› service › download_form › ... · web view...
TRANSCRIPT
Page
1. การบรหารระบบการจดการ1.1 นโยบายความปลอดภย
ศนยความเปนเลศดานการจดการสารและของเสยอนตราย (ศสอ.)
เรอง นโยบายความปลอดภยในหองปฏบตการ ---------------------------------------
ศนยความเปนเลศดานการจดการสารและของเสยอนตราย (ศสอ.) เปนภาคความรวมมอของนกวชาการจาก 4 มหาวทยาลยในประเทศไทย ดำาเนนงานวจยสความเปนเลศในสาขาการจดการสารเคมและของเสยอนตราย โดยมความรวมมอกบนกวชาการสมทบจากมหาวทยาลยตางๆ ในประเทศ มหาวทยาลยพนธมตรในตางประเทศ และ หนวยงานภาครฐและเอกชน
ศสอ. มนโยบายในการบรหารจดการหองปฏบตการใหมสขภาวะ และมความปลอดภยในการทำางาน ตามมาตรฐานความปลอดภยอยางครบถวน บนความรวมมอและความรบผดชอบของผมสวนไดสวนเสย ไดแก อาจารย นกวจย นสต นกศกษา เจาหนาทและบคลากร โดยครอบคลมสาระหลก ดงน
1. ความปลอดภยและอาชวอนามยศสอ. ไดจดหองปฏบตการและหองทำางานใหมโครงสราง
ระบบสาธารณปโภคและสภาพแวดลอมทเออใหเกดความสะดวกในการทำางานและไมกออนตรายตอสขภาพผปฏบตงาน ทงไดวางแนวปฏบตความปลอดภยในหองปฏบตการสำาหรบบคคลทใชสถานทเพอประกอบงานวจยและกจกรรมอนๆ ทเกยวของ ศสอ . ขอความรวมมอในการปฏบตอยางเครงครด โดยคำานงถงความปลอดภยของตนเอง เพอนรวมงาน และทรพยสนเปนส ำาคญตลอดระยะเวลาทปฏบตงาน
Page
2. การจดการความรและการประเมนผลบคคลททำางานวจยในหองปฏบตการและนสตในหลกสตร
การจดการสงแวดลอมจะไดรบการอบรมใหความรตามเกณฑกำาหนด และตองผานการประเมนผลกอนทจะไดรบความเหนชอบจากอาจารยทปรกษางานวจยหรอควบคมงาน จงจะไดรบอนญาตจากศสอ. ใหเขาทำางานในหองปฏบตการได ศสอ. จะจดใหมการตรวจสอบและประเมนประสทธภาพการปฏบตงาน หากมขอบกพรองตองแกไขปรบปรงใหถกตองและครบถวน
3. การปองกนอบตเหตและการตอบโตสถานการณฉกเฉนเปาหมายของการปฏบตงานในศสอ. มงเนนไมใหเกด
อบตเหตอนกอความเสยหายตอบคคลและทรพยสน จงกำาหนดใหมแนวปฏบตทดสำาหรบการดแลและใชงานเครองมออปกรณและสารเคมในการทดลอง ซงครอบคลมการประเมนความเสยงของการทดลองและการจดการความเสยงทเหมาะสม พรอมทงการทำารายงานเพอใหอาจารยผควบคมงานพจารณา กอนนำาสงเพอขอความเหนชอบจากศสอ. ในกรณทเกดสถานการณฉกเฉน ศสอ. กำาหนดแนวปฏบตในการจดการเบองตนและการแจงบคลากรและหนวยงานทเกยวของ รวมทงการทำารายงานสรปเหตการณสงตอศสอ.
4. การอนรกษทรพยากรและสงแวดลอมผปฏบตงานทกระดบตองใหความสำาคญกบการผลตและ
บรโภคอยางยงยนเพอปองกนมใหสภาพแวดลอมเสอมสลายจากสารเคมหรอของเสยทเกดจากการปฏบตงานวจย ศสอ. กำาหนดใหนสต นกวจย และอาจารย บรหารจดการสารเคมและของเสยตามแนวปฏบตของจฬาลงกรณมหาวทยาลยโดยไมมขอยกเวน นอกจากน ศสอ. ขอใหผปฏบตงานคำานงถงการลดปรมาณของเสยในการวางแผนการทดลอง รวมทงการประหยดพลงงานและนำาในทกกจกรรม
ณ วนท กมภาพนธ พ.ศ. 2557
ผชวยศาสตราจารย ดร. สมพร กมลศรพชยพร
ผอำานวยการ
Page
ทงน ขอใหยดปฏบตตามนโยบายความปลอดภยในหองปฏบตการ ตงแตบดนเปนตนไป
Page
1.2
โครง
สราง
บรหา
รดาน
ความ
ปล
อดภย
Page
2. การขอใชหองปฏบตการ2.1 นสตหลกสตรสหสาขาวชาการจดการสงแวดลอม
(นานาชาต) ตองผานการประชมหองปฏบตการแรกเขา, การอบรมหลกสตรความปลอดภยทางเคม (ChemSafe), หลกสตรการจดการสารเคม (ChemTrack), และหลกสตรการจดการของเสยอนตราย (WasteTrack) กอนเขาใชหองปฏบตการ
2.2 นสตของหลกสตรฯ ทตองการใชหองปฏบตการวจย ในเวลาทำาการปกต วนจนทร-ศกร เวลา 8.00 น.-17.00 น. จะตองยนแบบฟอรมการประเมนความเสยงโครงการวจย ทงนเมอไดรบอนมตจากผอำานวยการหลกสตรแลว จงสามารถเขาใชหองปฏบตการวจยได
2.3 นสตของหลกสตรฯ ทตองการใชหองปฏบตการวจยนอกเวลาทำาการปกต วนจนทร-ศกร เวลา 17.00 น.-21.00 น. หรอ วนเสาร-อาทตย เวลา 9.00 น.-21.00 น. จะตองยนแบบฟอรมขอใชหองปฏบตการนอกเวลาทำาการปกต ซงตองไดรบอนมตจากผอำานวยการหลกสตรและแจงแกเจาหนาทลวงหนาอยางนอย 2 วนทำาการ
2.4 การคางคนนสตตองปฏบตตามระเบยบการขอทำาวจยนอกเวลา และตองแจงเจาหนาททกวนทขออนญาตคางคน
2.5 บคคลภายนอกทตองการใชหองปฏบตการวจย ตองไดรบอนมตจากผอำานวยการศนยฯ และตองปฏบตตามระเบยบของหองปฏบตการ
Page
3. การขอเบกกญแจ3.1 การขอเบก Key card
1) ตดตอขอรบเอกสารพรอมกรอกขอมลลงแบบฟอรมการขอเบก key card
2) สงแบบฟอรมใหนกวจยประจำาหองปฏบตการ พจารณาและลงนาม
3) สงแบบฟอรมใหอ.ดร. ภรณดา ทยานกล พจารณาและลงนามอนมต
4) ยนเอกสารแกเจาหนาทการเงนของหลกสตร พรอมรบ key card
5) นำาเอกสารมายนแกนกวจยประจำาหองปฏบตการ
3.2 การขอเบกกญแจตหองปฏบตการ1) ตดตอผชวยนกวจยประจำาหองปฏบตการ2) กรอกรายละเอยดในแบบฟอรมขอเบกกญแจ3) รบกญแจ
4. การยม-คน เครองมอและวสดวจย 4.1 หองปฏบตการกำาหนดใหทำาการ ยม-คน เครองมอและ
วสดวจย ทกวนพฤหสบด ของทกสปดาห โดยผขอยม-คน ตองมาทำาการยม-คนคน เครองมอและวสดวจยดวยตนเอง (ศนยฯ ขอสงวนสทธในการยมเครองมอและวสดวจยโดยใหขอยมไดเฉพาะผใชทเปนนสต อาจารยและนกวจยของศนยฯ เทานน)
Page
4.2 การขอยมเครองมอและวสดวจย ตองกรอกแบบฟอรมการขอยม-คน เครองมอและวสดวจย ใหเรยบรอย และนำาแบบฟอรมดงกลาวมาขอเบกเครองมอและวสดวจยกบนกวจยประจำาหองปฏบตการ ในกรณทเปนเครองแกวและวสดทอยนอกเหนอรายการทหองปฏบตการวจยจดไวให ผใชจะตองเปนผจดหามาเอง
4.3 กรณผปฏบตงานในหองปฏบตการทำาวสด-เครองมอวจย ชำารดเสยหาย บคคลดงกลาวตองรบผดชอบซอมหรอจดซอวสด-เครองมอวจยทมคณภาพในมาตรฐานเดยวกน ทดแทน
4.4 การคนเครองมอและวสดวจย ตองสงคน วสดและเครองมอวจย ตามกำาหนดทแจงไวในแบบยม-คน พรอมทำาความสะอาดและบำารงรกษาใหมสภาพพรอมใชงาน
4.5 หามผปฏบตงานในหองปฏบตการนำาวสด-เครองมอวจย ทกชนดออกนอกหองปฏบตการ โดยไมไดรบอนญาตจากนกวจยประจำาหองปฏบตการวจย ผฝาฝนจะถกตดสทธการยมเครองแกวและวสด อปกรณ รวมถงระงบการใชหองปฏบตการของศนยฯ
*** ตดตอขอแบบฟอรมตางๆ ไดทสำานกงานของหองปฏบตการศนยฯ หอง 1014 ชน 10 อาคารวจยฯ***
5. การจองและการใชเครองมอวจย (แบงเปน 4 กลม)5.1 เครองมอวจยชนสง
Page
1) เครองมอวเคราะหขนสงจะตองอยในความควบคมดแลของนกวจยประจำาหองปฏบตการวจย และผขอใชตองตดตอและไดรบอนญาตจากนกวจยประจำาหองปฏบตการ กอนกรอกแบบฟอรมขอจองเวลาการใชเครองมอ
2) ผขอใชเครองมอวจยสามารถจองเวลาใชเครองมอวจยตอเนองได ครงละไมเกน 3 วนทำาการ ยกเวนในกรณทจะตองใชงานตอเนอง และไดรบการเหนชอบจากนกวจยประจำาหองปฏบตการของศนยฯกอน
3) กรณทนสตตองการยกเลกการจองเวลาใชเครองมอวจย นสตตองแจงยกเลกการจองตอเจาหนาท ลวงหนาอยางนอย 3 วนทำาการ
4) หากผจองใชเครองมอวจย มาชากวาวนและเวลาทแจงไวเกน 1 ชวโมง โดยไมไดแจงใหทราบถงเหตผล ความจำาเปนลวงหนา จะถอวาสละสทธการใชเครองมอฯ ทจองไวในครงนน และหากพบวาผขอใชทานใดจองเครองมอไวแลวและไมมาใช หรอมาไมตรงเวลาเปนประจำา นกวจยประจำาหองปฏบตการวจย สามารถพจารณาเสนอผมอำานาจอนมตในการตดสทธการใชครงตอๆ ไป
Page
รายชอเครองมอวจยชนสง
ลำาดบ
เครองมอวจย
1 X-Ray Fluorescence Spectrometer (XRF)
2 Complete Scanning Electron Microscope System (ESEM)
3 Gas Chromatography with Time of flight Mass Spectrometer (GC-MS)
4 Gas Chromatography with Head Space (GC-HS)
5 Gas Chromatography with Purge and Trap (GC-P&T)
6 Gas Chromatography (GC)7 Inductive Coupled Plasma (ICP)8 Atomic Absorption
Spectrophotometer (AAS)9 Ion Chromatrography (IC)
10 High Performance Liquid Chromatography (HPLC)
