเปนกรณไมตองเสยหรอยกเวนอากรขาออก ความรบผดจะเกดขนในวนทมการออกใบขนสนคาขาออกตามกฎหมายวาดวยศลกากร

3. กรณน าสนคาเขา ความรบผดในการเสยภาษของผน าเขาจะเกดขนพรอมกนกบการ ช าระอากรขาเขาหรอเมอมการวางค าประกนอากรขาเขา แลวแตกรณและหากเปนกรณไมตองเสยหรอยกเวนอากรขาเขาความรบผดจะเกดขนในวนทมการออกใบขนสนคาตามกฎหมายวาดวยศลกากร

4. การขายสนคาโดยมการตงตวแทนเพอขายและไดสงมอบสนคาใหตวแทนแลว ความ

รบผดในการเสยภาษของผขายจะเกดขนเมอ ตวแทนไดสงมอบสนคาใหแกผซอ ตวแทนไดโอนกรรมสทธในสนคากอน หรอไดรบช าระราคาสนคา หรอไดออกใบก ากบภาษ หรอไดมการน าสนคาไปใช ความรบผดในการเสยภาษของผขายจะเกดขนตามสวนของการกระท าแลวแตกรณ

5. การขายสนคาตามสญญาใหเชาซอหรอสญญาขายผอนช าระทกรรมสทธในสนคายงไม โอนไปยงผซอเมอไดสงมอบ ความรบผดในการเสยภาษของผขายจะเกดขนเมอ ถงก าหนดช าระราคาตามงวด หรอผขายไดรบช าระราคาสนคา หรอไดออกใบก ากบภาษกอนทจะถงก าหนดช าระ ในแตละงวด ความรบผดในการเสยภาษของผขายจะเกดขนตามสวนของการกระท าแลวแตกรณ

6. การใหบรการ ความรบผดในการเสยภาษของผใหบรการจะเกดขนเมอไดรบช าระราคา

คาบรการ หรอผใหบรการไดออกใบก ากบภาษแลว หรอไดใชบรการนนเองกอนมการช าระคาบรการ ความรบผดในการเสยภาษจะเกดขนตามสวนของการกระท าแลวแตกรณ

7. การใหบรการตามสญญาทก าหนดคาตอบทาตามสวนของบรการทท า ความรบผด

434

ในการเสยภาษของผใหบรการจะเกดขนเมอไดรบช าระราคาคาบรการตามสวนของบรการทสนสดลงเวนแตจะมการกระท าอยางอนทเกดขนกอนการช าระคาบรการ

8. กรณพเศษ ศกษาเพมเตมไดจาก กฎกระทรวง ฉบบท 189 (พ.ศ. 2534)

ฐานภาษ ฐานภาษคอ ราคาสนคาทผขายสนคาเรยกเกบจากผซอหรอราคาคาบรการทผใหบรการเรยกเกบจากผรบบรการ การค านวณภาษซอและภาษขายจะค านวณจากฐานภาษ

อตราภาษ อตราภาษมลคาเพม ม 2 อตรา ดงน 1. อตราภาษปกตตามประมวลรษฎากรมอตราเดยวคอรอยละ 10 แตมพระราช

กฤษฎกาลดอตราภาษมลคาเพมเปนการชวคราวจากรอยละ 10 เหลอรอยละ 6.3 เมอรวมกบภาษทองถนอกรอยละ 0.7 จะเทากบรอยละ 7 สวนสนคาและบรการบางประเภททมลกษณะเปนสงฟมเฟอย จะมการจดเกบภาษสรรพสามตเพมเตมอกตางหาก

2. อตราภาษรอยละ 0 มผลเทากบไมตองเสยภาษขายจากการขายสนคาหรอการให

บรการ และยงไดรบคนภาษซอ อตราภาษมลคาเพมรอยละ 0 ใชส าหรบการประกอบการดงตอไปน (ก) การสงออกสนคา ของผประกอบการจดทะเบยน

(ข) การใหบรการทกระท าในราชอาณาจกรและไดมการใชบรการนนในตางประเทศ ตามประเภทหลกเกณฑ วธและเงอนไขทอธบดก าหนด ดประกาศอธบดฯ (ฉบบท 105) (ฉบบท 122) (ฉบบท 181) ประกอบ

การค านวณภาษ ผประกอบการจดทะเบยนภาษมลคาเพมมหนาทตองค านวณภาษมลคาเพม เปนรายเดอน ๆ

ละหนงครง วธค านวณภาษ มดงน ผประกอบการจดทะเบยนทวไป การค านวณภาษทตองช าระในแตละเดอนจะเปนดงน

ภาษทตองช าระ = ภาษขาย - ภาษซอ

โดย ภาษขายและภาษซอ มความหมายดงน ภาษขาย หมายความวา ภาษมลคาเพมทผประกอบการจดทะเบยนไดเรยกเกบหรอพงเรยกเกบจากผซอสนคา หรอผรบบรการเมอขายสนคา หรอรบช าระคาบรการ หากภาษขายเกดขนในเดอนใดกเปนภาษขายของเดอนนน ไมค านงวาสนคาทขายหรอบรการทใหนนจะซอมาหรอเปนผลมาจากการผลตในเดอนใดกตาม

435

ภาษซอ หมายความวา ภาษมลคาเพมทผประกอบการไดจายใหกบผขายสนคา หรอผใหบรการทเปนผประกอบการจดทะเบยน เมอซอสนคาหรอช าระคาบรการเพอใชในการประกอบกจการของตน (ทงทเปนวตถดบ หรอ สนคาทนประเภทเครองจกร เครองมอและอปกรณ เปนตน) หากภาษซอเกดในเดอนใด กเปนภาษซอของเดอนนน ไมค านงวาสนคาทซอมานนจะขายหรอน าไปใชในการผลตในเดอนใดกตาม

การค านวณภาษ ไมวาจะเปนอตรารอยละ 7 และอตรารอยละ 0 ในการค านวณภาษขายจะค านวณจากราคาสนคาทเรยกเกบจากผซอหรอราคาคาบรการทเรยกเกบจากผรบบรการ สวนภาษซอจะค านวณจากการซอหรอการไดรบบรการ จากนนน าภาษขายมาตงหกดวยภาษซอ ผลลพธทได หากภาษขายมากกวาภาษซอ ผประกอบการตองช าระภาษมลคาเพมแตหากภาษซอมากกวาภาษขาย ผประกอบการสามารถขอคนภาษเปนเงนสด หรอขอเครดตภาษยกยอดไปในเดอนถดไปได

ภาษซอทไมใหน ามาหกในการค านวณภาษ หมายถง ภาษซอทไมใหน ามาหกออกจากภาษขายในการค านวณภาษมลคาเพม ไดแก

1. ไมมใบก ากบภาษหรอไมอาจแสดงใบก ากบภาษไดวามการช าระภาษซอ

2. ใบก ากบภาษไมถกตองหรอไมสมบรณ 3. ภาษซอทไมเกยวของโดยตรงกบการประกอบกจการ ตามหลกเกณฑและเงอนไขทอธบด

ก าหนด

4. ภาษซอทเกดจากรายจายเพอการรบรอง 5. ภาษซอตามใบก ากบภาษซงออกโดยผไมมสทธออกใบก ากบภาษ 6. ภาษซอตามทอธบดก าหนด

การจดทะเบยนภาษมลคาเพม

ผมหนาทจดทะเบยนภาษมลคาเพมตามกฎหมาย ไดแก ผประกอบการทขายสนคาหรอใหบรการในทางธรกจหรอวชาชพ ซงอาจหมายถงผประกอบการทงทเปนบคคลธรรมดา คณะบคคลหรอหางหนสวนสามญทมใชนตบคคล หรอนตบคคลใด ๆ กตาม ดงตอไปน 1. เปนผประกอบการขายสนคา หรอใหบรการกรณไมไดรบการยกเวน และมรายรบเกนกวา 1,800,000 บาทตอปขนไป

