คณคาของนราศภเขาทอง

๑. คณคาดานวรรณศลป

๒. คณคาดานสงคม

๑. คณคาดานวรรณศลป

วรรณศลป เปนความสามารถในการใชภาษาของกว ในการแตงคา

ประพนธ เพอใหเกดความไพเราะ มการเลอกสรรคาอยางเหมาะสม ทาให

ผอานเขาใจอารมณและจดมงหมายของกวได

วรรณศลปทปรากฏในนราศภเขาทอง ทมลกษณะเดนไดแก การใช

โวหารภาพพจน การเลอกใชคา การแตงตามขนบนราศ

โวหารภาพพจน

โวหารภาพพจน เปนการใชถอยคาเพอเปรยบเทยบ อธบาย บรรยาย

หรอสรางสงหนงใหมชวตขนมา ทาใหบทประพนธมความนาสนใจมากยงขน

สอความหมายทตองการถายทอดไดชดเจน

โวหารภาพพจนทปรากฏในนราศภเขาทอง เชน อปมาโวหาร

พรรณนาโวหาร สทพจน

อปมาโวหาร

อปมาโวหารเปนโวหารชนดหนง ใชเพอเปรยบเทยบสงหนงเหมอนกบ

อกสงหนง ลกษณะเดนของเนอความ คอ เปรยบเหมอน ตวอยางคาทใช

อปมาโวหาร เชน เหมอน เปรยบ เทยบ ดจ ประดจ ดง ด ง เปนตน

ตวอยางอปมาโวหาร

ถงหนาวงดงหนงใจจะขาด คดถงบาทบพตรอดศร

โอผานเกลาเจาประคณของสนทร แตปางกอนเคยเฝาทกเชาเยน

ถงโรงเหลาเตากล นควนโขมง มคนโพงผกสายไวปลายเสา

โอบาปกรรมนานรกเจยวอกเรา ใหมวเมาเหมอนหนงบาเปนนาอาย

พรรณนาโวหาร

พรรณนาโวหารเปนโวหารชนดหนง ใชเพออธบายหรอบรรยาย

สงของ บรรยากาศ ตวละคร สถานท ฯลฯ ดวยภาษาทสละสลวย อานแลว

เขาใจรายละเอยดมากยงขน

ตวอยางพรรณนาโวหาร

ดนาวงกลงเชยวเปนเกลยวกลอก กลบกระฉอกฉาดฉดฉวดเฉวยน

บางพลงพลงวงวงเหมอนกงเกวยน ดเวยนเวยนควางควางเปนหวางวน

มเจดยวหารเปนลานวด ในจงหวดวงแขวงกาแพงก น

ทองคกอยอเหลยมสลบกน เปนสามชนเชงชานตระหงานงาม

การเลอกใชคา

การเลอกใชคาในการแตงคาประพนธ เปนการเพมสมผส เพมเสยง

หรอเลอกคาทมความหมายสอดคลอง ใกลเคยงหรอตรงกนขามมาใสไวในบท

เดยวกน ทาใหคาประพนธมลกษณะเดนมากขน

ตวอยางการเลอกใชคา

ถงบางจากจากวดพลดพนอง มามวหมองมวนหนาไมฝาฝน

เพราะรกใครใจจดไมยดยน จาตองขนใจพรากมาจากเมอง

• การเลนคาวา บางจาก กบ จาก (การพลดพราก)

