1SAFET Y LIFE

งานความปลอดภัยและอาชีวอนามัยแหงชาตคิรัง้ที ่31 ประจําป 2560 หรือเรียกสัน้ๆ วา Safety Thailand 2017 ซึง่เปล่ียนจากชือ่เดิมคืองานสปัดาหความปลอดภัยในการทํางานแหงชาติหรือ Safety Week โดยเนือ้หาสาระของกจิกรรมยงัคงเหมือนเดิมทุกประการเพยีงเรียกชื่อใหมเทานั้นเอง

สําหรับกิจกรรมงานความปลอดภัยและอาชวีอนามัยแหงชาติป 2560 นี ้ท่ีเปนหลักคือนิทรรศการของหนวยงานราชการ รัฐวิสาหกิจบริษัทผูผลิตผูจําหนายอุปกรณความปลอดภัยชั้นนํา รวมท้ังสมาคม ชมรม สถาบนัการศึกษาตางๆ และการสัมมนาวิชาการความปลอดภัยและอาชีวินามัย นอกจากนี้ก็ยังมีกิจกรรมอีกหลายรูปแบบ

บรษิทั เทยิน คอรปอเรช่ัน (ประเทศ-ไทย) จํากัด ไดรวมกิจกรรม Safety Thailand2017 ท้ังสองรูปแบบคือ

เปดบูธนิทรรศการแสดงผลิตภัณฑผากันไฟ “Teijin Aramid” เทคโนโลยญีี่ปุนท่ีไดรับการยอมรับจากท่ัวโลก โดยมีนวัตกรรมลาสดุคือ“Teijinconex” ผากันไฟท่ียอมสีได มีใหเลือกหลายเฉดสตีามความพอใจหรือความตองการของหนวยงาน โดดเดนดวยประสทิธภิาพสงูสดุดานทนความรอนและเปลวไฟ แตสวมสบายและใหความคลองตัวสูง และ

รวมสัมมนาวิชาการหัวขอมาตรฐาน

สิง่ทอกนัไฟสาํหรับในอาคาร รถสาธารณะและชุดทํางานเพื่อความปลอดภัย และพิธีลงนามMOU ความรวมมือระหวาง 3 หนวยงานไดแกสมาคมสงเสริมความปลอดภัยและอนามัยในการทํางาน (ประเทศไทย) หรือ SHAWPAT สถาบนัพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอ (THTI) และสหพนัธอุตสาหกรรมสิ่งทอแหงประเทศไทย (NFTTI)

ผูแทนหนวยงานท่ีลงนามในบนัทึกความเขาใจ (MOU) ไดแก นายธํารง คุโณปการ

อุปนายกสมาคมสงเสริมความปลอดภัยและอนามัยในการทํางาน (ประเทศไทย) ดร.ชาญชัยสิริ เกษมเลิศ ผู อํานวยการสถาบันพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอ และ นางมยุรี ดิฐภักดีชลประธานสหพนัธอตุสาหกรรมส่ิงทอแหงประเทศไทย

การลงนาม MOU ระหวาง 3 หนวยงานดังกลาว มีวัตถุประสงคเพื่อ

เผยแพรความรูดานความปลอดภัยและอาชีวอนามัยของสิ่งทอกันไฟ

ใหการรับรองสิง่ทอกนัไฟในฐานะวัสดุเพื่ อความปลอดภัยสําหรับใชในการปองกันความรอนและอัคคีภัย

สนับสนุนผลิตภัณฑสิ่งทอกันไฟและสิ่งทอเพือ่ความปลอดภัยชนิดตางๆ

สนับสนุนการวิจัยสิ่ งทอกันไฟและสิ่งทอเพื่อความปลอดภัยทุกรูปแบบ

w w w . s a f e t y l i f e t h a i l a n d . c o m

รวมกิจกรรม

2SAFET Y LIFE

ดร.ชัยยุทธ เชาวลตินธิกุิล นายกสมาคมสิง่เสริมความปลอดภัยและอนามัยในการทํางาน(ประเทศไทย) กลาวในเร่ืองนีว้า “สมาคมสิง่เสริมความปลอดภัยและอนามัยในการทํางาน(ประเทศไทย) มีพันธกจิหลักคือสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสิ่งแวดลอมในการทํางานและนอกงาน นับต้ังแตไดรับการกอต้ังตามมติคณะรัฐมนตรีรวม 30 ปมาแลว ท้ังนี้มาตรฐานสิ่งทอกันลามไฟเปนอีกเร่ืองหนึ่งท่ีมีความสําคัญอยางยิ่งท่ีสมาคมฯ จะตองสิงเสริมใหมีการดําเนนิการเกดิข้ึนไดอยางเปนรูปธรรม

ถาภาครัฐมีมาตรฐานหรือหลักเกณฑท่ีถกูตองเหมาะสมกส็ามารถนาํไปอางอิงและบงัคับใชกฎหมายท่ีเกี่ยวของกับการเกิดอัคคีภัยหรือกระบวนการอ่ืนๆ ท่ีเกดิความรอนซึง่อาจจะเปนอันตรายตอคนงานในสถานท่ีทํางาน หรือมีผลกระทบตอบุคคลท่ัวไปในชุมชนและในสภาพแวดลอมภายนอกสถานท่ีทํางาน ในสวนของสถานประกอบกจิการและอุตสาหกรรมเองกจ็ะมีแนวปฏิบติัท่ีเหมาะสม มีมาตรฐานเปนท่ียอมรับไดโดยคูคาและหนวยงานอ่ืนท้ังในระดับประเทศและในระดับสากล

