Visit 45 45

December 2013-January 2014, Vol.40 No.232

กองบรรณาธการ

ทามกลางทองทงทกวางใหญในอ�าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา ปรากฏม

อาคารคลายโรงงานหลงคาทรงสงตงโดดเดนเปนสงาอยทามกลางทงกวาง สามารถมอง

เหนไดในระยะไกลนน คอ ทตงของโรงสขาวมลนธชยพฒนา (ศนยสาธตและพฒนาพลงงานทดแทนแบบ

ครบจงจร) อนเปนความภาคภมใจของประชาชนชาวลาดบวหลวงและชมชนใกลเคยง เพราะสถานทแหง

นไมเพยงเปนโรงสขาวทรองรบผลผลตขาวของเกษตรกรทท�านาแบบชววธ และเปนศนยการเรยนรดาน

พลงงานทดแทนแบบครบวงจรเทานน แตทนยงเปนของขวญจากในหลวงทจะชวยพลกฟนชวตความเปน

อยของประชาชนใหดขนได

นบตงแตโบราณนานมาแลว อาชพชาวนา ถกยกยองวาเปน “กระดกสนหลงของชาต” ปลกขาวเพอหลอเลยงชวตคน

และเศรษฐกจมายาวนาน แตในความเปนจรงแลว คนท�านาไมเคยสมผสกบ

ค�าวา รวย มแตเจบกบจน “เจบ” จากการถกเอารดเอาเปรยบ และ “จน”

จากการมรายรบไมสมดลกบรายจาย ทงคายา

คาปย ไมนบรวมคารกษาสขภาพอนเป นผลมา

จากการใชสารเคมในการท�าเกษตร สงเหลาน คอ วงจรชวตของชาวนาไทยทลวนประสบชะตากรรมทไมแตกตางกนเทาใดนก

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระ-องคทรงรบรถงความทกขยากของประชาชนตลอดมา ดงจะเหนไดจากแนวพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทเกยวกบการสงเสรมชมชนหรอการพฒนาชนบท จะทรงมงชวยเหลอพฒนาใหเกดการพงตนเองได ของคนในชนบทเปนหลก ดงนนทกกจกรรมและโครงการตามแนวพระราชด�ารทด�าเนนการอยในหลายพนททวประเทศในปจจบนนน ลวนแลวแตมเปาหมายสงสดอยทการสงเสรมใหประชาชนพงตนเองไดทงสน

น�ำพระทยจำกในหลวง…โรงสขาวมลนธชยพฒนา ตนแบบโรงส

Zero Waste

December 2013-January 2014, Vol.40 No.232

Visit

46

วางรากฐานเกษตรชววธ

หนงในตวอยางของการพฒนาเพอใหประชาชนสามารถพงตวเองได คอ โครง-การโรงสขาวมลนธชยพฒนา (ศนยสาธตและพฒนาพลงงานทดแทนแบบครบวงจร) ทพระองคทรงมพระราชด�ารใหมลนธชย-พฒนาจดสรางขน เพอเปนศนยการเรยนรระบบการจดการหวงโซอตสาหกรรมขาวนบตงแตตนน�าถงปลายน�าอยางครบวงจร เพอใหประชาชนของพระองคไดใชเปนแนวทางในการหลดพนจากความเจบและจน สามารถพงตนเองไดตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

คณลลต ถนอมสงห ผชวยเลขาธ-การส�านกงานมลนธชยพฒนา เปดเผยวา มลนธชยพฒนามโครงการในความดแลประมาณ 234 โครงการทด�าเนนการแลว และยงมโครงการใหมทก�าลงรอด�าเนนการอยกวา 50 โครงการ โดยทกโครงการของมลนธจะด�าเนนตามพระราชประสงคของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนหลก

ทงนโครงการโรงสขาวมลนธชย-พฒนา เปนหนงใน 234 โครงการ ทอยภายใตการดแลของมลนธชยพฒนา เปนโครง-การทด�าเนนการรวมกบกระทรวงพลงงาน และบรษท เครอเจรญโภคภณฑ จ�ากด (มหาชน) โดยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารไดพระราชทานพระราชา

นมตให ด�าเนนโครงการศนยสาธตและพฒนาพลงงานทดแทนจากขาวครบวงจร ในบรเวณพนทของมลนธชยพฒนา (อนเปนทดนทประชาชนได น อมเกล าฯ ถวายพระบาทสมเดจพระเจาอยหว) ในต�าบลลาดบวหลวง อ�าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยาขน เมอวนท 28 มถนายน พ.ศ.2551 โดยมวตถประสงคเพอรองรบกจกรรมการสงเสรมการผลตขาวแบบ ลด ละ เลก การใชสารเคมในพนทสาธตการท�านาของมลนธชยพฒนาประการหนง อกประการหนง เพอเปนสถานทถายทอดความรในการแปรรปขาว และการบรหารจดการขาว ธรกจขาวของชมชนอยางเปนระบบ การเพมมลคาผลผลต และการน�าวสดเหลอใช เชน แกลบ ไปผลตเปนพลงงานไฟฟา

“โรงสข าวมลนธชยพฒนา เปน การพฒนาตอยอดจากโครงการเดมทมลนธฯ ไดด�าเนนการมานานกวา 10 ปแลว นนคอ โครงการแปลงสาธตการท�านาในทดนมลนธชยพฒนา โดยความรวมมอระหวางมลนธ ชยพฒนาและกรมสงเสรมการเกษตร ด�าเนนการในพนท 5 จงหวดภาคกลาง ไดแก พระนครศรอยธยา ลพบร สระบร สพรรณบร และสมทรสาคร เพอสงเสรมใหเกษตรกรเรยนรวธการท�านาทปลอดภยทงตอตวเอง ผบรโภค และสงแวดลอม โดยสงเสรมใหท�านาแบบชววธ คอ ลด ละ เลก การใชสารเคม ซงนอกจากจะเปนวธทชวยลดตนทนการผลตลงไดกวา 30 เปอรเซนต เมอเทยบกบ

การท�านาแบบใชสารเคมแลว ยงท�าใหไดผลผลตขาวทมคณภาพ ปลอดภย ไดก�าไรสงสด โดยใหเกษตรกรไดเรยนรแบบมสวนรวมในการคดและลงมอปฏบตจรง เมอพบปญหากน�ามาหาวธแกไขรวมกน เปนการเรยนร จากการปฏบ ตทกขนตอนอย าง ตอเนองนบตงแตเพาะปลกกระทงเกบเกยว” คณลลต กลาว

มงสการแปรรปและเพมมลคาขาว

นอกจากการส งเสรมให ชาวนาสามารถปลกขาวไปผลผลตทมคณภาพไดมาตรฐานแลว สงส�าคญคอ ตลาดและแหลงรบซอ จงเปนทมาของการจดตงโรงสขาวมลนธชยพฒนาขน โดยกระทรวงพลงงานไดทลเกลาฯ ถวายสทธบตรเครองผลตแกสจากชวมวล (Gasifier) ซงเปนกรรมสทธของกระทรวงพลงงาน แดพระบาทสมเดจพระ-เจาอยหว ผานมลนธชยพฒนา และเครอเจรญโภคภณฑไดนอมเกลาฯ ถวายเครองสขาว CP-R1000 ซงเปนโรงสขนาดเลกทมประสทธภาพทดเทยม และมตนทนการสขาวตอหนวยใกลเคยงกบโรงสขาวขนาดใหญ โดยโรงสขาวดงกลาวเปนผลงานทไดรบรางวลสงประดษฐดเดนประจ�าป 2549 จากสภาวจยแหงชาต

“ภายหลงจากกระทรวงพลงงานกบซพไดน�านวตกรรมแกสซไฟเออรกบเครองสขาวทลเกลาฯ ถวายพระองคทานแลว กทรงรบสงใหหาพนทในการกอสรางโรงส เรา

▼

คณลลต ถนอมสงห ผชวยเลขาธการส�านกงานมลนธชยพฒนา

Visit 47 47

December 2013-January 2014, Vol.40 No.232

เลอกพนทในอ�าเภอลาดบวหลวง เนองเพราะมความเหมาะสมทงทางดานภมศาสตรและภมสงคม เมอไดพนทแลวทงสองหนวยงานกไดเขามาด�าเนนการ โดยไดมการจดตงคณะกรรมการขบเคลอนโครงการทงหมด 5 ชด ประกอบดวย ชดท 1 คณะกรรมการบรหาร มผมเปนประธาน มหนาทดแลเรองการบรหารจดการทงหมด ชดท 2 คณะกรรมการดานเทคนค ดแลเรองเทคนค โดยเฉพาะเรองของเครองแกสซไฟเออร ทจะเปลยนพลงงานจากแกลบใหเปนพลงงานไฟฟาไดอยางไรใหเปนมตรกบสงแวดลอม เพราะนคอไฮไลตส�าคญทจะน�าไปสการเปนโรงขาวสแบบครบวงจรอยางแทจรง

