scijournal.kku.ac.th › files › vol_40_no_1_p_121-134.pdf ·...

14
ว.วิทย. ม¢. 40(1) 121-134 (2555) KKU Sci. J.40(1) 121-134 (2012) ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอนพืช และคุณภาพนํ ้าในบ่อเลี ้ยงปลาบึก ด้วยระบบการเลี ้ยงที ่แตกต่างกัน Species Diversity, Biomass of Phytoplankton and Water Quality in Culture Ponds for Mekong Giant Catfish (Pangasianodon gigas) with Different Culture Systems 1 คณะเทคโนโลยีการประมงและทรัพยากรทางนํ้า มหาวิทยาลัยแม่โจ้ เชียงใหม่ 50290 * Corresponding Author, E-Mail: [email protected] / [email protected] ขจรเกียรติ์ ศรีนวลสม 1* บัญญัติ มนเทียรอาสน์ 1 และ จงกล พรมยะ 1 บทคัดย่อ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเปรียบเทียบชนิดและปริมาณของแพลงก์ตอนพืช ตลอดจนคุณภาพ นํ้าในบ่อเลี้ยงปลาบึกด้วยระบบการเลี้ยงที่แตกต่างกัน จํานวน 3 บ่อ คือ บ่อที่ 1 ไม่มีการสร้างอาหารธรรมชาติ (บ่อควบคุม) บ่อที่ 2 มีการสร้างอาหารธรรมชาติโดยใส่ปุ๋ยมูลไก่แห้งในอัตรา 40 กก./ไร่/สัปดาห์ ตลอดการทดลอง และบ่อที่ 3 มีการสร้างอาหารธรรมชาติโดยใส่ปุ๋ยมูลไก่แห้งในอัตรา 20 กก./ไร่/สัปดาห์ ภายหลังเลี้ยงเป็นระยะ เวลา 4 เดือน ผลการศึกษาพบแพลงก์ตอนพืชทั้งหมด 6 ดิวิชัน 43 ชนิด ได้แก่ ดิวิชัน Cyanophyta, Chlorophyta, Chrysophyta, Euglenophyta, Pyrrophyta และ Cryptophyta โดยองค์ประกอบชนิดของแพลงก์ตอนพืช ส่วนใหญ่อยู่ในดิวิชัน Chlorophyta และตลอดการศึกษาพบจํานวนชนิดและปริมาณเฉลี่ยของแพลงก์ตอนพืชมาก ที่สุดในบ่อที่ 2 ที่มีการสร้างอาหารธรรมชาติตลอดการทดลอง ทั้งนี้แพลงก์ตอนพืชที่เป็นชนิดเด่นในบ่อเลี้ยงปลาบึก ทั้ง 3 บ่อ คือ Scenedesmus sp. และ Euglena sp. สําหรับคุณภาพนํ้าพบว่าบ่อเลี้ยงปลาบึกแต่ละบ่อมีความแตก สําหรับคุณภาพนํ้าพบว่าบ่อเลี้ยงปลาบึกแต่ละบ่อมีความแตก ต่างกันของคุณภาพนํ้าอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ (P < 0.05) ซึ่งข้อมูลที่ได้จากการศึกษาสามารถใช้เป็นข้อมูลพื้นฐาน ในการพัฒนาระบบการเลี้ยงปลาบึกให้มีประสิทธิภาพและยั่งยืนต่อไปในอนาคต ABSTRACT The objective of this research was to investigate the efficiency of 3 culture systems for the Mekong giant catfish (Pangasianodon gigas) (non natural food establishment, natural food estab- lishment and mix system) on the species diversity, biomass of phytoplankton and water quality. The experiment was divided into 3 treatments; non natural food establishment (T1), natural food

Upload: others

Post on 26-Feb-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

ว.วทย. ม¢. 40(1) 121-134 (2555) KKU Sci. J.40(1) 121-134 (2012)

ความหลากชนด ปรมาณแพลงกตอนพช และคณภาพนาในบอเลยงปลาบกดวยระบบการเลยงทแตกตางกน

Species Diversity, Biomass of Phytoplankton and Water Quality in Culture Ponds for Mekong Giant Catfish (Pangasianodon

gigas) with Different Culture Systems

1 คณะเทคโนโลยการประมงและทรพยากรทางนา มหาวทยาลยแมโจ เชยงใหม 50290 * Corresponding Author, E-Mail: [email protected] / [email protected]

ขจรเกยรต ศรนวลสม1* บญญต มนเทยรอาสน1 และ จงกล พรมยะ1

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบชนดและปรมาณของแพลงกตอนพช ตลอดจนคณภาพ

นาในบอเลยงปลาบกดวยระบบการเลยงทแตกตางกน จานวน 3 บอ คอ บอท 1 ไมมการสรางอาหารธรรมชาต

(บอควบคม) บอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาตโดยใสปยมลไกแหงในอตรา 40 กก./ไร/สปดาห ตลอดการทดลอง

และบอท 3 มการสรางอาหารธรรมชาตโดยใสปยมลไกแหงในอตรา 20 กก./ไร/สปดาห ภายหลงเลยงเปนระยะ

เวลา 4 เดอน ผลการศกษาพบแพลงกตอนพชทงหมด 6 ดวชน 43 ชนด ไดแก ดวชน Cyanophyta, Chlorophyta,

Chrysophyta, Euglenophyta, Pyrrophyta และ Cryptophyta โดยองคประกอบชนดของแพลงกตอนพช

สวนใหญอยในดวชน Chlorophyta และตลอดการศกษาพบจานวนชนดและปรมาณเฉลยของแพลงกตอนพชมาก

ทสดในบอท 2 ทมการสรางอาหารธรรมชาตตลอดการทดลอง ทงนแพลงกตอนพชทเปนชนดเดนในบอเลยงปลาบก

ทง 3 บอ คอ Scenedesmus sp. และ Euglena sp. สาหรบคณภาพนาพบวาบอเลยงปลาบกแตละบอมความแตก สาหรบคณภาพนาพบวาบอเลยงปลาบกแตละบอมความแตก

ตางกนของคณภาพนาอยางมนยสาคญทางสถต (P < 0.05) ซงขอมลทไดจากการศกษาสามารถใชเปนขอมลพนฐาน

ในการพฒนาระบบการเลยงปลาบกใหมประสทธภาพและยงยนตอไปในอนาคต

ABSTRACTThe objective of this research was to investigate the efficiency of 3 culture systems for the

Mekong giant catfish (Pangasianodon gigas) (non natural food establishment, natural food estab-

lishment and mix system) on the species diversity, biomass of phytoplankton and water quality.

The experiment was divided into 3 treatments; non natural food establishment (T1), natural food

Page 2: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

KKU Science Journal Volume 40 Number 1122 Research

establishment (T2) and mix system (T3). The result showed that, the diversity of phytoplankton

present in the pond belonged to 6 divisions, and 43 species, such as Cyanophyta, Chlorophyta,

Chrysophyta, Euglenophyta, Pyrrophyta and Cryptophyta. Most of the species belonged to the

Division Chlorophyta. The biomass of phytoplankton was found to be highest in treatment 2; natural

food establishment. The dominant species of phytoplankton were Scenedesmus sp. and Euglena

sp. There were significant differences (P < 0.05) among the average water qualities. The information

obtained can be used as a baseline for management and development in Pla Buk culture systems

in the future.