11 Total Organic Carbon Analyzer (TOC)12 UV-Visible Spectrophotometer13 Tensiometer14 Spinning Drop Video Tensiometer
Page
15 Toxicity characteristic leaching procedure-zero head extraction apparatus (TCLP)
16 เครองวดความหนด 17 เครองวดปรมาณนำาในตวอยาง18 Microwave Digestion and Extraction
System 19 Multilabel plate reader20 Ultracentifuge21 Realtime PCR
5.2 เครองมอวจยสวนกลาง 1) นสตสามารถใชงานไดทนท
(ไมตองเซนเบกและไมตองจองเครองมอวจยลวงหนา)
2) ใหบนทกการใชงานทนทโดยระบชวงเวลาในการใชงานใหชดเจน
3) หลงใชงานเสรจตองปดเครองมอวจยใหเรยบรอย ยกเวน เครองผลตนำาบรสทธ 15 MΩ และ 18 MΩ ใหเปดเครองตงแต 8.00 น.-16.00 น. หากนสตทานใดมความจำาเปนทตองใชเครองผลตนำาบรสทธทง 2 เครอง หลง 16.00 น. จะตองเปนผรบผดชอบปดเครองใหเรยบรอย
Page
4) หามเคลอนยายเครองมอในหองปฏบตการโดยเดดขาด หากจำาเปนตองเคลอนยายเครองมอดงกลาวใหตดตอขออนญาตจากเจาหนาทกอนทกครง
รายชอเครองมอวจยสวนกลาง
ลำาดบ
เครองมอวจย
1 Hood2 Storage Cupboard for Leak Chemical3 Refrigerator / Freezer4 Ice marker5 Ashing Furnace6 Oven7 Incubator8 Autoclave9 Water Purification System
Page
ลำาดบ
เครองมอวจย
10 Centrifuge11 Shaker12 Shaker Incubator13 Shaking Water Bath14 Refrigerated and Heating Circulators
Bath15 Ultrasonic cleaner16 Rotary Evaporator17 Rotary Agitator18 Sieve shaker and Sieve19 Balance 20 ตดดความชน21 Horizontal Electrophoresis set22 Polymerase Chain Reaction (PCR)23 Gel documentation24 Denaturing gradient gel
electrophoresis25 DNA Extractor26 Biohazard Hood27 PCR Chamber
Page
5.3 เครองมอวจยขนาดเลก1) นสตตองทำาการยม-คน เปนรายบคคล
(ตามระเบยบการยม-คน เครองมอและวสดวจยขอ 4)
2) นสตตองลงบนทกการใชงานเครองมอตามชวงเวลาทขอยม พรอมระบรายละเอยดตางๆ ใหครบถวนตามแฟมบนทกขอมลการใชงานเครองมอวจย
Page
รายชอเครองมอวจยขนาดเลก
ลำาดบ
เครองมอวจย
1 pH meter2 DO meter3 Conductivity meter 4 pH / Conduct / DO meter5 Ion Selective electrode Meter6 Tubidity Meter 7 Heating Mantle 8 COD Reactor9 Hotplate
10 Hotplate Magnetic Stirrer (7x7 inche)11 Magnetic Strirrer 3 position12 Magnetic Strirrer 10 position13 Vacuum Pump14 Piston Pump
Page
ลำาดบ
เครองมอวจย
15 Peristaltic Pump16 Multichannel Cartridge Pump17 Fraction collector18 Vortex mixer19 pH controller20 DO controller21 Density22 Ultrasonic processor23 Termomixer24 Dry bath incubator25 DC Power Supply26 Fermentor27 Transilluminator
Page
5.4 Auto pipette1) หองปฏบตการจะใหนสตทำาการยมเปนกลมกลมละ
3-5 คน โดยนสตในกลมจะเปนผรบผดชอบรวมกน ทงนนกวจยประจำาหองปฏบตการจะเปนผจดกลมใหเปนประจำาทกป
2) หลงใช Auto pipette นสตตองปรบปรมาตรกลบมาทคา Max. volume ทกครงเพอปองกนสปรงเสอมคณภาพ
5.5 ระเบยบการใชเครองมอทกประเภท1) นสตตองชำาระคาวเคราะห ตามอตราทศนยฯ
กำาหนด (นสตหลกสตรฯ คอ อตรา 1)
2) นสตตองผานการอบรมใชงานเครองมอวจย กอนใชงานเครองมอวจยของศนยฯ
3) ผใชเครองมอวจยตองกรอกรายละเอยดการใชเครองมอวจย ทกชนดในแฟมบนทกการใชเครองมอ
Page
วจยทกครง (กรณทนสตหาแฟมไมเจอใหแจงเจาหนาทหองปฏบตการทนท)
4) นสตทไมทราบวธการใชงานเครองมอวจยทถกตอง ตองตดตอใหเจาหนาทแนะนำาวธใชงานทถกตอง ทงนหากนสตทำาเครองมอวจยชำารด อนเนองจากการใชงานไมถกตอง หรอใชงานโดยพลการ นสตจะตองรบผดชอบคาเสยหายทงหมด
5) นสตตองรบผดชอบอยดแลเครองมอวจยตลอดทใชงาน หามนสตเปดเครองมอวจยทงไว หากมความจำาเปนตองตองเปดเครองมอวจยไว ตองแจงเจาหนาท พรอมทงตดปายชอ, หมายเลขโทรศพทตน แจงกจกรรมททำา เวลาทเปด-ปดเครอง ทหนาเครอง
6) กรณทเครองมอวจยเกดขดของในระหวางการใชงาน ใหรบแจงนกวจยประจำาหองปฏบตการทนท เพอจะไดทำาการแกไขหรอสงซอมตอไป
7) หลงใชเครองมอวจยแลว นสตปดเครองและดงปลกเครองมอออกใหเรยบรอย, ทำาความสะอาดและจดเกบอปกรณตางๆใหเรยบรอย
8) หามนสตวางสารเคม หรอ อปกรณวจย หรอเครองมอวจยทกชนดทงไวในตดดควน
9) นสตททำาผดระเบยบการใชเครองมอวจยเปนประจำา นกวจยประจำาหองปฏบตการสามารถพจารณาเสนอผมอำานาจอนมตในการตดสทธการใชครงตอๆ ไป
6. ระเบยบปฏบตขณะทำางานในหองปฏบตการ
Page
6.1 มการเตรยมตวกอนเขาปฏบตการ เชน ผปฏบตงานตองทราบวาจะทำาปฏบตการเกยวกบอะไร ใชเครองมออะไร และตองมความพรอมทจะปฏบตตามระเบยบของหองปฏบตการอยางเครงครด
6.2 หามนำาเดกและสตวเลยงเขามาในหองปฏบตการ 6.3 นสตตองลงชอเขา-ออกหองปฏบตการทกครงทเขาใช
หองปฏบตการ6.4 ปดประตทครงทเขา-ออก หองปฏบตการ ยกเวน หอง
1003/1, 1004/1, 1004/2, 1006 หลงใชหองปฏบตการใหเปดหนาตางและประตเพอระบายอากาศ
6.5 ขณะอยในหองปฏบตการ1) หามรบกวนผทกำาลงปฏบตการวจยทดลอง2) หามทำางานตามลำาพงในหองปฏบตการ3) หามใชเครองมอผดประเภท4) หามหยบอปกรณหรอเครองมอวจยของผอนกอนได
รบอนญาต5) หามวงเลนหยอกลอกน6) หามรบประทานอาหาร 7) หามนสตใชอางนำาในหองปฏบตการลางจานหรอแกว
นำา (ใหใชอางนำาหองครว ชน 9)
8) หามสบบหร9) หามทำากจกรรมการแตงใบหนา10) ตองสวมรองเทาทปดหนาเทาและ/หรอสนเทาตลอด
เวลา หามสวมรองเทาแตะ
Page
11) รวบผมใหเรยบรอยขณะทำาปฏบตการ12) สวมเสอคลมปฏบตการทพอดตว ตดกระดมตลอด
เวลารวมทงสวมใสอปกรณปองกนสวนบคคลตามความเหมาะสมทกครงขณะทำาการทดลอง
6.6 ปดเครองปรบอากาศทกครง เมอเลกใชหองปฏบตการ ยกเวน หอง 1009/3
6.7 ผใชตองตดปายชอบนเครองมอและอปกรณทใชสวนบคคล สวนเครองแกว สารเคมและตเกบของ ใหระบซอนสต ชอสารเคม ความเขมขน วนทเตรยมและขอควรระวง (ถาม) เพอความสะดวกในการใชงานและเพอความปลอดภย
6.8 กรณผปฏบตงานในหองปฏบตการทำาการทดลองทมความเสยงในการเกดอนตรายหรอความเสยหายตอชวตและทรพยสนของหองปฏบตการ ผปฏบตงานฯ ตองแจงและไดรบอนญาตจากเจาหนาทหองปฏบตการกอนทกครง พรอมทงตดปายแจงกจกรรมทกำาลงทำาปฏบตการ พรอมชอ และหมายเลขโทรศพทของผทำาปฏบตการทกครง
6.9 ผใชตองตดปายชอบนเครองมอและอปกรณทใชสวนบคคล สวนเครองแกว สารเคมและตเกบของ ใหระบซอนสต ชอสารเคม ความเขมขน วนทเตรยมและขอควรระวง (ถาม) เพอความสะดวกในการใชงานและเพอความปลอดภย
6.10 หามสวมเสอคลมปฏบตการไปยงพนททรบประทานอาหาร
Page
6.11 หามเกบอาหาร เครองดมในหองปฏบตการ 6.12 รกษาพนททำาวจยสวนตนและสวนรวมใหสะอาด
เรยบรอยและหามวางของเกะกะ 6.13 ลางมอทกครงกอนออกจากหองปฏบตการ 6.14 หามปดกนทางออก และทางเขาถงเครองมอรบ
เหตฉกเฉน หรอแผงไฟ 6.15 กรณเกดอบตเหต ผปฏบตงานตองรายงานเจา
หนาททนท และยนแบบฟอรมรายงานอบตเหตทกครง6.16 กรณทไดรบอนญาตใหพาบคคลภายนอกเขาหอง
ปฏบตการ- นสตผไดรบอนญาตตองเปนผรบผดชอบนำาเขาไป- ตองอธบาย แจงเตอนหรออบรมเบองตนแก
บคคลภายนอกทพาเขาไป- บคคลดงกลาวตองสวมใสอปกรณปองกนสวน
บคคลทเหมาะสม6.17 หองปฏบตการขอความรวมมอจากนสตชวยดแล
รวมทงรกษาความสะอาดหองปฏบตการและทรพยสนของหองปฏบตการ
6.18 หองปฏบตการขอความรวมมอจากนสตชวย ปดไฟฟาพรอมทงถอดปลกไฟออก ปดเครองปรบอากาศ ตรวจเชคความเรยบรอยของหองทกหองกอนกลบบาน
6.19 นสตทจบการศกษา หรอนสตทตองการปด lab ตองดำาเนนการดงน1) คนกญแจตางๆ2) คนอปกรณวจยตางๆ
Page
3) นำาตวอยาง, สารเคม, Waste และอปกรณวจยของตน ออกจากหองปฏบตการ