การรวมมือของท้ัง 3 หนวยงานในคร้ังนี้เปนนมิิตรหมายท่ีจะทําใหเกดิการดําเนนิการไดอยางจริงจังกาวไปสูเปาหมาย รวมท้ังเกิดผลดีตอเศรษฐกจิ สงัคม ผูใชแรงงานและผูบริโภคจะไดรับแนวทางการปฏิบติัท่ีดีเพือ่ปกปองมิใหเกดิการบาดเจ็บ การสูญเสียตอชีวิตทรัพยสินหรือสิง่แวดลอมจากอุบัติภัยดังกลาว”

ขณะท่ี ดร. ชาญชัย สิริเกษมเลิศ ใหความเห็น “จากการศึกษาพบวาหลายประเทศ

ใหมีมาตรฐานกันลามไฟเทียบเทาระดับสากลขณะนีเ้มืองไทยมีศักยภาพพรอมท้ังในแงการผลิตมีผูผลิตเสนใยกันลามไฟ และมีศูนยวิเคราะหทดสอบสิ่งทอของสถาบันพัฒนาอุตสาหกรรมสิง่ทอซึง่มีความพรอมท้ังเคร่ืองมือและบคุคลากรสามารถทดสอบความสามารถในการติดไฟของสิง่ทอท่ีใชทําผลิตภัณฑตางๆ อาทิ ความสามารถในการปองกนัความรอนของชดุปองกนัความรอนตามมาตรฐาน NFPA 1971 และมาตรฐาน ISO17492 เปนตน

คร้ังนีถ้อืเปนโอกาสอันดีท่ีสถาบนัพฒันาอุตสาหกรรมสิง่ทอรวมมือกบัสหพนัธอุตสาหกรรมสิง่ทอแหงประทศไทยและสมาคมสิง่เสริมความปลอดภัยและอนามัยในการทํางาน (ประเทศไทย)ท่ีตางมองเห็นความสาํคัญเร่ืองมาตรฐานสิง่ทอกนัลามไฟเชนเดียวกนัทําใหไดเพือ่นรวมอุดมการณท่ีดําเนินไปงานไปในทิศทางเดียวกัน ชวยกันผลักดันใหประเทศไทยเปนผูนําเร่ืองมาตรฐานสิ่งทอกันลามไฟ ตอกยําความเปนผูนําสิ่งทอในอาเซียน”

ดาน นางมยุรี ดิฐภักดีชล ประธานสหพันธอุตสาหกรรมสิ่งทอแหงประเทศไทยกลาววา “การสรางมาตรฐานสิ่งทอกันลามไฟของประเทศไทยใหเปนสากลชวยยกระดับของ

โดยเฉพาะประเทศพฒันาแลวอยางสหรัฐอเมริกายุโรปและญี่ปุนตางตระหนักถึงความปลอดภัยของประชาชนโดยออกขอบังคับเกี่ยวกับการใชผลิตภัณฑสิง่ทอท่ีติดไฟงาย เพราะถาสิง่ทอไมมีคุณสมบติักนัลามไฟในตัวเอง เม่ือเกดิติดไฟแลวมันจะลุกลามโดยเร็ว ฉะนัน้ในตางประเทศจึงมีมาตรฐานการบงัคบัเขมขนโดยเฉพาะกบัผลิตภัณฑท่ีมีความเสี่ยงสูง เชน ชุดนอนเด็ก ท่ีนอน ฯลฯ

ถงึเวลาแลวท่ีประเทศไทยควรดําเนนิการเร่ืองมาตรฐานสิง่ทอกนัลามไฟอยางจริงจงัเพือ่คุมครองความปลอดภัยของประชาชน ผลักดัน

สังคมโดยรวมในสามดานคือ หนึ่ง ยกระดับคุณภาพชีวิตของผูปฏิบัติงานในโรงงานหรืออุตสาหกรรมท่ีมีความเสี่ยงตอความรอน ใหมีชีวิตการทํางานปลอดภัยข้ึน เพราะชดุทํางานท่ีมีมาตรฐานกันลามไฟจะเปนเหมือนอุปกรณปองกนัสวนบคุคล สอง ชวยสรางโอกาสใหภาคอุตสาหกรรมปรับตัวเพื่อผลิตสินคาตอบสนองความตองการของผูบริโภคในอีกหนึง่เซกเมนตและสาม ยกระดับภาพลักษณของประเทศไทยใหมีความเปนสากล

ท้ังนี้ สหพันธอุตสาหกรรมสิ่งทอแหง

ดร.ชัยยุทธ เชาวลิตนิธกิลุ

ดร. ชาญชัย สิรเิกษมเลิศ นางมยุร ีดิฐภักดีชล

3SAFET Y LIFE

ประเทศไทยเปนเพียงหนึง่ในสามองคกรท่ีรวมขับเคลือ่นใหประเทศมคีวามต่ืนตัวในเรือ่งมาตรฐานสิ่งทอกันลามไฟ คงตองอาศัยความรวมมืออีกหลายภาคสวนท้ังภาครัฐกดี็ ผูบริโภคกดี็ ชวยกนัขับเคล่ือนใหเปนรูปธรรม แตอยางนอย ความรวมมือของท้ังสามองคกรคร้ังนีก้็ถือวาเปนการเร่ิมตนท่ีชวยสรางใหเกดิการรับรู ต่ืนตัวเกีย่วกบัความปลอดภัยและอนามัยจากผลิตภัณฑสิง่ทอ”