คาสาคญ: แพลงกตอนพช คณภาพนา ปลาบก ระบบการเลยง

Keywords: Phytoplankton, Water Quality, Mekong Giant Catfish, Pangasianodon gigas, The Culture System

บทนาสบเนองจากปลาบกถกจดเปนปลาชนดทม

จานวนนอยใกลสญพนธ (Endangered species) ซงในธรรมชาตสามารถพบปลาบกเฉพาะในแมนาโขงและแมนาสาขาเทานน ประกอบกบกรมประมงประสบผลสาเรจในการผสมเทยมปลาบกจากแมนาโขง ตงแตป พ.ศ 2526 และจากบอเลยงพอแมพนธปลาบกในป พ.ศ 2544 เปนตนมา หนวยงานภาครฐ โดยเฉพาะกรมประมงกไดดาเนนการสงเสรมการเลยงปลาบกเชงพาณชยมากขนตามลาดบ ทงนเพอลดการจบปลาบกจากธรรมชาต (เกรยงศกด เมงอาพน, 2548; Mekong River Commis-sion, 2002) ซงเกษตรกรกใหความสนใจ เนองจากปลาบกเปนสตวนาทมราคาคอนขางแพง จงเปนสงจงใจการเลยงปลาบกของเกษตรกร แตอยางไรกตามการเลยงปลาบกเชงพาณชยในปจจบนกยงมตนทนสง ไมวาจะเปนเรองของบอและคาอาหาร เพราะปลาบกเปนปลาทมขนาดใหญตองใชบอทมขนาดใหญและมความลกพอสมควร อกทงการเลยงปลาบกเพอใหไดขนาดทจะจาหนายไดตองใชระยะเวลานาน ตนทนคาอาหารกเลยสงตามไปดวย ฉะนนถาหากสามารถหาสงทดแทนอาหารเมดสาเรจรป หรอลดปรมาณการใหอาหารเมดสาเรจรปได กจะทาใหตนทนในการเลยงปลาบกเชงพาณชยลดลงได

นอกจากนการเลยงปลาบกเชงพาณชยในปจจบนยงอาจมปญหาเรองของเสย เชน เศษอาหารเหลอตกคางในบอเลยง ทาใหมสารอาหารสวนเกนและคณภาพนาในบอมคาไมเหมาะสมหรอเนาเสยได สงผล

ตอการเจรญเตบโตของปลาบก และยงถาปลอยนาออกสธรรมชาตโดยไมมการบาบดกจะกระทบตอสภาวะสงแวดลอม

จากปญหาดงกลาว ทาใหปจจบนมมมองของการเลยงปลาบกเชงพาณชยเปลยนแปลงไป โดยมมมองของการเลยงจะไมมงเนนเฉพาะการผลตปลาบกเพอจาหนายเพยงอยางเดยว แตจะใหความสาคญกบการลดตนทนคาอาหารเมดสาเรจรป และลดสารอาหารสวนเกนจากของเสยทเหลอตกคางในบอ เพอไมใหกระทบตอการเจรญเตบโตของปลาบกและตอสภาวะสงแวดลอม จงมการพฒนาระบบการเลยงปลาบกเชงพาณชยจากเดมเปน “การเลยงปลาบกเชงพาณชยผสมผสานกบเชงนเวศ หรอการเลยงปลาบกเชงนเวศ” เพอเปนการพฒนาประยกตการลดตนทนโดยเฉพาะคาอาหารเมดสาเรจรปดวยการสรางอาหารธรรมชาต เชน แพลงกตอนพช หรอพชนา เปนตน

ปจจบนมเกษตรกรหลายราย ไดดาเนนการเลยงปลาบกโดยการสรางอาหารธรรมชาตในบอกนบางแลว แตอยางไรกตามหากพจารณาพบวาการสรางอาหารธรรมชาตนน จะมเฉพาะบางชวงของการเพาะเลยง จงเกดโจทยคาถามทวา “การสรางอาหารธรรมชาตเหมาะสมกบการเลยงปลาบกชวงใด บอทไมมการสรางอาหารธรรมชาตกบบอทมการสรางอาหารธรรมชาตบางชวงของการเลยง หรอตลอดททาการเลยง มผลตอการเจรญเตบโตของปลาบกแตกตางกนอยางไร แลวอาหารธรรมชาตทสรางขนนนเปนชนดใด ตลอดจนคณภาพนา

Page 3: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

วารสารวทยาศาสตร มข. ปท 40 ฉบบท 1 123งานวจย

ในบอเลยงเปนอยางไร มความเหมาะสมตอการเลยงปลาบกหรอไม” ซงทงหมดเปนประเดนทผวจยไดใหความสาคญและสนใจในการศกษา สาหรบการนาเสนอครงนผวจยขอนาเสนอเฉพาะประเดนของ “ความหลากชนด ปรมาณแพลงกตอนพชและคณภาพนาในบอเลยงปลาบกดวยระบบการเลยงทแตกตางกน”

ทงนขอมลทไดจากการวจยครงน จะเปนขอมลพนฐานในการจดการระบบการเลยงปลาบกใหมประสทธภาพ เกดความตอเนองและมทศทางทถกตอง ซงจะเปนประโยชนตอการนาไปใชไดกบเกษตรกร เอกชน และผสนใจ เพอพฒนาระบบการเลยงปลาบกทยงยนตอไปในอนาคต

วธดาเนนงาน1. การเตรยมลกปลาบก นาลกปลาบกขนาดความยาวประมาณ 4 - 5 นว นาหนกเฉลยประมาณ 43 – 45 กรม/ตว มาพกใหปรบตวในกระชงขนาด 5 ตร.ม. เปนเวลา 3 วน กอนทาการสมนบและชงนาหนกลกปลาเรมตนเพอปลอยลงเลยงในบอทดลอง ใหอาหารเมดสาเรจรปปลากนพชเปนเวลา 7 วน เพอใหปลาปรบสภาพ กอนเรมทาการทดลอง 2. การวางแผนการทดลอง

วางแผนการทดลองแบบสมตลอด (Complete Randomized Design; CRD) โดยสมปลอยลกปลาบกลงคอกพลาสตก ขนาด 5 ตร.ม. ทอยในบอทดลองๆ ละ 3 คอก จานวน 5 ตว/คอก (1 ตว/ตร.ม.) ในบอทดลองทง 3 บอ ดงน

บอท 1 ไมมการสรางอาหารธรรมชาต (บอควบคม)

บอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาต: โดยใสปยมลไกแหง ในอตรา 40 กก./ไร/สปดาห

บอท 3 มการสรางอาหารธรรมชาตภายหลงเลยงเปนระยะเวลา 4 เดอน: โดยใสปยมลไกแหงในอตรา 20 กก./ไร/ สปดาห