4) ทำาความสะอาดโตะปฏบตการของตน และตดตอเจาหนาทเพอขอคนโตะปฏบตการ
6.20 นสตทมความประพฤตไมเหมาะสม ละเมดสทธสวนบคคลของผรวมงาน หรอมการกระทำาใดๆ อนอาจกอใหเกดความเสยหายตอทรพยสนตางๆ ของหองปฏบต รวมทงกระทำาผดระเบยบเปนประจำา นกวจยประจำาหองปฏบตการสามารถพจารณาเสนอผมอำานาจอนมตระงบและตดสทธการใชหองปฏบตการ
6.21 ระเบยบและขอปฏบตของหองปฏบตการวจยอาจเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสมหรอตามดลพนจของผอำานวยการศนย
7. ระบบการจดการสารเคม
Page
7.1 นสตหลกสตรฯ ตองเขาอบรมหลกสตรการจดการสารเคม (ChemTrack)
นสตสามารถดตารางการอบรมและสมครอบรมไดท
หรอ
7.2 นสตตองสมคร User เพอเขาใชโปรแกรม ChemTrack (คลงอาจารยทปรกษา)ดาวนโหลดใบสมครใชโปรแกรมท http://chemsafe.chula.ac.th/chemtrack/
7.3 การนำาสารเคมเขาหองปฏบตการ 1) บนทกขอมลสารเคมลงโปรแกรม ChemTrack
และ ตดรหส ChemTrack ใหเรยบรอย2) สงเอกสาร Safety Data Sheet ( SDS)
ทงแบบไฟลอเลกโทรนกสและเอกสารแกเจาหนาท 3) ตดสตกเกอร(สามารถรบสตกเกอรไดจากเจาหนาท)
และจดเกบสารเคมตามประเภทความเปนอนตราย ตามตำาแหนงตทกำาหนด
ส ความหมายสแดง สารไวไฟ
ตดตอคณนภาพร กลสขโทร : 02-218-3962โทรสาร : 02-219-2251อเมล
chemtrack/
Page
ส ความหมายสเหลอง สารไวตอปฏกรยาและสารออกซ
ไดซสนำาเงน สารอนตรายตอสขภาพ (สาร
พษ)สขาว สารกดกรอนสเทา ไมมสารอนตรายตอสขภาพมาก
ตวอยางการตดสตกเกอรสารเคมสวนบคคล
7.4 การจดเกบสารเคม1) ไมเกบสารเคมไวในตควน2) การเกบสารเคมทเปนของเหลวในตเยนและตแชแขง
ขวดสารเคมตองมภาชนะรองรบ (secondary container) ทเหมาะสม เชน ถาดพลาสตก และ
Page
ภาชนะรองรบตองสามารถปองกนการหกหรอรวไหลของสารเคมได หรอสามารถรองรบปรมาณสารเคมทอยในขวดไดอยางเพยงพอหากเกดการหกหรอรวไหล
3) ไมเกบขวดสารเคมไวบนหงหรอโตะปฏบตการ ยกเวนกรณขวดสารเคมทเตรยมขนเองสำาหรบการทดลอง เชน stock solution
4) ไมวางสารเคม (รวมถงถงแกส) บรเวณทางเดน5) ในกรณทจำาเปนตองวางขวดหรอภาชนะบรรจสาร
เคมบนพนหองปฏบตการ ตองมภาชนะรองรบทมความจมากกวาปรมาณรวมของสารเคมทมอยในภาชนะทกใบ และไมวางเกะกะการทำางานของผปฏบตงานและทางเดน ในกรณภาชนะเปนแกวตองอยในตำาแหนงทไมแตกไดโดยงาย
6) เกบสารทตดไฟงายออกหางจากแหลงกำาเนดไฟ 7) ไมมสงกดขวางการทำางานของหวสปรงเกลอร 8) เกบสารไวปฏกรยาตอนำาออกหางจากสปรงเกลอร 9) ไมวางสารเคมใกลทอระบายนำา ใตหรอในอางนำา หาก
จำาเปนตองมภาชนะรองรบ เพอปองกนสารเคมรวไหลสสงแวดลอม
7.5 การใชสารเคม และเบกสารเคม1) สามารถตรวจสอบรายชอสารเคมสวนกลางของ
ศนยฯ ทบอรดประชาสมพนธ (กรณท นสต/นกวจย ใชสารเคมจำานวนมาก นสต/นกวจย จะตองจดซอเอง)
Page
2) สามารถตรวจสอบรายชอสารเคมทงหมดของศนยฯ ดวยโปรแกรม ChemTrack
3) นสตตองลงบนทกการใชสารเคมทกครง (หนาตสารเคม)
4) ใชแลวตองนำากลบมาวางไวทเดม 5) ใหนสตตกหรอเทสารเคมเทาทพอใชหามเทสารกลบ
ลงขวดสารเคมโดยเดดขาด..เพราะจะเกดการปนเป อน
6) กรณทสารเคมหมด 1) บนทกขอมลลงในเอกสารสำาหรบตดขวดสารเคม
ของศนยฯ (ทบอรดประชาสมพนธ) 2) นำาขวดเปลาของสารเคมทชนดของเหลวไปเกบไว
ใตตดดควนหอง 1004/2 (เพอใชเปนภาชนะทงของเสยตอไป) สำาหรบภาชนะของสารเคมทชนดของแขงใหทงลงถงขยะหองแลป หองปฏบตการจะสงกำาจดตามระบบ WasteTrack ตอไป
7.6 การกำาจดสารเคม นสตตองดำาเนนการการจดการสารทไมใชแลว ไดแก
สารทไมตองการใช, สารทหมดอายตามฉลาก หรอ สารทหมดอายตามสภาพ (บรจาคผอน หรอ สงกำาจด ตามความเหมาะสม)
USER: hsmPASSWORD: 84168
Page
8. ระบบการจดการของเสย8.1 หองปฏบตการจะสงกำาจดของเสยทก 2 เดอน8.2 ผปฏบตงานในหองปฏบตการตองคดแยกขยะและของ
เสยอนตราย ทงนหองปฏบตการไดทำาการแยกประเภทถงขยะออกเปน 4 สวน คอ
1) ถงขยะทวไป คอ ขยะทไมมการปนเป อนของสารเคม
2) ถงขยะทเปนเศษแกว 3) ถงขยะในหองปฏบตการ (ของแขงเผาได) 4) ของเสยจากการใชสารเคมหรอของเสย
อนตราย (แยกประเภทตามระบบการจำาแนกของเสยของจฬาลงกรณมหาวทยาลย)
8.3 ใชภาชนะบรรจของเสยทเหมาะสมตามประเภท พรอมทงตรวจเชคสภาพภาชนะกอนบรรจ เชน รอยรว หรอภาชนะทปดไมสนท
8.4 ตองตดปายขอมล Waste ทนท ทมการบรรจของเสยลงขวด โดยระบชอพรอมระบกลมของเสย ตามคมอการแยกประเภทของเสยในหองปฏบตการ พรอมทงระบชอ
Page
นสต และลงวนทใหเรยบรอย (ปาย waste ในกลองสชมพทบอรดหนาหอง 1003/1 )
ตวอยางการตดสตกเกอรสารเคมสวนบคคล
8.5 ตรวจสอบความบกพรองของภาชนะและฉลากของเสยอยางสมำาเสมอ
8.6 บรรจไมเกน กวา 80 % ของความจภาชนะหรอปรมาณของเสยตองอยตำากวาปากภาชนะอยางนอย 1 นว
8.7 มภาชนะรองรบขวดของเสยทเหมาะสม 8.8 แยกภาชนะรองรบขวดของเสยทเขากนไมได 8.9 ไมวางภาชนะบรรจของเสยใกลบรเวณอปกรณฉกเฉน
หรอ ขวางทาง เขา-ออก8.10 วางภาชนะบรรจของเสยหางจากความรอน แหลง
กำาเนดไฟ และเปลวไฟ8.11 ของเสยประเภทขวดขนาดเลก เชน ขวดยา
พลาสตก จะรวบรวมสงกำาจดประเภทของแขง โดยจำาแนกตามลกษณะสาร ทงนนสตตองเทของเหลวออกจากขวดใหเรยบรอยกอน และเกบขวดตวอยางรวมกนซงจะสงกำาจดในลกษณะ Solid waste ตอไป
8.12 นสตทม waste อนตรายมากๆ ตองมาแจงเจาหนาททกครง
8.13 นำาขวดของเสยไปวางตรงจดทกำาหนด ตามประเภทของเสย (หอง 1004/2 และ หอง 1006)
Page
8.14 กรอกขอมลลงตารางบนทกขอมลของเสยในหองปฏบตการ บรเวณบอรดประชาสมพนธหนาหอง 1003/1
8.15 บนทกขอมลของเสย ในโปรแกรม Waste Track โดยใช Use name ของสวนกลาง (เจาหนาทหองปฏบตการและ RA เปนผดำาเนนการ)
8.16 จดทำารหสของเสย ทไดจากโปรแกรม Waste Track นำารหสไปตดทขางขวด เพอยนยนการลงทะเบยนของเสยในหองปฏบตการ (เจาหนาทหองปฏบตการและ RA เปนผดำาเนนการ)
8.17 เตรยมสงของเสย1) ขนยายของเสยทกรายการทแปะรหสของเสย
เรยบรอยแลว มาหอง 1004/2 2) บรรจขวดของเสยลงกลองกระดาษตามความเหมาะ
สม เพอลดความเสยงในการเกดอบตเหตขณะขนยาย8.18 ขนยายของเสย ไปบรเวณจดนดหมายจดเกบของ
เสย ตามกำาหนดการจดเกบของมหาวทยาลย
Page
ระบบการจำาแนกของจฬาลงกรณมหาวทยาลย (WasteTrack)
WasteTrack จำาแนกของเสยอนตรายเปน 14 ประเภท
1.ประเภทท 1 ของเสยพเศษ (I : Special Waste) หมายถง ของเสยทมปฏกรยาตอนำาหรออากาศ ของเสยทอาจมการระเบด (เชน azide, peroxides) สารอนทรย ของเสยทไมทราบทมา ของเสยทเปนชวพษ และของเสยทเปนสารกอมะเรง เชน เอทธเดยมโบรไมด
Page
2.ประเภทท 2 ของเสยทมไซยาไนด (II : Cyanide Waste) หมายถง ของเสยทมไซยาไนด เปนสวนประกอบ เชน โซเดยมไซยาไนด หรอเปนของเสยทมสารประกอบเชงซอนไซยาไนด หรอมไซยาโนคอมเพลกซ เปนองคประกอบ เชน Ni(CN)42- เปนตน
3.ประเภทท 3 ของเสยทมสารออกซแดนซ (III : Oxidizing Waste) หมายถง ของเสยทมคณสมบตในการใหอเลกตรอน ซงอาจเกดปฏกรยารนแรงกบสารอนทำาใหเกดระเบดได เชน โพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต, โซเดยมคลอเรต, โซเดยมเปอรไอออเดต และโซเดยมเปอรซลเฟต
4.ประเภทท 4 ของเสยทมปรอท (IV : Mercury Waste) หมายถง ของเสยชนดทมปรอทเปนองคประกอบ เชน เมอรควร (II) คลอไรด, อลคลเมอรควร เปนตน
5.ประเภทท 5 ของเสยทมสารโครเมต (V : Chromate Waste) หมายถง ของเสยทมโครเมยม (VI) เปนองคประกอบ เชน สารประกอบ Cr6+, กรดโครมก, ของเสยทไดจากการวเคราะห Chemical Oxygen Demand (COD) เปนตน
6.ประเภทท 6 ของเสยทมโลหะหนก (VI : Heavy Metal Waste) หมายถง ของเสยทมไอออนของโลหะหนกอนทไมใชปรอทเปนสวนผสม เชน แบเรยม แคดเมยม ตะกว ทองแดง เหลก แมงกานส สงกะส โคบอล นเกล เงน ดบก แอนตโมน ทงสเตน วาเนเดยม เปนตน