ในสวนการสมัมนาวิชาการ ประกอบดวย การบรรยายพิเศษของคุณอิทธิชัย

ยศศร ี ผูอํานวยการสาํนกันโยบายอุตสาหกรรมรายสาขา 2 สํานักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรมหัวขอ “มาตรฐานสิง่ทอกันไฟสาํหรบัในอาคารรถสาธารณะ และชุดทํางานเพื่อความปลอดภัย”

การเสวนา“มาตรฐานสิ่งทอกันไฟสาํหรบัในอาคาร รถสาธารณะ และชุดทาํงานเพือ่ความปลอดภยั” โดยผูเชีย่วชาญดานความปลอดภัยในการทํางาน การปองกันอัคคีภัยและสิ่งทอกันไฟ ไดแก

ดร.ทยากร จันทรางศ ุจากกรมโยธา-ธิการและผังเมือง กระทรวงมหาดไทย

คุณอํานวย ภูระหงษ ผูอํานวยการกองความปลอดภัยแรงงาน กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน

คุณสมคิด รัตนประภาพร ผูจัดการฝายขายและการตลาด สวนธรุกจิเสนใยอะรามิดบจก. เทยนิ คอปอเรชัน่ (ประเทศไทย) ในฐานะผู แทนสมาคมเสนใยประดิษฐไทย (TMFA)และสหพนัธอุตสาหกรรมสิง่ทอแหงประเทศไทย(NFTTI)

คณุทพิวรรณ พานชิการ จากสถาบนัพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอ (THTI)

คณุพรีพร พละพลวีลัย จากสถาบันพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอ (THTI) รับหนาท่ีผูดําเนินรายการและรวมอภิปราย

คุณอิทธิชัย ยศศรี ผูอํานวยการสํานักนโยบายอุตสาหกรรมรายสาขา 2 สํานักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม ไดกลาวถึงภัยของอัคคีภัย โดยระบุวาเปนภัยสรางความเสียหายอย างรุนแรงตอชวิีตและทรัพยสนิของประชาชนระหวางป พ.ศ. 2532-2558 ท่ัวประเทศไทยเกิดอัคคีภัยกวา 52,000คร้ัง บาดเจ็บ 4,500ราย เสยีชวิีต 1,800 ราย เสยีหายราว 31,000ลานบาท

ในชวงป พ.ศ. 2550-2559 เกดิอัคคีภัยในโรงงานอุตสาหกรรมไทย 400 คร้ัง ซึง่คิดเปน65% ของการเกิดอุบัติเหตุท้ังหมดในโรงงานอุตสาหกรรม มีผูไดบาดเจ็บท้ังหมด 395 รายเสยีชวิีต15 ราย เสยีหายประมาณ 4,800 ลานบาท โดยมีแนวโนมเพิม่สงูข้ึนท้ังจาํนวนคร้ังและมูลคาความเสียหาย

นอกจากนี้ยงัมีอัคคีภัยเกิดจากอุบัติเหตุ

ทางรถยนตซึง่สรางความเสยีแกชวิีตและทรัพยสนิประชาชนปหนึ่งนับจํานวนมหาศาล

ตลอดเวลาท่ีผานมาเราพดูถงึการปองกนัและระงับอัคคีภัยในหลายรูปแบบ ท้ังอุปกรณดับเพลิง วิธกีารดับเพลิง วัสดุทนไฟ และมาตรการปองกันเพลิงไหม แตสิ่งหนึ่งท่ีไมคอยไดพูดถึงคือ สงทอกันไฟ

ทําไมตองมีสิ่งทอกันไฟ อยางแรกเลยกคื็อ มีกฎหมายบงัคับในเร่ืองนีอ้ยู ไดแก พ.ร.บ.ควบคุมอาคาร (ฉบับท่ี 5) พ.ศ. 2558 พ.ร.บ.ปองกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เร่ือง การปองกนัและระงับอัคคีภัยในโรงงาน พ.ศ. 2552

กรณศึีกษาตึกเกรนเฟลลในกรุงลอนดอน วัสดุหุมผิวของแผนเคลือบชั้นนอกตัว

อาคาร (Cladding) เปนสาเหตุหนึง่ท่ีมีผลทําใหเพลิงไหมเกิดข้ึนรวดเร็วจนไมสามารถควบคุมสถานการณได

ความสูญเสียอาจลดลง หากใช ไสแกนกลางของแผนเคลือบชัน้นอกท่ีทําดวยวัสดุ

คุณอทิธชัิย ยศศรี

4SAFET Y LIFE

ฉนวนจากสารเคมีหนวงไฟ (FR; Fire Retardant)ท้ังนี้ ในประเทศไทยมีมีการดําเนินงาน

ดานสิง่ทอกนัไฟของกระทรวงอุตสาหกรรม อาทิ การออกประกาศ มอก. ภาคบงัคับสิง่ทอ

เทคนิคกันลามไฟสําหรับท่ีพักอาศัย ยานยนตโดยสารสาธารณะ และเคร่ืองแบบ/ชดุทํางาน เปนหนึง่ในมาตรการสนบัสนนุเรงดวน ภายใตแผนการดําเนนิงานของคณะอนกุรรมการฯ คลัสเตอรสิ่งทอและเคร่ืองนุงหม