436

2. เปนผประกอบการทไดรบยกเวนภาษมลคาเพมตามทประมวลรษฎากรก าหนด แตกฎหมายหรอพระราชกฤษฎกาก าหนดใหมสทธขอจดทะเบยนได ไดแก 2.1 การขายสนคา (ทมใชการสงออก) หรอใหบรการ ดงน

ก) การขายพชผลทางการเกษตรภายในราชอาณาจกร ข) การขายสตวทงทมชวตหรอไมมชวตภายในราชอาณาจกร เชน โค

กระบอ ไกหรอเนอสตว กง ปลา เปนตน ค) การขายปย

ง) การขายปลาปน อาหารสตว จ) การขายยาหรอเคมภณฑทใชส าหรบพชหรอสตว เพอบ ารงรกษาปองกน

ท าลายหรอก าจดศตรหรอโรคของพชและสตว

ฉ) การขายหนงสอพมพ นตยสาร หรอต าราเรยน

1.2 ผประกอบการทไมไดรบยกเวนตามทประมวลรษฎากรก าหนดและมรายรบไม เกน 1,800,000 บาทตอป

2.3 การใหบรการขนสงทางอากาศ

2.4 กจการขนสงบางกรณ 2.5 ผประกอบการขายสนคาหรอใหบรการทตองเสยภาษมลคาเพมและกจการ

ดงกลาวมมลคาของฐานภาษไมเกนมลคาของฐานภาษของกจการขนาดยอม

3. เปนผประกอบการทอยนอกราชอาณาจกร และไดขายสนคาหรอใหบรการในราชอาณาจกรเปนปกต

ก าหนดเวลาจดทะเบยนภาษมลคาเพม ผประกอบกจการทมหนาทตองจดทะเบยนภาษมลคาเพม โดยปกตจะตองยนค าขอจด

ทะเบยนภาษมลคาเพมกอนวนเรมประกอบการหรอภายใน 30 วนนบแตวนทมรายรบเกนเกณฑทก าหนด

437

เอกสารทเกยวของกบภาษมลคาเพม 1. ใบก ากบภาษ คอ เอกสารหลกฐานทผประกอบการจดทะเบยนภาษมลคาเพมมหนาท

ตองจดท าและออกใหแกผซอสนคา หรอผรบบรการ ทกครงทขายสนคาหรอใหบรการ ใบก ากบภาษม 2 รปแบบ คอ

1.1 ใบก ากบภาษแบบเตมรป ใบก ากบภาษแบบเตมรปคอ เอกสารหลกฐานซงได

แสดงรายละเอยดอยางชดเจนของราคาสนคาและมลคาภาษมลคาเพมท เรยกเกบตางหาก ผประกอบการจดทะเบยนมหนาทตองออกใบก ากบภาษแบบเตมรป ใหแกผซอสนคาหรอผรบบรการ ภาษมลคาเพมทออกโดยใบก ากบภาษแบบเตมรปสามารถน ามาค านวณภาษซอ และภาษขายได ซงใบก ากบภาษแบบเตมรปจะตองมรายการอยางนอยดงตอไปน

(1) ค าวา "ใบก ากบภาษ" (2) ชอ ทอย เลขประจ าตวผเสยภาษอากรของผออกใบก ากบภาษ ตองระบ

ส านกงานใหญหรอสาขาทของผขาย

(3) ชอ ทอย ของผซอสนคาหรอรบบรการ ตองระบเลขประจ าตวของผเสย

ภาษซงเปนผประกอบการจดทะเบยนและส านกงานใหญหรอสาขาของผซอ

(4) หมายเลขล าดบของใบก ากบภาษและหมายเลขล าดบของเลม (ถาม) (5) ชอ ชนด ประเภท ปรมาณและมลคาของสนคาหรอของบรการ (6) จ านวนภาษมลคาเพมทเรยกเกบ ใหแยกออกจากมลคาของสนคาหรอ

บรการอยางชดแจง

(7) วน เดอน ป ทออกใบก ากบภาษ (8) ขอความอนตามทอธบดก าหนด

1.2 ใบก ากบภาษแบบยอ ใบก ากบภาษอยางยอ คอ เอกสารหลกฐานท ผประกอบการไดรวมภาษมลคาเพมไวในราคาสนคาหรอราคาบรการแลว ผมสทธออกใบก ากบภาษอยางยอได คอผขายปลกหรอผใหบรการรายยอยแกบคคลจ านวนมาก สงผลใหภาษมลคาเพมทออกโดยใบก ากบภาษอยางยอนผซอหรอผรบบรการไมสามารถน าไปค านวณภาษซอได แตผขายหรอผใหบรการสามารถน าไปค านวณภาษขายได และหากผขายปลกหรอผใหบรการรายยอยจะใชเครองบนทกการเกบเงนออกใบก ากบภาษอยางยอตองขออนมตจากกรมสรรพากร ใบก ากบภาษอยางยอ อยางนอยจะตองมรายการดงตอไปน

438

(1) ค าวา "ใบก ากบภาษอยางยอ" (2) ชอ หรอชอยอ และเลขประจ าตวผเสยภาษอากรของผออกใบก ากบภาษ (3) หมายเลขล าดบของใบก ากบภาษและหมายเลขล าดบของเลม (ถาม) (4) ชอ ชนด ประเภท ปรมาณและมลคาของสนคาหรอของบรการ

(5) ราคาสนคาหรอราคาคาบรการ ตองมขอความระบวาไดรวม

ภาษมลคาเพมแลว (6) วน เดอน ป ทออกใบก ากบภาษ

(7) ขอความอนตามทอธบดก าหนด

2. ใบเพมหน เปนเอกสารทผประกอบการไดท าการเพมราคาสนคาทขายหรอราคาท ใหบรการ โดยออกใหกบผซอสนคาหรอผรบบรการ ถอเปนใบก ากบภาษดวย

3. ใบลดหน เปนเอกสารทผประกอบการไดท าการลดราคาสนคาทขายหรอราคาท ใหบรการ หรอการรบคนสนคาทขายไปแลว โดยออกใหกบผซอสนคาหรอผรบบรการ ถอเปนใบก ากบภาษดวย

รายงานเกยวกบภาษมลคาเพม ผประกอบการจดทะเบยนมหนาทตองจดท ารายงานดงน 1. รายงานภาษขาย จะแสดงรายละเอยดของผซอหรอผรบบรการ ไดแก ชอและเลขประจ า

ตวผเสยภาษอากรผซอหรอผรบบรการ มลคาของสนคาหรอบรการ และจ านวนเงนภาษมลคาเพม

2. รายงานภาษซอ จะแสดงรายละเอยดของผขายหรอผใหบรการ ไดแก ชอและเลขประจ า

ตวผเสยภาษอากรของผขายหรอผใหบรการ มลคาของสนคาหรอบรการ และจ านวนเงน

ภาษมลคาเพม เปนตน

3. รายงานสนคาและวตถดบ (เฉพาะกจการขายสนคา) จะแสดงรายละเอยดของสนคาทซอ

มาและสนคาทขายออกไปและยอดคงเหลอของสนคา

แบบแสดงรายการภาษมลคาเพม มดงน 1. แบบ ภ.พ. 30 ส าหรบผประกอบการจดทะเบยน ใหจดท าเปนรายเดอนเดอนละหนง

ครง ภาษมลคาเพมทตองช าระในเดอนใด ใหยนแบบ ภ.พ. 30 ภายในวนท 15 ของเดอนถดไป ไมวาจะมการขายสนคาหรอใหบรการเกดขนในเดอนภาษนนหรอไมกตาม และแบบ ภ.พ. 30 เปนค ารองขอคนภาษ โดยผประกอบการสามารถแสดงความประสงควาจะขอคนภาษเปนเงนสดหรอขอยกยอดภาษไปในเดอนถดไปได

439

2. แบบ ภ.พ. 36 ส าหรบ

2.1 ผทจายเงนคาซอสนคาหรอบรการใหแกผขายสนคาหรอผใหบรการทอยนอก

ราชอาณาจกรซงไดเขามาประกอบกจการขายสนคาหรอใหบรการในราชอาณาจกรเปนการชวคราว หรอ ผประกอบการทไดใหบรการในตางประเทศและไดมการใชบรการนนในราชอาณาจกร

