1

SKOLA SEKONDARJA MRIEĦEL

EŻAMI TA’ NOFS IS-SENA 2017-2018

Form 4 Storja (Ġenerali) Ħin: Siegħa u nofs

Isem u Kunjom: ___________________________________ Klassi: _________

A. Żmien l-Ingliżi: Agħmel ċirku madwar ħames stampi li għandhom

x’jaqsmu mal-ħakma Ingliża f’Malta.

(5 marki)

Rotta 3

2

B. Il-Kummissjonijiet Irjali u s-Sette Giugno: Wieġeb Veru jew Falz

għal dawn is-sentenzi li ġejjin

1. Kummissjoni Rjali kienet tintbagħat biex tistħarreġ il-qagħda ta’ Malta.

2. Il-Kummissjoni Rjali setgħet tikkummenta fuq l-aspett militari f’pajjiżna.

3. Il-Kummissjoni Irjali tal-1836 tkellmet fuq il-faqar u l-miżerja tal-poplu.

4. Riżultat tal-Kummissjoni Irjali tal-1878, bdiet il-Kwistjoni tal-Lingwa.

5. L-irvellijiet tas-Sette Giugno saru primarjament fl-Imdina.

6. Is-Sette Giugno ġara fost l-oħrajn għaliex għola l-prezz tal-ħobż.

7. Wara l-irvellijiet tas-Sette Giugno, l-Ingliżi minnufih telqu minn Malta

8. Fl-irvellijiet marbuta mas-Sette Giugno nqatlu erba’ Maltin.

(8 marki)

Ċ. Malta taħt l-Ingliżi: Qabbel billi ssegwi l-eżempju

1 L-Ingliżi waslu f’Malta għar-rappreżentanza xierqa fil-

House of Commons.

2 Alexander Ball kien l-ewwel Prim Ministru ta’

Malta.

3 L-ewwel Gvernatur Ingliż kien l-ewwel President tar-

Repubblika ta’ Malta.

4 Maitland daħħal 1 fl-1800.

5 Joseph Howard kien Thomas Maitland

6. Bl-Integration il-Maltin talbu diversi riformi fosthom it-Trial

by Jury.

7. Sir Anthony Mamo sar l-ewwel Kummissarju Ċivili.

(6 marki)

3

D. Il-Kostituzzjonijiet:

Imla l-vojt bil-kliem li hawn fil-kaxxa

nisa / 1903 / jikkonsulta / elezzjonijiet / Self-Government / 1947 / indipendenti / liġijiet /

eletti / nominati / Repubblika / lokali / ebda / Gvernatur / Kunsill / Reserved Matters

1. Kostituzzjoni tfisser ġabra ta’ _______________ li bihom jitmexxa l-

pajjiż.

2. B’Kostituzzjoni tajba nifhmu li jkollok iżjed membri _____________

milli membri _______________ mill-_______________.

3. Fil-Kostituzzjoni tal-1835 ma kien hemm l-______________ membru

elett fil-______________ tal-Gvern konsultattiv.

4. Bil-Kostituzzjoni tal-1849 bdew l-ewwel _________________ f’pajjiżna.

5. Il-Cardwell Principle kien jgħid li l-Gvern bilfors ried

________________ mal-membri eletti meta jiġi biex jgħaddi liġijiet dwar

infiq ta’ flus.

6. Fil-Kostituzzjoni tal-1887 kellna iżjed membri eletti iżda dik tal-

_____________ fissret li kellna iżjed membri nominati.

7. Il-Kostituzzjoni tal-1921 tat is- ________________ jiġifieri kellna Gvern

li jieħu ħsieb materji ______________.

8. Bil-Kostituzzjoni tal-1921, l-Ingliżi xorta żammew ir-

___________________ jiġifieri materji li baqgħu jieħdu ħsiebhom huma.

9. Il-vot tan-______________ daħal bil-Kostituzzjoni tal-______________.

10. Fl-1964, Malta saret _________________ u għaxar snin wara l-pajjiż ġie

ddikjarat _______________. (16-il marka)

4

E. Il-Libertà tal-Istampa:

Aqra din is-silta u wieġeb il-mistoqsijiet

F’Marzu tal-1839 fi żmien il-Gvernatur Bouverie u permezz ta’ Ordinanza

Numru IV tal-istess sena, il-Gżejjer Maltin kisbu l-Libertà tal-Istampa. Dan kien

ifisser li tneħħiet iċ-ċensura u l-Maltin setgħu jistampaw u jbigħu gazzetti u

fuljetti. Il-Gvern Ingliż daħħal ukoll ir-rimedju tal-libell. Dan għamlu biex

iħares liċ-ċittadini mill-perikli tal-malafama. George Mitrovich u Camillo

Sciberras, permezz ta’ petizzjonijiet, kienu fost l-ewwel mexxejja Maltin li talbu

għal-libertà tal-istampa.

Silta mill-ktieb ‘Il-Gżejjer Maltin fi Żmien il-Ħakma Ingliża’ ta’ Tony Pace

1. F’liema sena daħlet il-Libertà tal-Istampa?

___________________________________________________________ (1)

2. X’inhi l-Libertà tal-Istampa?

___________________________________________________________ (1)

3. Min kienu ż-żewġ mexxejja Maltin li ħadmu ħafna biex tinkiseb il-

Libertà tal-Istampa?

___________________________________________________________ (2)

4. B’liema mod il-mexxejja tal-Maltin kienu jagħmlu pressjoni biex tinkiseb

il-Libertà tal-Istampa?