ทาการเลยงปลาบกตงแตเดอนกรกฎาคม 2550 – มกราคม 2551 เปนระยะเวลา 7 เดอน โดยใหอาหารเมดสาเรจรปแกลกปลาบกในอตรา 5% ของนาหนกตว/วน วนละ 2 ครง (08.00 - 09.00 น. และ 15.00 - 16.00 น.) ตลอดการทดลอง สมจบปลาบกมาตรวจวดประสทธภาพการเตบโตทก 1 เดอน ปรบปรมาณอาหารทใหทกเดอน จนครบระยะเวลาของการทดลอง

3. การวเคราะหความหลากชนดและปรมาณของแพลงกตอนพช เกบตวอยางแพลงกตอนพช ทก 15 วน ในบอทดลองทง 3 บอ โดยทาการสมเกบตวอยางแพลงกตอนพชทระดบผวนา ใชถงนาขนาด 5 ลตร ตกนาปรมาตร 30 ลตร กรองผานถงกรองแพลงกตอน (Plankton net) ขนาดตา 10 ไมโครเมตร แลวเกบตวอยางนาทเหลอปลายกระบอกของถงกรองแพลงกตอน เทใสในขวดพลาสตกเกบตวอยาง เตมนายาดอง Lugol ’s solution (อตรา 1:100) แลวนาไปตรวจวเคราะหจดจาแนกชนดโดยใชหนงสอและเอกสารทเกยวของ ไดแก ลดดา วงศรตน(2542), ยวด พรพรพศาล (2546) และ Bold and Wynne (1978) และนบปรมาณแพลงกตอนพชโดยใชแผนกระจกสไลดธรรมดา (นบปรมาณทงแผนกระจกสไลด) ภายใตกลองจลทรรศน 4. การวเคราะหปจจยคณภาพนาทางดานกายภาพและเคม ทาการวเคราะหปจจยคณภาพนาทางดานกายภาพและเคม ในบอทดลองทง 3 บอ ทก 15 วนจนเสรจสน การทดลอง ไดแก - ระดบความลกของนา โดยใชลกดงหยงความลก - อณหภมอากาศและนา โดยใช เทอรโมมเตอร - คาความโปรงแสงของนา โดยใช Secchi disc - คาความเปนกรด – ดาง โดยใช pH meter (Schott- Gerate CG 840) - ปรมาณของแขงทละลายนา โดยใช TDS meter - ปรมาณออกซเจนละลายนา โดยวธ Azide modification - ปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน โดยวธ Indophe- nol method - ปรมาณไนเตรทไนโตรเจน โดยวธ Copper- cadmium column method - ปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส โดยวธ Stannous chloride5. การวเคราะหทางสถต วเคราะหคาเฉลยของจานวนชนดและปรมาณของแพลงกตอนพช ตลอดจนปจจยคณภาพนาทางดานกายภาพและเคมในบอเลยงปลาบกแตละบอ รวมทงหาความสมพนธของปจจยคณภาพนาทมผลตอความหลากชนดของแพลงกตอนพช โดยวเคราะหความ

Page 4: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

KKU Science Journal Volume 40 Number 1124 Research

แปรปรวน (analysis of variance; ANOVA) และสมประสทธสหสมพนธ (correlation coefficient) ทระดบความเชอมน 95% และ 99% ดวยโปรแกรมสาเรจรป SPSS/PC 11.5.0 จากนนเปรยบเทยบคาเฉลยของแตละบอดวยวธของ Duncan, s New Multiple Range Test

ผลการศกษาการนาเสนอครงน ผวจยขอนาเสนอเฉพาะ

ประเดนของ “ความหลากชนด ปรมาณแพลงกตอนพชและคณภาพนาในบอเลยงปลาบกดวยระบบการเลยงทแตกตางกน”1. ความหลากชนดและองคประกอบของแพลงกตอนพช ผลการศกษาความหลากชนดและองคประกอบของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกแตละบอระหวางเดอนกรกฎาคม 2550 – มกราคม 2551 พบแพลงกตอนพชทงหมด 6 ดวชน 43 ชนด คอ ดวชน Cyanophyta 9 ชนด (รอยละ 20.93%) ดวชน Chlorophyta 15 ชนด (รอยละ 34.88%) ดวชน Chrysophyta 13 ชนด (รอยละ 30.23%) ดวชน Pyrrophyta 1 ชนด (รอยละ 2.33%) ดวชน Euglenophyta 4 ชนด (รอยละ 9.30%) และ

ดวชน Cryptophyta 1 ชนด (รอยละ 2.33%) โดยจานวนชนดของแพลงกตอนพชในแตละบอ แสดงในตารางท 1, 2 และ 3 คอ บอท 1 ไมมการสรางอาหารธรรมชาต มจานวนชนดเฉลย 24.57 ± 3.55 ชนด พบแพลงกตอนพชมากทสดในเดอนธนวาคม (24.00 ± 1.41 ชนด) และพบนอยทสดในเดอนกรกฎาคม (13.00 ± 3.53 ชนด) บอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาตตลอดทดลอง มจานวนชนดเฉลย 27.57 ± 3.91 ชนด พบแพลงกตอนพชมากทสดในเดอนธนวาคม (26.50 ± 0.70 ชนด) และพบนอยทสดในเดอนสงหาคม (13.00 ± 1.41 ชนด) บอท 3 มการสรางอาหารธรรมชาต ภายหลงเลยงเปนระยะเวลา 4 เดอน มจานวนชนดเฉลย 27.43 ± 3.36 ชนด พบแพลงกตอนพชมากทสดในเดอนพฤศจกายน (24.50 ± 3.53 ชนด) และพบนอยทสดในเดอนสงหาคม (16.00 ± 4.24 ชนด) เมอวเคราะหผลทางสถตแตละบอในแตละเดอนพบวาจานวนชนดของแพลงกตอนพชทง 3 บอ ตลอดการทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต (P > 0.05)

ตารางท 1 การเปรยบเทยบจานวนชนดของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกในแตละเดอน

บอ / เดอน กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

บอท 1 ไมมการสรางอาหารธรรมชาต

13.00±3.53b 13.50±3.00b 21.00±1.41ab 20.00±0.00ab 24.00±7.07a 24.00±1.41a 21.00±1.41ab

บอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาตตลอดการเลยง

18.00±2.82ab 13.00±1.41b 24.50±2.12a 24.00±4.24a 21.00±1.41ab 26.50±0.70a 20.50±9.19ab

บอท 3 สรางอาหารธรรมชาต (ภายหลงเลยง 4 เดอน) 18.00±7.071a 16.00±4.24a 18.50±6.36a 21.00±4.24a 24.50±3.53a 24.00±4.24a 23.50±0.70a

ตารางท 2 คาเฉลยจานวนชนดของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกในแตละบอตลอดการทดลอง (เดอนก.ค. 50– ม.ค. 51)

ปจจย / บอบอ 1: ไมสรางอาหาร

ธรรมชาต

บอ 2: สรางอาหาร

ธรรมชาตตลอดทดลอง

บอ 3: สรางอาหารธรรมชาต (ภายหลงเลยง

4 เดอน)P-value

จานวนชนดแพลงกตอนพช 24.57 ± 3.55 a 27.57 ± 3.91 a 27.43 ± 3.36 a 0.242

หมายเหต: อกษรทเหมอนกนในแนวนอนแสดงวาไมมความแตกตางกนทางสถต (P > 0.05) โดยวธ Duncan Multiple Range Test (DMRT)

Page 5: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

วารสารวทยาศาสตร มข. ปท 40 ฉบบท 1 125งานวจย

ตารา

งท 3

องค

ประก

อบชน

ดของ

แพลง

กตอน

พชใน

บอเล

ยงปล

าบกใ

นแตล

ะบอ

(เดอน

กรกฎ

าคม

2550

– ม

กราค

ม 25

51)

Page 6: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

KKU Science Journal Volume 40 Number 1126 Researchตา

รางท

3 อ

งคปร

ะกอบ

ชนดข

องแพ

ลงกต

อนพช

ในบอ

เลยง

ปลาบ

กในแ

ตละบ

อ (เด

อนกร

กฎาค

ม 25

50 –

มกร

าคม

2551

) (ตอ

)

Scen

edes

mus

sp.