7.ประเภทท 7 ของเสยทเปนกรด (VII : Acid Waste) หมายถง ของเสยทมคาของ pH ตำากวา 7 และมกรดแรปน
Page
อยในสารมากกวา 5% เชน กรดซลฟรก, กรดไนตรก, กรดไฮโดรคลอรก เปนตน
8.ประเภทท 8 ของเสยอลคาไลน (VIII : Alkaline Waste) หมายถง ของเสยทมคา pH สงกวา 8 และมดางปนอยในสารละลายมากกวา 5% เชน คารบอเนต, ไฮดรอกไซด, แอมโมเนย เปนตน
9.ประเภทท 9 ผลตภณฑปโตรเลยม (IX : Petroleum Products) หมายถง ของเสยประเภทนำามนปโตรเลยม และผลตภณฑทไดจากนำามน เชน นำามนเบนซน, นำามนดเซล, นำามนกาด, นำามนเครอง, นำามนหลอลน
10. ประเภทท 10 Oxygenated (X : Oxygenated) หมายถง ของเสยทประกอบดวยสารเคมทมออกซเจนอยในโครงสราง เชน เอทลอาซเตต อะซโตน, เอสเทอร, อลกอฮอล, คโตน, อเทอร เปนตน
11. ประเภทท 11 NPS Containing (XI : NPS Containing) หมายถง ของเสยทประกอบดวยสารอนทรยทมสวนประกอบของ ไนโตรเจน, ฟอสฟอรส, ซลเฟอร เชน สารเคมทมสวนประกอบของ Dimethyl formamide (DMF), Dimethyl sulfoxide (DMSO), อะซโตรไนไตรล, เอมน, เอไมน
12. ประเภทท 12 Halogenated (XII : Halogenated) หมายถง ของเสยทมสารประกอบอนทรยของธาตฮาโลเจน เชน คารบอนเตตราคลอไรด (CCl4), คลอโรเอทลน
13. ประเภทท 13 (a) : ของแขงทเผาไหมได (XIII (a) : Combustible Solid)
Waste ขนาดเลก
Waste ขนาดเลก + ถานทใชแลว
Waste ทยงไมเตม
Waste ทวไป
Waste ทวไป
Page
(b) : ของแขงทไมสามารถเผาไหมได (XIII (b) : Incombustible Solid)
14. ประเภทท 14 ของเสยทมนำาเปนตวทำาละลายอน ๆ (XIV : Miscellaneous Aqueous Waste) หมายถง ของเสยทมสารประกอบนอยกวา 5% ทเปนสารอนทรยทไมมพษ หากเปนสารมพษใหพจารณาเสมอนวาเปนของเสยพเศษ (I : Special Waste)
บรเวณจดเกบของเสยของหองปฏบตการ
หองเกบ waste
ขวดเปลาHeavy metalsขยะแลป เศษแกว ขยะแลป
ตใต Hood เบอร 1 ตใต Hood เบอร 2 ตใต Hood เบอร 3 (ตดหนาตาง)
Page
เอกสารความรการแยกประเภทและสญลกษณความเปนอนตรายดาน
กายภาพของสารเคม
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขปสญลกษ
ณ*1.วตถระเบด
(explosives)
สารในรปของแขงหรอของเหลวทเมอทำาปฏกรยาทางเคมแลวเกดแกสทมอณหภมและความดนสงจนสามารถทำาความเสยหายใหกบสงโดยรอบ
สารดอกไมเพลง (pyrotechnic substance)
ขยะแลป
หองเกบ waste 1007
ตใต Hood
หองเกบ waste
Page
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขปสญลกษ
ณ*2.แกสไวไฟ
(flammable gases)
แกสทมชวงความไวไฟกบอากาศทอณหภม 20 องศาเซลเซยส ทความดนบรรยากาศ 101.3 กโลปาสกาล
3.สารละอองลอยไวไฟ (flammable aerosols)
สารละอองลอยทมคณสมบตไวไฟ หรอมสวนประกอบของสารไวไฟ
4.แกสออกซไดซ (oxidizing gases)
แกสทใหออกซเจนได ซงเปนสาเหตหรอมสวนทำาใหวสดอนเกดการเผาไหมมากกวาปกต
5.แกสภายใตความดน (gases under pressure)
แกสทมความดนไมตำากวา 200 กโลปาสกาล ทบรรจอยในภาชนะบรรจ ซงหมายรวมถง แกสอด (compressed gas) แกสเหลว (liquefied gas) แกสในสารละลาย (dissolved gas) และแกสเหลวอณหภมตำา (refrigerated liquefied gas)
6.ของเหลวไวไฟ (flammable liquids)
ของเหลวทมจดวาบไฟไมเกน 93 องศาเซลเซยส
Page
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขปสญลกษ
ณ*7.ของแขงไวไฟ
(flammable solids)
ของแขงทลกตดไฟไดงาย หรออาจเปนสาเหตหรอชวยใหเกดไฟดวยแรงเสยดทาน
8.สารเคมททำาปฏกรยาไดเอง (self-reactive substances and mixtures)
สารทไมเสถยรทางความรอนซงมแนวโนมทจะเกดการสลายตวระดบโมเลกลทำาใหเกดความรอนขนอยางรนแรง แมไมมออกซเจน (อากาศ) เปนสวนรวม(ไมรวมถงสารทเปน วตถระเบด สารเปอรออกไซดอนทรย หรอ สารออกซไดซ)
9.ของเหลวทลกตดไฟไดเองในอากาศ (pyrophoric liquids)
ของเหลวทมแนวโนมทจะลกตดไฟภายใน 5 นาท แมมอยในปรมาณนอย เมอสมผสกบอากาศ
10. ของแขงทลกตดไฟไดเองในอากาศ (pyrophoric solids)
ของแขงทมแนวโนมทจะลกตดไฟภายใน 5 นาท แมมอยในปรมาณนอย เมอสมผสกบอากาศ
11. สารเคมทเกด
สารททำาปฏกรยากบอากาศโดยไมไดรบพลงงานจากภายนอก จะทำาให
Page
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขปสญลกษ
ณ*ความรอนไดเอง (self-heating substances and mixtures)
เกดความรอนไดเอง(สารประเภทนจะแตกตางจากสารทลกตดไฟไดเองในอากาศ คอ จะลกตดไฟไดกตอเมอมปรมาณมาก (หลายกโลกรม) และสะสมอยดวยกนเปนระยะเวลานาน (หลายชวโมงหรอหลายวน)
12. สารเคมทสมผสนำาแลวใหแกสไวไฟ (substances and mixtures, which in contact with water, emit flammable gases)
สารทเปนของแขงหรอของเหลวททำาปฏกรยากบนำาแลวสามารถลกไหมไดโดยตวเองหรอปลอยแกสไวไฟออกมาในปรมาณทเปนอนตราย
13. ของเหลวออกซไดซ (oxidizing liquids)
ของเหลวทโดยทวไปจะปลอยแกสออกซเจน ซงเปนสาเหตหรอมสวนทำาใหวสดอนเกดการเผาไหมไดมากกวาปกต
Page
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขปสญลกษ
ณ*14. ของแ
ขงออกซไดซ (oxidizing solids)
ของแขงทโดยทวไปจะปลอยแกสออกซเจน ซงเปนสาเหตหรอมสวนทำาใหวสดอนเกดการเผาไหมไดมากกวาปกต
15. สารเปอรออกไซดอนทรย (organic peroxides)
สารอนทรยทเปนของเหลวและของแขงทประกอบดวยโครงสรางทมออกซเจนสองอะตอมเกาะกน (bivalent-O-O-structure) และอนพนธของไฮโดรเจนเปอรออกไซดทอะตอมไฮโดรเจนถกแทนทดวยอนมลอนทรย (organic radicals) และอาจมคณสมบตอยางใดอยางหนง ดงน เมอสลายตวทำาใหเกดการระเบด
ได ลกไหมไดอยางรวดเรว ไวตอแรงกระแทกหรอการเสยดส เกดปฏกรยาอนตรายกบสารอนๆ
ได16. สารท
กดกรอนโลหะ (corrosive to metals)
สารททำาความเสยหายหรอทำาลายโลหะไดดวยผลจากการกระทำาทางเคม
Page
หมายเหต * ประเภทความเปนอนตรายบางประเภทสามารถมสญลกษณแสดงความเปนอนตรายไดมากกวา 1 รป ขนกบระดบความเปนอนตรายยอย (category) ของประเภทความเปนอนตรายนนๆ
การแยกประเภทและสญลกษณความเปนอนตรายดานสขภาพของสารเคม
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขปสญลกษ
ณ*1.ความเปนพษ
เฉยบพลน (acute toxicity)
ทำาใหเกดผลกระทบรายแรงหลงจากการไดรบสารเคมเขาสรางกายทางปากหรอทางผวหนงเพยงครงเดยวหรอหลายครงภายในเวลา 24 ชวโมง หรอทางการหายใจเปนเวลา 4 ชวโมง
2.การกดกรอน/ระคายเคองผวหนง (skin corrosion/irritation)
แบงเปน 2 ประเภท คอ กดกรอนผวหนง หมายถง การ
เกดอนตรายตอผวหนงชนดทไมสามารถฟ นฟใหกลบคนสสภาพเดมได หรอมการตายของเซลลผวหนงชนนอกจนถงชนใน หลงการทดสอบกบสารทดสอบเปนระยะเวลา 4 ชวโมง
ระคายเคองผวหนง หมายถง การเกดอนตรายตอผวหนงชนดท
Page
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขปสญลกษ
ณ*สามารถฟ นฟใหกลบคนสสภาพเดมได หลงการทดสอบกบสารทดสอบเปนระยะเวลา 4 ชวโมง
3.การทำาลายดวงตาอยางรนแรง/การระคายเคองตอดวงตา (serious eye damage/eye irritation)
แบงเปน 2 ประเภท คอ ทำาลายดวงตาอยางรนแรง คอ
ทำาใหเนอเยอตา เสยหาย หรอเกดความเสยหายทางกายภาพอยางรนแรงตอการมองเหน ทไมสามารถฟ นฟกลบสสภาพเดมไดภายใน 21 วน หลงการสมผส
ระคายเคองตอดวงตา คอ การเปลยนแปลงของดวงตา ทสามารถฟ นฟกลบสสภาพเดมไดภายใน 21 วน หลงการสมผส
4.การทำาใหไวตอการกระตนอาการแพตอระบบทางเดนหายใจหรอผวหนง (respiratory or skin sensitizati
ไวตอการกระตนใหเกดอาการแพ ทางระบบทางเดนหายใจ หมายถง ทำาใหเกดภาวะภมไวเกนในระบบทางเดนหายใจหลงจากไดรบสารจากการหายใจ