ท่ีประชุม กว.36 มีมติเห็นชอบ และอยูระหวางจดัทํารางมาตรฐานผลิตภัณฑสิง่ทอเทคนิคกันลามไฟแตละประเภทสําหรับกลุมผูใชแตละกลุม โดยจะเนนลําดับความสาํคัญของผลิตภัณฑท่ีมีกฎหมายภายในประเทศรองรับมาจดัทํามาตรฐานกอน

ผลิตภัณฑท่ีเปนสิ่งทอกันไฟท่ีตองสนใจเปนพิเศษ เชน ผามาน เคร่ืองนอน พรม ผาบุเฟอรนิเจอร สําหรับอาคารบานเรือน ผาคลุมเบาะท่ีนั่ง มานบังแดด สําหรับยานพาหนะสาธารณะ และชุดผจญเพลิง ชุดพนักงานการไฟฟา สาํหรับผูปฏิบติังานท่ีมีความเสีย่งจะไดรับอันตรายจากอัคคีภัย โดยมีกฎหมายท่ีเกีย่วของดังตอไปนี้

กฎกระทรวงมหาดไทย วาดวยการอนุญาตใหใชอาคารเพื่อประกอบกิจการโรงมหรสพ ประเภทและระบบความปลอดภัยของโรงมหรสพ และอัตราคาธรรมเนยีมสาํหรับการอนุญาตใหใชอาคารเพื่อประกอบกิจการโรงมหรสพ พ.ศ. 2550

กฎกระทรวงมหาดไทย กาํหนดประเภทและระบบความปลอดภัยของอาคารท่ีใชเพื่อประกอบกิจการเปนสถานบริการ พ.ศ. 2555

ประกาศกรมการขนสงทางบก เร่ืองกําหนดคุณสมบัติดานการลุกไหม การลามไฟ

ของวัสดุท่ีใชตกแตงภายในรถโดยสาร พ.ศ.2559 ซึง่จะตองผานตามมาตรฐาน UN R118หรือ FMVSS 302 หรือ ISO 5658-2 หรือตามท่ีกรมการขนสงฯ ยอมรับได

กฎกระทรวงแรงงาน กาํหนดมาตรฐานในการบริหาร จดัการ และดําเนนิการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานเกีย่วกบัไฟฟา พ.ศ. 2558 ซึง่ระบวุานายจางตองจดัอุปกรณคุมครองความปลอดภัยท่ีเหมาะสม เชน การทํางานเกี่ยวกบัไฟฟา โดยกฎกระทรวงดังกลาวไดมีการกําหนดในเร่ืองอุปกรณคุมครองความปลอดภัยสวนบคุคลและอุปกรณปองกันอันตรายจากไฟฟา

ท้ังนี้ ในปจจุบันมีมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรมท่ีไดกาํหนดคุณสมบติัการลามไฟไวหลายฉบับ เชน

มอก. 2541 ขอกาํหนดในการปองกนัอัคคีภัย เลม 5 การควบคุมวัสดุอาคาร เปนมาตรฐานท่ีควบคุมวัสดุในอาคารดานการปองกนัอัคคีภัย

มอก.2435-2552 (เสื้ อผาเด็ก)มอก.962-2552 (ผาปท่ีูนอนและปลอกหมอน)มอก.2502-2553 (พรม) ไดกาํหนดคุณสมบติัในเร่ืองการลามไฟไว เพื่อใหการใชผลิตภัณฑสิ่งทอมีความปลอดภัยมากยิ่งข้ึน

อยางไรกต็าม มอก. ดังกลาวเปนการขอรับรองแบบสมัครใจ ไมเปนมาตรฐานบังคับ

อาคารโรงงานตองจัดใหมี อุปกรณตรวจจบัและแจงเหตุเพลิงไหมครอบคลุมท่ัวท้ังอาคารตามความเหมาะสมกับสภาพพื้นท่ี รวมถึงตองติดต้ังระบบสัญญาณแจงเหตุเพลิงไหมระบบน้ําดับเพลิงระบบหัวกระจายน้ําดับเพลิงอัตโนมัติ (Automatic Sprinkler System) ใหเปนไปตามมาตรฐานสากล

เคร่ืองดับเพลิงแบบมือถือตองติดต้ังใหเหมาะสมกับประเภทของเชื้อเพลิง และเปนไปตาม มอก. 332 เคร่ืองดับเพลิงยกห้ิวชนดิผงเคมีแหง หรือ มอก. 881 เคร่ืองดับเพลิงยกห้ิว:คารบอนไดออกไซด หรือ มอก. 882 เคร่ืองดับเพลิงยกห้ิว : โฟม หรือมาตรฐานอ่ืนท่ีเทียบเทา

ผูประกอบกจิการโรงงานตองตรวจสอบทดสอบและบาํรุงรักษาระบบและอุปกรณพรอมท้ังจัดใหคนงานไดรับการฝกอบรมการปองกันและระงับอัคคีภัย

ท้ังนี้ ประกาศดังกลาวไมมีขอกําหนดเกีย่วกบัการใชสิง่ทอเทคนคิกนัลามไฟในอาคารโรงงาน มีแตเพียงการกําหนดใหใชวัสดุปดกั้น

กฎหมายปองกนัและระงบัอคัคภียัของไทยประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เร่ือง

การปองกันและระงับอัคคีภัยในโรงงาน พ.ศ.2552 กาํหนดให

5SAFET Y LIFE

ชองทอ และชองเปดท่ีผนัง พื้น หรือคาน ดวยวัตถุทนไฟท่ีปองกันไฟไดอยางนอย 2 ชั่วโมงเพื่อปองกันอันตรายท่ีอาจเกิดจากเพลิงไหมลุกลามไปบริเวณอ่ืน