Page 7: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

วารสารวทยาศาสตร มข. ปท 40 ฉบบท 1 127งานวจย

ตารา

งท 3

องค

ประก

อบชน

ดของ

แพลง

กตอน

พชใน

บอเล

ยงปล

าบกใ

นแตล

ะบอ

(เดอน

กรกฎ

าคม

2550

– ม

กราค

ม 25

51) (

ตอ)

Page 8: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

KKU Science Journal Volume 40 Number 1128 Research

ตารางท 4 การเปรยบเทยบปรมาณของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกในแตละเดอน

ตารางท 4 การเปรยบเทยบปรมาณของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกในแตละเดอน บอ / เดอน กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

บอท 1 ไมมการสรางอาหาร ธรรมชาต

12.96±2.59ab 19.96±2.87a 18.01±4.31a 13.06±2.31ab 13.61±0.35ab 15.02±3.40ab 7.61±4.96b

บอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาต ตลอดการเลยง

10.34±4.55b 21.66±5.08ab 15.69±2.03ab 27.85±2.66a 20.36±14.89ab 25.91±3.22ab 25.85±5.49ab

บอท 3 สรางอาหารธรรมชาต (ภายหลงเลยง 4 เดอน)

14.95±6.05a 22.04±1.72a 18.87±2.30a 15.14±2.20a 24.15±14.67a 24.12±5.47a 18.81±2.99a

ตารางท 5 คาเฉลยจานวนปรมาณของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกในแตละบอตลอดการทดลอง (เดอนก.ค. 50-ม.ค. 51)

ปจจย / บอ บอ 1: ไมสรางอาหารธรรมชาต

บอ 2: สรางอาหาร ธรรมชาตตลอด

ทดลอง

บอ 3: สรางอาหารธรรมชาต

(ภายหลงเลยง 4 เดอน) P-value

ปรมาณแพลงกตอนพช (เซลล/มล.) 14.31 ± 3.98 b 22.66 ± 6.08 a 19.69 ± 3.93 a 0.014 หมายเหต อกษรทเหมอนกนในแนวนอนแสดงวาไมมความแตกตางกนทางสถต (P > 0.05)

โดยวธ Duncan Multiple Range Test (DMRT)

จากตารางท 4 และ 5 พบวาบอท 1 ไมมการสรางอาหารธรรมชาต มปรมาณแพลงกตอนพชเฉลย 14.31 ± 3.98 เซลล/มลลลตร มปรมาณมากทสดในเดอนสงหาคม (19.96 ± 2.87 เซลล/มลลลตร) และมปรมาณนอยทสดในเดอนมกราคม (7.61 ± 4.96 เซลล/มลลลตร) บอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาตตลอดทดลอง มปรมาณแพลงกตอนพชเฉลย 22.66 ± 6.08 เซลล/มลลลตร มปรมาณมากทสดในเดอนตลาคม (27.85 ± 2.66 เซลล/มลลลตร) และมปรมาณนอยทสดในเดอนกรกฎาคม (10.34 ± 4.55 เซลล/มลลลตร) บอท 3 มการสรางอาหารธรรมชาต ภายหลงเลยงเปนระยะเวลา 4 เดอน มปรมาณแพลงกตอนพชเฉลย 19.69 ± 3.93 เซลล/มลลลตร มปรมาณมากทสดในเดอนพฤศจกายน (24.15 ± 14.67 เซลล/มลลลตร) และมปรมาณนอยทสดในเดอนกรกฎาคม (14.95 ± 6.05 เซลล/มลลลตร) เมอวเคราะหผลทางสถตแตละบอในแตละเดอนพบวาปรมาณแพลงกตอนพชทง 3 บอ ตลอดการทดลองมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (P < 0.05) โดยสามารถแบงปรมาณเฉลยของแพลงกตอนพชทแตกตางออกได 2 กลม คอ กลมท 1 (บอท 2 และ 3) มปรมาณเฉลย 19.69 ± 3.93 - 22.66 ± 6.08 เซลล/มลลลตร และกลมท 2 (บอท 1) มปรมาณเฉลย 14.31 ± 3.98 เซลล/มลลลตร เมอพจารณาการเปลยนแปลงองคประกอบของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกแตละบอ (รปท 1) พบวาบอท 1 องคประกอบของแพลงกตอนพชตลอดการทดลองสวนใหญอยดว ชน Chlorophyta ลาดบรองลงมา คอ ดว ชน Euglenophyta โดยเดอนกรกฎาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (44.30%) เดอนสงหาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (39.81%) เดอนกนยายน องคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (49.40%) เดอนตลาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (46.81%) เดอนพฤศจกายนองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอย ดวชน Euglenophyta (64.62%)

ตารางท 5 คาเฉลยจานวนปรมาณของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกในแตละบอตลอดการทดลอง (เดอน ก.ค. 50-ม.ค. 51)

ตารางท 4 การเปรยบเทยบปรมาณของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกในแตละเดอน บอ / เดอน กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

บอท 1 ไมมการสรางอาหาร ธรรมชาต

12.96±2.59ab 19.96±2.87a 18.01±4.31a 13.06±2.31ab 13.61±0.35ab 15.02±3.40ab 7.61±4.96b

บอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาต ตลอดการเลยง

10.34±4.55b 21.66±5.08ab 15.69±2.03ab 27.85±2.66a 20.36±14.89ab 25.91±3.22ab 25.85±5.49ab

บอท 3 สรางอาหารธรรมชาต (ภายหลงเลยง 4 เดอน)

14.95±6.05a 22.04±1.72a 18.87±2.30a 15.14±2.20a 24.15±14.67a 24.12±5.47a 18.81±2.99a

ตารางท 5 คาเฉลยจานวนปรมาณของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกในแตละบอตลอดการทดลอง (เดอนก.ค. 50-ม.ค. 51)

ปจจย / บอ บอ 1: ไมสรางอาหารธรรมชาต

บอ 2: สรางอาหาร ธรรมชาตตลอด

ทดลอง

บอ 3: สรางอาหารธรรมชาต

(ภายหลงเลยง 4 เดอน) P-value

ปรมาณแพลงกตอนพช (เซลล/มล.) 14.31 ± 3.98 b 22.66 ± 6.08 a 19.69 ± 3.93 a 0.014 หมายเหต อกษรทเหมอนกนในแนวนอนแสดงวาไมมความแตกตางกนทางสถต (P > 0.05)