2.2 ผรบโอนสนคาหรอผรบโอนกรรมสทธในบรการทไดเสยภาษมลคาเพมไปแลว

2.3 ผทอดตลาดซงขายทรพยสนของผประกอบการจดทะเบยน

3. แบบใบขนสนคาขาเขา ใชส าหรบผน าเขาสนคาทมหนาทเสยภาษมลคาเพม

ตามทประมวลรษฎากรก าหนด จะเหนไดวาผประกอบการทเกยวของกบภาษมลคาเพม จะตองจดท าใบก ากบภาษ ใบเพมหน ใบลดหน รายงานภาษซอ รายงานภาษขาย และรายงานสนคาคงเหลอ เพอความชดเจนและจ านวนเงนทถกตองในการเสยภาษ หากไมปฏบตตามอยางเครงครดหรอเจตนาทจะฝาฝน อาจมความผดตองเสยเบยปรบหรอเงนเพม

ตอไปนเปนรปแบบของ รายงานภาษขาย รายงานภาษซอ และรายงานสนคา ตามรปแบบทกรมสรรพากรก าหนดไว ดงน

รายงานภาษขาย

เดอนภาษ.......................................ป....................................... ชอผประกอบการ................................................... เลขประจ าตวผเสยภาษ

ชอสถานประกอบการ............................................. ส านกงานใหญ สาขาท

ล าดบท

ใบก ากบภาษ ชอผซอสนคา/ผรบบรการ

เลขประจ าตวผเสยภาษอากรของ

ผซอสนคา/ผรบบรการ

สถานประกอบการ มลคาสนคาหรอบรการ

จ านวนเงนภาษมลคา

เพม

วนเดอนป

เลมท /เลขท

ส านก

งานใหญ สาขาท

ทมา : ภาษอากรตามประมวลรษฎากร (2557: 325)

440

รายงานภาษซอ

เดอนภาษ.......................................ป....................................... ชอผประกอบการ............................................... เลขประจ าตวผเสยภาษ


ล าดบท

ใบก ากบภาษ ชอผขายสนคา/

ผใหบรการ

เลขประจ าตวผเสยภาษอากรของผขายสนคา/ ผใหบรการ

สถานประกอบการ มลคาสนคาหรอบรการ


เพม

วนเดอนป


ส านก



รายงานสนคาและวตถดบ

ชอผประกอบการ................................................... เลขประจ าตวผเสยภาษ


ชอสนคา / วตถดบ ........................................................................................ ชนด / ขนาด ................................................................... ปรมาณนบเปน.....................................

เลขทใบ

ส าคญ

วนเดอนป ปรมาณสนคา วตถดบ หมายเหต

รบ จาย คงเหลอ


441

การบนทกบญชกรณมภาษมลคาเพม

ตวอยาง 7-1

บรษท รกการบรการ จ ากด ใหบรการซอมแซมอาคารพาณชย มลคา 200,000 บาท แลวเสรจในวนท 1 กรกฎาคม 2557 และกจการไดรบเงนจากลกคาแลวในวนท 12 กรกฎาคม 2557 กจการบนทกบญช โดย

2557

ก.ค. 12 เดบต เงนสด 21,400

เครดต รายไดจากการบรการ 20,000

เครดต ภาษขาย(20,000x7%) 1,400

บนทกรบเงนสดจากการใหบรการและออกใบก ากบภาษ อธบาย ภาระภาษขายเกดขนในวนท 12 กรกฎาคม 2557 เพราะกจการไดรบเงนจากลกคา

ในวนน เปนไปตามทประมวลรษฎากรก าหนดวา “การใหบรการ ความรบผดในการเสยภาษของผใหบรการเกดขนเมอไดช าระราคาคาบรการ”กจการตงราคาไว 20,000 บาท การค านวณภาษขาย ค านวณจากราคาทไดตกลงกนไวคอ 20,000 บาท จะไดภาษขาย 1,400 บาท

ตวอยาง 7-2 บรษท เทน าเททา จ ากด ขายสนคาในราคา 37,450 บาท เปนราคาทรวมภาษมลคาเพม

แลวและกจการไดรบเงนจากลกคาแลวในวนท 12 กรกฎาคม 2557 กจการบนทกบญช โดย

2557


เดบต ขายสนคา(37,450 – 2,450) 35,000

เครดต ภาษขาย 2,450

บนทกซอสนคาในราคาทรวมภาษแลว

อธบาย ภาษขาย = ฐานภาษรวมภาษขาย x (7/107)

ดงนน ภาษขาย = 37,450 x (7/107) = 2,450 บาท

442

ตวอยาง 7-3 กจการขายสนคา และใหสวนลดการคา บรษท อยากขาย จ ากด ขายสนคามลคา 20,000 บาท เปนราคาทยงไมรวมภาษมลคาเพม

กจการใหสวนลดกบลกคา 1% ในวนท 12 กรกฎาคม 2557 กจการบนทกบญช โดย

2557


เครดต ขายสนคา (20,000 – (20,000x1%)) 19,800

เครดต ภาษขาย (19,800x7%) 1,386

บนทกรบเงนสดจากการขายสนคาและออกใบก ากบภาษ

อธบาย ภาษขายเกดขนในวนท 12 กรกฎาคม 2557 เพราะกจการไดรบเงนจากลกคาในวนน เปนไปตามทประมวลรษฎากร (2557) ก าหนดวา “กรณขายสนคา ความรบผดในการเสยภาษทงหมดของผขายจะเกดขนเมอ ไดรบช าระราคาสนคา” แต “สวนลดเงนสด” เกดขนหลงจากมการตกลงซอขายสนคาแลว จงไมน ามาเกยวของกจการตงราคาขายไว 20,000 บาท และใหสวนลดการคาแกลกคา 1% ท าใหมลคาหลงจากหกสวนลดแลวเหลอ 19,800 บาท จากนนจงน ามลคาของสนคาหลงจากหกสวนลดการคาแลวไปค านวณภาษมลคาเพมจะไดภาษขาย 1,386 บาท

443

ตวอยาง 7-4 กจการซอขายสนคากรณภาษขายมากกวาภาษซอ

ตอไปนเปนรายการทเกดขนของหางหนสวนจ ากด แกวตาพ กจการด าเนนงานในการซอขายสนคา เพงเรมด าเนนงาน กจการบนทกบญชสนคาเมอถงวนสนงวดและจดทะเบยนเขาสระบบภาษมลคาเพม 7 % (จ านวนเงนทใหมา ยงไมรวมภาษมลคาเพม) ดงน 2557

ม.ค. 1 น.ส. แกว และน.ส.ตา น าเงนสดมาลงทนคนละ 100,000 บาท

7 ซออปกรณส านกงานเปนเงนเชอ 30,000 บาท จากบรษท คฑาเทพ จ ากด

9 ซอสนคาเปนเงนเชอจากบรษท นาถลดา จ ากด จ านวน 50,000 บาท เงอนไขใน


12 ขายสนคาเปนเงนเชอให หางหนสวนจ ากด ชษณ ราคาทน 50,000 บาท ราคาขาย 70,000 บาท เงอนไข 3/10,n/60 โดยตกลงวากจการจะรบผดชอบ คาขนสงสนคาเอง

ในวนนกจการจายคาขนสงสนคาเปนเงนสดแลว 120 บาท

15 กจการลดราคาสนคาทช ารดใหหางหนสวนจ ากด ชษณ จ านวน 200 บาท โดยไมไดรบสนคากลบคนมา

17 สงคนสนคาทช ารดใหบรษท นาถลดา จ ากด จ านวน 300 บาท 22 รบช าระหนจาก หางหนสวนจ ากด ชษณ ทงหมด

24 ช าระหนใหบรษท นาถลดา จ ากด ทงหมด

27 ซอสนคาเปนเงนสดจากบรษท นาถลดา จ ากด จ านวน 80,000 บาท โดยตกลงวาผขายจะรบผดชอบคาขนสงเอง

