a t h ö ö r d e l e k - acara.edu.au · pdf fileleu bɛ ciew de tiopnom leu ku naŋ...

6
ATHÖÖR DE LEK Pɛi diak 2010 Apam 1 Ajuɛr de kaye thukuul ke piööc ne Australian Yeŋo leu ba juak thin? Ajuɛr e K–10 e piööc ne Australia de Deŋlith, cin de jieŋ, thany ku akɔ̈kɔ̈l abene thiec loi ne pɛi diak agut pɛi dhiec 2010. Yin leun ba naŋ ke juakɛ ne kekakɛ yic: Ka tɔ ne ajuɛric ye kɔc nyuɔth ke bɛ ya piööc gɔl ne rödha (ke meth ke run tueŋ den thukul gɔl) agut dhel 10. Te kɔɔr bɛ der ne pioc ejam ne piath ka rɛɛc de piööc (yen anɔŋic adot de keye pioc, thöŋ de nyic ku riɛl yic de nyic luoi) ne kayeke kɔɔr bi meth ke nyic dhel tɔ yen thin De luel de ka tɔ thin aleu bɛ yok ne ciir de katɔ thinic. Luoi de mïth ci bɛi kene athöör abɛ te yekɔɔr bɛ ya deer dhel tɔ meth thin nyuɔth (Nyooth de luoi abɛ tiŋ ne thɛɛr ke thiec kujɔ̈l ye luoi eben abɛ tɔ ne thɛɛk kɔk). Gar de ajuɛr piööc ne Australia aleu bɛ yok ne yintanetic ne webthait de thiec nyin www.australiancurriculum.edu.au Ye dhɔ̈l ko leu bin ke kede piou du cɔk nyic ago juak thin? Dhel kɔɔcic leu bin kede piondu dɔc cɔk nyic e webthait de thiec. na ca yin rin gar piny ne webthait de thiec nyin keyin leu ba kuen, ke tiŋ, ku gur kɛŋ bei, ka kɛŋ kedhia akeu keek ne luoi, ne ajuɛe de K - 10 de piööc ne Australia. Na ca ajuɛr tiŋ ne webthait nyin keyin ba kede piondu cɔk nyin te riop yin en gɔl ne tok agut thier/ ka gar kede pioudu te tuɛny nyin citic. Wenthait yeneke te yin raan eben kede pionde cɔk nyin te thiɛŋ en pom de thiec. Dupiööc ne thukuulic abɛ ajuɛr de piööc kuen apiɛth ku cɔkki kede piöthken nyic ne piathden ku kuɔny de ajuɛr tɔ ne kompiota nyin. yen e kebi raan eben wer de cɔk nyic abɛ kɔc loi ajuɛr kuɔny agoki bɛɛr caaric ku cɔkki piɛth. Emɛn yen ke tha leu bin kede piondu cɔk nyic kuba naŋ kejuake ne ajuɛric keyen tok de ajuir piɛth ne tiopnom.This is the time to have your say and contribute to a world-class Australian Curriculum. ACARA e raan eben wɛ̈i ago naŋ kejuɛk ne luoi de ajuɛr de piööcic ku lɔ tueŋ de thukuul e paane. Leu ba keyin tiŋ juak ne ajuɛr e K - 10 de piööc ne Australia yic wude?

Upload: truongque

Post on 06-Mar-2018

216 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: A T H Ö Ö R D E L E K - acara.edu.au · PDF fileleu bɛ ciew de tiopnom leu ku naŋ nyic ne ka ... Ka piɛth ke pioc abɛ ke loi kucɔk kee der ... dupiööc ku komioniti eben agoki

A T H Ö Ö R D E L E K

Pɛi diak 2010

Apam 1

Ajuɛr de kaye thukuul ke piööc ne Australian

Yeŋo leu ba juak thin?