ดร.ทยากร จันทรางศ ุ จากกรมโยธาธกิารและผงัเมือง กระทรวงมหาดไทย เสวนาถงึกรณีศึกษาเพลิงไหมอาคารเกรนเฟลลทาวเวอร กรุงลอนดอนท่ีเปนขาวไปท่ัวโลก เหตุเกิดเวลาประมาณตีหนึง่ของวันท่ี 14 มิถนุายน 2017 มีผูเสยีชวิีต 58 ราย (สวนใหญสาํลักควันและแกส

2559) โดยไดดําเนนิการติดต้ังวัสดุตกแตง ผวิผนังภายนอกอาคารใหม รวมต้ังระบบใหความรอนภายในอาคาร ลักษณะการใชพืน้ท่ีแบงเปน2 สวน ไดแก พื้นท่ีใชเปนท่ีพักอาศัย 20 ชั้นจํานวน 129 หอง และพื้นท่ีใชงานหลากหลาย(Mixed-use) จํานวน 4 ชั้น

ขอสันนิษฐานการลุกลาม การลุกลามเกิดมาจากวัสดุตกแหงผิวผนังภายนอกอาคารมีสวนประกอบของพลาสติกซึ่งติดไฟและลามไฟไดงาย วัสดุตกแตงผิวผนังภายนอกอาคารดังกลาวคือ วัสดุ APC (Aluminium CompositePanel) มีลักษณะเปนแผนเรียบสําหรับใชเคลือบผวิวัตถตุางๆ แตตรงไสกลางเปนพลาสติก

ท่ีติดไฟงายและลุกลามอยางรวดเร็วในประเทศไทยเคยเกดิเพลิงไหมอาคารใน

ลักษณะเดียวกนั คือเม่ือป 2551 ไฟไหมอาคารไซเบอรเวิลดทาวเวอร (หางโตคิวเกา) ไฟไหมพลาสติกแลวลามข้ึนไปขางบนตามตัวเคลือบผวิดานนอกอาคาร

เพลิงไหมจากวัสดุท่ีติดไฟงายและมีการลามรวดเร็วสะทอนใหเห็นถงึความจาํเปนท่ีอาคารตางๆ จะตองสรางดวยวัสดุปองกันการลามไฟท้ังหมดหรือเปนสวนใหญและตองใหความสนใจในรายละเอียดเล็กๆ นอยๆ เชน สวนผสมหรือลักษณะโครงสรางวัสดุท่ีใชดวย รวมถงึใหพจิารณาสิง่ทอกนัลามไฟสาํหรับใชงานภายในอาคาร เชนผามาน ผาบุเฟอรนิเจอร ท่ีนอน และอ่ืนๆ

ท้ังนี้ กฎกระทรวงฉบับท่ี 67 ออกตามพ.ร.บ. ควบคุมอาคาร พ.ศ.2522 สาํหรับบงัคับใชกบัสถานบริการตางๆ ไดกาํหนดใหใชวัสดุกนัลามไฟในโรงมหรสพ โดยตองมีคุณสมบัติไมไหมไฟและมีอัตราการลามไฟไมเกนิท่ีกาํหนดไว

จริงๆ แลว การบังคับใชวัสดุกนัลามไฟมีในกฎหมายไทยอีกหลายฉบับ แตมีปญหาดานการบงัคับเนือ่งจากเรายงัขาดแคลนหองทดสอบ(หอง Lab สําหรับใชทดสอบวัสดุกันลามไฟ)สวนใหญผูผลิตจาํเปนตองไปใชหองทดสอบในตาง

ดร.ทยากร จันทรางศุ

พิษจากฉนวนท่ีเผาไหม) บาดเจ็บอีกจํานวนหนึ่ง เพลิงเร่ิมลุกไหมท่ีชั้น 4 จากการสปารกของตูเยน็ในหองผูพกัอาศัยหองหนึง่ จากนัน้ไฟไดลุกลามไปตามผิวดานนอกของอาคารอยางรวดเร็วข้ึนไปยังชั้นบน เจาหนาท่ีดับเพลิงใชเวลาถึง 10 ชั่วโมงถึงไดระงับเหตุไดสําเร็จ

ลักษณะท่ัวไปของเกรนเฟลลทาวเวอรเปนอาคารสงู 24 ชัน้ ทรงสีเ่หล่ียมจัตุรัส มีชองลิฟตอยูบริเวณกึง่กลางของอาคาร (Core) จาํนวน2 ชองและมีบนัไดบริเวณกึง่กลาง จาํนวน1 แหงอาคารกอสรางในป ค.ศ.1974 (พ.ศ.2517) มีอายุการใชงาน 43 ป และไดรับการปรับปรุงระหวางป ค.ศ. 2014-2015 (พ.ศ. 2557-

ประเทศเรายังไมมี Lab แหงชาติ ดังนั้นตนทุนการผลิตและทดสอบวัสดุการลามไฟยงัคอนขางสงูดังนัน้ การใชวัสดุกนัลามไฟท่ีไดมาตรฐานจริงๆจึงมีนอยเพราะราคาแพงเกินไป ประเด็นนี้ตองมีการรับกรุงแกไขกันตอไป

คุณอํานวย ภูระหงษ ผูอํานวยการกองความปลอดภัยแรงงาน กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน กลาวถึงกฎหมายความปลอดภัยในการทํางานท่ีออกโดยกระทรวงแรงงานคอนขางจะครอบคลุมในทุกเร่ือง