28 ขายสนคาเปนเงนเชอให บรษท อมจจ จ ากด ราคาทน 80,000 บาท ราคาขาย 112,000 บาท เงอนไข 2/10,n/45


ก.พ. 15 น าสงภาษมลคาเพม


444


พ.ศ. รายการ เลขท เดบต

เครดต

2557

บญช

ม.ค. 1 เงนสด 101 200,000 -

ทน-แกว 301 100,000

ทน-ตา 302 100,000


7 อปกรณส านกงาน 107 30,000

ภาษซอ 106 2,100

เจาหนอน 202 32,100


9 ซอสนคา 501 50,000

ภาษซอ 106 3,500




เงนสด 101 150


12 ลกหนการคา 103 74,900

ขายสนคา 401 70,000

ภาษขาย 204 4,900


445



2557 บญช

ม.ค. 12 คาขนสงออก 506 120

เงนสด 101 120


15 รบคนและสวนลด 401 200

ภาษขาย 204 14

ลกหนการคา 103 214


17 เจาหนการคา 201 321

สงคนและสวนลด 503 300

ภาษซอ 106 21


22 เงนสด(39,800-(39,800x3%)) 101 38,606

สวนลดจาย(39,800x3%) 403 1,194

ลกหนการคา(40,000-200) 103 39,800


24 เจาหนการคา(50,000-300) 201 49,700

เงนสด(49,700 -(49,700x1%)) 101 49,203

สวนลดรบ(49,700x 1%) 504 497


หมายเหต คาขนสงจะไมบนทกภาษมลคาเพม เนองจากประมวลรษฎากร ตามมาตรา 81 ก าหนดวา “การใหบรการขนสงในราชอาณาจกร” ไดรบการยกเวนภาษมลคาเพม ทมา : ภาษอากรตามประมวลรษฎากร (2557: 266)

446



2557 บญช

ม.ค. 27 ซอสนคา 501 80,000

ภาษซอ 106 5,600



28 ลกหนการคา 103 119,840

ขายสนคา 401 112,000

ภาษขาย 204 7,840



ภาษซอ 106 140



ภาษขาย

ภาษมลคาเพม

ปดบญชภาษขายเขาภาษมลคาเพม

204

205

12,726

12,726

ภาษมลคาเพม ภาษซอ

205

106

11,319

11,319

ปดบญชภาษซอเขาภาษมลคาเพม

ก.พ.15 ภาษมลคาเพม 205 1,407

เงนสด 101 1,407

น าสงภาษมลคาเพม

447

หมายเหต การก าหนดเลขทบญชของภาษซอ ภาษขายและภาษมลคาเพม อธบายได ดงน 1. บญชภาษซอ คอ 105 หมายถง สนทรพย เนองจากกจการสามารถขอคนภาษซอได

2. บญชภาษขาย คอ 204 หมายถง หนสน เนองจาก กจการตองน าสงภาษขาย

3. บญชภาษมลคาเพม คอ 205 หมายถง หนสน เนองจาก สวนใหญแลวกจการจะตองน าสงภาษ

สมดบญชแยกประเภททวไป บางบญช มดงน

บญช ภาษซอ เลขท 105



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 7 อปกรณส านกงาน รว.1 2,100 - ม.ค. 17 ส ง ค น ส น ค าและสวนลด

รว.2 21 -

9 ซอสนคา รว.1 3,500 - 31 ภาษมลคาเพม รว.3 11,319

27 ซอสนคา รว.3 5,600 -

31 คาสาธารณปโภค รว.3 140 -

11,340 11,340

บญช ภาษขาย เลขท 204



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 15 ลกหนการคา รว.1 14 - ม.ค. 12 ลกหนการคา รว.2 4,900 -

31 ภาษมลคาเพม รว.3 12,726 27 ลกหนการคา รว.3 7,840 -

12,740 12,740

448

บญช ภาษมลคาเพม เลขท 205



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -

ม.ค. 31 ภาษซอ รว.3 11,319 - ม.ค. 31 ภาษขาย รว.3 12,726 -

ยอดยกไป 1,407 -

12,726 - 12,726 -

ก.พ. 15 เงนสด รว.3 1,407 - ก.พ. 1 ยอดยกมา 1,407 -

การจดท ารายงานภาษซอและรายงานภาษขาย


เดอนภาษ....... มกราคม..............ป............พ.ศ. 2557.............. ชอผประกอบการ หางหนสวนจ ากด แกวตาพ เลขประจ าตวผเสยภาษ

ชอสถานประกอบการ....หางหนสวนจ ากด แกวตาพ ส านกงานใหญ สาขาท

ล าดบท




สถานประกอบการ

มลคาสนคาหรอบรการ


เพม วนเดอนป


ส านก


1 12 ม.ค. 57

57/01 หางหนสวนจ ากด ชษณ

2012045678901 / 70,000 4,900

2 15 ม.ค. 57


2012045678901 / (200) (14)

3 28 ม.ค. 57

57/03 บรษท อมจจจ ากด

1012045678901 / 112,000 7,840

รวม 3 รายการ 181,800 12,726

5 6 7

79 2 5 5 8 9 4 3 2 1

/

449



ชอสถานประกอบการ... หางหนสวนจ ากด แกวตาพ ส านกงานใหญ สาขาท

ล าดบท









ส านก


1 7 ม.ค. 57

5678 บรษ ท คฑาเพท จ ากด

2016789123456 / 30,000 2,100

2 9 ม.ค. 57

1234 บร ษ ท น าถลดาจ ากด

1012345678911 / 50,000 3,500

3 17 ม.ค. 57


1012345678911 / 300 (21)

4 27 ม.ค. 57


1012345678911 / 80,000 5,600

5 31 ม.ค. 57

1111 การไฟฟา 1011122334411 / 2,000 140

รวม 5 รายการ 162,000 11,319

การค านวณ ภาษมลคาเพม ภาษมลคาเพม = ภาษขาย – ภาษซอ = 12,726 – 11,319 = 1,407 บาท

ภาษมลคาเพมของเดอน มกราคม 2557 มจ านวน 1,407 บาท และภาษขาย มากกวา ภาษซอ

ดงนน กจการตอง น าสงภาษ จ านวน 1,407 บาท ภายในวนท 15 กมภาพนธ 2557

5 6 7

79 2 5 5 8 9 4 3 2 1

/

450

ตวอยาง 7-5 กจการซอขายสนคา กรณภาษซอมากกวาภาษขาย

ตอไปนเปนรายการทเกดขนของหางหนสวนจ ากด แกวตาพ กจการด าเนนงานในการซอขายสนคา เพงเรมด าเนนงาน กจการบนทกบญชสนคาอยางตอเนองและจดทะเบยนเขาสระบบภาษมลคาเพม 7 % (จ านวนเงนทใหมา ยงไมรวมภาษมลคาเพม) ดงน

2557

ม.ค. 1 น.ส. แกว และน.ส.ตา น าเงนสดมาลงทนคนละ 100,000 บาท

7 ซออปกรณส านกงานเปนเงนเชอ 30,000 บาท จากบรษท คฑาเทพ จ ากด

9 ซอสนคาเปนเงนเชอจากบรษท นาถลดา จ ากด จ านวน 50,000 บาท เงอนไขใน


12 ขายสนคาเปนเงนเชอให หางหนสวนจ ากด ชษณ ราคาทน 25,000 บาท ราคาขาย 35,000 บาท เงอนไข 3/10,n/60 โดยตกลงวากจการจะรบผดชอบ คาขนสงสนคาเองกจการจายคาขนสงสนคาเปนเงนสดแลว 120 บาท

15 กจการลดราคาสนคาทช ารดใหหางหนสวนจ ากด ชษณ จ านวน 200 บาท โดยไดรบสนคากลบคนมาในราคาทน 145 บาท

17 สงคนสนคาทช ารดใหบรษท นาถลดา จ ากด จ านวน 300 บาท 22 รบช าระหนจาก หางหนสวนจ ากด ชษณ ทงหมด