โดยวธ Duncan Multiple Range Test (DMRT)

จากตารางท 4 และ 5 พบวาบอท 1 ไมมการสรางอาหารธรรมชาต มปรมาณแพลงกตอนพชเฉลย 14.31 ± 3.98 เซลล/มลลลตร มปรมาณมากทสดในเดอนสงหาคม (19.96 ± 2.87 เซลล/มลลลตร) และมปรมาณนอยทสดในเดอนมกราคม (7.61 ± 4.96 เซลล/มลลลตร) บอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาตตลอดทดลอง มปรมาณแพลงกตอนพชเฉลย 22.66 ± 6.08 เซลล/มลลลตร มปรมาณมากทสดในเดอนตลาคม (27.85 ± 2.66 เซลล/มลลลตร) และมปรมาณนอยทสดในเดอนกรกฎาคม (10.34 ± 4.55 เซลล/มลลลตร) บอท 3 มการสรางอาหารธรรมชาต ภายหลงเลยงเปนระยะเวลา 4 เดอน มปรมาณแพลงกตอนพชเฉลย 19.69 ± 3.93 เซลล/มลลลตร มปรมาณมากทสดในเดอนพฤศจกายน (24.15 ± 14.67 เซลล/มลลลตร) และมปรมาณนอยทสดในเดอนกรกฎาคม (14.95 ± 6.05 เซลล/มลลลตร) เมอวเคราะหผลทางสถตแตละบอในแตละเดอนพบวาปรมาณแพลงกตอนพชทง 3 บอ ตลอดการทดลองมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (P < 0.05) โดยสามารถแบงปรมาณเฉลยของแพลงกตอนพชทแตกตางออกได 2 กลม คอ กลมท 1 (บอท 2 และ 3) มปรมาณเฉลย 19.69 ± 3.93 - 22.66 ± 6.08 เซลล/มลลลตร และกลมท 2 (บอท 1) มปรมาณเฉลย 14.31 ± 3.98 เซลล/มลลลตร เมอพจารณาการเปลยนแปลงองคประกอบของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกแตละบอ (รปท 1) พบวาบอท 1 องคประกอบของแพลงกตอนพชตลอดการทดลองสวนใหญอยดว ชน Chlorophyta ลาดบรองลงมา คอ ดว ชน Euglenophyta โดยเดอนกรกฎาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (44.30%) เดอนสงหาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (39.81%) เดอนกนยายน องคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (49.40%) เดอนตลาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (46.81%) เดอนพฤศจกายนองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอย ดวชน Euglenophyta (64.62%)

จากตารางท 4 และ 5 พบวาบอท 1 ไมมการ

สรางอาหารธรรมชาต มปรมาณแพลงกตอนพชเฉลย

14.31 ± 3.98 เซลล/มลลลตร มปรมาณมากทสดในเดอน

สงหาคม (19.96 ± 2.87 เซลล/มลลลตร) และมปรมาณ

นอยทสดในเดอนมกราคม (7.61 ± 4.96 เซลล/มลลลตร)

บอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาตตลอด

ทดลอง มปรมาณแพลงกตอนพชเฉลย 22.66 ± 6.08

เซลล/มลลลตร มปรมาณมากทสดในเดอนตลาคม

(27.85 ± 2.66 เซลล/มลลลตร) และมปรมาณนอยทสด

ในเดอนกรกฎาคม (10.34 ± 4.55 เซลล/มลลลตร)

บอท 3 มการสรางอาหารธรรมชาต ภายหลง

เลยงเปนระยะเวลา 4 เดอน มปรมาณแพลงกตอนพช

เฉลย 19.69 ± 3.93 เซลล/มลลลตร มปรมาณมากทสด

ในเดอนพฤศจกายน (24.15 ± 14.67 เซลล/มลลลตร)

และมปรมาณนอยทสดในเดอนกรกฎาคม (14.95 ± 6.05

เซลล/มลลลตร)

เมอวเคราะหผลทางสถตแตละบอในแตละ

เดอนพบวาปรมาณแพลงกตอนพชทง 3 บอ ตลอดการ

ทดลองมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (P <

0.05) โดยสามารถแบงปรมาณเฉลยของแพลงกตอนพช

ทแตกตางออกได 2 กลม คอ กลมท 1 (บอท 2 และ 3)

มปรมาณเฉลย 19.69 ± 3.93 - 22.66 ± 6.08 เซลล/

มลลลตร และกลมท 2 (บอท 1) มปรมาณเฉลย 14.31

± 3.98 เซลล/มลลลตร

เมอพจารณาการเปลยนแปลงองคประกอบ

ของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกแตละบอ (รปท

1) พบวาบอท 1 องคประกอบของแพลงกตอนพชตลอด

การทดลองสวนใหญอยดวชน Chlorophyta ลาดบรอง

ลงมา คอ ดวชน Euglenophyta โดยเดอนกรกฎาคม

องคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน

Chlorophyta (44.30%) เดอนสงหาคมองคประกอบ

ของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta

(39.81%) เดอนกนยายน องคประกอบของแพลงกตอน

พชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (49.40%) เดอน

ตลาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอย

ดวชน Chlorophyta (46.81%) เดอนพฤศจกายน

องคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอย ดวชน

Euglenophyta (64.62%)

Page 9: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

วารสารวทยาศาสตร มข. ปท 40 ฉบบท 1 129งานวจย

รปท 1 การเปลยนแปลงองคประกอบของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกในแตละบอ

เดอนธนวาคม องคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (41.10%) และเดอนมกราคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (49.03%) บอท 2 องคประกอบของแพลงกตอนพชตลอดการทดลองสวนใหญอยดวชน Chlorophyta ลาดบรองลงมา คอ ดวชน Euglenophyta โดยเดอนกรกฎาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Euglenophyta (39.62%) เดอนสงหาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Cyanophyta(43.94%) เดอนกนยายนองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Euglenophyta (33.77%) เดอนตลาคม องคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (40.57%) เดอนพฤศจกายนองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Euglenophyta (47.79%) เดอนธนวาคมองคประกอบ

ของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (44.37%) และเดอนมกราคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (44.42%) บอท 3 องคประกอบของแพลงกตอนพชตลอดการทดลองสวนใหญอยดวชน Euglenophyta ลาดบรองลงมา คอ ดวชน Chlorophyta โดยเดอนกรกฎาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Euglenophyta (41.36%) เดอนสงหาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Cyanophyta (32.58%) เดอนกนยายนองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (38.55%) เดอนตลาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (27.60%) เดอนพฤศจกายนองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Euglenophyta (63.77%) เดอนธนวาคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (35.06%) และ

Page 10: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

KKU Science Journal Volume 40 Number 1130 Research

เดอนมกราคมองคประกอบของแพลงกตอนพชสวนใหญอยดวชน Chlorophyta (48.71%) เมอพจารณาผลการศกษาความหลากชนดและองคประกอบของแพลงกตอนพชในบอเลยงปลาบกทง 3 บอ ตลอดการศกษาพบวาแพลงกตอนพชทเปนชนดเดน