6SAFET Y LIFE

รวมถึงอุปกรณปองกันสวนบุคคล หรือ PPE ก็เปนกฎหมายบังคับใชแลว ซึ่งในการทํางานประเภทตางๆ ท่ีจาํเปนตองใช PPE นายจางตองจัดหาใหลูกจางและสอนใหใชงานอยางถูกตองเพือ่ความปลอดภัยท่ีแทจริง ชดุทํางานท่ีมีคุณ-สมบัติปองกันความรอนและกันการลามไฟก็

ท้ังนี้ ใหตระหนักไววา การสวมใสชุดทํางานเพื่อความปลอดภัยจะไดผลดีท่ีสุดเม่ือมีการสวมชุดปองกันท่ีตรงกับลักษณะอันตรายท่ีมีอยูหรือท่ีเกิดข้ึนมากท่ีสุด

สําหรับในเร่ืองของอัคคีภัย กระทรวงแรงงานกอ็อก พ.ร.บ. อัคคีภัยในสถานประกอบกิจการ บังคับใชกับโรงงานและสถานท่ีทํางานท่ัวไป ซึง่กเ็ปนหนาท่ีตามกฎหมายท่ีผูประกอบกจิการจะตองปฏิบติัตามขอบงัคับอยางเครงครัดเพ่ือความปลอดภยัของตัวลกูจางและสถานประกอบ

กจิการเอง และขอเสนอแนะไวตรงนีเ้ลยวา การฝกซอมการระงบัเหตุฉุกเฉินและอัคคีภัยในสถานประกอบการกิจการ อยาทําอยางงาย ใหคํานึงถงึ Worst Case Scenario เขาไว เพราะเหตุเพลิงไหมคือความเลวรายท่ีสุด และมันมักจะเกิดในจุดท่ีคาดไมถึงหรือยากจะเขาถึง ในเร่ืองของเวลาการฝกซอม ควรจะทําในตอนกลางคืนบางตอนเชามืดบาง สลับกับการซอมตามปกติตอนกลางวัน เพื่อใหเรามีความพรอมในการรับสถานการณในทุกรูปแบบและทุกชวงเวลา

คณุสมคดิ รตันประภาพร ผูจดัการฝายขายและการตลาด สวนธุรกิจเสนใยอะรามิดบริษทั เทยนิ คอปอเรชั่น (ประเทศไทย) จาํกัดในฐานะตัวแทนสมาคมเสนใยประดิษฐไทย(TMFA) และสหพันธอุตสาหกรรมสิ่งทอแหงประเทศไทย (NFTTI) เสวนาเร่ืองสิง่ทอลามไฟเพือ่ความปลอดภัย เร่ิมดวยการชีใ้หเห็นวา เหตุเพลิงไหมเปนอุบติัภัยสรางความสญูเสยีท้ังชวิีตและทรัพยสินใหกับประชาชน โดยเฉพาะการเกิดเพลิงไหมในอาคารสาธารณะ รถโดยสารสาธารณะ หรืออุบติัเหตุจากการทํางานเกีย่วกบัความรอน ซึง่เหตุเพลิงไหมหลายคร้ังพบวา ผาเปนวัสดุแรกท่ีลุกติดไฟและกลายเปนเชือ้เพลิงอยางดีทําใหเกิดเพลิงไหมลุกลามอยางรวดเร็วเชน การเกิดเพลิงท่ีซานติกาผับเม่ือวันท่ี 31ธันวาคม 2552 มีผูเสียชีวิต 66 ราย บาดเจ็บ229 ราย สาเหตุเกดิจากมีการจดุพลุไฟบนเวทีแลวสะเกด็ไฟกระเด็นไปติดกบัวัสดุเพดานทําใหเกิดไฟไหมและลุกลามไปติดโฟม นวมฟองน้ําไฟเบอรกลาสเรซินจึงทําใหเกิดความรอนและควันเปนจาํนวนมากซึง่เปนเหตุทําใหมีผูชวิีตและบาดเจ็บ ดังกลาว

คุณอํานวย ภูระหงษ

ตองใชเม่ือทํางานในสถานท่ีมีอุณหภูมิสูงหรือเสี่ยงจะเกิดการไหม พูดงายๆ เราตองสวมชุดทํางานใหเหมาะสมกับสถานการณเพื่อความปลอดภัย ท้ังนี้ โดยท่ัวไปแลว ชุดทํางานมีอยูดวยกัน 3 ชนิดคือ

1. ชดุทํางานตามปกติของพนกังาน เปนชุดท่ีมีความเหมาะสมกับลักษณะงาน เชน ชางไฟฟา ชางไม ชางเหล็ก ชางเชื่อม ฯลฯ

2. ชุดทํางานท่ีเหมาะสมกับอุณหภูมิในการทํางาน เชน ชดุปองกนัความรอน ชดุปองกนัความเย็น ชุดปองกันความชื้น ฯลฯ ฝายความปลอดภัยจะประเมินสภาพและระดับอุณหภูมิเฉล่ียของสถานท่ีทํางานแลวพิจารณาเลือกชุดทํางานท่ีเหมาะสมท่ีสุดใหพนักงานสวมใส

3. ชุดทํางานสําหรับปองกันอันตรายลักษณะพิเศษ อาทิเชน ชุดปองกันสารเคมี ชุดปองกันรังสี ชุดปองกันไอออน ชุดปองกันการสัน่สะเทือน ชดุปองกนัแรงดัน ชดุปองกนัไฟฟาสถิต เปนตน

