การสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทยชวงป พ.ศ. 2545 - 2554

โดย นางสาวสภาสณ คมไพร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทย

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2557

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทยชวงป พ.ศ. 2545-2554

โดย นางสาวสภาสณ คมไพร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทย

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2557

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

THE INHERITANCE OF THAI TRADITIONAL LITERATURES AND TALES IN

THAI YOUNG’S LITERATURES THAT WERE PUBLISHED IN YEAR 2002 TO 2011

By

Miss Supasinee Kumpiree

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Master of Arts Program in Thai

Department of Thai

Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2014

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ การสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทยชวงปพ.ศ. 2545 - 2554 ” เสนอโดย นางสาวสภาสณ คมไพร เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

……........................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ อาจารย ดร.สมาล ลมประเสรฐ คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.อบล เทศทอง) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.สรณฐ ไตลงคะ ) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารยบาหยน อมสาราญ) (อาจารย ดร.สมาล ลมประเสรฐ) ............/......................../.............. ............/......................../..............

ง

53202217 : สาขาวชาภาษาไทย คาสาคญ : วรรณคด/ นทาน/ วรรณกรรมเยาวชน สภาสณ คมไพร : การสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวงปพ.ศ. 2545 - 2554. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อ.ดร.สมาล ลมประเสรฐ. 308 หนา.

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาการสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทย ทตพมพระหวางป พ.ศ. 2545 – 2554 จานวน 12 เรอง โดยพจารณาตามองคประกอบของวรรณกรรม

ผลการศกษาพบวา วรรณกรรมเยาวชนชดน มการนาวรรณคดและนทานไทยมาใช ทงในดานตวละคร ฉาก และโครงเรอง โดยนาตวละครเดมมาใชมากทสด รองลงมาคอฉาก และโครงเรอง ตามลาดบ ตวละครมการนาตวละครเดมจากวรรณคดและนทานไทยมาใช 2 ลกษณะ คอ การคงขนบเดม และการดดแปลงขนบเดม การคงขนบเดม มลกษณะการคงชอ คงรปลกษณ และคงบทบาทเดม เพอใหผอานรบรตามทตนคนเคย แตจะนามาเลาในบรบทใหมทเขาใจงายขน การดดแปลงขนบเดม มการนาตวละครเดมจากวรรณคดและนทานไทยมาใช 3 ลกษณะ คอ การเปลยนขนบตวละคร การปรบขนบตวละคร และการนาลกษณะเดนของตวละครเดมมาใช สวนฉาก มการนาฉากจากวรรณคดและนทานไทยมาใช 2 ลกษณะ คอ การคงขนบเดม และการดดแปลงขนบเดม การคงขนบเดม ผเขยนจะเลอกรบฉากเดม ทเหนวาเหมาะสมกบเรองมากลาวถงในบางประเดน โดยไมไดบรรยายฉากตามของเดมทงหมด สวนการดดแปลงขนบเดม มการนาฉากเดมจากวรรณคดและนทานไทยมาดดแปลงใหม 4 ลกษณะ คอ ทาใหเปนเรองใกลตว ทาใหเปนเรองเปดเผย ทาใหเปนเรองวทยาศาสตร และทาใหเปนเรองอศจรรยใจ สวนโครงเรองมการนาโครงเรองจากวรรณคดและนทานไทยมาใช 2 ลกษณะ คอ การอางถง และการสวมรอย โดยการอางถงมวตถประสงคเพอเสรมบทบาทของตวละคร อางถงเพอเสรมความขดแยงในเรอง และอางถงเพอนามาขยายความตอ ในขณะทการสวมรอย เปนการสวมรอยเพอตความใหมใน 2 ลกษณะ คอตความใหมบนฐานจารตเดม และตความใหมบนฐานสงคมสมยใหม

แนวทางการสรางวรรณกรรมเยาวชนไทยดงกลาวน ชใหเหนวาผเขยนมการนาวรรณกรรมยคเกามาเลาใหมในสภาวะรวมสมย ทาใหเหนวาวรรณกรรมยคเกาไมใชผลผลตทลาสมย แตสามารถนากลบมาเลาใหม สอดแทรกวธคด คานยม หรออดมการณชดใหมทเหมาะกบยคสมย โดยนามาผสมผสานกบแนวคดรวมสมย เพอใหแนวคดเกาสามารถปรบอยรวมกบแนวคดรวมสมยได การนาวรรณคดและนทานไทยมาประสานเขากบเรองเลาในปจจบน ยงทาใหเกดการปฏสงสรรคกบวรรณคดไทย ททาใหเยาวชนมโอกาสไดรจกวรรณคดไทยมากขน และทาใหเกดงานวรรณกรรมแฟนตาซแนวใหมขนดวย เพราะเปนการนาวรรณกรรมแฟนตาซยคเกามาผสมผสานกบความรวมสมย ผสมผสานกบกระแสสากล จนเกดเปนวรรณกรรมแฟนตาซไทยแนวใหม ทมรากฐานของวรรณคดและนทานไทย แตปรบใหทนสมยขน เพอใหสามารถอยในกระแสสงคมปจจบนได

ภาควชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา........................................ ปการศกษา 2557 ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ ........................................

จ

53202217 : MAJOR : THAI KEY WORD : LITERATURES/ TALES / YOUNG’S LITERATURE SUPASINEE KUMPIREE : THE INHERITANCE OF THAI TRADITIONAL LITERATURES AND TALES IN THAI YOUNG’S LITERATURES THAT WERE PUBLISHED IN YEAR 2002 TO 2011. THESIS ADVISOR : INSTRUCTOR SUMALEE LIMPRASERT, Ph,D. 308 pp. The main objective of this thesis is to study how Thai traditional literatures and tales were inherited in twelve books of Thai young’s literatures that were published in year 2002 to 2011 by studying the elements of the literatures. From the studying, these Thai young’s literatures were written by using elements that were in Thai traditional literatures and tales which were characters, scenes, and plots. Original characters were being used the most, followed by scenes and plots respectively. For characters, there were two methods of bringing the characters in Thai traditional literatures and tales to use which were remaining the original characters and altering the original characters. By remaining the original characters, names, appearances and roles were being used as in original ones but with new contexts to make the story easier for readers to understand and original characters made the readers more familiar. By altering the original characters, authors used the characters in Thai traditional literatures and tales in three ways which were changing the characters, revising the characters and using the outstanding characteristic of the original characters. For scenes, two methods were being used which were remaining the original scenes and altering the original scenes in Thai traditional literatures and tales. By remaining the original scenes, the authors would choose some of the original scenes that were suitable for the story and referred to them in only some aspects not describing all details that were in original ones. By altering the original scenes, the scenes in Thai traditional literatures and tales would be modified into four characters which were intimacy the scenes, disclosure the scenes, changing them into science, and making a miracle. For plots, there were two methods of bringing the plots in Thai traditional literatures and tales to use which were referring and subrogation. Referring in this case was to enhance roles of characters, to enhance conflicts in stories and to elucidate. For subrogation, it was used for new interpretation into two characters which were new interpretation on old tradition and new interpretation on new modern society. From the analysis of creating Thai young’s literatures, it was shown that the authors had succeeded bringing the olds into a contemporary state. Thai traditional literatures and tales are not out-of-date products. They can be brought back and combine with new ways of thinking, new values or new attitude that fit the present time to create a perfect fit for old and new. Moreover, this will benefit Thai traditional literatures and tales. Young people will have a chance to know more about Thai traditional literatures and tales. This book set of Thai young’s literatures has also created a new type of fantasy literatures by combining Thai traditional fantasy, contemporary and internationalism together. With a root of Thai traditional literatures and tales but more modern, this makes the new type of fantasy literatures able to fit perfectly in the present time. Department of Thai Graduate School, Si lpakorn University Student's signature ........................................ Academic Year 2014 Thesis Advisor's signature ........................................

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยด เพราะไดรบความกรณาและการดแลเอาใจใสเปนอยางดของอาจารย ดร.สมาล ลมประเสรฐ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ทไดสละเวลาถายทอดความร ใหคาปรกษา ใหคาแนะนาทเปนประโยชน และชวยตรวจแกวทยานพนธดวยความเอาใจใส ตลอดทงคอยใหกาลงใจ คอยใหความชวยเหลอดวยดเสมอมา ศษยขอกราบขอบพระคณในความเมตตาของอาจารย อนสงผลใหวทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงลงไดดวยด ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.อบล เทศทอง รองศาสตราจารยบาหยน อมสาราญ และรองศาสตราจารย ดร. สรณฐ ไตลงคะ คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธทไดกรณาตรวจ แกไข และใหคาแนะนาทเปนประโยชน ทาใหวทยานพนธฉบบนมความสมบรณมากยงขน ขอขอบพระคณคณาจารยภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยทกษณ และคณาจารยภาควชาภาษาไทย คณะอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากรทกทาน ทไดใหการอบรมสงสอน ใหคาแนะนาแกศษยดวยความปรารถนาดเสมอมา ตลอดจนครอาจารยทกทานทไดประสทธประสาทความร ใหความรก ความเมตตาจนศษยประสบความสาเรจในวนน ขอขอบคณสมาชกในครอบครว คณพอโตง คณแมออ พออม พสาวทนารก และญาตพนองทกคนทคอยดแล หวงใย เปนกาลงใจสาคญมาโดยตลอด ขอขอบคณสองทนารก และนองเตยทเปนกาลงใจ คอยชวยเหลอ เปนกลยาณมตรทด ตลอดชวงเวลาของการทาวทยานพนธ ขอขอบคณเพอนรวมรน สาขาวชาภาษาไทย คณะอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากรทกคน ทคอยเปนกาลงใจใหกน เปนเพอนทนารก เปนทปรกษา ทคอยใหคาแนะนาทดเสมอมา ผวจยรสกนกถง และคดถงเพอนรวมรนทกคนเสมอ โดยเฉพาะชวงเวลาทเขาเรยนรายวชาตางๆ และในยามทตองฝาฟนการทาวทยานพนธทเหนอยยากมาดวยกน

ขอขอบคณทกๆ คน ทอยเบองหลงความสาเรจในครงน ซงผวจยอาจไมไดกลาวถงเปนรายบคคล แตผวจยซาบซงในนาใจไมตร และขอขอบคณทกคนทรกและปรารถนาดใหกนเสมอมา

ฉ

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย ............................................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ .......................................................................................................................... จ กตตกรรมประกาศ ................................................................................................................................ ฉ สารบญตาราง…………………………………………………………………………………………. ฎ บทท 1 บทนา ......................................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา ........................................................................... 1 วตถประสงคของการวจย .................................................................................................. 6 สมมตฐานของการวจย ...................................................................................................... 6 ขอบเขตของการวจย .......................................................................................................... 6 ขอตกลงเบองตน ............................................................................................................... 7 วธดาเนนการวจย ............................................................................................................ ... 7 นยามศพทเฉพาะ…………………………………………………………………………. 8 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ……………………………………………………………….. 8 2 ปรทศนวรรณกรรมเยาวชน แนวคด และงานวจยทเกยวของ……............................................... 9 ปรทศนวรรณกรรมเยาวชน……………………………………………………………….. 9

ความหมายและลกษณะของวรรณกรรมเยาวชน…………………………………….. 10 ความสนใจการอานวรรณกรรมของเยาวชน…………………………………………. 11 การจดทาวรรณกรรมสาหรบเยาวชน………………………………………………… 14 ความสาคญของวรรณกรรมเยาวชน………………………………………………….. 16 ประวตและพฒนาการของวรรณกรรมเยาวชนไทย…………………………………… 17 สภาพการณและแนวโนมของวรรณกรรมเยาวชนในสงคมไทย……………………… 19

ช

บทท หนา แนวคดในการศกษา………………………………………………………………….……. 21 แนวคดเรองการศกษาองคประกอบของวรรณกรรม…………………………………. 22 แนวคดหลงสมยใหม………………………………………………………………… 25 เอกสารและงานวจยทเกยวของ……………………………………………………………. 32 เอกสารและงานวจยทศกษาเกยวกบวรรณกรรมเยาวชน………………………………. 33 เอกสารและงานวจยทศกษาเกยวกบการสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมไทย.. 42 เอกสารและงานวจยทอาศยแนวคดหลงสมยใหมมาใชศกษางานวรรณกรรม………… 46 3 การวเคราะหองคประกอบของวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวง พ.ศ. 2545 - 2554 ....... ………….. 50 โครงเรอง…………………………………………………………………………………. 50 ลกษณะโครงเรอง…………………………………………………………………..... 51 โครงเรองเกยวกบการทาความด…………………………………………………... 51 โครงเรองเกยวกบการอนรกษธรรมชาต…………………………………………… 57 โครงเรองเกยวกบครอบครว……………………………………………………….. 59 โครงเรองเกยวกบการคดนอกกรอบ……………………………………………….. 60 ลกษณะความขดแยง…………………………………………………………………… 63 ตวละคร……………………………………………………………………………………. 81 ตวละครเอก……………………………………………………………………………. 81 ตวละครเอกทเปนมนษย……………………………………………………………. 82 ตวละครเอกทเปนอมนษย………………………………………………………….. 87 ตวละครประกอบ………………………………………………………………………. 90 ตวละครประกอบฝายสนบสนน……………………………………………………. 91 ตวละครประกอบฝายปฏปกษ………………………………………………………. 94 ฉากและบรรยากาศ………………………………………………………………………… 97 ฉากทมลกษณะเหมอนจรง……………………………………………………………… 98 ฉากทมลกษณะเหนอจรง……………………………………………………………….. 103 แกนเรอง…………………………………………………………………………………… 108 แกนเรองเกยวกบคณธรรม…………………………………………………………….... 109

ซ

บทท หนา แกนเรองเกยวกบธรรมชาต…………………………………………………………….. 111 แกนเรองเกยวกบครอบครว……………………………………………………………... 113 แกนเรองเกยวกบการคดนอกกรอบ…………………………………………………….... 115 4 กลวธการสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทยชวง พ.ศ. 2545 – 2554………… 118 ตวละคร...……………………………………………………………………………………. 120 การคงขนบเดม……………….………………………………………………………... 120 การดดแปลงขนบเดม…………………………………………………………………… 138 การเปลยนขนบตวละคร……………………………………………………………. 138 การปรบขนบตวละคร………………………………………………………………. 203 การนาลกษณะเดนของตวละครเดมมาใช……………………………………………. 217 ฉากและบรรยากาศ…………………………………………………………………………… 221 การคงขนบเดม……………………………………………………………………..….. 221 การดดแปลงขนบเดม…………….……………………………………………….……. 228 ทาใหเปนเรองใกลตว……………………………………..………………………... 228 ทาใหเปนเรองเปดเผย……………….………………………..……………………. 238 ทาใหเปนเรองวทยาศาสตร…………………………………………..…………….. 245 ทาใหเปนเรองอศจรรยใจ……………….…………………………………….......... 247 โครงเรอง……………………………………………………………………………………… 252 การอางถง……………………………………..……………………………………….. 253 การอางถงเพอเสรมบทบาทของตวละคร………………………………………….... 253 การอางถงเพอเสรมความขดแยงในเรอง……………………………………………. 255 การอางถงเพอนามาขยายความตอ………………………………………………….. 257 การสวมรอย…………………………………………………………………………… 259 การตความใหมบนฐานจารตเดม…………………………………………………… 260 การตความใหมบนฐานสงคมสมยใหม……………………………………………… 264

ฌ

บทท หนา 5 การสรางความหมายใหมของวรรณกรรมเยาวชนไทย……………………………………………... 270 การปฏสงสรรคกบวรรณคดไทย……………………………………………………………… 270 การสรางอดมการณชดใหมใหแกเยาวชน…………………………………………………….. 282 การสรางงานวรรณกรรมแฟนตาซแบบไทย………………………………………………….. 288 6 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ……………………………………………………………….. 293 รายการอางอง……………………………………………………………………………………………. 300 ประวตผวจย……………………………………………………………………………………………… 308

ญ

สารบญตาราง ตารางท หนา 1 แสดงลาดบเหตการณในเรองเจาหนขลยผว เดกชายเทวดา และดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน... 51 2 แสดงลาดบเหตการณในเรองทศกณฐออนไลน และครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต………………. 54 3 แสดงลาดบเหตการณในเรองกนร………………………………………………………………….... 56 4 แสดงลาดบเหตการณในเรองตะลยแดนหมพานต และหมพานตนรมต…………………………….. 57 5 แสดงลาดบเหตการณในเรองมจฉานผจญภย และเจาชายไมพด…………………………………….. 59 6 แสดงลาดบเหตการณในเรองครฑนอย และเจาชายไมวเศษ………………………………………… 61 7 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระนารายณ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กบตวละคร พระนารายณในวรรณกรรมไทย………………………………………………………………….. 120 8 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระอนทร ในเรองเดกชายเทวดา กบตวละครพระอนทรใน วรรณกรรมไทย…………………………………………………………………………………… 125 9 แสดงการเปรยบเทยบตวละครวทยาธร ในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครวทยาธรใน วรรณกรรมไทย……………………………………………………………………………………. 131 10 แสดงการเปรยบเทยบตวละครยกษ ในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครยกษในวรรณกรรมไทย…… 135 11 แสดงการเปรยบเทยบตวละครเจาชายองคท 11 ในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครเอกชายใน วรรณกรรมไทย………………………………………………………………………………….. 139 12 แสดงการเปรยบเทยบตวละครเจาหญงในปลองไมไผ ในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครหญง ในวรรณกรรมไทย……………………………………………………………………………….. 147 13 แสดงการเปรยบเทยบตวละครโหรหลวง ในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครโหรหลวงใน วรรณกรรมไทย………………………………………………………………………………….. 150 14 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระฤๅษตาไฟ ในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครพระฤๅษใน วรรณกรรมไทย………………………………………………………………………………….. 153 15 แสดงการเปรยบเทยบตวละครยกษอนทมาร ในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครยกษใน วรรณกรรมไทย………………………………………………………………………………….. 156

ฎ

สารบญตาราง ตารางท หนา 16 แสดงการเปรยบเทยบตวละครมจฉาน ในเรองมจฉานผจญภย กบตวละครมจฉาน ในเรอง รามเกยรต……………………………………………………………………………………….. 161 17 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพญาครฑสเรนทรชต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศก หมพานต กบตวละครพญาครฑในวรรณกรรมไทย…………………………………………….. 164 18 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระไวยวก ในเรองมจฉานผจญภย กบตวละครพระไวยวกใน เรองรามเกยรต…………………………………………………………………………………... 168 19 แสดงการเปรยบเทยบตวละครนางสพรรณมจฉา ในเรองมจฉานผจญภย กบตวละคร นางสพรรณมจฉา ในเรองรามเกยรต…………………………………………………………….. 170 20 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระนารทฤๅษ ในเรองมจฉานผจญภย กบตวละครพระนารทฤๅษ ในวรรณกรรมไทย………………………………………………………………………………. 173 21 แสดงการเปรยบเทยบตวละครครฑสดาย ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน กบตวละคร ครฑสดายในวรรณกรรมไทย……………………………………………………………………. 176 22 แสดงการเปรยบเทยบตวละครครฑผเฒา สปเหรอครฑ และพญาครฑเฒา กบตวละครพญาครฑใน ในวรรณกรรมไทย……………………………………………………………………………….. 178 23 แสดงการเปรยบเทยบตวละครกนรเนยา และกนรนอย กบตวละครกนรในวรรณกรรมไทย……….. 181 24 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระอาทตย ในเรองมจฉานผจญภย กบตวละครพระอาทตยใน วรรณกรรมไทย………………………………………………………………………………….. 186 25 แสดงการเปรยบเทยบตวละครครฑเกเรทง 3 ตว หวหนาหมบานครฑ และแมครครฑ กบตวละคร ครฑในวรรณกรรมไทย…………………………………………………………………………. 190 26 แสดงการเปรยบเทยบตวละครไกรสรราชสห ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กบตวละคร ไกรสรราชสหในวรรณกรรมไทย……………………………………………………………….. 194 27 แสดงการเปรยบเทยบตวละครกนนรครนทร ในเรองตะลยแดนหมพานต กบตวละครกนนรใน วรรณกรรมไทย………………………………………………………………………………….. 195

ฏ

สารบญตาราง ตารางท หนา 28 แสดงการเปรยบเทยบตวละครสนธปกษ ในเรองหมพานตนรมต กบตวละครสนธปกษ ใน วรรณกรรมไทย……………………………………………………………………………….... 198 29 แสดงการเปรยบเทยบตวละครไกวล ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กบตวละคร ไกรสรนาคาในวรรณกรรมไทย…………………………………………………………………. 200 30 แสดงการเปรยบเทยบตวละครอสรปกษา ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กบตวละคร อสรปกษาในวรรณกรรมไทย……………………………………………………………………. 201 31 แสดงการเปรยบเทยบตวละครครฑนอย ในเรองครฑนอย กบตวละครครฑ ในวรรณกรรมไทย….. 203 32 แสดงการเปรยบเทยบตวละครกนร ในเรองกนร กบตวละครกนร ในวรรณกรรมไทย…………….. 207 33 แสดงการเปรยบเทยบตวละครราชสหทง 4 ตว ในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครราชสหทง 4 ตว ในวรรณกรรมไทย………………………………………………………………………………... 211 34 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพญาอนนตนาคราช ในเรองหมพานตนรมต กบตวละคร พญาอนนตนาคราชในวรรณกรรมไทย…………………………………………………………... 214 35 แสดงการเปรยบเทยบตวละครทศกณฐ ในเรองทศกณฐออนไลน กบตวละครทศกณฐในเรอง รามเกยรต………………………………………………………………………………………... 215 36 แสดงการเปรยบเทยบเหตการณในเรองมจฉานผจญภยกบเหตการณในเรองรามเกยรต…………….. 257 37 แสดงการเปรยบเทยบลาดบเหตการณในเรองเจาชายไมวเศษกบเหตการณในวรรณคดทเปน ตนเคา……………………………………………………………………………………………… 259

ฐ

1

บทท 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา เยาวชนเปนทรพยากรบคคลทมบทบาทสาคญอยางยงในการพฒนาประเทศ อกทงยงเปนกาลงสาคญในการสบทอดเอกลกษณของชาต ทงในดานภาษา วฒนธรรม ประเพณ รวมไปถงวรรณคดไทยอนเปนมรดกทางวฒนธรรมของชาตใหคงอยสบไปดวย

ทวาทามกลางสภาพสงคมปจจบนกระแสวฒนธรรมตางชาตเขามามอทธพลอยางมากตอสงคมไทย ทาใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางทงเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม กระบวนการคด และวถชวตของคนไทยอยางรวดเรว นาไปสคานยมและพฤตกรรมทเนนวตถนยมและบรโภคนยมมากขน ซงลวนแลวแตสงผลกระทบตอเยาวชนไทยทงสน จงทาใหเยาวชนไทยเกดกระแสวฒนธรรมบรโภคนยม เกดพฤตกรรมเลยนแบบวฒนธรรมตางชาตเพมมากขน (เชน ฟงเพลงปอบ ใสเสอสายเดยว กางเกงขาสน การบรโภคอาหารจานดวน จาพวกพซซา แฮมเบอรเกอร) รวมไปถงกระแสการบรโภคสอความบนเทงและวรรณกรรมเยาวชนจากตางประเทศดวย ทเหนไดอยางชดเจน เชน วรรณกรรมเยาวชนเรองแฮร พอตเตอร (Harry Potter) เรองเดอะลอรดออฟเดอะรงส (The Lord of the Rings) ทสรางกระแสไปทวโลก ไดรบการตพมพหลายรอยภาษาในชวงระยะเวลาไมกป ในประเทศไทย กระแสวรรณกรรมเยาวชนทงสองเรองนกไดรบความนยมอยางมากในหมนกอาน ในขณะทกระแสวรรณกรรมไทย วรรณคดไทยในหมนกอานเยาวชนกลบไมไดรบความสนใจเทาทควร ชมยภร แสงกระจาง ไดเสนอมมมองในประเดนนไวในงานเทศกาลหนงสอเดกและเยาวชนครงท 8 วา “ถาพดถงวรรณคดไทย เยาวชนสวนใหญมกไมคอยสนใจและไมคอยรจก หลายคนไมทราบแมแตชอเรองและลมเรองราวเกาๆ เหลานไปหมดแลวดวยซา เพราะทศนคตทเหนวาวรรณคดไทยลาสมย ใชภาษาทสลบซบซอนเขาใจยาก และกระแสนวนยายแฟนตาซของตางชาตทเขามาดทนสมย แปลกใหมกวา ทาใหเยาวชนหนมานยมมากขน”

จากกระแสวฒนธรรมตางประเทศทเขามาหลายรปแบบ โดยเฉพาะทางดานสอและเทคโนโลยตางๆ ทมอทธพลกบทกภาคสวน จงทาใหหลายฝายรวมมอกนเพอหาแนวทางแกปญหา โดยหนกลบไปใหความสาคญแกความเปนไทยและการสบทอดภมปญญาไทยอยางแทจรง ตงแตในระดบนโยบาย ดงจะเหนไดจากกฎหมายสาคญหลายฉบบ อาท แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 (พ.ศ.2545 – 2549) ทเนนใหประชาชนและองคกรตางๆ มสวนรวมสนบสนนและรวมมอในการทานบารงมรดกทางวฒนธรรมและภมปญญาทองถนใหอยในสงคม

2

โลกไดอยางภาคภมใจในเอกลกษณของตน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2545) ตอเนองมาจนถงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท10 (พ.ศ.

2550 - 2554) ทยงคงมงเนนใหเกดการเตรยมความพรอมและสรางภมคมกนใหแกประชาชน โดยนามตทางวฒนธรรมมาสรางภมคมกนเพอใหประชาชนพรอมรบกบการเปลยนแปลงทเกดขนได(ธรพงษ มหาวโร, 2550: 37)

จากการเปลยนแปลงทางสงคมดงกลาว ทาใหในชวง 10 ปทผานมาน การพฒนาประเทศทามกลางสงคมสมยใหม โดยการใชกระแสวฒนธรรมพนถน เพอตอรองกบวฒนธรรมกระแสนยม จงมใหเหนเปนระยะๆ ในแผนแมบทวฒนธรรมแหงชาต (พ.ศ. 2550 - 2559) กไดกลาวถงแนวทางการแกปญหาจากผลกระทบของสงคมโลกาภวตนไววา “คนไทยตองมความภาคภมใจในความเปนไทย มความตระหนกรและเขาใจในคณคาทางศลปวฒนธรรมของชาต และสามารถรกษาอตลกษณของตนทามกลางความหลากหลายทางวฒนธรรมได” (กระทรวงวฒนธรรม, 2552:

55) จงจาเปนอยางยงทจะตองปลกฝงตงแตวยเดก เพราะเดกและเยาวชนรนใหมเปนพลงสาคญในการสบทอดเอกลกษณของชาตใหดารงอยสบไป นโยบายเยาวชนแหงชาต และแผนพฒนาเดกและเยาวชนระยะยาว (พ.ศ. 2545 - 2554) จงไดกาหนดคณลกษณะเดกและเยาวชนทพงประสงคไวขอหนงวา “ตองการใหเดกและเยาวชนมความภาคภมใจในความเปนไทย” (สานกงานคณะกรรมการการสงเสรมและประสานงานเยาวชนแหงชาต, 2545: 54)

นอกจากการกาหนดนโยบายเพอเปนแนวทางการพฒนาเดกและเยาวชนแลว ยงมองคกร หนวยงานอกหลายภาคสวนทมสวนสนบสนน และมบทบาทในการรวมปลกฝงและถายทอดศลปวฒนธรรมไทยใหแกเดกและเยาวชนไทย โดยอาศยชองทางหลากหลายทงทางตรงและทางออม ไมวาจะเปนสอความบนเทงในรปแบบตางๆ วรรณกรรมเยาวชนกเปนอกชองทางหนงทมบทบาทสาคญในการสอสารกบเยาวชน เพอปลกฝงใหเยาวชนเกดความรก ความหวงแหน และความภาคภมใจในชาตของตน ดงทรสรวล อรามเจรญ นายกสมาคมผจดพมพและจาหนายหนงสอแหงประเทศไทย กลาวสนบสนนวา (กรงเทพธรกจ, 2555)

จากปญหาเศรษฐกจและการเมองททกคนรบร และคนในชาตกาลงเรยกรองหา ความรกชาต สามคค และความสงบสขทกขณะจต ทางสมาคมฯ ไดเลงเหนความสาคญของ

เรองการสรางคานยมเหลานใหเกดขนอยางจรงจง คอการสรางนสยรกการอาน คานยมสราง

ชาตใหเขมแขง หรอความรกหวงแหนในศลปวฒนธรรมของไทยเหลาน จาเปนอยางยงทตอง

เรมปลกฝงตงแตระดบเยาวชนและแนวคดเกยวกบ “วรรณคดไทย” ซงเปนสมบตของชาตจงถก

หยบยกขนมาเพอสบสานตอวฒนธรรมและสบทอดเรองการอาน เพราะวรรณคดเปนเหมอน

รากเหงาวฒนธรรมรกการอานทสงตอจากรนสรน ซงสามารถพฒนาสมองและจตใจของคนได

3

เปนอยางด ตลอดจนสะทอนถงเอกลกษณความเปนไทยเพอรวมสบทอดตอไปอยางภาคภมใจ เพอชาตไทยทเขมแขงในอนาคต

แนวคดเรองวรรณคดไทย ซงเปนสมบตของชาต จงถกหยบยกขนมาเพอสบทอดเรองการอาน และสบสานตอวฒนธรรมไปสเดกและเยาวชน จงทาใหหลายหนวยงานพยายามรณรงคและเผยแพรวรรณคดไทยใหเปนทรจกในกลมเดกและเยาวชนมากขน ทงในรปแบบกจกรรม และสอตางๆ อกทงยงมกลมนกเขยนไทยจานวนหนงทเหนคณคาของวรรณคดไทย และพยายามทจะสรางสรรควรรณกรรมเยาวชนรวมสมย โดยนาเรองราวจากวรรณคดไทยมานาเสนอใหม ซงอาจจะทาใหเดกและเยาวชนเกดความสนใจมากขน ดงทรนฤทย สจจพนธ (2549: 40) กลาวไววา “กระแสความนยมวรรณกรรมเยาวชนจากตางประเทศทาใหนกเขยนไทยหลายคนพยายามสรางวรรณกรรมเยาวชนไทย โดยนาเอานทานพนบานและวรรณคดมรดกมาสรางใหมใหทนสมย เราอารมณ และแทรกขอคดคาสอนแกเดกไทยใหเหมาะสมกบยคสมย” ซงเปนลกษณะของวรรณกรรมเยาวชนทเกดขนในชวงป พ.ศ. 2545 เปนตนมา

โดยเฉพาะวรรณกรรมเยาวชนไทยชวงป พ.ศ. 2545- 2554 เปนชวงทวรรณกรรมเยาวชนมความนาสนใจ กลาวคอ แมสงคมไทยจะกาลงประสบปญหาเศรษฐกจและสงคมหลายดาน รวมถงกระแสจากวรรณกรรมจากตางประเทศ เชน กระแสวรรณกรรมเรองแฮร พอตเตอร (Harry Potter) เรองเดอะลอรดออฟเดอะรงส (The Lord of the Ring) หรอเรองนารเนย (Narnia) ททาใหเกดกระแสการสรางงานวรรณกรรมแนวแฟนตาซไปทวโลก โดยเฉพาะแนวแฟนตาซทเกยวกบโรงเรยนพอมด แมมด เวทมนตรคาถา การตอสระหวางสองอาณาจกร และการผจญภย จนเกดเปนแรงบนดาลใจใหนกเขยนหนาใหมของไทยสรางงานในแนวน เชน เรองเดอะไวทโรด (The

White Road) โดย ดร.ปอบ และเรองหวขโมยแหงบารามอส โดย Rabbit แนวเรองจะเกยวกบโรงเรยนเวทมนตร คลายกบเรองแฮร พอตเตอร (Harry Potter) เปนตน

ความนยมวรรณกรรมเยาวชนตางประเทศทเปนกระแสไปทวโลกดงทกลาวมาน ทาใหกระแสวรรณกรรมเยาวชนไทยเรมตนตวมากขน โดยเฉพาะวรรณกรรมเยาวชนแนวแฟนตาซทมจานวนมากขนอยางตอเนอง จนกระทงในชวงป พ.ศ. 2545 - 2554 ไดเกดวรรณกรรมเยาวชนแฟนตาซแนวใหม คอ แฟนตาซผจญภยแบบไทย ซงเปนการนาเอาวรรณกรรมไทยยคเกามาดดแปลงสรางใหมใหทนสมยขน ผวจยรวบรวมไดทงสน 12 เรอง ไดแก เรองครฑนอย ตะลยแดนหมพานต หมพานตนรมต เจาชายไมวเศษ เจาชายไมพด เจาหนขลยผว มจฉานผจญภย เดกชายเทวดา ทศกณฐออนไลน กนร ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต และดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน

4

ทงนจากการศกษาขอมลเบองตน ผวจยพบวาผเขยนจะไมนาวรรณคดหรอนทานไทยมาเลาใหมโดยตรง เพยงแตนาสวนของโครงเรอง เนอเรอง ตวละคร ฉากหรอบรรยากาศทเหนวานาสนใจ หรอเปนเหตการณทคนสวนใหญจดจาได มาดดแปลงสรางใหมในงานของตน และเมอพจารณาวรรณกรรมเยาวชนเหลาน โดยอาศยแนวคดเรองสหบท (intertextuality) ซงเชอวาตวบททกบทจะดดกลน และแปรรปตวบทอนๆ ทมมากอนหนานน อาจเปนการอางถงตรงๆ หรอการนาขอความเดมมาบดผนใหเกดความหมายใหม หรอการยวลอขนบนยม หรออนภาคในงานเรองเดม(รนฤทย สจจพนธ, 2549: 66) วรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรอง ทผวจยนามาศกษาจงแสดงใหเหนวธคดแบบสหบท ทผเขยนจะหยบยมตวบทเดมในวรรณคด หรอนทานไทยมาใชในการสรางงาน วรรณกรรมเยาวชนในชวง พ.ศ. 2545 - 2554 จงมความนาสนใจ ในดานทผเขยนหลายคนพยายามสรางสรรควรรณกรรมเยาวชนรวมสมยใหมแนวความคดจากวรรณกรรมยคเกา เพอแสดงใหเหนวาวรรณกรรมยคเกาไมใชผลผลตทลาสมย หรอจากดผอานเฉพาะกลม แตมความลมลกทางความหมายทสามารถนามาสอความหมาย ตความใหมใหเขากบสงคมไดไมจากดเวลา วรรณกรรมเยาวชนชดน จงนาจะเปนสอสาคญในการชวยสบสานวรรณคดมรดกของชาตใหคงอยสบไปได รวมทงอาจกระตนความสนใจของเยาวชนใหตองการอานวรรณคดและนทานไทยมากขน อกทงยงไดรบความสนใจอยางมากจากผอาน สงเกตไดจากทมการพมพซาหลายครง หลายเลมไดรบยกยองใหเปนหนงสอด มคณภาพจากการประกวดหนงสอสาหรบเยาวชนของหนวยงานตางๆ ทงภาครฐและภาคเอกชน ซงเปนการยนยนไดวาวรรณกรรมเยาวชนชดน เปนหนงสอดทเหมาะกบเดกและเยาวชน จากทไดรบรางวลของหนวยงานตางๆ ดงน

เรอง “ครฑนอย” ของคอยนช ไดรบรางวลพเศษ จากการประกวดวรรณกรรมเยาวชนรางวลนายอนทรอะวอรด ประจาป 2545 และไดรบการคดเลอกจากสานกงานศลปวฒนธรรมรวมสมย กระทรวงวฒนธรรมใหแปลเปนภาษาตางประเทศ เพอเผยแพรใหเปนทรจกในวงกวางนอกจากนยงไดนามาสรางเปนการตนแอนเมชน ทางโมเดรนไนนทว เมอป พ.ศ. 2554 อกดวย

เรอง “เจาชายไมวเศษ” ของปรดา อครจนทโชต ไดรบรางวลยอดเยยม จากการประกวดวรรณกรรมเยาวชนรางวลนายอนทรอะวอรด ประจาป 2546

เรอง “เจาหนขลยผว” ของสรยน สดศรวงศ เขารอบสดทายจากการประกวดรางวลแวนแกว ประจาป 2546 และไดรบรางวลชมเชย กลมหนงสอสาหรบเดกอาย 12 – 18 ป ประเภทบนเทงคด จากการประกวดรางวลหนงสอดเดน ประจาป 2548

เรอง “มจฉานผจญภย” ของคตกาล ไดรบรางวลพเศษ จากการประกวดวรรณกรรมเยาวชนรางวลนายอนทรอะวอรด ประจาป 2547

5

เรอง “หมพานตนรมต” ของสรกาญจน ไดรบคดเลอกใหเปนหนงสอดทเดกและเยาวชนไทยควรอาน จากโครงการ 100 หนงสอดวทยาศาสตรไทย (พ.ศ. 2537 - 2548)

และเรอง “ทศกณฐออนไลน” ของชยกร หาญไฟฟา ไดรบรางวลชนะเลศจากการประกวดวรรณกรรมเยาวชนรางวลแวนแกว ประจาป 2550 สงหนงททาใหวรรณกรรมเยาวชนชดน ไดรบรางวลจากหนวยงานตางๆ มากมายนน นาจะเปนเพราะวรรณกรรมเยาวชนชดน มบทบาทสาคญททาใหวรรณคดและนทานไทยยงเปนทรจกในสงคมปจจบน

เหนไดจากทรรศนะของอจฉรา ประดษฐ และรนฤทย สจจพนธ คณะกรรมการตดสนรางวลนายอนทรอะวอรด ทเหนตรงกนวา วรรณกรรมเยาวชนแนวนมความโดดเดน และนาสนใจ ตรงทพยายามนาตวละคร เนอเรองในวรรณคดไทยมาสรางสรรคใหม ดวยจนตนาการและความคดสรางสรรคของผเขยน ผานลลาภาษาแบบปจจบน จนทาใหมลกษณะเปนวรรณกรรมรวมสมย เปนอกรสชาตหนงของการเสพวรรณกรรม อนจะทาใหเยาวชนสนใจอานดวยความสนกสนานและเขาใจเรองราวไดงายขน สอดคลองกบความคดของกสมา รกษมณ คณะกรรมการตดสนรางวลแวนแกวทกลาวชนชมวรรณกรรมเยาวชนแนวนไววา เปนการนาวรรณคดไทยมาประสานเขากบเรองเลาในปจจบนไดอยางนาสนใจ และยงสอดแทรกวธคดทเหมาะกบเยาวชนเอาไวดวย นอกจากนคณะกรรมการตดสนยงมองวา การสรางสรรควรรณกรรมเยาวชนรวมสมยจากรากเหงาภมปญญาของไทยในอดต การเรยนร เลอกรบ ปรบใช และสบทอดวฒนธรรมของไทยจากอดตสปจจบน ยงเปนการสรางความแขงแกรงใหแกวรรณกรรมเยาวชนของไทยไดอยางนาชนชมดวย อกทงหากเยาวชนเกดความประทบใจจนตองการไปอานวรรณคดตนฉบบ กจะทาใหวรรณกรรมเหลานมคณคามากยงขนไปอก

ผวจยจงสนใจทจะศกษาวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวงพ.ศ. 2545 -2554 ประเภททอาศยแนวคดรายละเอยดจากวรรณคด และนทานไทยมาสรางสรรคใหม เพราะเปนประเดนทยงไมมผใดศกษาอยางละเอยดมากอน แมจะเคยมผศกษาในแนวทางนไวบางแลว ไดแก บทความเรองการสบทอดวรรณคดมรดกสวรรณกรรมเยาวชนรวมสมยของไทย ของรนฤทย สจจพนธ และรายงานการวจยเรอง การสบทอดภมปญญาไทยและการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมในวรรณกรรมเยาวชนไทยชวง พ.ศ. 2546 - 2549 ของศรลกษณ บตรประโคน ซงการศกษาทงสองเรองน ไดกลาวถงประเดนการสรางงานวรรณกรรมเยาวชนทอาศยพนฐานจากวรรณคดไทยเอาไวบางสวน

* สรปมาจากทรรศนะของคณะกรรมการตดสนรางวลนายอนทรอะวอรด ซงปรากฏในหนาคานาของหนงสอ เรอง

ครฑนอย มจฉานผจญภย และเจาชายไมวเศษ และคานยมของกสมา รกษมณ คณะกรรมการตดสนรางวลแวนแกว ในหนา คานาของหนงสอเรองทศกณฐออนไลน

6

แตไมไดมงศกษาในประเดนทวา ผเขยนมกลวธการสรางงานอยางไร และการเกดงานวรรณกรรมเยาวชนแนวน มการสรางความหมายใหมใหแกวรรณกรรมเยาวชนไทยหรอไม ซงเปนสงทผวจยจะศกษาในวทยานพนธฉบบน

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาลกษณะของงานวรรณกรรมเยาวชนไทย ทตพมพระหวางชวงป พ.ศ. 2545-

2554 ทปรากฏอทธพลจากวรรณคดและนทานไทย

2. เพอศกษากลวธการนาวรรณคดและนทาน มาใชในวรรณกรรมเยาวชนไทย ทตพมพ

ระหวางชวงป พ.ศ. 2545 - 2554 3. เพอศกษาการสรางความหมายใหมของวรรณกรรมเยาวชนไทย ทตพมพระหวางชวง ป พ.ศ. 2545-2554

สมมตฐานของการวจย วรรณกรรมเยาวชนไทยชวง พ.ศ. 2545 - 2554 ผเขยนใชกลวธหลายกลวธในการเลอกรบ ดดแปลงวรรณคดและนทานไทย มาใชในวรรณกรรมเยาวชน โดยมวตถประสงคเพอยนยนคณคาเดม เพอโตตอบคณคาเดม หรอเพอสรางอดมการณชดใหมใหแกผอานเยาวชน เปนตน

ขอบเขตของการวจย ผวจยเลอกศกษาเฉพาะวรรณกรรมเยาวชนไทย ทตพมพระหวางชวง พ.ศ. 2545 - 2554 ท

ปรากฏอทธพลของวรรณคดและนทานไทยเทานน ซงอทธพลเหลานนจะตองมผลตอการดาเนนเรองในวรรณกรรมเรองนนๆ ดวย สวนวรรณกรรมเยาวชนเรองใดทกลาวอางถงวรรณคด หรอนทานไทย แตไมไดมบทบาทสาคญในการดาเนนเรอง ผวจยจะไมนามาศกษาในวทยานพนธฉบบน วรรณกรรมเยาวชนทใชในการศกษาครงน จงมจานวน 12 เรอง ไดแก

ชอเรอง ผแตง ป พ.ศ. ทพมพรวมเลม 1. ครฑนอย คอยนช 2545

2. ตะลยแดนหมพานต สรกาญจน 2546

3. หมพานตนรมต สรกาญจน 2546

4. เจาชายไมวเศษ ปรดา อครจนทโชต 2546

5. เจาชายไมพด ปรดา อครจนทโชต 2547

7

6. เจาหนขลยผว สรยน สดศรวงศ 2547

7. มจฉานผจญภย คตกาล 2547

8. เดกชายเทวดา คตกาล 2549

9. ทศกณฐออนไลน ชยกร หาญไฟฟา 2550

10. กนร อภภา ณ ปอมเพชร 2551

11. ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต นธ นธวรกล 2552

12. ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ระรนทพย 2554

ขอตกลงเบองตน การคดลอกขอความจากตนฉบบในวทยานพนธฉบบน ผวจยคดลอกขอความตามตนฉบบเดมทกประการ และจะแจงแหลงทมาโดยระบชอเรอง ปทพมพ และเลขหนากากบไว เชน

เขาดในสายตาเจา เจาจงลาเอยงเขาขางเขา แตเรายงไมเหนกบตาเลย…เจาจงพาเขา เดนตอไปจนถงประตวหารสาหรบลางเทา ระหวางนนความดทขนชอวาสามารถทาไดทกวน คงจะสงโอกาสใหเขาไดทา…ขาจะไดด

(เดกชายเทวดา, 2549: 110) วธดาเนนการวจย

1. รวบรวมวรรณกรรมเยาวชนไทย ทตพมพระหวาง พ.ศ. 2545-2554 ทปรากฏอทธพลของวรรณคดและนทานไทย ซงพบทงสน 12 เรอง

2. ศกษาขอมลเกยวกบวรรณคดและนทานไทยทปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรองตลอดจนแนวคด และเอกสารงานวจย ทเปนแนวทางในการศกษา

3. ศกษาลกษณะของวรรณกรรมเยาวชนไทยทง 12 เรอง โดยศกษาตามองคประกอบของ

เรอง

4. ศกษาวเคราะหกลวธ ในการนาวรรณคดและนทานไทย มาใชในวรรณกรรมเยาวชนชดดงกลาว

5. สรป และอภปรายผล

8

นยามศพทเฉพาะ 1. คาวา “การสบทอด” ในวทยานพนธฉบบน หมายถง การรบวรรณคด หรอนทานไทย

มาใชในวรรณกรรมเยาวชนไทย 2. คาวา “วรรณคดไทย” ในวทยานพนธฉบบน หมายถง งานประพนธทผแตงแสดง

ความรสกนกคดออกมาอยางมศลปะ ทไดพสจนคณคาแลวดวยกาลเวลา และความนยมของผอาน เชน วรรณคดเรองรามเกยรต วรรณคดเรองขนชางขนแผน เปนตน

3. คาวา “นทาน” ในวทยานพนธฉบบน หมายถง นทานไทยประเภทจกรๆวงศๆ ชาดก และนทานพนบานทเปนของไทย เชน สงขทอง พระสธนมโนหรา เปนตน

4. คาวา “วรรณกรรมเยาวชน” ในวทยานพนธฉบบน หมายถง วรรณกรรมเยาวชนท

ตพมพชวงป พ.ศ. 2545-2554 ทเขยนโดยนกเขยนคนไทย มองคประกอบทงในดานโครงเรอง เนอหาสาระ ตวละคร ฉาก ฯลฯ เปนของไทย โดยมจดมงหมายเพอใหเดกไทย ชวงอายประมาณ 12-18 ป ซงในวทยานพนธฉบบน คดเลอกมาศกษาจานวน 12 เลม

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทาใหเหนลกษณะของงานวรรณกรรมเยาวชนไทย ทตพมพชวงป พ.ศ. 2545 - 2554 ทปรากฏอทธพลของวรรณคดและนทานไทย 2. ทาใหเหนกลวธการนาวรรณคดและนทานไทย มาใชในวรรณกรรมเยาวชน 3. เปนแนวทางในการศกษางานเขยนประเภทอนๆ ทไดรบอทธพลจากวรรณคด

และนทานไทย

9

บทท 2

ปรทศนวรรณกรรมเยาวชน แนวคด และงานวจยทเกยวของ

การศกษา “การสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวง พ.ศ. 2545 -

2554” เปนการศกษาจากตวบทประเภทวรรณกรรมเยาวชน ดงนนการทจะศกษาตวบทใหเขาใจไดนน จงจาเปนตองมความร ความเขาใจลกษณะของวรรณกรรมเยาวชน เพอเปนแนวทางในการศกษาวเคราะหขอมล รวมไปถงความรเรองประวต พฒนาการของวรรณกรรมเยาวชนดวย เพราะวรรณกรรมเยาวชนเปนวรรณกรรมประเภทหนงทมลกษณะเฉพาะ มความสาคญ และมกระแสความเคลอนไหวอยตลอดเวลา การปรทศนวรรณกรรมเยาวชน จงชวยใหมองเหนลกษณะของวรรณกรรมเยาวชนไทย และกระแสความเปลยนแปลงของงานวรรณกรรมเยาวชนจากเดมมาจนถงปจจบน ทจะทาใหเขาใจการสรางงานวรรณกรรมเยาวชน และความเปลยนแปลงทเกดขนในแตละยคสมย ทมผลตอการสรางงานของผเขยน

ในบทน ผวจยจงไดปรทศนวรรณกรรมเยาวชน แนวคดทจาเปนในการศกษา รวมทงแนวทางการศกษาวรรณกรรมเยาวชนไทยทผานมา เพอเปนประโยชนในการศกษาวทยานพนธฉบบน โดยผวจยไดจาแนกขอมลเปน 3 ประเดน คอ

1. ปรทศนวรรณกรรมเยาวชน

2. แนวคดในการศกษา 3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการศกษาคนควา

1. ปรทศนวรรณกรรมเยาวชน

การศกษาวเคราะหเรอง “ การสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวง พ.ศ. 2545 - 2554 ” ผวจยไดปรทศนวรรณกรรมเยาวชนจากเอกสารและงานวจยตางๆ เพอจะไดเขาใจลกษณะของงานวรรณกรรมเยาวชนวามกฎเกณฑ มกรอบการสรางงานวรรณกรรมเยาวชนอยางไร ผวจยจงไดแบงขอมลเปน 6 ประเดน ดงน

1.1 ความหมายและลกษณะของวรรณกรรมเยาวชน

1.2 ความสนใจการอานวรรณกรรมของเยาวชน

1.3 การจดทาวรรณกรรมสาหรบเยาวชน

10

1.4 ความสาคญของวรรณกรรมเยาวชน

1.5 ประวตและพฒนาการของวรรณกรรมเยาวชนไทย

1.6 สภาพการณและแนวโนมของวรรณกรรมเยาวชนในสงคมไทย

1.1 ความหมายและลกษณะของวรรณกรรมเยาวชน

วรรณกรรม หมายถง งานหนงสอ งานประพนธ บทประพนธทกชนดทเปนทง รอยแกว รอยกรอง หรองานอนเกยวกบหนงสอทจดวาอยในเกณฑด โดยทผเขยนตองการชแนะแนวความคดตางๆ แกผอานอยางมรปแบบ มงใหความรและชวยขยายประสบการณของผอาน(บนลอ พฤกษะวน, 2524: 1 ; ราชบณฑตยสถาน, 2542: 1054) สวนวรรณกรรมเยาวชน หรอหนงสอสาหรบเยาวชนนน เปนแขนงหนงของวรรณกรรมทวไป ซงมลกษณะเฉพาะทแตกตางกบวรรณกรรมแขนงอนๆ อยางชดเจน โดยมกลมเปาหมายของวรรณกรรมแขนงนเปนเยาวชน ดงทนกวชาการดานวรรณกรรมและนกวจยไดอธบายลกษณะวรรณกรรมเยาวชนซงสรปไดวา วรรณกรรมเยาวชน หมายถง หนงสอทเขยนขนสาหรบเดกทมอายระหวาง 12 - 18 ป เพอใหอานงายตามพนฐานประสบการณ ความรสกนกคด สามารถตอบสนองความตองการ ความสนใจของเยาวชน ทาใหเยาวชนเกดความเพลดเพลน เกดความร สรางจนตนาการ และแนวคดตางๆ มงปลกฝงแนวประพฤตปฏบตทดแกเยาวชน โดยใชวธการเขยน การจดทา และรปเลมทเหมาะสมกบวย ความสนใจ และความสามารถในการอานของเยาวชนแตละวย (จนตนา ใบกาซย, 2534: 22;

ธวช ปณโณทก, 2527: 123 ; ปราณ เชยงทอง, 2527: 6)

Ruth Tooze กลาวในหนงสอ Your Children Want to Read วาวรรณกรรมสาหรบเยาวชน ควรมลกษณะ 9 ประการ ดงน

1. To inform ใหคาชแนะ บอกแนวทางทถกตองใหแกเยาวชน ซงเปนระยะหวเลยวหว

ตอของชวตใหประสบความสาเรจ 2. To explain ใหเนอหาสาระความรทสงเสรมความเจรญทางสตปญญา ทงในดาน

ความร ความคด ความเขาใจ และสามารถใหคาตอบตามความตองการได

3. To develop attitudes and values สงเสรมใหเยาวชนมพฒนาการทางดานจตใจท

สมบรณ สขภาพจตด มคานยม ทศนคตทด รคณคาของชวตเพอเสรมสรางคณประโยชนตอตนเองและสงคมตอไป

4. To contribute to understanding ourselves, our environment, as the past ใหเนอหา สาระทชวยใหเยาวชนเขาใจตวเอง เขาใจผอน สภาพแวดลอมของสงคม ยอมรบสภาพของชวตจรง สภาพการณ และขอเทจจรงทเกดขนในอดต

11

5. To give insight ใหเนอเรองทมคตสอนใจ คตทดงาม เพอใหเยาวชนมความเขาใจ ความซาบซง และมความคด สามารถนาไปปฏบตได

6. To increase awareness ใหความรใหมๆ เพอใหผอานมความตนตว ความอยากร

อยากเหน ตอความเปลยนแปลงและความกาวหนาของสงตางๆ มากขน

7. To entertain ใหเยาวชนไดรบความบนเทงและความเพลดเพลนตามความตองการ

ของแตละวย

8. To stimulate imagination กระตนใหเยาวชนเกดจนตนาการ มความรเรมสรางสรรค เพอพฒนาทางดานความคด จตใจ อารมณและสตปญญา

9. To inspire ใหความจรรโลงใจ กระตนใหผอานมอารมณและจตใจทออนโยน และ

ซาบซงตอสงอนเปนสนทร

จากลกษณะของวรรณกรรมเยาวชนทกลาวมา สรปไดวาวรรณกรรมเยาวชน คอหนงสอทจดทาขนสาหรบเยาวชนโดยเฉพาะ มงเนนใหเยาวชนเกดความร ความบนเทง กระตนใหเยาวชนเกดจนตนาการ ใหความจรรโลงใจ มคตสอนใจทดงาม ตลอดจนเสรมสรางทกษะในดานตางๆใหแกเยาวชน เพอพฒนาทางดานความคด จตใจ อารมณและสตปญญาของเยาวชนใหเตบโตอยางสมบรณ ลกษณะของวรรณกรรมเยาวชนทด จงควรนาเสนอเนอหาและแนวคดทสมวย โดยอาศยกลวธทมชนเชงเพอใหเยาวชนเกดความรสกอยากอานวรรณกรรม โดยไมรสกวาตนถกบงคบใหอาน และจะสงผลในอนาคตคอทาใหเดกมนสยรกการอานมากขนดวย

1.2 ความสนใจการอานวรรณกรรมของเยาวชน เยาวชน คอผทมอายระหวาง 12 - 18 ป ซงเปนวยทมพฒนาการตอเนองระหวางความ

เปนเดกกบความเปนผใหญ เปนวยทมความเปลยนแปลงทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณอยางชดเจน วยเยาวชนจงมเจตคต พฤตกรรม ความสนใจทหลากหลายในแตละชวงวย รวมไปถงความสนใจในการอานของเยาวชนดวย การเขยนวรรณกรรมสาหรบเยาวชนเพอใหเปนทสนใจของเยาวชนนน ผเขยนจงควรมความรดานจตวทยาเกยวกบเยาวชน เพอจะไดนาเสนอเรองราวไดเหมาะสมตรงกบความสนใจของเยาวชน แตเนองจากเยาวชนเปนวยทมพฒนาการตอเนองดงทไดกลาวไปแลวนน จงทาใหเยาวชนมความสนใจการอานทหลากหลายในแตละชวงวย (เพชราภรณ จนทรสตร, 2535: 25-26) ซงสามารถจาแนกตามลาดบอายไดดงน

เยาวชนระยะแรก คอเยาวชนทอายระหวาง 11 - 14 ป ซงมความสนใจการอานดงน อาย 11 ป

12

เยาวชนชาย : ชอบเรองเกยวกบสตว เรองธรรมชาต เรองการผจญภย เรองลกลบ สนใจวทยาศาสตร การทดลองตางๆ ชอบการคนควาและประดษฐสงใหมๆ เรองเกยวกบเครองยนตกลไก เชน รถยนตเลก เครองบน เครองรอน เปนตน

เยาวชนหญง : ชอบเรองชวตในครอบครว สนใจงานบาน การจดบาน เสอผา หรอเรองเกยวกบธรรมชาต สตวเลยง เรองเกยวกบความรก ความเมตตา และความออนโยน บางคนอาจชอบเรองผจญภย หรอเรองลกลบเหมอนเดกชาย

อาย 12 ป

เยาวชนชาย : ยงชอบเรองผจญภย ลกลบ กฬา ประวตศาสตร ชวประวต และเรองทเตมไปดวยความตนเตนหรอหนงสออนๆ ทจบลงดวยปรศนาใหคดและเรองเกยวกบเดกวยเดยวกบตน

เยาวชนหญง : ยงคงชอบเรองชวตในบานในโรงเรยน เรองผจญภย ชอบเรองรกๆใครๆมากขน เรมสนใจเรองเกยวกบอาชพ และเรมสนใจนยายแบบทผใหญอาน

อาย 13 ป

เยาวชนในชวงวยน เรมมความสนใจเหมอนกนคอเรมสนใจอานหนงสอทเปนผใหญ นยายองประวตศาสตรมากขน แตกยงมความสนใจเฉพาะทแตกตางกนบาง ดงน เยาวชนชาย : ชอบอานเรองลกลบซบซอน เรองเกยวกบงานอดเรก เรองสารคด กฬา และยงคงชอบเรองเกยวกบเครองยนตกลไก ประดษฐกรรมของวทยาศาสตร เครองบน เรอรบ บางคนเรมสนใจการอานหนงสอประเภทกลอนบทละคร เยาวชนหญง : เรมสนใจอานนวนยายสาหรบผใหญ หนงสอเกยวกบบทละคร กลอน เรยงความ เรองเกยวกบสตวเลยง การประดษฐของเลนของใชเลกๆ นอยๆ

อาย 14 ป

ในระยะนความสนใจการอานของเยาวชนเรมสนใจเรองแนวใดแนวหนงโดยเฉพาะ เรมสนใจอานนตยสาร สารคดทองเทยวในตางแดน การดาเนนชวตทมวฒนธรรมทแตกตางมากขน การอานหนงสออาจลดนอยลง เปนวยทควรเรมไดรบการแนะนาการอาน เพราะเยาวชนระยะนเรมวางรปแบบความคดเปนของตวเอง

เยาวชนชาย : เรมสนใจตนเองมากขน เชน ความสมบรณหรอความสมสวนของรางกาย แตยงชอบเรองเครองยนตกลไก เรองเกยวชวประวต ประวตศาสตร วทยาศาสตร เรมสนใจเรองการเดนทาง หนงสอทมแผนผง สารคดทองเทยวในตางแดน และเรองประเภทรกๆใครๆมากขน

เยาวชนหญง : เรมสนใจอานหนงสอสาหรบผใหญ แตไมชอบเรองทเปนวชาการ ชอบอานนวนยายรกสะเทอนอารมณ นตยสารสาหรบสตร ชอบคาประพนธ หรอเรองทแตงเกนความเปนจรง และเรองเกยวกบอาชพ

13

ความสนใจการอานวรรณกรรมของเยาวชนในชวงอาย 11 - 14 ป พบวาเยาวชนชายและหญงแมจะอยวยเดยวกน แตกลบมความสนใจแตกตางกน เยาวชนชายจะชอบอานเรองเกยวกบการผจญภย เรองลกลบ เรองกฬา และเรองวทยาศาสตร ในขณะทเยาวชนหญงจะชอบเรองชวตในครอบครว เรองธรรมชาต สตวเลยง และเรมสนใจนยายรกแบบผใหญ เยาวชนในชวงวยนจงนยมอานวรรณกรรมทมเนอหาใกลตว เนอหาเบาสมอง เพอความบนเทงเปนหลก จนกระทงชวงอาย 14 ป จงจะเรมสนใจอานหนงสอแบบผใหญ และมความสนใจเรองแนวใดแนวหนงโดยเฉพาะ ซงสอดคลองกบชวงวยทยงมความเปนเดกเพงกาวเขาสวยเยาวชน จงยงไมนยมอานหนงสอทเนนสาระความรมากนก

เยาวชนตอนกลาง คอเยาวชนทมอาย 15 - 16 ป เยาวชนในชวงวยน เรมสนใจอานหนงสอเรงรมยทยาวขน สนใจขาวคราว เหตการณ

และคอลมนเฉพาะ แตเยาวชนชายและหญงกยงมความสนใจการอานทแตกตางกนบางเหมอนในชวงวยอนๆ ดงน เยาวชนชาย : ชอบเรองทางดานวชาการมากขน สนใจวชาการเฉพาะวชาชพทตนสนใจ เชน งานชาง สารคดทองเทยว และสนใจหนงสอเกยวกบงานอดเรกมากขน

เยาวชนหญง : สนใจอานนยายแบบผใหญมากกวาชาย และเรมสนใจเรองทมรสนยมเฉพาะทางมากยงขน ความสนใจการอานของเยาวชนในชวงอาย 15 - 16 ป จงเรมมรสนยมการอานของแตละบคคล และเรมอานวรรณกรรมทมเนอหาสาระมากขน ซงทาใหเหนวาเยาวชนชวงวยนกาลงเรมคนหาตนเอง มพฒนาการ และสตปญญาทเปนผใหญมากขน เยาวชนตอนปลาย คอเยาวชนทมอาย 18 ป ขนไป เยาวชนวยนเปนเยาวชนเตมตว (หรอเปนวยรนเตมท) จงเรมมความตองการและรสนยมเปนของตนเอง ความสนใจการอานเรมเปนผใหญมากขน จงนยมอานหนงสอสาหรบผใหญ สนใจเรองชวต เรองเกยวกบความสมพนธกบผอน เรองตางเพศ เรองโลก เรองของสงคม และปญหาสวนตวตางๆ แตการอานหนงสอของเยาวชนในระยะน บางสวนอาจลดลง หรออาจเพมขนอยางจรงจง ขนอยกบความถนด ความสนใจ แตการคนควาหนงสอเกยวกบอาชพทตนถนด และงานอดเรกจะไดรบความสนใจมากขน เชน เรองเครองยนตสาหรบชาย เรองการดาเนนชวตแบบผใหญสาหรบหญง

จะเหนไดวาเยาวชนตอนปลาย ซงเปนชวงวยทกาลงกาวเขาสวยผใหญนน ความสนใจในการอานวรรณกรรมของเยาวชนอาจเปลยนแปลงไปบาง คอเรมอานวรรณกรรมตามความสนใจของตนเอง และอานวรรณกรรมแนวทผใหญอานมากขน เชน เรองเกยวกบชวต สงคม อาชพ

14

และการดาเนนชวต เปนตน ดงนนเนอหาทปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนนอกจากจะมจดประสงคเพอความร ความบนเทงแลว อาจสอดแทรกแนวทางการดาเนนชวตแบบผใหญ เพอใหวรรณกรรมเปนเสมอนแบบอยางการใชชวต เปนแนวทางใหเยาวชนประพฤตปฏบตตาม อนจะนาไปสการเตบโตเปนผใหญทดในอนาคตได

กลาวโดยสรปไดวา ความสนใจการอานของเยาวชนนน พฒนาจากความสนใจในวยเดกกาวเขาสวยเยาวชน และวยผใหญ เยาวชนชายและหญงในชวงระยะแรกมกสนใจอานเรองทมเนอหาใกลตว เพศชายและเพศหญงมความสนใจแตกตางกนบาง เชน เยาวชนหญงสนใจเกยวกบชวตในครอบครว เรองเกยวกบสตวเลยง สวนเยาวชนชายจะสนใจเรองวทยาศาสตร เทคโนโลย การตอส แตเมอกาวเขาสเยาวชนตอนปลายทงเยาวชนชายและหญงจะเรมสนใจอานหนงสอแบบผใหญ และสนใจอานหนงสอตามรสนยมของตวเองมากขน ความพงพอใจการอานของเยาวชนจงเปลยนไปเมอเจรญวยจนเปนผใหญ ซงแสดงถงพฒนาการทางรางกาย จตใจ และอารมณของเยาวชนทมการเปลยนแปลงไปตามอาย อกทงยงแสดงใหเหนวาเยาวชนมความปรารถนาทจะเปนผใหญ หรอกระทาอยางผใหญดวย

อยางไรกตาม ความสนใจการอานของเยาวชนอาจเปลยนแปลงไดขนอยกบวย ทศนคตสภาพแวดลอม และเหตการณตางๆ ทเคยไดรบในวยเดก ซงอาจมอทธพลตอการจงใจและปลกฝงความสนใจการอานของเยาวชนแตละคนได

1.3 การจดทาวรรณกรรมสาหรบเยาวชน การสรางงานวรรณกรรมเยาวชนจงเปนเรองสาคญ เพราะวรรณกรรมสาหรบเยาวชนม

ความสาคญมากทจะชวยสงเสรมพฒนาการ สตปญญาใหแกเยาวชน อกทงยงชวยหลอหลอมใหเยาวชนเปนคนดได เพราะเนอหาของวรรณกรรมทดจะชวยโนมนาเยาวชนใหพฒนาไปสสงทดได ผจดทาวรรณกรรมเยาวชนจงตองตระหนกวาการสรางวรรณกรรมเยาวชนนนคอการสรางเยาวชนใหเปนผใหญตามทสงคมคาดหวง เพราะฉะนนผจดทาจงควรคานงถงธรรมชาตของเดก เขาใจจตวทยา วฒภาวะ พฒนาการ และความสนใจการอานของเยาวชนจงจะสามารถสรางงานทมคณภาพได (ฉววรรณ คหาภนนทน, 2527: 13 ; มารยาท พมโพธ, 2532: 48 ; สมบรณ ศงฆะ-

มานนท, 2522: 69-73) ซงมหลกเกณฑดงน

1. ชอเรอง ควรใชคาทงายๆสามารถสอความหมายใหเยาวชนเขาใจไดอยางรวดเรว แต

ทงนตองไมรวบรด หรอคลมเครอจนทาใหเดกเกดความสบสน หรอไมสามารถจนตนาการเชอมโยงไปถงเนอหาได และการตงชอเรองควรปลกเราใหเยาวชนเกดความสนใจ กระตอรอรนทจะอานหนงสอได

15

2. เนอหา หนงสอทดจะตองมเนอหาทตรงกบความตองการ ความสนใจของเยาวชน เปน เรองทชดเชยอารมณ สนองความอยากรอยากเหนของเยาวชน และควรเปนเรองทเกยวกบสงแวดลอมรอบตว เนอหาสาระตองใหขาวสารแกเยาวชน ใหความร ชวยพฒนาทศนคตและคานยม สงเสรมความเขาใจตนเอง ผอน สงแวดลอม ขยายการรบร สรางความสานกและตนตวอยเสมอ นอกจากนยงใหความบนเทงอนเปนเครองมอเรงเราใหเกดความสนใจ กระตนจนตนาการ เพอสรางความคดรเรม สนใจทจะใครรชางคดชางถาม

3. โครงเรอง ตองเปนเรองทไมยงยากซบซอน มแนวคดเดนเพยงแนวคดเดยว เวนแต

เรองยาวอาจมแนวคดยอยแทรกอยได มวธการเสนอเรองทชวนอาน เรยกรองความสนใจผอานตงแตเรมเรองจนจบ และดาเนนเรองอยางรวดเรว

4. ตวละคร ตองมไมมากเกนไป ตวละครเปนคนหรอสตวกได แตตองมความสมจรง ม

ความเปนธรรมชาต จนผอานรสกเหมอนเปนคนจรงๆ และควรอยในวยเดยวกบเยาวชน หรอใกลเคยงใหมากทสด

5. ฉาก ควรจะมทงฉากทเปนธรรมชาตและฉากทเปนสงประดษฐ เพอกระตนใหเกดการ

เรยนรไปในตว การบรรยายฉากควรบรรยายใหเหนอยางเดนชด ตรงไปตรงมา ใชภาษากระชบไดใจความ เพราะจะทาใหเยาวชนเกดความรสกใกลชดกบเหตการณในเรอง

6. สานวนภาษา ควรใชภาษาทเยาวชนสามารถเขาใจไดทนท การพรรณนา การบรรยาย

เรองมองเหนภาพพจนชดเจน แตไมเยนเยอ และไมมากเกนความจาเปน เพราะเยาวชนพอใจอานบทสนทนามากกวาการพรรณนาและบรรยาย

7. แนวคด แนวคดทดควรจะกลมกลนกบเนอเรองอยางแนบเนยน มลกษณะสรางสรรค ใหสาระความรและคณธรรมบางประการ เชน ความเมตตา ความกตญ สามารถสงเสรมและสรางพฒนาการของเยาวชนทงในดานจตใจและสงคมได

8. ภาพ เปนสงทดงดดความสนใจของเยาวชนไดเปนอยางด ภาพประกอบจงควรเปน

ภาพทสวยงาม สดใส ชดเจน มชวตชวาและเขากบเนอเรอง

9. รปเลม ตองดงดดความสนใจ มความเหมาะสม แขงแรง ทนทาน มขนาดไมใหญ

จนเกนไป ปกตองดงดดความสนใจได สวนการจดหนาและเรองตองประณต ไมแนน ตวอกษรตองมขนาดพอใหเหมาะสมและสมพนธกบชวงอาย

การจดทาวรรณกรรมสาหรบเยาวชน ผจดทาจงตองมความพถพถนตงแตการตงชอเรอง ซงนยมตงชอเรองใหกระชบ ชดเจน แตสามารถดงดดความสนใจของผอานได เพราะชอเรอง รปภาพ และรปเลมทสวยงามสะดดตา เปนองคประกอบทสาคญมากทจะทาใหเกดความสนใจ เพราะเปนสงแรกทสามารถดงดดสายตาของเยาวชนได และอาจนาไปสความพงพอใจการอาน

16

ในทสด นอกจากรปลกษณภายนอกทมความสวยงาม นาสนใจแลว เนอหาภายในเลมควรมความเหมาะสม มเนอเรอง โครงเรองทไมซบซอน คานงถงความเหมาะสมและความตองการของเยาวชนเปนสาคญ สวนตวละครและฉากตองมความสมจรง เพอใหเยาวชนรสกใกลชดกบตวละครหรอเหตการณในเรอง และถายทอดดวยสานวนภาษาทเขาใจงาย เพอใหเยาวชนอานแลวเขาใจไดทนท อกทงยงตองสอดแทรกแนวคดทสรางสรรคใหแกเยาวชนตามความเหมาะสมดวย จงจะทาใหวรรณกรรมเยาวชนเลมนนๆ เปนวรรณกรรมทมคณภาพทงในดานเนอหาและกระบวนการผลต

1.4 ความสาคญของวรรณกรรมเยาวชน การสรางวรรณกรรมเยาวชนใหสอดคลองกบความสนใจของเยาวชน สามารถดงดดใจให

เยาวชนอานเรองทมเนอหาสรางสรรค จรรโลงจตใจ และนาไปสการพฒนาตนเองในหลายๆ ดานได เพราะวรรณกรรมเยาวชนเปนเครองมอสอสารอนทรงประสทธภาพ ในการอบรมสงสอนถายทอดศลปวทยาการตางๆ ชวยปลกปลอบอารมณ และปลกฝงแนวคด จตสานกทชอบธรรมของสงคมใหแกเยาวชนได

วรรณกรรมเยาวชน จงเปนเครองมอพฒนาเยาวชนทลกซง เปนเสมอนภาพจาลองทใหเยาวชนไดเรยนรวธแกปญหาชวต เรยนรความจรงในโลกรอบๆตว เกดประสบการณกวางขวาง และยงชวยใหเรยนรวธตดสนใจวาการกระทาอยางไรทสงคมยอมรบ วรรณกรรมสาหรบเยาวชนจงมความสาคญหลายประการ (จนตนา ใบกาซย, 2534: 63 ; รถพร ซงธาดา, 2531: 6 – 7 ; สนน มขนหมาก, 2537: 11 – 12 ) ดงทผรหลายทานไดเสนอไวดงน

1. ชวยใหไดรบความบนเทง สนกสนานเพลดเพลน สนองความตองการความสนใจ ของเยาวชน

2. ชวยใหไดรบสาระความรประเภทตางๆ ทเหมาะสมกบวย

3. ชวยเสรมสรางจนตนาการ และเปนแรงบนดาลใจใหเยาวชนเกดความคดรเรม

สรางสรรค

4. ชวยพฒนาการเรยนรดานภาษาใหเจรญตามวย และชวยใหเยาวชนอานหนงสอได

คลองแคลวแตกฉาน เกดนสยรกการอาน และเปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชนดวย 5. ชวยใหขอคดคณธรรมบางประการทงทางตรงและทางออม เชน ความกตญ ความ

กลาหาญ ความเมตตากรณา ความอดทน ความซอสตย ความสามคค ความขยนหมนเพยร และการทาดไดดทาชวไดชว เปนตน

6. ชวยเสรมสรางบคลกลกษณะนสย คานยม คณธรรม จรยธรรมและวฒนธรรมอนด

งามตามทสงคมปรารถนา

17

7. ชวยทดแทนความรสกทเยาวชนขาดหายไป เชน ขาดความรก ความวาเหว มปม

ดอย หนงสอทมเนอหาเกยวกบเรองเหลาน จะชวยปลอมประโลมจตใจ และเปนเพอนกบเยาวชนไดด

8. ชวยใหเกดโลกทศนกวางขวาง เขาใจตวเอง เขาใจผอน เขาใจสงแวดลอม และสงท

ผานมาในอดต

9. ชวยใหเยาวชนเกดความพรอม ความคลองแคลว และเสรมสรางใหรกการอาน ใช

เวลาวางใหเปนประโยชน

วรรณกรรมเยาวชน จงเปนวรรณกรรมทมบทบาทหนาท ทสงคมคาดหวง คอตองสรางงานใหตอบสนองความตองการความสนใจของเยาวชน ใหเยาวชนอานไดอยางเพลดเพลน สนกสนาน เพอสงเสรมใหเยาวชนมนสยรกการอาน และตองสอดแทรกสาระความรทสมวย ชวยเสรมสรางจนตนาการความคดสรางสรรค สรางโลกทศนทด อกทงยงเปนสอพฒนาการเรยนร พฒนาทกษะดานภาษา เปนเครองมอในการอบรมสงสอน ปลกฝงคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงคของสงคมใหแกเยาวชน

การผลตสอประเภทวรรณกรรมเยาวชน จงไมไดมจดประสงคเพอใหสาระความร ความบนเทงแกเยาวชนเทานน แตวรรณกรรมเยาวชนยงเปนเครองมอพฒนาเยาวชนทสาคญยง เพราะสามารถใชเปนสอในการพฒนาเยาวชนไดอยางลกซง สามารถปลกฝงคานยม แนวทางการประพฤตทดงามใหแกเยาวชน เพอหลอหลอมใหเยาวชนเตบโตเปนคนดในแบบทสงคมตองการ ดวยเหตน จงทาใหหลายภาคสวนพยายามสนบสนนใหเกดการสรางงานวรรณกรรมสาหรบเยาวชนมาอยางตอเนอง เพอใหเยาวชนไดอานหนงสอด มคณภาพทเหมาะกบวยของตน

1.5 ประวตและพฒนาการของวรรณกรรมเยาวชนไทย หนงสอสาหรบเยาวชนของไทยมพฒนาการมายาวนาน แตในระยะเรมตนจะเปนเพยงเรองราวทถายทอดกนมาปากตอปากไมไดบนทกไวเปนลายลกษณอกษร เชน นทานพนบาน ตานาน และบทเพลงกลอมเดก ฯลฯ เนอหาของหนงสอสาหรบเยาวชนไทยในชวงระยะแรกๆ นน สวนใหญจงปรากฏออกมาในรปแบบของนทาน และคาสอน โดยเนนการสงสอนศลธรรมและพระพทธศาสนาเปนหลก เชน สงขทอง พระอภยมณ ขนชางขนแผน เปนตน หนงสอสาหรบเยาวชนในยคแรกๆ จงมกเขยนเปนกาพยกลอน ตอมาในชวง ป พ.ศ. 2472 สานกพมพตางๆ สนใจพมพนวนยายสาหรบผใหญมากขน ทาใหตลาดหนงสอสาหรบเยาวชนซบเซาลงไป ประกอบกบป พ.ศ. 2475 มการเปลยนแปลงการ

18

ปกครอง และเกดสงครามมหาเอเชยบรพา (พ.ศ. 2482 - 2486) เปนเหตใหหนงสอสาหรบเยาวชนไดรบผลกระทบมากขน แตกยงปรากฏวามการนาเรองแปลมาพมพเผยแพรอยบาง เชน เรองการเดนทางไปใจกลางพภพ แปลจากนวนยายวทยาศาสตร ของจลส เวรน และเรองดวงใจ แปลและดดแปลงจากเรอง Heart โดยซม วระไวทยะ สวนนทานไทยประเภทจกรๆ วงศๆ ถกนามาเขยนเปนการตน และใชคาบรรยายเปนกลอนงายๆ หลายเรอง เชน เรองสงขทอง (พ.ศ. 2475) โดยสวสด จฑะรพ เรองหลวชย (พ.ศ. 2489) โดยประยร จรรยาวงษ และตอจากนนไมนาน จงไดเรมมการแปลนวนยายเรองยาวสาหรบเยาวชนมากขน เชน สดรณ แปลจากเรอง Little Woman

(พ.ศ. 2493) ไฮด แปลจากเรอง Heidi (พ.ศ. 2496) เปนตน (นศา ชโต และกลอมจตต พลายเวช,

2527: 19-21)

อยางไรกตาม เปนทนาสงเกตวาหนงสอสาหรบเยาวชนของไทยตองเผชญกบปญหาทนาไปสความซบเซา ชะงกงน หรอเตบโตไดชาหลายระยะ ดงจะเหนไดอกในชวงป พ.ศ. 2502

เปนตนมา หนงสอสาหรบเยาวชนตองประสบกบความซบเซาลงอกครง จนกระทงป พ.ศ. 2507 จงไดมผพยายามผลกดนการพมพหนงสอสาหรบเยาวชนใหแพรหลายขนมาอกครง เชน พนศร ถมงรกษสตย ไดจดทานตยสารทวไปสาหรบเดกและเยาวชนขน ชอวา “หนนอยกลอยใจ” สวนองคการคาของครสภา ซงมบทบาทสาคญในการจดทาหนงสอเดกและเยาวชนไดพมพหนงสอชดภาพและการตนขนเผยแพร (พ.ศ. 2508) โดยมากเปนนทานแปลจากตางประเทศ เชน เจาหญง-

นทรา แมวเจาปญญา เปนตน (ฉววรรณ คหาภนนทน, 2527: 30)

จนกระทงป พ.ศ. 2520 เปนตนมา หนงสอและวารสารสาหรบเยาวชนกลบมาไดรบความสนใจขนอกครง มการตพมพเผยแพรมากขนเรอย ๆ โดยเฉพาะในป พ.ศ. 2522 อนเปนปเดกสากล สานกพมพตางๆไดจดพมพหนงสอสาหรบเดกและเยาวชนออกมาเปนจานวนมากเพอเปนการรวมฉลองปเดกสากล ศนยเทคโนโลยทางการศกษาของกระทรวงศกษาธการไดจดใหมการมอบรางวลเปนเกยรตแกหนงสอและวารสารสาหรบเดกและเยาวชนทดเดนดวย สวนสานกพมพเอกชนกไดจดพมพหนงสอสาหรบเยาวชนเผยแพรออกมาอยางตอเนอง เชน สานกพมพชมรมเดก สานกพมพดวงกมล สานกพมพผเสอ สานกพมพนานมบค สานกพมพแสงแดด เปนตน (เจดจ คชฤทธ, 2554: 34-36)

ปจจบนวงการหนงสอสาหรบเยาวชนของไทยจงมความเคลอนไหวอยางตอเนอง ทงนเพราะผทเกยวของทกฝาย อนไดแก ผปกครอง ผแตง ผแปล ผเขยนภาพประกอบ สานกพมพ ผจดการประกวดหนงสอ รวมทงหนวยงานทงภาครฐและเอกชน ตางใหความสนใจทจะพฒนาเยาวชน โดยสนบสนนและสงเสรมกจกรรมการอานอยางเปนรปธรรมมากขน มการจดประกวด

19

หนงสอสาหรบเยาวชนหลายรางวล ทงของภาครฐและภาคเอกชน หลายองคกรทใหการสนบสนน จงทาใหหนงสอสาหรบเยาวชนขยายตวอยางกวางขวางและหลากหลายมากขน

1.6 สภาพการณ และแนวโนมของวรรณกรรมเยาวชนในสงคมไทย ความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศ การตดตอสอสาร และอทธพลของกระแส

โลกาภวตน (Globalization) ทสามารถเชอมทกประเทศเขาหากนนน ไมเพยงทาใหหลายประเทศตองมการปรบรบความคด และคานยมตางๆ จากวฒนธรรมอนเทานน แตยงมผลกระทบตอแบบแผนการดาเนนชวต วฒนธรรม และกระบวนการคดของมนษยในสงคมนนๆ อกดวย ซงสงคมไทยกเปนหนงในบรรดาสงคมในประเทศตางๆสวนใหญในโลก ทไมอาจหลกเลยงอทธพลของวฒนธรรมอนทแพรหลายเขามาในสงคมไทย จนทาใหคนไทยเกดพฤตกรรมเลยนแบบวฒนธรรมตางชาตเพมมากขนทเหนไดชดเจน เชน วฒนธรรมการแตงกาย วฒนธรรมการบรโภคแบบตะวนตก เปนตน ไมเวนแมแตวงการวรรณกรรมเยาวชนของไทย กไมอาจหลกพนกระแสของวรรณกรรมตางประเทศเชนกน

อยางไรกตามแมวาหนงสอสาหรบเยาวชน จะมแนวโนมพฒนาไปมาก แตเมอพจารณาตามกระแสของวรรณกรรมเยาวชนในระดบสากล เปนทนาสงเกตวาหนงสอสาหรบเยาวชนในกลมประเทศตะวนตกและบางประเทศในแถบภมภาคเอเชย เชน ประเทศญปน เกาหล และจนยงถอวามอทธพลตอวงการหนงสอสาหรบเยาวชนของไทยเปนอยางยง โดยเฉพาะหนงสอประเภทการตน นทาน นวนยาย หรอแมแตสารคดแนววทยาศาสตร เมอพจารณาจะพบวาหนงสอตางๆ เหลานทไดรบความนยมจากเยาวชนสวนใหญเปนหนงสอทแปลมาจากตางประเทศ ทเปนผลงานสรางสรรคของนกเขยนไทยมอยคอนขางนอยและไมเปนทนยมแพรหลายเทากบเรองทแปลมา นอกจากนหากพจารณากระแสความนยมนวนยายแปล จะเหนไดวานวนยายแฟนตาซเรองแฮรร พอตเตอร เรองเดอะลอรดออฟเดอะรงส และเรองนารเนย ไดรบความนยมอยางมากในหมนกอานเยาวชน ทงยงสามารถดงความสนใจนกอานทเปนผใหญไดดวย (เจดจ คชฤทธ, 2554: 181 - 185) จนอาจกลาวไดวากระแสวรรณกรรมแฟนตาซจากตางประเทศชวยปลกกระแสการอาน การแตงวรรณกรรมแนวแฟนตาซของไทยใหมากขนดวย

ในชวงป พ.ศ. 2545 – 2548 กระแสวรรณกรรมแนวแฟนตาซรงเรองมากในหมนกอานคนไทย วรรณกรรมเยาวชนของนกเขยนไทยทไดรบความนยมในชวงนนจงเปนวรรณกรรมแนวแฟนตาซแทบทงสน เชนเรอง The White Road พมพครงแรกป พ.ศ. 2545 โดยดร.ปอป หรอฐาวรา สรพพฒน เรองพภพมนตรา พมพครงแรกป พ.ศ. 2545 โดยจฑารตน กตตกองนภา เรองหวขโมยแหงบารามอส พมพครงแรกป พ.ศ. 2547 โดยแรบบท เรองไมรอน พมพครงแรกป

20

พ.ศ. 2547 เดอะสตอร เทลเลอร พมพครงแรกป พ.ศ. 2548 มาโอ พมพครงแรก ป พ.ศ.2548

เซรญา พมพครงแรกป พ.ศ. 2548 และDragon Delivery พมพครงแรกป พ.ศ. 2549 โดยปนปน หรอพณณดา ภมวฒน เปนตน นอกจากนยงพบวาวรรณกรรมเยาวชนทไดรบความนยมจานวนหนงเปนวรรณกรรมทไดรบแรงบนดาลใจจากวรรณกรรมแฟนตาซของตะวนตก โดยเฉพาะอยางยงเรองแฮรร พอตเตอร เดอะลอรดออฟเดอะรงส จนทาใหเกดการสรางงานแนวแฟนตาซเกยวกบโรงเรยนเวทมนตร พอมด แมมด การผจญภย หรอแนวเรองเกยวกบการตอสระหวางสองอาณาจกรเพมมากขนในตลาดหนงสอของไทย

แมวาในระยะหลงแวดวงนกอานนกเขยนวรรณกรรมเยาวชนแนวแฟนตาซจะคกคกมากขน แตทวานอยคนทจะเลอกใชตวละครจากวรรณคดไทยเปนตวละครเอก สวนใหญมกเลอกใชตวละครทมความเปนสากล หรอดนแดนสมมตขนมาทงสน จนกระทงชวงปพ.ศ. 2545 เปนตนมา มนกเขยนกลมหนง ทนาตวละครจากวรรณกรรมยคเกามาเปนตวเอกในวรรณกรรมรวมสมย เชน วรรณกรรมเยาวชนเรองครฑนอย โดยคอยนช เรองมจฉานผจญภย โดยณชชา พระคณ เปนตน

นอกจากนยงมการนาเรองของวรรณคด ประวตศาสตร ประวตบคคลสาคญตางๆ มาเขยนเปนการตน ทเรยกวา “การตนพนธใหม” (วรชญ วานชวฒนากล, 2549) คอนาวรรณคดไทยมาตความใหมและวาดภาพตวละครดวยลายเสนแบบการตนญปน เชน เรองหนแมน เรองอภยมณซากา และเรองไกรทอง ของสานกพมพบรพฒน เปนตน ซงเปนการตนทไดรบอทธพลจากวฒนธรรมการตนแบบดารกอนบอลและโปเกมอนผานโลกหนงสอการตนไทยพนธใหม จงกลายเปนการผสมระหวางวฒนธรรมการตนแบบญปนและเนอเรองในวรรณคดไทย

แนวโนมของการพยายามฟนฟวรรณคดไทยใหแกเดกผานงานวรรณกรรมจงเรมปรากฏมากขนในหนงสอสาหรบเดกและเยาวชนของไทย เจดจ คชฤทธ (2554, 186 -188) กลาวเพมเตมวา การนาตวละครทเดนๆ ในวรรณคดไทยมานาเสนอใหมในรปแบบวรรณกรรมสาหรบเดกและเยาวชน อาจมสาเหตมาจากการพยายามทจะฟนฟวรรณคดไทยใหกลบมาเปนทนยมหรออยในความรบรของเดกและเยาวชนในยคปจจบน โดยมการปรบเปลยน ดดแปลงวรรณคดเหลานนใหงายและสอดคลองกบความสนใจของเดก สงผลใหเดกและเยาวชนไดรบรวรรณคดไทยโบราณ อนทาใหเกดความชนชม ตระหนกถงคณคาของวรรณคดไทย ซงอาจมผลทาใหเกดความรสกรวมกนทจะรกษาและสบทอดสงทดงามใหเปนมรดกของชาตตอไปในอนาคตได ทงยงชวยใหเกดความแพรหลาย กระจายกวาง ถอเปนการขยายกลมเปาหมายกจกรรมสงเสรมการอานในสงคมไทยไดอกทางหนง

จากการศกษาสภาพการณและแนวโนมวรรณกรรมเยาวชนไทย ทาใหเหนวากระแสการสรางงานวรรณกรรมเยาวชนทไดรบความนยมในยคน ไดแก วรรณกรรมเยาวชนทไดรบแรง

21

บนดาลใจจากเรองแฮรร พอตเตอร เดอะลอรด ออฟ เดอะรงส วรรณกรรมแปลจากญปนและเกาหล และอกกระแสหนงทเกดขนคอ วรรณกรรมเยาวชน ทนาเรองราวในวรรณคดมาสรางใหม ซงเปนการสรางงานวรรณกรรมเยาวชนแนวใหม ดงนนการศกษาตวบทวรรณกรรมเยาวชนลกษณะน จาเปนตองอาศยแนวคดหลงสมยเรองของการผลตซา และการดดแปลงสอมาใชดวย เพอใหการศกษามความสมบรณยงขน

2. แนวคดในการศกษา สาหรบการศกษาครงน ผวจยไดเลอกศกษาวรรณกรรมเยาวชนทไดรบอทธพลจาก

วรรณคดและนทานไทย ซงเปนกระแสหนงทเกดขนในวงการหนงสอของไทย และเปนวรรณกรรมเยาวชนลกษณะใหม เพราะเปนวรรณกรรมเยาวชนทมการนาเรองราวในวรรณคด และนทานไทย มาผสมผสานกบเรองเลาในรปแบบของวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย เชน มการหยบยมตวละคร และเหตการณสาคญจากเรองรามเกยรต มาสรางใหมในวรรณกรรมเยาวชนเรองมจฉานผจญภย หรอมการนาตวละครครฑของเดมมาตความใหม ในเรองครฑนอย เปนตน ลกษณะของวรรณกรรมเยาวชนแนวน จงไดรบอทธพลแนวคดใหมซงตางกบแนวคดทสรางสรรคงานเดม ทมกจาลองตวละคร ฉาก หรอเหตการณใหสมพนธกบสงคมปจจบน มลกษณะใกลตวผอาน เพอมงใหเยาวชนเขาใจตนเอง เขาใจผอน และใชชวตในแบบทสงคมตองการ ซงตางกบวรรณกรรมเยาวชนทใชศกษาครงน ทผเขยนนาวรรณกรรมยคเกามาใชในวรรณกรรมรวมสมย จนทาใหเกดวรรณกรรมเยาวชนทมลกษณะใหม มรปแบบตางกบของเดม ทงในดานโครงเรอง ตวละคร ฉาก และแกนเรอง ทไดรบอทธพลจากวรรณกรรมยคเกา

การทจะศกษาใหเขาใจวรรณกรรมเยาวชนแนวน จงไมสามารถอธบายโดยอาศยกรอบแนวคดเดม ทศกษาองคประกอบของวรรณกรรมเยาวชนในดานตางๆ เทานน ผวจยจงจาเปนตองอาศยกรอบแนวคดใหมมาประยกตใชในการศกษาครงน เพอจะไดอธบายวรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรองไดชดเจนยงขน และนาไปสการวเคราะหวาผเขยนมกลวธการนาวรรณคดและนทานไทยมาสรางสรรคในวรรณกรรมเยาวชนรวมสมยไดอยางไร

แนวคดทผวจยนามาประยกตใชในการศกษาครงน จาแนกไดเปน 2 ประเภท ไดแก

2.1 แนวคดเรองการศกษาองคประกอบของวรรณกรรม 2.2 แนวคดหลงสมยใหม

22

2.1 แนวคดเรองการศกษาองคประกอบของวรรณกรรม วรรณกรรมเยาวชนแมวาจะมลกษณะทตางกบวรรณกรรมประเภทอนๆบาง เนองจากเปน

วรรณกรรมทมงเนนใหเยาวชนอานโดยเฉพาะ แตหากพจารณาในดานองคประกอบของเรองแลวจะพบวาวรรณกรรมสาหรบผใหญ หรอวรรณกรรมสาหรบเยาวชนตางกมองคประกอบเหมอนกน ดงนน หลกเกณฑทใชในการศกษาองคประกอบของวรรณกรรมเยาวชนจงสามารถใชหลกเกณฑเดยวกบการศกษาบนเทงคดประเภทอนๆได กลาวคอวรรณกรรมหรอเรองเลามกมองคประกอบทเหมอนกน 5 องคประกอบ (สายทพย นกลกจ, 2537: 104-125) ไดแก

1.โครงเรอง

2. ตวละคร

3. ฉากและบรรยากาศ 4. บทสนทนา 5. แกนเรอง

1. โครงเรอง โครงเรอง คอการจดลาดบเหตการณในการเดนเรอง เพอใหบรรลผลตามความตองการ

ของผเขยน (ราชบณฑตยสถาน, 2552: 231)

โครงเรองจงเปนเคาโครงทผเขยนกาหนดไวกอนวาจะแตงเรองไปในทานองใด จงจะสามารถดงดดความสนใจของผอานใหตดตามเรองอยางตนเตนและกระหายใครรไปไดตลอดทงเรอง ผเขยนจงจาเปนตองอาศยกลวธการผกเรอง การคลายปม การหนวงเรอง ตลอดจนกลวธการเปดเรอง การดาเนนเรอง และการปดเรองทดของผเขยน (สายทพย นกลกจ, 2537: 162)

โครงเรองทดจงตองมเอกภาพ มการผกเรองราว มขอขดแยง อปสรรค มการกาหนดพฤตกรรม เหตการณ ความเคลอนไหวทเกยวเนองกน และมกจดลาดบไวอยางดตงแตตนจนจบเรอง

2. ตวละคร ตวละคร คอบคคลทผแตงสมมตขนมาเพอใหกระทาพฤตกรรมในเรอง คอผมบทบาทใน

เนอเรอง หรอเปนผทาใหเรองเคลอนไหวดาเนนไปสจดหมายปลายทาง ตวละครตามนยดงกลาวนจงไมไดหมายถงมนษยเทานน หากแตรวมถงพวกสตว พช และสงของดวย ตวละครจงนบเปน

23

องคประกอบทสาคญของเรองบนเทงคด เพราะถาปราศจากตวละคร หรอผกระทาพฤตกรรมแลว การดาเนนเรองกคงจะไมเกดขน การแบงประเภทของตวละคร ไมควรแบงตามลกษณะทชอบเรยกกนวา พระเอก นางเอก หรอผรายตวโกง หากแตควรแบงตามลกษณะบทบาท และความสาคญของตวละครทปรากฏในเรองนน ๆ ซงแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ

1. ตวละครเอก (principal or main character) คอ ตวละครทมบทบาทสาคญในการดาเนนเรอง หรอคอตวละครทเปนศนยกลางของเหตการณทเกดขนทงหมด เปนตวละครทมขอขดแยง ขอขดแยงดงกลาวนอาจเกดขนภายในใจของตวละครเอง หรอจะขดแยงกบตวละครอนหรอขดแยงกบสงทไมมตวตน เชน พลงธรรมชาต หรอระบบสงคมกได

2. ตวละครประกอบ (subordinate or minor character ) คอ ตวละครทมบทบาทรองลงไปจากตวละครเอก เปนตวละครททาใหเ รองราวหรอเหตการณตางๆ ทเกยวของกบตวละครเอกเคลอนไหวไปสจดหมายปลายทาง ตวละครประกอบบางตวอาจมบทบาทเดนพอ ๆ กบตวละครเอกกได แตมกจะเปนฝายตรงกนขามกบตวละครเอก

3. ฉาก และบรรยากาศ ฉาก หมายรวมถง สถานท เวลา บรรยากาศ บรบท และสงแวดลอมในตวเรอง เชน ประเพณ วฒนธรรม ความเชอ ระบบการเมอง วถชวต เปนตน ฉากจงเปนองคประกอบของวรรณกรรมททาใหผ อานทราบวา เ รองราว หรอเหตการณนนๆ เ กดขนทไหน เ มอไร (ราชบณฑตยสถาน, 2552: 199)

สวนคาวา บรรยากาศ ในวรรณกรรมหมายถง ททา หรอทศนคตของผอานทมตอสงใดสงหนงตามแตผแตงจะชกพาไป เชน เศราหมอง ครนเครง กราดเกรยว ขมขน เยาะหยน หรอขบขน เปนตน ผแตงอาจใชเครองแตงกายของตวละคร สงของเครองใช บทสนทนา ฉาก แสง ส และเสยง เปนเครองมอในการสอททาและทศนคตดงกลาวนนมายงผอานได ฉากจงมความเกยวของกบบรรยากาศของเรองมากจนอาจกลาวไดวาสองสงนจะตองปรากฏควบคกนไปเสมอ เชน ฉากทกลาวถงบานรางในคนขางแรม ซงมเสยงสนขหอนมาเปนระยะๆ ยอมทาใหผอานไดบรรยากาศทวงเวงนากลวตามมาดวย เปนตน (สายทพย นกลกจ, 2537: 110-111)

การสรางฉากและบรรยากาศใหเขากบทองเรอง ผแตงจงอาจใชวธการหลากหลาย เชน ใชคาบรรยายของผแตง การกลาวถงภมหลงของเรองซงเปนเหตการณทางประวตศาสตร หรอกลาวถงประเพณของทองถน เพอชวยใหผอานทราบวาเรองนนๆ เกดขนทใด ในสมยใด นอกจากนผแตงยงมวธการสรางฉากอกหลายวธ เชน

24

1. สรางฉากใหเหมอนจรง

2. สรางฉากตามอดมคต

3. สรางฉากใหมลกษณะเหนอจรง

กลวธการสรางฉาก จงขนอยกบความเหมาะสมของแตละเรอง ซงเปนสงทผเขยนตองพจารณาวาฉากในเรองควรมลกษณะ สถานทอยางไร ชวงเวลาใด จงจะทาใหไดฉากทเหมาะสมกบเหตการณในเรอง ฉากทดจงเปนองคประกอบทสาคญทจะทาใหผอานมองเหนภาพบรรยากาศและเขาใจเนอเรองไดชดเจน

4. บทสนทนา

บทสนทนา หรอ dialogue คอคาพดของตวละครทใชโตตอบกนในเรอง บทสนทนานบเปนองคประกอบสาคญของเรองบนเทงคดไดประการหนง เพราะชวยใหผอานไดทราบถงแนวคดของผแตง ทราบถงบคลกลกษณะของตวละคร ขอขดแยงระหวางตวละคร ภมหลงและรายละเอยดตางๆ ได โดยผแตงไมตองบรรยาย หรอพรรณนาความใหยดยาว นอกจากนยงทาใหผอานไดรบความเพลดเพลนไปพรอมกนดวย อาจสรปวตถประสงคของการเขยนบทสนทนาไดดงน

1. เพอชวยดาเนนเรองแทนการบรรยายของผแตง

2. เพอชวยใหรจกตวละครในเรอง ทงรปราง ลกษณะหนาตา และนสยใจคอ โดยผแตง

ไมตองชแจงตรง ๆ

3. เพอชวยใหมวธการไมซาซาก คอใชการบรรยายบาง ใชการสนทนาบาง

4. เพอสรางความสมจรง คาพดทสมมตวาเปนถอยคาจรงๆของตวละครทาใหรสกใกลชด

กบความเปนจรงมากกวาคาบรรยายของผแตง

5. แกนเรอง แกนเรอง คอความคดหลกของเรอง หรอสารทแสดงนยไวในงานประพนธ แตผเขยนมกจะไมแสดงแกนเรองไวตรงๆ แกนของเรองจะเปนความคดเชงนามธรรมทแสดงผานภาพลกษณ พฤตกรรม ตวละคร และสญลกษณทตองตความโดยผอาน หรอผชม (ราชบณฑตยสถาน, 2552:

436) ซงเปนสารทผเขยนตองการจะสอใหผอานทราบ หรอทศนะทผเขยนมตอชวต

25

เรองบนเทงคดจะมแกนเรองกตอเมอผเขยนมจดมงหมายจะใหผอานไดเขาใจชวตเพมขนจากการไดรบความเพลดเพลนอยางเดยว จงไมจาเปนตองมแกนเรองทกเรอง ทงนขนอยกบจดมงหมายของผเขยนและประเภทของเรองเปนสาคญ (สายทพย นกลกจ, 2537: 100; สวรรณา เกรยงไกรเพชร, 2518: 6 - 11) แกนเรองทปรากฏจงอาจเปนแกนเรองทผเขยนพยายามเสนอ หรอตแผใหเหนความจรงของชวตมนษย หรออาจเปนแกนเรองทแสดงคาสอน หรอหลกการใชชวตกได แตจะตองมความถกตอง และมคณคาทางปญญา โดยผเขยนอาจเสนอแกนเรองผานองคประกอบตางๆของเรอง เชน ผานตวละคร ฉาก การเลาเรอง หรออาจนาเสนอแกนเรองผานคตรงขามในเรอง หรอใชสญลกษณทแฝงความหมายนาไปสแกนของเรองกได ทงนแกนเรอง หรอความคดรวบยอดจะตองเปนไปอยางแนบเนยน โดยเฉพาะแกนเรองทปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนตองพยายามไมใหผอานรสกวากาลงถกอบรมสงสอน และเกดเบอหนายทจะตดตามตอไปจนจบ ผเขยนจงตองมทกษะ มศลปะการแตงทด จงจะสามารถนาผอานไปสความคดรวบยอดทด และตรงใจผอานได

ในการศกษาเรอง “การสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทยชวงป พ.ศ.

2545-2554” แนวคดในเรองการศกษาองคประกอบของวรรณกรรมจะเปนกรอบทผวจยจะนาไปใชในการวเคราะหเนอหาของวรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรอง ตามองคประกอบ 4 องคประกอบ ไดแก โครงเรอง ตวละคร ฉาก บรรยากาศ และแกนเรอง กอนทจะเปรยบเทยบเนอหาในตวบทตนทางกบตวบทปลายทาง เพอวเคราะหหากลวธทผเขยนนาวรรณคดหรอนทานไทยมาใชในวรรณกรรมเยาวชนไทยอยางไร

1.3 แนวคดหลงสมยใหม เนองจากวรรณกรรมเยาวชนทนามาศกษาครงน มลกษณะของการผลตซาตวบทของเดม

หรอมการนาตวบทของเดมมาดดแปลงสรางใหม ซงเปนแนวความคดแบบหลงสมยใหม ทเชอวาตวบททเกดขนใหมนน ลวนเกดมาจากตวบททเคยมอยเดมแลวทงสน ผวจยจงไดรวบรวมขอมลเกยวกบแนวคดหลงสมยใหม เพอประยกตใชในงานวจยครงน ดงน

คาวา “หลงสมยใหม” เปนคาทใชทวไปในปจจบนเพอแทนคาภาษาองกฤษ Postmodern

หรอ Postmodernism ในภาษาไทยนยมใชคาวา “หลงสมยใหม” หรอใชคาทบศพททวไปวา “โพสตโมเดรน”

หลกการของแนวคดหลงสมยใหม คอการปฏเสธสงทเชอวาเปนความจรงแท โดยมแนวคดใหมวาไมมขอเทจจรงใดเปนความจรงใชไดกบทกเหตการณ ทกเวลา ทกโอกาส ทงน

26

มไดหมายความวาไมยอมรบความเปนเหตเปนผล หรอความจรง แตเชอวาความจรงนนไมใชขอสรปเดยว (ยรฉตร บญสนท, 2545: 46)

สวนฌอง โบดรยารด (Jean Baudrillard) มองยคหลงสมยใหมในแงขนตอนหนงของสงคมวา ยคหลงสมยใหมเปนยคทแยกขาดจากยคสมยใหมโดยสนเชง เดมยคสมยใหมเปนยคทถกครอบงาโดยการผลตและทนนยมอตสาหกรรม ขณะทยคหลงสมยใหมมเทคโนโลยใหมๆ เกดขน ทาใหการผลตซาสนคาทเปนวตถและสนคาเชงวฒนธรรมพฒนาขน ซงความสามารถในการผลตซาไดอยางไมจากดน เปนทมาของสงคมแบบ “ลาความจรง” (Hyper Reality) ทเตมไปดวยสงจาลอง (Simulacrum) จนไมสามารถแยกแยะระหวางความจรงกบสงจาลองได

ขณะทกระบวนการสาคญในการจดระเบยบทางสงคมในยคสมยใหมคอการผลต แตกระบวนการสาคญของยคหลงสมยใหมคอการจาลอง (Simulation) จากแบบจาลองของความจรง สงคมยคนเปลยนมาเปน “สงคมลาจรง” (Hyperreal) เนองจากศกยภาพในการผลตซาไดอยางไมจากดทาใหนยามของ “ความจรง” กลายเปนสงทผลตซาไดใหมเทยบเทากบตนฉบบ ยงไปกวานนของจรงยงมกถกผลตซาไปแลวดวย ทาใหสงจาลองถกมองวาเปนความจรงในยคน ตวอยางเชน แผนเสยง หรอภาพยนตรทสามารถออกจาหนาย หรอออกฉายพรอมกนทวโลก โดยไมอาจบอกไดเลยวาสงไหนเปนของแทดงเดม และอกสงเปนการลอกเลยนแบบ (การณก ยมพฒน, 2548: 35)

การทาซา (Repetition) หรอการผลตซา จงเปนหลกการหนงของแนวคดหลงสมยใหม ซงไมมรปแบบตายตว ไมปฏเสธการผลตของเดมซาแลวซาเลา Umberto Eco (อางถงในนโลบล โควาพทกษเทศ, 2534: 34) ไดเสนอความคดเกยวกบการทาซาไว ดงน

1. การทาซาในลกษณะของการนามาใหม (Retake) หมายถง กระบวนการกลบมาใหม ของลกษณะเรองทประสบความสาเรจมากอนแลว เพอทจะไดแสวงหาประโยชนจากสงนน การนามาใหม(Retake) ไมมกฎกาหนดตายตววาตองนามาใหมทงหมด หรอเพยงบางสวนเทานน

2. การทาซาในลกษณะของการทาใหม (Remake) การทาใหมจะเปนการบอกเลาอกครง

หนงของเรองทประสบความสาเรจมากอน เชน งานประวตศาสตรศลปะ และงานวรรณกรรมทจะมลกษณะการทาใหม โดยอาศยเทคนคการเลาเรองใหแตกตางออกไปไดทกครง ถาการทาใหมมลกษณะนาสนใจกสามารถหนจากการทาซาได

3. การทาซาในลกษณะของการทาเปนชด (Series) หมายถง การบอกเลาเรองราวของตว

ละครตวหนงตอเนองกนหลายตอน แตละตอนจะมตวประกอบเรองเปลยนแปลงไป และเรองราวจบลงในแตละตอนดวย

อญชล ชยวรพร (2543) กลาวถง ผลผลตทางวฒนธรรมในยคหลงสมยใหมวา การอางอง (Reference) และการคดลอก (Quotation) จากของเกา นบเปนเรองธรรมดาสาหรบวฒนธรรมหลง

27

สมยใหมทไมอาจสรางนวตกรรมใหมไดอยางแทจรง เพราะทกอยางในโลกลวนไดรบการคดคนขนมาแลวทงสน ผลงานใหมๆ จงทาไดเพยงรอฟน (Deconstruct) หรอดดแปลง (Modify) งานทเคยสรางมาแลว นบเปนลกษณะเฉพาะของวฒนธรรมในยคหลงสมยใหมทเปนการใชประโยชน หรอดดแปลงจากสงทมอยแลว ซงแตกตางจากวฒนธรรมสมยใหมทเปนวฒนธรรมของความแตกตางทเปนแบบฉบบของตวเอง

กลาวโดยสรปไดวา คณลกษณะประการหนงของวฒนธรรมในยคหลงสมยใหม คอ การยอมรบการทาซา ไมสนใจตนแบบ หรอความอจฉรยะของผสรางงาน แตเชอวาผลงานชนใหมๆ เปนเพยงการผลตซา หรอดดแปลงงานทเคยสรางมาแลวทงสน

ในการศกษาเรอง “การสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวงป พ.ศ.

2545-2554” ผวจยนาแนวคดหลงสมยใหมมาเปนองคความรทชวยในการวเคราะหลกษณะของการผลตซา หรอดดแปลงตวบทเดมในสอสมยใหม ซงเปนหลกการหนงของแนวคดหลงสมยใหม และชวยในการจบประเดนวเคราะหวาลกษณะของการสบทอดตวบทเดมจากวรรณคดหรอนทานไทยในวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย ทาใหเกดตวบทใหมทมลกษณะเหมอนหรอแตกตางจากตวบทตนแบบอยางไรบาง

2.2.1 แนวคดเรองสหบท สหบท หรอสมพนธบท ( Intertextuality ) เปนคาทนกวจารณชาวฝรงเศสแนว

โครงสรางนยมชอจเลย ครสตวา (Julia Kristeva) เปนผคดขน เปนแนวคดหรอทฤษฎทเปนหวใจของแนวคดศลปะและวฒนธรรมรวมสมย ซงเปนเรองของความสมพนธ (Relationality)

ความเกยวของซงกนและกน (Interconnectedness) และการพงพาซงกนและกน (Interdependence)

(ตรศลป บญขจร, 2549: 149)

แนวคดสหบท เชอวาสงทปรากฏในเนอหาใหม (Secondary text) มกมรองรอยจากเนอหาดงเดม (Primary text) โดยเฉพาะอยางยงการนาเนอหาจากสอหนงไปสอกสอหนงตองมการดดแปลงใหเขากบธรรมชาตของสอ เพอใหเกดความเหมาะสมตอการถายทอด M.

Bakhtin นกภาษาศาสตรชาวรสเซยไดใหแนวคดเกยวกบสหบทไววา “เมอใดกตามทคนเราพด สงทเราพดจะมความผกพนกบสงทถกพดในอดต และคาพดนนๆ กมโอกาสทจะถกนามาพดอกในอนาคต และถามการนาความคด ความเขาใจ ความรสก และเคลอนยายจากคาพดมาสเนอหา กจะบรรลถงความเขาใจในเรองสหบทอยางแทจรง ซงถอไดวา สหบทเปนรากฐานของวธการสนทนาทคนใชสอสารตอกน” (Jeremy G. Butler, 1994 อางถงในศศวมล สนตราษฎรภกด, 2539: 13)

แนวคดสหบทตองการชใหเหนตวบททเกดขนในทกวนน ไมมตวบท (Text) ใด

28

ทถกสรางขนมาอยางใหมเอยม โดยไมมเนอหา หรอรปแบบซารอยเดมกบตวบททเคยมมาในอดต ดงนน ตวบทใหมๆ จงมกจะผลตซาของเกา หยบยมของเกาหรอดดแปลงของเกาอยเสมอ(กาญจนา แกวเทพ, 2547: 193) ซงอาจเกดขนโดยความตงใจหรอไมไดตงใจกได เพราะฉะนนลกษณะของสหบทจงสามารถแบงไดเปน 2 แบบ คอ

1. สหบท (Intertextuality) แบบจตสานก (Consciously) เปนการเชอมโยงเนอหา ทเราสามารถเชอมโยงไปหาอกเนอหาหนงไดในลกษณะทเนอหาทงสองเปนเรองเดยวกน อาจเปนการโตตอบ โตแยง การลอเลยน หรอการเสยดสเนอหาตนแบบ

2. สหบท (Intertextuality) แบบจตไรสานก (Unconsciously) เปนการใชวตถดบ

ในสงเดยวกน เชน โครงเรอง การดาเนนเรอง ลกษณะตวละครทมลกษณะรวมกน เปนตน โดยทผประพนธไมไดมความตงใจจะใหเหมอนกน

ขณะทรฟฟาแตร แบงสหบทเปน 2 ลกษณะ คอสหบทแบบตรงไปตรงมา หรอ ชดเจน (Explicit) กบสหบทแบบแอบแฝง (Implicit) สหบทแบบตรงไปตรงมาสามารถจะพบไดงาย เชน เปนขอความทยกมา สวนสหบทแบบแอบแฝงจะเปนการอางถงทไมสามารถพสจนไดชดเจนหรอแปลงรปไปจากเดม เนองจากสหบทเปนเรองราวของการถายโยงองคประกอบตางๆ ของตวบทแรก ไปยงตวบททสอง โดยมเสนทางการเชอมโยง หรอกลวธในการถายโยง/ อางองระหวางตวบทนนหลายกลวธ ซงมมตการวดไดหลายแบบ มตแรกเปนการวดในเชงปรมาณ โดยเปรยบเทยบระหวางตวบทแรกกบตวบทหลงวามการตด การเพม มการลดไปมากนอยเพยงใด ในอกมตหนงอาจเปนการวดในเชงคณภาพ เชน เสนทางการเชอมโยงระหวางตวบทแรกกบตวบทหลง อาจจะมรปแบบใดรปแบบหนง

มการซอนเรนวาเปนการเชอมโยงแบบครงๆ กลางๆ

มการซอนเรนเอาไวทงหมดจนแทบดไมรวาม “สายสมพนธกน”

ผผลตกงๆจะรตว หรอตงใจวาจะหยบองคประกอบจากตวบทแรกมาผลตซา การหยบของเกามาใชเปนไปอยางไมตงใจ

ผผลตรตววา ไดหยบยมของเกามาใช แตตงใจจะปดบง

มการนาของเกามาดดแปลงแกไข

มการนามาตความใหมอยางตงใจ

29

นพพร ประชากล (2543) เรยกตวบทแรกวา “ตวบทตนทาง” และตวบททถก

สรางตอยอดมาจากตวบทแรกวา “ตวบทปลายทาง” ทงยงไดเสนอการวเคราะหเปรยบเทยบระหวางตวบทตนทางและตวบทปลายทาง ซงอาจมแบบแผนของสหบทในเชงปรมาณและคณภาพวา จากตวบทตนทางไปสตวบทปลายทางนน มอะไรทหายไปบาง มอะไรทเพมเตมขนมา มอะไรทถกดดแปลงไป เพราะอะไร ทาไม และอยางไร ดงน

1. การขยายความ (Extension) หมายความวา ในตวบทปลายทางมการเพมเตม

เนอหาอะไรซงตวบทตนทางไมมบาง มเหตผลอะไรของการเพมเตม และสวนทเพมมาใหมนเขามาเชอมโยงสมพนธกบตวบททมแลวอยางไร หรอเพอทาหนาทอะไร และการขยายความมผลทาใหความหมายทงหมดเปลยนไปหรอไม

2. การตดทอน (Reduction) หมายความวา ในตวบทปลายทางมการตดทอน

เนอหาอะไรจากตวบทตนทางลงไปบาง มเหตผลอะไรของการตดทอน และการตดทอนนสงผลถงเรองความหมายของตวบทหรอไม

3. การดดแปลง (Modification) หมายความวา ในตวบทปลายทางมการดดแปลง

เนอหาอะไรจนทาใหตวบทตนทางมรปลกษณไมเหมอนเดม หรอแตกตางไปจากเดม

นอกจากนเมอกลาวถงสหบท (Intertextuality) การเขยนลอ (Parody) หรอการลอกเลยนแบบอารมณขน (Comics imitation) เปนตวอยางทดอยางหนงในการอธบายสหบท หรอการเชอมโยงเนอหาแบบจตสานกไดด ดงท A.A. Berger (1993) กลาววา “งานเขยนลอ คอการลอกเลยนตวบทอยางมอารมณขน (A parody is humorous imitation of a text) สามารถแบงออกเปน 3 ประเภท คอ

1. การเขยนลอเลยนเนอหา (Parody of text)

2. การเขยนลอเลยนทวงทานองการเขยนของผประพนธ หรอศลปน (Parody of

styles of particular authors or artists)

3. การเขยนลอเลยนประเภทเนอหา (Parody of genres)

การเขยนลอเลยนจงเปนรปแบบหนงทสาคญของการอางถง (Allusion) และการ

จดทา (Manipulation) อยางมสต หรอมจตสานกในเนอหา รปแบบ หรอลกษณะการสรางสรรคในผลงานของแตละคน การเขยนลอเลยน และถกกลาวถงจะเปนทยอมรบกตอเมอผรบสารเกดความคนเคยวาการลอเลยนทถายทอดออกมานนมความหมายวาอะไร จะทาใหเกดความเขาใจและขบขนได ถงแมจะไมมความรในเรองทถกนามาเขยนลอเลยนกตาม ในบางครงผประพนธและ

30

ศลปนในแขนงตางๆ สรางสรรคงานขนมาดวยเนอหาทผรบสารรจกคนเคย ทาใหสหบทมความชดเจนและงายตอการเขาใจสอทถายทอดออกมา ทาใหมผลตอความนยมในการนามาดดแปลงแพรหลาย แตในบางครงสหบทกไมเกดความชดเจน เนองจากผประพนธขาดทกษะในการถายทอดโครงเรอง แกน หรอประเดนของเรอง ลกษณะตวละครใหคงไวซงเนอหาเดมได (A.A.