Ajuɛr e K–10 e piööc ne Australia de Deŋlith, cin de jieŋ, thany ku akɔ̈kɔ̈l abene thiec loi ne pɛi diak agut pɛi dhiec 2010. Yin leun ba naŋ ke juakɛ ne kekakɛ yic:

• Ka tɔ ne ajuɛric ye kɔc nyuɔth ke bɛ ya piööc gɔl ne rödha (ke meth ke run tueŋ den thukul gɔl) agut dhel 10.

• Te kɔɔr bɛ der ne pioc ejam ne piath ka rɛɛc de piööc (yen anɔŋic adot de keye pioc, thöŋ de nyic ku riɛl yic de nyic luoi) ne kayeke kɔɔr bi meth ke nyic dhel tɔ yen thin

• De luel de ka tɔ thin aleu bɛ yok ne ciir de katɔ thinic.

• Luoi de mïth ci bɛi kene athöör abɛ te yekɔɔr bɛ ya deer dhel tɔ meth thin nyuɔth (Nyooth de luoi abɛ tiŋ ne thɛɛr ke thiec kujɔ̈l ye luoi eben abɛ tɔ ne thɛɛk kɔk).

Gar de ajuɛr piööc ne Australia aleu bɛ yok ne yintanetic ne webthait de thiec nyin www.australiancurriculum.edu.au

Ye dhɔ̈l ko leu bin ke kede piou du cɔk nyic ago juak thin?

Dhel kɔɔcic leu bin kede piondu dɔc cɔk nyic e webthait de thiec. na ca yin rin gar piny ne webthait de thiec nyin keyin leu ba kuen, ke tiŋ, ku gur kɛŋ bei, ka kɛŋ kedhia akeu keek ne luoi, ne ajuɛe de K - 10 de piööc ne Australia.

Na ca ajuɛr tiŋ ne webthait nyin keyin ba kede piondu cɔk nyin te riop yin en gɔl ne tok agut thier/ ka gar kede pioudu te tuɛny nyin citic.

Wenthait yeneke te yin raan eben kede pionde cɔk nyin te thiɛŋ en pom de thiec.

Dupiööc ne thukuulic abɛ ajuɛr de piööc kuen apiɛth ku cɔkki kede piöthken nyic ne piathden ku kuɔny de ajuɛr tɔ ne kompiota nyin. yen e kebi raan eben wer de cɔk nyic abɛ kɔc loi ajuɛr kuɔny agoki bɛɛr caaric ku cɔkki piɛth.

Emɛn yen ke tha leu bin kede piondu cɔk nyic kuba naŋ kejuake ne ajuɛric keyen tok de ajuir piɛth ne tiopnom.This is the time to have your say and contribute to a world-class Australian Curriculum. ACARA e raan eben wɛ̈i ago naŋ kejuɛk ne luoi de ajuɛr de piööcic ku lɔ tueŋ de thukuul e paane.

Leu ba keyin tiŋ juak ne ajuɛr e K - 10 de piööc ne Australia yic wude?

Page 2: A T H Ö Ö R D E L E K - acara.edu.au · PDF fileleu bɛ ciew de tiopnom leu ku naŋ nyic ne ka ... Ka piɛth ke pioc abɛ ke loi kucɔk kee der ... dupiööc ku komioniti eben agoki

A T H Ö Ö R D E L E K

Pɛi diak 2010

Apam 1

Ajuɛr de kaye thukuul ke piööc ne Australian

Gar de ajuer piööc ne Australia Bian 1

Thiec de gar ajuɛr K - 10 de Deŋlith, cin de jieŋ, thany ku akɔ̈kɔ̈l abɛ loi ne pɛi diak agut pɛi dhiec 2010. thiec de ɣöt dit dit ke thukul thekondari de Deŋlith, cin de jieŋ thany ku akɔ̈kɔ̈l abɛ loi ne pɛi de ŋuan, dhiec ku pɛi dhetem 2010.

kebɛ lɔ yok ne thiecic ne gar de ajuɛr piööc abɛ caaric kuyen abɛ kɔc kuɔny ne gar ciɛn de athöör K - 12 de piööc Deŋlith, cin de jieŋ, thany ku akɔ̈kɔ̈l ne run de 2010.