ชดท 3 คณะกรรมการดานพฒนาผลผลต เพราะนอกจากขาวขาวและขาวกลองแลว ยงมผลผลตพลอยไดอนอกทสามารถน�ามาเขาสกระบวนการเพมมลคาได เชน ร�า ปลายขาว ขาวหก ใหเปนนวตกรรมทมมลคาเพมมากขน โดยมลนธขาวไทยไดเขามารวมด�าเนนการในคณะกรรมการชดนดวย ชดท 4 คณะกรรมการสงเสรมดานการเกษตร โดยมกรมสงเสรมการเกษตร และกรมการขาวเขามารวมในการสงเสรมใหเกษตรกรเปลยนพฤตกรรมในการปลกขาวตามแนวทาง ลด ละ เลกสารเคมในการท�านาใหมความกวางขวางมากขน และชดท 5 คณะกรรมการดานพลงงาน ทมหนาทในการศกษาหาแหลงวตถดบทางเลอกใหมส�าหรบเปนเชอเพลงเสรม หรอทดแทนแกลบ

ในเครองแกสซไฟเออร โดยมจฬาลงกรณมหาวทยาลยกบมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา เจาคณทหารลาดกระบงเขามาชวยในการศกษาวจยดงกลาว” คณลลต กลาว

ส�าหรบความคบหนาของโครงการ ผศ.ดร.รวน ระววงศ ผ เชยวชาญดานวศวกรรมของมลนธชยพฒนา ใหขอมลวา ปจจบนการด�าเนนการดานโครงสรางพน-ฐานทงหมด ประกอบดวย อาคารคลมเครองจกร การตดตงเครองจกร อปกรณ ทงในสวนของโรงสขาว และแกสซไฟเออรเสรจเรยบรอย และไดด�าเนนการผลตขาวอยางเตมรปแบบ โดยการน�าขาวเปลอกมาสออก

มาเปนขาวขาว และขาวกลอง ประทบตรา “ภทรพฒน” สวนแกลบน�ามาเปนเชอเพลงขนตนในกระบวนการแกสซไฟเออร ส�าหรบผลตไฟฟาสวนหนง อกสวนหนง คอ การน�าความรอนจากกระบวนมาใชในการอบเพอลดความชนในขาวเปลอก สวนกระแสไฟฟาจะจ�าหนายใหกบการไฟฟาสวนภมภาค และคาดวาจะเปนรายไดหลกส�าหรบใชในการด�าเนนงานภายในโรงสขาวตอไป

นอกจากนในกระบวนการสขาวกจะมผลผลตพลอยได เชน ร�า ปลายขาว และขาวหกเลก ขาวหกรวม ปจจบนสามารถแปรรปร�าขาวเปนน�ามนร�าขาวไดแลว สวนปลายขาว ขาวหกเลก หกรวม เบองตนไดน�าออกไปจ�าหนายใหกบเกษตรในพนท แตในอนาคตมแผนทจะเพมมลคาใหกบผลต-ภณฑพลอยไดทกตว อนเปนเปาหมายสงสดของการด�าเนนงาน นนคอ การเปนตนแบบในการบรหารจดการอตสาหกรรมขาวทสามารถใชประโยชนจากขาวไดทกสวนไมมเศษเหลอทง (zero waste) อยางแทจรง

ตลาดและการจำาหนาย

หนงกลไกส�าคญของทกอตสา- หกรรม คอ การตลาดและชองทางการจดจ�าหนาย มลนธชยพฒนาไดรบความชวยเหลอจากองคกรเอกชนหลายหนวยงาน โดย

▼

▼

ผศ.ดร.รวน ระววงศ ผเชยวชาญดานวศวกรรมของมลนธชยพฒนา

คณมนสนตย เคยนโพธธระมาตร คณะกรรมการโครงการภทรพฒน และรานคาในโครงการของมลนธชยพฒนา

Visit

48

คณมนสนตย เคยนโพธธระมาตร คณะ-กรรมการโครงการภทรพฒน และรานคาในโครงการของมลนธชยพฒนา ใหขอมลเกยวกบชองทางการตลาดวา ผลตภณฑของโรงสขาวมอย 2 ชนด คอ ขาวขาวหอมปทมธาน และขาวกลองปทมธาน ออกวางจ�าหนายภายใตตรา ภทรพฒน ผานชองทางรานคาของมลนธชยพฒนา สวนอกชองทางหนงทส�าคญ คอ บกซ ภายใตโครงการขาวสรางสข ซงเปนความรวมมอระหวางมลนธฯ กบ บกซ