Berber, 1993 อางถงในอมาพร มะโรณย, 2551: 14-15)

สาหรบลกษณะสหบทในวรรณกรรมปจจบน กาญจนา แกวเทพ (2551) กลาววา ปรากฏการณสหบทในปจจบนมลกษณะแฝงเรน กลาวคอ หากเปรยบเทยบปรากฏการณสหบทในยคสมยใหม (Modern ) ทอาจเรยกวา “การปรบแปลง / ดดแปลง” (Adaptation) จะพบวาทงในแงความตงใจ การรตว ทงในฝายผผลต และผรบสารมกจะมลกษณะเปดเผย และองคประกอบทถายโอนกมสดสวนเปนสวนใหญ เชน การปรบแปลงบทประพนธนวนยายเรอง “ทรายสเพลง”

มาเปนบทละครโทรทศน จะรกษาองคประกอบของเดมไวเกอบทงหมด แมแตชอเรอง ชอตวละคร บทสนทนา และฉาก แตสาหรบปรากฏการณสหบทในยคหลงสมยใหม (Postmodern) จะเรมมความแตกตางทงในเชงปรมาณและคณภาพ ในแงความตงใจ และการรตว ของทงฝายผสงสาร และผรบสารจะเรมนอยลง และองคประกอบของตวบทแรกทถกเลอกมาถายโอนในตวบททสองกอาจจะมสดสวนเลกนอย หรอถกนามาปรงแตง (Modify) จนแทบดไมออกวานเปนปรากฏการณสหบท

ความเปนสหบทในยคหลงสมยใหมยงอาศยมมมองแบบหลงโครงสรางนยม (Poststructuralism) ในการมองความสมพนธระหวางตวบทดวย กลาวคอ ตวบททงหลายตางถกทอความสมพนธทเชอมโยงตอกนในโครงขายของตวบท ยคสมย สงคม และอดมการณทสมพนธเกยวเนองกน สหบทแบบหลงสมยใหมจงปฏเสธการมองตวบทแยกจากบรบทอน ไมวาจะเปนผแตง หรอสงคมวฒนธรรม แตมองตวบทเปนปมหนงในโครงขายขนาดใหญของสงคมวฒนธรรมและตวบททงหลาย ความหมายของตวบทจงไมไดขนอยกบตวบทนนเพยงเทานน แตเกดจากการเชอมโยงกบบรบทและตวบทอน ความหมายของตวบทจงไมเสถยร แตแปรเปลยนไปตามการตความเชอมโยงความสมพนธระหวางตวบทกบบรบทและตวบทอน ความเปนสหบทจงแสดงใหเหนการทตวบทหนงๆ กอเกดจากการเชอมโยงความสมพนธระหวางตวบทและบรบทตางๆ เขาดวยกน โดยเปดโอกาสใหมการตความและการสรางความหมายไดอยางหลากหลาย(Taylor and Winquist, 2001: 190 - 191 อางถงในเสาวณต จลวงศ, 2550: 46)

ในเชงวรรณคด องคประกอบทสาคญของวรรณคดจงไมไดอยทตวบทเทานน แตอยทสหบทดวย รฟฟาแตรยาวา สหบทไมใชเรองของการวเคราะหแหลงกาเนด หรออทธพล หรอการลอกเลยนแบบ การอานแบบสหบท คอ การรบรความเหมอนทเปรยบกนไดของตวบท

31

หนงกบอกตวบทหนง ผอานทมความสามารถเชงวรรณศลปจะสามารถตงสมมตฐานเชงสหบทไดกบตวบททเคยอานมาแลว ซงสงสมใหเขามความชานาญในการอาน ผอานจงมระดบตางกน เพราะมขนบวรรณศลปและวฒนธรรมในระดบทแตกตางกน

ดงนนอาจกลาวโดยสรปไดวา สหบทในวรรณคดศกษาเปนมโนทศนทหนเหจาก

การเนนอทธพลของผสรางงาน สการใหความสาคญแกผอานมากขน ดวยเหตผลทวาไมมผใดสามารถอางสทธการเปนตนกาเนดของตวบทไดอยางแนชด เพราะฉะนนความเกยวของระหวางตวบททปรากฏในงาน จงไดมาจากการสงสมวฒนธรรมทางความคด ความสาคญของผแตงในฐานะปจเจกบคคลจงลดอทธพลลงมาก นอกจากนสหบทยงเปนเรองของการอางถง (Quotation)

การลกลอบ (Plagiarism) และการอางถง (Allusion) มลกษณะของการเลยนแบบ (Imitation) การลอ (Parody) การทาซา (Repetition) เปลยนแปลง (Alteration) การตความ (Interpretation)

โดยตองมปจจยหลกสาคญสองตวเสมอ ไดแก ตวบท (Text) และบรบท (Context) สงทปรากฏในเนอหาใหม (Secondary Text) จงมกมรองรอยจากเนอหาดงเดม (Primary Text) เสมอ

แนวคดสหบท จงเชอวาวรรณกรรมไมไดมความเปนเอกเทศอกตอไป หากแตม

ความเชอมโยงกบสงทมมากอนหนาอยางปฏเสธไมได ในการศกษาเรอง “การสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทยชวง

ปพ.ศ.2545 - 2554” ผวจยอาศยแนวคดเรองสหบทเพอเปนแนวทางในการวเคราะหวาเนอหาในวรรณกรรมเยาวชนไทยมการเชอมโยงกบเนอหาเดมในวรรณคด หรอนทานไทยอยางไร มจดรวมจดตางกนอยางไร มการหยบยมตวบทเดมมาใช โดยการอางถง ดดแปลง ขยายความ ตความใหมหรอนามาเขยนลออยางไรบาง

2.2.2 แนวคดสกลหลงอาณานคม ตรศลป บญขจร (2549: 75) กลาววา ยคหลงอาณานคม หรอโพสตโคโลเนยล

(Post Colonial) เปนคาทมความหมายคลมเครอในตวเอง เพราะอาจทาใหเขาใจวาเปนการศกษาเฉพาะวรรณกรรมทแตงขนในยคหลงอาณานคมเทานน หรอทาใหเขาใจวายคอาณานคมสนสดลงแลว ทงทในความเปนจรง การวจารณแนวโพสตโคโลเนยลใหความสาคญแกวรรณกรรมทเขยนขนกอนยคหลงอาณานคมดวย ทงวรรณกรรมทแสดงวาทกรรมของเจาอาณานคมและจกรวรรดนยมและวรรณกรรมทเขยนเพอตอบโตวาทกรรมดงกลาว รวมทงวรรณกรรมทเขยนหลงจากไดเอกราชแลว ทมกเนนเรองของการแสวงหาอตลกษณของชนชาตและความพยายามทจะหลดพนจากการครอบครองทางวฒนธรรมของเจาอาณานคม

32

แนวคดสกลหลงอาณานคม ในฐานะทเปนการวจารณแนวหนง จงเปนการ

วจารณทไมเพยงแตใหความสาคญแกเรองทางการเมองและประวตศาสตร ซงเกยวของกบเจาอาณานคม กบประเทศอาณานคมเทานน แตยงใหความสาคญเปนพเศษกบการครอบงาทางวฒนธรรมทเปนผลกระทบของการเขามาครอบครองของเจาอาณานคมตงแตเรมตนจนถงปจจบน รวมถงผลกระทบทมตอสงคมวฒนธรรม และอดมการณของประเทศอาณานคมดวย นกคดสกลหลงอาณานคมสวนหนง จงไดพยายามเรยกรองใหชนชาตตางๆ คนหาอตลกษณ (Identity) ของตนเอง เพอสลดอทธพลตางชาตทไดแทรกซมเขามา ดงเหนไดจากการกระตนใหหวนคนส “รากเหงา” ทางวฒนธรรมทมอยแตเดมกอนรบอทธพลตะวนตก หรอการใหความสาคญแก “ภมปญญา” ทองถนทปลอดจากอทธพลนน (นพพร ประชากล, 2549: 159) และมการเคลอนไหวทางความคดและการแสดงออก โดยอาศยกลยทธทสาคญคอภาษา และวรรณกรรม เพราะเปนรปแบบทโดดเดนทสดของความคดสกลหลงอาณานคม ทจะใชเปนวาทกรรมโตกลบ เพอตอตานการกดข หรอการครอบงาของประเทศตะวนตก เชน การหกลางในรปแบบวรรณกรรมโตกลบวรรณกรรมกระแสหลก ซงเปนการนาวรรณกรรมเอกของตะวนตกมาเขยนใหม เปนตน

สวนประเทศไทยนน แมจะไมไดตกเปนเมองขนของชาตตะวนตก ในชวงเวลา ดงกลาว แตประเทศของเรากไมอาจตานทานผลกระทบของปรากฏการณอาณานคมได ผลพวงอนเปนรปธรรมของอทธพลตะวนตกทพบเหนในสงคมไทยทกวนน จงมใหเหนเปนจานวนมาก ทงระบบการบรหารราชการ กฎหมาย การคมนาคม ระบบการศกษา ระบบการแพทย อาคารบานเรอน การแตงกาย วถการดาเนนชวต หรอแมกระทงแนวการเขยนวรรณกรรม

จากการศกษาขอมลเรองแนวคดสกลหลงอาณานคม ผวจยใชเปนแนวความคดใน

การศกษาเรอง “การสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวงป พ.ศ. 2545 -

2554” เพราะแนวคดดงกลาว อาจทาใหไดขอสรปวาการสรางงานวรรณกรรมเยาวชนทอาศยพนฐานจากวรรณคดและนทานไทยมานาเสนอใหมน มลกษณะของการยนยนคณคาเดม หรอโตตอบคณคาเดมหรอไม 3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการศกษาคนควา

งานวจยทเกยวของกบการศกษาคนควาครงน ไดแก งานวจยทศกษาเกยวกบวรรณกรรมเยาวชน งานวจยทศกษาเกยวกบการสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมไทย และงานวจยทอาศยแนวคดหลงสมยใหมมาใชในการศกษาวรรณกรรม ดงน

33

3.1 เอกสารและงานวจยทศกษาเกยวกบวรรณกรรมเยาวชน งานวจยของไทยทเกยวของกบการวเคราะหวรรณกรรมเยาวชน ผวจยพบวามงานวจยทศกษาวรรณกรรมเยาวชนมาอยางตอเนอง ตงแตป พ.ศ. 2520 เปนตนมา จนถงป พ.ศ. 2555 โดยมแนวทางการศกษาวรรณกรรมเยาวชน จาแนกไดเปน 3 กลม คอ งานวจยทมงศกษาดานเนอหาและประเมนคาหนงสอ งานวจยทมงศกษาดานคณธรรมจรยธรรม หรอคานยมทพงประสงคของเดก และงานวจยทศกษาในประเดนอนๆ ดงน

3.1.1 งานวจยทมงศกษาดานเนอหาและประเมนคาหนงสอ งานวจยทมงศกษาวรรณกรรมเยาวชนดานเนอหาและประเมนคาหนงสอ มจานวน 15 เรอง ซงสามารถเรยงลาดบตาม ป พ.ศ ไดดงน

กฤษณา ผลชวน (2520) ศกษาเรอง “การวเคราะหเนอหาหนงสอสาหรบเดกอายตงแต 6 -

12 ปทพมพในประเทศไทยตงแต ป พ.ศ. 2515 - 2519” วทยานพนธเรองนมงวเคราะหและประเมนคณคาในดานเนอหาและคณภาพของหนงสอ ผลการศกษาพบวา ในดานเนอหา ชวยเสรมสรางพฒนาการดานสงคมและจตใจเกยวกบความรกในครอบครว ความกลาหาญ ความอดทน ชวยเสรมสรางพฒนาการทางสตปญญา จนตนาการ นอกจากนยงมเนอหาเกยวกบความซอสตยสจรต การเคารพในสทธของผอน ความประหยด ความมระเบยบวนย การอนรกษสงแวดลอม เปนตน สวนในดานภาพประกอบและการใชภาษาจดอยในระดบด และดานรปเลมอยในระดบพอใช

สนทร มพรอม (2522) ศกษาเรอง “การวเคราะหหนงสอสาหรบเดกทชนะการประกวดใน

งานสปดาหหนงสอแหงชาตระหวางป พ.ศ. 2515 - พ.ศ. 2519” โดยมวตถประสงคเพอวเคราะหหนงสอสาหรบเดกทชนะการประกวดในงานสปดาหหนงสอแหงชาต จานวน 18 เลม ผลการศกษาพบวา ในดานเนอหาและแนวคด มแนวคดทสอนใหเยาวชนเชอฟงคาสงสอน กตญ รคณบดามารดา ครอาจารย สอนเรองความสามคค ความซอสตย ความกลาหาญ และความอดทน รวมทงสอนใหมความเมตตากรณาเออเฟอเผอแผตอกน และสอนใหรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน

นาคาง ระวงทอง (2540) ศกษาเรอง “การวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกประเภทบนเทงคดทชนะการประกวดในงานสปดาหหนงสอแหงชาต ป พ.ศ. 2530-2536” ผลการศกษาพบวา ผเขยนสรางโครงเรองใหตวละครมความคดฝน เพอทาตามสงทมงหวงไวมากทสด ตวละครมทง

34

แบบสมจรง แบบอดมคต และแบบเหนอจรง ดานฉากใชฉากทเดกคนเคยมากทสด การใชภาษาใชภาษาปาก ภาษาถน คาแสดงภาพ แสดงอาการ และคาหยาบ ในดานการสะทอนภาพ พบวา ดานครอบครวกลาวถงการเลยงดเดกในครอบครวยากจนมากทสด ดานจรยธรรมกลาวถงความเมตตากรณามากทสด ดานทศนะของเดกตอสงตางๆ พบวา เดกมทศนะตอพอแม ตอการดารงชวต และการตอสเพอความสาเรจ สวนทศนะตอสงคมมทงทเดกพอใจและไมพอใจ ขนอยกบการกระทาของผใหญและเหตการณทเดกประสบ

จารวรรณ อาพนธ (2543) ศกษาเรอง “ การวเคราะหวรรณกรรมเดกวยรนประเภทบนเทงคดทไดรบรางวลในงานสปดาหหนงสอแหงชาต ป พ.ศ. 2538 - 2542” ผลการศกษาพบวา ผเขยนวางโครงเรองจากเหตการณสงคมปจจบน นยมเปดเรองดวยการบรรยายฉาก พฤตกรรมตวละคร และบรรยายเหตการณตางๆ การดาเนนเรองมกใชความขดแยงระหวางมนษยกบสาเหตภายนอกเกยวกบความยากจน สภาพเศรษฐกจ สภาพสงคม กลวธการเลาเรอง เลาเรองโดยใหผเขยนเปนผรแจงเหนจรง ดาเนนเรองตามลาดบปฏทนเปนสวนใหญ และนยมปดเรองแบบสขนาฏกรรม ตวละครมความสมจรง สรางฉากและบรรยากาศทงในเมองและชนบทอยางละเอยด ใชบทสนทนาและภาษาทเดกเขาใจงาย พรอมทงสอดแทรกขอคดทเปนประโยชนใหแกเดก

กฤษตยา ณ หนองคาย (2544) ศกษาเรอง “การศกษาวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกกอนวยรนทไดรบรางวล ตงแตป พ.ศ. 2522 - 2542” โดยมงศกษาในดานแนวคด และกลวธการประพนธ ผลการศกษาพบวา วรรณกรรมสาหรบเดกกอนวยรนทง 71 เรอง มแนวคดทสาคญ 5แนวคด คอ แนวคดเรองคณธรรมจรยธรรม แนวคดเรองความรกความผกพน แนวคดเรองการอนรกษธรรมชาต แนวคดเรองปญหาเดก และแนวคดอนๆ ทเตรยมความพรอมใหเดกกาวไปสการเปนผใหญทสมบรณ ดานกลวธการประพนธมกลวธการประพนธ 5 กลวธ คอการสรางโครงเรองทไมซบซอน การสรางตวละครเอกเปนเดก หรอเปนพชและสตวตางๆ การสรางฉากเปนฉากชนบท สรางบทสนทนาทสมจรงและใชภาษาทเรยบงาย ชดเจน นอกจากนยงพบวาแนวคดและกลวธการประพนธมความสมพนธกบจดมงหมายในการแตง สนองตอความสนใจในการอานของเดก แนวคดสามารถนาไปสการเรยนรธรรมชาต ชวต และสงคม

ทพวลย ขนธมะ (2545) ศกษาเรอง “การวเคราะหหนงสอบนเทงคดสาหรบเดกกอนวยรนทไดรบรางวลในการประกวดหนงสอในงานสปดาหหนงสอ ตงแตป พ.ศ.2521 - 2544” ผลการศกษาพบวา ดานผจดทา มผแตงทงหมด 45 คน จดพมพโดยสานกพมพเอกชนเปนสวนใหญ

35

มเนอหาเกยวกบครอบครว และแนวคดเกยวกบความเมตตากรณามากทสด ตวละครสวนใหญเปนเดกอาย 12-14 ป มากทสด ฉากเปนฉากชนบทภาคตะวนออกเฉยงเหนอมากทสด ดานการนาเสนอมเอกภาพ แนวเรองสมจรง นาเสนอเรองเปนเรองเลา ดานสานวนภาษามการใชค าจากภาษาตางประเทศ สภาษต คาพงเพย และภาษาถน

จนทรา ภเงน (2549) ศกษาเรอง “การศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกของปรดา ปญญา-

จนทร” โดยมจดมงหมายเพอศกษาองคประกอบวรรณกรรมสาหรบเดกของปรดา ปญญาจนทรในดานเนอเรอง วธการนาเสนอ การใชภาษา ภาพประกอบ และรปเลม ผลการศกษาพบวา ในดานเนอเรองม 5 ประเภท ไดแก ประเภทสงเสรมจนตนาการ สงเสรมพฒนาการทางการเรยนร สงเสรมคณธรรม สงเสรมประชาธปไตย และสงเสรมภมปญญา ดานกลวธการนาเสนอใชวธการบรรยายมากทสด นยมดาเนนเรองตามลาดบปฏทนและปดเรองแบบสขนาฏกรรม กลวธในการเลาเรองใชแบบผแตงเปนผเลาเรอง สวนการสรางตวละครม 2 ประเภท คอตวละครประเภทมชวต และตวละครประเภทไมมชวต ดานการใชภาษามการใชคาหลากหลาย เชน คาแสดงภาพ แสดงอาการ แสดงความรสก เปนตน ดานภาพประกอบและรปเลม ผเขยนใชภาพชวยเสรมใหวรรณกรรมนาอานมากยงขน ภาพมหลายขนาดและเลอกเนอหาทนาสนใจมาเปนภาพปก ดานรปเลม มหลายขนาด มทงทเปนปกแขงและปกออน จานวนหนาในแตละเลมมความเหมาะสมกบเนอเรอง

จฑามาศ สขขาจรญ (2549) ศกษาเรอง “การวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พม-

สวรรณ” งานวจยนมงศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ จานวน 37 เรอง ในดานแนวคดและกลวธการนาเสนอ ผลการศกษาพบวา แนวคดมบทบาทในการสงเสรมพฒนาการดานตางๆ ของเดก ไดแก พฒนาการดานอารมณ และจตใจ พฒนาการดานสงคม พฒนาการดานสตปญญา และพฒนาการดานรางกาย สวนกลวธการเสนอแนวคดพบวาม 4 วธ คอ เสนอแนวคดผานตวละคร ซงสวนใหญเปนตวละครเดกและสตว เปนวธการทผเขยนนยมใชมากทสด โดยใหตวละครสนทนากนแลวผเขยนสอดแทรกแนวคดทตองการเสนอ เสนอแนวคดผานฉาก สวนใหญเปนฉากชนบท ทาใหผอานตระหนกในคณคาของธรรมชาต เสนอแนวคดผานมมมองผเขยน โดยผเขยนเสนอเรองราวและเหตการณตางๆ จากนนผเขยนจงสอดแทรกทศนะของตนแกผอาน และกลวธการเสนอเรองแบบนทานซอนนทาน พบวา ผเขยนใชวธการเสนอแนวคดโดยการเลาเรองเพอใหเดกสนใจ เกดความสนกสนานเพลดเพลน

36

นธมา คณะดลก (2549) ศกษาเรอง “วรรณกรรมประเภทบนเทงคดสาหรบเดกกอนวยรนทไดรบรางวลดเดนของคณะกรรมการการพฒนาหนงสอแหงชาต พ.ศ. 2530 - 2544 : ลกษณะเดนกบมาตรฐานการตดสน” เพอศกษาลกษณะเดนดานแนวคด วจนลลา และคณคากบมาตรฐานการตดสนวรรณกรรมสาหรบเดก จากหนงสอ 9 เรอง ผลการศกษาพบวา วรรณกรรมสาหรบเดกมลกษณะเดนดานแนวคด 3 ประการ คอ แนวคดดานคณธรรม แนวคดดานการอนรกษธรรมชาต และแนวคดดานความเชอ วฒนธรรมและประเพณ ลกษณะเดนดานวจนลลา พบวา มวธการตงชอตวละครใหจางาย ใชคาทแสดงจนตภาพชดเจน มการซาคาทชวยยานาหนกความ ใชภาพพจนอปมา และบคลาธษฐาน นอกจากนหนงสอทง 9 เรอง ยงมคณคาทางสงคมและทางวรรณศลปทสอดคลองกบหลกเกณฑการพจารณาตดสนวรรณกรรมสาหรบเดก ชใหเหนวาคณะกรรมการมมาตรฐานการตดสนทชดเจน

บษยมาศ บญกตต (2549) ศกษาเรอง “คาประพนธสาหรบเดกกอนวยรนรางวลคณะ กรรมการการพฒนาหนงสอแหงชาต : ลกษณะทางจรยธรรม กลวธนาเสนอ และการประเมนคา”

ผลการศกษาพบวา ลกษณะทางจรยธรรมสอดคลองกบลกษณะทางจรยธรรม 14 ประการทนกวชาการดานจรยธรรมประมวลไว โดยเฉพาะความกตญ กตเวทพบมากทสด กลวธในการนาเสนอดานจรยธรรมนาเสนอดวยนทาน สานวน สภาษต บทกลอมเดก บทเลนเดก นราศ เคาเรองจรง ปรศนาคาทาย และสารคด สาหรบการประเมนคาวรรณกรรม พบวา ในดานสงคม วรรณกรรมสะทอนสภาพความเปนอยครอบครว การศกษา การปกครอง ขนบธรรมเนยม ประเพณ และคานยม ในดานผแตง ใหขอคดในการดาเนนชวตอยางถกตอง และใหความรแกผอาน ในดานผอาน วรรณกรรมทาใหผอานเกดอารมณเศรา หดห สรางอารมณขน และมผลตอความคดของผอาน ทาใหไดรบการปลกฝงจรยธรรม ไดขอคดในการดาเนนชวต

อภนตร กนเดช (2549) ศกษาเรอง “การวเคราะหวรรณกรรมเยาวชนทไดรบรางวลตงแต พ.ศ. 2506 ถง พ.ศ. 2548” มงศกษาในดานผจดทา เนอเรอง แนวคด ตวละคร ฉาก การนาเสนอเรอง การดาเนนเรอง และลกษณะการเรยบเรยง จานวน 148 เรอง ผลการศกษาพบวา วรรณกรรมเยาวชนทไดรบรางวล สวนใหญจดพมพโดยสานกพมพเอกชน มเนอเรองเกยวกบวถชวต และมแนวคดเกยวกบมตรภาพมากทสด สวนใหญมตวละครเอกเปนมนษย อาย 12-14 ป มแนวเรองสมจรง ใชฉากในประเทศไทย โดยเฉพาะฉากภาคใตมากทสด โครงเรองเปนเอกภาพ ดาเนนเรองแบบเรองเลา และใชสภาษตคาพงเพยมากทสด

37

นวลจนทร ชาญววฒนา (2550) ศกษาเรอง “การศกษาเนอหาและแนวคดของวรรณกรรมเยาวชนประเภทบนเทงคด พ.ศ. 2547” โดยมจดมงหมายเพอศกษาเนอหา และแนวคดของวรรณกรรมเยาวชนประเภทบนเทงคดในป พ.ศ.2547 ผลการศกษาพบวาในดานเนอหาม 5 ประเดน คอ เนอหาเกยวกบวถชวตทองถน เนอหาเกยวกบประเพณวฒนธรรม เนอหาเกยวกบพฤตกรรมของเยาวชน เนอหาเกยวกบการผจญภย และเนอหาเกยวกบสภาพสงคม สวนดานแนวคด มแนวคดหลก 4 ประเดน ไดแก แนวคดดานคณธรรม แนวคดดานอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม แนวคดดานอนรกษประเพณวฒนธรรม และแนวคดดานสงครามและสนตภาพ แนวคดทพบมากทสดคอแนวคดดานคณธรรม

ลลดา ศภธนสนเขษม (2551) ศกษาเรอง “การวเคราะหวรรณกรรมเยาวชนทไดรบรางวลแวนแกว ป พ.ศ. 2544 - 2547” ในดานเนอหา แนวคด วเคราะหกลวธการประพนธ ทงในดานโครงเรอง ตวละคร ฉาก บทสนทนา การใชภาษา และวเคราะหคณคาทางคณธรรมจรยธรรมทปรากฏในวรรณกรรมสาหรบเยาวชนทไดรบรางวลแวนแกว จานวน 15 เรอง ผลการศกษาพบวา ดานเนอหาแนวคด ผเขยนสะทอนแนวคดเรองมตรภาพความรกความผกพน แนวคดเรองความเจรญทางเทคโนโลยและทางวตถมไดเปนความสขทงหมดของมนษย แนวคดเรองครอบครวขาดความรกความอบอน ทาใหเดกมปญหา แนวคดเรองการอนรกษวฒนธรรมเพอใหชมชนและสงคมเขมแขง แนวคดเรองการคนพบความดงามทอยในตนเอง และแนวคดเรองการผจญภย ชวยเปดโลกกวาง

ในดานกลวธการประพนธพบวา ผเขยนวางโครงเรองเขาใจงาย การดาเนนเรองนยมใชกลวธการสรางความขดแยงทเกดจากสาเหตภายนอก ดาเนนเรองตามลาดบปฏทน สวนใหญผเขยนเปนผเลาเรอง และปดเรองแบบสขนาฏกรรมทงหมด ดานตวละคร ผเขยนสรางตวละครแบบสมจรงเพอเปนแบบอยางในการกระทาแกผอาน และตวละครแบบเหนอจรงเพอใหเกดจนตนาการและเกดความบนเทงแกผอาน ดานฉาก ผเขยนเนนฉากแบบโลกปจจบน เพราะผอานสามารถทาความเขาใจไดงาย ดานบทสนทนา ผเขยนใชภาษาทเขาใจงายเหมาะกบวยของผอาน ดานการใชภาษา มการใชภาษาปาก ภาษาถน คาแสดงภาพ คาแสดงอาการ ทาใหเรองสมจรงยงขน ดานการใชภาพพจนมการใชคาอปมา อปลกษณ บคลาธษฐาน เพอใหผอานเกดอรรถรส คณคาดานคณธรรมจรยธรรมทปรากฏในวรรณกรรมสาหรบเยาวชน ไดแก เรองความเมตตากรณา ความมนาใจ ความอตสาหะ ความรบผดชอบ ความซอสตย ความเสยสละ ความสามคค การประหยด ความกตญ ความใฝร ความขยน ความอดทน และความพอเพยง โดยเฉพาะเรองความเมตตาเนนมากทสด

38

พรรณทตา ปานเอยม (2555) ศกษาเรอง“การวเคราะหวรรณกรรมเยาวชนรางวลแวนแกว ป พ.ศ. 2552 ประเภทนวนยาย” โดยมวตถประสงคเพอศกษาวเคราะหวรรณกรรมเยาวชน 4 เรอง ไดแก เรองฃวดคนอยหนใด บานตางสายเลอด การกลบมาของดาวหางดวงทเจด และหมพทกษฝน ในดานเนอเรอง แนวคด กลวธการประพนธ และคณคา ผลการศกษาพบวา ในดานเนอเรองผแตงนาเสนอเนอเรอง 2 ลกษณะ คอ เนอเรองเกยวกบการผจญภยในโลกสมมต และเนอเรองผจญภยในโลกแหงความเปนจรง มงเสนอแนวคดเกยวกบการมองชวต แนวคดเกยวกบครอบครว และแนวคดเรองมตรภาพ มกลวธการประพนธทงในดานตวละคร การเลาเรอง การนาเสนอเรอง และการใชภาษาทมศลปะพอสมควร สามารถสอความหมายใหแกผอานทเปนเยาวชนไดคอนขางด สวนในดานคณคาพบวาม 3 ดาน คอ คณคาดานความร คณคาทางอารมณ และคณคาทางจรยธรรม

อาจกลาวไดวา การศกษาวรรณกรรมเยาวชนไทยในยคแรก ตงแตป พ. ศ. 2520 เปนตนมา มกรอบการศกษาทเปนแนวทางเดยวกน มลกษณะรวมกน คอ มงศกษาวรรณกรรมเยาวชนในดานเนอหา และคณคาดานคณธรรมจรยธรรมเปนหลก ซงแสดงใหเหนวากรอบความคดในการมองวรรณกรรมเยาวชนไทยในชวงแรกนน มองวาตวบทวรรณกรรมเยาวชนถกสรางขนมาเพอรบใชสงคม ในฐานะของเครองมอในการอบรมสงสอน ปลกฝงคณธรรมจรยธรรมทดงามแกเยาวชนในแบบทสงคมตองการ กรอบการศกษางานวรรณกรรมเยาวชนไทยในชวงแรก จงคอนขางจากด เนองจากผศกษาจะมงศกษาในประเดนทคลายคลงกน เพยงเปลยนตวบท หรอกลมขอมลใหมเทานน

3.1.2 งานวจยทศกษาวรรณกรรมเยาวชนเฉพาะประเดนดานคณธรรมจรยธรรม คานยมพนฐาน หรอคณลกษณะทพงประสงคของเดก

งานวจยทศกษาวรรณกรรมเยาวชนในประเดนดานคณธรรมจรยธรรม คานยมพนฐาน หรอคณลกษณะทพงประสงคของเดกทปรากฏในวรรณกรรมเยาวชน มจานวน 5 เรอง ดงน

วจตรา สภากร (2523) ศกษาเรอง “การวเคราะหเนอหาหนงสออานสาหรบเดกในดานคณธรรม ทตพมพเปนภาษาไทยระหวางป พ.ศ. 2520 - 2522” โดยแบงหนงสอเปน 3 ประเภทคอ นทานชาวบาน 38 เลม วรรณกรรมปจจบน 40 เลม และวรรณกรรมประเภทรอยกรอง 27 เลม ผลการวจยพบวาคณธรรมในดานมารยาท ความเมตตากรณา และหลกธรรมในการอยรวมกน เปนคณธรรมทปรากฏในหนงสอ 3 ประเภทมากทสด หนงสอประเภทนทานชาวบาน และวรรณกรรมประเภทรอยกรองมคณธรรมดานความเมตตากรณาปรากฏมากทสด

39

จนตนา เกษรบวขาว (2528) ศกษาเรอง “การวเคราะหคณธรรมในหนงสอสาหรบวยรน” จานวน 38 เลม พบวาคณธรรมหลกของเรองทปรากฏในหนงสอมากทสด ไดแก การให รองลงมาคอความเมตตากรณา ความอดทน การคบคนดเปนมตรไมคบคนชว และความขยนหมนเพยร ตามลาดบ

วชรนทร บรรณเกยรต (2529) ศกษาเรอง “การศกษามโนทศนทางจรยธรรมในหนงสออานสาหรบเดกทชนะการประกวดในงานสปดาหหนงสอแหงชาต พ.ศ 2515 - 2527” โดยมวตถประสงคเพอศกษามโนทศนทางจรยธรรมในหนงสอดงกลาว จานวน 135 เลม ซงเปนหนงสอสาหรบเดก 4 กลม ในจานวนนเปนหนงสอสาหรบเดกกอนวยรน 53 เลม ผลการศกษาพบวา มโนทศนทางจรยธรรมทปรากฏมากทสดในหนงสอสาหรบเดกกอนวยรน คอ เมตตากรณา และมโนทศนทางจรยธรรมทไมปรากฏในหนงสอสาหรบเดกทง 4 กลมเลย คอความประณตละเอยดถถวน

จราพร จรบญดลก (2531) ศกษาเรอง “การวเคราะหคณลกษณะทพงประสงคของเดกในแผนพฒนาหนงสอแหงชาต จากหนงสอสาหรบเดกทชนะการประกวด” โดยมวตถประสงคเพอศกษาคณลกษณะทพงประสงคของเดกจากหนงสออานสาหรบเดกกอนวยรน ประเภทบนเทงคดทชนะการประกวดในป พ.ศ. 2521 - 2528 ของคณะกรรมการพฒนาหนงสอในงานสปดาหหนงสอแหงชาต จานวน 28 เลม ผลการศกษาพบวาคณลกษณะทพงประสงคทพบมากทสด คอ ความเมตตากรณา รองลงมาคอความเสยสละ ความอตสาหะ ความซอสตย ความมเหตผล การรกษาระเบยบวนย ความกตญ ความรบผดชอบ ความสามคค และความประหยด สวนองคประกอบทสงผลตอคณลกษณะทพงประสงคของตวละคร คอองคประกอบทางกายภาพ ไดแก การศกษา และอาย องคประกอบดานสภาพแวดลอม ไดแก ฐานะทางครอบครว ผเลยงด การอบรม สภาพแวดลอมทโรงเรยน และตวแบบ และองคประกอบทางบคลกภาพ ไดแก ความกระตอรอรน เจตคตตอกฎหมาย ความเปนระเบยบ และศล 5

เลขา ไพชานาญ (2533) ศกษาเรอง “การศกษาวเคราะหคานยมพนฐานทปรากฏใน

หนงสอบนเทงคดสาหรบเดกอาย 11-14 ป ทชนะการประกวดจากงานสปดาหหนงสอแหงชาตระหวางพ.ศ. 2522 - 2531” โดยมวตถประสงคเพอวเคราะหคานยมพนฐานทปรากฏในหนงสอบนเทงคดสาหรบเดก อาย 11 - 14 ป จานวน 38 เรอง ผลการศกษาพบวา คานยมพนฐานทปรากฏในหนงสอทกเรอง คอ ดานการพงตนเอง ขยนหมนเพยร และมความรบผดชอบ กบดานการ

40

ปฏบตตามคณธรรมทางศาสนา สวนทปรากฏในหนงสอบางเรอง คอ ดานการประหยดและออม การมระเบยบวนยและเคารพกฎหมาย และดานความรกชาต ศาสน กษตรย ปจจยทมสวนในการปลกฝงและเสรมสรางคานยมพนฐานของตวละคร คอ ดานความคดและประสบการณ การอบรมสงสอน การเหนตามกน การศกษาเลาเรยน การชกชวนจากบคคลอน และการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม สวนกลวธการแตง พบวา สวนใหญมกเลาเรองดวยการใหตวละครตวใดตวหนงทอยในเหตการณเปนผปลกฝงและเสรมสรางคานยมพนฐาน ในดานการสรางตวละคร พบวาตวละครทมลกษณะสมจรงปรากฏมากทสด สวนฉากทปรากฏมากทสด คอ ฉากตามอดมคต

เมอพจารณางานวจยในกลมน อาจกลาวไดวาวรรณกรรมเยาวชนไทยถกมองวาเปนสอทผลตขนมา โดยมจดประสงคหลก เพอเสรมสรางบคลกลกษณะ คานยม คณธรรม จรยธรรม หรอวฒนธรรมอนดงามตามทสงคมปรารถนา แนวทางการศกษาวรรณกรรมเยาวชนไทยในกลมน จงพจารณาวรรณกรรมเยาวชนไทย ในดานคณธรรม จรยธรรม เพยงประเดนเดยวเทานน โดยมไดศกษาคณคาดานอนๆ วธการศกษาดงกลาวน ทาใหวรรณกรรมเยาวชนไทย มลกษณะคลายกบวรรณกรรมคาสอน ทเนนสอนดานคณธรรม หรอจรยธรรมตามหลกพระพทธศาสนาเปนสาคญซงมผลตอการสรางงานวรรณกรรมเยาวชนของไทยเรอยมา ทนกเขยนจานวนมากมกใชกรอบความคดเรองคณธรรม คณลกษณะทพงประสงคของเดก มาเปนพนความคดในการสรางงาน จนกลายเปนคานยมวาวรรณกรรมเยาวชนทด จะตองมเนอหาทสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมทดงามใหแกเยาวชน จงจะไดรบการชนชม ยอมรบจากสงคม

3.1.3 งานวจยทศกษาในประเดนอนๆ จากการสารวจขอมลงานวจยตงแตป พ.ศ. 2520 – 2555 พบวา มงานวจยทศกษา

วรรณกรรมเยาวชนในประเดนทแตกตางไปจากงานวจยอนๆ ใน 4 ประเดน ไดแก ศกษาในประเดนวฒนธรรมไทย ในงานของสดปรารถนา กาญจนสมาพนธ ศกษาวรรณกรรมเยาวชนแนวอนรกษทรพยากรธรรมชาต ในงานของถวลย พงเงน ศกษาวจนลลาในวรรณกรรมสาหรบเดก ในงานของพชรย จาปา และศกษาการเสนอภาพเยาวชนในวรรณกรรมเยาวชนตางวฒนธรรม ในงานของหฤทย รามสต ซงมรายละเอยดดงน

สดปรารถนา กาญจนสมาพนธ (2536) ศกษาเรอง “การวเคราะหวฒนธรรมไทยในหนงสอบนเทงคดสาหรบเดกอาย 12 – 14 ป ทชนะการประกวดในงานสปดาหหนงสอแหงชาต ระหวาง พ.ศ. 2525 - 2533” จานวน 35 เรอง ผลการศกษาพบวา ประเดนวฒนธรรมไทยทคณะกรรมการวฒนธรรมและสนเทศอาเซยนลงความเหนวาควรมในหนงสอบนเทงคดสาหรบเดก

41

5 หวขอ ไดแก ชวตในครอบครว อาชพ การเลน เทศกาล พธการ และวรรณกรรมพนบาน

ปรากฏในหนงสอบนเทงคดสาหรบเดกดงน ดานอาชพปรากฏอยในหนงสอบนเทงคดทงหมด 35 เรอง ดานชวตครอบครวปรากฏในหนงสอบนเทงคด 33 เรอง ดานการเลนปรากฏในหนงสอบนเทงคด 20 เรอง ดานเทศกาล พธการ ปรากฏในหนงสอบนเทงคด 17 เรอง และวรรณกรรมพนบานปรากฏในหนงสอนอยทสดคอ 16 เรอง

ถวลย พงเงน (2537) ศกษาเรอง “วรรณกรรมเยาวชนประเภทบนเทงคดแนวอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม” โดยศกษาจากวรรณกรรมจานวน 26 เรอง พบวา วรรณกรรมสะทอนใหเหนปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในดานปาไม สตวปา สตวนา และอากาศถกทาลายเนองจากการกระทาของมนษย ในดานกลวธการประพนธ ผแตงสรางโครงเรองไดนาสนใจ ผกปมปญหาของเรองใหเหนวาสงแวดลอมถกทาลายเพราะการกระทาของผใหญ ใชตวละครเดกเปนผคอยสงเกตเหตการณ และมบทบาทเปนผแกปญหา โดยปดเรองแบบมความสขคอตวละครในเรองสามารถแกปญหาไดสาเรจ

พชรย จาปา (2539) ศกษาเรอง “วจนลลาในวรรณกรรมสาหรบเดก” โดยศกษาหนงสอสาหรบเดกทชนะการประกวดในงานสปดาหหนงสอแหงชาต ตงแตป พ.ศ. 2522 – 2535 จานวน 36 เลม โดยแบงเปน 3 ระดบ คอระดบวยเรมหดอาน (3 - 5ป) ระดบวยประถมศกษา (6 - 11 ป)

และวยกอนวยรน (12 - 14 ป) โดยมจดประสงคเพอศกษาวจนลลาในวรรณกรรมสาหรบเดก ผลการศกษาพบวา วรรณกรรมสาหรบเดกใชคาทสอความหมายตรงตว ใชคาทสอ

ความหมายดานคณธรรม สอความหมายในสงทดมคณคา และการใชภาพพจนทาใหเดกเกดจนตนาการ

หฤทย รามสต (2542) ศกษาเรอง “การเปรยบเทยบการเสนอภาพเยาวชนในวรรณกรรมเยาวชนตางวฒนธรรม” ผลการศกษาพบวา วรรณกรรมเยาวชนของไทยประเภทแนวสมจรงมมากกวาแนวจนตนาการ สวนวรรณกรรมแปลจากตางประเทศมจานวนวรรณกรรมทง 2 ประเภทใกลเคยงกน การเสนอภาพเยาวชนในวรรณกรรมไทย สวนใหญเสนอเรองทเกดในชนบท ตวละครมภมลาเนาอยในชนบท เนนการแสดงปญหาทเกดจากปจจยภายนอก เปนรปธรรม เสนอปญหาซาๆ อยางตรงไปตรงมา ในขณะทวรรณกรรมเยาวชนตางประเทศ จะแสดงปญหาอยางเปนนามธรรมมากกวา มหลากหลายประเดน และวธการนาเสนอมากกวา มการเลาเรองทเออตอการพฒนาตวละครมากกวา นอกจากน บรรณาธการยงอธบายลกษณะวรรณกรรมเยาวชน

42

ไทยวา ตลาดวรรณกรรมเยาวชนไทยยงแคบ เนองจากนกเขยนยงไมเขาใจเยาวชน มกเสนอเรองโดยการสอนอยางตรงไปตรงมา เพราะเหนวาถกใจผปกครอง บรรณารกษ และงานเขยนลกษณะนมโอกาสไดรบรางวลมากขนดวย

จากการรวบรวมงานวจยทศกษาเกยวกบวรรณกรรมเยาวชน จะเหนวาภาพรวมของงานวจยวรรณกรรมเยาวชน สวนใหญผศกษาจะใชวธวเคราะหเนอหาและประเมนคาหนงสอ โดยเฉพาะอยางยงศกษาหนงสอทไดรบรางวลจากหนวยงานตางๆ หรอศกษาในประเดนดานคณธรรมและจรยธรรมเปนสวนใหญ ซงจากขอมลดงกลาวน ทาใหเหนภาพรวมของลกษณะงานวรรณกรรมเยาวชนไทยไดวา วรรณกรรมเยาวชนไทยนน ถกสรางขนมาโดยมกรอบทสงคมกาหนดไว มหนาท มบทบาทตามทสงคมคาดหวงไว การสรางงานวรรณกรรมเยาวชนจงมลกษณะคลายกบวรรณกรรมคาสอน มคตสอนใจ สอดแทรกคณธรรมพนฐานใหแกเยาวชน เชน ความสามคค ความกตญ ความมเมตตากรณา ความขยนหมนเพยร เปนตน เพอปลกฝงบคลกลกษณะ คานยม จรยธรรม และวฒนธรรมอนดงามตามทสงคมปรารถนา กรอบของวรรณกรรมเยาวชนเดม จงเนนสอนศลธรรมตามหลกพระพทธศาสนาเปนสาคญ ซงจะตางกบกลมขอมลทใชศกษาในงานวจยครงน ทผเขยนมไดสรางวรรณกรรมเยาวชน เพอเปนเครองมอในการพฒนาเยาวชน อบรมสงสอน หรอใหคานยมอนดงามแกเยาวชนเทานน แตยงมบทบาท หนาท ทมากขนกวาเดม เชน มการสรางอดมการณชดใหมใหแกเยาวชนรนใหม มการวพากษวจารณสงคมรวมสมย หรอมการโตตอบคณคาของเดม และสรางคณคาใหม เปนตน วรรณกรรมเยาวชนชดน จงเปนวรรณกรรมเยาวชนแนวใหม ทมภาระหนาท มบทบาททลมลกกวาเดม สามารถอานและตความไดหลายระดบ ไมใชวรรณกรรมสาหรบเยาวชนอานเทานน แตเดกโต หรอผใหญกสามารถอานได และยงสามารถตความไดหลายระดบขนอยกบวย วฒภาวะ และประสบการณชวตของผอานแตละบคคล

3.2 เอกสารและงานวจยทศกษาเกยวกบการสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมไทย จากการศกษาขอมลทเกยวของ พบวามเอกสารและงานวจยทศกษาในประเดนการสบทอด

วรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทย จานวน 2 เรอง ไดแก บทความเรองการสบทอดวรรณคดมรดกสวรรณกรรมเยาวชนรวมสมยของไทย ของรนฤทย สจจพนธ และรายงานการวจยเรองการสบทอดภมปญญาไทยและการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมในวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวงพ.ศ. 2546 - 2549 ของศรลกษณ บตรประโคน

43

รนฤทย สจจพนธ (2549) ศกษาเรอง “การสบทอดวรรณคดมรดกสวรรณกรรมเยาวชนรวมสมยของไทย” ซงบทความเรองน ทาใหเหนวาวรรณกรรมเยาวชนรวมสมยของไทยมการนานทานพนบานและวรรณคดมรดกมาใชในวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย 4 ลกษณะ คอ นาเรองเดมมาขยายความใหมดวยจนตนาการของผแตง เชน เรองมจฉานผจญภย ของคตกาล นาตวละครทมอยเดมมาสรางเรองใหม เชน เรองครฑนอย ของคอยนช ลอเลยนขนบการแตงของอนภาคจากวรรณคดโบราณ เชน เรองเจาชายไมวเศษ ของปรดา อครจนทโชต และนาวรรณคดเรองเดมมาสรางใหมเปนหนงสอภาพ

สวน ศรลกษณ บตรประโคน (2549) ศกษาเรอง “การสบทอดภมปญญาไทยและการ

ปลกฝงคณธรรมจรยธรรมในวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวง พ.ศ. 2546 - 2549” โดยมประเดนทกลาวถงการสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชน ซงสามารถสรปวา วรรณกรรมเยาวชนไทยในชวง พ.ศ. 2546 - 2549 มการสบทอดวรรณคดวรรณกรรมไทยไวในตวบท 5 ลกษณะ ไดแก การนาเนอเรองในวรรณกรรมมาเลาหรอขยายความใหม การสบทอดดานตวละครตามตนฉบบเดม การสบทอดคตทปรากฏในวรรณคดวรรณกรรมไทย การสบทอดขนบดานฉาก และการสบทอดวรรณกรรมพนบานประเภทวรรณกรรมมขปาฐะ

นอกจากน ยงมงานวจยทศกษาการสบทอดวรรณคด และนทานในวรรณกรรมไทยประเภทอนๆ ดงน

วรชญ วานชวฒนากล (2548) ศกษาเรอง “การสอสารความหมายในการตนไทยพนธ

ใหม” โดยมงศกษาการประกอบสรางความหมายในการตนไทยพนธใหม แบงการศกษาเปน 2 สวน คอ การวเคราะหเนอหาหรอตวบทของการตนไทยพนธใหม จานวน 2 เรอง คอเรองหนแมน และไกรทอง ของสานกพมพบรพฒน และการวเคราะหผรบสาร โดยการสมภาษณคน 2 กลม คอ กลมเดกนกเรยนชายระดบมธยมปลายจานวน 8 คน และกลมครอาจารยทสอนวชาภาษาไทยจานวน 8 คน

ผลการศกษาในดานเนอหาหรอตวบท ซงประกอบดวยการวเคราะหโครงเรอง แกนของเรอง ตวละคร เวลา สถานท เครองแตงกาย วธการเดนทาง หรอยานพาหนะทใช และอาวธทตวละครใช พบวา ในดานโครงเรอง การตนเรองหนแมนดดแปลงจากวรรณคดเรองรามเกยรต โดยเปลยนโครงเรองจาก Romantic - Fantasy มาเปน Action - Comedy - Fantasy เรองไกรทอง ไดเปลยนโครงเรองจาก Erotic - Fantasy มาเปน Action - Fantasy โดยตดเรองความรกและ

44

กามารมณออกไป เพอใหเหมาะสมกบกลมผอานทเปนเดกและเยาวชน ในดานแกนของเรอง

การตนเรองหนแมนยงคงรกษาคตสอนใจเรอง “ธรรมะยอมชนะอธรรม” และความสมพนธระหวางมนษยกบสงมชวตตางเผาพนธไว แตตดเรองความรกระหวางพระรามกบนางสดาออกไป กลายเปนเรองการตอสแยงชงเพออานาจและการปกปองจกรวาลแทน สวนการตนเรองไกรทองไดลดเรองราว “ความรก ความใคร” ของเนอเรองเดม แตเพมเรองการตอสใหมากขน

ดานลกษณะของตวละคร ในเรองหนแมน ตวละครเอกทงพระราม พระลกษมณ และหนมาน ถกวาดใหมรปลกษณแบบพระเอกการตนญปน สวนเรองไกรทอง พระเอกไดเปลยนจากผชาย “เจาชมากรก” มาเปนผชาย “รกเดยวใจเดยว” เพอใหสอดคลองกบคานยมของสงคมปจจบน สวนนางเอกในการตนเรองหนแมนเปลยนจาก “สดา” ในรามเกยรต มาเปน “นางสพรรณมจฉา”

แทน การตนไกรทองกเปลยนนางเอกจาก “ตะเภาแกว ตะเภาทอง” มาเปน “วมาลา” และผรายในเรองหนแมน เปลยนจากทศกณฐทเปน “ยกษ” ม 10 หนา 20 มอ มาเปน “อสร” ทมหนาเดยว อกทงผรายอนดบหนงในเรองกไมใชทศกณฐ แตเปนอนทรชตผเปนลกของทศกณฐ ในขณะทการตนเรองไกรทอง ชาละวนยงเปนผรายเหมอนเดม แตมการสรางตวละครผราย และตวประกอบอนๆ เพมเขามา

ในดานเวลา สถานท วรรณคดและนทานพนบานตนฉบบเดมจะไมระบเวลาไว แตในการตนเรองหนแมนมการระบเวลา สถานทชดเจน เพอดงใหผอานรสกมสวนรวม สถานทในการตนหนแมนไดคง “ชอเรยก” ตามเนอเรองเดมไว แตความหมายของสถานทเปลยนแปลงไป เชน เขาไกรลาสกลายเปนดาวไกรลาส สวนเรองไกรทอง มการตด “ถาทอง” ของชาละวนออกไป และเพม “วงบรพา” เขามาแทน ในดานเครองแตงกาย เนนสสนและความแปลกตาตามแบบฉบบของการตน ในตอนทายของเรองหนแมนปรากฏเครองแตงกายตามแบบของคนยคปจจบน สวนเรองไกรทอง ตวละครทเปนมนษยแตงกายแบบชาวบาน สวนจระเขและตะโขง เมออยในรางมนษยจะแตงชดเกราะแบบทหารโรมน ในดานยานพาหนะและอาวธ ในเรองหนแมนจะมลกษณะแบบนยายวทยาศาสตร หรอการตนแฟนตาซมากขน ในขณะทเรองไกรทอง ตวละครยงใชวธการเดนทางตามแบบนทานพนบานดงเดม อาวธในเรองหนแมนยงใชชอเดมของอาวธไว แตความหมายเปลยน สวนเรองไกรทอง อาวธทใชคอนขางเหมอนในนทานพนบาน แตกเพมอาวธใหมเขามาหลายชนด เพอใหสอดคลองกบแนวเรองแบบการตนแอคชนทเนนฉากการตอส

ในสวนของการวเคราะหผรบสาร ไดศกษาการถอดรหส และตความหมายของผรบสาร 2 กลม คอ กลมนกเรยนชายระดบมธยมปลาย 8 คน และกลมครภาษาไทยทสนใจวรรณคด 8 คน ผลการศกษาพบวา ประเดนทเดกนกเรยนเหนดวยกบสารทผเขยนการตนเขารหสมากทสดคอ คตสอนใจเรอง “ธรรมะยอมชนะอธรรม” และการยดถอคานยมแบบผวเดยวเมยเดยว สวนประเดนท

45

เดกไมเหนดวยมากทสดคอ การเปลยนจากความเชอในเรอง โลกแหงความศกดสทธและสงเหนอธรรมชาต มาเปนความเชอในเรองโลกวทยาศาสตรสมยใหม ขณะทกลมครภาษาไทย ประเดนทครภาษาไทยเหนดวยกบสารทผเขยนการตนเขารหสมาคอคตสอนใจ “ธรรมะยอมชนะอธรรม” และการยดถอคานยมแบบผวเดยวเมยเดยว สวนประเดนทกลมครภาษาไทยไมเหนดวยมากทสดคอ การเปลยนโครงเรองเปนแนวแอคชนแฟนตาซ การนาเรองราวมาเชอมโยงกบโลกปจจบน และการเนนความเชอในโลกวทยาศาสตรสมยใหม

สวนการวเคราะหปจจยทมผลตอการถอดรหสความหมายของผอานทง 2 กลมทมตอการตนไทยพนธใหมพบวาปจจยทสาคญทสดคอ ตนทนความรเดมทางวรรณคดและนทานพนบาน และคานยม หรอบรรทดฐานทางสงคมในปจจบน ถาผอานมพนความรทางวรรณคดมากกยงมขอโตแยงตอการตนไทยพนธใหมมากขน และไมไดรอรบการปอนขอมลจากผผลตเพยงฝายเดยว จรณทย วมตตสข (2550) ศกษาเรอง “การใชวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบานในนวนยายของแกวเกา” วทยานพนธเรองนมงศกษานยายของแกวเกาทปรากฏอทธพลจากวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบาน ตลอดจนกลวธทแกวเกาใชในการนาวรรณคดเหลานนมาสรางสรรคนวนยายรวมทงสน 13 เรอง ไดแก แกวราห นางทพย มนตรา หนมทพย นาคราช เรอนมยรา อมตะ เรอนนพเกา ดอกแกวการะบหนง ปลายเทยน พมมาลา ทางเทวดา และ

เทวาวาด

ผลการศกษาพบวา แกวเกาไมไดนาวรรณคดไทยหรอวรรณกรรมพนบานมาเลาใหม แตนาเคาเรองจากวรรณคดมาสรางโครงเรองใหม เชน เรอนนพเกา อาศยเคาจากเรองกากกลอนสภาพ พมมาลา อาศยเคาจากเรองอลราชคาฉนท แกวเกานาเนอหาสวนยอยจากวรรณคดมาสรางบางชวงบางตอนของเนอเรอง เชนนาเรองมณรตนะจากไตรภมกถา และตราพระราหจากเรองพระอภยมณมาสรางเปนแกววเศษในจนตนยายเรองแกวราห ดานตวละคร แกวเกาจาลองภาพขนแผนและเถรขวาดจากเสภาขนชางขนแผนมาแสดงบทบาทในเรองปลายเทยน บางครงกสรางตวละครยอนยคใหคลายตวละครเรองเดม เชน คณหญงผอบแกวในเรอนนพเกาคลายนางกากในกากกลอนสภาพ และทนาสนใจอกวธหนงคอสรางตวละครปจจบนใหคลายตวละครจากเรองเดม เชน สาแคน คลายกบพระสงขในบทละครเรองสงขทอง และกากาดาในชาดกลานนาไทยเรองกากาดา และกลอนอานเรองทาวกากาดา นอกจากนยงสรางฉากโดยมพนฐานจากวรรณคดเพอเสรมความนาเชอถอใหกบเนอเรองและตวละคร เชน ฉากประเทศครยา ในเรองดอกแกวการะบหนง สรางขนโดยอาศยบทละครเรองอเหนาและดาหลง เปนตน

46

จากการรวบรวมงานวจยดงทกลาวมาน จะเหนวาในชวงป พ.ศ. 2548 เปนตนมา เรมมการศกษาวรรณกรรมเยาวชนไทยในลกษณะทตางกบของเดม คอมการมองวรรณกรรมเยาวชนในมมมองใหม และมการอาศยกรอบความคดสมยใหมเขามาใชในการศกษางาน เชน งานของวรชญ วานชวฒนากล ศกษาเรอง “การสอความหมายในการตนไทยพนธใหม” โดยพจารณาตวบทการตน 2 เรอง คอเรองหนแมน และไกรทอง ซงวรรณกรรมทง 2 เรองน รบเคามาจากวรรณคดเรองรามเกยรต และเรองไกรทอง ตามลาดบ งานวจยเรองน จงไดใชกรอบความคดใหม เรองการดดแปลงสอจากตวบทตนทางไปยงตวบทปลายทาง อนเปนกรอบความคดใหม ในการมองตวบทวรรณกรรมสาหรบเดกและเยาวชน หรองานของรนฤทย สจจพนธ ศกษาเรอง “การสบทอดวรรณคดมรดกสวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย” บทความวจยเรองน ทาใหเหนวาวรรณกรรมเยาวชนไทย มการนานทานพนบานและวรรณคดมรดกมาใชในวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย โดยการเลอกรบ ดดแปลง ตความใหม เพอใหรวมสมย เหมาะกบวยของผอานมากขน งานวจยนจงนบเปนจดเรมตนทนาสนใจ ในการมองตวบทวรรณกรรมเยาวชนไทยในมมมองใหมๆ ทไมไดศกษาเฉพาะคณคาดานเนอหา หรอคณคาดานคณธรรมจรยธรรมเทานน แตมการมองตวบทโดยอาศยกรอบความคดสมยใหมมาอธบาย งานวจยดงกลาวจงชวยจดประกายความคด และเปนแนวทางการศกษาใหแกผวจย ในการมองตวบทวรรณกรรมเยาวชนไทยทง 12 เรอง ทไดรบอทธพลมาจากวรรณคดและนทานไทย

3.3 เอกสารและงานวจยทอาศยแนวคดหลงสมยใหม มาใชศกษางานวรรณกรรม เนองจากการศกษาในครงน เปนการศกษาวรรณกรรมเยาวชนแนวใหม ทไดรบอทธพลมา

จากวรรณกรรมยคเกา ซงมประเดนเรองของการผลตซา และการดดแปลงสอเขามาเกยวของ ดงนนกรอบแนวคดทใชในการศกษาวรรณกรรมเยาวชนทวไป จงไมสามารถอธบายงานวรรณกรรมเยาวชนชดนไดทงหมด ผวจยจงตองอาศยกรอบแนวคดใหมมาใชในการศกษาตวบทวรรณกรรมเยาวชนชดน โดยเฉพาะแนวคดเรองสหบท เพราะการศกษางานวรรณกรรมเยาวชนไทย ยงไมมการนาแนวคดดงกลาวมาศกษาตวบทวรรณกรรมเยาวชนไทยโดยตรง ในขณะทงานวรรณกรรมประเภทอนๆ พบวามการนาแนวคดสมยใหม อาท แนวคดสหบท มาใชในการศกษาวรรณกรรมบางแลว นบตงแตป พ.ศ. 2550 เปนตนมา การศกษาดงกลาวจงเปนขอมลทมประโยชนแกผวจย และสามารถนามาประยกตใชในการศกษาครงนได ดงน

เสาวณต จลวงศ (2550) ศกษาเรอง “ความซบซอนของการเลาเรอง: ลกษณะหลงสมยใหม

ในบนเทงคดรวมสมยของไทย” มประเดนการศกษาเรองการสรางความเปนสหบท ซงสามารถ

47

สรปไดวาการศกษานวนยายเรอง ฟาทะลายโจร และเรองสนเรองยสบปแหงความหลง นาเสนอความเปนสหบทในรปแบบทแตกตางกน ความเปนสหบทในเรอง ฟาทะลายโจรแสดงออกดวยการลอกเลยนตดตอตวบทตางๆ ประกอบกน สอถงความสมพนธทเชอมโยงกนระหวางอดตกบปจจบนทมสายโยงใยอยางไมขาดสาย ในขณะทเรองยสบปแหงความหลง แสดงการประกอบสรางของตวบทและกอใหเกดความหมายขนจากตรรกะภายในของชดสญญะ โดยไมอางองกบความเปนจรงภายนอก แตอาศยรหสทางวฒนธรรมของโลกความจรงเปนสอชนาการตความของผอาน

อมาพร มะโรณย (2551) ศกษาเรอง “สมพนธบทของการเลาเรองในสอการตน ละครโทรทศน และนวนยาย” โดยมวตถประสงคเพอศกษาวเคราะหลกษณะสมพนธบทของการเลาเรองในสอการตน ละครโทรทศน และนวนยาย ทออกอากาศและตพมพในประเทศไทย เรองดงดวงหฤทย และเรอง Full House สะดดรกทพกใจ เพอวเคราะหปจจยทมผลตอการเชอมโยงหรอดดแปลงเนอหาระหวางสอการตน ละครโทรทศน และนวนยาย รวมทงเปรยบเทยบลกษณะสมพนธบท 2 รปแบบ คอลกษณะสมพนธบทการตนสละครโทรทศนและนวนยาย และลกษณะสมพนธบทนวนยายสการตนและละครโทรทศน

ผลการวจยพบวาลกษณะสมพนธบทในสอการตน ละครโทรทศน และนวนยาย มการคงเดม ขยายความ ตดทอน และดดแปลงรายละเอยดของเรองตามองคประกอบการเลาเรอง โดยคงเดมองคประกอบหลก ไดแก โครงเรองหลก แกนเรองหลก ความขดแยง ลกษณะเดนของตวละคร และลกษณะฉากสวนใหญ เปลยนแปลงรายละเอยดยอยของแตละองคประกอบ ไดแก โครงเรองรอง แกนเรองรอง คแยง ลกษณะเสรมของตวละคร รายละเอยดฉาก และมมมองการเลาเรอง ปจจยทมผลตอสมพนธบท ไดแก ธรรมชาตของสอ ปจจยดานธรกจและการตลาด ปจจยการผลต และปจจยดานสงคม ลกษณะสมพนธบททง 2 รปแบบ มความแตกตางกน โดยสมพนธบทการตนสละครโทรทศนและนวนยายมการเปลยนแปลงโดยเนนการตดทอนและดดแปลงองคประกอบการเลาเรอง สวนสมพนธบทนวนยายสการตนและละครโทรทศน เนนการขยายความองคประกอบการเลาเรอง ทงนลกษณะสมพนธบทในสอการตน ละครโทรทศน และนวนยาย พบวาผผลตเนนการคงเดมเนอหาจากสอเกา

ฉตรชย สขม (2553) ศกษาเรอง “ลกษณะสหบทในนวนยายเรอง กรกนออกมา ของปรทรรศ หตางกร” โดยมงศกษาลกษณะความเปนสหบทและวตถประสงคการใชความเปนสหบท ผลการวจยพบวานวนยายเรอง กรกนออกมา ของปรทรรศ หตางกร มการประกอบสราง

48

ความเปนสหบทใน 2 ลกษณะ คอหนง การสรางความเปนสหบทจากการกลาวถงตวบทอน ไดแก ลกษณะความเปนสหบทจากตวบททปรากฏในวรรณกรรม ลกษณะความเปนสหบทจากตวบททปรากฏในภาพยนตร ลกษณะความเปนสหบทจากตวบททปรากฏในศลปะ ลกษณะความเปนสหบทจากตวบททปรากฏในเรองเลาทางประวตศาสตร ลกษณะความเปนสหบทจากตวบททปรากฏในคากลาวของบคคล และลกษณะความเปนสหบทจากตวบททปรากฏในเพลง สอง คอ ลกษณะการสรางความเปนสหบทจากชดสญญะทางวฒนธรรม ไดแก ชดสญญะทางวฒนธรรมประเภทเครองแตงกายและเครองสาอาง ชดสญญะทางวฒนธรรมประเภทอาหารและเครองดม ชดสญญะทางวฒนธรรมประเภทสตว ชดสญญะทางวฒนธรรมประเภทเครองมอสอสาร ชดสญญะทางวฒนธรรมประเภทสถาบน ชดสญญะทางวฒนธรรมประเภทพฤตกรรมทางสงคมสมยใหม และชดสญญะทางวฒนธรรมประเภทวตถโบราณ สวนวตถประสงคการใชความเปนสหบทในนวนยายเรองกรกนออกมา พบวา ปรทรรศใชความเปนสหบทเพอวตถประสงค 2ประการ คอ เพอสรางอารมณขน และเพอเสยดส วพากษวจารณสภาพสงคมในปจจบน ดวงมน จตรจานง (2550: 49-63 ) เขยนบทความเรอง “การศกษาวรรณกรรมไทยในแง

สหบท” สามารถสรปผลการศกษาไดดงน

บทความนนาเสนอการวเคราะหวรรณคดไทยในแนวสหบท โดยพจารณาความของเกยวสมพนธของวรรณกรรมทเกดกอนกบวรรณกรรมทสรางสรรคขนใหม การศกษาตวบทวรรณกรรมทมมากอนหนาทาใหเหนความเชอมโยงของความคด ซงมทงความสอดคลองและการโตแยงกน เชน ความคดเรองการดาเนนชวตตามแบบอยางพระโพธสตวในมหาเวสสนดรชาดก ปรากฏในกวนพนธลานาภกระดง หรอความคดเรองภยของชวตในเชงอภปรชญาในลลตพระลอ มาปรากฏในบทเพลงรวมสมยเรองเรอมนษย และนวนยายเรองเจาจนทรผมหอม ทตวเอกในเรองลลตพระลอตองเผชญชะตากรรมเปนเหตใหบทบาทของผในตานาน ซงเปนวรรณกรรมทเกดกอนเปลยนแปรไป

จากเอกสารและงานวจยทอาศยแนวคดหลงสมยใหมมาใชในการศกษาวรรณกรรมนน จะเหนวายงเปนการศกษาทคอนขางใหมในวงการศกษาของไทย มผศกษาในแนวทางนไมมากนก โดยเฉพาะอยางยงการนามาศกษาวรรณกรรมเยาวชน ยงไมมงานวจยใดทอาศยแนวคดหลงสมยใหมมาศกษาอยางชดเจน

ดงนนการปรทศนวรรณกรรมเยาวชน แนวคดในการศกษา รวมไปถงเอกสารงานวจยทเกยวของกบการศกษา จงเปนประโยชนอยางยงในการศกษาวทยานพนธฉบบน เพราะชวยให

49

ผวจยมแนวทางในการศกษา มกรอบความคด อกทงยงมกลมขอมลงานวจยทเปนประโยชน สามารถตอยอดความคดในการศกษาได และยงทาใหเหนวางานวรรณกรรมเยาวชนทนามาศกษาครงน เปนวรรณกรรมเยาวชนแนวใหม จงจาเปนตองอาศยกรอบแนวคดทงกรอบแนวคดเกา และกรอบแนวคดใหมมาใชในการอธบายวรรณกรรมเยาวชนชดน

50

บทท 3 การวเคราะหองคประกอบของวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวง พ.ศ. 2545 - 2554

วรรณกรรมเยาวชนเปนวรรณกรรมทเขยนขนสาหรบเยาวชนโดยเฉพาะ วรรณกรรมประเภทนจงมกเปนเรองสนๆ ทมโครงเรองไมซบซอน แตแฝงขอคดทสมวยใหแกเยาวชน การเขยนงานวรรณกรรมเยาวชน ผเขยนจงตองอาศยศลปะในการแตงสง ตงแตการวางโครงเรอง ซงเปนการลาดบเรองราวจากจดเรมตนจนจบเรอง การสรางตวละคร การสรางฉาก แกนของเรอง การสรางบทสนทนา รวมทงวธการนาเสนอใหเหมาะสมกบเรองและวยของผอาน เพอใหเยาวชนอานแลวเกดความประทบใจ การศกษาวรรณกรรมเยาวชนใหเขาใจอยางถองแทนน จงควรพจารณาองคประกอบตางๆ ของวรรณกรรมโดยละเอยด ในบทนผวจยไดวเคราะหวรรณกรรมเยาวชนไทยชวง พ.ศ. 2545– 2554 ตามองคประกอบของวรรณกรรม เพอจะไดเหนลกษณะของวรรณกรรมเยาวชนไทยชวงเวลาดงกลาวไดชดเจนขน ซงโดยทวไปมแนวทางการศกษาองคประกอบของวรรณกรรมทสาคญอย 5 ประการ (สายทพย นกลกจ, 2537: 100) คอ

1. โครงเรอง (Plot)

2. ตวละคร (Characters)

3. ฉาก (Setting) และบรรยากาศ (Atmosphere)

4. บทสนทนา (Dialogue)

5. สารตถะหรอแกนเรอง (Theme)

การศกษาในครงน ผวจยมงศกษาองคประกอบ 4 ดาน ซงเกยวของกบการสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทย ไดแก โครงเรอง ตวละคร ฉาก บรรยากาศ และแกนเรอง ดงน

1. โครงเรอง โครงเรอง คอการจดลาดบเหตการณในการเดนเรองอยางระมดระวง เพอใหบรรลผลตาม

ความตองการของผเขยน(ราชบณฑตยสถาน, 2552: 231) โครงเรองจงเปนเคาโครงทผเขยนกาหนดไวกอนวาจะแตงเรองไปในทานองใด จงจะสามารถดงดดความสนใจของผอานใหตดตามเรอง

51

อยางตนเตนและกระหายใครรไปไดตลอดทงเรอง ผเขยนจงจาเปนตองอาศยกลวธการผกเรอง การคลายปม การหนวงเรอง ตลอดจนกลวธการเปดเรอง การดาเนนเรอง การสรางความขดแยงและการปดเรองทดของผเขยน (สายทพย นกลกจ, 2537: 162)

การศกษาครงน ผวจยศกษาภาพรวมของวรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรอง โดยมงศกษาโครงเรองใน 2 ประเดน คอลกษณะโครงเรอง และลกษณะความขดแยง ดงน

1.1 ลกษณะโครงเรอง การศกษาวรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรอง พบวาวรรณกรรมเยาวชนชดน มโครงเรอง 4

ลกษณะ ไดแก โครงเรองเกยวกบการทาความด โครงเรองเกยวกบการอนรกษธรรมชาต โครงเรองเกยวกบครอบครว และโครงเรองเกยวกบการคดนอกกรอบ

1.1.1 โครงเรองเกยวกบการทาความด โครงเรองเกยวกบการทาความด หมายถงวรรณกรรมเยาวชนทมงเสนอประเดน

เรองการทาความด และผลของการทาความด พบ 6 เรอง ไดแก เจาหนขลยผว เดกชายเทวดา ทศกณฐออนไลน กนร ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต และดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน วรรณกรรมเยาวชนทง 6 เรองน สามารถแบงยอยไดเปน 3 แบบเรอง คอ แบบเรองท 1 ตวเอกผจญภย เพอพสจนความด แบบเรองท 2 ตวเอกใชความดเอาชนะศตร และแบบเรองท 3 ตวเอกคบคนด จงไดรบผลดตอบแทน

1.1.1.1 แบบเรองท 1 ตวเอกผจญภย เพอพสจนความด ตวเอกผจญภย เพอพสจนความด หมายถงวรรณกรรมเยาวชนทมการดาเนนเรอง

ใหตวเอกไดออกเดนทางผจญภย ไดรบภารกจทยากลาบาก หรอมบททดสอบตางๆ ระหวางการเดนทาง เพอใหตวเอกไดแสดงความสามารถ และแสดงความดใหเปนทประจกษ พบ 3 เรอง ไดแก เรองเจาหนขลยผว เดกชายเทวดา และดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ดงน

ตารางท 1 แสดงลาดบเหตการณในเรองเจาหนขลยผว เดกชายเทวดา และดนแดนมหศจรรยใน

สวนหลงบาน

ลาดบเหตการณ เจาหนขลยผว เดกชายเทวดา ดนแดนมหศจรรยฯ 1. ตวเอกออกจากบาน 1. หนอนอยเดนทางออก

จากภทะลฟา มงหนาสเมองมหมานคร เพอชวยพอและชาวภทะลฟา ทถกจบตวไปใชแรงงานท

เมองมหมานคร

1. ทตธรออกจากบานไปตามหาลงทรงเลยงของพระอนทร ทพลดตกจากสวรรคไปคนใหพระองค เพอแลกกบการขอพรให

พอและแมหายปวย

1. หนมาล และเจาเหมยว สตวเลยงคใจ ออกจากบานไปเทยวเลนทสวนหลงบาน

52

ตารางท 1 แสดงลาดบเหตการณในเรองเจาหนขลยผว เดกชายเทวดา และดนแดนมหศจรรยใน

สวนหลงบาน (ตอ)

ลาดบเหตการณ เจาหนขลยผว เดกชายเทวดา ดนแดนมหศจรรยฯ 2. ผจญภยในดนแดนมหศจรรย

2. หนอนอยเดนทางผานเสนทางตางๆ ทเตมไปดวยอปสรรค และความ

ลลบ เชน ดงอมครม ทมยกษใหญเฝาอย เปนตน

2. ทตธรหลงเขาไปในปาหมพานต ทาใหตองนาลงทรงเลยงไปคนใหแกพระอนทรดวยตนเอง

2. หนมาล และเจาเหมยวเดนเลนในสวนหลงบาน จนหลงเขาไปในดนแดนมหศจรรย ซงอยตดกบสวนหลงบานของเธอ

3. ตวเอกทาภารกจทยาก

ลาบาก ถกทดสอบ หรอมการเสนองานใหทา

3. หนอนอยเดนทางถงจดหมาย พระราชาแหงเมองมหมานคร ตองการนกดนตรไปแขงประชนกบนกดนตรเมองคตบร หนอนอย ผ เ ชยวชาญเพลงขลย จงขออาสาเปนตวแทนไปแขงประชน

3. ระหวางทเดนทางใน

ปาหมพานต พระอนทรไดทดสอบความดของ

ทตธรอยเสมอ เชนชกชวนใหมาเปนบตร

บญธรรม เพอทดสอบความกตญ ตอพอและแม เปนตน

3. หนมาลและเจาเหมยวไดพบราชนผปกครองอาณาจกร ราชนเสนองานใหหนมาลทา โดยการใหหนมาลนากหลาบหนไปมอบใหแกผเฒากาลเวลา เพอชวยดนแดนแหงนใหรอดพนจากอานาจมดของราห เมอทาภารกจสาเรจ จงจะเดนทางกลบบานได

4. ถกขดขวางภารกจ 4. แมทพจกรกาย แหง

เมองมหมานคร พยายามขดขวาง แตเดน เพอนคหของหนอนอย ชวยตอสกบแมทพจกรกาย และสามารถเอาชนะไดสาเรจ

4. ยกษเบญจาและลกสมนทงส นกลาเงนรางวลจากสวรรค ตองการชงตวลงทรงเลยงของพระอนทร เพอหวงเงนรางวลจากพระอนทร

4. ราหตองการทาลายดนแดนมหศจรรย จงขดขวางไมใหหนมาลทาภารกจไดสาเรจ

5. ตวเอกทาภารกจไดสาเรจ มผวเศษ หรอมคนชวยเหลอ

5. หนอนอยไดเปนตวแทนนกดนตรแหงเมองมหมานคร และสามารถบรรเลงเพลงขลยไดอยางนาอศจรรยใจ จนเอาชนะนกดนตรแหงเมองคตบรไดสาเรจ

5. ทตธรนาลงทรงเลยง

ไปคนใหแกพระอนทรไดสาเรจ โดยมปรเมศ ซงเปนเทวดาอารกษคอยชวย

5. หนมาลทาภารกจไดสาเรจ เพราะมความดเปนเกราะปองกนภย

53

ตารางท 1 แสดงลาดบเหตการณในเรองเจาหนขลยผว เดกชายเทวดา และดนแดนมหศจรรยใน

สวนหลงบาน (ตอ)

ลาดบเหตการณ เจาหนขลยผว เดกชายเทวดา ดนแดนมหศจรรยฯ 6. ตวเอกไดรบรางวล หรอสมหวงในสงทปรารถนา

6. พระราชาแหงเมองมหมานครประทาน

รางวลใหแกหนอนอย

ดวยการปลอยตวพอ และชาวภทะลฟากลบบาน

6. พระอนทรประทานพรใหทตธรสมหวงเรองพอและแม เพอตอบแทนความดของเขา

6. ราชนผปกครองอาณาจกร ชวยใหหนมาล ไดกลบบานตามสญญา

7. ตวเอกกลบบาน 7. หนอนอย พอ และชาวภทะลฟา เดนทางกลบบาน โดยมเรอเหาะ

ลาใหญของเมองมหมา-นครไปสงอยางสมเกยรต

7.ทตธรกลบบานอยางปลอดภย

7.หนมาลกลบบานอยางปลอดภย

จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาวรรณกรรมเยาวชนทง 3 เรอง มแบบเรอง

เหมอนกน คอ เรมตนดวยเหตการณทตวเอกออกจากบาน ผจญภยในดนแดนมหศจรรย ตวเอกไดรบภารกจทยากลาบาก ถกทดสอบ หรอมการเสนองานใหทา ถกขดขวางภารกจ ตวเอกทาภารกจไดสาเรจ มผวเศษ หรอมคนชวยเหลอ ตวเอกไดรบรางวล หรอสมหวงในสงทปรารถนา และจบเรองดวยการทตวเอกกลบบาน แบบเรองดงกลาวทาใหเหนวา ตวละครจะมโอกาสไดพสจนความด ความสามารถของตน กตอเมอไดออกเดนทางผจญภยนอกบาน การเดนทางจงเปรยบเสมอนเปนการเรยนรโลกกวาง ทมบททดสอบมากมายรออย และเมอใดกตามทตวละครถกทดสอบความด ผเขยนกจะเนนยาใหเหนการทาความดของตวละครในรปแบบตางๆ และผลทไดรบจากการทาความด ตวเอกในวรรณกรรมทง 3 เรอง จงเปนตวแทนของเดกด มคณธรรม ทไดรบความสขความสมหวงในชวต นอกจากน เมอพจารณาโครงเรองของวรรณกรรมเยาวชนกลมน เปนทนาสงเกตวาเรองเดกชายเทวดา มลกษณะโครงเรองคลายกบนทานไทยทวไป ทตวละครเอก มกมเหตใหเดนทางเขาไปในปาหมพานต ไดประกอบวรกรรมตางๆ หรอไดรบภารกจทยากลาบาก และมกมยกษเปนศตรตวฉกาจของเหลาบรรดาเจาชาย ซงในเรองเดกชายเทวดา ผเขยนกใหตวละครเอกเขาไปผจญภยในปาหมพานต ไดรบภารกจทยากลาบาก และมยกษเปนศตรตวฉกาจเชนกน จากแบบเรองดงกลาวน ทาใหพอมองเหนไดวาวรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนนาจะอาศยแนวเรอง

54

ของนทานไทยมาใชในบรบทใหม ซงผวจยจะกลาวถงรายละเอยดประเดนนอกครง ในบทท 4

เรองการสบทอดโครงเรองจากวรรณคดและนทานไทยมาใชในวรรณกรรมเยาวชน

1.1.1.2 แบบเรองท 2 ตวเอกใชความดเอาชนะศตร ตวเอกใชความดเอาชนะศตร หมายถง วรรณกรรมเยาวชนทดาเนนเรองให

ตวเอกขดแยงกบตวละครปฏปกษทไรคณธรรม และตวเอกใชความดเอาชนะใจฝายตรงขามจนยอมกลบใจได พบ 2 เรอง ไดแก เรองทศกณฐออนไลน และครฑนาค ภาคมหาศกหมพานตดงน

ตารางท 2 แสดงลาดบเหตการณในเรองทศกณฐออนไลน และครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต

ลาดบเหตการณ ทศกณฐออนไลน ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต 1.ตวละครปฏปกษมปมฝงใจ

กบเหตการณในอดต 1. ผอานวยการสมชาย โกรธแคนท ในอดตเคยถกเพอนๆ กลนแกลง

1. นาคโกรธแคนทในอดตเคยถก พวกครฑจบกนเปนอาหาร

2. ตวละครปฏปกษหาทางแกแคนผอน

2. ผอานวยการสมชายราเรยน จน

มวชาความร มอานาจ เขาจงคดคนไวรสหลมดาขนมา เพอใชแกแคนสงคม

2. นาคไดขนเปนผนาแหงนาค

ตอจากบดา จงรวบรวมทพนาค

ขนไปตอสกบพญาครฑ เพอแกแคนทในอดตเคยถกครฑทาราย และหวงจะเปนใหญเหนอโลก

ทงสามดวย 3. ตวเอกตอสกบตวละครปฏปกษ เพอยตเหตการณเลวราย

3. ปาย นกขาวตวนอย สบหา ความจรง จน รวาผ อ านวยการสมชาย คอผทปลอยไวรสหลมดา ปายจงขอทา สกบผ อ านวยการสมชายทเกมรามเกยรตออนไลน

3. พญาครฑ และพรรคพวก ตอสกบทพนาค เพอปกปองปา หมพานต และโลกทงสามไมให

ถกนาคทาลาย

4. ตวเอกเอาชนะได ดวยวธประนประนอม

4. ปายคดแผนการอยางชาญฉลาด จนสามารถเอาชนะไดสาเรจ แตเมอรผลแพชนะ ปายกย งแสดงความปรารถนาดตอฝายตรงขาม ดวยการไมทารายตวละครทศกณฐในเกมออนไลน เพราะไมตองการซาเตมผพายแพอก

4. พญาครฑเอาชนะนาคไดอกครง แตครงน พญาครฑแสดงความเปนมตร ดวยการใหอภย และไมคดฆาลางเผาพนธกนเหมอนเชนในอดต

55

ตารางท 2 แสดงลาดบเหตการณในเรองทศกณฐออนไลน และครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต

(ตอ)

ลาดบเหตการณ ทศกณฐออนไลน ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต 5. ตวละครปฏปกษกลบใจ 5. หลงจากทปายแสดงความเมตตา

ปราณตอผอน ผอานวยการสมชาย จงคดไดวาสงคมไมไดโหดรายเสมอไป จงยอมกลบตวเปนคนด และใชความรท มทาประโยชนใหแกสงคมแทน

5. หลงจากทพญาครฑและนาค

ปรบความเขาใจกน ความสมพนธของทงสองฝายเรมดขน นาคจงยอมสงบศก และยกทพกลบบาดาล

จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาวรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน มแบบเรองท เหมอนกน คอเรมตนดวยการใหขอมลเกยวกบตวละครปฏปกษวา ตวละครปฏปกษมปมฝงใจกบเหตการณในอดตและหาทางแกแคนผอน ตวเอกตอสกบตวละครปฏปกษ เพอยตเหตการณเลวรายทเกดขน ตวเอกเอาชนะได ดวยวธการประนประนอม และจบเรองดวยการทตวละครปฏปกษกลบใจ แบบเรองดงกลาวทาใหเหนวาการตอสกนดวยกาลง อาวธ หรอการทาลายลางกน ไมใชทางออกของปญหา ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยงโดยการใหตวเอกไมใชความรนแรง แตเลอกใชวธการประนประนอมแกปญหาแทน

นอกจากน เมอพจารณาวรรณกรรมเยาวชนกลมน พบวามประเดนทนาสนใจคอผเขยนมการรบคตความขดแยง หรอเหตการณความขดแยงของตวละครจากวรรณคดไทย มาเปนแนวการสรางเรองดวย กลาวคอในเรองทศกณฐออนไลน ผเขยนใหตวละครตอสกนในเกมรามเกยรตออนไลน ซงเปนการตอสกนระหวางตวละครฝายทศกณฐกบตวละครฝายพระราม ทมประเดนความขดแยงตามทปรากกฎในวรรณคดเรองรามเกยรตมากลาวถง แตนาไปสบทสรปทตางกบวรรณคดตนฉบบ ในขณะทเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนไดนาคตความขดแยงระหวางครฑกบนาคในวรรณคดโบราณ ททงสองฝายมกเปนศตรกนมาสรางเรองใหม แตนาไปสบทสรปใหมทตางกบของเดมเชนกน คอมการชใหเหนประเดนเรองการใหอภย และการสรางมตรภาพระหวางกนแทนทจะเปนศตรกนเหมอนในอดต ซงผวจยจะกลาวถงรายละเอยดของวรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองนอกครง ในบทท 4 ประเดนเรองการสบทอดโครงเรองจากวรรณคดและนทานไทยมาใชในวรรณกรรมเยาวชนไทย

56

1.1.1.3 แบบเรองท 3 ตวเอกคบคนด จงไดรบผลดตอบแทน

ตวเอกคบคนด จงไดรบผลดตอบแทน หมายถง วรรณกรรมเยาวชนทดาเนนเรอง

ใหตวเอกไดพบกบตวละครอน ทมคณธรรม มจตใจดงาม ทาใหตวเอกไดรบความสขความสมหวงตามมา พบ 1 เรอง ไดแก เรองกนร ดงน

ตารางท 3 แสดงลาดบเหตการณในเรองกนร

ลาดบเหตการณ กนร 1. ตวเอกพลดหลงไปยงดนแดนอน 1. กนรไมเชอฟงคาเตอนของผใหญ แอบเขาไปเลน

ในสวนตองหาม จนถกดดมาทโลกมนษย

2. พบอปสรรคตางๆ 2. เมอกนรอยทโลกมนษย ดวยรปลกษณทพเศษกวา

นกทวไป ทงยงมนาตาเปนเพชร ทาใหกนรเปนทตองการของนายบญชา ทตองการนาตากนรไปขาย

3. ไดรบความชวยเหลอจากผอน 3. กนรหนออกจากบานนายบญชา จนไดมาพบกบ

หนเลกและครอบครว ทกคนชวยกนดแลปกปองกนรเปนอยางด

4. ตวเอกกลบบาน 4. กนรหาทางกลบบานไดสาเรจ เพราะไดรบความ

ชวยเหลอจากหนเลกและครอบครว

จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาการลาดบเหตการณในวรรณกรรมเยาวชนเรอง

กนร จะเรมตนทตวเอกพลดหลงไปยงดนแดนอน พบอปสรรคตางๆ ไดรบความชวยเหลอจากผอน และจบเรองดวยการทตวเอกกลบบาน แบบเรองดงกลาวแสดงใหเหนวา เมอใดกตามทมนษยตองเขาไปอยในสภาพแวดลอมใหม หรอสถานทใหมๆ ยอมตองปรบตว และพบเจอคนหลายประเภท ทงคนด คนไมด แตหากไดพบกบคนด กยอมจะไดรบผลดตอบแทน เหมอนเชนกนรทไดพบกบหนเลกและครอบครว ทไมโลภอยากไดนาตาเพชร พวกเขาจงชวยกนร โดยไมหวงสงตอบแทน

นอกจากน ยงมประเดนหนงทนาสงเกต คอ วรรณกรรมเยาวชนเรองน กลาวถง

เรองราวของกนร ทไมเชอฟงคาเตอนของพอและแม จนทาใหพลดหลงไปยงดนแดนอนเปนเวลายาวนาน กวาจะหาทางกลบบานไดสาเรจ ซงมลกษณะทคลายกบในเรองพระสธน มโนหรา ทนาง

57

มโนหราไมเชอฟงคาเตอนของแม แอบหนไปเลนนา จนถกพรานบญจบตวไปถวายพระสธน หลงจากนนกมเหตใหพลดพรากจากกน ตองใชเวลายาวนานกวาจะไดพบกบความสขอกครงวรรณกรรมเยาวชนเรองกนร จงทาใหผอานสามารถเชอมโยงไปถงเหตการณของนางมโนหรา ในเรองพระสธน มโนหราได โดยเฉพาะเหนความสมพนธของตวละครทงสอง ทไมเชอฟงคาเตอนของพอและแม จนนาไปสปญหาตามมา ซงผวจยจะอธบายรายละเอยดของวรรณกรรมเยาวชนเรองนอกครงในบทท 4 เรองการสบทอดโครงเรองจากวรรณคดและนทานไทยมาใชในวรรณกรรมเยาวชน

1.1.2 โครงเรองเกยวกบการอนรกษธรรมชาต

โครงเรองเกยวกบการอนรกษธรรมชาต คอวรรณกรรมเยาวชนทดาเนนเรองโดย

ใหตวเอกเขาไปผจญภยในปา แลวไดเหนปญหาทเกดขนในปา จงพยายามชวยเหลอ และจบเรองดวยการชใหเหนการพยายามรกษาปาใหกลบคนสสภาพเดม พบ 2 เรอง ไดแก เรองตะลยแดนหมพานต และหมพานตนรมต ดงน

ตารางท 4 แสดงลาดบเหตการณในเรองตะลยแดนหมพานต และหมพานตนรมต ลาดบเหตการณ ตะลยแดนหมพานต หมพานตนรมต

1. ตวเอกชวยเหลอสตว 1. นอยหนาและนอยโหนง ชวยเหลอสตวหมพานตทถกนายพายพจบตวมาทโลกมนษย

1. นาแกว นาสาวของนอยหนา นอยโหนง และครธรรมรกษ ชวยเหลอสตวหมพานตทถกนายพายพจบตวมาทโลกมนษย

2. พบอปสรรค จนตองหนเขา ไปในปา

2. นอยหนา และนอยโหนงถก

ตามลา จนตองหนเอาตวรอดเขาไปในปาหมพานต

2.นาแกว และครธรรมรกษ ถก

ตามลา จนตองหนเอาตวรอดเขาไปในปาหมพานต

3. ความลบถกเปดเผย 3. นอยหนา และนอยโหนงรเรองท

นายพายพเขาไปหาผลประโยชนในปาหมพานต จงพยายามชวยใหปาหมพานตกลบสสภาพเดม

3.นาแกว และครธรรมรกษ รเรองทโนเบ เปนผใหกาเนดปาหมพานต และกาลงผนตวเองมาทาหนาทแทนธรรมชาต จงพยายามยตเหตการณดงกลาว

58

ตารางท 4 แสดงลาดบเหตการณในเรองตะลยแดนหมพานต และหมพานตนรมต (ตอ)

ลาดบเหตการณ ตะลยแดนหมพานต หมพานตนรมต 4. ถกตวละครปฏปกษทาราย 4. นายพายพและลกนองออกตามลา

เดกทงสอง เพราะไมตองการใหใครรเรองปาหมพานต และสงทเกดขนในปาแหงน

4. โนเบหวงแหนปาหมพานตทตนสรางขนมา จงโกรธแคนมนษย

ทกคนทรกลาเขาไป

5. ตวเอกเอาชนะตวละครปฏปกษไดสาเรจ โดยมผวเศษ หรอมคนชวยเหลอ

5. นอยหนา นอยโหนง หนรอดจากอนตรายต างๆ มาได ดวยปญญา และความชวยเหลอจากเพอนสตวหมพานต

5. นาแกว และครธรรมรกษ หนรอดจากอนตรายตางๆ มาได ดวยปญญา และความชวยเหลอจากลกสาวของโนเบ และเพอนสตวหมพานต

6. ตวเอกกลบบาน 6. ทางเชอมมตระหวางโลกมนษย

กบโลกหมพานต ถกเปดอกครง นอยหนา และนอยโหนงกลบบานอยางปลอดภย

6. ทางเชอมมตระหวางโลกมนษยและโลกหมพานต ถกเปดอกครง นาแกวและครธรรมรกษกลบบานอยางปลอดภย

7. ความลบถกเปดเผย

ตอสาธารณชน 7. ปาหมพานตถกเปดเผยตอ

สาธารณชน เจาหนาทรฐจงได

เขามาชวยเหลอ สงสตวหมพานตทงหมดกลบบาน และหามมใหเปดทางเชอมตอระหวางสองมตโดยพลการ

7. ปาหมพานตถกเปดเผยตอ

สาธารณชน เจาหนาทรฐจงได

เขามาชวยเหลอ สงสตวหมพานตทงหมดกลบบาน และหามมใหเปดทางเชอมตอระหวางสองมตโดยพลการ

จากตารางเปรยบเทยบจะเหนวาวรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรอง เปนภาคตอกน ทมแบบเรองเหมอนกนคอ เรมตนดวยเหตการณทตวเอกชวยเหลอสตว แลวพบกบอปสรรค จนตองหนเขาไปในปา ความลบถกเปดเผย ถกตวละครปฏปกษทาราย ตวเอกเอาชนะตวละครปฏปกษได โดยมผวเศษ หรอมคนชวยเหลอ ตวเอกกลบบาน และจบเรองดวยการทความลบถกเปดเผยอกครง จากแบบเรองดงกลาว ยงแสดงใหเหนวา มนษยเปนตวการสาคญในการทาลายปา และปาควรไดรบการดแลคมครองอยางจรงจง

59

วรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน ยงทาใหผอานเชอมโยงความคดไปถงวรรณคดและนทานไทยไดดวย เพราะตวละครเอกมกมเหตใหเขาไปผจญภยในปาหมพานต วรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน กมลกษณะเชนนน แตเปนเรองราวของตวละครรวมสมย ทเดนทางเขาไปผจญภยในปาหมพานตแทน

1.1. 3 โครงเรองเกยวกบครอบครว โครงเรองเกยวกบครอบครว หมายถง วรรณกรรมเยาวชนทเสนอประเดนเรอง

การแสวงหาความรกในครอบครว และจบเรองดวยการทตวเอกไดรบความรก พบ 2 เรอง ไดแก เรองมจฉานผจญภย และเจาชายไมพด

ตารางท 5 แสดงลาดบเหตการณในเรองมจฉานผจญภย และเจาชายไมพด

ลาดบเหตการณ มจฉานผจญภย เจาชายไมพด 1. ตวเอกมปมเรองครอบครว 1. มจฉานไมไดอยกบพอและแม

ทาใหโหยหาความรก และดวยความทไมมพอและแมคอยอบรบ

สงสอน ทาใหเตบโตเปนเดกเกเร

1. เจาชาย ไมไดรบความรกจากพอและแมอยางเตมท ทาใหเจาชายกลายเปนเดกไมพด

2. ออกจากเมอง ผจญภยในปา

2. พระไวยวก พชายบญธรรมตองการขดเกลานสยของมจฉาน จงวางแผนใหมจฉานเดนทางไป

หาแมสพรรณมจฉาทปาหมพานต

แลวปลอมตวเปนพระฤๅษขนตคอยอบรมสงสอนมจฉาน

2. แมมดเดนทางเขามาในเมอง บอกวธรกษาเจาชายใหหายเปนปกต แตเจาชาย พระราชา และพระราชน ตองเดนทางออกจากเมองเขาไปใน ปาลกดวยกน เพอตามหาหวใจราชสหมารกษาเจาชาย

3. พบอปสรรค และบททดสอบตางๆ

3. พระนารทฤๅษไมยอมใหมจฉานพบกบแมสพรรณมจฉา จนกวาจะปรบปรงตวเปนเดกด และผานบททดสอบตางๆ เสยกอน

3. ระหวางการเดนทางพระราชา พระราชน และเจาชายผานอปสรรคตางๆ ดวยกน จนทาใหเขาใจกนมากขน

4. ตวเอกผานบททดสอบ และไดรบความรกจากคนในครอบครว

4. มจฉานผานบททดสอบ จนไดพบกบแมสพรรณมจฉา และรวา แม และพระไวยวกรกตนมาก

4. ทงสามพระองครวาหวใจราชสหทแมมดใหออกตามหานน แทจรงแลวกคอความรก ความอบอนจากคนในครอบครว

60

ตารางท 5 แสดงลาดบเหตการณในเรองมจฉานผจญภย และเจาชายไมพด (ตอ)

ลาดบเหตการณ มจฉานผจญภย เจาชายไมพด 5. ตวเอกเปนคนใหม 5. มจฉานยอมปรบปรงตวเปนเดกด

เพอใหแมและพระไวยวกภมใจ

5. เจาชายไดรบความรกจากพอ และแม อาการปวยกหายเปนปกต

6. ตวเอกกลบบาน 6. มจฉาน กลบเมองบาดาล พรอม

กบพระไวยวกอยางมความสข

6. พระราชา พระราชน และเจาชายเดนทางกลบเมองอยางมความสข

จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาวรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรอง มแบบเรองท เหมอนกนคอ เรมตนโดยการใหขอมลวาตวเอกมปมเรองครอบครว ตวเอกออกจากเมอง ผจญภยในปา ไดพบอปสรรค และบททดสอบตางๆ ตวเอกผานบททดสอบ และไดรบความรกจากคนในครอบครว ตวเอกเปนคนใหม และจบเรองดวยการทตวเอกกลบบานอยางมความสข จากแบบเรองดงกลาว จะเหนวาเดกทไมไดอยกบพอและแมเหมอนกบตวละครมจฉาน และเดกทไมไดรบความรกจากพอและแมอยางเตมทเหมอนกบตวละครเจาชาย ยอมสงผลตอพฤตกรรม และอารมณของเดก แตเมอพวกเขาไดรบความรก ความอบอนจากพอและแม เดกกลมนกจะเปลยนแปลงตวเองไปในทางทด และใชชวตอยางมความสข วรรณกรรมเยาวชนกลมน ยงทาใหเหนประเดนหนงทนาสนใจ คอมเรองราวทตวละครเอกเขาไปผจญภยในปาหมพานต พบอปสรรค และบททดสอบตางๆ ระหวางการเดนทาง คลายกบแนวเรองในนทานไทย ทมกสรางเรองใหตวละครเอก มเหตใหตองเขาไปผจญภยในปาหมพานต และเมอผานบททดสอบตาง กมกเปนเครองแสดงความเกงกลาสามารถของตวละครเอกใหเดนชดขน แตการผานบททดสอบของตวละครเอกในวรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน ผเขยนไมไดตองการใหเหนความสามารถของตวละครเอก แตตองการใหเหนประเดนเรองความสมพนธของครอบครว ทจะเขาใจกนมากขน กตอเมอผานความยากลาบากมาดวยกน ซงประเดนทพบในวรรณกรรมกลมน ผวจยจะกลาวถงรายละเอยดอกครงในบทท 4

1.1.4 โครงเรองเกยวกบการคดนอกกรอบ

โครงเรองเกยวกบการคดนอกกรอบ หมายถง วรรณกรรมเยาวชนทดาเนนเรอง

ใหเหนประเดนเรองการคดตาง และการใชชวตทตางกบสงคมของตน พบ 2 เรอง ไดแก เรองครฑนอย และเจาชายไมวเศษ ดงน

61

ตารางท 6 แสดงลาดบเหตการณในเรองครฑนอย และเจาชายไมวเศษ ลาดบเหตการณ ครฑนอย เจาชายไมวเศษ

1. ตวเอกเกดมาผดแปลก 1. ครฑนอยเกดมาผดแปลกกบครฑตวอน เพราะมขนสดา ไมใชสแดงเหมอนครฑทวไป มรจมกเปดปดได มรางกายแคระแกรน มปกเลกๆ คลายครบปลา และบนไมได

1. เจาชายเกดมาผดแปลกกบทกคนในเมอง เพราะเปนคนเดยวทเกดมาโดยปราศจากของวเศษ

2. ถกขบไล 2. ครฑนอยถกขบไลออกจากกลม เพราะทาใหสงคมครฑดางพรอย และอาจเปนแบบอยางทไมดใหแกครฑรนหลง

2. เจาชายถกกลาวหาวาเปนกาลกณ และ ถก เนร เทศออกจ าก เ มอ ง จนกวาจะตามหาของวเศษ และประกอบวรกรรมเปนทยอมรบ จงจะเดนทางกลบเมองไดอกครง

3. ผจญภยในปา เพอพสจนตนเองใหสงคมยอมรบ

3. ครฑนอยออกจากหมบาน เขาไปในปาลก เพอตามหาครฑเฒาผวเศษ ทสามารถสอนใหสตวทกชนดบนได เพอตนจะไดบนได และไดรบการยอมรบจากครฑตวอนๆ

3. เจาชายออกจากเมอง เขาไปในปาหมพานต เพอราเรยนวชากบพระฤๅษตาไฟ เมอจบการศกษา จะไดรบของวเศษหนงชน เจาชายจงตดสนใจเรยนทสานกน เพอทจะไดรบของว เศษ และไดรบการยอมรบจากชาวเมอง

4. คนพบสงใหม 4. ครฑนอยไมพบครฑเฒาผวเศษ

แตกลบไดพบครฑเฒาทชอบตกปลาแทน ครฑเฒาทาใหครฑนอยไดคนพบความสามารถพเศษของตวเอง วาการมรจมกทเปดปดได มปกเลกๆ คลายครบปลา และมขนสดา ทาใหเขาสามารถวายนาไดเรวเหมอนปลา

4. เจาชายไดรบผาคลมวเศษมาหนงผน แตเมอผจญภยในปาหมพานต ไดเหนเจาชายเมองอน ประกอบวรกรรมตางๆ โดยใชของวเศษ

ทารายผอน เจาชายจงไมใหสนใจของวเศษและการประกอบวรกรรมตามขนบนยมของผเปนเจาชายอกตอไป

62

ตารางท 6 แสดงลาดบเหตการณในเรองครฑนอย และเจาชายไมวเศษ (ตอ)

ลาดบเหตการณ ครฑนอย เจาชายไมวเศษ 5. ใชชวตในสงคมใหม

ไมไดกลบสงคมเดม 5. ครฑนอยเรยนรโลกกวางดวยการวายนา แทนการบนอยางครฑทวไป และรวมเดนทางรอบโลก

พรอมกบเพอนใหม ทมอดมการณเดยวกน เชน แมไกทชอบขนตอนกลางคน เปดทกลวนา อกาเผอกทคดวาตวเองเปนนกครบน และมนษยทเชอวาโลกแบน

5. เจาชายตดสนใจใชชวตรวมกบชาวบานในดนแดนแสนธรรมดาแทน และไมไดกลบไปทดนแดนแสนวเศษอกตอไป

จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาวรรณกรรมเยาวชน 2 เรองน มแบบเรองท เหมอนกน คอเรมตนเรองโดยการใหขอมลวาตวเอกเกดมาผดแปลกกบผอน ถกขบไล ผจญภยในปา เพอพสจนตนเองใหสงคมยอมรบ ตวเอกไดคนพบสงใหม และจบเรองโดยการใหตวเอกใชชวตในสงคมใหม ไมไดกลบสงคมเดมอก จากแบบเรองดงกลาว แสดงใหเหนวาผเขยนตองการสอใหเหนวาการคดตาง คดแปลกแยกไมใชเรองผด แมจะไมไดรบการยอมรบจากสงคมของตนกตาม แตกสามารถใชชวตในสงคมใหมอยางมความสขได นอกจากนวรรณกรรมเยาวชนกลมน ยงมแนวเรองคลายกบเหตการณในนทานไทยดวย ทเมอตวละครเอกเกดมาผดแปลกกบผอน กมกถกกลาวหาวาเปนกาลกณตอบานเมอง และถกขบไลออกจากเมองในทสด แตจะตางกนตรงทในนทานไทย ตวละครเอกเมอไดออกเดนทางผจญภย จะมโอกาสไดพสจนตวเองและไดรบการยอมรบจากผอนในภายหลง แตวรรณกรรมเยาวชนเรองครฑนอย และเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนมไดตองการเสนอประเดนดงกลาว แตตองการเสนอใหเหนประเดนเรองการคดตาง ททาใหตวละครเอกไมไดรบการยอมรบจากสงคม แตกใชชวตอยางมความสขตามแนวทางของตนได

ดงนนเมอพจารณาโครงเรองของวรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรอง จะเหนวาผเขยนยงคงเนนเรองการทาความด การมคณธรรมผานตวละครเอกอยเสมอ มการเนนยาใหเหนพลงของเดกวาสามารถชวยเหลอผอน และชวยสงคมได รวมทงยงสอดแทรกประเดนเรองการคดตาง คดนอกกรอบ ใหเยาวชนกลาคด รกในอสระมากขน ซงเปนสงทผเขยนไดพยายามชนาใหเยาวชนกลาคดตางกบกรอบของสงคม อนเปนชดความคดใหมทผเขยนตองการใหเยาวชนรนใหมกลาคด

63

กลาทามากขน นอกจากนยงทาใหเหนวาโครงเรองของวรรณกรรมเยาวชนชดน มการรบแนวคดจากวรรณคดและนทานมาผสมผสานอยดวย โดยเฉพาะแนวเรองทนยมใหตวละครเอก เขาไปผจญภยในปาหมพานต ซงเปนสถานทผจญภยของตวละครเอกในนทานไทยหลายเรอง เชน เรองจนทโครพ เรองหลวชยคาว เปนตน แตการเดนทางเขาไปในปาหมพานตของตวละครในวรรณกรรมเยาวชนชดน อาจไมใชเพอศกษาศลปวทยาการ หรอเพอประกอบวรกรรมตางๆ เหมอนเชนในนทานไทยทวไป แตผเขยนจะมการปรบเปลยน เพอนาเสนอประเดนใหมทเหมาะกบเยาวชนมากขน ซงในประเดนนผวจยจะอธบายรายละเอยดเพมเตมในบทท 4 เรองการสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทยอกครง

1.2 ลกษณะความขดแยง การสรางความขดแยง (Conflict) เปนองคประกอบสาคญอยางหนงทปรากฏใน

วรรณกรรมทกรปแบบ เพราะผเขยนมกสรางความขดแยง หรอผกปมใหเกดกบตวละคร หรอเหตการณในเรองเพอใหเกดการตอส หรอกาหนดใหมอปสรรคมาขดขวางเพอมใหเรองดาเนนไปอยางราบรน เพราะอปสรรคเหลานจะเปนตวการสาคญททาใหผอานรสกสนก และสนใจอยากจะรวาเรองราวจะเปนอยางไรตอไป (สายทพย นกลกจ, 2537: 127) ลกษณะความขดแยงทนยมใชโดยทวไปมดงน

1. ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย (man against man)

2. ความขดแยงระหวางมนษยกบธรรมชาต (man against nature)

3. ความขดแยงระหวางมนษยกบสงคม (man against society)

4. ความขดแยงระหวางมนษยกบอานาจเหนอธรรมชาต (man against

supernature)

5. ความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเอง (man against himself)

การสรางงานวรรณกรรมโดยทวไป ผเขยนจงมกสรางความขดแยงทนาสนใจ แลวคลคลายความขดแยงนนในภายหลง เพอใหผอานรสกสนก ทาใหเนอเรองนาตดตามยงขน และโดยสวนมากวรรณกรรมประเภทนวนยาย ซงเปนวรรณกรรมเรองยาว ผเขยนนยมผกปมปญหา หรอความขดแยงของเรองมากกวาหนงความขดแยง เพอใหเรองดาเนนไปอยางเขมขน และสนกมากยงขน ผวจยจงไดวเคราะหลกษณะความขดแยงของวรรณกรรมทง 12 เรอง โดยพจารณาความขดแยงออกเปน 2 ประเดน คอความขดแยงหลก และความขดแยงรอง ดงน

64

1.2.1 ความขดแยงหลก ความขดแยงหลก คอความขดแยงทเปนศนยกลางของเรอง ซงเปนความขดแยงท

มความเกยวพนโดยตรงกบตวละครเอกของเรอง การศกษาพบวาความขดแยงหลกทปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนไทยทง 12 เรอง ม 4 ลกษณะ ไดแก ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย ความขดแยงระหวางมนษยกบสงคม ความขดแยงระหวางมนษยกบธรรมชาต และความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเอง

1.2.1.1 ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย คอความขดแยงระหวางตวละครดวยกนเอง โดยมสาเหตมาจากวย ความคด อดมการณ ความเชอดานศาสนา หรอขนบประเพณแตกตางกน (สายทพย นกลกจ, 2537: 127) วรรณกรรมเยาวชนทใชความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยเปนความขดแยงหลกของเรอง พบ 5 เรอง ไดแก เรองเจาชายไมพด เจาหนขลยผว กนร ครฑนาค ภาคมหาศก- หมพานต และดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ซงมรายละเอยดดงน เรองเจาชายไมพด เปนเรองราวความขดแยงระหวางพระราชาและพระราชน กบพระโอรสทมความคดไมตรงกน กลาวคอ พระโอรสตองการความรก ความเอาใจใสจากพระราชาและพระราชน แตทงสองพระองคกลบใหความสาคญกบภารกจของบานเมองมาเปนอนดบแรก แมวาพระโอรสจะประชวรหนกกตาม แตทงสองพระองคกยงใหความสาคญกบภารกจของตนมากกวา จะเหนไดจากความตอนหนงวา

พระราชาใจดยงคงยงกบราชกจซงทาเพอประชาชน สวนพระราชนเลอโฉมกไมม

เวลาอนเหลอ นอกจากจดงานสงสรรคและเขาสงคมกบสาวชาววงทงหลาย ซงกนบเปน

ราชกจทสาคญเชนกน ทงสองพระองคจงมาเยยมเจาชายไมบอยนก และไมมครงไหนเลย

ททงสองพระองคจะอยพรอมกน หากพระราชาเสดจมา พระราชนกตองเตรยมงานเลยงใน

ยามคาคน ถาพระนางปลกเวลามา พระราชากตองงวนอยกบการประชมกบเหลาขนนางรอบ

โตะยาวตวใหญ

(เจาชายไมพด, 2548: 26)

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยง โดยใหแมมดตนหนงเดนทางเขามาในเมอง แลวบอกกบพระราชา พระราชนวาหวใจราชสหสามารถรกษาอาการของพระโอรสใหหายเปนปกตได แตมขอแมวาทงสามพระองคตองเดนทางเขาไปในปาลกเพอตามหาหวใจราชสหดวยกน ตลอดการเดนทางทงสามพระองคไดมเวลาอยดวยกน ไดมอบความรกใหกนอยางเตมท การเดนทางครงนจงทาใหพระโอรสหายเปนปกต เพราะพระโอรสไมไดเจบปวยทางกาย แตเปนความเจบปวยท

65

เกดขนทางใจ ความรกจากพระราชาและพระราชน จงชวยใหหายจากอาการดงกลาวได ความขดแยงทเกดขน จงคลคลายลงดวยการททงสามพระองคเขาใจกน และเหนความสาคญของสมาชกในครอบครวมากขน เหนไดจากความตอนหนงทวา

บดนทกสงทกอยางกระจางแลวในจตใจของพระราชาและพระราชน ทงสองรแลว

วาสงตางๆ แมจะมความสาคญเพยงใด แตกไมมอะไรจะเทยบไดกบสงทไมเคยใหความสาคญ

มากอน…

(เจาชายไมพด, 2548: 143)

เรองเจาหนขลยผว เปนเรองราวความขดแยงกนระหวางกลมคน คอชาวนฬะกบยอดนกเปาขลยทงสาม ซงความขดแยงนเกดขนเมอชาวนฬะขโมยตดไมหนดาของพวกคนร เพอนาไปทาขลยผวเปาแขงกบยอดนกเปาขลยทงสาม จนสามารถเอาชนะยอดนกเปาขลยทงสามไดสาเรจ ความพายแพทยอดนกเปาขลยทงสามไดรบ ทาใหพวกเขาโกรธแคนชาวนฬะมาก ชาวนฬะจงถกยอดนกเปาขลยทงสามรายมนตรแหงการลมเลอน ทาใหพวกเขาลมเลอนการเปาขลย มเพยงหนอนอย เดกทารกแรกเกดชาวนฬะเพยงผเดยวเทานน ทถกซอนไวในปลองไมไผ จงไมถกมนตรแหงการลมเลอนเหมอนกบชาวนฬะคนอนๆ

ชาวนฬะตดสนใจเลอกทารกแรกคลอด ซงเปนเพยงผเดยวทยงไมไดสมผสมนตรา แหงการลมเลอน แลวนาหนนอยผนไปฝากไวในตนไผทพวกเขาเคารพบชา จากนนกจดการ

รายเวทคมครองไผตนนเอาไว เมอชาวนฬะลมตายลงหมดทงเผา วญญาณของพวกเขากยง

คงลองลอยวนเวยนปกปองทารกนอยผหลบใหลอยในตนไผอกนานแสนนาน…

(เจาหนขลยผว, 2547: 88)

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยงทเกดขน โดยใหหนอนอย เดกชายชาวนฬะไดพบกบยอดนกเปาขลยทงสามอกครง และเพอเปนการไถโทษททาใหชาวนฬะลมเลอนการเปาขลย ยอดนกเปาขลยทงสามจงไดสอนวชาเพลงขลยประจาตวของตนใหแกหนอนอย เพอชดเชยความผดทเคยทาไวในอดต ดงเชนเหตการณตอนทภตพงไพร หนงในยอดนกเปาขลยทงสาม ถายทอดวชาเพลงขลยประจาตวใหแกหนอนอยดวยความเตมใจ ดงความวา

“ขาไดทาผดครงยงใหญจรงๆ นอกจากจะทาลายเผาพนธของเจาจนสญหายไปหมดแลว ขายงไดทาลายเพลงขลยอนแสนวเศษของชาวนฬะลงไปดวย ขาผดไปแลวจรงๆ”

…

66

ภตชราใชขลยเถาวลยพนปแตะศรษะของเดกนอยเบาๆ พรอมกบกลาววา “ขา ภตพงไพร ขอสญญาวาจะถายทอดวชาเพลงขลยประจาตวใหเดกนอยชาวนฬะผน

จนหมดสน เพอไถโทษทขาไดทารายพนองของเขาเมอนานแสนนานมาแลว”

(เจาหนขลยผว, 2547: 146-148)

เรองกนร เปนความขดแยงกนระหวางนายบญชากบหนเลก ซงมสาเหตมาจากนายบญชาเปนคนโลภจงตองการนาตาเพชรของกนรไปขาย แตหนเลกและครอบครวตองการปกปองกนร เมอรวากนรกาลงตกอยในอนตราย พวกเขาจงพยายามชวยเหลอกนรใหรอดพนจากนายบญชา และหาทางพากนรกลบมตของนางใหเรวทสด ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยง โดยใหหนเลกและครอบครวหาวธพากนรกลบไปยงมตของนางไดสาเรจ สวนนายบญชาเมอรวาตองสญเสยกนรไปตลอดชวต กเสยใจมากจนควบคมสตไมได เหนไดจากความตอนหนงทวา

“เพชร เพชร นนไง เพชรรวงลงมาแลว”

เสยงตะโกนเหมอนคนเสยสตของนายบญชาทาใหทกคนไดสตอกครง แตแลวทกคน

กตกใจ เมอเขาสะบดแขนเตมแรงจนหลดจากการจบกมแลววงเตลดเขาไปในปา ใบหนาแหงน

มองตามกนรทบนหายไปบนทองฟา ปากกตะโกนรองไปเรอยๆ

“กลบมา กลบมานะ ไอนกบา กลบมา เอาเพชรมาใหฉน กลบมา…”

(กนร, 2551: 213-214)

เรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต เปนเรองราวความขดแยงระหวางครฑกบ

นาค เนองจากนาคเกดความแคนเคองทเผาพนธนาคถกครฑจบกนลมตายเปนจานวนมาก จงไดรวบรวมทพนาคขนมาตอสกบครฑและเหลาสตวหมพานตทงหลาย จนกลายเปนศกสงครามระหวางสองเผาพนธขน ดงความตอนหนงทวา

นาค ผมฤทธเทยมเทาบดาไดรวบรวมเหลานาคทไมพอใจพญาครฑ ซงมกจะแลเหน

เหลานาคเปนเพยงแตอาหารเสมอ อาศยชวงจงหวะเวลาทพญาครฑเขาจาศลในฤดกาลเขาพรรษา …ยกกองทพนาคนบแสนจากโลกบาดาลขนมาโจมตเหลาสตวเวททกตนในปาหมพานต กอเกด

ศกสงครามทไมมผใดในสามโลกคาดคด…

(ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 12)

67

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยง โดยการใหครฑใชวธการแบบประนประนอม ไมเขนฆาลางเผาพนธกน ฝายนาคจงยอมยกทพกลบเมองบาดาลในทสด ดงจะเหนไดจากบทสนทนาทวา

“ขาแพเจา อายพญานก ขาแพเจาอกครง”

“เจาแพตวเองตางหาก” สเรนทรชตบอก “ถาเจาไมปรารถนาโลกทงสาม พอใจแต

เพยงโลกใตบาดาล ชะตาเจากไมเปนเยยงนหรอก”

“เจาไมตองพด สเรนทรชต จะฆาขากทาเสย แตจงปลอยพนองนาคของขาทเหลอ

ไปซะ”

“ขาไมฆาเจาดอก นาคเอย” สเรนทรชตพด “ศกนถอวาเราเสมอกน ทขาตองโจมต

เจาดวยสายฟาเมอครกเปนเพยงเพราะขาตองการหยดยงศกทยดเยอน…” …

นาคยงจองสเรนทรชตดวยความเคยดแคน แตในแววตานนคลายมบางอยางทสอ

ความรสกอนออนโยน พญานาคสดารองสงนาคทเหลอ

“พาขากลบสวงนาคนทร!”

(ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 306 - 307)

เรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน เปนเรองราวความขดแยงระหวางราหกบ

พลเมองในดนแดนมหศจรรย โดยมราหเปนตวรายทชอบยยงใหผอนแตกความสามคคกน จนทาใหดนแดนมหศจรรยทเคยสงบสขถกทาลายลง

“หลายเมองในดนแดนมหศจรรยถกราหเลนงานจนยอยยบ โดยราหจะมรปแบบ

การเขาทาลายคอจะใชความกลวนาเขาไปกอนเปนอนดบแรก จากนนจงโจมตผคนดวยการ

โปปด หลอกลวง และความไมรของผคนเมอรวมกนเขากบความหวาดกลวในตอนเรมจง

กลายเปนพลงทสามารถควบคมจตใจของผคนใหอยในอานาจของตน จากนนราหกจะเขา ครอบครองแผนดนนน จนกระทง ไมเหลอสงใดใหเกบเกยวจงจะจากไป”

(ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 113)

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยง โดยใหหนมาลหลงเขาไปในดนแดนมหศจรรย และชวยเหลอดนแดนแหงนใหรอดพนจากอานาจมดของราหไดสาเรจ โดยใชความดของหนมาล

ดงในความตอนหนง ทชใหเหนวาความดเปนเกราะปองกนภยอนตรายได

68

ปญญาความรเปนสงชวยพฒนามนษยไดมากในทกบานเมองกจรง แตเหนอกวานน

หากผคนมสามญสานกตงมนในความดแลว ไมวาจะกสบกพนราหกไมอาจทาใหเกดอนตราย

ใดๆ ได

(ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 113)

จากขอความดงกลาว ทาใหผอานเหนคณคาของการทาความดวา การยดมนในความดจะชวยใหแคลวคลาดจากอนตรายตางๆได ซงเปนแกนเรองของวรรณกรรมเรองน ทผเขยนตองการนาเสนอ กลาวโดยสรปไดวา การสรางความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย ผเขยนตองการใหผอานเหนภาพของตวละครทมลกษณะคตรงขามกน เชน ตวละครฝายธรรมกบฝายอธรรม และจะคลคลายความขดแยงโดยใหตวละครฝายธรรมไดรบชยชนะ หรอไดรบความสขสมหวงในทายทสด เพอใหผอานไดเหนแบบอยางทด ทพงปฏบต ผานความขดแยงของตวละครในเรอง นอกจากนยงพบความขดแยงทนาสนใจอกประเดนหนง คอความขดแยงทเกดขนภายในครอบครว ระหวางพอ แม ลก ซงเปนปญหาทพบไดทวไปในสงคมทนนยม ทพอแมมกใหความสาคญกบงาน หรอการออกสงคม จนไมมเวลาใหลก ผเขยนจงไดเสนอความคดดงกลาว ผานความขดแยงของตวละครพระราชา พระราชน และพระโอรส ในเรองเจาชายไมพด เพอสะทอนปญหาของครอบครว ใหผปกครองและเดกไดตระหนกถงความสาคญของสถาบนครอบครวมากยงขน 1.2.1.2 ความขดแยงระหวางมนษยกบสงคม คอการทมนษยไมสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอม หรอคานยมทางสงคมได (สายทพย นกลกจ, 2537: 127)

วรรณกรรมเยาวชนทผเขยนใชความขดแยงระหวางมนษยกบสงคม เปนความขดแยงหลกของเรอง พบ 3 เรอง ไดแก ครฑนอย เจาชายไมวเศษ และทศกณฐออนไลน โดยมรายละเอยดดงน เรองครฑนอย เปนเรองราวความขดแยงกนระหวางครฑนอยกบสงคมของครฑ เนองจากครฑนอยเกดมาผดแปลกกบครฑตวอน เพราะมขนสดา ไมใชสแดงเหมอนครฑทวไป ทงยงไมสามารถบนไดอกดวย การมรางกายทตางกบครฑตวอนๆ จงทาใหสงคมครฑเสอมเสยชอเสยง เพราะเกรงวาจะเปนแบบอยางทไมดตอครฑรนหลงได ครฑนอยจงถกสงคมตดสนวาเปนครฑนอกคอก และถกกดกนออกจากสงคมครฑในทสด เหนไดจากคาพดของผใหญบานทพดกบครฑนอยวา

69

“…พวกเราคดวาเรองขนสดากบ...อา…จมกของเจาจะเปนตวอยางทไมดกบครฑ

เดกอนๆ ในหมบาน เอาเปนวาพรงนกอนพระอาทตยจะลบขอบฟา ฉนคดวาเจานาจะ…

อา…จดการเรองทอยใหมไดทน…”

(ครฑนอย, 2548: 33)

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยง โดยใหครฑนอยเดนทางผจญภยเขาไปในปาลก และไดคนพบความจรงวาปกเลกๆ กบรจมกทเปดปดได ซงเปนปมดอยมาตลอดชวตนน กลบชวยใหเขาสามารถวายนาไดอยางคลองแคลว เมอครฑนอยไดคนพบความสามารถพเศษของตน เขาจงเลอกทจะใชชวตในแบบทตนตองการ คอ การเรยนรโลกกวางดวยการวายนาแทนการบนอยางครฑตวอนๆ ครฑนอยจงไมสนใจกรอบของสงคม หรอการยอมรบของสงคมชาวครฑอกตอไป แตเลอกทจะทาในสงทตนรก แมวาสงนนจะตางกบผอนกตาม

ความเพลดเพลนจากการแหวกวายไปมาใตผวนา ทาใหมนลมเลอนเรองกฎของครฑ

ทหามวายนาแบบปลา ลมเลอนความรสกของการทาใหเสอมเสยชอเสยงครฑ และเรองของ

การฝกบน จนกระทงในบางครงมนแทบจะจาไมไดวามนคอครฑ หรอจะพดใหถกตองกคอ ในขณะทดานา มนไมไดสนใจดวยซาวาเวลานนมนเปนตวอะไร จะเปนครฑหรอเปนปลาก

ไมใชสงสาคญอกตอไป

(ครฑนอย, 2548: 94)

เรองเจาชายไมวเศษ เปนเรองราวความขดแยงระหวางเจาชายกบความเชอของสงคม ทเชอกนวาการเปนเจาชายทด จะตองมของวเศษ ตองสรางวรกรรมดวยการฆายกษ และตองสรางเมองเพอประกาศความยงใหญ แตเมอเจาชายองคท 11 เกดมาโดยปราศจากของวเศษ เจาชายจงถกพระบดาเนรเทศออกจากเมอง เพอจะไดแสวงหาของวเศษและสรางวรกรรมตามแบบทสงคมยอมรบ จงจะไดกลบเขาเมองอกครง ดงความวา

“เจาถกตดสนในขอหาเปนกาลกณตอบานเมอง” พระราชาพพากษาโทษเจาชาย “…พอยงหวงวาเจาจะเปลยนแปลงตวเองใหเตบโตเปนเจาชายทดมความสามารถได จง

ลดหยอนโทษใหเหลอเพยงเนรเทศออกจากเมอง มกาหนดเจดป”

…“ภายในเจดป เจาตองศกษาหาความรจากสานกฤๅษ และเพอพสจนวาเจาได

เรยนรอยางครบถวนแลวจรงๆ เจาจะตองออกเดนทางประกอบวรกรรมสรางชอเสยงให ทกคนยอมรบ เจาอาจหาทางทองขนไปบนสวรรคชนดาวดงส หรอเปนนกลายกษกนา สนใจไมนอย อยาลมวายกษเปนศตรตวฉกาจของเจาชาย และพระราชาทงปวง เจาจะตอง

70

คนหาของวเศษคกาย และหากมวาสนาเจาอาจไดพบเจาหญงทคควร เจาตองทาสงเหลาน

ใหไดภายในเวลาเจดป แลวจงกลบมา หากทาไมสาเรจดงทวา กจงอยากลบมาเหยยบ

ดนแดนแสนวเศษอก!”