ไวตอการกระตนใหเกดอาการแพ ทางผวหนง หมายถง ทำาใหเกดอาการภมแพหลงจากไดรบสาร
Page
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขปสญลกษ
ณ*on) ทางผวหนง
5.การกลายพนธของเซลลสบพนธ (germ cell mutagenicity)
ทำาใหเกดการกลายพนธของเซลลสบพนธของมนษยซงสามารถถายทอดสลกหลานได
6.ความสามารถในการกอมะเรง (carcinogenicity)
ทำาใหเกดมะเรงหรอเพมอบตการณของการเกดมะเรง หรอทำาใหเกดกอนเนองอกชนดไมรนแรงและรนแรงลกลามในสตวทดลอง
7.ความเปนพษตอระบบสบพนธ (reproductive toxicity)
เปนพษตอระบบสบพนธของมนษย อาจเกดอนตรายตอการเจรญพนธหรอทารกในครรภ รวมถงอาจมผลกระทบตอสขภาพของเดกทไดรบการเลยงดวยนำานมมารดา
8.ความเปนพษตอระบบอวยวะเปาหมาย-การไดรบสมผสครงเดยว (specific
ทำาใหเกดความผดปกตของระบบตางๆ ของรางกาย ทงทสามารถกลบคนสสภาพเดมไดและไมสามารถกลบคนสสภาพเดมได แบบเฉยบพลนและ/หรอเรอรง (แตไมถงระดบทำาใหเสยชวต) จากการไดรบสมผสครงเดยว
Page
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขปสญลกษ
ณ*target organ toxicity– single exposure)
9.ความเปนพษตอระบบอวยวะเปาหมาย-การไดรบสมผสซำา (specific target organ toxicity - repeated exposure)
ทำาใหเกดความผดปกตของระบบตางๆ ในรางกาย ทงทสามารถกลบคนสสภาพเดมไดและไมสามารถกลบคนสสภาพเดมได แบบเฉยบพลนและ/หรอเรอรง (แตไมถงระดบทำาใหเสยชวต) จากการไดรบสมผสซำาๆ กน
10. อนตรายตอระบบทางเดนหายใจสวนลางหรอทำาใหปอดอกเสบจากการสำาลก (aspiration hazardous)
เมอไดรบสารทเปนของแขง/ของเหลวเขาสระบบหายใจ โดยผานทางปาก จมก หรอการสำาลก จะทำาใหเกดอาการรนแรงทเกดขนอยางเฉยบพลน เชน ปอดบวมจากสารเคม การบาดเจบทเกดตอปอด โดยมความรนแรงหลายระดบจนถงเสยชวต หมายเหต การสำาลก คอการทของเหลวหรอของแขงเขาส
Page
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขปสญลกษ
ณ*หลอดลม และทางเดนหายใจสวนลาง โดยผานปากหรอจมกโดยตรง หรอทางออมผานการอาเจยน
หมายเหต * ประเภทความเปนอนตรายบางประเภทสามารถมสญลกษณแสดงความเปนอนตรายไดมากกวา 1 รป ขนกบระดบความเปนอนตรายยอย (category) ของประเภทความเปนอนตรายนนๆ
การแยกประเภทและสญลกษณความเปนอนตรายดานสงแวดลอมของสารเคม
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขป สญลกษณ
1.ความเปนอนตรายตอสงแวดลอมทางนำา (hazardous to the aquatic environment)
หมายรวมถงปจจยตอไปน เปนพษเฉยบพลนตอสงมชวตใน
นำา เปนพษเรอรงตอสงมชวตในนำา ทำาใหเกดการสะสมสารเคมในสงม
ชวตในนำา สงผลกระทบตอระบบการยอย
สลายสารเคมในนำาหรอในสงม
Page
ประเภทความเปนอนตราย
คำาอธบายโดยสงเขป สญลกษณ
ชวต2.ความเปน
อนตรายตอชนโอโซน (hazardous to the ozone layer)
สามารถทำาลายชนโอโซนในชนบรรยากาศได
เปนสารทมอยในรายการสารเคมทพจารณาวาเปนอนตรายตอชนโอโซน ในภาคผนวกของ Montreal Protocol
การจดเกบสารเคม
ความรเกยวกบการจดเกบสารเคม ประกอบดวยหวขอดงน
Page
1) ขอแนะนำาการจดเกบสารเคมในหองปฏบตการ
กลมของสารเคม
คำาแนะนำาวธการเกบรกษา
ตวอยางสารเคม
สารทเขากนไมได
(ด SDS ในทกกรณ)
แกสไวไฟภายใตความดน (รวมถงแกสตดไฟได) (compressed gases–flammable includes combustible)
เกบรกษาในทเยนและแหง หางจากแกสออกซไดซ อยางนอย 6 ม. (20 ฟต) โดยมดหรอลามถงไวกบผนงหรอโตะปฏบตการแกสบางชนดอาจตองเกบในตทตดตงสปรงเกลอรหรอระบบระบายอากาศ
Methane,Acetylene,Hydrogen
แกสพษและออกซไดซภายใตความดน, ของแขงออกซไดซ(oxidizing and toxic compressed gases, oxidizing solids)
แกสเหลวไวไฟภายใตความดน (compressed gases–
เกบรกษาในทเยน และแหง หางจากแกสออกซไดซ
Propane,Butane
แกสพษและออกซไดซภายใตความดน, ของแขงออกซ
Page
กลมของสารเคม
คำาแนะนำาวธการเกบรกษา
ตวอยางสารเคม
สารทเขากนไมได
(ด SDS ในทกกรณ)
liquefied flammable)
อยางนอย 6 ม. (20 ฟต) โดยมดหรอลามถงไวกบผนงหรอโตะปฏบตการแกสบางชนดอาจตองเกบในตทตดตงสปรงเกลอรหรอระบบระบายอากาศ แกสทเกบในอาคาร ถงควรมขนาดบรรจ ไมเกน 16 ออนซ (350 กรม) หากมขนาดใหญใหนำาเขามาใชภายในอาคารเปนรายวนเทานน และเกบถาวรอย
ไดซ(oxidizing and toxic compressed gases, oxidizing solids)
Page
กลมของสารเคม
คำาแนะนำาวธการเกบรกษา
ตวอยางสารเคม
สารทเขากนไมได
(ด SDS ในทกกรณ)
ภายนอกอาคารแกสภายใตความดนทไวตอปฏกรยา (รวมถง แกสออกซไดซ) (compressed gases–reactive, including oxidizing)
เกบรกษาในทเยนและแหง หางจากแกสไวไฟอยางนอย 6 ม. (20 ฟต) มดหรอลามถงไวกบผนงหรอโตะปฏบตการ แกสบางชนดอาจตองเกบในตทตดตงระบบระบายอากาศ
Oxygen,Chlorine
แกสไวไฟ(flammable gases)
แกสภายใตความดนทคกคามสขภาพของคน รวมถงแกสพษและกดกรอน (compressed gases–
เกบรกษาในทเยนและแหง หางจากแกสและของเหลวไวไฟ โดยมดหรอลามถงไวกบผนงหรอโตะปฏบตการ
Carbon monoxide,Hydrogen sulfide,Hydrogen chloride
แกสไวไฟ และ/หรอออกซไดซ(flammable and/or oxidizing gases)
Page
กลมของสารเคม
คำาแนะนำาวธการเกบรกษา
ตวอยางสารเคม
สารทเขากนไมได
(ด SDS ในทกกรณ)
threat to human health, includes toxic and corrosive)
แกสบางชนดอาจตองเกบในตทตดตงระบบระบายอากาศ
สารกดกรอน–กรดอนนทรย (corrosives–acids inorganic)
เกบในตเกบรกษากรดทตดตงระบบปองกน หรอมภาชนะพลาสตกรองรบ
Inorganic (mineral) acids,Hydrochloric acid,Sulfuric acid, Chromic acid, Nitric acid หมายเหต: Nitric acid เปนสารออกซไดซทแรงและควรเกบแยกจากกรดอน ๆ โดยเกบในภาชนะรองรบหรอตกรดท
ของเหลวไวไฟ (flammable liquids)ของแขงไวไฟ (flammable solids)เบส (bases)และ สารออกซไดซ (oxidizers)กรดอนทรย (organic acids)
Page
กลมของสารเคม
คำาแนะนำาวธการเกบรกษา
ตวอยางสารเคม
สารทเขากนไมได
(ด SDS ในทกกรณ)
แยกออกจากกน
สารกดกรอน–กรดอนทรย(corrosives–acids organic)
เกบในตเกบรกษากรดทตดตงระบบปองกน หรอมภาชนะพลาสตกรองรบ
Acetic acid,Trichloroacetic acid, Lactic acid
ของเหลวไวไฟ (flammable liquids)ของแขงไวไฟ (flammable solids)เบส (bases)และ สารออกซไดซ (oxidizers)กรดอนนทรย (inorganic acids)
สารกดกรอน–เบส(corrosives–bases)
เกบในตทแยกตางหาก
Ammonium hydroxide, Potassium hydroxide, Sodium hydroxide
สารออกซไดซ และกรด(oxidizers and acids)
สารระเบดได(explosives)
เกบใหหางจากสารเคมอน ๆ
Ammonium nitrates, Nitrourea,
สารเคมอน ๆ ทงหมด
Page
กลมของสารเคม
คำาแนะนำาวธการเกบรกษา
ตวอยางสารเคม
สารทเขากนไมได
(ด SDS ในทกกรณ)
ทงหมด ในตำาแหนงทปลอดภย เพอมใหพลดตกลงมาได
Sodium azide, Trinitroaniline, Trinitroanisole, Trinitrobenzene, Trinitrophenol (Picric acid), Trinitrotoluene (TNT)
ของเหลวไวไฟ (flammable liquids)
เกบในตเกบเฉพาะสารไวไฟ หมายเหต: สารเคมทเกดเปอรออกไซดไดตองลงวนททเปดขวด เชน Ether, Tetrahydrofuran, Dioxane
Acetone,Benzene,Diethyl ether,Methanol,Ethanol,Hexanes,Toluene
สารออกซไดซ และกรด(oxidizers and acids)
ของแขงไวไฟ เกบในพนททเยน Phosphoru สารออกซไดซ
Page
กลมของสารเคม
คำาแนะนำาวธการเกบรกษา
ตวอยางสารเคม
สารทเขากนไมได
(ด SDS ในทกกรณ)
(flammable solids)
และแหง แยกหางออกไปจากสารออกซไดซ และสารกดกรอน
s,Carbon,Charcoal
และกรด(oxidizers and acids)
สารเคมทไวปฏกรยาตอนำา(water reactive chemicals)