คอ Scenedesmus sp. และ Euglena sp. 2. คณภาพนาทางดานกายภาพและเคม คณภาพนาทางกายภาพและเคมในบอเลยงปลาบกในแตละบอปรากฏผลการศกษา ดงแสดงในตารางท 6

ตารางท 6 คาเฉลยของคณภาพนาทางกายภาพและเคมในบอเลยงปลาบกในแตละบอ (คาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน)

ปจจยคณภาพนา / บอบอ 1: ไมสราง

อาหารธรรมชาตบอ 2: สรางอาหาร

ธรรมชาตตลอดทดลอง

บอ 3: สรางอาหารธรรมชาต (ภายหลง

เลยง 4 เดอน)

ระดบความลกของนา (เมตร)

อณหภมอากาศ (OC)

อณหภมนา (OC)

ความโปรงแสง (เมตร)

ความเปนกรด – ดาง

ปรมาณของแขงทละลายนา (mg/L)

ความนาไฟฟา (mS/cm)

ปรมาณออกซเจนทละลายนา (mg/L)

ปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน (mg/L)

ปรมาณไนเตรทไนโตรเจน (mg/L)

ปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส (mg/L)

0.56 ± 0.04 c

25.71 ± 3.65 a

24.36 ± 3.39 a

0.22 ± 0.07 a

7.41 ± 0.18 b

38.57 ± 8.35 b

83.57 ± 10.38 b

3.57 ± 0.67 a

0.7032 ± 1.58 a

0.0286 ± 0.04 a

0.6685 ± 0.68 a

0.68 ± 0.08 b

25.71 ± 3.65 a

24.50 ± 3.72 a

0.28 ± 0.04 a

7.98 ± 0.59 a

95.07 ± 12.53 a

199.29 ± 39.52 a

4.42 ± 1.39 a

0.2016 ± 1.40 a

0.0458 ± 0.06 a

0.9122 ± 0.97 a

0.78 ± 0.06 a

25.71 ± 3.65 a

24.29 ± 3.86 a

0.26 ± 0.04 a

7.93 ± 0.49 a

81.43 ± 9.88 a

175.00 ± 25.82 a

3.85 ± 1.22 a

0.4484 ± 1.01 a

0.0565 ± 0.07 a

0.5273 ± 0.58 a

หมายเหต: อกษรทเหมอนกนในแนวนอนแสดงวาไมมความแตกตางกนทางสถต (P > 0.05)

โดยวธ Duncan Multiple Range Test (DMRT)

จากตารางท 6 เมอพจารณาคณภาพนาทางกายภาพและเคมในบอเลยงปลาบกในแตละบอ พบวาระดบความลก ความเปนกรด-ดาง ปรมาณของแขงทละลายนา และความนาไฟฟา มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (P < 0.05) สวนปจจยคณภาพนาอนไมมความแตกตางกนทางสถต (P > 0.05)

3. การวเคราะหสมประสทธสหสมพนธระหวางจานวนชนดและปรมาณของแพลงกตอนพชกบปจจยคณภาพนา

จากการวเคราะหสมประสทธสหสมพนธระหวางความหลากชนดและปรมาณของแพลงกตอนพชกบปจจยคณภาพนา ทระดบความเชอมน 95% และ 99%ตงแตเดอน กรกฎาคม 2550 - มกราคม 2551 พบวา

Page 11: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

วารสารวทยาศาสตร มข. ปท 40 ฉบบท 1 131งานวจย

บอท 1 ไมมการสรางอาหารธรรมชาต พบวา

จานวนชนดของแพลงกตอนพชมความสมพนธเชงลบ

กบอณหภมอากาศ (r = -0.789*) และอณหภมนา (r

= -0.892**) สาหรบปรมาณของแพลงกตอนพชมความ

สมพนธเชงบวกกบอณหภมอากาศ (r = 0.806*)

แพลงกตอนพชดวชน Chlorophyta มความ

สมพนธเชงบวกกบอณหภมนา (r = 0.764*) แพลงกตอน

พชดวชน Chrysophyta มความสมพนธเชงลบกบระดบ

ความลกของนา (r = -0.796*) และคาความโปรงแสง

(r = -0.759**) และแพลงกตอนพชดวชน Pyrrophyta

มความสมพนธเชงบวกกบคาความเปนกรด - ดาง (r =

0.783*) และปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส (r =

0.878**)

บอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาตโดยใสปย

มลไกแหงในอตรา 40 กก./ไร/สปดาห ตลอดการทดลอง

พบวาการใชปยมลไกเพอสรางอาหารธรรมชาตเปนระยะ

เวลานาน และตอเนองมความสมพนธเชงบวกตอจานวน

ชนดของแพลงกตอนพช (r = 0.789*) นอกจากนยงพบ

วาจานวนชนดของแพลงกตอนพชมความสมพนธเชงลบ

กบคาความเปนกรด – ดาง (r = -0.941**) และปรมาณ

ออกซเจนละลายนา (r = -0.792*) สาหรบปรมาณของ

แพลงกตอนพชมความสมพนธเชงบวกกบปรมาณ

ของแขงทละลายนาทงหมด (r = 0.757*) และมความ

สมพนธเชงลบกบคาความเปนกรด – ดาง (r = -0.770*)

และปรมาณออกซเจนละลายนา (r = -0.893**)

แพลงกตอนพชดวชน Chlorophyta มความ

สมพนธเชงลบกบคาความเปนกรด – ดาง (r = -0.780*)

แพลงกตอนพชดวชน Chrysophyta มความสมพนธ

เชงลบกบปรมาณออกซเจนละลายนา (r = -0.796*) และ

แพลงกตอนพชดวชน Euglenophyta มความสมพนธ

เชงบวกกบปรมาณของแขงทละลายนาทงหมด (r =

0.813*) และคาความนาไฟฟา (r = 0.790*)

บอท 3 มการสรางอาหารธรรมชาตโดยใสปย

มลไกแหงในอตรา 20 กก./ไร/สปดาห ภายหลงเลยงเปน

ระยะเวลา 4 เดอน พบวาชวงระยะเวลาทยงไมไดมการ

สรางอาหารธรรมชาต (กอนใสปยมลไก) จานวนชนดและ

ปรมาณของแพลงก-ตอนพชไมมความสมพนธทางสถต

กบปจจยคณภาพนาใดๆ เลย แตเมอเลยงเปนระยะเวลา

ครบ 4 เดอน มการสรางอาหารธรรมชาตโดยใสปยมลไก

พบวาจานวนชนดและปรมาณของแพลงกตอนพชมความ

สมพนธเชงบวกกบปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส

(r = 0.988**)

เมอทาการเปรยบเทยบสหสมพนธของการใช

ปยมลไกเพอสรางอาหารธรรมชาตในบอตอจานวนชนด

และปรมาณของแพลงกตอนพชและคณภาพนาระหวาง

บอทไมมการสรางอาหารธรรมชาต (บอท 1) กบบอท

มการสรางอาหารธรรมชาตตลอดการทดลอง (บอท 2)