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 32-33)

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยงทเกดขน โดยใหเจาชายไดคนพบความจรงวาความเชอเรองการแสวงหาของวเศษ หรอการประกอบวรกรรมตางๆนน ไมใชเรองทนายกยองเลย หากทาใหผอนเดอดรอน เจาชายจงไมสนใจทจะแสวงหาของวเศษ หรอประกอบวรกรรมในแบบทสงคมยอมรบอกตอไป แตเลอกทจะเดนทางกลบไปทดนแดนแสนวเศษอกครง เพอบอกใหพอและชาวเมองเลกยดตดกบความเชอเหลานนแทน

“ลกตองการบอกเสดจพอวาเราไมจาเปนตองสรางวรกรรม โดยการปราบยกษ แสวงหา ของวเศษ หรอสรางเมองเลย ใครกนทเปนคนกาหนดวาเราตองทาอยางน”

“ ถาเจาอยากเปนเจาชายกตองทาแบบน”

“แตลกเหนวานเปนเรองเหลวไหลทงเพ เพอทจะไดเปนเจาชายทด แตเรากลบสราง

ความเดอดรอนใหผคนมากมาย”

“นนกเปนเรองธรรมดาอยแลว ไมเหนตองไปสงสารคนพวกนนเลย”

“แลวการไขวควาหาของวเศษเพอความภาคภมใจวาตนเองวเศษเหนอใคร ทงทเสดจพอ

เองยงไมรดวยซาวา เขมขดวเศษ ของวเศษของเสดจพอนน มไวทาอะไร”

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 224-225)

เรองทศกณฐออนไลน เปนเรองราวความขดแยงระหวางผอานวยการสมชายกบสงคมของเพอน เนองจากผอานวยการสมชายเปนเดกพการ กาพราพอและแม จงมกจะถกเพอน กลนแกลงมาตงแตเดก จนเมอเตบใหญขน เขามหนาทการงานทกาวหนา มชอเสยงในสงคม เขาจงไดใชโอกาสน แกแคนสงคม ดวยการผลตไวรสหลมดา ทสรางความเดอดรอนใหแกคนทงประเทศได

ความแคนเคองทสะสมมาถกระบายออกดวยการผลตไวรสกลมหลมดามาทาลายลาง

ระบบคอมพวเตอรแกลงคนทงประเทศ…

(ทศกณฐออนไลน, 2550: 152)

71

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยง โดยใหเดกหญงปาย รความจรงวาผอานวยการสมชาย คอผทอยเบองหลงเหตการณทงหมด ปายจงขอทาสกบผอานวยสมชายในเกมรามเกยรตออนไลน เพอแลกกบการใหเขาเลกปลอยไวรสคอมพวเตอรทารายผอน เรองราวจบลงดวยการทปายเปนฝายชนะ และผอานวยการสมชายกยอมยตเรองราวเลวรายทงหมด เหนไดจากความตอนหนงทวา

…ตอจากนไป เราคงไมตองหนกใจกบไวรสคอมพวเตอรของผอานวยการสมชาย

อกแลว เขาสานกผด และทาลายโปรแกรมไวรสกลมหลมดาทงหมด เขาคงใชพลงสมอง

และความสามารถทมมากมายสาหรบการวจยคนควา เพอผลตโปรแกรมปองกนไวรสและ

โปรแกรมอนๆ ทเปนประโยชนตอโลกตอไป

(ทศกณฐออนไลน, 2550: 171)

กลาวโดยสรปไดวา ความขดแยงระหวางมนษยกบสงคมทปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนทง 3 เรอง มลกษณะทเหมอนกนคอ ตวละครจะมลกษณะทผดแปลก หรอแตกตางกบคนในสงคม ทาใหเขาเกดความคบของใจ รสกวาตนมปมดอย จงพยายามหาทางออกดวยการหาสงอนมาทดแทนในสงทตนขาด พยายามคดนอกกรอบของสงคม หรอพยายามแกแคนสงคมดวยวธการตางๆ เพอเยยวยาจตใจตนเอง หรอเพอใหตนมทยนในสงคม การเสนอปญหาและการคลคลายปญหาในวรรณกรรมเยาวชนกลมน จงทาใหเหนวากระแสของสงคมมผลตอความคด และพฤตกรรมของคนในสงคมมาก 1.2.1.3 ความขดแยงระหวางมนษยกบธรรมชาต คอสภาพทมนษยตองตอสกบภยธรรมชาต อนไดแก การตอสกบสตว การตอสกบความแหงแลงของธรรมชาต หรอการตอสกบโรคระบาด เปนตน วรรณกรรมเยาวชนทใชความขดแยงระหวางมนษยกบธรรมชาตเปนความขดแยงหลก พบ 2 เรอง ไดแก ตะลยแดนหมพานต และหมพานตนรมต ซงมรายละเอยดดงน เรองตะลยแดนหมพานต เปนเรองราวความขดแยงของกลมคนกบธรรมชาต เนอหากลาวถงนกธรกจทตองการหาผลประโยชนจากปาหมพานต จงไดเปดทางเชอมมตระหวางโลกมนษยกบปาหมพานต เพอจางกลมนายพรานเขาไปตดไม ลาสตว และทาธรกจผดกฎหมายในปาแหงน จนทาใหปาแปรสภาพไปจากเดมมาก แมแตสตวหมพานตกยงตองดนรนเอาชวตรอดจากภยครงน ดงในความตอนหนง ทสะทอนใหเหนความหวาดกลวของบรรดาสตวหมพานตไดอยางชดเจน ความวา

72

เลยออกไปทางดานตะวนตกไมไกลจากลาหวยเลกๆ ทเคยเปนแหลงพกพงของเหลา สตวทงหลาย เสยงปนเสยงพลสญญาณดงกกกองราวกบสงครามไดเรมตนขน พมไมสง ตนไม

ใหญ ตางถกโคนลมเพอกรยทางใหกบคณะนกลาสตวกลมใหญ

…

ฝงสตวปกแสนสวยกาลงเยองกรายอยางระแวดระวงเขาสลานโลงรมหวยเสยงกระพอ

ปกของสตวฝงใหญดงกระหมไปทวทงผนปา…หากมองลกลงไปในดวงตาคสวยของสตวเหลาน

จะเหนแววตาแหงความหวาดหวนตนตระหนก พวกเขารตวแลววาหายนะกาลงคบคลานเขามา ใกล

…

“ปงๆๆๆ” ลกดอกอาบยาสลบนบสบดอกถกยงเขาใสฝงสตวปกผนาสงสารเสยงกรด

รองดงระงมไปทวทงผนปา มนแหลมสงโหยหวนบาดลกลงไปในจตใจของหมมวลสรรพ

ชวตอนๆ ทอาศยอยโดยรอบบรเวณ (ตะลยแดนหมพานต, 2546: 8-9)

ผ เ ขยนจงไดคลคลายความขดแยง โดยใหนอยหนา นอยโหนง สองพนองชวยเหลอสตวหมพานต ทถกกลมนายพรานจบตวมายงโลกมนษยไดสาเรจ และการยนมอเขาไปชวยเหลอในครงน ทาใหเรองราวของปาหมพานตถกเปดเผยตอสาธารณชน ภายหลงหนวยงานของภาครฐจงไดเขามาชวยดแล เพอใหปาหมพานตและสตวทงหลายไดอยกนอยางสงบสขดงเดม ดงความทวา

…เรองราวของปาหมพานตถกเปดเผยออกสสาธารณชน และสาหรบพวกเดกๆ เองนนเหนวาสงนไมใชเรองเลวรายใดๆ เลย เพราะเจาหนาทรฐบาลไดยนมอเขามาชวยเหลอ

ในการจบกมกลมนายพราน และสงสตวปาหมพานตทงหมดกลบสปาของมนดงเดม

(ตะลยแดนหมพานต, 2546: 207)

เรองหมพานตนรมต เปนความขดแยงทเกดขนระหวางกลมนกวจยกบธรรมชาต เพราะมนกวจยกลมหนง เดนทางยอนเวลาเขาไปในปาหมพานตพรอมกบนาวทยาการสมยใหมเขาไปดวย สตวหมพานตในวรรณกรรมเรองนจงไมไดเกดขนเองตามธรรมชาต แตสรางขนจากฝมอของมนษย

พวกเขาไดรวมกนวจยสรางสตวตางๆ ในตานานขนกอกาเนดเปนปาหมพานตเชน

ทเปนอยในปจจบนน…เพราะความผดพลาดจากการเดนทางยอนเวลาทเกดขน และจดเปลยน-

แปลงอนกอใหเกดโลกคขนานในครงนน ทาใหพวกเขาไมสามารถเดนทางกลบไปโลกแหง

73

เดมทจากมาได คณะวจยทงหมดจงตดสนใจตงถนฐานอยในโลกใบใหมแหงนแทน…พรอมทง

ผนตวเองมาเปนพระเจาควบคมโลกใบนไวในองมอ

(หมพานตนรมต, 2546: 291-292)

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยง โดยใหแกวและธรรมรกษ ตวละครเอกของเรองไมเหนดวยทมนษยจะผนตวเองมาทาหนาทแทนธรรมชาต พวกเขาจงไดรวมมอกบบรรดาสตวหมพานต จนสามารถยตเรองราวทเกดขนและทาใหปาหมพานตกลบสธรรมชาตเหมอนเดมได ดงความตอนหนงทสะทอนใหเหนความคดของแกว ทไมเหนดวยทมนษยผนตวเองมาทาหนาทแทนธรรมชาต จนทาใหเธอตดสนใจเขาชวยเหลอ ดงความทวา

การทเกดมาดารงชวตอยนานแสนนานเพยงลาพง ไรซงครอบครว เกดมาโดยการ

ดดแปลงและความตงใจจากสงมชวตอกสายพนธหนง นเปนสงทมนษยอยางเราๆ ควรทา อยางนนหรอ กบการยนมอเขาไปยงเกยวกบธรรมชาต

(หมพานตนรมต, 2546: 185)

กลาวโดยสรปไดวาความขดแยงระหวางมนษยกบธรรมชาต ผเขยนตองการชให เหนปญหาของสงคมทมนษยตองการอยเหนอธรรมชาต ดวยการเปนทงผสราง และผทาลาย โดยนาเสนอผานเรองราวในวรรณกรรมเยาวชน 2 เรอง ทเรองหนงสะทอนใหเหนการทาลายปา คอเรองตะลยแดนหมพานต ทมมนษยกลมหนงขามมตเขาไปในปาหมพานต ทมความอดมสมบรณอยมาก เพอสอใหผอานรวาผนปาบนโลกมนษยทมความอดมสมบรณนนเหลอนอยมาก มนษยจงตองเขาไปหาผลประโยชนในปาหมพานตแทน สวนวรรณกรรมอกเรองคอเรองหมพานตนรมต วรรณกรรมเรองน ตองการสอใหเหนวามนษยตองการอยเหนอธรรมชาต โดยการควบคมสงมชวตตางๆ ดวยตนเอง วรรณกรรมทง 2 เรองนจงเปนสอกลางในการนาเสนอประเดนของสงคมวา มนษยเปนตวการสาคญในการทาลายธรรมชาต เพอกระตนใหเยาวชนเกดความรกและหวงแหนธรรมชาตมากยงขน 1.2.1.4 ความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเอง คอการตอสทเกดขนในจตใจของตวละครเอง และมผลทาใหตวละครเกดความทกข หรอความสบสนวนวายใจ (สายทพย นกลกจ, 2537: 127-128) ปญหาทเกดขนจงอาจเปนความขดแยงทางดานกายภาพ บคลกภาพกบความรสกนกคด อารมณ หรอความรสกผดชอบชวด ความขดแยงทเกดขนนจงเปนความขดแยง

74

ทตวละครเอกของเรองตองตอสกบตวเอง ไมเกยวของกบตวละครอนๆ หรออานาจบบคนจากภายนอกแตอยางใด วรรณกรรมเยาวชนทผเขยนใชความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเอง เปนความขดแยงหลกของเรอง พบ 2 เรอง ไดแก มจฉานผจญภย และเดกชายเทวดา ซงมรายละเอยดดงน เรองมจฉานผจญภย วรรณกรรมเรองนเปนความขดแยงภายในจตใจของตวละครมจฉาน ทโหยหาความรกจากแม และตองการรวาแมรกตนหรอไม มจฉานจงออกจากเมองบาดาลเดนทางไปหาแมทปาหมพานต ดวยหวงวาจะไดพบแมสกครง เพอพสจนวาแมกรกตน

แครก แคคดถง เปนความผดมากหรออยางไร เขาแคอยากกอดแมใหชนใจ และ

พสจนไปดวยวาแมรกและหวงใยเราไมเหมอนทใครๆ เขาบอกกน

แตเลกตองหางกนเพราะเรองของการเมองและสงคราม เตบใหญเพยงนกอยากให

แมไดดใจและปลาบปลมบาง ทาไมตองโดนผใหญขดขวาง กรอกหวาราย…เขาตองพบแม

ใหได จะไดพสจนวาถงอยางไร แมตองรกและภมใจในตวเขา (มจฉานผจญภย, 2547: 119-120)

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยงภายในจตใจของมจฉาน โดยใหมจฉานไดพบกบแม และรวาแมรกตนมาก มจฉานจงเกดความรสกผดทเคยทาตวไมด เปนเดกเกเร ภายหลงจงยอมปรบปรงตวเปนเดกดเพอใหแมภมใจ เพราะมจฉานเขาใจแลววา ไมวาเขาจะเปนอยางไร แมกยงคงรกและปรารถนาดกบเขาเสมอ เหนไดจากความตอนหนงทวา

…ไมวาแมหรอพระเชษฐาลวนแตรกเขามาก ถงไดพยายามทกวถทางเพอสอนสง

ใหเขาเปนเดกด เปนผทใครๆ รก มนเปนความหวงดทอยลกและเขาใจยาก หากบดนเขา เขาใจมนแลว

(มจฉานผจญภย, 2547: 138)

เรองเดกชายเทวดา วรรณกรรมเรองนเปนความขดแยงทเกดขนภายในจตใจของทตธร ตวละครเอกของเรอง ทเกดความลงเลระหวางการทาความดชวยเหลอผอน กบการเพกเฉยตอการทาความด ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยงภายในจตใจของทตธร โดยใหทตธรเลอกทจะทาความด เพราะไมอาจทนเหนผอนเดอดรอนได ดงเชนเหตการณตอนททตธรชวยเรยกรถแทกซใหเจาของสนข เพอพาสนขทถกรถชนไปทโรงพยาบาล ดงความทวา

75

สดทาย ดวยความทไมอาจนงดดาย ทงคนเดอดรอนได เขาจงเขาไปบอกเจาของ

สนขใหทาใจดๆ ไว แลววงไปทปอมตารวจซงตงหางหมบานไปเกอบหนงกโลเมตร เพอ

ขอใหคณตารวจชวยเรยกแทกซใหหนงคน เมอแทกซจอดรบแลวเขาและคณตารวจชวยกน

อมเจาเซนตเบอรนารดขนรถไปโรงพยาบาล…

(เดกชายเทวดา, 2549: 11)

วรรณกรรมเรองน จงเปนการคลคลายความขดแยงภายในใจของตวละคร โดยใหตวละครเอกยดหลกคณธรรม เปนแนวทางในการดาเนนชวต กลาวโดยสรปไดวา ความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเองทปรากฏในวรรณกรรมทง 2 เรอง เปนประเดนความขดแยงทใกลตวเยาวชนมาก เพราะเยาวชนนน เปนวยทตองการความรกจากครอบครว โดยเฉพาะเดกทไมไดอยกบพอและแม กอาจเกดปญหาเหมอนกบตวละครมจฉานในเรองมจฉานผจญภยได วรรณกรรมเรองนจงใหขอคดแกผอานไดทงสองกลม กลมแรก คอ กลมผอานทเปนเดก จะทาใหพวกเขาเขาใจผใหญมากขนวาผทคอยเตอน คอยสงสอน คอผทรกและหวงดอยางแทจรง อกกลมหนง คอกลมผอานทเปนผใหญ จะชวยใหพวกเขาเขาใจธรรมชาตของเดกมากยงขน สวนวรรณกรรมเรองเดกชายเทวดา ผเขยนตองการเสนอประเดนเรองการทาความด จงไดคลคลายความขดแยงใหตวละครเอกเลอกทจะยดมนในการทาความด เพอใหเยาวชนไดเหนแบบอยางทด

1.2.2 ความขดแยงรอง ความขดแยงรอง คอความขดแยงทเสรมเขามาในเรอง เพอสนบสนนความขดแยง

หลกใหชดเจนขน ซงทาใหเรองมความสมบรณ สนก หรอมความเขมขนยงขน จากการศกษาพบวา มวรรณกรรมเยาวชนจานวน 5 เรอง ทผเขยนสรางความ

ขดแยงรองเสรมเขามาในเรอง และใชความขดแยงรอง 2 ลกษณะ คอ ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย และความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเอง 1.2.2.1 ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย วรรณกรรมเยาวชนทผเขยนใชความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย เปนความขดแยงรองเสรมเขามาในเรอง พบ 3 เรอง ไดแก ตะลยแดนหมพานต มจฉานผจญภย และเดกชายเทวดา ดงน

เรองตะลยแดนหมพานต ผเขยนดาเนนเรองใหนายพายพและกลมนายพรานบกรกเขาไปในปาหมพานต ซงเปนความขดแยงทเกดขนระหวางมนษยกบธรรมชาต แตผเขยนไดสรางความขดแยงรองระหวางมนษยกบมนษยเสรมเขามาดวย โดยใหเดกชายหญง สองพนอง

76

ชวยเหลอสตวหมพานตทกาลงตกอยในอนตราย จนทาใหพวกเขาเกดความบาดหมางกบนายพายพไปดวย

“…ยงไงเรากตองตามลาพวกมนตอไป คดวามนจะหนไปไดสกกนาเชยว” พายพ

บอกดวยนาเสยงเหยมเกรยม

“แตทานครบ ทาไมเราไมจบกนนรฝงใหม หรอสตวตวอนๆ แทนละ จะเสยเวลา ตามลามนทาไม” งาไซถาม เขาไมชอบใจนกกบเกมการไลลาแบบน มนเหนอยเกนไป “ไมได ไมเหนรไงในฝงกนนรนนมมนษยอยดวย แถมพวกนนยงรวธขามมตอก

ตางหาก ขนปลอยไวแบบนความลบของเราจะรวไหลไปแลวใครจะรบผดชอบ…ฉนจะตาม

ลาพวกมนใหถงทสด” พายพกลาวดวยนาเสยงอาฆาตแคน

(ตะลยแดนหมพานต, 2546: 77)

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยง โดยใหนอยหนาและนอยโหนงใชความเฉลยว-

ฉลาดแกปญหาเฉพาะหนา ทาใหพวกเขารอดพนจากอนตรายตางๆ ไปได

เรองราวตอจากเหตการณนมทงความเลวรายและสงทเปนไปดวยดอกมากมาย

แตสาหรบสองพนองคนแลว อะไรๆ กคงไมสาคญเทากบการทพวกเขามชวตรอดออกมา จากปาหมพานตได…

(ตะลยแดนหมพานต, 2546: 207)

เรองมจฉานผจญภย วรรณกรรมเรองน เปนเรองราวของมจฉานทไมไดอยกบพอและแม จงเตบโตมาอยางเดกทมปญหา ผเขยนจงไดสรางความขดแยงรองเสรมเขามาใหมจฉานเปนตวแทนของเดกมปญหา ทมนสยเกเร เอาแตใจ จงมกสรางความวนวาย และทะเลาะววาทกบผอนไปทว ดงเชนเหตการณตอนทมจฉานขดแยงกบหอยกาบยกษ เพราะไมยอมใหเขาดลกเงอกทนอนหลบอยขางใน ดงบทสนทนาทวา

“น เจาหอยยกษ… เจาซอนลกเงอกไวขางในใชหรอไม”

“ไมใช!”

ควลายนาของมจฉานขยบผกเขาหากน นเขาถามมนดๆ มนกลบโกหกกระแทกเสยง

ตอบเชนนนฤๅ! “ เจาโกหก ขาเหนชดๆ วาเมอกเจามทารกคนมหางปลาอยขางใน ถาบอกวาไมใชกเปด

ปากออกมาด!”

“เรองอะไร บร!”

77

…มจฉานแทบจะคลง เพราะไมเคยมใครแลบลนหลอกอยางนมากอน ตอใหพวกลก

ยกษแกนกะโหลกยงไมกลา นเปนแคหอย บงอาจ!

…

จดประสงคในการตามหาแมหายไปแลวจนสน ตอนนเขาคดแตจะเอาชนะเจาหอยกาบ

นนใหได…แลวชกดาบสนออกมาตอกลงไปทเปลอกของมน

(มจฉานผจญภย, 2547: 126-127)

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยงทเกดขน โดยใหมจฉานไดพบกบแม และรวานางเสยใจมากทมจฉานประพฤตตวไมด มจฉานจงยอมปรบปรงตวเปนเดกด เพอใหแมไดภมใจ เชน เหตการณตอนทมจฉานสานกผดททาใหหอยกาบยกษบาดเจบ จงชวยทายาใหเพอเปนการไถโทษ ซงทาใหเหนความเปลยนแปลงของมจฉานในทางทดขน ดงความวา

ลกชายหนมานดงขวดยาแดงออกจากถงตรงชายพก แลวเอานวจมทาแผลตรงฝาหอย

ทเขาเคยเอาดาบสนตอกจนมนกะเทาะ เสรจแลวกวายนาจากไป (มจฉานผจญภย, 2547: 137)

เรองเดกชายเทวดา วรรณกรรมเรองน ผเขยนสรางความขดแยงรองระหวางมนษยกบมนษยเสรมเขามาในเรอง เพอใหเรองดาเนนไปอยางสนก ดวยการสรางความขดแยงระหวางทตธรกบยกษเบญจา ทตางกตองการนาลงทรงเลยงไปถวายคนใหพระอนทรเหมอนกน แตยกษเบญจาเปนยกษเกเร จงตองการนาลงทรงเลยงไปถวายคนเพอแลกกบเงนรางวล ในขณะททตธร มจดประสงคเพอตองการจะขอพรใหพระอนทรชวยใหพอและแมของเขาทประสบอบตเหต รอดพนจากอนตรายตางๆ เหนไดจากความคดของทตธรทวา

เขาไมแนใจวา…จบลงคนใหองคอนทรแลว พอกบแมจะรอดตายจรง หรอไม แต

แมจะยงเชอครงไมเชอครง ทตธรกตดสนใจจะลองออกไปจบลงใหองคอนทรพรอมปรเมศ เพราะการทาอะไรสกอยางเพอพอกบแม ทาใหรสกดกวานงจบเจารอฟงขาว…

(เดกชายเทวดา, 2549: 28)

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยง โดยใหพระอนทรเฝาดการกระทาของทตธรและ

ยกษเบญจามาโดยตลอด จงไดรวาทตธรเปนคนดจรงตางกบเบญจาทเปนยกษอนธพาล ไรคณธรรม พระอนทรจงไดปรากฏกายขนตอหนาคนทงสอง เพอยตเรองราวความขดแยง และตดสนโทษให

78

ยกษเบญจาลงไปเกดทโลกมนษยเพอชดใชความผด สวนทตธรกไดรบพรจากพระอนทรใหสมหวงในสงทปรารถนา เพอตอบแทนความดของเขา ดงจะเหนไดจากความทวา

…พระสรเสยงทรงอานาจตรสหนก ตอวาพวกยกษเกเรจากสวรรค…

“…เมอพวกเจาไมชมชอบการเกดเปนผอยสง ขาจะสงพวกเจาไปเกดยงโลกมนษย

เสยใหสน ใหวนเวยนอยในวฏสงสารจนกวาจะสรางกรรมดไดมาเกดใหมบนสวรรค!”

(เดกชายเทวดา, 2549: 101- 102)

…เรารแลววาเดกมนษยนดขนเรอยๆ สมกบทเจาใหพร บดนเราจะใหเขาสมหวงดวย

ความชอบทเอาของรกมาคน…

(เดกชายเทวดา, 2549: 102)

1.2.2.2 ความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเอง วรรณกรรมเยาวชนทใชความขดแยงภายในใจของตวละครเปนความขดแยงรองเสรมเขามาในเรอง พบ 2 เรอง ไดแก ครฑนอย และเจาชายไมวเศษ โดยมรายละเอยดดงน เรองครฑนอย วรรณกรรมเรองน ผเขยนชใหเหนวา เมอตวละครไมไดรบการยอมรบจากสงคม ความขดแยงทจะเกดตามมากคอ ความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเอง เหมอนกบตวละครครฑนอยทบนไมได ความรสกทตนบนไมไดนน จงกลายเปนปญหาใหญในชวตทครฑนอยตองตอสกบความคดของตวเองวาครฑจะทาอะไรไดอก หากไมไดเกดมาเพอบน เหนไดจากคาพดของครฑนอยทพดกบสปเหรอครฑ ตอนหนงวา

“ขนของผมไมยอมเปลยนเปนสแดง แตกลายเปนสดาปดป รจมกกนาเกลยด หบเขา ออกได แถมปกของผมกบนไมได ผมเปนตวอะไรกนแน”

“ทาไมเจาถงอยากบนไดนกละ ครฑนอย” สปเหรอครฑเรมเรยกมนวาครฑนอยแลว

“ผมจะไดเปนครฑโดยสมบรณนะสครบ ตอนนผมอาจจะเปนไก หรอเหยยว หรอ

ตวอะไรกไมรทดคลายครฑอยกได และถาไมบน แลวครฑจะทาอะไรได ครฑเกดมาเพอทจะ

บน เพอทจะเปนเจาเวหาไมใชหรอครบ” ครฑนอยราพน พลางแหงนมองทองฟา “ผมอยากเหนโลกอกแบบ ไมใชแบบทผมเหนอยน วธเดยวทจะไดเหนกคอตองบน

ใหไดเทานน”

(ครฑนอย, 2548: 54)

79

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยงภายในใจของครฑนอย โดยการใหเขาคดได วาครฑไมจาเปนตองเกดมาเพอบนเทานน แตครฑมอสระทจะทาอยางอนไดอกมากมายตามทตนตองการ ความสบสนทเคยเกดขนภายในใจของครฑนอยจงคอยๆ หายไป เมอเขาไดคนพบความสขทแทจรงวา การวายนาคอสงทเขารก แมจะเปนวถทางทตางกบครฑตวอนกตาม

ทกครงทไดดานา ครฑนอยกไดคนพบตวเองมากขนทละนดๆ มนเรมรกสงทมองเหน

และมองไมเหน รกการไมมขอจากด ไมมขอบเขต รกสงทอยนอกเหนอกฎเกณฑใดๆ ของครฑ มนไมรตววาสงทมนกาลงหลงรกคออสระนนเอง แมวามนจะหวและเหนดเหนอยจากการแหวก

วาย จะออนลาจากการกระพอปกในนาเมอขนสฝง แตกระนนสงทตดตามมาดวยกคอความรสก

ทไดเรยนรวายงมสงทมนสามารถทาได ชวตของครฑไมไดเกดมาเพอบนและพยายามใชชวตอย บนทองฟากบการบนวอนไปมาเทานน กอนหนานการบนไมไดของมนเปนเสมอนเครองชชะตา ชวต มนไมรวาครฑทบนไมไดจะดาเนนชวตตอไปอยางไร แตบดนมนมเหตผลทจะดารงอยแลว

(ครฑนอย, 2548: 95)

เรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนดาเนนเรองใหเจาชายองคท 11 เกดในดนแดนแสนวเศษ ซงเปนดนแดนททกคนในเมองไมวาจะเปนเจาหญง เจาชาย หรอคนสามญชนจะเกดมาพรอมกบของวเศษคนละหนงชน ยกเวนเจาชายองคท11 เพยงคนเดยวเทานน ทเกดมาโดยปราศจากของวเศษ เจาชายจงถกใสรายวาเปนกาลกณตอบานเมองและถกเนรเทศออกจากเมองในทสด วรรณกรรมเรองน ผเขยนจงไดสรางความขดแยงภายในใจของตวละครเสรมเขามาในเรอง เพอชใหเหนวา เมอตวละครเกดความขดแยงกบสงคม ผลกระทบทตามมากคอตวละครจะเกดความขดแยงภายในใจของตนเองดวย เหมอนกบตวละครเจาชายองคท11 ทรสกนอยเนอตาใจในชะตาชวตของตนอยเสมอ ดงจะเหนไดจากบทสนทนาตอไปน

เจาชายคนทสบเอด ผมชอเพยง ‘เจาชาย’ เฉยๆ เจาชายผเกดมาพรอมกบความวาง

เปลา กกลายเปนตานานของเมองนเชนเดยวกน ชาวเมองมกเลาใหลกนอยฟงเปนนทานกอน

นอน เมอลกไดฟงกจะรองวา “ มจรงหรอแม คนในเมองเราทเกดมาโดยไมมของวเศษนะ กขนาดหนยงมเขมเยบผา วเศษเลยนนา!”

จงเปนเรองปกตทคาพดเหลานจะเขามาถงหเจาชาย แตทรายแรงยงไปกวานนกคอคาพด ทเขามาทางหกลบดงลกลงไปเสยดแทงถงใจ บอยครงทเจาชายพดกบตวเอง และอกบอยครงทพด กบแมนมผเลยงดเจาชาย… “ทาไมฉนถงไมมของวเศษอยางใครคนอนเขาบางละ”

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 25)

80

ผเขยนจงไดคลคลายความขดแยงภายในใจของเจาชายองคท 11 โดยใหเจาชายไดเดนทางไปศกษาศลปวทยากบพระฤๅษตาไฟทปาหมพานต เพอจะไดสรางวรกรรม และไดรบของวเศษเมอจบการศกษา แตเมอเจาชายสาเรจการศกษา ไดออกเดนทางหาประสบการณชวตดวยตนเอง เจาชายจงไดรวาการมของวเศษ หากใชในทางทผด ของวเศษเหลานนกไมมคาอะไรเลย แตหากมไวเพอปกปองชาวเมอง เพอชวยเหลอผอน จงจะเปนเรองทนาภาคภมใจ ความคดเรองการแสวงหาของวเศษของเจาชายจงเปลยนไป เพราะเจาชายไมไดตองการของวเศษเพอใหไดรบการยอมรบ หรอสรางคณคาของการเปนเจาชายอกตอไป แตตองการใชเพอชวยเหลอผอนมากกวา

…ความตองการของวเศษของเจาชายยงคงไมเปลยนแปลง แตสงทตางไปคอเจาชาย

ไมไดรสกอยากมของวเศษเพอสรางวรกรรม หรอเพอสรางความยงใหญใหตนเองเหมอนแต กอน ตอนนเจาชายกลบอยากมของวเศษเพอใชปกปองผออนแอกวา

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 194)

กลาวโดยสรปไดวา วรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรอง ผเขยนจะใชความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยมากทสด คอพบ 5 เรอง รองลงมาคอความขดแยงระหวางมนษยกบสงคม พบ 3 เรอง สวนความขดแยงระหวางมนษยกบธรรมชาต และความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเองพบ 2 เรองเทากน นอกจากนวรรณกรรมบางเรอง ผเขยนยงสรางความขดแยงรองเสรมเขามาในเรองดวย ซงพบความขดแยงใน 3 ลกษณะ ลกษณะแรกคอ ใชความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเองเปนความขดแยงหลก โดยมความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยเปนความขดแยงรองเสรมเขามา พบ 2 เรอง ไดแก เรองมจฉานผจญภย และเดกชายเทวดา ลกษณะท 2 คอใชความขดแยงระหวางมนษยกบสงคมเปนความขดแยงหลก โดยมความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเปนความขดแยงรองเสรมเขามา พบ 2 เรอง ไดแก เรองครฑนอย และเจาชายไมวเศษ และลกษณะสดทายคอใชความขดแยงระหวางมนษยกบธรรมชาตเปนความขดแยงหลก โดยมความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยเปนความขดแยงรองเสรมเขามา พบ 1 เรอง คอเรองตะลยแดนหมพานต จากแนวทางการสรางความขดแยง หรอการสรางปมปญหาทกลาวมาทงหมด ชใหเหนความขดแยงของตวละครในหลายๆ ดาน ทงความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยทมสาเหตจากความไมเขาใจกน หรอความคดทไมตรงกน เชน ฝายทมคณธรรมกบฝายทไรคณธรรม หรออาจเปนความขดแยงภายในครอบครว ททาใหเกดปญหาตามมา สวนความขดแยงระหวางมนษยกบสงคม จะเกดขนเมอตวละครมความแตกตางกบผอน ทาใหไมไดรบการยอมรบ และถกกดกนออกจากสงคม ตวละครทเกดความขดแยงกบสงคม จงมกเกดความขดแยงภายในใจ

81

ตวเองตามมา เพราะการถกกดกนออกจากสงคม จะทาใหเกดความรสกนอยเนอตาใจ รสกวาตนเองมปมดอย และจะพยายามหาทางออกใหแกตนเองดวยวธการตางๆ กน เชน การคดตางกบสงคม ดงเชนเจาชายองคท 11 ในเรองเจาชายไมวเศษ ทคดตางกบสงคมเรองของวเศษวา ไมใชสงจาเปนตอเจาชาย หรอการแสวงหาสงอนมาทดแทนในสงทตนขาด เชนครฑนอย ในเรองครฑนอย ทบนไมได จงเลอกเรยนรโลกกวางดวยการวายนาแทนการบน เปนตน แตในกรณทตวละครเกดความขดแยงภายในใจตวเอง ทเกยวกบการทาความด ผเขยนกจะคลคลายความขดแยงใหตวละครเลอกทจะยดมนในการทาความด เพอเยาวชนจะไดเหนแบบอยางทดผานตวละครนนๆ นอกจากน ยงพบความขดแยงระหวางมนษยกบธรรมชาตดวย ซงความขดแยงดงกลาว อาจเพราะสงคมปจจบนเปลยนแปลงไปมาก เชน สภาพแวดลอมทถกทาลายลง จากการกระทาของมนษย ผเขยนจงไดสะทอนออกมาเปนเรองราวในวรรณกรรมเยาวชนทมเนอหาเกยวของกบการบกรกปา หรอเรองราวทมนษยเขาไปฝาฝนธรรมชาต เพอใหผอานเหนปญหาของสงคม เปนสอกลางในการหลอหลอมใหเยาวชนเกดความรกและหวงแหนธรรมชาตมากยงขน

2. ตวละคร

ตวละคร คอบคคลทผแตงสมมตขนมาเพอใหกระทาพฤตกรรมในเรอง คอผมบทบาทใน

เนอเรอง หรอเปนผทาใหเรองเคลอนไหวดาเนนไปสจดหมายปลายทาง ตวละครตามนยดงกลาวนจงไมไดหมายถงมนษยเทานน หากแตรวมถงพวกสตว พช และสงของดวย ตวละครจงนบเปนองคประกอบทสาคญของเรองบนเทงคด เพราะถาปราศจากตวละคร หรอผกระทาพฤตกรรมแลว การดาเนนเรองกคงจะไมเกดขน (สายทพย นกลกจ, 2537: 104) การวเคราะหตวละครในวรรณกรรมเยาวชนชดน ผวจยจะแบงประเภทของตวละครตามบทบาททปรากฏในเรองเปน 2

ประเภท คอตวละครเอก และตวละครประกอบ ดงน

2.1 ตวละครเอก ตวละครเอก คอ ตวละครทมบทบาทสาคญในการดาเนนเรอง หรอตวละครทเปน

ศนยกลางของเหตการณทเกดขนทงหมด เปนตวละครทมขอขดแยง ขอขดแยงดงกลาวนอาจเกดขนภายในใจของตวละครเอง หรอจะขดแยงกบตวละครตวอน หรอขดแยงกบสงทไมมตวตน เชน พลงธรรมชาต หรอระบบของสงคมกได (สายทพย นกลกจ, 2537: 104)

จากการศกษาตวละครในวรรณกรรมเยาวชนไทยชวง พ.ศ. 2545-2554 พบตวละครเอก 2

ลกษณะ คอ ตวละครเอกทเปนมนษย และตวละครเอกทเปนอมนษย ดงน

82

2.1.1 ตวละครเอกทเปนมนษย

วรรณกรรมเยาวชนทนามาศกษาครงน พบตวละครเอกทเปนมนษยใน 2 ลกษณะ คอ ตวละครมนษยธรรมดา และตวละครมนษยทมอานาจวเศษ ดงน

2.1.1.1 ตวละครมนษยธรรมดา ตวละครมนษยธรรมดา คอตวละครทมกาเนดแบบคนธรรมดา ไมไดมลกษณะ

พเศษเหนอธรรมชาต ซงจากการศกษาพบวา ตวละครมนษยธรรมดาอาจเปนตวละครเดก หรอผใหญกได แตสวนใหญผเขยนจะกาหนดใหตวละครเอกของเรองเปนเดก ทมอายระหวาง 8 - 13 ป อาจเปนตวละครเอกหญง ตวละครเอกชาย หรอมตวละครเอกทงหญงและชายในเรองเดยวกนกได

ตวละครเอกทเปนเดกพบ 8 ตว ไดแก นอยหนา นอยโหนง ในเรองตะลยแดน หมพานต ปาย ในเรองทศกณฐออนไลน เจาชาย ในเรองเจาชายไมพด เจาชายองคท 11 ในเรองเจาชายไมวเศษ ทตธร ในเรองเดกชายเทวดา หนเลก ในเรองกนร และหนมาล ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ยกเวนวรรณกรรมเยาวชนเรองหมพานตนรมตเพยงเรองเดยว ทมตวละครเอกเปนผใหญ

2.1.1.1.1 ตวละครเอกทเปนเดก เมอพจารณาบทบาทของตวละครเดกใน

วรรณกรรมเยาวชนชดน พบวาสามารถแบงตามบทบาท พฤตกรรมของตวละคร ไดเปน 2 กลม คอกลมของตวละครเอกทมงทาความด และกลมของตวละครเอกทมงแสวงหาความรก หรอการยอมรบ 2.1.1.1.1.1 ตวละครเอกทมงทาความด วรรณกรรมชดน ตวละครเอกจะเปนเดกทมคณธรรม และมกมเหตการณใหตวละครเอกไดทาความด หรอพสจนความดใหปรากฏ แตอาจทาความดในรปแบบตางกน เชน ทาความดเพอชวยครอบครว ชวยผอน หรอชวยสงคม ตวละครเอกทมลกษณะเชนนพบ 6 ตว ไดแก นอยหนา นอยโหนง ในเรองตะลยแดนหมพานต ทตธร ในเรองเดกชายเทวดา ปาย ในเรองทศกณฐออนไลน หนเลก ในเรองกนร และหนมาล ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน โดยตวละครแตละตวจะมเหตผล และวธในการทาความดแตกตางกนไป ดงน

นอยหนา และนอยโหนง ในเรองตะลยแดนหมพานต เดกชายหญงสอง

พนอง ไดชวยเหลอสตวหมพานตทถกนายพายพจบตวมา ทาใหนายพายพโกรธแคน ออกตามลาพวกเขา จนเดกทงสองตองหนภยเขาไปในปาหมพานต และไดเหนนายพาย พเขาไปหาผลประโยชนในปาแหงน จงรวมมอกบเพอนสตวหมพานต ชวยใหปากลบสสภาพเดม

ทตธร ในเรองเดกชายเทวดา พอและแมของทตธรปวยหนก ปรเมศ เทวดาอารกษเหนเขาเปนเดกด จงหาทางชวย โดยการเสนองานใหทตธรทา คอใหทตธรไปจบลง

83

ทรงเลยงของพระอนทรทพลดตกจากสวรรคไปคนใหแกพระอนทร เพอแลกกบการขอพรใหพอและแมหายเปนปกต ตลอดการเดนทางพระอนทรไดแปลงเปนกนรทดสอบความดของทตธรอยเสมอ เมอประจกษในความดของทตธร พระอนทรจงไดประทานพรใหเขาสมหวง เพอตอบแทนความด ความกตญ ของเขา ปาย ในเรองทศกณฐออนไลน เปนนกขาวตวนอย ทเฉลยวฉลาด เธอชวยสบหาความจรงเกยวกบไวรสหลมดาทสรางความเดอดรอนใหแกสงคมอยในเวลาน จนกระทงรตวการสาคญวา คอผ อ านวยการสมชาย ทมคนนบหนาถอตา เธอจงคดอบายขอทาสกบผอานวยการสมชายในเกมทศกณฐออนไลน ซงเปนเกมออนไลนทผอานวยการสมชายเปนผคดขน ปายและเพอนๆ ชวยกนคดแกเกม จนเอาชนะไดในทสด ผอานวยการสมชายจงเลกปลอยไวรส สงคมทวนวายจงกลบสสภาพปกตอกครง หนเลก ในเรองกนร หนเลกและครอบครว ไดพบกบกนรทพลดหลงจากมตของนางจนถกดดมาสโลกมนษย กนรถกนายบญชาตามลา เพราะหวงนาตาเพชรของนาง หนเลกและครอบครวจงชวยกนปกปองกนรเปนอยางด และหาทางพากนรกลบมตของนางไดสาเรจ

หนมาล ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน หนมาล และเหมยว สตวเลยงคห พลดหลงเขาไปในดนแดนมหศจรรย ซงดนแดนแหงนกาลงเดอดรอนเพราะถกราหทาลายทกวน ราชนผปกครองดนแดนจงขอใหหนมาลชวย หนมาลทาภารกจทไดรบมอบหมายสาเรจ ทาใหดนแดนมหศจรรยแหงนกลบสความสงบสขอกครง

เมอพจารณาการทาความดของตวละครเอกทง 6 ตว จะเหนวาตวละครมเหตทนาไปสการทาความดแตกตางกนไป กลาวคอทตธร ในเรองเดกชายเทวดา เปนเดกทกตญ จงทาความด เพอชวยพอและแมทกาลงเจบปวย หนเลก ในเรองกนร เปนเดกทจตใจด มเมตตาตอผอน จงทาความดเพอชวยเพอนรกตางเผาพนธ สวนนอยหนา นอยโหนง ในเรองตะลยแดนหมพานต ปาย ในเรองทศกณฐออนไลน และหนมาล ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน เปนเดกทกลาหาญ ยดมนในการผดงคณธรรม จงทาความดเพอชวยเหลอสงคม

จากขอมลดงกลาวจะเหนวาการทาความดของตวละครเอก จะทาเพอชวย สงคมมากทสด ซงแสดงใหเหนวาพลงความคด ความสามารถของเดกนน สามารถชวยเหลอ หรอเปลยนแปลงสงคมไปในทศทางทดได ผเขยนจงไดเสนอภาพของตวละครเอก ทเปนเดก แตกลบมวฒภาวะ มความคด ความสามารถชวยแกปญหาสงคมทกาลงเดอดรอนได ตวละครเอกกลมน จงนาจะเปนตวแทนของเดกในแบบทผเขยนตองการ และตองการสอความคดไปยงผอานวาหากเดกยดมนในคณธรรม คณงามความด เดกเหลานยอมเปนพลงสาคญในการพฒนาประเทศ

84

ไดมาก วรรณกรรมเยาวชนกลมน จงยอมรบในความสามารถของเดกวาเดกๆ กสามารถคดทาการใหญได โดยเฉพาะเดกทถกปลกฝงใหเปนคนด กลาคด กลาทา ยอมสามารถทาประโยชนใหแกครอบครว ผอน และสงคมไดมาก ทงยงเปนการชนาใหเดกกลาทจะทาความด และเชอมนในความสามารถของตน 2.1.1.1.1.2 ตวละครเอกทมงแสวงหาความรก หรอการยอมรบ หมายถงตวละครเอกทแสดงออกใหเหนวาเปนเดกทโหยหาความรก หรอตองการการยอมรบจากผอน พบ 2 ตว ไดแก เจาชาย ในเรองเจาชายไมพด และเจาชาย ในเรองเจาชายไมวเศษ เจาชาย ในเรองเจาชายไมพด เจาชายเปนพระโอรส ของพระราชาและพระราชนแหงเมองเลกๆ เมองหนง เจาชายเคยเปนเดกราเรง แตเพราะขาดความรกจากพระราชาและพระราชน ทาใหเจาชายปวยเปนโรคประหลาดกลายเปนเดกไมยอมพดจา จนกระทงทงสามพระองคออกเดนทางผจญภยในปา เพอตามหาหวใจราชสหมารกษาอาการปวยของเจาชาย ตามคาบอกเลาของแมมด ทงสามพระองคไดมเวลาอยดวยกน ไดเขาใจกนมากขน ทาใหเจาชายหายเปนปกต และไดครอบครวทอบอนกลบมา เจาชาย ในเรองเจาชายไมวเศษ เปนเจาชายองคท 11 แหงดนแดนแสนวเศษ ซงเปนดนแดนททกคนในเมองเกดมาพรอมกบของวเศษ แตเจาชายกลบเกดมาผดแปลกกบทกคน ทาใหไมไดรบความรก การยอมรบจากพอ พนอง และชาวเมอง เจาชายจงถกเนรเทศออกจากเมอง เพอจะไดแสวงหาของวเศษ หรอประกอบวรกรรมใหทกคนยอมรบ แตทายทสดแลวเจาชายเลอกทจะใชชวตในแบบทตนตองการ ในดนแดนแสนธรรมดาแทน เจาชายจงไมไดรบความรก การยอมรบจากครอบครวและสงคมทจากมา แตไดรบความรกจากสงคมใหมแทน ตวละครเอกในวรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน จงเปนเครองยนยนไดวาครอบครวเปนสถาบนสาคญ ทมผลตออารมณ และพฤตกรรมของเดกมาก ผเขยนจงไดนาเสนอผานตวละครเดกทงสองคนทมปมเรองความรก แตนาไปสบทสรปทตางกน คอเจาชาย ในเรองเจาชายไมพด ไดรบความรกจากครอบครวตามทตนปรารถนา ในขณะทเจาชาย ในเรองเจาชายไมวเศษ ไมไดรบความรก และการยอมรบจากครอบครว แตไดรบความรกจากผอน และรจกรกตวเองมากขน ซงทาใหเหนวาการรกตวเอง และความรกจากคนรอบขางนน สามารถทดแทนการขาดความรกจากครอบครวได

2.1.1.1.2 ตวละครเอกทเปนผใหญ พบวามวรรณกรรมเพยงเรองเดยว ทผเขยนใช

ตวละครผใหญเปนตวเดนเรอง ไดแก แกว และครธรรมรกษ ในเรองหมพานตนรมต ดงน

85

แกว และครธรรมรกษ ในเรองหมพานตนรมต ผเขยนสรางเรองใหแกว และครธรรมรกษชวยสตวหมพานตทถกนายพายพจบตวไปทโลกมนษย จนนายพายพโกรธแคน ทาใหพวกเขาตองหนเอาตวรอดเขาไปในปาหมพานต และเมอเขาไปในปาแหงน พวกเขาไดพบกบโนเบ ซงเปนนกวจยจากโลกอนาคต โนเบเดนทางยอนเวลาเขามาในปาหมพานต และใชความรสมยใหมมาดแลจดการปาแหงน แกวและครธรรมรกษไมเหนดวยทมนษยจะผนตวมาทาหนาทแทนธรรมชาต จงไดรวมมอกบลกสาวของโนเบ และเพอนสตวหมพานต เพอยตการกระทาของโนเบ และทาใหปาหมพานตกลบสสภาพเดมไดอกครง

จะเหนวาตวละครเอกในวรรณกรรมเยาวชนชดน ไมวาจะเปนเดก หรอ

ผใหญกตาม จะมคณสมบตเดนเรองคณธรรม ชอบชวยเหลอผอน และมสตปญญาทเฉลยวฉลาด

เหมอนกน ตวอยางเชนปาย ในเรองทศกณฐออนไลน เปนตวละครทมคณธรรม และมไหวพรบด

เหนไดจากบทสนทนาทปายเจรจาตอรองกบผอานวยการสมชายใหเลกทาความผด ไดอยางชาญฉลาดมาก ดงความทวา

“หนมเรองสาคญจะถามคณอาคะ” ปายรวบรวมความกลาเปดฉาก… ปายรวบรวม

ความกลา และเอยปากถามผอานวยการสมชายอยางไมใหทนตงตว…

“อา คณอาทศกณฐคะ เลกปลอยไวรสอาละวาดเสยทเถอะคะ”

…

“หมายความวายงไงกน หน” เขาใชฟนเขยนกดรมฝปากลางจนเปนรอยซฟน กอนท

จะทาหนาตายเอยถาม

“หนอยากใหทานเลกเปนคนบาปในคราบนกบญเสยทคะ”

“ผมไมเขาใจวาหนพดเรองอะไร” เขาเสยงแขง สายตาจองเขมงมาทปาย…

“กเรองทคณอาเปนคนแพรไวรสเสยเองนะสคะ ตอนนคนเดอดรอนไปทว บานเมอง

เสยหายอยางมากมายมหาศาลเพราะไวรสของคณอานนแหละคะ”

“ตลกไปใหญแลวหน ถารวาหนจะมเรองราวไรสาระอยางนมาพดคย ผมจะไมเสย

เวลามานงอยตรงนเดดขาด”

“คณอาไมกลาสกบความจรงมากกวาคะ พวกเรารวาคณอาแพรไวรสเพอจะไดขาย

โปรแกรมไวรส”

…

“พวกหนขอทาประลองฝมอกบทศกณฐในเกมรามเกยรตออนไลนคะ”

“หนมขอเสนอวา หากพวกหนชนะทศกณฐ ขอใหคณอาหยดวกฤตการณหลมดา อยางสนเชง…ถาพวกหนแพ พวกหนกจะยอมหยดตดตามเรองน และไมเปดเผยความจรงให

ใครร เพราะพวกหนเหนวาคณอาเปนคนทมความสามารถสง ยงใชพลงในการสรางสรรคสง

ดๆ ใหกบบานเมองของเราไดอย อกอยางหนง ศนยฯ เองกยงทาประโยชนใหแกประเทศชาต

86

ไดอกนาน พวกหนกไมอยากจะใหศนยฯ ตองถกปดดวย เราจะเกบความลบไวแลวกเฝาระวง

ตวเองคะ”

(ทศกณฐออนไลน, 2550: 149-151)

จากบทสนทนาขางตน จะเหนวาปายเปนเดกทกลาหาญ และเฉลยวฉลาด ทงยงเปนเดกทมคณธรรมสง จงไมอาจนงเฉยใหผอานวยการสมชายปลอยไวรสสรางความเดอดรอนใหแกผอนไดอกตอไป ซงตวละครเอกในวรรณกรรมเรองอน กมลกษณะเชนเดยวกบปาย คอเปนคนทมคณธรรม รจ กผดชอบชวด และจะใชความด ความเฉลยวฉลาดของตนแกปญหา นอกจากนเปนทนาสงเกตวา ผเขยนมกจะสรางตวละครเอกใหมคณสมบตเพยบพรอม ยกเวนตวละครเอกในวรรณกรรมบางเรองทไมเปนเชนนน เชน เจาชาย ในเรองเจาชายไมพด และเจาชายองคท11 ในเรองเจาชายไมวเศษ เปนตวละครเอกทมความผดปกต ไมไดมคณสมบตเพยบพรอมเหมอนกบตวละครเอกเรองอนๆ แตเปนความผดปกตทมลกษณะตางกน กลาวคอ เจาชายองคท 11 ในเรองเจาชายไมวเศษ เปนตวละครเอกทมลกษณะผดปกตมาตงแตเกด คอเกดมาผดแปลกกบผอน เพราะเปนคนเดยวทเกดมาโดยปราศจากของวเศษ จงทาใหไมไดรบความรกจากคนในครอบครว และถกกดกนออกจากสงคมในทสด ในขณะทเจาชาย ในเรองเจาชายไมพด เจาชายองคนไมไดเกดมาผดแปลกแตแรก แตเพราะเจาชายไมไดรบความรกจากคนในครอบครว จงสงผลใหเกดความผดปกตในภายหลง ตวละครเอกทง 2 ตวน จงทาใหเหนวาครอบครวเปนสถาบนทสาคญมาก เพราะเปนตวบงชวาเดกจะเตบโตมาพรอมกบสภาพจตใจทด หรอมปมดอย ขนอยกบความเขาใจกนของคนในครอบครวเปนสาคญ

2.1.1.2 ตวละครมนษยทมอานาจวเศษ ตวละครมนษยทมอานาจวเศษ คอตวละครทมกาเนด รปลกษณ หรอม

ความสามารถพเศษทเหนอคนธรรมดา ตวละครทมลกษณะเชนน พบ 2 ตว ไดแก หนอนอย ในเรองเจาหนขลยผว และนคเรศ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต โดยตวละครเอกทงสองตวนมกาเนดพเศษ และใชความพเศษในลกษณะตางกนดงน หนอนอย ในเรองเจาหนขลยผว เปนตวละครเอกทเกดในกระบอกไมไผ มขลยผวเปนของประจากาย และยงมพรสวรรคดานการเปาขลยเปนพเศษ เชน ใชสะกดใหหลบได

นคเรศ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต เปนตวละครเอกทเกดมาพรอม

กบมกายเนอของไกรสรราชสหซอนอย ในยามคบขน เขาจงสามารถกลายรางเปนไกรสรราชสห หนงในราชสหทง 4 ตว แหงปาหมพานต ทมพละกาลงมากได

87

จะเหนวาตวละครเอกทง 2 ตวน ตางกมกาเนด และอานาจวเศษ แตความพเศษ

ดงกลาวนเกดขนและมจดประสงคตางกน เนองจากนคเรศ มกาเนดพเศษเพราะเทพเทวดาเปนผ บนดาลใหเกดขน เพอใหตวละครเอกสามารถทาภารกจไดสาเรจ แตหนอนอย มกาเนดพเศษจากมนษยเปนผบนดาลใหเกดขน โดยนาหนอนอยพรอมกบขลยผวไปซอนไวในกระบอกไมไผ เพอรกษาเผาพนธและปองกนภยใหแกตวละครเอก สวนความสามารถพเศษดานเพลงขลยนน จะถกใชในภาวะคบขน เพอเอาตวรอด และชวยผอนทกาลงตกอยในอนตราย

ตวละครเอกทมอานาจวเศษนน จงอาจไมใชเทพ เทวดาเปนผบนดาลใหเกดขน

เสมอไป แตมนษยอาจบนดาลสงเหลานนใหเกดขนเองได โดยเฉพาะรปแบบของวรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรอง ทเปนเรองแนวเหนอจรง ความเหนอจรงทเกดขนกบตวละครเอก เชน หนอนอย ทเกดในกระบอกไมไผ จงสามารถเกดขนไดโดยไมทาใหเรองขาดความสมจรง ความพเศษของตวละคร ถกสรางขนมาเพอใหสมพนธกบโครงเรองดวย กลาวคอหนอนอย มเหตใหตองเดนทางผจญภยและทาภารกจทยากลาบาก เพอชวยพอและชาวภทะลฟาทถกจบตวไปใชแรงงาน แตดวยรปลกษณภายนอกทเปนเพยงเดกตวเลกจวเทานน ผเขยนจงไดเสรมใหหนอนอยมความสามารถพเศษดานดนตร ททาใหเดกตวเลกๆ สามารถชวยเหลอผอนได โดยใชเพลงขลยทมอานาจวเศษเปนอาวธตอสกบฝายตรงขาม การแกปญหาของตวละครในวรรณกรรมเยาวชนเรองน จงทาใหเหนวาการเอาชนะกน อาจไมจาเปนตองใชอาวธ หรอใชกาลงตอสกนเสมอไป แตอาจใชวธอน ยตความขดแยงได ซงเปนการสอนผอานทางออมไดวา เดกรนใหมควรใชวธการประนประนอมแกปญหา แทนการใชกาลง หรอใชความรนแรงเอาชนะกน สวนนคเรศ เขาไดรบมอบหมายใหมหนาทปกปองไขของพญาครฑไมใหถกนาคทาลายได ผเขยนจงไดเสรมใหนคเรศมลกษณะพเศษกวาเดกทวไป คอสามารถกลายรางเปนไกรสรราชสหได ทาใหมพละกาลง มอานาจวเศษทสามารถตอสกบสตวพเศษเชนนาคได

จะเหนวาโครงเรองของวรรณกรรมเยาวชน 2 เรองน มเหตการณการตอสกบฝาย

ตรงขาม แตตวละครเอกใชวธแกปญหาตางกน คอในเรองเจาหนขลยผว ตวละครเอกใชศาสตรดานดนตรเอาชนะผอน ในขณะทเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ตวละครเอกใชศาสตรดานการตอสและพละกาลงทเหนอธรรมชาตเอาชนะผอน

2.1.2 ตวละครเอกทเปนอมนษย ตวละครอมนษย หมายถง ผทไมใชมนษย ซงหมายรวมทงเทวดา พรหม สตว

นรก เปรต อสรกาย ภต ผ ปศาจ เปนตน (ราชบณฑตยสถาน, 2542: 1333)

88

ตวละครเอกในวรรณกรรมชดน สวนใหญผเขยนจะสรางตวละครเอกใหเปนมนษย แตในกรณทตวละครเอกไมใชมนษย ผเขยนจะใชตวละครอมนษยมาเปนตวละครเอกของเรองแทน ปรากฏทงหมด 4 ตวละคร โดยเปนตวละครเดก 3 ตว ไดแก มจฉาน ในเรองมจฉานผจญภย ครฑนอย ในเรองครฑนอย และกนร ในเรองกนร และเปนตวละครผใหญ 1 ตว คอ พญาครฑสเรนทรชต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต 2.1.2.1 ตวละครเอกทเปนเดก เมอพจารณาตวละครเอกกลมน ตามบทบาท และพฤตกรรมของตวละคร จะแบงตวละครเอกไดเปน 2 กลม คอ กลมของตวละครเอกทมงแสวงหาความรกและการยอมรบ และกลมของตวละครเอกทมมานะพยายามจนประสบความสาเรจ 2.1.2.1.1 ตวละครเอกทมงแสวงหาความรก และการยอมรบ ตวละครทมลกษณะน พบ 2 ตว ไดแก มจฉาน ในเรองมจฉานผจญภย และครฑนอย ในเรองครฑนอย โดยตวละครทง 2 ตวน ไมไดอยกบพอและแมเหมอนกน จงทาใหตองการความรก และการยอมรบจากผอนมากเปนพเศษ พจารณาไดจากพฤตกรรมของตวละครดงน

มจฉาน ในเรองมจฉานผจญภย เปนเดกเกเร ไมมสมมาคารวะ เพราะไม

มพอและแมคอยอบรมสงสอน พระไวยวก พชายบญธรรม ตองการขดเกลานสยของเขา จงวางแผนใหมจฉานเดนทางไปหาแมสพรรณมจฉาทปาหมพานต เพอจะไดเรยนรชวต มจฉานอยากพบแมเปนทนอยแลว จงตดสนใจเดนทางเขาไปในปาอยางมงมน แตระหวางการเดนทางมจฉานแสดงความเกเร กาวราวกบทกคนในปาหมพานต จนนางสพรรณมจฉาตองออกมาปราม เมอมจฉานไดพบแม เขาจงรวาแมรกเขามาก จงยอมเปลยนแปลงตวเองเปนคนใหม เพอใหแมและทกคนไดภมใจ

ครฑนอย ในเรองครฑนอย เปนครฑกาพราพอและแม ทาใหไมไดรบ

ความรก หรอโอกาสทดๆ เหมอนกบครฑตวอน ทมพอและแมคอยเลยงด อกทงครฑนอยยงเกดมาผดแปลกกบครฑทวไป ทาใหเขาถกกลนแกลงและถกกดกนออกจากกลมอยเสมอ เมอถกสงคมกดดนมากขน ครฑนอยยงตองการความรกและการยอมรบจากสงคมครฑมากขนตามไปดวย เขาจงตดสนใจมงหนาเขาไปในปาลก เพอตามหาครฑเฒาผวเศษ ทอาจสอนใหเขาบนได แตการเดนทางครงน ทาใหครฑนอยคนพบวาสงทเคยเปนความดางพรอยในชวตของเขามาตลอด กลบมสงพเศษซกซอนอย ครฑนอยไดคนพบวาปกเลกๆ คลายครบปลา และรจมกทเปดปดได ทาใหเขาสามารถดานาและวายนาไดเรวอยางปลา ครฑนอยจงไดเรยนรชวตดวยการผจญภยในโลกใตนาแทนทจะบนอยางครฑทวไป การกระทาดงกลาวทาใหเขายงไมไดรบการยอมรบจากสงคมครฑ แตครฑนอยกไดพบเพอนใหม และสงคมใหมททาใหเขามความสขได

89

เมอพจารณาตวละครทงสองตวน ทาใหเหนวาการไดรบความรก และไดรบการยอมรบจากครอบครว หรอผอนนน เปนสงสาคญตอเดกมาก เพราะวาเดกจะเตบโตไปในทศทางใด จะเปนเดกด หรอมความสขหรอไม สวนหนงกเพราะแรงจงใจจากครอบครว และคนรอบขางทมอทธพลมาก 2.1.2.1.2 ตวละครเอกทมมานะพยายามจนประสบความสาเรจ ตวละครทมลกษณะเชนน พบ 1 ตว คอกนร ในเรองกนร

กนร ในเรองกนร กลาวถงกนรทซกซนจนพลดหลงมายงโลกมนษย เธอพยายามหาทางกลบบาน แตเวลาผานมาหลายป กนรกยงหาทางกลบบานไมได เพราะวาโลกทเธอจากมากบโลกมนษยอยหางไกลกนมาก กนรจงตองอดทนและเอาตวรอดในโลกมนษย ทเตมไปดวยอนตรายใหได จนกระทงกนรไดพบกบหนเลกและครอบครว ทกคนชวยกนคดหาวธพากนรกลบบาน และเธอกสมหวงทไดกลบบานอกครง จะเหนไดวาตวละครกนรในเรองน ผเขยนตองการเสนอประเดนเรองความอดทนพยายาม ฝาฟนตออปสรรค และการมจตใจทแนวแน เหมอนเชนกนรทไมยอทอตออปสรรค เพยรพยายาม จนสามารถหาทางกลบบานไดสาเรจ ซงยงใหขอคดแกผอานทางออมดวยวาหากคนเรามความอดทน พยายามอยางเตมท แมจะตองใชเวลายาวนานกตาม แตตราบใดทไมทอถอย กจะประสบความสาเรจไดในทสด 2.1.2.2 ตวละครเอกทเปนผใหญ พบตวละครเอกทเปนผใหญ 1 ตว ไดแก พญาครฑสเรนทรชต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ดงน

พญาครฑสเรนทรชต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต เปนผนาเหลาสตวหมพานตทยงใหญ มพละกาลงมาก พญาครฑสเรนทรชตจงมบทบาทสาคญในการเปนผดแลปกปองปาหมพานต เมอครงทนาคยกทพขนมาเพอหวงจะครอบครองดนแดนหมพานต พญาครฑสเรนทรชตกตอสกบนาคอยางสดกาลงความสามารถ จนเอาชนะนาคและปกปองโลกใหรอดพนจากอนตรายตางๆ ไดสาเรจ

จะเหนวาตวละครเอกทเปนอมนษย มการนาตวละครครฑ มาเปนตวละครเอกถง 2 เรอง แตเปนการนาเสนอภาพของครฑในลกษณะทแตกตางกน กลาวคอ ครฑ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนใหภาพของครฑตามขนบเดม คอเปนครฑทยงใหญ เปนเจาแหงเวหา และยงเปนผนาของเหลาสตวหมพานตดวย ในขณะทครฑ ในเรองครฑนอย ผเขยนใหภาพของครฑใหม ทตรงขามกบของเดมโดยสนเชง คอ เปนครฑแคระแกรน และบนไมได ตวละครครฑในวรรณกรรมทง 2 เรองน จงมลกษณะตางกน ขนอยกบโครงเรองของวรรณกรรมนนๆ กลาวคอ เรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต มเนอหาเกยวกบการตอส ครฑ ตวละครเอก จง

90

จาตองมความเกงกลา แขงแกรง เพอจะไดเอาชนะฝายตรงขามได ในขณะทเรองครฑนอย ผเขยนตองการใหผอานเหนประเดนเรองการคดตาง จงไดนาเสนอภาพของครฑใหผดแปลกกบครฑทวไป เพอนาไปสประเดนดงกลาวไดงายขน กลาวโดยสรปไดวาตวละครเอกในวรรณกรรมชดน ผเขยนมกสรางตวละครเอกเปนเดกทมอายรนราวคราวเดยวกบผอาน มความเฉลยวฉลาด และมคณธรรม หากตวละครเอกเปนอมนษย กมกเปนตวละครอมนษยทเดกจดจาได เชน กนร ครฑ เปนตน และสวนใหญจะนาเสนอตวละครเอกในภาพลกษณทด เปนตวแทนของคนทมความประพฤตด แตในกรณทผเขยนกาหนดใหตวละครเอกมความประพฤตทไมเหมาะสม เชน มจฉาน ในเรองมจฉานผจญภย ในตอนทายเรอง ผเขยนกจะคลคลายใหตวละครเอกปรบปรงตวเปนเดกด เพราะการสรางงานวรรณกรรมเยาวชน มกมจดประสงคเพอสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมทดใหแกเยาวชน ดงนนหากตวละครเอกประพฤตตนไมเหมาะสม ในตอนทายเรองผเขยนกจะใหเขาสานกผดและกลบตวเปนคนด จะไดเปนแบบอยางทดใหแกผอานได

จากแนวทางการสรางตวละครเอกในวรรณกรรมเยาวชนชดน จงทาใหเหนประเดนทนาสนใจคอ ผเขยนไมไดสรางตวละครเอกทมลกษณะรวมสมยกบผอานเทานน แตมการนาตวละครอมนษยจากวรรณกรรมยคเกามาเปนตวละครเอกของเรองดวย เชน นาตวละครมจฉาน มาเปนตวละครเอกในเรองมจฉานผจญภย นาตวละครครฑ มาเปนตวละครเอกในเรองครฑนอย หรอนาตวละครกนร มาเปนตวละครเอกในเรองกนร เปนตน ตวละครในวรรณกรรมเยาวชนชดน จงทาใหเหนวา ผเขยนมการนาตวละครเดมจากวรรณคดและนทานไทยมากระทาบทบาทในบรบทใหม ซงเปนประเดนทผวจยจะศกษาตอไปในบทท 4 ในประเดนการสบทอด

ตวละครจากวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทย

2.2 ตวละครประกอบ

ตวละครประกอบ คอตวละครทมบทบาทรองลงไปจากตวละครเอก เปนตวละครททาใหเรองราวหรอเหตการณตางๆ ทเกยวของกบตวละครเอกเคลอนไหวไปสจดหมายปลายทาง ตวละครประกอบบางตว จงอาจมบทบาทเดนพอๆ กบตวละครเอกกได แตมกจะเปนฝายตรงกนขามกบตวละครเอก (สายทพย นกลกจ, 2537: 104) ตวละครประกอบจงอาจเปนฝายสนบสนน หรอเปนฝายปฏปกษกบตวละครเอกกได

ตวละครประกอบ จงสามารถแบงตามบทบาทของตวละครไดเปน 2 ลกษณะ คอ ตวละครประกอบฝายสนบสนน และตวละครประกอบฝายปฏปกษ ดงน

91

2.2.1 ตวละครประกอบฝายสนบสนน ตวละครประกอบฝายสนบสนน คอตวละครทอยฝายเดยวกบตวละครเอก มบทบาทคอยเสรม สนบสนน หรอคอยชวยเหลอตวละครเอก ซงพบใน 2 ลกษณะ คอ ตวละครประกอบฝายสนบสนนทเปนมนษย และตวละครประกอบฝายสนบสนนทเปนอมนษย ดงน

2.2.1.1 ตวละครประกอบฝายสนบสนนทเปนมนษย พบ 2 ลกษณะ คอ ตวละคร มนษยธรรมดา และตวละครมนษยทมอานาจวเศษ ดงน 2.2.1.1.1 ตวละครมนษยธรรมดา จากการศกษาพบวาตวละครประกอบกลมน แบงยอยไดเปน 2 กลม คอกลมทเปนสมาชกในครอบครว กบกลมทไมใชสมาชกในครอบครวของตวละครเอก ตวละครประกอบทเปนสมาชกในครอบครวจะปรากฏในกรณทเรองราวดาเนนอยทบานของตวละครเอก เชน เรองกนร ฉากของเรองอยภายในบาน สมาชกในครอบครวของตวละครเอก จงเปนตวละครประกอบทมบทบาทสาคญ เชน บทบาทของคณพออรญ คณแมมาลา และพหนใหญ ทมบทบาทเปนผใหคาปรกษา และชวยหนเลกใหทาภารกจตางๆไดสาเรจ เหนไดจากเหตการณตอนททกคนรวมมอกบหนเลก เพอชวยกนรใหรอดพนจากอนตรายตางๆ ดงในบทสนทนาทวา

…เมอทกคนหาทนงไดแลว หนเลกกเลาเรองของกนรใหฟงอยางละเอยด เรมตงแต สาเหตททาใหกนรตองมาอยทโลกมนษย แลวกมาเจอกบนายบญชา…

เมอหนเลกเลาจบกไมมใครถามถงนาตากนรทกลายเปนเพชรเลย แตกลบแสดงความ

เปนหวงวา จะชวยกนซอนนางใหพนจากนายบญชาไดอยางไร และคดหาวธทจะชวยใหนาง

กลบบานใหไดเทานน “กอนอน พอวาเราตองหาทางซอนกนรใหพนจากนายบญชาอะไรนนใหไดกอนจากท

กนรเลาใหลกฟง เราไมรอะไรเกยวกบนายบญชาเลยวาเขาเปนใคร มอทธพลแคไหนหรอเปลา …”

“ถาอยางนนตอไปน เรากเหนจะตองชวยกนระวงกนรใหดๆ แลวละ” หนใหญบอก หนเลกพยกหนา “ใช ตองไมใหกนรอยบานคนเดยว”

“ตองไมใหกนรอยใกลหนาตางดวย เดยวใครมาเหน” คณมาลาบอก

“แลวถาใหดกควรอยในรางนกมากกวานะจะ”

“จรงดวยคะ” หนเลกเหนดวย หนไปพดกบกนรวา “เหนไหมกนร บอกแลวไงวาเวลามปญหานะพอแมชวยได ผใหญนะคดไดรอบคอบ

กวาเราเสมอ…”

(กนร, 2551: 113-115)

92

สวนกรณตวละครประกอบทไมใชสมาชกในครอบครว จะปรากฏในกรณทวรรณกรรมเรองนน มเนอเรองเกยวกบการเดนทางผจญภย ทตวละครเอกตองเดนทางไปในสถานทตางๆ ทาใหไดพบกบตวละครอนทไมใชสมาชกในครอบครว ตวละครประกอบกลมน จะเขามามบทบาทเปนเพอนรวมเดนทาง เปนผชวยเหลอในภาวะคบขน หรอชวยใหตวละครเอกทาภารกจไดสาเรจ เชน บทบาทของขอทานนอย ในเรองเจาชายไมวเศษ ทเปนเพอนรวมเดนทาง และเปนผคอยชวยตวละครเอก เหนไดจากเหตการณตอนทขอทานนอยชวยเจาชายขนจากหนาผาไดสาเรจ ดงความทวา

“ผาสงแบบนเราคงปนไมไหวหรอกพชาย” ขอทานนอยแหงนหนามองผาทพวกเขา ตกลงมา แลวกนกเสยวสนหลงวา พวกตนรอดชวตจากหนาผาทสงลบเชนนไดอยางไรกน

“ถาฉนมของวเศษททาใหเหาะไดกด” เจาชายเรมรสกวา ของวเศษของตนนนหา ประโยชนอะไรไมได อยางนอยกในสถานการณน “หรอถามใบสรรพยากด เพราะถาเรา กนใบสรรพยาสเขยวจะทาใหเรากลายเปนนกได”

“ใบสรรพยา?” ขอทานนอยนกอะไรขนได แลวเขากลวงใบไมออกจากอกเสอมน

คอใบสรรพยาสองใบ

“ใบสรรพยาน!” เจาชายตกใจ

“ตอนทสงใหอาจารยของพชาย ฉนแอบเกบใบสเขยวกบใบสเหลองไวอยางละสอง

ใบ คดวาสกวนอาจจะไดใชประโยชน” ขอทานนอยบอก

“ดจง ถาอยางนนเรากรอดแลวละ”

เจาชายรบใบสรรพยาจากขอทานนอยมาใบหนงแลวเอาใสปากเคยว ขอทานนอย

ทาตาม สกพกทงสองกกลายรางเปนนกแกวตวไมใหญ แตกแขงแรงพอทจะบนกลบขนส หนาผาได

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 160-161)

กลาวโดยสรปไดวา ตวละครประกอบกลมนจะสมพนธกบโครงเรองของวรรณกรรมแตละเรอง กลาวคอหากเปนเรองราวทเกดขนในบาน เกยวกบชวตประจาวน ตวละครประกอบกจะเปนสมาชกในครอบครวของตวละครเอก เพอใหเรองดาเนนไปอยางสมเหตสมผล แตในกรณทเปนเรองราวเกยวกบการผจญภย จะปรากฏตวละครทไมใชสมาชกในครอบครวเสรมเขามา เพอใหเรองดาเนนไปอยางสนก และตวละครกลมน มกเปนผทเจนโลก ทมไหวพรบ หรอมความชานาญดานใดดานหนงเปนพเศษ เชน ชานาญเสนทางเปนอยางด จงชวยตวละครเอกยามทเดอดรอนได

93

2.2.1.1.2 ตวละครมนษยทมอานาจวเศษ จากการศกษาพบวาตวละครลกษณะนจะปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนทตวละครเอกเดนทางผจญภยในดนแดนสมมตทมลกษณะเหนอจรง ทาใหมโอกาสไดพบกบตวละครอนทมลกษณะพเศษ ทไมอาจพบเหนไดในชวตจรง ตวละครลกษณะนพบ 11 ตว ไดแก ไนยา ในเรองหมพานตนรมต แมมด ในเรองเจาชายไมพด พระฤๅษตาไฟ ในเรองเจาชายไมวเศษ เดน เฒาสลา แทง พะเนน ปะขาวตณ พรานกะรง ในเรองเจาหนขลยผว ราชนมทนา และผเฒากาลเวลา ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน และตวละครกลมน จะใชอานาจวเศษ อาวธวเศษของตนชวยตวละครเอกใหรอดพนจากอนตรายตางๆ หรอถายทอดวชาความรให หรอชวยใหสมหวงในสงทปรารถนา เชน บทบาทของแมมด ในเรองเจาชายไมพด ทชวยใหตวละครเอกไดสมหวง เหนไดจากเหตการณตอนทแมมดรวาเจาชายตองการความรกจากพอและแม จงไดวางแผนใหทงสามคนเดนทางผจญภยไปดวยกน จนพวกเขาเขาใจกน และกลายเปนครอบครวทอบอนในทสด ในทนผวจยจะยกตวอยางความตอนหนงททาใหรวาตวละครแมมด เปนผทมบทบาทสาคญทชวยใหเจาชายสมหวง ดงความทวา

แลวแมมดเสยงทมกบแมมดเสยงแหลมกเลาวา ทงหมดนเปนแผนการของบรรดา แมมดทงหลายทอยในบรเวณใกลเคยง เพราะวาพวกหลอนตางกตองการเหนเจาชายกลบมา เปนดงเดม และเพอใหพระราชากบพระราชนไดมเวลาใกลชดกบพระโอรส แมมดทงหลาย

จงชวยกนทาใหการเดนทางพบกบเรองราวมากมาย…

(เจาชายไมพด, 2548: 182)

กลาวโดยสรปไดวา ตวละครทมอานาจวเศษ จะพบในกรณทวรรณกรรม

เรองนน มเนอหาเกยวกบการผจญภยในดนแดนมหศจรรย หรอดนแดนสมมตทมลกษณะเหนอจรง ทาใหมโอกาสไดพบกบมนษยแปลกๆ หรอมนษยทมลกษณะพเศษ เชน รางกายใหญโต หรอมพลงพเศษเหนอคนธรรมดา เปนตน ทชวยสรางสสนสรางจนตนาการใหเรองดาเนนไปอยางสนก เพราะเปนตวละครทผอานไมอาจพบเหนไดในชวตจรง

2.2.1.2 ตวละครฝายสนบสนนทเปนอมนษย ตวละครอมนษยทปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนชดน มทงตวละครอมนษยทเปนเทพ ภต ผ พราย ยกษ และสตว ซงจะปรากฏในกรณทตวละครเอกเดนทางผจญภยในดนแดนสมมตทมความเหนอจรง ตวละครอมนษยกจะมบทบาทเปนผชวยตวละครเอกใหรอดพนจากอนตรายตางๆ เชน บทบาทของพระอนทร ในเรองเดกชายเทวดา ทชวยทตธรใหรอดพนจากอนตราย และยงชวยใหเขาสมหวงในสงทปรารถนาอกดวย หรอบทบาทเปนผถายทอดวชาความรใหแกตวละครเอก เชน บทบาทของภตพงไพร

94

พรายลาลก และเทพเวงวาง ในเรองเจาหนขลยผว ทเปนผถายทอดวชาเพลงขลยประจาตวของตนใหแกหนอนอย จนทาใหฝมอการบรรเลงเพลงขลยของหนอนอยพฒนาไปมาก หรออาจมบทบาทเปนผนาทางให เชน บทบาทของนางเงอกวารณ ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน เปนผนาทางตวละครเอกผานเสนทางลด ทสรางขนมาเปนพเศษ เพอใหตวละครเอกเดนทางถงจดหมายไดรวดเรวขน เปนตน

อนงจากการศกษาขอมลในประเดนน พบวาฉากเปนองคประกอบสาคญ ททาให

เกดตวละครอมนษยลกษณะตางๆ โดยเฉพาะวรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนนยมสรางเรองใหตวละครเอกเดนทางผจญภยในปาหมพานต หรอใชฉากปาหมพานตเ ปนฉากสาคญของเรอง ซงพบมากถง 6 เรอง ไดแก เรองตะลยแดนหมพานต หมพานตนรมต มจฉานผจญภย ครฑนอย เจาชายไมวเศษ และครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ตวละครอมนษยในวรรณกรรมกลมน จงเปนสตวหมพานตแทบทงสน เชน กนนร กนร ครฑ นาค ราชสห สนธปกษ คชสห และเงอก โดยเฉพาะกนนร กนร เปนตวละครทปรากฏมากทสด และจากการศกษาพบวา ไมวาตวละครกนนร กนรจะปรากฏในวรรณกรรมเรองใดกตาม จะมบทบาทเปนผชวยเหลอตวละครเอกเหมอนกน เชน บทบาทของเวหล ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต เปนกนนรหนม ทชวยปกปองตวละครเอกใหรอดพนจากอนตรายตางๆ เหนไดจากเหตการณตอนหนง ทนคเรศถกฝงหมาปาเขาจโจม เขากไดออกมาปกปองและตอสแทนนคเรศทไมอาจตอกรกบสตวรายได

กลาวโดยสรปไดวา ตวละครประกอบฝายสนบสนนทเปนอมนษย จะพบในกรณทตวละครเอกผจญภยเขาไปในดนแดนสมมตทมลกษณะเหนอจรง และการปรากฏของตวละครอมนษยยงสมพนธกบฉากของเรองดวย เชนกรณทฉากของเรองเปนฉากปาหมพานต ผเขยนกจะนาสตวหมพานตทคนสวนใหญรจก จดจาได มาเปนตวละครประกอบของเรอง เชน ครฑ นาค กนร เปนตน เพอใหผอานนกถงบรรยากาศของปาหมพานตได และยงชวยใหเรองมความสมจรงมากยงขน

2.2.2 ตวละครประกอบฝายปฏปกษ ตวละครประกอบฝายปฏปกษ คอ ตวละครทเปนฝายตรงขามและขดแยงกบตวละครเอก (ราชบณฑตยสถาน, 2552: 212)

วรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรอง พบตวละครประกอบฝายปฏปกษใน 2 ลกษณะ คอ ตวละครประกอบฝายปฏปกษทเปนมนษย และตวละครประกอบฝายปฏปกษทเปนอมนษย ดงน

95

2.2.2.1 ตวละครประกอบฝายปฏปกษทเปนมนษย ตวละครประกอบฝายปฏปกษทเปนมนษย พบ 2 ลกษณะ คอ ตวละครมนษยธรรมดา และตวละครมนษยทมอานาจวเศษ ดงน 2.2.2.1.1 ตวละครมนษยธรรมดา ผวจยพบวาตวละครประกอบฝายปฏปกษทเปนมนษยธรรมดานน แบงยอยไดเปน 2 กลม คอกลมของตวละครปฏปกษทเปนสมาชกในครอบครว และกลมของตวละครปฏปกษทไมใชสมาชกในครอบครว แตสวนใหญ ผเขยนจะกาหนดใหตวละครปฏปกษไมใชสมาชกในครอบครว และมกเปนตวละครผใหญ ทมคนนบหนาถอตา เปนผมอานาจ เชน เปนพระราชา เปนเศรษฐ แตวาไรซงคณธรรม ทาใหตวละครกลมน มเรองบาดหมางกบตวละครเอก ทยดมนในคณธรรม เชน ผอานวยการสมชาย ในเรองทศกณฐออนไลน เปนผใหญทมหนามตาในสงคม มหนาทการงานทด แตกลบใชอานาจในทางทผด เปนตน สวนตวละครปฏปกษทเปนสมาชกในครอบครว จะพบกรณทตวละครเอกเกดมามปมดอย หรอมลกษณะทผดแปลกกวาคนในครอบครว จนนาไปสความบาดหมางกบคนในครอบครว ดงในเรองเจาชายไมวเศษ เจาชายเกดความบาดหมางกบพอ และพนองของตน เพราะเจาชายเกดมาผดแปลกกบคนอน อกทงความสามารถกยงดอยกวาพนอง ความสมพนธของเจาชายกบสมาชกในครอบครวจงมปญหา และนาไปสความขดแยงในทสด

กลาวโดยสรปไดวา ผเขยนมกกาหนดใหตวละครฝายปฏปกษไมใชสมาชกในครอบครว เพอตองการใหเหนวาตวละครเอกมครอบครวทอบอน มความสมพนธทดตอกน แตในกรณทตวละครเอกเกดมาผดแปลก ผเขยนจะสรางความขดแยงใหเกดขนภายในครอบครวเสรมเขามา เพอตองการใหเหนวาเดกทเกดมามปมดอยนนนาเหนใจ เพราะอาจไมไดรบแมกระทงความรก และการยอมรบจากครอบครว 2.2.2.1.2 ตวละครมนษยทมอานาจวเศษ คอตวละครประกอบฝายปฏปกษทมกาเนดพเศษ มอาวธวเศษ หรอมอานาจวเศษเหนอธรรมชาต ซงตวละครลกษณะน มกจะเกดความบาดหมางกบตวละครเอกทเปนคนธรรมดา หรอมพละกาลงนอยกวา และตวละครปฏปกษกลมนจะใชความพเศษของตนทารายตวละครเอก เชน เจาชายแสงอาทตย ในเรองเจาชายไมวเศษ ทใชกงลอวเศษทารายเจาชาย เพราะดวยนสยของเจาชายแสงอาทตยทมกจะขมเหงรงแกผทดอยกวาตนเสมอ ดงในความตอนหนงทาใหเหนลกษณะนสยของเจาชายแสงอาทตยเปนอยางด ดงน

เจาชายแสงอาทตยเปนโอรสของพระอาทตย…เทพผมวมานอยบนสวรรค กบแมซง

เปนมนษยธรรมดา แตเพราะเปนลกของเทพ เขาจงไดรบการขนานนามเปนเจาชาย แมจะยง

96

ไมมเมองเปนของตวเองกตาม…ดวยความทมพอเปนเทพ ดงนนจงไมใชเรองแปลกเลยทเขา จะเปนผนาของเหลาเจาชายดวยการอวดอางถงพออยบอยๆ… เจาชายแสงอาทตยจงมนสยไม

ยอมแพใคร เลอดรอน และชอบหาเรองคนอนไปทว โดยเฉพาะอยางยงกบผทตนเองคดวา ตาตอยกวา…

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 72)

เปนทนาสงเกตวา แมวาตวละครกลมน จะมความสามารถพเศษ หรอมอาวธวเศษกตาม แตตวละครเอกทเปนเพยงคนธรรมดา ทมพละกาลงนอยกวากลบสามารถเอาชนะได โดยใชปญญาเปนอาวธ เพอตองการใหผอานตระหนกคดวาปญญามคามากกวาอาวธวเศษ และผใชปญญาแกปญหาจะสามารถเอาตวรอดในสถานการณตางๆ ได

2.2.2.2 ตวละครประกอบฝายปฏปกษทเปนอมนษย จากการศกษาพบวา ตวละครอมนษยทเปนฝายปฏปกษกบตวละครเอก มทงตวละครอมนษยทเปนเทพ วทยาธร ยกษ ผ ปศาจ อสร และสตว โดยบทบาทของตวละครอมนษยทปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนชดน แบงยอยไดเปน 2 กลม กลมแรก คอกลมของผทหวงทาลายตวละครเอก สวนอกกลมคอกลมของผ ทหวงดกบตวละครเอก ซงบทบาทของตวละครอมนษยทงสองกลมนน จะสมพนธกบบทบาทของตวละครเอก กลาวคอ หากตวละครเอกเปนคนด ตวละครฝายปฏปกษกจะเปนคนไมด ทหวงทาลายตวละครเอก หรอมบทบาทเปนผขดขวางตวละครเอก เชน บทบาทของยกษเบญจา ในเรองเดกชายเทวดา ทตองการแยงชงลงทรงเลยงของพระอนทร จงพยายามขดขวางไมใหตวละครเอกนาไปคนใหพระอนทรไดสาเรจ เปนตน แตหากกรณทตวละครเอกมความประพฤตไมเหมาะสม ตวละครอมนษยทขดแยงกบตวละครเอกกจะกลายเปนกลมของผหวงดทตองการดดนสยใหตวละครเอกไดปรบปรงตวเปนคนด ซงปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนเพยงเรองเดยว คอเรองมจฉานผจญภย เพราะมจฉานเปนเดกทนสยกาวราว เอาแตใจ จงทาใหมเรองบาดหมางกบผอนอยเสมอ ดงเชนเหตการณตอนทวานร ผทาหนาทเฝาปากประตหมพานตตอสกบมจฉาน ไมยอมใหมจฉานเดนทางเขาไปในปาหมพานต เพราะหวงจะใหมจฉานไดเรยนรชวต และปรบปรงตวเองใหดขนเสยกอน เปนตน กลาวโดยสรปไดวา ลกษณะของตวละครในวรรณกรรมเยาวชน ชวง พ.ศ. 2545-

2554 ผเขยนนยมสรางตวละครเอกใหเปนตวละครเดกทมสตปญญาด มความเฉลยวฉลาด และมคณธรรมเปนคณสมบตสาคญ สวนตวละครประกอบฝายสนบสนนตวละครเอก มกเปนผใหญทมความร ความสามารถทชวยเหลอตวละครเอกได แตหากวรรณกรรมเรองใด มเนอเรองเกยวกบการผจญภยในดนแดนเหนอจรง ตวละครเอกกจะไดรบความชวยเหลอจากบคคลแปลกหนาทมอานาจ

97

วเศษ และสตวตางๆทพบขณะเดนทาง เพอชวยตวละครเอกในภาวะคบขน หรอชวยใหทาภารกจไดสาเรจ สวนตวละครประกอบฝายปฏปกษ ผเขยนมกกาหนดใหเปนตวละครผใหญ ทมความเฉลยวฉลาด มอานาจ แตวาไรคณธรรม จงมกเรมตนจากความขดแยงทางความคดกบตวละครเอก และนาไปสความบาดหมางกนในทสด

นอกจากน จากแนวทางการสรางตวละครประกอบในวรรณกรรมเยาวชนชดน ยงทาใหเหนประเดนหนงทนาสนใจ คอ ผเขยนไมไดใชตวละครประกอบทมลกษณะรวมสมยกบผอานเทานน แตผเขยนมการรบตวละครจากวรรณคดและนทานไทยมาใชเปนตวละครประกอบของเรองดวย เชน นาตวละครยกษ มาเปนตวละครปฏปกษในเรองเดกชายเทวดา เปนตน ซงบทบาทของตวละครยกษ ในวรรณคดหรอนทานไทยกมกปรากฏเปนตวละครปฏปกษเชนกน

3. ฉากและบรรยากาศ ฉาก หมายรวมถง สถานท เวลา บรรยากาศ บรบท และสงแวดลอมในตวเรอง เชน

ประเพณ วฒนธรรม ความเชอ ระบบการเมอง วถชวต เปนตน ฉากจงเปนองคประกอบของวรรณกรรมททาใหผ อานทราบวาเรองราว หรอเหตการณนนๆ เกดขนทไหน เมอไร (ราชบณฑตยสถาน, 2552: 199)

สวนคาวา บรรยากาศ ในวรรณกรรมหมายถง ททา หรอทศนคตของผอานทมตอสงใดสงหนงตามแตผแตงจะชกพาไป เชน เศราหมอง ครนเครง กราดเกรยว ขมขน เยาะหยน หรอขบขน เปนตน ผแตงอาจใชเครองแตงกายของตวละคร สงของเครองใช บทสนทนา ฉาก แสง ส และเสยง เปนเครองมอในการสอททาและทศนคตดงกลาวนนมายงผอานได ฉากจงมความเกยวของกบบรรยากาศของเรองมากจนอาจกลาวไดวาสองสงนจะตองปรากฏควบคกนไปเสมอ เชน ฉากทกลาวถงบานรางในคนขางแรม ซงมเสยงสนขหอนมาเปนระยะๆ ยอมทาใหผอานไดบรรยากาศทวงเวงนากลวตามมาดวย เปนตน

การสรางฉากและบรรยากาศใหเขากบทองเรอง ผแตงจงอาจใชวธการหลากหลาย เชน ใชคาบรรยายของผแตง การกลาวถงภมหลงของเรอง ซงเปนเหตการณทางประวตศาสตร หรอกลาวถงประเพณของทองถน เพอชวยใหผอานทราบวาเรองนนๆ เกดขนทใด ในสมยใด (สายทพย นกลกจ, 2537: 110-111, 137) นอกจากนผแตงยงมวธการสรางฉากอกหลายวธ เชน

1. สรางฉากใหเหมอนจรง

2. สรางฉากตามอดมคต

3. สรางฉากใหมลกษณะเหนอจรง

98

การศกษาลกษณะของฉากและบรรยากาศในวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวง พ.ศ. 2545-2554 จานวน 12 เรอง สามารถจาแนกไดเปน 2 ลกษณะ คอฉากทมลกษณะเหมอนจรง และฉากทมลกษณะเหนอจรง

3.1 ฉากทมลกษณะเหมอนจรง ฉากทมลกษณะเหมอนจรง คอฉากทมาจากสถานทจรง หรอเปนฉากทจาลองจากความ

เปนจรง ทผอานสามารถจนตนาการฉากตางๆ ไดตามสภาพสงคมจรง ซงจากการศกษาวรรณกรรมชดน ผวจยพบฉากทมลกษณะเหมอนจรง 2 ลกษณะ คอ ฉากทมาจากสถานทจรง และฉากทเหมอนจรง ดงน

3.1.1 ฉากทมาจากสถานทจรง ฉากทมาจากสถานทจรง คอฉากทสามารถบอกสถานทได เปนสถานทเฉพาะ ท

สามารถหาไดวามอยจรงจากชอ ทตง หรอลกษณะเฉพาะของสถานทนนๆ ฉากทมาจากสถานทจรง จงแบงไดเปน 2 ลกษณะ คอฉากเมองหลวง และฉากนอกเมองหลวง ดงน

3.1.1.1 ฉากเมองหลวง จากการศกษาพบวา มการนาฉากเมองหลวงมาใชเปนฉาก

ของเรอง จานวน 6 ฉาก ไดแก ฉากสะพานพระรามเกา สถานรถไฟหวลาโพง สนามหลวง สะพานสมเดจพระปนเกลา โรงละครแหงชาต และหอสมดแหงชาต

ผวจยพบวาผเขยนบางคนจะใชการอางถงสถานทสาคญในเมองหลวง โดยมไดให

รายละเอยดดานฉากแกผอาน ดงเชน ฉากสนามหลวง สะพานสมเดจพระปนเกลา และโรงละครแหงชาต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนจะอางถง “ชอสถานท” เทานน เพอใหผอานทราบวาเหตการณในเรองเกดขนทใด

นลนขบรถแลนผานสนามหลวง เพอเลยวขนสะพานสมเดจพระปนเกลาฯ…ในขณะ

ทรถของนราศรยกาลงจะผานขนสะพานสมเดจพระปนเกลาฯ ฝงพระนคร ทอกฝงของสะพาน บนถนนอกเลนทขามมาจากฝงธนบร รถบรรทกขนาดหกลอคนหนง…กาลงขบรถสายปดไปมา อยางนากลว… นาทชวงจงหวะทรถของนราศรยกาลงจะผานหนาโรงละครแหงชาตนนเอง จๆ

เสยงระเบดสนนจากลอรถบรรทกกดงขน

(ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 25-26)

แมวาผเขยนจะอางถงสถานทตางๆ ในเมองหลวง โดยไมไดบรรยายหรอพรรณนาฉากใหผอานเหนภาพ แตการกลาวถงสถานทดงกลาวกทาใหผอานไดรวาตวละครใชชวตอยในเมองหลวง จงไดใชเสนทางดงกลาวเพอเดนทางกลบบาน การกลาวถงสถานทตางๆ ทตวละครผาน

99

จงทาใหเรองมความสมจรงและสมเหตสมผลยงขน แตในบางกรณ ผเขยนไดบรรยายฉากเมองหลวง โดยใหรายละเอยดทคนสวนใหญจดจาได เชน ฉากสถานรถไฟหวลาโพง ในเรองเดกชายเทวดา ผเขยนใหภาพของสถานรถไฟหวลาโพงทคลาคลาไปดวยผคน มจดซอตว มรถไฟจอดเทยบอยทชานชาลา และมเสยงสญญาณระฆงไฟฟาดงเตอนเมอถงเวลาออกจากสถาน ซงเปนภาพทพบเหนไดจรง ผเขยนจงไดถายทอดบรรยากาศของสถานรถไฟหวลาโพงตามสภาพความเปนจรงวา

เมอเพอนพาเขามายงสถานรถไฟหวลาโพงอนคลาคลาไปดวยผคน ทาใหเขาองงน เนองจากเรมสบสนวามนอยตรงสวนไหนของโลก

…

ปรเมศเลยงไปซอตว…ทตธรจงรอจนกระทงอกฝายกลบมาแลวเดนตามไปทชาน

ชาลาหมายเลขสาม ทงสองเดนเคยงกนไปอยางเงยบๆ จนถงรถไฟสเงนยาวเหยยดขบวน

หนง ซงทอดตวนงอยบนราง …

ทนใดนนสญญาณระฆงไฟฟารองเตอนวาถงเวลาจะปดประตรถไฟดงขน ตามดวย

เสยงนายสถานเตอนเปนครงสดทายใหผโดยสารรบขนรถไฟ…

(เดกชายเทวดา, 2549: 49-50)

วรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนอางถงฉากสถานรถไฟหวลาโพง เพราะผเขยน

กาหนดใหปรเมศ ซงเปนภมมเทวดา ใชรถไฟเปนพาหนะเพอเดนทางไปสปาหมพานต การอางถงสถานรถไฟ จงทาใหผอานเขาใจเรองและคดตามไดงายขน ดวยการอธบายจากสงทใกลตวผอาน และยงทาใหผอานคาดเดาไดวาปาหมพานต แทจรงแลวเชอมตอกบปาแหงใดแหงหนงในประเทศไทย ตวละครจงไดใชเสนทางรถไฟไปยงปาหมพานตได

อาจกลาวไดวา การนาฉากเมองหลวงมาใชในวรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนจะ

อางถงสถานทสาคญๆ ทคนสวนใหญรจก และจะอธบายรายละเอยดของฉากเพยงเลกนอย หรอบางครงอาจไมไดใหรายละเอยดของฉากเลย กรณทฉากนนเปนสถานทเฉพาะทคนรจกด

3.1.1.2 ฉากนอกเมองหลวง ผเขยนใชฉากนอกเมองหลวงมาเปนฉากของเรอง 4 ฉาก ไดแก ฉากวดไก ปอมพระจลจอมเกลา แมฮองสอน และดอยอนทนนท เมอพจารณาฉากนอกเมองหลวงทง 4 ฉาก พบวาฉากแมฮองสอนและดอยอนทนนท ในเรองกนร ผเขยนจะใชการอางถงสถานททงสองแหง เพอใหรวาเหตการณของเรองเกดขนทใด เชนขอความทวา “เสนทางสายคดเคยวและลาดชนของขนเขาในจงหวดแมฮองสอน ไมไดทาใหใครคนหนงทนงมา

100

ในรถทกาลงแลนเลยวเอยงซายเอยงขวาไปกบเสนทางนน รสกเพลยเลยแมแตนอย” (กนร,

2551:17) และ“…จดหมายปลายทางของคณอรญอยทดอยอนทนนทนนเอง”(กนร, 2551: 182) สวนอก 2 ฉากทเหลอ ไดแก ฉากวดไก และปอมพระจลจอมเกลา ผเขยนจะบรรยายอยางละเอยด เชน ฉากวดไก ในเรองเดกชายเทวดา ซงวดน เปนวดเกาแก อยทตาบลหนสงข อาเภอบางประหน จงหวดพระนครศรอยธยา และยงเปนวดทมลงแสมหลายรอยตวอาศยอยดวย ผเขยนจงไดบรรยายฉากไววา

วดไกทปรเมศและทตธรยนมองอยฝงตรงขามถนน เปนวดเลกๆ ธรรมดา ตงอย ในตวเมองตางจงหวด ไมไกลจากกรงเทพฯนก มกาแพงสขาวสงโอบทงสดาน ลกษณะ

เหมอนวดทวๆ ไป ตางเพยงมลงแสมหางยาวตวนอยตวใหญเพนพานอยรอบบรเวณ…ไม

เพยงมลงแสมหางยาวฝงใหญอาศยอย แตยงมนกทองเทยวทงชายไทยและชาวตางประเทศ

แวะเวยนกนเขามาเดนดพวกมน…

(เดกชายเทวดา, 2549: 29-32)

จากขอความขางตน แมผเขยนจะใหขอมลเพยงแค “วดไก เปนวดเลกๆ ตงอยในตวเมองตางจงหวด ไมไกลจากกรงเทพฯ นก” โดยไมไดระบวาอยในจงหวดใด แตผอานบางคนทเคยไปเทยว หรอมโอกาสไดรจกวดไกผานสออนๆ ผอานจะสามารถเชอมโยงไดวาฉากวดไกในวรรณกรรมเรองน ผเขยนไดอางองมาจากสถานทจรงคอวดไก ตาบลหนสงข อาเภอบางประหน จงหวดพระนครศรอยธยา เพราะวดแหงนเปนทรจกกนดวา มลงแสมอาศยอยมาก จงทาใหมนกทองเทยวทงคนไทย และคนตางชาตเขามาเยยมชมเปนจานวนมาก ดงนนการทผเขยนอางถงวดไก ทมลงแสมจานวนมาก เปนการกลาวถงเพอใหสอดคลองกบเรอง เพราะตวละครเอกตองไปจบตวลงกะละแม ลงทรงเลยงของพระอนทร ผเขยนจงไดอางถงฉากวดไก เพอใหเรองดาเนนไปอยางเหมาะสม และเปนการแนะนาตวละครลงกะละแมใหผอานไดรจกผานฉากดงกลาวดวย

กลาวโดยสรปไดวา การนาฉากนอกเมองหลวงมาใชในวรรณกรรมเยาวชนนน ผเขยนจะใหรายละเอยดของฉากทชดเจนมากกวาฉากเมองหลวง เนองจากฉากเมองหลวงนนมการชเฉพาะ เพอเนนยาใหรวาเปนกรงเทพฯ และคนสวนใหญรจก หรอเคยเหนผานสอตางๆ มากกวา ในขณะทฉากนอกเมองหลวง ไมใชสถานทเฉพาะทคนรจก ผเขยนจงจาเปนตองใหภาพทชดเจนขน

3.1.2 ฉากทเหมอนจรง

ฉากทเหมอนจรง คอฉากทผเขยนกลาวโดยไมไดระบวาเปนสถานทใด หรอ

101

ตงอยทไหน แตเปนฉากทจาลองจากความเปนจรง ทอาจพบเหนไดจรงในชวตประจาวน พบ 14

ฉาก ไดแก ฉากบานราง สนามเดกเลน ตลาด ในเรองตะลยแดนหมพานต ดนแดนแสนธรรมดา สานกฤๅษตาไฟ ในเรองเจาชายไมวเศษ ตลาดรอยป บานสวน ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน เมองสงบสข หอคอย ในเรองเจาชายไมพด บานเดยวมอสอง ในเรองเดกชายเทวดา บานทรงไทย ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต รานอนเทอรเนต ในเรองทศกณฐออนไลน หมบานครฑ ในเรองครฑนอย สานกงานใหญแถวชานเมอง ในเรองหมพานตนรมต ในทนจะยกตวอยางฉากบานเดยวมอสอง ในเรองเดกชายเทวดา ซงเปนบานของตวละครเอก ผเขยนไดบรรยายสภาพและบรรยากาศของบานไว ดงน บานใหมของเขาเปนบานเดยวมอสองกวางกวาหลงเดม ตวอาคารสองชนสขาว หลงคา สแดง ตงอยบนพนท 60 ตารางวา มสนามหญารายรอบทงสดาน ปลกตนชมพมาเหมยวสงชะลด

อยขวามอของประตรวดานหนา ใตตนชมพมชงชาสเขยวหลงใหญเกาๆ หนงหลงทเจาของเดม

ทงไว

(เดกชายเทวดา, 2549: 5)

จากขอความขางตน จะเหนวาผเขยนบรรยายฉากบานเดยวมอสอง ตามสภาพทพบเหนไดจรงในชวตประจาวน คอเปนอาคารสองชน ตวบานสขาว หลงคาสแดง สรางอยในพนทเลกๆ มสนามหญา และมตนไมปลกไวเพอความสวยงาม ฉากบานเดยวมอสองหลงน จงสอดคลองกบสภาพตามความเปนจรง เพราะทอยอาศยของคนสวนใหญ มกเปนบานเดยวทมบรเวณไมมากนก แตมพนทเหลอไวสาหรบปลกหญา และปลกตนไมเพอความรมรน เชนเดยวกบบานเดยวมอสองในวรรณกรรมเรองน นอกจากนผเขยนยงกาหนดใหบานเดยวมอสอง เปนบานของตวละครเอก เพอใหผอานคาดเดาไดวาครอบครวของตวละครเอกมฐานะปานกลาง ผเขยนจงไดกาหนดใหเขาอาศยอยบานเดยวมอสอง แทนทจะอยบานใหม หรอบานหลงใหญๆ และยงทาใหคาดเดาไดดวยวาวรรณกรรมเรองน เปนเรองราวของเดกชายธรรมดาคนหนง โดยพจารณาไดจากสภาพบานของตวละครเอกนนเอง

ฉากเหมอนจรงทปรากฏในวรรณกรรมเยาวชน จงมกจะเปนฉากทพบเหนไดงาย เปนฉากทใกลตวผอาน เชน ฉากบาน เมอง ตลาด เปนตน ยกเวนฉากหนงในวรรณกรรมเรองเจาชายไมพดคอ ฉากหอคอย ซงเปนฉากทจาลองมาจากความจรง แตไมใชฉากทพบเหนไดทวไปในบานเมองเรา เนองจากเปนฉากทผเขยนรบแนวความคดมาจากตางประเทศมาใช ดงจะเหนไดจากความทวา “แลวเจาชายกควบมาสนาตาลตอไปจนถงหอคอย เมอแหงนหนาขนไปท

102

หนาตางหอคอย ซงเปนลกกรงเหลกนน เจาชายกเหนหญงนางหนงเกาะลกกรงอยางเศราสรอย”

(เจาชายไมพด, 2548: 148)

นอกจากผเขยนจะสรางฉากทจาลองจากสภาพความเปนจรงแลว พบวาฉากในวรรณกรรมบางเรอง ผเขยนไดใชขอมลทางประวตศาสตรมาประกอบดวย คอ ฉากซากเมองโบราณศรจนาศะ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ซงตามหลกฐานทางประวตศาสตรเชอวา “ศรจนาศะ” เปนเมองโบราณ ทเคยมอยจรงในประเทศไทย (มยร วระประเสรฐ, 2545: 88-89) ตามหลกฐานทระบไววา

ศรจนาศะ หรอจนาศะประ เปนชอของเมองโบราณทนกโบราณคดสวนใหญเชอกน

มานานแลววาคงจะตงอยในบรเวณทราบสงโคราช และอาจจะมศนยกลางอยทเมองเสมาในเขต

อาเภอสงเนน จงหวดนครราชสมา และชอของ “ศรจนาศะ” เปนทรจกกนครงแรกตงแตป พ.ศ.

2487 เมอศาสตราจารยยอรจ เซเดส ตพมพผลการอานศลาจารกโบราณหลกหนงซงคนพบใกลๆ

กบเทวสถานทางทศตะวนออกของตวเมองพระนครศรอยธยา เมอป พ.ศ. 2482 ศลาจารกหลกน

ไดกลาวถงรายพระนามของกษตรยแหงบานเมองทมนามวา จนาศะประ หลายพระองค พระองค

แรกทรงพระนามวา ภควตต ผสบตอมาคอ สนทราปรากรม ซงมโอรสทรงพระนามวาสนทร-

วรมน พระเจาสนทรวรมนทรงมโอรส 2 พระองค พระองคแรกมพระนามวา นรปตสงหวรมน ไดเสดจขนครองราชยแหงศรจนาศะ องครองมพระนามวา มงคลวรมน ซงเปนผทโปรดใหสราง

จารกหลกนขน…

เมอผเขยนนาฉากเมองศรจนาศะ มาเปนฉากหนงในวรรณกรรมเยาวชนเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนจงไดกลาวถงเมองศรจนาศะใหสมพนธกบหลกฐานทางประวตศาสตร ดงน

“นครศรจนาศะสรางขนในราวพทธศตวรรษทสบสาม เชอกนวาเคยเปนศนยกลางทาง

การปกครองทยงใหญแถบอสานของบานเรา กอนขอมจะเขายดครองอาณาจกรแถบนทงหมด…”

…

“ศรจนาศะถกคนพบครงแรกโดยดอกเตอรจอรจ เซเดสในพทธศกราช 2487…จากจารก

บออกาทพบในโบสถพราหมณแหงหนงในจงหวดพระนครศรอยธยา จารกหลกนระบปเปนมหาศกราชท 459 หรอราวพทธศกราช 2480 บอกกลาวถงราชอาณาจกรแหงหนง ซงมนามวาจนาศะ

พรอมดวยรายพระนามของกษตรยผครองนครหลายพระองค ตงแตภคทตตะ สนทรปรากรม สนทร

วรมน นรปตสงหวรมน และมงคลวรมน”

(ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 24)

103

การอางถงฉากเมองศรจนาศะ ในวรรณกรรมเรองน จงทาใหเรองมความสมเหตสมผลดวย เพราะผเขยนสรางเรองใหตวละครนราศรย ซงเปนนกโบราณคด ขดพบไขพญาครฑไดทซากเมองศรจนาศะ อนเปนเมองเกาแกทเคยรงเรองเมอพนปทแลว เพอใหฉากสมพนธกบเวลาของเรอง ทผเขยนกาหนดใหพญาครฑรอการจตใหมเปนเวลายาวนานนบพนๆป ผเขยนจงไดอางองฉากจากประวตศาสตรมาใช เพอใหฉากสมพนธกบเวลาของเรองทตองการกลาวถงเหตการณในอดต 3.2 ฉากทมลกษณะเหนอจรง ฉากทมลกษณะเหนอจรง คอฉากตามจนตนาการ ทไมอาจพบเหนไดในชวตจรง การสรางฉากลกษณะน ผเขยนอาจจนตนาการใหมทงหมด หรออาจรบเคาของฉากเดมมาผสมผสานกบจนตนาการของตนเองกได เชน นาฉากในวรรณคดไทยมาสรางใหม เปนตน วรรณกรรมเยาวชนทนามาศกษาครงน พบวาผเขยนสรางฉากทมลกษณะเหนอจรงใน 2 ลกษณะ คอ ฉากทรบแนวคดจากแหลงตางๆ และฉากทสรางจากจนตนาการของผเขยน โดยมรายละเอยดดงน 3.2.1 ฉากทรบแนวคดจากแหลงตางๆ ผเขยนสรางฉากเหนอจรง โดยการรบแนวคดจากแหลงตางๆ ใน 3 ลกษณะ ไดแก แนวคดเรองไตรภม แนวคดเรองของวเศษ และแนวคดผสมผสาน ดงน

3.2.1.1 แนวคดเรองไตรภม โดยทวไปแนวคดเรองไตรภมจะจาแนกภมหรอดนแดนของโลกจกรวาลออกเปน 3 สวน แดนท 1 คอกามภม แดนท 2 คอรปภม และแดนท 3 คออรปภม ซงกามภมนนเปนแดนของเทวดา มนษย เปรต อสรกาย สตวเดรจฉาน และสตวนรกทงหลาย สวนรปภม เปนแดนทสงขนไป และอรปภมเปนแดนสงสด หมายถง พรหมชนสง ทไมยดถอรปแลว จากแดนทง 3 ทกลาวมานน ผวจยพบวาผเขยนจะรบแนวคดดานฉาก มาจากฉากทอยในแดนกามภมทงสน ทงในสวนของฉากปาหมพานต อนเปนทอยของสตวหมพานต ฉากถาแกวทอยของราชสหทง 4 ตว ฉากปางวทอยของพญาครฑ ฉากบาดาล ทะเลสทนดร ทอยของพญานาค หรอฉากนรกทอยของสตวนรกทงหลาย ซงฉากตางๆ ทกลาวมานนมการบรรยายไวอยางละเอยดเหนภาพในไตรภม แนวคดเรองไตรภม มอทธพลมากตอความคดของคนไทย แมกระทงผเขยนวรรณกรรมเยาวชน กยงรบแนวคดดานฉากจากไตรภมมาใชเปนฉากสาคญของเรอง หรอใชเปนสถานทผจญภยของตวละครเอก โดยเฉพาะฉากปาหมพานตปรากฏมากทสดถง 6 เรอง ไดแก เรองตะลยแดนหมพานต หมพานตนรมต เจาชายไมวเศษ มจฉานผจญภย เดกชายเทวดา และครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต รองลงมาคอฉากเมองบาดาล และฉากมหานทสทนดร พบ 2

104

เรอง คอฉากเมองบาดาล พบในเรองมจฉานผจญภย และเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต สวนฉากมหานทสทนดร พบในเรองครฑนอย และเรองตะลยแดนหมพานต สวนฉากทเหลอคอฉากปางว ฉากนรก และฉากถาแกว พบ 1 เรอง คอฉากปางว พบในเรองตะลยแดนหมพานต ฉากนรกพบในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน และฉากถาแกวทอยของราชสห พบในเรองเจาชายไมวเศษ

เมอพจารณาฉากดงกลาว พบวาผเขยนไมไดรบแนวคดจากไตรภมมาทงหมด แตจะเลอกรบมาบางสวนทเหนวามความนาสนใจ แลวนามาดดแปลง สรางใหมใหเหมาะสมกบเยาวชนมากขน เชน ฉากปาหมพานต ในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนไมไดใหปาแหงน มสตวหมพานต สตวผสมขามสายพนธ หรอตนไมทมลกษณะแปลกตาทงหมด แตเลอกทจะนาเสนอปาหมพานต โดยการผสมผสานกบบรรยากาศของปารวมสมย ทพบเหนไดงาย เชน มปาโกงกาง ตนสม ตนปรง ตนเฟรน ตนชมพ นาตก กลวยไมปา หรอมสตวจาพวกนก กระรอก กระแต ชะน หรอฝงผเสอทพบเหนไดในปาทวไป ทาใหผอานจนตนาการภาพของปาหมพานตไดงายขน เพราะไมใชปาทไกลตวผอาน ดงทผเขยนบรรยายไววา

ภายในปาตนเขาหมวามแสงสวางพอใหเหนหญาสงและตนไมรกๆ ทถกแผวถางเปน

ทางเดนไมกวางนก เมอแรกเดนออมปาโกงกางนน ดนแฉะจนเทาลงมขนนมนมเลอะโคลน

เหนอะนาราคาญ แตพอพนมาแลวมงขนทศเหนอเขาเขตปาตนเขาหมวา มจฉานพบวาทวทศน รอบขางสวยงามนาตนตาตนใจ ทางขวามตนสม ตนปรงขนเรยงราย ทางซายมตนเฟรนกบ

ดอกไมสตางๆ ขนสลบกนงามแปลกตา เสยงสตว และเสยงนกรองสงๆ ตาๆ แววมา ครนทะล

ปาแถบนได กโผลมายงปาทเตมไปดวยตนไมสงใหญ มสตวปากระโดดขามศรษะอยางวองไว ทงกระรอก กระแต และชะน

…ครนไปถงบรเวณทพนดนมความชนกไดยนเสยงนาตกแววมา มจฉานเดนตามเสยง

นาไปเรอยๆ กระทงพบตนชมพสเขยวเขมลกดกตนหนง กงของมนถกผลจานวนมากถวงจน

ตกลงมาบงทางเดน พอแหวกมนออกคอยเจอนาตกธรรมชาตขนาดใหญอยทามกลางดงกลวยไม ปาสนาเงน…ฝงผเสอสทองและสฟาออนบนวอนตอมนา…

(มจฉานผจญภย, 2547: 41-43)

หรอฉากนรก ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ทผเขยนนาฉากนรกมาปรบใหเปนแดนประหารของนกโทษ ไมใชสถานทหลงความตาย เพอใหเยาวชนเขาใจงายขน แตยงคงบรรยากาศความนากลวของนรกไว ดงความวา

105

…หากกมลงมองเบองลาง ‘นรก’ ตามทสเทาวากาลงเดอดปดๆ ปลดปลอยความรอน

ระอมหาศาล ใหปะทขนมาพรอมกลนเหมนคละคลงของกามะถน ทอยลกลงไปตรงกลางของ

สถานทแหงนคอบอหนหลอมเหลวขนาดใหญ ซงกาลงรอคอยกลนรางของผถกโทษประหารให หลอมละลายหายไปอยอยางเดอดดาล

(ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 193)

3.2.1.2 แนวคดเรองของวเศษ วรรณคดและนทานไทยหลายเรอง มกมอนภาคของวเศษเขามาเกยวของ เชน ตวเอกเกดมาพรอมกบของวเศษ หรอสรางวรกรรมจนไดรบของวเศษ หรอไดรบจากพระอาจารย เปนตน ตวเอกตามแบบฉบบของวรรณคดหรอนทานไทย จงมกเกดมาพรอมกบของวเศษ หรอไดรบของวเศษในภายหลง เพอใชตอสกบศตร แนวคดเรองของวเศษดงทกลาวมาน กมอทธพลตอการสรางฉากในวรรณกรรมเยาวชนไทยชดนดวย เชน ฉากถาลกลบ ในเรองเจาชายไมวเศษ ทผเขยนสรางใหถาแหงน เปนถาตองหามทมของวเศษซอนอย ทงรองเทาวเศษ พระขรรควเศษ จกรวเศษ เปนตน หรอฉากหบเหวยกษ จากเรองเดยวกน ทมตนไมวเศษ ชอตนสรรพยา ซงผเขยนนาจะรบแนวคดเรองตนสรรพยา มาจากนทานคากลอนเรองสงหไกรภพ ของสนทรภ ทกลาวถงตนสรรพยาไววา เปนตนไมวเศษ ใบม 4 ส คอ สแดงกนแลวกลายเปนพญานาค สขาวกนแลวกลายเปนลง สเขยวกนแลวกลายเปนนก สเหลองกนแลวรางกลายเปนทองทงตว แตในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนตดทอนใบสรรพยาใหมเพยงสองสเทานน คอใบสเขยวสาหรบกลายรางเปนนก และใบสเหลองสาหรบกลบคนรางเดม ซงนาจะมจดประสงคเพอใหผอานจดจางาย ไมซบซอนเกนวย

3.2.1.3 แนวคดผสมผสาน คอฉากทผเขยนสรางขนโดยรบแนวคดจากหลายแหลง

เขาดวยกน พบ 1 ฉาก คอฉากหอคอยอางวาง ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน วรรณกรรมเรองน ผเขยนสรางเรองใหเจาหญงอยบนหอคอย ทลอมรอบไปดวยนารผล ซงฉากหอคอย เปนฉากทรบแนวคดมาจากตะวนตก แตตนนารผลนน เปนตนไมตามจนตนาการในวรรณคดไทย ฉากหอคอยอางวางแหงน จงเปนการผสมผสานระหวางแนวคดของไทยกบชาตอนไวดวยกน ทาใหฉากมความนาสนใจขน และยงมกลนอายความเปนไทยอย ดงความทวา

“ดนแดนทมหอคอยสงตระหงานทดเทยมฟา นารผลเบงบานนาเชยชม”

(ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 115)

106

3.2.2 ฉากทสรางจากจนตนาการของผเขยน

ฉากทสรางจากจนตนาการของผ เขยน เปนการสรางฉากขนมาใหมจากความคด จนตนาการของนกเขยนแตละคนจะรงสรรคออกมา เพอใหไดฉากทเหมาะกบวรรณกรรมแตละเรอง ใน 2 ลกษณะ คอฉากในอนาคต และฉากดนแดนสมมต ดงน

3.2.2.1 ฉากในอนาคต คอฉากทมความลายคลาสมย เปนฉากทยงไมเกดขนจรง แตอาจเกดขนไดในอนาคต พบ 3 ฉาก ไดแก ฉากเขตการคาและพาณชยท 88 หองทดลองใตปาหมพานต ในเรองหมพานตนรมต และเมองเทคโนธาน ในเรองทศกณฐออนไลน เมอศกษาฉากดงกลาว พบวาผเขยนจะสรางฉากใหมความทนสมย มความเหนอจรง เชน มสงกอสรางลอยอยบนฟา มยานอวกาศ อาคารรปทรงแปลกตา หรอมอปกรณสมยใหมทยงไมมในปจจบน เปนตน เชน ฉากเขตการคาและพาณชยท88 ในเรองหมพานตนรมต ผเขยนสรางใหเขตการคาแหงนเกดขนในยคทมนษยสามารถเอาชนะกฎแรงโนมถวงของโลกได เขตการคาแหงนจงตงอยบนชนบรรยากาศทสาม คอชนสตาโตสเฟยร มสงกอสรางลอยอยบนฟา มยานบนเปนพาหนะ และมอาคารรปทรงทนสมย แปลกตา ทแสดงถงความลายคไดอยางชดเจน ดงทผเขยนบรรยายวา …เขตการคาชนนมความสงจากระดบพนดนประมาณ 30 กโลเมตร สงกอสราง

ทงหมด ลวนแลวแตมขนาดใหญและเชอมตอกนไมตางจากเมองยอมๆ เมองหนงทลอยตวอย เหนอผนโลกหลงคาของทกอาคาร รวมทงโดมแกวตางถกปกคลมไวดวยวสดชนดพเศษท

ทาหนาทเปนเกราะซบรงสอลตราไวโอเลตจากดวงอาทตย เนองเพราะเปนเขตเมองเขตแรก

ทลอยตวอยเหนอชนโอโซนของโลก

ยานบนขนาดเลกสแดงบรรจผโดยสารไดเพยงสองคนคอยๆ รอนตวลงมาจอดยง

ประตทางเขาเขตการคาฯทแปดสบแปด ตวยานสแดงเปนมนวาวโดดเดนอยบนลานกวาง มนเปนพาหนะรนใหมทถกพฒนาขนมาเพอรองรบระบบพลงงานแสงอาทตย มการตดตง

เครองเกบพลงงานไว บรเวณตวถงของยาน และปรบแตงตวเครองใหประหยดพลงงานมาก

ยงขน ดงนนไมวาจะเผชญสภาพอากาศเชนไร ใกลพนผวโลก หรอบนชนบรรยากาศเหนอ

ผวดนหลายหมนฟต ยานบนรนนกยงทรงประสทธภาพสงเยยมสามารถปรบตวไดทกสภาวะ

…

อาคารหลายหลงรปทรงแปลกตาตงโดดเดนเรยงรายเตมสองขางทาง …อาท อาคาร

รปทรงพรามดทลอยเดนอยทางซาย… ถดไปไมไกลนกคออาคารทรงลกเตาทหมนรอบตวเอง

อยางชาๆ พรอมกบวงแหวนรอบนอกทสรางลอมตวอาคารไวเปนทสาหรบจอดยานบน…

(หมพานตนรมต, 2546: 8-9)

107

3.2.2.2 ฉากดนแดนสมมต คอฉากทผเขยนสมมตขนใหสมพนธกบเรอง ซงพบวา ผเขยนนยมสรางฉากสมมตใหมความผดแปลกจากสภาพความเปนจรง ใน 2 ลกษณะ คอ ฉากทมความแปลกลกลบ และฉากทมความสวยงามเกนจรง ดงน

3.2.2.2.1 ฉากทมความแปลกลกลบ คอฉากทมความผดแปลก ชวนใหเกดความฉงนสนเทห ดลกลบ หรออาจทาใหรสกสะพรงกลวรวมดวย ปรากฏมากถง 20 ฉาก ไดแก ฉากบานปรศนาและหองตองหาม ปาตองคาสาป ปาแหงเวทมนตร ดงตองหาม ทงหญามรณะ ปาแหงความลบ ภทะลฟา เขาหญาคา เนนงดน ดงอมครม ทะเลไรเกาะ เมองมหมานคร ปราสาทหวเราะรานาตาเลด ทางเดนนา ทงเจาปญหา ดนแดนแสนวเศษ หมบานทถกลาความด หองใตดนทบานพรานลาความด หมบานทไมมเดกเลยสกคน และฉากปาลก

จะเหนวาฉากทกลาวมานน สวนมากผเขยนจะสรางฉาก ‘ปา’ ใหมความ

แปลกลกลบ เพราะวรรณกรรมเยาวชนชดน ตวละครเอกมกมเหตใหตองไปผจญภยในดนแดนมหศจรรยทมความเหนอจรง การใชฉากปาทมความแปลกลกลบ จงชวยทาใหเรองนาตดตามยงขน เชน ฉากดงตองหาม ในเรองเจาหนขลยผว ทมเสยงรองของทารกดงอยในปาไผ มดวงไฟประหลาดลอยอยหนาถาในตอนกลางคนและลอยหายเขาไปในกอไผตอนรงเชา การสรางฉากดงตองหามใหดลกลบนน จงทาใหเรองสนกยงขน เมอตวละครในเรองมเหตจาเปนตองเขาไปในปาแหงนน ผอานจะเกดความสนใจและอยากตดตามตอไปวา ปาแหงนมความลลบจรงหรอไม และตวละครจะไดพบกบอะไรบางในปาแหงน เหนไดจากความตอนหนง ทผเขยนพรรณนาฉากปาแหงน ใหดลลบและนาสะพรงกลววา

เรองของถาเลกๆถาหนงในดงตองหาม พวกพรานปาเลากนวา ในคนขางแรมท

มดมดและดวงดาวไมกะพรบแสง จะมดวงไฟประหลาดมากมายนบสบนบรอยดวง และด นากลวราวกบฝงหงหอยปศาจลอยออกมาจากถาเลกๆทวาน หลายคนเชอวามนเปนวญญาณ

ของชนเผาผสญหาย จงพากนเรยกชอถาแหงนวา ถาคนตาย ตลอดทงคนบรรดาลกไฟ

ประหลาดทลอยออกมาจากถาคนตายจะลองลอยไปมาอยางชาๆ ทวบรเวณดงตองหาม ครน เมอถงเวลาใกลรงสาง ลกไฟปศาจเหลานกพากนลอยมงไปยงกอไผใหญกอหนงแถวๆ หนา ถา กอนดวงตะวนจะสาดแสง ลกไฟทงหลายกลอยหายเขาไปในกอไผจนหมดสน พวก

นายพราน จงเรยกมนวา กอไผผสง

(เจาหนขลยผว, 2547: 15-16)

3.2.2.2.2 ฉากทมความสวยงามเกนจรง คอฉากทมความสวยงาม

ตระการตา แตเปนความสวยงามทมลกษณะเกนความจรง พบ 7 ฉาก ไดแก อาณาจกรกนนรใต

108

เมองของกนร ดนแดนสวรรณภม อาณาจกรสวนกหลาบ ดนแดนโพรงกระตาย เกาะแกวกาลเวลา และนาตกทมนางฟาทงเจดลงเลนนา ในทนจะยกตวอยางฉากดนแดนสวรรณภม ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ทผเขยนสรางใหดนแดนแหงนลวนเปนสทองทงสน เพอใหผอานเกดความตนตาตนใจ เมอตวละครเขาไปผจญภยในดนแดนทมความสวยงาม ทไมอาจพบเหนไดในชวตจรง ดงจะเหนจากความตอนหนงทวา

ปาทหอมลอมรอบตว ตนไมทกตนทเธอเหน ดอกไมทกดอกทเธอมองไมเวนกระทง

หญาบนพน ทกพชพนธลวนมสทอง เหลองอรามงามตงแตโคนตนไปจนปลายของแตละใบ

…ประตหนไดนาพาเธอกบเจาเหมยวมาสปาสทอง…

(ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 27)

กลาวโดยสรปไดวา ฉากและบรรยากาศในวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวง พ.ศ. 2545-2554

พบวาวรรณกรรมชดน ถงแมจะเปนวรรณกรรมแนวแฟนตาซเปนสวนใหญ แตผเขยนกยงใชฉากทมลกษณะเหมอนจรงอย เพอใหเรองดาเนนไปอยางสมจรง หรอเพอใหเหตการณในเรองเปนสงทเกดขนไดในชวตจรง สวนฉากทมลกษณะเหนอจรง ผเขยนใชฉากดงกลาวเพอใหเหมาะกบวรรณกรรมเยาวชนแนวแฟนตาซ ทนยมสรางใหตวเอกเขาไปผจญภยในดนแดนสมมต หรอดนแดนมหศจรรย ทมฉากตางๆ ทไมอาจพบเหนไดในชวตจรง เพอใหเรองดาเนนไปอยางสนกสนาน ตนตาตนใจ และสรางจนตนาการใหแกผอานได นอกจากน ในประเดนเรองฉากทมลกษณะเหนอจรง พบประเดนทนาสนใจวา ผเขยนมการรบฉากมาจากวรรณกรรมยคเกามาใชในวรรณกรรมเยาวชนชดน เชน นาฉากปาหมพานต มาใชเปนฉากสาคญในเรองหมพานตนรมต เจาชายไมวเศษ มจฉานผจญภย และเดกชายเทวดา เปนตน ซงทาใหเหนวาฉากเหนอจรงในวรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนมการรบฉากจากวรรณคดและนทานไทยมาใชในวรรณกรรมเยาวชนรวมสมยดวย ซงเปนประเดนทผวจยจะศกษาตอไปในบทท 4 4. แกนเรอง แกนเรอง คอความคดหลกของเรอง หรอสารทแสดงนยไวในงานประพนธ แตผเขยนมกจะไมแสดงแกนเรองไวตรงๆ แกนของเรองจะเปนความคดเชงนามธรรมทแสดงผานภาพลกษณ พฤตกรรม ตวละคร และสญลกษณทตองตความโดยผอาน หรอผชม(ราชบณฑตยสถาน, 2552:

436) ซงเปนสารทผเขยนตองการจะสอใหผอานทราบ หรอทศนะทผเขยนมตอชวต เรองบนเทงคดจะมแกนเรองกตอเมอผเขยนมจดมงหมายจะใหผอานไดเขาใจชวตเพมขนจากการไดรบความเพลดเพลนอยางเดยว จงไมจาเปนตองมแกนเรองทกเรอง ทงนขนอยกบจดมงหมายของผเขยน

109

และประเภทของเรองเปนสาคญ (สายทพย นกลกจ, 2537: 100 ; สวรรณา เกรยงไกรเพชร, 2518:

6-11) วรรณกรรมเยาวชนไทยชวง พ.ศ. 2545-2554 ทง 12 เรอง พบวาแกนเรองของวรรณกรรม

เยาวชนชดน แบงไดเปน 4 ลกษณะ คอ แกนเรองเกยวกบคณธรรม แกนเรองเกยวกบการอนรกษธรรมชาต แกนเรองเกยวกบครอบครว และแกนเรองเกยวกบการคดนอกกรอบ โดยมรายละเอยดแตละประเดนดงน

4.1 แกนเรองเกยวกบคณธรรม จากการศกษาพบวา วรรณกรรมทมแกนเรองเกยวกบคณธรรม ผเขยนจะนาเสนอใน

มมมองทคลายกน คอชใหเหนวาตวละครทเปนคนด มคณธรรม เมอตองเผชญปญหา หรออปสรรคใดๆ กตาม พวกเขาจะสามารถผานพนอปสรรคตางๆไปได หรอสามารถเอาชนะฝายอธรรมไดโดยอาศยความดของตวเอง แกนเรองลกษณะนพบ 6 เรอง ไดแก เจาหนขลยผว เดกชายเทวดา ทศกณฐออนไลน กนร ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต และดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ดงน

เรองเจาหนขลยผว แกนของเรองน คอ “ความด ความสามคคกน จะทาใหรอดพนจากอนตรายทกอยางได” เหนไดจากเหตการณทชาวภทะลฟา ทพวกเขาพบกบภยอนตรายหลายครง ทงอนตรายจากไขปา ฝงสตวอาคม หรอแมกระทงตอสกบกองทพแหงเมองมหมานครทมกาลงเหนอกวา แตพวกเขากสามารถรบมอ และแคลวคลาดจากอนตรายตางๆได เพราะความสามคครวมแรงรวมใจกนของคนในหมบาน ดงคาพดของหมอมนตเฒาทวา “พวกเจาอยากลวไปนกเลย อะไรจะเกดมนกตองเกด ขอเพยงพวกเจารวมแรงรวมใจกน กคงจะพอรบมอกบมนได…” (เจาหน-

ขลยผว, 2547: 43)

เรองเดกชายเทวดา แกนของเรองนคอ “ความดไมใชสงททาแลวสญเปลา” เหนไดจากตวละครทตธร ซงเปนเดกทมคณธรรม มความกตญ ตอบพการมาก พระอนทร และเทวดาอารกษจงคอยปกปองคมครองใหเขาไดพบกบความสข ความสมหวงในชวต สอดคลองกบความตอนหนงทวา“ถาเราทาความด ถงจะไมมใครร แตเทพยดามองเหน และความดทเราทาไปจะสงผลใหเรามความสขในภายหนา” (เดกชายเทวดา, 2549: 110)

เรองทศกณฐออนไลน แกนของเรองคอ “คนทคดรายกบคนด สดทายกจะพายแพตอความด” เหมอนกบตวละครผอานวยการสมชายทพายแพตอความดของเดกหญงปาย จงยอมกลบตวกลบใจเปนคนดได ดงจะเหนไดความทวา

110

…เขาสานกผด และทาลายโปรแกรมไวรสกลมหลมดาทงหมดแลว เขาคงจะใช

พลงสมองและความสามารถทมมากมาย สาหรบการวจยคนควา เพอผลตโปรแกรมปองกน

ไวรสและโปรแกรมอนๆ ทเปนประโยชนตอโลกตอไป เขาเปลยนไปมาก หลงจากทมจฉานคนกลองดวงใจใหเขา ไมบดขยใหแตกสลาย

เหมอนคนใจดาทเคยผานเขามาในชวตของเขา …มาดมาดใหมของทศกณฐใจดทลมเรองราวของนนทกไปหมดแลว อยางนอยเขา

กรแลววา โลกนไมไดมแตคนรงแกเขาเทานน (ทศกณฐออนไลน, 2550: 171)

เรองกนร แกนของเรองนคอ “คนดยอมไดรบสงทดตอบแทน” เหนไดจากตวละครหนเลกและครอบครวของเธอทปรารถนาดกบกนรอยางบรสทธใจ ภายหลงเมอกนรกลบมตของนางไดสาเรจ นางจงไดมอบนาตาเพชรให เพอเปนการตอบแทนความดของพวกเขา ดงในความทวา

“เธอเอานาตาของฉนไปซอรถกบกลองสองทางไกลอนใหมใหคณพอนะ แลวก

ซอเครองทาเพลงใหหนใหญ นาตาทเหลอเปนของคณแมกบเธอไดยนไหมหนเลก”

กนรตะโกนลนขณะทกางปกกระพอพลวลอยตวถอยหลงหางออกไป และสงขน

เรอยๆ นางโบกมอใหหนเลกไมหยด…

(กนร, 2551: 212)

เรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต แกนของเรองนคอ “ความโลภจะนาไปสหายนะ” เหมอนกบตวละครนาค ทตองการเปนใหญเหนอโลกทงสาม สดทายกไดรบความสญเสยกลบมาแทน เหนไดจากคาพดของพญาครฑสเรนทรชตทกลาวกบนาคไววา “เจาแพตวเองตางหาก” สเรนทรชตบอก “ถาเจาไมปรารถนาโลกทงสาม พอใจแต

เพยงโลกใตบาดาล ชะตาเจากไมเปนเยยงนหรอก”

(ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 305)

เรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน แกนของเรองนคอ “ความด เปนเกราะปองกนภย

ทกอยางได” เหนไดจากหนมาล ตวเอกของเรอง ทใชความดของเธอ ชวยเหลอดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบานใหรอดพนจากอานาจมดของราหไดสาเรจ เพราะอานาจชวรายตางๆ ไมอาจทารายคนดได ดงในความทวา

111

ปญญาความรเปนสงชวยพฒนามนษยไดมากในทกบานเมองกจรง แตเหนอกวานน

หากผคนมสามญสานกตงมนในความดแลว ไมวาจะกสบกพนราหกไมอาจทาใหเกดอนตราย

ใดๆ ได

(ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 113)

กลาวโดยสรปไดวา วรรณกรรมทมแกนเรองเกยวกบคณธรรม บางเรองผเขยนอาจหยบประเดนของตวละครทเปนคนด มคณธรรมมานาเสนอ ดงเชนทตธร ในเรองเดกชายเทวดา ทยดมนในความด ความกตญ มาโดยตลอด ในขณะทวรรณกรรมบางเรองผเขยนอาจหยบประเดนของผทไรคณธรรมมานาเสนอ ดงเชนผอานวยการสมชาย ในเรองทศกณฐออนไลน ทผลตไวรสหลมดาทารายผอน หรอนาค ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ทตองการเปนใหญเหลอโลกทงสาม เปนตน แตไมวาผเขยนจะดาเนนเรองอยางไรกตาม ในตอนทายเรองผเขยนกจะสรปประเดนใหผอานเหนวา ผทยดมนในคณธรรมจะแคลวคลาดจากอนตรายตางๆ ประสบความสาเรจ และไดรบความสขในทายทสด สวนผทไรคณธรรมจะไดรบความหายนะ หรอไดรบผลรายจากการกระทาของตน หรอพายแพตอความดแทน เพอชใหผอานเหนคณคาของการทาความด การยดมนในคณธรรมวาเปนสงทด และเปนการโนมนาวใหเยาวชนประพฤตตนในทางทดและหมนทาความดใหมากยงขน

4.2 แกนเรองเกยวกบธรรมชาต จากการศกษาพบวามวรรณกรรมเยาวชน 2 เรอง ทผเขยนนาเสนอแกนเรองเกยวกบ

ธรรมชาต ทงยงเสนอประเดนเรองการทาลายธรรมชาตเหมอนกนอกดวย ดงทปรากฏในเรองตะลยแดนหมพานต และหมพานตนรมต ดงน

เรองตะลยแดนหมพานต แกนของเรองน ผเขยนตองการสอใหผอานเหนวา “มนษยเปนตวการในการทาลายธรรมชาต” เหนไดจากเหตการณในเรองทนกธรกจเดนทางขามมตเขาไปยงปาหมพานต เพอเขาไปตดไม ลาสตว ปลกฝน และสรางสถานททองเทยวตางๆจนทาใหปาและสตวหมพานตไดรบความเดอดรอนมาก ในทนจะขอยกตวอยางบทสนทนาตอนหนง ทชวยสนบสนนแกนของเรองนไดอยางชดเจน ดงความทวา “ ปของขาเคยเลาวาเมอกอนน นานแสนนานราวสามพนปลวงมาแลว ปาหมพานต

และดนแดนแหงนเคยมอาณาเขตตดตอกน มนษยและสตวปาอาศยอยรวมกนราวกบครอบครว

เดยวกน แตแลวจๆ โดยทไมมใครลวงรวาเพราะเหตใด ปาหมพานตและดนแดนแถบนกถกตด

112

ขาดจากกนโดยสนเชง”

…

“…แตนนไมสาคญหรอก สงทสาคญคอเมอไมนานมานเอง จๆ รอยตอระหวางสอง

ดนแดนกกลบมาเชอมกนอกครง ซงมนมาพรอมกบหายนะทคบคลานเขามาสปาหมพานต

“หมายความวา?”