Luoi ajuɛr de piööc ne Australia. Bian 2

Bian de rou ajuɛr piööc anɔŋic jokorapi, thöök ku ɣät.

Gar tueŋ de jokorapi, thöök ku ɣät abene thiec loi ne ruɔn ciɛl, run de 2010. kebɛ lɔ yok ne thiecic ne gar de ajuɛr piööc abɛ kɔc kuɔny ne gar de athöör de kekakɛ kedhia ne thök de ruɔn. Gar, thiec ku ben bei de gar ciɛn de ajuɛr piööc abɛ rɔt loi ne 2011.

Athöor de luoi ACARA www.acara.edu.au anɔŋ lön loi de ajuɛr piööc ne Australia.

Bian de diak ajuɛr piööc

Aci wudhir mac thukuul ne Australia gam lan ade ke luoi bɛ ben ne yekene cok abɛ yake de ɣän kök kenekee loi ku ci ke luel rin ne athöör cɔl Melbourne Declaration on Educational Goals for Young Australians, keek aye lek ku ciɛl de wël ne tekenoloji ku tet kene tekenoloji, pial guɔp ku luoi kaye kɔc cɔk, muŋ de wëu, tajir ku mɛny de bai ku jɔ̈l ya bɛ kuɛn de mïth ke bai. thɛɛk bene kekakɛ loi abɛ ke jamic ku rukke ne wudhir mac thukuul. ɣan ke piööc kene keek mat ne ajuɛr de piööcic ne Australia ne ye mɛn abɛ tɔ keke ye luoi de wilayai.

Tɛk tɛk de loi ajuɛr piööc biyic ne Australia.

tɛk de loi ajuɛr de piööc biyic ebɛ ya luoi de wilaya, Akutnom de ACARA abɛ wilayai kuɔny ne loi de biyic.

Luoi de ajuɛr piööc ne Australia biyic abɛ wuɔc ne kɛm ke kayekeek pioc ku kɛm wilayai ku kabɛ tɔ ci wuɔc wɛ̈ci ajuir ken ke piööc ne ye mɛn. ACARA alui ne tok kene wilayai ku ɣän ke pioc ago agoki ajuɛr de piööc luoi biyic.

Abɛ naŋ nom lau ne loi biyic e K - 10 de ajuɛr piööc Deŋlith, cin de jieŋ, thany ku akɔ̈kɔ̈l, tecene ka nuɛn ne ɣan bene ke pioc thin tiam kute ben tɔ kebɛ gɔl ne piööc ne run 2013.

Thɛɛk bene ke ajuɛr e piööc de ɣöt dit ke thekondari gɔl e pioc e run de 2010.

Yeka ko ye thɛɛk eke loii ke ajuɛr de piööc ne Australia?

Page 3: A T H Ö Ö R D E L E K - acara.edu.au · PDF fileleu bɛ ciew de tiopnom leu ku naŋ nyic ne ka ... Ka piɛth ke pioc abɛ ke loi kucɔk kee der ... dupiööc ku komioniti eben agoki

A T H Ö Ö R D E L E K

Pɛi diak 2010

Apam 1

Ajuɛr de kaye thukuul ke piööc ne Australian

Ne run de 2008, ke akuma de Australia e jam yenadɛ ke luoi piɛth de kɛŋ ku piir piɛth de kɔc ke Australia e rɔt gɛ̈i ne piath de thukuul. Eci luel ya bɛ Ajuɛr de piööc thukuul luoi kubɛ ya pioc ne Australia eben ago thukuul piath kuyene ka cene athöör ajuɛr de kayekeek piööc bɛ loi, gɔl dhel de K - 12, kuyen anɔŋic Deŋlith, Cin de jieŋ, thany ku akɔ̈kɔ̈l.