พบวาการสรางอาหารธรรมชาตโดยการใชปยมลไกใหผล

ชดเจนในการมสหสมพนธเชงบวกตอปรมาณแพลงกตอน

พช (r = 0.959**) คาความเปนกรด-ดาง (r = 0.576*)

ปรมาณของแขงทละลายนาทงหมด (r = 0.843**)

และคาความนาไฟฟา (r = 0.843**) ทงนการใชปยมล

ไกจะสงเสรมใหองคประกอบชนดของแพลงกตอนพช

สวนใหญเปนกลมแพลงกตอนพชดวชน Cyanophyta

(r = 0.561*) Chrysophyta (r = 0.545*) และ Eugle-

nophyta (r = 0.615*)

สรปและวจารณจากการศกษาความหลากชนด ปรมาณ

แพลงกตอนพชและคณภาพนาในบอเลยงปลาบกดวย

ระบบการเลยงทแตกตางกน เพอตอบโจทยคาถามทวา

การสรางอาหารธรรมชาตในบอเลยงปลาบกนน ระหวาง

บอท ไมมการสรางอาหารธรรมชาตกบบอทมการ

สรางอาหารธรรมชาตบางชวงของการเลยงหรอตลอด

ททาการเลยงนน สงผลตอชนดและปรมาณแพลงกตอน

พช และคณภาพนาในบอเลยงอยางไร มความเหมาะ

สมตอการเลยงปลาบกหรอไม โดยทาการทดลองเลยง

ปลาบกดวยระบบการเลยงทแตกตางกน จานวน 3 บอ

คอ บอท 1 ไมมการสรางอาหารธรรมชาต (บอควบคม)

บอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาตตลอดการทดลอง

Page 12: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

KKU Science Journal Volume 40 Number 1132 Research

และบอท 3 มการสรางอาหารธรรมชาตภายหลงเลยง

เปนระยะเวลา 4 เดอน ทาการเลยงปลาบกเปนระยะเวลา

7 เดอน ผลการศกษาพบแพลงกตอนพชทงหมด 6 ดวชน

43 ชนดไดแก ดวชน Cyanophyta, Chlorophyta,

Chrysophyta, Euglenophyta, Pyrrophyta และ

Cryptophyta โดยองคประกอบชนดของแพลงกตอน

พชสวนใหญอยในดวชน Chlorophyta

เมอสนสดการศกษาพบจานวนชนดและ

ปรมาณเฉลยแพลงกตอนพชมากทสดในบอท 2 ทงน

อาจเนองจากในบอท 2 มการสรางอาหารธรรมชาตดวย

การใสปยมลไกแหงในอตรา 2.5 กก./100 ตรม./สปดาห

(40 กก./ไร/สปดาห) ตลอดการทดลอง กอใหเกดธาต

อาหารโดยเฉพาะอยางยงธาตไนโตรเจนและฟอสฟอรส

ขนในบอ โดยธาตอาหารดงกลาวกจะสงเสรมใหเกด

แพลงกตอนพชในบอตามมา ซงหากพจารณาผลการ

ศกษาคาเฉลยของจานวนชนดและปรมาณแพลงกตอน

พชในแตละบอ กจะพบวาบอเลยงปลาบกในบอท 2

และ 3 มจานวนชนดและปรมาณแพลงกตอนพชมากกวา

บอท 1 ทไมมการสรางอาหารธรรมชาตอยางชดเจน

ซงสอดคลองกบผลการศกษาเรองผลของชวงระยะเวลา

ทใชปยมลไกตอการเปลยนแปลงองคประกอบชนดของ

แพลงกตอนพช และผลผลตปลานลในบอเพาะเลยง

เชงพาณชยจานวน 3 บอ คอ บอท 1 ไมมการสรางอาหาร

ธรรมชาต บอท 2 และ 3 มการสรางอาหารธรรมชาตโดย

ใสปยมลไกแหง ในอตรา 40 กก./ไร/ 1 สปดาห และ 2

สปดาห ตามลาดบ ทาการเลยงปลานลเปนระยะเวลา

8 เดอน โดยตรวจวเคราะหปจจยคณภาพนาและ

เกบตวอยางแพลงกตอนพชทก 2 สปดาห ผลการศกษา

พบแพลงกตอนพชทงหมด 6 ดวชน 48 ชนด โดยบอท

2 มการสรางอาหารธรรมชาต โดยใสปยมลไกแหง

ในอตรา 40 กก./ไร/ 1 สปดาห มปรมาณแพลงกตอน

พชเฉลยตลอดการทดลองมากทสด คอ 17.03 ± 7.32

เซลล/มลลลตร และบอท 1 มปรมาณเฉลยนอยทสด คอ

8.97 ± 5.26 เซลล/มลลลตร โดยตลอดการศกษาความ

หลากหลายของชนด และองคประกอบของแพลงกตอน

พชในบอเลยงปลานล ทง 3 บอ พบวาแพลงกตอนพช

ทเปนชนดเดน สวนใหญอยในดวชน Euglenophyta

ไดแก Euglena sp., Phacus sp., Strombomonas

sp. และ Trachelomonas sp. ซงเปนชนดทไมสามารถ

สรางสารพษ หรอกอโทษโดยตรงตอประสทธภาพการ

เตบโตของปลานล เพยงแตสะทอนถงปจจยคณภาพนา

และปรมาณธาตอาหารในบอเลยงปลานลเทานน (ขจร

เกยรต ศรนวลสม และบญญต มนเทยรอาสน, 2552)