“ปาหมพานตกาลงถกทาลายดวยฝมอมนษยทลกลอบเดนทางขามมตเขาสปา พวกเขา เขามาจบสตวทงหลายในปา…”

(ตะลยแดนหมพานต, 2546: 28-29)

สวนวรรณกรรมอกเรองหนงคอเรองหมพานตนรมต แกนของเรองน ผเขยนตองการสอใหผอานเหนวา “การฝาฝนกฎของธรรมชาต จะนาไปสหายนะได” เหนไดจากเหตการณในเรองทกลมนกวจยเดนทางยอนเวลาเขาไปในปาหมพานต และผนตวเองมาทาหนาทแทนธรรมชาต จนนาไปสความหายนะในทสด เหนไดจากความในเรองทวา

“…การทตองเกดมาดารงชวตอยนานแสนนานเพยงลาพง ไรซงครอบครว เกดมา

โดยการดดแปลงและความตงใจของสงมชวตอกสายพนธหนง นเปนสงทมนษยอยางเราๆ ควรทาอยางนนหรอกบการยนมอเขาไปยงเกยวกบธรรมชาต”

(หมพานตนรมต, 2546: 185)

และ

หนงชวต… สองชวต… หลายรอยหลายพนชวตถกสรางและกาหนดขนดวยนามอ

ของมวลมนษย และบดนพวกเขาเหลานนกกาลงตกทนงลาบาก เพราะความอยรอดทงหมด

กาลงตกอยในมอของมนษยกลมใหม ไมมใครคาดเดาไดเชนกนวาชวตตอไปเบองหนานจะดารงอยฉนใด เมอมนษยเรม

ผนตวเองมาทาหนาทแทนธรรมชาต เพอสรรคสรางชวตขนตามใจปรารถนา โดยหารไมวา การบกรกอานาจของธรรมชาตเหลานน จะนามาซงสงใด…

(หมพานตนรมต, 2546: 366)

จะเหนไดวา วรรณกรรมเยาวชนทมแกนเรองเกยวกบธรรมชาต ผเขยนตองการสอใหผอานเหนวามนษยตองการอยเหนอธรรมชาต ดวยการเปนทงผสราง และผทาลายในเวลาเดยวกน วรรณกรรมทง 2 เรองน จงชวยโนมนาวใหผอานตระหนกถงหนาทของมนษยทมตอธรรมชาตไดวา มนษยควรหนมาอนรกษธรรมชาตแทนทจะไปบกรกทาลาย หรอใชวทยาการสมยใหมฝาฝนอานาจของธรรมชาต เพราะการกระทาเหลานนจะนาไปสหายนะได

113

แกนเรองของวรรณกรรมเยาวชนกลมน ยงทาใหเหนประเดนหนงทนาสนใจคอ ผเขยนจะอาศยฉากปาหมพานต ซงเปนปาตามจนตนาการในวรรณคดไทยมาใช เพอสอใหเหนวามนษยเปนตวการสาคญในการทาลายธรรมชาต ทแมกระทงปาหมพานตกยงถกมนษยทาลายได

4.3 แกนเรองเกยวกบครอบครว จากการศกษาพบวามวรรณกรรมเยาวชน 2 เรอง ทผเขยนนาเสนอแกนเรองเกยวกบ

ครอบครวเอาไว และยงเสนอประเดนเรองความรก ความอบอนในครอบครววามผลตอพฤตกรรมของเดกเหมอนกนอกดวย เพยงแตถายทอดเรองราวในสถานการณสมมตทตางกนเทานน กลาวคอ เรองมจฉานผจญภย ผเขยนถายทอดเรองราวของเดกทไมไดอยกบพอและแม ผานตวละครมจฉานทไมไดอยกบพอและแม จนทาใหเขากลายเปนเดกมปญหา ทมพฤตกรรมกาวราว ในขณะทเรองเจาชายไมพด ผเขยนถายทอดเรองราวของพอและแมทไมมเวลาดแลลก ผานตวละครเจาชายองคหนง ทถงแมจะอยกบพอและแม แตเจาชายกลบไมไดรบความรก ความเอาใจใสจากทานทงสอง จนทาใหเจาชายกลายเปนเดกมปญหา ไมยอมพดจากบใคร

ตวละครเดกในวรรณกรรมทง 2 เรองน จงเปนเดกมปมทโหยหาความรกจากคนในครอบครวเหมอนกน โดยจะพจารณาจากแกนเรองไดดงน เรองมจฉานผจญภย แกนของเรองนชใหเหนวา “ลกทไมไดอยกบพอและแม จะกลายเปนเดกทมปญหาได” เหนไดจากตวละครมจฉานทไมไดอยกบพอและแม จงทาใหเขากลายเปนเดกทเอาแตใจตวเอง พระไวยวก พชายบญธรรม จงวางแผนใหมจฉานเดนทางไปหาแมทปาหมพานต เมอเขาไดพบกบแม ไดรบความรกจากทาน มจฉานจงยอมกลบตวเปนคนดได เหนไดจากเหตการณตอนทมจฉานไดพบกบแม และเขาใจความรกของผเปนแมอยางแทจรง จงคดจะปรบปรงตวเองใหดขนเพอใหแมภมใจ ดงในบทสนทนาทวา “ หากเจาคดถงแม กนาจะจาไดวาแมอยากใหเปนเดกด แตตลอดเวลากอนมาหาแม เจาทาตวเกเรนก ไมวาจะรงแกผนอยกวาอยางฝงลงปา กาวราวกบองคอาทตยทเปนผใหญ และ

ทารายแมตาน ทงทแมหวงใหเจาเปนเดกด แตเจาไมเคยทา ดงนน เจาไมเคยคดถงแมจรง...

มจฉาน”

....

มจฉานตวชา...ไมวาใครจะประชดหรอตอวา เขาไมเคยใสใจฟง ไมสนหรอกวาใครจะ

เสยใจ หรอผดหวง แตนาตาของแมทาใหเขาสะทาน เพราะมนกาลงตอกยาวาลกนบาปนกท

ทาใหแมเสยนาตา “ แม! ลกขอโทษ!” เจาลงโผเขากอดแมอก “ตอไปนลกจะไมทาตวอยางเดมอกแลว!”

114

“แมชงเจานก มจฉาน…”

มจฉานสะดงวาบเมอไดยนคานน วาจานนราวคาสงประหาร แตกอนทเขาจะทนไดผละออกมาเพอมองหนาแมใหชดๆ และเอยถามอะไร สองแขนของแมกคอยๆ โอบเขาอยางออนโยน นางกอดรางนอยของเขาแนบอก ใกลชดจนเขาไดยนเสยงหวใจแมเตนตามจงหวะหายใจ…

สพรรณมจฉาคลายออมกอด ลบหนาลบตาลก นาตาไหลอาบหนา บดนนเอง…วาจา และทาททขดกนของแมกอใหเกดสงหนงซมซาบเขาสหวใจของมจฉาน มนทวมทนจนเขาเอง

ตองสะอกสะอนตวโยนดวยความเสยใจ ไมวาเขาจะทาผดแคไหน แมกไมเคยเกลยดเขาจรง สง

ทเคยโหยหาและอยากไดจากแมมาตลอด เขาได... แตสงทแมเคยอยากไดจากเขา เขากลบไมเคย

ใหแมเลย...

(มจฉานผจญภย, 2547: 135-136)

สวนเรองเจาชายไมพด แกนของเรองนชใหเหนวา “ลกทขาดความรกจากพอและแม จะกลายเปนเดกมปญหาได” เหนไดจากตวละครเจาชาย ตวเอกของเรอง ทขาดความรกความอบอนจากพอและแม จนทาใหเจาชายปวยไมยอมพดจากบใครอก แตเมอเจาชายไดรบความรกจากพอและแมอยางเตมท อาการของเจาชายกลบหายเปนปกตไดอกครง ครอบครวจงเปนสถาบนทมความสาคญมาก ดงจะเหนไดจากความคดของพระราชาและพระราชนตอนหนงทวา นางเสยใจทตลอดเวลาทผานมาตนเองไมมเวลามาดแลเอาใจใสลกนอยเลย กลบหวง

แตเรองอน เหนความสาคญของสงอนจนบดบงความรกทมตอลก... ความคดเชนนเกดขนกบ

พระราชาเชนเดยวกน... พระราชานกถงเมอครงทเจาชายเกดใหมๆ พระราชาดใจมากและตงใจ

ไววาจะอบรมสงสอนเจาชายดวยตวเอง … แตครนหลายปผานไป ราชกจตางๆ กมากขน ทาให

พระราชาลมสงทเคยคดไวจนหมดสน หวงแตจะทาใหราษฎรอยเยนเปนสข พรอมกบปลอดภย

จากการรกรานของเมองอน...โดยลมสงทสาคญและใกลชดกบตวเองยงกวานน

บดนทกสงทกอยางกระจางแลวในจตใจของพระราชา และพระราชน ทงสองรแลววา สงตางๆ แมจะมความสาคญเพยงใด แตกไมมอะไรจะเทยบไดกบสงทไมเคยใหความสาคญมา

กอน (เจาชายไมพด, 2548: 142-143)

กลาวโดยสรปไดวา แกนเรองเกยวกบครอบครว ผเขยนตองการชใหเหนวาความรกของคนในครอบครวเปนสงทสาคญตอเดกมาก เพราะหากเดกไมไดอยกบพอและแม หรอพอและแมไมไดมอบความรกใหลกอยางเตมท ทงสองกรณนตางกมผลตอพฤตกรรมของเดกเชนเดยวกน ครอบครว จงเปนสถาบนสาคญในการหลอหลอมเดกใหเตบโตมาอยางสมบรณ ทงทางดานรางกาย อารมณ และจตใจ

115

4.4 แกนเรองเกยวกบการคดนอกกรอบ แกนเรองเกยวกบการคดนอกกรอบ เปนลกษณะของแกนเรองทผเขยนตองการใหผอาน

ไดเหนมมมองใหมๆ กระตนใหผอานรจกคดตาง หากความคด หรอการกระทานนๆ ไมใชสงทผด แกนเรองลกษณะน ปรากฏในวรรณกรรม 2 เรอง ไดแก เรองครฑนอย และเรองเจาชายไมวเศษ และวรรณกรรม 2 เรองน ยงเสนอประเดนความคดทตองการใหผอานรจกคดนอกกรอบ หรอเปลยนมมมองในการใชชวตเหมอนกนอกดวย เพยงแตผเขยนเสนอความคดผานตวละครสมมตทแตกตางกน กลาวคอ เรองครฑนอย ผเขยนนาเสนอผานตวละครครฑนอยทกลาคดตางกบสงคมของชาวครฑดวยกน ในขณะทเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนนาเสนอผานตวละครเจาชายองคท11 ทกลาคดตางกบขนบนยม หรอแบบฉบบของการเปนเจาชายทด ทไดรบการยอมรบจากสงคม ดงจะพจารณาวรรณกรรมทง 2 เรองนได ดงน

เรองครฑนอย แกนของเรองน ผเขยนตองการสอใหผอาน“กลาทจะคดตางกบผอน” เหมอนกบตวละครครฑนอย ตวเอกของเรอง ทกลาจะคดตางกบสงคมของครฑ ดวยการเลอกทจะวายนาแทนทบนอยางครฑทวไป หรอแมกระทงตวละครครฑเฒาทชอบตกปลา เปดทไมยอมวายนา แมไกทชอบขนตอนกลางคน หรออกาทตวสขาว และยงชอบสงเสยงรองแบบนกครบนอกดวย ซงตวละครเหลาน ตางมสวนชวยสนบสนนแกนของเรองใหเดนชดขน ดงจะพจารณาจากคาพดของเปดหนมทวา

…เปดหนมผมงมนในความเชอทวา เหตใดเราจะปลอยใหตวเองยอมรบในสงทเหนและ เปนอย การทมนวายนาไมได กไมไดหมายความวามนไมเทาเทยมหรอไมดเทาเปดตวอน ตลอด ชวตของการเปนเปดทไมแตะตองนา กไมไดทาใหมนขาดหรอสญเสยโอกาสดๆ ไป …

(ครฑนอย, 2548: 22-24)

วรรณกรรมเรองน จงเปนการนาเอาตวละครครฑมาดดแปลงใหตรงขามกบความรบรเดม เพราะตวละครครฑทปรากฏในวรรณกรรมโดยทวไป อาท กากคากลอน ไตรภมพระรวง เปนตน ตางกนาเสนอภาพของครฑวาเปนสตวทมรางกายใหญโต เปนเจาแหงเวหา มปกทแขงแรง กวางใหญ และยงมพละกาลงมาก แตครฑนอยในวรรณกรรมเยาวชนเรองนกลบไมเปนเชนนน เพราะเปนเพยงครฑแคระแกรนตวหนง ปกเลกคลายครบปลา และยงบนไมไดอกดวย ภาพของครฑนอยในเรองน จงสอใหเหนวาครฑไมจาเปนตองดยงใหญ ไมจาเปนตองเปนเจาแหงเวหา แตครฑอาจเปนอยางอนไดอกมากมายตามทตนตองการ เพอนาไปสแกนของเรองทตองการใหผอานรจกคดตางกบผอน หรอไดลองเปลยนมมมองความคดใหมๆบาง ผเขยนจงไดนาเอาตวละครครฑทม

116

ลกษณะเฉพาะมาทาใหตางกบความรบรเดม เพอสอสารใหผอานเขาใจแกนเรองเกยวกบการคดนอกกรอบไดงายขน สวนวรรณกรรมอกเรองหนง คอเรองเจาชายไมวเศษ แกนของเรองน ผเขยนตองการสอใหผอานเหนวา “การเปนคนดนายกยองมากกวาการเปนคนเกง” ซงจะเหนไดจากเรองราวของเจาชายองคท 11 แหงดนแดนแสนวเศษ ทเจาชายปฏเสธทจะแสวงหาของวเศษ หรอประกอบวรกรรมตางๆ เพอประดบบารมของตน แตเลอกทจะเปนคนธรรมดา ทไดชวยเหลอผอนอยางเตมทมากกวา ดงจะเหนไดจากคาพดของตวละครอดตขนวง ทสามารถสนบสนนแนวความคดนได ดงความทวา

… ถาเธอมของวเศษ ชวตเธอจะมคณคากวานหรอ ฉนวาสงสาคญไมไดอยทการม

ของวเศษ หรอไมมของวเศษ แตอยทเธอไดทาประโยชนใหผอนหรอไม และไดเบยดเบยน

ผอนหรอไมตางหาก…

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 185)

วรรณกรรมเรองน จงเปนการคดนอกกรอบกบขนบของนทานไทย ทตวละครเอกมกเกดมาพรอมกบของวเศษ หรอเดนทางผจญภย สรางวรกรรมจนไดรบของวเศษในภายหลง ของวเศษ จงมกเปนเครองแสดงบารม ความเกงกลาสามารถของตวละครเอก ดงทปรากฏในนทานไทยหลายเรอง อาท สงขทอง หลวชยคาว สงขศลปชย เปนตน ทตวละครเอกลวนมของวเศษทงสน แตในวรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนไดปฏเสธขนบเดมของนทานไทยเรองการมของวเศษ และการชนชมความเกงกลาของตวละครเอก แตไดเสนอมมมองใหมวา การเปนคนดเปนสงทสาคญทสด ซงแสดงใหเหนวาในสงคมปจจบน ผเขยนตองการคนด มากกวาคนทเกงเพยงอยางเดยว จงไดนาเสนอความคดนผานตวละครเจาชายองคท11 ทคดวาการมของวเศษ ไมไดทาใหตนรสกภมใจไดเมอเทยบกบการไดทาความด

จะเหนไดวาแกนเรองของวรรณกรรมชดน ผเขยนตองการโนมนาวใหเยาวชนเปนคนด มคณธรรม ตามจดมงหมายของวรรณกรรมเยาวชนทวไป ทมกใชเปนสอกลางในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมใหแกเยาวชนในแบบทสงคมตองการ แตความนาสนใจอกประการหนง คอแกนเรองเกยวกบการคดนอกกรอบทปรากฏในวรรณกรรมชดน แสดงใหเหนวา ผเขยนตองการใหเยาวชนในสงคมปจจบน กลาคด กลาทามากขน จงไดเสนอความคด หรอกระตนความคดน ผานตวละครเอกของเรองทรจกคดตางกบผอน หรอคดตางกบสงคมของตน ซงเปนชดความคดทสรางขนมาเพอใหเยาวชนยคใหม มองเหนวาการคดตาง ไมใชสงทผด เพราะการคดตาง คดสรางสรรค อาจทาใหเกดการพฒนา หรออาจไดผลลพธทดกวาเดมกได

117

กลาวโดยสรปไดวา จากการศกษาองคประกอบของวรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรอง ตามองคประกอบของวรรณกรรมทง 4 องคประกอบ ไดแก โครงเรอง ตวละคร ฉาก บรรยากาศ และแกนเรอง ทาใหเหนวาวรรณกรรมเยาวชนชดน แมจะเปนวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย แตผเขยนวรรณกรรมเยาวชนหลายคนไดนาตวละคร ฉาก และโครงเรองจากวรรณกรรมยคเกามาใช โดยเฉพาะตวละครทคนสวนใหญจดจาได เชน ครฑ กนร หรอฉากปาหมพานต ปาจนตนาการในวรรณคดไทย กนามาเปนสถานทผจญภยของตวละครเอกในวรรณกรรมเยาวชนชดนดวย ซงทาใหเหนประเดนทนาสนใจวา วรรณกรรมเยาวชนชดน มการรบอทธพลจากวรรณคดและนทานมานาเสนอใหม ในเรองเลาทรวมสมยกบเยาวชน ทอาจทาใหเยาวชนเกดความสนใจวรรณคดไทยมากขน ผวจยจงตองการศกษาตอไปวา ผเขยนวรรณกรรมเยาวชนชดน มกลวธการนาวรรณคดและนทานไทยมาเลอกรบ ปรบใชในวรรณกรรมเยาวชนไทยไดอยางไรบาง ซงเปนประเดนทผวจยจะศกษาในบทท 4 ตอไป

118

บทท 4 กลวธการสบทอดวรรณคดและนทาน ในวรรณกรรมเยาวชนไทย

ชวง พ.ศ. 2545 - 2554 ในยคแรกๆ วรรณกรรมเยาวชนของไทยยงมรปแบบทไมหลากหลายนก และยงไมไดรบ

การสนบสนนเทาทควรเมอเทยบกบวรรณกรรมรปแบบอนๆ จนกระทงป พ.ศ. 2522 เปนตนมาซงเปนปเดกสากล หลายหนวยงานเรมเหนความสาคญของการพฒนาสตปญญาของเยาวชนดวยหนงสอ งานวรรณกรรมเยาวชนจงเรมมความหลากหลายและแพรหลายมากขน ทงในดานปรมาณ คณภาพ อกทงยงมนกเขยนจานวนมากทพยายามสรางสรรควรรณกรรมเยาวชนใหมรปแบบและเนอหาแปลกใหม เชน การแตงวรรณกรรมเยาวชนโดยอาศยขอมลทางวทยาศาสตร การแตงวรรณกรรมเยาวชนโดยอาศยขอมลทางประวตศาสตร หรอการแตงวรรณกรรมเยาวชนโดยอาศยขอมลทางวรรณคดและนทานไทย เปนตน สาหรบวรรณกรรมเยาวชนไทยชวง พ.ศ. 2545 - 2554 ทนามาศกษาครงน พบวามนกเขยนหลายคนทไดพยายามสรางสรรควรรณกรรมเยาวชนใหมรปแบบและเนอหาทแปลกใหมโดยนาเอาวรรณคดและนทานไทยมาสรางใหมใหทนสมย ทงในลกษณะของการสบทอดตวบทโดยตรง การปรบเปลยน หรอการตความองคประกอบบางประการใหม ดงทรนฤทย สจจาพนธ (2548: 41) ไดศกษาวรรณกรรมเยาวชนรวมสมยจานวนหนงและพบวาการสบทอดวรรณคดมรดกในวรรณกรรมเยาวชนรวมสมยนนม 4 ลกษณะ คอ การนาเรองเดมมาขยายความใหมดวยจนตนาการของผแตง การนาตวละครจากเรองเดมมาสรางใหม การลอเลยนขนบการแตงของอนภาคจากวรรณคดโบราณ และการนาวรรณคดเรองเดมมาสรางใหมเปนหนงสอภาพ ซงการศกษาดงกลาว เปนแนวทางการศกษาใหแกผวจยไดเปนอยางมาก

ในบทนผวจยจะศกษากลวธการสบทอดวรรณคดและนทานไทยในวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวง พ.ศ. 2545 - 2554 จานวน 12 เรอง โดยพจารณาตามองคประกอบตางๆของวรรณกรรม เพราะจากการศกษาองคประกอบของวรรณกรรมเยาวชนในบทท 3 ทาใหผวจยเหนวาผเขยนวรรณกรรมเยาวชนชดนมการนาเอาวรรณคดและนทานไทยมาสรางใหม ทงในสวนของตวละคร ฉาก และโครงเรอง

119

วรรณกรรมเยาวชนไทย ชวง พ.ศ. 2545-2554 มการสบทอดวรรณคดและนทานไทยมาใช ทงในสวนของโครงเรอง ตวละคร และฉาก ซงจากองคประกอบทง 3 ดานทพบ ผวจยจะอธบายองคประกอบทละประเดน จากทพบมากไปหานอย คอตวละคร ฉาก และโครงเรอง

โดยการศกษาครงน ผวจยจะนาเสนอโดยใชตารางเปรยบเทยบ เพอเปรยบเทยบตวละคร ฉาก และโครงเรองในวรรณกรรมเยาวชนไทยกบวรรณกรรมทเปนตนเคา ใชตวเลขกากบ และใชสญลกษณแทนความหมาย ดงน

1. ใชเครองหมาย ( ─ ) กรณทไมไดกลาวถงขอมลดงกลาวไว 2. ใชตวเลขเหมอนกน และระบขอความวา “ตรงกน” ตอทาย กรณทขอมลในตารางทง

สองสวนกลาวไวตรงกน เชน 1. วทยาธรมฤทธมาก, 1. ตรงกน 3. กรณทขอมลตรงกน แตมการอธบายรายละเอยดเพมเตม ผวจยจะระบคาวาตรงกน และ

ตามดวยคาอธบายเพมเตม เชน 1.ตวละครหญงเปนลกของเทพ, 1. ตรงกน เรองนกาหนดใหเปนลกของพระอนทร 4. ใชเครองหมาย ( ≠ ) กากบหนาตวเลข กรณทมการดดแปลงลกษณะบางประการของตว

ละครใหตางกบของเดม เชน 1. มจฉานเกดมาอายได 16 ป, ≠1. ปรบลดอายมจฉานเหลอ 5 ป 5. ใชเครองหมาย ( ~ ) กากบหนาตวเลข กรณทมการดดแปลงลกษณะของตวละครใหตรง

ขามกบของเดม เชน 1. ยกษมนสยดราย เปนอนธพาล , ~1. ยกษมนสยออนโยน รกสงบ เปนตน อนง วรรณกรรมเยาวชนไทย ทมการกลาวถงตวละครพญาครฑ พญานาค พระนารายณ

พระอนทร และพระนารทฤๅษ ฯลฯ เปนการระบไดยากวาวรรณกรรมเยาวชนทมการกลาวถงตวละครเหลานรบตนเคามาจากวรรณคด นทานไทยเรองใด เพราะตวละครชดนมการรบคตมาจากวรรณคดบาล สนสกฤต โดยมการพฒนาปรบเปลยนไปตามสมย การถายทอดเรองทผานกาลเวลา และบรบทของเรองปลายทาง

ดงนน เมอผวจยวเคราะหกาเนด รปลกษณ และบทบาทของตวละครชดน จงไดรวบรวม ขอมลจาก 2 แหลงมาใช คอ จากตวบทวรรณกรรมไทย และจากเอกสารขอมลทรวบรวมเกยวกบตวละครเหลาน เพอจะไดอธบายขอมลดานกาเนด รปลกษณ และบทบาทของตวละครดงกลาวไดครบถวน

120

1. ตวละคร ตวละครในวรรณกรรมเยาวชนไทยทง 12 เรอง เมอพจารณาดานกาเนด รปลกษณ และ

บทบาทของตวละคร พบวามการนาตวละครเดมจากวรรณคดและนทานไทยมาใช 2 ลกษณะ คอการคงขนบเดม และการดดแปลงขนบเดม

1.1 การคงขนบเดม การคงขนบเดม เปนการสบทอดตวละครเดมในลกษณะคงชอ คงรปลกษณ และคงบทบาท

ตามตนฉบบเดมไว การคงลกษณะเดมในกรณน อาจกลาวถงลกษณะเฉพาะบางประเดน มไดกลาวถงรายละเอยดตามตนฉบบเดมทงหมด แตตองไมมการเพมเตมประเดนใหมจากของเดม พบ 4 ตว ไดแก วทยาธร ในเรองเจาชายไมวเศษ ยกษ ในเรองเจาชายไมพด พระอนทรในเรองเดกชายเทวดา และพระนารายณ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ตวละครทกลาวมาน มบทบาทเปนตวละครประกอบของเรอง ซงสามารถแบงยอยไดเปน 2 กลม คอฝายสนบสนน และฝายปฏปกษ ดงน

1.1.1 ฝายสนบสนน จากการศกษาพบวา ผเขยนวรรณกรรมเยาวชนไดนาตวละครอมนษยจากวรรณคด

และนทานไทยมาเปนตวละครประกอบฝายสนบสนนตวเอก พบ 2 ตว ไดแก พระนารายณ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต และพระอนทร ในเรองเดกชายเทวดา

1.1.1.1 พระนารายณ พระนารายณ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนสบทอดตวละคร

พระนารายณตามขนบเดมทปรากฏในวรรณกรรม และจากเอกสารตางๆ ทนาจะเปนตนเคา คตความเชอ ทถายทอดมาสวรรณกรรมไทย ดงจะพจารณาไดจากตารางตอไปน ตารางท 7 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระนารายณ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กบ

ตวละครพระนารายณในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ ลกษณะ พระนารายณ ในเรองครฑนาค

ภาคมหาศกหมพานต พระนารายณ ในวรรณกรรม และเอกสารขอมลตางๆ

กาเนด 1. ─ 1. กาเนดมาจากพระอศวร เนองจาก พระอศวร มพระประสงคจะสรางสวรรค สรางแผนดน ซงเปนการใหญจาจะตองสรางผชวยพระองคขน จงไดเอาหตถ ซายมาลบหตถขวา กบงเกดเปนองค พระนารายณขน

121

ตารางท 7 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระนารายณ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กบ ตวละครพระนารายณในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ (ตอ)

ลกษณะ พระนารายณ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต

พระนารายณ ในวรรณกรรม และเอกสารขอมลตางๆ

รปลกษณ 2. ─ 3. ─ 4. ตรงกน 5. ตรงกน 6. ตรงกน 7. ตรงกน เรองนพระนารายณอวตารเปนนรสงห

2. เปนบรษหนม อาภรณอยางกษตรย เสอทรงสเหลอง 3. สกายของพระนารายณไมคงท เปลยนไปตามยค แตทนยมคอกายสดา หรอมวงแก 4. ม 4 กร ทรงสงข จกร คทา และดอกบว 5. มพญาครฑเปนพาหนะ 6. มฤทธมาก 7. อวตารมาเกดเปนรางตางๆ ได

บทบาท 8. ตรงกน 8. เปนเทพผพทกษโลก และปราบทรชนเมอโลกเกดยคเขญ

ทมา ประจกษ ประภาพทยากร, เทวดานกรม (กรงเทพฯ: ศยาม, 2552), 82-95 ; ประพฒน ตรณรงค และสงวน อนคง, สารานกรมวรรณคด (พระนคร: กาวหนา, 2516), 235-240; พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, เทพเจาและสงนาร (กรงเทพฯ: ศรปญญา, 2547), 9-27 ; พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, ลลตนารายณสบปาง (กรงเทพฯ: เมองโบราณ, 2537) ; พระยาสจจาภรมย, เทวกาเนด (กรงเทพฯ: อมรนทร, 2548), 6 -13; ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552), 464-467.

จากตารางเปรยบเทยบจะเหนวาวรรณกรรมเยาวชน เรอง ครฑนาค ภาคมหาศก- หมพานต ผเขยนไดสบทอดตวละครพระนารายณตามลกษณะของเดม ทงในดานชอ รปลกษณ และบทบาทของพระนารายณ แตในดานรปลกษณ ผเขยนจะเลอกลกษณะเฉพาะของพระนารายณทตางกบเทพองคอนๆ มากลาวถงเทานน เชน พระนารายณมสกร มอาวธประจากาย 4 อยาง และมพญาครฑเปนพาหนะ โดยเฉพาะเรองความสมพนธของพระนารายณและพญาครฑ ผเขยนไดอธบายไวอยางละเอยดตงแตตนเรองวา

…ชะตาของสเรนทรชต จาตองไปผกพนกบมหาเทพอกองค ผมฤทธเทยมเทา

ผลดกนตอสหารแพรชนะเปนเวลาเนนนาน จนในทสดทงมหาเทพและสเรนทรชตกตกลง เจรจาเพอสงบศกตอกน โดยมขอแลกเปลยนคอสเรนทรชตไดขอพรใหมชวตอมตะจากองค

122

มหาเทพ ขณะทองคมหาเทพกขอเพยงคามนตอพญาครฑในทกครงทพระองคทรงเรยกหา และทรงปรารถนาเสดจไปทใด พญาครฑจะตองเหาะเหนมาเปนพาหนะคบารมเสยทกครงไป

จากนนเอง พญาครฑและมหาเทพผมพระนามหลายชอ แตทถกเรยกขานโดยทวไป และรจกกนมากทสดในนามพระวษณ กกลายเปนมหามตรทไมมผใดในสามโลกสามารถเอา ชนะไดในทสด

(ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 11)

ความสมพนธของพระนารายณและพญาครฑสเรนทรชตดงทปรากฏขางตน จงสอดคลองกบคตความเชอทางวรรณคดทกลาววาพญาครฑเปนพาหนะของพระนารายณ ซงมเรองเลาสรปยอได ดงน(ประจกษ ประภาพทยากร, 2552: 86-87)

ครนหนงนางกทร ซงเปนแมของนาค กบนางวนตา ซงเปนแมของครฑ ทงสองเปน ชายาของพระกศยปเทพบดร นางทงสองไดพนนกนในเรองสของมาของพระอาทตยวาเปนส อะไร นางกทรวาสดา นางวนตาวาสขาว นยวานางกทรใชเลหกล ใหบตรของตนไปพนพษ ใสมาพระอาทตยจนเปนสดา นางวนตาจงตกเปนทาสของนางกทรตามกตกาทพนนกน ครฑ ตองการชวยเหลอแมของตนกตองไปเอานาอมฤตมาไถตวแม ครฑไดนาอมฤตสมใจ แตวา ตอนกลบ ครฑตองตอสกบเทวดาอก แตกเอาชนะได จนในทสดตอสกบพระนารายณเสมอกน จงมขอตกลงกนวา เมอพระนารายณเสดจไปไหน ครฑจะตองใหขไป เมอพระนารายณเสดจ ประทบทใด ครฑจะตองเกาะอยใกลๆ

ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนไดสรางบทบาทของพระนารายณใหเกยวโยงกบตวละครพญาครฑ โดยผกเรองใหพญานาคเกดความแคนเคองทในอดตเคยถกฝายครฑจบกนเปนอาหาร ทาใหเหลานาคลมตายเปนจานวนมาก ครนเมอพญานาคไดเปนใหญเหนอนาคทงหลาย จงไดรวบรวมทพนาคขนมาตอสกบพญาครฑ สงครามครงนยตลงดวยการแตกดบของทงสองฝาย จนกระทงผานมานบพนป พญาครฑและพญานาคไดจตมาเกดใหมอกครง ฝายพญานาคจงไดรวบรวมทพนาคอกครง เพอหวงจะทาลายไขของพญาครฑ สงครามครงนไมไดมเดมพนแคโลกหมพานตเทานน เพราะพญานาคคดจะตงตนเปนใหญเหนอโลกทงสาม อนไดแกโลกบาดาล โลกหมพานต และโลกมนษย การตอสกนของเหลาสตวหมพานตจงไดลกลามมาถงโลกมนษยอยางหลกเลยงไมได

เมอเกดความเดอดรอนขนทโลกมนษย ผเขยนกาหนดใหพระนารายณอวตารเปน นรสงห ซงมลกษณะครงคนครงสงห ลงมาชวยเหลอพญาครฑและปกปองเหลามนษยทงหลาย ดงความวา “รางอวตารของพระวษณในปางนรสงหทเคยอวตารลงมาครงหนง เมอนานมาแลวใน

123

การจดการกบยกษหรณยกศป…จนทรเสยวทอแสงอยเบองบนทาบทาลงมาบนใบหนากงมนษยกงสงโต ทดสงางามราวนรมตเทพ(ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 58)

การอวตารเปนนรสงหของพระนารายณ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนไดอางถงเหตการณทพระนารายณเคยอวตารเปนนรสงหมาแลวครงหนง ซงนาจะไดตนเคามาจากเรองลลตนารายณสบปาง (2537: 53-81) ทกลาวถงการอวตารของพระนารายณปางใหญๆ ไว มอย 10 ปาง และมปางหนงทพระนารายณไดอวตารเปนนรสงหลงมาปราบอสรหรณยกศป เรองมอยวา อสรหรณยกศปบาเพญตบะจนพระพรหมตองประทานพรใหตามทขอ อสรหรณยกศปจงขอใหตนไมตายดวยอาวธใดๆ ไมตายในเวลากลางวน หรอกลางคน ไมตายในเรอน หรอนอกเรอน เมอไดพรแลวกเกดกาเรบใจ กอความเดอดรอนใหแกเทวดาทงหลาย ทงยงยกทพไปตเมองสวรรค ตงตนเปนเจาแหงโลกทงสาม พระนารายณจงไดอวตารเปนนรสงหมาปราบอสรหรณยกศป และสามารถฆาอสรหรณยกศปไดสาเรจ

เมอวรรณกรรมเยาวชนกาหนดใหพระนารายณอวตารเปนนรสงหอกครง แสดง ใหเหนวาผเขยนรบคตความเชอเรองการอวตารเปนรางตางๆ ของพระนารายณมาจากวรรณกรรมยคเกาอยางชดเจน สวนเหตผลทเลอกใหพระนารายณอวตารเปนนรสงห หรอครงคนครงสงห กเพอใหสมพนธกบฉากและบรรยากาศของเรองทเปนปาหมพานต รวมไปถงเหตการณสาคญของเรองทเปนเรองราวความขดแยงของบรรดาสตวหมพานต การปรากฏกายของพระนารายณในรางนรสงหจงสมเหตสมผล เหมาะสมกบเนอเรอง และเปนทนาสงเกตอกประการหนงวา ถงแมพระนารายณจะอวตารลงมาปราบเหลานาค มไดอวตารลงมาปราบอสรเหมอนเชนในลลตนารายณสบปาง แตบทบาทของพระนารายณยงคงเดม เพราะทงอสรและพญานาค เปนตวละครฝายอธรรมทคดจะเปนใหญเหนอโลกทงสามเหมอนกน พระนารายณจงไดอวตารเปนนรสงหอกครง เพอชวยปกปองโลกเหมอนเชนในอดต

บทบาทของพระนารายณ ในฐานะเทพผปกปองพทกษโลก จงเปนการอธบาย บทบาทตามขนบเดม ทเชอกนวาพระนารายณมหนาทเปนผปกปองโลก ปราบทกขเขญใหแกมนษย ดงในหนงสอเทวกาเนดกลาวถงหนาทของพระนารายณวา พระอศวรโปรดใหพระนารายณ “เปนผสอนศลปศาสตรแกกษตรย และใหไปอย ณ เกษยรสมทร คราวใดเกดทรยค พระนารายณกมหนาทไปปราบ โดยศวโองการบาง โดยถกอญเชญจากพวกเทวดาบาง ทเรยกวา อวตาร” (พระยาสจจาภรมย, 2548: 6) และการลงไปชวยเหลอในแตละครงนน พระนารายณมกจะไมใชรปจรง แตจะแปลงกาย หรออวตารเปนรางตางๆ เพอลงไปปราบอธรรม เชน ในวรรณคดเรองรามเกยรต พระนารายณอวตารเปนพระรามไปปราบทศกณฐ ดงคากลอนทวา

124

กจะเปนมนษยแตสองกร ตามไปราญรอนชว ใหสนวงศพงศมงอนศกดา ประจกษแกเทวาทกราศ

(รามเกยรต เลม1, 2549: 53)

โดยทวไปการอวตารเปนรางตางๆ ของพระนารายณ ไมวาจะอวตารเปนมนษย หรออมนษยกตาม พระนารายณจะสามารถปราบฝายอธรรมไดสนซากดวยฤทธอานาจของพระองค แตวรรณกรรมเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กลบไมเปนเชนนน เพราะเมอพระนารายณอวตารเปนนรสงห ผเขยนไดลดอานาจของพระนารายณลง ทแมแตวาสกร แมทพนาค ยงกลาวเยยหยนอานาจของพระองควา

“…ทานนรสงหนเอง” วาสกรยมเยาะ มองลงมายงรางอวตารสทองของพระวษณ “ทานคงลมแลวกระมงวาในรางทอวตารน ทานหาไดมฤทธเทยมเทาองควษณแตอยางใดแค

เพยงเอาชนะเจายกษนนได เมอหลายพนปกอน อยาไดคดวาจะเอาชนะขาไดนะ” (ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 156-157)

แมวาอานาจของพระนารายณจะลดลงกตาม แตผเขยนกยงกาหนดบทบาทให พระนารายณเปนตวละครสาคญ ทคอยชวยเหลอ ปกปองเหลาสตวหมพานต และมนษยอยางเตมท เหนไดจากเหตการณตอนหนงทพระนารายณอวตารเปนนรสงห ปกปองเหลามนษยจากเพลงกาฬของวาสกร ความวา วาสกรกรองลนกกกองดวยความโกรธา กอนจะอาปากแลวพนไฟลกมหมา…

ชววนาทนน พนเอกสรนยและเหลาพลทหารปนใหญในรถถงคดวาตนคงไมรอดแลว แตในทนใดนนเอง รางอวตารของพระวษณกพงรางลงมากางปกสยายกนเพลงกาฬทเขา แผดเผาเหลาขบวนรถถง

… พนเอกสรนยตกตะลงตอภาพทเขาและเหลาทหารเหน สตวครงมนษยครง สงหตนหนงกาลงปกปองมนษยจากไฟแดงฉานของพญานาค ทรอนยงกวาระเบดกระสน ปนใหญ… (ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 165-166)

เหตการณครงน พระนารายณในรางนรสงหไมอาจตานทานฤทธของวาสกรได ทาใหไดรบบาดเจบสาหส และ“รางสทองของนรสงหถกหามมาโดยเหลาไกรสรปกษา เนอบางสวนไหมเกรยมเมอถงพน บรรดาอสดรวหคกรองรบรางของนรสงห” (ครฑนาค ภาคมหาศก

125

หมพานต, 2552: 223) อาจกลาวไดวา ตวละครพระนารายณ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต

เปนการอธบายรปลกษณ และบทบาทตามขนบเดม แตมการลดอานาจของพระนารายณลง เพราะพระนารายณในวรรณกรรมเรองน ไมใชตวละครเอก แตเปนเพยงตวละครประกอบ ทคอยชวยพญาครฑ ซงเปนตวละครเอกของเรอง ผเขยนจงไดลดอานาจของพระนารายณลง เพอจะไดเสรมบทบาทของตวละครเอกใหเดนชดขน และยงเปนการเปดโอกาสใหตวละครเอกไดแสดงความสามารถใหเปนทประจกษ โดยการปราบพญานาคไดสาเรจ เพอใหโลกมนษยกลบสความสงบสขอกครง

1.1.1.2 พระอนทร พระอนทร ในเรองเดกชายเทวดา ผเขยนไดสบทอดตวละครพระอนทรตาม

ขนบเดมทปรากฏในวรรณกรรมและจากเอกสารตางๆ ทนาจะเปนตนเคา คตความเชอ ทถายทอดมาสวรรณกรรมไทย ดงจะพจารณาไดจากตารางตอไปน

ตารางท 8 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระอนทรในเรองเดกชายเทวดา กบตวละครพระอนทร

ในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ ลกษณะ พระอนทร ในเรองเดกชายเทวดา พระอนทร ในวรรณกรรม

และเอกสารขอมลตางๆ กาเนด 1. ─

1. พระอนทรมกาเนดแบบอปปาตกะ ไมมบดา มารดา และถอวาพระอนทรตองเปนผ ประกอบกศลไวมากแตชาตปางกอน ถงจะไดเกดเปนพระอนทร

รปลกษณ

2. ─ 3. ─ 4. ─ 5. ─ 6. ตรงกน 7. ตรงกน

2. เปนบรษรปงาม 3. กายสเขยว 4. ทรงชางเอราวณ 5. มอาวธประจากายหลายอยาง เชน ศรวชราวธ พระขรรค ขอ รางแหสาหรบตลบศตร เปนตน 6. มรศมรงเรอง 7. มเสยงกองกงวาน

126

ตารางท 8 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระอนทรในเรองเดกชายเทวดา กบตวละครพระอนทร ในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ (ตอ)

ลกษณะ พระอนทร ในเรองเดกชายเทวดา พระอนทร ในวรรณกรรม และเอกสารขอมลตางๆ

รปลกษณ 8. ตรงกน 9. ตรงกน

8. มฤทธอานาจมาก 9. แปลงกายเปนรางตางๆได

บทบาท 10. ตรงกน 11. ตรงกน

10. เปนเทพผมความเมตตากรณา ชอบชวยเหลอคนด 11. ลงโทษผประพฤตผด

ทมา เกอพนธ นาคบปผา, “พระอนทรในวรรณคดสนสกฤต บาล และวรรณคดไทย” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาตะวนออก จฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2520), 311-356 ; สมพร รวมสข, “ตวละครอมนษยในบทละครในและบทละครนอก” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2521), 27-32, 153-158. ซงเปนวทยานพนธทมการกลาวถงพระอนทรในวรรณกรรมไทยไว

จากตารางเปรยบเทยบจะเหนวาเรองเดกชายเทวดา ผเขยนจะเลอกลกษณะเฉพาะ บางประการของพระอนทรมากลาวถง ไมไดอธบายรปลกษณของพระอนทรอยางละเอยด เพยงแตตองการใหเหนลกษณะของพระอนทรในฐานะเทพผเปนใหญในสวรรคชนดาวดงส ทมฤทธ มอานาจ มเสยงท “กองกงวานทมใหญ กองทวไพร” (เดกชายเทวดา, 2549: 100) ทาใหสงมชวตทงหลายเกรงกลว และยงมรศมรงเรองทแสดงถงความยงใหญ ดงความตอนหนงทบรรยายไววา

…รศมจากรางองคประธานแหงสวรรคชนดาวดงสนรนแรงเหลอคณา สาดอาบทว ผนปา สตวบก สตวปกนอยใหญในหมพานตพากนวงหายลบในฉบพลน สรรพสงถกบดบง เสยจนมองไมเหนวาอะไรเปนอะไร จะรไดวาพระองคประทบอย ณ ทแหงนนกเพราะยน พระสรเสยงทรงอานาจ…

(เดกชายเทวดา, 2549: 101)

ลกษณะของพระอนทรทปรากฏในเนอความขางตนน จงสอดคลองกบลกษณะ ของพระอนทร ในวรรณกรรมไทย ทกลาวถงพระอนทรวาเปนเทพผยงใหญ มรศมรงเรองรอบกาย และมเสยงทกองกงวานมาก ดงในไตรภมพระรวงกลาววา “…เมอวาพระอนทรคอยอานไสไดยนออกไปไกลได 80,000 วาแล ถาวาพระอนทร ธ องอานดวยเสยงแขงไส ไดยนเสยงนนไสเพราะเปนกงวานทวทงเมองไตรตรงษ…” (ไตรภมพระรวง, 2506: 227) และในบทละครเรองรามเกยรต

127

ทกลาวถงพระอนทรวามรศมสองสวางไปทวราง ดงความทวา “…เหนองคหสนยนธบด รศมพรายพรรณเปนขวญตา” (รามเกยรต เลม1, 2549: 65)

ในวรรณกรรมเยาวชนเรองเดกชายเทวดา ผเขยนมไดกลาวถงรปรางหนาตา สกาย หรออาวธประจากายของพระอนทรเลยแมแตนอย เนองจากผเขยนใหความสาคญกบบทบาทของพระอนทรมากกวาการบรรยายรปลกษณ

เมอพจารณาบทบาทของพระอนทรในวรรณกรรมเรองน ผเขยนไดกาหนดให พระอนทร มบทบาทเปนเทพผสงเกตการกระทาของมนษย และชวยเหลอคนดทตกทกขไดยาก พระอนทรจงตองการทดสอบความดของทตธร ตวเอกของเรอง วาเปนคนดจรงหรอไม เหนไดจากคาพดของพระอนทรทวา

“เขาดในสายตาเจา เจาจงลาเอยงเขาขางเขา แตเรายงไมเหนกบตาเลย…เจาจงพาเขา

เดนตอไปจนถงประตวหารสาหรบลางเทา ระหวางนนความดทขนชอวาสามารถทาไดทกวน คงจะสงโอกาสใหเขาไดทา…ขาจะไดด”

(เดกชายเทวดา, 2549: 110)

เมอทตธรเดนทางเขามาถงปาหมพานต เพอนาลงทรงเลยงมาคนใหแกพระอนทร พระอนทรจงแปลงเปนกนรถกกบดกของนายพราน เพอทดสอบความดของเขา ทตธรเมอเหนกนรกาลงตกอยในอนตราย กรบเขาไปชวยทนท ความดของเขาจงประจกษแกสายตาของพระอนทร พระองคจงคอยชวยเหลอ ปองกนอนตรายตางๆ ให ดงเชนตอนททตธรถกกรนทรปกษาทารายจนเกอบเอาชวตไมรอด พระอนทรกไดแปลงเปนกนรมาชวยไวทนเวลา ดงความวา เสยววนาทนน ปรเมศกบทตธรไดยนเสยงกระพอปกนกดงพบ! พรอมๆกบรางของ

พวกเขาลอยหววขนสอากาศ หลบเทากรนทรปกษาทกระทบลงมาทนทวงท! พอรตววาไมโดน ชางเหยยบ ทงคคอยลมตาขนดและพบวาตวเองกาลงเหาะอยบนฟากวางสคราม มนางกนรท พวกเขาชวยไวจากกบดกของนายพรานเปนผโอบอมพาหนภย

(เดกชายเทวดา, 2549: 90)

แมวาพระอนทรจะเคยชวยเหลอทตธร เพราะเหนวาเขาเปนเดกด แตพระอนทรก ยงหาโอกาสทดสอบความดของเขาอยเสมอ เชน ชกชวนใหทตธรมาเปนบตรของตน เพอทดสอบ ความกตญ ของเขาทมตอพอและแม หรอแกลงลองใจทตธรดวยการจบปลามาทาเปนอาหาร เพอทดสอบความมเมตตากรณาของเขา เปนตน จนกระทงมนใจวาทตธรเปนเดกทมความกตญ และ

128

มคณธรรมสง จงไดประทานรางวล และประทานพรใหทตธรสขสมหวงในสงทปรารถนา เพอตอบแทนความดของเขา เหนไดจากเหตการณตอนทพระอนทรแปลงเปนกนรทดสอบความกตญ ของทตธร เมอไดประจกษวาเขาเปนคนดจรง พระอนทรกไดประทาน “ผลไมทพย” ใหเปนรางวล ดงความทวา “นเปนผลไมทพย เมอกนแลวจะมแรงกายแรงใจ เราใหเจาไวดวยใจชนชมทกอยางท

เจาทาดวยกตญ ตาขอใหสมประสงค ลกมนษย” (เดกชายเทวดา, 2549: 95-96)

เปนทนาสงเกตวา ในการชวยเหลอ หรอทดสอบความดของทตธร พระอนทรจะ ไมใชรปจรง แตจะแปลงกายเปนรางอนแทน เพอสงเกตพฤตกรรมของตวละครเอก และตวละครอนๆ ในเรอง แมแตปรเมศ ซงเปนเทวดาอารกษ กยงไมอาจลวงร “ใตฝาละอองธลพระบาท เกลากระหมอมฉนนกไมถงวาจะทรงแปลงองคมาเปน

นางกนรตวทลกมนษยเขาไปปลอย แถมยงยกมอไหวเกลาฯเสยอกน…” “คดมากไปไย อารกษนอย” พระองคตอบเคลาสารวลแผวในลาพระคอ “ในเมอเจา ขอพรอนประเสรฐจนเกนคาใหมนษยน เรากอยากรดวยตานอกจากทเจาพยายามทดสอบเขา ส เถอะ…เรารแลววาเดกมนษยนดขนเรอยๆ สมกบทเจาใหพร… บดนเราจะใหเขาสมหวง ดวยความชอบทเอาของรกมาคน…” (เดกชายเทวดา, 2549: 102)

บทบาทของพระอนทรในวรรณกรรมเรองน นอกจากจะมบทบาทเปนเทพผ ชวยเหลอคนดดงทกลาวไปแลวนน ผเขยนยงสรางใหพระอนทรมบทบาทในการลงโทษผกระทาผดดวย ดงในตอนทพระอนทรลงโทษยกษเบญจา และลกสมนทง 4 ซงเปนเทวดายกษทมนสยอนธพาลเกเร โดยการสงพวกเขาไปชดใชกรรมทโลกมนษย แทนทจะอยบนสวรรคเชนเดม ดงความวา

…พระสรเสยงทรงอานาจตรสหนกตอวาพวกยกษเกเรจากสวรรค “เจาพวกอนธพาล ชางเกะกะเกเรระราน! กระทาการหยาบชา เบยดเบยนผอน

ไมถอศล รกษาความดใหสมกบไดกาเนดบนสวรรค!” เบญจารบตอบกลบปากคอสน “พระอาญามพนเกลา พวกเกลากระหมอมฉน

มได!…” หบปาก! ขาเหนกบตา! พอใจพวกเจาละ เมอพวกเจาไมชมชอบการเกดเปน

129

ผอยสง ขาจะสงพวกเจาไปเกดยงโลกมนษยเสยใหสน ใหวนเวยนอยในวฏสงสารจนกวา จะสรางกรรมดไดมาเกดใหมบนสวรรค!” (เดกชายเทวดา, 2549: 101-102)

บทบาทของพระอนทรในวรรณกรรมเยาวชนเรองน จงสอดคลองกบบทบาทของ พระอนทรในวรรณกรรมทวไป ทเชอวาพระอนทรเปนเทพผดบความทกขรอนของมนษย มกมบทบาทเปนผคมครอง ชวยเหลอคนดเมอตกอยในภาวะคบขน รวมถงมบทบาทในการลงโทษผกระทาผดดวย ซงในวรรณกรรมไทยมกกลาววา เมอผมบญไดรบความทกขยาก อาสนทประทบของพระองคจากทเคยออนนมจะแขงกระดาง อนเปนสญญาณใหพระอนทรรวา มผมบญกาลงเดอดรอน เมอทรงทราบเรองแลว กจะลงไปชวยเหลอทนท อยางเชนในเรองสงขทอง กไดกลาวถงประเดนนไววา มาจะกลาวบทไป ถงทาวสหสนยนไตรตรงษา

ทพอาสนเคยออนแตกอนมา กระดางดงศลาประหลาดใจ จะมเหตมนแมนในแดนดน อมรนทรเรงคดสงสย

จงสอดสองทพยเนตรดเหตภย กแจงใจในนางรจนา แมมไปชวยจะมวยมอด ดวยสงขทองไมถอดรปเงาะปา ……………………………. ……………………………. (สงขทอง, 2513: 382-383)

สวนบทบาทของพระอนทรในการลงโทษผกระทาผด บทบาทนกปรากฏอยเสมอ ในวรรณกรรมไทย เชน เรองจนทโครพ พระอนทรแปลงเปนเหยยวมาเกยวนางโมรา เพอลองใจวานางเปนหญงหลายใจจรงหรอไม เมอเหนวานางไมใชหญงรกเดยวใจเดยว ทงยงคดฆาสามได จงลงโทษ โดยสาปนางใหกลายเปนชะนตลอดไป ดงความวา

ใหคลบคลายคลบคลาภาษาคน ทบาปตนฆาผวนนนกได

ทเคยมความอายใหหายไป ขนไตไมทรมานประจานตว ครนสนสายสรยแสงแดงอากาศ ราลกชาตขนมาไดวาเลอดผว เทยวรายไมหอยโหนแลวโยนตว รองเรยกผวเสยงชดภาษาคน นนแลชะนจงไมมตวผผว เพราะหญงชวสาระยาทกแหงหน ไดเชยคางตางเพศเปนผวตน ดวยเดมคนตองคาอมรนทร (จนทโครพ, 2515: 136)

130

กลาวโดยสรปไดวาการสบทอดตวละครพระนารายณ ในเรองครฑนาค ภาคมหา- ศกหมพานต และตวละครพระอนทร ในเรองเดกชายเทวดา ผเขยนจะตองคานงถงฉากและบรบทของเรองเพอความสมจรงดวย กลาวคอในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนสรางเรองใหพระนารายณอวตารเปนนรสงห หรอครงคนครงสงห เพอใหรางอวตารของพระนารายณสมพนธกบฉากทเปนปาหมพานต รางของพระนารายณจงมลกษณะผสมขามสายพนธ อนเปนลกษณะเฉพาะอยางหนงของสตวหมพานต ทมกเปนสตวผสมขามสายพนธทไมอาจพบเหนไดในชวตประจาวน รวมทงแนวเรองทเปนวรรณกรรมแนวแฟนตาซ ทาใหตวละครจากโลกหมพานตกาวขามมาสโลกมนษยไดอยางไมเกดขอสงสย การปรากฏกายของพระนารายณในรางนรสงหทโลกมนษย จงไมไดทาใหเรองขาดความสมจรงแตอยางใด แตกลบทาใหเรองมสสนยงขน

สวนในเรองเดกชายเทวดา ทตธรมเหตใหเดนทางเขาไปทวหารลางเทาของเทวดา ซงอยทปาหมพานต พระอนทรจงไดแปลงกายเปนกนร เพอสงเกตพฤตกรรมของทตธร จนกระทงในตอนทายเรอง พระอนทรไดแปลงกายกลบเปนรางเดม เพอเปดเผยตวตนทแทจรงใหทกคนไดร การปรากฏกายของพระอนทร จงสมพนธกบฉากและเหตการณในแตละตอน ชวยใหเรองดาเนนไปอยางเขมขน ตวละครเอกตองผานบททดสอบตางๆ จากพระอนทร เพอจะไดแสดงความดใหเปนทประจกษ อกทงยงทาใหเรองจบลงดวยด เมอพระอนทรแสดงตวในตอนทายเรอง เพอใหรางวลคนดและลงโทษคนผด จงชวยทาใหเรองจบลงอยางสมบรณ พรอมกบแฝงคตธรรมตามหลกคตพทธทวา “ทาดไดด ทาชวไดชว”

การทผเขยนนาตวละครทเปนเทพ ทงยงเปนเทพทคนไทยเคารพนบถอมาสรางซา ในวรรณกรรมเยาวชนไทยรวมสมย กเปนเครองสะทอนความเชอของผเขยนไดวา บานเมองไมวาจะยคสมยใดกตาม ยอมมเทพเทวดาคอยปกปองคมครอง ผเขยนจงไดนาบทบาทของพระนารายณ และพระอนทรมาสรางซา เพอใหเยาวชนรนใหมเหนคณคาของการทาความดวา คนททาความด เทพเทวดายอมปกปองคมครอง เหมอนเชนในเรองเดกชายเทวดา พระอนทร และปรเมศ เทวดาอารกษ เหนทตธรเปนเดกด จงคอยปกปองคมครองใหแคลวคลาดจากอนตรายตางๆ สอดคลองกบสานวนไทยทวา “คนดผคม”

นอกจากน การสบทอดตวละครชดน ยงทาใหเหนวาผเขยนนาจะมการสบทอด ตวละครพระอนทร พระนารายณ มาสวรรณกรรมเยาวชนไทยจากวรรณกรรมมขปาฐะ วรรณกรรมลายลกษณอกษร หรอผานนทานไทยทคนสวนใหญจดจาได เชน สงขทอง จนทโครพ เปนตน อกทงตวละครชดนกมใชตวละครไทยแท จงนาจะมการรบเคา คตความเชอผานวรรณคดบาล สนสกฤตมาดวย เพราะวรรณคดเหลานมความใกลชดกบวรรณกรรมไทยมาก ลกษณะของ

131

พระอนทร และพระนารายณทถายทอดมาสวรรณกรรมเยาวชนไทย จงไมแตกตางกบภาพทปรากฏในวรรณคดบาล สนสกฤต เพยงแตผเขยนจะเลอกกลาวถงลกษณะเดน หรอลกษณะเฉพาะของตวละครดงกลาวทแตกตางกบเทพองคอน ทอาจผานการบอกเลาจากวรรณกรรม เอกสารขอมลตางๆ ทมสวนเนนยารปลกษณ และบทบาทของตวละครเหลานใหเดนชดขน จนกลายเปนสงทนกอานคนเคย หรอจดจาได

ผเขยนวรรณกรรมเยาวชนไทยจงไดสบทอดรปลกษณ และบทบาทตามขนบเดม เพอจะไดเชอมโยงความคดถงตวละครเหลาน ไดวาเปนตวละครเดยวกบทปรากฏบทบาทในวรรณกรรมเรองอน เพยงแตนามาเลาในบรบทใหมเทานน

1.1.2 ฝายปฏปกษ ผเขยนไดสบทอดตวละครอมนษยจากวรรณคดและนทานไทย มาใชเปนตวละคร

ประกอบฝายปฏปกษในวรรณกรรมเยาวชนไทย 2 ตว ไดแก วทยาธร ในเรองเจาชายไมวเศษ และยกษ ในเรองเจาชายไมพด ดงน

1.1.2.1 วทยาธร วทยาธร ในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนไดสบทอดลกษณะของวทยาธรตาม

ขนบเดม โดยคงทงชอ รปลกษณ และบทบาทตามลกษณะของเดม ดงจะพจารณาไดจากตารางตอไปน ตารางท 9 แสดงการเปรยบเทยบตวละครวทยาธรในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครวทยาธรใน

วรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ ลกษณะ วทยาธร ในเรองเจาชายไมวเศษ วทยาธร ในวรรณกรรม

และเอกสารขอมลตางๆ กาเนด 1. ─ 1. เปนอมนษยครงคนครงเทวดา

เปนบรวารของพระอนทร

รปลกษณ

2. ตรงกน 3. ─ 4. ตรงกน 5. ตรงกน

2. รปรางเหมอนมนษย 3. แตงกายคลายพระฤๅษ 4. บนศรษะมชฎา 5. มกาไลรดตนแขน

132

ตารางท 9 แสดงการเปรยบเทยบตวละครวทยาธรในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครวทยาธรใน วรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ (ตอ)

ลกษณะ วทยาธร ในเรองเจาชายไมวเศษ วทยาธร ในวรรณกรรม และเอกสารขอมลตางๆ

รปลกษณ 6. ─ 7. ตรงกน 8. ตรงกน

6. มปรอทรอยแปดเปนประคา 7. มพระขรรคเปนอาวธ 8. มฤทธมาก เหาะเหนเดนอากาศได

บทบาท 9. ตรงกน 9. วทยาธรมนสยชอบอสตร จงมกแยงชงภรรยาของผอนไป

ทมา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช. บทละครเรองอณรท (กรงเทพฯ: กรมศลปากร, 2515), 76 ;สมพร รวมสข, “ตวละครอมนษยในบทละครในและบทละครนอก” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2521), 82-86 ; สนทรภ. นทานคากลอนสนทรภ เลม 2 (กรงเทพฯ : กรมศลปากร, 2515), 540-544.

จากตารางเปรยบเทยบขางตนจะเหนวาตวละครวทยาธรในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนพยายามคงภาพของวทยาธรตามลกษณะของเดมใหไดมากทสด โดยบรรยายลกษณะของวทยาธรวารปรางคลายมนษยทวไป ศรษะมชฎา มกาไลรดตนแขน และมพระขรรคเปนอาวธประจากาย ดงความวา ชายผหนงกระโดดมาขวางหนา ไมรวามาตงแตเมอไร เขามกาไลรดตนแขน บน ศรษะมมงกฎสทอง แตไมใชมงกฎอยางทพระราชาหรอเจาชายสวมใส และในมอยงถอ พระขรรคดามแวววาว… (เจาชายไมวเศษ, 2547: 154)

รปลกษณของวทยาธร ในเรองเจาชายไมวเศษ จงสอดคลองกบวรรณกรรมทวไป ทมกกลาวถงวทยาธรวารปรางเหมอนมนษย แตงกายคลายพระฤๅษ แตมฤทธมาก และมพระขรรคเปนของวเศษประจาตว ดงเชนในบทละครเรองอณรท กวไดพรรณนาลกษณะของวทยาธรไววา

แลวนงผาหนงสหราช ประหลาดลายงามคลายดาบส เกาบนประดบสาหรบยศ อลงกตคาดรดสะเอวงาม ทรงมหาสงวาลเมฆพด จารสเลอมพลอยพรายอราม

133

กายสทธตดตาบวาบวาม ประจายามนลพดสดา ทองกรสวมสอดนาคพต คชสทธพาหรดเขยวขา ปรอทรอยแปดเปนประคา สวมใสกายาทงอนทรย แลวทรงชฎาหอเกลา เพรศเพรานพรตนรงส กมพระขรรคแกวโมล ชกรตราตรวจโยธา (บทละครเรองอณรท, 2515: 540)

ในเรองสงหไกรภพ สนทรภกไดกลาวถงวทยาธร ในลกษณะทคลายคลงกน แต ในเรองนเรยกวทยาธรวา เพชพระยาธร ดงความวา

จะกลาวเพชพระยาธรสญจรปา ผกชฎาธารถอเหมอนฤๅษ

กมพระขรรคอนเปนเพชรเหนบเตรจตร ใครฆาตชวนไมบรรลย (สงหไกรภพ, 2515: 76) จากตวอยางทกลาวมา ทาใหเหนวาผเขยนวรรณกรรมเยาวชนอธบายรปลกษณของวทยาธรไวใกลเคยงกบขนบเดมมาก สวนในดานลกษณะนสย ผเขยนใหวทยาธรตนน มนสยเกเร อนธพาล และลมหลงในอสตร โดยสรางเรองใหวทยาธรพบกบเจาหญงในปลองไมไผ ซงมรปโฉมงดงามมาก จงคดจะชงตวเจาหญงไปจากเจาชาย เหตการณในตอนน จะเหนลกษณะนสยของวทยาธรไดอยางชดเจน ดงในบทสนทนาทวา “ทานเปนใคร” เจาชายถาม “เราคอวทยาธร” ชายผนนตอบ “พวกเราไมเคยมเรองบาดหมางกน ทาไมทานตองทาหนาเหมอนจะกนเลอดกนเนอ

อยางนดวย วางพระขรรคลงกอนเถอะ” “ถาไมอยากตายกสงตวผหญงมา” วทยาธรขกรรโชก โดยไมสนใจคาพดของเจาชาย

สวนเจาหญงในปลองไมไผกตกใจ รบไปหลบขางหลงเจาชาย (เจาชายไมวเศษ, 2547: 154-155 ) ลกษณะนสยและบทบาทของวทยาธรในวรรณกรรมเรองน จงสอดคลองกบลกษณะของวทยาธรในวรรณกรรมไทยทวไป ทมกมบทบาทเปนตวละครปฏปกษ ทมนสยอนธพาล นยมชมชอบอสตร จงมกชอบแยงชงภรรยาของผอนไป ดงเชนในบทละครเรองอณรท วทยาธรตองการชงตวกนรทง 5 นาง กคดจะฆาพระอณรทเสย ดงในความวา

134

กจะณรงคราว ฆาชายคนนเสยใหได แลวจะพากนนรอรไท ไปไวรวมรกใหสาราญ (บทละครเรองอณรท, 2515: 541)

ในเรองสงหไกรภพกเชนกน วทยาธรเหนนางสรอยสดา มรปโฉมงดงามกนกรก คดจะฆาสงหไกรภพ เพอใหไดนางไปครอบครอง ดงในความวา เหนผหญงพงผชายดรายผว งามยงชวโฉมฉวไมมหมอง

…………………………… …………………………… ละเลงเลงเพงพศใหคดรก งามกวามคลผลตนพฤกษา คดเชออทธฤทธพระขรรคกนกายา หมายจะฆาผวเสยเอาเมยไป

(สงหไกรภพ, 2515: 76)

หรอแมกระทงกบวทยาธรดวยกนเอง กยงมเรองบาดหมางกนเพราะอสตร ดงเชน ในเรองพระสมทรโฆษคาฉนท วทยาธรรณบตรแยงชงหญงคนรกของวทยาธรรณาภมขไป ความวา

รณบตรเหนชายา รณภมขสา- พลาสโฉมไฉไล …………………………. …………….

จงรองวาเหวยมงใคร อมเมยมาใน

หนทางกทกบมหยด …………………… ………………

ผมงรกตวกลวตาย ใหเมยแลวผาย ไปอนอยาอยอางขนาง

มบใหกบใหรอดปาง กจะชงเอานาง จงไดดวยเดโชพล

(สมทรโฆษคาฉนท, 2529: 130-132) จากตวอยางทกลาวมา จะเหนวาผเขยนคงลกษณะของตวละครวทยาธรตามขนบเดม ทงในดานรปลกษณ และบทบาท แตดวยความทวรรณกรรมเยาวชนเรองนเปนเรองแนวลอเลยน ผเขยนจงไดสรางเรองใหวทยาธรชงตวเจาหญงไดสาเรจ และเจาหญงกสมครใจทจะอยกบวทยาธร ดวยเหตผลทวาวทยาธรมอาวธวเศษ และยงมฤทธแกลวกลาทสามารถบนดาลสงทนาง

135

ปรารถนาได ดงนน ตวละครวทยาธรในเรองน ถงแมจะมพฤตกรรมไมเหมาะสม มบทบาทเปนตวละครฝายปฏปกษ แตเขากลบสมหวงและไดครองคกบเจาหญง ซงนบเปนแนวเรองทตางกบขนบนยมของวรรณกรรมไทยทวไป โดยผวจยจะกลาวถงรายละเอยดอกครง ในประเดนเรองการสบทอดดานโครงเรอง 1.1.2.2 ยกษ

ยกษ ในเรองเจาชายไมพด ผเขยนไดสบทอดลกษณะของยกษตามขนบเดมท ปรากฏในวรรณกรรมและจากเอกสารขอมลตางๆ ดงจะพจารณาไดจากตารางตอไปน

ตารางท 10 แสดงการเปรยบเทยบตวละครยกษในเรองเจาชายไมพด กบตวละครยกษในวรรณกรรม

และเอกสารขอมลตางๆ ลกษณะ ยกษ ในเรองเจาชายไมพด ยกษ ในวรรณกรรม

และเอกสารขอมลตางๆ กาเนด

1. ─ 1. ยกษเปนอมนษยพวกหนง ม 3 จาพวก

ไดแก พรหมยกษ เทวดายกษ และมนษยยกษ

รปลกษณ

2. ตรงกน 3. ตรงกน 4. ─ 5. ─ 6. ─ 7. ─ 8. ─ 9. ตรงกน 10. ตรงกน

2. รปรางอยางมนษย แตรางกายใหญโตมาก 3. หนาตาดราย 4. ผมหยก 5. ตาพองโต 6. ปากหนา มเขยวงอกออกมาจากปาก 7.ใบหใหญ 8. มกมกระบอง เปนอาวธ 9. มพละกาลงมาก 10. มฤทธเหาะได จาแลงกายได

บทบาท 11. ─

ยกษในวรรณกรรมไทย มทงบทบาทฝายด และบทบาทฝายราย แตโดยมากมกมบทบาทเปนฝายราย บทบาทฝายด 11. เปนผอปถมภ ชวยเหลอตวละครเอก

136

ตารางท 10 แสดงการเปรยบเทยบตวละครยกษในเรองเจาชายไมพด กบตวละครยกษในวรรณกรรม และเอกสารขอมลตางๆ (ตอ)

ลกษณะ ยกษ ในเรองเจาชายไมพด ยกษ ในวรรณกรรมและเอกสาร ขอมลตางๆ

บทบาท 12. ─ 13. ตรงกน 14. ─

บทบาทฝายราย 12. แยงชงคนรกของตวละครเอก 13. ขดขวางความรกของตวละครเอก 14. ขดขวางภารกจของตวละครเอก

ทมา สมพร รวมสข, “ตวละครอมนษยในบทละครในและบทละครนอก” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2521), 67-71 ; สรวรรณ วงษเทศ,“บทบาทของตวละครปรปกษในวรรณคดไทย” (วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2535), 78-93 ; ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552), 367-369. จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวารปลกษณและบทบาทของยกษในเรองเจาชายไมพด ผเขยนไดคงลกษณะตามของเดม คอใหภาพของยกษทมรางกายกายาใหญโต มฤทธ มกาลงมาก และสามารถแปลงกายเปนรางตางๆไดดวยฤทธของตน อกทงยงมบทบาทเปนตวละครฝายปฏปกษ ทขดขวางความรกของเจาชายและเจาหญง โดยสรางเรองใหยกษตนหนงหลงรกเจาหญงมาก จงจบเจาหญงไปขงไวทหอคอย เพอขอความรกจากนาง ทกๆ 3 วน แตเจาหญงกไมยอมรบรกตนเสยท จนกระทงเจาชายฝนเหนหญงงามนางหนง จงไดออกเดนทางตามหานางในฝน จนมาพบเจาหญงถกยกษขงไวทหอคอย จงคดชวยเจาหญง ดวยการใชอบายหลอกลอเพอใหยกษหลงกล วางแผนวาเจาหญงจะยอมแตงงานกบคนททาตามคาขอของเจาหญงไดครบ 3 ประการ และคาขอขอสดทายของเจาหญงกคอ หากใครนาสงทเจาหญงปรารถนาทสดมาไดจะเปนผชนะในขอน โดยเจาหญงไดบอกเปนนย ๆวา สงทเธอปรารถนามากทสด กคอหนขาวขนปย ยกษตนน เปนยกษเบาปญญา แตมฤทธมาก สามารถจาแลงกายได จงรบแปลงกายเปนหนขาวทนทเพอใหเจาหญงพงพอใจ เจาชายเมอเหนยกษหลงกล จงรบยงธนใสทนท ยกษเมออยในรางหนขาวทมผวหนงบอบบาง จงถกเจาชายปราบไดสาเรจ และเจาชายกไดครองคกบเจาหญงในทสด “…คาขอขอทสามของฉนกคอ หากใครนาสงทฉนปรารถนาทสดมาได เขาจะ เปนผชนะในขอน แตฉนขอบอกไวกอนนะวา ไมมอะไรทฉนอยากไดไปกวาหนขนปย ตวเลกๆ ซงมผวหนงบอบบางหรอก”

137

ยกษเมอไดยนเชนนนกพลนคดวาการจบหนสกตวมาในตอนนไมใชเรองยากแต สงทมนหวนเกรงกคอ เจาหญงอาจหนไปอก แลวมนกตองเสยรอกครง “คราวนแหละ ขาจะเปนผชนะบางละ” แลวมนกบนพมพา ครเดยวยกษรายก กลายเปนหนขาวตวนอย ผวบอบบาง สวนเจาชายซงคอยโอกาสอยแลว พอเหนยกษโง หลงกลแปลงรางเปนหนขาว เจาชายจงรบชกลกศรและปลดคนธนสเงนออกมายงยกษ ในรางหน ตอนนมนไมมผวหนงทแขงแกรงอกแลว จงตายคาทในรางหนนนเอง จากนน เจาชายกบเจาหญงกโผเขาสวมกอดกน… (เจาชายไมพด, 2548: 156)

ตวละครยกษในวรรณกรรมเรองน สอดคลองกบลกษณะของยกษในวรรณกรรม ไทยทวไป ทมกกลาวถงยกษวา มรางกายใหญโต หนาตานาเกลยดนากลว “แตละตวหวพรกหยกหยอง ดากาตาพองทองใหญ เขยวขาวยาวร” (สงขทอง, 2513: 153) “มหนาอนพงกลว” (ไตรภมพระรวง, 2506: 126 ) และมกมนสยดรายอกดวย จงมกมบทบาทเปนตวละครฝายปฏปกษ ทคอยทาราย ขดขวางความรก หรอแยงชงคนรกของตวละครเอก เชน บทบาทของทศกณฐ ในเรองรามเกยรต ทลกพาตวนางสดา มเหสของพระรามไป จนทาใหพระรามกบนางสดาตองพลดพรากกน เปนตน

วรรณกรรมเยาวชนเรองเจาชายไมพด จงทาใหเหนการสรางตวละครปฏปกษตาม แบบฉบบของวรรณกรรมยคเกา ทเมอเปนเรองของเจาชาย มการเดนทางผจญภย เจาชายไดพบเจาหญง กมกมยกษเปนศตรตวฉกาจของเหลาเจาชาย เจาชายปราบยกษไดสาเรจ และพาเจาหญงกลบเมอง

นอกจากน ตวละครยกษ ยงเปนตวละครอมนษย ทเยาวชนนาจะรจก หรอจดจาได ผานสอตางๆ เชน การตน หรอละครจกรๆวงศๆ เปนตน ดวยเหตนการนาตวละครยกษ มาปรากฏในรปแบบของวรรณกรรมเยาวชน ผเขยนจงไมไดอธบายรปลกษณของยกษโดยละเอยด เพราะเยาวชนนาจะจนตนาการลกษณะของยกษไดจากทตนเคยรบรมา

การนาตวละครเดมมาสรางซาในสอสมยใหม ดงเชนตวละครยกษ จงเปนวธการ อนรกษตวละครไทยใหเปนทรจกในวงกวางขนดวย โดยเฉพาะเยาวชนบางกลมทไมเคยสนใจวรรณกรรมยคเกามากอน บทบาทของยกษในวรรณกรรมเยาวชน กอาจเปนสอกลางใหเยาวชนเกดความสนใจวรรณกรรมยคเกา ทมยกษเปนตวละครในเรอง อาท เรองรามเกยรต พระอภยมณ สงขทอง และนางสบสอง เปนตน

138

1.2 การดดแปลงขนบเดม ผเขยนนาตวละครเดมจากวรรณคดและนทานไทยมาดดแปลงใหม ใน 3 ลกษณะ คอ การ

เปลยนขนบตวละคร การปรบขนบตวละคร และการนาลกษณะเดนของตวละครเดมมาใช 1.2.1 การเปลยนขนบตวละคร การเปลยนขนบตวละคร ในทนหมายถง การนาตวละครเดมจากวรรณกรรมไทยมาสรางใหม ในลกษณะทเปลยนไปจากของเดม หรอจารตเดม จากการศกษาพบวาผเขยนเปลยนขนบตวละคร ใน 2 ลกษณะ คอการสรางใหม และการเพม ดงน 1.2.1.1 การสรางใหม วรรณกรรมเยาวชนชดน มการนาตวละครเดมมาสรางใหม แตเปนการสรางใหมในลกษณะทตรงขามกบความรบรเดม หมายถงตวละครทมลกษณะตรงขามกบของเดม หรอตรงขามกบตวละครธรรมเนยมนยม (Stock Character) เนองจากตวละครในวรรณกรรมไทยนน มกมตวละครทถกนามาเลาซา จนกลายเปนเอกลกษณของตวละครนนๆ เชน นางเอกตองงามทงกายและใจ พระเอกตองรปหลอและกลาหาญ แมเลยงตองใจราย เปนตน ภาพลกษณเชนนมกถกสรางซา จนกลายเปนธรรมเนยมนยมในวรรณกรรมไทย ผเขยนวรรณกรรมเยาวชนจงไดนาตวละครธรรมเนยมนยมท ผอานคนเคย หรอจดจาไดมาใช และสรางความแปลกใหม โดยการนาตวละครเดมมาสรางใหม ใหมลกษณะตรงขามกบความรบรเดม ตวละครลกษณะนปรากฏในเรองเจาชายไมวเศษ ไดแก เจาชายองคท11 เจาหญงในปลองไมไผ โหรหลวง ฤๅษตาไฟ และยกษอนทมาร โดยมรายละเอยดดงน 1.2.1.1.1 เจาชายองคท 11

เจาชายองคท 11 ในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนสรางตวละครเจาชายองคท11 ใหมลกษณะตรงขามกบความรบรเดม ดงน __________________________

Stock Character หมายถงตวละครทมลกษณะตามแบบธรรมเนยมนยมแตโบราณ เชน นางเอกแสนด ออนแอ สาวใชหรอแมนมผซอสตย เปนตน (กอบกล องคทานนท, ม.ป.ป: 131)

139

ตารางท 11 แสดงการเปรยบเทยบตวละครเจาชายองคท11 ในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครเอก ชายในวรรณกรรมไทย

ลกษณะ เจาชายองคท 11 ในเรองเจาชายไมวเศษ ตวละครเอกชาย ในวรรณกรรมไทย กาเนด 1. ตรงกน

2. ─ ~3. เกดมาดอยกวาคนธรรมดา

1. เปนโอรสของกษตรย 2. เปนโอรสของเทพ 3. มกเกดมาพรอมคณสมบตพเศษ เหนอคนธรรมดา

รปลกษณ

4. ตรงกน 5. ─ 6. ─ ~7. ไมเชยวชาญการตอส

4. รปงามสงา 5. เจาช 6. มฤทธมาก 7. เชยวชาญการตอส

บทบาท ~8. เจาชายออกเดนทางผจญภย แตไมได สรางวรกรรมตามแบบฉบบเดม เชน ปฏเสธของวเศษ เปนมตรกบยกษ ชวยเจาหญงไมได และปฏเสธการสรางเมอง เปนตน

8. มกออกเดนทางผจญภย สรางวรกรรมตางๆ เชน แสวงหาของวเศษ ปราบยกษ ชวยเจาหญง และสรางเมอง เปนตน

ทมา เอมอร ชตตะโสภณ, จารตนยมทางวรรณกรรมไทย (ภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลย เชยงใหม, 2534), 46-53.

จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวา ตวละครเจาชายองคท 11 ในเรองเจาชายไม วเศษ ผเขยนกาหนดใหเจาชายเปนโอรสของกษตรย รปงามสงา แตในดานคณสมบต ผเขยนกลบสรางใหเจาชายมคณสมบตดอยกวาคนธรรมดา เพราะเจาชายเปนคนเดยวในเมองทไมมของวเศษ ในขณะททกคนในเมองไมวาเจาชาย เจาหญง หรอแมแตคนธรรมดากยงเกดมาพรอมกบของวเศษคนละหนงชน แตเจาชายองคท11 กลบไมเปนเชนนน ทงยงไมมนมต ความฝน หรอมปรากฏการณใดๆ ทแสดงถงความเปนผมบญมาเกด

ในชวงทเจาชายคนลาสดมาสครรภพระราชนผเปนมารดานน พระราชนกลบไมม ความฝนหรอนมตใดๆ และแมเมอเจาชายลมตาดโลกกไมมของวเศษใดตดกายมาดวย ทงยง ไมเกดปรากฏการณใดๆ ทแสดงใหเหนถงความเปนผมบญญาธการดงทแลวๆมา…ในวนนน ถงกบแปลกใจ เพราะเตรยมใจไวแลววาตองเหนฟาผา แผนดนไหว หรอไมกเทพบางองค

140

มาปรากฏ จนเมอขาวแพรสะพดวาเจาชายเกดแลว กยงไมมวแววของลางบอกเหตใดๆ น เปนครงแรกในประวตศาสตรอนยาวนานหลายรอยปของดนแดนแสนวเศษทมคนเกดมาโดย ปราศจากของวเศษใด ๆ

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 17) ตวละครเจาชายองคท 11 จงเปนตวละครเอกชาย ทมลกษณะตรงขามกบความรบรเดม เนองจากตวละครเอกชายในวรรณกรรมไทยทวไป มกเปนผมบญมาเกด มกเกดมาพรอมกบอาวธวเศษ หรอคณสมบตพเศษเหนอผอน และในยามทมาเกด บดามารดากมกจะเกดนมต ความฝนตางๆ หรอมเหตการณประหลาดเกดขน เชน มพาย มฝนตก เปนตน เพอแสดงถงความเปนผมบญมาเกด ดงเชนเหตการณตอนทอเหนาเกด ……………………... เมอจวนจะมครรภพระลกรก ราตรเขาทพระบรรทม ดวยบรมนรนทรปนปก บงเกดนมตฝนอศจรรยนก วานงลกษณนงเลนทชาลา มพระสรยงทรงกลด ชกรถมาในเวหา แจมแจงแสงสวางทงโลกา ตกลงตรงหนานางรบไว ……………………………… …………………………. เมอจวนจะถวนกาหนดนน ใหบงเกดอศจรรยจลาจล พสธาสะเทอนเลอนลน เปนควนตลบทงเวหน มดมดปดแสงพระสรยน ฟาลนองอลนภาลย แลบพรายเปนสายอนทรธน สกครกเกดพายใหญ ไมไหลลลมระทมไป แลวฝนหาใหญตกลงมา เปรยงเปรยงเสยงฟาฟาดสาย แตมไดอนตรายจกผา เยนทวฝงราษฎรประชา ทงเจดทวาราตรฯ (อเหนา, 2543: 9 -11)

เมอเจาชายองคท 11 เกดมาโดยไมมเหตการณประหลาดใดๆ เกดขน ซายงเปน เจาชายผไมมของวเศษประจากายอกดวย เจาชายจงถกกลาวหาวาเปนกาลกณ และถกบดาเนรเทศออกจากเมอง เพอใหไปศกษาศลปวทยาการกบพระฤๅษในปาหมพานต

การเดนทางไปศกษาหาความรกบพระฤๅษในปานน เปนอนภาคเหตการณท ปรากฏในวรรณกรรมไทยหลายเรอง ทตวเอกชาย เมอเตบใหญ จะมเหตใหออกเดนทางผจญภยในปา เพอเปนการเปดโอกาสใหตวละครเอกไดแสดงความสามารถใหเปนทประจกษ และ

141

ระหวางการเดนทางกมกฝากตวเปนศษยกบพระฤๅษ ราเรยนวชาตางๆ จนแกลวกลา เมอเรยนจบกจะไดรบของวเศษไวปองกนตว ซงเจาชายองคท11 กไดศกษาศลปวทยาการกบพระฤๅษในปาเชนกน เจาชายไดเลอกศกษาทสานกฤๅษตาไฟ ซงเปนสานกฤๅษทมชอเสยงทสดในปาหมพานต ขณะทศกษาอยในสานกแหงน เจาชายไดเรยนรวชามากมาย ทงเรองการตอส และวชาสาหรบการเปนเจาชายทด ดงน

…สานกแหงนมชอเสยงอยางมากในการฝกฝนทกษะใหเจาชายทงหลายออกไปประกอบวรกรรมดานตางๆ ไมวาจะการชวยเหลอเจาหญง การกอบกบานเมอง การแสวงหาของวเศษ การ แขงกฬา หรอเดมพน การปราบยกษ และการสรางเมอง…

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 43)

…ฤๅษยงสอนวชาการเปนเจาชายทด ซงจะตองฝกฝนอยางหนกเพอใหมความเกงกลา เชยวชาญการใชอาวธ สตปญญาเฉยบแหลม ตดสนใจไดอยางรวดเรวในสถานการณเฉพาะหนา การหาชยภมเหมาะสมสาหรบการสรางเมอง และยงกลาวถงศตรรอยจาพวกทเจาชายพงระวง ไมวาจะเปนยกษ อสร เปรต แมมด หมอผ ซงเปนผรายของตานานทกเรอง และสาหรบศตร เหลานกไมมวธใดจะดไปกวาการกาจดทง ซงถอเปนการเพมสถตการประกอบวรกรรมอกดวย

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 69-70)

พระฤๅษตาไฟสอนวชาตางๆ เพอหวงใหเจาชายไดประกอบวรกรรมตามขนบ- นยมของการเปนเจาชายทด เชน การปราบยกษ การชวยเหลอเจาหญง การแสวงหาของวเศษ และการสรางเมอง เปนตน แตเมอเจาชายเลาเรยนจนจบ ไดออกเดนทางผจญภยอยางแทจรง ผเขยนกลบสรางใหเจาชายแสดงบทบาทในลกษณะทตรงขามกบขนบเดมทงสน เชน การชวยเหลอยกษ การปฏเสธของวเศษ และปฏเสธการสรางเมอง เปนตน ดงเชนเหตการณตอนหนงทเจาชายไดพบกบยกษอนทมารทถกสาปใหตวแขงเปนหน แทนทเจาชายจะประกอบวรกรรมดวยการปราบยกษ แตเจาชายกลบเลอกทจะชวยยกษใหพนคาสาปแทน “ฉนจะคลายคาสาปใหลงเดยวนละ” วาแลวเขากกลาวคาถาคลายคาสาปทเพงราเรยนมา

อยางชา ๆ… รางกายทแขงและดซดเซยวของยกษ กเรมเปลยนแปลง… ยกษรสกถงอสรภาพของ ตนเองเปนครงแรก หลงจากถกพนธนาการมานานถงยสบป…และเมอความดใจขนถงขดสด เขา กออกเตนระบายกษอนเปนจงหวะสนกสนาน แลวกมลงหยบเจาชายใหรวมเตนระบาบนฝามอ ของเขา

(เจาชายไมวเศษ, 2547 : 142)

142

ลกษณะความสมพนธของมนษยกบยกษทเปนมตรกน และความคดทวาทงสอง เผาพนธสามารถอยรวมกนไดน มกไมปรากฏความคดเชนนในวรรณกรรมของไทย เนองจากในวรรณกรรมไทยทวไป ตวละครยกษมกมนสยดราย เกเร หรอหากไมดราย กวกมกหาเหตผลมาสนบสนนความคดเดม วามนษยกบยกษไมอาจอยรวมกนไดอยด ดงเชนในเรองสงขทอง นางยกษพนธรต เลยงดพระสงขดวยความรก แตเมอพระสงขรวานางเปนยกษ ดวยความกลวจงแอบขโมยของวเศษหนไปจากเมอง ดวยเหตผลทวา “…พระชนนเลยงเปนยกษา ไวใจยากนกถาฉวยชา ไหนจะหนมารดาไปไดเลย” (สงขทอง, 2513: 174-175 ) หรอในเรองสงหไกรภพ ยกษพนทมารกเลยงดสงหไกรภพและพราหมณจนดาจนเตบใหญ แตทงสองกยงคดหน ดวยความคดฝงใจวา ถงอยางไรยกษกไวใจไมได และนามาเปนขออางในการหน โดยอางวา “ดวยพระองคทรงศกดเปนยกษมาร จะอยนานไปกแคลงระแวงกลว” (สงหไกรภพ, 2515: 153) โดยปกตตวละครทเปนมนษย มกจะแสดงความระแวง หวาดกลวยกษ แตในเรองเจาชายไมวเศษ เจาชายองคท11 กลบแสดงความรกตอยกษอยางบรสทธใจ ซงนอกจากเจาชายจะเปนมตรกบยกษแลว ผเขยนยงกาหนดใหเจาชายมพฤตกรรมทตรงขามกบแบบฉบบของตวเอกชายทวไปดวย โดยเฉพาะเรองความสามารถดานการตอส ทตวเอกชายในวรรณกรรมไทยทวไป มกเชยวชาญการตอส เชยวชาญการใชอาวธ แตเจาชายองคท11 กลบไมสนทดเรองการตอสแมแตนอย เหนไดจากตอนทวทยาธรจะชงตวเจาหญงในปลองไมไผไป เจาชายกตอสกบวทยาธร ดวย “ทาทางเกๆ กงๆ เนองจากเจาชายนนออนดอยในเชงศลปะการตอส” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 156) เจาชายจงไมอาจตอกรกบวทยาธรได และเปนฝายพายแพในทสด ดงความวา วทยาธรยางเทาเขาหาเจาชายอยางชาๆ เจาชายเปลยนมาจบมดดวยมอทงสองขางเพอ

ลดอาการสนเทา แตกดจะไมประสบผล เมอมออกขางนนกสนไมแพกน วทยาธรเหนเขาก กระหยมยมยอง ตวดพระขรรคเบา ๆ หนงทกสามารถเรยกเลอดจากตนแขนซายของเจาชาย ได จนเจาชายตองถอยกรดเขาไปในดงไผ…

เจาชายแหงดนแดนแสนวเศษผซงไมมอาวธวเศษและไมเชยวชาญการใชอาวธ เขารด วาหากไมทาอะไรสกอยาง คงไมอาจปกปองชวตของเจาหญงและตนเองไดแน จงหลบหหลบ ตาถอมดพงเขาใสวทยาธร แตวทยาธรกหลบไดอยางไมยากเยน…

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 156) จะเหนไดวาลกษณะเชนน เปนลกษณะทตรงขามกบตวละครเอกชายในวรรณกรรมไทยทวไป ทมกมคณสมบตเดนดานการตอส เชยวชาญการใชอาวธ สามารถเอาชนะ

143

ศตรทมฤทธเดช หรอมพละกาลงเหนอกวาตนได ดงเชนตอนทพระอณรทตอสกบวทยาธร ในบทละครเรองอณรท กสามารถเอาชนะคตอสได เมอนน พระอณรทสรยวงศนาถา รบรองปองกนวทยา เผนขนเหยยบบาทนท กรหนงโจมจบจกเกศ วรญเมศเงอฟนพระโฉมศร พระผดปดปองราว ถอยทกาแหงแรงรณ พระขรรคตอพระขรรคฟนฟาด ดงเสยงสนบาตรคะนองฝน ตางหาญทรหดอดทน สองโจมประจญประจญกน เขาออกหนเวยนเปลยนทา กลบกลอกไปมาดงจกรผน วทยาเสยททรงธรรม พระฟนตองบาวชาธร (บทละครเรองอณรท, 2515: 547) ภาพของตวละครเอกชายในวรรณกรรมไทย มกจะเชยวชาญการใชอาวธ และกวกมกจะสรางเรองใหตวละครเอกไดประลองฝมอกบผอน เพอเปดโอกาสใหตวละครเอกไดแสดงความสามารถใหเปนทประจกษ รวมทงเรองการเดนปา ลาสตว ทชวยเสรมใหเหนความแกลวกลา ความชานาญในการใชอาวธตางๆ ของตวเอกชายดวย เชน ทาวทษยนต ในเรองศกนตลา กเสดจประพาสปาเพอลาสตว และไลตามกวางจนไดพบกบนางศกนตลา พระสมทรโฆษ ในเรองสมทรโฆษคาฉนท กเสดจประพาสปาเพอไปคลองชาง หรอแมกระทงพระอณรท ในบทละครเรองอณรท เมอทรงทราบวามชางลกษณะดอยในปา กเสดจไปคลองชางดวยพระองคเอง เปนตน การเดนปา ลาสตว จงเปนกจกรรมหนงของผเปนกษตรย ทกวมกสอดแทรกเขามาในเรอง เพอใหตวละครไดแสดงฝมอทไดราเรยนมา และไดแสดงภาวะความเปนผนาใหเปนทประจกษ แต ในวรรณกรรมเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนกลบชใหเหนวาเจาชายองคท 11 ไมชอบการทารายสตว ดงความตอนหนงทวา วนหนงพระราชาชกชวนลกๆ เขาปาลาสตว…ลกศรของเจาชายไมเคยเขาเปาไมวา

จะเปนสตวเลก หรอสตวใหญ ไมวาสตวตวนนจะวงเรวหรอวงชา และไมวาสตวตวนนจะ ซอนตวอยในพมไมหรอประจนหนาระยะประชด พระราชาเหนดงนนกสายหนาดวยความ ระอา แมจะไมรแนชดวาเจาชายมความสามารถตากวามาตรฐาน หรอวาเจาชายตงใจปลอย สตวเหลานนไปกนแน แตไมวาอยางไรกตาม การลาสตวไมไดสกตวกถอเปนความลมเหลว สาหรบผเปนเจาชาย ในทสดพระราชากตองไลใหเจาชายไปทาหนาทวงตามเกบสตวทถกยง แทน…

144

เจาชายศรวเศษยงกระตายทวงโฉบผานพมไมระยะไมไกลสายตาไดตวหนง… พระราชาและคนอนๆ ยกเวนเจาชายตางพากนปรบมอชมเชย แลวพระราชากเรยกเจาชาย ใหเขาไปตามเกบกระตายมา เจาชายตามเขาไปในพมไมทพบกระตายตวนอยถกลกศรปกขาเลกๆ สองขาง ภาพทเหนทาใหเจาชายตองเบอนหนาหลบ…เจาชายอมกระตายขนมาในวงแขน มอขาง หนงพยายามดงลกศรออกจากรางของกระตาย… (เจาชายไมวเศษ, 2547: 28-29)

ทวายงไมอาจสรปไดวา เจาชายไมสนทดเรองการลาสตว หรอเพราะตงใจปลอยสตวไป จงแกลงดวยการยงธนไมเขาเปา แตประเดนหนงทเหนไดชดเจนจากความขางตน คอ เจาชายไมนยมชมชอบการฆาสตว ดงนนเมอเจาชายศรวเศษยงถกกระตาย ทกคนตางแสดงความยนด ดวยการปรบมอชนชม ยกเวนเจาชายองคท11 ทแสดงทาทนงเฉย การแสดงออกของเจาชายทตรงขามกบเจาชายองคอนๆ ทงในดานพฤตกรรมและทศนคตเกยวกบการลาสตวน จงทาใหเกดชดความคดใหมวา การอนรกษสตวปา เปนสงทกษตรยพงกระทา มากกวาการลาสตว ทแสดงถงพระปรชาสามารถ อนเปนชดความคดแบบเกา นอกจากนเปนทนาสงเกตวา ทเจาชายไมชานาญการใชอาวธเหมอนกบเจาชายองคอน อาจเปนเพราะเจาชายไมมอาวธวเศษเหมอนกบพนองคนอน ความคดเรองการแสวงหาของวเศษ จงกลายเปนเรองสาคญมากสาหรบเจาชาย เพราะทกคนในเมองเชอวาเปนเครองแสดงความเปนเจาชายทสมบรณ เปนสงทจะทาใหผอนยอมรบ จนกระทงเมอเจาชาย ไดเหนเจาชายตางเมองใชของวเศษทารายผอน และใชทาลายภเขาเพอสรางเมอง การใหคาเกยวกบของวเศษสาหรบเจาชายจงเปลยนไป และเมอเจาชายมของวเศษเปนของตนเอง คอผาคลมวเศษ ท ไดจากพระฤๅษตาไฟ เจาชายกตดสนใจทงของวเศษไป ดวยเหตผลทวา

“กมแคผาหมวเศษ ทไมคอยมประโยชนอยผนหนงเทานนแหละ แตฉนทงมน ไปแลว

“ทาไมถงตองทงดวยละ เจาหญงรสกฉงน “มนใชการไมไดเลยหรอไง” “ไมใชใชการไมได มนเปนผาหมทสามารถทาใหรางเราเปนทองเหมอนเทวดาได” “กดแลวนนา” เจาหญงบอก “การมรปงามเปนเทวดาดออกจะตายไป” “แตนนไมไดแปลวาฉนกลายเปนเทวดาไปจรงๆ เสยหนอย ฉนแค ‘เหมอน’ เทานน

เอง” “กไมเหนเปนไรเลยนนา ผคนหรอสตวปาจะเคารพนบถอทาน หากทานตองการ

จะสรางเมอง ทานจะสามารถหาผชวย หรอขนนางอามาตยไดมากมาย”

145

เจาชายฟงเจาหญงสาธยายจบกกลาวดวยความไมพอใจวา “แตนนจะมประโยชนอะไร ในเมอผคนนบนอบฉนทมรปเปนทองคาเทานน หาก

เขารวาฉนไมใชเทวดา พวกเขากไมมใครดตอฉนหรอก…” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 217-218)

อานภาพของผาคลมวเศษ ททาใหรางเปนสทอง จนมผคนมานบนอบ เพราะ เขาใจผดวาเปนเทวดานน ผเขยนนาจะไดตนเคามาจากเรองสงขทอง ตอนทพระสงขถอดรปเงาะนงอยใตตนไม แลวหกเขยเขาใจผดวาพระสงขเปนเทวดา เพราะมรางเปนทองทงตว พวกเขาจงไดแสดงความนอบนอมตอพระสงข ซงตวพระสงขเองกรสกชอบใจทไดแกลงทงหกเขย แตในกรณของเจาชายองคท11 ในเรองเจาชายไมวเศษ เจาชายกลบไมนยมชมชอบทผอนนอบนอมตนเพราะของวเศษ จงเลอกทจะทงของวเศษไป ซงความคดเรองการปฏเสธของวเศษ ไมเคยปรากฏความคดเชนนในวรรณกรรมไทยมากอน เพราะในวรรณกรรมไทยจะถอวาของวเศษเปนเครองแสดงความพเศษ และแสดงความสามารถของตวละคร ตวละครเอกจงมกจะรกษาของวเศษไวเปนอยางด นอกเสยจากจะเกดเหตการณทไมคาดคด เชน ถกลกขโมยไป เชน คาว ในเรองหลวชยคาว ทถกยายเฒาทศประสาทลกพระขรรคไปทาลายดวยการเผาไฟ แตหลวชยกชวยใหไดพระขรรคกลบคนมา หรอพระสมทรโฆษ ในเรองพระสมทรโฆษคาฉนท ทถกวทยาธรลกพระขรรคไป แตภายหลงพระอนทรกชวยใหไดพระขรรคคนมาเชนกน

นอกจากนตวละครเอกในวรรณกรรมไทย หากเกดมาโดยไมมของวเศษกมกจะ ไดรบของวเศษในภายหลง หรอกรณทเกดมาพรอมกบของวเศษตงแตเกด กมกจะไดรบของวเศษชนอนๆ เพมขนอก จากพระอาจารย ผมเวท หรอผมวชาความร หรอเดนทางเสาะแสวงหาของวเศษดวยตนเอง เหมอนเชนขนแผน ในเรองขนชางขนแผน ทเสาะแสวงหาของวเศษจนไดของวเศษครบ 3 อยาง คอกมารทอง มาสหมอก และดาบฟาฟน ซงเปนของวเศษทหาไดยากยง เพราะการทจะไดมาตองประกอบไปดวยคณสมบตหลายประการของผเปนเจาของ คอตองมวชาอาคม และตองรวธทจะไดมาดวย

ดงนนวรรณกรรมเรองเจาชายไมวเศษ การทเจาชายปฏเสธทจะครอบครองของ วเศษ จงเปนการคดตางกบตวละครเอกในวรรณกรรมไทยทวไป เนองจากผเขยนตองการสะทอนใหเหนวาการมของวเศษ เพอประดบบารม ไมใชสงทแสดงวาบคคลนนจะมคณคา หรอศกดศรเหนอกวาคนทวไป เจาชายจงเลอกทจะใหคาของตนเอง โดยไมพงอานาจจากของวเศษ ดงจะเหนไดจากบทสนทนาของเจาชายกบอดตขนวง ความวา

146

“ฉนวาบางสงบางอยางกเหมอนนาแกวผลกนน แมดภายนอกอาจงดงาม แตเมอเพง มองใหชดๆ จะพบวามนไมไดวเศษกวานาทวไปเลย” อดตขนวงเหนดวยกบเจาชาย “นไงละทฉนพยายามจะบอกเธอ การเปนเจาชายหรอมของวเศษมากมายนนไมได แปลวาเธอจะมคณคา มศกดศร หรอเหนอกวาคนอนๆเลย แตมนดเหมอนจะเปนอยางนนก เพราะอานาจของความเชอทฝงลกมานานนนเอง (เจาชายไมวเศษ, 2547: 229-230)

เจาชายจงไมไดสรางวรกรรม หรอใชชวตตามแบบฉบบของตวละครเอกชาย เหมอนเชนในวรรณกรรมเรองอน แมกระทงเรองคครองกเชนกน เจาชายไดพบกบเจาหญง แตกไมมวาสนาไดครองคกน กลบไดคกบขอทานนอย หญงสาวเรรอน ผมกาเนดทแสนธรรมดาแทน ทงทวรรณกรรมไทยสวนใหญ เรองราวมกจบลงทเจาชายไดครองคกบเจาหญง และเดนทางกลบเมองอยดวยกนเปนสขสบไป หรอหาชยภมใหม เพอสรางเมองของตน แตเจาชายองคท11 ไมเพยงไมไดคกบเจาหญงเทานน แตตวเจาชายเองกไมไดเดนทางกลบเมอง หรอสรางเมองใหม แตกลบเลอกอยทดนแดนแสนธรรมดา ใชชวตแบบคนธรรมดาสามญแทน ดงตวอยางความตอนหนง ททาใหเหนชวตทเรยบงายของเจาชายทวา …เจาชายใชชวตอยกบพวกชาวบาน เขาปาเกบผลไมกน ยามวางกนงลอมวงรอบกองไฟ

มการละเลนหรอไมกเรงระบากน บางครงเขากเขาไปสารวจและบนทกพนธไมในปา… (เจาชายไมวเศษ, 2547: 231)

กลาวโดยสรปไดวา ผเขยนไดนาตวละครเจาชายมาสรางใหม ใหตรงขามกบ ความรบรเดม เพอแสดงใหเหนวา เจาชายอาจไมจาเปนตองมความเพยบพรอมตามแบบฉบบ ไมจาเปนตองเกงกลาสามารถ ไมจาเปนตองปราบยกษ มของวเศษ หรอมคณสมบตพเศษเหนอผอน เจาชายในวรรณกรรมเยาวชนเรองน จงไดตงคาถามกบความเชอเดม และชใหเหนวากาเนด ฐานะ ไมใชเครองกาหนดวาบคคลนนๆ จะตองเปนอยางไร ผทมฐานะเหนอกวาคนธรรมดา เชนเจาชาย กอาจไมไดมคณสมบตพเศษ หรอความสามารถพเศษเหนอกวาคนธรรมดากได

1.2.1.1.2 เจาหญงในปลองไมไผ เจาหญงในปลองไมไผ ในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนสรางตวละครเจาหญงใหมลกษณะตรงขามกบความรบรเดม ดงน

147

ตารางท 12 แสดงการเปรยบเทยบตวละครเจาหญงในปลองไมไผ ในเรองเจาชายไมวเศษ กบ ตวละครหญงในวรรณกรรมไทย

ลกษณะ เจาหญงในปลองไมไผ ในเรองเจาชายไมวเศษ

ตวละครหญง ในวรรณกรรมไทย

กาเนด

1. ─ 2. ตรงกน ในเรองนเปนลกสาวของ พระอนทร 3. ตรงกน ในเรองน มกาเนดพเศษ คอ เกดในกระบอกไมไผ

1. เปนธดาของกษตรย 2. เปนธดาของเทพ

3. มกมกาเนดพเศษ เชน เกดในกระบอก ไมไผ เกดในดอกบว หรอเกดมาพรอมกบ คณสมบตพเศษ เชน มกลนกายหอม มผมหอม เปนตน

รปลกษณ 4. ตรงกน 5. ─

4. รปโฉมงดงาม 5. กรยามารยาทงาม

บทบาท ~6 ไมใชหญงรกเดยวใจเดยว และเปน ตวละครประกอบของเรอง

6. มกมนสยซอสตย รกเดยวใจเดยวตอ คนรก และตวละครเอกของเรอง

ทมา เอมอร ชตตะโสภณ, จารตนยมทางวรรณกรรมไทย (ภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลย เชยงใหม, 2534), 54-60.

จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาตวละครเจาหญงในปลองไมไผ เปนตวละคร

หญงทมกาเนดพเศษคอเปนลกสาวของพระอนทร เกดในกระบอกไมไผ และเปนหญงสาวทงดงามมาก ดงทผเขยนไดบรรยายกาเนดและรปลกษณของเจาหญงไววา

…ฉบพลนทเนอไผแยกออกจากกนและทอนปลายคอยๆ เอนสพนดน เจาชายก

พบสงอศจรรยอยตรงหนา เมอปรากฏวามหญงสาวอายรนราวคราวเดยวกบเขา ใบหนา กมลงแตกยงแลเหนความงดงามราวเทพธดา แตงกายละมายคลายเจาหญง เธอนงสงบ เสงยมอยในปลองไมไผยกษ

“เธอเปนใคร ทาไมถงมาอยในปลองไมไผน!” … “ฉนเปนลกสาวของพระอนทร เธอเรยกฉนวาเจาหญงในปลองไมไผกได” … หลงจากฉนเกด แมกเสยชวต พอจงนาฉนมาไวในปลองไมไผ แลวตงอธษฐาน

วา…ขอใหมแตผมบญญาธการและเปนเนอคของฉนเทานน จงจะฟนตนไผนขาดได” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 152-153)

148

กาเนดของเจาหญงในปลองไมไผ ผเขยนนาจะไดเคามาจากนางยอพระกลน ในเรองมณพชย เพราะนางยอพระกลนกเปนลกสาวของพระอนทร แตดวยความทไมอาจใหนางอยบนสวรรคได พระอนทรจงพานางมาทโลกมนษย และซอนนางไวในกระบอกไมไผ โดยผทจะฟนไผลานได จะตองเปนผทมบญญาธการเทานน

ดงนนเมอพจารณากาเนดของเจาหญงในปลองไมไผ ทเปนธดาของพระอนทร ม กาเนดพเศษ เกดในปลองไมไผ มรปลกษณทงดงามราวเทพธดา จงทาใหเชอมโยงความคดไปถงเจาหญงองคนวา นาจะมบทบาทเปนตวละครเอกหญง เชนเดยวกบบทบาทของนางยอพระกลน ตามตนเคาในนทานเรองมณพชย แตผเขยนกลบสรางใหเจาหญงเปนเพยงตวละครประกอบของเรองเทานน และยงมนสยทตางกบตวละครหญงในวรรณกรรมทวไปดวย คอเปนหญงทไมซอสตย ไมรกเดยวใจเดยว มความทะเยอทะยาน และยงมนสยโกหกดวย ดงจะเหนไดจากตอนทวทยาธรชงตวเจาหญงไปจากเจาชาย เมอเจาชายตามมาชวย เจาหญงกลบเลอกทจะอยกบวทยาธร ดวยเหตผลทวาวทยาธรมของวเศษ มฤทธมากพอทจะบนดาลสงทนางตองการได ซงจะเหนลกษณะนสยของเจาหญงไดอยางชดเจนจากบทสนทนาทวา …“วาแตวทยาธรทลกตวพสาวมาไปอยทไหนเสยละ” “เขาไปหาผลไมมาใหฉนกน” เจาหญงตอบพรอมรอยยม ขณะเอามอเชดคราบนาตา “เราฉวยโอกาสนรบหนไปจะดกวา เพราะหากเขาตามมาเจอ พวกเรากคงรบมอไม

ไหว” ขอทานนอยบอก เจาหญงทาหนาเหมอนไมใสใจ “อยกบเขากไมเหนเลวรายอะไรนนา” คาตอบของเจาหญงกลบทาใหเจาชายและขอทานนอยตองประหลาดใจ เมอตงสต

ได ขอทานนอยจงแยงวา “แตเขาลกตวพสาวมา แลวพชายกอตสาหเสยงตายมาชวยเหลอเธอ” … แตเจาหญงกไมสนใจคาพดของขอทานนอย “ฉนไมยอมอยกบคนทไมมของวเศษหรอก ทานจะไปไหนกไปเสยเถอะ อยางนอย คนทลกพาตวฉนมาเขากมพระขรรควเศษทสามารถชนะศตรไดสบทศ เขาบอกฉนวาเขาจะบก ยดเมองใดเมองหนงใหฉน เขาจะตงตวเองเปนพระราชา แลวฉนกจะไดเปนพระราชน” “แตวาเราเปนเนอคกนไมใชหรอ เธอเปนคนบอกเองวาพอของเธอเอาเธอใสไวใน

ปลองไมไผทมแตเนอคเทานนทจะฟนตนไผขาดได” “เธอเชอเรองเหลวไหลแบบนดวยหรอ” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 217-219)

149

ลกษณะนสยของเจาหญงในวรรณกรรมเรองน จงมลกษณะทตางกบตวละครหญงในวรรณกรรมทวไป เพราะตวละครหญงทมชาตกาเนดทด มบญญาธการ มกจะมคณสมบตเดนเรองการรกนวลสงวนตว ซอสตย และจงรกภกดตอคนรกมาก เพราะแสดงถงเกยรตของสตร ดงคาทนางสรอยสดากลาวไววา “ขอสตายชายใดมใหปน ถงสนชนมไวชอใหลอชา” (สงหไกรภพ, 2515: 63) ตวละครหญงในวรรณกรรมของไทยไมวายคสมยใด กวมกจะสรางใหตวละครหญงมคณสมบตเดนเรองความซอสตย จงรกภกดตอคนรก เชน นางสดา ในเรองรามเกยรต เปนตวละครหญงทซอสตย จงรกภกดตอพระรามมาก เมอครนพระรามตองบกปาฝาดง นางสดากขอตามเสดจไปดวย โดยไมเกรงกลวตอความยากลาบาก และยงรกนวลสงวนตว รกในเกยรตของนาง เชน ในตอนทนางสดา ถกทศกณฐลกพาตวไปเมองลงกา หนมานตามไปถงเมองลงกา อาสาจะพานางกลบไปหาพระรามโดยใหนงบนมอของหนมาน นางกปฏเสธทงทมโอกาสหน แตดวยความทไมประสงคใหใครมาถกเนอตองตว จงยอมทนทกขอยทเมองลงกาตอ ดงความตอนหนงทวา ทศพกตรมนลกเราหน ขอนกทกงขา มหนาซาตวทานมา พาเราไปจากเมองมาร

ยงจะเปนทราคน ทวสนในทศทศาล ถงองคสมเดจพระอวตาร ผานฟาจะแหนงแคลงใจ

(รามเกยรต เลม 2, 2549: 137) และถงแมทศกณฐจะลกนางสดาไป ทศกณฐกไมอาจลวงเกนนางสดาได เพราะ“เดชะบารมโฉมฉาย ใหบนดาลรอนกายยกษา” (รามเกยรต เลม1, 2549: 593) ซงแสดงใหเหนตวละครหญงทมความซอสตยตอสาม กมกจะมคณสมบตพเศษททาใหชายอนไมอาจลวงเกนนางได เหมอนเชนนางสดาทมกายรอนดงไฟ ทาใหทศกณฐไมอาจเขาใกลนางได หรอในเรองลกษณวงศ นางสวรรณอาภากถกยกษจบตวไป แตดวย “เดชะสตยอธษฐานของเทว ประเวณสญหายจากกายนาง” (ลกษณวงศ, 2515: 160) ทาใหยกษไมอาจลวงเกนนางได จะเหนวาตวละครหญง ทนามาเปนตวอยางน มความซอสตยตอคนรกมาก เพราะถงแมนางจะถกชายอนชงตวไป แตดวยอานาจความซอสตยทนางมตอพระสวาม จะเกดลกษณะพเศษมาชวยปกปองไมใหชายอนลวงเกนนางได เชน กายรอนเปนไฟ ประเวณในกายหายไป เปนตน อกทงยงแสดงใหเหนวานางรกเกยรตของตนมาก ไมยอมตกเปนของชายใดงายๆ คณสมบตเชนนไมปรากฏกบตวละครเจาหญงในปลองไมไผ เพราะวทยาธรสามารถชงตวเจาหญงไปไดอยางงายดาย ภายหลงเจาชายตามมาชวย เจาหญงกยงเตมใจทจะอยกบวทยาธรตอไป เพราะฉะนนการนาตวละครเจาหญงมาสรางใหม ใหมลกษณะตรงขามกบความรบรเดม จงทาให

150

เหนวาตวละครหญงทมชาตกาเนดด มรปโฉมงดงาม อาจไมใชหญงด ทคควรกบเจาชายเสมอไป ตวละครเจาหญงในเรองน จงไมไดคกบเจาชาย และเจาชายกลบคกบหญงสาว ผมกาเนดและรปลกษณทแสนจะธรรมดาแทน บทสรปความรกเรองน ทาใหเหนวากาเนด หรอฐานะทดกวาไมใชเครองกาหนดวาบคคลเหลานนจะมคณคา หรอสงสงกวาผอนเสมอไป แตคณงามความดตางหากทเปนเครองแสดงคณคาของคน

1.2.1.1.3 โหรหลวง โหรหลวง ในวรรณกรรมเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนนาตวละครโหรหลวงมาสรางใหม ใหมลกษณะตรงขามกบความรบรเดม ดงน ตารางท 13 แสดงการเปรยบเทยบตวละครโหรหลวงในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครโหรหลวง ในวรรณกรรมไทย

ลกษณะ โหรหลวง ในเรองเจาชายไมวเศษ โหรหลวง ในวรรณกรรมไทย กาเนด 1. ─ 1. ─

รปลกษณ 2. ─ 3. ตรงกน 4. ตรงกน ~5. ไมไดมความรดานโหราศาสตร อยางแทจรง

2. แตงกายแบบพราหมณ 3. ถอกระดานชนวน 4. ลกษณะทรงภม 5. มความรดานโหราศาสตร

บทบาท 6. ตรงกน

6. มบทบาทสาคญในการทานายดวงชะตา หรอตดสนเหตการณสาคญ ทเกดขนในบานเมอง

ทมา มนตร มเนยม, “บทบาทของพราหมณในวรรณคดไทย” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2531), 59-76.

จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาตวละครโหรหลวง ในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนไดคงรปลกษณ และบทบาทตามของเดม คอ มลกษณะทรงภม ถอกระดานชนวน และมบทบาทสาคญในการทานายดวงชะตา และเหตการณสาคญทเกดขนในบานเมอง โหรหลวงจงตองเปนผรอบร หรอมความรทางโหราศาสตรอยางถองแท แตวรรณกรรมเยาวชนเรองเจาชายไมวเศษผเขยนกลบลอเลยนความสามารถของโหรหลวงทชวนใหผอานขบขนได ดงเชนความตอนหนงวา

151

…ไมมใครรความสามารถในการทานายเหตการณของโหรหลวงวาอยในระดบใด แตกไมเคยมใครระแวงหรอแสดงอาการไมเชอมนในตวเขาเลย ครงหนงเมอมขาศกยกทพ มา ประชดตดเมอง โหรหลวงบอกพระราชาวา เขาเคยกราบทลไวกอนหนานแลววาให ระวงภยจากขาศกนอกเมอง แตพระราชากลบไมเชอ ทาใหไมมการปองกนภยไวลวงหนา พระราชาเองกรสกผดทตนไมเชอฟงโหรหลวงแตแรก แมจะจาไมไดกตามวาโหรหลวงเคย กราบทลไวแตเมอไร

หรอในปหนง โหรหลวงเคยทานายวานาทาจะบรบรณไปจนตลอดป พชพนธท ปลกภายในเมองจะไดผลผลตงอกงาม แตแลวการณกลบปรากฏวาปนนดนแดนแสนวเศษทง แหงแลงและมผลผลตตาสดในรอบสนป พอถงสนปพระราชาซงจาคาทานายของโหรหลวง เมอตอนตนปไดทกทวงไป โหรหลวงหนาซดเผอด แตแลวเมอเขาเหนหนตวหนงวงผานหนา เขากมสหนาแชมชนขนมาทนตาเหน เขากมลงขดๆ เขยนๆ อกครง กอนจะบอกพระราชาวา สาเหตททาใหอะไรๆ ไมเปนไปตามคาทานาย เปนเพราะหนตวนนทาใหการทานายครงแรก คลาดเคลอน แทจรงแลวปนนทงปจะแหงแลงตางหาก

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 30-31)

และอกเหตการณหนง ทเจาชายรทนความคดของโหรหลวง ซงแสดงใหเหนวา เจาชายไมไดศรทธาในตวโหรหลวง หรอเชอเรองโหราศาสตร เจาชายจงไดแสดงออกดวยการรทนคาทานายของโหรหลวง ดงในตอนทพระราชาปรกษาโหรหลวงเกยวกบเรองของเจาชาย ความวา

…แลวเขากหนไปทางโหรหลวง “ทานลองทานายดซวาเราควรทาอยางไรด” โหร

หลวงตวสนงนงก…แตยงไมทนทเขาจะขดคานวณอะไร เจาชายกหามไว “ไมตองทานาย หรอก ฉนรดวาคาทานายกคงไมพนวาฉนเปนกาลกณ”

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 225)

จากคาพดของเจาชายขางตนจะเหนวาเจาชายไมสนใจคาทานาย และไมศรทธา ในตวโหรหลวงแมแตนอย ซงความคดเชนน มกไมปรากฏในวรรณกรรมไทยทวไป เพราะตวละครโหรหลวงในวรรณกรรมไทย มกถกกลาวถงในเชงยกยองใหเกยรต ดงเชนในเรองรามเกยรต กวมกใชคาทแสดงถงความเปนผรอบร เปนผมความสามารถ เชน “ขนโหรผปรชาหาญ” (รามเกยรต เลม 1, 2549: 356) “โหรเฒาผมยศถา พเคราะหดดวยปรชา” (รามเกยรต เลม2, 2549: 339) และโหรหลวงยงเปนผทมความรดานโหราศาสตรอยางแทจรง จงมกเปนบคคลสาคญใน

152

การชวยตดสนเหตการณทเกดขนในบานเมอง ดงเชนบทบาทของโหรหลวงในบทละครเรองรามเกยรตทวา บดนน จงขนโหราคนขยน ไดฟงบรรหารพระทรงธรรม อภวนทรบราชวาท พเคราะหในพชยสงคราม ทงยามตรเนตรดถ แจงแลวกทลโดยคมภร สกณนมตารา เปนสตวเบองซายมาจาเพาะ ตองบาปพระเคราะหเพลาขวา ไพรจะมาบฑา แตวาฝายเราจะมชย (รามเกยรต เลม 2, 2549: 356) นอกจากนคาทานายของโหรหลวงยงมความแมนยามาก โหรหลวงกลาจะเอาชวตของตนเองเปนเดมพน หากเหตการณไมเปนไปตามคาทานายของตน ดงในเรองสงหไกรภพ นางจนทร ฝนประหลาดวาไดดวงอาทตยมาแลว แตถกวทยาธรแยงชงไป โหรหลวงทานายวา พระนางจะไดโอรสไวสบสกลและจะเปนพระโอรสทยงใหญ แตเมอยงเดกจะถกพรากจากกน จนเตบใหญถงจะไดพบกนอกครง โหรหลวงไดกลาวยนยนอยางหนกแนนวา ถาแมนผดคาขาโหราจารย จงประหารเสยใหกายขาวายวาง (สงหไกรภพ, 2515: 9) หรอในเรองอเหนา โหรหลวงกกลาวในลกษณะคลายกนวา สงใดพระองคประสงคนก ตาราวาจกพลนได

แตในสองเดอนถาเคลอนไป พระอยาไวชวตโหรา (อเหนา, 2543: 10)

เมอพจารณาตวละครโหรหลวงในวรรณกรรมไทย จะเหนวาเปนผมวชาความร ม ความสามารถ และไดรบการยอมรบนบถอมาก แตในเรองเจาชายไมวเศษ วรรณกรรมเรองนกลบลอเลยนความสามารถของโหรหลวงวาไมไดรอบรจรง การสรางลกษณะของโหรหลวงใหมใหตรงขามกบความรบรเดม นาจะเปนเพราะผเขยนตองการใหผอานไดใชสตปญญาไตรตรองเหตการณตางๆ ทเกดขน มากกวาจะยดตดกบคาทานายทางโหราศาสตร ซงเปนเรองของอนาคต ทยงไมอาจพสจนได

153

1.2.1.1.4 พระฤๅษตาไฟ พระฤๅษตาไฟ ในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนนาตวละครพระฤๅษมาสรางใหม ใหมลกษณะตรงขามกบความรบรเดม ดงน ตารางท 14 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระฤๅษตาไฟในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละคร

พระฤๅษในวรรณกรรมไทย ลกษณะ พระฤๅษตาไฟ ในเรองเจาชายไมวเศษ พระฤๅษ ในวรรณกรรมไทย กาเนด

1.ตรงกน พระฤๅษตาไฟมสานกฤๅษอยในปาหมพานต บรเวณสระรถการะ

1. เปนผทรงศล มสานกฤๅษอยในปา

รปลกษณ 2. ─ 3. ตรงกน 4. ตรงกน 5. ตรงกน ~6. ไรความเมตตา ไรคณธรรม

2. นงหมหนงเสอ 3. ถอไมเทา 4. ลกษณะทรงภม 5. เปนผรอบรพระเวท มของวเศษ หรอมพลงพเศษ เชน ตาทพย วาจาสทธ เหาะเหนเดนอากาศได 6. มความเมตตา มคณธรรม

บทบาท 7. ตรงกน 8. ─

7. มกมบทบาทเปนพระอาจารยของตวเอกชาย เชน ในเรองจนทโครพ พระฤๅษเปนผสอนศลปวชาใหแกเจาชายจนทโครพ เปนตน 8. มกมบทบาทเปนผชวยเหลอ หรออปถมภคาชตวเอก เชน ในเรองรามเกยรต ทศกณฐนานางสดาใสผอบลอยนาไป พระฤๅษชนกพบเขา กเกบไปเลยง เปนตน

ทมา ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552), 406-407. จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาพระฤๅษตาไฟ ในเรอง เจาชายไมวเศษ ผเขยนกาหนดใหพระฤๅษเปนผรอบรพระเวท มพลงวเศษ และมของวเศษ เหนไดจากคาพดของเจาจอ ลงลกสมนของพระฤๅษทวา

154

ตงแตเกดมา ฉนยงไมเคยเหนฤๅษทไหนเกงเทาทานอาจารยมากอนเลย ทานอาจารย มวชาอาคมมากมาย และมของวเศษอกนบไมถวน ไมมใครในปาหมพานตนอกแลวทมของ วเศษมากเทาทานอาจารย ถาหากวาทานตองการจะเปนพระราชาทดละก การเรยนทนก เหมาะสมทสดแลวละ

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 61) ดวยความทพระฤๅษตาไฟเปนผทมวชาความรมาก จงทาใหมเจาชายเมองตางๆ มาขอเปนศษยจานวนมาก แตการศกษาในสานกฤๅษแหงน ผเรยนจะตองจายเงนตงแตคาสมครสอบ คาเรยนตลอดหลกสตร และเมอจบการศกษากยงตองจายเงน เพอแลกกบของวเศษดวย ดงจะเหนไดจากความตอไปน

“คาทดสอบคนละสองพนเหรยญทองคา” ฤๅษประกาศ “ใครทผานการทดสอบคอย มาจายอกหนงหมนสามพนเหรยญทเหลอ สวนผทไมผานกจงออกจากสานกไปทนท จากนน เจาจอกถอถงกระสอบใบใหญมาเกบคาทดสอบความสามารถเบองตนจากเจาชายทกคน หลงจาก ทองคาจานวนมากเปลยนมอแลว ฤๅษจงเรมทดสอบ…

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 63) และจายเงนเพอแลกกบของวเศษ ในความทวา หกปทอยในสานกฤๅษทาใหเจาชายเตบใหญขนมาก แตเจาชายกยงเปนเจาชายธรรมดาๆ ทไมมของวเศษประจากายอยด อยางไรกตามเจาชายกไมไดนกนอยใจในเรองนอกแลว เนองจาก พธสาเรจวชาในวนพรงน ทานอาจารยจะมอบของวเศษนานาชนดใหเหลาลกศษย… แตแลวความฝนของเจาชายกมอนตองพงทลายลง เมอฤๅษประกาศวา “ใครตองการของวเศษ ขอใหไปจายสามพนเหรยญทองคาทเจาจอ” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 101-102) คานยมทเจาชายเมองตางๆ มกออกเดนทางไปศกษาศลปวทยาการกบพระฤๅษในปานน จงสอดคลองกบวรรณกรรมไทยหลายเรอง ทกษตรยมกสงโอรสไปเรยนวชากบพระฤๅษในปา หรอพระโอรสมเหตใหออกเดนทางผจญภยในปา และฝากตวเปนศษยกบพระฤๅษ ประเพณมมาแตสามญ ทกเขตขณฑแวนแควนในแดนดน

กระษตรใดใหเมองกบโอรส ยอมปรากฏเรยนรธนศลป เจาจะสบสรยวงศดารงดน ไปเรยนศลปศาสตรใหเชยวชาญ

155

อนฤๅษชไพรวไสยเพท ยอมเรองเดชวทยามหาศาล สนโดษเดยวเปลยวองคในดงดาล นมสการกองกณฑทกเวลา

(จนทโครพ, 2515: 313)

และในระหวางทอาศยอยกบพระฤๅษ พระฤๅษจะเปนผถายทอดวชาความร ตางๆให จนกระทงเมอเรยนสาเรจกมกจะมอบของวเศษใหแกลกศษยไวปองกนภย ดงเชนบทบาทของพระฤๅษในเรองจนทโครพ ความวา

จงอยดวยอยกาเถดยาใจ จะสอนใหเรยนรวชาการ พระโคดมบรมเรองญาณ สอนกมารสงวธยายมนต วาคาถาอาคมของพรหมเมศ ซงวเศษจาไดไมขดสน ประสทธทดลองละเลงตน การประจนขาศกกเจนใจ ถงวนดฤๅษจงชบศร แผนดนดอนดงดาลสะทานไหว ศลปพระขรรคพลนเกดในกองไฟ หยบยนใหนดดาแลวอวยพร

(จนทโครพ, 2515: 317)

วรรณกรรมไทยทวไป ภาพลกษณของพระฤๅษ คอเปนผทรงศล มความร ม คณธรรม เปนผถายทอดวชาความรใหแกลกศษยโดยไมหวงสงตอบแทน แตในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนกลบสรางเรองใหสานกพระฤๅษตาไฟเกบคาเลาเรยนดวยจานวนเงนทสงมาก และยงเปนผไรคณธรรม ไรความเมตตาอกดวย เหนไดจากเหตการณตอนหนงทพระฤๅษสาปยกษใหตวแขงเปนหน เพราะตองการใบสรรพยา ใบไมวเศษ ทมยกษเปนผเฝาดแล

ขณะทเขากาลงรดนาผก ฤๅษตาไฟกปรากฏตวขนพลางเอยปากใหเขาสงใบสรรพยา ให แตเขาปฏเสธ บอกวาตนสรรพยานนหนงรอยปจงจะผลใบสกครง และในเวลานนกเพง ผานไปแปดสบปเทานนเอง

ฉนบอกเขาไปวา “หากทานตองการใบสรรพยา ฉนกยนดแบงปนให แตทานตองรอ ไปอกยสบป”

แตฤๅษไมเชอ หาวายกษโกหก ดงนนจงฟาดไมเทาลงอาคมใสยกษ ทาใหเขาปวดราว ไปทงตว ยกษผไมชอบตอสกบใครอยางอนทมารจงโกรธ ทงสองตอสกนอยนาน จนในทสด ฤๅษกจดการสะกดใหยกษตวแขงเปนหน ไมอาจขยบไปไหนได…

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 122)

การกระทาของพระฤๅษตาไฟ ทาใหทศนคตทเจาชายมตอพระอาจารยถกมอง

156

ในดานลบทนท ดงจะเหนไดจากความคดของเจาชายและขอทานนอยทวา “พชายรไหมวาอาจารยของพชายนะเปนคนไมนาไวใจจรงๆ เลย… พอเหนพชาย กลบมา แทนทเขาจะถามไถวาพชายเปนอยางไรบางกกลบถามถงแตใบสรรพยา” “ฉนวาบางทเธออาจเปนฝายถกกได” เปนครงแรกทเจาชายยอมรบฟงคาพดวาราย ฤๅษผเปนอาจารยของตน “ฉนนกสงสยวาของวเศษจานวนมากมายททานอาจารยมนนไดมา ดวยวธไหนกน ดวยการบาเพญตบะขอจากเทพผทรงฤทธ หรอวาไดมาดวยการแยงชงเอา จากผอน เหมอนททากบลงยกษ” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 145-146)

อาจกลาวไดวาการสรางตวละครพระฤๅษตาไฟใหไรคณธรรม ไรความเมตตา สะทอนใหเหนวาผทมวชาความร มคนนบหนาถอตา อาจไมใชคนดเสมอไป เหมอนเชนพระฤๅษตาไฟในวรรณกรรมเยาวชนเรองน ทเปนผมฤทธมาก มลกศษยมากมาย อกทงยงมของวเศษจานวนมาก แตกลบไดมาเพราะการขมเหงรงแกผอน นอกจากนผเขยนยงลอเลยนเรองระบบทนนยม ทไมมอะไรไดมาโดยไมหวงประโยชนตอบแทน แมแตการศกษาศลปวชาการกบพระฤๅษ ในปา กยงตองใชเงนเพอแลกกบวชาความร และของวเศษตางๆ เชนเดยวกบระบบการศกษาในสงคมปจจบนทผเรยนตองมทนทรพยเปนเครองเบกทาง 1.2.1.1.5 ยกษอนทมาร ยกษอนทมาร ในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนนาตวละครยกษมาสรางใหมใหมลกษณะตรงขามกบความรบรเดม ดงน ตารางท 15 แสดงการเปรยบเทยบตวละครยกษอนทมารในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครยกษ

ในวรรณกรรมไทย ลกษณะ ยกษอนทมาร ในเรองเจาชายไมวเศษ ยกษ ในวรรณกรรมไทย กาเนด 1. ตรงกน ในเรองนยกษอนทมาร เปนมนษย

ยกษ นองชายของยกษพนทมาร 1.ยกษในวรรณกรรมไทย ม 3 จาพวก ไดแก พรหมยกษ เทวดายกษ และ มนษยยกษ

รปลกษณ 2. ตรงกน 3. ─ 4. ─

2. มรางกายใหญโตนากลว 3. ผมหยก 4. ตาพองโต

157

ตารางท 15 แสดงการเปรยบเทยบตวละครยกษอนทมารในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละครยกษ ในวรรณกรรมไทย (ตอ)

ลกษณะ ยกษอนทมาร ในเรองเจาชายไมวเศษ ยกษ ในวรรณกรรมไทย รปลกษณ

5. ตรงกน 6. ─ 7. ตรงกน 8. ตรงกน ~9. มนสยออนโยน รกสงบ ~10. กนพชผก ผลไมเปนอาหาร

5. มเขยวงอกโงง 6. มกมกระบองเปนอาวธประจาตว 7. มฤทธมาก 8. แปลงกายเปนรางตางๆ ได 9. มกมนสยดราย 10. กนเนอเปนอาหาร

บทบาท ~11. มบทบาทเปนผชวยเหลอตวละครเอกในภาวะคบขน 12. มบทบาทเปนผดแลตนสรรพยาตอจากยกษพนทมาร ผเปนพชาย

11. มกมบทบาทเปนตวละครปฏปกษทสรางความเดอดรอน ขดขวางความรก หรอขดขวางภารกจของตวละครเอก

ทมา สมพร รวมสข, “ตวละครอมนษยในบทละครในและบทละครนอก” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2521), 67-71 ; สรวรรณ วงษเทศ, “บทบาทของตวละครปรปกษในวรรณคดไทย” (วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2535), 78-93 ; ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552), 367-369. จากตารางเปรยบเทยบ เมอพจารณาดานกาเนด ของตวละครยกษอนทมาร ในเรองเจาชายไมวเศษ จะเหนวาผเขยนกาหนดใหยกษตนนเปนนองชายของยกษพนทมาร และมหนาทเฝาตนสรรพยาตอจากพชาย ดงทผเขยนบรรยายไววา

จากนนยกษกเลาเรองใหเจาชายฟงวา เขาชอ อนทมาร แตเดมตนสรรพยานเปนของ พชายเขา ผซงเคยมลกบญธรรม เปนเดกมนษยผชายสองคน พชายของเขารกเดกทงสองเปน เหมอนลกแทๆ แตครนเมอเดกชายเตบโตขนและรความจรงวาคนทเลยงดตนเองมานนเปนยกษ เดกทงสองกขโมยใบสรรพยาหนไป ทาใหพชายตนตองตรอมใจตาย สวนตนกมาดแลตนสรรพยา แทนพชาย… (เจาชายไมวเศษ, 2547: 121-122)

กาเนดของยกษตนน ผเขยนจงไดตนเคามาจากเรองสงหไกรภพ ของสนทรภ

158

ซงในตนฉบบกลาวถงยกษพนทมารวา ยกษพนทมารไดพบกบสงหไกรภพและพราหมณจนดาแลว เกดถกชะตา จงรบเดกทงสองมาเลยงเปนบตรบญธรรม เลยงดจนเตบใหญ แตเมอสงหไกรภพและพราหมณจนดารวาเขาเปนยกษ เดกทงสองจงคดหนดวยการลกใบสรรพยา ซงเปนตนไมวเศษทเมอกนเขาไปจะทาใหกลายรางได ยกษพนทมารเมอเหนลกทงสองหนไปกเสยใจจนตรอมใจตาย

ในเรองสงหไกรภพ สนทรภไมไดกลาวถงนองชายของยกษพนทมารมากอน แตในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนไดสรางตวละครยกษอนทมารขนมา และกลาววาเปนนองชายของยกษพนทมาร ตวละครตวนจงเปนตวละครทสรางขนมาใหม โดยไดเคามาจากตวละครเดม และพยายามใชชอเรยกใหคลายกน เพอใหผอานสามารถเชอมโยงไปถงวรรณกรรมตนเรองได นอกจากนผเขยนยงสรางบทบาทใหสมพนธกบของเดม โดยกาหนดใหยกษอนทมารมหนาทเฝาตนสรรพยาตอจากยกษพนทมาร ผเปนพชาย แตยกษตนนเปนยกษใจด กนพชเปนอาหาร ดงนนในหบเหวยกษนอกจากตนสรรพยาแลว จงมแปลงผกผลไมมากมายทยกษอนทมารปลกไวกนเอง เหนไดจากคาพดของขอทานนอย ตอนทสารวจหบเหววา “ลงยกษคงไมกนเนอสตวสนะ ถงไดปลกผกผลไมเสยเตมไปหมด” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 123)

ตวละครยกษอนทมาร จงเปนการนาตวละครยกษมาสรางใหม ใหมลกษณะท ตรงขามกบความรบรเดมโดยสนเชง เพราะตวละครยกษในวรรณกรรมไทยทวไปมกมนสยดราย เปนอนธพาล และกนเนอเปนอาหาร แมแตตวละครยกษทจตใจดกตาม กวกมกจะชใหเหนวายกษไมไดจตใจด มเมตตากบทกคน แตจะเลอกปฏบตกบเฉพาะบคคลเทานน เพราะธรรมชาตของยกษชอบกนเนอ ถงอยางไรกยงออกลาสตว กนเนอมนษย กนเนอสตวอยด ดงจะเหนไดจากยกษพนทมารทเมตตาตอสงหไกรภพ และพราหมณจนดามาก แตกยงแสดงความดรายใหเหน ดวยการจบสตวกนเปนอาหาร

ครนสงสรรพจบกระบองออกจากถา กายกายาคกคกเปนยกษา เทยวลาไลโคถกมฤคา กนตามเพศอสราสาราญใจฯ (สงหไกรภพ, 2515: 37) หรอนางยกษพนธรต ในเรองสงขทอง กมลกษณะทานองเดยวกนน คอถงแม

นางจะใจดโอบออมอารตอพระสงข แตนางกไมไดแสดงความโอบออมอารกบทกคน แลวยงจบสตวกนตามธรรมชาตของยกษอกดวย เหนไดจากท ออกจากพาราคลาไคล แปลงไปเปนยกษฉบพลน ครนมาถงปาพนาลย จบไดชางเสอเนอสมน

159

ฟาดฟนลมตายวายชวน ไดหาหกตวนนไมพอพง ครนเหลอบเหนชางฝงใหญ ดใจฟาดดวยกระบองผลง หกคอตายกลาดฟาดดงปง ทหารหอบพะรงพะรงมา (สงขทอง, 2515: 170)

นอกจากผเขยนจะสรางใหตวละครยกษอนทมาร เปนยกษทใจด และกนพช ผดแปลกกบยกษทวไปแลว ผเขยนยงกาหนดใหยกษตนนมบทบาทเปนผชวยเหลอตวละครเอกในภาวะคบขนอกดวย ดงในตอนทเจาชายถกบวงบาศของพวกเจาชายแสงอาทตย ยกษอนทมารมาชวยเจาชายไดทนเวลา ดวยการนาใบสรรพยามาให เมอเจาชายกนใบสรรพยาเขาไป รางกกลายเปนนก บนหลดรอดออกจากบวงบาศไดสาเรจ ดงความตอนหนงวา

… “ลงบอกวาเดดใบสรรพยามาหมดทงตน ถาอยางนนการผลใบครงหนากอาจกน

เวลานานกวาหนงรอยปนะส ฉนตองขอโทษลงจรงๆ” “อยาคดมากเลย เจาชาย ขอแคเธอปลอดภย ฉนกดใจแลว ใบสรรพยาหรอวาของ วเศษใดๆ กไมมคาเทากบชวตของเธอหรอกนะ” แลวเขากหยบใบสรรพยาสเขยวทซกอยใต ขนมาใสปากเจาชายกบขอทานนอย แลวเรองราวอนนาตนเตนกเกดขน เมอทงสองกลายรางเปนนกซงมขนาดเลกกวา ครงทเปนคน ทาใหเขาหลดรอดจากบวงบาศได… (เจาชายไมวเศษ, 2547: 201-202)

บทบาทของตวละครยกษอนทมาร จงมลกษณะทตรงขามกบความรบรเดม

เพราะวายกษในวรรณกรรมไทยสวนใหญ มกเปนศตรตวฉกาจของตวละครเอก มบทบาทเปนตวละครฝายปฏปกษ เชน ยกษฝายทศกณฐทเปนปฏปกษกบฝายพระราม ในเรองรามเกยรต หรอนางยกษสารตราทโกรธแคนนางทงสบสองคน จงจบนางไปขงและทรมานนางทงหมด ในเรองนางสบสอง เปนตน

นอกจากน ยงมประเดนทนาสงเกตวา การนาตวละครยกษมาสรางใหมโดย เสนอภาพของยกษทจตใจด รกสงบ และมบทบาทเปนผชวยตวละครเอกนน สอใหเหนวาคนทรปลกษณภายนอกดนากลว อาจไมไดเลวรายเสมอไป ดงนนการทมนษยจะประทบตราวายกษเปนพวกดรายนากลวทกตน กไมใชสงทถกตอง วรรณกรรมเยาวชนเรองน จงสะทอนใหเหนวา มนษยควรคดพจารณาสงตางๆ ดวยความเปนธรรม มากกวาทจะเชอตามๆ กนมา โดยขาดการคดไตรตรอง หรอคดอคต ดงจะเหนไดจากคาพดของอดตขนวงทวา

160

“…จรงอยวายกษทเลวรายกม พวกเขาอาจเคยทารายมนษยจนถกมนษยมองวาเปน

ศตรพวกเขาบอกเลากนปากตอปากถงความชวรายของยกษ จนกลายเปนตานาน อกทงเขยน เปนหนงสอ เมอเวลาผานไปนานๆ เขา ความเชอทเรามตอยกษจงเปนความเคยดแคนชงชง ฉนเคยรจกนางยกษตนหนง นางเลยงเดกผชายคนหนงไวเปนลกบญธรรมดวยความรกฉน แมลก โดยปกปดไมใหลกรวาตวเองเปนยกษ ลกของนางกรกนางมากเชนกน แตแลววน หนง เมอนางออกไปหาอาหารลกของนางกรความจรงวานางเปนยกษ เพยงเพราะรความ จรงเทานนวาคนทตนอยดวยมาตลอดสบปนนไมใชมนษย เขากถงกบขโมยของวเศษของ นางแลวหลบหนไป โดยไมสนใจวาแมบญธรรมทดกบเขามาตลอดจะออกตามหาออนวอน ใหเขากลบคนมา จนในทสดนางกตรอมใจตาย หากเธอเปนมนษยทจงเกลยดจงชงยกษ เธออาจจะพดไดวากสมควรแลว เพราะมนษยกบยกษไมอาจอยรวมโลกกนได กแลวใคร เปนผกาหนดวามนษยกบยกษไมอาจอยรวมโลกกนได กมนษยนนเอง… (เจาชายไมวเศษ, 2547: 187-188)

คาพดของอดตขนวงทกลาวถงความสมพนธของนางยกษกบลกบญธรรม ดง

ความขางตน นาจะมตนเคามาจากวรรณกรรมเรองสงขทอง ซงตามเรองสงขทองกลาวถงนางยกษพนธรตวานางไมมบตรธดา จงรบพระสงขมาเลยงอยางดในฐานะลก แตเมอพระสงขรความจรงวานางเปนยกษ กแอบขโมยของวเศษหนไป นางออกตดตามจนตามพระสงขทน แตไมวานางจะพดอยางไร พระสงขกไมยอมกลบมาหานางอก จนนางเสยใจขาดใจตายในทสด คาพดของอดตขนวงทตดตอนมาน จงเปนการนาเหตการณตอนหนงในเรองสงขทองมาวพากษวจารณ ใหผอานเกดความคดใหมวาคานยม ความเชอทถกปลกฝงกนมา อาจไมใชสงทถกตองเสมอไป และชาตกาเนด กไมใชเครองกาหนดวาบคคลนนจะด หรอราย เหมอนเชนตวละครทมกาเนดเปนยกษ กอาจไมดรายเสมอไป วรรณกรรมเยาวชนเรองน จงตองการใหผอานไดพจารณาคนจากนสยใจคอ ไมใชเพยงเพราะชาตกาเนด หรอรปลกษณทดนากลว

กลาวโดยสรปไดวา การสรางตวละครตางๆ ในเรองเจาชายไมวเศษ ใหม ลกษณะตรงขามกบความรบรเดม จงทาใหเจาชายไดตระหนกรความจรงวา ความเชอทปลกฝงกนมา อาจเปนความเชอแบบผดๆ เชน ความเชอวาเจาชายตองมของวเศษ ตองเชยวชาญการใชอาวธ ยกษจะตองเลวราย เจาชายจะตองปราบยกษ และไดแตงงานกบเจาหญง การสรางตวละครใหผดแปลกไปจากเดมนน ยงมจดประสงคเพอใหสมพนธกบแกนของเรองทตองการใหคนรจกคดตางกบสงคม รจกใชความคดพจารณาสงตางๆ อยาหลงเชอตามๆ กนมา โดยไมรจกสงสย หรอตงคาถามกบกรอบความคดเดมๆ ผเขยนจงไดนาตวละครตามขนบนยม ไดแก เจาชาย เจาหญง โหร

161

หลวง ฤๅษ และยกษ มาสรางใหม ใหมลกษณะตรงขามกบความรบรเดม เพอจะไดนาไปสแกนของเรองทตองการใหคนรจกคดตาง รจกตงคาถามกบความเชอเดม ไมสอนใหเชอจนขาดการพจารณาไตรตรอง 1.2.1.2 การเพม

จากการศกษาพบวาผเขยนมการนาตวละครเดมมาเพมบทบาท ใน 2 ลกษณะ คอ การเพมบทบาทใหแกตวละครเดม และการเพมบทบาทใหแกตวละครทไมเคยมบทบาทมากอน ดงน

1.2.1.2.1 การเพมบทบาทใหแกตวละครเดม หมายถงการนาตวละครเดม จากวรรณกรรมยคเกามาเพมบทบาทตอจากเรองเดม หรอนามาสรางบทบาทในบรบทใหม ซงจะแบงตามบทบาททปรากฏในเรองไดเปน 2 กลม คอตวละครเอก และตวละครประกอบ ดงน

1.2.1.2.1.1 ตวละครเอก วรรณกรรมเยาวชนไทยมการนาตวละครเดม จากวรรณกรรมยคเกามาสรางใหมใหเปนตวละครเอกของเรอง พบ 2 ตว ไดแก มจฉาน ในเรองมจฉานผจญภย และพญาครฑสเรนทรชต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต

1.2.1.2.1.1.1 มจฉาน

ตวละครมจฉาน ในเรองมจฉานผจญภย นาตวละครมจฉานเดมจากเรองรามเกยรตมาเพมรายละเอยดบทบาทตอจากเรองเดม ดงตารางตอไปน ตารางท 16 แสดงการเปรยบเทยบตวละครมจฉานในเรองมจฉานผจญภย กบตวละครมจฉานใน เรองรามเกยรตและเอกสารขอมลตางๆ

ลกษณะ มจฉาน ในเรองมจฉานผจญภย มจฉาน ในเรองรามเกยรต และเอกสาร ขอมลตางๆ

กาเนด 1. ตรงกน 1. มจฉานเปนบตรของหนมานกบ นางสพรรณมจฉา

รปลกษณ 2. ตรงกน ≠3. อาย 5 ป

2. มกายสขาวผองเหมอนพอ หางเปนปลาเหมอนแม 3. เมอแรกเกด มรางกายใหญโตราว อาย 16 ป

162

ตารางท 16 แสดงการเปรยบเทยบตวละครมจฉานในเรองมจฉานผจญภย กบตวละครมจฉานใน เรองรามเกยรต และเอกสารขอมลตางๆ (ตอ)

ลกษณะ มจฉาน ในเรองมจฉานผจญภย มจฉาน ในเรองรามเกยรต และเอกสารขอมลตางๆ

บทบาท 4. ─ 5. ตรงกน 6. มจฉานอยทเมองบาดาลกบพระไวยวกในฐานะนองชายบญธรรม มจฉานไมมพอแมคอยดแล จงเกเร เอาแตใจ ภายหลงยอมปรบปรงตวเอง เพอใหแมและพชายบญธรรมภมใจ

4. ไมยราพรบมจฉานมาเลยงเปนบตร บญธรรม ขดสระใหอย และใหมจฉานมหนาทปองกนศตรทมาบกรกเมองบาดาล 5. ภายหลงพระไวยวกไดครองเมองบาดาลตอจากไมยราพ หนมานแตงตงใหมจฉาน เปนพระมหาอปราชดแลเมองบาดาลดวย

ทมา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช, บทละครเรองรามเกยรต เลม 2 (กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร, 2549), 260-262, 356-360 ; รนฤทย สจจพนธ, นามานกรมรามเกยรต (กรงเทพฯ: สวรยาสาสน, 2554), 100; เศรษฐมนตร กาญจนกล, สรรพสตวในหมพานต (กรงเทพฯ: บรษทเดอะบคแฟคทอร,2545), 54. จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาตวละครมจฉาน ผเขยนไดตนเคามาจากตวละครมจฉานในเรองรามเกยรต มจฉานตามตนฉบบวรรณคดเรอง รามเกยรต ถกกลาวถงตอนกาเนดวา เมอนางสพรรณมจฉาคลอดมจฉานออกมากมอาย 16 ปทนท หลงจากนางทงมจฉานไว พญาไมยราพไปพบเกดความเอนด จงรบเปนบตรบญธรรม สรางสระบวใหอยหนาดานเมองบาดาล พรอมทงมอบหนาทดแลหนาดานให แลวมากลาวถงอกครงตอนศกไมยราพทเปนเหตทาใหหนมานและมจฉานสองพอลกไดพบกน หลงจากตอสกน กไดแตงตงมจฉานเปนอปราช ตงพระไวยวกเปนผครองนครบาดาล จากนนกปรากฏอกครงตอนพระรามทาพธตดหางมจฉานหลงเสรจศก นคอบทบาทของตวละครมจฉานในวรรณคดเรองรามเกยรต ในเรองมจฉานผจญภย ไดสรางตวละครมจฉานใหมโดยกาหนดใหเปนตวละครเอกของเรอง มการใหรายละเอยดในสวนทวรรณคดเรองรามเกยรตไมไดกลาวถง ไมวา

163

จะเปนการลดอายของมจฉานใหเหลอเพยง 5 ป มขนสกลบบว เกลดหางสนาเงน และมดอกบวสเขยวเปนอาวธประจากายทสามารถเปลยนเปนดาบเลเซอรทเดกๆ ปจจบนรจก มจฉานเปนลกลง มหางเหมอนปลา หนาตานารก ฉลาด แตเมอพดถงนสย ผเขยนกาหนดใหมจฉาน เปนตวละครเดกทมพฤตกรรมไมเหมาะสม มนสยเกเร กาวราว ไมมสมมาคารวะ ไมเกรงกลวอะไรแมตนจะทาผด ดงความตอนตนเรองทกลาวถงบคลกลกษณะ การแตงกาย ทบอกถงความซกซนของมจฉาน ทซกซนจนทาใหเมองบาดาลเกดความวนวาย ดงความวา …สนาคอยๆ ใสขนทละนอย…ทละนอย จนมองเหนปลาหมกยกษตวเทาเรอสาเภา นอนแองแมงอยกลางพายเมอคร ขางๆรางไมไดสตของมนมลกลงขนสกลบบว ขาวอมชมพ หนาตานารก อายประมาณหาป นงขดสมาธหนาบงจองมา ควลายนาของลกลงตวนนขมวดจนตดกน จมกเลกๆ เชดขนนดหนงแบบเดกรน ปากบางแดงดวยเลอดฝาดเมมแนนแบบเดกดอ ขนฟนมเหมอนขนมสายไหมสกลบบวแหวง

เปนหยอมๆ เนอหนงถลอก นอกจากนผานงทอทองทจบเปนโจงกระเบนกขาดกาไลมอทา จากทองคาฝงเพชรเหลออยครงวงหอยตองแตงตดขนตรงขอมอ

พระไวยวกเหนสภาพมอมแมมของนองชายบญธรรมกถอนใจ มจฉานใชหางปลามเกลดสนาเงนของตน สะบดโบกแหวกสายนาเขามาตามรบสง

หนาตายงบดบงตงตงฟองพชายเสยงดงอยางไมเกรง “อายหมกยกษนนมนแกลงพนนาใหขน หมอมฉนแคอยากเขาไปดขางในเรออบปาง

กนทองนาวามกระไร!” “พอเขาไมยอมเจาเลยทะเลาะกน?” “งนสพระเจาคะ มอยางทไหน แคเขาไปดขางในจะมาหาม!” (มจฉานผจญภย, 2547: 23-25)

ความขางตนแสดงใหเหนลกษณะของตวละครมจฉานทงรปราง อารมณ ลกษณะนสยทมความซกซน เอาแตใจตนเอง ดอรนไมยอมใคร ในวรรณกรรมเรองนไดกาหนดเหตผลทตวละครมจฉานเปนเชนนไววา เปนเพราะมจฉานไมมมารดาคอยอบรบดแลจงทาใหมลกษณะเชนน จนเปนตนเหตใหพระไวยวกมความคดและตองการใหมจฉานเดนทางไปหานางสพรรณมจฉา มารดา ทปาหมพานตตามลาพง โดยในชวงนมการตความใหม จากเนอเรองเดมสองประเดน ประเดนแรกใหเหตผลทนางสพรรณมจฉาไมกลบมาดแลมจฉานวา เปนเพราะนางชาใจทหนมานไมมารบกลบ หลงเสรจศกลงกานานแลว ซงในเนอเรองเดมไมไดกลาวถง สวนเหตผลทนางตองทงมจฉานไวกเพราะเกรงทศกณฐจะทราบเรอง ประเดนทสองในชวงแรกมจฉาน

164

ใหเหตผลวาไปหานางสพรรณมจฉาไมได เพราะหนมาน บดา สงใหชวยดแลเมองบาดาลกบพระไวยวก แตทายทสดมจฉานกไปตามหาแม ซงตลอดการเดนทางมจฉานกสรางความเดอดรอนใหผอนโดยตลอด ทงตดพอตอวาพระอาทตยททาใหตนรอน มเรองบาดหมางกบสตวนอยใหญในปาหมพานต เชน วานรปกษ นายทวารหมพานต จนพระนารทฤๅษตองออกมาหาม มจฉานกยงอาละวาดทาลายปาจนวนวาย เมอคราวทตองทดสอบอบรมกรยามารยาทใหดกอนพบมารดากยงเจาเลหใชเวทเพอใหผานบททดสอบโดยเรว เมอรวาฤๅษขนตคอพระไวยวกปลอมตวมา กเสยใจกระโดดลงไปในบอกระจก กยงไปทะเลาะกบหอยกาบอก จนในทสดนางสพรรณมจฉาตองปรากฏตวใหเหน นางเสยใจ และกลาวตดพอทเหนมจฉานเปนเดกเกเร จนมจฉานสานกผด ยอมรบปากวาจะปรบปรงตวเปนเดกด และจะเดนทางไปพบบดาตอไป จากลกษณะนสย พฤตกรรมของตวละครมจฉาน ทนามาถายทอดลงในวรรณกรรมเยาวชนเรองน มทงสวนทตความใหมจากทตนฉบบกลาวไวและสรางใหม เชน ความซกซน เกเร ความกาวราวทตวละครเปน ลวนเปนการสรางขนใหม โดยเพมบทบาทใหแกตวละครเดมเพอใหตวละครมจฉานมพฤตกรรมใกลเคยงกบเดกในสงคมปจจบน และชวยใหผอานเขาใจเรองไดงายขน 1.2.1.2.1.1.2 พญาครฑสเรนทรชต พญาครฑสเรนทรชต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนนาตวละครพญาครฑมาสรางบทบาทใหม ดงตารางตอไปน ตารางท 17 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพญาครฑสเรนทรชต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศก

หมพานต กบตวละครพญาครฑในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ ลกษณะ พญาครฑสเรนทรชต

ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต พญาครฑ ในวรรณกรรมและเอกสาร

ขอมลตางๆ กาเนด 1. ─ 1. กาเนดจากครรภของนางวนตา มเหส

ของกศยปมนเทพ

รปลกษณ 2. ตรงกน 3. ตรงกน

2. มรปกายกงมนษยกงนก คอ มศรษะ จะงอยปาก และปกเหมอนนก แตรางกายแขนขาเหมอนมนษย 3. รางกายใหญโตมหมา

165

ตารางท 17 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพญาครฑสเรนทรชต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศก หมพานต กบตวละครพญาครฑ ในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ (ตอ)

ลกษณะ พญาครฑสเรนทรชต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต

พญาครฑ ในวรรณกรรมและเอกสาร ขอมลตางๆ

รปลกษณ 4. ─ 5. ─ 6. ตรงกน 7. ตรงกน 8. ตรงกน 9. ตรงกน

4. หนาขาว 5. ปกสแดง 6. ลาตวเปนสทอง 7. มพละกาลงมาก 8. มฤทธเทยบเทาพระนารายณ 9. เปนอมตะ

บทบาท 10. ตรงกน 11. เปนผนาเหลาสตวหมพานต มหนาทปกปองพทกษโลก

10. เปนพาหนะของพระนารายณ

ทมา เจาพระยาพระคลง (หน). วรรณคดเจาพระยาพระคลง(หน) (กรงเทพฯ: กรมศลปากร, 2515)พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, เทพเจาและสงนาร (กรงเทพฯ: ศรปญญา, 2547), 54-58 ; พระยาสจจาภรมย, เทวกาเนด (กรงเทพฯ: อมรนทร, 2548), 257-259 ; ยมโดย เพงพงศา, “ครฑและนาคในวรรณคดสนสกฤตและบาล” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาตะวนออก บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2521), 45- 55 ; ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552) , 122-124 ; สมบต พลายนอย, อมนษยนยาย (กรงเทพฯ: ยปซ, 2555), 353-374.

พญาครฑเปนตวละครในปรมปราคตทางวรรณคด เปนโอรสของพระ กศยปประชาบดกบนางวนะตา พระกศยปมมเหสอกองคหนงนามวานางกทร เปนมารดาแหงนาค ดงนนเหตทครฑกบนาคไมถกกนเปนเพราะการววาทของพระมเหสทงสองพระองคน นางกทรเอาชนะนางวนะตาดวยกลอบาย ทาใหมารดาครฑตกเปนทาสของมารดานาค พญาครฑตองไปนานาอมฤตมาไถตวมารดา ทาใหตองตอสกบพระอนทร พระอนทรสไมไดรอนถงพระนารายณตองเสดจมาปราบ แตพญาครฑมฤทธมาก พระนารายณไมอาจปราบได ตองหยาศก ทาสญญาระหวางกนวา ถาพระนารายณประทบนง ทรงยอมใหครฑนงอยสงกวาได แตถาพระนารายณเสดจไปไหน ครฑตองเปนพาหนะใหพระนารายณข (รนฤทย สจจพนธ, 2549: 46 )

ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนคงความขดแยงระหวาง พญาครฑกบพญานาค รวมถงความสมพนธของพญาครฑกบพระนารายณไวตามตนฉบบเดม

166

ทกประการ เพอใหผอานยอมรบวาตวละครพญาครฑในเรองน เปนตวเดยวกบทปรากฏในปรมปราคตทางวรรณคด เหนไดจากความตอนตนเรองทกลาวถงพญาครฑไววา

เมอครงอดตกาลทพญานกผมกายสทองนามวา ครฑ ไดตอสแยงชงนาอมฤตจากพระอนทร

และสามารถเอาชนะตอองคเทพ ผปกครองสวรรคชนดาวดงสไดนนพญาครฑไดรบการขนานนาม วาสเรนทรชต อนหมายถง ผชนะพระอนทร ดวยเหตทสายฟาของพระอนทรไมอาจทาอนตรายใดๆ ได…แตผลจากการตอสนนกทาใหชะตาของสเรนทรชตจาตองไปผกพนกบมหาเทพอกองค ผมฤทธเทยมเทา ผลดกนตอสหารแพรชนะเปนเวลาเนนนาน จนในทสดทงมหาเทพและสเรนทรชตกตกลงเจรจาเพอสงบศกตอกน โดยมขอแลกเปลยนคอ สเรนทรชตไดขอพรใหมชวตอมตะจากองคมหาเทพ ขณะทองคมหาเทพกขอเพยงคามนตอพญาครฑในทกครงทพระองคทรงเรยกหา และทรงปรารถนาเสดจไปทใด พญาครฑจะตองเหาะเหนมาเปนพาหนะคบารมเสยทกครงไป

(ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552 : 11)

ผเขยนบรรยายภาพของพญาครฑสเรนทรชต วามลกษณะครงคนครงนก มผวกายสทอง งดงาม นาเกรงขาม ตามลกษณะทรบมาจากวรรณคดสนสฤตทกลาววา ครฑมรปกายกงมนษยกงนก คอ มศรษะ จะงอยปาก และปกเหมอนนก แตรางกายแขนขาเหมอนมนษย มหนาขาว ปกสแดง ลาตวเปนสทอง และมพละกาลงมาก (ยมโดย เพงพงศา, 2521: 45 ) ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนกไดพรรณนาภาพของพญาครฑตามความรบรเดม ดงความวา …รางของสตวประหลาดครงมนษยครงนกปรากฏกายขน ผวกายสทองสะทอนแสง จนทร ทงดงดงามเกนบรรยาย และดนาเกรงขามชวนหวาดหวนไปพรอมๆ กน (ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 283)

ผเขยนไดสบทอดรปลกษณตามลกษณะเดม แตในดานบทบาทเปนสงท ผเขยนจนตนาการสรางใหม โดยนาเรองราวความขดแยงระหวางครฑกบนาคมาขยายความเพม ใหพญานาคเกดความคดแคนทถกฝายครฑจบกนเปนอาหาร จงไดรวบรวมทพนาคขนมาตอสกบพญาครฑและเหลาสตวหมพานต เพอตองการเปนใหญเหนอโลกทงสาม ทงหมดทกลาวมานนเปนสงทผเขยนตความใหม บทบาทของพญาครฑในวรรณกรรมเยาวชนเรองน จงเปนบทบาทใหมทไมเคยปรากฏในวรรณคดเรองใดมากอน คอบทบาทของผนาเหลาสตวหมพานต ทมหนาทปกปองพทกษโลก เหนไดจากคาพดทพญาครฑพดกบทศกณฐวา

167

“ขาจะทาลายแผนการครองโลกทงสามของพวกเจาทงค!” “มนใจในกาลงตนเองมากเกน ระวงจะพลาดพลงเอานะ พญาแหงครฑเอย” ทศกณฐ

หวเราะเสยดเยย “สกบขา เจาแหงยกษ!” “ไม ขาจะสกบเจาทโลกของพวกเรา สเรนทรชต โลกมนษยไมมคาอะไรกบขา

อกแลว ถาเจาอยากหยดยงขากบนาค กจงไปทาสนาคใหกลบมาทโลกเราเสย แตรบหนอยนะ สเรนทรชต เจาแหงนาคนนอาจทาลายลางโลกมนษยทเจาอยากปกปอง กอนเจาไปถงกเปนได …”

(ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 283) ในทายทสดพญาครฑสเรนทรชตกสามารถเอาชนะเหลานาคได ดวยการ ประนประนอมไมเขนฆากนเหมอนเชนในอดต เรองราวความขดแยงระหวางครฑกบนาคจงจบลงแบบสนต คอฝายนาคยอมถอยทพกลบไปแตโดยด กลาวโดยสรปไดวา การนาตวละครเดมมาเปนตวละครเอกของเรอง ผเขยนนาตวละครมจฉาน และพญาครฑสเรนทรชต มาสรางบทบาทใหมในวรรณกรรมเยาวชน โดยนาตวละครมจฉานมาเปนตวละครเอกของเรอง มการปรบลกษณะนสยของมจฉานใหใกลเคยงกบเดกในปจจบน เพอใหใกลตวเยาวชนมากขน สวนบทบาทของพญาครฑสเรนทรชต ผเขยนตองการเสนอประเดนเรองการยตความรนแรงดวยการใหอภยกน เหมอนทพญาครฑใหอภยพญานาค เพอใหสงครามทยดเยอไดยตลง 1.2.1.2.1.2 ตวละครประกอบ วรรณกรรมเยาวชนมการนาตวละครเดมจากวรรณกรรมไทยมาเปนตวละครประกอบของเรอง ซงแบงตามบทบาทไดเปน 2 กลม คอ ตวละครประกอบฝายสนบสนนตวเอก และตวละครประกอบฝายปฏปกษ

1.2.1.2.1.2.1 ตวละครประกอบฝายสนบสนนตวเอก พบ 9 ตว ไดแก พระไวยวก นางสพรรณมจฉา พระนารทฤๅษ ในเรองมจฉานผจญภย สปเหรอครฑ ครฑเฒา กนรนอย ในเรองครฑนอย พญาครฑเฒา ในเรองตะลยแดนหมพานต กนรเนยา ในเรองหมพานตนรมต และครฑสดาย ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน

1.2.1.2.1.2.1.1 พระไวยวก พระไวยวก ในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนไดนาตวละครพระไวยวก

จากเรองรามเกยรต มาเพมรายละเอยดบทบาทตอจากเรองเดม ดงน

168

ตารางท 18 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระไวยวก ในเรองมจฉานผจญภย กบตวละคร พระไวยวกในเรองรามเกยรตและเอกสารขอมลตางๆ

ลกษณะ พระไวยวก ในเรองมจฉานผจญภย พระไวยวก ในเรองรามเกยรต และเอกสารขอมลตางๆ

กาเนด 1. ─ 1. พระไวยวกเปนบตรของนางพรากวน ซงเปนนองไมยราพ

รปลกษณ 2. ตรงกน ≠3. กายสเหลองออน ทรงเครองกษตรย สเขยวตองออน 4. ตรงกน

2. รปรางเปนยกษ 1 พกตร 2 กร 3. กายสมวงแก ทรงมงกฎนาเตาเฟอง 4. มฤทธมาก สามารถรายเวท แปลงกาย และหายตวได

บทบาท 5. ตรงกน 6. เปนพชายบญธรรมของมจฉาน เลยงดมจฉาน แทนหนมานกบนางสพรรณมจฉา

5. เปนเจาครองนครบาดาลตอจากไมยราพ

ทมา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช, บทละครเรองรามเกยรต เลม 2 (กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร, 2549 ), 339 - 340, 377 ; รนฤทย สจจพนธ, นามานกรมรามเกยรต, (กรงเทพฯ: สวรยา- สาสน, 2554), 119 – 121.

จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาพระไวยวก ในเรองมจฉานผจญภย เปน ตวละครทมตนเคามาจากวรรณคดเรองรามเกยรต ในตนฉบบเรองรามเกยรต พระไวยวกเปนบตรของนางพรากวน ปรากฏบทบาทเดนชดตอนศกไมยราพ กอนจะลกพาตวพระราม ไมยราพฝนวา พระจนทรกาลงสองแสงกระจางแลวกมดาวเลกๆ ดวงหนงลอยมาอยเหนอพระจนทร และสองสวางจนมองไมเหนพระจนทรอก เมอโหรทานายวา พระไวยวกจะไดขนมาเปนผครองนครบาดาลแทน ไมยราพจงสงใหนาตวพระไวยวกไปขงไว เพอรอประหารพรอมกบพระราม แตเมอหนมานลงไปชวยพระราม และฆาไมยราพตาย หนมานไดปลอยตวพระไวยวก แตงตงใหเปนเจาครองนครบาดาลแทนไมยราพ และแตงตงมจฉานใหเปนอปราช ดงความตอนหนงวา

ครนถงขนนงบลลงกแกว แลวถอดไวยวกยกษา ออกจากเรอนตรพนธนา มอบแสนสวรรยาราชย ใหครองบาดาลเขตขณฑ พรอมสนมกาลงนอยใหญ

169

อนมจฉานฤทธไกร ตงไวในทบญชาการ เปนพญามหาอปราช พรอมหมอามาตยทวยหาญ กนกงนคราบาดาล แสนสนมศฤงคารเสมอกน (รามเกยรต เลม2, 2549: 375)

ในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนนาตวละครพระไวยวกจากเรองรามเกยรต มาเพมรายละเอยดบทบาทตอจากเรองเดม กาหนดใหพระไวยวกเปนกษตรยผครองนครบาดาลตามตนฉบบเดม แตมภาระหนาททตนฉบบเดมไมไดกลาวไว คอมหนาทดแลมจฉานแทนหนมานและนางสพรรณมจฉา ในฐานะพชายบญธรรม พระไวยวกจงมบคลกลกษณะเปนคนออนโยนใจด รกและปรารถนาดกบมจฉาน นองชายบญธรรมมาก ดงความทปรากฏในตอนไปสงมจฉาน

มจฉานทนงหาวอยบนรถศกคนทสองหยบยามตดจากหนงปลาปกเปาใบเลกๆ… กอนจะควาดอกบวเขยวอาวธประจากายลงจากรถศกไปหาพระไวยวก…พระองคยนรออยาง เครงขรม หากสหนามแววออนโยน พออนชาเขามาถงกทรงลบหวลบหนาทเตมไปดวยขนนม สชมพอยางเอนด

(มจฉานผจญภย, 2547: 36) ลกษณะความสมพนธและการแสดงความรกความผกพนของพระไวยวกกบมจฉาน ในฐานะของพนอง ดงทกลาวมาน ไมไดปรากฏในเนอเรองเดม แตเปนสงทผเขยนสรางใหม โดยกาหนดใหพระไวยวก นอกจากจะเปนกษตรยครองกรงบาดาลแลว ยงมบทบาทของพทตองคอยดแลนองดวย เปนผวางแผนใหมจฉานไดเดนทางผจญภย เพอหวงจะใหมจฉานไดปรบเปลยนพฤตกรรม แตพระไวยวกกยงคอยตามไปชวยเหลอมจฉานระหวางการเดนทางเสมอ ทงปลอมตวเปนพระฤๅษขนต ทดสอบความอดทนของมจฉาน และยงคอยชวยเหลอมจฉานเมอตกอยในอนตรายดวย มจฉานเมอรวาพระไวยวกรกและหวงดกบตนมาก จงยอมปรบปรงตวเปนเดกด เพอใหพระไวยวก พชายบญธรรม ภมใจ จะเหนไดวาการนาตวละครพระไวยวกมาเพมบทบาทตอจากของเดมนน จงเปนการพยายามสบทอดตวละครเดมในวรรณคดทเดกคนเคย แตขณะเดยวกนกมการปรบเพมเตมบคลกลกษณะ บทบาทใหเหมาะกบปจจบนมากขน

1.2.1.2.1.2.1.2 นางสพรรณมจฉา ตวละครนางสพรรณมจฉา ในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนไดนาตวละคร

นางสพรรณมจฉาจากเรองรามเกยรตมาเพมรายละเอยดบทบาทตอจากเรองเดม ดงตารางตอไปน

170

ตารางท 19 แสดงการเปรยบเทยบตวละครนางสพรรณมจฉาในเรองมจฉานผจญภย กบตวละคร นางสพรรณมจฉาในเรองรามเกยรต และเอกสารขอมลตางๆ

ลกษณะ นางสพรรณมจฉา ในเรองมจฉานผจญภย นางสพรรณมจฉา ในเรองรามเกยรตและเอกสารขอมลตางๆ

กาเนด 1. ตรงกน 1. เปนธดาของทศกณฐกบนางปลา

รปลกษณ 2. ตรงกน 3. ตรงกน 4. มนาตาเปนไขมก

2. มรางกายทอนบนเปนคน ทอนลางเปนปลา 3. รปโฉมงดงาม 4. ─

บทบาท 5. ตรงกน 6. นางสพรรณมจฉานอยใจหนมานทไมมารบตนไปอยดวย จงหนไปอยปาหมพานต เปนผปกครองใตสมทรวงผลกมายา 7. เมอหนไปอยปาหมพานตแลว ทาใหนางไมไดดแลมจฉาน จนมจฉานเตบโตเปนเดกเกเร ภายหลงเมอนางไดพบกบมจฉานอกครงจงไดตกเตอนมจฉาน จนยอมกลบตวเปนเดกด

5. มบทบาทสาคญตอนพระรามจองถนนไปลงกา ทศกณฐสงใหนางสพรรณมจฉาพาบรวารมาขนกอนหนไปทงทอน หนมานจบได และไดนางเปนภรรยา ภายหลงมลกกบหนมาน ชอมจฉาน

ทมา ธาดาพร, นามานกรมนางในวรรณคด (กรงเทพฯ: พมพคา, 2551), 268-269 ; พระบาทสมเดจพระพทธ-ยอดฟาจฬาโลกมหาราช, บทละครเรองรามเกยรต เลม 2 (กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร, 2549), 250-260 ; รนฤทย สจจพนธ, นามานกรมรามเกยรต (กรงเทพฯ: สวรยาสาสน, 2554), 165.

ตวละครนางสพรรณมจฉา เปนตวละครทสบทอดมาจากวรรณคดเรอง

รามเกยรต สาหรบเนอเรองเดม ไดกลาวไววา นางเปนลกของทศกณฐกบนางปลา จงมกายทอนบนเปนมนษย ทอนลางเปนปลา ดวยรปรางเชนนทาใหนางตองอาศยอยในทะเล บทบาทสาคญ

171

ของนางสพรรณมจฉาในเรองเดม ปรากฏบทบาทตอนททศกณฐขอใหนางและเหลาบรวารปลาชวยทาลายการจองถนนทฝายพระรามกาลงถมขามกรงลงกา นางพาบรวารมาขนกอนหนไปทงทอน หนมานจบตวได ไดนางเปนภรรยา แลวใหนางพาบรวารขนกอนหนมาไวตามเดม ตอมานางกตงครรภ แตดวยความกลวทศกณฐจะตาหน จงสารอกลกไวทชายหาด ใหชอวามจฉาน และบอกเลาชาตกาเนดใหลกฟง ฝากลกไวกบเทวดานางฟาใหชวยปกปกษคมครอง จากนนกกลบไปอยทะเลลกเชนเดม แลวเนอเรองกดาเนนตอไป โดยไมไดกลาวถงนางอกเลย

สาหรบวรรณกรรมเรองมจฉานผจญภย ไดกาหนดใหนางสพรรณมจฉาม บทบาทเปนมารดาของมจฉานเชนเดยวกบเนอเรองเดม และไดกลาวถงลกษณะของนางไววา …วงวนนาขนาดยกษคอยๆ คลายตว ปรากฏรางนางเงอกเกลดสทองรปรางงดงาม นางหนง รปหนาไดสวน คางมน สวมชฎาทอง ควดาขลบลายนา ดวงตายาวร รมฝปาก บางสแดง ผวกายของนางขาวผอง มรศมทองสวางสองไปทวทองนารายรอบเพยงแค พระนางอยตรงนน ท กอยางรอบขางกตกอยในความเงยบสงด…แมแตมจฉานกมองแม ดวยหวใจดวงนอยทเตนรวราวกลองต… (มจฉานผจญภย, 2547: 133) ในเรองมจฉานผจญภย กาหนดใหนางสพรรณมจฉาปรากฏบทบาทเดนในตอนทายเรอง คอยอมออกมาพบมจฉาน และอบรมมจฉานใหเปนเดกด แลวกจากไป ไมไดตามมจฉานกลบไปทเมองบาดาล ซงมสวนทผเขยนไดตความตวละครนใหม เชน ระบวาเหตทนางไมกลบไปเมองบาดาลวาเปนเพราะชาใจทหนมานไมกลบมารบหลงจากทเสรจศกนานแลว และสวนทสรางใหมกคอกาหนดใหนางไปอาศยอยในปาหมพานต เมอมจฉานตามมาถงปาหมพานต นางปรารถนาใหมจฉานเปนเดกด จงยอมออกมาพบเพอตกเตอนลก รวมไปถงเหตผลทนางไมยอมกลบไปเมองบาดาลกบมจฉาน กดวยเหตผลทวาขอใหหนมานมารบกอน

การตความพฤตกรรม ความคด เหตผลทนางสพรรณมจฉากลาวอางใน เรองน มไดปรากฏตามตนฉบบเดมทงหมด แตเปนสงทผเขยนสรางขนเพอใหเรองดาเนนตอไป รวมถงความสมพนธของนางสพรรณมจฉาและมจฉานดวย ทผเขยนไดเพมเตมรายละเอยดบทบาทตอจากเรองเดม เพอใหผอานเหนบทบาทของแมทรกลกมาก และอยากเหนลกเปนเดกด จงไดทกลาวตกเตอนมจฉานทประพฤตตนไมเหมาะสม เพอใหเขาสานกผด ดงความทวา “..แมเสยใจทเจาไมไดคดถงแมจรง” นาเสยงกงวานแฝงแววอบอนสนเบาๆ “ทาไมแมพดอยางนน ลกอตสาหเดนทางมาหา”

172

“หากเจาคดถงแม กนาจะจาไดวาแมอยากใหเปนเดกด แตตลอดเวลากอนมาหาแม เจาทาตวเกเรนก…ทงทแมหวงใหเจาเปนเดกด แตเจาไมเคยทา ดงนนเจาไมเคยคดถงแมจรง …มจฉาน … มจฉานตวชา…ไมวาใครจะประชดหรอตอวา เขาไมเคยใสใจฟง ไมสนหรอกวา ใครจะเสยใจหรอผดหวง แตนาตาของแมทาใหเขาสะทาน…เพราะมนกาลงตอกยาวาลกน บาปนกททาใหแมเสยนาตา… “แม! ลกขอโทษ!” เจาลกลงโผเขากอดแมอก “ตอไปน ลกจะไมทาตวอยางเดม อกแลว!” “แมชงเจานก มจฉาน…” ! มจฉานสะดงวาบเมอไดยนคานน วาจานนราวคาสงประหาร แตกอนทเขาจะทนได ผละออกมาเพอมองหนาแมใหชดๆ และเอยถามอะไร สองแขนของแมกคอยๆ โอบเขาอยาง ออนโยน นางกอดรางนอยของเขาแนบอก… “แมไมเคยคดวาเจาจะเปนเดกแบบน เจาเองกรอยแกใจวาใครรกใครหวงด แตไมเคย สนใจคาสอนสงของคนเหลานน ทงยงไมใสใจวาแมหวงใหเจาเปนอยางไร แมอยากต…อยาก เฆยนใหสมกบทโกรธ แมชงเจาเหลอเกน ไดยนไหม…มจฉาน” สพรรณมจฉาคลายออมกอด ลบหนาลบตาลก…นาตาไหลอาบหนา บดนนเอง…วาจา

และทาททขดกนของแมกอใหเกดสงหนงซบซาบเขาสหวใจของมจฉาน มนทวมทนจนเขาเอง ตองสะอกสะอนตวโยนดวยความเสยใจ

ไมวาเขาจะทาผดแคไหน แมกไมเคยเกลยดเขาจรง… (มจฉานผจญภย,2547: 134-136) ภายหลงมจฉานกยอมปรบปรงตวเปนเดกด เพอใหนางสพรรณมจฉาไดภมใจ จะเหนไดวาการนาตวละครนางสพรรณมจฉามาสรางใหมในวรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนมการเพมบทบาทความสมพนธของแมและลก และสรางเรองใหใกลตวผอานมากขน ดวยการชประเดนใหเหนบทบาทของผเปนแม วาเปนบคคลสาคญ ทมผลตอพฤตกรรมของลกในวยหวเลยวหวตอมาก

1.2.1.2.1.2.1.3 พระนารทฤๅษ พระนารทฤๅษ ในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนไดนาตวละครพระนารท

ฤๅษมาสรางบทบาทในบรบทใหม ดงตารางตอไปน

173

ตารางท 20 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระนารทฤๅษ ในเรองมจฉานผจญภย กบตวละคร พระนารทฤๅษในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ

ลกษณะ พระนารทฤๅษ ในเรองมจฉานผจญภย

พระนารทฤๅษ ในวรรณกรรมและเอกสาร ขอมลตางๆ

กาเนด 1. ─ 1. เปนเทพฤษ โอรสของพระพรหมธาดา

รปลกษณ 2. ตรงกน 3. ตรงกน 4. ตรงกน 5. หมหนงเสอ

2. พระฤๅษชรา 3. มอถอไมเทา 4. มฤทธอานาจมาก 5. ─

บทบาท 6. ─ 7. พระนารทฤๅษเปนผการาบมจฉาน ทมนสยเกเร ทงยงมฤทธมากไดสาเรจ

6. พระนารทฤๅษมบทบาทสาคญในเรองรามเกยรต ตอนทหนมานลองฤทธกบพระนารทฤๅษ และตอนหนมานเผากรงลงกา พระนารทฤๅษเปนผแนะวธดบไฟให

ทมา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก, บทละครเรองรามเกยรต เลม 2 (กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร, 2549), 113-119, 165 ; พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, เทพเจาและสงนาร (กรงเทพฯ: ศรปญญา, 2547), 145 ; ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย( กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552), 407. ตามคตของพราหมณ พระนารท เปนเทพฤๅษ โอรสพระพรหมธาดา เปนเทวทต และชานาญในการดรยางค เปนผรเรมคดทาพณขน เปนผรอบรในกาลทง 3 กลาวคอ อดต ปจจบน และอนาคต (พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, 2547: 145)

ในวรรณกรรมไทยบทบาทของพระนารทฤๅษนาจะเปนทรจกมาจากเรอง รามเกยรต ซงตามตนฉบบรามเกยรต พระนารทฤๅษ ปรากฏบทบาทสาคญตอนทหนมานลองฤทธกบพระนารทฤๅษ เมอคราวทหนมานอาสาพระรามไปชวยนางสดาทกรงลงกา ระหวางทางหนมานไดพบกบพระนารทฤๅษ จงแกลงลองฤทธ แตถกพระนารทฤๅษสงสอน และปรากฏบทบาทสาคญอกตอนหนง หลงจากทหนมานออกอบายเผากรงลงกา แตไมอาจดบไฟทหางได พระนารทฤๅษกเปนผแนะวธดบไฟใหแกหนมาน ลกษณะของพระนารทฤๅษตามวรรณคดเรองรามเกยรต จงเปนผทมวชาความร มฤทธเดชมาก แมแตหนมานยงศโรราบให และยงกลาวถงใน

174

เชงยกยองวา “พระนารทผปรชาหาญ” (บทละครเรองรามเกยรต เลม2, 2549: 165) “…องคพระนกสทธ ตบะกจวทยากลาหาญ วองไวในทจาเรญฌาน” (บทละครเรองรามเกยรต เลม2, 2549: 166)

ในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนไดนาตวละครพระนารทฤๅษมาสรางใหม กาหนดใหพระนารทฤๅษ เปน “…ตาแกหมหนงเสอทาทางแขงแรงคนหนง” (มจฉานผจญภย, 2547: 61) เปนผทมวชาความรมาก และยงเปนอาจารยของวานรปกษ ซงเปนนายทวารเฝาทางเขาปาหมพานต พระนารทฤๅษมบทบาทสาคญตอนทมจฉานเดนทางมาถงปากทางเขาปาหมพานต แลวไดพบกบวานรปกษ ลกศษยของพระนารทฤๅษ วานรปกษใชญาณเพงพนจดกรวาตลอดการเดนทางมจฉานเปนเดกกาวราว เอาแตใจ และไรความเมตตากบผอน จงไมยอมใหมจฉานเขาไปในปาหมพานต เพราะเกรงวาจะกอความเดอดรอนอก มจฉานโมโหทถกขดขวางจงตอสกบวานรปกษอยางไมลดละ พระนารทฤๅษเมอเหนทาไมด จงออกมาปรามมจฉาน มจฉานไมอาจสฤทธของพระนารทฤๅษได จงจาตองทาตามขอตกลงของพระนารทฤๅษ ดวยการไปทดสอบกบพระฤๅษขนต ซงกคอพระไวยวกทปลอมตวมา ดงความตอนหนงทวา

“ถาเจาแนใจวาพอกบแมภมใจเจานก จงพสจนมาใหขาเหน! ขาถงจะเชอ!” เจาลงนอยอาละวาดจนเหนอยหอบ ฟงความฤๅษวากหยดนง พระนารทฤๅษจง

กลาวตอดวยรวาเดกนอยกาลงเงยหฟง …

คดไดแลว มจฉานจงกระแทกตวลงนงขดสมาธกอดอก หนาหงก พระนารทฤๅษ ลอบยมใตหนวดแลวยกไมเทาขนฟา

“ถาขาจะทดสอบเองเจาคงไมเตมใจ ดงนนขาจะสงเจาไปหาผทใจเยนพอจะทนอย กบเจาได การทดสอบไมไดมอะไรลาบากกาย หากแตจะสอนเจาใหไดคดไปเรอยๆ วาท ควรทานนเปนเชนไร เจาจะรดวยปญญาตวเอง มจฉาน”

(มจฉานผจญภย, 2547: 66-67)

ตวละครพระนารทฤๅษ ในเรองมจฉานผจญภย จงเปนการอธบายบคลก ลกษณะตามตนฉบบเดม คอเปนผทรงศล มคณธรรม และมฤทธมาก แตบทบาทในฐานะของผมฤทธทตองการการาบมจฉานใหสานกผดนน เปนบทบาททผเขยนสรางขนมาใหม เพอใหตวละครดงกลาว เปนตวแทนของผใหญ ทเมอเหนเดกประพฤตตนไมเหมาะสมกไมอาจนงเฉยได อกทง“…มจฉานไมมนายอยางหนมาน ทงยงออนวยกวาตงมาก ตวมฤทธปานนน หากถกชกจงไปในทางรายคงเปนภยมหนตแนนอน…” (มจฉานผจญภย, 2547: 100) ดงนนดวยความทปรารถนาด

175

ตอมจฉาน พระนารทฤๅษจงไดสงสอนมจฉานใหรจกผดชอบชวด ดงจะพจารณาไดจากบทสนทนาทวา “ทานรจกขาร ฤๅษ” “พดจาไมมสมมาคารวะ เปนเดกไมด ตองโดนเขกหวทหนง” จบคากตวดไมเทาเบาๆ ในอากาศ มจฉานรสกเหมอนโดนอะไรบางอยางตกใสกลางกระหมอมอยางแรง … เจาลงนอยเจบแปลกแทบนาตาเลด… “ทาอะไรขาหา ตาแก!” “ทาโทษนะส เจานไมมใครสงสอนหรอไง วากลาวกบผใหญตองออนนอม ถอมตนเพยงไหน หา” “บงอาจเกนไปแลวนะ เจาเปนใครบงอาจมาสอนขา!” มจฉานกระโดดแผลวเขาหา แลวเงอดาบ พระนารทฤๅษจงเสกจระเขงบหางจนลงนอยชะงก พอบตรชายหนมานหนไปเหนเปน จระเขกรองจาก… “ซนจนเกนงาม กาวราวจนเกนควร ปาหมพานตไมตอนรบเดกอยางเจาหรอก มจฉาน” (มจฉานผจญภย, 2547: 62-63)

พระนารทฤๅษจงไดสงมจฉานไปอบรมนสยกบพระฤๅษขนต หรอกคอ

พระไวยวกทปลอมตวมา เพราะเปนผทรจกนสยของมจฉานดทสด ตอมามจฉานไดรบอนตรายจนเกอบเสยท พระนารทฤๅษกมาชวยเหลอไวไดทน เหนไดวาบทบาทของพระนารทฤๅษในวรรณกรรมเยาวชนเรองน แมในตอนตนเรองจะมเรองบาดหมางกบมจฉานกตาม แตพระนารทฤๅษกรจกใหอภย ไมถอโทษโกรธเคองมจฉานทแสดงความกาวราวกบตน ทงยงตกเตอนดวยความหวงด ภายหลงเมอมจฉานไดพบกบแมสพรรณมจฉาและสานกผดได พระนารทฤๅษกเปนคนหนงทรสกปลาบปลมยนด ทเหนมจฉานคดได …พระฤๅษทงสองตนและกมารทอง ซงยนมองอยบนระเบยงอาศรมยมบางๆ อยางชน

ใจตอจากนมจฉานคงเขาใจแลววา ผทยอมเหนอย คอยบน และเพยรสอนใหทาตวดจนบางครง นาราคาญนนคอผทรกเขาจรง …อกหนอยเมอมจฉานกลบมา พระนารทฤๅษและฤๅษขนตมนใจวา หอกระดาษนน จะแนนหนากวาคราวกอนแนนอน (มจฉานผจญภย, 2547: 139)

176

เปนทนาสงเกตวา การนาตวละครพระนารทฤๅษมาเพมบทบาทใหม ผเขยนมการอางถงความสมพนธของพระนารทฤๅษ หนมาน และนางสพรรณมจฉาไวดวยวา “ขา…พระนารทฤๅษทหนมานและสพรรณมจฉาเคยกราบไหว” (มจฉานผจญภย, 2547: 66) เพอใหผอานสามารถเชอมโยงไดวา ตวละครพระนารทฤๅษในเรองน เปนตวละครเดยวกบทปรากฏบทบาทในวรรณคดเรองรามเกยรตมากอน แตผเขยนไดนามาสรางบทบาทใหมใหมความสมพนธกบตวละครมจฉาน ในฐานะของผใหญทสงสอนเดกเกเรอยางมจฉานไดสาเรจ ดงนนการนาตวละครเดม ทมคณธรรมสง มฤทธมาก เชนพระนารทฤๅษมานาเสนอใหม ทาใหเหนวาผเขยนตองการใหตวละครดงกลาวเปนตวแทนของผใหญทมวฒภาวะ มความเกงกลาสามารถมากพอ จงสามารถการาบเดกทฤทธมากและถอตนเชนมจฉานไดสาเรจ

1.2.1.2.1.2.1.4 ครฑสดาย

ครฑสดาย ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน มการนาตวละครครฑสดายมาสรางบทบาทในบรบทใหม ดงตารางตอไปน ตารางท 21 แสดงการเปรยบเทยบตวละครครฑสดาย ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน

กบตวละครครฑสดายในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ ลกษณะ ครฑสดาย ในเรองดนแดนมหศจรรย

ในสวนหลงบาน ครฑสดาย ในวรรณกรรมและเอกสาร

ขอมลตางๆ กาเนด 1. ─ 1. เปนบตรของพญาครฑเวนไตยกบนาง

วนายกา และเปนนองของพญาสมพาท รปลกษณ

2. ─ 3. ตรงกน 4. ตรงกน

2. กายสเขยว 3. รางกายกายาใหญโต 4. มพละกาลงมหาศาล

บทบาท 5. ─ 6. เปนตวละครประกอบทชวยตวเอกใหรอดพนจากอนตราย

5. มบทบาทสาคญในเรองรามเกยรต ตอนทศกณฐชงนางสดา สดายเปนผข ดขวางไมใหทศกณฐพานางสดาไปกรงลงกา แตทาไมสาเรจ จนถกทศกณฐสงหาร

ทมา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช, บทละครเรองรามเกยรต เลม 1 (กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร, 2549), 590-592 ; รนฤทย สจจพนธ, นามานกรมรามเกยรต (กรงเทพฯ: สวรยาสาสน, 2554), 159 ; สมบต พลายนอย, หนงสออมนษยนยาย (กรงเทพฯ: ยปซ, 2555), 353 – 374.

177

ในวรรณกรรมไทย ตวละครครฑสดาย นาจะเปนทรจกมาจากวรรณคด เรองรามเกยรต ซงตามตนฉบบรามเกยรต กลาวถงพญาครฑสดายวา เปนนองของพญานกสมพาท เปนสหายของทาวทศรถ บดาของพระราม ซงมบทบาทสาคญตอนทนางสดาถกทศกณฐลกพาไป สดายเหนเหตการณเขาพอด จงเขารบเพอชวยนางสดา และเกอบจะเอาชนะทศกณฐไดอยแลว แตกลบอวดตววาไมเกรงกลวใคร นอกจากพระอศวร พระนารายณ และธามรงคพระอศวรทนางสดาสวมอย ทศกณฐจงถอดธามรงคของนางสดาขวางใสทนท ถกปกหางตกลงกบพนดน สดายคาบแหวนไว รอจนพระรามไปพบ เมอบอกขาวนางสดา ถวายแหวนแลวจงสนใจ (บทละครเรองรามเกยรต เลม 1, 2549: 590-592)

บทบาทของครฑสดาย ในเรองรามเกยรตถกกลาวถงเพยงเทาน แตกพอ ทาใหเหนลกษณะนสยของครฑสดายไดวาเปนผมคณธรรม และจงรกภกดตอเจานายมาก ซงลกษณะนสยดงกลาวนไดสบทอดมาในวรรณกรรมเยาวชนดวย ในวรรณกรรมเยาวชนเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน มการคงรปลกษณของครฑสดายตามเดม คอเปนพญานกรางกายกายา มพละกาลงมหาศาล และมอปนสยทชอบชวยเหลอคน มคณธรรมเชนเดยวกบครฑสดายในรามเกยรต แตในวรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนสรางบทบาทเพมใหครฑสดาย เปนคนรกของวารณ เงอกสาว และยงเปนผชวยตวละครเอก ใหรอดพนจากการถกพญานาคทารายดวย ดงความทวา

ครฑรางกายาใชกรงเลบแขงแรงแกรงตะปบดงรางของพญานาคใหลอยขนสงไป

บนอากาศ รางยาวสวนทเหลอของพญานาคดนรนสะบดใหพนจากการจบยด…เมอดงเอา รางทงหมดของพญานาคขนสอากาศไดหมดสน ศกบนฟาระหวางสองคอรแตโบราณกาลจง เรมตนขน

(ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 136)

ดงนนตวละครครฑสดายในเรองน จงเปนการอธบายลกษณะนสยตาม ของเดม คอเปนเจาแหงเวหาทมพละกาลง และมคณธรรม เหมอนกบลกษณะนสยทปรากฏในเรองรามเกยรต แตในสวนของบทบาท มการเพมรายละเอยดบทบาทใหครฑสดายเปนผชวยตวละครเอก ใหรอดพนจากอนตราย ใหสามารถทาภารกจไดสาเรจ ครฑสดาย ในวรรณกรรมเยาวชนเรองน ปรากฏบทบาทเพยงตอนเดยว แตกเปนตวละครประกอบทสาคญทชวยใหเรองดาเนนตอไปไดอยางราบรน

178

1.2.1.2.1.2.1.5 ครฑผเฒา สปเหรอครฑ และพญาครฑเฒา ครฑผเฒา สปเหรอครฑ ในเรองครฑนอย และพญาครฑเฒา ในเรอง

ตะลยแดนหมพานต ผเขยนไดนาตวละครครฑมาสรางบทบาทในบรบทใหม ดงน ตารางท 22 แสดงการเปรยบเทยบตวละครครฑเฒา สปเหรอครฑ และพญาครฑเฒา กบตวละคร

ครฑในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ ลกษณะ ครฑผเฒา

ในเรองครฑนอย สปเหรอครฑ

ในเรองครฑนอย พญาครฑเฒาในเรองตะลยแดนหมพานต

ครฑ ในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ

กาเนด 1. ─

1. ─ 1. ─ 1. กาเนดจากครรภของนางวนตา มเหสของกศยปมนเทพ

รปลกษณ 2. ตรงกน 3. ─ 4. ─ ≠5. ปกสดา ≠6. ลาตวเปนสขาว 7. ─

2. ตรงกน 3. ─ 4. ─ 5. ตรงกน แตปก สแดงขมกขมว และขาดวน 6. ─ 7. ─

2. ตรงกน 3. ตรงกน 4. ─ 5. ─ 6. ─ 7. ตรงกน

2. มรปกายครงมนษยครงนก คอ มศรษะ จะงอยปาก และปกเหมอนนก แตรางกายแขนขาเหมอนมนษย 3. รางกายใหญโตมหมา 4. หนาขาว 5. ปกสแดง 6. ลาตวเปนสทอง 7. มพละกาลงมาก

บทบาท 8. ─

8. ─

8. ─

8. เปนพาหนะของพระนารายณ

179

ตารางท 22 แสดงการเปรยบเทยบตวละครครฑเฒา สปเหรอครฑ และพญาครฑเฒา กบตวละคร ครฑในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ (ตอ)

ลกษณะ ครฑผเฒา ในเรองครฑนอย

สปเหรอครฑ ในเรองครฑนอย

พญาครฑเฒาในเรองตะลยแดนหมพานต

ครฑ ในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ

บทบาท 9. เปนตวละครประกอบ ทมนสย ตางกบครฑทวไป เพราะชอบตกปลา เปนผททาใหตวละครเอกไดพบกบความสข

9. เปนตวละครประกอบ ทชวยเหลอตวละครเอกในยามทเดอดรอน

9. เปนตวละครประกอบ ทรอบร หยงรฟาดน เปนผทชวยใหภารกจของ ตวละครเอกดาเนนตอไปได

9. ─

ทมา พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, เทพเจาและสงนาร (กรงเทพฯ: ศรปญญา, 2547), 54-58 ; พระยาสจจาภรมย, เทวกาเนด (กรงเทพฯ: อมรนทร, 2548), 257-259 ; ยมโดย เพงพงศา, “ครฑและนาคในวรรณคดสนสกฤตและบาล” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาตะวนออก บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2521), 45- 55 ; ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552) , 122-124 ; สมบต พลายนอย, อมนษยนยาย (กรงเทพฯ: ยปซ, 2555), 353-374. จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวามการนาตวละครครฑมาเปนตวละครประกอบของเรอง โดยปรบเปลยนรปลกษณและสรางบทบาทใหมใหสมพนธกบบรบทของเรอง ในเรองครฑนอย ซงเปนเรองราวเกยวกบครฑ ผเขยนกาหนดใหสปเหรอครฑ และครฑผเฒา เปนตวละครประกอบสาคญทชวยตวละครเอก กลาวคอ สปเหรอครฑ ผเขยนกาหนดใหครฑตวนเปนสปเหรอครฑประจาหมบาน มรปรางหนาตาอปลกษณ ม “หลงทงองมกบขนสแดงขมกขมวและปกทขาดวนเปนแหงๆ ประกอบกบใบหนาทเกลอนไปดวยรวรอยเหยวยนและแผลเปน ทาใหใบหนาของแกดคลายกบทอนไมทถกปลวกกดกนจนเปนรพรนไป” (ครฑนอย, 2548: 40)

ครฑนอยทเกดมาผดแปลกกวาครฑตวอนถกขบไลใหมาอยททายหมบาน จงไดพบกบสปเหรอครฑ ซงเปนตวละครประกอบทสาคญของเรอง เพราะเปนผททาใหครฑนอยคดไดวาครฑไมจาเปนตองบนเทานน แตครฑมอสระมากกวานน ผเขยนกาหนดใหตวละครตวนมลกษณะภายนอกทดนากลว ชอบปลกตว ไมชอบสงสงกบใคร แตความจรงเปนครฑทใจดและเปนผเจนโลก ผเขยนจงมกจะใชตวละครตวนเปนสอกลางในการมองโลก มองชวต ผานคาพดของสปเหรอครฑ ทมกมคาคมแงคดทกระตนความคดของครฑนอยไดเสมอ

180

ผเขยนยงไดสรางตวละครครฑอกตวหนง คอครฑผเฒา ซงเปนตวละคร ประกอบทครฑนอยพบขณะทเดนทางผจญภยในปาลก ครฑตนน เปนครฑทผดแปลกกวาครฑทวไป คอมปกสดา และชอบตกปลา แทนทจะบนโฉบจบปลาอยางครฑทวไป ดวยความผดแปลกจงทาใหเขาถกขบไลออกจากสงคมของชาวครฑเชนเดยวกบครฑนอย

จะเหนวาตวละครสปเหรอครฑ และครฑผเฒา เปนตวละครทมบทบาท สาคญ เพราะเปนผปลกความคด ความกลา ในตวของครฑนอย ใหไดรจกตวเอง เปนตวแทนของคนทมความคดแปลกแยกกบผอน โดยเฉพาะเรองการบน สปเหรอครฑเปนตวแทนของคนทตองการกระตนใหผอนรจกเหนคณคาของตวเอง และภมใจในความสามารถของตวเองมากกวาทจะทาตามสงทสงคมกาหนดให ดงจะเหนไดจากเหตการณตอนทสปเหรอครฑพาครฑนอยเดนขนไปบนยอดผา ซงเปนยอดผาทครฑทงหลายตองการพชต เพอตองการสอใหเหนวาครฑไมจาเปนตองบนเทานน แตการเรยนรโลกกวางยงมอกหลายวธ ดงจะเหนไดจากบทสนทนาทวา “ผมอยากเหนโลกอกแบบ ไมใชแบบทผมเหนอยน วธเดยวทจะไดเหนกคอ ตองบน ไดเทานน” สปเหรอครฑฟงจบ กถอนหายใจดวยความเบอหนาย กอนจะความอครฑนอยใหตาม แกไป (ครฑนอย, 2548: 53-54) “ขางลางน…น…คอ…” “ใช ขางลางกคอผาครฑบน ทเจายนอยนกคอททพวกสามตวอยากขนมากนไงละ” สปเหรอครฑตอบ “ทนเจากรแลวสนะ ไอความรสกทเจาอยากไดจากการบนวาเปนอยางไร ครฑ

พวกนน ยงไมเคยบนสงเทานมากอนดวยซา เจาอยากเหนโลกเบองลางวาเปนอยางไรกมอง ซะใหเตมตา เหนไหมละวาเจาไมจาเปนตองบนไดเลย การจะเหนโลกกวางไมไดมเพยงวธ เดยวเทานน” (ครฑนอย, 2548: 56)

สวนตวละครพญาครฑผเฒา ในเรองตะลยแดนหมพานต ผเขยนอธบาย

รปลกษณตามขนบเดมวา “พญาครฑเฒา เปนครฑทมขนาดใหญกวาบรรดาครฑทงหลาย มปกและขนสแดงสลบทองตดกบลาแขนสนาตาลไหมทมขนเสนเลกๆ ขนบางประปราย…” (ตะลยแดน หมพานต, 2546: 38) แตมลกษณะทผดแปลกไปบางคอมจะงอยปากทบดเบยว และไมจบนาคกนเปนอาหาร ซงผเขยนไดอธบายเหตผลทพญาครฑไมจบนาคกนเปนอาหารไวอยางนาขบขนวา

181

จะงอยปากของพญาครฑตวน เปนสเหลองอมนาตาลและบดเบยวไปทางขวาเลกนอย เนองจากครงหนง ตงแตสมยทยงเปนเพยงครฑหนม เขาพยายามจะจบนาคาตวหนงกนเปนอาหาร ระหวางทโฉบลงไปคาบนาคาตวนนนนเอง พญาครฑกะตาแหนงของนาคาตวนนผด ผลทไดคอ เขากลบพาตวเองพงเขาชนโขดหนใหญใตนาจนเกอบเอาชวตไมรอด

นบแตนนมาพญาครฑตวน จงไมเคยยางกรายไปยงทะเล เพอจบนาคากนอกเลย (ตะลยแดนหมพานต , 2546: 38)

แมผเขยนจะแนะนาตวละครครฑตวน ดวยเรองราวทชวนตลกขบขน แต เขากลบมคณสมบตพเศษทเหนอกวาครฑทวไป คอเปนผหยงรฟาดน ทชวยไขความกระจางในสงทตวละครเอกตองการรได ตวละครตวนจงเปนตวละครประกอบทสาคญทชวยใหตวละครเอกทาภารกจไดสาเรจ และทาใหเรองดาเนนไปอยางเขมขน

1.2.1.2.1.2.1.6 กนรเนยาและกนรนอย กนรเนยา ในเรองหมพานตนรมต และกนรนอย ในเรองครฑนอย วรรณกรรมทง 2 เรองน มการนาตวละครกนรมาสรางบทบาทใหม ดงน ตารางท 23 แสดงการเปรยบเทยบตวละครกนรเนยา ในเรองหมพานตนรมต และกนรนอย ในเรอง

ครฑนอย กบตวละครกนรในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ ลกษณะ กนรเนยา

ในเรองหมพานตนรมต กนรนอย

ในเรองครฑนอย กนร ในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ

กาเนด ≠1. เกดจากมนษยเปนผสราง 1. ตรงกน 1. กนรเปนอมนษยในนยาย ม 7 ประเภท ไดแก เทวกนรา จนทกนนรา ทมกนรา ทณฑมาณกนนรา โกนต กนรา สกณกนรา และกณณปาวรณกนนรา

รปลกษณ

2.1 ตรงกน

2.1 ─

2. กนรในวรรณกรรมไทยม 2 ลกษณะ 2.1 มรปรางครงคนครงนก ทอนบนเปนคน ทอนลางเปนนก

182

ตารางท 23 แสดงการเปรยบเทยบตวละครกนรเนยา ในเรองหมพานตนรมต และกนรนอย ในเรอง ครฑนอย กบตวละครกนรในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ (ตอ)

ลกษณะ กนรเนยา ในเรองหมพานตนรมต

กนรนอย ในเรองครฑนอย

กนร ในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ

รปลกษณ 2.2 ─ 3. ตรงกน 4. เฉลยวฉลาด มสตปญญาเทยบเทามนษย และมความรดานวทยาการสมยใหม

2.2 ตรงกน 3. ตรงกน 4. ─

2.2 มรปรางเหมอนคน เมอจะไปทใดกใสปกใสหางบนไป 3. มรปโฉมงดงาม 4. ─

บทบาท 5. ─

6. เปนราชน ผปกครองอาณาจกรกนนรใต 7. เปนผชวยเหลอตวละครเอก

5. ─ 6. ─ 7. เปนผชวยเหลอตวละครเอก

5. มกมบทบาทเปนภรรยาของตวเอกชาย 6. ─ 7. ─

ทมา พรชวนทร มลพนธ, กนร สนทรยภาพในงานศลปะและวรรณกรรม (กรงเทพ : ศยาม, 2549), 166-170; rพระยาอศรานภาพ (อน). พระสธนคาฉนท (กรงเทพฯ: องคการคาครสภา, 2521) ; ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552), 92-93 ; สมบต พลายนอย, อมนษยนยาย (กรงเทพฯ: ยปซ, 2555), 269-295 ; สมพร รวมสข, “บทบาทตวละครอมนษยในบทละครในและละครนอก” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ, 2521), 171-172. กนร เปนอมนษยในเทพนยาย อาศยอยในปาหมพานต พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ใหคาอธบายวากนรม 2 ชนด ชนดหนงเปนครงคนครงนก ทอนบนเปนคน ทอนลางเปนนก อกชนดหนงมรปรางเหมอนคน เมอจะไปทใดกใสปกใสหางบนไป วรรณกรรมทเกยวเนองทางพทธศาสนาและวรรณคดไทยหลายๆเรอง จะพบวานยมหยบยกเอาเรองราวทเกยวกบปาหมพานต รวมถงสตวหมพานตเขาไปมสวนรวมดวยเสมอ นอกจากนบางเรองยงจบเอาตวละครบางตวจากแดนหมพานตไปเปนตวละครสาคญตามทองเรองอกดวย เชน ครฑ นาค วทยาธร กนนร กนร เปนตน โดยเฉพาะกนรมกจะไดรบการพรรณนา หรอบรรยายในฐานะของหญงสาวรปงาม เลอโฉม มากกวาจะกลาวถงในแงมมอยางอน

183

(พรชวนทร มลพนธ, 2549: 166) วรรณคดไทยทกลาวถงเรองกนรโดยตรง มไมมากเทาใดนก สวนใหญพวกกนรจะถกกาหนดบทบาทใหเปนตวประกอบในเรองเสยเปนสวนใหญ ทนาสงเกตอยางหนงคอกว นยมกลาวถงกนรทเปนสตรมากกวา กนนรทเปนบรษ ในวรรณคดไทยมชอของกนนร กนร ปรากฏอยเสมอ ทเปนเรองของกนรโดยตรงกม เชน บทละครเรองมโนหรา นางมโนหรามชาตกาเนดเปนกนร นางไปเลนนาและถกพรานบญจบไปถวายพระสธน ไดเปนมเหสคนโปรดจนเปนทรษยาจนตองถกบชายญในทสด แตนางมโนหราหาอบายขอปกหางคนและบนหนรอดไปได แตสดทายพระสธนตามหานางจนพบ และพสจนความรกจนเปนทพอใจของฝายนางมโนหรา วรรณกรรมเรองหมพานตนรมต และเรองครฑนอย มการนาตวละครกนรมาเปนตวละครประกอบของเรอง โดยผเขยนไดคงลกษณะเดมไวเชนเดยวกบกนรในวรรณกรรมทวไป คอ กนรเนยา ในเรองหมพานตนรมต มลกษณะครงคนครงนก สวนกนรนอย ในเรองครฑนอย มรปรางเหมอนมนษยตองใสปกใสหางจงจะบนได เหมอนกบนางมโนหรา ในเรองพระสธนมโนหรา ทเมอจะบนไปทใดกตองใสปกใสหางกอน เมอกลาวถงกนรในวรรณกรรมไทย กวมกชมโฉมนางกนรวามรปโฉมงดงาม กนรเนยา และกนรนอย กมลกษณะดงกลาวรวมกนคอ เปนกนรทมความงดงามมาก ดงทผเขยนบรรยายลกษณะของกนรนอยไววา รางอรชรออนแอนทวงตามมานน มใบหนาประดบดวยดวงตากลมโตใสแปวคกบ

รมฝปากบางกะทดรด รบกบเรอนผมดาสนทยาวประบา และลาตวทดคลายมนษย หากแต สวนเทากลบเปนองเทาแบบนก เดกหญงหยดยนเทาสะเอว กมมองดรางของครฑนอยทตกลง มาบนพน…เมอเหนวาทาทางของครฑตวนดไมนากลวเทาไร จงนงลงสวมปกหางของตน…

(ครฑนอย, 2548: 68) แตสาหรบกนรเนยา เปนกนรทมรปโฉมงดงามเหนอกนรทวไป เปนความงามอยางไรทต และสมบรณแบบ ดงทผเขยนบรรยายลกษณะไววา …นางเปนกนรสาวทสวยทสดเทาทฉนเคยเหนมา เสนผมของนางเปนสทองสกปลง เชนเดยวกบขนตามลาตว เบองลางและปกเรยวงามทกาลงแนบหบลงขางลาตว ทงผมและขน ทกเสนถกแปรงเรยบเปนเงาวาวสะทอนความงามและอานาจทมอยในตวนาง นยนตาสทอง ภายใตแพขนตาหนากาลงจบจองบรวารของนางใหอยในความสงบ (หมพานตนรมต, 2546: 215-216)

184

ดวงหนาเรยวยาวทเตมไปดวยเครองหนาอนสมบรณแบบชนดทเรยกไดวาไมสามารถ หาจากหญงใดได… ไมวาจะเปนนยนตากลมโตสทองสกปลงทลอมรอบไปดวยแพขนตายาว จมกโดงเปนสนสวย และกลบปากสชมพบางทเมมสนทอย เรยกไดวา สวยงามไรขอบกพรอง ใดๆ ทงสน

(หมพานตนรมต, 2546: 258-259) ลกษณะความงามทสมบรณแบบของกนรเนยา ไมไดเ กดขนตามธรรมชาต แตเพราะกนรนางนกาเนดขนจากฝมอของมนษย ความงามของนางจงมลกษณะเหนอธรรมชาต เพราะมนษยเปนผรงสรรคขน มใชธรรมชาตรงสรรคเชนกนรทวไป กลาวคอกนรเนยา เดมกาเนดของนางเปนมนษยธรรมดาทวไป จนวนหนงนางพลดตกเขา จนตองเสยขา โนเบ พอของนาง จงไดปลกถายอวยวะใหใหม แตแทนทจะเปนขามนษยเชนเดม กลบปลกถายขานกใหแทน เพอใหเธอเปนราชนกนรเนยา ผปกครองอาณาจกรกนนรใต ตามความตองการของผเปนพอ กนรเนยา จงมลกษณะพเศษกวากนรทวไป ตงแตกาเนดพเศษ รปลกษณ รวมทงคณสมบตพเศษทตดตวมาตงแตเกด นนคอสตปญญาทเฉลยวฉลาดเหนอกนรและมนษยธรรมดาทวไป เพราะพอของเธอเปนนกวจยจากโลกอนาคตทเดนทางยอนเวลากลบมาในอดต กนรเนยาจงมความร ความสามารถลายคเชนเดยวกบพอของเธอ ดวยสตปญญาทเฉลยวฉลาดเทยบเทามนษย กนรเนยา จงไดเปนราชนผปกครองอาณาจกรกนนรใต ดวยเหตผลทวาสตปญญาของกนรทวไป ไมอาจปกครองอาณาจกรกนนรใตใหรอดพนจากอนตรายตางๆ ได ยกเวนกนรทมสตปญญาเทยบเทามนษย จงจะสามารถปกครองอาณาจกรแหงนใหรอดพนจากศตรทบกรกได ผเขยนเสนอมมมองความคดนผานบทสนทนาทวา

“ทาไมโนเบถงไมสรางขาใหมใหกบคณ?” ฉนครางเสยงแผวเบา

… “เขาตองการใหขาเปนตวแทนปกครองเมองกนนรใตแหงใหม ทถอกาเนดขนนไง

จะอยางไรซะกนนรทเกดจากไขกไมมวนมสมองใหญเทยบเทามนษยได ซงนนยอมหมายถง พวกเขาจะนาอาณาจกรแหงนใหปลอดภยตลอดรอดฝงไดอยางไรกน” นางกลาวดวยนาเสยง เรยบๆ อยางปลงตก

(หมพานตนรมต, 2546: 261) การอธบายกาเนด และสรางบทบาทใหมใหแกตวละครกนร จงสะทอนใหเหนวามนษยตองการอยเหนอธรรมชาตดวยการเปนผสราง และดแลธรรมชาตดวยตวเอง ทาให

185

เกดกนรเนยา หรอมนษยกลายพนธ เพอทาหนาทรกษาเผาพนธกนนรใหอยรอดจากภยตางๆได โดยเฉพาะภยคกคามทเกดจากการกระทาของมนษยดวยกนเอง นอกจากบทบาทการเปนราชนผปกครองอาณาจกรกนนรใตแลว ผเขยนยงกาหนดใหตวละครตวน มบทบาทเปนผชวยเหลอตวละครเอกดวย เพราะเธอไมเหนดวยกบการกระทาของผเปนพอ จงไดรวมมอกบตวละครเอก เพอใหปาหมพานตกลบสธรรมชาต ไมตองถกมนษยควบคมอกตอไป บทบาทของกนรนอย ในเรองครฑนอย กเชนเดยวกน แมกนรตวน เปนเพยงกนรซกซนนางหนง แตกเปนตวละครประกอบสาคญ ทคอยชวยเหลอครฑนอย ตวละครเอกของเรองเชนกน กนรนอยมบทบาทสาคญตอนทครฑนอยเดนทางออกจากหมบานเขามาในปาลก แลวไดพบกบกนรนอย เพอนใหม ซงเปนผทชกนาใหครฑนอยไดพบกบครฑผเฒาททาใหเขาคนพบความสามารถในการดานาของตน กนรนอยในเรองน แมจะเปนเดกสาวซกซน ชางพด แตคาพด ความคดของเธอกแสดงใหเหนวาเปนคนฉลาด และชางคด เหนไดจากบทสนทนาตอนหนง คาพดของกนรนอยทาใหครฑนอยกลาทจะออกจากกรอบความคด ความเชอของสงคม เพอเรยนรโลกกวางดวยตวเอง ดงความทวา “ทาไมเธอถงกลบมา ถาเธอไมอยากดานาทมหานทสทนดรจรงๆ” “ตามกฎของครฑบอกไววา ครฑกบนาคเปนศตรกน ถาผมดาลงไปกตองเจอนาค

แลวอะไรจะเกดขนละกนรนอย อาจจะเกดสงครามครฑกบนาคขนอกครงกได” “นเธอยงเชอกฎบาๆ บอๆ ของครฑอกหรอ ในเมอเธอดานาไดขนาดน กฎบอกไว ไมใชหรอวาครฑตองบนไดเทานน ครฑตองไมกระทาสงททาลายเกยรตของครฑ เชน ตกปลา ดานา ฮ ฮ ฮ แปลกจรงๆ เธออตสาหวงหนกฎของครฑไปตงไกลแลวทาไมถงกลบมาตดกบมน อกนะ” เสยงเจอยแจวของกนรนอยทกลาวไปอยางไมไดตงใจ เพยงเหนเปนเรองขบขนมากกวา กลบทาใหครฑนอยไดคด “...ฉนวานะ ถาครฑตกปลาได ดานาได บางทครฑอาจจะไมไดเปนศตรกบนาค หรอ บางทอาจจะไมมนาคจรงๆ กได เหมอนกบทไมเคยมครฑเฒาผวเศษในปาน…” (ครฑนอย, 2548: 98)

กลาวโดยสรปไดวาตวละครกนรนอย ในเรองครฑนอย และกนรเนยา

ในเรองหมพานตนรมต ตวละครทง 2 ตวน มกาเนดทแตกตางกน กลาวคอกนรนอย มกาเนดตามธรรมชาต สวนกนรเนยา มกาเนดเหนอธรรมชาต แตตวละครทง 2 ตวน มลกษณะรวมกนคอ มความงามเปนเลศ มความเฉลยวฉลาด และมคณธรรม นนแสดงใหเหนวาภาพของกนรทถก

186

ประกอบสรางในวรรณกรรมเยาวชนไทย คอความงาม ความด และความเฉลยวฉลาด เปนคณสมบตเดน

1.2.1.2.1.2.2 ตวละครประกอบฝายปฏปกษ พบ 4 ตว ไดแก พระอาทตย ในเรองมจฉานผจญภย ครฑเกเรทง 3 ตว หวหนาหมบานครฑ และแมครครฑในเรองครฑนอย 1.2.1.2.1.2.2.1 พระอาทตย

พระอาทตย ในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนนาตวละครพระอาทตย มาสรางบทบาทใหม ดงน ตารางท 24 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระอาทตย ในเรองมจฉานผจญภย กบตวละคร

พระอาทตยในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ ลกษณะ พระอาทตย ในเรองมจฉานผจญภย พระอาทตย ในวรรณกรรมและ

เอกสารขอมลตางๆ* กาเนด 1. ─ 1. เปนโอรสของพระกศยปประชาบดกบ

นางอทต

รปลกษณ

2. ─

3. ─ 4. ตรงกน แตกลาวถงเฉพาะอาภรณแกวปทมราช 5. ตรงกน

2. กายสแดงแก

3. ม 3 เนตร 4 กร ถอดอกบวเผอน 2 หตถ หตถทเหลออก 2 หตถนน หตถหนงใหพร อกหตถหนงกวกใหบชา 4. เสอทรงสเหลองออน อาภรณแกว ปทมราช 5. ทรงรถมา

187

ตารางท 24 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพระอาทตย ในเรองมจฉานผจญภย กบตวละคร พระอาทตยในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ (ตอ)

ลกษณะ พระอาทตย ในเรองมจฉานผจญภย พระอาทตย ในวรรณกรรม และ เอกสารขอมลตางๆ

บทบาท 6. ─ 7. เปนตวละครประกอบของเรอง ทถก มจฉานแสดงความกาวราวใส

6. เปนตวละครประกอบ ชวยตวเอกยามทตกอยในอนตราย

ทมา ประจกษ ประภาพทยากร, เทวดานกรม (กรงเทพฯ: ศยาม, 2552), 214 -221 ; พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก, บทละครเรองรามเกยรต เลม 2 (กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร, 2549), 427-428 ; พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, เทพเจาและสงนาร (กรงเทพฯ: ศรปญญา, 2547), 94-96 ;พระยาสจจาภรมย, เทวกาเนด (กรงเทพฯ: อมรนทร, 2548), 97-106 ; สมบต พลายนอย, เทวนยาย (กรงเทพฯ: ยปซ, 2555), 231-242.

ในคมภรฤคเวทกลาวถงพระอาทตยวาเปนโอรสของพระกศยปประชาบด กบนางอทต และเรยกนามวา “สรยะ” ตามคมภรไตรเพทวาพระสรยะนน“ เนตรทอง กรทอง ชวหาทอง ทรงรถเทยมมาเทาดางขาว” ตามคมภรปราณะบอกรปพระอาทตยวา สกายแดงแก ม 3 เนตร 4 กร ถอดอกบวเผอน 2 หตถ หตถทเหลออก 2 หตถนน หตถหนงใหพร อกหตถหนงกวกใหบชา นงบนดอกบวหลวงมรศมเปลงปลงทงกาย ขรถเทยมมาสแดง 7 ตว หรอตวเดยว 7 หว มสารถ คอพระอรณ (พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, 2547: 94 - 96)

ในวรรณคดของไทยตวละครพระอาทตย นาจะเปนทรจกจากเรอง รามเกยรต ซงมบทบาทสาคญตอนทหนมานยดรถพระอาทตย เมอคราวทพระลกษมณตองหอกโมกขศกด ตองใหหนมานไปเกบตรชวากบสงกรณทยอดเขาสรรพยากบนาปญจมหานทมาชโลมลงหอกจงจะหลดขนมา แตถาปลอยไวจนพระอาทตยขนกจะหมดทางชวย หนมานจงรบไปยดรถพระอาทตยเอาไวกอน พระอาทตยเมอทราบเรอง จงชวยเหลอดวยการหลบเขากลบเมฆไมใหแสงสองลงมาตองหอกโมกขศกด แลวใหหนมานรบไปหายาใหทนเวลา เรองรามเกยรตกลาวถงบทบาทของพระอาทตยไวเพยงเทาน

วรรณกรรมเยาวชนเรองมจฉานผจญภย ผเขยนไดนาตวละครพระอาทตย มาสรางบทบาทเพมใหพระอาทตยถกมจฉานแสดงความกาวราวใส ดวยเหตทพระองคไมยอมลดแสงให ซงเปนเหตการณตอนทมจฉานเดนทางไปหาแมทปาหมพานต และดวยความทมจฉานเปนเดกดอรน เกเร เอาแตใจตวเอง อนเปนลกษณะนสยประจาตว มจฉานจงแสดงความกาวราวกบพระอาทตย ดวยเหตทพระอาทตยไมยอมลดแสงให ดงความวา

188

“โอย รอนจะตายอยแลวพระอาทตย ทานหรแสงลงบางไมไดหรอไร ขาแทบจะ เหาะไปไมไหวแลวนะ!”

“ใครบงอาจตะโกนเรยกขา” … “ขาเอง!” “ขาเองนะใคร” เจาลงนอยสขนแปลกตา…

“ขาเปนบตรหนมานทหารกลาขององครามาวตาร เวลานกาลงเดนทางขามเขาไป พบแมสพรรณมจฉาในปาหมพานต ขาเหาะขามเขตแดนใตแสงแดดของทานรอนตบจะแตก ชวยลดกาลงแสงลงหนอยไมไดหรอ!”

… “ ขาจะทาเชนนนไดอยางไร เวลานเพงเปนยามบาย ตองเรงแสงเขาขนราแสง

กกลายเปนตอนเยนเสยเทานน หากเจารอน เหตใดไมเดนปาเลารมไมใบบง กนแดดไดพอด”

“ขากาลงรบ ขนเดนปากนานไป ถงทหมายเอาเกนเยน” (มจฉานผจญภย, 2547: 50)

เมอพระอาทตยรความตองการของมจฉาน กมไดชวยเหลอมจฉานแต อยางใด ดวยเพราะเหตผลของมจฉานไมสมเหตสมผล ผเขยนจงไดอางถงเหตการณตอนทหนมานยดรถพระอาทตย ในเรองรามเกยรตมากลาวแทรกไวในเรอง เพอตองการใหเหนวาเหตผลของมจฉานไมสมเหตสมผลพอ เมอเทยบกบเหตผลของหนมาน ทครงหนงเคยขอรองใหพระองคหลบเขากลบเมฆ เพอชวยพระลกษมณ พระอาทตยจงอธบายเหตผลใหมจฉานฟงวา

“เหตผลของเจาไมเหนเขาท เมอกอนตอนทพระรามทาศกกบทศกณฐ พระลกษมณ

นองทาวเธอตองหอกโมกขศกด มเวลาไมมากทจะหาตนสงกรณตรชวามารกษา หนมานพอเจา มายดราชรถขาไวเพอไมใหถงเวลาเชา ยงไมอาจทาตามคาขอนนได เพยงถวงเวลาใหไมนาน…

(มจฉานผจญภย, 2547: 50)

จะเหนไดวาขอความดงกลาว สอดคลองกบบทบาทของพระอาทตย ใน เรองรามเกยรต ซงเปนการตอกยาไดวาตวละครพระอาทตยในเรองน เปนตวละครเดยวกบทปรากฏในเรองรามเกยรต ดงทวรรณคดตนฉบบกลาวถงเหตการณตอนนไววา …………………… วาเหวยไอลงใจหาญ เหตใดไมกลวบรรลยลาญ อหงการมายดรถไวฯ

189

บดนน หนมานผมอชฌาสย นอมเศยรกราบทลสนองไป ตวขาไดชอหนมาน เปนขาสมเดจพระสกร ภธรยกโยธาหาญ ไปปราบอสราสาธารณ ทาการรณรงคในลงกา บดนพระอนชาทรงลกษณ ตองโมกขศกดยกษา พระนารายณใชขาไปเกบยา จะกลบมาไมทนราตร ดวยจวนพระองคจะสองแสง รงแจงแรงรอนรศม พระลกษมณจะมวยชว ใหขานมาทลหามไว อยาเพอใหขบราชรถ งดอยพอแกพระลกษมณได ใชจะประมาทอาจใจ ใหเคองใตเบองบทมาลยฯ เมอนน พระอาทตยฤทธแรงแสงฉาน ฟงวายบตรบญชาการ จงมบรรหารตอบไป ซงจะหามวถราศจกร ใหเสรดพกอยนนไมได แตเราจะเดนรถชย เขาเสยในกลบเมฆา สดแตมใหแสงสอง ตองโมกขศกดยกษา เองจงเรงรบไปเกบยา แกพระอนชาใหทนท (รามเกยรต เลม 2, 2549 : 428) ในเรองรามเกยรต พระอาทตยชวยหลบเขากลบเมฆ เพอไมใหแสงตองหอกโมกขศกด และทาใหหนมานชวยพระลกษมณไดทนเวลา แตในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนกลบไมไดใหพระอาทตยชวยเหลอมจฉาน เหมอนเชนทเคยชวยหนมาน เพราะตองการเนนยาใหเหนพฤตกรรมของมจฉานวาเปนเดกกาวราว ไมมเหตผล ดงนนพระอาทตย จงไมยอมชวยเหลอ เพราะตองการสอนใหมจฉานรจกการอดทน โดยใหเหตผลวา “เหตผลของเจาไมเหนเขาท เมอกอนตอนทพระรามทาศกกบทศกณฐ พระลกษณนอง

ทาวเธอตองหอกโมกขศกด มเวลาไมมากทจะหาตนสงกรณตรชวามารกษา หนมานพอเจามายด ราชรถขาไว เพอไมใหถงเวลาเชายงไมอาจทาตามคาขอนนได เพยงถวงเวลาใหไมนาน เอา! แลวของเจาเลาอายลงนอย เหตผลแคไหน ไมกลาวมาใหขาเหนใจ”

“ขาบอกไปแลวไงวาจะรบไปหาแม แดดของทานเผาหวห เผาหางขาแดงไปหมดแลว ไมเหนหรอไร!”