24 ช าระหนใหบรษท นาถลดา จ ากด ทงหมด

27 ซอสนคาเปนเงนสดจากบรษท นาถลดา จ ากด จ านวน 80,000 บาท โดยตกลงวาผขายจะรบผดชอบคาขนสงเอง

28 ขายสนคาเปนเงนเชอให บรษท อมจจ จ ากด ราคาทน 80,000 บาท ราคาขาย 112,000 บาท เงอนไข 2/10,n/45


ก.พ. 15 ยกยอดภาษไปเดอนถดไป


451



2557

บญช บาท - บาท -

ม.ค. 1 เงนสด 101 200,000 -

ทน-แกว 301 100,000 -

ทน-ตา 302 100,000 -



ภาษซอ 106 2,100 -

เจาหนอน 202 32,100 -


9 สนคาคงเหลอ 501 50,000 -

ภาษซอ 106 3,500 -




เงนสด 101 150 -


12 ลกหนการคา 103 37,450 -

ขายสนคา 401 35,000 -

ภาษขาย 204 2,450


ตนทนขาย 501 25,000

สนคาคงเหลอ 104 25,000


452



2557 บญช บาท - บาท -


เงนสด 101 120 -



ภาษขาย 204 14 -




ตนทนขาย 104 145 -

บนทกราคาทนของสนคาทรบกลบคนมา



ภาษซอ 106 21 -


22 เงนสด(39,800-(39,800x3%)) 101 38,606 -

สวนลดจาย(39,800x3%) 403 1,194 -

ลกหนการคา(40,000-200) 103 39,800 -


453


พ.ศ. 2557

รายการ




ม.ค. 24 เจาหนการคา(50,000-300) 201 49,700 -

เงนสด(49,700 -(49,700x1%)) 101 49,203 -

สนคาคงเหลอ(49,700x 1%) 104 497 -


27 สนคาคงเหลอ 104 80,000 -

ภาษซอ 106 5,600 -



28 ลกหนการคา 103 119,840 -

ขายสนคา 401 112,000 -

ภาษขาย 204 7,840 -


ตนทนขาย 501 80,000 -



. 31 คาสาธารณปโภค 505 2,000 -

ภาษซอ 106 140 -



454


พ.ศ. 2557

รายการ




ม.ค. 31 ภาษขาย


204

205

10,276 -

10,276

-



205

11,319

ภาษซอ 105 11,319


ก.พ. 15 ไมบนทกบญช เพราะขอยกยอดภาษจ านวนนไปเดอนถดไปจ านวน 1,043 บาท

สมดแยกประเภททวไป บางบญช มดงน




เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


รว.1 2,100 - ม.ค. 17 สงคนสนคาและสวนลด

รว.3 21 -

9 ซอสนคา รว.1 3,500 - 31 ภาษมลคาเพม รว.4 11,319

27 ซอสนคา รว.3 5,600 -

31 คาสาธารณปโภค

รว.3 140 -

11,340 11,340

455

บญชภาษขาย เลขท 204



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


31 ภาษมลคาเพม รว.4 10,276 27 ลกหนการคา รว.1 7,840 -

10,290 10,290

บญชภาษมลคาเพม เลขท 205



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -



11,319 - 11,319 -

ก.พ. 1 ยอดยกมา 1,043 -

456

การจดท ารายงานภาษซอและรายงานภาษขาย



ชอสถานประกอบการ...หางหนสวนจ ากด แกวตาพ ส านกงานใหญ สาขาท

ล าดบท







เพม ว นเดอนป


ส านก


1 7 ม.ค. 57

5678 บรษ ท คฑาเทพ จ ากด

2016789123456 / 30,000 2,100

2 9 ม.ค. 57

1234 บร ษ ท น าถลดา จ ากด

1012345678911 / 50,000 3,500

3 17 ม.ค. 57


1012345678911 / 300 (21)

4 27 ม.ค. 57


1012345678911 / 80,000 5,600

5 31 ม.ค. 57

1111 การไฟฟา 1011122334411 / 2,000 140

รวม 5 รายการ 162,000 11,319

5 6 7

79 2 5 5 8 9 4 3 2 1

/

457



ชอสถานประกอบการ......หางหนสวนจ ากด แกวตาพ ส านกงานใหญ สาขาท

ล าดบท









ส านก


1 12 ม.ค. 57


2012045678901 57/01 35,000 - 2,450 -

2 15 ม.ค. 57


2012045678901 57/02 (200) - (14) -

3 28 ม.ค. 57

57/03 บรษท อมจจจ ากด

1012045678901 57/03 112,000 - 7,840 -

รวม 3 รายการ 146,800 - 10,276 -

การค านวณ ภาษมลคาเพม ภาษมลคาเพม = ภาษขาย – ภาษซอ = 10,276 – 11,319 = 1,043 บาท

ภาษมลคาเพมของเดอน มกราคม 2557 มจ านวน 1,043 บาท โดยทภาษซอมากกวา ภาษขาย

ดงนน กจการสามารถขอคนภาษเปนเงนสด จ านวน 1,407 บาท หรอเครดตภาษยกยอดภาษไปในเดอนถดไปได โดยจะตองด าเนนการภายในวนท 15 กมภาพนธ 2557

5 6 7

79 2 5 5 8 9 4 3 2 1

/

458

หรอหากกจการขอเงนคนจากกรมสรรพากรในเดอนถดไป ( คอ เดอน กมภาพนธ 2557)


พ.ศ. 2557

รายการ




ม.ค. 31 ภาษขาย


204

205

10,276 -

10,276

-



205

11,319

ภาษซอ 105 11,319


ก.พ. 15 เงนสด


ขอคนเงนสดจากกรมสรรพากร

101

205

1,043

1,043





เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


รว.1 2,100 - ม.ค. 17 สงคนสนคาและสวนลด

รว.1 21 -

9 ซอสนคา รว.1 3,500 - 31 ภาษมลคาเพม รว.4

11,319

27 ซอสนคา รว.1 5,600 -

31 คาสาธารณปโภค รว.1 140 -

11,340 11,340

459

บญช ภาษขาย เลขท 204



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -


31 ภาษมลคาเพม รว.4 10,276 - 27 ลกหนการคา รว.1 7,840 -

10,290 10,290

บญช ภาษมลคาเพม เลขท 205



เครดต

2557 บาท - 2557 บาท -



11,319 - 11,319 -

ก.พ. 1 ยอดยกมา 1,043 - ก.พ. 15 เงนสด รว.3 1,043 -

460

สรป

เมอภาษมลคาเพมมความจ าเปนในการน ามาใชเพอใหทนตอการเปลยนแปลงในทกๆดาน การปรบปรงระบบภาษจงมความส าคญมาก ผประกอบการทขายสนคาหรอใหบรการ ไมวาจะไดท าธรกจในรปแบบกจการเจาของคนเดยว หางหนสวนจ ากด หรอบรษทจ ากด หากมรายรบเปนไปตามเกณฑทกฎหมายก าหนด ผประกอบการนนมหนาททจะตองจดทะเบยนเขาสระบบภาษมลคาเพม เวนเสยแตวาไดรบยกเวน โดยผมหนาทเสยภาษจะเปนผรบภาระในการน าสงหรอการขอคนภาษจากรฐบาล โดยการจดท ารายงานเพอความชดเจนและการตรวจสอบจากกรมสรรพากร การจดท ารายงานภาษซอ รายงานภาษขาย การออกใบก ากบภาษแบบเตมรปหรอใบก ากบภาษอยางยอ สรปยอดทตองขอคนหรอน าสงทกเดอน การรบโทษในกรณทไมปฏบตตามทกฎหมายก าหนด และเมอภาษมลคาเพมมความเกยวของในการบนทกบญชคอการบนทกภาษซอเมอกจการซอสนคาหรอการรบบรการ ภาษขายเมอกจการขายสนคาหรอใหบรการ การปดบญชภาษมลคาเพมในวนสนเดอน ซงกจการตองปฏบตใหถกตอง ภาษซอสามารถขอคนได บนทกบญชดานเดบต ภาษขายตองน าสง บนทกบญชดานเครดต โดยปฏบตตามหลกการบญชคตามปกต

461


การบญชกบภาษมลคาเพม

ขอ 1. ใหค านวณภาษมลคาเพม 7 % จากราคาซอสนคา และราคาขายสนคา ของหางหนสวนจ ากด จนตคามการคา ลงในตารางตอไปน

พ.ศ. 2557

รายการคา ราคาสนคา ภาษมลคาเพม

ราคาซอ ราคาขาย ภาษซอ ภาษขาย

ม.ค. 5 ซอสนคา 6,000 บาท เปนเงนเชอ 6,000 420

6 สงคนสนคา 500 บาทจากการซอวนท 5 ม.ค. ( 500) (35)

15 ไดสวนลดรบ 200 บาท จากการ ซอสนคาในวนท 5 ม.ค.