___________________________________________________________ (1)

5. X’liġi oħra daħlet flimkien mal-Libertà tal-Istampa u għaliex idaħħlet?

___________________________________________________________ (2)

6. Min kien kontra li tidħol il-Libertà tal-Istampa?

___________________________________________________________ (1)

7. Semmi tal-inqas żewġ lingwi li biha kienu jiġu ppubblikati l-gazzetti?

___________________________________________________________ (2)

(10 marki)

5

F. L-Arkitettura Ċivili fi żmien l-Ingliżi:

Wieġeb il-mistoqsijiet wara li tħares lejn dawn iż-żewġ sorsi

L-ewwel sors It-tieni sors

1. Ta’ liema hi l-kappella li qed tidher fl-ewwel sors?

___________________________________________________________ (1)

2. X’jissejjaħ il-bini muri fit-tieni sors?

___________________________________________________________ (1)

3. Xi stil arkitettoniku huwa użat fl-ewwel sors?

___________________________________________________________ (1)

4. Xi stil arkitettoniku huwa użat fit-tieni sors?

___________________________________________________________ (1)

5. Liema stil arkitettoniku kienu jippreferu l-Maltin u għaliex?

___________________________________________________________ (2)

6. Semmi bini ieħor mibni fi żmien l-Ingliżi bl-istess stil arkitettoniku użat

fl-ewwel sors u fit-tieni sors.

___________________________________________________________ (2)

7. Semmi karatteristika li nsibu fl-istil arkitettoniku murija fl-ewwel sors u

oħra murija fit-tieni sors.

___________________________________________________________ (2)

8. Semmi żewġ influwenzi li ħallew l-Ingliżi wara t-tieni gwerra dinjija fuq

il-bini ta’ Malta.

___________________________________________________________ (2)

(12-il marka)

6

Ġ. Id-difiża ta’ Malta fi żmien l-Ingliżi:

Ħares lejn dawn is-sorsi u wara wieġeb il-mistoqsijiet

L-ewwel sors It-tieni sors

1. X’tissejjaħ il-linja ta’ difiża fl-ewwel sors?

___________________________________________________________ (1)

2. X’kien l-iskop għala l-linja ta’ difiża murija fl-ewwel sors inbniet?

___________________________________________________________

___________________________________________________________ (2)

3. Minn fejn sa fejn tasal il-linja ta’ difiża murija fl-ewwel sors?

___________________________________________________________ (2)

4. Semmi t-tliet fortifikazzjonijiet mibnija tul il-linja ta’ difiża murija fl-

ewwel sors.

___________________________________________________________ (3)

5. X’tissejjaħ il-qasma naturali fil-blat li hemm fil-linja ta’ difiża murija fl-

ewwel sors?

___________________________________________________________ (1)

6. Għaliex il-linja ta’ difiża murija fl-ewwel sors tilfet l-importanza tagħha

ftit taż-żmien wara li nbniet?

___________________________________________________________ (1)

7. It-tieni sors jimmarka l-Forti Rinella u l-Forti Cambridge. Liema portijiet

kellhom jgħassu dawn iż-żewġ fortifikazzjonijiet?

___________________________________________________________ (2)

7

8. X’kien hemm f’kull fortifikazzjoni msemmija fit-tieni sors?

___________________________________________________________ (1)

9. Għalfejn il-Forti Rinella nbniet nofsha ’l isfel mil-livell tal-art?

___________________________________________________________ (1)

10. Kif nistgħu nużaw dan il-wirt storiku li ħallew l-Ingliżi fl-aspett difensiv

ta’ Malta u għalfejn huwa importanti?

___________________________________________________________

___________________________________________________________ (2)

(16-il marka)

G. Il-Kwistjoni tal-Lingwa:

Wieġeb dawn il-mistoqsijiet

1. Spjega x’kienet il-Kwistjoni tal-Lingwa.

___________________________________________________________

___________________________________________________________ (2)

2. X’issuġġerixxa li jsir Keenan fl-edukazzjoni?

___________________________________________________________

___________________________________________________________ (2)

3. Liema kienu ż-żewġ partiti ewlenin li ffurmaw eżatt wara r-rapport tal-

Kummissjoni Rjali tal-1878?

___________________________________________________________

___________________________________________________________ (2)

4. X’kienu l-‘pari passu’ u l-‘free choice’?

___________________________________________________________

___________________________________________________________ (2)

8

5. Min kien favur il-‘free choice’ fl-iskejjel u għaliex kien favur din is-

sistema?

___________________________________________________________

___________________________________________________________ (2)

6. Meta tista’ tgħid li ntemmet il-Kwistjoni tal-Lingwa u għaliex?

___________________________________________________________

___________________________________________________________ (2)

(12-il marka)

GĦ. Ikteb fit-tul fuq WIEĦED minn dawn. Aqta’ sing taħt it-tema li

tagħżel.

Iddiskuti l-iżvilupp kostituzzjonali ta’ Malta sal-Indipendenza.

JEW

L-irvellijiet tas-Sette Giugno huma ġrajja li tibqa’ mmarkata fl-istorja tal-

ħakma Ingliża. Iddiskuti x’ġara, x’wassal biex seħħew l-irvellijiet u

x’riżultat ħallew dawn l-istess irvellijiet.

JEW

Iddiskuti dak li sabu l-Kummissjonijiet Irjali tal-1836 u tal-1878.

X’impatt ħallew fuq Malta?

(15-il marka)

9

10