พระอาทตยฟงคาของมจฉานแลวสายหนาอยางระอา “หากขายอมราแสงใหใครๆ ท ออกเดนทางไปเยยมแมอยางเจา ขาคงสตไมด จงเดนปาไปเถอะ ลกชายหนมาน”

(มจฉานผจญภย, 2547: 49-50)

190

1.2.1.2.1.2.2.2 ครฑเกเรทง 3 ตว หวหนาหมบานครฑ และแมครครฑ ตวละครครฑเกเรทง 3 ตว หวหนาหมบานครฑ และแมครครฑ ในเรองครฑนอย มการนาตวละครครฑมาสรางบทบาทในบรบทใหม ดงตารางตอไปน ตารางท 25 แสดงการเปรยบเทยบตวละครครฑเกเร หวหนาหมบานครฑ และแมครครฑ กบตว

ละครครฑ ในวรรณกรรม และเอกสารขอมลตางๆ ลกษณะ ครฑเกเรทง 3 ตว

ในเรองครฑนอย หวหนาหมบานครฑ ในเรองครฑนอย

แมครครฑ ในเรองครฑนอย

ครฑ ในวรรณกรรมและเอกสารขอมล

ตางๆ กาเนด 1. ─ 1. ─ 1. ─ 1. กาเนดจากครรภ

ของนางวนตา มเหสของกศยปมนเทพ

รปลกษณ 2. ตรงกน 3. ตรงกน 4. ตรงกน 5. ตรงกน

2. ตรงกน 3. ตรงกน 4. ─ 5. ─

2. ตรงกน 3. ตรงกน 4. ─

5. ─

2. ครฑมรปรางครงมนษย ครงนก มศรษะ จะงอยปาก เลบ และปกเหมอนนก แตรางกายแขน ขาเหมอนมนษย 3. หนาขาว ปกแดง ตวสทอง 4. ร า ง ก า ย ใ หญ โ ตมหมา 5. มพละกาลงมาก

บทบาท

6. ─ 7. เปนกลมครฑตวอยางของสงคมชาวครฑ

6. ─ 7. เปนหวหนา หมบานครฑ

6. ─

7. เปนหญงชรา ททาหนาทดแลครฑกาพราในหมบาน

6. เปนพาหนะทรงของพระนารายณ

ทมา พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, เทพเจาและสงนาร (กรงเทพฯ: ศรปญญา, 2547), 54-58 ; พระยาสจจาภรมย, เทวกาเนด (กรงเทพฯ: อมรนทร, 2548), 257-259 ; ยมโดย เพงพงศา, “ครฑและนาคในวรรณคดสนสกฤตและบาล” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาตะวนออก บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2521), 45- 55 ; ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552) , 122-124 ; สมบต พลายนอย, อมนษยนยาย (กรงเทพฯ: ยปซ, 2555), 353-374.

191

จากตารางเปรยบเทยบจะเหนวาตวละครครฑเกเรทง 3 ตว หวหนาหมบานครฑ และแมครครฑ เปนตวละครประกอบทมาจากวรรณกรรมเยาวชนเรองเดยวกนคอเรองครฑนอย วรรณกรรมเรองนเปนเรองราวของสงคมชาวครฑ ตวละครเอกของเรองเปนครฑกาพรา ทมลกษณะผดแปลกจากครฑทวไป คอ มขนสดา ตวแคระแกรน และบนไมได ผเขยนจงไดสรางตวละครประกอบอนๆ ใหเปนครฑเชนกน เพอเปนตวแทนของสงคมชาวครฑ ซงแทจรงแลวสงคมของชาวครฑในเรองนกคอตวแทนของสงคมมนษยนนเอง เพยงแตผเขยนนาตวละครครฑมาแสดงบทบาทแทนมนษย และดวยความทครฑนอยเปนครฑกาพรา ทงยงเกดมาผดแปลกจากครฑตวอนๆ จงเปนเรองธรรมดาทอาจถกสงคมรงเกยจ หรอถกกดกนออกจากกลม ผเขยนจงไดสรางตวละครประกอบกลมหนงขนมา เพอเปนตวแทนของสงคมทโหดราย ไรความเมตตาตอครฑนอย ผกาพราพอและแม ตวละครตวแรก คอแมครครฑ เปนหญงชราทเลยงดครฑกาพราทกตวในหมบานครฑ นางไมใชหญงชราผโอบออมอารตอเดกๆ จงเลยงดครฑกาพราในหมบานแบบตามมตามเกด โดยเฉพาะครฑนอย ทแคระแกรนกวาครฑตวอน จงถกลดทอนความรกความเอนดลงไปอก ตวละครแมครครฑในเรองน จงสะทอนภาพสงคมของมนษยเกยวกบสถานเลยงเดกกาพราไดวาผ ท อปถมภเลยงดเดกกาพรา บางคนอาจไรความเมตตา หรอเลอกทรกทชง เชนเดยวกบแมครครฑ เหนไดจากทผเขยนบรรยายไววา สถานเลยงครฑกาพรากอตงขนในวนทครฑกาพราตวแรกถกนามาวางไวทหนาบาน ของหญงชราครฑผหนง ดวยเหตทนางอาศยอยเพยงลาพง หนาทในการเลยงดครฑทารกจง ตกเปนของนางโดยปรยาย ไมวานางจะเกลยดเสยงรองของเดก หรอชอบทารายเดกหรอไม กตาม นานวนเขา เมอมครฑกาพราตวทสอง สาม และสตามมา หวหนาหมบานและคณะ กรรมการ จงโมเมใหบานของนางเปนสถานเลยงครฑกาพราประจาหมบาน โดยมนางเปนผ ดแลตงแตนนเปนตนมา เปนทรกนดวา เดกๆ ครฑในสถานเลยงครฑกาพรา ตางเรยกหญงชราครฑดวยชอ ทฟงดอบอนใจดวา แมคร ตามคาสงของนาง ดวยเพราะนางเปนทงผเลยงด และผสอนการ ใชชวตแบบทครฑกาพราสมควรไดรบ ซงกเปนไปแบบตามมตามเกด ตามแตอารมณขนๆ ลงๆ ของนางจะพาไป… แมวาแมครหรอหญงชราครฑจะเฝาปอนหนอนปอนนาแกครฑนอยเทาทนางจะนก

ออกบางหลงลมไปบาง และเทาททารกนอยจะยอแยงมาไดแตละมอจากครฑกาพราผหวโหย ดวยกน แตครฑนอยของเรากยงสามารถรอดชวต เตบโตมาอยางมไดลมปวย หรอพการ แตอยางใด เพยงแตสภาพของมนไมไดตางไปจากเมอ 3 ปกอนเทาไรนก ความผอมโซจนเหน ไดชดของครฑนอยกลายเปนจดดางพรอยอกจดหนงในหนาทของแมครจนทาใหนางยงลดทอน

192

ความรกความเอนดในตวมนเขาไปอก… (ครฑนอย, 2548 : 14-15) รปลกษณของครฑนอยไมเพยงเปนความดางพรอยในชวตเทานน แตยงถกสงคมตตราอกวาความดางพรอยทเกดขนจะนาความอปมงคลมาสคนใกลตว เหมอนเชนเหตการณทแมครครฑเสยชวตกะทนหน ครฑนอยกถกสงคมกลาวหาวาเปนตนเหตททาใหแมครครฑตองตาย ดงความวา …รางของแมครถกฝงอยางเรยบรอยภายในสสานของหมบาน แตเสยงราลอ ถงสาเหตการตายของแมคร กลบมไดถกฝงไปดวย ครฑหลายตวเชอวาการตายของ แมครตองเกยวของกบขนสดาของครฑนอยอยางแนนอน… (ครฑนอย, 2548: 32-33) ความคดเชนนมอยจรงในสงคม ผเขยนเพยงแคใชสงคมของครฑ มาเปนภาพแทน เพอเสนอความจรงดานหนงของสงคมมนษยเทานน ทงเรองของเดกกาพรา เดกทเกดมาผดปกต รวมไปถงความรกความเอนดทสงคมมตอเดกเหลาน ลวนเปนสงทเกดขนในสงคมปจจบนทงสน ตวละครตวทสอง คอหวหนาหมบานครฑ เปนผนาของหมบาน ตวละครตวนเปนตวแทนของคนทยดตดกบกรอบของสงคม ไมกลาคดตางกบสงคม เหนไดจากเรองราวในอดตของหวหนาหมบานครฑ ทอยากนงตกปลาสกครง แตกไมกลาทา เพราะกลวไมไดรบการยอมรบจากสงคม ตวละครตวทสาม คอครฑเกเรทง 3 ตว ตวละครกลมนเปนตวละครครฑทมลกษณะดเดน คอ มขนสแดง มจะงอยปากองเทาทแหลมคม มพละกาลงการบนทแขงแกรง เรยกไดวาเปนครฑทสมบรณแบบ ตามทครฑควรจะเปน ดงทผเขยนบรรยายไววา ครฑทงสามตวมรปทรงทสงใหญสมบรณแบบกวาครฑตวอนในวยเดยวกน กลามท หนาอกกเตบโตจนไดรป สองแขนซายขวาดเตมไปดวยพละกาลง เชนเดยวกบจะงอยปากและ กรงเลบทแหลมคม และเมอทงสามตวขนไปบนวอนอยบนทองฟา กดราวกบวาพวกมนคอลก ไฟสแดงเพลงทกาลงฉวดเฉวยนไปมาดวยความเรว ครฑนอยรสกวา นแหละคอแบบฉบบของ ครฑทแทจรง (ครฑนอย, 2548: 48)

193

ตวละครครฑเกเรทง 3 ตว เปนตวแทนของกลมคนทไดรบการยอมรบ จากคนในสงคมวาเปนบคคลตวอยาง นายกยอง แตแทจรงแลวพวกเขาไมใชคนดจรง ซงแสดงใหเหนวาในสงคมหนงๆ คนทมลกษณะด มความสามารถ จะไดรบความสนใจ และไดรบการยอมรบจากสงคม ครฑทง 3 ตวน จงมลกษณะทเปนคตรงขามกบตวละครเอกของเรอง เพราะครฑนอย ตวละครเอก ไมใชครฑตามแบบฉบบ ทงยงบนไมไดอกดวย จงทาใหไมไดรบการยอมรบจากสงคมชาวครฑ ครฑเกเรทง 3 ตว ยงเปนตวแทนของกลมคนทยดตดกบกรอบของสงคม จงไมยอมรบคนทคดตาง หรอใชชวตตางกบสงคมของตน ซงคนลกษณะนมอยจรงในสงคมมนษย ทชอบดถก และไมเปดใจยอมรบผอน โดยเฉพาะอยางยงไมอาจยอมรบความชวยเหลอจากผอนทคดวาดอยกวาตนได เหมอนเชนครฑเกเรทง 3 ตว ทมพละกาลงมหาศาล แตตองใหครฑนอย ทรางกายบอบบาง ซายงบนไมไดมาชวยเหลอ พวกเขาจงไมอาจยอมรบความจรงได ดงในเหตการณตอนหนงทครฑนอยชวยครฑเกเรทง 3 ตวทกาลงจะจมนาไวได ดงความวา

“…ขาจาไดแลววา…พวกเราถกนาคทอยมหานทสทนดรจบ กอนจะสนสตไปเพราะ สาลกนา ขาเหนครฑนอยวายนาดาลงมาตดๆ…แสดงวาทเรารอดมาไดเพราะครฑนอยมนดานา ลงไปชวยชวตเรางนหรอ…” “ไมมทางเปนไปไดทครฑอศวนอยางพวกเราจะไดรบการชวยเหลอจากครฑททาลาย ศกดศรของครฑ ดวยการวายนาแบบปลาอยางเจาครฑดาตวน” … “เราจะกลบไปบอกคนอนๆทหมบานไดอยางไรวาเราพายแพตอนาค แลวยงถกครฑ ดานาชวยชวตเอาไว ถาเรองนมใครรเขา ประวตศาสตรอนทรงเกยรตของครฑเราจะถกทาลาย ยอยยบ ขายอมไมได ครฑเกดมาเพอบนเทานน นอกเหนอไปจากการบน ถอเปนการกระทา ของพวกไมเคารพกฎ พวกประสบความลมเหลวในการบน”

(ครฑนอย, 2548: 120-121)

1.2.1.2.2 การเพมบทบาทใหแกตวละครทไมเคยมบทบาทมากอน เปนการนาตวละครเดมทไมเคยปรากฏบทบาทในวรรณกรรมเรองใดมากอนมาสรางบทบาทในวรรณกรรมเยาวชน แบงตามบทบาทไดเปน 2 กลม คอ ตวละครเอก และตวละครประกอบ ดงน

1.2.1.2.2.1 ตวละครเอก ไดแก ไกรสรราชสห ในเรองครฑนาค ภาคมหา ศกหมพานต กนนรครนทร และกเลนสงขร ในเรองตะลยแดนหมพานต

194

1.2.1.2.2.1.1 ไกรสรราชสห ตวละครไกรสรราชสห ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต

มการนาตวละครไกรสรราชสหมาสรางบทบาทในบรบทใหม ดงตารางตอไปน

ตารางท 26 แสดงการเปรยบเทยบตวละครไกรสรราชสห ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กบตวละครไกรสรราชสหในวรรณกรรมไทย

ลกษณะ ไกรสรราชสห ในเรองครฑนาคภาค มหาศกหมพานต

ไกรสรราชสห ในวรรณกรรมไทย

กาเนด 1. ตรงกน 1. ไกรสรราชสห เปนหนงในราชสห ทง 4 ตน อาศยอยในปาหมพานต

รปลกษณ 2. ตรงกน 3. ตรงกน

2. มขนแผงคอ ปาก ขนหาง และเลบเปน สแดง แตอวยวะสวนอนทเหลอมสขาว 3. เปนสตวทรงพลง มพละกาลงมาก

บทบาท 4. เปนสตวหมพานต ทพระนารายณให จตมาเกดบนโลกมนษย เพอคอยปกปองพญาครฑ

4. ─

ทมา ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552), 392-393. ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนนาตวละครไกรสรราชสห ซงเปนหนงในราชสหทง 4 ตว แหงปาหมพานต มาสรางบทบาทในวรรณกรรมเยาวชนไทย กาหนดใหไกรสรราชสห เปนตวละครทจงรกภกดตอพญาครฑสเรนทรชต ผเปนนายมาก เมอพญาครฑสเรนทรชตตองไปเกดใหม พระนารายณกสงไกรสรราชสหมาจตทโลกมนษยเชนกน เพอคอยปกปองคมครองพญาครฑสเรนทรชต ดงความทวา “ขาจะใหเจาจตไปเปนเดกมนษย สหราช หากชะตาเปนของเจา ขากขอใหเจา เตบใหญขนกอนทไขของนาคจะฟกตว แตกอนทเจาจะพบรางของสเรนทรชตในครรภ น เจาคงตองใชมากกวาพรของขาในการปกปองพญาครฑ” (ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 23)

195

1.2.1.2.2.1.2 กนนรครนทร กนนรครนทร ในเรองตะลยแดนหมพานต ผเขยนไดนาตวละคร

กนนรมาสรางบทบาทในวรรณกรรมเยาวชนไทย ดงตารางตอไปน

ตารางท 27 แสดงการเปรยบเทยบตวละครกนนรครนทรในเรองตะลยแดนหมพานต กบตวละคร กนนรในวรรณกรรมไทย

ลกษณะ กนนรครนทร ในเรองตะลยแดนหมพานต กนนร ในวรรณกรรมไทย

กาเนด ≠1. เปนสตวหมพานต ทมนษยเปนคนสรางขนมา

1. เปนสตวในนยาย อาศยอยในปา หมพานต

รปลกษณ

2. ตรงกน 2. คลายกบกนร แตเปนเพศชาย เปนสตวครงคนครงนก ทอนบนเปนคน ทอนลางเปนนก

บทบาท 3. เปนกนนรทขามมตจากโลกหมพานตมาสโลกมนษย เพอตามหาแมและพวกพองทถกมนษยจบตวมา

3. ─

ทมา ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552), 92-93. ในเรองตะลยแดนหมพานต ซงเปนเรองราวของปาหมพานต ผเขยนไดนาตวละครกนนร มาเปนตวละครเอกของเรอง โดยสรางเรองใหเผากนนร ถกมนษยทบกรกเขาไปในปาหมพานต จบตวมาทโลกมนษย กนนรครนทรพรอมกบกเลนสงขร สหายคใจ จงไดขามมตจากโลกของปาหมพานตมาทโลกมนษยเพอตามหาแม และพวกพองของตนทถกจบตวมา จนไดรบความชวยเหลอจากเดกชายหญง สองพนอง นาแกว และครธรรมรกษ ทง 4 คน ชวยใหครนทรไดพบกบแม และไดกลบไปทปาหมพานตอกครง เมอกนนรเปนตวละครเอกของเรอง ทงยงเปนสตวนยาย ทไมอาจพบเหนไดในชวตจรง ผเขยนจงไดบรรยายลกษณะของกนนรไวอยางละเอยดวา …บคคลผมาใหมนคอเดกชายตวนอยอายไมนาเกนสบป เขามผมสนาตาลอมแดง ดวงตาสเขยวมรกตทวาวโรจนขนอยางระแวงระวงภย ผวของเขาสนาตาลไหมหมองเหนรอย แผลอยทวบรเวณลาตวเนองจากเขาไมไดสวมใสสงใดปกปด แตสงทสรางความประหลาดใจ

196

ใหกบบคคลในบานนเปนอยางมากกคอ บรเวณชวงลางของเดกชายผนกลบไมไดมสภาพดง นอยโหนง หรอเดกคนอนเปน ตงแตบรเวณเอวลงไปจรดปลายเทาของเขานนมลกษณะไมตาง ไปจากลาตวสวนลางของนกทงหลาย มนประกอบไปดวยขนสเขยวออน…ปกคกะทดรดทหบ อยขางลาตว และขาสนาตาลอมเหลองอกคหนงทเตมไปดวยกรงเลบอนแหลมคม (ตะลยแดนหมพานต, 2546 : 21-22)

ลกษณะของกนนรครนทรขางตน สอดคลองกบลกษณะของกนนรใน วรรณกรรมของไทย คอเปนอมนษยครงคนครงนก มรางกายทอนบนเปนมนษย ทอนลางเปนนก เมอผเขยนนาตวละครกนนรมาสรางบทบาทในวรรณกรรมเยาวชน เพอใหเขาใจเรองงาย จงไดสรางใหตวละครกนนรมความคดความรสกเหมอนกบมนษย สอสารกบมนษยได ในเรองนผเขยนตองการใหผอานเขาใจชวตของสตวปาทถกมนษยรงแก เชนเดยวกบสตวในปาหมพานตทไดรบความเดอดรอนเพราะมนษยทบกรกเขาไป

การนาตวละครกนนร มาเปนตวละครเอกในวรรณกรรมเยาวชน ทม เรองราวการผจญภยของกนนรทขามมตมาสโลกมนษย การเอาชวตรอดจากกลมนายพราน และมตรภาพระหวางกนนรกบเพอนมนษย เปนการวพากษสงคมมนษยเรองการลาสตวผานมมมองความคดของกนนรในเรอง ซงทาใหเหนวามนษยบกรกปามากขนเรอยๆ แมกระทงปาหมพานตมนษยกยงสามารถเขาไปได ในมมมองของกนนรครนทร มนษยเปนสงมชวตทนากลว และไมนาไวใจ ความคดดงกลาวเปนสงทผเขยนตองการสอสารกบผอาน ใหผอานตระหนกถงภยอนตรายทเกดขนกบสตวปา เพอใหชวยกนดแลธรรมชาตไมใหมนษยเขาไปทาลาย หรอเบยดเบยนสตวปาเหมอนเชนทกระทากบกนนรในวรรณกรรมเยาวชนเรองน

1.2.1.2.2.1.3 กเลนสงขร

วรรณกรรมเยาวชนเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนไดนาตวละครกนเลน มาสรางบทบาทเปนตวละครเอกของเรอง และดวยความทกเลนเปนสตวผสมทมรปรางแปลกตา ผเขยนจงไดบรรยายลกษณะของตวละครสงขร ซงเปนกเลน ไวอยางละเอยด ดงความวา …มนมลกษณะคลายสตวหลายชนดผสมปนเปกน ไมวาจะเปนสวนหว… มนชางด

เหมอนหวมงกร… จะแปลกกตรงทยงมเขาอกสองเขางอกออกมา สวนชวงลาตวของมนกลบ ดยาวรราวกบลาตวของกวาง จะตางไปบางกคอ ปกสองขางซงหบแนบลาตวอย แถมดวยหาง ทเปนพวงยาวและเทาสขางอนประกอบไปดวยเลบยาวสดาตดกบสนาเงนเปนมนวาวของขนตาม

197

ลาตว และบรเวณสวนทองซงถกปกคลมดวยขนเปนสเหลองอราม (ตะลยแดนหมพานต, 2546: 20) และยงกลาวถงความพเศษของสงขรทเกดจากธาตทงหา เปนสตวทมอายยนยาว “สงขรเปนกเลนทอาศยอยทางตอนเหนอของปาหมพานต มนเปนสตวทเกดจากธาต

ทงหาคอ ดน นา ไฟ ไม และโลหะ ซงถอเปนสตวศกดสทธแหงปาหมพานต มนมชวตอยได นานกวาพนป สามารถเดนไดทงบนนา บนฟา และบนบก”

(ตะลยแดนหมพานต, 2546: 27 ) ในเรองนผเขยนกาหนดใหสงขร เปนกเลนทมอายประมาณ 200 ป เปนสตวศกดสทธประจาตระกลของครนทร ซงเปนกนนร สงขรจงกลายเปนเพอนคหของครนทรนบตงแตนนมา เมอครนทรตองตดตามหาแมทถกมนษยจบตวไปทโลกมนษย สงขรชวยครนทรไดมาก โดยเฉพาะในยามทตองการความชวยเหลอ หรอตกอยในอนตรายตางๆ และดวยความทเปนสตววเศษ ทาใหสงขรมพละกาลง มความสามารถพเศษเหนอกวาสตวทวไป เหนไดจากความตอนหนงทสงขรพาครนทรไปถงปางวทอยของพญาครฑเฒาไดสาเรจ กแสดงใหเหนวาสงขรเปนสตววเศษททรงพลงมาก เพราะการจะเดนทางไปถงปางวของพญาครฑนนไมใชเรองงาย ครนทรและสงขรเดนทางไปถงบรเวณปางวในเวลาใกลพลบคาของวนนน และ ดวยความชวยเหลอของเพอนคหทาใหการเดนทางครงน เปนไปอยางราบรน ปางวทองค ราชนบอกนนทจรงแลวกคอดงงวกวาพนตนทผดขนเรยงรายราวปราการหนา พวกมนม ลาตนใหญและสงจรดฟา หนามแหลมๆ มากมายงอกขนตามกงกานจนหนาทบยากทสตว เดนดน หรอผโผบนใดจะขามผาน จะยกเวนกแตสงขร เพราะในบรรดาสตวเหนเวหาทงหลายในปาหมพานตแหงน นอกจากพญาครฑแลว ยงมสตวอกไมกชนดทสามารถบนไดสงเลยยอดของตนงวไปได หนงในนนกคอกเลน ซงถอเปนสตวศกดสทธของปาหมพานต (ตะลยแดนหมพานต, 2546: 37-38) ความสามารถพเศษของสงขรมกถกนามาใชตลอดทงเรอง เพอชวยเหลอครนทร รวมถงนอยหนา นอยโหนง เดกชายหญงสองพนองจากโลกมนษย ทผจญภยดวยกนในปาหมพานต ผเขยนกาหนดใหตวละครสงขร มบทบาทสาคญในการดแลปกปองพวกเขาใหรอดพนจากอนตรายตางๆ เพราะอยางไรครนทร ซงเปนกนนร และเดกมนษยสองพนอง กไมอาจตอสกบ

198

มนษยทมเครองมอทนสมยได เมอมสงขร ซงเปนสตววเศษคอยชวย จงทาใหเรองดาเนนตอไปได อยางสนกยงขน และการสรางตวละครใหมทงตวละครสตวและมนษย ยงทาใหผอานเหนความผกพนของมนษยกบสตวทเอออาทรกน จนกลายเปนความรกระหวางสองเผาพนธอกดวย

1.2.1.2.2.2 ตวละครประกอบ มการนาตวละครเดมจากวรรณกรรมไทยมาสราง บทบาทในวรรณกรรมเยาวชนไทย ซงแบงยอยตามบทบาทไดเปน 2 กลม คอ ตวละครประกอบฝายสนบสนน และตวละครประกอบฝายปฏปกษ

1.2.1.2.2.2.1 ตวละครประกอบฝายสนบสนน พบ 1 ตว คอ สนธปกษ ในเรองหมพานตนรมต 1.2.1.2.2.2.1.1 สนธปกษ สนธปกษ ในเรองหมพานตนรมต ผเขยนไดนาตวละครสนธ-ปกษมาสรางบทบาทในวรรณกรรมเยาวชนไทย ดงตารางตอไปน ตารางท 28 แสดงการเปรยบเทยบตวละครสนธปกษ ในเรองหมพานตนรมต กบตวละครสนธปกษ

ในวรรณกรรมไทย ลกษณะ สนธปกษ ในเรองหมพานต สนธปกษ ในวรรณกรรมไทย กาเนด ≠1. เปนสตวหมพานต ทมนษยเปนผสราง

ขนมา 1. เปนสตวในนยาย อาศยอยทปาหมพานต

รปลกษณ

2. ตรงกน 3. ตรงกน

2. เปนสตวผสมระหวางนกกบปลา มตวเปนนก แตมครบและหางเปนปลา 3. มพละกาลงมาก

บทบาท 4. เปนตวละครประกอบ ทชวยใหตวเอกรอดพนจากอนตรายตางๆ

4. ─

ทมา เศรษฐมนต กาญจนกล, สรรพสตวในหมพานต (กรงเทพฯ: บรษทเดอะบคแฟคทอร, 2545), 61.

ตวละครสนธปกษ เปนสตวผสมระหวางนกกบปลา ซงเปนสตว นยายในปาหมพานต ทไมอาจพบเหนไดในชวตประจาวน ผเขยนจงไดบรรยายลกษณะไวอยางละเอยด เพอใหผอานจนตนาการภาพของสนธปกษไดตรงกน ดงความวา

199

…มจะงอยปาก มปก หาง และเทาทงสองขางเกอบเหมอนนก ทบอกวาเกอบเหมอน กเพราะวามนไมเหมอนเสยทเดยว…เพราะทงดานหลงเทาและหางของมนยงพวงครบสนาเงน เหลอบทองเขาไปดวย นยงไมรวมถงตงแตบรเวณสวนหวไหลยาวลงมาตามแผงคอทปรากฏ ครบใหญสเดยวกนแผยาวอย (หมพานตนรมต, 2546: 103) ดวยเหตทสนธปกษ เปนสตวผสมระหวางนกกบปลา จงทาใหสามารถอยไดทงในนาและบนบก ลกษณะพเศษน ทาใหเขาสามารถชวยเหลอตวละครเอกของเรอง ซงเปนเพยงมนษยธรรมดาได เพราะอยางไรมนษยกไมอาจบนได หรออยในนาไดนาน เมอครธรรมรกษ และแกว ตวละครเอก ตองผจญภยในปาหมพานต ผเขยนจงไดนาสนธปกษ สตวหมพานต มาเปนตวละครประกอบของเรอง โดยการสรางเรองใหตวละครเอกไดพบกบสนธปกษทกาลงบาดเจบอย จงเขาไปชวยเหลอ เมอสนธปกษแขงแรงเปนปกต เขาจงตอบแทนบญคณดวยการเปนมตรทด คอยปกปองตวละครเอกตลอดทงเรอง ซงมสวนทาใหเรองดาเนนไปอยางสนก เพราะลาพงตวละครเอก ทเปนมนษยนน การเอาชวตรอดในปาหมพานตเปนเรองทยากลาบากมาก จงตองมผชวยทมลกษณะพเศษ เปนผคอยชวยเหลอ การนาตวละครสนธปกษมาสรางบทบาทในวรรณกรรมเยาวชนไทย เปนบทบาทใหมทไมเคยปรากฏในวรรณกรรมเรองอนมากอน จงชวยสรางสสนใหกบเรอง และยงทาใหผอานไดรจกสตวหมพานตทมลกษณะแปลกตาเพมขนดวย นอกจากนผเขยนไดตความกาเนดของตวละครใหมดวยวา สนธปกษไมใชสตวทเกดตามธรรมชาต แตมนษยเปนผสรางขน โดยผเขยนสรางเรองใหโนเบ ซงเปนนกวจยจากโลกอนาคต เดนทางยอนเวลากลบมาทปาหมพานต แลวควบคมดแลทกสงในปาแหงน รวมทงเปนผสรางสตวหมพานตตางๆ ขนมาดวยวธการทางวทยาศาสตร ตวละครสนธปกษ กเปนหนงในสตวหมพานตทเกดจากการตดตอพนธกรรมเชนกน แตตวละครตวนกลบรจกผดชอบชวด เขาเลอกทจะปกปองคนดมากกวาจะทาตามคาสงผทใหกาเนดตน เหนไดจากตอนทสนธปกษไมยอมทาตามคาสงของโนเบ แตยอมเสยงชวตเพอปกปองตวละครเอก ดงความทวา “…เจาสนธปกษนนแหละ ถอยออกมาจากแมมนษยคนนเสย หรอเจาจะผลกมนตก ลงไปเลยกไดนะ” คาพดอนดดนของโนเบ ทาเอาฉนรบควาแผงคอของสนธปกษไวในทนท อนทจรงแลวกไมจาเปนเทาไหรหรอก เพราะเพอนยากตวนทาจะไมยอมทงฉนไปงายๆ สนธปกสสงเสยงรองแกรกกลบไปดวยความหมายบางอยางทฉนไมเขาใจ

200

แตนนทาใหโนเบเกรยวกราดขนมาไดอยางระงบไมอย “หนอย นเจากลาขดคาสงขางนร ขาเปนผสรางเจาขนมาไมใชนงมนษยหนาโงทเจา เทดทนมนอยนหรอก…” “แกรกๆ” สนธปกษสงเสยงขดขน หนาขาวๆ ทดดนแดงซานขนดวยความอารมณโมโหถงขดสด “ดละ ในเมอเจาเหนวานงนดกวาขา ขาจะยอมละทงปณธานของตวดสกครงโดยการ ฆาสตวหมพานตอยางเจาทงสองทง…” (หมพานตนรมต, 2546 : 281)

ความขางตนทาใหเหนวาสตวกมชวตจตใจ รจกคดและรกเปน สนธปกษ จงไดเลอกทจะปกปองตวละครเอกอยางเตมท โดยไมทาตามคาสงของโนเบ เพราะรวาโนเบไมใชคนด แมจะเปนผใหกาเนดตนกตาม

1.2.1.2.2.2.2 ตวละครประกอบฝายปฏปกษ พบ 2 ตว ไดแก ไกวล และอสรปกษา ในเรองครฑนาคภาคมหาศกหมพานต

1.2.1.2.2.2.2.1 ไกวล ไกวล หรอไกรสรนาคา ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต

ผเขยนนาตวละครไกรสรนาคามาสรางบทบาทในวรรณกรรมเยาวชน ดงตารางตอไปน

ตารางท 29 แสดงการเปรยบเทยบตวละครไกวลในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กบตวละคร ไกรสรนาคาในวรรณกรรมไทย

ลกษณะ ไกวล ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต

ไกรสรนาคา ในวรรณกรรมไทย

กาเนด 1. ตรงกน

1. เปนสตวในนยาย อยในปาหมพานต

รปลกษณ 2. ตรงกน 3. มพละกาลงมาก

2. เปนนาคครงสงห คอตวมลกษณะคลายสงห แตมหางยาวคลายนาค 3. ─

บทบาท 4. เปนตวละครประกอบทแปรพกตรไป อยกบฝายนาค

4. ─

ทมา เศรษฐมนต กาญจนกล, สรรพสตวในหมพานต (กรงเทพฯ: บรษทเดอะบคแฟคทอร, 2545), 13.

201

ตวละครไกวล ซงเปนไกรสรนาคา หรอสตวผสมระหวางนาคกบสงห ผเขยนนาตวละครตวนมาสรางบทบาทในวรรณกรรมเยาวชนเรอง ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ซงเปนสงครามระหวางทพฝายครฑ กบทพฝายนาค ผเขยนสรางเรองใหตวละครไกวล เปนหนงในสตวหมพานตทแปรพกตรไปเขาไปฝายนาค เพอเอาตวรอด แตสดทายไกวลกถกไกรสรราชสหทมพละกาลงเหนอกวาสงหาร จดจบของตวละครไกวล สะทอนใหเหนวาคนทคดคดทรยศตอพวกพองของตน ยอมไดรบความหายนะในทสด

1.2.1.2.2.2.2.2 อสรปกษา อสรปกษา ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนนาตวละคร

อสรปกษามาสรางบทบาทในวรรณกรรมเยาวชน ดงตารางตอไปน

ตารางท 30 แสดงการเปรยบเทยบตวละครอสรปกษาในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กบ ตวละครอสรปกษาในวรรณกรรมไทย

ลกษณะ อสรปกษา ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต

อสรปกษา ในวรรณกรรมไทย

กาเนด 1. ตรงกน 1. เปนสตวในนยาย อยในปาหมพานต

รปลกษณ 2. ตรงกน 3. มฤทธควบคมสายฟาได 4. มกระบองเปนอาวธ

2. มลาตวและหนาเปนยกษ แตมปกหางเหมอนนก 3. ─ 4. ─

บทบาท 5. เปนผนาเหลายกษครงนก รวมมอกบฝายนาค เพอครอบครองโลกทงสาม

5. ─

ทมา เศรษฐมนต กาญจนกล, สรรพสตวในหมพานต (กรงเทพฯ: บรษทเดอะบคแฟคทอร, 2545), 71.

เรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนนาคตเกยวกบเทวดาและอสร มาเปนสวนหนงในเรอง ซงคตเกยวกบเทวดาและอสรมปรากฏในวรรณกรรมไทยมาโดยตลอด สวนใหญจะถกสรางใหเปนปรปกษกนเสมอ วรรณคดยคแรกๆ ของไทยทกลาวถงคตเกยวกบเทวดาและอสรคอเรองไตรภมพระรวง ไดแบงภพภมเปน 3 ภม ไดแก กามภม รปภม และอรปภม

202

อสร หรออสรกาย ถกจดอยในภมแรก ซงเปนภมไมด ในเรองนแบงอสรออกเปน 3 ประเภท คอ เทวดาอสรา คออสรทเปนเทวดา เปตตสรา คออสรทเปนเปรต นรยอสรา คออสรทเปนสตวนรก ตามคตของวรรณคดเชอวาเทวดาอสรเปนปฏปกษกบเทวดาในชนดาวดงส เพราะแตเดมเทวดาและอสรอยรวมกนในชนดาวดงส จนวนหนงพระอนทรวางกลอบายกบเหลาเทวดาเพอกาจดอสรดวยการเลยงเหลา เทวดาฝายพระอนทรไมไดดมเหลา สวนฝายอสรดมเหลาจนเมาขาดสต เทวดาบรวารของพระอนทรจงจบเทวดาอสรโยนลงใตเขาพระสเมร เมออสรรตวกโกรธพระอนทรมาก กลายเปนปรปกษกนมาตลอด เทวดาและอสรมการจดทพสรบกนหลายครง ผลดกนแพผลดกนชนะมาโดยตลอด ซงวรรณคดเรองรามเกยรต กเปนอกเรองหนงทเหตการณความขดแยงในเรองเกดจากความขดแยงระหวางเทวดาและอสร เปนจดเรมตนของคตเรองเทวดาและอสรทสบทอดมาถงวรรณกรรมปจจบน (ศรลกษณ บตรประโคน, 2549: 147-148)

เรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนไดนาคตความเชอเรองเทวดา และอสร มาขยายความเพมใหตวละครอสรปกษา ซงเปนครงยกษครงนก เกดความแคนเคองทเผาพนธอสรเคยถกพระอนทรและบรวารขบไลลงจากสวรรค เมออสรปกษาไดพบพญานาค ทตองการเปนใหญเหนอโลกทงสาม อสรปกษาจงไดรวมมอกบฝายนาค เพอจะไดครอบครองสวรรคอกครง วรรณกรรมเรองนจงเปนการนาเรองราวความขดแยงระหวางเทวดากบอสรมาขยายความเพม กาหนดใหตวละครอสรปกษาเปนตวแทนของฝายอสรทไมเหนดวยกบการกระทาของพระอนทร และไดวพากษวจารณการกระทาของพระอนทรทขบไลอสรลงจากสวรรควาเปนสงทไมถกตอง เหนไดจากบทสนทนาทวา

“ ทานอสรา เหตใดทานถงไปเขากบนาค? ” สหราชถาม “ถามพรรคพวกเทพยดาของเจาส หรอจะถามพระอนทรดกไดนะ วาเหตใด?” “เรองมนผานมาเนนนานแลว เหตใดทานจงไมปลอยวาง สวรรคหาใชทเหมาะสม ของพวกทานไมใชหรอ?” “แลวพระอนทรกบเหลาเทพยดาเลา ใชเกณฑอนใดตดสนวาพวกขาหาควรกบสวรรค ดาวดงส ในเมอพวกขาเปนผครอบครองแผนฟากอนเผาพนธอน” “ขาไมบงอาจไปคาดเดาพระทยขององคเทพดอก ทานอสรา” สหราชตอบ “แตทขาร และเขาใจกคอทกสรรพสงลวนมกงกรรมกงเกวยน ไมวาสงนน จะเปนอะไร” “เจาพดราวกบตองการใหขาปลอยวางจากสทธทควรเปนของขากระนนแล สหราช “ทานคดถกแลว”

203

“ถาเชนนน เจาตอบขาท เหตใดเจากบพรรคพวกหมพานตของเจาถงไมปลอยวาง เหตใดถงคดตอสกบขาและพวกนาค ทงทรวาทกสรรพสงลวนลขตดวยกรรมอยแลว” “เพราะสงททานกบนาคทาไมถกตอง” “งนพระอนทรทาถกงนส” สหราชไมตอบ รดวาสงทพระอนทรและเหลาเทวดาทาเมอหลายหมนปกอนตอ

เหลาอสรปกษานนไมถกตอง แตนนกเปนเรองขององคเทพ สวนตนนนเปนเพยงสตว หมพานตตนหนงเทานน

… (ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 260-261)

จากบทสนทนาขางตน ผเขยนใชความขดแยงระหวางอสรกบเทวดามา เปนมลเหตใหอสรปกษาคดแคนเหลาเทวดา จนยอมเขารวมกบฝายนาค แตสดทายอสรปกษากพายแพตอฤทธของพญาครฑสเรนทรชต ทสามารถปกปองพทกษโลกไวได

อสรปกษาในวรรณกรรมเรองน จงเปนการอธบายลกษณะนสยของอสร ตามของเดม ทอสรมกเปนตวรายในวรรณคดไทยทชอบทาลายผอน แตกไมอาจทาอนตรายคนดได สดทายอสรกไดรบผลรายจากการกระทาของตวเอง

1.2.2 การปรบขนบตวละคร

จากการศกษาพบวา ผเขยนมการนาตวละครเดมมาการดดแปลงใหม โดยการปรบรปลกษณใหตางกบขนบเดม ซงปรากฏบทบาทในวรรณกรรมเยาวชน แบงไดเปน 2 กลม คอ ตวละครเอก และตวละครประกอบ ดงน 1.2.2.1 ตวละครเอก ผเขยนนาตวละครเดมจากวรรณกรรมไทยมาเปนตวละครเอกของเรอง โดยมการปรบขนบของตวละครเดม พบ 2 ตว ไดแก ครฑนอย ในเรองครฑนอย และกนร ในเรองกนร 1.2.2.1.1 ครฑนอย

ครฑนอย ในเรองครฑนอย ผเขยนไดนาตวละครครฑมาดดแปลง โดย การปรบรปลกษณ และบทบาทใหม ดงน

204

ตารางท 31 แสดงการเปรยบเทยบตวละครครฑนอย ในเรองครฑนอย กบตวละครครฑใน วรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ

ลกษณะ ครฑนอย ในเรองครฑนอย ครฑ ในวรรณกรรมและเอกสาร ขอมลตางๆ

กาเนด ≠1. เปนครฑกาพราพอแม อาศยอยทสถานเลยงครฑกาพรา

1. กาเนดจากครรภของนางวนตา มเหสของกศยปมนเทพ

รปลกษณ 2. ─ ~3. รางกายแคระแกรน ≠4. ปกและตวสดา ~ 5. บนไมได 6. รจมกทงสองขางหบเขาออกได 7. ดานาได

2. รปรางครงมนษยครงนก คอมศรษะ จะงอยปาก เลบ และปกเหมอนนก แตรางกายแขน ขาเหมอนมนษย 3. รางกายใหญโตมหมา 4. หนาขาว ปกแดง ตวสทอง 5. เปนพญานกทมพละกาลงมาก เปนเจาแหงเวหา 6. ─ 7. ─

บทบาท 8. ─ 9. เปนตวละครทใชชวตตางกบสงคมของชาวครฑ ดวยการดานาแทนการบนอยางครฑทวไป

8. เปนพาหนะทรงของพระนารายณ 9. ─

ทมา พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, เทพเจาและสงนาร (กรงเทพฯ: ศรปญญา, 2547), 54-58 ;พระยาลไทย. ไตรภมพระรวง (พระนคร: ครสภา, 2506) ; พระยาสจจาภรมย, เทวกาเนด (กรงเทพฯ: อมรนทร, 2548), 257-259 ; ยมโดย เพงพงศา, “ครฑและนาคในวรรณคดสนสกฤตและบาล” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาตะวนออก บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2521), 45-55; ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552) , 122-124 ; สมบต พลายนอย, อมนษยนยาย (กรงเทพฯ: ยปซ, 2555), 353-374. ครฑเปนตวละครในปรมปราคตทางวรรณคด พญาครฑ เปนโอรสของพระกศยปประชาบดกบนางวนะตา พระกศยปมมเหสอกองคหนงนามวา นางกทร เปนมารดาแหงนาค ดงนนเหตทครฑกบนาคไมถกกน จงเปนเพราะการววาทของมเหสทงสองพระองค นางกทรเอาชนะนางวนะตาดวยกลอบาย ทาใหมารดาครฑตองตกเปนทาสของมารดานาค เพอชวยเหลอมารดา พญาครฑจาตองไปเอานาอมฤตมาไถตวมารดา ทาใหตองตอสกบพระอนทร พระอนทรส

205

ไมได พระนารายณจงเสดจมาปราบ แตพญาครฑมฤทธมาก พระนารายณไมอาจปราบได จนตองหยาศก และทาสญญาตอกนวา ถาพระนารายณประทบนงทรงยอมใหพญาครฑนงอยสงกวาได แตถาพระนารายณเสดจไปไหน ครฑตองเปนพาหนะใหพระนารายณ ในวรรณคดไทยพญาครฑเปนตวละครสาคญในวรรณคดเรองกาก ซงเปนเรองราวความสมพนธของนางกากกบบรษ 3 คน คอ ทาวพรหมทต พญาครฑ และคนธรรพ ไตรภมพระรวง กลาวถง พญาครฑไวในตรจฉานภมวา เปนสตวในปาหมพานต ครฑอาศยอยเชงเขาพระสเมร บรเวณสระใหญชอวาสมพล มปางวอยรายรอบ ฝงครฑจะอาศยบนตนงวเหลาน วรรณกรรมเรองครฑนอย ผเขยนนาครฑซงเปนสตวหมพานตมาเปนตวละครเอกของเรอง โดยจนตนาการวามครฑกาพราตวหนงไดรบการเลยงดในสถานเลยงครฑกาพราในหมบานครฑแหงหนง ครฑนอยตวนแตกตางจากครฑตวอนๆ มปกเลกๆคลายครบปลาอยกลางหลง มรจมกทเปดปดได นอกจากนยงมขนสดา ไมใชสแดงเหมอนครฑตวอนๆ ความแตกตางทาใหครฑนอยถกกดกนออกจากกลม ครฑเดกดวยกนกลอเลยนรงแก จนตองหนไปเลนตามลาพงทชายปาหลงหมบาน ทนครฑไดพบกบเพอนใหมตางเผาพนธ ไดแก แมไกทชอบขนบอกเวลาตอนกลางคน อกาเผอกทรองเปนเสยงนกครบน และเปดทไมชอบวายนา เมออายครบ 4 ป ครฑเดกทงหลายจะไดเขาโรงเรยนฝกบน แตครฑนอยผกาพราพอแม ไมมโอกาสเขาโรงเรยน ทงยงโชครายถกขบไลออกจากหมบานอกดวย ครฑนอยไปอาศยอยทกระทอมขางสสาน และตงใจวาจะตองบนใหได เพราะเชอมนวาครฑเกดมาเพอทจะบนและเปนเจาแหงเวหาเทานน ครฑนอยหดบนดวยตนเองอยางขยนขนแขง แตกไมสามารถบนได จนสปเหรอครฑสงสารจงพาครฑนอยไปแอบดการฝกบนของเหลานกเรยนครฑ วนแลววนเลาครฑนอยแอบเรยนทาบนแบบตางๆ แลวทดลองฝกบน แตไมสามารถบนได จนครฑนอยสงสยตวเองวาตนเปนครฑหรอไม วนหนงสปเหรอครฑพาครฑนอยเดนไปจนถงหนาผาทครฑทงหลายอยากพชต เพอตองการใหครฑนอยรวาการพชตหนาผาไมจาเปนตองบนได กสามารถพชตหนาผาไดเหมอนกน แตครฑนอยกยงเชอวาเมอเกดเปนครฑตองบนเทานน เพราะการบนไดจะทาใหครฑไดรบการยอมรบใหเขากลม ครฑนอยจงฝกบนตอไปอยางขะมกเขมน ทาใหครฑเกเร 3 ตว วางแผนกาจดครฑนอยออกไปจากหมบาน โดยหลอกใหครฑนอยไปหาครฑเฒาผวเศษในปาลก เพอใหชวยสอนบน เพราะหวงวาครฑนอยอาจตายขณะทเดนทางกลางปา ครฑนอยไมพบครฑเฒาผวเศษทครฑเกเรทง 3 พดถง กลบพบกนรนอยกบป ของเธอ ซงเปนนกประดษฐ กนรนอยพาครฑนอยไปพบกบครฑผเฒาทตกปลาไดโดยไมตองเกยวเหยอ ครฑนอยเฝาตามครฑผเฒาทงวนทงคน เพราะเชอวาอาจเปนครฑผวเศษทสอนใหเขาบนได

206

แตครฑเฒาไมยอมพดดวยเลย จนกระทงวนหนงครฑนอยลมปวย ครฑเฒาดแลจนหายด ครฑเฒาสงเกตรางกายของครฑนอยอยางใกลชด แลวจบครฑนอยโยนลงนาทนท ครฑนอยจมลงไปในนา และคดวาตนเองตองตายแนๆ แตแลวรจมกของมนกปดไดอตโนมต และครบเลกๆกลางหลงกเคลอนไหวไดเหมอนครบปลา ครฑหายใจในนาและดานาได นบตงแตวนนนครฑนอยจงคนพบวาความอปลกษณของมนกลบกลายเปนความพเศษ และพบวาครฑไมไดเกดมาเพอบนเทานน แตครฑสามารถตกปลา ดานา หรอทาอยางอนไดอกมากมาย ครฑนอยเดนทางดานาไปทวทกแหง พรอมทงเรยนรและพฒนาเทคนคการดานาอยเสมอ จนกระทงวนหนงครฑนอย เดนทางไปถงทะเลสทนดร เพอพสจนตานานเรองครฑกบนาควาเปนศตรกนจรงหรอไม ซงเปนจงหวะเดยวกบครฑเกเรทง 3 ตว เดนทางออกจากหมบาน เพอหวงจะสรางวรกรรมดวยการจบนาค แตครฑเกเรทง 3 ตว เสยท ถกนาคจบลงทะเลจนสลบไป ครฑนอยดานาลงไปชวยครฑเกเร และไดผกมตรกบนาค เพอลบประวตศาสตรการเปนศตรกน เมอครฑเกเรฟนกเหนรางของครฑนอยนอนสลบอยขางๆ จงนาเกลดนาคออกจากองมอครฑนอย แลวเดนทางกลบหมบาน เพอประกาศวาพวกตนสามารถเอาชนะนาคได พรอมใสรายวาครฑนอยเปนครฑนอกคอก ทเลอกดานา แทนการบน จงหามครฑนอยเขามาทหมบานอก ครฑนอยจงไมไดปรากฏตวทหมบานอก แตเลอกทจะเดนทางรอบโลก และไมสนใจการยอมรบเขากลมอกตอไป ดงทผเขยนทงทายไววา วากนวา มผพบเหนครฑขนสดาทมจมกหบไดรวมเดนทางไปรอบโลก กบแมไกทชอบ ขนตอนกลางคน เปดทกลวนา อกาเผอกทคดวาตวเองเปนนกครบน และมนษยทเชอวาโลกแบน (ครฑนอย, 2548 : 134) การนาตวละครครฑเดมมาดดแปลงรปลกษณและสรางบทบาทใหม จงนาไปสแกนของเรองคอ การคนหาตวเอง การมความกลาทจะดารงชวตอยทามกลางความแตกตางจากคนอนๆ ไมคลอยตามกระแสสงคมจนขาดความเปนตวของตวเอง และไมปลอยใหกฎเกณฑของสงคมทาใหตนขาดอสระ ครฑในวรรณกรรมเรองนจงไมใชครฑ สตวหมพานต ทเคยรจกในวรรณคดโบราณเรองอนๆ แตตองการทาทายใหคดวาเราเปนครฑแบบไหน นอกจากนผเขยนยงนาตานานเรองครฑกบนาคมาสรางใหม ใหสตวสองชนดทเปนศตรกนมาตลอดไดมาเปนเพอนกน แนวคดเรองการสรางสนตภาพ จงเปนอกประเดนหนงทผเขยนทงไวใหผอานวรรณกรรมเยาวชนเรองน ดงปรากฏในบทสนทนาระหวางครฑนอยกบนาคทวา

207

…เมอองเทาควาตวครฑทงสามไวไดแลว ครฑนอยกลากเอาพวกมนไปอยาง ถลถกง แตกอนจะทะลงตวขนสผวนา มนไดหนไปกลาวประโยคสดทายกบนาคดวย นาเสยงเปนมตร “ผมอยากจะบอกเธอวา ครฑกบนาคไมไดเปนศตรกน แตทผมตองทาเชนน เพราะตองการชวยชวตของพวกเขา ขอโทษดวยถาทาใหเธอบาดเจบ หวงวาเจอกน คราวหนา เธอจะพาผมเทยวใหทวมหานทสทนดรน และเราจะเปนเพอนกนตลอดไป” (ครฑนอย, 2548: 119-120)

1.2.2.1.2 กนร กนร ในเรองกนร ผเขยนไดนาตวละครกนรมาดดแปลง โดยการปรบรปลกษณ

และบทบาทใหม ดงน ตารางท 32 แสดงการเปรยบเทยบตวละครกนรในเรองกนร กบตวละครกนรในวรรณกรรมและ เอกสารขอมลตางๆ

ลกษณะ กนร ในเรองกนร กนร ในวรรณกรรม และเอกสาร ขอมลตางๆ*

กาเนด ≠1. ไมไดอาศยอยในปาหมพานต แตอาศยอยทมตลลบแหงหนง

1. เปนอมนษยในนยาย อาศยอยในปา หมพานต

รปลกษณ 2. กนรม 2 ราง คอ 2.1 ตรงกน แตสงประมาณ 7 นว เทานน ≠ 2.2 เปนนกนอยสขาวแสนสวย 3. ตรงกน 4. ตรงกน 5. มนาตาเพชร 6. มหทพย 7.มพรพเศษทาใหสามารถพดภาษาอะไร กได 8. แปลงกายได 9.ไมมการแก เมอสนอายขยรางจะคอยๆหายไป

2. กนรในวรรณกรรมไทย ม 2 ลกษณะ คอ 2.1 มลกษณะครงมนษยครงนก 2.2 มลกษณะคลายมนษยธรรมดา ตอง ใสปกใสหางจงสามารถบนได 3. มรปโฉมงดงาม 4. ชอบการรองราทาเพลง 5. ─ 6. ─ 7. ─ 8. ─ 9. ─

208

ตารางท 32 แสดงการเปรยบเทยบตวละครกนรในเรองกนร กบตวละครกนรในวรรณกรรมและ เอกสารขอมลตางๆ (ตอ)

ลกษณะ กนร ในเรองกนร กนร ในวรรณกรรมและเอกสาร ขอมลตางๆ

บทบาท 10. ─ 11. เปนตวละครเอก ทพลดหลงมาสโลกมนษย เพราะความดอรนไมเชอฟงคาเตอนของผใหญ ภายหลงไดรบความชวยเหลอจากเพอนมนษย ทาใหกลบมตของนางไดสาเรจ

10. มกมบทบาทเปนภรรยาของตวเอกชาย 11. ─

ทมา พรชวนทร มลพนธ, กนร สนทรยภาพในงานศลปะและวรรณกรรม (กรงเทพ : ศยาม, 2549), 166-170; ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552), 92-93 ; สมบต พลายนอย, อมนษยนยาย (กรงเทพฯ: ยปซ, 2555), 269-295 ; สมพร รวมสข, “บทบาทตวละครอมนษยในบทละครในและละครนอก” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ, 2521), 171-172. ซงเปนการศกษาตวละครกนรจากตวบทวรรณกรรมไทย จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาวรรณกรรมเยาวชนเรองกนร ผเขยนนากนรมาเปนตวละครเอกของเรอง จนตนาการใหกนรอยอกมตหนง แตพลดหลงมาทโลกมนษย กนรตนน จงไมใชกนร สตวหมพานต ทเราเคยรจกจากวรรณคดโบราณเรองอนๆ แตเปนกนรทสรางขนใหมจากจนตนาการของผเขยน มการปรบรปลกษณเดมคอใหกนรสามารถกลายรางไดเปน 2 ราง รางหนงเปนนกนอยสขาว อกรางหนงเปนครงคนครงนก ดงทผเขยนบรรยายลกษณะรางทงสองไววา …นกตวนใหญกวานกกระจอกไมมากนก มนยนเกาะคอนดสวยสงา คอตงตรงม หงอนใสๆ เหมอนแกวเสนสนๆ 7-8 เสน เปนหงอนทดเหมอนมงกฎ ไมเหมอนกบหงอนนก ทวไปทเคยเหน ทแปลกตาคอ มหางเปนเสนๆ ทมความยาวละไลกนลงมาอยางสวยงาม เสน กลางสามเสนยาวถงพนกรง ปลายหางทกเสนมเมดกลมเลกๆเหมอนลกปดแกวใสประดบอย เชนเดยวกบทปลายขนปกของมน แตตรงปลายปกเมดกลมๆ ทวาจะเลกกวาทปลายหาง แตท สะดดตาทสดกเหนจะเปนดวงตาสวยสกใสเปนประกายระยบระยบเหมอนเพชร… (กนร, 2551: 20-21)

209

…จากนนรางกคอยๆ กลายเปนหญงสาวรปรางบอบบาง และมใบหนาทสวยงามมาก แตเปนหญงสาวทมปกและมหางเหมอนนก! ขนทปลายปกและหางมแสงระยบระยบเหมอน มเพชรประดบอย ตวสงประมาณเจดนวสวมชดสขาวทงชด เสอปดไวแคหนาอก เปนเสอ ไมมแขนทาจากขนนกอนเลกๆ ละเอยดและออนนม เสอตอตดกบกระโปรงททาจากขนนก บางเบา พลวไหวอยางสวยงาม แตขนนกตรงสวนนเปนขนนกทมความยาวและขนาด แตกตางกน กระโปรงดานหนาจะเปนขนนกสนๆ ซอนแซมกนยาวลงมาถงกลางตนขาแลว ซอนกนยาวลงไปทางดานหลงเปนหางยาวเลยเทาลงไปมาก ขนนกทเปนสวนหางจะเปนขน สวนทยาวทสด แตสงทหอหมรางกายกนรทงหมดนนถงจะมองเหมอนเสอเหมอนกระโปรง แตจรงๆ แลว เปนขนจรงๆ ของนาง ไมใชเสอผาเครองนมหมทตดเยบขนมา แตมนงอก ออกมาจากผวหนงเหมอนขนนกหรอขนสตวชนดอนๆนนเอง นอกจากขนนกสขาวทสวยงามแลว ยงมมงกฎขนนกอนเลกๆ ประดบเพชรอยบน ศรษะดวย สวมกาไลเพชรทงทตนแขนและขอเทา เพยงแตเครองประดบเหลานไมไดงอก ออกมาจากรางกายเหมอนชดขนนกเทานนเอง (กนร, 2551: 34-35) ผเขยนยงไดเนนยาใหเหนวากนรในวรรณกรรมเรองน ไมใชกนร สตวหมพานต ทเราเคยรจก แตเปนกนรอกพนธหนง จงทาใหมรปลกษณทแตกตางกบของเดม พจารณาไดจากคาพดของตวละครหนเลกทพดถงกนรวา …ฉนเคยอานนทานทมหญงสาวครงคนครงนก แตในนทานนะ หญงสาวมรางกาย ทอนบนเปนคน แตทอนลางตงแตขาลงไปเปนนก เราเรยกวา กนร ในนทานบอกวาพวก กนรอยในปาหมพานต แตเธอบอกวาเธอมาจากมตอน แลวเธอนะเวลาเปนนกกเปนนกทง ตว เวลากลายรางเปนคนกเปนคนทงตว เพยงแตเปนคนทมปกมหางเหมอนนกเทานน… คงเปนกนรอกพนธหนงมง ถงไมเหมอนกนรทอยในปาหมพานต (กนร, 2551: 57) นอกจากจะปรบรปลกษณของกนรใหมแลว ผเขยนยงไดเพมลกษณะพเศษใหกนรมพรพเศษททาใหสามารถพดภาษาอะไรกได มหทพย และมนาตาเปนเพชร ซงการมนาตาเปนเพชรของกนรนน เปนลกษณะพเศษทผเขยนสรางขนมาเพอใหเรองดาเนนไปอยางเขมขน เพราะเมอกนรอยทโลกของตน นาตากนร เปนสงไรคา บางคนไมตองการกนาไปทงในบอ แตเมออยทโลกมนษย นาตากนร หรอทมนษยเรยกกนวาเพชร กลบกลายเปนสงลาคา ทมนษยตองการ ดงนนเมอกนรมาอยทโลกมนษย ชวตของเธอจงไมปลอดภยอกตอไป เพราะตองเอาตวรอดจากมนษยทหวงครอบครองนาตาเพชร

210

การนาตวละครกนรมาปรบรปลกษณและบทบาทใหมในวรรณกรรมเรองน จงสะทอนใหเหนคานยมของสงคมมนษย ท ยงยดตดกบทรพยสนเงนทอง และการหาผลประโยชนจากผอน โดยผเขยนไดเสนอประเดนความคดน ผานบทสนทนาระหวางตวละครกนรและหนเลกทวา “ฉนอยากรวานาตาของเธอ ทในโลกของฉนเรยกวาเพชรนะ ในโลกของเธอมนไมม คาเลยหรอไง” “ไมมเลย มนกแคนาตา แตเวลาทมนกลายเปนสงทชาวโลกเรยกวาเพชร เรากเอามน มาทาเครองประดบ…ใครมเยอะแลวขเกยจเอาไปทาเครองประดบกเอาไปทงในบอนา กแคนน เอง เธอคงไมอยากไดเพชรหรอกนะถงไดถาม” กนรชกระแวงอก “เปลา แตอยากร ฉนกาลงคดวามนเปนเรองนาคดมาก ทของอยางเดยวกน แตพออย กนคนละทกลบมคาตางกน” “มนกอยางนละ ในโลกนยงมอะไรอกมากทเธอไมร เธอเกดมาไมนาน ยงรอะไร นอยมากอยตอไปอกนานๆ เธอกจะรมากขน” (กนร, 2551: 72) และ “แตถงมนจะมคามากแคไหน ฉนกคดวามนคงจะมคามากสาหรบคนบางคนมาก กวานะ เชน พวกคนโลภ อยากไดเอาไปขาย หรอไมกพวกบาเพชร อยากมเยอะๆ อะไร แบบนน…” (กนร, 2551: 65)

1.2.2.2 ตวละครประกอบ ผเขยนมการนาตวละครเดมจากวรรณกรรมไทยมาเปน ตวละครประกอบของเรอง โดยการปรบรปลกษณและบทบาทใหม พบ 2 กลม ไดแก กลมตวละครประกอบฝายสนบสนน และตวละครประกอบฝายปฏปกษ ดงน

1.2.2.2.1 ตวละครประกอบฝายสนบสนน พบ 1 ตว คอ ตวละครราชสห ทง 4 ตว ในเรองเจาชายไมวเศษ 1.2.2.2.1.1 ราชสหทง 4 ตว

ตวละครราชสหทง 4 ตว ในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนไดนา ตวละครราชสหทง 4 ตวมาดดแปลง โดยการปรบรปลกษณ และบทบาทใหม ดงตารางตอไปน

211

ตารางท 33 แสดงการเปรยบเทยบตวละครราชสหทง 4 ตว ในเรองเจาชายไมวเศษ กบตวละคร ราชสหทง 4 ตว ในวรรณกรรมไทย

ลกษณะ ราชสหทง 4 ตว ในเรองเจาชายไมวเศษ ราชสหทง4 ตว ในวรรณกรรมไทย กาเนด 1. ตรงกน 1. เปนราชสหผยงใหญ แหงปาหมพานต

รปลกษณ

2.1.1 ตรงกน ≠2.1.2 กนทงหญาและเนอเปนอาหาร ~2.1.3 รางกายซบผอม ไรเรยวแรง 2.2.1 ตรงกน ≠2.2.2 กนทงหญาและเนอเปนอาหาร ~2.2.3 รางกายซบผอม ไรเรยวแรง 2.3.1 ตรงกน ≠2.3.2 กนทงหญา และเนอเปนอาหาร ~2.3.3 รางกายซบผอม ไรเรยวแรง

2.4.1 ตรงกน ≠2.4.2 กนทงหญาและเนอเปนอาหาร ~2.4.3 รางกายซบผอม ไรเรยวแรง

2. ราชสห มอย 4 จาพวก คอ 2.1 ตณสห 2.1.1 มรปพรรณสณฐานคลายนางโค มกายสหมนมวเหมอนสนกพราบ 2.1.2 กนหญาเปนอาหาร 2.1.3 รางกายใหญโต มพละกาลงมาก 2.2 กาฬสห 2.2.1 มรปพรรณสณฐานคลายนางโค มกายสดา 2.2.2 กนหญาเปนอาหาร 2.2.3 รางกายใหญโต มพละกาลงมาก 2.3 บณฑสห 2.3.1 มรปพรรณสณฐานคลายนางโค มกายสเหลอง 2.3.2 กนเนอเปนอาหาร 2.3.3 รางกายใหญโต มพละกาลงมาก 2.4 ไกรสรราชสห 2.4.1 มปาก ปลายหาง ปลายเทาทงสเปนสแดง สวนทเหลอมขนสขาว 2.4.2 กนเนอเปนอาหาร 2.4.3 รางกายใหญโต มพละกาลงมาก

บทบาท 3. เปนเจาแหงปาหมพานต มบทบาทเปนผชวยเหลอตวละครเอกยามทมภย

3. ─

ทมา ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2552), 392-393.

212

จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาตวละครราชสหทง 4 ตว ในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนนาตวละครราชสหทง 4 ตว แหงปาหมพานตมาดดแปลงรปลกษณใหม กลาวคอ ตณสห ราชสหทมขนสแดง กาฬสห ราชสหขนสดา บณฑสห ราชสหขนสเหลอง และไกสรราชสห ราชสหขนสขาวสลบแดง ตวละครเหลานมกไดรบการกลาวถงในวรรณกรรมไทยวาเปนสตวทมอานาจ มความสะอาดหมดจด มรปรางสงางามนาเกรงขาม และคณสมบตอกประการหนงทสาคญคอเมอราชสหแผดเสยงรอง อานาจเสยงของราชสหจะทาใหสตวอนเกรงกลวได ดงทบรรยายในไตรภมพระรวงวา

เมอไกรสรสหะนนออกจากคหาทองกด เงนกด คหาแกวกด อนเปนทอย แหงไกรสร สงหะนน ตนจงไปยนอยเหนอแผนศลาเหลองอนเรองงามดงทองสงค…แลวจงกระทาเสยงออก ดงเสยงฟาลน แลวจงสนขนฟ งในตนเสย แลวจงแตงตนเดนไป แลนไปมาดงลกววแลนนน เมอ ไกรสรสงหะนนเดนไปเดนมา ครนดพลนงามนกดงผมกาลง…แลเดนบายไปบายมาดงนนกรอง ดวยเสยงอนแรง 3 คาบ แลเสยงนนไปไกลได 3 โยชนแล แตบรรดามสตว 2 ตน 4 ตนอยแหง ใดๆ กด แลเสยงไดยนเถงใดๆ กลวม ตวนนสนแลตกใจสลบอยบมรสกตนเลย…

(ไตรภมพระรวง, 2506: 38) ทวาเมอตวละครราชสหทง 4 ตว ปรากฏตวในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนไดปรบรปลกษณของราชสหใหมสภาพทสกปรก ผอมโซ แมแตเสยงทแผดออกมากไมนาสะพรงกลวอกตอไป เหนไดจากความทวา

เขาเหนสตวใหญขนาดโค แตตวผอมราวอดอาหารมานาน มนนอนแซวหนหลงให เจาชายอยไมไกลจากพมไม…รางกายสขาวมอมๆ มลวดลายสแดงทบรเวณสะโพก มนผอม เสยจนแลเหนซโครงซงขยบขนลงแผวๆตามแรงหายใจ…โคผอมตวนนกลกขนและพงกระโจน เขาใสจนเจาชายลมลง เอาองเทาสแดงกดลงบรเวณหนาอกของเจาชาย อนทจรงแรงกดกไมได มากมายนก…

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 50) และ …“ฉนเคยอานจากหนงสอ ในนนเลาถงความยงใหญของพวกทานเอาไวมากมาย

เปนตนวาเสยงรองดงกงวานถงขนาดทาใหสตวนอยใหญตางเกรงกลวจนถงกบสลบไปกม” ทนททเจาชายพดจบ บณฑสห หรอราชสหขนเหลองใบไมกอาปากรองคาราม “ ฮาววว!” เสยงทเลดลอดออกมากลบเปนเสยงเลกๆ ทไรเรยวแรงและพลง คลายเสยงหาวเสย

213

มากกวา… “ไดยนแลวเธอรสก เกรงกลว ฉนบางไหม” บณฑสหถามเจาชาย เจาชายสายหนา แมจะรวาการไมยอมรบพลงและอานาจจากเสยงรองของราชสหอาจ

ทาใหเขาตองสญชวต แตเจาชายกไมอาจฝนโกหกได “เหนไหม แมแตเธอยงไมกลว แลวพวกฤๅษ วทยาธร หรอแมแตสตวตางๆ ทไหน

จะกลวพวกเรา” บณฑสหกลาว (เจาชายไมวเศษ, 2547: 53-54) การปรบรปลกษณของราชสหทง 4 ตว ใหไรสงาราศนน มจดประสงคเพอใหผอานเหนผลกระทบของการทาลายปา ทแมแตปาหมพานตยงถกมนษยบกรก จนทาใหราชสหทเคยยงใหญยงตองอดอยากและซบผอม เพราะไมมอาหารใหกน ราชสหในวรรณกรรมเรองนจงม “ชวตไมตางจากสตวเลกสตวนอยทประสบภยหาอาหารไมได จนตองกนไมเลอก ราชสหบางตวกกนคน บางตวกนมดกนหน บางตวแมเปนราชสหกนเนอ แตหากหาอาหารไมได กตองยอมกนผกกนหญา” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 114) จนกระทงราชสหทง 4 ตว ไดพบกบเจาชาย จงคดไดวาพวกเขาตองทาอะไรสกอยางเพอปกปองปาหมพานต ไมใหบรรดาเจาชายเมองตางๆ เขามาลาสตว หรอทาลายปา เพอสรางเมองไดอก ดงความทวา “…ภายหลงเราไดพบเธอ พวกเรากคดไดวาปาหมพานตเปลยนแปลงไปมากจรง สาเหตกเพราะมคนจานวนมากมงเขาสปาหมพานตและสรางความเดอดรอน ขณะทพวกเรา เองกละเลยการปฏบตตนทเหมาะสม ทาใหปาหมพานตแปรปรวนไป ดงนนพวกเราจงคด กนวาเราตองทาอะไรสกอยางเพอยบยงการทาลายลางปาหมพานต … “ฉนเหนดวยวาเราไมควรปลอยใหปาหมพานตถกแปรสภาพเปนเมองตางๆ แลว กะเกณฑชาวบานใหไปเปนไพรพล หรอขาทาส ปาหมพานตเองกเปนของชาวบานธรรมดา และสตวเลกสตวนอย เชนเดยวกบทเปนของราชสห พญาฉททนต กนนร ฤๅษ วทยาธร หรอเจาชายและเทพองคตางๆ” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 213-214) การนาตวละครราชสหทง 4 ตว มาสรางใหมในวรรณกรรมเยาวชนเรองน จงนาไปสแนวคดของเรองทตองการใหผอานตระหนกถงการอนรกษปา การหวงแหนธรรมชาต ไมใหใครมาบกรกทาลายได เหมอนเชนราชสหทง 4 ตว ทลกขนมาปกปองปาหมพานต ทเสอมโทรมลง เพอหวงใหปาหมพานตกลบไปอดมสมบรณอกครง

214

1.2.2.2.2 ตวละครประกอบฝายปฏปกษ พบ 2 ตว ไดแก พญาอนนต- นาคราชในเรองหมพานตนรมต และทศกณฐในเรองทศกณฐออนไลน 1.2.2.2.2.1 พญาอนนตนาคราช พญาอนนตนาคราช ในเรองหมพานตนรมต ผเขยนไดนาตวละครพญาอนนตนาคราชมาดดแปลง โดยปรบรปลกษณและบทบาทใหม ดงตารางตอไปน ตารางท 34 แสดงการเปรยบเทยบตวละครพญาอนนตนาคราช ในเรองหมพานตนรมต กบตว

ละครพญาอนนตนาคราชในวรรณกรรมและเอกสารขอมลตางๆ ลกษณะ พญาอนนตนาคราช

ในเรองหมพานตนรมต พญาอนนตนาคราช ในวรรณกรรม

และเอกสารขอมลตางๆ กาเนด ≠1.เปนสตววเศษ ทเกดโดยการตดตอ

พนธกรรม 1.เปนสตววเศษ ในนยาย เปนลกของนางกทร ชายาของกศยปประชาบด

รปลกษณ 2. ตรงกน ≠3. ม 7 หว 4. ตรงกน 5. ตรงกน

2. รปรางคลายงใหญ มหงอน 3. ม 1,000 หว 4. พนไฟพษทาลายสรรพสงได 5. มพละกาลงมาก

บทบาท 6. ─ 7. เปนสตววเศษทถกสรางขนมา เพอใชทาลายลางโลกมนษย

6. เปนหนงในสตววเศษของพระนารายณ ทาหนาทขดรางเปนบลลงกใหพระนารายณ บรรทมอยกลางเกษยรสมทร 7. ─

ทมา รนฤทย สจจพนธ, นามานกรมรามเกยรต (กรงเทพฯ: สวรยาสาสน, 2554), 169.

ในคมภรปราณะกลาววาพญาอนนตนาคราช เปนพญานาคผเปนใหญ เหนอนาคทงหลายในบาดาล มพนเศยร เปนบลลงกทประทบบรรทมของพระนารายณ และเปนโอรสองคโตของพระกศยปประชาบดกบนางกทร จงรวมบดากบพญาสบรรณ ความเปนอรระหวางครฑกบนาค จงมาจากมเหสทงสองของพระกศยปประชาบดไมถกกน(รนฤทย สจจพนธ, 2554: 169)

215

ในเรองหมพานตนรมต มการนาตวละครพญาอนนตนาคราช มาสรางบทบาทใหม โดยจนตนาการใหพญาอนนตนาคราช เปนสตววเศษทเกดจากการตดตอพนธกรรม ทาใหมเศยรเพยง 7 เศยรเทานน อกทงพษทควรพนไดกกลบกลายเปนเปลวไฟแทน ดงความวา เมอเอยถงพญาอนนตนาคราช ฉนกพอจะเรมนกออกถงวรรณคดไทยเรองรามเกยรต ทกลาวไววา พญาอนนตนาคราชนนเปนหนงในสตววเศษของพระนารายณทาหนาทขดรางเปน บลลงกใหพระนารายณบรรทมอยกลางเกษยรสมทร แตเมอมาพดในแงของความเปนจรงในดนแดนแหงนแลว พญาอนนตนาคราชคอหนง ในสตวหมพานตทกลายพนธโดยการทดลองตดแตงพนธกรรมจากฝมอของโนเบ ไมมใครรวาน เปนความจงใจของชายผนนหรอไมททาใหพญานาคตวนมหวถงเจดหว แถมพษทมนควรพนได กกลบกลายเปนเปลวไฟ (หมพานตนรมต, 2546: 336-337)

ตวละครพญาอนนตนาคราชในวรรณกรรมเรองน เปนสตววเศษทมนษย สรางขนมาเพอใชทาลายลางโลก การใชสตวเปนเครองมอในการทาลายลางสงตางๆ จงทาใหเหนวามนษยแทนทจะใชสตปญญา ความรความสามารถของตนใหเกดประโยชน แตกลบนามาใชในทางทผด เพอสนองความตองการของตน

1.2.2.2.2.2 ทศกณฐ

ทศกณฐในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนไดนาตวละคร ทศกณฐ มาดดแปลงรปลกษณและบทบาทใหม ดงตารางตอไปน ตารางท 35 แสดงการเปรยบเทยบตวละครทศกณฐในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กบ

ตวละครทศกณฐในเรองรามเกยรต ลกษณะ ทศกณฐ ในเรองครฑนาค

ภาคมหาศกหมพานต ทศกณฐ ในเรองรามเกยรต*

กาเนด 1. ตรงกน 2. หลงจากถกพระรามสงหาร ไดมาเกดใหมเปนอสรปกษา หรอยกษครงนก

1. ทศกณฐเปนโอรสของทาวลสเตยน เจาครองกรงลงกากบพระนางรชดาเทว 2. ─

216

ตารางท 35 แสดงการเปรยบเทยบตวละครทศกณฐในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต กบ ตวละครทศกณฐในเรองรามเกยรต (ตอ)

ลกษณะ ทศกณฐ ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต

ทศกณฐ ในเรองรามเกยรต

รปลกษณ ≠3. ยกษครงนก มรางกายสวนบนเปนยกษ แตตงแตสวนเอวลงมาเปนนก 4. ─ 5. ─ 6. ตรงกน

3. ยกษสบหนา ยสบกร 4. กายสเขยว 5. มอาวธประจากายหลายอยาง เชน ศร พระขรรค จกร หอก คทา งาว พะเนน เปนตน 6. มฤทธมาก

บทบาท 7. ─ 8. ตวละครประกอบฝายปฏปกษ มนสย ชว ร าย เ ปนผ ย วยนา ค ให ค ดวางแผนครอบครองโลกทงสาม

7. เปนตวละครเอกฝายอธรรม มนสยชวรายจนพระนารายณตองอวตารเปนพระรามลงมาปราบ 8. ─

ทมา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก, บทละครเรองรามเกยรต เลม 1 (กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร, 2549), 54-56, 145.

ทศกณฐ เปนตวละครสาคญในเรองรามเกยรต เปนยกษสบหนายสบกร ม นสยชวราย เปนปรปกษกบเทวดาและมนษย จนพระนารายณตองอวตารเปนพระรามลงมาปราบทศกณฐ เนอความในเรองรามเกยรตจงจบลงททศกณฐถกพระรามสงหาร

วรรณกรรมเยาวชนเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนไดนา ตนเรองเดมมาขยายความตอใหทศกณฐ หลงจากถกพระรามสงหารแลวมาเกดใหมเปนอสรปกษา ซงเปนยกษครงนก รปลกษณของทศกณฐในเรองนจงถกปรบใหม เพราะมลกษณะผสมระหวางยกษกบนก คอมรางกายทอนบนเปนยกษ ตงแตเอวลงมาเปนนก ตามลกษณะของสตวหมพานตทวไป จะเหนวาผเขยนปรบรปลกษณของทศกณฐใหม แตในดานลกษณะนสยใจคอ ผเขยนยงคงของเดมไว คอกาหนดใหทศกณฐมนสยชวรายเชนเดม และปรบเปลยนบทบาทใหมใหทศกณฐเปนผนาของอสรปกษาทเขารวมกบนาค เพอหวงจะครอบครองโลกทงสาม เพราะตองการกลบสวรรคทอยเดมของตน กอนทจะถกพระอนทรและบรวารจบโยนลงมา ทศกณฐเมอกลายเปนอสร

217

ปกษาจงไดรวมมอกบพญานาคกอสงครามขน โดยหวงวาตนจะไดกลบขนไปบนสวรรคอกครง ทงหมดทกลาวมาน จงเปนการนาตวละครทศกณฐมาสรางบทบาทใหม แตยงคงลกษณะนสยเดมไว เพอใหผอานยอมรบไดวาทศกณฐในวรรณกรรมเยาวชนเรองน เปนตวละครเดยวกบทศกณฐในวรรณคดเรองรามเกยรต

1.2.3 การนาลกษณะเดนของตวละครเดมมาใช การสรางตวละครในวรรณกรรมเยาวชนบางเรอง ผเขยนไดนาลกษณะเดนของ

ตวละครเดมมาเปนแนวการสรางตวละครรวมสมย จงทาใหตวละครกลมนมลกษณะบางประการคลายกบตวละครทมอยเดม ตวละครทมลกษณะดงกลาวพบใน 2 ลกษณะ คอ การอางถงโดยนาลกษณะเดนมาใช และการเชอมโยงถงตวละครเดม 1.2.3.1 การอางถงโดยนาลกษณะเดนมาใช ตวละครในวรรณกรรมเยาวชนบางเรอง ผเขยนไดสบทอดชาตกาเนด รปลกษณ หรอลกษณะเดนบางประการของตวละครเดมมาเปนแนวการสรางตวละครของตน พบ 2 ตว ไดแก ผอานวยการสมชาย ในเรองทศกณฐออนไลน และลงกะละแม ในเรองเดกชายเทวดา ดงน 1.2.3.1.1 ผอานวยการสมชาย

ตวละครผอานวยการสมชาย ในเรองทศกณฐออนไลน ตวละครตวน ผเขยนรบเคามาจากตวละครนนทก ในวรรณคดเรองรามเกยรต ทกลาวถงกาเนดและลกษณะของ นนทกไววา

ตวละครนนทก เปนอสรเทพบตร อยเชงบนไดเขาไกรลาส ทาหนาทลาง เทาเทวดาทขนไปเฝาพระอศวร ถกเหลาเทวดาหยอกลอลบหวถอนผมจนเกลยงโกรนเปนเวลาถงโกฏป จงเจบแคน ทลขอพรพระอศวรใหมนวเปนเพชร ชถกผใดผนนตองตาย เมอพระอศวรประสาทพรแลว นนทกชนวใหเทวดาทมาหยอกลอลมตายไปหมด พระอศวรจงขอใหพระนารายณไปปราบ พระนารายณแปลงรางเปนนางฟา หลอกลอใหนนทกราตาม เมอราทานาคามวนหาง นวเพชรชถกขา นนทกขาหกลมลง นางอปสรคนรางเปนพระนารายณ นนทกเหนเชนนนกตดพอวาเพราะตนมเพยงสองมอจงแพฤทธพระนารายณสกร พระนารายณจงสาปใหไปเกดเปนยกษ ม10 หนา 20 มอ พระองคจะตามไปเกดเปนมนษย มเพยงสองมอ แตจะลางวงศยกษใหหมด แลวจงตดหวนนทก นนทกไปเกดเปนทศกณฐ ลกทาวลสเตยน เจาเมองลงกา (รามเกยรต เลม1, 2549: 56-60) ตวละครนนทก จงเปนตวละครทเคยมชวตตาตอย เคยถกรงแกมากอน กอนทจะมาเกดเปนทศกณฐ ซงเปนพญายกษทมฤทธ มอานาจมาก

218

ตวละครผอานวยการสมชาย ในเรองทศกณฐออนไลน ตวละครตวนนาจะมตนเคามาจากตวละครนนทกในเรองรามเกยรต เพราะผอานวยการสมชายเปนเดกพการ ขาลบ ทมกถกเพอนๆกลนแกลงอยเสมอ เหมอนกบตวละครนนทก ยกษผออนดอย ทมกถกเทวดากลนแกลงเปนประจา ในตวบทวรรณกรรมเยาวชนผเขยนจงไดอางถงตวละครนนทก เพอใหผอานทมพนความรเดมสามารถเชอมโยงความคดมาถงตวละครผอานวยการสมชายไดงายขนวา “ชวตวยเดกจนถงวยรนของผอานวยการสมชาย กไมตางกบชวตของนนทก และตอนนนนทก หรอนนทก กไดกลายมาเปนทศกณฐแลว” (ทศกณฐออนไลน, 2550: 152) แมวาผ เขยนจะรบเคาตวละครเดมมาใช แตผ เ ขยนกมการปรบใหเหมาะสมกบสถานการณปจจบน เชน นนทก ไดนวเพชรจากพระอศวร แลวใชทารายผอน ในวรรณกรรมเยาวชนผเ ขยนกป รบให เหมาะสมกบเ รองดวยการใหผ อ านวยการสมชาย ขยนหมนเพยร จนมวชาความร มอานาจเหนอผอน แตกลบใชอานาจในทางทผด ดวยการผลตไวรสหลมดาทารายผอน ตวละครผอานวยการสมชายในวรรณกรรมเรองน จงเปนการปรบเพอใหเขากบสงคมปจจบน ทผรายหรอฝายอธรรมอาจไมใชยกษมารดงเชนในวรรณกรรมไทย แตอาจเปนผทมคนนบหนาถอตาวามวชาความร การกระทาผดจงไมใชการเขนฆาสงหารกน แตอาจเปนการกระทาผดตอจรรยาบรรณวชาชพแทน การนาตวละครนนทกมาเลาใหม ทาใหเหนวาตวละครเดมในวรรณกรรมไทย ไมใชตวละครทลาสมย แตเปนตวละครทสามารถนากลบมาเลาใหม เพอใหขอคดแกผอานไดทกยคทกสมย 1.2.3.2 ลงกะละแม ตวละครลงกะละแม ในเรองเดกชายเทวดา ตวละครตวนผเขยนรบเคามาจากหนมานในเรองรามเกยรต โดยกาหนดใหลงกะละแม เปนลงเผอก ทมรปรางหนาตาเหมอนกบหนมาน จนไดรบฉายาวา ‘ลงหนมาน’ และเปนลงทรงเลยงของพระอนทร ลงกะละแมในวรรณกรรมเยาวชนเรองน แมจะหนาตานารก สขนคลายกบหนมาน แตในประเดนดานความสามารถ หรออทธฤทธ ผเขยนกาหนดใหเปนเพยงลงธรรมดา ทฉลาดแสนรสมกบเปนลงทรงเลยงของพระอนทรเทานน มไดมฤทธ มอานาจเหนอธรรมชาตเหมอนหนมานแตอยางใด 1.2.3.2 การเชอมโยงถงตวละครเดม วรรณกรรมบางเรองมการสรางตวละครใหม แตมลกษณะบางอยาง ททาใหผอานเชอมโยงความคดไปถงตวละครเดมในวรรณคด นทานไทย

219

ได พบ 4 ตว ไดแก กบสาววงมณโฑ ราชนมทนา ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน หนอนอย สตวอาคม ในเรองเจาหนขลยผว

1.2.3.2.1 กบสาววงมณโฑ ตวละครกบสาววงมณโฑ ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน กบสาวทง 3 ตวในเรองน ผเขยนนาจะรบเคามาจากตวละครนางมณโฑ ในเรองรามเกยรต ทเดมนางมณโฑเคยเปนกบมากอน แตเพราะกตญ รคณพระฤๅษ พระฤๅษจงชบใหกลายเปนมนษย ในวรรณกรรมเยาวชนผเขยนจงสรางใหตวละครกบทง 3 ตว มชอวงดนตรวา “วงมณโฑ” ซงสามารถเชอมโยงความคดของผอานไปถงตวละครนางมณโฑ ในเรองรามเกยรต ทเคยเปนกบมากอนได 1.2.3.2.2 ราชนมทนา

ตวละครราชนมทนา ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ผเขยน นาจะรบเคามาจากตวละครนางมทนา นางผเปนตานานแหงดอกกหลาบ ในเรองมทนะพาธา ซงนางมทนา เปนนางฟาผมรปโฉมงดงามมาก จนความงามสงผลรายแกตนเอง ตองถกสาปใหจตลงมาเกดเปนกหลาบตนแรกบนโลกมนษย ดงนน ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ผเขยนจงเชอมโยงบทบาทของราชนมทนา ดวยการใหราชนมทนาเปนผปกครองอาณาจกรสวนกหลาบ เพอผอานจะไดเชอมโยงความคดไปถงนางมทนา ในเรองมทนะพาธาได 1.2.3.2.3 หนอนอย ตวละครหนอนอยในเรองเจาหนขลยผว ผเขยนสรางใหหนอนอยมกาเนดคลายกบนางยอพระกลน คอเกดในกระบอกไมไผ มขลยเปนอาวธประจาตว ดงทผเขยนบรรยายวา

และแลวกระบอกไมไผสทองลาโตกถกผาออกอยางชาๆ ภาพทปรากฏดชางมหศจรรย เกนจะบรรยาย ภายในกระบอกไมไผมรางเลกกระจอยรอยของทารกเพศชายคนหนง หนนอย เนอตวเปลาเปลอยลอนจอน นอนรองไหจาอย… ทารกประหลาด มขนาดรางกายใหญกวาลกแมวทเพงคลอดเพยงเลกนอยแคนนเอง นอกจากรางเลกจวแลว ภายในกระบอกไมไผนยงมของอกสงหนงวางอยดวย มนคอทอนไม กลมมนสดาทอนหนง ใหญประมาณหวแมมอ ยาวราวหนงคบกวาๆ… (เจาหนขลยผว, 2547: 33-34)

220

ขลยผวเปนของประจากายทตดตวหนอนอยมาตงแตเกด เมอหนอนอย หยบขนมาเปาจะทาใหเกดสงมหศจรรยตางๆ ทาใหเกดมายาภาพตางๆ เกดอารมณตางๆ เชน สนกครนเครง เศราสรอย หรอสะกดใหหลบได ดงทผเขยนบรรยายวา “เดกนอยตวจวยกขลยผวในมอขนบรรเลงทนท…เรยวแรงของควายปาเรมลดนอยลงทกท ไมชามนกหยดอาละวาด ยนเหมอนงคลายถกสะกดจต มนคอยๆ คเขาทรดรางลง แลวหลบสนทไปในเวลาตอมา…” (เจาหนขลยผว, 2547: 106) คลายกบเพลงปของพระอภยมณททาใหผฟงเคลมหลบ ดงความตอนหนงททาใหเหนอานภาพเพลงปของพระอภยมณทวา “วเวกแววแจวเสยงสาเนยงป พวกโยธทงทวนชวนเขนง ลงนงโยกโงกหงบทบกนเอง เสนาะเพลงเพลนหลบระงบไป” (พระอภยมณ เลม 1, 2517: 418)

ตวละครหนอนอยในวรรณกรรมเยาวชนเรองน จงเปนการนาลกษณะเดนของตวละครทมอยเดมมาผสมผสานกน คอมกาเนดคลายนางยอพระกลน ทเกดในกระบอกไมไผ แตมความสามารถคลายพระอภยมณทชานาญการดนตร เพอสรางใหหนอนอยมกาเนดทแปลกตามขนบการสรางตวละครเอกในวรรณกรรมไทย และมขลยไมหนดาเปนของประจาตว ซงเปนความคดเฉยบแหลมทผเขยนรจกนาเอาดนตรมาเปนอาวธ หรอเปนเครองมอของตวละครเอกในเรองไดอยางแนบเนยน เพอใหผอานเหนวาการตอสไมจาเปนตองใชกาลงตอสกนกสามารถเอาชนะฝายตรงขามได

1.2.3.2.4 สตวอาคม ตวละครสตวอาคม ในเรองเจาหนขลยผว ผเขยนกาหนดใหสตวอาคมในเรองนเปนสตวอาคมทถกใชเวทมนตรสรางขนมา ทมลกษณะผสมขามสายพนธกน เปนสตวอาคมทมลกษณะครงสตวครงคน เชน มนษยหมควาย มนษยหมาใน วานรครงมนษย เปนตน การสรางสตวใหมลกษณะผสมขามสายพนธนน จงนาจะไดตนเคามาจากสตวหมพานตในวรรณคดโบราณ ทมกเปนสตวทมลกษณะแปลกตา ทไมอาจพบเหนไดทวไป หรอเปนสตวผสมขามสายพนธ เชน มามปก นกมงวงเหมอนชาง เปนตน กลาวโดยสรปไดวา ตวละครในวรรณกรรมเยาวชนไทย ผเขยนมการนาตวละครเดมจากวรรณคดและนทานมาใช 2 ลกษณะ คอการสบทอดตวละครเดม และการดดแปลง โดยการสบทอดตวละครเดม จะเปนตวละครทผอานสวนใหญรจกและจดจาได เชน พระอนทร ยกษ วทยาธร และมบทบาทเปนเพยงตวละครประกอบของเรองเทานน ผ เขยนจงไมไดปรบเปลยนรปลกษณ หรอบทบาทใหม ในขณะทตวละครทมบทบาทเปนตวละครเอกของเรอง ผเขยนจะนาตวละครเดมมาดดแปลงใหม ใหมบคลก ลกษณะ หรอบทบาทใหมใหเหมาะกบ

221

วรรณกรรมเยาวชน และสอดคลองกบยคสมยมากขน เชน นาตวละครมจฉาน จากเรองรามเกยรต มาสรางบทบาทใหม มการปรบลดอาย และสรางลกษณะนสยใหม เพอใหผอานเยาวชนจดจางาย และมนสยใกลเคยงกบวยของผอานมากขน 2. ฉากและบรรยากาศ ฉากและบรรยากาศ เปนองคประกอบสาคญทชวยเสรมใหวรรณกรรมเยาวชนมความสนก และชวยสรางจนตนาการใหแกผอาน ผานการบรรยายฉากของเรอง ซงวรรณกรรมเยาวชนชดน ปรากฏทงเหตการณทเกดขนในโลกปจจบน และเหตการณทเกดขนในดนแดนเหนอธรรมชาต ฉากในวรรณกรรมเยาวชนชดน จงมทงฉากทมลกษณะเหมอนจรงและฉากทมลกษณะเหนอจรง ฉากทมลกษณะเหมอนจรง เชน ฉากสถานรถไฟหวลาโพง ในเรองเดกชายเทวดา เปนตน สวนฉากทมลกษณะเหนอจรง ผเขยนมการสรางฉากทมลกษณะเหนอจรงใน 2 ลกษณะ คอฉากทไดรบแนวคดจากแหลงตางๆ เชน แนวคดจากไตรภม และฉากทสรางจากจนตนาการของผเขยน แตในวทยานพนธฉบบน ผวจยจะเลอกศกษาเฉพาะฉากทไดรบแนวคดจากวรรณคดและนทานไทยเทานน จงไมไดมงศกษากลวธการสรางฉากในประเดนอนๆ แตจะมงศกษาเฉพาะกลวธการนาฉากและบรรยากาศในวรรณคดและนทานไทย มาใชในวรรณกรรมเยาวชนไทย ซงจากการศกษาพบวาวรรณกรรมเยาวชนชดน มการนาฉากและบรรยากาศจากวรรณคดและนทานไทยมาใชใน 2 ลกษณะ คอ การคงขนบเดม และการดดแปลงขนบเดม โดยมรายละเอยดดงน 2.1 การคงขนบเดม

การคงขนบเดม เปนการสบทอดฉากในลกษณะทคงภาพ และบรรยากาศตามของเดม แตจะเลอกบรรยาย หรอพรรณนาลกษณะเฉพาะบางประเดน มไดกลาวถงรายละเอยดของฉากตามตนฉบบเดมทงหมด ฉากทมลกษณะเชนนพบ 3 ฉาก ไดแก ฉากนาคพภพ ในเรองตะลยแดนหมพานต และเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ฉากปางว ในเรองตะลยแดนหมพานต และฉากมหานทสทนดร ในเรองครฑนอย

2.1.1 ฉากนาคพภพ นาคพภพ เปนทอยของเหลานาค ซงอยใตบาดาลชนทลกทสด พจนานกรมศพท

วรรณกรรมไทย(2552: 284) กลาววาในปทมะปราณะ กลาวถงทอยของนาคไววานาคอาศยอยทบาดาล และบาดาลแบงเปน 7 ชน คอชนแรกชอ อตละ ผครองชอมหามายะ ชนทสองชอ วตละ ผครองชอ หาตเกศวร ภาคหนงของพระศวะ ชนทสามชอ สตละ ผครองชอพล ชนทสชอ ตลาตละ ผครองชอ มายะ ชนทหาชอ มหาตละ เปนแดนทอยของง ชนท หกรสาตละ เปนแดนทอยของ

222

แทตยและทานพ และชนสดทายเปนชนทอยลกทสดคอปาตาละ เปนแดนทอยของนาค มพญาวาสกรเปนราชา วรรณกรรมของไทย จงมกกลาวถงทอยของนาควา อยใตมหาสมทรทลกมาก เปนสถานท ทสตวอนรกลาเขาไปไดยาก ดงเชนในไตรภมพระรวงทกลาวถงนาคพภพไวอยางละเอยดวาอยใตพนดนชมพทวปลกลงไป 8,000 วา มปราสาททงดงาม มสระใหญไวสาหรบลงเลนนา และยงมถาใตนาทอยของลกนาคดวย ดงความตอนหนงวา …แลแหงนนเรยกชอวานาคพภพ แลเปนทอยแกฝงนาคทงหลายแล แลมปราสาท แกวแลมปราสาทเงนแลมปราสาททองงามนกหนา แลมทอนเปลานนลางแหงหาสงอนจะอย บมได หากเปนทกลวงอยเปลาอยไสในใตเขาพระหมพานตกวางได 500 โยชน เปนเมอง จาพวก 1 อยแหงนน แลมแกว 7 ประการ เปนแผนดนงามดงไตรตรงษอนเปนทอยแหง พระอนทรเจานน แลมสระใหญๆ นนหลายอนอยทกแหง แลเปนทอยฝงนาค แตไปเลนทก ตาไป แลนานนใสงามบชระไชรยดจแผนแกวอนใหญ และทานขดหลายครา แลมทาอนราบ นกหนา ทนาคแรงอาบแรงเลนนน มฝงปลาใหญไหลไปขบปลาเลก แฝงจอกดอกบว 5 สง บานอยดตระการทกแหง ดอกบวหลวงดอกใหญเทากงเกวยน ผเมอนาสะเทอนไหวไปมา ดงามนกหนาดงแสรงแตงไวนนแลฯ นาคจาพวกหนงในสมทร ถาแลเมอใดฝงนาคตวเมยแล มครรภแก…เขากดานาลงไปออกจากแมนาใหญ 5 อน อนชอวา คงคา ยมนา อจรวด สรภ มห มหานทอนใหญไปสมหาสมทรใหญนน จงดานานนขนไปเถงปาใหญ อนชอพระ หมพานตนนมถาคหาคา หมครฑไปบมเถง จงคลอดลกไวในทแหงนนแลว แลอยเลยงด ลกในทนน… (ไตรภมพระรวง, 2506: 42) ในวรรณกรรมเยาวชนเรองตะลยแดนหมพานต และเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานตวรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน ผเขยนสรางฉากนาคพภพ เปนทอยของพญานาคเชนกน โดยในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนกลาวถงนาคพภพวาอยลกลงไปใตแผนดน และอาศยอยในปราสาท คลายกบในไตรภมพระรวงทกลาววา นาคอาศยอยในปราสาท ซงในไตรภมพระรวงมการเนนยาใหเหนภาพของปราสาททงดงาม เปนปราสาทแกว ปราสาทเงน ปราสาททอง แตในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนไมไดสบทอดลกษณะของนาคพภพทมความงดงาม แตเลอกรบบางอยางมากลาวถงเทานน คอใหนาคอาศยอย

223

ในปราสาท ทอยลกลงไปใตพนดน และเปนสถานทลลบ ทสตวอนรกลาเขาไปไดยาก ดงทผเขยนบรรยายฉากนาคพภพไววา

…ลกลงไปใตแผนดน ดาดงลงไปในกนมหาสมทร ยงสถานททแสงอาทตยจาก เบองบนสาดสองลงมาไมถง ภายในความมดมดของโลกใตบาดาล รางของสตวใตนารป รางคลายงทะเล แตมขนาดใหญกวามากตวหนงสะดงกายขน… เจาสตวทะเลคลายงยกษ วายมาถงบรเวณทตงของปราสาท ทรอบๆไมมปลา หรอสงมชวตใตทะเลอนใดเลย ราว กบไมมสตวทะเลตวใดกลากลากรายเขามาใกล… (ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 45)

ลกษณะของนาคพภพ ในวรรณกรรมเยาวชนเรองน ผ เ ขยนจงไมไดใหรายละเอยดของนาคพภพทสวยงามตระการตา แตตองการใหเหนวาพญานาคอยในสถานทลลบ และมปราสาทของตนเอง เพอเสรมใหเหนวาตวละครพญานาคในเรองน เปนพญานาคทยงใหญ หรอมอานาจเหนอสตวอน จงไดอาศยอยในปราสาททลลบ ทสตวอนรกลาเขาไปไดยาก ในเรองตะลยแดนหมพานต กกลาวถงฉากนาคพภพในลกษณะทคลายคลงกน คอกลาวถงทอยของนาควาอาศยอยทมหานทสทนดร ลกลงไปใตพนดนทมดมด แตกมสวนทกลาวเพมเตมคอ กลาวถงทางเขาออกของถาใตนาของพญานาคไวดวย ดงความวา

จดหมายปลายทางของฝงนาคาพาเหยอของพวกมนมาเกบไวคอถาใตมหานทสทนดร อนแสนมดมด พวกมนขดอโมงคเชอมตอปากถาแหงนกบชายปาหมพานตเพอทวาทกๆ เจด วน พวกมนจะไดออกลาเหยอโดยไมตองผานขนไปทางผวนาอนเปนเขตอนตรายใหพวกครฑ จบกน …ดานในของถามดซงเปนสถานททอยลกและอนตรายทสดในปาหมพานต ทาม กลางกองทรายสงทวมเขา ยงมนาคนยกษนบสบกาลงขดตวเปนวงกลมหลบใหลอย…นาคน เหลานกาลงกกไขอยนนเอง… (ตะลยแดนหมพานต, 2546: 99)

เรองถาใตนาของพญานาค ทเชอมตอกบปาหมพานตนน ในวรรณคดเรองไตรภม พระรวง กปรากฏความตอนหนงทพญานาคคลอดลกในถาใตนาเชนเดยวกน เหนไดจากความตอนหนงวา

…ถาแลเมอใดฝงนาคตวเมยแลมครรภแก…เขากดานาออกไปจากแมนาใหญ 5 อน

224

อนชอวา คงคา ยมนา อจรวด สรภ มห มหานทอนใหญไปสมหาสมทรใหญนน จงดานา ขนไปเถงปาใหญอนชอ พระหมพานต นน มถาคหาคาหมครฑไปบมเถง จงคลอดลกไวในท แหงนน… (ไตรภมพระรวง, 2506: 43) จะเหนวาฉากนาคพภพ ในเรองตะลยแดนหมพานต ผเขยนไมไดพรรณนาฉากทอยของนาคใหสวยงามตระการตา เพราะตองการใหเปนทอยของนาคธรรมดาทวไป เนองจากตวละครนาคในเรองน เปนเพยงตวละครประกอบของเรอง ทชวยเสรมฉากของปาหมพานตใหสมจรงเทานน ผเขยนจงไมไดพรรณนาทอยของนาคใหดยงใหญ หรอสวยงามตระการตา แตบรรยายใหมชวตความเปนอยตามธรรมชาตมากทสด ซงจะตางกบเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ทผเขยนสรางใหนาคอาศยอยในปราสาท ทลลบ สตวอนรกลาเขามาไดยาก เพราะตวละครนาคในเรองน เปนพญานาค ผนาเหลานาคทงหลาย ทอยของพญานาคตนน จงมความลลบ และอาศยอยในปราสาท เพอแสดงถงความยงใหญ ใหเหมาะกบบทบาทของผนาเหลาทพนาคตามทองเรอง 2.1.2 ฉากปางว พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 (2546: 279) ใหความหมายของคาวา งว ไววาเปนชอตนไมขนาดใหญ กงกานและลาตนมหนามแหลมคม ในวรรณคดบาลกลาววา ตนงวใหญ เปนทอยของครฑทงหลาย ซงทางบาลเรยกวา ตนสมพล อาท ครฑในกลาวกชาดก นยมทารงเลยงลกอยบนตนสมพล ในปาสมพล รมทะเลหลวง เนองจากปานอยทเชงเขาพระสเมร ทาวสกกะจงมอบหมายใหครฑทงหลายเปนดานสาคญชนท 2 คอยปองกนเมองเทพใหรอดพนจากการโจมตของอสรทงหลายทอยเชงเขาพระสเมร ครฑบางตวกอาศยอยตนสมพลใหญแตลาพง บางตวกเลอกอาศยอยในทาเลทสามารถหาอาหารไดงาย เชน ครฑในภรทตชาดก อาศยอยในตนสมพลใหญ ใกลมหาสมทรภาคใต เพอสะดวกในการจบนาคเปนอาหารของตน ชาดกบางเรองกลาวถงทอยของครฑวา อยบนตนสมพลในดนแดนทมนษยไมอาจไปถง เชน กากาตชาดก กลาวถงครฑตนหนงผเปนชกบนางกากาต อครมเหส ของพระเจากรงพาราณส พญาครฑตนนสรางวมานอยบนตนสมพลสงใหญในดนแดนทมทะเล แมนา และมหาสมทรทง 7 ซงอยระหวางภเขาเปนเขตกนวมานอย แมกระนนกยงมชายผมปญญาคนหนงชอนาฏเวร สามารถไปถงวมานของครฑได ดวยการซอนตวไปในระหวางขนของพญาครฑเวนไตย เมอนาฎกเวรขบเพลงชมกลนหอมของนางกากาต ในวมานฉมพล ทาใหครฑถงกบประหลาดใจเปนอยางยง ไมอาจเกบความสงสยของตนไวไดจงถามนาฎกเวรวา “ทานขามทะเลไป

225

ไดอยางไร ทานขามแมนาชอเกปกะไปไดอยางไร ทานขามสมทรทง 7 ไปไดอยางไร ทานขนตนสมพลไดอยางไร” (พระไตรปฎกภาษาไทย เลม27, 2537: 142) ขอความตอนนพระอรรถกถาจารย อธบายไวในชาตกฏฐกถา สรปไดวา การเดนทางสวมานฉมพลของครฑ จะตองขามทะเลในชมพทวป ขามแมนาเกปกะ ขามสมทรทง 7 และภเขาระหวางสมทรทง 7 เสยกอน จงจะถงวมานของพญานกได ในเรองไตรภมพระรวง กลาวถงทพญาครฑและทอยของพญาครฑไวเชนกนวา ครฑอาศยอยบรเวณเชงเขาพระสเมร มสระใหญชอสมพล มตนงวอยรอบสระ และตามฝงสระเปนทอยของฝงครฑ และมพญาครฑเปนนายใหญ ดงความวา …ตนเขาพระสเมรราชนน มสระใหญอนหนงไดชอวาสมพลสระโดยกวาง 500 โยชน รอบนนเทยรยอมปาไมงวเปนรอบ ปลายไมงวนนสงเพยงกน…มงวใหญตนหนงโดยธรรมดา ใหญเทาไมชมพทวปเรานแล ตนงวนนใหญฝงงวนนเปนหนามรอบ ฝงสระนนๆ เปนทอยแก ฝงครฑทงหลายนน… (ไตรภมพระรวง, 2506: 41) ลกษณะของปางว หรอสมพล ทถกกลาวถงในวรรณคดทวไป จงมลกษณะทคลายคลงกนคอ เปนปางวทมขนาดสงใหญ มหนามแหลมคม เปนทอยของครฑทงหลาย และเปนสถานททเดนทางไปยากลาบาก วรรณกรรมเยาวชนเรองตะลยแดนหมพานต ผเขยนกลาวถงฉากปางวไวเชนกน ในตอนทตวละครเอกเดนทางไปขอความชวยเหลอจากพญาครฑเฒาผหยงรฟาหยงรดน ซงจะตองเดนทางไปทปางว ผเขยนไดกลาวถงลกษณะของปางวทสมพนธกบวรรณคดทวไป คอเปนปางวทมลาตนสงใหญ มหนามแหลมคม เปนทอยของพญาครฑ และเปนสถานททสตวอนเดนทางไปถงไดยาก ดงความทวา ลกลงไปทางตอนใตของอาณาจกรขา บรเวณปางวทตงอยไมไกลจากอาณาจกร ณ ยอดบนสดของตนงวทสงทสดในปาแหงน ยงเปนทพานกของพญาครฑเฒาตวหนง…ปางว ทองคราชนบอกนนทจรงแลวกคอดงตนงวกวาพนตนทผดขนเรยงรายราวปราการหนา พวก มนมลาตนใหญและสงจรดฟา หนามแหลมๆ มากมายงอกขนตามกงกาน จนหนาทบยากท สตวเดนดนหรอผโผบนใดจะขามผาน (ตะลยแดนหมพานต, 2546: 37-38)

226

ฉากทอยของพญาครฑในวรรณกรรมเยาวชนเรองน จงเปนการอธบายฉากและบรรยากาศตามทปรากฏในวรรณคดทวไป เพอใหผอานเชอมโยงไดวาปางวในเรองน มลกษณะไมตางกบปางวในวรรณคดเรองอนๆ เพยงแตผเขยนนามาถายทอดดวยภาษาแบบปจจบน เพอใหผอานเยาวชนเขาใจงายขน นอกจากน ทอยของพญาครฑยงมบทบาทสาคญในเรองดวย เพราะเมอตวละครเอกมเหตใหเดนทางไปยงปางว ทกลาวกนวา เปนสถานท ทสตวอนใดขามผานไปไดยาก แตตวละครเอกสามารถเดนทางไปถงได ดวยความชวยเหลอของกเลน จงชวยเสรมความสามารถของตวละครกเลนใหเดนชดขน โดยอาศยฉากปางว เปนเครองทดสอบความสามารถของตวละคร เพอเปนการเนนยาใหเหนวาตวละครเอก มผชวยทแขงแกรง และมพละกาลงมาก จงสามารถไปถงทพานกของพญาครฑเฒาไดสาเรจ และการทตวละครเอกมผชวยทมพละกาลงมากนน ยงทาใหเรองดาเนนไปอยางสนกสนานดวย เพราะตวละครเอกจะรอดพนจากอนตรายตางๆในภาวะคบขน และทาภารกจทยากลาบากไดสาเรจ สวนหนงเพราะไดรบความชวยเหลอจากกเลนตวน

2.1.3 ฉากแมนาสทนดร พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (2552: 518) กลาววา ‘สทนดร’ เปนชอ

มหาสมทรระหวางภเขาสเมรกบภเขายคนธร และระหวางสตตบรภณฑ คอ ยคนธร อสนธร สทสสน กรวก เนมนธร วนนตกะ และอสกณณ เปนแมนาทมความกวาง ความยาว และความลกมาก เชน แมนาสทนดรทอยระหวางภเขาสเมรกบภเขายคนธรกวาง 84,000 โยชน ดานภเขาสเมรลก 84,000 โยชน โดยรอบยาว 252,000 โยชน ดานภเขายคนธรลก 42,000 โยชน โดยรอบยาว 756,000 โยชน เปนตน

แมนาสทนดร หรอมหานทสทนดร จงเปนแมนาสายใหญ ทรอบลอมเขาพระสเมรทง 7 ชนไว ในวรรณคดไทยกวมกกลาวถงแมนาสทนดรในลกษณะทคลายคลงกนวา เปนแมนาทลก กวางใหญมาก มนาทละเอยด เยนใสบรสทธ และไมมวตถใดๆ ลอยอยเหนอนาไดเลย ดงในไตรภมโลกวนจฉย ความตอนหนงกลาวถงแมนาสทนดร ไววา

แลสทนดรมหาสมทรทแวดลอมอยโดยรอบพระเมรราช ในระหวางแหงเขาพระเมร แลเขายคนธรตอกนนน มกาหนดโดยกวางได 84,000 โยชน ทลกแหงสทนดรมหาสมทรนน มกาหนดขางเชงพระสเมรได 84,000 โยชน ขางเชงเขายคนธร ลกได 42,000 โยชน โดยกลม รอบแหงสทนดรมหาสมทรนน ขางเชงพระสเมรกลมรอบได 252,000 โยชน ขางเชงเขายคนธร กลมรอบได 756, 000 โยชน…สทนดรสมทรทง 7 ชนนน มนาอนเยนใสบรสทธ นานนจดกน มรสอรอยยงนก…มนาอนละเอยด แลตงอยในระหวางแหงภเขาแวดลอมพระสเมรทง 7 ชน… นาในสทนดรมหาสมทรทง 7 นน ละเอยดยงนก เรอแพนาวาทงหลาย บมอาจจะลอยอยได…

227

มาตรวาแววนกยงตกลง กบมอาจจะลอยอยได ยอมจมลงไปสภมภาคเบองตา.. (ไตรภมโลกวนจฉย, 2535: 93-94)

นอกจากจะพรรณนาแมนาสทนดรวากวางใหญ สะอาด บรสทธแลว ในวรรณคดยงกลาววาแมนาสทนดร มฝงนาคอาศยอยอกดวย ดงเชนในเรองกากกลอนสภาพ ตอนทพญาครฑพานางกากไปทวมานฉมพล ตองบนขามแมนาสทนดรกอนถงวมานของตน กวไดกลาวถงแมนาสทนดรวา เปนแมนาทใสบรสทธ เปนทอยของฝงเงอก ฝงนาคทงหลาย และกวางใหญมาก เพราะแมแตพญาครฑ ทมพละกาลงมาก ยงบนขามแมนาสทนดรไดอยางยากลาบาก ดงความวา

ดวยนานนสขมละเอยดออน จงชอสทนดรอนไพศาล ประกอบหมมจฉากมภาพาล คชสารเงอกนาแลนาคนทร ผใดขามนทสทนดร กมวยมรณเปนเหยอแกสตวสน แสนมหาพระยาครฑยงเตมบน จงลวงสนธถงพมานทอง (กากกลอนสภาพ, 2515: 27)

ภาพของแมนาสทนดร จงเปนภาพของแมนาทสะอาด บรสทธ และมสตวพเศษ อาศยอย เชน เงอก นาค และเปนแมนาทมขนาดกวางใหญมาก เพราะฉะนนการจะขามแมนาสายน จงเปนเรองยากลาบากมาก ยกเวนเฉพาะสตวพเศษทมพละกาลงมาก เชน พญาครฑ เปนตน

ในวรรณกรรมเยาวชนเรองครฑนอย ผเขยนกลาวถงแมนาสทนดรไวเชนกน ใน เหตการณตอนทครฑนอย ตวละครเอก เดนทางไปทแมนาสทนดร เพอตองการพสจนวาแมนาสทนดรเปนทอยของนาคจรงหรอไม

ผเขยนไดคงลกษณะของแมนาสทนดรตามขนบของเดม คอ เปนแมนาทกวาง ใหญ ใสสะอาด และเปนทอยของฝงนาคเชนเดยวกน ดงทผเขยนพรรณนาภาพผานสายตาครฑเกเรทง 3 ตว ดงน

…หนาตาของมหานทสทนดร…ลกษณะของนาทะเลเปนสครามใสงดงาม มขนาดใหญ สดลกหลกตา จนไมสามารถมองเหนอกฟากหนงได “แปลกจรง ขาไมเหนวแววของสตวนาอนๆเลย ดสปกตนาจะมปลาเลกปลานอยแหวก วายอยบาง แตนกลบไมมเลย”

… “…แมแตนกกาบนทองฟากหลบเลยงไมบนผาน ดสฝงนกกระยางยอมบนออมไปตงไกล”

228

“แสดงวาใตมหานทตองเปนทอยของนาคจรงๆ” (ครฑนอย, 2548: 108)

ความขางตน จะเหนวาผเขยนใหภาพของแมนาสทนดรทบรสทธ เงยบสงบ และ กวางใหญ แตไมไดอธบายรายละเอยดความกวาง ความยาว ความลกเปนตวเลขเหมอนเชนในวรรณคดทกลาวไวอยางละเอยด แตเลอกใชคาวา ม “ขนาดใหญสดลกหลกตา จนไมสามารถมองเหนอกฟากหนงได” เพอสอใหเหนวาแมนาสายนมขนาดกวางใหญมาก ยากทจะประมาณได แตเลอกใชคาใหผอานเยาวชนเขาใจงายขน รวมทงการอธบายใหผอานรวาแมนาสายนเปนทอยของนาค ผเขยนกใชภาพบรรยากาศทเงยบสงบ ทแมแตนกยงไมกลาบนผาน เพอตองการใหเยาวชนรสกไดวาแมนาสายน ไมใชแมนาธรรมดาทพบเหนไดทวไป แตนาจะมนาคอาศยอยจรง จงทาใหสตวนอยใหญเลยงทจะขามแมนาดงกลาว นอกจากน วรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนยงกาหนดใหครฑและนาค อาศยอยกนคนละท แทบจะไมมโอกาสไดพบกนเลย กลาวคอ ครฑอาศยอยในหมบานครฑทไกลออกไป สวนนาค อาศยอยทมหานทสทนดรในปาลก ซงตองใชเวลาในการเดนทางหลายวน จงสะทอนใหเหนวาครฑกบนาคเลกเปนศตรกนนานแลว ตางคนตางอย ไมยงเกยวกน ดงนนเมอครฑนอย มโอกาสไดพบกบนาค ผเขยนจงไดเสนอแนวคดเรองสนตภาพแทรกเขามาในเรอง ใหครฑกบนาคไดมโอกาสผกมตรกน และยงใหครฑนอยวายนามายงมหานทสทนดร แทนการบนเหมอนครฑทวไป เพอสอใหผอานเยาวชนเหนวา สงมชวตแมจะตางเผาพนธกน มกาเนด รปลกษณ และการใชชวตทตางกน แตพวกเขากสามารถอยรวมกนไดอยางสนต เหนไดจากคาพดของครฑนอยทพดกบนาควา “ผมอยากจะบอกเธอวา ครฑกบนาค ไมไดเปนศตรกน…หวงวาเจอกนคราวหนา เธอจะพาผมเทยวใหทวมหานทสทนดรน และเราจะเปนเพอนกนตลอดไป” (ครฑนอย, 2548 : 119-120) ซงเปนการเสนอความคดเรองสนตภาพ ทตองการเหนครฑกบนาคเปนเพอนกน ไมใชศตรกนเหมอนเชนในวรรณกรรมไทยเรองอน

2.2 การดดแปลงขนบเดม ผเขยนมการดดแปลงฉากจากวรรณคดและนทานไทยมาใช ใน 4 ลกษณะ คอ ทาใหเปน

เรองใกลตว ทาใหเปนเรองเปดเผย ทาใหเปนเรองวทยาศาสตร และทาใหเรองอศจรรยใจ 2.2.1 ทาใหเปนเรองใกลตว จากการศกษาพบวา ผเขยนมการนาฉากจากวรรณกรรมยคเกามาดดแปลงให

229

ใกลตวผอานมากขน โดยการนาฉากเดมมาผสมผสานกบฉากรวมสมย เพอใหเกดภาพบรรยากาศทมลกษณะใกลเคยงกบปจจบนมากขน วรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนนยมใชฉากของปาหมพานต เปนฉากสาคญของเรอง แตจะมการปรบรายละเอยดบางอยางใหรวมสมยกบผอานมากขน พบ 2 ฉาก ไดแก ฉากปาหมพานต ในเรองตะลยแดนหมพานต มจฉานผจญภย และเดกชายเทวดา และฉากนรก ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน

2.2.1.1 ฉากปาหมพานต พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ฉบบพมพป พ.ศ. 2542 (ราชบณฑตยสถาน,

2546:1295) ใหความหมายของปาหมพานตไววา “ปาหมพานตคอ ชอปาหนาวแถบเหนอของอนเดย และยงมอกชอหนงเรยก หมวต แปลวา มหมะ หนาว ปกคลมดวยหมะ ชอหนงของเทอกเขาหมาลย ซงเปนปาหนาวแถบเหนอของอนเดย ยอดเขามหมะคลมตลอดป”

ปาหมพานตในความหมายของคนปจจบน คออาณาบรเวณเทอกเขาหมาลย ทงหมด เปนปาทเรยกวา ดงหมะ อยในบรเวณดานหบเขากาฐมาณฑทชาวเนปาลอาศยอย เรยกวาเปนปาหมพานตดานนอก สวนทเปนวนอทยานตางๆ เชน ปาชตวนต อยชดตดกบยอดหมาลย เรยกวาเปนหมพานตชนใน

ในหนงสอปรศนาแหงหมพานต (พษณ ศภนมตร, 2550: 45-50) กลาวถงดนแดน หมพานตวาอยบนแผนดนเดยวกบทมนษยอาศยอย คออยในชมพทวปเหมอนกน แตหมพานตมลกษณะพเศษไปกวาดนแดนสวนอน เพราะมสงแปลกมหศจรรยมากมายอยในปาหมพานต ทงปาไม สตว ทงนอาจเปนเพราะปาหมพานต มความหนาวเหนบ และทรกนดารมากไปกวาชวตปกตจะขนไปอยอาศยได ผคนทนนจงเปนมนษยพเศษ เชน คนธรรพ วทยาธร เปนตน แมแตสตวกกลายเปนสตวพเศษทเรยกวา “สตวหมพานต”

ปาหมพานตจงเปนปาทมนษยพอจะฝนไปได กวจงมกมจนตนาการกบปา หมพานตใสสสนจนทาใหคนอานสนกเพลดเพลน ปาหมพานตไดรบการเลาขานกนวา งดงามเกนกวาสถานทใดๆ และยงเชอกนวาเปนดนแดนศกดสทธลลบ จงไมใชเรองแปลกทเราจะพบวรรณกรรมโบราณของไทยหลายๆ เรอง นาเอาความงามของปาหมพานตเขาไปสอดแทรกไวในบทประพนธ ทงวรรณกรรมทเกยวกบพทธศาสนา เชน ไตรภมพระรวง พระมหาเวสสนดรชาดก หรอวรรณคดทวไป เชน อณรท จนทโครบ สมทรโฆษ กาก ขนชางขนแผน เปนตน วรรณกรรมเหลานจะพบวา ตวละครทมคณสมบตพเศษ หรออาวธวเศษ มกมเหตใหเขาไปของเกยวกบปาหมพานตไมมากกนอย แสดงใหเหนความเชอสวนหนงของคนโบราณวา หมพานตเปนดนแดนลลบเกนกวามนษยใดๆจะเขาไปถง นอกจากจะมฤทธเดช เวทมนตร เหาะเหนเดนอากาศ

230

ได จงจะสามารถลวงลาเขาไปได เชน พวกนกสทธ วทยาธร หรอฤษทมญาณสมาธอนแกกลา สามารถลองหนหายตว หรอเหาะเหนไปปรากฏตวทใดๆ กได วรรณคดไทยหลายเรอง จงมกมบคคลเหลาน เขามามบทบาทเกยวของอยเสมอ

ลกษณะของปาหมพานต ทปรากฏอยในงานวรรณคดไทย จะพรรณนาไวอยาง งดงาม มการใหรายละเอยดทคลายคลงกน จงขอยกบทพรรณนาเกยวกบปาหมพานตบางตอนในวรรณคดไทยมาเปนตวอยาง เชน

เรองไตรภมพระรวง เปนวรรณคดไทยเรองสาคญ ทกลาวถงปาหมพานตไวอยาง ละเอยด ทงในสวนของสงมชวต พรรณไม สตวตางๆทอาศยอย ภเขา และแมนาในปาแหงน เชนความตอนหนงกลาวถงผนปาหมพานตทกวางใหญ มตนไม และปาใหญทสาคญ ดงน

อนวาเขาพระหมพานตนนโดยสงขน 500 โยชน โดยใหญได 3,000 โยชน แลม ยอดได 84,000 ยอด แลในตนเขาพระหมพานตมไมหวา ตนหนงใหญ เปนทในฝงสทานท …มมะขามปอมลกใหญนกแลกนมรสดนก ลาปามะขามปอมไป เบองหนามปาสมอ แลลก สมอนนกนหวานดงนาผง…ถดไปมปานารผล และวาลกไมนนงามนกดงสาวอนพงใหญได 16 ป แลผชายไดเหนมใจรกกนนก…แลปาไมฝงนนเบองตระวนออกรไปเถงแมนาสมทร เบองตระวนตกนนรไปเถงแมนาใหญ 7 อนนนแล ถดแมนาในเบองหนามปา 6 อนๆ หนง ชอกรภ ปาอนหนงชอโกรภ ปาอนหนงชอมหาพเทห ปาอนหนงชอตปนทละ ปาอนหนง ชอโสโมโล ปาอนหนงชอไชเยต…แลวาฝงคนทอยแหงนนเขาบหอนรทาไรไถนากนเลย …ขาวแลถวนน กนหวานดงนาผงฯ ถดปานนเขาไปมปาไมมะขวด แตพรรณไมอนมใน หมพานตนนกนหวานแลมรสทกอนฯ (ไตรภมพระรวง, 2506: 278-280)