นอกจากนยงมอกหนงผลตภณฑ คอ ขาวกระปอง ตรา ภทรพฒน เปนนวตกรรมทเกดจากแนวพระราชด�ารสมเดจพระเทพ-รตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ททรงเลงเหนวาอาหารเปนเรองส�าคญ โดยเฉพาะในยามเกดอทกภยน�าทวมใหญเมอป พ.ศ.2554 ทผานมา เกดการขาดแคลนอาหารอยางหนก ดงนนมลนธฯ จงรวมกบบรษท ผลตภณฑอาหารกว างไพศาล จ�ากด (มหาชน) ท�าการคดคน พฒนา และผลตขาวกระปองขนมาทงหมด 5 ชนด ส�าหรบไวแจกจายใหกบประชาชนทไดรบความเดอดรอนจากภยพบตตาง ๆ อกสวนหนงผลตเพอวางจ�าหนายทวไป

เปาหมายสงสด...เพอประโยชนสขของ

ปวงประชา

ทงน คณลลต ไดกลาวถงความรวมมอดงกลาววา การพฒนาทจะประสบความส�าเรจจะตองอาศยความรวมมอจากทงภาค

รฐและเอกชน เพราะเราไมสามารถท�างานคนเดยวได ดงนนการบรณาการและการท�างานรวมกนถอเปนเรองส�าคญ ซงสอด-คลองกบแนวคดเศรษฐกจพอเพยง ในขนท 3 คอ ความตองการแหลงสนบสนนและ พารทเนอรชปทด อนเปนอกขนของการพฒนาภายหลงจากทชมชน หรอกล ม เขมแขงแลว ในขนท 2 แตอยางไรกตาม ทกอยางตองเรมจากการทท�าใหตวเองเขมแขงกอน กคอขนแรกนนเอง ดงนน เมอตนเองเขมแขงแลว กชวยใหกลมเขมแขงตาม เมอกลมเขมแขง กตองแสวงหาพนธมตรทดทจะมาชวยเราในการคาขาย เพราะฉะนนในการด�าเนนงานของโครงการจะสอดคลองกบแนวคดน จงจะเกดความยงยน

“พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระราชทานแนวทางในการด�าเนนงานทผมจดจ�าไวเสมอมา คอ มลนธชยพฒนาจะตองท�าเรว คดเรว และแกปญหาเรว แมลกษณะการท�างานจะไมไดแตกตางจากศนยศกษา

การพฒนาในโครงการอนเนองมาจากพระ-ราชด�ารอน ๆ แตเราตองท�าเปนตนแบบหรอตวอยางใหกบเขา เมอหนวยราชการหรอองคกรตาง ๆ เหนวา สามารถท�าได กน�าสงเหลานนไปท�าตาม หรอท�าใหดยงกวา สงนคอแนวทางทพระองคทรงใหไว และเรากยดถอแนวทางนมาโดยตลอด คอ ท�าเปนตนแบบในหลาย ๆ มต และเปดปลายไวใหประชาชนสามารถเรยนร เกดความคดสรางสรรคในงานนนตอไป ลกษณะคอ ท�าใหคนระเบดจากขางใน ซงจะท�าใหเกดความเขาใจทลกซงไดมากกวา นคอภารกจของมลนธชยพฒนา และโครงการตาง ๆ ทเกดขน พระองคทรงเรยกสงเหลานวา “พพธ-ภณฑธรรมชาตทมชวต” เปนสถานททประชาชนทกคนสามารถศกษาเรยนร และน�าไปตอยอด ประยกตใชกบวถชวตความเปนอย เพอสรางคณภาพชวตทดใหกบตนเอง ชมชน สงคม และประเทศชาตไดตอไป”

ทงนโครงการโรงสขาวมลนธชย-พฒนาไดยดแนวทางการพฒนาในรปแบบเดยวกนนมาโดยตลอด และเมอการด�าเนน-งานของโครงการถงจดทประชาชนสามารถดแล บรหารจดการไดเองแลว ดร.สเมธ ตนตเวชกล เลขาธการมลนธชยพฒนา ม นโยบายอยากใหสงเหลานเดนหนาตอไปโดยประชาชน เพอ เป นสมบตทสร างประโยชนใหกบชมชนโดยรวมตอไป

ภาพโดย: นระ บญตา