• การเลนเสยงพยญชนะ มามวหมองมวน

ตวอยางการเลอกใชคา

ถงบางพดพดดเปนศรศกด มคนรกรสถอยอรอยจต

แมนพดชวตวตายทลายมตร จะชอบผดในมนษยเพราะพดจา

• การเลนคาวา บางพด(สถานท) กบ การพด

การแตงตามขนบนราศ

นราศ เปนการแตงคาประพนธ เมอเกดการเดนทางไปสถานทตางๆ

ลกษณะสาคญคอตองมการพรรณนาถงหญงอนเปนทรก การหางจากสถานท

การพลดพรากจากญาตมตร แทรกอารมณเศราของกวเขาไปในบทประพนธ

การแตงตามขนบนราศ

แตนราศภเขาทอง ของสนทรภ เปนเพยงการแตงคาประพนธตาม

ขนบของนราศ ทตองราพนถงคนรก เพราะทจรงแลวสนทรภไดอธบายวาเปน

เพยงการแตงตามแบบแผน ไมไดจากหญงหรอญาตมตรตามทไดประพนธไว

ดงตวอยางในตอนทายของนราศภเขาทอง

ตวอยางตอนทายของนราศภเขาทอง

ใชจะมทรกสมครมาด แรมนราศรางมตรพสมย

ซงครวญคราทาทพรพไร ตามวสยกาพยกลอนแตกอนมา

เหมอนแมครวควแกงพะแนงผด สารพดเพยญชนงเครองมงสา

อนพรกไทยใบผกชเหมอนสกา ตองโรยหนาเสยสกหนอยอรอยใจ

จงทราบความตามจรงทกสงนน อยานกนนทาแถลงแหนงไฉน

นกเลงกลอนนอนเปลากเศราใจ จงราไรเรองรางเลนบางเอย

๒. คณคาดานสงคม

นราศภเขาทอง เปรยบเสมอนบนทกหารเดนทางของสนทรภ เมอพบ

เจอเหตการณทไดผานไปกบนทกไว จงเหมอนการบนทกเหตการณทางสงคม

เราจงอางองเรองราวในชวงเวลาหนงได

คณคาดานสงคมทปรากฏในนราศภเขาทอง ไดแก การบนทก

เหตการณทไดพบ การอางองถงหลกคาสอนทางพระพทธศาสนา

และการแสดงความจงรกภกดตอพระมหากษตรย

การบนทกเหตการณ

สนทรภไดบนทกเหตการณ สถานท กลมคน หรอบรรยากาศ

ประกอบการเดนทาง ทาใหผอานทราบเรองราวและอางองจากขอมลทปรากฏใน

ปจจบนได

ตวอยางการบนทกเหตการณ

ถงเกรดยานบานมอญแตกอนเกา ผหญงเกลามวยงามตามภาษา

เดยวนมอญถอนไรจกเหมอนตกตา ทงผดหนาจบเขมาเหมอนชาวไทย

โอสามญผนแปรไมแทเทยง เหมอนอยางเยยงชายหญงท งวสย

นหรอจตคดหมายมหลายใจ ทจตใครจะเปนหนงอยางพงคด

• เหนการเปลยนแปลงของชาวมอญทอาศยอยบรเวณปาดเกรด มการ

ปรบตวและวถชวตคลายกบชาวไทย

ตวอยางการบนทกเหตการณ

ถงสามโคกโศกถวลถงปนเกลา พระพทธเจาหลวงบารงซงกรงศร

ประทานนามสามโคกเปนเมองตร ชอปทมธานเพราะมบว

• ทราบทมาของชอสถานท (จงหวดปทมธาน)

การอางองหลกคาสอนทางพระพทธศาสนา

หลกคาสอนทางพระพทธศาสนา ถอเปนแนวทางในการปฏบตตน

การฝกฝนจตใจ มสวนในชวยในการดารงชวตและเปนทยดเหนยวจตใจ

ตวอยาง

ถงอารามนามวดประโคนปก ไมเหนหลกลอเลาวาเสาหน

เปนสาคญปนแดนในแผนดน มรสนสดชอทลอชา

ขอเดชะพระพทธคณชวย แมนมอดมวยกลบชาตวาสนา

อายยนหมนเทาเสาศลา อยคฟาดนไดดงใจปอง

• ความเชอสงศกดสทธและการกลบชาตมาเกด

ตวอยาง

โอปางหลงคร งสมเดจบรมโกศ มาผกโบสถกไดมาบชาชน

ชมพระพมพรมผนงยงย งยน ทงแปดหมนสพนไดวนทา

• ความเชอเรองวตถมงคล(พระพมพ) และเชอมโยงกบจานวนพระธรรมใน

พระไตรปฎก คอแปดหมนสพนขอ

ตวอยาง

งวนรกสบหกองคลแหลม ดงขวากแซมแซมแทรกแตกไสว

ใครทาชคทานคร นบรรลย กตองไปปนตนนาขนพอง

• ความเชอเรองเวรกรรม และการตกนรก

การแสดงความจงรกภกดตอพระมหากษตรย

ในนราศภเขาทอง สนทรภมกเชอมโยงความรสกทอาลยและความ

ภกด ตอพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย เพราะเคยไดรบใชอยาง

ใกลชด ทาใหเมอเดนทางผานสถานททคนเคย กจะราพนออกมา

ตวอยาง

ถงหนาวงดงหนงใจจะขาด คดถงบาทบพตรอดศร

โอผานเกลาเจาประคณของสนทร แตปางกอนเคยเฝาทกเชาเยน

พระนพพานปานหนงศรษะขาด ดวยไรญาตยากแคนถงแสนเขญ

ทงโรคซากรรมซดวบตเปน ไมเลงเหนทซงจะพงพา

ตวอยาง

เคยหมอบใกลไดกลนสคนธตรลบ ละอองอบรสรนชนนาสา

สนแผนดนสนรสสคนธา วาสนาเรากสนเหมอนกลนสคนธ