Neye kene cok, ke wudhiir mac thukuul ne wilayatic anɔŋ kaci keek bɛ luel keke bikee loi ago mïth juir ne piir piɛth ku biya kɔc lɔ riäk kene piir de pinynom yetɔ ke wär rɔt. Tok de kɛŋ eci luel kebe loi e ajuɛr de pioc thukuul, bɛ kepiɛth awɛr ajuir kɔk ke tiopnom. yen e ajuɛr eci wudhiir röth gam ke bike loi kuke gar piny ne athööric man ye cɔl Melbourne Declaration on Educational Goals for Young Australians.

Eci gam ke piööc de thukuul ne Australia kebe nom ya top, ne e mɛn Australia anɔŋ ajuir ke pioc wacic kebet. gɛm e cene röth gam bɛ ajuer de piööc ne Australia loi ebɛ̈:

1. Ebɛ Wilayai kecin mat ne piööc de mïth ago ‘luoi piɛth piööc de mïth cɔk lɔtueŋ’ kubɛ ka ŋɛ̈ɛ̈th akuma keek röth loi, yen eci loi be nyin ya tiit ne raan yetok ka te tɔ thukuul.

2. Luoi dit abɛ ya pioc bene rɛmthii ke Australia juak ne nyic, kucɔkkee nɔŋ cinken agoki piir apiɛth ne ɣän cieŋkeek kethin, ku bi ya meŋɔɔr leu bɛ ciew de tiopnom leu ku naŋ nyic ne ka juic loi röth ne ke loi loi ke köl ciɛn.

3. Ka piɛth ke pioc abɛ ke loi kucɔk kee der kɔc kedhia tɔ e paane.

4. Cin ne mïth ke thukuul ku dupuööc ye but e cäth areetic tɔ e paane abɛ rɔt juak.

Ke bɛ ya piöi mïth ku nyic ye kɔɔr bɛtɔ tenɔŋ keek a luelic apiɛth ne athöör ajuɛr de piööc ne Australia yic. kuneya, abɛ dupiööc ku thukuul cɔk ye laau agoki meth piööc cike nhiɛr.

Naci ajuɛr de piööc ne Australia kebɛ pioc ca luel, kekabɛ dhia keye dupiööc ebe nyic dhel bikee mïth piööc, ku yeŋo bɛ piɛth ne pioc, ku bɛ dit ka bɛ kuur tenɔŋ mɛnh yetɔ ne pathilic eben.

Yeŋo yen piath bɛ naŋ ajuɛr de kaye thukuul ke piööc ne Australian?

Page 4: A T H Ö Ö R D E L E K - acara.edu.au · PDF fileleu bɛ ciew de tiopnom leu ku naŋ nyic ne ka ... Ka piɛth ke pioc abɛ ke loi kucɔk kee der ... dupiööc ku komioniti eben agoki

A T H Ö Ö R D E L E K

Pɛi diak 2010

Apam 1

Ajuɛr de kaye thukuul ke piööc ne Australian

Ajuɛr de piööc ne Australia aye ajuer tok de ajuir piɛth ne tiopnom ne:

• Juɛr cene yen juir

• Cir cene ye ciir kɔu apiɛth ku ku juir apiɛth

• Yen alaau be yok ne thukuul, dupiööc, mïth ke thukuul, kɔc ke mïth kujɔ̈l ya bai eben.

Juɛr cene yen juir

Go ya gɛm de rɔt ku miöi de wëu ci akuma de Australia loi ago ajuɛr e piööc de thukul ben keye tok de ka piɛth ne tiopnom, e kɔc ci piɛ̈i nyic kɛŋ ne Australia yic eben - yen dupiööc, kɔc ke jamiyai ku kɔc nyic ajuɛr de pioc - cɔk bɔ netok bike ajuɛr de piööc deŋlith, cin de jieŋ, thany ku akɔ̈kɔ̈l gɔr apiɛth.

Luoi piɛth de ajuɛr piööc tɔ ne wilayatic, kujɔ̈l ya ajuir tɔ ne bɛ̈i kɔk ci piɛ̈i yic ake cikeek kuen war loii ajuɛr de piööc.

Thiec dit areetic eci loi Australia yic eben tenɔŋ thukuul, dupiööc ku komioniti eben agoki naŋ kejuɛk ki thin.