คุณสมคิด รตันประภาพร

คุณพรีพร พละพลีวลัย

ปจจบุันมีเทคโนโลยีท่ีจะทําใหผาท่ีใชในการตกแตงท้ังในบาน อาคาร รถยนต หรือเสือ้ผาสามารถปองกนัการลามไฟได และในตางประเทศมีการบงัคับใหผูผลิตสนิคาในกลุมผาท่ีใชในอาคารบานเรือน รถยนต หรือเสื้อผา ตองมีคุณสมบัติตานทานการติดไฟดวยทําใหสามารถลดความสญูเสยีชวิีตและทรัพยสนิจากเหตุเพลิงไหมลงได

สหรัฐอเมริกาและสหภาพยโุรปมีกฎหมายบงัคับในเร่ืองผากนัลามไฟสาํหรับกลุมเคหะสิง่ทอเสื้อผา เคร่ืองนอน รวมถึงชุดทํางาน เฉพาะผากนัลามไฟท่ีใชสาํหรับชดุทํางานในสหรัฐอเมริกาและสหภาพยโุรปมีมูลคาสงูเกอืบ 10,000 ลานบาทตอป (ขอมูลป 2559) ซึ่งคาดการณจะมีอัตราการเติบโตปละ 2-3% สาํหรับตลาดอาเซยีนมีมูลคาการใชผากนัลามไฟในชดุทํางานประมาณ400-500 ลานบาทตอป (ขอมูลป 2559) และคาดวาจะมีปริมาณการใชสงูข้ึนเปน 2 เทาภายในเวลา 5 ป

ปจจบุนัการผลิตผากนัลามไฟสามารถผลิตได 3 วิธี ไดแก

1. การตกแตงดวยสารหนวงไฟ (FlameRetardant Finishing) วิธีนี้ใชไดท้ังผาเสนใยธรรมชาติ เชน ฝาย เสนใยกึ่งประดิษฐ เชนเรยอน หรือเสนใยสังเคราะห เชนโพลีเอสเตอรโพลีอะครีลิก สารหนวงไฟท่ีใชเชน Ammoniumpolyphosphate เปนตน

2. การผสมสารหนวงไฟในเสนใย วิธนีี้เปนการนําสารหนวงไฟไปเติมลงใน Monomerแลวฉีดเปนเสนใยสังเคราะห ซึ่งวิธีการนี้ ผาท่ีไดจะคงทนกวาการตกแตงดวยสารหนวงไฟ สารหนวงไฟท่ีใชเชน Phosphinic acid derivative,Bisphenol-S Oligomer เปนตน เสนใยโพลีเอส-เตอรท่ีนาํมาเติมสารหนวงไฟเพือ่ใหมีสมบติัการตานไฟนัน้ เรียกวา “FR Polyester” ตัวอยางชือ่ทางการคาของ “FR Polyester” เชน Trevira CS,Toyobo GH

3. เสนใยที่มีสมบัติกันลามไฟ เสนใยในกลุม aromatic polymer มีคุณสมบติัตานทานความรอนและกันลามไฟ ตัวอยางเชน Nomex(Polyaramid Fiber) Kermel (Polyamide-imideFiber) Teijinconex (Aromatic Polyamide Fiber)เสนใยกลุมนีมี้คา LOI (Limiting Oxygen Index)สงู ซึง่คา LOI เปนคาแสดงเปอรเซ็นตตํ่าสดุของออกซเิจนท่ีนํามาใชในการเผาไหมของเสนใยนี้เสนใยท่ีคุณสมบัติดับไฟไดดวยตัวเอง (Self-extinguishing) มีคา LOI เทากบัหรือสงูกวา 26

คุณสมคิดไดกลาวเสริม ปจจบุนั ประเทศไทยมีความพรอมในทุกๆ ดาน มีผลิตภัณฑหลากหลาย มีการทดสอบตามมาตรฐาน โดยมีความพรอมต้ังแตตนน้าํ (เสนใย) ไปถงึปลายน้าํคือการตัดเยบ็เปนชดุเสือ้ผาสาํหรับสวมใสทํางานอุตสาหกรรมไปจนถึงงานดับเพลิง ท้ังนี้จะตองมีการรณรงคใหมีการใชเสนใยลามไฟกนัใหมากข้ึนเพราะท่ีผานมาความตองการของตลาดในประเทศคอนขางนอย สวนหนึง่เนือ่งจากเจาของสถานประกอบการ นายจางรวมถงึตัวลูกจางเองยังไมใหความสําคัญสิ่งทอกันลามไฟเทาท่ีควรท้ังๆ ท่ีเปนสิ่งท่ีชวยลดความสญูเสยีและชวิีตไดมาก อยางนอยท่ีสุด ลูกจางท่ีสวมเสื้อผากันไฟมีโอกาสรอดชวิีตจากการถกูไฟไหมเกนิ 50% ซึง่

หากสวมเสือ้ผาธรรมดาไมกนัไฟแทบไมมีโอกาสรอดเลย ท้ังนี ้เนือ่งจากมาตรฐานผากนัไฟสากลกาํหนดเกณฑข้ันตํ่าไว เสือ้ผากนัไฟตองไมทําให

ชนิดเสนใย

เสนใยอะรามิด

(Aramid)

ผาฝาย

(Cotton)

ไนลอน

(Nylon)

โพลีเอสเตอร

(Polyester)