เกบในสถานททเยนและแหง และมการปองกนสารเคมจากการสมผสนำา (รวมทงระบบสปรงเกลอร) และตดปายเตอนในสถานทนนวา ส“ารเคมทไวปฏกรยาตอนำา”, “หามใชนำาดบไฟในทกกรณ ไม”เกบบนพนเผอกรณนำาทวม (เชน ทอนำาแตก)
Sodium metal,Potassium metal,Lithium metal,Lithium aluminum hydride
แยกจากสารละลายทมนำาเปนองคประกอบทงหมด และสารออกซไดซ(all aqueous solutions and oxidizers)
สารออกซไดซ วางบนถาดและ Sodium hypochlorit
สารรดวซ,
Page
กลมของสารเคม
คำาแนะนำาวธการเกบรกษา
ตวอยางสารเคม
สารทเขากนไมได
(ด SDS ในทกกรณ)
(oxidizers) เกบไวในตทนไฟ แยกตางหากจากสารไวไฟ และวสดทตดไฟได
e,Benzoyl peroxide,Potassium permanganate,Potassium chlorate,Potassium dichromateหมายเหต: กลมสารเคมตอไปนเปนสารออกซไดซ: Nitrates, Nitrites, Chromates, Dichromates, Chlorites, Permanganates, Persulfates,
สารไวไฟ, สารไหมไฟได, วสดอนทรย และโลหะสภาพเปนผงละเอยด
Page
กลมของสารเคม
คำาแนะนำาวธการเกบรกษา
ตวอยางสารเคม
สารทเขากนไมได
(ด SDS ในทกกรณ)
Peroxides, Picrates, Bromates, Iodates, Superoxides
สารพษ(poisons)
แยกเกบจากสารอน โดยมภาชนะรองรบททนสารเคมในพนททแหง เยน และมการระบายอากาศ
Cyanides, สารประกอบโลหะหนก เชน Cadmium, Mercury, Osmium
ด SDS
สารเคมทวไปทไมไวตอปฏกรยา(general chemicals non–reactive)
เกบในตหรอชนวาง
Agar, Sodium chloride, Sodium bicarbonate, และเกลอทไมไวตอปฏกรยาสวนใหญ
ด SDS
ทมา ดดแปลงจาก Laboratory Safety Manual, The University of Texas at Austin, January 2011
Page
2) ตวอยางเกณฑการแยกประเภทสารเคมเพอการจดเกบ การแยกเกบสารกลมทไมควรจดเกบไวในทเดยวกน
Compound/Class
Avoid Storage Near or Contact With:
AcidsAcetic acid
Chromic acid, nitric acid, hydroxyl compounds, ethylene, glycogen, perchloric acid, peroxides, permanganate
Hydrofluoric acid
Ammonia (aqueous or anhydrous)
Nitric acid (conc.)
Acetic acid, aniline, chromic acid, acetone, alcohol, or other flammable liquids, hydrocyanic acid, hydrogen sulfide, or other flammable gases, nitratable substances: copper, brass or any heavy metals (or will generate nitrogen dioxide/nitrous fumes) or organic products such as wood and paper
Sulfuric acid
Light metals (Iithium, sodium, potassium), chlorates, perchlorates, permanganates
BasesAmmonia Mercury, chlorine, bromine, iodine,
hydrofluoric acid, calcium hypochloriteCalcium oxide
Water
Page
Compound/Class
Avoid Storage Near or Contact With:
Alkaline metals
Sodium, potassium, magnesium, calcium, aluminum, carbon dioxide, carbon tetrachloride or other chlorinated hydrocarbons, halogens, water
Bromine Ammonia, acetylene, butadiene, methane, propane, butane (or other petroleum gases), hydrogen, sodium carbide, turpentine, benzene, finely divided metals
Carbon, activated
Calcium hypochlorite, oxidizing agents
Chlorine Ammonia, acetylene, butadiene, methane, propane, butane, or other petroleum gases, hydrogen, sodium carbide, turpentine, benzene, finely divided metals
Copper Acetylene, hydrogen peroxide, nitric acid
Fluorine Isolate from everythingIodine Acetylene, ammonia (aqueous or
anhydrous), hydrogen Mercury Acetylene, ammonia, fulminic acid
(produced in nitric acid–ethanol mixtures)
Oxygen Oils, grease, hydrogen, other flammable gases, liquids, or solids
Phosphorous (white)
Air, oxygen, caustic alkalis as reducing agents (will generate phosphine)
Potassium Carbon tetrachloride, carbon dioxide, water
Page
Compound/Class
Avoid Storage Near or Contact With:
Silver Acetylene, oxalic acid, tartaric acid, fulminic acid (produced in nitric acid-ethanol mixtures), and ammonium compounds
OrganicsAcetone Concentrated nitric acid and sulfuric
acid mixturesAcetylene Fluorine, chlorine, bromine, copper,
silver, mercuryAniline Nitric acid, hydrogen peroxideFlammable liquids
Ammonium nitrate, chromic acid, hydrogen peroxide, nitric acid, sodium peroxide, halogens
Compound/Class
Avoid Storage Near or Contact With:
Hydrocarbons(propane, butane, etc.)
Fluoride, chlorine, bromine, chromic acid, sodium peroxide
Nitroparaffins
Inorganic bases, amines
Oxalic acid
Silver, mercury
OxidizersChlorates Ammonium salts, acids, metal powders,
sulfur, finely divided organics, or combustible materials
Chromic acid
Acetic acid, naphthalene, camphor, glycerol, turpentine, alcohol or
Page
Compound/Class
Avoid Storage Near or Contact With:
(trioxide) flammable liquidsAmmonium nitrate
Acids, metal powders, flammable liquids, chlorates, nitrates, sulfur, finely divided organics or combustible materials
Chlorine dioxide
Ammonia, methane, phosphine, hydrogen sulfide
Cumene hydroperoxide
Organic or inorganic acids
Hydrogen peroxide
Copper, chromium, iron, most other metals or salts, alcohols, acetone, or other flammable liquids, aniline, nitromethane, or other organic or combustible materials
Hypochlorites
Acids (will generate chlorine or hypochlorous acid)
Nitrates Sulfuric acid (will generate nitrogen dioxide )
Perchloric acid
Acetic acid, bismuth and its alloys, alcohol, paper, wood, grease, oils
Peroxides (organics)
Organic or inorganic acids; also avoid friction and store cold
Potassium chlorate
Acid, especially sulfuric acid
Potassium permanganate
Glycerol, ethylene glycol, benzaldehyde, sulfuric acid
Sodium peroxide
Any oxidizable substance such as methanol, ethanol, glycerol, ethylene glycol, glacial acetic acid, acetic
Page
Compound/Class
Avoid Storage Near or Contact With:
anhydride, benzaldehyde, furfural, methyl acetate, ethyl acetate, carbon disulfide
Alkaline metals
Sodium, potassium, magnesium, calcium, aluminum, carbon dioxide, carbon tetrachloride or other chlorinated hydrocarbons, halogens, water
Calcium oxide
Water
Cyanides Acids (will generate hydrogen cyanide)Phosphorous (white)
Air, oxygen, caustic alkalis as reducing agent (will generate phosphine)
Potassium Carbon tetrachloride, carbon dioxide, water
Sodium Carbon tetrachloride, carbon dioxide, water
Sodium peroxide
Any oxidizable substance such as methanol, ethanol, glycerol, glacial acetic acid, acetic anhydride, benzaldehyde, furfural, methyl acetate, ethyl acetate, carbon disulfide
Sulfides Acids (will generate hydrogen sulfide)Reducing Agents
Hydrazine Hydrogen peroxide, nitric acid, other oxidants