Cir cene ye ciir kɔu apiɛth ku ku juir apiɛth

Ajuer de piööc de Deŋlith, Cin de jieŋ, Thany ku Akɔ̈kɔ̈l e ciirkɔu apiɛth ke cin ke nyiɛŋe wëi ku ke luel yeŋo bɛ ya pioc tenɔŋ mïth ku yeŋo kɔɔr bike ya nyic ne ruun yikeek ketɔ ne thukulic.

Eka piɛɛth bɛke piöi mïth kueny bëi ku ke nyin tiit ne thɛɛk bikeye piooc keya jot ago mïth kɛŋ ya deetic apiɛth. Ajuɛr de piööc e dupiööc ku thukuul cɔk lau agoki kake tetɔ keek thin, ka kake piny lɔŋ cieŋki ya mar ne piocic. Teye kɔɔr bɛya deer etau ago ,mïth cɔk ye piɛ̈i apiɛth.

Ajuɛr de piööc ne Australia e nyin tiit ne kɛŋ ke 10 ye nyic cɔk riɛl ku ku diak ye tɔ ne guɔt de ke piööce yic eben (tiŋ rinken piny ene) agoki piɛ̈i juakic, ku kaleu beke yok, ne piööc yene tok de keek pioc.

Kɛŋ ke 10 ye nyic cɔk riɛl:

• Kuen ku gar

• cin de jieŋ

• nyic de lek de kake tekenoloji

• Dhel de tɛk

• Rieu rɔt

• yiɛm de kapiɛth

• Ba rɔt ya tiit

• Luoi akutnomic

• Adot de cieŋ wacic

• Cieŋ piɛth.

Diak ye tɔ ne guɔt de ke piööce yic:

• Ciɛŋ ku akɔ̈kɔ̈l kɔc eke nɔŋ e pinye

• Asia ku dɔɔr ye Australia dɔr kene Asia

• Yieŋ nhial ye nyin tiit ne köl cien.

ACARA yen e ajuer lɔ tueŋ de nyic, piööc de nyic luoi ku adot de kaye nyic cɔk riɛl ku kaye röth tɛm ne guɔt de kepiööce yic.

Kɛŋ kedhia keye ajuɛre abeneke ajuɛr de piööc Deŋlith, cin de jieŋ, thany ku akɔ̈kɔ̈l caar ago ciɛn ke nyiɛŋe wei ne kaye nyic cɔk riɛl yic, ku kaye tɔ ne guɔt de kepiööce yic te lene athööre ciɛn de ajuɛr piööc bɛ̈i bei. kee abɛ dugɛɛr ke ajuɛr piööc ne Australia kuɔny ne gɛn de köl ciɛn de ajuɛre lɔ tueŋ de piööc.

Ne lɔ tueŋ de ajuɛr de kabɛkee ya piööc, ke ACARA abɛ ajuɛr den caar ne gɛn de athöör ku kabɛ thiec tenɔŋ duwët lui kenekeek agoki nyic ye dhel piɛth yinde leu bikeek thukuul kuɔny agoki dhɔl yekee mïth piööc thin cɔk piɛth ku caarki kayiki keek piööc.

Lɔr ne apam dɛ yic.

Yeŋo yin ajuɛr piööc ne Australia cɔk ye ajuer tok de ajuir piɛth ne tiopnom.

Page 5: A T H Ö Ö R D E L E K - acara.edu.au · PDF fileleu bɛ ciew de tiopnom leu ku naŋ nyic ne ka ... Ka piɛth ke pioc abɛ ke loi kucɔk kee der ... dupiööc ku komioniti eben agoki

A T H Ö Ö R D E L E K

Pɛi diak 2010

Apam 2

Ajuɛr de kaye thukuul ke piööc ne Australian

Dhel leu biyen yok ku dhel yen yi kuɔny

Thɛɛr war, Athöör ajuɛr de piööc eci gar ne kukic, ku kayeke piööc ake yene ke tok gɔr ne buŋde yic yetok. ye erɔt bɛ lor keyeke ci lɔtueŋ, ajuɛr nɔŋ biak kerou, man ye nyin tiit ne keye piööc absac.