- -

16 ขายสนคา 8,000 บาท เปนเงนสด 8,000 560

18 รบคนสนคาจากวนท 18 ม.ค. 600 บาท (600) (42) 20 ซอสนคา 8,000 บาท เปนเงนสด 8,000 560

25 ขายสนคา 10,000 บาท เปนเงนสด 10,000 700

ใหท า 1. ค านวณภาษซอและภาษขายทเกดขนในเดอน มกราคม 2557

2. สรปยอดภาษมลคาเพมวากจการตองน าสงภาษหรอสามารถขอคนภาษได

ขอ 2. หางหนสวนจ ากด หมากแขงการคา โดยกจการยงไมไดจดทะเบยนเขาสระบบภาษมลคาเพม กจการซอเครองใชในครวเรอนมาจ าหนาย 120 ชน ราคารวม 3,210 บาท รวมภาษมลคาเพมแลว 7% ถามวาราคาทนของเครองใชในครวเรอนจะมราคาชนละเทาใด

462

ขอ 3. บรษท เทนนสการคา จ ากด มรายการซอขายสนคาในเดอน มกราคม 2557 กจการไดจดทะเบยนเขาสระบบภาษมลคาเพมแลว (ราคาสนคาทใหมานยงไมรวมภาษมลคาเพม) 2557

ม.ค. 1 ซอสนคาเปนเงนสด 5,000 บาท เงอนไขการสงมอบ F.O.B Shipping Point

กจการจายเงนสดเปนคาขนสง 400 บาท

6 ขายสนคาเปนเงนสด 8,000 บาท สนคามราคาทน 5,000 บาท เงอนไขการสงมอบ F.O.B Destination กจการจายเงนสดเปนคาขนสง 300 บาท

10 ซอสนคาจากรานราฟาเอล 10,000 บาท เงอนไขการสงมอบ F.O.B Destination

เงอนไขการช าระหน 2/10, n/30 12 กจการจายคาขนสงแทนรานราฟาเอล จ านวน 430 บาท

20 จายช าระหนใหรานราฟาเอลทงสน

22 ขายสนคาเปนเงนเชอใหรานดนย จ านวน 15,000 บาท กจการใหสวนลดการคา 10 % สนคามราคาทน 10,000 บาท เงอนไขการช าระหน 2/10, n/60

25 ออก Credit Memo เลขท 115 ใหรานดนย ส าหรบสนคาทรบคนจ านวน 800 บาท ในราคาหกสวนลดการคาแลว

31 สรปยอดภาษซอ ภาษขาย

ก.พ. 15 น าสงหรอขอคนภาษมลคาเพม

ใหท า 3.1 บนทกบญชแบบสนงวดในสมดรายวนทวไป จากนนให

3.1.1 จดท ารายงานภาษซอ รายงานภาษขาย ของเดอน มกราคม 2557

3.2 บนทกบญชแบบตอเนองในสมดรายวนทวไป จากนนให 3.2.1 จดท ารายงานภาษซอ รายงานภาษขาย ของเดอน มกราคม 2557

463

ขอ 4. ตอไปนเปนรายการคาของหางหนสวนจ ากดตลก ด าเนนกจการซอขายสนคาเกยวกบอปกรณกฬา กจการไดจดทะเบยนเขาส ระบบภาษมลคาเพมแลว (ราคาสนคาท ใหมานยงไมรวมภาษมลคาเพม) ดงน 2557

ม.ค. 5 ซอสนคาเปนเงนสดจากรานหม า จ านวน 15,000 บาท ไดรบสวนลดการคา 3 %

6 เงอนไขในการขนสงสนคากบรานหม า คอ F.O.B. Shipping Point และกจการจายเงนสดแลว 150 บาท

7 ซอสนคาเปนเงนเชอจากบรษท เหยน จ ากด จ านวน 30,000 บาท เงอนไขการช าระหน 1/15,n/45

8 ขายสนคาเปนเงนสดใหนาย เทง ราคาทน 10,000 บาทและราคาขาย 15,000 บาท

11 ขายสนคาเปนเงนเชอใหรานโหนง ราคาทน 25,000 บาทราคาขาย 40,000 บาท เงอนไขการช าระหน 3/10,n/60

12 เงอนไขในการขนสงสนคาใหกบราน โหนงคอ F.O.B. Destination

และกจการจายเงนสดแลว 120 บาท 15 รบคนสนคาทขายใหนายเทง จ านวน 1,000 บาท

17 สงคนสนคาทช ารดใหรานหม า จ านวน 3,000 บาท (เปนราคาสทธจากสวนลดแลว ) 21 รบช าระหนทงหมดจากราน โหนง 22 จายช าระหนทงหมดใหบรษท เหยน จ ากด


เม.ย. 15 น าสงหรอขอคนภาษมลคาเพม


4.1.1 จดท ารายงานภาษซอ รายงานภาษขาย ของเดอน มนาคม 2557

4.2 บนทกบญชแบบตอเนองในสมดรายวนทวไป จากนนให 4.2.1 จดท ารายงานภาษซอ รายงานภาษขาย ของเดอน มนาคม 2557

464

ขอ 5. หางหนสวนจ ากด นกรองการคา เปดกจการซอขายอปกรณดนตร มรายการคา ดงน กจการไดจดทะเบยนเขาสระบบภาษมลคาเพมแลว (ราคาสนคาทใหมานยงไมรวมภาษมลคาเพม) 2557

ส.ค. 1 ซอสนคาเปนเงนสด 12,000 บาท สวนลดการคา 10 % 10 ขายสนคาเปนเงนเชอใหราน ครบน ราคาขาย 20,000 บาท สนคามราคาทน 12,000

บาท เงอนไขการสงมอบ F.O.B. Destination เงอนไขในการช าระหน 1/15, n/30

13 รานครบน แจงวาได จายคาขนสงแทนกจการเปนเงน 500 บาท

18 ซอสนคาเปนเงนเชอจากรานบรนด จ านวน 9,000 บาท เงอนไขการช าระหน 2/10 ,

n/30 เงอนไขการสงมอบ F.O.B. Shipping Point

20 รานบรนด แจงวา ไดจายคาขนสงแทนกจการเปนเงน 350 บาท

22 ไดรบ Credit Note เลขท 116 จากรานบรนดส าหรบสนคาทสงคนจ านวน 700 บาท 25 รบช าระหนจากราน ครบน ทงสน

28 จายช าระหนใหรานบรนด ทคางทงสน


ก.ย. 15 น าสงหรอขอคนภาษมลคาเพม


5.1.1 จดท ารายงานภาษซอ รายงานภาษขาย ของเดอน กรกฎาคม 2557

5.2 บนทกบญชแบบตอเนองในสมดรายวนทวไป จากนนให 5.2.1จดท ารายงานภาษซอ รายงานภาษขาย ของเดอน กรกฎาคม 2557

465

บรรณานกรม

กรมพฒนาธรกจการคา. การจดทะเบยนจดตงธรกจในประเทศไทย. สบคนเมอ 22 มกราคม 2558, จาก http://www.dbd.go.th/down load/pdf/thailand.pdf