พรรณไมบางชนดในปาหมพานต เชน ตนหวา ตนมะขามปอม เปนตน แมชอจะ เหมอนกบตนไมทพบไดในปาทวไป แตตนไมเหลาน กลบไมใชตนไมธรรมดาๆ ลวนมลกษณะพเศษบางอยางทงสน เชน มกลนหอมพเศษ มรสหวานพเศษ มขนาดใหญเปนพเศษ เปนตน หรอแมกระทงสตวธรรมดาๆ ทพบในปาแหงน เชน ชาง มา โค กระบอ นก กจะมรปรางทงดงามสมบรณแบบ หรอมขนาดใหญกวาสตวปกตมาก ดงเชนความตอนหนงทกวพรรณนา ผลของลกหวาวามขนาดใหญมาก และฝงนกทกดกนลกหวา กมขนาดใหญมากเชนกน บางตวขนาดเทาชาง บางตวขนาดเทาบาน ดงความทวา …อนวาลกหวานนถาตกถกตวๆ นนหอม ดงหอมนาตระคนดงแกนจนทนนน ถา ยนมอลวงเขาไปในเนอหวาพอสดแขนจงถงเลดในหวา แลฝงนกกนลกไมหวานน นกลาง

231

ตวใหญเทาชางสาร ลางตวใหญเทาเรอน…ยางลกหวาอนตกลงนนกลายเปนทองสก… (ไตรภมพระรวง, 2506: 278 - 279)

เรองพระมหาเวสสนดรชาดก พระเวสสนดรพานกอยทปาหมพานต กวจงมการ พรรณนาปาหมพานตไวอยางละเอยด เชนในกณฑจลพน พรานเจตบตรพรรณนาภเขา ตนไม และสระในปาหมพานตใหชชกฟง ซงความตอนหนงกลาวถงไมยนตน ไมผล ทคลายคลงกบทปรากฏในไตรภมพระรวง ความวา

เมอชเขาใหญพราหมณด…นนเหลาลวนตนพฤกษาอนทรงผลในไพรสณฑ มตางๆ หลากหลายอยางพนจะพรรณนา…ไมงอกงามในเขานน แตลวนพรรณพวกตะแบก งอกซอน กบหกวาง อยในหมตะเคยน ทพนเตยนมหมรง แตวายงมหมสะครอแซม ลางตนแนมดวย เครอเขาเถายางทราย กลบกลายขนเลอยคลม เปนพมๆ ปกตนไมไว… บางพวกในตนไมเหลานนเปนไมมผล มตนวามะมวง มะขวด ขนนปา และหวาปร

ชมพตงอยบนตนรง และยงมบางตนมผลควรใชในเครองยา มตนวาสมอพเภกและสมอเขยว คณวเศษตางๆ…ทงมะขามปอม และเครองยาอยางอน…ยงมไมรม ชอชฏมอาท คอตนโพหาง โพบายหลายอยาง อกไมตางๆ ซงมนาม เผลดผลงามเปนตนวา พทราไพร ยงมไมหมอกพลบ ทอง ผลเรองรองเพยงสวรรณ เกดพลวนกบตนไทรและไมมะสง มอกทงหมหมากซาง ใบ กระจางมผลหวาน อกมะเดอลาตนทรงผลตระการ…ยงอกตนผลควรกนคอกลวยงาชาง กลวย ตางๆ…อกจนทนขาวมผลหวาน ดงระคนรสนาผงควรพงใจ… (พระมหาเวสสนดรชาดก กณฑจลพล, 2517: 180-186)

เรองกากกลอนสภาพ เหตการณตอนทพญาครฑเวนไตยพานางกากไปยงวมาน ฉมพล กวกมการกลาวชมความงามของปาหมพานตไววา

ชบอกยอดเขาพระเมรมาศ แกวประหลาดงามดเปนสอยาง แดงเขยวขาวเหลองเรองนภางค เกาะทวปใหญกวางทงสทศ ทวปนอยสองพนเปนบรวาร สณฐานดงจอกลอยกระจหรด มพฤกษาใหญลาประจาทศ เกดสถตแตประถมแผนดน ชชมเขาแกวทงเจดชน มนาคนหลนลดชลาสนธ หมมหามจฉาแลนาคนทร อนอยในวารนสทนดร สารพดมสตวจตบาท คชสหสงหราชแลไกรสร สงโตโคกเลนแลมงกร นรสงหกนนรแลคนธรรพ แลวชบอกรกขชาตนารผล อนตดตนเปลงปลงดงสาวสวรรค

232

แตไมมวญญาณเจรจากน วชาธรคนธรรพมาเชยชม ครนเจดวนกอนตรธานไป แลวบนดาลเกดใหมไดสสม พลางบอกพลางหยอกสาราญรมย แลวพาบนลอยลมมาสมพล (กากกลอนสภาพ, 2515: 9) เรองสมทรโฆษคาฉนท ตอนพระสมทรโฆษพานางพนทมดประพาสปาหมพานต เปนการบรรยายถงปาและสภาพทวไป ตามทตวละครไปเหนจรง จงมรายละเอยดคอนขางมาก มการพรรณนาภเขา และสตวหมพานตไวอยางละเอยด ซงวรรณคดไทยหลายเรอง กมกพรรณนาปาหมพานตในลกษณะนอยเสมอ ดงความวา แปดหมนสพนบรรพตนน ระดบยอดอยเรยงราย หารอยครนทรอนหลาย มชฌมากฏาประมาณ ยอดใหญไศลวบลยเบญ- จะกฏเกดประดษฐาน เทดทดทฆมพรบนดาล วโรจนรตนรศม โดยสงแหงศขรพศาล หมพานตพนาล เบญจาสตาธฤกม ประมาณโยชนบรรยาย ยอดนามสทศนกฎา ระกกอปรกนกพราย ไกรลาสกฎกพรรณราย รชฎาวลาพรรณ หนงกาฬกฏถกลกา- ฬมณประไพพรรณ หนงจตรกฏจตรสรร- พสตตรตนนานา หนงนามนคนทรคนธมาทน กโอภาสอาภา แกวลายยะยบระดบระดา ดจแกลงประกตประกล หาแหงมหนตบรรพตหอม ละลองลอมสระพงชล อโนดาตพศาลสลลผล กลแกวผลกแสง สถตยอดพระหาพระหมวา ลยะดอยบนดาลแสดง รอยโยชนพศาลสกลแขวง สรชาตใสสนธ นานาทมาผลธรา ผกากอปรเปนอาจณ รายรอบสโรทกคอนล ฉตรกงกาบงสรย เกดกลปพฤกษอฬาร ธนสารกสมบรณ ประสงคใดบนโดยจตนกล ทกสงสรรพโภคา เนองนองคณานกรอเนก อดเรกปกษา เซงแซเสนอเสนหพา- จกแจวสานานขาน หงสาสวากกกฏโกญ- จและสาลกากงาน การะวกระวงวนกณาล พะเพรยกพรองกระแสงใส

233

กนรนทรกนรสราง- คนางฟอนและกรไกว ขบขานบรรสานพจนไพ- เราะเรอยจาเรยงรมย พระพาสสดาสมรมตร สถตยงยงเนนนพนม เชญชวนยพาพมลชม จตบาทดาษเดยร เสอสหสารพฤษภกา- สรเกลอนในเถอนเสถยร สงหขนดและอศวสาเทยร สรศพทเหยรหรรษ กวางทรายละมงกบทงกระทง กวางวงณไพรวน ขรรคาวราหคณพรรค ชะมดเมนฉมนหม สงคาลสวานผรสกาจ มฤคชาตจามร เยยงผาและฌาปตกระบ บางโดดเดนบนเนนไศล สมสรรพอนนตจตบาท เดยรดาษในกลางไพร มากหมบรกพรรณไพ- จตรเพลนเจรญตา (สมทรโฆษคาฉนท, 2529: 170-172)

เรองขนชางขนแผน ตอนขนแผนพานางวนทองหน ขนแผนขนเรอนขนชาง เหน มานกน ซงปกโดยฝมอนางวนทอง ทาเปนภาพของปาหมพานตเชนกน เหตการณตอนนแมการบรรยายจะมขอบเขตจากด แตกทาใหเหนภาพวาปาหมพานต เปนดนแดนทสวยงาม มสตว และมนษยทมลกษณะพเศษอาศยอย เชน กนนร คนธรรพ วทยาธร ดงความวา

มานนฝมอวนทองทา จาไดไมผดนยนตาพ เสนไหมแมนเขยนแนบเนยนด สนฝมอแลวแตนางเดยว ……………………………… ……………………….. ปกเปนหมพานตตระหงานงาม อรามรปพระสเมรภผา วนนตกหศกนเปนหลนมา การวกอสนธรยคนธร อากาศคงคาชลาสนธ มจลนทหาแถวแนวสลอน ไกรลาสสะอาดเอยมอรชร ฝงกนนรคนธรรพวทยา ลงเลนนาดาดนอโนดาต ใสสะอาดเยอกเยนเหนขอบผา ……………………………… ………………………….. (ขนชางขนแผน,2545: 379)

ลกษณะของปาหมพานตตามทปรากฏในวรรณคด จงบอกใหรวาอดมสมบรณ ไปดวยปาไม มตงแตตนหวา ปามะขามปอม ปาสมอ ปามะขวด ปากลวย ปาขนน ปามะมวง ปาไผ ไมมะคา ภายในเขตหมพานตมสระใหญ 7 สระ ซงหลอเลยงปาใหอดมสมบรณ คอกณณ-

234

สระ มณฑสระ รถการสระ ฉตทนตสระ กณาลสระ มนทากนสระ สหปปาตสระ และสระสาคญ คอ อโนดาตสระ เปนศนยกลางของปาหมพานต สระอโนดาตนนลอมรอบดวยภเขาทง 5 คอ สทสสนกฏ จตรกฏ กาฬกฏ คนธมาทนกฏ และไกรลาส และยงเปนดนแดนทมสตวอาศยอยจานวนมาก ทงสตวธรรมดา เชน ชาง นก และสตวพเศษ หรอทเรยกวา สตวหมพานต เชน ราชสห นาค ครฑเงอก กนนร กนร เปนตน

ในวรรณกรรมเยาวชนไทยเรองตะลยแดนหมพานต มจฉานผจญภย และเดกชาย เทวดา ผเขยนนาฉากปาหมพานตมาใชเปนฉากสาคญของเรองเชนกน แตผเขยนไมไดสรางใหปาแหงน เปนดนแดนลลบ ทมเฉพาะสตวพเศษ หรอตนไมพเศษ แตผเขยนสรางปาแหงน โดยผสมผสานกบฉากรวมสมย ดงในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนพรรณนาปาหมพานตไววา ภายใตตนเขาหมวา มแสงสวางพอใหเหนหญาสงและตนไมรกๆทถกแผวถาง เปนทางเดนไมกวางนก…มงขนทศเหนอเขาเขตปาตนเขาหมวา มจฉานพบวาทวทศน รอบขางสวยงามนาตนตาตนใจ ทางขวามตนสมตนปรงขนเรยงราย ทางซายมตนเฟรน กบดอกไมสตางๆ ขนสลบงามแปลกตา เสยงสตวและเสยงนกรองสงๆ ตาๆ แววมา ครน ทะลปาแถบนไดกโผลมายงปาทเตมไปดวยตนไมสงใหญ มสตวปากระโดดขามศรษะ

อยางวองไว ทงกระรอก กระแต และชะน … เดนปาตอไปอกนด เขาเจอกอนหนสเทาขนาดใหญกอนหนงอยรมทางลกษณะ มนเกอบแบนราบและตงขงอยใตตนมะยมใหญ…นกกระจบ นกกระจอก นกกระจาบ บนมาเกาะกงมะยม… ครนไปถงบรเวณทพนดนมความชน กไดยนเสยงนาตกแววมา มจฉานเดนตามเสยงนาไปเรอยๆ กระทงพบตนชมพสเขยวเขมลกดกตนหนง กงของ มนถกผลจานวนมากถวงจนตกลงมาบงทางเดน พอแหวกมนออกคอยเจอนาตกธรรม ชาตขนาดใหญ อยทามกลางดงกลวยไมปาสนาเงน… กลวยไมสนาเงนบานสะพรง ฝงผเสอสทอง และสฟาออนบนวอนตอมนา ซายงมปลาเลกปลานอยวายอยในลาธาร (มจฉานผจญภย, 2547: 41-43)

ฉากปาหมพานต ในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนกลาวถงสตวหมพานต 2 ชนดเทานน คอเงอก และเหรา นอกนนจะเปนสตวและตนไมธรรมดาทพบเหนไดทวไป การผสมผสานกบบรรยากาศของปาในปจจบน ทผอานสามารถพบเหนไดในชวตจรง เชน มปาโกงกาง ตนสม ตนปรง ตนเฟรน ตนชมพ นาตก กลวยไมปา หรอมสตวจาพวกนก กระรอก กระแต ชะน หรอฝงผเสอทพบเหนไดในปาของไทย จงทาใหเยาวชนจนตนาการภาพของปาหมพานตไดงายขน เพราะไมใชปาทมลกษณะไกลตวผอาน

235

ในเรองเดกชายเทวดา ผเขยนวาดภาพของปาหมพานตใหใกลตวผอานเชนเดยวกน ทงยงมการตความใหมดวยวา ปาหมพานตนนเชอมตอกบปาทกแหงในประเทศไทย ตวละครสามารถนงรถไฟ จากสถานรถไฟหวลาโพง ไปยงปาหมพานตได ดงนน ภาพของปาหมพานตในวรรณกรรมเรองน จงมลกษณะไมตางกบปาทวไป เพอใหผอานเยาวชนเชอวา ปาหมพานตแหงนเชอมตอกบปาในประเทศไทยจรง ยกเวนเฉพาะทกลาวถงตนนารผล กนร และสระอโนดาต ทเปนสญลกษณของปาหมพานตเทานนทดพเศษกวาปาทวไป นอกนนบรรยากาศของปาหมพานตในเรองน มลกษณะใกลตวผอานมาก ทงตนไม และสตวตางๆ กเปนสงมชวตทพบเหนไดจรงในชวตประจาวน เหนไดจากตวอยางตอไปน

…เดนจากตนมะมวงไปเพยงกาวเดยว พวกเขาพบดงสกทองสงใหญ เมอทะลจดน

จงพบตนชมพเพชร ซงผลดกเสยจนถวงกงเรยดน ครนเดนผานมนไปอกจะปะเขากบตนไทร ขนาดมหมา มรากอากาศหอยระยาเหมอนผามาน คราวนเมอกมหวผานกงกานแผปดทองฟา รวมถงรากเหนอดนเยอะแยะของมน จงพบตลงดนลาดสลาธารแคบซงมตนสายอยทนาตกเลกๆ ใกลๆ กน ทางดานขวา โดยนาทไหลลงมาจากชนหนเตยๆ เพยงสองชนนน มบอทรงกลม ประดบดวยไมเลอยสเขยวสดโดยตลอดสองฝง มฝงผเสอสทองเกาะอยบนกอนหนคลมดวย ตะไครนา

(เดกชายเทวดา, 2549: 72) และ …เขาไดสมผสกบสงมหศจรรยตางๆในปาหมพานตอยางใกลชด เธอพาเขารอนลง

ไปนงแกวงขาเลนกบกระรอกหางฟบนกงสนขนาดสามคนโอบ กอนจะพาไปวงไลผเสอสชมพ ททงดอกไมสเหลองทอง แลวตามผงงานตวนอยฝงหนงไปเกบรงผงกนนาหวาน หลงจากนน ไปนงชางเผอกชมปา ดนาตกและฟงนกรองเพลงกลอม โดยมลกกวางตวนอยยนหนาแอบดอย ตามเงาไม แมแตเจาสงหทองตวใหญ สงานาเกรงขามยงกระโดดขนไปยนอยบนโขดหนกลาง ลาธารเพอใหเขาด…

(เดกชายเทวดา, 2549: 95) การนาฉากปาหมพานตมาผสมผสานกบบรรยากาศรวมสมยนน สวนหนงเพอใหสมพนธกบเนอเรอง ทตวละครเอก ซงเปนมนษยธรรมดา เดนทางไปยงสถานทแหงนโดยใชรถไฟ วรรณกรรมเรองน จงทาใหปาหมพานต ปาลลบในจนตนาการ ทยากจะไปถงนน กลายเปนปาทมอยจรงทมนษยธรรมดา สามารถเดนทางไปถงได และทาใหเยาวชนคดฝนถงปาหมพานตไดงายขน

วรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรอง คอเรองมจฉานผจญภย และเรองเดกชายเทวดาจงม

236

ลกษณะทคลายกนคอ นาปาหมพานตมาดดแปลงเพอใหใกลตวผอานมากขน ในขณะทวรรณกรรมเยาวชนอกเรองหนง คอเรองหมพานตนรมต ปาหมพานตในเรองนถกดดแปลงใหมลกษณะรวมสมย โดยเกดจากฝมอของมนษย เปนคนสรางขนมา เชน มโรงกระจกไวสาหรบปลกฝน มสงกอสรางททนสมย ไดแก อาคารทมลกษณะเปนโดมแกว มทพกตากอากาศทามกลางสวนดอกไมสาหรบนกทองเทยว มปศสตว โครลอสเซยม และโรงงานผลตเฮโรอน ตงอยบนเกาะรางกลางมหานทสทนดร ดงเชนความตอนหนงวา

พายพไดรวบรวมเงนทนทงหมดทไดมา จางนกออกแบบชนเยยมในการกอสราง ดนแดนสวรรค ซงตงอยบนเกาะรางแหงหนงกลางมหานทสทนดร โดยดนแดนแหงน ม ครบทกอยางทนกทองเทยวแสวงหา ไมวาจะเปนทพกชนเยยมทามกลางสวนดอกไมนานาน พนธ ปศสตวขนาดใหญทมบรรดาสตวหมพานตวงเลนไปทว และโคลอสเซยมยกษทสามารถ จาลองการตอสของเหลาสตวปาทงหลายไวภายใตโดมแกวสง…กอนทธรกจทวรยกษใหญของ เขาจะเกดขน แนนอนวาเขาจาตองหาแหลงเงนทนอนมาทดแทน นนกคอทมาของการสราง โรงงานผลตเฮโรอนภายในบรเวณดานในของเกาะกลางสทนดร (ตะลยแดนหมพานต, 2546: 164)

ลกษณะของปาหมพานตในวรรณกรรมเรองน เปนการดดแปลงเพอใหเหมาะกบ เหตการณในเรอง ทกลาวถงมนษยกลมหนงทเปดทางเชอมมตระหวางโลกมนษยกบโลกหมพานตไดสาเรจ จงทาใหบรรยากาศของปาหมพานตในเรองน มสงกอสราง หรอมบรรยากาศบางอยางทพบเหนไดในโลกปจจบน

2.2.1.2 ฉากนรก นรก หมายถงแดน หรอภมทเชอกนวาผทาบาปจะตองไปเกด และถกลงโทษ โดยปรยายหมายถงแดนทมแตความทกขทรมาน (ราชบณฑตยสถาน, 2546: 563) เมอกลาวถงแดนนรก ตามความเชอของคนไทย เชอวาเปนดนแดนหลงความตาย ของผททาบาป ทาความชว คนเหลานจะตองตกนรก เพอชดใชกรรมทตนทาไวเมอครงยงมชวต ภาพของนรกมกมลกษณะทนาสะพรงกลว มสตวนรกถกลงโทษดวยวธการตางๆ ไดรบความทกขทรมานแสนสาหส

ฉากนรก ยงเปนสถานท ทถกกลาวถงในวรรณคดไทยหลายเรองดวย โดยเฉพาะวรรณคดพระพทธศาสนา เพราะกวตองการใหคนรสกเกรงกลวตอการทาบาป กลวการตกนรก จงมกมการกลาวถงแดนสวรรค แดนนรก อยเสมอ เพอใหผอานรจกบาปบญ คณโทษ โดยเฉพาะ

237

วรรณคดไทยเรองไตรภมพระรวง เปนวรรณคดเรองหนงทมการพรรณนานรกทง 8 ขมไวอยางละเอยด เชน นรกขมหนงชอวา องคารกาสมนรก กวพรรณนาไววา นรกขมน สตวนรกจะถกยมบาลใชหอก ใชดาบ หรอใชคอนเหลกไลตอน ใหตกลงไปในหลมถานไฟทรอนระอ ไดรบความทกขทรมานมาก ดงความตอนหนงวา …นรกอนชอวา องคารกาสมนรกนน แลฝงยมบาลอนอยรกษานรกนน บางถอหอก

ดาบ บางถอคอนเหลกแดงลกเปนเปลวไฟไลขบตอนบาง แทงบาง ฟนบาง ตบางไลผลกไสให ตกลงในหลมถานไฟอนแดง แลถานไฟอนแดงนนไหมตนเขาๆ รอนทนเวทนาหนกหนา

(ไตรภมพระรวง, 2506: 24)

ในวรรณกรรมเยาวชนเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ผเขยนกลาวถง ฉากนรกไวเชนกน แตฉากนรกในเรองน มการอธบายใหมใหใกลตวผอานมากขน วาเปนสถานทลงโทษสาหรบนกโทษทถกตดสนประหารชวต ซงปรากฏฉากดงกลาว ในเหตการณตอนทหนมาล สเทา และเจาเหมยว ถกใสรายวาเปนคนโกหกหลอกลวง สรางความเดอดรอนใหแกชาวเมองกระตาย พระราชากระตาย จงสงทหารนาตว ทง 3 คน ไปยง ‘นรก’ เพอรบโทษสงสด คอการประหารชวต ผเขยนกไดสรางฉาก ‘นรก’ ใหมลกษณะคลายคลงกบฉากนรกทปรากฏในไตรภมพระรวง คอมบอหนหลอมเหลวขนาดใหญอยเบองลาง มทหารถอหอกแหลมคอยไลตอนนกโทษใหตกลงไปบอหนนน ดงทผเขยนพรรณนาฉากตอนนไววา …หากกมมองเบองลาง นรก ตามทสเทาวากาลงเดอดปดๆ ปลดปลอยความรอน ระอมหาศาลใหปะทขนมาพรอมกลนเหมนคละคลงของกามะถน ทอยลกลงไปตรงกลาง ของสถานทแหงนกคอบอหนหลอมเหลวขนาดใหญ ซงกาลงรอคอยกลนรางของผถกโทษ ประหารใหหลอมละลายหายไปอยอยางเดอดดาล หอกแหลมในมอทหารกระแทกดนทงสองใหออกเดนไปตามทางเดนทยนเขาไป ใจกลางของหนหลอมเหลวนน…เบองลางคอหนหลอมเหลวทรอนหลายพนองศา… (ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 193)

ฉากนรกในวรรณกรรมเรองนจงนาจะไดเคามาจากฉาก ‘นรกภม’ ทปรากฏใน เรองไตรภมพระรวง แลวนามาดดแปลงใหมผสมผสานกบจนตนาการของผเขยนใหฉากนรกมลกษณะใกลตวผอานมากขน โดยการตความใหมให ‘นรก’ เปนสถานทลงโทษคนเปน เพอใหผอานเยาวชนไดตระหนกวา การทาบาป เชน การโกหกหลอกลวงผอน ไมตองรอชดใชกรรมหลงความตายเทานน แตอาจไดรบผลของการกระทาทเรวกวานน ผเขยนจงไดจาลอง ‘ฉากนรก’ ให

238

กลายเปนสถานทลงโทษของคนเปน ไมใชสถานทของคนตาย เหมอนเชนความเชอในอดต เพอนาไปสประเดนความคดวาผลของการโกหก ยอมสงผลกระทบตอผกระทาไดรวดเรวและรนแรงไมตางกบการตกนรกขมตางๆ 2.2.2 ทาใหเปนเรองเปดเผย

ผเขยนมการนาฉากจากวรรณกรรมยคเกา ซงเปนสถานทลลบ สถานทปด ท นอยคนจะรจก และยากจะเขาไปถง มาดดแปลงใหมใหเปนสถานทเปด ทคนทวไปสามารถเดนทางเขาไปได พบ 1 ฉาก คอ ฉากปาหมพานต ในเรองเจาชายไมวเศษ

ฉากปาหมพานต มกถกใชเปนฉากสาคญในวรรณกรรมไทยหลายเรอง เพราะ มสงทมลกษณะพเศษตางกบสงทพบเหนไดทวไป จงสรางความตนตาตนใจแกผอานไดเปนอยางด ภาพของปาหมพานตในวรรณกรรมทวไป มกเปนภาพของปาทมความอดมสมบรณ มพชพรรณธรรมชาต ภเขา และสระนอยใหญจานวนมาก มลกษณะพเศษ มสตวพเศษ หรอสตวหมพานต ทไมอาจพบเหนไดทวไป และมนษยทมลกษณะพเศษเทานน ทจะอาศยอยได เพราะปาหมพานตเตมไปดวยอนตราย ความยากลาบาก ยากทคนธรรมดาทวไปจะเดนทางไปถงได ประเดนความยากลาบากในการเดนทางไปยงปาหมพานตนน จงเปนประเดนทถกนาเสนอผานวรรณกรรมไทยอยเสมอๆ เชน ในเรองพระสธนมโนหรา พระสธนตดตามนางมโนหราไปทเขาไกรลาส ซงอยในปาหมพานต ยงตองใชเวลาในการเดนทางยาวนานถง 7 ป 7 เดอน 7 วน ผานอปสรรคตางๆ ทงตนไมพษ สตวพษ ทงๆทพระองครเสนทางเขาสปาหมพานต และไดรบของวเศษจากพระฤๅษ กยงตองใชเวลาในการเดนทางยาวนานถง 7 ป ซงแสดงใหเหนวาการเดนทางไปยงปาหมพานตนน ไมใชเรองงายสาหรบคนธรรมดา ดงจะเหนไดจากความในเรองทวา

หนทางยากไกลกวาไกล ยอมลวนพาลไภย

พนาศะหมมายา (พระสธนคาฉนท, 2529: 113) ดกรเยาวราชทรงนาม พอพงพยายาม ลาบากพระองคธรมา มาตามรกษราชกานดา เทาถงนครา ทเรศทางกนดาร …

239

ลวงจากตาบลกนดาร ขามขวชลธาร อชคราราว มลางแทตยอสรบาบ เกาะกายอนทรย มาลงแลลโดยใจ กาหนดเจดปลวงไป เจดเดอนแขไข แลเจดทวาวนวาร ทาวฟงเขยขานอาการ สงเวชแดดาล ดารหอารมณราพง หนทางมนษยเซาทรง ใดอาจมาถง ดงนกดาลอศจรรย (พระสธนคาฉนท, 2529: 149 - 150)

เรองจนทโครพ กวกกลาวถงการเดนทางไปปาหมพานตวาเปนเสนทางท ยากลาบาก กนดารเชนกน เหนไดจากทพระฤๅษกลาวชนชมพระจนทโครพวา “ชงกลาหาญเดนดงคนเดยวได” แตพระจนทโครพกเดนทางเขาสปาหมพานตไดสาเรจ แมจะใชเวลาในการเดนทางยาวนานถง 3 เดอนกตาม

………………………… ประมาณไดสามเดอนแตเดนดง พระเกษาคลคลายสยายเกลา พระสรอยเศราเปลยวจตพศวง พระทรวงชาซาแสบบาทบงส พระโฉมยงปมกายจะวายปราณ (จนทโครพ, 2515: 315) ………………………… แสนระทมเถอนธารกนดารดง ไมรแจงแหงหนเทยวซนซก เสยงบญบกปาไมไพรระหง (จนทโครพ, 2515: 316)

การเดนทางเขาสปาหมพานตนน จงเปนเรองทยากลาบากมาก ผทจะเดนทางเขา ไปไดจงมกเปนผวเศษ มคณสมบตพเศษ หรอใชความพยายามอตสาหะอยางมาก ถงจะเดนทางเขาสปาหมพานตไดสาเรจ เหมอนเชนในมหาเวสสนดรชาดก ตอนกณฑวนปเวสน กวกไดกลาววาพระเวสสนดร ตองใชความพยายามอตสาหะมาก ในการเดนทางเขาสปาหมพานต ดงความตอนหนงวา

…แลวเสดจตอไปจากทนนมชากถงเขานาฬกบรรพต เสดจออมเขาไปโดยกาหนดถง

240

มจลนทสระศร แลวเลยบขอบสระไปจนถงททศอสาน จงทอดพระเนตรเหนทางเลก ควร บทวารผหนงจะพงไป พระองคตงพระทยอตสาหะ พาสามกษตรยเขาไปในปาชฏดงกนดาร ลวงถนสถานทมแงศลาและเครองรกในปา และซอกธารนาไหลลงจากภเขาใหญเปนอนมาก เปนทางยากทเดนสญจร พระองคสผนผอนพระกาลงยงเสดจไป จนไดถงซงทจตรสโบกขรณ ตามสงเกต วาอยในเขตเขาวงกบรรพต ซงกาหนดไววาจะเปนถนทอยของพระองค โดยความ ประสงคนนแล (มหาเวสสนดรชาดก, 2517: 115-116)

กลาวโดยสรปไดวาปาหมพานต ในวรรณคดไทย มกถกกลาวถงวาเปนปาทม ความอดมสมบรณ มลกษณะพเศษ และยงเปนปาลก ทเตมไปดวยอนตราย เดนทางยากลาบาก สงมชวตทอยในปาแหงนจงเปนสตวพเศษ หรอมนษยพเศษเทานน

วรรณกรรมเยาวชนเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนใชฉากปาหมพานต เปนฉากสาคญ ของเรองเชนเดยวกบในวรรณกรรมไทยทวไป คอใชเปนสถานทผจญภยของตวละครเอก เปนปาทมสงมชวตทมลกษณะพเศษอาศยอย เชน นารผล วทยาธร ราชสห มามปก ปลาผสมเสอ เปนตน ผเขยนยงวาดภาพใหเหนปาหมพานต ทแออดไปดวยบรรดาเจาชายทเขามาศกษาวชากบพระฤๅษ ทาใหมสานกพระฤๅษจานวนมาก เจาชายเหลานนทาลายภเขาสทสนะกฏ จตรกฏ กาฬกฏ และไกรลาส ซงรายลอมรอบสระอโนดาตเพอสรางเมอง เหลอภเขาคนธมาทน เพยงลกเดยว นอกจากนยงลาสตวหมพานต เพอความสนกสนาน จนสตวปาลดจานวนลงมาก

ภาพของปาหมพานตในวรรณกรรมเยาวชนเรองน จงเกดภาพความคดใหญๆใน 2 ลกษณะ คอ ปาหมพานต ทไมใชดนแดนลลบ และปาหมพานต ทไรความอดมสมบรณ ไรความสวยงามตระการตา ดงน

2.2.2.1 ปาหมพานต ทไมใชดนแดนลลบ ปาหมพานตในวรรณกรรมเยาวชนเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนสรางใหปา

แหงนไมใชปาลลบ เพราะมผคนเดนทางเขาออกปาหมพานตจนเปนเรองปกต ทาใหปาแหงนแออดไปดวยผคนจากตางถน ผเขยนสรางใหผคนเดนทางเขาสปาแหงน ดวยเหตผล 2 ประการคอ ปาหมพานต เปนสถานศกษาของชนชนสง และปาหมพานต เปนทอยอาศยของคนทวไป ซงเหตผลทงสองประการนเอง ททาใหปาหมพานตในวรรณกรรมเรองน ไมใชดนแดนลลบอกตอไป 2.2.2.1.1 ปาหมพานต เปนสถานศกษาของชนชนสง ในวรรณคดไทยหลายเรอง กวมกกาหนดใหตวละครเอกชาย เดนทางไปศกษาศลปวทยาการกบพระฤๅษในปา ดงเชนเรองจนทโครพ เมอพระจนทโครพเตบใหญ พระบดากใหเขาเดนทางผจญภยไปศกษาหาความรในปาเชนกน ดงความตอนหนงวา

241

ประเพณมมาแตสามญ ทกเขตขณฑแวนแควนในแดนดน กระษตรใดใหเมองกบโอรส ยอมปรากฏเรยนรธนศลป เจาจะสบสรยวงศดารงดน ไปเรยนศลปศาสตรใหเชยวชาญ อนฤๅษชไพรวไสยเพท ยอมเรองเดชวทยามหาศาสตร อนโดษเดยวเปลยวองคในดงดาล นมสการกองกณฑทกเวลา ฯ (จนทโครพ, 2515: 313) และปาทพระจนทโครพเลอกเดนทางไปศกษาหาความร กคอ “ปาหมพานต” พอฆองคายาแสงพระสรยา กมาราออกจากพระบร ตงพระพกตรจาเพาะหมพานต เขาดงดาลแดนดาวครศร (จนทโครพ, 2515: 314)

การทพระจนทโครพจาเพาะทจะไปศกษาหาความรในปาหมพานต จงแสดงให เหนวาปาหมพานตแหงน นาจะเปนสถานท ทมพระฤๅษ หรอผมวชาความรอาศยอยมาก จงไดตดสนใจเดนทางเขาสปาแหงน แมจะตองใชเวลาในการเดนทางอยางยากลาบากกตาม

ในวรรณกรรมเยาวชนเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนกสรางใหปาหมพานตแหงนม สานกฤๅษอยจานวนมากเชนกน แตแตกตางกนตรงทเจาชายสามารถเดนทางไปไดงาย สะดวก เพราะ “มเรอขามฟากทมคนเรอ ทาหนาทแจวรบสงคนขามฟาก เขาสเขตปาหมพานต” (เจาชายไมวเศษ, 2548: 49) และมผคนเดนทางเขาออกจนเปนเรองปกต เพราะเมอเจาชายไปถงปาหมพานต วทยาธรตนหนงก “ชาเลองมองมาทางเจาชายอยางไมใสใจ เพราะดจะเปนเรองปกตทคนแปลกถนจะเขามาสปาหมพานต” (เจาชายไมวเศษ, 2548 : 49) ขอความดงกลาว ทาใหเหนวาการเดนทางเขาสปาหมพานตนน เจาชาย หรอแมกระทงคนธรรมดากสามารถเดนทางเขาไปได เพราะมทงผนาทาง มทงพาหนะทจะพาเขาสปาหมพานต ทงยงมหนงสอแนะนาปาหมพานต แนะนาสานกฤๅษตางๆ ทมชอเสยง สาหรบผทตองการไปศกษาเลาเรยน และยงบอกตาแหนงทตงไวอกดวย

การเดนทางไปยงสานกฤๅษตางๆ ในปาหมพานต จงคลายกบการเดนทางไปยง สถานศกษาทวไป ทผปกครองนยมสงบตรหลานไปเรยน ผเขยนจงไดแนะนาสานกฤๅษตางๆในปาหมพานต ดวยภาษา และรปแบบ ทเปนการลอเลยนตารา หรอคมอแนะนาสถานศกษา ทพบเหน __________________________ ผวจยไดกลาวถงประเดนเรองความยากลาบากในการเดนทางเขาสปาหมพานตไวแลว ในหนาท 238 – 239

242

ไดทวไปในสงคมปจจบน เพอเนนยาใหเหนวาปาหมพานตนนไมใชปาลลบอกตอไป แตเจาชายสามารถรจก และเดนทางไปถงได เหนไดจากความตอนหนงทมการบรรยายรายละเอยดของ สานกฤๅษตาไฟ ซงเปนสานกฤๅษทมชอเสยงทสดในปาหมพานต ความวา

อนดบทหนง สานกฤๅษตาไฟ จานวนศษยเกา : 39,608 คน ศษยปจจบน : 13 คน ศษยเกาผมชอเสยง : เจาชายกลาหาญ แหงเกรยงไกรนคร เจาชายวรบรษ แหงวรนคร เมอเจาชายกวาดสายตาอานรายละเอยดเกยวกบจดเดน ของสานกฤๅษแหงนในยอหนา

ตอไป เจาชายกแทบจะรองตะโกนออกมาดวยความดใจ “ทนเปนสานกฤๅษทเกาแก และมชอเสยงทสดในปาหมพานต อยในปาลกในเขตสระ

รถการะ เปนสานกฤๅษททวยเทพและพระราชา จากดนแดนตางๆ นยมสงบตรหลานเขาศกษา สานกแหงนมชอเสยงอยางมาก ในการฝกฝนทกษะใหเจาชายทงหลายออกไปประกอบวรกรรม ดานตาง ๆ…สถตทนาสนใจคอจานวนศษยเกาทง 39,608 คนนน ภายหลงสาเรจการศกษาไดออก เดนทางสรางวรกรรมรวมแลวนบได 356,005 ครง เฉลยแลวเจาชายทสาเรจจากสานกนประกอบ วรกรรมยงใหญถงคนละ 8.99 ครง นบวาสงทสดในบรรดาสานกฤๅษทงปวง เหมาะสาหรบเจาชาย ทตองการมชอเสยงเลองลอไปทวทกทศ และตองการเขยบฐานะของเมองตนเองใหเปนทรจกกวาง ขวางกวาเดม หลกสตรน มระยะเวลาหกป ตองมการสอบคดเลอก คาเลาเรยนหนงหมนหาพน เหรยญทองคา เมอสาเรจการศกษามการมอบของวเศษให” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 43-44)

จะเหนไดวาสานกฤๅษตาไฟ มเจาชายทสาเรจการศกษาจานวนมากถง 39,608 คน ซงแสดงใหเหนวา การเดนทางเขาสปาหมพานตนนไมใชเรองยาก และปาหมพานตกไมใชปาลลบอกตอไป ซงเปนลกษณะทตรงขามกบความรบรเดม ทแตเดมปาหมพานตในวรรณกรรมไทยทวไป มกถกกลาวถงวา เปนสถานทลลบ ทยากจะเขาไปถง หรอตองใชความอดทนพยายามอยางยงยวดจงจะเดนทางไปถงได แตวรรณกรรมเรองน ผเขยนสรางใหการเดนทางเขาสปาหมพานตเปนเรองงาย คนทมเชอสายกษตรย หรอแมแตคนธรรมดาทวไปกเดนทางเขาไปได ปาหมพานตจงมลกษณะเปนปาเปดสาหรบคนทกชนชน ยกเวนเฉพาะการศกษาในสานกฤๅษตางๆ เทานน ท ผเขยนกาหนดให ผทจะศกษาเลาเรยนไดตองมเชอสายกษตรย และตองผานการทดสอบตางๆ จงจะศกษาเลาเรยนได ซงแสดงใหเหนวาการศกษาเลาเรยนกบสานกฤๅษในปาแหงน คลายคลงกบ

243

การศกษาในสงคมปจจบน ทตองมการคดคน พจารณาคณสมบต และสอบคดเลอก กอนทจะเขาเรยนในสถานศกษาตางๆได และยงทาใหเหนเรองความเหลอมลาของชนชนดวย ทชนชนสงมกมโอกาสไดศกษาเลาเรยนในสถานทดๆ ไมเวนแมกระทงในปาหมพานตกยงมขอกาหนดดงกลาว ททาใหคนธรรมดาทวไปไมอาจเขาเรยนได 2.2.2.1.2 ปาหมพานต เปนทอยอาศยของคนทวไป ปาหมพานตนอกจากจะเปนสถานทเลาเรยนของบรรดาเจาชายแลว ผเขยนยงสรางใหปาแหงนเปนทอยอาศยของคนทวไป หรอคนเรรอนทงหลายดวย ดงจะเหนไดจากความทวา

“คนทนแบงเปนสองจาพวก พวกแรกคอพวกชาวบานในปาหมพานตแตดงเดม พวก เขาเปนพวกเรรอนไปมา ไมมทอยถาวร…จนในทสดกมาตงหลกแหลงทน สวนพวกทสองคอ พวกทมาจากนอกปาหมพานต คนกลมนหากเปนผชาย กลวนแลวแตเคยเปนทหารหรอขนนาง อามาตยในเมองตางๆ มากอน แตดวยเหตทถกใสราย ถกกลาวหาวาเปนขบถ หรอดวยขอหา อนๆ พวกเขาจงอยทเมองของตวเองไมได ตองระเหเรรอนออกมา ในทสดกไดมาอยทน… หากเปนผหญงกลวนเคยเปนนางสนม หรอชายาของพระราชาเมองตางๆ แตถกขบออกมา เพราะกาลกณ บางคนกเปนแมลกออน เชน พวกทคลอดลกออกมาเปนแมว หรอหอยสงข ผดปกตวสยกเลยถกขบออกมาทงแมทงลก…” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 180 -181)

อนงเมอปาหมพานตในเรองน เปนสถานทพกอาศยของคนทวไป จงเนนยาใหเหนวาปาหมพานตแหงนไมใชปาลลบ แตเปนปาทแออดไปดวยบรรดาเจาชายทมาศกษาเลาเรยน และผคนทตงรกรากอยทน ซงเปนสงทผเขยนตความปาหมพานตใหมใหตรงขามกบความรบรเดม เพอเสนอมมมองใหมวาปาหมพานต ไมใชปาพเศษ หรอปาศกดสทธ ทเฉพาะมนษยพเศษเทานนจะอาศยอยได แตมนษยธรรมดากสามารถเดนทางเขาไปได ทงยงไมตองใชความอดทนพยายามในการเดนทางเขาไปอกดวย ผอานเยาวชนจงคดฝนถงปาหมพานตไดวา เปนสถานททมอยจรง ไมใชเปนเพยงปาจนตนาการในวรรณคดเทานน นอกจากผเขยนจะสรางใหปาหมพานต ไมใชปาลลบแลว ปาหมพานตในวรรณกรรมเยาวชนเรองน ยงไรความอดมสมบรณ ไรความสวยงามอกดวย ซงผวจยจะกลาวถงในลาดบตอไป

244

2.2.2.2 ปาหมพานต ทไรความอดมสมบรณ ไรความสวยงามตระการตา ในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนกไดกลาวถงปาหมพานตในลกษณะทวาเปนปาพเศษ มตนไม มสตวพเศษอาศยอยเชนเดยวกบในวรรณกรรมไทยทวไป แตเสนอในมมมองทตรงขามกบของเดม คอ มงใหผอานเหนภาพของปาหมพานต ทไมอดมสมบรณเหมอนแตกอน เพราะปาถกบกรกทาลาย สตวปาถกเจาชายลาเพอความสนกสนาน จนสตวหมพานตรอยหรอลงเรอยๆ แมแตราชสหทเปนเจาแหงปาหมพานตกยงตองอดอยาก ตองกนมด กนหน เพอความอยรอด หรอแมกระทงภเขาทง 5 ลก ทลอมรอบสระอโนดาต กเหลอเพยงเขาคนธมาทนเทานน ดงจะเหนไดจากความตอนหนงทวา …สระทเปนเปาหมายการเดนทาง หรอทองเทยวของผคนทเขามาสปาหมพานต สระ อโนดาต ทไดชอวาเปนสระทงดงามทสดในปาหมพานต สระทมภเขาทงหาอนไดแก เขาสทสนะ จตรกฏ กาฬกฏ ไกรลาส และคนธมาทน ตางคอมยอดเขาหาสระ จนแสงอาทตยไมอาจสอง ตองผวสระได แตภาพทเหนตรงหนากลบเปนสระทเปดโลง ภเขาทงหาปรากฏแตเพยงเขา

คนธมาทน (เจาชายไมวเศษ, 2547: 150)

ผเขยนใหเหตผลทภเขาทง 5 ลก เหลอเพยงแคเขาคนธมาทน วาเกดจากภเขาลก อนๆ ถกเจาชายเมองตางๆ ทเขามาในปาหมพานตทาลายเพอสรางเมองของตน ดงความวา

“ทาไมภเขาอนๆ หายไปไหนหมด” เจาชายเอยถามขอทานนอย “ฉนเหนแตเขา

คนธมาทนเทานนเอง แลวสทสนะ จตรกฏ กาฬกฏ และไกรลาส หายไปไหน” “โอย ภเขาพวกนนถกถลมราบเปนหนากลองไปตงนานแลว พชาย” ขอทานนอย บอก “ภเขาทง 4 ลกนน ถกพวกเจาชายทาลายทงเพอสรางเมองไปหมดแลว แมแตเขา คนธมาทนเองกเถอะ อกไมนานกตองถกทาลายเหมอนกน” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 150)

การปรบเปลยนภาพของปาหมพานตใหไรความอดมสมบรณ ไรความสวยงามนน

จงสะทอนใหเหนวา มนษยเปนตวการสาคญในการทาลายปา ปาและสตวปาหมพานตในเรองน จงลดจานวนลงมาก จนเกดสตวผสมขามสายพนธขน อนเปนสงทผเขยนตความใหม เพอใหผอานเหนภาพชดเจนขนวาสตวหมพานตมจานวนลดนอยลงมาก จนพวกเขาตองผสมขามสายพนธกน และเกดเปนสตวแปลกนานาชนดขนมา เชน มามปก ปลาผสมกบลง เปนตน หรอแมแต

245

อาหารประทงชวต กแทบจะไมมเหลอ เหนไดจากทราชสหทง 4 ตว ทเคยมอานาจ มพละกาลงมาก กกลายเปนราชสหผอมโซ ไรเรยวแรง ดงทผเขยนบรรยายไววา “ราชสหมชวตไมตางจากสตวเลกสตวนอยทประสบภยหาอาหารไมได จนตองกนไมเลอก ราชสหบางตวกกนคน บางตวกนมด กนหน บางตวแมเปนราชสหกนเนอ แตหากหาอาหารไมได กตองยอมทนกนผก กนหญา” (เจาชายไมวเศษ, 2547: 114) ความดงกลาวนทาใหเหนวาเมอปาถกทาลาย ยอมสงผลกระทบรายแรงตอสตวทงหลาย แมแตสตวทยงใหญเชน ราชสห กยงประสบปญหาเชนเดยวกน

การนาเสนอภาพของปาหมพานต ทไรความอดมสมบรณ ไรความสวยงามนน จง เปนสงทผเขยนสรางขนใหม เพอใหสมพนธกบเหตการณในเรองทปาหมพานตแออดไปดวยเจาชายเมองตางๆ ทเขามาสรางวรกรรม สรางเมอง และลาสตวเพอความสนกสนาน ภาพของปาหมพานตในวรรณกรรมเรองนจงไมอดมสมบรณอกตอไป เพราะเกดจากมนษยทเขาไปบกรกทาลาย 2.2.3 ทาใหเปนเรองวทยาศาสตร ผ เ ขยนมการนาฉากเดมจากวรรณกรรมยคเกามาใช โดยอาศยความรทางวทยาศาสตรมาสนบสนน เพอใหฉากดงกลาวมความเปนไปได หรอเกดขนไดจรง พบ 2 ฉาก ไดแก ฉากปาลก ในเรองครฑนอย และฉากปาหมพานต ในเรองหมพานตนรมต 2.2.3.1 ฉากปาลก ในเรองครฑนอย ผเขยนสรางใหครฑนอยเดนทางเขาไปผจญภยในปาลกแหงหนง ซงเปนสถานททครฑนอยไดพบสตวหมพานตตางๆ ทงกนรนอย ป กนนร พญาครฑเฒา และนาค ปาแหงนจงมสตวพเศษอาศยอย คลายกบปาหมพานตในวรรณกรรมไทยทวไป แตนอกจากจะมสตวหมพานตอาศยอยแลว ยงมตนไมหนาตาประหลาด ทเกดจากกนนรเปนผปลกไว ตนไมทพบในปาแหงน สวนใหญจงมลกษณะพเศษ ทไมอาจพบเหนไดทวไป แตผเขยนไดอธบายใหเหนวาตนไมพเศษเหลาน สามารถเกดขนไดจรง โดยอาศยความรเรองวทยาศาสตรมารองรบ สรางเรองใหกนนรตนหนง เปนนกประดษฐ ทชอบคดคนผสมพนธตนไมตางๆ ประดษฐสงของขนใชเอง และยงปลกผกผลไมไวทานเองอกดวย ซงเปนความคดและพฤตกรรมทตางกบฝงของตน เพราะธรรมชาตของกนนรทวไปจะออกไปหาอาหารในปา แตกนนรตนนกลบปลกผก ผลไมไวกนเอง ฉากดงกลาว จงถกสรางขนมาเพอใหสมพนธกบแกนของเรอง ทผเขยนตองการใหผอานเยาวชนรจกคดตาง คดอยางสรางสรรค และกลาทจะลงมอทา เหมอนเชนตวละครกนนรทตดสนใจออกจากฝง เพอมาปลกผก ทาสวน หรอประดษฐสงตางๆ ตามความตองการของตน

246

2.2.3.2 ฉากปาหมพานต ฉากปาหมพานต ในเรองหมพานตนรมต ผเขยนดดแปลงปาหมพานตใหม โดย

ใชจนตนาการของผเขยนผสมผสานกบความรทางวทยาศาสตร มการดดแปลงใหมนษยเปนผดแลสรางปาหมพานต สตวปาหมพานตในเรองน จงเกดมาจากการตดตอ ดดแปลงพนธกรรมโดยฝมอของมนษย หาใชเกดตามธรรมชาต ผเขยนมการอธบายความเปนไปของปาหมพานต ดวยวธทางวทยาศาสตร เพอใหผอานยอมรบไดวาความร หรอเครองมอทางวทยาศาสตรนน สามารถควบคมและสรางสรรคสงตางๆ ขนมาได แมกระทงสตวหมพานต

สตวหมพานต ในวรรณกรรมเรองน จงเปนการอธบายกาเนดใหมวา เกดขนจาก กระบวนการทางวทยาศาสตร ทถงแมจะเปนการตความใหม จากจนตนาการของผเขยนกตาม แตกเปนจนตนาการทสามารถคดฝนได มการใชความรทางวทยาศาสตร เปนเหตผลรองรบ เพอใหผอานเยาวชนเชอวา มนษยสามารถเปนผสราง และเปนผดแลปาหมพานตไดจรง

ฉากและบรรยากาศของปาหมพานตในวรรณกรรมเรองน จงไมไดมเพยงแคพช พรรณธรรมชาต และสตวปาหมพานตเทานน แตยงมสงกอสรางทนสมย มเครองมอลายค และสงตางๆทสรางขนจากฝมอของมนษย ซงไมปรากฏในวรรณกรรมเรองใดมากอน เชน หองใตดนของปาหมพานต ซงเปนหองลบทอยใตผนปาหมพานต เพอใชสาหรบควบคมดแลปาหมพานต และสตวหมพานตทงหลาย ดงความตอนหนงทผเขยนพรรณนาไววา

หองยกษแหงน เปนหองทถกสรางอยลกลงไป ภายใตผนปาหมพานต…แทบทกบรเวณ

โดยรอบของผนปาลวนมอโมงคเชอมเขามาสหองใตดนแหงนทงสน โดยอโมงคทงหลายถกวาง ตาแหนงกระจดกระจายอยลกลงไปทางกนบงของลาธารทงสามสาย ซงธารนาทงสามนกเปรยบ ดงสายเลอดของปาหมพานต เพราะมนไมเพยงแตเปนแหลงนา แหลงอาหารของสตวปาเทานน บรเวณธารนาหลายแหงทอยใกลกบอโมงคดน ยงถอเปนแหลงยารกษาชนดใหกบเหลาสตวทรบ รโดยสญชาตญาณของมน …ฉนใสสารละลายปนเขากบนา เปนตวเรงปฏกรยาใหรางกายสรางเมดเลอดขาวเพอ ทาลายเชอโรคและสรางไฟโบรบลาสต เพอสรางเสนใยซอมแซมเนอเยอทเสยหาย (หมพานตนรมต, 2546: 177) และ ในทกๆปของชวงฤดผสมพนธโนเบและไนยา จะตองทางานหนก เพอสรางไข และ

ตวออนหลายชนดทพวกเขาคนพบวาจานวนประชากรของพวกมนลดตาลงถงขดแดง… เธอดงเอาถาดวางไขของกนนรใสเขาไปในบอลแกวใสกอนทงลงไปยงอโมงคยกษ เบองหนา…สบนาทตอมา หนาจอเรองแสงขนาดใหญกปรากฏขนตรงหนาฉายภาพผวนาของ

247

ลาธารสายหนงขน บอลแกวใบใหญลองลอยไปตามสายนาอนเนองมาจากการบงคบของไนยา ไมนานมนกลอยขามคงนาใหญ…เขาสเขตเมองของเหลากนนร …เกนกวาครงของพวกกนนรทมชวตอยในปานน ลวนเกดมาจากไขทลอยมาตาม

ลานา…นแสดงวากวาพนปนบแตปาหมพานตถอกาเนดขน ทกชวตในผนปาแหงนลวนกาเนด และถกควบคมโดยนามอมนษยทงสน (หมพานตนรมต, 2546: 179 - 180)

จากความขางตนจะเหนวา ผเขยนมการอธบายปาหมพานตใหม โดยใสจนตนาการของผเขยนเพมเขามา มการตความปาหมพานตใหม วาดนแดนแหงนไมไดเกดขนตามธรรมชาต แตเกดมาจากฝมอของมนษย ฉากและบรรยากาศของปาหมพานตในเรองน จงมลกษณะบางประการทตางกบของเดม โดยเฉพาะสงกอสราง เครองมอตางๆ รวมทงวทยาการลายคทเกดขนในปาแหงน ฉากดงกลาวถกสรางขนมา เพอใหสมพนธกบเหตการณในเรองทนกวจยจากโลกอนาคตเดนทางยอนเวลามาทปาหมพานต ทาใหปาแหงนมวทยาการสมยใหม อนเปนผลมาจากการกระทาของมนษยทตองการอยเหนอธรรมชาต จงใชความร และเครองมอททนสมยมาควบคมปาหมพานต 2.2.4 ทาใหเปนเรองอศจรรยใจ วรรณกรรมเยาวชนทมการนาฉากเดมมาดดแปลงใหม เพอใหผอานเกดความตนตาตนใจ หรอเกดความแปลกใจกบฉากดงกลาว พบ 3 ฉาก ไดแก ฉากเมองบาดาล ในเรองมจฉานผจญภย ฉากปาหมพานต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต และฉากดนแดนมหศจรรย ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน

2.2.4.1 ฉากเมองบาดาล ในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนใชฉากเมองบาดาล เปนทอยของมจฉาน ตวละคร

เอกของเรอง โดยมพระไวยวก เปนผครองนครบาดาล มพลเมองยกษ และเหลาสตวนาตางๆ อาศยอยเปนจานวนมาก

ฉากเมองบาดาล เปนฉากสาคญทผเขยนสรางขนใหสมพนธกบตนเรองเดม เนองจากวรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนนาเนอเรองจากวรรณคดเรองรามเกยรตมาขยายความตอ จงทาใหโครงเรอง ตวละคร รวมถงฉากในวรรณกรรมเรองน มพนฐานมาจากวรรณคดตนฉบบเรองรามเกยรตทงสน ในเรองรามเกยรต ฉากเมองบาดาล กวกลาวถงในเหตการณตอนทหนมานตามไปชวยพระรามทถกไมยราพณจบตวไปขงไวทเมองบาดาล กวบรรยายภาพเมองบาดาลผาน

248

สายตาของหนมานโดยคราวๆ พอใหเหนวาเมองบาดาล มกาแพงเมองลอมรอบ มเมองชนใน มพลเมอง มการรกษาความปลอดภยอยางแนนหนา และมทหารยกษคอยดแลรกษาดานตางๆ

ในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนกไดกลาวถงเมองบาดาลในลกษณะทคลายคลงกน แตมการอธบายรายละเอยดเพมเตม เพอใหผอานเกดความรสกอศจรรยใจ ทไดเหนภาพของเมองบาดาลทยงใหญ สวยงามตระการตา มกาแพงแกว ปราสาทแกว มบานเรอนอยรายลอมปราสาท มพลเมองยกษ มสตวนอยใหญ และพชพรรณธญญาหารทอดมสมบรณ ลวนเปนสงทผเขยนจนตนาการเพมทงสน เพอสอใหเหนวาเมองบาดาล ทมพระไวยวก เปนผปกครองนน เปนเมองทงดงาม และเจรญรงเรองมาก เมองบาดาลใตมหาสมทรอนเปนเมองแกวพสทธแผเขตไปไกลไพศาล มปราสาท

แกวงดงามหลงหนงตงอยกงกลาง มบานเรอนของประชาชนกระจายอยรายรอบปราสาท เปนวงกลม ทงหมดสรางอยในกาแพงเมองแกวสงสขน มโดมอากาศรปทรงกลมกางกน เขตนาสครามใสทโอบลอมเมอง ฝงปลานอยสเงนแหวกวายอยเบองบน ฝงปสแดงเดนอยบนผนทรายละเอยดส นวลดานลาง ชาวบาดาลทลวนเปนยกษหญงชายผวกายหลากสหลายตน พากนผลบออก ไปนอกโดมอากาศแหวกทองนาสครามไปเกบพชพนธธญญาหารหอยและปลา เปนอาหาร หลก ขดในทรายบาง เกบจากแนวปะการงบาง เมอไดแลวกผลบผานโดมอากาศกลบเขา มาเดนตออกประมาณสบเกา เขาประตแกวสทองบานยกษเพอกลบบานทตงอยหลงกาแพง เมอง… (มจฉานผจญภย, 2547: 18-19)

เปนทนาสงเกตวาภาพของเมองบาดาล ทเปนเมองแกว มความสวยงามตระการตา ไมปรากฏลกษณะดงกลาวในวรรณคดเรองรามเกยรต ซงผวจยคาดวา ผเขยนอาจรบเคาเมองบาดาลทมลกษณะเปนเมองแกว มาจากวรรณคดไทยเรองอนๆ เชน ในเรองไตรภมพระรวง ทกลาวถงบาดาล ทอยของนาคไวตอนหนงวา “ทอยแกฝงนาคทงหลายแล แลมปราสาทแกวแลมปราสาทเงน แลมปราสาททองงามนกหนา..” (ไตรภมพระรวง, 2506: 42) หรอในเรองอณรท กวกกลาวถงบาดาล ทอยของทาวกาพลนาควา เปนปราสาททงดงาม เปนเมองทเจรญรงเรองมาก ดงความทวา

มาจะกลาวบทไป ถงทาวกาพลนาคเรองศร ทรงศกดาเดชฤทธ อยมหาธานบาดาล ประกอบดวยโภไคยไอศรย สมบรณสมบตพสถาน

249

รงเรองดวยแกวเกาประการ โอฬารลวนทพสวรรยา (บทละครเรองอณรท, 2515: 19)

เสดจจากปราสาทมณ จรลมาขนอสดร (บทละครเรองอณรท, 2515: 21 )

ฉากเมองบาดาล ในเรองมจฉานผจญภย จงมตนเคามาจากฉากเมองบาดาลใน เรองรามเกยรต ททาใหผอานเชอมโยงไดวา มจฉาน และพระไวยวกในเรองน เปนตวละครเดยวกบมจฉาน และพระไวยวกทปรากฏบทบาทในเรองรามเกยรต ผเขยนจงกาหนดใหตวละครทง 2 ตว อาศยอยทเมองบาดาลเชนเดยวกบวรรณคดตนฉบบ ทกลาววาพระไวยวกเปนเจาครองนครบาดาล โดยมมจฉานเปนพระมหาอปราช แตการพรรณนาลกษณะของบาดาลทมความงดงาม เปนเมองแกวนน ผเขยนนาจะรบเคามาจากวรรณคดเรองอน เชน ฉากบาดาล จากไตรภมพระรวง หรอจากบทละครเรองอณรท เปนตน แลวมาผสมผสานกบจนตนาการของผเขยน เพอสรางความตนตาตนใจใหแกผอาน ฉากดงกลาวจงมรายละเอยดทมากกวาวรรณคดตนฉบบ เพราะเมองบาดาล ในวรรณกรรมเรองนเปนฉากสาคญของเรอง เปนฉากเปดเรอง และยงเปนทอยของตวละครเอกดวย จงตองพรรณนาฉากดงกลาวใหชดเจน เพอนาไปสเหตการณตางๆ ทเกดขนในเมองบาดาลตอไป

2.2.4.2 ฉากปาหมพานต ในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนใชฉากปาหมพานต เปนฉากสาคญ

ของเรอง เพราะวรรณกรรมเยาวชนเรองน เปนเรองราวความขดแยงของสตวหมพานตสองเผาพนธ คอฝายของพญาครฑและฝายของพญานาค ฉากปาหมพานต เปนทอยเหลาสตวหมพานตทงหลาย จงกลายเปนฉากสาคญของเรองน ผเขยนไดเสนอภาพของปาหมพานต ในแงมมทวาเปนดนแดนทมสตวแปลกนานาชนด หรอสตวผสมขามสายพนธ เชน ครฑ นาค กนร ราชสห สนธปกษ เปนตน มากกวาจะใหรายละเอยดดานอนๆ แตวาผเขยนไมไดสบทอดฉากปาหมพานตตามความรบรเดมทงหมด แตเลอกรบบางสวน แลวนามาผสมผสานกบจนตนาการของตวเอง ทาใหปาแหงน มลกษณะบางประการทถกดดแปลง ตความใหม แลวสงผลทาใหผอานเกดความรสกอศจรรยใจ ทไดเหนฉากปาหมพานตในลกษณะทตางกบของเดม เชน

ผเขยนดดแปลงใหตนไม ใบไม ในปาหมพานตทเคยงดงาม อดมสมบรณ กลายเปนปาสดาทงหมด เพอใหสมพนธกบเหตการณสาคญในเรอง ทฝายครฑกบฝายนาคตอสกน

250

อยางดเดอด จนเปนเหตใหสตวหมพานตลมตายเปนจานวนมาก ปาหมพานตทแตเดมเคยสวยงาม สขสงบ จงแปรสภาพไปจากเดม ผเขยนจงไดเสนอความคดดงกลาว ผานฉากปาหมพานต ทกลายเปนสดา เพอแทนความเศรา ความหมนหมองทเกดขนจากสงคราม ซงจะทาใหเหนวา ถงแมสงครามจะยตลงแลว แตกนามาซงความสญเสย และรองรอยตางๆทตอกยาผลของสงคราม ผเขยนจงไดเสนอภาพของปาหมพานต ทไรความสวยงาม ไมนามอง เพอใหผอานเยาวชนเหนผลกระทบของสงครามวา สงครามนาไปสหายนะมากมาย แมกระทงปาหมพานต ทเปนปาศกดสทธกยงแปรสภาพไปจากเดมได เพราะสงคราม เหนไดจากความตอนหนงทวา

ปาหมพานตไมเหลอเคาโครงของความเปนปาศกดสทธทเคยเปนทสถตของเหลา เทพยดา และสตวปาผรบใชเทพทงนอยใหญอกตอไป ปาทดนและใบไมสทอง กลายเปน สดาจากเพลงกาฬทแผดเผาปาแหงน ตงแตสนสดการตอสเมอหาหมนปกอน การสญเสยสเรนทรชต พญาครฑผปกปกษรกษาปาหมพานต ผเปนเสมอนหวใจ ปาสทองแหงน ไดเปลยนปาหมพานตไปจากทเคยเปนมาตงแตเมอครงพระพรหมสราง โลกและพระอนทรสรางจกรวาล (ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต, 2552: 41)

2.2.4.3 ดนแดนมหศจรรย ในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ผเขยนสรางใหหนมาลและเจาเหมยว สตวเลยงคห พลดหลงเขาไปในดนแดนมหศจรรย ซงอยในสวนหลงบานของเธอ ดนแดนแหงนเปนดนแดนสมมต ทมลกษณะเหนอจรง แตเมอพจารณาฉากและบรรยากาศของดนแดนสมมตแหงน พบวาผเขยนไมไดจนตนาการฉากใหมทงหมด แตไดอาศยแนวคดของเดมจากวรรณกรรมไทยมาผสมผสาน เชน สรางใหดนแดนมหศจรรยแหงนมตนไม และสตวพเศษ เชน มตนนารผล มพญาครฑ มพญานาค มนางเงอก คลายคลงกบสงมชวตทอยในปาหมพานต แตมใชบรรยากาศแบบปาหมพานตทงหมด เพราะถงแมดนแดนแหงนจะมตนนารผล แตตนนารผลกลบขนลอมรอบหอคอย ทมเจาหญงอาศยอย ฉากดงกลาวจงเปนเพยงการหยบยมลกษณะของนารผล ตนไมวเศษในปาหมพานต มาผสมผสานกบฉากหอคอย เกดเปนฉากใหม ทอาจทาใหผอานเกดความอศจรรยใจ ทไดรจกตนนารผล ตนไมวเศษ ในปาหมพานต ทงๆ ทสถานทแหงนนไมใชปาหมพานต ดงจะเหนไดจากความตอนหนงทวา แตเดมดนแดนแถบนนเคยอดมสมบรณ หญาเขยวขจเตมไปดวยดอกไมนานาพรรณ ยงกวานนยงเปนดนแดนแหงนารผลเบงบานไมขาด ผใดไดผานไปเยอนจะตองหลงเสนหใน

251

ความงดงาม แลวนาไปเลาขานตอๆ กนถงดนแดนทมหอคอยสงตะหงานทดเทยมฟา นารผล เบงบานนาเชยชม…ทงนางฟา หรอพระอนทรมอาจขมใจใหแวะไปเยยมชม

(ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 115)

อกฉากหนงคอฉากเกาะแกวกาลเวลา ผเขยนกาหนดใหหนมาลเดนทางไปทเกาะ แกวกาลเวลา เพอมอบกหลาบหนใหแกผเฒาแหงกาลเวลา เปนภารกจสดทาย กอนจะเดนทางกลบโลกมนษย การเดนทางไปยงเกาะแกวกาลเวลา ซงเปนจดหมายปลายทางของการผจญภยในดนแดนมหศจรรยครงน ผเขยนกาหนดใหหนมาล มสนขชอแดงเปนผนาทางให เพราะสถานททจะไปนนเปน “เกาะขนาดยอม ลอยอยกลางทะเลเวงวาง” (ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน: 270) ซงมนษยธรรมดาไมอาจขามไปได ตองอาศยเรอแหงกาลเวลา เรอพเศษทมเจาแดงคอยบงคบทศทาง เมอเดนทางไปถงเกาะแกวกาลเวลา ผเขยนพรรณนาภาพของเกาะไวอยางละเอยด วาเปนเกาะททกอยางทาดวยแกว คอมหาดทรายแกว ตนไมแกว ตนหญาแกว เปนตน ดงความวา

…เดกสาวเงยหนามองดความตนตารอบตว ชางงดงามตระการตาสวยงามไปหมด

ทกสง พนทรายเปนแกวเมดละเอยดนมเทา…ไมใหญกงเปนแกว ใบเปนมรกตพดไหว ไป มารบแรงลม ทกอยางบนเกาะแกวแหงนลวนสรรคสรางจากแกวผสมผสานกบอญมณหลาก ส ดแลวอศจรรยยงนก… (ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 271)

ฉากเกาะแกวกาลเวลา นอกจากจะมลกษณะพเศษกวาเกาะทวไป เพราะทกสงทา มาจากแกวแลว ผเขยนยงสรางใหเกาะแหงน อดมสมบรณดวยพชพรรณธญญาหาร เปนทอยของผเฒาแหงกาลเวลา ทมฤทธ มเวทมนตร และยงเปนเกาะทมผคนแวะเวยนมาขอพกอาศยอยเรอยๆ เหนไดจากบทสนทนาระหวางหนมาลกบผเฒาแหงกาลเวลา ตอนหนงวา “คณตาอยทนกบแดงสองคนเหรอคะ” มาลถามตอ “ใชๆ แตไมเหงาหรอกนะ มคนแวะเวยนมาบอยๆ กอนหนาเจามา มชายหนมหน นางยกษมาใหขาชวย “แถวนมยกษดวยเหรอคะ” มาลตกใจหนมองไปรอบๆ ผเฒาพยกหนา “มทกอยางแหละ นางเงอก ผเสอสมทร มงกร ปลาหมกยกษ… โอยสารพด” … “มคนแบบหนมาบางไหมคะ จากโลกของหนนะคะ”

252

“มส หลายเชยวละ” ผเฒานก “ นบไมถวนหรอก ทงมาชวคร มาเปนพกๆ หรอ อยยาวนานกวาเจากม…” (ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 276 - 277)

เนอความทผเขยนอธบายวาเกาะแหงน เคยมชายหนมหนนางยกษมาขอใหชวย และมคนแวะเวยนมาทเกาะแหงนอยมาเสมอ ขอความตอนนสามารถเชอมโยงไปถง ฉาก ‘เกาะแกวพสดาร’ ในเรองพระอภยมณไดอยางชดเจน ซงสนทรภกลาวถง เกาะแกวพสดารไววา เปนเกาะกลางมหาสมทร มโยคอาศยอยบนเกาะ เปนเกาะทมผคนอาศยอยจานวนมาก เพราะคราวใดทเรอแตกกลางมหาสมทร ผคนกจะหนขนเกาะมาขอความชวยเหลอจากโยค บางคนกพกอยชวคราว บางคนกขอฝากตวเปนศษย เกาะแหงนจงมคนอาศยอยมาก มพชพรรณธญญาหารอดมสมบรณ พระอภยมณ นางเงอก และสนสมทรเมอคราวหนนางยกษ กหนมาทเกาะแกวพสดารไดรบความชวยเหลอจากโยค รายเวทมนตร ทาใหนางยกษขนมาบนเกาะไมได

เพราะฉะนนฉากเกาะแกวกาลเวลา ทเคยมชายหนมหนนางยกษมาอาศยบนเกาะ แหงน ผเขยนจงตองการใหผอานเชอมโยงไปถง ฉากเกาะแกวพสดาร ในเรองพระอภยมณ ของสนทรภ เพอใหผอานเกดความอศจรรยใจ และจนตนาการตอไดวาบรรยากาศรอบๆ เกาะแหงน ยอมจะมสงมหศจรรย หรอมสงมชวตทมลกษณะพเศษ เชน นางเงอก ยกษ ไมตางกบทปรากฏในวรรณคดเรองพระอภยมณ

กลาวโดยสรปไดวาการสรางฉากในวรรณกรรมเยาวชนไทยชดน ผเขยนมการนาฉากเดมจากวรรณกรรมยคเกามาใชหลายฉาก ทงฉากปาหมพานต มหานทสทนดร บาดาล นรก และฉากปางวทอยของพญาครฑ โดยผเขยนจะสบทอดฉากปาหมพานตมาใชมากทสด แตจะนาฉากปาหมพานตมาดดแปลงใหม มการสอสารใหมใหเขากบยคสมย เชน ปรบใหใกลตวผอานหรอมความรวมสมยมากขน หรอดดแปลงเพอสอแนวคด ขอคดบางประการทเหมาะกบสงคมปจจบน เชน สรางใหปาหมพานตไรความอดมสมบรณ เปนดนแดนทมนษยลกลาเขาไปได เพอตองการเสนอประเดนเรองการบกรกทาลายปา ทแมแตปาหมพานตกยงแปรสภาพไปจากเดมได เพราะการกระทาของมนษย เปนตน

3. โครงเรอง ในหวขอโครงเรองทปรากฏอทธพลจากวรรณคดและนทานไทย ผวจ ยจะมงศกษาวรรณกรรมเยาวชนทนาเอาวรรณคดและนทานไทยมาเปนแนวการสรางเรอง 2 ลกษณะ คอ การอางถง และการสวมรอย ดงน

253

3.1 การอางถง วรรณคดมรดก หรอนทานของไทย เปนวรรณกรรมทแพรหลายมานานในสงคมไทย และ

คนสวนใหญอาจเคยไดยนไดฟงมาบาง แมจะจดจาเนอหาไมไดทงหมดกตาม แตวรรณคดทไดรบความนยม ผอานมกจดจาเหตการณสาคญของเรอง หรอเหตการณทประทบใจได และเหตการณทคนสวนใหญจดจาไดยงไดรบการสรางซาในสอตางๆ อยเสมอ เชน ตอนรจนาเสยงพวงมาลยเลอกค ในเรองสงขทอง เปนตน ในวรรณกรรมเยาวชนกเชนกน ผเขยนบางคนมการอางถงเหตการณสาคญทเคยปรากฏในวรรณคดหรอนทานไทยมาแทรกไวในเนอเรอง โดยมจดประสงค 3 ประการ คอ การอางถงเหตการณเดมเพอเสรมบทบาทของตวละคร การอางถงเหตการณเดมเพอเสรมความขดแยงในเรอง และการอางถงเหตการณเดมเพอนามาขยายความตอดงน

3.1.1 การอางถงเพอเสรมบทบาทของตวละคร วรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนมการอางถงเหตการณสาคญๆจากวรรณกรรมไทย

ทคนสวนใหญรจก หรอคนเคยมากลาวแทรกไวในเรอง เพอเสรมบทบาทของตวละครในวรรณกรรมเยาวชน พบ 2 เรอง คอ เรองเดกชายเทวดา และเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน

เรองเดกชายเทวดา วรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนสรางเรองตอนหนงใหนาง กนรถกกบดกของนายพรานคลายคลงกบเหตการณทนางมโนหราถกบวงนาคบาศของพรานบญในเรองพระสธนมโนราห ผเขยนจงไดอางถงเหตการณดงกลาว เพอตองการจะพสจนวาตวละครเอกของเรองจะยดมนในการทาความด และชวยกนรหรอไม ผเขยนจงไดอางถงเหตการณสาคญตอนนางมโนราหถกบวงนาคบาศของพรานบญจบตวไปถวายกษตรย เพอใหตวละครเอกเกดความชงใจระหวางการทาความดชวยเหลอผอน หรอจะเพกเฉยและปลอยใหเปนไปตามกรรมของกนรเหมอนทเคยเกดขนกบนางมโนหรา ผเขยนจงไดอางเหตการณในเรองพระสธนมโนหรา มาแทรกไวในคาพดของตวละครปรเมศ ความวา

นายเคยไดยนนทานพนบานเรองมโนราหทถกนายพรานจบไปหรอเปลา …คอในเรองกนรนะ กนรจะตองโดนนายพรานจบตวไปถวายกษตรย และมนเปน

กรรมของทงสองททารวมกน ดงนนทงคตองเจอกนเพอชดใชกรรมเพอสรางกรรม รวมกน สมมตวา 500 ชาต แลวชาตนนายเขาไปชวยเขาไว นายพรานจะเอากนรไป ถวายกษตรยไมได เรองราวในชาตนตอไปขางหนาของพวกนนจะยงเหยงทนท

บางทนางกนรนอาจจะไมไดเจอเนอคของนางกไดนะ … “นายแนใจเหรอวา การชวยกนรนนจะทาใหเขายงเหยงเราจะทาใหกนรไมไดเจอ

254

พระราชาใชไหม แลวเขากจะไมเจอเนอคดวย” “อาจจะ เมอกเรากบอก” “ อาว ? แลวถาแคอาจจะ นายจะไมเขาไปชวย เพราะคดวามนเปนเรองของเขาเหรอ?” “ อเบกขาไง อเบกขา สตวโลกยอมเปนไปตามกรรม” ปรเมศลอเลยนเขาเหมอนตอนบอกใหเขาไปชวยเจาสนขเซนตเบอรนารดเสยอยางนน

ทตธรจงตดสนใจไดทนทวา “เราจะไปชวยคณกนร” “ไมไดนะกอง!” “ไดส กนายบอกเองวาใหเชอมนในการทาดไมใชเหรอ” พดจบ เขาหมนตวกลบพงเขาไป

ในกาแพงดอกชบา สดทปรเมศจะทดทานได แตแมอารกษนอยจะทาเหมอนหามกลบม รอยยมผดขนทมมปากกอนทเจาตวจะกระโดดตามเพอนเขาไป

(เดกชายเทวดา, 2549: 78-79)

การอางถงเหตการณดงกลาว จากเรองพระสธนมโนราห จงไมเพยงชวยใหเรองดาเนนไปอยางเขมขนเทานน แตยงชวยเนนยาใหเหนพฤตกรรมของตวละครเอกดวยวา เปนผทยดมนในการทาความด เพราะตวละครเอกเลอกทจะเขาไปชวยกนรทถกบวงบาศของนายพราน โดยไมเพกเฉยเพราะคดวาเปนชะตากรรมของนางกนร เหมอนกบทกลาวไวเรองพระสธนมโนหรา สวนวรรณกรรมเยาวชนอกเรอง คอเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ผเขยนสรางเหตการณตอนหนงใหตวละครหนมาลและเพอนพบพญาครฑตนหนงทมหญงสาวอยในออมกอด ผเขยนจงอางถงเหตการณตอนทพญาครฑลกพาตวนางกากไปทวมานฉมพล ในวรรณคดไทยเรองกากคากลอนมาอางไวในเรอง เหตการณตอนนมความสาคญคอชวยเสรมใหหนมาลรจกสเทา เพอนใหมมากขน กลาวคอหนมาลรวาสเทากลวสตวบน เชนพญาครฑ แตกไมลอเลยนเพอน เพราะรวาทกคนตางกมความกลวแตกตางกนไป และยงทาใหเหนความรอบร ความฉลาดของหนมาลดวยทสามารถนาเหตการณนไปเชอมโยงกบเรองกากได ดงจะเหนไดจากความทวา

“โอ เจารเรองนางกากดวยเหรอไมเบาๆ” สเทายดตวยนสองขากอนจะกระแอมเลกนอยวาง ทาเปนผใหญเวลาจะเลาอะไรใหเดกๆฟง “เรองครฑตนนนลกพาหญงสาวคงไมใชหรอก เพราะตงแตเกดเรองนางกากเมอครงนน บรรดาชาวฟาวมานฉมพลไดออกกฎหามลกลอบนา พาหญงสาวหญงชรา หรอแมแตเดกหญงไมวาจะของใครไปโดยพลการใครฝาฝนมโทษถง กบตดปกจองจาอยในคกบนฟาตลอดชวตเลยทเดยว สาหรบครฑตนนถาลองอมสาวสวยไป กลางวนแสกๆ ไดอยางมเกรงกลว หนาซายงลงมาเบองลางอยางนขาเดาวาสตรนางนนคงสม ยอมเตมใจถกตองตามประเพณ (ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 65)

255

3.1.2 การอางถงเพอเสรมความขดแยงในเรอง จากการศกษาพบวา มวรรณกรรมเยาวชน 1 เรอง คอ เรองมจฉานผจญภย ท

ผเขยนอางถงเหตการณสาคญจากวรรณคดเรองรามเกยรต เพอเสรมความขดแยงของเรอง ดงน เรองมจฉานผจญภย ผเขยนอางถงเหตการณตอนทหนมานยดรถพระอาทตย เมอคราวทพระลกษมณตองหอกโมกขศกด ซงในเรองรามเกยรต หนมานตองไปเกบตรชวากบสงกรณทยอดเขาสรรพยากบนาปญจมหานทมาชโลมลงหอกจงจะหลดขนมา แตถาปลอยไวจนพระอาทตยขนกจะหมดทางชวย หนมานจงรบไปยดรถพระอาทตยเอาไวกอน พระอาทตยกทาไดเพยงหลบเขากลบเมฆไมใหแสงสองลงมาตองหอกโมกขศกดเทานน แลวใหหนมานรบไปหายาใหทนเวลา เหตการณทกลาวมาขางตน ผเขยนนามาอางถงไวในเรองมจฉานผจญภยดวย กลาวคอเปนเหตการณตอนทมจฉานเดนทางไปหาแมทปาหมพานตเพยงลาพง และดวยความทมจฉานเปนเดกทดอรน เกเร เอาแตใจตวเอง อนเปนลกษณะนสยทผเขยนสรางขนใหม ซงไมไดปรากฏในตวบทเดม ขณะเดนทางมจฉานจงไปกาวราวกบพระอาทตย ดวยเหตทพระอาทตยไมยอมออนแสงให ดงจะเหนไดจากบทสนทนาตอนหนงวา

“โอย รอนจะตายอยแลวพระอาทตย ทานหรแสงลงบางไมไดหรอไร ขาแทบจะ เหาะไปไมไหวแลวนะ!”

“ใครบงอาจตะโกนเรยกขา” … “ขาเอง!” “ขาเองนะใคร” เจาลงนอยสขนแปลกตา…ตวเจาเลกเกอบเทาลงปา ไฉนมกาลง

ฤทธาถงขนสะเทอนฟาได” “ขาเปนบตรหนมานทหารกลาขององครามาวตาร เวลานกาลงเดนทางขามเขาไป พบแมสพรรณมจฉาในปาหมพานต ขาเหาะขามเขตแดนใตแสงแดดของทาน รอนตบจะแตก ชวยลดกาลงแสงลงหนอยไมไดหรอ!”

… “ ขาจะทาเชนนนไดอยางไร เวลานเพงเปนยามบาย ตองเรงแสงเขาขนราแสง

กกลายเปนตอนเยนเสยเทานน หากเจารอน เหตใดไมเดนปาเลารมไมใบบง กนแดดไดพอด”

“ขากาลงรบ ขนเดนปากนานไป ถงทหมายเอาเกนเยน” “เหตผลของเจาไมเหนเขาท เมอกอนตอนทพระรามทาศกกบทศกณฐ พระลกษมณ

นองทาวเธอตองหอกโมกขศกด มเวลาไมมากทจะหาตนสงกรณตรชวามารกษา

256

หนมานพอเจามายดราชรถขาไวเพอไมใหถงเวลาเชา ยงไมอาจทาตามคาขอนนได เพยงถวงเวลาใหไมนาน…

(มจฉานผจญภย, 2547: 49-50)

ขอความดงกลาว สอดคลองกบบทบาทของพระอาทตย ตอนหนมานยดรถ พระอาทตย ในเรองรามเกยรต ดงทวรรณคดตนฉบบกลาวถงเหตการณตอนนไววา

…………………… วาเหวยไอลงใจหาญ เหตใดไมกลวบรรลยลาญ อหงการมายดรถไวฯ บดนน หนมานผมอชฌาสย นอมเศยรกราบทลสนองไป ตวขาไดชอหนมาน เปนขาสมเดจพระสกร ภธรยกโยธาหาญ ไปปราบอสราสาธารณ ทาการรณรงคในลงกา บดนพระอนชาทรงลกษณ ตองโมกขศกดยกษา พระนารายณใชขาไปเกบยา จะกลบมาไมทนราตร ดวยจวนพระองคจะสองแสง รงแจงแรงรอนรศม พระลกษมณจะมวยชว ใหขานมาทลหามไว อยาเพอใหขบราชรถ งดอยพอแกพระลกษมณได ใชจะประมาทอาจใจ ใหเคองใตเบองบทมาลยฯ เมอนน พระอาทตยฤทธแรงแสงฉาน ฟงวายบตรบญชาการ จงมบรรหารตอบไป ซงจะหามวถราศจกร ใหเสรดพกอยนนไมได แตเราจะเดนรถชย เขาเสยในกลบเมฆา สดแตมใหแสงสอง ตองโมกขศกดยกษา เองจงเรงรบไปเกบยา แกพระอนชาใหทนท (รามเกยรต เลม2, 2549: 428) จะเหนไดวาเมอผเขยนอางถงเหตการณตอนทหนมานยดรถพระอาทตย เปรยบเทยบกบเหตการณทมจฉานกาวราวกบพระอาทตย จงทาใหเหนลกษณะนสยของมจฉานในเรองนเดนชดขนวาเปนเดกทดอรน ไมมสมมาคารวะ และไมมเหตผล เนองจากเหตผลของมจฉานทตองการใหพระอาทตยออนแสงลง เพราะทนอากาศทรอนจดไมได เมอเทยบกบเหตผลของหนมานทตองการชวยพระลกษมณนนแตกตางกนมาก และการอางถงเหตการณตอนน ยงเปนการเสรมความขดแยงในเรองดวย ซงทาใหเหนวามจฉานมกมเรองบาดหมาง ขดแยงกบผอนไปทว

257

3.1.3 การอางถงเพอนามาขยายความตอ วรรณคดของไทยหลายเรองทไดรบความนยมในสงคมไทย มกจะถกนามาเลาใหม โดยอาจมการเสรมเตมแตงเนอเรองใหแตกตางไปจากของเดมได แตตองดาเนนไปอยางสมเหตสมผล ซงพบ 1 เรอง คอเรองมจฉานผจญภย ซงมการอางถงเหตการณจากวรรณคดเรองรามเกยรต นบตงแตตอนทนางสพรรณมจฉาคลอดมจฉานไวทชายหาด จนกระทงมจฉานเปนมหาอปราชอยกบพระไวยวกทเมองบาดาลมาขยายความตอ พจารณาไดจากตารางเปรยบเทยบดงน ตารางท 36 แสดงการเปรยบเทยบเหตการณในเรองมจฉานผจญภยกบเหตการณในเรองรามเกยรต

เหตการณ ในเรองมจฉานผจญภย เหตการณ ในเรองรามเกยรต*

1. ─ 1.นางสพรรณมจฉาสารอกมจฉานไวทชายหาด 2. ─ 2.ไมยราพไดพบกบมจฉานทชายหาด เกดความเอนด

จงพาไปเลยงทเมองบาดาล 3. ─ 3.ไมยราพชวยทศกณฐจบพระรามไปขงไวทเมอง

บาดาล หนมานตามลงไปชวย จนไดพบกบมจฉาน และรวาเปนพอลกกน

4. พระไวยวกและมจฉาน อาศยอยทเมองบาดาล โดยมพระไวยวก เปนผครองนครบาดาล

4.หนมานสงหารไมยราพตาย และใหพระไวยวกเปนผ ครองนครบาดาลแทน และแตงตงใหมจฉานเปนมหาอปราช

5. นางสพรรณมจฉานอยใจทหนมานไมรบไปอยดวย จงหนไปอยทปาหมพานต

5. ─

6. มจฉานเปนเดกเกเร เพราะไมมพอแมคอยเลยงด พระไวยวกตองการดดนสยจงออกอบายใหมจฉานเดนทางไปหาแมทปาหมพานต

6. ─

7. มจฉานเดนทางเขาสปาหมพานต โดยมพระไวยวกปลอมตวเปนพระฤๅษขนต คอยอบรบสงสอน มจฉาน

7. ─

8. มจฉานสรางความวนวาย และทะเลาะกบผอนไปทวตลอดการเดนทางในปาหมพานต

8. ─

9. มจฉานเดนทางไปถงวงผลกมายา ทปาหมพานต และไดพบกบแมสพรรณมจฉา

9. ─

10.นางสพรรณมจฉากลาวตกเตอนมจฉานทประพฤตตนไมด และหวงจะใหมจฉานปรบปรงตว

10. ─

258

ตารางท 36 แสดงการเปรยบเทยบเหตการณในเรองมจฉานผจญภยกบเหตการณในเรองรามเกยรต (ตอ)

เหตการณ ในเรองมจฉานผจญภย เหตการณ ในเรองรามเกยรต*

11. มจฉานยอมปรบปรงตวเปนเดกด เพอใหแมภมใจ และเดนทางกลบเมองบาดาล

11. ─

12. ─ 12. พระไวยวกและมจฉานเฝาพระรามทเมองอโยธยา ขอใหพระรามชวยตดหางมจฉานให

* ทมา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช, บทละครเรองรามเกยรต เลม 2 (กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร, 2549), 260-360. จากตารางเปรยบเทยบ จะเหนวาเนอเรองในเรองมจฉานผจญภย ผเขยนไดตนเคามาจากเรองรามเกยรต ซงตามเนอเรองเดมกลาวถงหนมานกบนางสพรรณมจฉา วาหนมานไดนางสพรรณมจฉาเมอคราวทพระรามใชใหไปจองถนนขามไปเมองลงกา ทศกณฐผเปนบดาใชใหนางสพรรณมจฉามารอทาลายถนนทหนมานสรางขน หลงจากนางชวยหนมานสรางถนนจนเสรจ หนมานไดลาจากนางไป ฝายนางสพรรณมจฉาตงครรภและไปสารอกมจฉานไวทรมฝงมหาสมทร มรางเปนลงอยางพอและมหางเปนปลาอยางแม นางทงมจฉานไวเพราะเกรงวาหากทศกณฐทราบเรองจะโกรธเอาได ตอมาไมยราพ ซงเปนยกษครองนครบาดาลเสดจประพาสปาจนมาถงชายหาด ไดพบมจฉาน จงนาไปเลยงเปนบตรบญธรรม และขดสระใหญใหอย ทาหนาทเฝาดานเมองบาดาล ปองกนศตรทบกรกเขามา ตอมาไมยราพชวยทศกณฐสะกดพาพระรามมาขงไวใตบาดาล หนมานตามไปชวย ไดพบกบมจฉาน จงรบกน แตไมอาจเอาชนะกนได หนมานสงสยในฝมอของมจฉานจงถามวาเปนลกใคร เมอทราบวาเปนลกของตนกบนางสพรรณมจฉากหาวเปนดาวเปนเดอนใหมจฉานรวาตนเปนพอ และยตความบาดหมางกน หนมานขอใหมจฉานบอกทางลงไปเมองบาดาล แตมจฉานสานกบญคณทไมยราพชบเลยงตนมา จงกลาวออมๆ ใหหนมานรวาจะเขาเมองบาดาลไดทางใด หนมานจงไปชวยชวตพระรามไดสาเรจ พรอมทงปลอยนางพรากวนและพระไวยวก หลานชายของไมยราพใหเปนอสระ เมอฆาไมยราพตายแลว หนมานตงใหไวยวกเปนเจาครองเมองบาดาลตอจากไมยราพ ใหมจฉานเปนมหาอปราช ตอมาเมอเสรจศกลงกา พระไวยวกพามจฉานไปเฝาพระรามทเมองอโยธยา พระรามทาพธตดหางใหมจฉาน แลวตงใหเปนพญาหนราช ครองเมองมลวน ไดนางรตนมาล ธดาทาวจกรวรรดเปนชายา

259

ในเรองรามเกยรต ไมไดกลาวถงความสมพนธของมจฉานกบนางสพรรณมจฉาอกเลย นบตงแตนางคลอดมจฉานไวทชายหาด วรรณกรรมเยาวชนเรองมจฉานผจญภย จงไดนาเรองราวตอนนมาขยายความตอวา นางสพรรณมจฉาเสยใจทหนมานไมมารบไปอยดวยหลงเสรจศกกรงลงกา จงหนไปอยทปาหมพานต สวนมจฉานกเตบโตขนมาอยางเดกเกเร เพราะขาดพอแมใหความรกความอบอน และอยในความดแลของพระไวยวก พชายบญธรรม ทรกและตามใจ ทาใหมจฉานเตบโตขนมาอยางเดกเกเร กาวราว พระไวยวกจงตงใจจะดดนสยของมจฉาน จงใหเดนทางไปทปาหมพานตตามลาพง เมอมจฉานไดพบกบแมสพรรณมจฉา และไดรทผานมาตนทาใหแมเสยใจมาตลอด มจฉานจงยอมปรบปรงตวเปนเดกด จะเหนไดวา ผเขยนมการอางถงเหตการณเดมจากเรองรามเกยรตมาขยายความตอใหมจฉานเปนตวละครเอกของเรอง และมนสยเกเร แตภายหลงกยอมเปลยนแปลงตวเองเปนเดกดไดในทสด การนาเหตการณจากเรองรามเกยรต โดยอาศยความสมพนธของนางสพรรณมจฉาและมจฉานมาขยายความตอ จงทาใหวรรณกรรมเยาวชนเรองนเปนเรองราวเกยวกบครอบครว ทลกไมไดอยกบพอและแม ซงทาใหเรองมลกษณะใกลตวผอานเยาวชนมากขน

3.2 การสวมรอย การสวมรอย หมายถงการสรางเรองตามโครงเรองเดม โดยผเขยนจะอาศยโครงเรองเดม

มาเปนฐานในการสรางเรองใหม แตเปนการสวมรอย โดยมจดประสงค เพอตความใหมใน 2 ลกษณะ คอ การตความใหมบนฐานจารตเดม และการตความใหม บนฐานสงคมสมยใหม ดงน

3.2.1 การตความใหม บนฐานจารตเดม วรรณกรรมเยาวชนทนามาศกษาชดน พบวามวรรณกรรมเยาวชน 1 เรอง คอเรอง

เจาชายไมวเศษ ทผเขยนมการสวมรอย โดยการสรางเรองตามขนบนยมของนทานไทย ดงน ตารางท 37 แสดงการเปรยบเทยบลาดบเหตการณในเรองเจาชายไมวเศษ กบเหตการณในวรรณคด ทเปนตนเคา

เหตการณในเรองเจาชายไมวเศษ เหตการณในวรรณคดทเปนตนเคา 1.พระราชนใหกาเนดเจาชายทมกาเนดผดปกต

1.คลายกบนทานไทยหลายเรองทตวละครเอก มกาเนดผดปกต เชน เรองสงขทอง พระสงขเกดในหอยสงข เรองไชยเชษฐ นางสวญชาถกกลาวหาวาออกลกเปน

ทอนไม เปนตน

260

ตารางท 37 แสดงการเปรยบเทยบลาดบเหตการณในเรองเจาชายไมวเศษ กบเหตการณในวรรณคด ทเปนตนเคา (ตอ)

เหตการณในเรองเจาชายไมวเศษ เหตการณในวรรณคดทเปนตนเคา 2. พระราชนถกโหรหลวงกลาวหาวาเปน กาลกณและถกสงประหารชวต สวนเจาชายถก เนรเทศออกจากเมอง

2.ในนทานไทยเมอตวละครคลอดลกผดปกต พระราชนและพระโอรสจะถกกลาวหาวาเปนกาลกณ เหมอนเชนในเรองสงขทอง นางจนทาและพระสงขกถกเนรเทศออกจากเมอง

3. เจาชายออกจากเมอง เขาสปาหมพานต เพอ ศกษาศลปวทยาการกบพระฤๅษตาไฟ

3.วรรณกรรมไทยทวไป กวมกใหตวเอกชายมเหตใหตองเดนเขาไปผจญภย หรอเขาไปศกษาหาความรในปาหมพานต เชน เรองจนทโครบ พระจนทโครบเดนทางไปศกษาศลปวทยาการกบพระฤๅษในปา หมพานต หรอในเรองเสอโคคาฉนท ลกเสอและลกโคกผจญภยในปาหมพานต จนไดชบเปนมนษย และ ราเรยนวชาตางๆ กบพระฤๅษ

4. เจาชายเดนทางเขาสปาหมพานต ไดพบ กบราชสหทง 4 ตว พวกเขาตงใจจะจบเจาชายกนเปนอาหาร แตภายหลงเปลยนใจ พาเจาชายไปสงทสานกฤๅษตาไฟอยางปลอดภย

3. ─

5. เจาชายผานบททดสอบตางๆ ไดเขาเรยนท สานกฤๅษตาไฟ

4. ─

6. เจาชายราเรยนจนจบหลกสตร แตเจาชายไม มเงนแลกของวเศษ ตองทางานแลกกบของวเศษ ดวยการนาใบสรรพยา ทหบเหวยกษ มาแลกกบของวเศษ

6. ลอเลยนขนบนทานไทยทเมอราเรยนกบพระอาจารยจนสาเรจแลว พระอาจารยกจะมอบของวเศษใหไว สาหรบปองกนตว

7. เจาชายออกเดนทางจากสานกฤๅษตาไฟได พบกบขอทานนอย และเดนทางไปยงหบเหวยกษดวยกน

7. ─

8. เจาชายไปถงหบเหวยกษ ทมตนสรรพยา พบ ยกษอนทมารถกสาปใหตวแขงเปนหน เจาชายจงชวยคลายคาสาปให

8. ลอเลยนขนบนทานไทยทตวเอกมกเปนศตรกบยกษ

261

ตารางท 37 แสดงการเปรยบเทยบลาดบเหตการณในเรองเจาชายไมวเศษ กบเหตการณในวรรณคด ทเปนตนเคา (ตอ)

เหตการณในเรองเจาชายไมวเศษ เหตการณในวรรณคดทเปนตนเคา 9. เจาชายนาใบสรรพยามาใหพระอาจารยได สาเรจ และไดผาคลมวเศษเปนของตอบแทน

9. ─

10. เจาชายและขอทานนอยออกจากสานกฤๅษ ผจญภยในปาหมพานต และไดพบกบเจาหญงในปลองไมไผ ลกสาวของพระอนทร

10. ลอเลยนเรองมณพชย ทพระมณพชยไดพบนาง ยอพระกลน ลกสาวของพระอนทร ซอนตวอยในปลองไมไผ

11. วทยาธรชงตวเจาหญงในปลองไมไผไป

11. ลอเลยนวรรณกรรมไทย ทวทยาธร มกมนสยเจาช และชอบแยงชงผหญงไป เชน ในเรองอณรท วทยาธรกคดแยงชงนางกนรไปจากพระอณรท

12. เจาชายและขอทานนอย ออกตามหาเจาหญง ในปลองไมไผ

12. ─

13. เจาชายใชผาคลมวเศษ ทาใหรางกลายเปนส ทอง ทาใหเจาชายเมองอนเขาใจผดวาเปนเทวดา เจาชายในรางทอง ขอใหเจาชายเมองอนใชลกแกววเศษดวาวทยาธรจบตวเจาหญงไปไวทใด

13. ลอเลยนบทละครเรองสงขทอง ตอนทพระสงข ถอดรปเงาะ แลวหกเขยเขาผดวาเปนเทวดา

14. เจาชายและขอทานนอย รวาวทยาธรจบตว เจาหญงในปลองไมไผไปไวทเขาคนธมาทน ซงเจาชายเมองอนๆ กกาลงจะเดนทางไปทนนเชนกน เจาชายและขอทานนอยจงขออาศยไปกบพรมวเศษดวย

14. ─

15. เจาชายเมองอนใหเจาชายและขอทานนอย อาศยไปดวย โดยแลกกบการทเจาชายตองไปสารวจปาให เพราะพวกเขาตองการทาลายภเขาเพอสรางเมอง

15. ─

16. เจาชายและขอทานพบกบชาวบานทอาศย อยทภเขาคนธมาทน และไดรบการตอนรบอยางด

16. ─

17. เจาชายเมองอนๆ รความจรงวา เจาชายคอ เทวดาแปลงทพวกตนเคยพบ จงใชบวงบาศอาคมจบเจาชาย ขอทานนอย และชาวบานไว

17. ─

262

ตารางท 37 แสดงการเปรยบเทยบลาดบเหตการณในเรองเจาชายไมวเศษ กบเหตการณในวรรณคด ทเปนตนเคา (ตอ)

เหตการณในเรองเจาชายไมวเศษ เหตการณในวรรณคดทเปนตนเคา

18. ยกษอนทมาร นาใบสรรพยา มาชวยเจาชาย และชาวบานใหหลดรอดจากบวงบาศได

18. ─

19. เจาชายเมองอนๆ รทน จงใชของวเศษจบ เจาชายและชาวบานไดอกครง

19. ─

20. ราชสหทง 4 ตว มาชวยเหลอเจาชายไวทนเวลา

20. ─

21. เจาชายและขอทานนอยตามหาเจาหญงใน ปลองไมไผจนพบ แตเจาหญงยนดทจะอยกบวทยาธรตอไป

21. ─

22. เจาชายกลบไปยงดนแดนแสนวเศษ เพอบอกให พระบดารวาการมของวเศษ การสรางวรกรรมตางๆ ไมใชสงจาเปนสาหรบเจาชาย แตเจาชายไมอาจเปลยนความคดพระบดาได จงถกขบไลออกจากเมองอกครง

22. ─

23. เจาชายและขอทานนอยกลบมาทเขาคนธมาทน และอาศยอยกบชาวบานอยางมความสข

23. ─

24. เจาชายรความจรงวาขอทานนอยเปนผหญงไมใชผชาย

24. ลอเลยนวรรณกรรมไทยทตวละครหญงเมอเดนทาง ในปา มกปลอมตวเปนชาย

25. เจาชายตงชอขอทานนอยใหมวา เจาหญง และครองรกกนอยางมความสข

25. ลอเลยนวรรณกรรมไทยทวไปทสดทายเรองราวมกจบลงดวยการทเจาชายไดครองคกบเจาหญง

263

จากตารางเปรยบเทยบจะเหนวา เรองเจาชายไมวเศษ วรรณกรรมเยาวชนเรองนผเขยนนาขนบดานโครงเรองของนทานไทยมาลอเลยน ตงแตกาเนดของตวละครทตวเอกมกเกดมาผดแปลกกวาคนธรรมดา และยงเปนการลอเลยนขนบของนทานไทยทวไป ทมกเปนเรองราวของพระราชา พระราชน พระราชาสงพระโอรสไปศกษาศลปวทยากบพระฤๅษในปา ไดอาวธวเศษ จากนนกจะไดผจญภยในปา ไดพบเจาหญง ไดสรางวรกรรมตอสกบยกษ แลวกกลบมาครองเมองเปนสขสบไป ขนบเหลานจงถกนามาลอเลยนในวรรณกรรมเยาวชนเรองเจาชายไมวเศษตงแตตนจนจบเรอง ดงเชนขอความตอนเปดเรองและปดเรองทกลาวไววา

นเปนหนงในหลายรอยหลายพนเรองทมเจาชายเปนตวเอกของเรอง มเมอง มยกษ มเหตการณเกยวกบปา มของวเศษ และในทสดเจาชายกไดอย เคยงคเจาหญง...

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 12)

และแลวกเปนการปดฉากเรองราวหนงในหลายรอยหลายพนทม เจาชายเปนตวเอกของเรอง มเมอง มยกษ มเหตการณเกยวกบปา มของ วเศษ และในทสดเจาชายกไดอยเคยงคเจาหญง (เจาชายไมวเศษ, 2547: 236)

แมกระทงอนภาคเหตการณในนทานไทยหลายเรองกถกหยบยกขนมาลอเลยน เชน ในเรองเจาชายไมวเศษ พระราชนประสตพระโอรสผดปกตเนองจากเกดมาไมมของวเศษ จนถกกลาวหาวาเปนกาลกณและถกเนรเทศออกจากเมอง หรออนภาคเหตการณทเจาชายไดผาคลมวเศษจากพระฤๅษทาใหมรปทอง จนทาใหเจาชายเมองอนนอบนอม เพราะเขาใจผดคดวาเปนเทวดา คลายกบอนภาคเหตการณในเรองสงขทอง ทพระสงขเมอถอดรปเงาะรางจะเปนสทอง เปนตน

วรรณกรรมเรองน ผเขยนจะดาเนนเรองตามขนบของนทานไทยทวไป ทมกมโครงเรองประกอบดวยพระราชาครองราชอาณาจกร เมอมพระราชโอรสกสงไปเรยนศลปะวทยาการกบฤๅษในปา อนจะทาใหมวทยายทธและไดอาวธวเศษมาเปนเครองมอในการปกครองบานเมอง จากนนเจาชายจะมเรองใหตอสกบยกษ ไดเจาหญงเปนคครอง แลวกลบมาปกครองบานเมองเปนสขสบไป แตผเขยนไดนาโครงเรองเชนนมาเลาใหม โดยพลกแพลง ใหตางไปจากของเดม เพอใหขอคดแกนกอานยคใหม และยงแฝงการเสยดสสงคมสมยใหมไวไมนอย ทผอานอาจตความไดวา ‘ของวเศษ’ อาจหมายถงอานาจ บารมทคนสวนใหญแสวงหา เพอใชกดขขมเหง

264

ผอน หรอเสรมความยงใหญใหแกตนเอง วรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนจงไดนาจารตเดมของนทานไทยมาตความใหม ใหเจาชายปฏเสธของวเศษ เพอตองการใหนกอาน รจกคณคาในตวเอง และเชอในการทาความดวาเปนสงทนายกยองทสด ดงความวา

“ฉนกไมรหรอกวาของวเศษมความสาคญมากแคไหนแตวาของวเศษของฉน ผาหม วเศษนะ ไมเหนจะไดความอะไร ฉนตงใจวาจะทงไปเสยแลวออกเดนทางหาของวเศษ ชนใหม

นนกขนอยกบวาเธอตองการจะเลอกทางเดนแบบไหน การทเธอเชอวาของวเศษ เปนสงสาคญสาหรบชวต กเพราะพอของเธอรวมไปถงชาวเมองคนอนๆ ตางพากนยกยอง ผมของวเศษ …ถาเธอมของวเศษ ชวตเธอจะมคณคากวานหรอ ฉนวาสงสาคญไมไดอยท การมหรอไมมของวเศษ แตอยทเธอไดทาประโยชนใหผอนหรอไม และไดเบยดเบยนผอน หรอไมตางหาก หากเธอแสวงหาของวเศษเพอชวยปกปองชาวบานในเมองของเธอ และ ใชมนเพอชวยเหลอคนอนกเปนเรองนายนด แตเทาทฉนพบเหน เหลาเจาชายจากเมองตางๆ ลวนแสวงหาของวเศษกเพอเปนเครองแสดงศกดศรของตนเอาไวใชโออวดกน และใชเปน เครองมอในการควบคมพวกชาวบานเสยมากกวา… (เจาชายไมวเศษ, 2547: 195-196)

3.2.2 การตความใหม บนฐานของสงคมสมยใหม

การตความใหม บนฐานสงคมสมยใหม ในวทยานพนธฉบบนหมายถงการนาเคาโครงเรอง หรอเหตการณจากวรรณคด หรอนทานไทยมานาเสนอใหม ในลกษณะทมการปรบเปลยนเนอหา ใหสมพนธกบความคด คานยมรวมสมย ซงจากการศกษาพบวาวรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนมการนาโครงเรอง หรอเหตการณจากวรรณคดและนทานไทยมาใชเปนแนวทางการสรางเรอง ดงน

เรองเจาชายไมพด วรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนอาศยโครงเรองเกยวกบเจาชาย เจาหญงมาตความใหม เนองจากในวรรณคดและนทานไทยทวไป มกเปนเรองราวเกยวกบเจาชาย เจาหญง และมโครงเรองหลก ทคลายคลงกน คอ เปนเรองราวความขดแยงทมประเดนเกยวกบความรก เชน ตวละครเอกกบตวละครปรปกษแยงชงหญงคนรกกน หรอพอตาขดแยงกบลกเขย เปนตน วรรณกรรมเยาวชนเรองเจาชายไมพด ผเขยนกนาโครงเรองเกยวกบเจาหญง เจาชาย การผจญภยในปามาใช แตมการปรบใหมใหรวมสมยกบผอาน คอมการนาตวละครเจาหญง เจาชาย และพระโอรสมาตความใหม เพอเสนอเรองราวความสมพนธของสมาชกในครอบครวแทน โดย

265

สรางเรองใหตวละครเจาหญง เจาชาย และพระโอรสมบทบาทเปนพอ แม ลก ทมเหตใหเขาไปผจญภยในปา เมอทง 3 คน ไดเดนทางไปผจญภยในปาดวยกน การเดนทางผานอปสรรคตางๆ จงทาใหทงสามคนรกและเขาใจกนมากขน ดงความตอนหนงทผเขยนบรรยายไววา ภายในสองวนตอมา ครอบครว อนมใชพระราชา พระราชน และเจาชาย หากแตเปนพอ

แม ลก กไดเพลดเพลนอยในปาโดยมไดคดถงสงอน เจาชายเลนนากบพระราชาโดยมพระราชน นงดจากรมฝงอยางเปนสข เจาชายสอนพระราชาใจดใหเปาใบไมและวายนาทาปลากระเบนกบ ทาปลาหมกยกษ อนเปนทาทเจาชายคดขนเอง แลวทงสองกแขงกนวายนา…จากนนพระราชา กเหลาคนธนและลกศรดอกเลกๆ ใหเจาชายหดยง ไมนานนกเจาชายกยงไดอยางคลองแคลว… สวนพระราชนกคอยเกบผลไมปามาใหทงสองกนยามหว และหาเถาวลยมาถกเปนเปลโยงระหวาง ตนไมสองตน เพอใหพระราชากบเจาชายไดนอนเลน ยามเหนดเหนอย สงตางๆทพระราชน ทานนลวนเปนสงทไมเคยทามากอนเมอครงอยในวง แตกเปนสงทนางดใจทไดทา (เจาชายไมพด, 2548: 174) แนวคดทตองการเสนอในวรรณกรรมเยาวชนเรองน จงไมใชประเดนความรกระหวางชาย

หญง แตผเขยนตองการเสนอประเดนความรกในครอบครว ทลกตองการเวลา ตองการความรกจากพอ และแม โดยนาเรองราวทเกยวกบพระราชา พระราชน และพระโอรสมาตความใหม บนฐานของสงคมใหม ทมความรวมสมยกบผอาน เพอใหตวละครเหลาน เปนตวแทนของสมาชกในครอบครว ครอบครวหนง มากกวาจะเสนอบทบาทในฐานะของกษตรย ซงเปนสงทผเขยนตความใหม เพอใหมลกษณะใกลตวผอาน และเหมาะกบสถานการณปจจบนมากขน โดยนาเสนอประเดนเรองครอบครว แตอาศยตวละครเจาหญง เจาชาย และโครงเรองเกยวกบการผจญภยในปามาใช เพอใหเยาวชนเกดความสนใจมากขน

เรองเดกชายเทวดา วรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนสรางเรองใหตวละครเอกมเหตให

ตองเขาไปผจญภยในปาหมพานต เพอนาลงทรงเลยงไปคนใหแกพระอนทร แตระหวางการเดนทาง ยกษเบญจาและลกสมนกจะคอยขดขวางไมใหทาภารกจไดสาเรจ เมอพจารณาวรรณกรรมเรองน จงทาใหเหนวามลกษณะโครงเรองคลายกบนทานไทยทวไป ทตวละครเอก มกมเหตใหเดนทางเขาไปในปา อาจเพอศกษาศลปวทยาการ หรอเพอประกอบวรกรรมตางๆ แตระหวางการเดนทาง กมกจะมยกษเปนศตรตวฉกาจของเหลาบรรดาเจาชาย ในเรองเดกชายเทวดา ผเขยนไดกาหนดใหตวละครเอกเขาไปผจญภยในปาหมพานต และมยกษเปนศตรตวฉกาจเชนกน แตวาวรรณกรรมเรองน เปนเรองราวการผจญภยของตวละครเดก ทมความรวมสมยกบผอาน

266

ไมใชตวละครเจาชาย หรอตวละครยอนยค ทมกปรากฏในนทานไทยทวไป รวมถงเหตผลในการเดนทางเขาไปในปาหมพานต ผเขยนกมการปรบใหเขากบยคสมยมากขน คอใหตวละครเอกเขาไปในปาหมพานต เพอขอพรจากพระอนทร ใหชวยพอและแมของเขาทกาลงปวยหนก ไมใชการเดนทางผจญภยเพอประกอบวรกรรม หรอเพอพสจนความสามารถใหเปนทประจกษเหมอนในนทานไทยทวไป วรรณกรรมเยาวชนเรองน ผเขยนจงมการรบเคาของเดมมาใช แตปรบใหมความรวมสมยขน คอใชตวละครเอกทรวมสมยกบผอาน และปรบวธคดใหเหมาะกบสงคมปจจบนมากขน เพอตองการใหเหนการทาความดของตวละครเอก ผานการเดนทางผจญภยในปาหมพานตทยากลาบาก โดยผเขยนไมไดตองการใหเหนความเกงกลา สามารถของตวละครเอก แตตองการใหเหนความพยายามอตสาหะ และความกตญ ทตวละครเอกมตอบพการ ผเขยนจงไดอาศยฐานของโครงเรองเดมมาตความใหม และเหตผลทตวละครเอกเดนทางเขาไปในปาหมพานตใหม เพอใหไดขอคดทเหมาะกบเยาวชน

เรองหมพานตนรมต และตะลยแดนหมพานต วรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน กมลกษณะคลายกน คอมการกาหนดใหตวละครเอกทมความรวมสมย เขาไปผจญภยในปาหมพานต ซงเปนปาจนตนาการในวรรณคดไทย วรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน ผเขยนกไมไดตองการใหเหนความสามารถของตวละครเอกเชนกน แตตองการใหภาพของปาหมพานตทถกทาลาย ปาทแปรสภาพไปเดม ผานสายตาของตวละครเอกทพลดหลงเขาไปในปาหมพานต ซงเปนสงทผเขยนตความใหม เพอจะเสนอประเดนเรองการบกรกทาลายปาเขามาในเรอง

ในขณะทเรองมจฉานผจญภย และเจาชายไมพด วรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน กม

เรองราวทตวละครเอกเขาไปผจญภยในปาหมพานต พบอปสรรค และบททดสอบตางๆ ระหวางการเดนทาง คลายกบแนวเรองในนทานไทยทมกจะกลาวถงการผจญภยของตวละครเอกในปา หมพานตเชนเดยวกน แตการผานบททดสอบของตวละครเอกในวรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน ไมไดตองการใหเหนความสามารถของตวละครเอก แตตองการใหเหนประเดนความสมพนธของครอบครวผานการเดนทางทยากลาบากแทน

สวนเรองกนร วรรณกรรมเยาวชนเรองน กลาวถงเรองราวของกนร ทไมเชอฟงคาเตอนของพอและแม จนทาใหพลดหลงไปยงดนแดนอน และตองใชเวลายาวกวาจะหาทางกลบบานไดสาเรจ ซงมลกษณะทคลายกบเรองราวในเรองพระสธนมโนหรา ทนางมโนหราไมเชอฟงคาเตอนของแม ทเตอนนางไมใหลงไปเลนนา เพราะโหรทานายไววาจะมเคราะห แตนางกยงดอรนจะ

267

ออกไป จนถกพรานบญจบตวไปถวายพระสธน หลงจากนนกมเหตใหพลดพรากจากกน ตองใชเวลายาวนานกวาจะไดพบกบความสขอกครง วรรณกรรมเยาวชนเรองกนร จงทาใหมองเหนประเดนทสามารถเชอมโยงไปถงเรองราวของนางมโนหราได และเหนความสมพนธของตวละครทงสอง ทไม เชอฟงคาเตอนของพอและแม จนนาไปสปญหาและความทกขยากในทสด วรรณกรรมเยาวชนเรองน ยงทาใหมองเหนวาการเชอฟงคาเตอนของพอและแมนน เปนสงสาคญ เพราะการดอรน ไมเชอฟงคาตกเตอน อาจนาไปสความทกขยากได ซงเปนประเดนทผเขยนตองการสอสารไปยงผอาน แตอาศยแนวเรองของวรรณกรรมยคเกามาเปนฐาน เพอสอใหเหนโทษของการทลกไมเชอฟงคาตกเตอนของพอแม

สวนเรองทศกณฐออนไลน และเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต วรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน มประเดนทคลายคลงกน คอผเขยนมการรบคตความขดแยง หรอเหตการณความขดแยงของตวละครจากวรรณคดยคเกามาเปนแนวการสรางเรอง แตมการปรบบทสรปใหมใหเหมาะกบสงคมรวมสมย กลาวคอในเรองทศกณฐออนไลน ผเขยนกาหนดใหตวละครเอกและตวละครปฏปกษ ตอสกนในเกมรามเกยรตออนไลน ซงเปนเกมการตอสกนระหวางตวละครฝายทศกณฐกบตวละครฝายพระราม โดยกาหนดใหผอานวยการสมชาย ใชตวละครทศกณฐ สวนปายใชตวละครหนมาน เปนตวแทน ตอสกนในเกมรามเกยรตออนไลน และเมอหนมานเอาชนะทศกณฐไดสาเรจ ปาย ซงเลนเปนหนมานกไมไดทาลายกลองดวงใจของทศกณฐ เหมอนเชนในวรรณคดเรองรามเกยรต ททศกณฐถกหนมานทาลายกลองดวงใจจนยอยยบ แตวรรณกรรมเยาวชนเรองน หนมานกลบนากลองดวงใจไปคนใหแกทศกณฐแทน เพอหวงจะใหผอานวยการสมชาย ทเลนเปนตวละครทศกณฐ ไดสานกผด และยอมกลบตวเปนคนด วรรณกรรมเยาวชนเรองน จงทาใหเหนวาผเขยนมการรบเหตการณเดมจากวรรณคดเรองรามเกยรตมาใช แตนามาปรบบทสรปใหม เพอตองการใหขอคดแกเยาวชน และนาไปสประเดนเรองการใหอภย ความเมตตาปราณตอผอน

ในขณะทเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ผเขยนไดนาคตความขดแยงระหวางครฑกบนาคในวรรณคดโบราณ ทตวละครทงสองฝายมกเปนศตรกน มาปรบบทสรปใหมใหครฑกบนาค มโอกาสไดปรบความเขาใจกน เพอยตความขดแยงในอดต และนาไปสความคดเรองสนตภาพแทน ซงเปนสงทผเขยนตองการใหเยาวชนไดคดตาม และรจกการสรางมตรมากกวาการสรางศตร ผเขยนจงไดนาเหตการณความขดแยงของครฑกบนาคมาตความใหม เพอลบ

268

ประวตศาสตรการเปนศตรกน และนาไปสขอคดทเหมาะกบเยาวชนและสงคมรวมสมยทตองการใหคนในชาตมความสามคคกน

นอกจากนวรรณกรรมเยาวชนเรองครฑนอย และเรองเจาชายไมวเศษ ยงทาใหเหนแนว

เรองทมลกษณะคลายกบเรองราวนทานไทย ทเมอตวละครเอกเกดมาผดแปลก กจะถกกลาวหาวาเปนกาลกณ ถกขบไลออกจากเมอง เชน เรองสงขทอง พระสงขเกดมาผดแปลกกบผอน จนทาใหถกขบไลออกจากเมอง ใหผจญภยในปา แตจะตางกนตรงทในเรองสงขทอง ตวละครเอกจะสามารถพสจนตวเอง และไดรบการยอมรบจากผอน แตวรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน ผเขยนไมไดตองการเสนอประเดนดงกลาว แตตองการเสนอใหเหนประเดนเรองการคดตาง ททาใหตวละครเอกไมไดรบการยอมรบจากสงคม แตกใชชวตอยางมความสขตามแนวทางของตนได ซงเปนประเดนทผเขยนตความใหม เพอตองการเสนอขอคดทเหมาะกบเยาวชนรนใหม เพอใหเยาวชนกลาคดตาง เพราะการคดตาง คดสรางสรรค อาจนาไปสสงทดกวาเดม

จากตวอยางทกลาวมาทงหมด จะเหนวาการสบทอดวรรณคดและนทานไทยใน

วรรณกรรมเยาวชน มลกษณะการหยบยมตวละคร ฉาก หรอเหตการณสาคญๆในวรรณคดหรอนทานไทยมาเลาใหม ผสมผสานกบจนตนาการของผเขยน จนเกดเปนวรรณกรรมเรองใหมขนมา โดยอาศยกลวธ 2 กลวธ คอ การคงขนบเดม และการดดแปลงขนบเดม การคงขนบเดมนน ผเขยนจะนาตวละคร ฉาก หรอเหตการณสาคญๆ จากวรรณคดนทานไทยมาใช หรอมการอางถงตนบทเดมผานเรองเลาแบบรวมสมย เพอเปนการใหคณคาของวรรณกรรมยคเกา ใหเปนทรจกในวงกวางขวางขน สวนในกรณของการดดแปลงขนบเดม จะพบ ใน 2 ลกษณะ คอการดดแปลงทยงใหคณคาของเดม กบการดดแปลงทเหนคานกบคณคาเดม

การดดแปลงทยงใหคณคาของเดม ผเขยนจะพยายามรกษาตวบทของเดมไว แตจะดดแปลงบางประเดนใหเยาวชนเขาใจงายขน เชน ดดแปลงฉากปาหมพานตมาผสมผสานกบฉากรวมสมย เพอใหฉากดงกลาวมลกษณะใกลตวผอานมากขน ซงจะทาใหเยาวชนรจกฉากจนตนาการในวรรณคดไทยไดงายขน หรอดดแปลงตวละครมจฉาน ใหมลกษณะนสยใกลเคยงกบวยของผอาน เปนตน สวนกรณการดดแปลงทเหนคานกบคณคาเดม ผเขยนจะใชวธการสรางใหมลกษณะตรงขามกบของเดม ลอเลยน หรอตความใหม เพอนาไปสชดความคดใหมทรวมสมยกบผอาน เชน การสรางใหตวละครครฑ มลกษณะผดแปลกกบครฑซงเคยรบรมา เปนขอมลเพอจะไดนาไปสประเดนความคดเรองความอสระ และการคดตาง หรอการนาตวละครเจาชายมาสรางใหมใหมลกษณะตรงขามกบความรบรเดม กเพอใหเจาชายเปนตวแทนของคนท

269

กลาคดตาง กลาตงคาถามกบขนบความเชอเดม ทไมสอดคลองกบแนวทางในการดาเนนชวตยคปจจบน อนเปนสงทผเขยนตองการใหเยาวชนไดเหนมมมองความคดใหม หรอคานยมใหมทสอดคลองกบยคสมยมากขน

วรรณกรรมเยาวชนไทยทง 12 เรองน จงชใหเหนวาวรรณกรรมเยาวชนชดน มลกษณะแนวความคดหลงสมยใหม เรองของสหบท ทวาดวยเรองการยอมรบ เรองของการทาซา ในลกษณะของการนาของเดมมาผลตซา หรอดดแปลงใหม เนองจากแนวคดสหบทเชอวาสงทปรากฏในเนอหาใหม มกมรองรอยจากเนอหาดงเดม โดยทผเขยนอาจหยบยมตวบทเดมมาใชโดยไมไดตงใจ หรอผเขยนรตววาไดหยบยมของเกามาใช แตตงใจจะปดบง ซอนเรนเอาไวจนแทบดไมออกวามการหยบยมมาใช หรออาจมการนาของเกามาดดแปลงแกไข หรอตความใหมอยางตงใจกได ซงตามแนวคดสหบทนน กลาววาการนาตวบทตนทางมาสตวบทปลายทางนน ผเขยนอาจมการรบของเดมมาใชหลายรปแบบ เชน ใชการอางถง ขยายความ ตดทอน ดดแปลงใหม ตความใหม หรอนาของเดมมาเขยนลอ เปนตน

ดงนน เมอวเคราะหวรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรอง ตามองคประกอบของเรอง จงทาใหเหนวาวรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนไดนาตวบทวรรณคดและนทานไทยมาใชในวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย โดยมการเลอกรบตวบทเดมมาใช มการดดแปลงแกไข หรอตความใหมอยางตงใจ แตวรรณกรรมบางเรองอาจมการซอนเรนเอาไว โดยทผเขยนไมไดตงใจบอกตรงๆ แตผอานจะรไดกตอเมอมพนความรเกยวกบวรรณคด หรอนทานไทยเรองนนๆ จงสามารถเชอมโยงไปถงตวบทตนทางได

วรรณกรรมเยาวชนชดน จงทาใหเหนการหยบยมตวบทเดมมาใช ในลกษณะทสอดคลองกบแนวคดสหบทขางตน เปนการนาตวบทเดมมานาเสนอใหมในสภาวะรวมสมย ใหเยาวชนเขาใจงายขน มความทนสมย ทสอดคลองกบวยและยคสมยของผอานมากขน

สาหรบแนวคดเรองสหบท ผวจยไดสรปแนวคดดงกลาวไวแลว ในบทท 2 หนาท 28 - 29

270

บทท 5

การสรางความหมายใหมของวรรณกรรมเยาวชนไทย

วรรณกรรมเยาวชนชดน เปนการนาเอาวรรณกรรมยคเกามาเลอกรบ ดดแปลง หรอตความใหมในวรรณกรรมรวมสมย จนเกดเปนกระแสการสรางลกษณะหนงในชวงป พ.ศ. 2545 -

2554 ทนกเขยนวรรณกรรมเยาวชน มการสรางเรอง สรางตวละคร หรอสรางฉากโดยอาศยพนฐานมาจากวรรณกรรมยคเกา และจากการศกษาผวจยพบวานกเขยนมแนวความคดทจะผลตซาของเดม หรอนาของเดมมาดดแปลงสรางใหมในงานของตน ทาใหเกดวรรณกรรมเยาวชนแนวใหม ทนาสนใจใน 3 ลกษณะ ไดแก การปฏสงสรรคกบวรรณคดไทย การสรางอดมการณชดใหมใหแกเยาวชน และการสรางงานวรรณกรรมเยาวชนแนวแฟนตาซแบบไทย 1. การปฏสงสรรคกบวรรณคดไทย

วรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนนาวรรณกรรมยคเกามาสรางในสอสมยใหม จงทาให ผอานเยาวชนทไมเคยสนใจวรรณกรรมยคเกามากอน ไดรจกวรรณคด นทานของไทยมากขน ซงนบเปนการปฏสงสรรคกบวรรณคดไทยใน 2 ลกษณะ คอ เพอสบทอดวรรณคดดงเดม และเพอโตตอบวรรณคดดงเดม

1.1 เพอสบทอดวรรณคดดงเดม งานวรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนไดนาวรรณกรรมยคเกา เชน วรรณคดไทย หรอ

นทานพนบานทคนสวนใหญรจกมาใชในสอสมยใหม แตไมใชการสบทอดของเดมโดยตรง เพราะผเขยนจะนาของเดมมาเลอกรบ ดดแปลงใหรวมสมย เหมาะกบเยาวชนรนใหมมากขน เพอใหงานชนเกามาอยในยคปจจบนไดอยางนาสนใจ และยงเปนการสบสานวรรณคดไทยไปสเยาวชนไดงายขนดวย เพราะตวบทวรรณกรรมเยาวชนนน เปนสอทใกลตวเยาวชน ทเยาวชนอานเขาใจงาย และสรางความเพลดเพลนใหแกเยาวชนไดงายกวาวรรณกรรมประเภทอนๆ

ผเขยนวรรณกรรมเยาวชนจงไดนาวรรณกรรมยคเกา มานาเสนอใหมในรปแบบของวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย เพอจะไดสบทอดวรรณกรรมยคเกาไปสเยาวชนรนใหมไดงายขน โดยผเขยนจะพยายามปรบเปลยนของเดมใหเขาใจงายขน ปรบใหเหมาะกบสถานการณปจจบน หรอทาใหทนสมยมากขน เพอจงใจผอานเยาวชนใหเกดความสนใจและชนชอบ โดยใชกลวธ 2 ลกษณะ ไดแก การผสมผสานกบวฒนธรรมรวมสมย และการผสมผสานกบวฒนธรรมตางชาต

271

1.1.1 การผสมผสานกบวฒนธรรมรวมสมย การนาวรรณกรรมยคเกามาสรางใหมในวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย ผเขยนตองคานงถงสภาพสงคมปจจบน และลกษณะเฉพาะของงานวรรณกรรมเยาวชน เพอเปนแนวทางในการสรางงาน ใหเปนทชนชอบ และเหมาะสมกบวยและยคสมยของผอาน การนาวรรณกรรมยคเกามาใช จงไมไดเปนการรบตามของเดมทงหมด แตผเขยนจะตองมการเลอกรบ ปรบใชใหสอดคลองกบลกษณะของวรรณกรรมเยาวชน สอดคลองกบยคสมย และสอดคลองกบกลมผอาน เชน เรองมจฉานผจญภย ผเขยนนาตวละครมจฉานมาเปนตวละครเอกของเรอง มการปรบลดอาย และพฤตกรรมของตวละครมจฉานใหดออนวยกวาในวรรณคดเรองรามเกยรต เพอใหมลกษณะนสยเหมอนเดก มความคด มพฤตกรรมใกลเคยงกบวยของผอานมากขน อกทงบทบาทของมจฉานในเรองน ผเขยนไมไดกลาวถงบทบาททเกยวของกบการตอสระหวางฝายพระรามกบฝายทศกณฐ ตามบทบาททปรากฏในวรรณคดเรองรามเกยรตแมแตนอย แตมการตความใหม ใหเหนบทบาทของมจฉานทเปนตวแทนของเดกทประพฤตตนไมเหมาะสม ทยอมปรบปรงตวในภายหลง เพอใหแมไดภมใจ ซงเปนสงทผเขยนสรางใหม เพอใหตวละครมจฉานเปนตวละครเดกทผอานจบตองได และสอสารไปถงผอานไดงายขน ในเรองเดกชายเทวดา ทมการปรบเปลยนใหเทวดาเจาท เปนเดกชายอายรนราวคราวเดยวกบผอาน มนสยแกน ซนแบบเดกผชายทวไป และยงแตงกายรวมสมยกบผอานอกดวย คอ “ใสกางเกงสามสวนสขาว สวมเสอยดสแดงสด กบหมวกมปกสนาเงน” (เดกชายเทวดา, 2549:

6) ซงทาใหเยาวชนจนตนาการลกษณะของเทวดาเจาทไดงายขน และยงรสกวาเทวดาเจาทอยใกลตวเรา เพราะวามลกษณะนสย การแตงกายไมตางกบเดกผชายทวไป ทเยาวชนพบเหนไดจรงในชวตประจาวน

ในเรองครฑนอย ผเขยนนาตวละครครฑและเรองราวของครฑมาปรบใหมให

เขาใจงาย และรวมสมยกบผอานมากขน เพอตองการใหสงคมครฑเปนตวแทนของสงคมมนษย ครฑในเรองนจงไมไดอยในปาหมพานต เหมอนเชนในวรรณกรรมทวไป แตรวมตวกนอยทหมบานครฑแทน การใชชวตของครฑในวรรณกรรมเยาวชนเรองน จงเปนการปรบใหมใหมลกษณะใกลเคยงกบสงคมมนษยมากทสด เพอเปนการบอกเลาเรองราววาสงคมครฑในเรองน แทจรงแลวกคอสงคมของมนษยนนเอง ดงจะเหนไดจากทผเขยนบรรยายฉากหมบานครฑไววา

หมบานครฑแหงน มชอเรยกสนๆ งายๆ วาหมบานครฑเทานน ไมมอะไรเตมหนา ตอทาย ซงกเหมอนกบชอสถานทสาคญอนๆในหมบาน ทมชอเรยกสนๆ วาโรงเรยนครฑ ศาลา

272

กลางครฑ ถนนครฑ หรออะไรอกหลายอยางทพวกเขามกจะเรยกกน อยางขนมถวแดงครฑ ขาวผดครฑ ไขดาวครฑ เปนตน

(ครฑนอย, 2548: 14)

แมแตการละเลนของครฑเดกในเรองน ผเขยนกยงอางถงการละเลนแบบไทยๆ ของเดกไทย เพอจะไดเชอมโยงความคดมายงสงคมมนษยได ดงน เมอครฑนอยเตบโตขน มอเทาของมนเรมปฏเสธการอยนงเฉยเชนเดยวกบครฑซนๆ ทง

หลาย มนออกไปวงเลนกบครฑเดกวยเดยวกนในหมบาน ขณะทกาลงเลนเกมครฑซอนหาอย นน ครฑนอยและเพอนแอบเขาไปหลบซอนตวในพงหญา เกดมงเขยวตวหนงรวงหลนใสครฑ

เดกทงสอง ดวยความตกใจรจมกทงสองขางของมนหบเขาหากนทนท

และตงแตนนเปนตนมา เรองราวพสดารของจมกของมนกถกบอกเลาตอ ๆกน… จาก

วนนนครฑนอยกกลายเปนครฑทโดดเดยวทสดในหมบาน หลายครงทมนตองเลนซอนหา รร

ขาวสาร และตจบอยเพยงลาพง…

(ครฑนอย, 2548: 15-16)

นอกจากน ยงมการกลาวถงระบบการปกครอง การใชชวตของชาวครฑ ทม

หวหนาหมบาน มกฎ มขอปฏบตของสงคมทเขมงวดไมตางกบสงคมของมนษย เพอเปนการเนนยาใหเหนวาครฑในเรองน กใชชวตไมตางกบสงคมมนษย เพราะผเขยนตองการตแผสงคมมนษยผานเรองราวของสงคมครฑ และตองการนาไปสประเดนเรองการคดนอกกรอบสงคม หรอกฎเกณฑของสงคม ทไมวาจะเปนสงคมครฑ หรอสงคมมนษยกไมแตกตางกน ดงจะเหนไดจากความตอนหนงทมการนากฎ ขอปฏบตของสงคมครฑมาเขยนเปนขอๆ ในเชงลอเลยน ดงน

…ครฑทงสามกถกแหแหนไปรอบหมบานราวกบวรบรษ ตงแตนนเปนตนมา อาคาร

ทกหลงของสถานทราชการในหมบาน กปรากฏอนสาวรยของครฑทงสามยนกางปกอยอยาง

สงางาม พรอมกบชอของหวหนาหมบานถกจารกไวบนรบบนทพาดอยใตองเทาในฐานะผให

การสนบสนน

แลวตอมาไมนานนก ครฑทงสามตวกไดรบเลอกใหดารงตาแหนงสาคญของหมบาน ดงตอไปน

ครฑดเดน ดารงตาแหนงหวหนาหมบานคนใหม

ครฑตวอยาง ดารงตาแหนงผชวยหวหนาหมบาน ฝายรกษากฎคนใหม

ครฑผด ดารงตาแหนงผชวยหวหนาหมบาน ฝายสงเสรมชอเสยงและเกยรตยศคนใหม

ในวนรบตาแหนง พวกมนถอโอกาสเพมเตมกฎขอท4 วา “หากฝาฝนจะตองถกขบไล

273

ออกจากหมบาน” โดยอางวา เพอใหกฎทง 8 ขอไดรบการดแลอยางแนนหนายงขน

กฎและขอปฏบตของครฑทสมบรณแบบ

1. ตองขนสแดง

2. ตองมปก

3. ตองบนได

4. ตองไมตกปลาแบบมนษย

ตองไมขนแบบไก

ตองไมวายนาแบบปลา ตองไมปนตนไมแบบสตวอนๆ

หากฝาฝนจะตองถกขบไลออกจากหมบาน

5. ตองไมยงเกยวกบนาค

…

(ครฑนอย, 2548: 130-131)

เรองเจาชายไมพด วรรณกรรมเรองน กมวธคดทคลายคลงกน คอมการนาตวละครเดมจากวรรณกรรมยคเกามาใช แตมการดดแปลงใหม ใหตวละครเหลาน มลกษณะรวมสมย เขาใจงาย และนาเสนอเรองราวทใกลตวผอานมากขน โดยดดแปลงใหพระราชา พระราชน และเจาชาย แสดงบทบาทในฐานะพอ แม และลก เพอใหสมพนธวรรณกรรมเยาวชนเรองน ทตองการสอถงความสมพนธของสมาชกในครอบครวเปนสาคญ แตไดหยบยมตวละครเจาหญง เจาชายทเยาวชนนาจะชนชอบ มาสอสารใหม ดงในความตอนหนง ททาใหเหนวาผเขยนนาตวละครเจาหญง เจาชายมาอธบายใหม ในลกษณะทเปนตวแทนของพอ แม และลก ทเมอไดอยพรอมหนากน ถงจะตองพบกบอปสรรคบาง แตพวกเขากมความสข ดงความทวา

…ภายในเวลาสองวนตอมา ครอบครว อนมใชพระราชา พระราชน และเจาชาย หากแตเปนพอ แม ลก กไดเพลดเพลนอยในปา โดยมไดคดถงสงอน เจาชายเลนนากบ

พระราชา โดยมพระราชนนงดจากรมฝงอยางเปนสข เจาชายสอนพระราชาใจดใหเปา ใบไม และวายนาทาปลากระเบนกบทาปลาหมกยกษ อนเปนทาทเจาชายคดขนเอง แลวทง

สองกแขงกนวายนาดวยทาทเจาชายเพงสอนนนแหละ…

จากนนพระราชากเหลาคนธนและลกศรดอกเลกๆ ใหเจาชายหดยง ไมนานนก

เจาชายกยงไดอยางคลองแคลว…สวนพระราชนกคอยเกบผลไมปามาใหทงสองกนยามหว

และหาเถาวลยมาถกเปนเปลโยงระหวางตนไมสองตน เพอใหพระราชากบเจาชายไดนอน

เลนยามเหนดเหนอย…

เมอถงเวลาอาหาร เจาชายกเลาเรองเพอนๆใหพระราชา พระราชนฟง…และเมอ

274

ถงตอนกลางคน แนนอน พระราชนกเลานทานใหเจาชายฟง…และตลอดเวลากไมมใคร

เอยถงคาวา “ราชกจ” เลย

เธอคนไหนทเคยไปเทยวไกลๆ กบพอแม กคงรวา แมจะไมสะดวกสบายอยาง เวลาอยทบาน แตเธอกคงไมปฏเสธใชไหมละวามนสนกสนานไมแพกนเลย นนแหละ เจาชายกมความสข และสนกมากเชนกน (เจาชายไมพด, 2548: 174-175)

นอกจากการปรบเปลยนตวละครใหรวมสมย เพอสอสารกบเยาวชนไดงายขนนน

ในประเดนเรองฉาก ผเขยนกมการนาฉากเดมจากวรรณกรรมยคเกามาปรบใหรวมสมยดวยเชนกน เชน ฉากปาหมพานต ในเรองเดกชายเทวดา ทผเขยนวาดภาพ ใหปาแหงน ไมไดมเฉพาะตนไม หรอสงมชวตลกษณะพเศษอาศยอยเทานน แตยงมสตว มตนไมธรรมดาๆ ทเยาวชนสามารถพบเหนไดจรง ทงยงมการอธบายดวยวาปาหมพานต เชอมตอกบปาทกแหงในประเทศไทย มนษยจงสามารถเดนทางไปยงปาแหงนได โดยทางรถไฟ ดงทผเขยนบรรยายไววา

การเดนทางไปยง ‘ทลางเทา’ ของเทวดานน ทตธรเตรยมใจไวแลววาอาจจะพสดาร ทวาเมอเพอนพาเขามายงสถานรถไฟหวลาโพงอนคลาคลาไปดวยผคน ทาใหเขาองงน เนองจาก

เรมสบสนวามนอยตรงสวนไหนของโลก

“…ทลางเทานาย นงรถไฟไปไดดวยเหรอ เมศ…”

“ออ อยตางจงหวด”

(เดกชายเทวดา, 2549: 49)

“เดยวนะ…ไหนนายตตวไปสดทาง นเลนกระโดดกลางคน ไหงมนหลดมาจดหมาย

ไดละ?”