Nitrites Acids (will generate nitrous fumes) Sodium nitrite
Ammonium nitrate and other ammonium salts
Toxics/PoisonsArsenicals Reducing agents (will generate arsine)
Page
Compound/Class
Avoid Storage Near or Contact With:
Azides Acids (will generate hydrogen azide)Cyanides Acids (will generate hydrogen cyanide)Hydrocyanic acid
Nitric acid, alkalis
Hydrogen sulfide
Fuming nitric acid, oxidizing gases
Selenides Reducing agents (will generate hydrogen selenide)
Sulfides Acids (will generate hydrogen sulfide)Tellurides Reducing agents (will generate
hydrogen telluride)ทมา Chemical Segregation & Incompatibilities Guidelines, University of Texas at Arlington [ออนไลน] เขาถงไดจาก http://www.uta.edu/campus-ops/ehs/chemical/docs/chemical-segregation.pdf สบคนเมอวนท 12 มนาคม 2555
Page
EPA'
s Che
mica
l Co
mpa
tibilit
y
Page
3) ขอกำาหนดการจดเกบสารเคมในหองปฏบตการ3.1) ขอกำาหนดสำาหรบการจดเกบสารไวไฟ
สารไวไฟตองเกบใหหางจากความรอน แหลงกำาเนดไฟ และเปลวไฟ
สารไวไฟตองเกบใหพนจากแสงอาทตย ในหองปฏบตการตองมการกำาหนดบรเวณการจด
เกบสารไวไฟไวโดยเฉพาะ และไมนำาสารอนมาเกบไวในบรเวณทเกบสารไวไฟ
ตองไมเกบสารไวไฟไวในภาชนะทใหญเกนจำาเปน เชน ในภาชนะขนาดใหญเกน 20 ลตร (carboy)
หามเกบสารไวไฟหรอสารทไหมไฟไดในหองปฏบตการไวมากกวา 50 ลตร
ในกรณทภายในหองปฏบตการจำาเปนตองเกบสารไวไฟหรอสารทไหมไฟไดไวมากกวา 50 ลตร ตองเกบไวในตเฉพาะทใชสำาหรบเกบสารไวไฟ หากตองเกบในทเยน ตเยนทใชเกบตองมระบบปองกนการเกดประกายไฟหรอปจจยอนๆ ทอาจทำาใหเกดการตดไฟหรอระเบดได (explosion–proof refrigerator)
หามเกบสารไวไฟในตเยนสำาหรบใชในบาน เนองจากภายในตเยนทใชในบานไมมระบบปองกนการตดไฟ และยงมวสดหลายอยางทเปนสาเหตใหเกดการตดไฟได เชน หลอดไฟภายในตเยน เปนตน
3.2) ขอกำาหนดสำาหรบการจดเกบสารกดกรอน
Page
หามเกบขวดสารกดกรอน (ทงกรด และเบส) ขนาดใหญ (ปรมาณมากกวา 1 ลตร หรอ 1.5 กโลกรม) ไวในระดบทสงเกน 60 เซนตเมตร (2 ฟต)
หามเกบขวดสารกดกรอน (ทงกรด และเบส) ทกชนดเหนอกวาระดบสายตา
ขวดกรดตองเกบไวในตไม หรอตสำาหรบเกบกรดโดยเฉพาะททำาจากวสดปองกนการกดกรอน เชน พลาสตก หรอวสดอนๆ ทเคลอบดวยอพอกซ (epoxy enamel) และมภาชนะรองรบ เชน ถาดพลาสตก หรอมวสดหอหมปองกนการรวไหล
การเกบขวดกรดขนาดเลก (ปรมาณไมเกน 1 ลตร หรอ 1.5 กโลกรม) บนชนวาง ตองมภาชนะรองรบ เชน ถาดพลาสตก หรอมวสดหอหมปองกนการรวไหล
3.3) ขอกำาหนดสำาหรบการจดเกบแกส การเกบถงแกสในหองปฏบตการตองมอปกรณ
ยดทแขงแรง ถงแกสทกถงตองมสายคาดหรอโซยดกบผนง โตะปฏบตการ หรอทรองรบอนๆ ทสามารถปองกนอนตรายใหกบผปฏบตงานในบรเวณใกลเคยงจากนำาหนกของถงแกสทลมมาทบได โดยทวไปสายยดตองคาดเหนอกงกลางถง ในระดบประมาณ 2/3 ของถง
ถงแกสทกถงตองมทปดครอบหวถง ถงแกสทไมไดสวมมาตรวดตองมฝาปดครอบหวถงทม สกร
Page
ครอบอยเสมอ ทงนเพอปองกนอนตรายจากแกสภายในถงพงออกมาอยางรนแรงหากวาลวควบคมทคอถงเกดความเสยหาย
หามเกบถงแกสเปลารวมอยกบถงแกสทมแกส และตองตดปายระบไวอยางชดเจนวาเปนถงแกสเปลา หรอถงแกสทมแกส
เกบถงแกสในทแหง อากาศถายเทไดด หางจากความรอน ประกายไฟ แหลงกำาเนดไฟ วงจรไฟฟา
ถงแกสทบรรจสารอนตรายหรอสารพษ (ตามรายการดานลาง) ตองเกบในตเกบถงแกสโดยเฉพาะทมระบบระบายอากาศ หรอหากเปนถงแกสขนาดเลก (lecture cylinders หรอ 4–L tanks) ตองเกบไวในตควนและหามเกบเกน 2 ถง
เกบถงแกสออกซเจนหางจากถงแกสเชอเพลง (เชน acetylene) แกสไวไฟ และวสดไหมไฟได (combustible materials) อยางนอย 6 เมตร (20 ฟต) หรอบงดวยฉาก/ผนงกนททำาดวยวสดไมตดไฟ ทมความสงอยางนอย 1.5 เมตร (5 ฟต) และสามารถหนวงไฟไดอยางนอยครงชวโมง
Page
แกสอนตรายAmmonia Arsenic pentafluorideArsine Boron trifluoride 1,3–Butadiene Carbon monoxide Carbon oxysulfide Chlorine Chlorine monoxide Cholrine trifluoride ChloroethaneCyanogen
Dichloroborane Dichlorosilane Dimethylamine Ethylamine Ethylene oxide Fluorine Formaldehyde Germane Hydrogen chloride, anhydrous Hydrogen cyanide Hydrogen fluorideHydrogen selenide
Hydrogen sulfide Methylamine Methyl bromide Methyl chlorideMethyl mercaptan Nitrogen oxidesPhosgene Phosphine Silane
3.4) ขอกำาหนดสำาหรบการจดเกบสารออกซไดซ (Oxidizers)
สารออกซไดซสามารถทำาใหเกดเพลงไหมและการระเบดไดเมอสมผสกบสารไวไฟและสารทไหมไฟได เมอสารทไหมไฟไดสมผสกบสารออกซไดซจะทำาใหอตราในการลกไหมเพมขน ทำาใหสารไหมไฟไดเกดการลกตดไฟขนทนท หรออาจเกดการระเบดเมอไดรบความรอน การสนสะเทอน (shock) หรอแรงเสยดทาน
ตวอยางกลมสารออกซไดซPeroxides (O22-) Chlorates (ClO3-)
Page
Nitrates (NO3-) Chlorites (ClO2-)
Nitrites (NO2-) Hypochlorites (ClO-)
Perchlorates (ClO4-) Dichromates (Cr2O72-)
Permanganates (MnO4-) Persulfates (S2O82-)
ขอกำาหนดในการจดเกบ เกบสารออกซไดซหางจากสารไวไฟ สารอนทรย และสารท
ไหมไฟได เกบสารทมสมบตออกซไดซสง (เชน กรดโครมก) ไวใน
ภาชนะแกวหรอภาชนะทมสมบตเฉอย หามใชขวดทปดดวยจกคอรกหรอจกยางเกบสารออกซ
ไดซ
3.5) ขอกำาหนดสำาหรบการจดเกบสารทไวตอปฏกรยาสารทไวตอปฏกรยาสามารถแบงเปนกลมได ดงน สารทไวตอปฏกรยาพอลเมอไรเซชน
(polymerization reactions) เชน styrene สารกลมนเมอเกดปฏกรยาพอลเมอไรเซชนจะทำาใหเกดความรอนสงหรอไมสามารถควบคมการปลดปลอยความรอนออกมาได
สารทไวตอปฏกรยาเมอสมผสนำา (water reactive materials) เชน alkali metals (lithium, sodium,
Page
potassium) silanes, magnesium, zinc, aluminum รวมทงสารประกอบอนทรยโลหะ เชน alkylaluminiums, alkylithiums เปนตน สารกลมนเมอสมผสกบนำาจะปลดปลอยความรอนออกมาทำาใหเกดการลกตดไฟขนในกรณทตวสารเปนสารไวไฟ หรอทำาใหสารไวไฟทอยใกลเคยงลกตดไฟ นอกจากนอาจจะทำาใหเกดการปลดปลอยสารไวไฟ สารพษ ไอของออกไซดของโลหะ กรด แกสททำาใหเกดการออกซไดซไดด
สาร Pyrophoric สวนใหญเปน tert–butyllithium, diethylzinc, triethylaluminum, สารประกอบอนทรยโลหะ (organometallics) สารกลมนเมอสมผสกบอากาศจะทำาใหเกดการลกตดไฟ
สารทกอใหเกดเปอรออกไซด (Peroxide–forming materials) หมายถง สารทเมอทำาปฏกรยากบอากาศ ความชน หรอสงปนเป อนตางๆ แลวทำาใหเกดสารเปอรออกไซด เชน ether, dioxane, sodium amide, tetrahydrofuran (THF) เปนตน สารเปอรออกไซดเปนสารทไมเสถยรสามารถทำาใหเกดการระเบดไดเมอมการสนสะเทอน แรงเสยดทาน การกระแทก ความรอน ประกายไฟ หรอ แสง
Page
สารทไวตอปฏกรยาเมอเกดการเสยดสหรอ กระทบกระแทก (Shock–sensitive materials) เชน สารทมหมไนโตร (nitro), เกลอ azides, fulminates, perchlorates เปนตน โดยเฉพาะอยางยงเมอมสวนประกอบของสารอนทรยอยดวย เมอสารกลมนถกเสยดสหรอกระทบกระแทกจะทำาใหเกดการระเบดได
ขอกำาหนดในการจดเกบ มการกำาหนดพนทในหองปฏบตการไวเปนสดสวนตางหาก
เพอแยกเกบสารทไวตอปฏกรยาตางๆ (พอลเมอไรเซชน สารทไวตอปฏกรยาเมอสมผสนำา สาร pyrophoric หรอ สารทกอใหเกดเปอรออกไซด และสารทไวตอปฏกรยาเมอเกดการเสยดสหรอกระทบกระแทก) โดยหลกเลยงสภาวะททำาใหสารเกดปฏกรยา เชน นำา แสง ความรอน วงจรไฟฟา ฯลฯ ตวอยางเชน สารทไวตอปฏกรยาเมอสมผสนำาตองเกบใหหางจากอางนำา ฝกบวฉกเฉน เปนตน