, ขอมลการจดตงและการประกอบธรกจในฐานะคนตางชาตของอาเซยน. สบคน

เมอ 30 ส.ค. 2557, จาก

http://www.dbd.go.th/download/foreign_file/pdf/e_Book_creat_company.pdf

, ค าชแจงกรมพฒนาธรกจการคา เรอง ก าหนดรายการยอทตองมในงบการเงน พ.ศ. 2554 ลงวนท 28 กนยายน 2554. สบคนเมอ 7 กมภาพนธ 2558, จาก http://www.dbd.go.th/ewt_news.php?nid=1099&filename=law06

, ประกาศกรมพฒนาธรกจการคา เรอง ก าหนดรายการยอทตองม ในงบการเงน พ.ศ. ๒๕๕๔. สบคนเมอ 22 มถนายน 2556, จาก http://www.dbd.go.th/download/PDF_law/acc_shortlist_2554.pdf

, พระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543. สบคนเมอ 22 มถนายน 2556, จาก http://www.dbd.go.th./ewt_news.php?nid=1078&filename=index

กรมสรรพากร พระราชกฤษฎกา (ฉบบท 145) พ.ศ. 2527. การหกคาสกหรอ. สบคนเมอ 7

กมภาพนธ 2558, จาก : http://www.rd.go.th/publish/2369.0.html

กลมนกวชาการภาษอากร. (2557). ภาษอากรตามประมวลรษฎากร 2557. กรงเทพมหานคร: โรงพมพเรอนแกวการพมพ.

กลยา จนทะเดช. (2557). กรอบแนวคดส าหรบการรายงานทางการเงน. วารสารวชาชพบญช, 10(29), 79.

คณะวชาการ The Justice Group (2558). ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ ๑-๖.กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจ ากดพมพอกษร.

จงรก ระรวยทรง. (2533). จากภาษการคาสภาษมลคาเพม พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร:

ส านกพมพนตธรรม.

http://www.dbd.go.th/download/pdf/thailand.pdf

http://www.dbd.go.th/download/foreign_file/pdf/e_Book_creat_company.pdf

http://www.dbd.go.th/ewt_news.php?nid=1099&filename=law06

http://www.rd.go.th/publish/2369.0.html

466

จนทนา สาขากร และ ศลปพร ศรจนเพชร. (2556). การบญชขนตน. กรงเทพมหานคร: หาง หนสวนจ ากด ทพเอน เพรส.

ดวงสมร อรพนท, กชกร เฉลมกาญจนา, แพร กระสนทรพงษ, ปรญดา มณโรจน และ สมพงษ พรอปถมภ (2556). การบญชการเงน. พมพครงท 9. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย

ธนาคารไทยพาณชย. เพมโอกาสและชองทางธรกจใหมๆไปกบบตรเครดตธนาคารไทย-

พาณชย. สบคนเมอ 22 เม.ย. 2558, จาก http://www.scbcreditcard.com/merchant.aspx

ธนาคารแหงประเทศไทย. ผลงานวจย เรอง การใชบตรกบการเตบโตทางเศรษฐกจ ไตรมาสท 1 ป 2556. สบคนเมอ 22 เม.ย. 2558, จาก

https://www.bot.or.th/Thai/PaymentSystems/Publication/ps_quarterly_report/Payme

nt%20Systems%20Insight/Payment_Insight_2013Q1.pdf

ธารน พงศสพฒน. (2555). การบญชขนกลาง 1 กรงเทพมหานคร : วชรนทรสาสน พรนทตง.

นชจร พเชฐกล. (2556). การบญชชนกลาง 2. กรงเทพ: ทพเอนเพรส. นพนธ เหนโชคชยชนะ และ ศลปพร ศรจนเพชร. (2554).ทฤษฏการบญช กรงเทพมหานคร: หจก.ท

พเอน เพรส. เบญจมาศ อภสทธภญโญ. (2552). รบญชงายนดเดยว. กรงเทพ: ส.เอเซยเพรส. บญเสรม วมกตะนนท, ดษฎ สงวนชาต, นนทพร พทยะ และ พมพพนา ปตธวชชย (2556). การบญช

ชนกลาง 1 พมพครงท 7. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. พฒนพงศ สวรรณชาตและ สภาภรณ คงสวสด. (2554). การประยกตใช Excel กบงานบญช.

วารสารนกบรหาร Exclusive Journal. สบคนเมอ 19 พฤษภาคม 2558, จาก

http://www.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/oct_dec_11/pdf/aw019.pdf

33(4), 116. ภาพร เอกอรรถพร. (2546). บญชชวยได. กรงเทพ: เอม เอ เอช พรนตง. เมธากล เกยรตกระจายและ ศลปพร ศรจนเพชร. (2547). ทฤษฎการบญช. พมพครงท 10.

กรงเทพ: ทพเอนเพรส.

http://www.scbcreditcard.com/merchant.aspx

https://www.bot.or.th/Thai/PaymentSystems/Publication/ps_quarterly_report/Payment%20Systems%20Insight/Payment_Insight_2013Q1.pdf

https://www.bot.or.th/Thai/PaymentSystems/Publication/ps_quarterly_report/Payment%20Systems%20Insight/Payment_Insight_2013Q1.pdf

http://www.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/oct_dec_11/pdf/aw019

467

วรศกด ทมมานนท. (2558). “สรปประเดนการเปลยนแปลงทส าคญของมาตรฐานการ

รายงานทางการเงนไทย” เอกสารประกอบการสมมนาในโครงการสมมนาเชงปฏบตการดานการเรยนการสอนวชาการบญช วนท 20-21 มนาคม 2558 ณ โรงแรมตวนนา กรงเทพมหานคร.

ศภศลป กลจตตเจอวงศ (2556). ไลนรปแบบการสอสารบนความสรางสรรคของสมารทโฟน. วารสารนกบรหาร Exclusive Journal. สบคนเมอวนท 5 มถนายน 2558, จาก http://www.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/oct_dec_13/pdf/aw05.pdf 33(4), 42.

สภาวชาชพบญชในพระบรมราชปถมภ. กรอบแนวคดส าหรบการรายงานทางการเงน (ปรบปรง 2557).สบคนเมอ 1 กมภาพนธ 2558, จาก http://www.fap.or.th/images/column_1359010309/framework_clean-

PostWeb_Up_031057.pdf

, ค าชแจงเกยวกบการจดท ามาตรฐานการบญชส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยตอสาธารณะ. สบคนเมอ 20 มกราคม 2558, จาก

http://fap.or.th.a33.readyplanet.net/images/column_1364807610/62-2553.pdf

, มาตรฐานการบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2557) เรอง การน าเสนองบการเงน. สบคนเมอ 25 ธนวาคม 2557, จาก

http://www.fap.or.th/images/column_1412565962/TAS%201-%20web.pdf

, มาตรฐานการบญช ฉบบท 2 (ปรบปรง 2557) เรองสนคาคงเหลอ. สบคนเมอ 1

กมภาพนธ 2558, จาก http://www.fap.or.th/images/column_1412565962/TAS%202%20-web.pdf.

, มาตรฐานการบญช ฉบบท 16 (ปรบปรง 2557) เรอง ทดน อาคารและอปกรณ. สบคนเมอ 7 กมภาพนธ 2558, จาก http://www.fap.or.th/images/column_1412565962/TAS%2016-web.pdf

http://www.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/oct_dec_13/pdf/aw05.pdf

http://www.fap.or.th/images/column_1359010309/framework_clean-PostWeb_Up_031057.pdf

http://www.fap.or.th/images/column_1359010309/framework_clean-PostWeb_Up_031057.pdf

http://fap.or.th.a33.readyplanet.net/images/column_1364807610/62-2553.pdf

http://www.fap.or.th/images/column_1412565962/TAS%201-%20web.pdf

http://www.fap.or.th/images/column_1412565962/TAS%2016-web.pdf

468

, มาตรฐานการบญช ฉบบท 101 เรอง หนสงสยจะสญและหนสญ. สบคนเมอ 7

กมภาพนธ 2558, จาก http://fap.or.th.a33.readyplanet.net/images/column_1359010309/101_web.pdf

, มาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ. สบคนเมอ 25 ธนวาคม 2557, จากhttp://fap.or.th.a33.readyplanet.net/images/column_1359010309/NPAE_web_060554.pdf

, วสยทศนและพนธกจ. สบคนเมอ 20 ธนวาคม 2557, จาก http://www.fap.or.th/index.php?lay=show&ac=article&Id=539783919

สมาคมนกบญชและผสอบบญชรบอนญาตแหงประเทศไทย. (2538). ศพทบญช. กรงเทพมหานคร:

บรษท พ. เอ. ลฟวง จ ากด. สมคด บางโม. (2551). องคการและการจดการ. กรงเทพมหานคร: วทยพฒน. สภาภรณ คงสวสด และ พฒนพงศ สวรรณชาต. (2554). Accounting Software กบการท าบญชใน

ยคปจจบน. วารสารนกบรหาร Exclusive Journal. สบคนเมอ 20พฤษภาคม2558, จากhttp://www.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/april_june_11/pdf/aw16.pdf

32(2), 123.