ผาฝาย

เคลือบสาร

(FR

Cotton)

อะครีลิก

(Acrylic)

พีวีซ ี

(PVC)

คุณสมบัติ

คา LOI 27-28 19-21 20-21 20-21 28-30 18-20 35-37

ตานทาน

เปลวไฟ

ตานทานเปลวไฟ

ดับไฟดวยตัวเอง

ติดไฟงาย

ติดไฟได

ติดไฟได ตานทาน

เปลวไฟ

ติดไฟได ตานทาน

เปลวไฟ

จุดหลอม

เหลว (◦C)

400-430

235

215-220

255-260

-

190-240

200-210

ตารางแสดงคา LOL คุณสมบัติปองกันไฟ และจุดหลอมเหลวของเสนใยชนิดตางๆ

ตารางเปรียบเทียบคุณสมบัติดานตางๆ ของผากันไฟ 3 ชนิดท่ีมีใชกันอยูในปจจุบัน

คุณสมบัติ FR Cotton FR Polyester (Treated Fiber) Aramid

คุณสมบัติการกันไฟหลังการซัก หายไปได หากซักผิดวิธี และ

ข้ึนอยูกับความถ่ีในการซัก

คงอยูได

คงอยูได

หลอมและหยดเมื่อความรอนสูง ไม หลอมและหยด ไม

ควันเมื่อไหม สูง ปานกลาง นอย

ความแข็งแรงของผา พอใช ดี ดีมาก

อายุการใชงาน สั้น ปานกลาง ยาวนาน

7SAFET Y LIFE

ผูสวมใสถกูไหมเกนิ 50% ของพืน้ท่ีท้ังหมดของรางกาย (ผูท่ีถกูไหมเกนิ 50% มักจะไมรอดชวิีตแตผูท่ีถูกไหมไมเกิน 50% จะมีโอกาสรอดซึ่งเสือ้ผากันไฟจะชวยตรงนีไ้ด)

ดังนัน้จงึเปนหนาท่ีของทุกฝายท่ีเกีย่วของตองทําใหทุกองคกรเห็นความสําคัญของสิ่งทอกนัไฟ โดยเฉพาะเจาของอาคารสาธารณะ พาหนะขนสงสาธารณะ เจาของโรงงาน รวมถงึหนวยงาน

ราย ในจาํนวนนีเ้สยีชวิีต 11,115 ราย ซึง่คิดเปน68.7 รายตอประชากร 100,00 คน หรือในสห-ราชอาณาจักร (อังกฤษ) มีสถิติผูเสียชีวิตจากเพลิงไหมปละ 700 คน ระหวางป 1982-1988แตหลังจากมีการบงัคับใชกฎหมายบงัคับการใชผากันลามไฟเปนผาตกแตงบาน เชน ผามานและผาคลุมเฟอรนิเจอร ปรากฏวามีผูเสียชีวิตลดลงเหลือปละ 500-600 ราย

มาตรฐานสิ่งทอกันลามไฟของท้ังสหรัฐอเมริกาและอังกฤษ เนนไปท่ีมาตรฐานกาํหนด

ปองกนัและระงบัอัคคีภัย ท้ังน ี ้เพือ่ใหประเทศไทยมีความ ปลอดภัยจากอัคคีภัยเพิ่มข้ึน

ชวงสดุทายของการเสวนา คณุทพิวรรณพานชิการ จากสถาบนัพฒันาอุตสาหกรรมสิง่ทอ(THTI) ข้ึนมาบรรยายถึงมาตรฐานสิ่งทอกันลามไฟของสหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจกัร

ท้ังสหรัฐอเมริกาและสหภาพยโุรปประสบภัยรายแรงจากอัคคีภัยมาตลอด เชนในป 2001สหรัฐอเมริกามีผูบาดเจ็บและเสียชีวิตจากเหตุเพลิงไหมท่ีเกีย่วกบัเสือ้ผาท่ีสวมใสถงึ 196,233

คุณสมบติัของผลิตภัณฑและมาตรฐานการทดสอบผลิตภัณฑ มีต้ังแตชดุเสือ้ผาทํางานในอุตสาหกรรมท่ัวไป ชุดผจญเพลิงในอาคาร ชุดผจญเพลิงในระยะประชิด เสื้อผาเคร่ืองนุมหม ท่ีนอน เบาะผามาน วัสดุปูพื้น เฟอรนิเจอร ชุดนอน ไปจนถึงเสื้อผาท่ัวไป

มาตรฐานขอสหรัฐอเมริกาท่ีเราคุนเคยกันดีคือ NFPA 1971 Standard on ProtectiveEnsembles for Structural Fire Fighting andProximity Fire Fighting เปนมาตรฐานชดุดับเพลิง

ภายในอาคารและชดุดับเพลิงระยะประชดิ (ชดุอะลูมิไนซ) มีขอกําหนดคุณสมบัติและวิธีการทดสอบชดุดับเพลิงสาํหรับผจญเพลิงภายในตัวอาคาร และในระยะประชิด ในขณะท่ีในอังกฤษเปนมาตรฐาน BS EN 367-1992 ProtectiveClothing Protection Against Heat and Fire;Method of Determining Heat Transmission onExposure to Flame ซึง่เปนมาตรฐานชดุปองกนัความรอนและเปลวไฟและวิธทีดสอบคุณสมบติักันลามไฟเม่ือสัมผัสเปลวไฟ

ค ุณทิพวรรณ พานิชการ

8SAFET Y LIFE