Gär ciɛn de ajuɛr piööc ne Australia abɛ tau ne kompiota nyin (ɣɔnlany). Yen abɛ kɔc cɔk lau ne kuɔny bi ajuɛr keek ya kuɔny ku juɛr bikee yen ya juir. yen abɛ kɔc ke Australia kedhia cɔk nyic keye ne thukuul ke Australia yic.

Page 6: A T H Ö Ö R D E L E K - acara.edu.au · PDF fileleu bɛ ciew de tiopnom leu ku naŋ nyic ne ka ... Ka piɛth ke pioc abɛ ke loi kucɔk kee der ... dupiööc ku komioniti eben agoki

A T H Ö Ö R D E L E K

Pɛi diak 2010

Apam 1

Ajuɛr de kaye thukuul ke piööc ne Australian

Ne run de 2008, ke akuma de Australia e jam yenadɛ ke luoi piɛth de kɛŋ ku piir piɛth de kɔc ke Australia e rɔt gɛ̈i ne piath de thukuul. Eci luel ya bɛ Ajuɛr de piööc thukuul luoi kubɛ ya pioc ne Australia eben ago thukuul piath kuyene ka cene athöör ajuɛr de kayekeek piööc bɛ loi, gɔl dhel de K - 12, kuyen anɔŋic Deŋlith, Cin de jieŋ, thany ku akɔ̈kɔ̈l.

Neye kene cok, ke wudhiir mac thukuul ne wilayatic anɔŋ kaci keek bɛ luel keke bikee loi ago mïth juir ne piir piɛth ku biya kɔc lɔ riäk kene piir de pinynom yetɔ ke wär rɔt. Tok de kɛŋ eci luel kebe loi e ajuɛr de pioc thukuul, bɛ kepiɛth awɛr ajuir kɔk ke tiopnom. yen e ajuɛr eci wudhiir röth gam ke bike loi kuke gar piny ne athööric man ye cɔl Melbourne Declaration on Educational Goals for Young Australians.

Eci gam ke piööc de thukuul ne Australia kebe nom ya top, ne e mɛn Australia anɔŋ ajuir ke pioc wacic kebet. gɛm e cene röth gam bɛ ajuer de piööc ne Australia loi ebɛ̈:

1. Ebɛ Wilayai kecin mat ne piööc de mïth ago ‘luoi piɛth piööc de mïth cɔk lɔtueŋ’ kubɛ ka ŋɛ̈ɛ̈th akuma keek röth loi, yen eci loi be nyin ya tiit ne raan yetok ka te tɔ thukuul.

2. Luoi dit abɛ ya pioc bene rɛmthii ke Australia juak ne nyic, kucɔkkee nɔŋ cinken agoki piir apiɛth ne ɣän cieŋkeek kethin, ku bi ya meŋɔɔr leu bɛ ciew de tiopnom leu ku naŋ nyic ne ka juic loi röth ne ke loi loi ke köl ciɛn.

3. Ka piɛth ke pioc abɛ ke loi kucɔk kee der kɔc kedhia tɔ e paane.

4. Cin ne mïth ke thukuul ku dupuööc ye but e cäth areetic tɔ e paane abɛ rɔt juak.

Ke bɛ ya piöi mïth ku nyic ye kɔɔr bɛtɔ tenɔŋ keek a luelic apiɛth ne athöör ajuɛr de piööc ne Australia yic. kuneya, abɛ dupiööc ku thukuul cɔk ye laau agoki meth piööc cike nhiɛr.

Naci ajuɛr de piööc ne Australia kebɛ pioc ca luel, kekabɛ dhia keye dupiööc ebe nyic dhel bikee mïth piööc, ku yeŋo bɛ piɛth ne pioc, ku bɛ dit ka bɛ kuur tenɔŋ mɛnh yetɔ ne pathilic eben.

Yeŋo yen piath bɛ naŋ ajuɛr de kaye thukuul ke piööc ne Australian?