และนอกจากนสงทนาสนใจอกประการ คอบอท 3 เมอ

มการสรางอาหารธรรมชาตภายหลงเลยงปลาบกครบ

4 เดอน จานวนชนดและปรมาณแพลงกตอนพชเพม

ขนจากชวงแรกทไมไดใสปยมลไกแหงแตไมมความแตก

ตางกนทางสถต (P > 0.05) ทงนอาจเปนผลมาจากการ

ใสปยมลไกลงไปในบอ กอใหเกดธาตอาหารเพมขน โดย

เฉพาะปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส เนองจากเมอ

พจารณาผลการวเคราะหสหสมพนธระหวางจานวนชนด

และปรมาณของแพลงกตอนพชกบปจจยคณภาพนาในบอท

3 ซงชวงระยะเวลาทยงไมไดมการสรางอาหารธรรมชาต

(กอนใสปยมลไก) จานวนชนดและปรมาณของแพลงก

ตอนพชไมมความสมพนธทางสถตกบปจจยคณภาพนา

ใดๆ เลย แตเมอเลยงเปนระยะเวลาครบ 4 เดอน มการ

สรางอาหารธรรมชาตโดยใสปยมลไก พบวาจานวนชนด

และปรมาณของแพลงกตอนพชมความสมพนธเชงบวก

กบปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส โดยผลการศกษา

ทไดสอดคลองกบปานตะวน ลอเลศ (2549) ทศกษาผล

ของการใชปยมลไกตอชนดของแพลงกตอนพชในบอเลยง

ปลานลทมการใหปรมาณปยมลไกทใชในระดบตางกน

คอ บอทมการใชปยมลไกในระดบทมากกจะมปรมาณ

ธาตฟอสฟอรสมากตามไปดวยสงผลใหจานวนชนดและ

ปรมาณแพลงกตอนพชมากขนตามไปดวย

สาหรบคณภาพนาในบอเลยงปลาบกพบวา

การสรางอาหารธรรมชาตสงผลตอความแตกตางของคณ

ภาพนาอยางชดเจนในดานของแรธาตตางๆ ภายในนา

ทเพมขนซงเหนไดจากปรมาณของแขงทละลายนาและ

ความนาไฟฟา ทมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทาง

สถต (P < 0.05) กบบอทไมมการสรางอาหารธรรมชาต

สวนในดานของธาตอาหารนนแมวาจะไมแตกตางทาง

Page 13: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

วารสารวทยาศาสตร มข. ปท 40 ฉบบท 1 133งานวจย

สถต แตอยางไรกตามสงทควรระวงและใหความสาคญ

อยางมากในการสรางอาหารธรรมชาต กคอเมอมปรมาณ

สารอาหารมากเกนไปและมการเกดขนอยางรวดเรวบาง

ครงอาจเปนอนตรายกบสตวนาได โดยเฉพาะอยางยง

ปรมาณของแอมโมเนยไนโตรเจนเพราะจะเปนอนตราย

ตอสตวนาได บญญต มนเทยรอาสน และคณะ (2549)

กลาววาปรมาณแอมโมเนยและไนไตรทละลายนามความ

สมพนธแปรผนตามกนกบการไดรบปยมลไกอยางมนย

สาคญยงทางสถต ดงนนผเพาะเลยงจงควรมความใสใจ

เปนอยางมากในการดแล เพอปองกนปญหาตางๆ กอน

ทจะเกดขนกบคณภาพนาในการเพาะเลยงสตวนาเพอ

เปนการปองกนเสยหายในดานการเลยงสตวนา

สจตรา ลมทม (2546) ทาการศกษาความ

สมพนธระหวางแพลงกตอนพชและคณภาพนาในบอ

เลยงปลาโครงการเกษตรทฤษฎใหม มหาวทยาลย

แมโจ ระหวางเดอนพฤศจกายน 2545 – กมภาพนธ

2546 ซงมการบรณาการเลยงไกบนคนบอ และใชมลไก

บางสวนเปนอาหารธรรมชาตของปลา จากการทมลไก

ถกปลอยลงสแหลงนาโดยตรง ผลการศกษาพบแพลงก

ตอนพชทงหมด 6 กลม (Division) 39 สกล (genera)

โดยเรยงลาดบจากกลมทพบมากทสดไปหานอย ไดแก

Division Chlorophyta 14 สกล, Cyanophyta 10

สกล, Chrysophyta 8 สกล, Euglenophyta 3 สกล,

Pyrrophyta 2 สกล และ Cryptophyta 2 สกล เมอ

วเคราะหความสมพนธระหวางแพลงกตอนพชและคณภา

พนา พบวาแพลงกตอนพช ใน Division Cyanophyta

มความสมพนธแปรผกผนอยางมนยสาคญทางสถตกบ

ปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน (r = -0.660*)

ดงนนขอมลทไดจากการวจยครงน จะเปน

ขอมลพนฐานในการตอบโจทยคาถามเกยวกบการสราง

อาหารธรรมชาตในบอเลยงปลาบกตอชนดและปรมาณ

แพลงกตอนพช ตลอดจนคณภาพนา และใชเปนขอมล

ในการจดการระบบการเลยงปลาบกเพอการพฒนาอยาง

ยงยน สามารถเปนประโยชนตอเกษตรกรและผสนใจตอ

ไปในอนาคต

กตตกรรมประกาศผวจยขอขอบคณสานกวจยและสงเสรม

วชาการการเกษตร มหาวทยาลยแมโจ รวมทงคณะ

กรรมการวจยแหงชาต สภาวจยแหงชาต ทไดใหการ

สนบสนนทนอดหนนการวจย ประจาปงบประมาณ

2550 ขอขอบคณคณาจารย บคลากร คณะเทคโนโลย

การประมงและทรพยากรทางนา และนกศกษาคณะผ

รวมทางานทกทาน ทรวมมอรวมใจ ชวยเหลออยางเตม

ท จนงานวจยนสามารถสาเรจลลวงไดเปนอยางด

เอกสารอางองเกรยงศกด เมงอาพน (2548). การเพาะเลยงปลาบก

เพอการใชประโยชนอยางยงยน. ภาควชา

เทคโนโลยการประมง คณะผลตกรรมการเกษตร

มหาวทยาลยแมโจ. 152 หนา.

ขจรเกยรต ศรนวลสม และบญญต มนเทยรอาสน.

(2552). ผลของชวงระยะเวลาทใชปยมลไกตอ

การเปลยนแปลงองคประกอบชนดของแพลงก

ตอนพชและผลผลตปลานลในบอเพาะเลยงเชง

พาณชย. รายงานผลการวจย มหาวทยาลยแม

โจ. 61 หนา.

บญญต มนเทยรอาสน อภนนท สวรรณรกษ ขจรเกยรต

แซตน และพมพร มนเทยรอาสน. (2549).

เปรยบเทยบศกยภาพหวงโซอาหารธรรมชาตใน

บอเลยงปลาแบบธรกจและแบบผสมผสานเพอ

ลดตนทนการผลตปลานล.รายงานผลงานวจย

มหาวทยาลยแมโจ. 22 หนา.

ปานตะวน ลอเลศ. (2549). ผลของการใชปยมลไกตอชนด

ของแพลงกตอนพชและปรมาณคลอโรฟลล เอ ใน

บอเลยงปลานล. ปญหาพเศษวทยาศาสตรบณฑต.

คณะเทคโนโลยการประมงและทรพยากรทางนา

มหาวทยาลยแมโจ. 115 หนา.

ยวด พรพรพศาล. (2546). สาหรายวทยา. ภาควชา

ชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลย

เชยงใหม. 497 หนา.

Page 14: scijournal.kku.ac.th › files › Vol_40_No_1_P_121-134.pdf · ความหลากชนิด ปริมาณแพลงก์ตอน ...2015-07-15 · ความหลากชนิด

KKU Science Journal Volume 40 Number 1134 Research

ลดดา วงศรตน. (2542). แพลงกตอนพช. กรงเทพฯ: สานก

พมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 851 หนา.

สจตรา ลมทม. (2546). ความสมพนธระหวางแพ

ลงกตอนพชและคณภาพนาในบอเลยงปลา

โครงการเกษตรทฤษฎใหม มหาวทยาลยแม

โจ. ปญหาพเศษวทยาศาสตรบณฑต. ภาควชา

เทคโนโลยการประมง คณะผลตกรรมการเกษตร

มหาวทยาลยแมโจ. 49 หนา.

Bold, H.C. and Wynne, M.J. (1978). Introduction

to the Algae: Structure and Reproduction.

New Delhi: Prentice Hall. 706 pp.

Mekong River Commission. (2002). Mekong gi-

ant fish species: on their management

and biology. MRC Technical Paper No.3.

Phnom Penh, Cambodia. 29 pp.