สมนก เออจระพงษพนธ. (2553). การบญชตนทน. พมพครงท 4. กรงเทพ: ส านกพมพแมคกรอ-ฮล. สมนก เออจระพงษพนธ และ สมเดช โรจนครเสถยร. (2552). การบญชขนตน. กรงเทพ:

ส านกพมพแมคกรอ-ฮล. อรณ อยางธารา, อรสา วระประดษฐ, สพชญชญา เหลาธรรมทศน และ วภาดา ตนตประภา. (2557).

การบญชการเงน พมพครงท 9. กรงเทพ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. อจฉรา เคยงวมลรตน. (2555). บญชครวเรอน บนทกเพอวางแผนอนาคต จดแลวไมจน.

สบคนเมอ 8 ส.ค. 2557, จาก http://www.oknation.net/blog/print.php?id=818735

อ านาจ รตนสวรรณ และ อรรถพล ตรตานนท. (2556). การบญชขนตน. พมพครงท 4. กรงเทพ:

Amzy R. Nirvara. อ านวย ศรสโข. (2545). การบญช 2. กรงเทพ: บรษท บญศรการพมพ จ ากด

http://fap.or.th.a33.readyplanet.net/images/column_1359010309/101_web.pdf

http://fap.or.th.a33.readyplanet.net/images/column_1359010309/NPAE_web_060554.pdf

http://fap.or.th.a33.readyplanet.net/images/column_1359010309/NPAE_web_060554.pdf

http://www.oknation.net/blog/print.php?id=818735

469

Charles T. Horngren, Walter T. Harrison, Jr., and M. Suzanne Oliver. (2012). Accounting 9th

Edition. United States: Prentice Hall.

Donald E Kieso, Jerry J. Weygandt, and Terry D. Warfield. (2011). Intermediate Accounting.

Hong Kong: John Wiley & Sons, Inc.

Jerry J. Weygandt, Donald E Kieso, and Paul D Kimmel. (2008). Accounting Principles. 8th

ed. Asia: John Wiley & Sons (Asia) Pte Ltd.

Jerry J. Weygandt, Paul D. Kimmel and Donald E Kieso. (2013) Financial Accounting. 2nd

ed. United States of America: John Wiley & Sons, Inc.

Jan R. Williams, Susan F. Haka, Mark S. Betterner, Joseph V. Carcello, Nelson C.Y. Lam

and Peter T.Y. Lau. (2015) Financial Accounting. 2nd

ed. Singapore: McGraw-Hill

Education.

Thomas P. Edmonds, Christopher T. Edmonds, Philip R. Olds, Frances M. Mcnair and Bor-

Yi Tsay. (2015). Survey of Accounting. 4th ed. United States of America: McGraw-

Hill Education.

470

ภาคผนวก

471


ของ บรษทจ ากด

----------------------------

1. งบแสดงฐานะการเงน



สนทรพย 1. สนทรพยหมนเวยน

1.1 เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด

1.2 เงนลงทนชวคราว

1.3 ลกหนการคาและลกหนอน

1.4 เงนใหกยมระยะสน

1.5 สนคาคงเหลอ

1.6 สนทรพยหมนเวยนอน

รวมสนทรพยหมนเวยน

2. สนทรพยไมหมนเวยน

2.1 เงนลงทนเผอขาย



2.4 เงนลงทนในการรวมคา

2.5 เงนลงทนระยะยาวอน

2.6 เงนกยมระยะยาว

2.7 อสงหารมทรพยเพอการลงทน

2.8 สนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย

2.9 ทดน อาคารและอปกรณ

2.10 สนทรพยไมมตวตน

2.11 สนทรพยภาษเงนไดรอการตดบญช 2.12 สนทรพยไมหมนเวยนอน

รวมสนทรพยไมหมนเวยน

รวมสนทรพย

แบบ 2

472


3. หนสนหมนเวยน

3.1 เงนเบกเกนบญชและเงนกยมระยะสนจากสถาบนการเงน 3.2 เจาหนการคาและเจาหนอน

3.3 สวนของหนสนระยะยาวทถงก าหนดช าระภายในหนงป 3.4 เงนกยมระยะสน

3.5 ภาษเงนไดคางจาย

3.6 ประมาณการหนสนระยะสน

3.7 หนสนหมนเวยนอน

รวมหนสนหมนเวยน

4. หนสนไมหมนเวยน

4.1 เงนกยมระระยาว

4.2 หนสนภาษเงนไดรอการตดบญช* 4.3 ภาระผกพนผลประโยชนพนกงาน

4.4 ประมาณการหนสนระยะยาว

4.5 หนสนไมหมนเวยนอน

รวมหนสนไมหมนเวยน

รวมหนสน

5. สวนของผถอหน

5.1 ทนเรอนหน

5.1.1 ทนจดทะเบยน

5.1.1.1 หนบรมสทธ 5.1.1.2 หนสามญ

5.1.2 ทนทช าระแลว

5.1.2.1 หนบรมสทธ 5.1.2.2 หนสามญ

5.2 สวนเกนมลคาหน

5.2.1 สวนเกนมลคาหนบรมสทธ 5.2.2 สวนเกนมลคาหนสามญ

473

5.3 ก าไร (ขาดทน) สะสม

5.3.1 จดสรรแลว

5.3.1.1 ทนส ารองตามกฎหมาย

5.3.1.2 อนๆ

5.3.2 ยงไมไดจดสรร

5.4 องคประกอบอนของสวนของผถอหน

รวมสวนของผถอหน

รวมหนสนและสวนของผถอหน

*กรณใชแนวทางทอาจเลอกปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs)

474

2.1 งบก าไรขาดทนจ าแนกคาใชจายตามลกษณะของคาใชจาย






3. การเปลยนแปลงของสนคาส าเรจรปและงานระหวางท า

4. งานทท าโดยกจการและบนทกเปนสนทรพย 5. วตถดบและวสดสนเปลองใชไป

6. คาใชจายและผลประโยชนพนกงาน

7. คาเสอมราคาและคาตดจ าหนาย





475

2.2 งบก าไรขาดทนจ าแนกคาใชจายตามหนาท – ขนเดยว



1. รายได 1.1 รายไดจากการขายหรอการใหบรการ

1.2 รายไดอน



2.1 ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ

2.2 คาใชจายในการขาย

2.3 คาใชจายในการบรหาร

2.4 คาใชจายอน




476

2.3 งบก าไรขาดทนจ าแนกคาใชจายตามหนาท – หลายขน




2. ตนทนขายหรอตนทนการใหบรการ

3. ก าไร (ขาดทน) ขนตน


5. ก าไร (ขาดทน) กอนคาใชจายอน

6. คาใชจายในการขาย

7. คาใชจายในการบรหาร


9. รวมคาใชจาย




หมายเหตประกอบงบการเงนตองจดท าใหสอดคลองกบมาตรฐานการรายงานทางการเงนส าหรบกจการทไมมสวนไดเสยสาธารณะ (NPAEs) โดยม 2 สวน คอ

1. สรปนโยบายการบญชทส าคญ

2. ขอมลเพมเตมอน

ต าราportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/1796fq9p88i93m86g28k.pdf · 2019-09-09 · ต...

Documents