ตเกบสารไวตอปฏกรยาตางๆ ตองมการตดคำาเตอนชดเจน เชน สารไวตอปฏกรยา หามใชนำา เปนตน“ – ”
เกบสารทกอใหเกดเปอรออกไซดหางจากความรอน แสง และแหลงกำาเนดประกายไฟ
ภาชนะบรรจสารทกอใหเกดเปอรออกไซดตองมฝาหรอจกปดทแนนหนา เพอหลกเลยงการสมผสอากาศ
Page
หามเกบสารทกอใหเกดเปอรออกไซดในภาชนะทมฝาเกลยวหรอฝาแกว เนองจากแรงเสยดทานขณะเปดอาจทำาใหเกดการระเบดได อาจใชเปนขวดพลาสตกทเปนฝาเกลยวแทน (polyethylene bottles with screw–top lids)
มการตรวจสอบวนหมดอาย หรอการเกดเปอรออกไซดของสารทกำาหนด
a.Dioxaneb.Ethersc.Furans (e.g. tetrahydrofuran or THF)d.Picric acide.Sodium amide
Page
อปกรณปองกนสวนบคคล (Personal Protective Equipment, PPE)
อปกรณปองกนสวนบคคล เปนสงทสำาคญสำาหรบปองกนผสวมใสจากอนตรายทเกดจากการปฏบตการ อปกรณเครองมอและสารเคมอนตราย พงระลกอยเสมอวาอปกรณเหลาน ไมไดชวยลดหรอกำาจดความเปนอนตรายของสารเคมแตอยางใด เพยงแคทำาหนาทปองกนผสวมใสเทานน
หองปฏบตการ ควรมคำาแนะนำาการเลอกใช PPE ทเหมาะสมใหแก ผปฏบตการ
รปอปกรณปองกนสวนบคคลชนดตางๆ (ทมา Princeton Lab Safety [ออนไลน] เขาถงไดจาก
http://web.princeton.edu/sites/ehs/ labsafetymanual/sec6c.htm#ppe สบคนเมอวนท 12 มนาคม
2555)
รป หนากากปองกนใบหนา (Face shield)
Page
อปกรณปองกนสวนบคคล หมายถง ถงมอ, อปกรณกรองอากาศ, อปกรณปองกนตา และเสอผาทปองกนรางกาย (รปท 7.5) ความตองการในการใช PPE ขนกบชนดหรอประเภทของการปฏบตงาน และธรรมชาต/ปรมาณของสารเคมทผทำาปฏบตการตองใช ซงตองมการประเมนความเสยงแตละกรณเปนขอมลพนฐานสำาหรบการตดสนใจเลอกใชอปกรณรวมกบความรเกยวกบอปกรณปองกนวาแตละชนดแตละประเภทใชสำาหรบงานประเภทใดและมขอจำากดในการใชงานอยางไร เพอใหสามารถเลอกแบบทเหมาะสมและตองใชใหถกวธดวย จงจะสามารถปองกนภยได
1) อปกรณปองกนหนา (Face protection) หรอ หนากากปองกนใบหนา (Face shield, รปท 7.6)เมอทำางานกบสารเคมอนตราย ตองใส
หนากากปองกนการกระเดนของสารเคมโดนใบหนา ซงสามารถใชรวมกนกบแวนตาได หนากากปองกนใบหนาบางประเภท เชน หนากากทมกระบงหนาเลนสใส
2) อปกรณปองกนตา (Eye protection)
ควรสวมใสเพอปองกนดวงตาจากอนภาค แกว เศษเหลก และสารเคม ลกษณะของแวนตาทใชในหองปฏบตการม 2 ประเภท คอ
Page
แวนตากนฝน/ลม/ไอระเหย (Goggles) เปนแวนตาทปองกนตาและพนทบรเวณรอบดวงตาจากอนภาค ของเหลวตดเชอ หรอสารเคม/ไอสารเคม (รปท 7.7)
รป Infection control eye protection
แวนตานรภย (Safety glasses) จะคลายกบแวนตาปกตทมเลนสซงทนตอการกระแทกและมกรอบแวนตาทแขงแรงกวาแวนตาทวไป แวนตานรภยมกมการชบงดวยอกษรเครองหมาย "Z87" ตรงกรอบแวนตาหรอบนเลนส
3) อปกรณปองกนมอ (Hand protection)ถงมอ (Gloves) มหนาทในการปองกนมอจากสงตอไปน สารเคม ส งปนเป อนและการต ดเช อ (เชน ถงมอ
ลาเทกซ/ถงมอไวนล/ถงมอไนไทรล) ไฟฟา เมอความตางศกยสงมากเกนไป อณหภมทสง/รอนมาก (เชน ถงมอทใชสำาหรบตอบ) อนตรายของเคร องมอ/เคร องกล สงของมคมซงอาจ
ทำาใหเกดบาดแผลได
Page
การปฏบตการทดลองจำาเปนตองสวมถงมอ เพราะสารเคมหลายชนดทำาใหผวหนงเกดอาการระคายเคองและไหมได และยงสามารถถกดดซมผานผวหนงไดดวย
อตราการเกดโรคผวหนงอกเสบมมากถง 40-45% ของโรคทเกยวของกบการทำางานในหองปฏบตการวจยทมสารเคมอนตราย การใชถงมอจงจำาเปนยง นอกจากนสารเคมพวกไดเมทลซลฟอกไซด (dimethyl sulfoxide, DMSO), ไนโตรเบนซน (nitrobenzene) และตวทำาละลายหลายๆ ชนดสามารถถกดดซมผานผวหนงและเขาสกระแสโลหตไดเชนกน ซงจะกอใหเกดผลเสยตอสขภาพของผทสมผสสารเคมอนตรายเหลานน
ถงมอแตละชนดมสมบตและอายการใชงานแตกตางกน ดงนนจงตองพจารณาเลอกใชใหถกตอง เพอใหเกดความปลอดภยสงสด
ต า ร า ง แ ส ด ง ต ว อ ย า ง ช น ด ข อ ง ถ ง ม อ แ ล ะ ก า ร ใ ช ง า น
วสดทใชทำาถงมอ การใชงานทวไป
บวทล (Butyl)
มความทนทานสงมากทสดตอการซมผานของแกสและไอนำา จงมกใชในการทำางานกบสารเคมพวกเอสเทอรและคโตน
นโอพรน (Neoprene)
มความทนทานตอการถลอกและขดขวนปานกลาง แตทนแรงดงและความรอนไดด มกใชงานกบสารเคมจำาพวกกรด สารกดกรอน และนำามน
Page
วสดทใชทำาถงมอ การใชงานทวไป
ไนไทรล (Nitrile)
ถงมอทใชทำางานทวไปไดดมาก สามารถปองกนสารเคมพวกตวทำาละลาย นำามน ผลตภณฑปโตรเลยมและสารกดกรอนบางชนด และยงทนทานตอการฉกขาด การแทงทะลและการขดขวน
พอลไวนลคลอไรด (Polyvinyl
chloride, PVC)
ทนทานตอรอยขดขวนไดดมาก และสามารถปองกนมอจากพวกไขมน กรด และสารเคมจำาพวกปโตรเลยมไฮโดรคารบอน
พอลไวนลแอลกอฮอล(Polyvinyl
alcohol, PVA)
สามารถปองกนการซมผานของแกสไดดมาก สามารถปองกนตวทำาละลายชนดแอโรมาตกและคลอรเนตไดดมาก แตไมสามารถใชกบนำาหรอสารละลายทละลายในนำา
มความทนทานตอตวทำาละลายชนดแอโรมาตกและคลอรเนตไดดเยยม มความทนทานมากตอการฉกขาดหรอการขดขวน
Page
วสดทใชทำาถงมอ การใชงานทวไป
ไวทอน (Viton)
ซลเวอรชลด(Silver shield)
ทนตอสารเคมทมพษและสารอนตรายหลายชนด จดเปนถงมอททนทานตอสารเคมระดบสงทสด
ยางธรรมชาต
มความยดหยนและทนตอกรด สารกดกรอน เกลอ สารลดแรงตงผว และแอลกอฮอล แตมขอจำากด เชน ไมสามารถใชกบ chlorinated solvents ได และสารบางอยางสามารถซมผานถงมอยางได เชน dimethylmercury
4) อปกรณปองกนเทา (Foot protection)รองเทาทใชสวมใสในหองปฏบตการ ตองเปนรองเทาทปดนว
เทา (รปท 7.8) และสวมใสตลอดเวลา รองเทาควรทำาจากวสดทสามารถทนตอการกดกรอนของสารเคม ตวทำาละลาย หรอการซมผานของนำาได เชน รองเทายางทสวมหมรองเทาธรรมดา และรองเทาบท สำาหรบรองเทาหนงสามารถดดซบสารเคมได จงไมควรนำามาสวมอกหากสารเคมอนตรายหกรด
รปอปกรณปองกนการไดยน
Page
รปตวอยางรองเทาทปดนวเทา
5) อปกรณปองกนรางกาย (Body protection)เสอผาเพอปองกน (protective clothing) เมออย
ในหองปฏบตการตองสวมเสอคลมปฏบตการ (lab coat) ตลอดเวลา เสอคลมปฏบตการควรมความทนทานตอสารเคมและการฉกขาดมากกวาเสอผาโดยทวไป นอกจากน ผากนเป อนททำาดวยพลาสตกหรอยางกสามารถปองกนของเหลวทมฤทธกดกรอนหรอระคายเคองไดหามสวมเสอผาทหลวมไมพอดตว ใหญเกนไปหรอรดมากเกนไป เสอผาทมรอยฉกขาดอาจทำาใหเกดอนตรายในหองปฏบตการได และควรตดกระดมเสอคลมปฏบตการตลอดเวลา
6) อปกรณปองกนการไดยน (Hearing protection)เคร องมอและการทำาปฏบต การใน
หองปฏบตการสวนใหญจะไมเกดเสยงรบกวนมากจนตองใชอปกรณปองกนการไดยน (รปท 7.9) ยกเวนการทดลองกบอปกรณ ultrasonicator ซงมคลนความถของเสยงสง โดย
Page
ปกตแลว OSHA ไดกำาหนดไววา คนททำางานในสภาพแวดลอมทมเสยงระดบ 85 เดซเบล ไมควรทำางานเกน 8 ชวโมงตอวน (OSHA Occupational Noise Standard)
7) อปกรณปองกนระบบทางเดนหายใจ (Respiratory protection)
ผปฏบตการทดลองควรปองกนการหายใจเอาอนภาคฝนผงหรอไอสารเคมเขาส ร างกายในขณะปฏบต งานดวยการสวมหนากากทสามารถกรองหรอมตวดดจบสงปนเป อนกอนทจะหายใจเอาอากาศนนเขาสปอด หรอใชอากาศบรสทธจากถงบรรจ ซงตองเลอกใชใหเหมาะสมกบความเสยงทตองเผชญ และการเลอกใชหนากากแบบกรองอากาศตองคำานงถงศกยภาพและประสทธภาพของตวกรอง (filter) หรอตวดดซบ (Chemical cartridge) ในการขจดสารอนตรายทกำาหนด เชน โครเมยม ตะกว ออกดวย หนากากทเลอกใชควรปองกนสงทกำาหนดไดสงกวาขดจำากดการส ม ผ ส ส า ร ใ น ส ง แ ว ด ล อ ม ก า ร ท ำา ง า น (Occupational Exposure Level, OEL) ทกฎหมายกำาหนด
หนากากกรองอากาศทใชตองไมรวซมและสวมไดกระชบกบใบหนา รวมทงมการบำารงรกษาทำาความสะอาดตามกำาหนดเวลา