“แหงส หมพานตเชอมตอกบทกๆ ปาบนโลกมนษย วนดคนดมนษยถงไดหลดเขา ไปเจอสตวหมพานตแลวกจบเอามากน อยางชางนา” หรอมกกะลผลนนเปนไร”

“หมพานต?”

“ใช หมพานต วหารลางเทาอยในหมพานต”

“หมพานตทเปนปาทมสตวแปลกๆ ในวรรณคดนะเหรอ?”

“ใช นนแหละ”

“โอโห!”

เหลอเชอ! เหลอจะจนตนาการ! โชคดอะไรอยางน เขาจะมโอกาสไดเหนอยางอน อกนอกจากอารกษ! (เดกชายเทวดา, 2549: 66)

275

การอธบายวธการเดนทางเขาสปาหมพานตใหรวมสมยกบผอานนน จงเปนการนา ฉากปาหมพานต ซงเปนฉากแฟนตาซของไทย มาสรางใหม โดยมการปรบเปลยนลกษณะบางอยางใหเขาใจงายและรวมสมยกบผอาน เพอสอสารใหผอานเหนภาพไดงาย คอเปนภาพของปาทใกลตวผอาน ทสามารถคดฝน หรอเดนทางไปถงได ฉากปาหมพานตในเรองน ผเขยนจงไดเสนอภาพของปา และสตวปาทสามารถพบเหนไดทวไปมากกวาจะนาเสนอภาพของปาในลกษณะทแปลกตา หรอเกนจรง เพอใหผอานจนตนาการตามไดงาย เพราะมความรวมสมยกบผอาน จงทาใหเชอไดวาปาแหงนมอยจรง และมนษยสามารถเดนทางเขาไปถงได ดงทผเขยนพรรณนาฉากปาหมพานต ไววา

ทตธรลกขนและสะบดผาหมพบเกบอยางกระตอรอรน แลวมงไปยงทศตะวนออก

พรอมคณกะละแมและปรเมศ เดนจากตนมะมวงไปเพยงกาวเดยว พวกเขาพบดงสกทองสง

ใหญ เมอทะลจดนจงพบตนชมพเพชร ซงมผลดกเสยจนถวงกงระยาลงมาเหมอนผามาน คราวนเมอกมหวผานกงกานแผปดทองฟารวมถงรากเหนอดนเยอะแยะของมน จงพบตลง

ดนลาดสลาธารแคบ ซงมตนสายอยทนาตกเลกๆ ใกลๆ กนทางดานขวา โดยนาทไหลลงมา จากชนหนเตยๆ เพยงสองชนนน มบอทรงกลม ประดบดวยไมเลอยสเขยวสด แซมดอกส

แดงรองรบ สวนปลายลาธารทอดตวยาวคดเคยวหายลบไปในผนปา โดยตลอดสองฝงม

ฝงผเสอสทองเกาะอยบนกอนหนคลมดวยตะไครนา บางแบงกลมกนนา บางรมกน นา หวานจากเกสรดอกไมปา (เดกชายเทวดา, 2549: 72-23)

และ …เธออมเขาบนขนทองฟา ทวาหนนไมไดพาเขาบนเลนแบบผานๆ กลบรอนลงให

เขาสมผสกบสงมหศจรรยตางๆ ในหมพานตอยางใกลชด เธอพาเขารอนลงไปนงแกวงขา เลนกบกระรอกหางฟบนกงสนขนาดสามคนโอบ กอนจะพาวงไลผเสอสชมพททงดอกไม สเหลอง แลวตามผงงานตวนอยฝงหนงไปเกบรงผง โดยมลกกวางตวนอยยนหนาแอบดอย ตามเงาไม แมแตเจาสงหทองตวใหญ สงานาเกรงขามยงกระโดดขนไปยนอยบนโขดหน

กลางลาธารเพอดอยางตนตาตนใจ

(เดกชายเทวดา, 2549: 95)

หรอในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนไดสบทอดฉากปาหมพานต มาเปนสถานท

ผจญภยของตวละครเอกเชนกน แตมการนามาปรบใหม มการลอเลยน โดยอาศยวธคดแบบรวมสมยเขามา เชน มการแนะนาปาหมพานต โดยเขยนลอเลยนจากตาราเรยน หรอหนงสอ HOW TO

ทเปนทนยมในสงคมปจจบน ผเขยนวรรณกรรมเรองนจงไดนากระแสความนยม และรปแบบการ

276

เขยนงานรวมสมยมาลอเลยน เพอตองการสอใหเหนวาปาหมพานตไมใชปาลลบ แตเดนทางไปไดงาย สะดวก เพราะมการบอกตาแหนงสถานทตางๆ อยางชดเจน เหมอนกบหนงสอตารา หรอหนงสอ HOW TO ทวไป ดงในความทวา

…เจาชายกตองขลกตวอยในหอสมดหลวง เพอหาสานกเลาเรยนใหได…เจาชายมง

หนาไปยงหมวดการศกษาอนเปนหมวดหนงสอทไมเคยสนใจมากอน สายตาไลเรยงมองชอ

หนงสอทปรากฏบนสนหนงสอ

“พดภาษากนนรงายนดเดยว…ฉนไมเคยพบกนนรสกตว แลวจะรภาษาของพวกเขา ไปทาไมกน พจนานกรมภาษาเทพ-มนษย อม เพงรแฮะวาพวกเทวดาไมไดพดภาษาคนอยาง

เราๆ…เลมนชอ เปนเจาชายในหนงรอยวน โอโห การเปนเจาชายนมนงายอยางนเลยหรอ…

แลวกวาดสายตาไปเรอยๆ กอนจะหยดทหนงสอเลมหนง

“10 อนดบสานกฤๅษยอดเยยมแหงปาหมพานต เลมนละ” เจาชายพมพากบตวเองกอน

จะหยบหนงสอปกแขงเลมบางๆ ทมฝ นจบหนาเตอะออกมา แลวอานหนาคานาของหนงสอ

“…หนงสอเลมนเหมาะกบผอานทมเชอสายกษตรยแหงแควนตางๆ เจาชายผขวนขวาย

ใฝศกษา สานกฤๅษทงสบแหงทเราเลอกสรรมานาเสนอนจะเปนสถานบมเพาะใหทานเปนเจาชาย

ทดในอนาคตไดอยางแนนอน…

ผจดทาหนงสอเลมนไดสารวจการเรยนการสอนของสานกฤๅษนอยใหญทมอยกวา 3,000 แหง ภายในอาณาบรเวณปาหมพานต เราไดวเคราะหหลกสตรการศกษา ชอเสยงของ

ฤๅษ ความสาเรจของผมาเลาเรยน คาใชจายในการศกษา แลวนามาจดลาดบสถาบนยอดเยยม

ดงรายละเอยดในเลม ทงนยงมบทสมภาษณศษยเกาทประสบความสาเรจประกอบดวย เพอ

ชวยในการตดสนใจของเจาชายทประสงคจะเขาเรยนในสถาบนดงกลาว

อนง หนงสอเลมนไมเหมาะกบผอานทมใชเชอสายกษตรย ถงแมจะมใจรกการศกษา ซงเราขอแนะนาใหทานอานหนงสอชอ สานกฤๅษทวไปในปาหมพานต…”

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 36-37)

และ

…สานกฤๅษพษวทยา…อยทสระอโนดาต ไมไกลจากยานเมองใหม อนเปนทตงของ

เขาจตรกฏ…สานกฤๅษนกรบ…สานกฤๅษแหงน เปนสานกฤๅษทเกาแกแหงหนง และเคยไดรบ

ความนยมอยางมากในยคหารอยปกอน มทตงอยทสระกณาละ มหลกฐานทพอจะเชอไดวา สานกแหงน กอตงภายหลงปาหมพานตเกดขนไมนาน… สานกฤๅษแผไพศาล…ทนเปนสานก

ฤๅษทเกาแกพอๆ กบสานกฤๅษนกรบ มทตงอยทางตะวนตกเฉยงเหนอของสระกณาละ…

สานกฤๅษพฒนา…ทนเปนสานกฤๅษทกอตงไดไมนาน แตเปนทนยมของเจาชายผรกการ

ศกษาจานวนไมนอย…สานกแหงนอยทางภาคใตของสระฉททนตะ…สานกฤๅษตาไฟ…ทน

เปนสานกฤๅษทเกาแกและมชอเสยงทสดในปาหมพานต อยในปาลกในเขตสระรถการะ..

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 38-43)

277

ในขณะทวรรณกรรมอกเรองหนง คอเรองหมพานตนรมต วรรณกรรมเรองน ใช

ฉากปาหมพานต เปนสถานทผจญภยของตวละครเอกเชนกน แตผเขยนมวธการทาใหรวมสมยแตกตางไปจากวรรณกรรมเรองอนๆ ทกลาวมา คอ มการใชวทยาการสมยใหม ความรเรองวทยาศาสตร มาอธบายกาเนดของปาหมพานต เพอใหเกดความคดรวมสมยวา กระบวนการทางวทยาศาสตร และเครองมออนทนสมยนน สามารถสรางสงมหศจรรย สงมชวตลกษณะพเศษไดจรง ไมใชสงทเกดขนจากจนตนาการตามแบบยคโบราณอกตอไป ผเขยนจงไดใสความคดสมยใหมเขาไป เพอใหสงทเปนไปไมไดสามารถเกดขนไดจรงและมเหตผลรองรบทดนาเชอถอ ดงทผเขยนสรางใหตวละครโนเบเปนนกวจยจากโลกอนาคต จงใชความรทางวทยาศาสตร และเครองมอลายคมาสรางสตวหมพานต จนทาใหสตวในนยายตามความรบรเดม มตวตนขนมา และมการอธบายกาเนดใหม ทสมพนธกบความคดของสงคมยคใหม ทเชอเรองวทยาศาสตรมากกวาอานาจเหนอธรรมชาต ดงจะเหนไดจากความตอนหนงทโนเบสรางตวออนของกเลนไดสาเรจ ความวา

ภาพหนาจอในขณะน แสดงใหเหนถงสายเกลยวคทมสารเคมทงสตวเรยง

ประกอบกนอยเปนชนบนได โดยโนเบซงกาลงควบคมหนาจอนอยกาลงใชสองมอของ

เขาแหวกกลางชนบนไดคหนง

สายพนธดเอนเอแตกกระเจงออกในพรบตา มอขางหนงของเขากาลงกาแทง

กลมๆ ทเขาลวงออกมาจากกลองแกวใบหนง มนมลกษณะคลายกบแทงกลมๆ ในภาพ

อนเปนสญลกษณแทนสารเคมทงสชนดทประกอบกนขนเปนดเอนเอ แตหากมองใหด

แลว แทงเหลานกลบมความแตกตางกนอยางเหนไดชด ทงขนาดและรายละเอยดปลก

ยอยอนๆ

โนเบเสยบแทงกลมสแทงนเขาไปเรยงตอขนบนไดในหนาจอนนใหม เขาทา เชนนอยหลายตอหลายครง จนในทสดเมอสองมอของเขาถกรวบเขามาประกบกน สาย

ดเอนเอทเคยแตกกระเจงกสามารถเรยงตวกลบเขามาไดใหม โดยอาศยสงทโนเบทาใน

ตอนแรกเปนแบบนา …

“ ปดๆ” แสงสแดงฉานฉายชดขนเตมหนาจอบอกถงการแบงตวของเซลลท

สมบรณแบบ

“เอาละ…อกไมนานตวออนของกเลนกจะกาเนดขนแลว” โนเบโหรองดวย

ความดใจ เลอนมอทงสองขางของเขาไปมาเพอบงคบใหเครองจดการแบงเซลลและผสม

พนธตอไป

“มนจะตองใชเวลาอกนานเทาไร ทานพอ” ไนยาถามดวยนาเสยงทยงไมหาย

จากอาการตนเตน

278

“คงอกราวๆ สามวน ขาตองเฝาดการทางานของเจาพวกนอยางใกลชด”

(หมพานตนรมต, 2546: 183-184)

นอกจากนวรรณกรรมเยาวชนบางเรองยงไดสอดแทรกการใชชวต วถชวตแบบ

ปจจบนเขามาในเรองดวย เชน ในเรองมจฉานผจญภย ไดสอดแทรกความคดแบบทนนยมเขามาในเรอง ทคนเราตองใชเงนจบจายซอของ ตองทางานแลกเงน เพอจะไดซอหาสงทตองการได เหมอนเชนเหตการณตอนทมจฉานเดนทางผจญภยเขาไปในปาหมพานต พระไวยวกกยงใหเงนจานวนหนงแกมจฉานไวใชยามเดนทาง ซงเปนสงทผเขยนไดสอดแทรกวฒนธรรมรวมสมยเขามา เพอตองการใหเหนวาสงคมปจจบนนน เงนเปนปจจยหนงทสาคญตอการดาเนนชวตมาก ดงความทวา

…พระองคแหงนหนามองฟาโปรงทไมไดเหนมานานรบรไดวาถงเวลาเดนทางจง

หยบถงทองเลกๆ ใหมจฉานถงหนง

“ขาใหเจาไวจบจายใชสอย สมยนอะไรๆ กตองใชเงนทอง รบเดนทางเถอะ สายไป

แดดจะแรง”

บตรชายหนมานยกมอไหวอยางงดงามตอนรบของจากผใหญ แตพอเปดถงดเหน

ทองกอนเลกๆ เพยงไมกกอนนอนอยขางใน กวา…

“เจาพ…ไหนวาสมยนอะไรๆ เปนเงนเปนทอง ไหงใหทองหมอมฉนมาไมกบาท เลา” “เปนเดกเปนเลกใชอะไรมากกน ประหยดๆไว โตขนจะไดรวย”

(มจฉานผจญภย, 2547: 37)

จากตวอยางขางตน จะเหนวา การดาเนนเรองในวรรณกรรมเรองน ผเขยนได

ผสมผสานแนวคดรวมสมยเขาไป โดยเฉพาะเรองของการใชจาย มการสอนทางออมใหเดกรจกประหยดอดออม เพอทอนาคตจะไดมกนมใชไมขดสน หรออกเหตการณตอนหนงทสะทอนใหเหนเรองการทางานแลกเงน ผานตวละครนางตาน ทอาศยอยในปาหมพานต ทแมจะเปนนางตานกยงตองทางานเกบเงนเหมอนกบคนทวไป เพอจะไดมเงนไปซอตนกลวยจดสรรอย ดงทผเขยนบรรยายไววา

…กอนจะเดนตอไปจนกระทงถงขาลงจากยอดเขาหมวา คอยเหนเพงพกมง

หลงคาดวยใบกลวยเขยวสดปลกอยใตเงาตนไทรสงใหญ มนางภตพรายหนาตาสะสวย แตงกายและหมสไบสเขยวใบไมยนอยหนาเพงหนงตน

279

“พกเหนอยหนอยไหม ทานผมฤทธเดชสงสง”

นางไมชกชวนดวยเสยงเยยบเยน…มจฉานเขมนมองดวยดวงตาเกบโทสะ แต พอเหลอบเหนขวดโหลใสนาผลไมสเขยว สเหลอง สนาตาล ตงเรยงรายอยบนแครไม

ไผในเพงพก กเกดกระหายขนมา “เจาขายนาดมเหรอ”

“เจาคะ นาผลไมเยนๆ แกวละสองกระผกทองคาเทานน”

“ดเหมอนกน ขากาลงหวนา เอานามะตมแกวหนง”

มจฉานจายทองซอของเสรจกรบนามาดมหลายอกใหญ…

(มจฉานผจญภย, 2547: 51)

“ตนกลวยแมตานลมอยกลางปา ไมรใครทา!”

“วาย !”

…มจฉานเรมราคาญ จงบนวาโวยวายไปได แคกลวยตนเดยว”

“โธ ทานขา ตนกลวยนนบานอฉนนะเจาคะ ใครไมรใจรายใจดาทากนไดลงคอ อฉนผหาเชากนคา กวาจะเกบทองซอตนกลวยใน ‘ดงกลวยจดสรร’ อยางหรไดกหลายป ดดก โธนจะทาอยางไรกนด…” (มจฉานผจญภย, 2547: 52)

จะเหนไดวานางตานในวรรณกรรมเรองน มชวตทยากลาบากไมตางกบคนทวไป

ทตองหาเชากนคา ซงเปนสงทผเขยนไดสอดแทรกเขามาในเรอง เพอใหเขากบวถชวต วธคด และสถานการณปจจบนมากขน

จากตวอยางทกลาวมาจะเหนวา วรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนมการสบทอดวรรณกรรมยคเกามาใช แตจะนามาสรางใหมใหทนสมย ทาใหเขาใจงายขน หรอสอดแทรกความคดแบบรวมสมยเขาไป เพอสอสารมมมอง ความคดบางประเดน ผานวรรณกรรมเรองนนๆ

1.1.2 การผสมผสานกบวฒนธรรมตางชาต วรรณกรรมเยาวชนชดน เมอพจารณาโดยละเอยดแลวพบวา ผเขยนไมไดนา

วรรณกรรมไทยยคเกามาเลาใหมเทานน แตมการนาวรรณกรรมไทยไปผสมผสมกบวรรณกรรมตางชาต ทไดรบความนยม หรอทเยาวชนไทยนาจะรจก หรอจดจาไดมาใช เพอใหผอานเยาวชนเกดความสนใจ หรอเกดความชนชอบมากยงขน ดงเชนในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ตวละครนางเงอกวารณ ผเขยนสรางใหนางเงอกวารณมบทบาทเปนผนาทางใหตวเอกคลายกบบทบาทของนางเงอกในเรองพระอภยมณ แตในดานรปลกษณนอกจากจะอธบายวามรางกายทอน

280

บนเปนคน ทอนลางเปนปลาแลว ผเขยนยงไดเพมเตมใหเงอกตนน เมออยบนบกสามารถเปลยนหางเปนขามนษยไดคลายกบแอเรยล เจาหญงเงอกนอย ในการตนเรองเดอะลตเตลเมอรเมด(The

Little Mermaid) ทแมมดทะเลผมเวทมนตรใหขามนษยแกเจาหญงเงอกนอย ดงในความตอนหนงวา “…เจาหญงตองเอายานตดตวไป วายนาไปใหถงฝงกอนพระอาทตยขนพรงนเชา นงลงทชายฝง แลวดมยาใหหมด หางของเจาหญงจะหายไป กลายเปนสงทมนษยเรยกวา ขา” (Hans Chistain

Andersen แปลโดยผกาวด อตตโมทย, 2529: 41- 42) หรอในเรองมจฉานผจญภย ทผเขยนเรยกนางสพรรณมจฉาวา ‘นางเงอก’ ไมไดเรยกวา ‘นางมจฉา’ เหมอนเชนในวรรณคดเรองรามเกยรต เพอใหผอานทเปนเยาวชนสามารถนกภาพไดงายขน เพราะเยาวชนนาจะคนเคยกบนางเงอกตามสอตางชาตมากกวา นอกจากนผเขยนยงเพมเตมใหนางสพรรณมจฉา เปนเงอกสาว ทมนาตาเปนไขมกอกดวย เหนไดจากความทวา “…นาเสยงนางตดพอ แลวนาตาของนางเงอกรวงหลนลงมาอก คราวนราวสายฝนพรา ไขมกสทองจานวนมากพรางพรผานสายนา” (มจฉานผจญภย, 2547: 137) ซงการกลาวถงนางเงอกกบไขมกนน ผเขยนนาจะไดรบอทธพลมาจากสอตางชาตมากกวาของไทย เชน ในการตนญปน เรองเจาหญงเงอกนอย (Mermaid Melody Pichi Pichi Pichi) หรอการตนบารบ เรองเจาหญงเงอกนอยกบไขมกวเศษ ทนางเงอกจะมไขมกเปนของประจากาย เปนตน

หรอการเพมเตมใหตวละครมจฉาน มอาวธวเศษ ทสามารถเปลยนเปนดาบมแสง

เลเซอร ทาลายลางสงตางๆได ดงความทวา “…ในมอของบตรชายหนมานฉบพลนกบงเกดประกายแปลบปลาบเปนแสงสเขยวออนวบวาบออกมา…กอนทมนจะเปลยนรปรางเปนดาบสน…

ฟาดลาแสงสวางใสฝงลง” (มจฉานผจญภย, 2547: 95) อาวธของมจฉานในเรองน มลกษณะคลายกบดาบแสง หรอดาบเลเซอร ของเจได ในภาพยนตรเรองสตารวอรส (Star Wars) ซงเปนอาวธประจาตวของเจได เปนดาบพเศษ ทสามารถฟาดลาแสงทารายคตอสได (นาชย ชวววรรธน, 2548:

79) การสรางตวละครดงทกลาวมาน จงเปนการผสมผสานระหวางตวละครไทยกบตว

ละครชาตอน โดยใสรายละเอยดในสงทเยาวชนคนเคย หรอจดจาได เพอใหตวละครเดมทอาจไกลจากความรบร กลายเปนตวละครทเยาวชนชนชอบ ตรงกบความสนใจของเดก และเหนภาพไดงายขน

นอกจากนในประเดนดานฉากกเชนเดยวกน ผวจยพบวา ผเขยนมการนาฉากจากวรรณกรรมไทยยคเกามาผสมผสานกบฉากของวรรณกรรมตางชาตดวย ดงในเรองดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน ผเขยนสรางฉากหอคอย ทอยของเจาหญงองคหนง ใหมตนนารผล ตนไมวเศษในวรรณคดไทย ขนลอมรอบหอคอย ดงความทวา “ …แตเดมดนแดนแถบน เคยอดมสมบรณ… ผใดไดผานไปเยอนจะตองหลงเสนหในความงดงาม แลวนาไปเลาขานตอๆกนถง

281

ดนแดนทมหอคอยสงตะหงานทดเทยมฟา นารผลเบงบานนาเชยชม” (ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน, 2554: 115) การนาฉากหอคอย และนารผล มาใชเปนฉากหนงในวรรณกรรมเยาวชนเรองน จงนาจะเกดจากอทธพลของวรรณกรรมตางชาต ทภาพของเจาหญงบนหอคอย เปนภาพทนกอานเยาวชนจดจาได หรอเคยเหนมากอน หรอในเรองเจาชายไมพด กมการกลาวถงเจาหญงทถกขงอยบนหอคอยสงกลางปา แลวเจาชายตามมาชวยกลบเมองไดสาเรจ เหตการณตอนนผเขยนอาจจะไดรบอทธพลมาจากเทพนยายของเยอรมนเรองราพนเซล ทกอเธลลกพาตวราพนเซลไปขงไวทหอคอยสงกลางปา และเจาชายฟรนกมาชวยราพนเซลกลบเมองไดสาเรจ เปนตน ภาพของเจาหญงบนหอคอย จงนาจะเปนภาพทเยาวชนจดจาได หรอเคยเหนมากอน ผเขยนจงไดนาภาพของเจาหญงบนหอคอยมาสรางซาในวรรณกรรมเยาวชนไทย โดยผสานเขากบเรองเลาแบบไทย เพอใหเยาวชนเกดความชนชอบไดงายขน

1.2 เพอโตตอบขนบของวรรณคดดงเดม การโตตอบขนบของวรรณคดดงเดม ในทนหมายถงวรรณกรรมเยาวชนทสรางขนโดย

อาศยพนฐานมาจากวรรณคดดงเดม แตเปนการเลาใหมทไมใชการคลอยตามของเดม เพราะเปนการเลาใหมในลกษณะทคานกบขนบเดม ซงอาจเปนการเหนคานกบขนบความคด คานยม หรอขนบการเขยนงาน และการเหนคานนนมกจะนาไปสประเดนความคดใหมทตางกบของเดม ดงเชนเรองเจาชายไมวเศษ วรรณกรรมเยาวชนเรองน มการนาอนภาคเหตการณในนทานไทยมาลอเลยน ทนทานไทยมกมโครงเรองเกยวกบเจาชาย เจาหญง การแสวงหาของวเศษ การเดนทางผจญภย การสรางวรกรรมดวยการปราบยกษ ไดครองคกบเจาหญง และจบเรองดวยการเดนทางกลบเมองอยกบอยางมความสขสบไป

ขนบนทานไทยเหลาน ผเขยนไดนามาพลกแพลงใหม ใหเจาชายของเรอง เปนเพยงเจาชายธรรมดาทไรความสามารถ ไมมของวเศษ และไมไดประกอบวรกรรมใดๆ ทงสน ทงทตามขนบนทานไทยทวไป ตวละครเอกชายมกเกดมาพรอมกบอาวธวเศษ เปนผเกงกลาสามารถ และมกประกอบวรกรรมตางๆ เพอประกาศความยงใหญ หรอเพอแสดงความสามารถใหเปนทปรากฏ

ดงนนในเรองเจาชายไมวเศษ ผเขยนจงไดสรางใหเจาชายมลกษณะทตรงขามกบขนบเดม และเสนอลกษณะใหม ทเปนการโตตอบกบชดความคดเดม ทความเชอเดมมกเชอเรองความศกดสทธ ความมบญญาธการของตวละครเอก ททาใหตวละครเอกมกไมใชคนธรรมดา แตจะเกดมาพรอมกบกาเนดวเศษ หรอความสามารถพเศษตางๆ ทเหนอคนทวไป วรรณกรรมเรองนผเขยนจงไดสรางตวละครเจาชาย ใหเปนเพยงเจาชายธรรมดาเทานน เพอตองการเสนอเรองราวของ

282

ตวละครเอก ทมความมมานะพยายามในแบบของคนธรรมดา ไมใชคนทมอานาจวเศษ หรอเทพบนดาลใหเกดขน ซงเปนสงทผเขยนไดดดแปลงใหมเพอใหเหมาะกบยคสมย ทคนปจจบนจะเชอเรองความเปนเหตเปนผล มากกวาทจะเชอเรองความศกดสทธ หรออานาจวเศษ อนเปนชดความคดคานยมของเดม ทไมสามารถสอสารกบคนปจจบนได ผเขยนจงสรางตวละครใหม ในลกษณะโตตอบกบขนบเดม เพอใหตวละครมความสมจรงมากขน

2. การสรางอดมการณชดใหมใหแกเยาวชน

การศกษาวรรณกรรมเยาวชนชดน พบวาผเขยนไดเสนออดมการณชดใหมใหแกเยาวชนไทยใน 3 ประเดน คอตองการใหเยาวชนกลาคดตาง ตองการใหเยาวชนเปนคนด เหนคณคาของตวเอง และตองการใหเยาวชนรจกสรางสนตภาพ และลดการใชความรนแรง 2.1 ตองการใหเยาวชนกลาคดตาง

วรรณกรรมเยาวชน เปนวรรณกรรมทจดทาขนใหเยาวชนอานโดยเฉพาะ เพอใหเยาวชนไดรบความร ความบนเทงจากการอาน และยงเปนสอกลางในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม หรอคานยมทพงประสงคใหแกเยาวชน ในแบบทสงคมตองการ วรรณกรรมเยาวชนสวนใหญ จงมกสอนใหเดกเปนคนด มคณธรรม และปฏบตตามคาสงสอนของผใหญ สอนใหเชอฟง และอยในกรอบของสงคมทวางไว เพอใหพวกเขาเตบโตเปนเดกด มวนย แตวรรณกรรมเยาวชนทนามาศกษาครงน ผวจยพบวาวรรณกรรมชดนมการพยายามสรางอดมการณชดใหมขน คอสอนใหเยาวชนกลาคดตาง หรอคดนอกกรอบ ไมไดสอนใหเยาวชนเชอ หรอปฏบตตามผอน โดยไมคดตงคาถามใดๆ ดงทปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนเรองเจาชายไมวเศษ และเรองครฑนอย ทผเขยนตองการใหเยาวชน รจกตงคาถามกบการใชชวต และรจกคดตางกบสงคม โดยนาเสนอความคดน ผานตวละครเดมทมาจากวรรณกรรมยคเกา เพอใชเปนตวแทนของขนบความเชอแบบเดม คอตวละครครฑ ในเรองครฑนอย ผเขยนสรางใหตวละครเอก เปนครฑทผดแปลกกบครฑทวไป และยงคดตางกบสงคมของครฑ ดวยการเลอกทจะดานาแทนทจะบนอยางครฑทวไป

ทกครงทไดดานา ครฑนอยกไดคนพบตวเองมากขนทละนดๆ มนเรมรกสงทมน

มองเหนและมองไมเหน รกการไมมขอจากด ไมมขอบเขต รกสงทอยนอกเหนอกฎเกณฑ

ใดๆ ของครฑ มนไมรตววาสงทมนกาลงหลงรกคออสระนนเอง แมวามนจะหวและเหนด

เหนอยจากการแหวกวาย จะออนลาจากการกระพอปกในนาเมอขนสฝง แตกระนนสงท

ตดตามมาดวยกคอ ความรสกทไดเรยนรวายงมสงทมนสามารถทาได ชวตของครฑไมได

เกดมาเพอบน และพยายามใชชวตอยบนทองฟากบการบนวอนไปมาเทานน…

(ครฑนอย, 2548: 95)

283

หรอตวละครเจาชาย ในเรองเจาชายไมวเศษ ทผเขยนสรางใหเจาชายมลกษณะตรงขามกบ

แบบฉบบของตวเอกชายทวไป และเจาชายยงกลาตงคาถามกบขนบนยมของการเปนเจาชายทดดวย เชน ทาไมเจาชายตองแสวงหาของวเศษ ทาไมเจาชายตองสรางวรกรรม ทาไมเจาชายตองสรางเมอง เปนตน เจาชายในวรรณกรรมเรองน จงเลอกทจะคดตางกบสงคมของเจาชาย ไมปฏบตตามความเชอทถกปลกฝงมา แตเลอกทจะมอสระในการใชชวต และเลอกทางเดนชวตดวยตนเอง ดงจะเหนไดจากบทสนทนาตอไปน

“เปนอยางไรบางเจาชาย ลกเตบใหญและงามสงาขนมากนะ นคงจะสาเรจวชาและ

มของวเศษตดตวมาแลวใชไหม” พระราชายมกวาง

เจาชายเขาไปคานบพระราชากอนจะตอบวา “ลกไดผาหมวเศษมาผนหนงพะยะคะ

เสดจพอ” เจาชายตอบตามจรง “แตเหนวาใชประโยชนอะไรไมคอยได กเลยทงไป”

พระราชาไดฟงกไมพอใจ รอยยมเมอสกครเลอนหายไปทนท

“ เจาโง ขนชอวาของวเศษกยอมเปนสงพเศษ ไมมของวเศษใดในโลกหรอกทไมม

ประโยชน โดยเฉพาะของวเศษจากปาหมพานตดวยแลว” พระราชาเอากาปนทบเกาอดวย

ความไมพอใจ “แลวเรองวรกรรมละ ลกคงประกอบวรกรรมทยงใหญไดสาเรจใชไหม”

…

“เปลาเลยพะยะคะ ลกไมไดทาอะไรเลย”

“ถาอยางนน เจากลบมาทาไม!” พระราชาตวาดเสยงดง “ขาเคยบอกแลวไมใช

หรอวา หากไมสามารถสรางวรกรรมได กไมตองกลบมา”

“บางสงทลกกาลงทาอยนอาจเรยกวาวรกรรมได”

“เจากลบมาโดยไมไดทาอะไรเลย นหรอวรกรรม!”

“ลกตองการบอกเสดจพอวา เราไมจาเปนตองสรางวรกรรมโดยการปราบยกษ แสวง

หาของวเศษ หรอสรางเมองเลย ใครกนทเปนคนกาหนดวาเราตองทาอยางน”

“ถาเจาอยากเปนเจาชายกตองทาแบบน”

“แตลกเหนวานเปนเรองเหลวไหลทงเพ เพอทจะไดเปนเจาชายทด แตเรากลบสราง

ความเดอดรอนใหผคนมากมาย”

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 223-224)

วรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน จะเหนวาผเขยนมการนาตวละครเดมจากวรรณกรรมยคเกา ไดแก ครฑ และเจาชาย มาสรางใหมใหตวละครทง 2 ตว กลาคดตาง หรอคดนอกกรอบของสงคม ซงนาจะเปนเพราะผเขยนคาดหวงใหเยาวชนรนใหมเปนเชนนน ไมตองการใหเยาวชนอยในกรอบ จนขาดความเปนตวของตวเอง แตตองการเหนเยาวชนรนใหม กลาคด กลาทา กลาทจะ

284

ใชชวตตางกบผอน และตองทมเท มงมนกบสงทตนเลอกดวย เหมอนทครฑนอยเลอกทจะดานาแทนการบนอยางครฑทวไป แตครฑนอยกไมเคยหยดทจะเรยนร เหนไดจากความตอนหนงทผเขยนบรรยายไววา

ทกครงทไดดานา ครฑนอยกไดคนพบตวเองมากขนทละนดๆ มนเรมรกสงทมนมอง

เหน และมองไมเหน รกการไมมขอจากด ไมมขอบเขต รกสงทอยนอกเหนอกฎเกณฑใดๆ ของ

ครฑ มนไมรตววาสงทมนกาลงหลงรกคออสระนนเอง แมวามนจะหวและเหนดเหนอยจาก

การแหวกวาย จะออนลาจากการกระพอปกในนาเมอขนสฝง แตกระนนสงทตดตามมาดวยกคอ

ความรสกทไดเรยนรวายงมสงทมนสามารถทาได ชวตของครฑไมไดเกดมาเพอบน และพยายาม

ใชชวตอยบนทองฟากบการบนวอนไปมาเทานน กอนหนานการบนไมไดของมนเปนเสมอนเครอง

ชชะตาชวต มนไมรวาครฑทบนไมไดจะดาเนนชวตตอไปอยางไร แตบดนมนมเหตผลทจะดารง

อยแลว

ตลอดหลายเดอนครฑนอยเดนทางดานาไปทว ไมวาจะเปนทะเลสาบทไมมทางจม

ครฑนอยกยงถวงตวเองดวยหน เพอดาดงไปชมความงาม หรอมหาสมทรทวาลกทสดในโลก มนกคดคนหาวธเกบกกเอาอากาศบรรจใสถง แลวตอทอเขากบจมกทหบได กอนจะลงดาไปยง

ระดบความลกทยงไมเคยมใครทาสาเรจ

หรอเมอลงดาในบงบว มนกเดดสายบวมาอมไว แลวดานาโดยใหปลายขางหนงของ

สายบวโผลพนนา วธนมนใชสาหรบฝกฝนการหายใจทางปาก

แมในเวลาทไมไดดานา หรอในเสนทางทไมมแหลงนา ครฑนอยกกมหนาในอางนา เลกๆ เพอฝกฝนการกลนหายใจ

ยงความเชยวชาญในการดานามากขนเทาใด มนกยงเดนทางมากขนเทานน แมนาท

เชยวกรากทางตอนใตของผนแผนดนใหญทเรยกวาแมนาวปโยค กถกมนพชตมาแลว ดวยการ

นาบทเรยนของการฝกบนทมนเคยแอบลกลอบเรยน มาดดแปลงใชในการดาทวนนา ปกท

กระพออยางถกวธทาใหการดาทวนนางายขน

มนใชความรเรองปลาของครฑเฒาทชอบตกปลามาใชในการดาแขงกบหมปลาในมหา สมทรอนดามน ใชประโยชนจากขนสดา ซงชวยเกบกกความรอนไวไดด เมอลงดาในกระแส

นา ทเยนเปนนาแขงในขวโลกเหนอและขวโลกใต…’

(ครฑนอย, 2548: 95-96)

วรรณกรรมเรองน จงตองการสนบสนนใหคนรจกคดตาง คดสรางสรรค และรจกทจะเรยนรพฒนาตวเองมากขนเรอยๆ แมวาการกระทานนจะยงไมไดรบการยอมรบจากผอนกตาม

285

วรรณกรรมเรองเจาชายไมวเศษกเชนกน ความตอนหนงสามารถเนนยาความคดของผเขยนไดเปนอยางดวา ผเขยนตองการใหคนกลาคดตาง กลาตงคาถาม ไมสอนใหเชอตามๆกนมา จนขาดการคดพจารณาไตรตรอง ดงความวา

บางครงสานกฤๅษ กไมตางอะไรจากเรอนจาทางความคด ฉนเดาวาเธอคงมตวอยางเลา ใหฟงวาเขาสอนอะไรเธอบาง…

“เขาสอนวาเมอจบจากสานกไปแลว พวกเราตองออกสรางวรกรรมใหมากๆ จงจะเรยก

ไดวาเปนผกลาและไมเสยชอสานก หากใครไมสามารถสรางวรกรรมได กถอวาไมมคณสมบต

ในการเปนเจาชายทด

“วรกรรมทวานนมอะไรบางละ”

“แสวงหาของวเศษ สรางเมอง และปราบยกษไง อาจารยบอกวา ถาเราไมมของวเศษ ไมสรางเมองใหยงใหญกจะสเมองอนไมได และกยงบอกดวยวายกษเปนพวกดราย หนงสอ

หลายเลมทฉนอานกบอกไว เสดจพอและทกคนทเมองของฉนทกคนกเชออยางนน รวมทงฉน

เองกเคยเชอ แตวาตอมาฉนไดรจกลงยกษทแสนใจด เขาไมดรายอยางทใครๆ บอกเลย มหนา ซาอาจารยเสยเองนนแหละทเปนฝายสาปใหเขากลายเปนหนเพอแยงชงใบสรรพยา ฉนรสกวา คาพดในหนงสอกบคาพดอาจารยเชอไมได แตสงทฉนรสกอยนไมไดหมายความวาฉนตอตาน

คาสงสอนของอาจารยหรอกหรอ”

“เจาชายเธอตองแยกแยะระหวาง ‘ตอตาน’ กบคาวา ‘คดอยางเปนกลาง’ และคาวา ‘เชอฟง’ กบคาวา ‘ไมใชความคด’ ใหไดนะ เธอตองคดวาเรองตางๆ เหลานนสามารถมองดวย

มมอนไดหรอไม เธอยงโชคดททาใหเธอไดพบเหตการณททาใหเธอรดวยตวเอง วาขอความใน

หนงสอ หรอคาพดอาจารยไมไดเปนความจรงเสมอไป แตมคนอกจานวนมากทไมโชคดแบบเธอ

หรอพดอกอยางกคอ เขาไมเคยตงขอสงสยกบสงใดๆเลย ทงททกสงทกอยางในโลกอาจตความ

ไดหลายดาน”

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 186 - 187)

ความขางตน เมอพจารณาขอความทวา “บางครงสานกฤๅษ กไมตางอะไรจากเรอนจาทางความคด” เพราะสานกฤๅษ มกสอนใหเจาชายเชอและปฏบตตนตามแบบฉบบของการเปนเจาชายทด ทจะตองแสวงหาของวเศษ ปราบยกษ ชวยเจาหญง และสรางเมอง ซงเปนกรอบความคดทยดถอปฏบตตามกน สานกฤๅษ ทใหวชาความรแกบรรดาเจาชายในวรรณกรรมเรองน จงไมตางกบสถานบนการศกษาทวไป ทมกเปนการสอนใหผเรยนเชอ และปฏบตตาม จนผเรยนขาดการคดวเคราะห ตงคาถาม หรอคดสงสยกบสงตางๆ รอบตว

286

วรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน จงนาจะมจดประสงคเพอสรางอดมการณชดใหม ใหเดกรนใหมกลาคด กลาทา และรจกตงคาถามกบสงตางๆ ตงคาถามกบความคด ความเชอเดม เพราะการคดตาง คดสรางสรรค อาจนาไปสสงทดกวาเดมกได

2.2 ตองการใหเยาวชนเปนคนด และเหนคณคาในตวเอง วรรณกรรมเยาวชนเรองเจาชายไมวเศษ วรรณกรรมเรองนผเขยนตองการใหขอคดแกเยาวชนวาการเปนคนด ชวยเหลอผอนนน เปนสงทนายกยองทสด โดยนาเสนอผานตวละครเจาชายทปฏเสธการแสวงหาของวเศษ เพราะเจาชายเหนวาของวเศษใดๆ กไมใชสงทมคณคาตอชวต หากผครอบครองของวเศษไรคณธรรม เหนแกตว ปรารถนาอานาจ และความยงใหญสวนตว ‘ของวเศษ’กกลบเปนเครองมอใชรกรานกดขผดอยกวา แทนทจะใชของวเศษ เพอทาประโยชน แกบคคลอน วรรณกรรมเรองนจงตองการใหเยาวชนเหนคณคาในตวเอง วาการเปนคนธรรมดา แตเปนคนด ชวยเหลอผอนนน เปนสงทนายกยองทสด ดงจะเหนไดจากตวอยางดงน

…เจาชายไมไดรสกอยากมของวเศษ เพอสรางวรกรรม หรอเพอสรางความยงใหญให

ตนเอง เหมอนแตกอน ตอนนเจาชายกลบอยากมของวเศษ เพอใชปกปองผออนแอกวา…

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 198)

“…ฉนเขาใจวาความเชอนแขงแกรงจนยากทจะเปลยนใหเปนอยางอน แตกไมได

แปลวาความเชอนคอความจรง และทกคนควรเชออยางนเหมอนกน ถาเธอมของวเศษ ชวต

เธอจะมคณคากวานหรอ ฉนวาสงสาคญไมไดอยทการมหรอไมมของวเศษ แตอยทเธอได

ทาประโยชนใหผอนหรอไม และไดเบยดเบยนผอนหรอไมตางหาก หากเธอแสวงหาของ

วเศษ เพอชวยปกปองชาวบานในเมองของเธอ และใชมนเพอชวยเหลอคนอน กเปนเรอง

นายนด แตเทาทฉนพบเหน เหลาเจาชายจากเมองตางๆ ลวนแสวงหาของวเศษกเพอเปน

เครองแสดงศกดศรของตน เอาไวใชโออวดกน และใชเปนเครองมอในการควบคมพวก

ชาวบานเสยมากกวา แตจะโทษพวกเขากไมถกนก เพราะอยางทฉนบอก ความเชอเหลาน

ถกสรางขนมายาวนาน จนฝงหวพวกเขา จนทาใหการแสวงหาของวเศษกลายเปนจดหมาย

ของชวต”

(เจาชายไมวเศษ, 2547: 185-186)

สวนนกอานทเปนผใหญขนมา กอาจตความของวเศษวาคอ เงนทอง ตาแหนง หรออานาจ ทคนสวนใหญในปจจบนนยมแสวงหา เพอเสรมบารมใหตนเอง แทนทจะใชเปนเครองมอในการเกอกลผอนใหเกดความเทาเทยมกนในสงคม วรรณกรรมเยาวชนเรองน จงสามารถสอความหมายไดซบซอนขน ผอานแตละชวงวย จงอาจตความหมายและเขาใจในระดบทแตกตางกน

287

2.3 ตองการใหเยาวชนรจกสรางสนตภาพ และลดการใชความรนแรง ผวจยพบวามวรรณกรรมเยาวชนหลายเรอง ทผเขยนจะนาขนบ หรอคตของวรรณคดยค

เกามาดดแปลงใหม เพอนาไปสประเดนความคดเรองสนตภาพ ตองการใหเยาวชนเลอกใชวธประนประนอมแกปญหาแทนการใชความรนแรง เชน ในเรองครฑนอย ผเขยนกาหนดใหครฑผกมตรกบนาค หรอในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต ครฑกใหอภยนาค และไมคดฆาลางเผาพนธกน หรอคดเปนศตรกนอก ทงทตามคตทางวรรณคดครฑกบนาคมกเปนศตรกน แตผเขยนไดดดแปลงใหม เพอตองการเสนอขอคดทดใหแกเยาวชน ในเรองทศกณฐออนไลน ผเขยนกจบเรองดวยการทหนมานไมทาลายกลองดวงใจของทศกณฐ และใหโอกาสทศกณฐกลบตวเปนคนด หรอในเรองเจาหนขลยผว ผเขยนกใหตวละครเอกตอสกบฝายตรงขามดวยเครองดนตร มการจดทพนกดนตรตอสกน ไมใชกองทพทหารเหมอนเชนในวรรณกรรมทวไป เพอตองการใหเยาวชนรนใหมเหนวาการตอสกน สามารถรแพรชนะ โดยไมจาเปนตองใชกาลง ใชความรนแรงตอสกนเสมอไป วรรณกรรมเรองเจาหนขลยผว ผเขยนจงใหตวละครแกปญหาดวยการยกทพนกดนตรมาตอสกน และลอเลยนการจดทพทมกปรากฏในวรรณคดไทย แตเปนทพของนกดนตร ทใชเครองดนตรเปนอาวธแทน ดงความทวา

จากนนทพนกดนตรทงหาพนคนกเรมจดรปแบบแปรขบวนในทนท ดๆ ไปแลว การจดหมวดหมของนกดนตรแหงคตบรชางละมายคลายคลงกบการจดทพ เพอทาศกอย มใชนอย

ทพหนา ประกอบดวยกลมนกดนตรราวหนงพนคนเศษ ทกคนมพณ คใจสะพาย

อยอยางเตรยมพรอม พณของทกคนมขนาดเทากน แตแตกตางกนตรงจานวนสาย พณบาง

ตวขงสายททาดวยเอนไวเพยงเสนเดยว บางตวกกลบมสายททาดวยโลหะขงไวนบรอยเสน แตเมอรวมจานวนสายพณในวงนแลว นบไดหนงหมนเสนพอด วงพณนจงมชอวา วงพณ หมนสาย ถดจากทพหนากเปน ปกซาย มอกลองจานวนหนงพนคนเตรยมพรอมอยเชนกน

กลองทพวกเขาใชมตงแตกลองหนงกบขนาดเลกเทากาปน ไปจนถงกลองโลหะ เสนผาศนย กลางขนาดสามวา นกดนตรในวงนสามารถรวกลองหนงใบเลกๆ ใหมเสยงเหมอนฝนตกได

ขณะทบางคนกสามารถหวดกลองใบใหญๆ ใหมเสยงดงไมผดกบฟาผา มอกลองทงหนงพน

คนน ไดรบการขนานนามวา วงกลองเขยาใจ

อกดานเปน ปกขวา คนเลนซอจานวนสองพนคนกเตรยมพรอมอย ซอของนก-

ดนตรเหลาน บางคนกมขนาดยาวแคศอกหนงเทานน สามารถจบถอบรรเลงไดอยางสบาย

แตซอบางคนกลบใหญโตสงทวมหว ถงกบตองใชนกดนตรถงสคนชวยกนบรรเลงเลยท

เดยว วงซอนมชอวา วงซอพนคน

288

แลวกมาถง ทพหลง ในทสด นกเปาแตรจานวนเกอบหนงพนคน กาลงลองเสยง

เครองดนตรของตนอย แตรทองเหลองขนาดตางๆ ทงสน ทงยาว สองประกายสะทอน

แสงแดดเปนเงาวบ วากนวาแตรของนกดนตรวงนมเสยงดงกองกงวานทสดในแผนดน เพยงแคถอแตรไวในมอเฉยๆ แลวรอใหลมพดผานปากแตร กจะมเสยงแสนไพเราะดงออก

มาไดเอง นคอทมาของชอ วงแตรสนนเมอง (เจาหนขลยผว, 2547: 220 -221)

3. การสรางงานวรรณกรรมแฟนตาซแบบไทย 3.1 เพอสนคลอนมาตรฐานเดม

งานวรรณกรรมเยาวชนชดน ทาใหเหนวาผเขยนมความพยายามทจะสรางงานวรรณกรรมเยาวชนแฟนตาซแบบไทยขนมา โดยการนาตวละคร ฉาก และโครงเรองจากวรรณกรรมยคเกา ทเปนรากเหงาภมปญญาไทยมาใช ทมทงการสบทอดของเดม การสรางใหมใหรวมสมย และนามา ประสานเขากบเรองเลาแบบปจจบน จนกลายเปนวรรณกรรมแฟนตาซแนวใหมขนมา เชน ในเรองตะลยแดนหมพานต ผเขยนนาฉากปาหมพานต และสตวหมพานตทมกปรากฏในวรรณกรรมแฟนตาซยคโบราณ ทกวมกจะกลาวถงปาหมพานต เพอสอถงดนแดนมหศจรรย ทมความพเศษเหนอจรง ทมกถกใชเปนสถานทผจญภยของตวละครเอก ในวรรณกรรมแฟนตาซไทยอยเสมอ ผเขยนวรรณกรรมเรองตะลยแดนหมพานต กไดรบแนวคดฉากปาหมพานต ซงเปนฉากแฟนตาซโบราณมาใชเชนกน แตวรรณกรรมเรองนมการอธบายฉากใหมใหสมเหตสมผล จนทาใหเกดเปนวรรณกรรมแฟนตาซไทยแนวใหมขนมา เชน มการอธบายความเปนแฟนตาซใหม ทมนษยธรรมดาสามารถเดนทางเขาไปในดนแดนมหศจรรยได ดวยวธคดแบบวทยาศาสตร เชน ใชเครองมอททนสมย ทาใหสามารถเปดทางเชอมมตระหวางโลกมนษยกบโลกหมพานตได ดงความดงตอไปน

เบองหนาทประตลฟตแหงนเปดออกนน แทจรงแลวคอบรเวณดาดฟา ของอาคารแหงนนนเอง พนทกลางดาดฟาถกปรบใหเปนทโลง ทวาโดยรอบทง

สตนกลบถกตดตงไวดวยอปกรณแปลกตาหลายอยาง ทงพดลมตวใหญทคงสง

ทาขนเปนพเศษ เสาเหลกหลายตนทกองอยมมหนงของดาดฟา และบรเวณรม

ดานซายของจอภาพทฉนเหลยวไปมองในขณะนคอ เตนทผาใบขนาดใหญท

ภายในตางคลาคลาไปดวยคอมพวเตอรและอปกรณอเลกทรอนกสตางๆ มากมาย

…

ชายสหาคนกาลงลากเสาเหลกทกองอยรมดานหนงมาตงขนเปนรปวง

กลมบรเวณกงกลางของพนทวาง…

289

“ตนทสนนนะ เขยบเขามาใกลอกนด ไมใชๆ…บอกวาใหอยในตาแหนง

ทสบสองไง ขวาอกนด นนแหละ…เฮย มากเกนไปแลว” ชายหนมคนหนงทถอ

คอมพวเตอรโนตบคขนาดเลกในมอสงเสยงตะโกนบอกลกนอง…

“เฮย! เสาตนทหาวางผดโวย มนอยตาแหนงทสามไมใชทหก เดยวกได

ขามไปกลางทะเลละยงเลย” เขาโวยวายอกครง

…

“อณหภมสามสบสอง” ชายคนหนงอานคาวดเทอรโมมเตอรในมอ

“แดดแรงและรอนอบอาวเกนไป” อกคนหนงพด

“ลดกระแสลมลง เพมความชนใหมากขน” ชายอกคนหนงสง

พดลมยกษกวาสบตวทถกตดตงอยรอบทศถกปรบใหพดชาลงพรอมกบ

ละอองไอนาทเปาออกมา สกพกบรเวณโดยรอบกถกปกคลมไวดวยละอองไอนาสขาวทลองลอยอย

ทวอากาศ

“อณหภมยสบเกา…ยสบแปด”

“กระแสไฟ กระแสลมพรอม”

“เปดกระแสลมได…เตมพกด” ชายคนเดมตะโกนบอก

สายลมแรงจากพดลมยกษสองฟากถกเปดขนดวยความแรงสงสด เสาเหลก หาตนทตงอยกงกลางเรมโคลงเคลง เนองจากสายลมทปะทะเขามาอยางแรง ความกดอากาศ บรเวณโดยรอบเรมลดตาลง สายลมแรงทถกปะทะเขาหากนเรมกอตวหมนวนทวนเขมนาฬกา เปนกนหอย จนกลายเปนพายขนาดยอมทกอตวขนใจกลางวงลอมของเสาเหลกเหลานน ในขณะทพวกเรากาลงตกตะลงกบภาพทเหนอยเบองหนานน ณใจกลางพายแหงนได

เกดกระแสไฟฟาแลบไปมาระหวางเสาเหลกทงหาตน จนในทสดมนกหมนกลายเปนอโมงคส

ดาขนาดใหญครอบคลมและกลนกนพายจาลองทถกสรางขนหายวบไปกบตา “หยด…” เสยงชายคนหนงใหสญญาณพรอมกบพดลมยกษทหยดการทางาน

“เอาละ ผมจะพาพวกคณทกคนเดนทางขามไปดอาณาจกรสวรรคทกอสรางเสรจอยาง

สมบรณแบบ” เสยงชายซงเปนหวหนาในการประชมดงมาจากเตนทผาใบ

แลวผคนกวายสบชวตกเรมลอดผานอโมงคดาหายวบไปกบตา (ตะลยแดนหมพานต, 2546: 172-174)

หรอในเรองหมพานตนรมต ทกลาวถงการประดษฐยานเดนทางยอนเวลา ทาใหมนษยสามารถเดนทางไปทปาหมพานตไดสาเรจ ดงความตอนหนงวา

“แลวเกดอะไรขนกบคณะวจยคณะนน ทาไมพวกเขาถงไดเดนทางยอนกลบมาผด

ยค ผดเวลาเชนน”

290

“กเพราะเทคโนโลยของการเดนทางยอนเวลาในยคนนเปนสงทใหมมากและยงไมม

การประกาศรบรองผลการวจยคนควาอยางเปนทางการเลยดวยซา ยานเดนทางยอนเวลาท

สรางขนกเปนเพยงยานตนแบบทไมไดมการศกษาทดลองอยางถองแท และทสาคญกคอการ

เดนทางยอนเวลากลบมาดวยจานวนคน และขาวของมากมายทขนยายมานน กอใหเกดความ

เหลอมลาทางดานมตของเวลา จนเปนเหตใหการเดนทางผดพลาดขนมาได”

“เดยวนะ นคณกาลงจะบอกวานอกจากคณะวจยทพากนเดนทางมาแลว บรรพบรษ

ของคณยงไดขนอะไรตอมอะไรยอนกลบมาดวยอกงนหรอ” ฉนอดสงสยไมได

“ใช ไมเชนนนแลว หองทดลองแหงนจะถกสรางขนในโลกยคโบราณไดอยางไร

เลา”

…

แตแหม ฉนยงไมหายแคลงใจเรองกาเนดของสตวปาหมพานตพวกน เลย ฉนเลย

ตดสนใจถามเรองราวเหลานกบโนเบ อยางนอยในฐานะทเปนผสบเชอสายตอลงมา โนเบ

กนาจะรถงความตงใจจรงของคณะวจยคณะนนบาง

“ขาคดวามนเปนเหตผลทางความเชอของนายกเรย อาซค เนองจากตวเขาเองม

เชอสายมาจากคนอนเดย ความเชอในตานานของปาหมพานตคงเปนหนงในแรงบนดาลใจ

ททาใหเขาสรางแผนทพนธกรรมสตวสายพนธใหมขน ดวยการนาเศษเสยวหนงของหนา ประวตศาสตรกลบมาสรางใหเปนจรง กอกาเนดสงมชวตใหมในจนตนาการ ทงกเลน

สนธปกษ กะรนทปกษา โดยหวงวาผลงานวจยครงนจะเปนตวตอบคาถามของการพฒนา เทคโนโลยใหเจรญกาวหนาอยางไมมขอบเขตจากด ผนปาหมพานตแหงนจงถอกาเนดขน

เมอพนปกอน ภายในทวปเอเชยแหงน…”

(หมพานตนรมต, 2546: 162-164)

จากตวอยางวรรณกรรมเยาวชนทง 2 เรองน เหนไดวาผเขยนมการนาวรรณกรรมแฟนตาซของเดมมาเปนพนความคดในการสรางเรองใหม เชน นาฉากปาหมพานต ซงเปนฉากปาแฟนตาซในวรรณกรรมโบราณ มาดดแปลงใหม เพอใหเกดวรรณกรรมเยาวชนแฟนตาซแนวใหม ทอาศยความคดเกาและความคดสมยใหมมาผสมผสานกน และยงใชความรดานวทยาศาสตร มาอธบายความเปนแฟนตาซใหม ซงเปนการสนคลอนวรรณกรรมแฟนตาซของเดม ทดนแดนสมมต หรอดนแดนมหศจรรยนน เปนเพยงฉากสมมตตามจนตนาการในนยายเทานน แตวรรณกรรมเยาวชนกลมน ทาใหเหนวาฉากเหนอจรง และการเดนทางไปยงดนแดนเหนอจรง เปนเรองทสามารถเกดขนจรงได ดวยการอธบายตามหลกวทยาศาสตร

291

3.2 เพอโตกลบอทธพลแฟนตาซตางชาต เนองจากกระแสวรรณกรรมเยาวชนแปลจากตางประเทศไดรบความนยมอยางมากในหม

นกอานวยรน โดยเฉพาะเรองแฮร พอตเตอร (Harry Potter) ซงเปนเรองเกยวกบโรงเรยนพอมดและการผจญภยของพอมด เรองเดอะลอรดออฟเดอะรงส (The Lord of the Ring) ซงเปนเรองเกยวกบการตอสระหวางสองอาณาจกร ทาใหเกดกระแสการสรางงานวรรณกรรมเยาวชนแนวแฟนตาซไปทวโลก โดยเฉพาะแนวแฟนตาซทไดรบอทธพลจากวรรณกรรมยอดนยมทเกยวกบโรงเรยนพอมด แมมด เรองเวทมนตรคาถา การผจญภย หรอแนวเรองเกยวกบสงครามระหวางอาณาจกร จนเกดเปนแรงบนดาลใจใหนกเขยนหนาใหมของไทยหลายคนสรางงานในแนวน เชน เรองเดอะไวทโรด (The White Road) ของดร.ปอบ และเรองหวขโมยแหงบารามอส ของ Rabbit แนวเรองจะเกยวกบโรงเรยนเวทมนตร การตอสของผทมพลงวเศษ คลายกบวรรณกรรมแฟนตาซเรองแฮร พอตเตอร (Harry Potter)

ความนยมวรรณกรรมเยาวชนแฟนตาซเปนกระแสไปทวโลก ไมเวนแมกระทงประเทศไทย ทาใหกระแสวรรณกรรมเยาวชนไทยเรมตนตวมากขน โดยเฉพาะวรรณกรรมแนวแฟนตาซทมจานวนมากขนอยางตอเนอง จนกระทงเกดงานแฟนตาซแนวใหม คอ แฟนตาซผจญภยแบบไทย ซงเปนการนาเอาตวละครไทย เนอหาแบบไทยๆ ทเคยปรากฏในวรรณคดหรอนทานไทยมาสรางใหมใหทนสมยขน เหนไดจากความคดของคอยนช ทนาเสนอผานเรองครฑนอยทวา

“ครฑนอย” ถอกาเนดขนจากความโกรธและความดใจของขาพเจา ภายหลงจากทได

อาน “แฮรร พอตเตอร” และ “ลอรดออฟเดอะรงส” เปนความโกรธตวเองทหลงใหลภาคภมใจ

วรรณกรรมตางชาต จนออกนอกหนา และเปนความดใจ ทวรรณกรรมเหลาน ทาใหขาพเจาระลก

ถงนางอทยเทว พระรถเมร นางสบสอง แกวหนามา และปาหมพานต จนทาใหเกดความ

ฮกเหม หาญกลาทจะสรางครฑนอยใหมตวตนออกมากระโดดโลดเตน มอบความสนกสนาน เหมอนเชนทคนสมยกอนเคยสรางนทานพนบานเหลานนมาใหพวกเรา

ในความเปนจรงแลว ขาพเจาไมบงอาจใหครฑนอยตวนยงใหญ องอาจผงผาย และสง

สงาไปกวาตวจรงอนตาตอย มอมแมม และขรวขเหรของมน แตกระนนขาพเจากยงคงแอบหวง

เลกๆ วา รางผอมกะรงกะรงของมนจะเปนดงเศษของซกไมขปะตว ทบาถอดไปงดงางเอากบ

กระแสแหงโลกาภวตนและความเปนสากลนยมทกาลงครอบครองชนหนงสอของเราทกวนน

(ครฑนอย, 2548: คานา)

ดงนน การสรางงานวรรณกรรมเยาวชนแนวน จงอาจชวยตอรองกบกระแสวรรณกรรมแฟนตาซตางประเทศไดวา วรรณกรรมของเรากมตวละคร ฉาก โครงเรองแฟนตาซแบบไทยอย

292

แลว เพยงแตตองนามาทาใหมใหทนสมย สอดคลองกบยค และเรองเลาแบบปจจบนมากขน วรรณกรรมแฟนตาซของเกา กจะสามารถนากลบมาเลาใหม เปนแฟนตาซไทยแนวใหม ทเยาวชนอาจชนชอบ และอาจตอรองกบกระแสแฟนตาซตางชาตได

กลาวโดยสรปไดวา วรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนนาวรรณกรรมยคเกามาใชในวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย โดยจะนามาดดแปลงใหมเพอใหสอสารกบเยาวชนไดงายขน ทาใหเยาวชนมโอกาสไดรจกวรรณคด และนทานไทยเพมมากขน ผานการเลาเรอง ผานรปแบบการเขยนทรวมสมยกบผอาน ซงเปนการปฏสงสรรคกบวรรณคดไทย ททาใหเยาวชนไทยรนใหม ไดมโอกาสรจก หรอซมซบวรรณคดไทยทแตเดมอาจมองวาเปนเรองลาสมย เปนเรองไกลตว หรอมเนอหาทเขาใจยาก มาปรบใหมใหเหมาะกบความรบรของเดก หรอทาใหเขาใจงายขน โดยจะปรบใหมลกษณะรวมสมย และสอดคลองสถานการณปจจบนมากขน เชน ปรบใหยกษ มลกษณะนสยและการแตงกายเหมอนเดกวยรนทวไป เปนตน แตในกรณทมมมองความคด หรอคานยมชดเกา ไมสามารถสอสารคานยมดงกลาวใหแกเยาวชนรนใหมไดอกตอไป ผเขยนกจะนาขนบ หรอคานยมชดเกามาดดแปลงใหมในลกษณะทโตตอบ หรอเหนคานกบของเดม เพอสรางคานยม หรออดมการณชดใหมทเหมาะแกเยาวชนรนใหม เชน สรางอดมการณชดใหมใหเยาวชนกลาทจะคดตาง ผานตวละครครฑทมลกษณะ มพฤตกรรมตางกบทเคยรบรมา เปนตน

วรรณกรรมเยาวชนชดน ยงทาใหเกดงานวรรณกรรมแฟนตาซไทยแนวใหมขนดวย เพราะผเขยนมการหยบยมฉากปาหมพานต ซงเปนฉากแฟนตาซโบราณ และตวละครตางๆ ทคนสวนใหญรจก จดจาไดจากวรรณกรรมยคโบราณมาสรางใหม มการนาเสนอเรองราวการผจญภยทคลายกบแฟนตาซไทยของเดม ทตวละครเอกมกมเหตใหเขาไปผจญภยในปาหมพานต แตผเขยนจะนามาเลาใหม ผสมผสานเขากบวธคดรวมสมย อาท มการนาความรดานวทยาศาสตรมาใชอธบายความเหนอจรง จนทาใหเกดงานวรรณกรรมแฟนตาซไทยแนวใหม ทมความทนสมย เปนแฟนตาซไทยแนววทยาศาสตร ทมความแปลกใหม ทเยาวชนไทยนาจะชนชอบ และนาจะไดรบความสนใจไมแพวรรณกรรมแฟนตาซของตางชาต

293

บทท 6

สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

วทยานพนธเรอง “การสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทย ชวง พ.ศ.

2545 - 2554” วทยานพนธฉบบน มวตถประสงคเพอศกษาวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย ทปรากฏอทธพลของวรรณกรรมยคเกา โดยผวจยไดรวบรวมวรรณกรรมเยาวชน ทตพมพระหวาง ป พ.ศ. 2545 - 2554 ทมลกษณะดงกลาว ไดทงสน 12 เรอง ไดแก ครฑนอย ตะลยแดนหมพานต หมพานตนรมต เจาชายไมวเศษ เจาชายไมพด เจาหนขลยผว มจฉานผจญภย เดกชายเทวดา กนร ทศกณฐออนไลน ครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต และดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน

สรปผล การวเคราะหองคประกอบของวรรณกรรมเยาวชน

ลกษณะของวรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรอง ทนามาศกษาน เมอพจารณาตามองคประกอบของวรรณกรรม ทง 4 องคประกอบ ไดแก ดานโครงเรอง ดานตวละคร ดานฉาก บรรยากาศ และดานแกนเรอง ไดผลการศกษาดงน

1. ดานโครงเรอง ผวจยมงศกษาใน 2 ประเดน คอ ลกษณะโครงเรอง และลกษณะความขดแยง ผลการศกษาพบดงน

1.1 ลกษณะโครงเรอง พบวาวรรณกรรมเยาวชนชดน มโครงเรอง 4 ลกษณะ ไดแก โครงเรองเกยวกบการทาความด โครงเรองเกยวกบการอนรกษธรรมชาต โครงเรองเกยวกบครอบครว และโครงเรองเกยวกบการคดนอกกรอบ จากโครงเรองทง 4 ลกษณะ พบวาวรรณกรรมเยาวชนทง 12 เรอง มโครงเรองเกยวกบการทาความดมากทสด ซงแสดงใหเหนวาผเขยนวรรณกรรมเยาวชนจะเนนเรองการทาความด การมคณธรรมผานตวละครเอกอยเสมอ มการเนนยาใหเหนพลงความสามารถของเดก เพอใหเยาวชนกลาทจะทาความดชวยเหลอผอน รวมทงยงสอดแทรกประเดนเรองการคดตาง การคดนอกกรอบ อนเปนชดความคดใหมทผเขยนตองการใหเยาวชนรนใหมกลาคด กลาทามากขน 1.2 ลกษณะความขดแยง พบวาผเขยนจะสรางความขดแยงหลก และความขดแยงรองเสรมเขามา เพอใหเรองดาเนนไปอยางเขมขน โดยพบความขดแยงหลก ระหวางมนษยกบมนษยมากทสด รองลงมาคอความขดแยงระหวางมนษยกบสงคม สวนความขดแยงระหวางมนษย

294

กบธรรมชาต และความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเอง มจานวนเทากน สวนความขดแยงรองทเสรมเขามาในเรอง แบงไดเปน 3 ลกษณะ ลกษณะแรกคอ ใชความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเองเปนความขดแยงหลก โดยมความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยเปนความขดแยงรองเสรมเขามา พบ 2 เรอง ไดแก เรองมจฉานผจญภย และเดกชายเทวดา และลกษณะท 2 คอ ใชความขดแยงระหวางมนษยกบสงคมเปนความขดแยงหลก โดยมความขดแยงทเกดขนภายในใจของตวละครเปนความขดแยงรองเสรมเขามา พบ 2 เรอง ไดแก เรองครฑนอย และเจาชายไมวเศษ และลกษณะสดทาย คอใชความขดแยงระหวางมนษยกบธรรมชาตเปนความขดแยงหลก โดยมความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยเปนความขดแยงรองเสรมเขามา พบ 1 เรอง คอเรองตะลยแดนหมพานต จากแนวทางการสรางความขดแยง หรอการสรางปมปญหาในวรรณกรรมเยาวชนชดน ทาใหเหนความขดแยงของตวละครในหลายลกษณะ ทงความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยทมสาเหตจากความไมเขาใจกน หรอความคดทไมตรงกน เชน ฝายทมคณธรรมกบฝายทไรคณธรรม หรอความขดแยงภายในครอบครว เปนตน นอกจากนยงมความขดแยงระหวางมนษยกบสงคม ซงเปนความขดแยงทเกดขน เพราะตวละครมความแตกตางกบผอน ทาใหไมไดรบการยอมรบ และถกกดกนจากคนในสงคม ตวละครทเกดความขดแยงกบสงคม จงมกเกดความขดแยงภายในใจตวเองดวย เพราะการถกกดกนออกจากสงคม จะทาใหเขาเกดความรสกนอยเหนอตาใจ รสกวาตนเองมปมดอย และจะพยายามหาทางออกใหแกตนเองดวยวธตางๆ กน เชน การคดนอกกรอบของสงคม ดงเชนเจาชายองคท 11 ทตอตานความเชอเรองการมของวเศษวา ไมใชสงจาเปนตอเจาชาย หรอการแสวงหาสงอนมาทดแทนในสงทตนขาด เชนครฑนอย ทบนไมได จงเลอกเรยนรโลกกวางดวยการวายนาแทนการบน เปนตน ซงจะทาใหเหนวาเมอตวละครเกดมาผดแปลก หรอมปมดอย ตวละครจะพยายามหาทางออกเพอใหตนทมยนในสงคม พยายามหาตวตน หรอหาความพเศษของตน เพอลบปมดอยเดม แตในกรณทตวละครเกดความขดแยงภายในใจทเกยวของกบเรองการทาความด กบการเพกเฉยตอการทาความด ผเขยนกจะคลคลายความขดแยงใหตวละครเลอกทาความด เพอจะไดเปนแบบอยางทดใหแกผอาน นอกจากน ยงพบความขดแยงระหวางมนษยกบธรรมชาต ในเรองตะลยแดนหมพานตดวย ซงความขดแยงดงกลาว นาจะเกดขนเพราะสภาพแวดลอมในสงคมปจจบน ถกทาลายลงมาก ผเขยนจงไดสะทอนออกมาเปนเรองราวในวรรณกรรมเยาวชนทมเนอหาเกยวของกบการบกรกปา หรอเรองราวทมนษยเขาไปฝาฝนกฎของธรรมชาต เพอจะไดเปนสอกลางในการกระตนใหเยาวชนเกดความรกและหวงแหนธรรมชาตมากยงขน

295

2. ดานตวละคร ผวจยมงศกษาตวละครใน 2 ลกษณะ คอ ตวละครเอก และตวละครประกอบ ดงน

2.1 ตวละครเอก แบงไดเปน 2 ลกษณะ คอตวละครเอกทเปนมนษย และตวละครเอก ทเปนอมนษย โดยตวละครเอกทเปนมนษย มกจะเปนตวละครเดกอายประมาณ 8 -13 ป เปนเดกทมคณธรรม และมสตปญญาเฉลยวฉลาด บทบาทของตวละครเดกกลมน จงมกจะยนมอเขาไปชวยเหลอผอนทกาลงเดอดรอนอยเสมอ สวนตวละครเอกทเปนอมนษย จะเปนตวละครอมนษยทเยาวชนคนเคย เชน ครฑ กนร เปนตน และตวละครเหลานจะแสดงบทบาทเหมอนกบมนษยทวไป 2.2 ตวละครประกอบ แบงไดเปน 2 ลกษณะ คอตวละครประกอบฝายสนบสนน และตวละครประกอบฝายปฏปกษ ตวละครประกอบฝายสนบสนนพบวามกเปนตวละครผใหญทมความร ความสามารถทชวยเหลอตวละครเอกได แตในกรณทเรองใด มเนอหาเกยวกบผจญภย ตวละครเอกกจะไดรบความชวยเหลอจากบคคลแปลกหนา หรอสตวตางๆ ทพบขณะเดนทาง สวนตวละครประกอบฝายปฏปกษ พบวาตวละครฝายปฏปกษมกเปนตวละครผใหญ ทเฉลยวฉลาด มอานาจ แตวาไรคณธรรม จงนาไปสความบาดหมางกน 3. ดานฉากและบรรยากาศ พบวาผเขยนมการสรางฉาก 2 ลกษณะ คอ ฉากทเหมอนจรง กบฉากทมลกษณะเหนอจรง ซงจะทาใหเหนวาวรรณกรรมเยาวชนชดน แมจะเปนวรรณกรรมแนวแฟนตาซเปนสวนใหญ แตผเขยนกยงใชฉากทมลกษณะเหมอนจรงอย เพอใหเรองดาเนนไปอยางสมจรง หรอเพอใหเหตการณในเรองเกดขนไดในชวตจรง สวนฉากทมลกษณะเหนอจรง ผเขยนนยมสรางฉากปา ใหมลกษณะเหนอจรง เพราะปามกเปนทผจญภยของตวละครเอก การสรางฉากปาใหมลกษณะเหนอจรง ทไมอาจพบเหนไดในชวตจรงนน จงทาใหเรองดาเนนไปอยางสนก ตนเตนยงขน

4. ดานแกนเรอง พบวาผเขยนนาเสนอแกนเรอง 4 ลกษณะ คอ แกนเรองเกยวกบคณธรรม แกนเรองเกยวกบการอนรกษธรรมชาต แกนเรองเกยวกบครอบครว และแกนเรองเกยวกบการคดนอกกรอบ แกนเรองทปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนชดน จงชใหเหนวานอกจากผเขยนจะคาดหวงใหเยาวชนเปนคนด มคณธรรม มครอบครวทอบอนแลว เยาวชนในแบบทผเขยนตองการ ยงตองเปนเดกรนใหมทรกธรรมชาต และรจกกลาคด กลาทา

296

กลวธการสบทอดวรรณคดและนทานในวรรณกรรมเยาวชนไทย ผลการศกษาเรองกลวธการนาวรรณคดและนทานมาใชในวรรณกรรมเยาวชนไทย พบวา

วรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนไดนาตวบทจากวรรณคด และนทานไทยมาใช แตเปนการเลอกรบเพยงบางสวน ทเหนวานาสนใจ หรอทคนจดจาไดมาใชเทานน ซงปรากฏทงในสวนของตวละคร ฉากและบรรยากาศ และโครงเรอง ดงน

1. ตวละคร ในวรรณกรรมเยาวชนไทยทง 12 เรอง เมอพจารณาดานกาเนด รปลกษณ และบทบาทของตวละคร พบวา มการนาตวละครเดมจากวรรณคด และนทานไทยมาใช 2 ลกษณะ คอ การคงขนบเดม และการดดแปลงขนบเดม

1.1 การคงขนบเดม พบวา ตวละครทมการคงขนบเดม จะเปนเพยงตวละคร ประกอบของเรองเทานน และผเขยนจะกลาวถงลกษณะเฉพาะของตวละครเดม ในบางประเดนเทานน มไดกลาวถงรายละเอยดของตวละครตามตนฉบบเดมทงหมด พบ 4 ตว ไดแก วทยาธร ในเรองเจาชายไมวเศษ ยกษ ในเรองเจาชายไมพด พระอนทร ในเรองเดกชายเทวดา และ พระนารายณในเรองครฑนาค ภาคมหาศกหมพานต โดยผเขยนจะสบทอดเฉพาะตวละครเดมทคนสวนใหญรจก จดจาได หรอเปนตวละครทปรากฏบทบาทในวรรณคดไทยหลายเรอง

1.2 การดดแปลงขนบเดม พบวา ผเขยนจะนาตวละครเดมจากวรรณคดและ นทานไทยมาดดแปลงใหมใน 3 ลกษณะ ไดแก การเปลยนขนบตวละคร การปรบขนบตวละคร และการนาลกษณะเดนของตวละครเดมมาใช และจากการศกษาพบวาผเขยนจะนาตวละครเดมมาเลาในบรบทใหมมากทสด

2. ฉากและบรรยากาศ พบวาผเขยนมการนาฉากและบรรยากาศจากวรรณคดและนทาน มาใช ใน 2 ลกษณะ คอ การคงขนบของเดม และการดดแปลงของเดม

2.1 การคงขนบของเดม พบวาผเขยนจะสบทอดฉากของเดม ในลกษณะทคง ภาพและบรรยากาศตามของเดม แตจะเลอกบรรยาย หรอพรรณนาลกษณะเฉพาะบางประเดน มไดกลาวถงรายละเอยดของฉากตามตนฉบบเดมทงหมด พบ 3 ฉาก ไดแก ฉากนาคพภพ ฉากปางว และฉากมหานทสทนดร โดยฉากนาคพภพ จะเปนฉากทปรากฏมากทสด

2.2 การดดแปลงขนบเดม พบวาผเขยนมการดดแปลงฉากจากวรรณคดและนทาน ไทยมาใช 4 ลกษณะ คอ ทาใหเปนเรองใกลตว ทาใหเปนเรองเปดเผย ทาใหเปนเรองวทยาศาสตร และทาใหเปนเรองอศจรรย เชน นาฉากปาหมพานตมาผสมผสานกบปาแบบปจจบน เพอใหเยาวชนเขาใจงาย เปนฉากทใกลตวผอานมากขน

297

3. ดานโครงเรอง วรรณกรรมเยาวชนชดน ผเขยนจะนาโครงเรองเดมมาใช 2 ลกษณะ คอการอางถง และการสวมรอย โดยการอางถง จะอางถงเหตการณสาคญจากวรรณคดทคนสวนใหญจดจาไดมาใช เพอจดประสงค 3 ประการ คอ การอางถงเพอเสรมบทบาทของตวละคร การอางถงเพอเสรมความขดแยงในเรอง และการอางถงเพอนามาขยายความตอ โดยการอางถงเพอเสรมบทบาทของตวละครนน เปนการอางถงทถกนามาใชมากทสด ในขณะทการสวมรอย ผเขยนจะใชวธการสวมรอย เพอตความใหมใน 2 ลกษณะ คอ ตความใหมบนฐานจารตเดม และตความใหมบนฐานสงคมสมยใหม เชน นาความสมพนธของพระราชา พระราชน และพระโอรส มาตความใหม ใหเปนความสมพนธของพอ แม ลก เพอนาเสนอประเดนเรองครอบครวแทน

การสรางความหมายใหมของวรรณกรรมเยาวชนไทย

วรรณกรรมเยาวชนชดน เปนการนาเอาวรรณกรรมยคเกามาเลอกรบ ดดแปลง หรอตความใหมในวรรณกรรมรวมสมย จนเกดเปนกระแสการสรางลกษณะหนงในชวงป พ.ศ. 2545 - 2554 ทนกเขยนวรรณกรรมเยาวชน มการสรางเรอง สรางตวละคร หรอสรางฉากโดยอาศยพนฐานมาจากวรรณกรรมยคเกา และจากการศกษาผวจยพบวานกเขยนมแนวความคดทจะผลตซาของเดม หรอนาของเดมมาเลาใหมในงานของตน ทาใหเกดวรรณกรรมเยาวชนแนวใหม ทนาสนใจใน 3 ลกษณะ ไดแก การปฏสงสรรคกบวรรณคดไทย การสรางอดมการณชดใหมใหแกเยาวชน และการสรางงานวรรณกรรมเยาวชนแนวแฟนตาซแบบไทย

การนาวรรณคดยคเกามาใช ทาใหเกดการปฏสงสรรคกบวรรณคดไทย ททาใหเยาวชนไทยรนใหม ไดมโอกาสรจก หรอซมซบวรรณคดไทยทแตเดมอาจมองวาเปนเรองลาสมย เปนเรองไกลตว หรอมเนอหาทเขาใจยาก มาปรบใหมใหเหมาะกบความรบรของเดก หรอทาใหเขาใจงายขน โดยจะปรบใหมลกษณะรวมสมย และสอดคลองกบสถานการณปจจบนมากขน แตในกรณทคานยมชดเกา ไมเหมาะสมกบเยาวชนรนใหม ผเขยนกจะนาขนบ หรอคานยมชดเกามาดดแปลงใหมในลกษณะทโตตอบ หรอเหนคานกบของเดม เพอสรางคานยม หรออดมการณชดใหมทเหมาะแกเยาวชนรนใหม นอกจากนวรรณกรรมเยาวชนชดน ยงเปนการสรางงานวรรณกรรมแฟนตาซไทยแนวใหมขนดวย เพราะผเขยนมการนาฉากปาหมพานต ซงเปนฉากแฟนตาซโบราณ และตวละครจากวรรณกรรมยคโบราณมาผสมผสานเขากบวธคดรวมสมย เชน นาความรดานวทยาศาสตรมาอธบายความเปนแฟนตาซ จนทาใหเกดงานวรรณกรรมแฟนตาซไทยแนวใหม ทมตวละคร ฉาก โครงเรอง มเนอหา สาระแบบไทย แตผสมผสานความคดรวมสมยเขาไป ทาใหงานวรรณกรรมชดน ไมใชงานแฟนตาซแบบเดม เพราะมการปรบใหทนสมยขน

298

อภปรายผล

วรรณกรรมเยาวชนชดน ทาใหเหนวาผ เ ขยนมการนาวรรณกรรมยคเกามาใชในวรรณกรรมเยาวชนรวมสมย โดยอาจมทงการใหคาของเดม การคานของเดม หรอการปรบของเดมใหทนสมยขน ทาใหเหนวาวรรณกรรมยคเกายงสามารถนากลบมาสอสารใหมไดในยคสมยปจจบน แตผเขยนจะใชวธการเลอกรบ เชน ถาเหนวาวรรณกรรมยคเกา ยงสามารถสอสารกบเยาวชนรนใหมได ผเขยนกจะสบทอดตามขนบเดม แตจะนามาปรบใหมใหทนสมยขน เพอใหสอสารกบเยาวชนรนใหมได แตในกรณทผเขยนรสกเหนคานวาแนวทางวรรณกรรมยคเกานน พนสมยไปแลว ผเขยนกจะนาวรรณกรรมยคเกามานาเสนอใหม ในลกษณะทเหนคานกบของเดม เพอเสนอขอคด หรออดมการณใหมทเหมาะกบเยาวชนรนใหม ขณะเดยวกนผเขยนยงมการนาแนวคดในวรรณกรรมยคเกามาผสมผสานกบแนวคดรวมสมย เพอใหเหนวาแนวคดเกาสามารถปรบใหอยรวมกบแนวคดรวมสมยได

การสรางงานวรรณกรรมเยาวชนทอาศยพนฐานจากวรรณคดและนทานไทยมาใช จงเปนสงแสดงใหเหนวาวรรณคดไทยไมใชผลผลตทลาสมย หรอจากดผอานเฉพาะกลม แตความลมลกทางความหมายของวรรณคดไทย สามารถนามาสอความหมาย ตความใหมใหเขากบสงคมไดไมจากดเวลา วรรณกรรมเยาวชนแนวน จงนาจะเปนสอประเภทหนงทชวยสบสานวรรณคดมรดกของชาตใหคงอยสบตอไปได รวมทงอาจกระตนความสนใจของเยาวชนใหสนใจอานวรรณคด และนทานไทยมากขนดวย

นอกจากน การเกดวรรณกรรมเยาวชนแนวนคอนขางมาก นาจะเปนเพราะวรรณกรรมเยาวชนประเภทน ทาใหเหนถงการพยายามสบสานภมปญญาไทยใหคงอย และสวนหนงวรรณกรรมแนวน มกจะไดรบรางวลจากการประกวดวรรณกรรมเยาวชนของหนวยงานตางๆ จงนาจะเปนแรงกระตนสวนหนงททาใหในชวง ป พ.ศ. 2545 - 2554 มการสรางงานวรรณกรรมเยาวชนแนวนคอนขางมาก สวนอกปจจยหนง นาจะเกดจากวฒนธรรมภายนอก เชน กระแสของวรรณกรรมเยาวชนแฟนตาซตางชาต เชนเรองแฮร พอตเตอร ทไดรบความนยมอยางมากในชวงป พ.ศ. 2543 เปนตนมา จงอาจเปนแรงเสรม ททาใหนกเขยนวรรณกรรมเยาวชนพยายามสรางงานวรรณกรรมเยาวชนแฟนตาซแบบไทยขนมาในกระแสของวรรณกรรมแฟนตาซสากล โดยมการปรบใหทนสมยขน แตยงมรากฐานของเดม ทแสดงถงความเปนไทยอย ซงนาจะเปนสงทผเขยนตองการแสดงใหเหนถงวธการปรบตวในยคของโลกาภวตน ทเราสามารถนาวรรณกรรมยคเกามาดดแปลง สอสารใหมในยคสมยใหมได แตอาจตองมการปรบตว ผสมผสานกบกระแสนยม กระแสสากล เพอใหอยในกระแสสงคมปจจบนได

299

ขอเสนอแนะ

จากการศกษาวรรณกรรมเยาวชนชดน ผวจ ยพบวา ผเขยนไมไดสบทอดวรรณกรรมโบราณของไทยมาใชเทานน แตมการสบทอดวรรณกรรมตางชาต ทไดรบความนยม หรอทเยาวชนรจก จดจาได มาใชในงานวรรณกรรมเยาวชนชดนดวย ประเดนดงกลาวน จงสามารถศกษาเพมเตมตอไปไดวา วรรณกรรมเยาวชนไทยมการสบทอดวรรณกรรมตางชาตมาใชอยางไร และมกลวธในการเลอกรบ ดดแปลงอยางไรบาง เพอใหเหมาะกบวรรณกรรมไทย

300

รายการอางอง

กรมศลปากร. (2545). เสภาเรองขนชางขนแผน. กรงเทพฯ: บรรณาคาร. กระทรวงวฒนธรรม. (2552). แผนแมบทวฒนธรรมแหงชาต พ.ศ. 2550 - 2559. กรงเทพฯ : สานก

นโยบายและยทธศาสตร สานกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม. กฤษตยา ณ หนองคาย. (2544). “การศกษาวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกกอนวยรนทไดรบ รางวล ตงแต ป พ.ศ. 2522 - 2542”. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา ภาษาไทย บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กฤษณา ผลชวน. (2520) “การวเคราะหเนอหาหนงสอสาหรบเดกอายตงแต 6 - 12 ป ทพมพใน ประเทศไทยตงแตพ.ศ. 2515-2519”. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขา บรรณารกษศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กอบกล องคทานนท. (2545). ศพทวรรณกรรม. กรงเทพฯ: รกอกษร. กาญจนา แกวเทพ. (2541). วฒนธรรม : สอสารเพอสานสราง. กรงเทพฯ: ภาควชาการ

สอสารมวลชนคณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. __________. (2547). การวเคราะหสอ : แนวคดและเทคนค . กรงเทพฯ: บรษทเอดสน เพรส

โพรดกส. _________. (2551). เอกสารประกอบการสอน “สมพนธบท” (Intertextuality : เหลาเกาในขวด

ใหมในสอสารศกษา. คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กตตภม วเศษศกด และคณะ. (2549). การเปดรบวฒนธรรมขามชาตกบภาวะทางจรยธรรมของ

เยาวชนไทย. ปทมธาน : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต. เกอพนธ นาคบปผา. (2520). “พระอนทรในวรรณคดสนสกฤต บาล และวรรณคดไทย”.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาตะวนออก บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

คอยนช (นามแฝง). (2548). ครฑนอย. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง. คตกาล (นามแฝง). (2547). มจฉานผจญภย. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง. _________. (2549). เดกชายเทวดา. กรงเทพฯ: สถาพรบคส. ครสภา. (2517). มหาเวสสนดรชาดก ฉบบ 13 กณฑ. พระนคร: ครสภา. จารวรรณ อาพนธ. (2543). “การวเคราะหวรรณกรรมเดกวยรนประเภทบนเทงคดทไดรบรางวลใน

งานสปดาหหนงสอแหงชาต ป พ.ศ. 2538 - 2542”. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต

301

สาขาไทยศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามคาแหง. จนตนา เกสรบวขาว. (2528) “การวเคราะหคณธรรมในหนงสอสาหรบวยรน”. ปรญญานพนธ

การศกษามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร. จนตนา ใบกาซย. (2534). แนวการจดทาหนงสอสาหรบเดก. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. _________. (2542). เทคนคการเขยนหนงสอสาหรบเดก. กรงเทพฯ: กรมวชาการ. จรณทย วมตตสข. (2550). การใชวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบานในนวนยายของแกวเกา.

วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ฉววรรณ คหาภนนทน. (2545). วรรณกรรมสาหรบเดก. กรงเทพฯ: บรษทบรพาสาสน. ฉตรชย สขม. (2553). “ลกษณะสหบทในนวนยายเรองกรกนออกมา ของปรทรรศ หตางกร”.

วทยานพนธอกษรศาตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทยเพอการพฒนาอาชพ บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

ชยกร หาญไฟฟา. (2550). ทศกณฐออนไลน. กรงเทพฯ: นานมบคสทน. เชษฐา พวงหตถ. (2545). “ขอพจารณาเกยวกบโลกาภวตน และการหนเหไปสแนวคดสานกยคหลง

สมยใหม”วารสารอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ฉบบโลกาภวตน 24 (สงหาคม) :77 - 107.

ไชยรตน เจรญสนโอฬาร. (2547). “สภาวะหลงสมยใหม” วารสารมหาวทยาลยศลปากร 24 (ธนวาคม): 9-49. ฐรวฒ เสนาคา. (2549). เหลยวหนาแลหลงวฒนธรรมปอป. กรงเทพฯ : ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน). เจดจ คชฤทธ. (2554). เดกกบหนงสอ : คมอเพอความเขาใจเดกและหนงสอสาหรบเดก. นนทบร : บานหนงสอ. ฉววรรณ คหาภนนทน. (2545). วรรณกรรมสาหรบเดก. กรงเทพฯ: บรษทบรพสาสน. ดวงมน จตรจานงค. (2550). “การศกษาวรรณกรรมไทยในแงสหบท” The Journal : Journal of

the Faculty of Arts (ตลาคม) : 49-62. ตรศลป บญขจร. (2549). ดวยแสงแหงวรรณคดเปรยบเทยบ (วรรณคดเปรยบเทยบ : กระบวน

ทศน และวธการ). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถวลย พงเงน. (2537). “วรรณกรรมเยาวชนประเภทบนเทงคดแนวอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม”. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

302

ทพวลย ขนธมะ. (2545). “การวเคราะหหนงสอบนเทงคดสาหรบเดกกอนวยรนทไดรบรางวลใน การประกวดหนงสอในงานสปดาหหนงสอแหงชาต ตงแตป พ.ศ.2521- 2544” . วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธรรมปรชา (แกว), พระยา. (2535). ไตรภมโลกวนจฉยกา. กรงเทพฯ: กรมศลปากร. ธวช ปณโณทก. (2527). แนวทางศกษาวรรณกรรมปจจบน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. ธาดาพร. (2551). นามานกรมนางในวรรณคด. กรงเทพฯ: พมพคา. ธรพงษ มหาวโร. (2550). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554).

กรงเทพฯ: โรงพมพเจรญรฐ การพมพ. นพพร ประชากล. (2549). ยอกอกษร ยอนความคดเลม1 วาดวยวรรณกรรม. กรงเทพฯ: อานและ

วภาษา. _________. (2553). “ยอกอกษร ยอนความคดเลม 2 วาดวยวรรณกรรม. กรงเทพฯ: อานและ

วภาษา. นพพร ประชากล และชศกด ภทรกลวณชย. (2546). บทสมภาษณ : มองหลากมมโพสตโมเดรน.

เชงอรรถวฒนธรรม : 165-192. นโลบล โควาพทกษเทศ. (2534). “การวเคราะหเพลงไทยสมยนยมตามทรรศนะของสนทรยศาสตร

ยคหลงสมยใหม . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาสอมวลชน คณะนเทศศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นาคาง ระวงทอง. (2540). “ การวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกประเภทบนเทงคดทชนะการประกวด ในงานสปดาหหนงสอแหงชาต ป พ.ศ. 2530 -2536”. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

บนลอ พฤกษะวน. (2524). วรรณกรรมกบเดก. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. บารตส โรลองด. (2547). พลงการวจารณ :วรรณศลป. กรงเทพฯ: ประพนธสาสน. บษยมาศ บญกตต. (2549). “คาประพนธสาหรบเดกกอนวยรนรางวลคณะกรรมการการพฒนา

หนงสอแหงชาต : ลกษณะทางจรยธรรม กลวธนาเสนอ และการประเมนคา”. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

ประจกษ ประภาพทยากร. (2552). เทวดานกรม. กรงเทพฯ: ศยาม. ประพฒน ตรณรงค และสงวน อนคง. (2516). สารานกรมวรรณคด. พระนคร: กาวหนา. ประทป เหมอนนล. (2523). วรรณกรรมไทยปจจบน. กรงเทพฯ: เจรญวทยการพมพ

303

ปราณ เชยงทอง. (2527). วรรณกรรมสาหรบเดก. กรงเทพฯ: ชมรมเดก. ปรดา อครจนทโชต. (2547). เจาชายไมวเศษ. พมพครงท3. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนด-

พบลชชง. _________. (2548). เจาชายไมพด. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: แพรวเยาวชน. พรชวนทน มลพนธ. (2549). กนร: สนทรยภาพในงานศลปะและวรรณกรรม. กรงเทพฯ: ศยาม. พรรณทตา ปานเอยม. (2554). “ การวเคราะหวรรณกรรมเยาวชนรางวลแวนแกว พ.ศ. 2522

ประเภทนวนยาย” . วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาภาษาไทยเพอการ พฒนาอาชพ ภาควชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

พระคลง (หน), เจาพระยา. (2515). วรรณคดเจาพระยาพระคลง (หน). พระนคร: กรมศลปากร พษณ ศภนมตร. (2550). ปรศนาแหงหมพานต. กรงเทพฯ: อมรนทร. พทธยอดฟาจฬาโลก, พระบาทสมเดจพระ. (2515). บทละครเรองอณรท. กรงเทพฯ: กรมศลปากร. ________. (2549). บทละครเรองรามเกยรต เลม 1. กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร. ________. (2549). บทละครเรองรามเกยรต เลม 2. กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร. พทธเลศหลานภาลย, พระบาทสมเดจพระ. (2513). บทละครนอกรวม 6 เรอง. พระนคร: กรม

ศลปากร. _________. (2543). บทละครเรองอเหนา. กรงเทพฯ: บรรณาคาร. มงกฎเกลาเจาอยหว, พระบาทสมเดจพระ. (2547). เทพเจาและสงนาร. กรงเทพฯ: ศรปญญา. __________. (2537). ลลตนารายณสบปาง. กรงเทพฯ: เมองโบราณ. มนตร มเนยม. (2531). “บทบาทของพราหมณในวรรณคดไทย”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. มหาราชคร, พระ. (2529). สมทรโฆษคาฉนท. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา. ยมโดย เพงพงศา. (2521). “ครฑและนาคในวรรณคดสนสกฤตและบาล” . วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต สาขาวชาภาษาตะวนออก บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ระรนทพย. (2554). ดนแดนมหศจรรยในสวนหลงบาน. กรงเทพฯ: ตะวนสอง. รญจวน อนทรคาแหง. (2517). วรรณกรรมสาหรบเดกและวยรน. กรงเทพฯ : ดวงกมล. รถพร ซงธาดา. (2531). หนงสอสาหรบเดก. มหาสารคาม : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

มหาสารคาม. ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ:

นามมบคสพบลเคชนส.

304

________. (2552). พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน.

รนฤทย สจจพนธ. (2549). “การสบทอดวรรณคดมรดกสวรรณกรรมเยาวชนรวมสมยของไทย”. สนทรยรสแหงวรรณคด. กรงเทพฯ: ณ เพชรสานกพมพ.

_________. (2554). นามานกรมรามเกยรต. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. ลลดา ศภธนสนเขษม. (2551). “วเคราะหวรรณกรรมเยาวชนทไดรบรางวลแวนแกว ปพ.ศ.

2544-2547”.วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาไทยศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามคาแหง.

ลไทย, พระยา. (2506). ไตรภมพระรวง. พระนคร: ครสภา. เลขา ไพชานาญ. (2533). “การศกษาวเคราะหคานยมพนฐานทปรากฏในหนงสอบนเทงคดสาหรบ

เดกอาย 11-14 ป ทชนะการประกวดจากงานสปดาหหนงสอแหงชาต ระหวาง พ.ศ. 2522 – 2531”. ปรญญานพนธการศกษาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

วชราภรณ สวรรณวรางกร. (2554). “ การวเคราะหวรรณกรรมเยาวชนรางวลแวนแกว ประเภท สารคด พ.ศ. 2546 - 2552”. วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาภาษาไทยเพอการพฒนาอาชพ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

วนดา บารงไทย. (2544). ศาสตรและศลปแหงนวนยาย. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. วรชญ วานชวฒนากล. (2548). “การสอสารความหมายในการตนไทยพนธใหม”. วทยานพนธ

วารสารศาสตรมหาบณฑต สาขาสอสารมวลชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ธรรมศาสตร.

วชรนทร บรรณเกยรต. (2529). “การศกษามโนทศนทางจรยธรรมในหนงสออานสาหรบเดกท ชนะการประกวดในงานสปดาหหนงสอแหงชาต พทธศกราช 2515 - 2527”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาประถมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

วจตรา สภากร.(2523). “ การวเคราะหเนอหาหนงสออานสาหรบเดกในดานคณธรรม เฉพาะท ตพมพเปนภาษาไทยระหวางป พ.ศ. 2520-2522” . ปรญญานพนธการศกษา มหาบณฑต สาขาบรรณรกษศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

วรยะ สรสงห. (2537). การสรางสรรควรรณกรรมสาหรบเดกและเยาวชน. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. วไลพร เจนสารกรณ. (2534). “นวนยายแปลสาหรบวยรนทพมพในประเทศไทย พ.ศ.2526 –

305

2531”. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศศวมล สนตราษฎรภกด. (2539). “การศกษาเปรยบเทยบการถายทอดวฒนธรรมไทยผานสอ นวนยาย และสอโทรทศน เรองสแผนดน”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาการ สอสารมวลชน คณะนเทศศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ศรลกษณ บตรประโคน. (2552). “การสบทอดภมปญญาไทยและการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมใน วรรณกรรมเยาวชนไทย” วารสารวชาการมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

บรพา 17, 28 (สงหาคม): 25-47. ศวพรรณ โหระกล. (2534). “การวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของวรยะ สรสงห ในชวงปพ.ศ.

2515 - 2532”. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

เศรษฐมนตร กาญจนกล. (2545). สรรพสตวในหมพานต. กรงเทพฯ: บรษทเดอะบคแฟคทอร. สมบต พลายนอย. (2549). วรรณคดอภธาน. กรงเทพฯ: พมพคา. _________. (2555). อมษยนยาย. กรงเทพฯ: ยปซ. _________.(2555). เทวนยาย. กรงเทพฯ: ยปซ. สมบรณ ศงฆะมานนท. (2522). “เกณฑในการเลอกหนงสอสาหรบเดก” วารสารบรรณาศาสตร 2, 2 (เมษายน): 69 - 73. สมพร รวมสข. (2521). “วเคราะหบทบาทตวละครอมนษยในบทละครในและบทละครนอก”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. สจจาภรมย, พระยา. (2548). เทวกาเนด. กรงเทพฯ: อมรนทร. สายทพย นกลกจ. (2537). วรรณกรรมไทยปจจบน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ บางเขน. สารประเสรฐ (ตร นาคะประทป), พระ. (2515). สมญาภธานรามเกยรต. กรงเทพ ฯ: มลนธเสถยร โกเศศ - นาคะประทป. สรกาญจน. (2546). ตะลยแดนหมพานต. กรงเทพฯ: แฟนตาเซย. ________. (2546). หมพานตนรมต. กรงเทพฯ: แฟนตาเซย. สรวรรณ วงษทต. (2535). “ บทบาทของตวละครปรปกษในวรรณคดไทย”. วทยานพนธปรญญา อกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. สดปรารถนา กาญจนสมาพนธ. (2536). “ การวเคราะหวฒนธรรมไทยในหนงสอบนเทงคดสาหรบ

306

เดก อาย 12-14 ป ทชนะการประกวดจากงานสปดาหหนงสอแหงชาต ระหวาง พ.ศ. 2525 – 2533”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนรวโรฒ ประสานมตร.

สนทรภ. (2515). นทานคากลอนสนทรภ เลม 1. กรงเทพฯ: แพรพทยา. ________. (2515). นทานคากลอนสนทรภ เลม 2. กรงเทพฯ: แพรพทยา. ________. ( 2517). พระอภยมณ. กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร. สนทร มพรอม. (2522). “การศกษาหนงสอสาหรบเดกฉบบชนะการประกวด”. ปรญญานพนธ

การศกษาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร. สรยน สดศรวงศ. (2547). เจาหนขลยผว. กรงเทพฯ: นามมบคส. เสาวณต จลวงศ. (2550). “ความซบซอนของการเลาเรอง: ลกษณะหลงสมยใหมในบนเทงคดรวม

สมยของไทย”. วทยานพนธอกษรศาสตรดษฎบณฑต สาขาวรรณคดเปรยบเทยบ บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต สานกนายกรฐมนตร. (2545). สรปสาระสาคญแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบทเกา พ.ศ. 2545 - 2549. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา.

สานกงานคณะกรรมการสงเสรมและประสานงานเยาวชนแหงชาต. (2545). นโยบายเยาวชน

แหงชาต และแผนพฒนาเดกและเยาวชนระยะยาว พ.ศ. 2545-2554. กรงเทพฯ: สานกงาน

คณะกรรมการสงเสรมและประสานงานเยาวชนแหงชาต สานกนายกรฐมนตร. หทย ตนหยง. (2525). การผลตหนงสอสาหรบเดก. พษณโลก : มหาวทยาลยศรนครทรวโรฒ

วทยาเขตพษณโลก. อภนตร กนเดช. (2549) “การวเคราะหวรรณกรรมเยาวชนทไดรบรางวลตงแต พ.ศ. 2506-2548 ”.

วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศ- ศาสตร ภาควชาบรรณารกษศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อภภา ณ ปอมเพชร. (2551). กนร. กรงเทพฯ: เลมอนกรน. อศรานภาพ (อน), พระยา. (2521). พระสธนคาฉนท. กรงเทพฯ: องคการคาครสภา. อมาพร มะโรณย.(2551) “สมพนธบทของการเลาเรองในสอการตน ละครโทรทศน และนวนยาย”.

วทยานพนธนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาการสอสารมวลชน บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เอมอร ชตะโสภณ. (2534). จารตนยมทางวรรณกรรมไทย. ภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

307

เวบไซต กรงเทพธรกจ. (2555) “อกครงกบงานกระตกตอมอานครงยงใหญ เทศกาลหนงสอเดกและเยาวชน

ครงท8 ตนตากบสสนโลกวรรณคดมชวต ยอนรอยการอาน สรางเดกฉลาดชาตเจรญ. เขาถงเมอวนท 11 กรกฎาคม. เขาถงไดจาก http://www.bangkokbiznews.com/ home/ news/ pr-center/ detail-news.php?id = 5264.

คมชดลก. (2555) “รวมดมดาในโลกวรรณคดไทยพรอมทองไปในโลกจนตนาการกบงาน เทศกาล หนงสอเดกและเยาวชน ครงท 8”. เขาถงเมอวนท 11 กรกฎาคม. เขาถงไดจาก http://www.komchadluek.net/detail/20100712/66139/ดมดาในโลกวรรณคดทองไปในโลกจนตนาการกบงาน “เทศกาลหนงสอเดกและเยาวชนครงท8”.html

รชตวด จตด. (2555) “แฟนตาซไทยใครวาไรมนตขลง”. เขาถงเมอวนท 20 ธนวาคม. เขาถงไดจาก http://www.manager.co.th/daily/ViewNews.aspx?NewsID= .

308

ประวตผวจย

ชอ – สกล ทอย

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2550 พ.ศ. 2553

น.ส.สภาสณ คมไพร 41/4 หม ต. บางมญ อ.เมอง จ. สงหบร 16000 สาเรจการศกษาปรญญาศลปศาสตรบณฑต (ศศ.บ.)

สาขาวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยทกษณ

ศกษาตอระดบปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร