คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว

สารนพนธ

ของ

กรรณภา เมองแกว

เสนอตอมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

กมภาพนธ 2553

คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว

สารนพนธ

ของ

กรรณภา เมองแกว

เสนอตอมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

กมภาพนธ 2553

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว

บทคดยอ

ของ

กรรณภา เมองแกว

เสนอตอมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

กมภาพนธ 2553

กรรณภา เมองแกว. (2553). คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว.

สารนพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

อาจารยทปรกษาสารนพนธ: อาจารย ดร.จารวรรณ พลอยดวงรตน.

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของ

โรงเรยนวาสเทว จดทาในรปแบบแผนการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ เพอเปนคมอสาหรบ

ครผสอน ไดศกษาและใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของนกเรยนใน

8 ประการ คอ 1) ดานความขยน 2) ดานความประหยด 3) ดานความซอสตย 4) ดานความมวนย

5) ดานความสภาพ 6) ดานความสะอาด 7) ดานความสามคค 8) ดานความมนาใจ และผบรหาร

การศกษาไดใชเปนแนวทางในการนเทศ กากบ และตดตามการจดกจกรรมพฒนานกเรยน ในการ

จดทาคมอครงน ไดดาเนนการ 3 ขนตอนคอขนตอนท 1 ศกษาขอมลทเกยวของ โดยการคนควาจาก

หนงสอ เอกสาร งานวจยและคมอตาง ๆ และเขยนโครงรางของคมอ ขนตอนท 2 จดทาเนอหาสาระ

ของคมอ ขนตอนท 3 ประเมนความเหมาะสมของคมอ โดยผเชยวชาญ 25 คน ประกอบดวย

ผเชยวชาญจานวน 5 คน ผบรหารโรงเรยนจานวน 10 คน และครผปฏบตการสอนจานวน 10 คน

เปนผประเมน

ผลของการศกษา ไดคมอซงมเนอหาประกอบดวย 3 ตอน คอ ตอนท 1 ความรพนฐานสาหรบ

ครผจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ตอนท 2 หนาทของผบรหารและครในการจดกจกรรม

พฒนาคณธรรม 8 ประการ ตอนท 3 การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยน ผลการ

ประเมนความเหมาะสมในการนาคมอไปใช ผเชยวชาญ ผบรหารและคร มความเหนวาโดยภาพรวม

คมอนมความเหมาะสมการนาไปใชอยในระดบมากทสด ( X = 4.80, S.D. = 0.26)

THE MANUAL OF ACTIVITIES FOR DEVELOPING EIGHT BASIC

MORALS OF VASUDEVI SCHOOL

AN ABSTRACT

BY

KANNEPA MUANGKAEW

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the

Master of Education Degree in Educational Administration

at Srinakharinwirot University

February 2010

kannepa Muangkaew. (2010). The Manual of Activities for Development Eight Basic

Morals of Vasudevi School. Master’s Project, M.Ed. (Educational Administration).

Bangkok: Graduate School. Srinakharinwirot University. Project Advisor : Dr.Jaruwan Ployduangrat.

The purpose of this study was to build a manual on the implementation of the

8 basic moral principles development activities for Vasudevi School 1. The manual was

built in the form of plans for the 8 basic moral principles development activities which the

teacher could study and use as guidelines in implementing the 8 basic moral principles

development activities of the students. The 8 aspects of the basic moral principles included:

1) diligence, 2) economy, 3) honesty, 4) discipline, 5) politeness, 6) cleanness, 7) unity, and

8) spirits. School administrator could also use the manual as guidelines in supervising and

monitoring the implementations of the student development activities. Three stages were

implemented in the building of the manual . Stage 1: Studying related information from

books, documents ,research reports and various manuals . Then the manual content was

drafted. Stage 2: Writing the essential content of the manual. Stage 3: Evaluating the

appropriateness of the manual. A group of 25 evaluators consisted of 5 experts,10 school

administrators, and 10 teachers evaluated the manual.

The study produced the manual which consisted of 3 sections. Section 1: Fundamental

knowledge for the teachers who would implement the 8 basis moral principles development

activities. Section 2: The roles of the school administrators and teachers in the implementations

of the 8 basic moral principles development activities. The evaluation of the experts on the

appropriateness of the manual in terms of its usability as a whole was found to be at the

highest level ( X = 4.8, S.D = 0.26)

อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร และคณะกรรมการสอบ

ไดพจารณาสารนพนธเ รอง คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว

ของ กรรณกา เมองแกว ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒได

อาจารยทปรกษาสารนพนธ

…………………………….………………………….

(อาจารย ดร. จารวรรณ พลอยดวงรตน)

ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร

…………………………….………………………….

(ผชวยศาสตราจารย ดร. พวงรตน เกษรแพทย)

คณะกรรมการสอบ

…………………………….…………………………. ประธาน

(ผชวยศาสตราจารย ดร. พวงรตน เกษรแพทย)

…………………………….…………………………. กรรมการสอบสารนพนธ

(อาจารย ดร.สมชาย เทพแสง)

…………………………….…………………………. กรรมการสอบสารนพนธ

(อาจารย ดร.จารวรรณ พลอยดวงรตน)

อนมตใหรบสารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษา

มหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

…………………………….…………………………. คณบดคณะศกษาศาสตร

(รองศาสตราจารย ดร. องอาจ นยพฒน)

วนท เดอน กมภาพนธ พ.ศ. 2553

ประกาศคณปการ

สารนพนธฉบบน สาเรจไดดวยความอนเคราะหใหการชวยเหลอและไดรบความกรณาอยางยง

จากอาจารย ดร. จารวรรณ พลอยดวงรตน อาจารยทปรกษาสารนพนธ ทไดกรณาใหความชวยเหลอ

แนะนา แกไข ปรบปรง ตดตาม และกากบ การจดทาสารนพนธ ตงแตเรมตนจนเสรจสมบรณ ผศกษา

ขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.พวงรตน เกษรแพทย อาจารย ดร. ราชญ บญธมา

และอาจารย ดร. นตย โรจนรตนวาณชย ทไดกรณาเปนคณะกรรมการพจารณาโครงการสารนพนธ และ

กรรมการสอบสารนพนธทไดสละเวลาอนมคา เพอใหขอเสนอแนะในการทาสารนพนธใหถกตอง

และมคณภาพตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต

ขอกราบขอบพระคณ อาจารย ดร. นตย โรจนรตนวาณชย ผอานวยการสานกบรหารยทธศาสตร

และบรณาการการศกษากรงเทพมหานคร อาจารย ดร. สมชาย เทพแสง อาจารยภาควชาการบรหารการศกษา

รองศาสตราจารย ดร. ธารงรตน อมรรกษา รองศาสตราจารยมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

อาจารย ทพยา แสงไชย รองผอานวยการสานกงานการบรหารวทยาลยแสงธรรม และซสเตอรรวงกาญจนา ชนะผา

ผรบใบอนญาตโรงเรยนวาสเทว ทไดกรณาเปนผเชยวชาญในการตรวจสอบโครงรางคมอ และประเมน

ความเหมาะสมคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ รวมทงใหขอเสนอแนะและ

ปรบปรงแกไขแบบสอบถามซงเปนเครองมอการศกษาในครงน และขอขอบพระคณนางสาวอสรย เนยมเกาะเพชร

ทใหคาแนะนาในการวเคราะหขอมล

ขอขอบพระคณอธการ ผจดการ ผอานวยการ ผชวยผอานวยการทกฝาย และ หวหนาหมวด

แตละกลมสาระ คณะครของโรงเรยนวาสเทวทกทานเปนอยางสงมา ณ ทน ทไดกรณาใหขอเสนอแนะ

ในการตรวจสอบเนอหาสาระ ขนตอนตางๆ และประเมนความเหมาะสมจนทาใหคมอเสรจสมบรณ

และมประสทธภาพ

ขอกราบขอบพระคณคณาจารยทกทาน จากคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ทใหอบรมสงสอน ประสทธประสาทวชาความรอกทงคณธรรมจรยธรรมซงเปนประสบการณอนมคายง

แกผศกษา

กรรณภา เมองแกว

สารบญ

บทท หนา 1 บทนา……………..………………………………………………………..………. 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา…...................................................... 1

วตถประสงค.................................................................................................. 4

ขอบเขตในการจดทาคมอ............................................................................... 4

ขอบเขตประชากร..................................................................................... 4

ขอบเขตเนอหา ………………………………………..…….……………….. 4

ความสาคญของการจดทาคมอ....................................................................... 5

นยามศพทเฉพาะ ………………………….………………….……………… 5

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ....................................................................... 8

โรงเรยนวาสเทว เขตกรงเทพมหานคร ……………………………………………... 9

ขอมลทวไปของโรงเรยน ............................................................................................ 9

การจดการเรยนการสอน....…………………………………………………….. 10

แนวคดการวจยศกษาเพอปลกฝงคณธรรม......……………………………………. 13

ความหมายของคณธรรม……….……………………………………………… 13

ความสาคญของคณธรรม............................................................................ 13

ทฤษฎพฒนาคณธรรม................................................................................. 15

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบพฒนาคณธรรม.............................................. 18

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบกจกรรมพฒนาผเรยน...…………………….…. 29

เปาหมายการจดกจกรรมพฒนาผเรยน…………………………..…….……… 30

หลกการจดกจกรรมพฒนาผเรยน.....………………………………………….. 31

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมทาคมอ.....…………………….. 31

ความหมายของคมอ....…………………………………………………………. 31

ประเภทของคมอ....……………………………………………………………... 32

องคประกอบของคมอ....………………………………………………………... 35

ตวอยางคมอการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ....................................... 39

องคประกอบสาคญของแผนการจดการเรยนร.........…………….………………… 40

สารบญ (ตอ) บทท หนา 2 (ตอ) งานวจยทเกยวของ …………………….…………………………………………… 47 งานวจยในประเทศ …………………………………………………………… 47 งานวจยตางประเทศ.................................................................................. 51 3 ขนตอนและวธการจดทาคมอ ………………………………………………….... 54 ขนตอนท 1 ศกษาเอกสารทเกยวของและเขยนโครงรางของคมอ..……………….. 54 ขนตอนท 2 จดทาเนอหาสาระของคมอ.…………………..………………….. 55 ขนตอนท 3 ประเมนความเหมาะสมของคมอ............................................... 56 4 ผลการวเคราะหขอมล คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

ของโรงเรยนวาสเทว......................................................................................

60 ผลการวเคราะหขอมล...............................................................……………….. 60 5 สรปผลการดาเนนการจดทาคมอ.................................................................... 70 ขอเสนอแนะ.................................................................................................... 73 บรรณานกรม............................................................................................................... 75 ภาคผนวก..................................................................................................................... 81

ภาคผนวก ก........................................................................................................... 82 ภาคผนวก ข........................................................................................................... 180 ภาคผนวก ค........................................................................................................... 182 ภาคผนวก ง........................................................................................................... 185 ภาคผนวก จ........................................................................................................... 191

ประวตยอผทาสารนพนธ.............................................................................................. 196

บญชตาราง

ตาราง หนา 1 เหตผลเชงคณธรรม 6 ขน ซงแบงเปน 3 ระดบในทฤษฎพฒนาการทางคณธรรม

ของโคลเบอรก……………………………..……………..…………………..……….

17

2 สรปผลจากการตรวจสอบความคดเหนความเหมาะสมในการนาคมอไปใช

จานวน 25 คน...................................................................................................

60

3 คาเฉลยและระดบความคดเหนของผเชยวชาญ....................................................... 61

4 คาเฉลยและระดบความคดเหนของผบรหารโรงเรยน................................................ 63

5 คาเฉลยและระดบความคดเหนของครผปฏบตการสอน............................................ 65

6 สรปผล จากการตรวจสอบความเหมาะสมของคมอนาไปใช คาเฉลย

และระดบความคดเหนของผเชยวชาญ ผบรหารโรงเรยน

และครผปฏบตการสอน จานวน 25 คน…………..................................................

67

บทท 1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา สงคมในปจจบนเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ทงดานเศรษฐกจ การเมอง เทคโนโลย

สภาพแวดลอม และการหลงไหลของวฒนธรรมตะวนตก ทาใหเกดความเจรญทางวตถมากขน และคน

สวนใหญใหความสาคญกบคานยมทางวตถมากเกนไป จนกอใหเกดปญหานานปการ (วรนทรา ปนงาม.

2550: 1) โดยเฉพาะปญหาเดกและเยาวชนในวยเรยน เชนปญหาสขภาพจตเกดความเครยดและปรบตว

ไมได การฆาตวตาย ปญหาการลวงละเมดสทธ การกลนแกลงรงแก ความรนแรงและการทารณกรรม

ในรปแบบตางๆ ปญหายาเสพตด การไมประสบความสาเรจในดานการเรยนและอาชพ (เจรญ ภกดวานช.

2546: คานา) การเกดปญหาดงกลาวทาใหประเทศไทยตองปรบวธการ และกระบวนการบรหารงาน

เพอพฒนาศกยภาพของประเทศ โดยอยางยงพฒนาดานการศกษา ซงเปนพนรากฐานสาคญ ในการ

พฒนาเยาวชนอนเปนอนาคตของชาต ซงเปนรากฐานของการพฒนาประเทศตองเรมจากการพฒนา

คณภาพของประชากรภายในประเทศเปนสาคญ (สานกงานคณะกรรมการการพฒนา การเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต. 2545: ข)

การกาหนดทศทางการพฒนาในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10

(พ.ศ. 2550-2554) จงมงใหคนเปนศนยกลางของการพฒนา เพราะคนเปนปจจยชขาดความสาเรจ

ของการพฒนาในทกเรอง การพฒนาเศรษฐกจเปนเพยงเครองมออยางหนงทชวยใหคนมความสข และม

ชวตทดขน ยทธศาสตรหลกของการพฒนาในแผนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10

จงเนนการพฒนาคนและการพฒนาสงแวดลอมทางสงคมใหมความมนคง สรางเสรมความเขมแขง

ของชมชนและครอบครว เพอเปนการสนบสนนการพฒนาศกยภาพและคณภาพชวตของมนษย

(สานกงานคณะกรรมการการพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาต. 2549 ช-ฏ)

การพฒนาคนใหมคณภาพนนคนตองเปนผมคณธรรมและจรยธรรมสอดคลองกบแนวทางการ

เสรมสรางคณธรรมของรฐบาลทตางมงพฒนาใหผเรยนมคณธรรมนาความร (กระทรวงศกษาธการ.

2546:12) ดงท ศ.ดร.วจตร ศรสะอาน รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ กลาวเปดประชม

และปาฐกถาพเศษ ในการประชมระดมความคดปญหาเยาวชนในสถานศกษา ณ โรงแรม

รามาการเดน ตงแตวนท 12 ธนวาคม พ.ศ. 2549 (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2550: 26-36)

วารฐบาลน ถอวา เรองการเสรมสรางคณธรรมในสงคมไทยเปนนโยบายทางดานสงคม กระทรวงท

เกยวของตางพยายามบรณาการและการทางานรวมกน ความเชอมโยงระหวางกระทรวงตองเกดขน

2

รวมถงสถาบนหลกในชมชน เชน สถาบนครอบครว สถาบนศาสนา สถาบนการศกษา และองคกร

ชมชน ทจะตองชวยกนสรางเครอขาย และทางานดวยกนอยางใกลชด นโยบายสงคมในสวนท

เกยวของกบการศกษา เราจะตองเรงรดการปฏรปการศกษา โดยยดหลกของคณธรรมนาความร

พรอมทจะขยายโอกาสทางการศกษาของประชาชนใหกวางขวางและทวถง เสรมสรางความตระหนก

ในคณคา ของคณธรรม จรยธรรม และใหถอเปนภารกจทสาคญของสถานศกษาทกระดบ ตงแต

การศกษาระดบขนพนฐานทจะตองสรางวฒนธรรมสถานศกษาทเนนคณธรรม ประกอบดวย

8 คณธรรม คอ ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ สะอาด สามคค และมนาใจ แตสาหรบดานความ

มนคงของประเทศนนจะเนนโครงการคณธรรมนาไทย โดยมจดเนนคณธรรม จรยธรรมใน 3 เรองคอ ซอสตย

กตญและมวนย (วจตร ศรสะอาน. 2550: 27)

กระทรวงศกษาธการตระหนกถงปญหาทสงเสรมกระทบตอพฤตกรรมและคานยมของ

เดกและเยาวชนดงกลาว จงไดพยายามขอใหหนวยงานทเกยวของตางๆ ดาเนนการไปตามอานาจ

หนาทของตนรวมมอกนแกไข ปญหาดานคณธรรม จรยธรรม อยางจรงจงและตอเนอง โดยเฉพาะ

“คร” ตองเปนผนาการเปลยนแปลง (Change agent) ทสามารถขบเคลอนองคการไดรวดเรวทสด

เนองจากเปนบคคลทมโอกาสและเวลามากทสดในการเสรมสรางคณลกษณะทดใหกบผเรยน

และโรงเรยนเปนศนยกลางสาคญของการรวมพลงจากบคคลทเกยวของโดยเฉพาะครอบครวทสามารถ

ผลกดนแนวคดใหมๆใหเกดผลเปนองคประกอบสาคญดานคณธรรมจรยธรรมดวย

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2)

พ.ศ. 2545 ซงเปนกฎหมายการศกษาทมความสาคญ ไดบญญตขน โดยมจดมงหมายและหลกการ

เพอเปนแนวทางในการจดการศกษา ดงความทวา การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยให

เปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรม และวฒนธรรมใน

การดารงชวต สามารถอยกบผอนไดอยางมความสข (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

2545: 5) กระทรวงศกษาธการ ประกาศนโยบายเรงดวนเรองเรงรดการปฏรปการศกษา โดยยดหลก

คณธรรมนาความร เพอสรางความตระหนก สานกในคณคาของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ความ

สมานฉนท สนตวธ วถประชาธปไตย เพอพฒนาคนโดยใชคณธรรมพนฐานของกระบวนการเรยนร

เชอมโยง ความรวมมอของสถาบนครอบครว ชมชน สถาบนศาสนา และสถาบนการศกษา โดยม

จดเนนเพอพฒนาเยาวชนใหเปนคนด มความร และอยดมสข เพอใหการขบเคลอนดงกลาวมความ

ชดเจน เกดประสทธภาพสงสด และสามารถนาไปสการปฏบตไดอยางเปนรปธรรม 8 คณธรรมทควร

เรงปลกฝง

3

การจดการศกษาของไทยนน เอกชนไดเขามามบทบาทสาคญยงในการใหบรการทางการศกษา

เพอแบงเบาภาระของรฐโดยตลอด เนองจากบทบญญตทางกฎหมายไดเออตอการใหภาคเอกชนมา

ลงทนทางการศกษา ซงจะเหนไดจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 มาตรา 81

ไดกาหนดใหรฐจดการศกษาอบรมและสนบสนนเอกชนจดการศกษาอบรมใหเกดความรคคณธรรม

จดใหมกฎหมายเกยวกบการศกษาแหงชาตปรบปรงการศกษาใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทาง

เศรษฐกจและสงคม รวมทงเปนกระบวนทสรางองคความร สามารถสรางสงคมแหงการเรยนร และ

สามารถพฒนาประเทศอยางยงยน บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาอยางทวถงและจด

การศกษาทมคณภาพจะตองใหความรควบคไปกบการสอนคณธรรมจะขาดองคประกอบอยางใดอยาง

หนงไปไมได ทงนคนมความรความสามารถและมทกษะในการทางานแตขาดคณธรรม จรยธรรม กจะ

นาความรไปใชในทางทผดเกดปญหาสงคมและประเทศชาต การจดการเรยนการสอนจะตองจดใหม

การสอดแทรกกจกรรมการเรยนเพอกาวไปสความเปนมนษยของสงคมมากกวากาวสวชาการดานหนงสอ

แตเพยงอยางเดยวและสนองนโยบายพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ทมงเนน

ดานคณลกษณะใหผเรยนเปนคนด คนเกงและมความสข (แผนพฒนาโรงเรยนวาสเทว. 2549: 16)

โรงเรยนวาสเทวสงกดสานกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน สานกงาน

เขตพนทการศกษาเขต 1 ซงจดใหมการเรยนการสอน ตามนโยบายของพระราชบญญตการศกษา

แหงชาตพทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มกระบวนการและวธการเรยนร

ทหลากหลายโดยใหผสอนคานงถงพฒนาการเรยนในทกๆ ดานอยางตอเนอง ใหผเรยนเรยนร และ

สรางองคความรดวยตนเองเนนการเรยนรคคณธรรม สอดแทรกกระบวนการในการเรยนรทกกลมสาระ

การเรยนร ในลกษณะองครวมโดยยดผเรยนเปนสาคญ ใชการสอนบรณาการแบบตางๆ ทางโรงเรยน

จดการเรยนการสอนโดยเนนแนวคดทสาคญๆ ทผนาไปใชในชวตประจาวนได จดกจกรรม ทม

ความหมายและประเมนผลตามสภาพจรง จดการเรยนการสอนแบบบรณาการระหวางหนวย

การเรยน ระหวางวชาพรอมทงบรณาการคณธรรมจรยธรรม สอและเทคโนโลยตางๆ เนนการปฏบต

พฒนาความคด กลาตดสนใจ ใสใจและเคารพในความคดของผอน รจกมองปญหาของสงคมและ

มสวนรวมในการสรางสรรค ไดกาหนดอนพงประสงคของนกเรยน มกรยา วาจา และมารยาทงดงาม

ตามกาลเทศะ เหนคณคาของตนเองและผอน อดทน อดกลน ขยน ประหยด อดออม ใฝเรยน ใฝร

มสขภาพและจตใจด หลกเลยงสารเสพตด และมความภมใจความเปนไทย รวมอนรกษธรรมชาตและ

สงแวดลอม โดยไดกาหนดวสยทศน พนธกจ และเปาหมาย โดยยดมนอดมการณและเจตนารมณการ

จดการศกษาเพอพฒนาคนสความเปนมนษยทสมบรณ รจกแสวงหาความจรง ความด และความงาม

รวมทงพฒนาประชากรใหมคณภาพเพอรวมในการพฒนาชาตและสงคมไทย

4

ฉะนน ในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ใหบรรลเปาหมายผบรหาร และครผสอน

จงมบทบาทสาคญเปนอยางยง ทจะชวยพฒนาคณธรรม 8 ประการ ใหกบนกเรยนโดยดาเนนการจด

กจกรรมดงกลาว ยงขาดคมอทใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการใน

โรงเรยนทชดเจน ซงสอดคลองกบ โครงการศาสนาสมพนธ คอศาสนาพทธ ศาสนาครสต ศาสนาอสลาม

ทผานมาไดประสบปญหาทางดานแผนการจดกจกรรมการเรยนรของครผสอนแตละศาสนาทตนเอง

รบผดชอบ ผศกษาไดจากการสงเกต และสมภาษณ ครผสอนใชวธการโดยกาหนดการสอนรายสปดาห

ผศกษาเกดความตระหนกจงไดจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว

เพอใหผบรหารและครนาไปใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนร นกเรยนชวงชนท 2 (ป. 4 - ป. 6)

วตถประสงค 1. เพอจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว

2. เพอประเมนคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว

ขอบเขตในการจดทาคมอ การจดทาคมอการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว

ประกอบดวย 1. ขอบเขตประชากร แหลงขอมลประชากรทใชการศกษาครงนเปนครผสอนและผบรหารโรงเรยนวาสเทว

แขวงบางโคล เขตบางคอแหลม กรงเทพมหานคร จานวน 25 คน ประกอบดวย ครผสอน จานวน

10 คน ผบรหาร 10 คน และผเชยวชาญ 5 คน 2. ขอบเขตเนอหา คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ในวชาจรยศกษา คอการจด

กจกรรมการเรยนร ประกอบดวย สาระสาคญ เนอหา กจกรรม ผลการเรยนรทคาดหวง สอการเรยน

การสอนใบความร การวดและประเมนผล โดยจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ

จากการศกษาเอกสารตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการ ประกอบดวย

1. ความขยน

2. ความประหยด

3. ความซอสตย 4. ความมวนย

5. ความสภาพ

5

6. ความสะอาด

7. ความสามคค 8. ความมนาใจ

ความสาคญของการจดทาคมอ การจดทาคมอกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว มความสาคญคอ

1. ครผสอนสามารถใชคมอการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการเปนแนวทางในการ

จดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยน

2. ใชเปนแนวทางในจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ พฒนาคณลกษณะของนกเรยน

8 ดาน คอ ความขยน ความประหยด ความซอสตย ความมวนย ความสภาพ ความสะอาด ความสามคค

และความมนาใจ

3. ใหผบรหารสถานศกษาใชเปนแนวทางควบคม กากบ ตดตามและนเทศ ในการจดกจกรรม

พฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยน

นยามศพทเฉพาะ จดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว เพอใหเขาใจความหมาย

ของคาทใชในการวจยใหตรงกน การผศกษาจงนยามความหมายของคาศพทเฉพาะไว ดงน

1. คมอ หมายถง เอกสารทใหความร แนวทางการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

ของโรงเรยนวาสเทว ใหครไดเขาใจ และสามารถนากจกรรมตางๆ มาใชในการจดการเรยนการสอน ให บรรลผลสาเรจตามเปาหมาย ประกอบดวยวตถประสงคทกาหนดไวถกตองและเหมาะสม 2. การจดกจกรรม หมายถง แนวทางการจดรปแบบ วธการ กระบวนการ จดการเรยน การสอนทเนนใหนกเรยนไดมความร ความเขาใจ เกดความตระหนก และมแนวทางปฏบต ทจะทา

ใหเกดการรบรขอด และขอเสยการพฒนาการจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว 3. จดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยน หมายถง นกเรยนทโรงเรยนจดขน เพอมงพฒนาคณธรรม 8 ประการใหเกดขนในตวนกเรยน โดยปลกฝงใหนกเรยนมพฤตกรรมวถชวต

คณธรรม 8 ประการ คอ ดานความขยน ดานความประหยด ดานความซอสตย ดานความมวนย ดานความสภาพ ดานความสะอาด ดานความสามคค ดานความมนาใจ 3.1 ดานความขยน หมายถง แนวทางการจดการเรยนการสอนเพอเนนให ความตงใจเพยรพยายามทาหนาทการงานอยางตอเนอง สมาเสมอ อดทน ไมทอถอยเมอพบอปสรรค ความขยนตองปฏบตควบคกบการใชสตปญญาแกปญหา จนเกดผลงานสาเรจตามความมงหมาย

6

3.2 ดานความประหยด หมายถง แนวทางการจดการเรยนการสอนเพอเนนให การรจกวางแผนการใชจายเงนใหเกดประโยชนคมคาทสดเหมาะกบรายรบ มการยบยงความตองการของตนอนมผลทาใหใชเงนอยในขอบเขตทเหมาะสม การรจกเกบออมถนอมใชทรพยสน สงของแตพอควร พอประมาณ ใหเกดประโยชนคมคา ไมฟมเฟอย ฟงเฟอ การรจกวางแผนเวลาของตนเองและใชใหเกดประโยชนคมคาทสดไดแก ศกษาเลาเรยน ทาแบบฝกหด หาความรเพมเตม ใชเวลาในการทางานอดเรก ชวยเหลองานบาน ชมชนและสงคม 3.3 ดานความซอสตย หมายถง แนวทางการจดการเรยนการสอนเพอเนนใหการประพฤตปฏบตอยางเหมาะสม และตรงตอความเปนจรงปฏบตอยางตรงไปตรงมา ทงกาย วาจาใจ ทงตอตนเอง และผอน ผทยดถอความซอสตยสจรตเปนหลกในการดารงชวต จะไดรบการยกยอง ความเชอถอไววางใจ และอยในสงคมอยางสงบสข 3.4 ดานความมวนย หมายถง แนวทางการจดการเรยนการสอนเพอเนนให การประพฤตปฏบตใหอยในระเบยบแบบแผนและขอบงคบ สามารถควบคมตนเองใหเปนไปตามความตองการ และระเบยบกฎเกณฑของสงคมโดยเคารพสทธของผอน ปฏบตตามกฎและระเบยบของสงคม ควบคมพฤตกรรมของตนเอง รวาสงดควรทาและสงใดไมดควรหลกเลยง สามารถคด ตดสนใจ และเลอกกระทาในสงทตนเหนวาเหมาะสม ไมขดตอกฎระเบยบของสงคม และไมขดตอสทธของผอน 3.5 ดานความสภาพ หมายถง แนวทางการจดการเรยนการสอนเพอเนนใหเรยบรอย ออนโยน ละมนละมอม มกรยามารยาททดงาม มสมมาคารวะ 3.6 ดานความสะอาด หมายถง แนวทางการจดการเรยนการสอนเพอเนนให ปราศจากความมวหมองทงกายใจและสภาพแวดลอม ความผองใสเปนทเจรญตา ทาใหเกดความสบายใจ แกผพบเหน

3.7 ดานความสามคค หมายถง แนวทางการจดการเรยนการสอน เพอเนนใหการแสดงถงความพรอมเพรยงกน ปรองดองกน เปนคณธรรมทบคคลในกลมแสดงออกโดยรวมกาลงเปนอนหนงอนเดยวกนในการทางานหรอการประกอบภารกจอยางใดอยางหนงใหสาเรจตามจดประสงคของกลมซงพฤตกรรมสาคญทแสดงประกอบดวย พฤตกรรมทแสดงถงความรกใครกลมเกลยว ไมเอาเปรยบกน ไมยยงใหเกดความแตกแยก ไมกอการทะเลาะววาท และรวมมอกนทางานเพอประโยชนของหมคณะ 3.8 ดานความมนาใจ หมายถง แนวทางการจดการเรยนการสอนเพอเนนใหความจรงใจทไมเหนแกเพยงตวเองหรอเรองของตวเองแตเหนอกเหนใจเหนคณคาในเพอนมนษย มความเอออาทรเอาใจใสในความสนใจในความตองการความจาเปน ความทกขสขของผอน และพรอมทจะใหความชวยเหลอเกอกลกนและกน

4. ผสอน หมายถงครและครผรบผดชอบกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

ของโรงเรยนวาสเทว

7

5. ผบรหาร หมายถงผบรหารในโรงเรยนวาสเทว ประกอบดวยผชวยทกฝาย

6. โรงเรยนวาสเทว หมายถงโรงเรยนเอกชนคาทอลกคณะอรสลนแหงประเทศไทย ตงอย 200

แขวงบางโคล เขตบางคอแหลม กรงเทพมหานคร

7. นกเรยน หมายถงผทกาลงเรยนอยในโรงเรยนวาสเทว แขวงบางโคล เขตบางคอแหลม

กรงเทพมหานคร ชวงชนท 2 ชน ป.4-6

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว ไดรวบรวมเอกสารงานวจยทเกยวของการปฏบตหนาทของครเกยวกบบทบาทในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอประโยชนในการจดทาคมอใหบรรลวตถประสงค โดยนาหวขอตอไปน 1. โรงเรยนวาสเทว สานกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 1 1.1 ขอมลทวไปของโรงเรยน 1.2 การจดการเรยนการสอนเนนดานการพฒนาคณธรรม 2. แนวคดการวจยศกษาเพอปลกฝงคณธรรมจรยธรรม 2.1 ความหมายของคณธรรม 2.2 ความสาคญของคณธรรม 2.3 ทฤษฎการพฒนาคณธรรม 3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบคณธรรม 8 ประการ 3.1 การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 3.1.1 ความขยน 3.1.2 ความประหยด 3.1.3 ความชอสตย 3.1.4 ความมวนย 3.1.5 ความสภาพ 3.1.6 ความสะอาด 3.1.7 ความสามคค 3.1.8 ความมนาใจ 4. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบกจกรรมพฒนาผเรยน 4.1 เปาหมายการจดกจกรรมพฒนาผเรยน 4.2 หลกการจดกจกรรมพฒนาผเรยน 5. เอกสารและงานวจยเกยวของกบการจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ 5.1 ความหมายของคมอ 5.2 ประเภทของคมอ 5.3 องคประกอบของคมอ 5.4 ตวอยางคมอ

9

6. งานวจยทเกยวของ 6.1 งานวจยในประเทศ 6.2 งานวจยตางประเทศ

1. โรงเรยนวาสเทว จงหวดกรงเทพมหานคร 1.1 ขอมลทวไปของโรงเรยน โรงเรยนวาสเทว เดมชอโรงเรยนพระแมฟาตมา ตงขนเมอวนท 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2496 มนายมงคล วงตาล เปนเจาของ ป พ.ศ. 2498 ซสเตอรบญประจกษ ทรรทรานนท เจาคณะภาคอรสลน แหงประเทศไทยไดซอโรงเรยนนจากคณะสงฆมสซงตางประเทศปารส และเปลยนชอเปนวาสเทว แปลจากภาษาลาตน REGINA MUNDI หมายถงพระแมแหงสากลโลก ความหมายตรงตามชอเดมคอ “วาส” ซงแปลวาพนดน “เทว” แปลวาราชน หมายถง ราชนแหงพนพภพหรอราชนของโลก ป 2498 มนกเรยนไป-กลบและประจามาสมครทกวน แตสถานทอานวยใหรบนกเรยนประจาไดเพยง 17 คนเทานน นกเรยนไป-กลบม 10 หอง ตงแตชนเตรยมประถมจนถงชน ม.2 ตนป 2501 มการปรบปรงอาคารและมนกเรยนเพมขนทละชนจนถงชนมธยมปท 6 พ.ศ. 2509 เปดชน ม.ศ. 4 - 5 แผนกทวไป ป 2511 เปลยนเปนแผนกศลปะ ป 2516 ไดเรมมศนยแมบานและศนยเดกกอนวยเรยนชอศนยกลางเทว ซงเปนการชวยเหลอแมบานในดานอาชพและชวยเลยงเดกเมอแมบานตองมาทางาน ป พ.ศ. 2519 ไดเลกนกเรยนประจาและอนบาล ป 2532 ไดรวมมอกบคณะกรรมการบรหารของโรงเรยนตงชมรมผปกครองและครดวยความรวมมอของศษยเกา ซงเหนความสาคญของการพฒนาการศกษาในทกๆ ดาน ไดสงเสรมดานคณธรรมควบคไปกบดานวชาการ เสรมอปกรณการเรยนการสอน เทคโนโลยตางๆ พฒนาบคลากรในรปแบบตางๆ เพอใหคลองตวและเสรมคณภาพในการอน สงเสรมกจกรรมตางๆ เพอใหนกเรยนกาวหนาในความคดรเรมสรางสรรค การเปนผนาและการรจกทางานรวมกบกลม ปรบปรงอาคารสถานทใหอยในสภาพทด วนท 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2541 ดวยหนงสออนญาตของสานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชนท กส 9/2541 นางสาวบญประจกษ ทรรทรานนท ไดโอนโรงเรยนวาสเทวใหแกมลนธ คณะอรสลนเพอการศกษาแหงประเทศไทย โดยมนางสาวสมจตร ครองบญศร ตาแหนงประธาน มลนธฯ เปนผลงนามในฐานะผรบใบอนญาต วนท 2 กนยายน พ.ศ. 2545 เปลยนประธานมลนธเปนนางสาวรวงกาญจนา ชนะผา และเปนผรบใบอนญาต แตงตงใหนางสาวจนตนา ฉตรสภางค เปนผลงนามแทนผรบใบอนญาต เปดสอนตงแตชนอนบาล 1 ถงชนมธยมศกษาปท 3 จานวนนกเรยนตงแตแรกเปดดาเนนการจนถงปจจบนม 9,119 คน ดาเนนงานโดยซสเตอรคณะอรสลน ใหการอบรมแกกลสตรใหดาเนนชวตเหมาะสมกบยคสมยมาบดน

10

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดกาหนดหลกการบรหารและการจดการศกษาของโรงเรยนเอกชน ใหมฐานะเปนนตบคคลและมคณะกรรมการบรหารโรงเรยนเพอทาหนาทบรหารและจดการศกษาโรงเรยนเอกชน ใหมความเปนอสระโดยมการกากบ ตดตาม การประเมนคณภาพ และมาตรฐานการศกษาเชนเดยวกบการศกษาของรฐ กระทรวงศกษาธการจงไดปรบปรงพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ. 2525 ขน ใหเหมาะสมและสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และไดตราพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ. 2550 ขน ซงพระราชบญญตนไดประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท 125 เมอวนท 11 มกราคม พ.ศ. 2551 โรงเรยนวาสเทวจงไดจดทาตราสารจดตงโรงเรยนวาสเทวขน ใหสอดคลองกบขอกาหนด ตางๆ ในพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ. 2550 โดยยดมนในอดมการณและเจตนารมณการจดการศกษาเพอพฒนาคนสความเปนมนษยทสมบรณ รจกแสวงหาความจรง ความด และความงาม รวมทงพฒนาประชากรใหมคณภาพเพอรวมในการพฒนาชาตและสงคมไทย 2.2 การจดการเรยนการสอน ในการจดการเรยนรของโรงเรยนวาสเทว มกระบวนการและวธการเรยนรทหลากหลาย โดยใหผสอนคานงถงพฒนาการของผเรยนในทกๆ ดานอยางตอเนอง ใหผเรยนไดเรยนร และสรางองคความรดวยตนเอง เนนการเรยนรคคณธรรม สอดแทรกกระบวนการในการเรยนรทกกลมสาระ การเรยนร ในลกษณะองครวมโดยยดผเรยนเปนสาคญ ใชการสอนบรณาการแบบตางๆ ทางโรงเรยนจดการเรยนการสอนหลากลกษณะดงน (1) จดการเรยนร โดยเนนแนวคดทสาคญๆ ทผเรยนนาไปใชในชวตประจาวนได จดกจกรรมทมความหมายและประเมนผลตามสภาพจรง (2) จดการเรยนการสอนแบบบรณาการ โดยบรณาการระหวางหนวยการเรยน ระหวางวชาพรอมทง บรณาการคณธรรม จรยธรรม สอและเทคโนโลยตางๆ (3) จดการเรยนรทเนนการปฏบต พฒนาความคด กลาตดสนใจ ใสใจและเคารพในความคดของผอน รจกมองปญหาสงคมและมสวนรวมในการสรางสรรค อนบาล 1 – 3 เปนการจดในลกษณะการอบรมเลยงดและใหการศกษา เดกจะไดรบการพฒนาทงดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคมและสตปญญาตามวยและความสามารถของแตละบคคล ชวงชนท 1 (ประถม 1 – 3) เนนใหผเรยนไดฝกทกษะพนฐาน รจกใชทกษะกระบวนการ และรวบรวมขอมลตางๆ เพอนาไปสผลการเรยนทคาดหวงของแตละสาระการเรยนร ชวงชนท 2 (ประถม 4 – 6) เนนใหผเรยนมทกษะตามวย พฒนาความคด เปรยบเทยบ รวมทงกระบวนการเรยนรอยางตอเนองจากชวงชนท 1 ชวงชนท 3 (มธยม 1 – 3) เนนผเรยนขยายประสบการณตอเนองจากชวงชนท 2 เพอสารวจความถนดและความสนใจเฉพาะตน สงเสรมใหเปนนกคดอยางมวจารณญาณ สามารถแสดงความคดเปนในหลายประเดนหลายมมมอง มทกษะในการดาเนนชวตทด และมนาใจชวยเหลอรบใชสงคม

11

โรงเรยนวาสเทว ไดกาหนดลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนดงน มกรยา วาจา และมารยาทงดงามตามกาลเทศะ เหนคณคาของตนเองและผอน อดทน อดกลน ขยน ประหยด อดออม ใฝเรยน ใฝร มสขภาพและจตทด หลกเลยงสารเสพตด และมความภมใจในความเปนไทย รวมอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม โดยไดกาหนดวสยทศน พนธกจ และเปาหมายไวดงน (แผนพฒนาโรงเรยน. 2549: 16)

วสยทศน โรงเรยนวาสเทวเปนสงคมแหงการเรยนร มงมนสการบรหารงานททนสมยอยางมประสทธภาพ

พฒนาบคลากรสมออาชพ เสรมสรางศกยภาพของผเรยนใหถงพรอมซงความด รบใชชวยเหลอและดารงชวตในสงคมอยางมความสข

ปรชญาของโรงเรยน อบรมเสรมคนใหครบ ประสบธรรมอนสงสง ปญญาแตกฉานมนคง เสรมสงเปนคนจนสมบรณ ศกดศรของความเปนมนษย การศกษาอรสลนสะทอนคณคา อนสงสง ดวยการใหความสาคญ เคารพในศกดศร รกและ

เอาใสนกเรยนแตละคน สอนใหนกเรยน เหนคณคาของตนเอง และเคารพในบคคลอนๆ ทกคน ศกดศรของสตร นกเรยนของอรสลนในประเทศไทยถวนเปนสตร มศกดศรของความเปนผหญง เปนสงทพง

ปลกฝงใหนกเรยนมความภาคภมใจ มความเคารพในเกยรตศกดศรของตนเอง และของบรรดาผเปนสตรในโลก

กลสตรไทย ในโรงเรยนอรสลน ตองมความเปนกลสตรไทยทเพยบพรอมดวยความออนนอม ถอมตน

นมนวลในกรยาและวาจา นบเปนคณสมบตอนประเสรฐทพงฝกอบรมดวยความภมใจ คณธรรมทปลกฝง การเปนผมระเบยบวนยในตนเอง เรยบรอย ซอสตยสจรต ตรงตอเวลา อดทน คณธรรมเหลานนาไปสความไมเหนแกตว อนจะทาใหสามารถรบใชผอนได ความเปนเลศทางวชาการ

การศกษาอรสลน เปนการใหความรคคณธรรม สงเสรมความเจรญงอกงามทางสตปญญาของนกเรยน และสงเสรมการเรยนร โดยมความเปนเลศทางวชาการเปนเปาหมายในการศกษา ความรคคณธรรม ความรทนกเรยนในโรงเรยนอรสลน จะตองควบคไปกบคณธรรมเสมอ การสงเสรมใหนกเรยนใฝร และมความรอยางถกตอง ยอมเปนภารกจทบรรดาผใหการอบรมในโรงเรยนอรสลนพงตระหนกในความสาคญ

12

โรงเรยนวาสเทว จากหลกการปรชญา และเปาหมายในการจดการศกษาอรสลนดงกลาวขางตนนนจะเหนไดวา แนวทางการจดการศกษาของโรงเรยนเอกชนในเครอคาทอลก คณะอรสลน มงพฒนาเสรมสรางความเปนคนทสมบรณ โดยนาเอาหลกการและปรชญาการศกษาของคณะอรสลน มาผสมผสานกลบหลกการและจดมงหมายของกระทรวงศกษาธการ ตามแนวปฏรปการศกษาของชาตโดยตระหนกในศกยภาพดานการเรยนรของทกคน เปนการจดการเรยนการสอนทมงฝกอบรมใหผเรยนมทกษะในการดาเนนชวตประจาวน เนนการพฒนาความสมพนธของแตละบคคลกบสงศกดสทธทบคคลนนๆ นบถอ ความสมพนธธรรมชาต ความสมพนธกบตนเอง ครอบครว และผอน โดยเฉพาะ ผทยากไรขดสนกวา ดวยการใหความชวยเหลอและรบใชสงคม

พนธกจ 1. สงเสรมการใหบรการแกชมชนอยางตอเนอง 2. พฒนาระบบการบรหารสอและสงเสรมการใชแหลงการเรยนรเพอเออตอการเรยนร 3. สงเสรมคณธรรมและจรยธรรมอยางตอเนอง 4. นาระบบการประกนคณภาพสการบรหารงานโรงเรยนอยางตอเนอง 5. พฒนาระบบและจดสรรงบประมาณอยางมประสทธภาพ 6. สงเสรมใหบคลากรทกคนไดรบการพฒนาอยางตอเนอง 7. สนบสนนใหบคลากรมผลงานเปนทยอมรบจากสงคมภายนอก 8. สงเสรมใหครผสอนผลตสอนวตกรรมและผลงานวจยในชนเรยน 9. สงเสรมใหผเรยนเขารวมแขงขนกบหนวยงานภายนอก 10. สงเสรมใหผเรยนมระเบยบวนย รรกสามคค 11. สงเสรมใหผเรยนทกคนมจตสานกดานคณธรรม จรยธรรม ตามหลกศาสนาทตนนบถอ 12. สงเสรมใหบคลากรและผเรยนมเจตนารมณรบใชชวยเหลอสงคม 13. สงเสรมและพฒนาระบบงานแนะแนวอยางตอเนอง

เปาหมาย 1. ใหบรการดานอาคาร สถานท และความรแกชมชนอยางนอย 90% 2. ผลตและใชสอนวตกรรมทมคณภาพทกกลมสาระฯ 3. มการจดบรรยากาศภายในและนอกหองเรยนทกกลมสาระฯ 4. ผเรยนทกคนเขารวมกจกรรมบาเพญประโยชน 5. บคลากรทกคนไดรบการฟนฟจตใจ 6. โรงเรยนมระบบและกลไกควบคมคณภาพอยางตอเนองสามารถตรวจสอบได 7. มระบบและกระบวนการบรหารงบประมาณทรวดเรวและโปรงใส 8. บคลากรทกคนไดรบการพฒนาอยางนอย 80 ชวโมง 9. บคลากรมผลงานเปนทยอมรบจากสงคมภายนอกอยางนอย 80%

13

10. บคลากรผสอนทกคน มผลงานอยางนอย 1 ผลงาน 11. ผเรยนทกชวงชนมโอกาสเขารวมแขงขนกบหนวยงานภายนอก 12. ผเรยนทกคนมระเบยบวนย รรกสามคค 13. ผเรยนทกคนมจตสานกดานคณธรรม จรยธรรมตามหลกศาสนาทตนนบถอ 14. บคลากรและผเรยนทกคนมจตตามรณรบใชชวยเหลอสงคม 15. ผเรยนทกคนประสบความสาเรจในการเรยน ศกษาตอ และประกอบอาชพ

2. แนวคดการวจยศกษาเพอปลกฝงคณธรรมจรยธรรม 2.1 ความหมายของคณธรรม

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดกาหนดวาการจดการศกษาตองเปนไป เพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย โดยเนนความรคคณธรรมและบรณาการคณธรรมจรยธรรมและคานยมใหเหมาะสมแตละระดบ แตในสงคมปจจบนมการแขงขนทางดานการศกษาและการทางานสงมาก ทาใหนกศกษามงเรยนรทางดานวชาการอยางเดยวไมเหนความสาคญดานคณธรรมจรยธรรมเทาทควร ดงนนทกคนหนมาใหความสาคญเกยวกบคณธรรมและคานยมดงน 2.2 ความสาคญคณธรรม คณธรรมมความสาคญตอบคคล สงคม และชาตบานเมอง สงคมใดทมสมาชกของสงคมทไรคณธรรมสงคมนนจะมความสบสนวนวายอยากแกการพฒนา มความรและนกวชาการไดอธบายเกยวกบคณธรรมไวดงน

สาโรช บวศร (2538: 12) ใหความหมายคณธรรม คอ หลกความประพฤตทอบรมกรยาและปลกฝงลกษณะนสย ใหอยในครรลองของคณธรรม คณคาของจรยธรรมชใหเหนความเจรญงอกงามในการดารงชวตอยางมระเบยบแบบแผนตามวฒนธรรมของบคคลทมลกษณะทางจตใจทดงาม อยในสภาพแวดลอมทโนมนาใหบคคลมงกระทาความดละเวนความชว มแนวทางความประพฤตอยในเรองของความด ความถกตอง ความควรในการปฏบตตนเพออยในสงคมไดอยางสงบเรยบรอย และเปนประโยชนตอผอน มคณธรรมและมโนธรรมทจะสรางความสมพนธอนด โดยมสานกทจะใชสทธและหนาทของตนตามคานยมทพงประสงค พระมหาอดศร ถรสโล (2540: 55) ไดอธบายเกยวกบคณธรรมวา เปนความดสงสดปลกฝงอยในอปนสยอนดงามอยในจตสานกอยในความรสกรบผดชอบชวด อนเปนเครองเหนยวรง ควบคมพฤตกรรมทแสดงออกตามความปรารถนา ดวงเดอน พนธมนาวน (2544: 115 -116) ไดกลาวคณธรรม คอสงทบคคลยอมรบวาเปนสงดงามมประโยชนมากและมโทษนอย คณธรรมในแตละสงคม อาจจะแตกตางกน เพราะการเหนสงใดสงหนงวาเปนสงทดหรอไมดนนขนอยกบ วฒนธรรม เศรษฐกจ และศาสนา

14

จากแนวคดและงานวจยเกยวกบคณธรรมซงนกวชาการไดอธบายแลวผศกษาคดวาคณธรรมเปนความดอนสงสด ทปลกฝงอยในอปนสยดงามของคนทวไปซงอาจอยในจตสานกความรสกผดชอบของบคคลนน อนเปนเครองควบคมประพฤตของบคคลใหแสดงออกมาตามท ตนปรารถนา สมพร เทพสทธา (2542: 1) ไดอธบายเกยวกบคณธรรมวาเปนกศลธรรมเปนธรรมทกอใหเกดประโยชนและความสข เปนธรรมทพงเจรญคอทาใหเกดมขนตรงขามกบอกศลธรรม ซงเปนธรรมฝายชวทาใหเกดความทกข ความเดอดรอนทงแกตนเองและผอนเปนธรรมทควรละและระวงอยาใหเกดขน จนตนา บญบงกร (2544: 13) กลาววาคณธรรมเปนคณสมบตทดหรอคณสมบตทเปนธรรมของบคคลอนอาจเกดจากการสงสอนของบดามารดา ครอาจารย หรอเกดจากขนบธรรมเนยมประเพณทถายทอดกนมา ดวอ (ประภาศร สหอาไพ. 2543: 35-36; อางองจาก Dewey. 1975) ใหความหมายคณธรรมคอหลกความประพฤตทมการฝกอบรมใหเปนความประพฤตของพลเมองด โดยเนนทรายบคคลเทากบทตระหนกถงผลทางสงคมทจะดารงรปแบบของสงคมนน ดงนนหลกธรรมจงไมมใครคนใดคนหนงผกขาดการตดสน ไมใชเรองเหนอธรรมชาตไมสรางรปแบบเฉพาะผกขาดหรอวถชวตเพยงอยางใดอยางหนง การแปลความหมายคณธรรมในชวตสงคมซงเตมไปดวยการเรงรดหนาท จะสรางลกษณะนสยของบคคลโดยเนนความสาคญในจต ในการจดจรยศกษา

ทศนา แขมมณ (2546: 4) ไดใหความหมายไววา คณธรรม หมายถง คณลกษณะหรอสภาวะภายในจตใจของมนษยทเปนไปในทางทถกตอง ดงาม ซงเปนภาวะนามธรรมอยในจตใจ

สวทย มลคา และอรทย มลคา (2546: 182) ใหความหมายวา คณธรรม (Morality) หมายถง สภาพคณงามความด คนทมคณธรรม หมายถง คนทมจรยธรรมอยในระดบสง ซงคนทมคณธรรมนนนอกจากจะไมกอใหเกดความเดอดรอนแกผอนแลวยงมจตใจเอออาทรตอผอนดวย พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2547) ใหความหมายไววา “คณธรรม”หมายถง สภาพคณงามความด เอกสารอางอง พระเมธธรรมาภร (2546) ไดอธบายความหมายคณธรรมหมายถง สงทเปนเรองความจรงแท หรอสจธรรม คณธรรมทาใหเกดการประพฤตปฏบตด ทาใหเกดรกษาศล คณธรรมเปนตวหลกและกระจายออกเปนจรยธรรมและจรรยาบรรณ กด (Good. 1973: 374) ใหความหมายไววา คณธรรม หมายถง ความดงามของลกษณะนสยหรอพฤตกรรมทไดทาจนเคยชน หรอ หมายถง คณภาพทบคคลไดกระทาความคด และมาตรฐานของสงคม ซงเกยวกบความประพฤตและศลธรรม

15

ลขต ธรเวคน (2548) ไดกลาวไววา คณธรรม คอ จตวญญาณของปจเจกบคคล ศาสนาและอดมการณเปนดวงวญญาณของปจเจกบคคลและสงคมดวย ปจเจกบคคลตองมวญญาณ สงคมตองมจตวญญาณ คณธรรมของปจเจกบคคลอยทการกลอมเกลาเรยนร โดยพอแม สถาบนการศกษา ศาสนา พรรคการเมองและองคกรของรฐ สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (2548: 126) ไดกลาววา คณธรรมหมายถงลกษณะนสยของบคคลทเออแกการปฏบตสงทถกตอง เชนความยบยงชงใจ ความขยนมนเพยร เปนพฤตกรรมทสงเกตไดโดยอาศยระยะเวลา แลความคนเคยกบบคคลนน

พทธทาสภกข (2549) ไดอธบายคณธรรม หมายถง คณสมบตฝายดสวนเดยวเปนทตงหรอเปนประโยชนแกสนตภาพหรอสนตสขจงเปนตองเปนทตองการของมนษย คณธรรมเปนสงทตองอบรมโดยเฉพาะเพอใหเกดขนเหมาะสมกบทตองการ

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550) ไดกลาววา คณธรรมหมายถง สงกลวบาป ใฝความด และเครองกระตนผลกดนใหเกดความรสกผดชอบ เกดสานกทดมความสงบเยนภายใน

สรปไดวา คณธรรม หมายถง หลกของความด ความงาม ความถกตอง ซงจะแสดงออกมาโดยการกระทา ทางกาย วาจาและจตใจของแตละบคคล ซงเปนหลกประจาใจในการประพฤตปฏบตจนเกดเปนนสยเปนสงทมประโยชนตอตนเองผอนและสงคม

2.3 ทฤษฎการพฒนาคณธรรม การพฒนาคณธรรมของมนษยมการพฒนาเปนลาดบจากวยทารกจนถงตลอดชวตตนกาเนดของแหลงทกอใหเกดการพฒนาทางคณธรรมมาจากอทธพลของสงคมและพนธกรรมคาวา สงคม ในทนหมายถง สงแวดลอมรอบตวเดกทงทเปนบคคล และสภาพแวดลอมตามธรรมชาตอนๆ สวนพนธกรรม ไดแก ความสามารถในการรคด และพฒนาขนตามลาดบขนอาย วฒภาวะหรอประสบการณทผนนประสบอย การพฒนาทฤษฎทสาคญแบงเปน 3 แนวทางใหญคอ (ประภาศร สหอาไพ. 2543: 29-37) 1. ทฤษฎวเคราะห (Psychoanalytic Theory) ไดรบอทธพลจากแนวคดของฟรอยด (Freud) เชอวา วามนษยในสงคมจะเรยนรความรบผดชอบชวดจากสงแวดลอมสงคมจนมเอกลกษณของตนเองเพอเปนเกณฑในการประพฤตปฏบตเองโดยอตโนมต มความรสกละอายใจตนเองเมอประพฤตผด เมอสานกแลวจะไมประพฤตซาอก โดยมองมการควบคมภายนอก จงเปนบทบาทของการศกษาในการพฒนาจตใจของผเรยน เพอเสรมสรางคนทมคณภาพและประสทธภาพตามทระบบเศรษฐกจและสงคมตองการ 2. ทฤษฎการเรยนรทางสงคม (Social Learning Theory) เปนกระบวนการทางสงคมโดยการซมซบกฎเกณฑตางๆ ของสงคม โดยยดหลกการเรยนร คอการสงเกตเลยนแบบจากผใกลชดเพอแรงจงใจไดแกเปนทรกและยอมรบในกลมพวกเดยวกน และเปนทยอมรบวาสถานศกษาเปนทเหมาะสมในการกลอมเกลาผเรยนใหมคณธรรมจรยธรรมเพอเตบโตขนเปนผลเมองทมคณภาพของประเทศโดยตองจดสภาพแวดลอมทางการศกษาใหเออตอการปลกฝง และเสรมสรางคณธรรมท พงประสงค

16

3. ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญา (Cognitive Theory) แนวคดของนกจตวทยาในกลมนคอคณธรรมเกดจากแรงจงใจในการปฏบตตน สมพนธกบสงคม การพฒนาคณธรรมจงตองพจารณาถงเหตผลทางคณธรรมตามระดบสตปญญาของแตละบคคลดวย ดงนนจงเปนหนาทของสถาบนศกษาทตอง บรณาการการสอนดานคณธรรมทเหมาะสมในหลกสตรการเรยนการสอนเพอพฒนาผเรยนตามระดบดานสตปญญาและวฒภาวะ นกจตวทยาทสนใจศกษาในแนวทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาคอ เพยเจต และโคลเบอรก ทฤษฎการพฒนาคณธรรมของเพยเจต เพยเจต (ประภาศร สหอาไพ. 2543: 30-35; อางองจาก Piaget. 1932) เปนผรเรมศกษาพฒนาการทางคณธรรมของเดก และมความคดวาพฒนาการทางคณธรรมของมนษยนนขนอยกบความฉลาดในการทจะรบรเกณฑและลกษณะตางๆ ทางสงคม ดงนนพฒนาการทางคณธรรมของบคคลจงขนอยกบพฒนาการทางสตปญญาของบคคลนนๆ และไดแบงชนของมนษยออกเปน 3 ขน คอ 1. ขนกอนคณธรรม (ตงแตแรกเกดจนถง 2 ป) ยงไมเกดคณธรรม แตสามารรถเรยนรจากประสาทสมผสและมพฒนาการทางสตปญญาในขนตน 2. ขนเชอฟงคาสง (อาย 2-8 ป) เชอฟง และปฏบตตามคาสงสอนของผใหญ มการคดกอนปฏบตการตามคาสง ซงในขณะแรกเรมจะไมคานงถงเหตผลของคาสงนน 3. ขนยดหลกแหงตน (อาย 8-10 ป) เกดหลกความคดพฒนาการทางสตปญญาสงขนตามประสบการณทางสงคม คลายความเกรงกลวอานาจภายนอก เรมมความคดเปนตวเองมากขน จดประสงคหลกของเพยเจต คอ การสารวจธรรมชาตในการตดสนใจคณธรรมของเดกไดทาวจยในเจนวาโดยศกษาเดกเปนรายบคคลในเรองตอไปน

1. เจตคตของเดกทมตอกฎ 2. การจดสนของเดกเกยวกบความถกตองและความผด 3. การประเมนคาความยตธรรมในการตดสน

เพยเจตกาหนดความงอกงามในการตดสนดานคณธรรมมลาดบพฒนาการเปนระยะๆ โดยขนอยกบการวางรปแบบในความกาวหนาในการเรยนร มากกวาการเรยนรกฎโดยการใหรางวลและการลงโทษ คอการลอกเรยนแบบอยางเทานน และไดกลาวอกวา คณธรรมประกอบขนดวยระบบกฎและการคงอยของคณธรรม จะคนไดจากมความเชอถอ ซงแตละรายบคคลพยายามทรบกฎเหลานน ทฤษฎของโคลเบอรก (Kohlberg’s Theory) โคลเบอรก (ประภาศร สหอาไพ. 2543: 30-31; อางองจาก Kohlberg. 1981) เปนนกการ ศกษาดานคณธรรมทมชอเสยงมาก เปนผนาทฤษฎจรยศกษาทสงเคราะหขอบเขตความรทางปรชญา จตวทยา สงคมวทยา และศกษาศาสตรมาประกอบกนขนเปนทฤษฎบรณาการ (Integrated Theory) และนามาใชในการจดการดานจรยศกษา(Moral Education)

17

โคลเบอรกไดศกษาพฒนาการทางคณธรรมตามแนวของเพยเจต และไดแบงระดบของคณธรรมออกเปน 3 ระดบ ซงทง 3 จดเปนขนพฒนาการได 6 ขน ดงน ดงปรากฏในตาราง 1 ตาราง 1 เหตผลเชงคณธรรม 6 ขน ซงแบงเปน 3 ระดบในทฤษฎพฒนาการทางคณธรรม ของโคลเบอรก

ระดบของคณธรรม ขนการใหเหตผลเชงคณธรรม 1. กอนเกณฑ (2-10 ป) 1. การเชอฟงและการลงโทษ 2. การแสวงหารางวล ( 8-10 ป) 2. ตามเกณฑ (10-16 ป) 3. การทาตามความเหนชอบของผอน 4. การทาตามหนาทในสงคม 3. เหนอเกณฑ (16 ปเปนตนไป) 5. การทาตามเกณฑและขอสญญา 6. การยดในมโนธรรมตามหลกสากล

โคเบอรก วเคราะหหลกคณธรรมวาเปนลาดบหรอระบบของแนวสาหรบเผชญการเลอก ทจะปฏบตในสงทมใหเลอกอยางหลากหลายวธ พฒนาการทางคณธรรมม 6 ลาดบขนทอาจไปใชในรปแบบตางๆ ทจะเลอกไดในสถานการณของการพจารณาสงทเปนคณธรรมลาดบขนของการพฒนาทางคณธรรมมดงตอไปน 1. การเชอฟงและการลงโทษ พจารณาในดานประเดนของการถอเอาอตราของตวเองเปนใหญ 2. การแสวงหารางวลเปนเปาหมายตามลกษณะเฉพาะรายบคคล และการแลกเปลยนกนอยางเสมอภาคทตกลงกน เพอจะยอมรบความคดเหนของกนและกนในสงคม เพอแสวงหารางวล 3. การทาความเหนชอบของผอน ความสมพนธและการทาตามรปแบบตามทผอนเหนชอบเปนการแลกเปลยนในความคาดหวง การตดตอประสานงานและความศรทธายดมนไววางใจตอผอน โดยการปฏบตทดงามตอกนตามบทบาทและหนาทของตน 4. การทาหนาทในสงคม ระบบสงคมและความมสตรบผดชอบทจะใหมการดาเนนการตามหนาททตนกระทาในสงคมนน เพอรกษาระเบยบทางสงคมทาหนาทของสงคมจงตองรกษาสถาบนใหดาเนนไปอยางราบรนโดยสวนรวม 5. การทาตามกฎเกณฑและขอสญญา สทธพนฐานและพนธสญญาทางสงคมทจะใชกบประชาชนโดยสวนรวม จะตองยดถอคานยมซงมมากมายแตกตางกนไป รวมทงความคดเหนซงมอยเฉพาะกลม นามารวมกนเปนพนธสญญาของสงคมรวมกน

18

6. การยดในมโนธรรมตามหลกสากล หลกธรรมสากลถอเปนการแนะแนวทางใหมนษยชาตกระทาตามขอกาหนดของสงคมพนฐานของแตละแหงโดยภาพกวางและลก การถอเอาความเคารพ นบถอในบคคลอนเปนจดหมายใชเปนวธการ ความยตธรรมคอสจธรรม ไมขนกบวฒนธรรมเฉพาะแหงหรอสงคมใดสงคมหนงเทานน การวเคราะหคณธรรมของโคลเบอรก เปดเผยใหเหนถงเรองสาคญคอ 1. หลกธรรมเปนขอปฏบตหรอแนวทางเมอตองเผชญกบทางเลอกในคณธรรมหลายทาง และปฏบตคณธรรมตางๆ 2. การตดสนทเปนมาตรฐานจนยดเปนกฎเกณฑในการแกปญหาขดแยงตางๆ ไดตามความตองการหลกคณธรรมจงตองเปนไปตามหลกสากลและเปนคานยมทไดรบการยอมรบโดยทวไป จอหน ดวอ (John Dewey) ดวอ (ประภาศร สหอาไพ. 2543: 35-36; อางองจาก Dewey. 1975) เสนอประเดนทวาหลกคณธรรมจะไมแยกออกจากชวตในสงคมของมนษย ตราบใดทยงมการสมาคมรวมกนอยดงนนโรงเรยนจงเปนรปแบบของชวตในสงคม มใชเปนการเตรยมตวสาหรบบคคลใดบคคลหนงโดยเฉพาะ คณธรรมคอ หลกความประพฤตทมการฝกอบรมใหเปนความประพฤตของพลเมองด โดยเนนทรายบคคลเทากบทตระหนกถงผลทางสงคมทจะดารงรปแบบของสงคมนน ดงนนหลกธรรม จงไมมใครคนใดคนหนงผกขาดการตดสน ไมใชเรองเหนอธรรมชาตไมสรางรปแบบเฉพาะภมภาคหรอวถชวตเพยงใดอยางหนง การแปลความหมายคณธรรมในชวตสงคมซงเตมไปดวยการเรงรดหนาทจะสรางลกษณะนสยของบคคลโดยเนนความสาคญในดานจตวทยาในการจรยศกษา อปกรณการใหความรทางคณธรรมมความรสกรบผดชอบเปนสวนชวยไดมาก ผลงานของโรงเรยนตดสนใจไดจากความสาเรจในพฒนาความสามารถในการตดสนใจคณธรรมของแตละบคคลได นกการศกจะตองจดกจกรรมนกเรยน โดยการเสรมสรางพลงในการดาเนนกจกรรมดวยตวนกเรยนเอง ใชสตปญญาโดยไมทงหลกคณธรรมทนามาประยกตใชดวยตนเองอยางมประสทธภาพ

3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบพฒนาคณธรรม กระทรวงศกษาธการ ประกาศนโยบายเรงดวนเรอง เรงรดการปฏรปการศกษา โดยยดหลกคณธรรมนาความร เพอสรางความตระหนก สานกในคณคาของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ความสมานฉนท สนตวธ วถประชาธปไตย เพอพฒนาคนโดยใชคณธรรมเปนพนฐานของกระบวนการเรยนรทเชอมโยง ความรวมมอของสถาบนครอบครว ชมชน สถาบน ศาสนาและสถาบนการศกษา โดยจดเนนเพอพฒนาเยาวชนใหเปนคนด มความร และอยดมสข เพอใหการขบเคลอนดงกลาวมความชดเจน เกดประสทธภาพสงสด และสามารถนาไปสการปฏบตไดอยางเปนรปธรรม 8 คณธรรมพนฐานท ควรปลกฝง ดงน

19

1. ความขยน กระทรวงศกษาธการ (2550: 9 –11) ใหความหมายของ ความขยนวา หมายถงความบากบนทาการงานอยางแขงขนไมปลอยปละละเลย ทาหรอประพฤตเปนปกตสมาเสมอ ไมเกยจครานพยายามทากจกรรมไมทอถอย นกเรยนมความขยนในการทากจกรรมตางๆ ดงน 1) ขยนมนเพยรเรยนหนงสอ ฟง คด การเขยน ขณะเรยนอยางตงใจ 2) ขยนทางานทไดรบมอบมายไมคงคาง 3) ขยนทางานชวยเหลอในกจการโรงเรยน 4) ขยนทางานชวยเหลอในกจการของ บดา มารดา ครอบครว กรมวชาการ (2541: 29-30) ใหนยามคาทง 4 คาดงน ขยน หมายถง ความตงใจและกระตอรอรน มงมนในการทางานโดยไมผดวนประกนพรง โดยมพฤตกรรมทแสดงออก ไดแก

1. ตอบรบการทางาน พด หรอแสดงกรยาทาทางวายอมรบ เตมใจ พงพอใจทจะทางานตามทไดรบมอบมาย

2. อาสาทางาน พด หรอแสดงกรยาทาทางวาตองการจะทางานหนงงานใด แมจะไมใชงาน ทไดรบมอบมายโดยตรง

3. ทาทนท ไมผดวนประกนพรง ลงมอทางานทนท โดยไมปลอยใหวนเวลาผานไปอยางไร ประโยชน

4. ทางานอยางตอเนอง ทางานทไดเรมตนไวแลวอยางตอเนองและสาเรจตามเปาหมาย ราชบณฑตยสถาน (2542: 166) ขยนทางานอยางแขงขน ไมปลอยปละละเลย ทาหรอ

ประพฤตเปนปกตสมาเสมอ ไมเกยจคราน แขงแรง เขาท ราชบณฑตยสถาน (2542: 802) เพยร ความบากบน ความกลาแขง พยายามจนกวาจะสาเรจบากบน ราชบณฑตยสถาน (2542: 1257) หมน ขยน ทา หรอพฤตกรรมบอยๆ อยางปรกตสมาเสมอ เชน หมนทาการบาน หมนมาหา ศกดชย มโนวงศ (2544) บทคดยอ พฤตกรรมทางจรยธรรมของนกเรยนชนประถมปท 4 อาเภอดอยเตา จงหวดเชยงใหม พบวาพฤตกรรมดานความขยน สวนใหญอยในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยรวมเทากบ 3.38 เมอพจารณารายการพฤตกรรมทพบสองลาดบแรก ซงอยในลาดบมาก ไดแก การใชเวลาวางทเปนประโยชนทกครง และแตงตวไปโรงเรยนแตเชา พฤตกรรมสองลาดบสดทายซงอยในระดบปานกลาง ไดแก มาโรงเรยนสมาเสมอ ไมขาดเรยน และทางานไดสาเรจทตงใจไวเสมอ

20

ศศวรรณ เทศศรเมอง (2535: 6) ไดนยามศพทในงานวทยานพนธ ซงไดดาเนนการไว

วา ความขยนหมนเพยรในการเรยน หมายถง การกระทาของนกเรยนทแสดงออกถงความสนใจ ตงใจ

เอาใจใสตอการเรยนการสอน มความพยายามทางานและรวมกจกรรมทครกาหนดขณะทมการเรยน

การสอนวชาภาษาไทย โดยแสดงออกเปนพฤตกรรมทสงเกตไดชดเจน ซงออกไดเปน 2 ลกษณะ

ดงรายละเอยด ตอไปน

1. ความขยนมนเพยรในการเรยนทครสอนไดแก เขาชนเรยนตรงเวลา ตงใจฟงครอธบาย

ไมเลน ไมคย ไมเหมอลอย ไมแหยเพอนแสดงความคดเหนเกยวกบบทเรยนตอบคาถามครเกยวกบ

บทเรยน

2. ความขยนมนเพยรในการเรยนขณะทครใหทางาน ไดแกทางานทครมอบมายเสรจทนเวลา

กระตอรอรนในการรวมกจกรรมทครมอบมาย

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2542) ไดนยามคาวา “ขยน” ไววา หมายถง”การทา

การงานอยางแขงขน ไมปลอยปะละเลย ทาหรอประพฤตเปนปรกต สมาเสมอ ไมเกยจคราน”

ราชบณฑตยสถาน (2546) ผทมความขยนคอผทตงใจทากจตางๆ ทสมควรอยางจรงจง

ตอเนอง ไมทอถอย มตองใหผอนบงคบควบคมบคคลเหลานมความพยายาม กลาเผชญอปสรรคตางๆ

และใชสตปญญาแกปญหาจนเกดผลงานสาเรจตามความมงหมาย

กระทรวงศกษาธการ (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2550) มมมองเดกและเยาวชน

ทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานมความขยนจะมความรบผดชอบตอการเรยนของตน ทางานท

ไดรบมอบหมายจากโรงเรยนจนสาเรจลลวงโดยเรวดวยความใสใจ นอกเหนอจากงานทไดรบ

มอบหมายความขยนยงจะคนควาหาความรเพมเตมดวยตนเองอยางสมาเสมอ ทงยงมความหมน

เพยรในการอทศกาลงกายกาลงใจของตนใหเกดประโยชนตอสาธารณะ

สรปไดวาความขยน ความตงใจเพยรพยายามทาหนาทการงานอยางตอเนอง สมาเสมอ

อดทน ไมทอถอยเมอพบอปสรรค ความขยนตองปฏบตควบคกบการใชสตปญญาแกปญหา จนเกดผล

งานสาเรจตามความมงหมาย 2. ความประหยด

รจร ภสาระ (2541: 9) ไดใหความหมายวา ความประหยด หมายถง การใชจายตาม

ความจาเปน หรอใชจายอยางเหมาะสมกบสภาพของตนเองและครอบครว

สวรรณ ปราบวชต (พงษศกด พงสขา. 2546: 21; อางองจาก สวรรณ ปราบวชต. 2538.

การศกษาพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนตางประเทศ. หนา 19.) ไดใหความหมายของ

ความประหยด หมายถง การใชสงของทงหลายพอเหมาะ พอควรใหไดประโยชนมากทสด ไมยอมใหม

สวนเกนมากนก รวมทงระมดระวง รจกยบยงความตองการใหอยในกรอบ และขอบเขตทพอเหมาะ

พอควร

21

สมศกด สนธระเวชญ และคณะ (2529) ใหความหมายวาประหยด หมายถง การรจกใชทรพยสงของทมอยตามความจาเปนใหเกดประโยชนและคณคามากทสด โดยอาศยหลกความพอด การประหยดทรพย ประหยดเวลา ประหยดแรงงาน ประหยดทรพยากรธรรมชาต สวนในเอกสาร ชดการสอนการปลกฝงและสรางเสรมคานยมพนฐานการประหยด และออม (หนวยงานศกษานเทศก กรมสามญศกษา. 2529) ไดนยามคาวา ประหยดและออมไว ดงน การประหยดและออม หมายถง การรจกออมทรพยสน เวลา ทรพยากร ทงสวนตน และสงคมตามความจาเปนใหเกดประโยชน และคมคาทสด รวมทงรจกดารงชวตใหเหมาะสมกบสภาพฐานะความเปนอยสวนตนและสงคม โดยแบงการประหยดออกเปน 3 สวน คอ 1. การประหยดเวลา หมายถง การทนกเรยนรจกวางแผนใชเวลาของตนและใชเวลาใหเกดประโยชนคมคามากทสด ในเรองการใชเวลาเดนทางไปโรงเรยนและเดนทางกลบบาน การใชเวลาในการศกษาเลาเรยน ทาแบบฝกหดทบทวนบทเรยน และหาความรเพมเตม การใชเวลาทาธรกจสวนตว การใชเวลานอน การพกผอน การใชเวลาในการชวยเหลองานบาน ชมชน สงคม 2. ประหยดเงน หมายถง การทนกเรยนรจกการวางแผนการใชจายเงน ใชเงนใหเกดประโยชนคมคามากทสด เหมาะสมกบรายรบ และมการเกบออมยบยงความตองการของตน อนมผลทาใหเงนอยในขอบเขตทพอเหมาะพอควร ตดสนใจใชเงนโดยคานงถงประโยชนความคมคา ความจาเปนของตนเองอยางรอบคอบ ไมตระหนถเหนยวจนเกนไป 3. การประหยดในดานสงของ เครองใช หมายถง การทนกเรยนรจกใชเครองใชสงของเครองใชทงของตนเองและสวนรวมใหไดประโยชนคมคามากทสด รกษา ซอมแซมสงของเครองใชของตนเองและสวนรวมใหใชงานไดอยเสมอ ไมใชจายสงของเครองใชอยางฟมเฟอยเกนความจาเปนดวยความเคยชนหรอความสะดวกสบายของตน ใหความรวมมอในการประหยดไฟฟาและนาประปาของสวนรวม พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2546 ) ไดนยามคาวา”ประหยด” ไววา หมายถง การยบยง ระมดระวง ใชจายแตพอควรแกฐานะ ผทมคณธรรมในดานความประหยดนนเรยนรทจะดาเนนชวตในรปแบบทเรยบงาย ประมาณไดถงฐานะการเงนของตน ถนอมใชจายตามฐานานรปทม กระทรวงศกษาธการ (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2550) มมมองเดกและเยาวชน ทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานมความประหยดจะเขาใจถงฐานะการเงนของตน ไมใชจายสรยสรายเกนตว รจกคณคาของเงนและรจกเกบออม อกทงยงดาเนนชวตอยางประหยดบนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง นอกเหนอจากการนาคณธรรมประหยดมาเปนหลกในการดาเนนชวตสวนตว ยงมความหวงใย ใสใจใชทรพยากรสาธารณะดวยความระมดระวงอกดวย ณฐสดา เตพนธ และวชราภรณ เพงจตต (2547) ความประหยดเปนคณธรรมทสาคญยงตอสงคมปจจบน ซงกระแสบรโภคนยม และวตถนยมไหลบาเขามาสวฒนธรรมไทย สงผลใหเยาวชนไทยจานวนไมนอยใหความสาคญกบวตถสงของ อาทเชน โทรศพทมอถอ เครองแตงกาย เครองประดบ

22

จนเกดความทะยานอยากและมความตองการใชจายเกนตน ขาดการเกบหอมรอมรบ เกดการเรยนรและเขาใจทคาดเคลอนไปวา วตถสงของตางๆ นนสอถงคณคาของบคคล สรป ไดวาการปลกฝงไวซงคณธรรมความประหยด จะชวยความเสยง การรจกเกบออมถนอมใชทรพยสน สงของแตพอควร พอประมาณ ใหเกดประโยชนคมคา ไมฟมเฟอย ฟงเฟอ 3. ความซอสตย พระวเทศธรรมรงษ (หลวงตาช) (2550: 69-74) ไดกลาวถงลกษณะของความซอสตยนนประกอบดวย 1) ซอสตยตอตวเอง 2) ซอสตยตอหนาทการงาน 3) ซอสตยตอกาลเวลา 4) ซอสตยตอเวลาพด 5) ซอสตยตอบคคล และ 6 ) ซอสตยตอความด บรชย ศรมหาสาคร (2546: 53-55) ไดกลาววา ความซอสตยสจรตเปนคณธรรมทจาเปนในการอยรวมกนในสงคม เพราะถาทกคนมความซอสตยสจตตอตนเองและผอน สงคมยอมมความสข พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชรชกาลท 9 ทรงเนนถงความซอสตยสจรตมาก ดงจะเหนไดจากพระบรมราโชวาท ซงพระราชทานแกปวงชนชาวไทย 4 ประการ คอ 1. การรกษาความซอสตย ความจรงใจตอตวเอง ทจะประพฤตปฏบตแตสงทเปนประโยชนและเปนธรรม 2. การรจกขมใจตนเอง ฝกใจตนเอง ใหประพฤตปฏบตอยในความสตย

3. การอดทน อดกลน และอดออมทจะไมประพฤตปฏบตลวงความสตยสจรต ไมวาดวยเหตประการใด

4. การรจกละวางความชว ความทจรต และรจกสละประโยชนสวนนอยของตน เพอประโยชนสวนใหญของบานเมอง สมนก แกระหน (งามนตย สรพงษ. 2547: 23; อางองจาก สมนก แกระหน. 2541. พฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนสงกดสานกงานการประศกษา อาเภอคาชะอ สานกงานการประถมศกษาจงหวดมกดาหาร. หนา 9.) ใหความหมายความซอสตย ดงน 1. รและเขาใจหลกการเกยวกบความด ความงาม การรกษาสขภาพจต 2. มความสามารถในการวเคราะห วจารณ แกปญหา กลาแสดงออก และทางานรวม งานกบผอนได 3. มความเสยสละ สามคค มวนย ซอสตย กตญกตเวทรกการทางานเหนคณคา ของการออกกาลงกาย 4. สนใจแสวงหาความร และรปแบบการทางานใหมๆ มความคดรเรมสรางสรรคนาความรมาใชในการตดสนใจในการดารงชวต 5. ปรบปรงตนเองอยเสมอใหมคณลกษณะอนพงประสงค สามารถนาความรไปแกปญหา และพฒนาบคลกภาพของตนเองได

23

ววฒน อศวาณชย (พไลลกษณ ทองรอด. 2547: 30; อางองจาก ววฒน อศวาณชย. 2523. ความสมพนธระหวางความมวนยในตนเองตอความซอสตยของเดกไทย. หนา 19-20) ไดใหความหมายของความซอตรง ไมคดโกง ถาแสดงออกทางใจจะเปนนาใสใจจรง ไมมเงอนงาซอนไวในใจ ทางกายเปนการทาจรง ไมใชทาดเพอลวงใหคนอนตดกบทางวาจา คอ พดจรง พดคงเสนคงวาเปนทเชอถอและไววางใจได และยงอธบายถงความซอสตยสจรตของบคคลเปนขอ ๆ วา 1. ตองซอสตย ไมคดโกงหรอหลอกลวงเขากน ประกอบอาชพในทางสจรต สงททจรตผดศลธรรม จะตองเลกอยางเดดขาด 2. ตองซอสตยตอตนเอง ตอครอบครว และมตรสหาย และตองมความจงรกภกดตอประเทศชาต ไมคดทรยศ 3. ตองซอสตยในทถกทางโดยเฉพาะทางทเปนประโยชนและดงามเทานนทางทจะเปน การทาลายประโยชนใหเกดความเสยหายแลว ไมควรทาอยางยง เชนการซอสตยตอบคคลทาลายชาต 4. ตองรกษาความพดของตนใหมคณคานาเชอถอได ใหเปนคนมวาจาสทธ วาจะใหความชวยเหลอใครแลว ตองเปนไปตามทพด ขนตยา กรรณสตร และคนอนๆ (2547: 202-2, 203-2) ไดศกษาความสมพนธขององคประกอบการขดเกลาทางสงคมและลกษณะทางจตใจกบพฤตกรรมความซอสตยของคนไทย โดยศกษาจากผปกครองและนกเรยน กลมตวอยาง คอ คนไทยทนบถอศาสนาพทธ ศาสนาครสต และศาสนาอสลาม พบวา นกเรยนมพฤตกรรมความซอสตยในระดบตา คอ การกระทาระหวางการทาเพอใหพนการถกลงโทษกบการกระทาเพอตองการรางวล และระดบสงสด คอ การทาตามเกณฑสงคม เสาวนจ นจอนนตชย (2547: 45) ศกษาการปลกฝงคณธรรมความซอสตยในชมชนพทธ ครสตอสลามในประเทศไทย การศกษาเปนการศกษาเชงคณภาพ โดยใชหลก คอ แนวคดความซอสตย โครงสรางสงคม กระบวนการขดเกลาทางสงคม หลกคาสอนของศาสนา หลกการศกษา ในโรงเรยนศาสนา พบวาคณธรรมความซอสตยทเขมแขงเกดจากการอบรมเลยงดทใกลชดของพอแม ความรบผดชอบ และการพงตนเองเรวตงแตวยเดก พอแม ผปกครอง ครและพระเปนแบบอยาง และมความร สรปไดวา ความซอสตย ประพฤตตรงไมเอนเอยง ไมมเลหเลยม มความจรงใจ ปลอดจากความรสกลาเอยงหรอคต 4. ความมวนย สาโรช บวศร (2522: 66) กลาววา ความมวนย หมายถงการมความเคารพซงกนและกน โดยทกคนจะตองใหเกยรตซงกนและกนทงกาย วาจา และความคด

ประภาศร สหอาไพ (2543: 48) ไดอธบายวา คณธรรมเปนเครองกาหนดหลกปฏบตใน การดารงชวตเปนแนวทางใหอยรวมกนอยางสงบเรยบรอย ประกอบดวยองคประกอบดงตอไปน

24

1. ระเบยบวนย (Discipline) เปนองคประกอบทสาคญยง สงคมทขาดกฎเกณฑทกคนสามารถทาทกอยางไดตามอาเภอใจ ยอมเดอดรอนระสาระสาย ขาดผนาผตาม ขาดระบบทกระชบ

ความเขาใจเปนแบบแผนใหยดถอปฏบต การหยอนระเบยบวนยใหเกดการละเมดสทธและหนาท ตามบทบาทของแตละบคคล ชาตใดไรระเบยบวนยยอมยากทจะพฒนาไปไดทดเทยมชาตอน จงควรประพฤตตามจารตประเพณของสงคม 2. สงคม (Society) การรวมกลมกนประกอบกจกรรมอยางมระเบยบแบบแผนกอใหเกด

ขนบธรรมเนยมประเพณทดงาม มวฒนธรรมอนเปนความมระเบยบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน 3. อสระเสร (Autonomy) ความมสานกในมโนธรรมทพฒนาเปนลาดบกอใหเกดความอสระ สามารถดารงชวตตามสงทไดเรยนรจากการศกษาและประสบการณในชวต มความสขอยใน

ระเบยบวนยและสงคมของตน เปนคานยมสงสดทคนไดรบการขดเกลาแลวสามารถบาเพญตนตามเสรภาพเฉพาะตนไดอยางอสระ สามารถปกครองตนเองและชกนาตนเองใหอยในทานองคลองธรรม สามารถปกครองตนเองได กรมวชาการ (2545: 9-10) กลาววา ความมระเบยบวนย หมายถง การใชชวตอยางสงบสข

เคารพกฎหมายและขอกาหนดของสงคมมเหตผล ปฏบตตามวฒนธรรมประเพณของชมชน วนย พฒนรฐ และคณะ (2541: 9) กลาววา ความมระเบยบวนย หมายถงการ ประพฤตปฏบตตามกฎ ขอบงคบ และกตกาตางๆ ทสงคมกาหนดขนเพอใหเปนแนวทางในการปฏบตและใชควบคมความประพฤตของคนในสงคม เชนกฎหมาย คาสง คาประกาศ ระเบยบของโรงเรยน

และกลาวถงพฤตกรรมทแสดงออกถงความมระเบยบวนยไว ดงน 1. รจกรบผดชอบตอตนเองและผอน 2. เครงครดในระเบยบวนยอยเสมอ 3. ปฏบตตามกฎระเบยบของสงคม

จากการศกษาความหมายและพฤตกรรมทเกยวกบความมระเบยบวนย สรปไดวา ความมระเบยบวนย หมายถง การปฏบตตาม กฎ ขอบงคบ และกตกาของสงคม โดยมพฤตกรรม ทแสดงออกถงความมระเบยบวนย ไดแก รจกรบผดชอบตอตนเองและผอน เครงครดในระเบยบวนย

อยเสมอ และปฏบตตามกฎระเบยบทสงคมกาหนด ซงตรงกบตวบงชท 4 คอ การปฏบตหนาท ทไดรบมอบมายดวยความมงมน รอบคอบและถกตอง พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2542) ไดนยามคาวา มวนยหมายถง การควบคมปฏกรยาโตตอบฉบไวตามแรงกระตน (Impulse) เพอใหเกดพฤตกรรมทถกตองในระยะยาว หรอควบคมตนเอง ใหประพฤตปฏบตในทศทางทถกตอง

25

ราชบณฑตยสถาน (2546) ผทมคณธรรมในดานของความมวนยนนเรยนรทประพฤตตนโดยยดมนในระเบยบแบบแผน ขอบงคบ และขอปฏบต โดยการยดมนนนไปดวยความยนด เตมใจ และตงใจ กระทรวงศกษาธการ (สานกงานเลขาธการการศกษา. 2550) เดกและเยาวชนผทไดรบ การบมเพาะคณธรรมในดานความมวนยจะสามารถควบคมดแลตนเองใหประพฤตปฏบตมสขนสยอนดมความอดทน อดกลน ควบคมตนเอง และแสดงออกถงพฤตกรรมทเหมาะสม สรปไดวา ความมวนยยดมนในระเบยบแบบแผนขอบงคบและขอปฏบตซงมทงวนย ในตนเองและมวนยตอสงคม 5. ความสภาพ พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2442 (2544: 1205 -1206 ) ไดใหความหมายคาวา รอบคอบและถกตองความสขภาพ หมายถง เรยบรอย เชนเขาแตงกายสภาพตามกาลเทศะ และตามนยม ออนโยน ละมนละมอม เชน เขาพดดวยนาเสยงสขภาพ ไมกระโชกโฮกฮาก สภาพชน ผแตงกายเรยบรอย ผทมกรยามารยาทออนโยน พดจาเรยบรอยรกาลเทศะ เชน สภาพชนยอมไมเสยงดง ราชบณฑตยสถาน (2546) ผทมคณธรรมในดานของความสภาพนนเรยนรทจะประพฤตตนอยางออนนอมถอมตนเหมาะสมกบสถานภาพ กาลเทศะ และ วฒนธรรมไทย แมจะมความมนใจในตนเอง แตบคคลเหลานกไมแสดงพฤตกรรม กาวราว รนแรง หรอวางอานาจขมขผอนไมวาจะเปนทางวาจาหรอทาทาง พจนานกรมฉบบมตชน (2547: 880) ไดใหความหมาย ความสภาพ หมายถง เรยบรอย ออนโยนประพฤตด กมาร ชชชวงษ (2549) ความสภาพเปนคณธรรมทสาคญอยางยงตอสงคมปจจบน ซงมการไหลบาของวฒนธรรมตะวนตกเขามาอยางรวดเรว การรกษาไวซงกรยามารยาท อนนมนวลออนโยน มสมมาคารวะ ไมแขงกระดางกาวราว และเหมาะกบวฒนธรรมไทยนน นอกจากน จะเปนการรกษาไว ซงเอกลกษณของชาตแลว ยงเปนการ ชวยกลอมเกลาจตใจเดกและเยาวชนใหเรยนรทจะอยรวมกบผอนอยางมความสข มความนอบนอม ใหเกยรตซงกนและกนอนเปนการลด การยดตดกบความร ความคดหรอความเชอขอตนเอง ซงเปนเสมอนกรอบปดกนมใหเดกและเยาวชนซงกาลงอยในวยแหงการเรยนร กระทรวงศกษาธการ (สานกงานเลขาธการการศกษา. 2550) เดกและเยาวชนผทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความสภาพจะมกรยามารยาททดเหมาะสมกบกาลเทศะ และวฒนธรรมไทย ไมกาวลวงใชกรยาหรอวาจาทารายจตใจหรอสทธของผอน สรปไดวา ความสภาพหมายถง เรยบรอย ออนโยน และ ละมนละมอม มกรยามารยาท ทดงาม มสมมาคารวะ ประพฤตดเปนผคณธรรม รกาลเทศะ มกรยาวาจาเรยบรอย ซงเปนคณธรรม ทสงคมตองการใหมในตวนกเรยน

26

6. ความสะอาด กระทรวงศกษาธการ (2550: 9) ไดใหความหมายของความสะอาดวาหมายถง ไมสกปรก

ไมมตาหน ผองใสบรสทธ ไมทจรต เราสามารถจาแนกความสะอาดได ดงน 1. ความสะอาดทางดานรางกาย คอ รางกายไมสกปรก เสอผาสะอาด และรบประทานอาหารทสะอาด มสขนสยสวนบคคลทด 2. ความสะอาดสงแวดลอมคอบานเรอนสะอาด หองเรยนสะอาดสงเครองใชสะอาด และโรงเรยนสะอาด 3. จตใจสะอาด คอ คดด ทาด พดด ยดหลกศล 5 ของพระพทธศาสนา มาเปนหลกปฏบต พจนารกรมฉบบราบบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 (2544: 1155) ไดใหความหมาย ของคาวา สะอาด ไว 2 ลกษณะ ความหมายแรกนนมงเนนลกษณะทางกายภาพ ซงนยามวา สะอาด กคอ ไมสกปรก อนหมายรวมถงการมความผองใส เปนทเจรญตา ทาใหเกดความสบายใจแกผพบเหน ความหมายทสองนนมงเนนลกษณะของจตใจ ซง สะอาด กคอ การมจตใจบรสทธ ราชบณฑตยสถาน (2546) โดยสรปแลว ผทมคณธรรมในดานของความสะอาดเรยนร ทจะดแลตนเองใหปราศจากความมวหมองทงกายและใจ พจนานกรมฉบบมตชน (2547: 854) ไดใหความหมายวา สะอาด หมายถง เกลยงเกลา บรสทธ ไรมลทน กระทรวงศกษาธการ (สานกงานเลขาธการการศกษา. 2550) เดกและเยาวชนผทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความสะอาดกายและใจจะรกษารางกายและสภาพแวดลอมใหสะอาดปราศจากความมวหมอง พรอมทงดและจตใจของตนใหกรอปไปดวยความคดทดตอผอน ไมมงราย ไมอจฉารษยา ความสะอาดทงสองลกษณะเปนคณธรรมทสาคญอยางยงตอสงคมปจจบน ความสะอาดกายจะเปนเกราะเสรมทชวยใหเดกและเยาวชนมสขอนามยทแขงแรงอนเปนทมาของ ความพรอมตอการเจรญเตบโตงอกงามในทกๆ ดาน นวลศร เปาวโรหต (2550) ความสะอาดรางกายเพยงอยางเดยวคงยงไมเพยงพอ ตอการเสรมสรางความงอกงามทางจตใจของเดกและเยาวชน อนาคตของชาตกลมนควรทจะไดรบ การปลกฝงและฝกฝนใหมความบรสทธสะอาดของจตใจ ไมมงรายหรออจฉารษยาผอนมองและคดถง สงตางๆ ในแงด เปนรากฐานทแขงแกรงในการเสรมสรางสภาวะทางจตใจของเดกและเยาวชนตอไป สรปไดวา ความสะอาด หมายถง ความสะอาดทงทางกาย ทางวาจา และทางใจ ซงตองการใหคณธรรมดานความสะอาดนนเกดขนในตวนกเรยนทกคน

27

7. ความสามคค อดล สาระบาล (2536: บทคดยอ) ความสามคค หมายถง การแสดงออกซงความสามารถในการทางานเปนกลมดวยใจรก มความรวมแรงรวมใจ เพอสรางสรรคและแกปญหาเพอใหการปฏบตงานสาเรจลลวงดวยดและมประสทธภาพ กตตพนธ รจรกล (2540: บทคดยอ) ความสามคคหมายถง ความพรอมเพยงเปนนาหนงใจเดยวกน รวมมอกระทากจการใหสาเรจลลวงดวยด โดยเหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตว ความหมายสามคคดงกลาวผศกษาสรปวา ความสามคค หมายถง การแสดงออก ซงความ สามารถในการทางานเปนหมคณะดวยใจรก มการรวมแรงรวมใจกนในการทางานเพอใหงานสาเรจดวยดและมประสทธภาพ พฤตกรรมการแสดงถงความสามคคม ดงน 1. ยอมรบฟงความคดเหนของผอน ไมยดความคดเหนของตนเองเปนใหญ 2. มความเกรงใจซงกนและกนมนาใจชวยเหลอกจกรรมในกลมไมผลกภาระใหผอน ไมเหนแกตว 3. ปรบตนเองเขากบผอนไดดรบผดชอบตอสวนรวมมากกวาสวนตน 4. เขาม สวนรวมอยางแขงขนในกจการของสวนรวม 5. เปนผประสานความสามคคในหมคณะไมแบงแยกเปนพวกเขาพวกเรา รกหมคณะ 6. ชวยเหลอเกอกลในทางไมผดศลธรรม มองคนอนในแงดเสมอ พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2542) ไดนยามคาวา สามคค ไววา ความพรอมเพรยง สมานฉนท รวมมอรวมใจ ปรองดองกน ราชบณฑตยสถาน (2546) ผทมคณธรรมในดานความสามคคจะไดรบการปลกฝงใหมงมนในการรวมพลงชวยเหลอเกอกลกน เพอใหการงานสาเรจลลวง แกปญหาและขจดความขดแยงได บคคลเหลานเปนผมเหตผล มใจเปดกวาง ยอมรบ ความแตกตางหลากหลายทางวฒนธรรม ความคด ความเชอ พรอมทจะปรบตวเพออยรวมกนอยางสนต กระทรวงศกษาธการ (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2550) มมมองเดกและเยาวชน ผทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความสามคคจะมจตใจเปดกวาง ไมเหนแตประโยชนสวนตน พรอมทจะเอออานวยใหเกดความสาเรจแกหมคณะ และรกษาไวซงความสมพนธอนดระหวางกน บคคลเหลานทางานรวมกบผอนไดเปนอยางด รบบทบาทผนาและผตามไดเหมาะสม มพฤตกรรมรวมมอรวมใจทางานอนเปนประโยชนตอสวนรวม ไมสรางความแตกแยก และไมใชความรนแรงใน การแกปญหา

28

สรปไดลกษณะพฤตกรรมทแสดงถงความสามคค ไดแก ยอมรบฟงความคดเหนของผอน มความเกรงใจซงกนและกน มนาใจชวยเหลอกจกรรมในกลมไมผลกภาระใหผอน ไมเหนแกตวรวมรบผดชอบและปรบปรงงานของกลม ใชสตปญญาและเหตผลในการจดสนใจแกปญหารวมกน รวมกนทางานทไดรบหมอบหมายจนสาเรจ 8. ความมนาใจ พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 (2542: 580) ไดนยามคาวา ความมนาใจ ไววา ความเออเฟอ อดหนน เจอจาน หรอแสดงนาใจดแกผอน ราชบณฑตยสถาน (2546) ผทมคณธรรมในดานความมนาใจจะไดรบการปลกฝงใหมงเนนแตเพยงประโยชนสวนตว หากแตมความเหนอกเหนใจ เหนคณคาในเพอนมนษย มความเอออาทร เอาใจใสในความสนใจ ความตองการ ความจาเปน หรอความทกขสขของผอน และพรอมทจะใหความชวยเหลอเกอกลผอนตามความเหมาะสม พจนานกรมฉบบมตชน (2547: 469) ไดใหความหมาย นาใจ หมายถง ความรสกในใจ โดยปรยายหมายถงการแสดงออกความรสกเอออาทร กระทรวงศกษาธการ (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2550) มมมองเดกและเยาวชน ผทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความมนาใจจะรจกการใหและการเสยสละโดยไมหวงตอบแทน อนเปนผลจาการมนาใจทด รจกการเอาใจเขามาใสใจเรา มความเหนอกเหนใจตอผอน กมาร ชชชวงษ (2549) กลาวถง ความมนาใจเปนคณธรรมทสาคญอยางยงตอสงคมปจจบนซงมการไหลบาของวฒนธรรมตะวนตกเขามาอยางรวดเรว ซงมงเนนความเปนปจเจกชนน เมอผนวกเขากบการแกงแยงแขงขน เพอทจะไดมาซงทรพยากรตางๆ ในสงคม อาจจะสงผลใหเดกและเยาวชนกลายเปนผมจตใจแขงกระดางใสใจแตความตองการของตนเองแตเพยงฝายเดยว มไดมจตใจเอออาทรพรอมทจะสรางความรดหนาเจรญพฒนาใหแกผอนไปพรอมๆ กบตนเอง การยดแตประโยชนสวนตนเปนทตง นหากเกดขนในทกๆ หมเหลาในสงคมใดแลว คงเปนการยากทสงคมนนๆ จะดาเนนอยตอไปได นวลศร เปาวโรหต (2550) จงมความจาเปน อยางยงทจะตองปลกฝงคณธรรม ความมนาใจใหแกเดกและเยาวชน สรปไดวา ความมนาใจ ความจรงใจทไมเหนแกเพยงตวเอง หรอเรองของตวเอง แตเหนอกเหนใจเหนคณคาในเพอนมนษย มความเอออาทรเอาใจใสในความสนใจในความตองการ ความจาเปน ความทกขสขของผอน และพรอมทจะใหความชวยเหลอเกอกลกนและกน

29

4. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบกจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมพฒนาผเรยน เปนกจกรรมทจดอยางเปนระบบ ประกอบดวยรปแบบ กระบวนการ วธการทหลากหลาย ใหผเรยนไดรบประสบการณจากการปฏบตจรง มความหมายและมคณคาในการพฒนาผเรยนทงดานรากาย จตใจ สตปญญา อารมณ และสงคม มงสรางเสรมเจตคต คณคาชวต ปลกฝงคณธรรมและคานยมทพงประสงค สงเสรมใหผเรยนเขาใจตนเอง สรางจตสานกในธรรมชาตและสงแวดลอม ปรบตวและปฏบตตนใหเปนประโยชนตอสงคม ประเทศชาต และดารงชวตไดอยางมความสข กรมวชาการ (2545: 1-13) กลาวถงกจกรรมพฒนาผเรยนเปนกจกรรมทจดอยางเปนกระบวนการดวยรปแบบวธการทหลากหลาย ใหผเรยนไดพฒนาตามความสามารถของตนเองตามศกยภาพ การเขารวมกจกรรมและปฏบตกจกรรมทเหมาะสมรวมกบผอนอยางมความสข กจกรรมทพฒนาผเรยนใหนกเรยนเปนผมศลธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย และมคณภาพ ปลกฝงการสรางจตสานกการทาประโยชนเพอสงคม ซงสถานศกษาจะตองดาเนนการอยางมเปาหมาย มหลกการจดแนวการจดมรปแบบ และวธการทเหมาะสม บทบาทของผเกยวของ ตลอดจนขนตอนการดาเนนงานและการประเมนผล พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 6 กลาววาการจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรมในการดารงชวตสามารถอยรวมกบผอนได อยางมความสข นอกจากน ยงไดกาหนดแนวทางการจดการศกษา โดยยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถในการเรยนร และพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความสาคญทสด โดยกระบวน การและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ และความถนดของผเรยน คานงถงความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญเหตการณ และการประยกตความรมาใชใน การปองกน แกปญหาและประสบการณจรง ประกอบกบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของสงคม และเทคโนโลยกอใหเกดผลดและผลเสยตอการดาเนนชวต ในการปจจบนของบคคล ทาใหเกดความยงยากซบซอนมากยงขน จาเปนตองปรบเปลยนวถการดาเนนชวตใหสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมคณคา มศกดศรและมความสข ซงหลกสตรการศกษาขนพนฐาน กาหนดใหมสาระการเรยนร 8 กลมสาระและกจกรรมพฒนาผเรยน ซงกจกรรมพฒนาผเรยนเปนกจกรรมทไดจดใหเรยนร ตามกลมสาระการเรยนร 8 กลม การเขารวมและปฏบตกจกรรมทเหมาะสม รวมกบผอนอยางมความสขกบกจกรรมดวยตนเอง ความถนด และความสนใจอยางแทจรง การพฒนาทสาคญ คอพฒนาองครวมของความเปนมนษยใหครบทกดาน ทงทางรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคมใหเปนผมศลธรรมมระเบยบวนย และมคณภาพ ปลกฝงสรางจตสานกของการทาประโยชนเพอสงคม สถานศกษาตองดาเนนการอยางมเปาหมาย มรปแบบและวธการทเหมาะสมกจกรรมพฒนาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน แบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ กจกรรมแนะแนวและกจกรรมนกเรยน

30

กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาความสามารถของผเรยนใหเหมาะสม ตามความแตกตางระหวางบคคล สามารถคนพบและพฒนาศกยภาพของตน เสรมสรางทกษะชวต วฒภาวะทางอารมณ การเรยนรในเชงพหปญญา และการสรางสมพนธภาพทด ซงครผสอนทกคน ตองทาหนาทแนะแนวใหคาปรกษาดานชวต การศกษาตอและการพฒนาตนเองสโลกกวางอาชพ และการมงานทา กจกรรมนกเรยนเปนกจกรรมทผเรยนปฏบตดวยตนเองอยางครบวงจรตงแตศกษาวเคราะห วางแผน ปฏบตตามแผน ประเมน และปรบปรงงาน โดยเนนการทางานรวมกนเปนกลม เชน ลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด และผบาเพญประโยชน สาหรบกจกรรมนกเรยนเปนกจกรรมจากความสมครใจของผเรยนมงพฒนาลกษณะทพงประสงคเพมเตมจากกจกรรมในกลมสาระ เปนกจกรรมทผเรยนชวยกนคด ชวยกนทา ชวยกนแกปญหา สงเสรมศกยภาพของผเรยนอยางเตมท รวมถงกจกรรมทมงปลกฝงความมระเบยบวนย รบผดชอบ รสทธและหนาทของตน แบงตามความแตกตางระหวางกจกรรมได 2 ลกษณะ คอ 1. กจกรรมพฒนาความถนด ความสนใจ ตามความตองการของผเรยน เปนกจกรรมทมงเนนการเดมเตมความรความเชยวชาญ และประสบการณของผเรยนใหกวางขวางยงขนเพอคนพบความถนดความสนใจของตนเอง และพฒนาตนเองใหเตมศกยภาพ ตลอดจนพฒนาทกษะทางสงคม และปลกฝงจตสานกของการทาประโยชนเพอสงคม 2. กจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด และผบาเพญประโยชน เปนกจกรรมทมงปลกฝงระเบยบวนย กฎเกณฑ เพอการอยรวมกนในสภาพชวตตางๆ นาไปสพนฐานการทาประโยชนให แกสงคม และวถชวตในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ซงจดใหเปนไปตามขอกาหนดของคณะกรรมการลกเสอแหงชาต ยวกาชาด ผบาเพญประโยชนและกรมการรกษาดนแดน ทงนในทางปฏบตสถานศกษาจดกจกรรมในลกษณะของการบรณาการองคความรตาง ๆ ทเกอกลสงเสรมการเรยนรตามกลมสาระการเรยนรใหมความหมายกวางขวางลกซงขนอกทงในผเรยนไดคนพบและใชศกยภาพทมในตนอยางเตมท เลอกตดสนใจ ไดอยางมเหตผล เหมาะสมกบตนเอง สามารถวางแผนชวตและอาชพไดอยางมคณภาพ เนนการเสรมสรางทกษะชวต วฒภาวะทางอารมณ ศลธรรม และจรยธรรม กจกรรมพฒนาทกษะชวต กจกรรมสรางเสรมประสทธภาพการเรยน เปนตน

4.1 เปาหมายการจดกจกรรมพฒนาผเรยน การจดกจกรรมพฒนาผเรยนใหบคคลรจกและเหนคณคาในตนเอง และผอนมวฒภาวะ

ทางอารมณ มกระบวนการคด มทกษะการดาเนนชวตทเหมาะสมมความสข และมจตสานกในความรบผดชอบตอตนเอง ครอบครว สงคม และประเทศชาต โดยกาหนดเปาหมายในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนดงน

1. ผเรยนไดรบประสบการณทหลากหลาย เกดความร ความชานาญ ทงวชาการ และวชาชพอยางกวางขวางมากยงขน

31

2. ผเรยนคนพบความสนใจ ความถนด และพฒนาความสามารถพเศษเฉพาะตว มองเหนชองทางในการสรางงาน อาชพในอนาคตไดเหมาะสมกบตนเองผเรยนเหนคณคาขององคความรตางๆ สามารถนาความรและประสบการณไปใชในการพฒนาตนเอง และประกอบสมมาอาชพ

3. ผเรยนพฒนาบคลกภาพ เจตคต คานยมในการดาเนนชวต และเสรมสรางศลธรรมจรยธรรม

4. ผเรยนมจตสานกและทาประโยชนเพอสงคม และประเทศชาต ในการจดกจกรรมจะยดหลกการจดกจกรรมพฒนาผเรยน

4.2 หลกการจดกจกรรมพฒนาผเรยน มดงน 1. มการกาหนดวตถประสงคและแนวปฏบตทชดเจนเปนรปธรรม 2. จดใหเหมาะสมกบวย วฒภาวะ ความสนใจ ความถนดความสามารถของผเรยน 3. บรณาการวชาการกบชวตจรง ใหผเรยนไดตระหนกถงความสาคญ ของการเรยนร

ตลอดชวต 4. ใชกระบวนการกลมในการจดประสบการณการเรยนรฝกใหคดวเคราะหสรางสรรค

จนตนาการทเปนประโยชนและสมพนธกบชวต ในแตละชวงวยอยางตอเนอง 5. จานวนสมาชกเหมาะสมกบลกษณะของกจกรรม 6. มการกาหนดเวลาในการจดกจกรรมใหเหมาะสมสอดคลองกบเปาหมาย 7. ผเรยนเปนผดาเนนการ ครเปนทปรกษาปฏบตหนาทและทางานประจาโดยคานงถง

ความปลอดภย 8. ยดหลกการมสวนรวม โดยเปดโอกาสใหคร พอแม ผปกครอง ชมชน องคกรทงภาครฐ

และเอกชนมสวนรวมในการจดกจกรรมมการประเมนผลการปฏบตกจกรรมโดยวธทหลากหลาย และสอดคลองกบกจกรรมอยางเปนระบบและตอเนอง ซงมแนวทางในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนดงน

5. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมทาคมอ โดยใช แผนการจดการเรยนรพฒนาคณธรรม 8 ประการ ดานความขยน ดานความประหยด ดานความซอสตย ดานความมวนย ดานความสภาพ ดานความสะอาด ดานความสามคค ดานความมนาใจ 5.1 ความหมายของคมอ ในการปฏบตหนาท ของอาจารยทปรกษาใหมประสทธภาพจะตองมคมอเพราะคมอ จะเปนแนวทางชวยเหลอใหครททาหนาทปรกษาสามารถใหคาแนะนาชวยเหลอนกเรยน นกศกษา ไดเปนอยางด มนกวชาการไดอธบายเกยวกบความหมายของคมอไวดงน

32

อานวย เถาตระกล (2541: 8) ไดอธบายเกยวกบความหมายของคมอวาเปนเอกสารทมรายละเอยดเสนอแนะแกผใชสามารถเขาใจแนวทางการใชและขอพงปฏบตทชวยใหการนาเรองนนไปใชงานตรงตามเจตนารมณ ปรชา ชางขวญยน และคณะ (2539: 127) ไดอธบายเกยวกบความหมายของคมอวาเปนหนงสอทใชควบคไปกบการกระทาสงใดสงหนง ทใหแนวทางปฏบตใหกบผสามารถกระทาสงนนๆ ใหบรรลผลสาเรจตามเปาหมาย พรมเพรา คงธนะ (2537: 9) กไดอธบายเกยวกบความหมายของคมอ เชน เกยวกบนกวชาการคนอนทกลาวมาแลววาเปนหนงสออางอง ซงเปนแนวทางวธการการจดกจกรรม ขอเสนอแนะทมรายละเอยดเพอชวยเหลอใหดาเนนการตรงตามวตถประสงคทกาหนดไว พจนานกรม เวบเสตอร ( Webster. 1983: 1097-1098) ไดอธบายเกยวกบความหมายของคมอการสอน คอ หนงสอทบรรจเนอหาตามหลกวชาการและใชเปนหลกในการสอนระหวางคร กบนกเรยน สอดคลองกบแนวคดของชอรส (Shores. 1960: 50) ซงใหความหมายของคมอวาคมอเปนเครองมอทครกบนกเรยนสอสารความหมายกนและกนเปนแหลงรวบรวมเนอหากจกรรมและวสดประกอบการสอนทเกยวของจากแนวคดและงานวจยทเกยวกบความหมายของคมอซงนกวชาการไดอธบายมาแลว สรปไดวา คมอเปนหนงสอทเขยนขนเพอเปนแนวทางใหผใชคมอไดศกษาทาความเขาใจและปฏบตตามเพอกจกรรมใดกจกรรมหนงใหมมาตรฐานใกลเคยงกนมากทสดและบรรลผลสาเรจตรมเปาหมายดวยตนเอง

5.2 ประเภทของคมอ ในการจดทาคมอตางๆ ไมวาจะเปนคมอของทางราชการหรอคมอของหางราน

บรษทเอกชนไดมนกวชาการหลายทานใหความหมายประเภทของคมอไวดงน ศกรนทร สวรรณโรจน และคณะ (2535: 77) ไดอธบายเกยวกบประเภทของคมอวาคมอ

แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก ประเภททหนง คอ คมอการสอนเปนคมอทใหความร ขอเสนอแนะเกยวกบหลกสตรการสอนและการจดกจกรรมการเรยนการสอนเชน คมอการจดประชาธปไตยในโรงเรยน คมอการปฏบตกจกรรมและสรางนสยโรงเรยนประถม คมออบรมนกเรยนหนาเสาธง คมอจดกจกรรมสงเสรมดานคณธรรมในโรงเรยน ประเภททสอง คอ คมอหนงสอเรยนเปนคมอทจดขนคกบหนงสอเรยนทตองอธบายการใชหนงสอนนไดถกตอง และดาเนนการจดกจกรรมตางๆ ใหสอดคลองกบเนอหาในหนงสอเรยนจงมลกษณะเปนกงแผนการเกยวกบประเภทคมอ โดยทวไปวาคมอม 3 ประเภท ไดแก ประเภททหนงคอ คมอคร เปนหนงสอทใหแนวทางและคาแนะนาแกครเกยวกบสาระวธการ สอ วสดอปกรณและแหลงขอมลอางอง ประเภททสอง คอ คมอเรยนเปนหนงสอซงผเรยนใชควบคไปกบตาราเรยนปกตจะประกอบดวยสาระ คาสง แบบฝกหด ปญหา คาถามทวางสาหรบถามตอบ และการทดสอบ และประเภททสามคอ คมอทวไปเปนหนงสอทใหขอความรเกยวกบทาสงใดสงหนง แกผอน โดยมงหวงใหผอนหรอผใชเขาใจสามารถดาเนนการในเรองนนๆดวยตนเองไดอยางถกตอง

33

อานวย เถาตระกล (2541: 8-10) ไดอธบายเกยวกบประเภทของคมอ ม 3 ประเภท ไดแก ประเภททหนงคอ คมอหลกสตรในเอกสารทมรายละเอยดและขอเสนอแนะแกผใชหลกสตร ใหสามารถเขาใจแนวทางการใชและขอพงปฏบต คมอฝกงานเปนเอกสารทเสนอแนวทางการปฏบต การฝกงานของผเรยนทงในสถานศกษา หรอสถานประกอบการรวมทงใหผทมสวนรวมเกยวของกบการฝกงานไดมแนวทางในการปฏบตใหเปนไปในทศทางเดยวกน ประเภททสาม คอ คมอนกเรยนเปนเอกสารแนะนาการปฏบตตนของนกเรยนทอยในสถานศกษาแหงนนโดยเสนอแนะเกยวกบขอมล ของสถานศกษา อาคาร ทตง กฎระเบยบ วธปฏบต สทธประโยชนสงทเปนบรการและเครองอานวยความสะดวกตางๆ ทนกเรยนจะไดรบ

จากแนวคดเกยวกบประเภทของคมอซงมนกวชาการอธบายมาแลว สามารถสรปไดวาคมอแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก 1. คมอเกยวกบการเรยนการสอนตามหลกสตร เปนคมอทเสนอแนะแนวทางหรอเทคนควธการสอน การใชสอหรอนวตกรรมทสมพนธกบรายวชาหนง ซงระดบชนเรยนตางๆ ทกาหนดไว หลกสตรนนๆ เชนคมอรายวชา คมอระดบชนเรยน คมอการใชสอนวตกรรม การเรยนการสอน เปนตน 2. คมอการจดกจกรรมการสอนทวไป เปนคมอทเสนอแนะแนวทางหรอเทคนควธการดาเนนกจกรรมตางๆ เพอสงเสรมใหการการจดการเรยนการสอนตามหลกสตรบรรลจดประสงคทกาหนดไวและเปนคมอทมไดเกยวของสมพนธกบเนอหาหรอคาอธบายรายวชาใดวชาหนงโดยตรง เชน คมอการจดกจกรรมประชาธปไตยในโรงเรยน คมอกจกรรมสรางนสยสาหรบโรงเรยนประถมศกษา คมอจดกจกรรมแนะแนวในสถานศกษาสาหรบอาจารย เปนตน

ณชาภา เจรญรงเรองชย (2547: 35) ไดกลาววา คมอทดนนตองประกอบดวย 1. ตองระบความสาคญ และประโยชนของคมอทจะนาไปใช 2. กาหนดวตถประสงคใหชดเจน 3. กาหนดคาชแจงใหเกยวของทราบและเขาใจขนตอนในการนาคมอไปใชอยางถกตอง 4. เนอหาในเลมตองมความเหมาะสมกบผศกษา 5. ภาษาทใชเขาใจงาย 6. การนาเสนอเปนขนตอนและทนสมยสะดวกแกการใช 7. จดรปเลมใหมความนาสนใจ 8. มแหลงอางองสามารถคนควาเพมเตมได

ครบน จงวฒเวทย และมาเรยม นลพนธ (ณชาภา เจรญรงเรองชย. 2547: 33; อางองจาก ครบน จงวฒเวทย; และมาเรยม นลพนธ. 2542: 17-18) ไดกาหนดลกษณะคมอทดเปน 3 ดาน ตามความเหมาะสม คอ

34

1. ดานเนอหา 1.1 เนอหาสาระหรอรายละเอยดในคมอ ควรตรงกบเรองทศกษาและไมยาก เกนไป จนทาใหผเรยนไมสนใจและหยบอาน 1.2 การนาเสนอเนอหาควรใหเหมาะสมกบพนฐานของผทจะศกษา 1.3 การนาเสนอเนอหาควรใหเหมาะสมทจะนาไปอางองได 1.4 ควรมกรณตวอยางประกอบในบางเรองเพอจะไดทาความเขาใจงาย 1.5 ควรมการปรบปรงเนอหาของคมอใหทนสมยอยเสมอ

2. รปแบบ 2.1 ตวอกษรทใชควรกาหนดตวอกษรตวโต และมรปแบบชดเจน อานงาย เหมาะสมกบผใชคมอ

2.2 ควรมภาพหรอตวอยางเนอหา 2.3 ลกษณะการจดรปเลมควรทาใหนาสนใจ 2.4 การใชภาษาควรใหเขาใจงายเหมาะสมกบผใชคมอ 2.5 ระบบการนาเสนอควรเปนระบบงายไปหายาก หรอเปนเรองๆ ใหชดเจน

3. ดานการนาไปใช 3.1 ควรระบขนตอน วธการใชคมอใหชดเจน 3.2 มแผนภมตารางตวอยางประกอบใหสามารถนาไปปฏบตจรงได 3.3 มขอมลเพอสามารถใชเพอประสานงานตางๆ ไดสะดวก และรวดเรว 3.4 บอกสทธประโยชนและขอความควรปฏบตเขาใจงาย เอกวฒ ไกรมาก (ณชาภา เจรญรงเรองชย. 2547: 34; อางองจาก เอกวฒ ไกรมาก. 2541: 57) ไดกลาวถงลกษณะทดของคมอไววา 1. สามารถเขาใจเนอหาขอบขายหรอสงทจะสอนไดอยางกระจางชดเจน เชน มองเหนโครงรางของการสอนทงหมด 2. ชวยใหสามารถดาเนนตามแนวทางและขนตอนตางๆไดด โดยสามารถดดแปลงและยดหยนไดเอง ไมเปนแนวทางบงคบ ตองเสนอแนวทางโดยมสามารถใหปฏบตงานคลองขน 3. กจกรรมทเสนอแนะ หรอกาหนดไว ควรมการทดลองใชกบเดกวยนนๆ เดกสนใจปฏบตไดจงควรใชและเลอกไดบาง 4. แนวการเขยนเนนยาปฏบตทมงไปสจดมงหมายอยางตอเนองนนคอตองเนนยาไปทางเดยวกน 5. ความแปลกใหมของกจกรรม ควรสงเสรมแกผปฏบตโดยคอยเปนคอยไปมไดมงกระจายใหแนวใหมทงหมด แตการใชแนวปฏบตนนๆ ตองเปนการปฏบตไดและไดผลดวย

35

6. รปแบบวธการ (ขนตอน) ทเปนแนวทางในการเขยนคงรปแบบ และขนตอนโดยสมาเสมอเพอสะดวกแกการใชคมอมหลายประเภทและผกาหนดประเภทของคมอไว ดงน ณชาภา เจรญรงเรองชย (2547: 29) ไดแบงประเภทของคมอเปน 2 ประเภท คอ 1. คมอเกยวกบการเรยนการสอนตามหลกสตร หมายถง คมอทใชเปนแนวทางในการใชหลกสตรเทคนควธการเรยนการสอนใชรวมกบหนงสอเรยน 2. คมอเกยวกบการจดกจกรรมสงเสรมการเรยนการสอนทวไป หมายถง เปนคมอ ทเสนอแนวทางทางเทคนคในการดาเนนกจกรรม เกยวกบโครงการทสนบสนนการเรยนการสอน เชน คมอโครงการอาหารกลางวนในโรงเรยน คมอโครงการประชาธปไตยในโรงเรยน เปนตน ปราณ กรณวงษ (ณชาภา เจรญรงเรองชย. 2547: 29; อางองจาก ปราณ กรณวงษ. 2546: 11) ไดสรปประเภทของคมอไววาแบงออก 3 ประเภท 1. คมอเกยวกบการเรยนการสอนตามหลกสตร เปนคมอทเสนอแนะแนวทางเทคนค วธสอน การใชสอหรอนวตกรรมทสมพนธกบวชาหนงหรอระดบชนเรยนตางๆ ทกาหนดไวใน หลกสตรนน 2. คมอจดกจกรรมการสอนทวไปเปนคมอทเสนอแนะแนวทางเทคนควธการดาเนน การกจกรรมตางๆ เพอสงเสรมใหการจดการเรยนการสอนตามหลกสตรบรรลวตถประสงคทกาหนดไว 3. คมอโดยตรง เชน คมอการจดกจกรรมประชาธปไตยในโรงเรยน คมอจดกจกรรมโครงการอาหารกลางวนในโรงเรยน ปรชา ชางขวญยน และคณะ (มงคล ชนชม. 2545: 53; อางองจาก ปรชา ชางขวญยน. 2539: 172-132) อธบายวาโดยทว ๆ ไปหนงสอคมอทพบกนม 3 ประเภทใหญ ไดแก 1. คมอคร (Teachers manual or handbook) เปนหนงสอทเปนแนวทางและคาแนะนาแกคร เกยวกบสาระวธการ กจกรรมสอวสดอปกรณ และแหลงขอมลอางองตางๆ ปกตมกจะใชคมอกบตาราเรยน 2. คมอการเรยน: แบบฝกหด (Student s manual or workbook) คอ หนงสอทผเรยนใชควบคไปกบตาราเรยนปกต ประกอบดวยสาระ แบบฝกหด ปญหา คาถามทวางสาหรบเขยนคาตอบและการทดสอบ ปจจบนใชควบคไปกบหนงสออนๆ ททาหนาทแทนครหรอตารา เชน บทเรยน วดทศน หรอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปนตน 3. คมอทวไป เปนหนงสอทใหความรเกยวกบการทาสงใดสงหนงแกผอานโดยมงหวงใหผอานหรอผใชเขาใจ และสามารถดาเนนการเรองนนดวยตนเองไดอยางเหมาะสม 5.3 องคประกอบของคมอ ในการจดทาคมอนนมสวนประกอบทสาคญ ๆ ทสามารถนาไปใชปฏบตงานได ซงมนกวชาการหลายทานไดอธบายเกยวกบองคประกอบของคมอไว ดงน

36

ปรชา ชางขวญยน และคณะ (2539: 145-156) ไดอธบายเกยวกบองคประกอบการจดทาคมอวา ตองประกอบดวย คาชแจงการใชคมอ เนอหาสาระการเตรยมการสอน กระบวนการวธการและกจกรรม การเขยนคมอตองคานงถงความตองการของผใช การคาดคะเนลวงหนาวาผใชมกจะประสบปญหาเกยวกบเรองอะไร แลวจดทาขอมลทจะชวยสงเสรมความรอนจะทาใหผใชสามารถแกปญหาได คาแนะนาเกยวกบการปองกนและแกปญหา โดยปกตผเขยนคมอควรเปนผมประสบการณ ในเรองทเขยนมากพอสมควร ซงจะชวยใหรวาการดาเนนการในเรองนนๆ มกจะมปญหาอะไรเกดขนกบผอานหรอใชคมอได คมอทดควรใหแหลงขอมลและแหลงอางองซงเปนประโยชนตอผอาน หรอผใชในการศกษาคนควาตอไป สอดคลองกบแนวคดของเอกวฒ ไกรมาก (2541: 54) อธบายเกยวกบองคประกอบของคมอวาจะประกอบดวยคาชแจงการใชคมอ เนอหาทสอน การเตรยมการสอน กระบวนการวธการและกจกรรมการเรยนการสอน การวดผลประเมนผล ความรเสรมปญญา คาแนะนาเกยวกบการปองกนปญหาแหลงขอมลและแหลงอางอง สวน เรงชย จงพพฒนสข (2542: 6-7) อธบายเกยวกบองคประกรอบการจดทาคมอวาตองประกอบดวย คาชแจงการใชคมอ วธการเรยน การสอน การวดผลและประเมนผล และขอเสนอแนะ ปรชา ชางขวญยน และคนอนๆ (2539: 127- 132) ไดอธบายองคประกอบของคมอไว 8 สวน ดงน

1. คาชแจงการใชคมอ โดยควบคลมถง วตถประสงคของคมอ ความรพนฐานทจาเปนใน การใชคมอ วธการใช คาแนะนา

2. เนอหาสาระทจะสอน ปกตจะมการใหเนอหาสาระทจะสอน โดยมคาชแจงหรอคาอธบายประกอบ และอาจมการวเคราะหเนอหาสาระใหผอานเกดความเขาใจทกระจาง

3. การเตรยมการสอน ประกอบดวยรายละเอยด ดงน การเตรยมสถานท วสด สอ อปกรณ และเครองมอทจาเปน การเตรยมวสด เอกสารประกอบการสอน แบบฝกหดและแบบปฏบต ขอสอบ คาเฉยการตดตอทประสานงานทจาเปน 4. กระบวนการ วธการ กจกรรมการเรยนการสอน เปนสวนสาคญของคมอ ซงมขอมลและรายละเอยด ดงน

4.1 คาแนะนาเกยวกบขนตอนและวธดาเนนการสอน 4.2 คาแนะนาและตวอยางเกยวกบกจกรรมการสอน ทชวยใหผสอนบรรลผล 4.3 คาถาม ตวอยาง แบบฝกหด แบบฝกปฏบต และสอตางๆ ทใชการสอน 4.4 ขอเสนอแนะเกยวกบสงทควรทา ไมควรทา ซงมาจากประสบการณของผเรยน

5. การวดและประเมนผล คมอทดควรจะใหคาแนะนาทเกยวของกบการสอนอยางครบถวน การวดและการประเมนผลการสอน นบเปนองคประกอบสาคญของการสอนอกองคประกอบหนง ทคมอจาเปนตองใหรายละเอยดตางๆ เชน เครองมอวดผล วธการวดผล เกณฑการประเมนผล

37

6. ความรเสรม คมอครทด จะตองคานงถงความตองการของผใช และสามารถคาดคะเน ไดวาผใชมกจะประสบปญหาในเรองใด และจดหาหรอจดทาขอมลทจะชวยสงเสรมความรของคร อนจะทาใหการสอนมประสทธภาพยงขน 7. ปญหาและคาแนะนาเกยวกบการปองกนและการแกปญหา ผเขยนคมอครจะเปนผมประสบการณในเรองทเขยนมากพอสมควร ซงจะชวยใหรวา ในการดาเนนการเรองนนๆ มกจะมปญหาอะไรเกดขนบาง และจดออนในเรองนนมอะไรบาง การมประสบการณจะชวยใหผใชและผอานสามารถกระทาสงนนๆ ไดราบรน ไมเกดอปสรรค ปญหา นบวาเปนจดเดนของคมอ การทาหนาทผเขยนทด จะตองแนะนาและปองกนปญหาทอาจเกดขนกบผอานหรอผใช 8. แหลงขอและแหลงอางองตางๆ หนงสอทดควรมแหลงขอมลและแหลงอางองจะเปนประโยชนแกผอานในการศกษาคนควาตอไป เอกวฒ ไกรมาก (2541: 54) ไดกลาวถงองคประกอบของคมอครวา คมอครควรประกอบดวย รายละเอยดทสาคญๆ ดงตอไปน

1. คาชแจงการใชคมอ โดยปกตควบคลมถง วตถประสงคของคมอ ความรพนฐานทจาเปน ในการใชคมอ วธการใช คาแนะนา

2. เนอหาสาระทสอน ปกตจะมการใหเนอหาสาระพรอมทจะสอน โดยมคาชแจง หรอคาอธบายประกอบและอาจมการวเคราะหเนอหาสาระ ใหผอานเกดความเขาใจทจะอาน

3. การเตรยมการสอน ประกอบดวยรายละเอยด ดงน การเตรยมสถานท วสด สออปกรณ และเครองมอทจาเปน การเตรยมวสด เอกสารประกอบการสอน แบบฝกหดและแบบปฏบต ขอสอบ คาเฉลย ฯลฯ 4. กระบวนการ วธการ กจกรรมการเรยนการสอน สวนนนบวาเปนสวนสาคญของคมอ ครจาเปนตองใหขอมลหรอรายละเอยดตางๆ ดงตอไปน คาแนะนาเกยวกบขนตอนและวธการดาเนนงาน คาแนะนาและตวอยางเกยวกบกจกรรมการสอนทจะใหการสอนบรรลผล คาถาม ตวอยาง แบบฝกหดปฏบต และสอตางๆทใชในการสอน ขอเสนอแนะเกยวกบสงทควรทาไมควรทา ซงมกเกดมาจากประสบการณของผเขยน 5. การวดผลและประเมนผล คมอทดควรจะตองใหคาแนะนาทเกยวของกบการสอนอยางครบถวน การวดและการประเมนผลการสอนนบเปนองคประกอบสาคญของการสอนอกองคประกอบหนงทคมอจาเปนตองใหรายละเอยดตางๆ เชน

6 ความรเสรม คมอครทด จะตองคานงถงความตองการของผใช และสามารถคาดคะเน ไดวาผใชมกจะประสบปญหาในเรองใด และจดหาหรอจดทาขอมลทจะชวยสงเสรมความรของคร อนจะทาใหการสอนมประสทธภาพยงขน

38

7. ปญหาและคาแนะนาเกยวกบการปองกนและการแกปญหา ผเขยนคมอครจะเปนผมประสบการณในเรองทเขยนมากพอสมควร ซงจะชวยใหรวา ในการดาเนนการเรองนนๆ มกจะมปญหาอะไรเกดขนบาง และจดออนในเรองนนมอะไรบาง การมประสบการณจะชวยใหผใชและผอานสามารถกระทาสงนนๆ ไดราบรน ไมเกดอปสรรค ปญหา นบวาเปนจดเดนของคมอ ผเขยนคมอทสามารถใหคาแนะนาเกยวกบการปองกนและแกไขปญหาทอาจจะเกดขนกบผอานหรอผใชคมอ จงถอไดวา ไดทาหนาทของ ผเขยนหนงสอทด 8. แหลงขอและแหลงอางองตางๆ หนงสอทดควรมแหลงขอมลและแหลงอางองหรอแหลงขอมล ซงเปนประโยชนตอผอานในการศกษาคนควาตอไป โดยเฉพาะอยางยงคมอคร เปนหนงสอทใชเปนแนวทางในการสอน หากครไดรบขอมลเกยวกบแหลงขอมลตางๆ กจะเปนประโยชนอยางยงตอการสอน สมมารถ ปรงสวรรณ (2545: 80-81) ไดจดทาคมอในโรงเรยนทหารชางวชาการอานแผนท หลกสตรชนนายรอย ของโรงเรยนทหารชาง กรมการทหารชาง กองทพบก ม องคประกอบของคมอ ดงน

1. ปก 2. คานา 3. สารบญ 4. คาแนะนาการใชคมอ 5. ความหมายของวชา 6. ลกษณะของรายวชา 7. การแบงหนวยการเรยนร 8. การวดและการประเมนผล 9. ตารางกาหนดนาหนกคะแนนและเกณฑการผาน 10. จดประสงคการสอน 11. แผนการสอนรายวชา

11.1 จดประสงคการสอน 11.2 กลาวนา 11.3 เนอหา 11.4 สรปบทเรยน 11.5 การวดและประเมนผล 11.6 หนงสออานประกอบ 11.8 บนทกหลงสอน 11.9 กจกรรม 11.10 สอการสอน

39

12. หนงสออางอง 13. ภาคผนวก 14. แบบทดสอบ

มงคล ลลาธนากร (2546: 41) ไดจดทาคมอครประกอบการสอนหลกสตรการใชโปรแกรมประมวลคา ของสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน โดยมองคประกอบดงตอไปน

1. ปก 2. คานา 3. สารบญ 4. คาแนะนาการใชคมอ 5. ใบเตรยมการสอน

5.1 วตถประสงค 5.2 วธสอน 5.3 หวขอหลกสตร 5.4 สอการสอน 5.5 แบบฝกหดตามใบงาน 5.6 การวดผลจากใบงาน/ใบทดสอบ

6. ใบขอมล/เนอหาตามหวขอวชาเรยนตามลาดบ 7. ใบงาน

องคประกอบของคมอ เปนสงจาเปนอยางยงสาหรบการจดทาคมอ เพราะจะเปนตวบงชถงวธการใชคมอ เนอหาสาระของคมอ คาชแจงเกยวกบการจดการเตรยมวสดอปกรณ การจดกจกรรมและยงบอกถงแหลงขอมลอางอง

ตวอยางคมอการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ในการออกแบบการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญครผสอนควรคานงถงหลกสตร โดยมการวเคราะหหลกสตรใหถองแทถงจดหมาย หลกการและเจตนารมณของหลกสตร โดยผานการวเคราะหมาตรฐานการเรยนร คาอธบายรายวชาเพอจดทาหนวยการเรยนรและกาหนดจดประสงคการเรยนรใหชดเจนในแตละครงทจดการเรยนร นอกจากน จะตองคานงถงผเรยน การพฒนาประสบการณของผเรยน บทบาทของผเรยน วธการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยน บรรยากาศในการเรยนร กจกรรมการเรยนร การประเมนผลทสอดคลองและครอบคลมมาตรฐานการเรยนร อกประการหนงควรคานงถง นโยบาย จดเนนของโรงเรยนทสอดคลองกบหนวยงานทกาหนดในระดบทเหนอโรงเรยนขนไปดวยองคประกอบดงน

40

วตถประสงคในการจดทา 1. เพอเปนคมอในการเตรยมการสอนลวงหนาในการพฒนาคณธรรม 8 ประการ

2. เพอใหรถงจดประสงคการเรยนการสอน การฝก เนอหา การจดแผนการเรยนรจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ 3. เพอใหเกดประสบการณดานคณธรรม 8 ประการ การจดหาสอการสอนและการวดผลประเมนผลตามคณลกษณะทพงประสงค ของหลกสตรการศกษา พทธศกราช 2551 4. เพอจดประสบการณการพฒนาคณธรรม 8 ประการ ไดครบถวนตามกระบวนการ เรยนร

5. เพอชวยใหครไดพฒนาการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพ 6. เพอเปนคมอสาหรบครททาหนาทสอนแทนได การดาเนนการจดทา

1. ศกษาหลกสตรและคมอหลกสตรการศกษา พทธศกราช 2544 (ฉบบปรบปรง 2551) 2. ศกษาจดประสงคของหลกสตรการศกษา พทธศกราช 2544 (ฉบบปรบปรง 2551) ในสวนทเกยวกบการพฒนาคณธรรม 8 ประการ

3. จดทาแผนการเรยนร แตละแผนใชเวลา 40 นาท 4. จดทาเปนรปเลมทสมบรณ สะดวกตอการใช การนาไปใชประโยชน

1. เปนคมอในการเตรยมการสอนเรอง การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ 2. เปนคมอคร สาหรบครททาการสอนแทน 3. เปนคมอใหผบรหารสถานศกษาไดใชเปนแนวทางควบคม กากบ ตดตามและนเทศใน

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของสถานศกษา

องคประกอบสาคญของแผนการจดการเรยนร แผนการจดการเรยนรเปนผลของการเตรยมการอยางเปนรปธรรมของการแปลงหลกสตร สกระบวนการจดการเรยนรใหกบผเรยน แผนการจดการเรยนรจงเปนนวตกรรมการเรยนรทสาคญท ทกฝายทเกยวของกบการจดประสบการณการเรยนรใหกบผเรยน จะตองใหความสาคญ มความรความเขาใจเพอใหสามารถจดทาแผนการจดการเรยนรทมองเหนภาพรวมและขนตอนของการดาเนนการทชดเจน เพราะเปนรองรอย หลกฐาน แสดงความเชยวชาญในการจดการเรยนร ซงเปนหนาทรบผดชอบโดยตรงของครผสอนแผนการจดการเรยนรจงถอไดวาเปนเครองมอในการจดการเรยนรทนาไปสการพฒนาผเรยนใหเปนไปตามเจตนารมณของหลกสตรอาจมการจดทาไดหลากหลายรปแบบ รายละเอยดขนอยกบสถานศกษาหรอความเขาใจและความตองการของครแตละคนองคประกอบสาคญของแผนการจดการเรยนร อาจแตกตางกนไปบาง แตเมอพจารณาในสวนทสาคญ ๆ ทกสานก กมสวนคลายกนมาก ซงจะนามากลาวพอเปนแนวทางในการพจารณาตดสนใจ ดงน

41

ทศนา แขมมณ (ทศนา แขมมณ; และคณะ. 2548: 16) ไดนาเสนอองคประกอบของแผนการ

จดการเรยนร ประกอบดวยหวขอดงน คอ สาระสาคญ จดประสงคการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอน

สอและอปกรณ การวดและประเมนผล บนทกหลกสอน ซงไดระบไว 3 ประการ ไดแก ผลการเรยน

ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะ และแนวทางแกไข

กาญจนา วฒาย (กาญจนา วฒาย. 2547: 86 – 88) ไดกลาวถงองคประกอบของการจดทา

แผนการจดการเรยนรทสมบรณควรประกอบดวยหวขอสาคญ คอ มาตรฐานการเรยนร / ผลการเรยนร

ทคาดหวง สาระการเรยนร จดประสงคการเรยนร เนอหาสาระ กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

สอและแหลงเรยนร กระบวนการวดและประเมนผล กจกรรมเสนอแนะและบนทกหลงสอนสานกงาน

คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. 2546:

21) ไดกลาวถง แผนการจดการเรยนรเปนเครองมอทสาคญในการจดการเรยนร ทนาไปสการพฒนา

ผเรยน ควรมองคประกอบดงตอไปน คอ สาระสาคญ จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร กจกรรม

การเรยนร สอและแหลงเรยนร การวดผลและประเมนผล และการบนทกผลหลงสอน

สานกงานคณะกรรมการขาราชการคร (สานกงานคณะกรรมการขาราชการคร. 2545: 33)

ไดใหความหมายของคณภาพแผนการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญอยางนอยควรประกอบดวย

จดประสงคการเรยนร เนอหา สาระการเรยนร กจกรรม สอและแหลงเรยนร การวดผลและประเมนผล

และสรปผลการสอนสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย สาขาวทยาศาสตร

มธยมศกษา (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. 2548: 27 – 27) ไดเสนอตวอยาง

แผนการจดการเรยนร รายวชาวทยาศาสตร เมอพจารณาองคประกอบทสาคญของแผนการ

จดการเรยนรกพบวามผลการเรยนรทคาดหวง จดประสงคการเรยนร แนวความคดหลก กระบวนการ

จดการเรยนร การวดและประเมนผล สอและแหลงการเรยนร

กรมวชาการ (2545: 121 – 123) ไดนาเสนอตวอยางแผนจดการเรยนร รายวชาวทยาศาสตร

ชนมธยมศกษาปท 2 หนวยการเรยนรท 4 เรอง แรและหน เมอพจารณาองคประกอบสาคญของ

แผนการจดการเรยนรพบวาประกอบดวย หวขอสาคญ คอ จดประสงคการเรยนร แนวความคดหลก

กระบวนการจดการเรยนร กระบวนการวดและประเมนผล และแหลงการเรยนรจะเหนไดวา การ

นาเสนอองคประกอบสาคญของแผนการจดการเรยนรของแตละสานกทนาเสนอ มสวนทคลายกน

และอาจแตกตางกนบางเลกนอย ในจดเนนบางแตกยงคงความสาคญในหวขอหรอประเดนทสาคญ

เหมอนกน แตในบางหวขอมความหมายเหมอนกนแตเขยนไมเหมอนกน เชน สาระสาคญ และ

แนวความคดหลกเปนตน ในบางตวอยางทนาเสนอไมไดนาเสนอผลการสอน จงไมปรากฏหวขอผล

หลงสอนใหเหนแตกยงมความสาคญอย ดงนนในการจดทาแผนการจดการเรยนรอาจจดทาได

หลากหลายรปแบบ ขนอยกบความตองการและความเขาใจของครผสอนแตละคน และสามารถ

42

เพมเตมหวขออนลงไปไดอกตามความเหมาะสม แตกไมควรจะตดทอนหวขอทสาคญลงไป เชน

กจกรรมการเรยนร จดประสงคการเรยนร เนองจากการตดทอนหวขอดงกลาวแลวแผนการจดการ

เรยนรนนจะไมสมบรณในสาระสาคญทนทไมสามารถจดกระบวนการเรยนรได จงขอสรปองคประกอบ

ของแผนการจดการเรยนรทควรม ดงน

1. จดประสงคการเรยนร

2. สาระสาคญหรอแนวคดหลก

3. สาระการเรยนร / เนอหาสาระ

4. กจกรรมการเรยนร

5. สอและแหลงเรยนร

6. การวดและประเมนผล

7. การบนทกผลหลงสอน

ตามทกลาวมาแลววา รปแบบของแผนการจดการเรยนรนน มหลากหลายรปแบบขนอยกบครผสอนจะพจารณาและวเคราะหถงจดเนนและความจาเปนทจะดาเนนการ ประยกตใชใหเหมาะสมแตมหวขอสาคญหรอองคประกอบทสาคญปรากฏอยเทานนเองในการประยกตใช แนวทางใน การตดสนใจเลอกหวขอสาคญ หรอรปแบบของการจดการเรยนรนน ผบรหารอาจแนะนาใหครผสอน แตละคนสามารถเพมเตมองคประกอบอน ๆ ไดอกตามความจาเปนและเหมาะสมกบสถานศกษา หรอขอตกลงของสถานศกษา และจะไดขยายตามทางเปนแนวทางใหผบรหารหรอผทไดรบมอบหมาย ใหคาแนะนาแกครผสอน วฒนาพร ระงบทกข (วฒนาพร ระงบทกข. 2543: 88) ไดระบวธเขยนสาระสาคญไว ดงน 1. พจารณาจดประสงคการเรยนร วาตองการใหผเรยนเกดพฤตกรรมหรอความรความสามารถดานใด 2. พจารณาเนอหาวา เปนการเรยนการสอนเกยวกบเรองอะไรเรยนรแลวจะไดรบความรความเขาใจ ความคดรอบยอดอะไรหรอไดรบประโยชนคณคาใดจากกเรยนเนอหานน 3. นาผลการเรยนพจารณาจดประสงคการเรยนรมาประกอบกบการพจารณาเนอหา แลวเขยนเปนขอสรปเกยวกบสงทผเรยนจะเรยนหรอสงทผเรยนจะไดรบจากการเรยน

1. การเขยนจดประสงคการเรยนร ในการเขยนจดประสงคการเรยนร ครผสอนจะยอนหลงขนศกษาหนวยการเรยนรทได กาหนดเปนหนวยยอย ๆ โดยการวเคราะหมาจากมาตรฐานชวงชนผลการเรยนรทคาดหวง แลวนามากาหนดเปนจดประสงคการเรยนร เนองจากผลการเรยนรทคาดหวง เปนความคาดหวงทจะใหเกดขนกบผเรยนในระยะเวลา 1 ป หรอ 1 ภาคเรยน ดงนนในการจดการเรยนรในแตละครงไมอาจจะสรป

43

ไดวา จะบรรลผลการเรยนทคาดหวงในขอนน ๆ ทนท ผลกาเรยนรทคาดหวง หนงผลการเรยนรอาจจะจดกจกรรมการเรยนรหลายๆ ครง จงจะบรรลดงนนเพอใหเกดความสะดวกในการจดกจกรรมการเรยนรในแตละครงหรอในแตละแผนการจดการเรยนร สามารถกาหนดผลการเรยนรทคาดหวงและกาหนดเปน จดประสงคการเรยนร โดยการพจารณาคาสาคญของมาตรฐานการเรยนรหรอผลการเรยนรทคาดหวงแบงเปน 3 ดาน ดงน 1. ดานความร ไดแก รจก รจา เขาใจ วเคราะห สงเคราะห สรป เชอมโยง ประเมน เปรยบเทยบ ตความ วจารณ เปนตน 2. ดานทกษะ ไดแก ปฏบต แสดง นาเสนอ ตรวจสอบ ทดลอง สาธต นาไปใช ม สวนรวมอภปราย ประยกต เปนตน

3. ดานเจตคต ไดแก ชนชม เหนคณคา ภมใจ รก ศรทธา ซาบซง หวงแหน นยม พงพอใจ เหนความสาคญ เหนประโยชน ยอมรบ เปนตนในการกาหนดจดประสงคการเรยนร ควรพจารณาใหครอบคลมมาตรฐานและ ผลการเรยนรทคาดหวง และครอบคลมทงดานความร ดานทกษะ และดานเจตคต ของการเรยนการสอนแตละครงจะดมาก

2. สาระการเรยนร/เนอหาสาระ เปนสวนทไดรายละเอยดทเชอมโยงกบสาระ สาคญและสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร ประกอบดวยทฤษฎ หลกการ วธการ แนวปฏบต ครผสอนตองศกษาหาความรจากเอกสาร ตาราเรยน หนงสอคมอครและแหลงความรตาง ๆ นามาพจารณาใชประกอบใหเหมาะสมกบวยและระดบของผเรยนการเขยนเนอหาสาระในแผนการจดการเรยนร ครจะเขยนเนอหารายละเอยดทงหมดในแผนการจดการเรยนร ตามหวขอทกาหนดกไดแตหากมเนอหามากเกนไปควรเขยนเฉพาะหวขอเรองนนไว สวนรายละเอยดใหนาไปใสในภาคผนวกทายแผนการจดการเรยนร หรอจะแยกไวอกเลมหนงตางหากเปนเอกสารประกอบการจดการเรยนรกไดดงทไดกลาวมาแลววา สาระการเรยนรหรอเนอหาสาระนนครอบคลมทงองคความร ทกษะกระบวนการ คณธรรม จรยธรรม และคานยมตามกลมสาระการเรยนรตางๆ ดงนน ครผสอนควรตระหนกใหมากมฉะนนแลวจะมงเนนไปทองคความรเพยงอยางเดยว จะทาใหไมครอบคลมตามเจตนารมณของหลกสตร

44

3. กจกรรมการจดการเรยนร / กระบวนการจดการเรยนร กจกรรมการจดการเรยนรหรอกระบวนการจดการเรยนร คอ ระบบการเรยนรหรอประสบการณตางๆ ทผสอนจดใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดประสงคการเรยนรทกาหนดไว การจดกจกรรม การเรยนรนอกจากจะเนนผเรยนเปนสาคญแลวจะตองคานงถงวธการจดการเรยนรตามธรรมชาตของแตละกลมสาระ รวมทงทกษะกระบวนการและคณลกษณะทพงประสงคดวย วฒนาพร ระงบทกข (วฒนาพร ระงบทกข. 2542: 91 - 93) ไดกลาวถงลกษณะของกจกรรมการจดการเรยนร สรปไดดงน 1. สอดคลองกบจดประสงคการเรยนรและเนอหาสาระ 2. ฝกกระบวนการสาคญใหผเรยน 3. เหมาะสมกบธรรมชาตและวยของผเรยน 4. เหมาะสมกบสภาพแวดลอมในโรงเรยนและชวตจรง 5. เนนผเรยนเปนสาคญ

4. สอและแหลงเรยนร ในการกาหนดสอและแหลงเรยนร ในการจดการเรยนการสอนตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 เนนใหเกด การเรยนรไดทกเวลา ทกสถานท และตองเออตอการเรยนรตลอดชวต สอการเรยน การสอนจงมบทบาทสาคญยงประการหนงตอการจดการเรยนการสอน โดยเนนการใชสอใกลตว ทมอยในทองถนเปนสาคญ และการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศเขามามบทบาทสาคญดวย สอจงหมายถง วสด อปกรณ วธการ และแหลงเรยนรตาง ๆ ทครผสอนนามาเปนเครองมอชวยใหความรแกนกเรยนขอสงเกตบางประการโดยการใชสอแหลงเรยนรในการกาหนดในแผนการจดการเรยนร ครผสอนควรคานงถงความเหมาะสมกบวย ความสนใจความสามารถของผเรยน และความสอดคลองกบกจกรรมทกาหนดไว โดยในกจกรรมนนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดรวมจดหา เลอกและใชสอทชดเจนเปนรปธรรม ตลอดจนเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงผลหรอสะทอนผลการใชสอเพอประโยชนในการประเมนผลและพฒนาสอใหเหมาะสมยงขน (รายละเอยดเพมเตมศกษาไดในคมอการนเทศ ชดท 5 การใชสอนวตกรรมและแหลงเรยนร)

5. การวดผลและประเมนผล เปนการตรวจสอบวาผเรยนบรรลจดประสงคการเรยนรทกาหนดไวในแผนการเรยนรหรอไม การประเมนใชวธการเครองมอและเกณฑทหลากหลายครอบคลม ดานความร ทกษะกระบวนการ คณลกษณะทพงประสงค ทงนใหวดตรงตามสภาพจรงทเกดขนดวยความเทยงตรงนาเชอถอและตรวจสอบไดในการตรวจสอบแผนการจดการเรยนร เกยวกบการวดผลและประเมนผล ควรตรวจสอบประเดนสาคญ ไดแกวธการวดผลเครองมอวดผล เกณฑการวดผลวามความสอดคลองสมพนธกน

45

หรอไม เชน วธการวด สงเกตความสนใจ ตงใจ ความรบผดชอบ การตรงตอเวลา ความมระเบยบในการทางาน เครองมอวดไดแกแบบประเมนพฤตกรรมดานจตพสย วธการวดการปฏบตการทดลองเครองวดไดแก แบบสงเกตการณปฏบตการทดลอง การวดกระบวนการทางานกลม เครองมอวด ไดแก แบบสารวจการทางานกลม การวดความรความเขาใจเกยวกบเนอหา เครองมอวด ไดแก แบบทดสอบ และควรตงเกณฑการประเมนใหสอดคลองกบวธการและเครองมอวดผลดวย นอกจากนควรมเครองมอ วธการ และเกณฑการประเมนจากสภาพจรงดวย

6. การบนทกผลหลงสอน เปนการบนทกผลการจดการเรยนร ตามแผนการจดการเรยนร ควรบนทก ดงน 1. ผลการเรยนรตามทกาหนดจดประสงคการเรยนรในแผนการจดการเรยนร ซงสวนใหญจะม 3 ดาน คอ ดานองคความร ดานทกษะกระบวนการ และดานคณลกษณะ อนพงประสงค ทสาคญกคอ ผเรยนผานจดประสงคการเรยนรอยางไร ผานเกณฑทกาหนดไวเทาไร รอยละเทาไร และทไมผานเกณฑคอใคร เลขทเทาไหร คดเปนรอยละเทาไร 2. ปญหาอปสรรค ควรบนทกสาเหตทการจดการเรยนรไมเปนไปตามจดประสงค การเรยนรทวางไว นาจะมสาเหตมาจากอะไรบาง เชน เรองการกาหนดจดประสงคมากเกนไป สอนไมทน เนอหามากเกนไป เนอหาไมเหมาะสม กจกรรมสอดคลองกบความสนใจของผเรยน การมสวนรวมในการใชสอไมทวถง เวลามนอยเกนไป สอการจดการเรยนรมนอยทาใหเสยเวลา แบบประเมนผลยากเกนไปเกณฑและวธการวดไมเหมาะสม เอกสารประกอบการสอนไมเพยงพอ นกเรยนไมมความพรอม บรรยากาศไมด เปนตน 3. ขอเสนอแนะ บนทกขอเสนอแนะในการปรบปรงตวผเรยนทไมผานและทผานกจกรรมตามจดประสงคการเรยนร เพอนาไปสการวจยในชนเรยนและการซอมเสรมผเรยน บนทกขอเสนอแนะในการปรบปรงแผนการจดการเรยนรวาควรปรบปรงสวนใด บนทกขอเสนอแนะในการปรบปรงสอนวตกรรมและแหลงเรยนรใหเหมาะสมยงขน ตลอดจนเครองมอการวดและประเมนผล สงสาคญ คอเสนอแนะไปตามสาเหตของปญหาทแทจรงการตรวจสอบแผนการจดการเรยนรและพฤตกรรมการจดการเรยนร ในการตรวจสอบและประเมนแผนการจดการเรยนร อาจดาเนนการไดตงแตกอนนาไปใช ระหวางการใช และเมอสนสดการใช สามารถตรวจสอบบทบาทของผเรยน บทบาทของครผสอน และตรวจสอบองคประกอบตาง ๆ ของแผนการจดการเรยนรวาสอดคลองสมพนธกนอยางไร ในการนาเสนอวธการและเครองมอในการตรวจสอบแผนการจดการเรยนร เพอใหครผสอนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรสะดวกในการประยกตใช และปฏบตไดจรงไมยงยากจนเกนไป จงไดประยกตแนวความคดของวฒนาพร ระงบทกข (วฒนาพร ระงบทกข. 2542: 170 – 184) และประยกตเครองมอการตรวจสอบพฤตกรรมการจดการเรยนรของ ธญญา บนโหรน (ธญญา บนโหรน. 2543: 117 – 119) ซงเปนบทบาทของผเรยนและครผสอน ตามทฤษฎและหลกการการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ

46

รวมทงการตรวจสอบและประเมนองคประกอบสาคญของแผนการจดการเรยนรวามความถกตองครอบคลมชดเจนและสมพนธกนหรอไมเพยงใด โดยมแนวการตรวจสอบตงแตผลการเรยนรทคาดหวงและจดประสงคการเรยนร สาระสาคญหรอแนวคดหลก กจกรรมการเรยนรหรอกระบวนการจดการเรยนร ตรวจสอบสอแหลงเรยนร ตรวจสอบการวดผลและประเมนผล ตลอดจนกจกรรมเสนอแนะ ซงจะไดสรปประเดนเปนตวอยางเครองมอตรวจสอบ ดงน 1. การเตรยมการจดการเรยนร 1.1 การจดทาแผนการจดการเรยนรลวงหนาเสมอ 1.2 มสาระสาคญหรอแนวคดหลกถกตอง 1.3 มจดประสงคการเรยนการสอนสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง 1.4 มจดประสงคการเรยนรทชดเจน 1.5 มกจกรรมตามขนตอนของการจดกจกรรมการเรยนร 1.6 เขยนกจกรรมตามขนตอนของการจดกจกรรมการเรยนร 1.7 เตรยมการทงเนอหาและวธการจดการเรยนร 2. การจดกจกรรมการเรยนร 2.1 มกจกรรมนาเขาสบทเรยน 2.2 มการทบทวนความรเดมของนกเรยน 2.3 มการเลอกวธสอนทเหมาะสมกบเนอหาและจดประสงค 2.4 มการเอาใจใสนกเรยนเปนรายบคคล 2.5 มการแสดงความเมตตาตอนกเรยนอยางทวถง 2.6 มการจดสภาพการณใหนกเรยนไดแสดงออกอยางสรางสรรค 2.7 มการสงเสรมใหนกเรยนฝกคดฝกทาและปรบปรงตนเอง 2.8 มการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร 2.9 มการฝกใหนกเรยนมประสบการณตรง สมพนธกบธรรมชาตและสงแวดลอม 2.10 มการใหนกเรยนฝกปฏบตจนคนพบความถนดของตนเอง 2.11 มการเสรมแรงใหคนหาคาตอบแกปญหาพงตนเองและชวยกน 2.12 มการใหนกเรยนไดฝกคน รวบรวมขอมลดวยตนเอง 2.13 การใหนกเรยนไดเลอกทากจกรรมความสามารพความสนใจ 3. การใชสอและแหลงเรยนร 3.1 มการเตรยมสอประกอบการสอนลวงหนา 3.2 มการใชสอทเราความสนใจของผเรยน 3.3 ใชสอการสอนเพอการฝกคด การแกปญหา 3.4 ใชสอการสอนเพอการคนพบความร

47

3.5 สอมความสอดคลองกบเรองทสอน 3.6 ใชแหลงเรยนรทหลากหลายและเชอมโยงประสบการณจรง 4. การวดผลและประเมนผล 4.1 มการกาหนดวธวดผลและประเมนผลไวลวงหนาอยางหลากหลาย 4.2 มการใชคาถาม กจกรรมการตรวจสอบผลการเรยนของนกเรยนเปนระยะ 4.3 มเครองมอวดสอดคลองกบจดประสงคและกระบวนการเรยนร 4.4 สงเกตประเมนพฒนาการของนกเรยนอยางตอเนอง 4.5 มการวดผลตามสภาพจรง 5. เกณฑการประเมนมความสอดคลองกบระดบความสามารถของผเรยน ขอเสนอแนะในการประเมนและตรวจสอบแผนการจดการเรยนรและพฤตกรรม การจดการเรยนร ควรตรวจสอบจากแผนการจดการเรยนรทไดดาเนนการสอนมาแลว หรอกอนลงมอสอนในภาคเรยนถดไป เพอเปนแนวทางในการปรบปรงและจดทาแผนการจดการเรยนรใหสมบรณยงขนไป อกประการหนงควรตรวจสอบแผนการจดการเรยนรและพฤตกรรมการจดการเรยนรทเปนรายหนวยอยางนอยหนงหนวยยอย เพราะถาไมกระทาเชนนนแลวการตรวจสอบจะไมครบถวนสมบรณ ถาหากการตรวจสอบครบถวนสมบรณในหนงหนวยการเรยนรกจะประเมน ไดวา การเตรยมการจดการเรยนรพฤตกรรมการจดการเรยนรของครผสอนคนนนมความสมบรณครบถวนและเนนผเรยนเปนสาคญ ตามหลกการและทฤษฎของการปฏบตการเรยนร

งานวจยทเกยวของ งานวจยในประเทศ

สมาน ชาลเครอ (2523: บทคดยอ) ไดศกษาความสมพนธระหวางคานยมเชงสงคมกบความซอสตยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 714 คน ผลจากการศกษาพบวา นกเรยนชาย และนกเรยนหญงมความซอสตยแตกตางกน โดยนกเรยนหญงมความซอสตยสงกวานกเรยนชาย จรวรรณ วรชกล (2524: บทคดยอ) ไดทาการวจยพฤตกรรมทางจรยธรรมของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 1 ในจงหวดชลบร โดยทาการสารวจพฤตกรรมทางจรยธรรมของนกเรยน 6 คณลกษณะจรยธรรม ไดแก ความรบผดชอบ ความมระเบยบวนย ความซอสตย ความสามคค ความอตสาหะ และความยตธรรม ผลการวจยพบวา นกเรยนชายและหญงมความแตกตางกนใน เรองความรบผดชอบ ความมระเบยบวนย ความซอสตยและความอตสาหะ แตไมมความแตกตางกนในคณลกษณะจรยธรรมดานอนๆ

48

วสทธ ธารงวศว (2527: บทคดยอ) ไดทาการศกษาเปรยบเทยบระดบการใหเหตผลเชงจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนรฐบาล และโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ชนมธยมศกษาปท 3 ในจงหวดยะลา จานวน 400 คน โดยทาการเปรยบเทยบคณลกษณะจรยธรรม 5 เรอง คอ ความเมตตา ความซอสตยสจรต ความขยนหมนเพยร ความมระเบยบวนย และความรบผดชอบผลการวจยพบวา นกเรยนโรงเรยนรฐบาลกบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม มระดบการใหเหตผลเชงจรยธรรม ในเรองความเมตตากรณา และความรบผดชอบแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถต แตคณลกษณะอนๆ ไมพบความแตกตางกน นกเรยนชายและหญงของโรงเรยนทงสองประเภทนมระดบการใหเหตผลเชงจรยธรรมในเรองความรบผดชอบแตกตางกน บณฑต พดเยน (2527: บทคดยอ) ไดศกษาพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในจงหวดสมทรสาคร ตามจรยธรรม 6 คณลกษณะ คอความรบผดชอบ ความมระเบยบวนย ความซอสตย ความสามคค ความอตสาหะ และความยตธรรม จากกลมตวอยาง 375 คน เครองมอทใชเปนแบบสอบถาม แบบ Projective Technique ผลปรากฏวา นกเรยนหญงมพฤตกรรมเชงจรยธรรมสงกวานกเรยนชาย อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทง 6 คณลกษณะ วพฒน รกษาเคน (2531: บทคดยอ) ไดศกษาความสานกในความรบผดชอบของเดกนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในจงหวดขอนแกน กลมตวอยาง จานวน 423 คน พบวาความสานก ในการรบผดชอบตอตนเอง ตอครอบครว ตอโรงเรยน และตอเพอนแตกตางกน โดยทนกเรยนหญงมความสานกในความรบผดชอบรวมทกดาน และแตละดานดงกลาวสงกวานกเรยนชาย กลยา ศรปาน (2542: บทคดยอ) ไดทาการศกษาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนระดบประถมศกษากลมตวอยาง ไดแก นกเรยนระดบประถมศกษาโรงเรยนบญเลศอนสรณ จานวน 182 คน ผลการวจยพบวา ระดบคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนบญเลศอนสรณ โดยภาพรวมองคประกอบ ดานความใฝร ดานการประหยด ดานความเสยสละ ดานความเมตตากรณา ดานการตรงตอเวลา ดานความสามคค อยในระดบปานกลาง องคประกอบดานความขยน ความมระเบยบวนย ดานความกตญกตเวท ดานความเปนผมวฒนธรรม และปฏบตตามขนบธรรมเนยมประเพณ อยในระดบมาก สวนดานความอดทน ดานความซอสตยสจรต ความยตธรรม อยในระดบนอยนอกจากนนยงพบวา นกเรยนหญงมคณธรรมจรยธรรมแตกตางจากนกเรยนชายอยางมนยสาคญทระดบ .05 โดยนกเรยนหญงจะมคณธรรมจรยธรรมมากกวานกเรยนชาย และนกเรยนทระดบชนตางกนกมคณธรรมจรยธรรมแตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบ .05 โดยนกเรยน พมพพรรณ เทพสเมธานนท (2544: บทคดยอ) ไดศกษาจรยธรรมของอาจารยและนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย กรงเทพมหานคร เพอศกษาจรยธรรม 10 ดาน คอ ความรบผดชอบ ความมระเบยบวนย ความซอสตยสจรต ความเคารพตอกฎหมายบานเมอง ความยตธรรม ความเสยสละ ความมเหตผล ความรกชาต ความเมตตากรณา และความสามคค ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวา การเรยงลาดบจรยธรรม 10 ดานของอาจารยและนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมความสมพนธกน

49

สวนคะแนนจรยธรรมไมมความสมพนธกนในทางบวก และอาจารยมธยมศกษาตอนปลายเพศหญงและเพศชายมคะแนนจรยธรรมสงกวาอาจารยเพศชาย สวนนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายเพศหญงและเพศชาย มคะแนนจรยธรรมรายดานและคะแนนจรยธรรมรวมทกดานแตกตางกนอยางมนยสาคญ และทสงกดประเภทโรงเรยนตางกนมคะแนนจรยธรรมดานความรบผดชอบ ความมระเบยบวนย ความซอสตยสจรต ความเคารพตอกฎหมายบานเมอง ความยตธรรม ความเสยสละ ความสามคค และคะแนนจรยธรรมรวมทกดานแตกตางกนอยางมนยสาคญ สมณธา แกนกล (2544: บทคดยอ) ไดศกษาจรยธรรมของนกเรยนระดบประถมศกษาปท 6 สานกงานการประถมศกษาอาเภอพะโตะ สงกดสานกงานการประถมศกษาจงหวดชมพร ใน 13 องคประกอบ พบวา ระดบจรยธรรมของนกเรยนโดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปน รายองคประกอบพบวา จรยธรรมดานความใฝร ความอดทน ความประหยด ความเมตตากรณา ความยตธรรม อยในระดบปานกลาง สวนจรยธรรมดานความขยนหมนเพยน ความซอสตย ความมระเบยบวนย ความเสยสละ ความกตญกตเวท ความตรงตอเวลา ความสามคค ความเปนผมวฒนธรรมและปฏบตตามขนบธรรมเนยมประเพณ อยในระดบมาก การเปรยบเทยบจรยธรรมจาแนกตามเพศ ดานความใฝร ความสามคค ความยตธรรม แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .001 ดานความซอสตย ความมระเบยบวนย ความเมตตากรณา ความกตญกตเวท ความเปนผมวฒนธรรมและปฏบตตามขนบธรรมเนยมประเพณ แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .01 สวนดานความประหยด ความเสยสละ ความตรงตอเวลา ความขยนหมนเพยรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยจรยธรรมของเพศหญงสงกวาเพศชาย สวนดานความอดทนนกเรยนมจรยธรรมไมแตกตางกน

ชพงศ สขรตน (2546: บทคดยอ) ไดศกษาจรยธรรมของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน

ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดสานกงานการประถมศกษาอาเภอพนสนคม จงหวดชลบร

กลมตวอยางจานวน 254 คน ผลการวจยพบวา ระดบจรยธรรมของนกเรยนมธยมศกษาตอนตนใน

โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา ดานความมระเบยบวนย ความรบผดชอบ ความซอสตย และความ

อดทน โดยรวมและรายดานอยในระดบสง การเปรยบเทยบจรยธรรมจาแนกตามเพศ แตกตางกนอยาง

มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และนกเรยนทระดบชนตางกนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

ทระดบ .05 และนกเรยนทระดบชนตางกนแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถต ยกเวนดานความ

รบผดชอบ แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

สมาล สจนดา (2546: บทคดยอ) ไดศกษาจรยธรรมนกเรยนระดบมธยมศกษาโรงเรยน

สงกดคณะรกกางเขนแหงจนทบร ตามจรยธรรม 7 ดาน ไดแก ดานความมระเบยบวนย ดานความ

เมตตากรณา ดานความซอสตย ดานความสามคค ดานความอดทน ดานความประหยด และดาน

ความเสยสละ ผลการวจยพบวา จรยธรรมนกเรยนระดบมธยมศกษาโรงเรยนสงกดคณะรกกางเขน

50

แหงจนทบร ตามความคดเหนของผปกครองและคร โดยรวมอยในระดบมาก และเปรยบเทยบ

จรยธรรมตามความคดเหนของผปกครองและคร ดานความเมตตากรณา ความสามคค ความอดทน

ความเสยสละและโดยรวม แตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถต สวนดานความมระเบยบวนย

ความซอสตย และความประหยด แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

พระพงค เจรญพนธวงศ (2541: บทคดยอ) ไดทาการวจย การจดกจกรรมสงเสรม

คณธรรมจรยธรรม ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา โรงเรยนกระสนพทยา อาเภอกระสง

จงหวดบรรมย ผลการวจยพบวา ครผสอนขาดเทคนคการปลกฝงคณธรรม ทาใหปฏบตไดยาก นกเรยน

สวนใหญจงไมใหความสนใจ และไมตระหนกถงความสาคญ ดงนนควรจดอบรมครใหมเทคนคท

สอดแทรกเรองคณธรรมจรยธรรมในเนอหาวชาทกรายวชาไดอยางถกตอง และเหมาะสม ควรมการ

ใชสอในการอบรม เชน เชญวทยากร จดกจกรรมตางๆ จดสรรงบประมาณอยางพอเพยง ตลอดจน

ขอความรวมมอจากสวนราชการ ชมชนและวดในการจะกาหนดมาตรการและแนวทางในการแกปญหา

พมพพรรณ เทพสเมธานนท (2544: บทคดยอ) ไดศกษาจรยธรรมของอาจารย และ

นกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย กรงเทพมหานคร เพอศกษาจรยธรรม 10 ดาน คอ ความรบผดชอบ

ความมวนย ความซอสตยสจรต ความเคารพตอกฎหมายบานเมอง ความยตธรรม ความเสยสละ

ความมเหตผล ความรกชาต ความเมตตากรณา และความสามคค ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวา

การเรยนลาดบจรยธรรม 10 ดานของอาจารยและนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมความสมพนธกน

สวนคะแนนจรยธรรมไมมความสมพนธกนในทางบวก และอาจารยมธยมศกษาตอนปลายเพศหญง

และเพศชายมคะแนนจรยธรรมสงกวาอาจารยเพศชาย สวนนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายเพศหญง

และเพศชาย คะแนนจรยธรรมรายดานและคะแนนจรยธรรมรวมทกดานแตกตางกนอยางมนยสาคญ

และทสงกดประเภทโรงเรยนตางกนมคะแนนจรยธรรมดานความรบผดชอบ ความมระเบยบวนย

ความซอสตยสจรต ความเคารพตอกฎหมายบานเมอง ความยตธรรม ความเสยสละ ความสามคค

และคะแนนจรยธรรมทกดานแตกตางกนอยางมนยสาคญ

ชพงศ สขรตน (2546: บทคดยอ) ไดศกษาจรยธรรมของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน

ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดสานกงานการประถมศกษาอาเภอพนสนคม จงหวดราชบร

กลมตวอยางจานวน 254 คน ผลการวจยพบวาระดบจรยธรรมของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน

ในโรงเรยนขายโอกาสทางการศกษา ดานความมระเบยบวนย ความรบผดชอบ ความซอสตย

และความอดทน โดยรวมและรายดานอยในระดบสง การเปรยบเทยบจรยธรรมจาแนกตามเพศ

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และนกเรยนทระดบชนตางกนแตกตางกนอยางม

นยสาคญทางสถตทระกบ .05 และนกเรยนทระดบชนตางกนแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถต

ยกเวนความรบผดชอบ แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท .05

51

วนสชาค สวรรณทอง (2548: ออนไลน) ไดทาการศกษาเรองทศนะของผบรหาร และครผสอน

ทมตอการพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนประถมศกษาสงกดสานกงานประถมศกษาจงหวด

บรรมย พบวา 1.ทศนะของผบรหารและครผสอนทมตอการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยน

ประถมศกษาสงกดสานกงานประถมศกษาบรรมย โดยรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณาเปน

รายดาน พบวาดานการจดสภาพแวดลอมมทศนะอยในระดบปานกลาง สวนดานอนๆ อยในระดบมาก

2. ผบรหารครผสอนมทศนะตอพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนประถมศกษา ทงโดยรวมและราย

ดานไมแตกตางกน 3. ผบรหารและครผสอนเพศชายมทศนะตอการพฒนาคณธรรม จรยธรรมของ

นกเรยนประถมศกษา ทงโดยรวมและรายดานไมแตกตางกนกบผบรหารและครผสอนเพศหญง

4. ผบรหารมประสบการณรบราชการตางกนมทศนะตอพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนประถม

ทงโดยรวมและรายดานไมแตกตางกน 5. ครผสอนทมประสบการณการรบราชการตางกนมทศนะ

พฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนประถมศกษา ทงโดยรวมและรายดานไมแตดตางกน งานวจยตางประเทศ กลฟอรด (Gilford. 1993: 59-A) ไดศกษาความสมพนธระหวางระดบการใหเหตผลทาง

จรยธรรมของผสอน สไตลการสอนกบการรบรของนกศกษาผใหญทเกยวกบสภาพแวดลอมในชนเรยน

กลมตวอยางประกอบดวยคณะคร 34 คนทสอนนกศกษาผใหญในวทยาลยในเขตพนท 6 วทยาลย

การศกษาผใหญจานวน 519 คนวธการศกษาใชแบบทดสอบการใหนยามประเดนปญหาของ Rest

วดตวแปรอสระซงเปนระดบทใหหลกการพฒนาความรทางจรยธรรม สไตรการสอน ไดรบนยามวา

เปนวธการทเนนผเรยนเปนศนยกลางซงวดโดยใชแบบวด หลกการเรยนรของผใหญของ Conti การรบร

ของนกเรยนเกยวกบสภาพแวดลอมในชนเรยน วดโดยดรรชนสภาพแวดลอมในชนเรยนของ Stem

และ Walker และไดศกษาอทธพลทเปนไปไดของตวแปรทาสงประชากร ไดแก เพศ ชวงอาย และระดบ

การศกษา ดานระดบการใหเหตผลทางจรยธรรมทเปนหลกการ ผลการศกษาพบวา มความสมพนธ

อยางมนยสาคญในระดบปานกลางระหวางระดบการใหเหตผลทางจรยธรรมกบสไตลการสอน จาก

แบบวดสหสมประสทธของเพยรสน จากการวดการถดถอยแบบเสนตรง (Reprogress –Stepwise)

ของสเตปไวส พบวา คะแนนการใชแบบทดสอบการใหนยาม ประเดนปญหาเมอรวมเขากบคะแนน

การใหเหตผลทางจรยธรรมกบสไตรการสอนซงเพมขน 12 % ไมมสหสมพนธอยางมนยสมพนธสาคญ

ระหวางสไตรการสอนกบการรบรของนกศกษาผใหญเกยวกบพฤตกรรมสไตลการสอน มสหสมพนธ

อยางมนยสาคญระดบปานกลางระหวางระดบการใหเหตผลทางจรยธรรมทเปนหลกการกบเพศ

52

ดวอ (ประภาศร สหอาไพ. 2543: 35-36; อางองจาก John Dewey. 1975) เสนอประเดน

ทวา หลกคณธรรมจะไมแยกออกจากชวตในสงคมของมนษย ตราบใดทยงมการสมาคมรวมกนอย

ดงนนโรงเรยนจงเปนรปแบบของชวตในสงคม มใชเปนการเตรยมตวสาหรบบคคลใดบคคลหนง

โดยเฉพาะ

คณธรรมคอ หลกความประพฤตทมการฝกอบรมใหเปนความประพฤตของพลเมองด

โดยเนนทรายบคคลเทากบทตระหนกถงผลทางสงคมทจะดารงรปแบบของสงคมนน ดงนนหลก

คณธรรมจงไมมใครคนใดคนหนงผกขาดการตดสน ไมใชเรองเหนอธรรมชาตไมสรางรปแบบเฉพาะ

ภมภาคหรอวถชวตเพยงใดอยางหนง การแปลความหมายคณธรรมในชวตสงคมซงเตมไปดวยการเรง

รดหนาทจะสรางลกษณะนสยของบคคลโดยเนนความสาคญในดานจตวทยาในการจดจรยศกษา

อปกรณการใหความรทางคณธรรมมความรสกรบผดชอบเปนสวนชวยไดมาก ผลงานของ

โรงเรยนตดสนไดจากความสาเรจในการพฒนาความสามารถในการตดสนคณธรรมของแตละบคคลได

นกการศกษาจะตองจดกจกรรมนกเรยนโดยการเสรมสรางพลงในการดาเนนกจกรรมดวยตวนกเรยนเอง

ใชสตปญญาโดยไมละทงหลกคณธรรมทนามาประยกตใชดวยตนเองอยางมประสทธภาพ

วลสน (ประภาศร สหอาไพ. 2543: 37; อางองจาก Wilson. 1985) ไดเสนอหลกการใช

เหตผลอยางมระบบวา คณธรรม คอ ระดบในการกาหนดคณสมบตของคนในสงคมตามความรสก

ความสนใจทวดไดจากคนอน ดงนนการจดการศกษาจงเกยวของกบเรองของศาสนาและอารมณของ

มนษยไดแก เจตคต ความเชอถอ และความคดทางคณธรรม ซงตรงกบความสนใจของผอน

หลกคณธรรมสามารถจากดความเหมอนคาวา คานยม (Values) เขมทศทเปนตวชบอก

คณคา คอ ความเชอ ความเหน เจตคต ความสนใจ หรอการปฏบตทบคคลทาอยางแยกตวเปนอสระ

ออกมาใหผอนไดรวากาลงดาเนนการวางรปแบบของคานยมขนมา คานยมเปนผลผลตของประสบการณ

สวนตวดวยอยางหนง

จากทฤษฎและแนวคดตางๆ ทเกยวกบพฒนาการทางคณธรรม สรปไดวาพฒนาการทาง

คณธรรมของบคคลไดรบอทธพลมาจากสงคมเปนสวนใหญ บคคลทเกดมาในแตละสงคมจะตอง

เรยนรและยอมรบกฎเกณฑ จารตประเพณในสงคมของตน จะกอใหเกดความสข และเปนทยอมรบ

ของสงคม

ครานลย (Cranley. 2003: 1531 –A) ไดศกษาพฤตกรรมการปฏบตในดานจรยธรรม

นกเรยนโรงเรยนประถมศกษาในชมชนเมองของประเทศไทยการประพฤตประปฏบตทางดานจรยธรรม

ของนกเรยนประกอบดวยมาตรฐานทโรงเรยนใชในการอบรมจรยธรรมนกเรยน มาตรการทจดการศกษา

โดยนาเอาจรยธรรมบรณาการเขากบวชาอน และมาตรการเหลานจะเกดผลอยางไรตอนกเรยน

53

การวจยไดกาหนดกรอบความคดไว 6 ดาน คอ การสอนจรยธรรมเปนสวนหนงของหลกสตรการสอน

จรยธรรมโดยใชกจกรรมการสอนทตอเนอง การสอนจรยธรรม โดยกาหนดระเบยบกฎของหองเรยน

การสอนจรยธรรมโดยดาเนนตามนโยบาย และระเบยบของทางราชการ การวจยครงนใชระยะเวลา

6 เดอน ในการเกบรวบรวมขอมล จงพบวา การจดการศกษาดานจรยธรรม โดยผบรหารและครเนน

การปลกฝงความดงามทยดตามหลกพระพทธศาสนา โดยเนนการควบคมดแลตนเอง การมสวนตว

เปนแบบอยางใหกบคนอนได ความดโดยวธการทนกเรยนรโดยการปฏบตแมวาจะไมไดกาหนดไวชดเจน

ในหลกสตร สงทปฏบตตอกน การใหเกยรตผอนเปนเรองทสาคญและไดคนพบวาการจดการเรยน

การสอนจรยศกษาควรบรณาการคณภาพอบรมสงสอนควรเปนแบบอยางทดการฝกอบรมควรกระทา

อยางตอเนอง เพอใหเกดความยงยน อยางไรกตามแมวานกเรยนสวนใหญจะมความประพฤตทเหมาะสม

ตลอดเวลา แตนกเรยนสวนนอยตอตานในดานการไมอยากเรยน

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบปญหาดานคณธรรม พอสรปไดวา นกเรยน

มปญหาเรองการอบรมเลยงด ปญหาครอบครว ซงเปนปจจยทมอทธพลตอคณธรรมมากขน การอบรมสง

สอนของครยงขาดเทคนคการปลกฝงคณธรรม ทาใหนกเรยนไมสนใจนาไปปฏบต ดงนนผศกษาเหนวา

การจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ใหกบผบรหาร และครเปนสวนหนงทจะสรางสรรค

จตสานกหรอจดประกายใหกบผเรยนและครผสอนทจะพฒนาตนเองใหมการดาเนนชวตในคณธรรม

8 ประการ จนกลายเปนการพฒนาทยงยนถาวรตอสถานศกษาในยคปจจบน

บทท 3 ขนตอนและวธการจดทาคมอ

คมอการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว มวธการจดทาและ

ตรวจสอบความเหมาะสม ดงน

ขนตอนท 1 ศกษาเอกสารทเกยวของและเขยนโครงรางของคมอ

1.1 ศกษาเอกสารทเกยวของ

1.2 เขยนโครงรางของคมอ

1.3 ใหผเชยวชาญจานวน 5 คน ตรวจสอบความเหมาะสมของโครงรางของคมอ

ขนตอนท 2 จดทาเนอหาสาระของคมอ

2.1 จดทาเนอหาสาระของคมอการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

2.2 ใหผเชยวชาญจานวน 5 คน ตรวจสอบความเหมาะสมของเนอหาสาระของคมอ

ขนตอนท 3 ประเมนความเหมาะสมของคมอ

3.1 ประเมนความเหมาะสมของคมอการจดกจกรรมใหผเชยวชาญจานวน 25 คน แบงเปน

ผเชยวชาญจานวน 5 คนผบรหารโรงเรยนจานวน 10 คน และครผปฏบตการสอน จานวน 10 คน

3.2 ปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผประเมนความเหมาะสม

ขนตอนในการจดทาคมอการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการม ดงน

ขนตอนท 1 ศกษาเอกสารทเกยวของและเขยนโครงรางของคมอ ศกษาเอกสารทเกยวของกบการจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของ

โรงเรยนวาสเทว ดงน

1.1 ศกษาหลกสตรเนอหาการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว

1.2 เขยนโครงรางหวขอของคมอและรายละเอยดประกอบหวขอของคมอ ประกอบดวย

ตอนท 2 ความรพนฐานสาหรบครผสอนคณธรรม 8 ประการ

2.1 ความหมายคณธรรม

2.2 ความมงหมายในการปลกฝงคณธรรม 8 ประการใหแกนกเรยน

2.3 หลกการปลกฝงคณธรรม 8 ประการในโรงเรยน

ตอนท 3 หนาทของผบรหารและครในการจดกจกรรมคณธรรม 8 ประการ

3.1 บทบาทของผบรหารในการสรางคณธรรม 8 ประการ ใหนกเรยน

3.2 บทบาทของครในการจดกจกรรมคณธรรม 8 ประการใหนกเรยน

55

ตอนท 4 จดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการในโรงเรยน

4.1 ความขยน

4.2 ความประหยด

4.3 ความซอสตย

4.4 ความมวนย

4.5 ความสภาพ

4.6 ความสะอาด

4.7 ความสามคค

4.8 ความมนาใจ

1.3 ใหผเชยวชาญจานวน 5 คน ตรวจสอบความคดเหนความเหมาะสมของ

โครงรางของคมอดงรายชอ ตอไปน

1. 3.1 อาจารย ดร.นตย โรจนรตนวาณชย ตาแหนงผอานวยการสานกงาน

บรหารยทธศาสตร และบรณาการการศกษากรงเทพมหานคร

1. 3.2 อาจารย ดร.สมชาย เทพแสง ตาแหนงอาจารยประจาภาควชาการ

บรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

1.3.3 รองศาสตราจารย ดร.ธารงรตน อมรรกษา ตาแหนงรองศาสตราจารย

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร กรงเทพมหานคร

1.3.4 นางสาวทพยา แสงไชย ตาแหนงรองผอานวยการสานกงานบรหารงาน

วางแผนนโยบาย วทยาลยแสงธรรม จงหวดนครปฐม

1.3.5 นางสาวรวงกาญจนา ชนาผา ตาแหนง ผรบใบอนญาตโรงเรยนวาสเทว

กรงเทมหานคร

ขนตอนท 2 จดทาเนอหาสาระของคมอ การจดทาเนอสาระของคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนประกอบดวย

สวนตางๆ ดงน

2.1 เขยนคมอในรปแบบจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ วชาจรยศกษา ชวงชนท 2

โดยไดรบความเหนชอบจากอาจารยทปรกษาสารนพนธ คมอประกอบดวยสวนตางๆ

สวนท 1 คาชแจงการใชคมอ ประกอบดวยความรพนฐานสาหรบครผสอน ในการจด

กจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ประกอบดวย วตถประสงค ขอบเขตการจดทาคมอ ขอบเขต

เนอหา ความสาคญของการจดทาคมอ นยามศพทเฉพาะของคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยน

56

สวนท 2 เนอหาสาระของแผนจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ประกอบดวย

ความรพนฐานสาหรบครผสอนในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ หนาทของผบรหารและ

ครในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการใหนกเรยน การประเมนพฤตกรรมจดกจกรรมพฒนา

คณธรรม 8 ประการของนกเรยน

2.2 นาคมอทไดรบความเหนชอบจากอาจารยทปรกษาสารนพนธแลวนาไปขอคาแนะนา

จากผเชยวชาญจานวน 5 คน และนามาแกไขปรบปรง เชน ควรอธบายโครงสรางของแผน ซง

ประกอบไปดวยสวนใดบาง ทกๆ แผนควรมโครงสรางเหมอนกน ในสวนของแบบประเมนไดใหแกไข

แบบประเมนใหมความเหมาะสมมากยงขน

2.3 ใหผเชยวชาญ จานวน 5 คน ตรวจสอบความคดเหนความเหมาะสมของเนอหาสาระ

ของคมอดงรายชอ ตอไปน

2.3.1 อาจารย ดร.นตย โรจนรตนวาณชย ตาแหนงผอานวยการสานกงานบรหาร

ยทธศาสตร และบรณาการการศกษา กรงเทพมหานคร

2. 3.2 อาจารย ดร.สมชาย เทพแสง ตาแหนงอาจารยประจาภาควชาการบรหาร

การศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2.3.3 รองศาสตราจารย ดร.ธารงรตน อมรรกษา ตาแหนงรองศาสตราจารย

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร กรงเทพมหานคร

2.3.4 นางสาวทพยา แสงไชย ตาแหนงรองผอานวยการสานกงานบรหารงานวางแผน

นโยบาย วทยาลยแสงธรรม จงหวดนครปฐม

2.3.5 นางสาวรวงกาญจนา ชนาผา ตาแหนง ผรบใบอนญาตโรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

ขนตอนท 3 ประเมนความเหมาะสมของคมอ ผศกษานาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนทจดทาขนใหผทเกยวของ

ไดประเมนความเหมาะสมของคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยน โดยมขนตอน

ของการประเมนความเหมาะสมของคมอ ดงน

นาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว ทไดรบการแกไขเรยบรอยแลว

ตรวจความเหมาะสมกอนนาไปใช โดยผจดทาคมอไดขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ เชญผเชยวชาญ จานวน 25 คน และผปฏบต จดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

ประกอบดวย ผเชยวชาญ จานวน 5 คน ผบรหารโรงเรยนจานวน 10 คน และครผปฏบตการสอน 10 คน

เพอตรวจสอบความคดเหนความเหมาะสมของคมอกอนนาไปใช

57

ในการตรวจสอบความเหมาะสมของคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ กอนนาไปใช

ผศกษาไดดาเนนการ ดงน

1. ผศกษาจดทาแบบประเมนความเหมาะสมของคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม8 ประการ

2. นาแบบประเมนคมอเสนอตออาจารยทปรกษาสารนพนธตรวจสอบและปรบปรงใหเหมาะสม

3. นาโครงรางคมอและแบบประเมนความเหมาะสมของคมอ ใหผเชยวชาญตรวจสอบความ

คดเหนไดแก ผเชยวชาญ ผบรหารโรงเรยนและครปฏบตการสอน ผเชยวชาญ 5 คน ผบรหารโรงเรยน

10 คน ครผปฏบตสอน 10 คน รวมทงหมด 25 คน เพอตรวจความเหมาะสมของคมอพรอมใหความคดเหน

และขอเสนอแนะดงรายชอตอไปน 3.1 ผเชยวชาญ 3.1.1 อาจารย ดร.นตย โรจนรตนวาณชย ตาแหนงผอานวยการสานกงานบรหาร

ยทธศาสตร และบรณาการการศกษากรงเทพมหานคร

3.1.2 อาจารย ดร.สมชาย เทพแสง ตาแหนงอาจารยประจาภาควชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3.1.3 รองศาสตราจารย ดร.ธารงรตน อมรรกษา ตาแหนงรองศาสตราจารย

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร กรงเทพมหานคร

3.1.4 นางสาวทพยา แสงไชย ตาแหนงรองผอานวยการสานกงานบรหารงาน

วางแผนนโยบาย วทยาลยแสงธรรม จงหวดนครปฐม

3.1.5 นางสาวรวงกาญจนา ชนาผา ตาแหนง ผรบใบอนญาตโรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร 3.2 ผบรหารโรงเรยน 3.2.1 นางสาวลดาพร พชตพสธาดล ตาแหนงผจดการโรงเรยนวาสเทวกรงเทพมหานคร

3.2.2 นางสาวสนงลกษณ มโนมธย ตาแหนงผอานวยการโรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3.2.3 นางาสาวมลวลย จารสธรางกล ตาแหนงผชวยผอานวยการดานธรการ

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3.2.4 นางทพยวรรณ อมรรกษา ตาแหนงผชวยผอานวยการดานวชาการ โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

3.2.5 นางสาวอจฉรา เทวาฤทธ ตาแหนงผชวยผอานวยการดานแผนงานนโยบาย

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3.2.6 นางสาวศภรกษ ธชณรงค ตาแหนงผชวยผอานวยการดานกจการนกเรยน

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

58

3.2.7 นางสาวศศญา มหตกล ตาแหนงผชวยผอานวยการดานจตตราภบาล

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3.2.8 นางสาวกนกวด ชาตไทย ตาแหนงผชวยผอานวยการดานวชาการโรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

3.2.9 นางสาวฐตพร พลเกต ตาแหนงผชวยผอานวยการดานกจการนกเรยน

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3.2.10 นางสาวเพลนจตร ทพยธญญา ตาแหนงผชวยอานวยการดานแผนงานนโยบาย

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร 3.3 ครผสอน 3.3.1 นางสาวสวฒนา ลอพนธ ตาแหนงหวหนาหมวดภาษาไทย โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

3.3.2 นางวราภรณ เยนนม ตาแหนงครผสอน จรยศกษาชวงชนท 2 โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

3.3.3 นางสาวละอองเพญ ปราบเสยง ตาแหนงครผสอนจรยศกษาชวงชนท 3

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3.3.4 นางสาวพลศร ไมทอง ตาแหนงครผสอนจรยศกษาชวงชนท 2 โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

3.3.5 นางอรวรรณ สายหลกคา ตาแหนงครผสอนจรยศกษาชวงชนท 1 โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

3.3.6 นางสาววนดา กลนคาหอม ตาแหนงผสอนวชาสงคมศกษา โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

3.3.7 นายสมภพ วรกจจานวฒน ตาแหนงครผสอนจรยศกษา (ศาสนาอสลาม)

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3.3.8 นางสาวบญม ยวงพานช ตาแหนงครผสอนจรยศกษา (ศาสนาครสต)

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3.3.9 นางสาวอนรด บรรจงมณ ตาแหนงครบรรณลกษณ โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

3.3.10 นางสาวธนยาภทร โคกผา ตาแหนงครผสอนจรยศกษา (พทธศาสนา)

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

59

4. ผศกษารวบรวมแบบประเมนความเหมาะสมทผเชยวชาญไดประเมนแลวมาตรวจสอบ

ความเหมาะสมในการนาคมอไปใช

5. ผศกษาไดกาหนดเกณฑ การตรวจสอบความเหมาะสมในการนาคมอไปใชเปนมาตราสวน

ประมาณคา 5 ระดบของวเชยร เกตสงห (2538: 9) ดงน ระดบ 5 หมายถง มความเหมาะสมในการนาคมอไปใชไดมากทสด

ระดบ 4 หมายถง มความเหมาะสมในการนาคมอไปใชไดมาก

ระดบ 3 หมายถง มความเหมาะสมในการนาคมอไปใชไดปานกลาง

ระดบ 2 หมายถง มความเหมาะสมในการนาคมอไปใชไดนอย

ระดบ 1 หมายถง มความเหมาะสมในการนาคมอไปใชไดนอยทสด

เกณฑการแปลความหมายของคาเฉลยดงน

คาเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง มความเหมาะสมในการนาคมอไปใชไดมากทสด

คาเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง มความเหมาะสมในการนาคมอไปใชไดมาก

คาเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง มความเหมาะสมในการนาคมอไปใชไดปานกลาง

คาเฉลย 1.50 - 2.49 หมายถง มความเหมาะสมในการนาคมอไปใชไดนอย

คาเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง มความเหมาะสมในการนาคมอไปใชไดนอยทสด

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

ของโรงเรยนวาสเทว

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล เพอความสะดวกในการในการวเคราะหขอมล เสนอผลการศกษา และผลการตรวจสอบ

ความเหมาะสมการนาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ผศกษาขอเสนอสญลกษณทใชใน

การวเคราะหขอมล ดงน

X แทน คาเฉลย (Mean)

S.D. แทน คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน ( Standard Deviation )

N แทน จานวนกลมตวอยาง

ผลการวเคราะหขอมล ผลการวเคราะหขอมลในการศกษาเรองคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยน

วาสเทว ในรปแบบตารางพรอมอธบาย และการนาเสนอผลการวเคราะหขอมล เพอตรวจสอบความ

เหมาะสมในการนาคมอไปใช โดยใชคาเฉลย ( X ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) สรปผลจาการ

ตรวจสอบความเหมาะสมการนาคมอไปใช จากผเชยวชาญ ผบรหารโรงเรยน และครผปฏบตการสอน

จานวน 25 คน ปรากฏผลตามตาราง แยกออกเปนรายกลม ดงน

ตาราง 2 สรปผลจากการตรวจสอบความคดเหนความเหมาะสมในการนาคมอไปใชจานวน 25 คน

สถานภาพ จานวน

รอยละ

1. ผเชยวชาญ 5 20

2. ผบรหารโรงเรยน 10 40

3. ครผปฏบตการสอน 10 40

รวม 25 100

จากตาราง 2 แสดงวาผเชยวชาญคดเปนรอยละ 20 ผบรหารโรงเรยนคดเปนรอย 40 และ

ครผปฎบตการสอนคดเปนรอยละ 40

61

กลมท 1 การวเคราะหขอมล เพอตรวจสอบความเหมาะสมในการนาคมอไปใชโดยใช

คาเฉลย X และคาความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) สรปจากผลการตรวจสอบความเหมาะสมการ

นาคมอไปใชจาก ผเชยวชาญจานวน 5 คน ปรากฏผลตามตาราง 3 ดงน

ตาราง 3 คาเฉลยและระดบความคดเหนของผเชยวชาญ

ขอความ

X S.D. ระดบความคดเหน

1. รายละเอยดของเนอหาสาระของคมอ มความ

เหมาะสมสาหรบจดกจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน

8 ประการ ใหนกเรยน

5.00 0.00 มากทสด

2.รายละเอยดดานการจดกจกรรมนกเรยนของคมอม

ความหลากหลาย

5.00 0.00 มากทสด

3.วธการประเมนพฤตกรรมการจดกจกรรมพฒนา

คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนมความ

เหมาะสม

5.00 0.00 มากทสด

4.ลาดบขนตอนของเนอหาในคมอมความเหมาะสม

5.00 0.00 มากทสด

5.ลาดบขนตอนของกจกรรมนกเรยนในคมอมความ

เหมาะสม

5.00 0.00 มากทสด

6.ลาดบขนตอนของการประเมนพฤตกรรมการจด

กจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ มความ

เหมาะสม

5.00 0.00 มากทสด

7.รายละเอยดดานเนอหาของคมอมความเหมาะสม

และครอบคลมทจะนาไปปฏบต

5.00 0.00 มากทสด

62

ตาราง 3 (ตอ)

ขอความ

X S.D. ระดบความคดเหน

8. รายละเอยดและขนตอนของกจกรรมเพอพฒนาให

นกเรยนมพฤตกรรมคณธรรมพนฐานในดานตอไปน ม

ความเหมาะสม

8.1 ดานความขยนมนเพยร 5.00 0.00 มากทสด

8.2 ดานความประหยด 5.00 0.00 มากทสด

8.3 ดานความซอสตย 5.00 0.00 มากทสด

8.4 ดานความมวนย 5.00 0.00 มากทสด

8.5 ดานความสภาพ 5.00 0.00 มากทสด

8.6 ดานความสะอาด 5.00 0.00 มากทสด

8.7 ดานความสามคค 5.00 0.00 มากทสด

8.8 ดานความมนาใจ 5.00 0.00 มากทสด

9. เนอหาสาระ จดกจกรรม และการประเมนพฤตกรรม

ในคมอ สอดคลองกบเนอหาและวตถประสงค

5.00 0.00 มากทสด

10. คมอทจดทาขนมประโยชนตอการจดกจกรรมของ

นกเรยนในสถานศกษา

5.00 .00 มากทสด

11. ลาดบขนตอนของคมอจดกจกรรมการพฒนา

คณธรรมพนฐาน 8 ประการเปนไปตามหลกการ/ทฤษฎ

4.00 0.44 มากทสด

12. คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ

มความเปนไปไดในการนาไปปฏบตในสถานศกษา

5.00 0.00 มากทสด

รวม 94 0.44 มากทสด

จากตาราง 3 พบวาผเชยวชาญมความคดเหนตอความเหมาะสมในการนาคมอไปใชในการ

จดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว ผลการประเมนความเหมาะสมในการนา

คมอไปใชอยในระดบความเหมาะสมมากทสด ( X = 94.80 , S.D. = 0.44 ) เมอพจารณารายขอ

พบวาอยในระดบมากทสดทกขอ

63

กลมท 2 การวเคราะหขอมล เพอตรวจสอบความเหมาะสมในการนาคมอไปใชโดยใช

คาเฉลย X และคาความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) สรป จากผลการตรวจสอบความเหมาะสมการนา

คมอไปใช จากผบรหารโรงเรยน จานวน 10 คน ปรากฏผลตามตาราง 4 ดงน

ตาราง 4 คาเฉลยและระดบความคดเหนของผบรหารโรงเรยน

ขอความ

X S.D. ระดบความคดเหน

1. รายละเอยดของเนอหาสาระของคมอ มความ

เหมาะสมสาหรบจดกจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน

8 ประการ ใหนกเรยน

4.90 0.31 มากทสด

2.รายละเอยดดานการจดกจกรรมนกเรยนของคมอม

ความหลากหลาย

4.40 0.51 มากทสด

3.วธการประเมนพฤตกรรมการจดกจกรรมพฒนา

คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนมความ

เหมาะสม

4.50 0.52 มากทสด

4.ลาดบขนตอนของเนอหาในคมอมความเหมาะสม

4.70 0,48 มากทสด

5.ลาดบขนตอนของกจกรรมนกเรยนในคมอมความ

เหมาะสม

4.80 0.42 มากทสด

6.ลาดบขนตอนของการประเมนพฤตกรรมการจด

กจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ มความ

เหมาะสม

4.70 0.48 มากทสด

7.รายละเอยดดานเนอหาของคมอมความเหมาะสม

และครอบคลมทจะนาไปปฏบต

4.40 0.51 มากทสด

64

ตาราง 4 (ตอ)

ขอความ

X S.D. ระดบความคดเหน

8. รายละเอยดและขนตอนของกจกรรมเพอพฒนาให

นกเรยนมพฤตกรรมคณธรรมพนฐานในดานตอไปน

มความเหมาะสม

8.1 ดานความขยนมนเพยร 4.90 0.31 มากทสด

8.2 ดานความประหยด 4.70 0.48 มากทสด

8.3 ดานความซอสตย 4.90 0.31 มากทสด

8.4 ดานความมวนย 4.90 0.31 มากทสด

8.5 ดานความสภาพ 4.70 0.48 มากทสด

8.6 ดานความสะอาด 4.70 0.48 มากทสด

8.7 ดานความสามคค 4.90 0.31 มากทสด

8.8 ดานความมนาใจ 4.90 0.31 มากทสด

9. เนอหาสาระ จดกจกรรม และการประเมนพฤตกรรม

ในคมอ สอดคลองกบเนอหาและวตถประสงค

4.70 0.48 มากทสด

10. คมอทจดทาขนมประโยชนตอการจดกจกรรมของ

นกเรยนในสถานศกษา

4.90 0.31 มากทสด

11. ลาดบขนตอนของคมอจดกจกรรมการพฒนา

คณธรรมพนฐาน 8 ประการเปนไปตามหลกการ/ทฤษฎ

4.70 0.48 มากทสด

12. คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ

มความเปนไปไดในการนาไปปฏบตในสถานศกษา

4.60 0.51 มากทสด

รวม 85.54 5.29 มากทสด

จากตาราง 4 พบวาผบรหารโรงเรยนมความคดเหนตอความเหมาะสมในการนาคมอไปใชใน

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว ผลการประเมนความเหมาะสมในการ

นาคมอไปใชอยในระดบความเหมาะสมมากทสด ( X = 85.54 , S.D. = 5.29) เมอพจารณารายขอ

พบวาอยในระดบมากทสดทกขอ

65

กลมท 3 การวเคราะหขอมล เพอตรวจสอบความเหมาะสมในการนาคมอไปใชโดยใช

คาเฉลย X และคาความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) สรปจากผลการตรวจสอบความเหมาะสมการ

นาคมอไปใช จากครผปฏบตการสอน จานวน 10 คน ปรากฏผลตามตาราง 5 ดงน

ตาราง 5 คาเฉลยและระดบความคดเหนของครผปฏบตการสอน

ขอความ

X S.D. ระดบความคดเหน

1. รายละเอยดของเนอหาสาระของคมอ มความ

เหมาะสมสาหรบจดกจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน 8

ประการ ใหนกเรยน

4.80 0.42 มากทสด

2.รายละเอยดดานการจดกจกรรมนกเรยนของคมอม

ความหลากหลาย

4.80 0.42 มากทสด

3.วธการประเมนพฤตกรรมการจดกจกรรมพฒนา

คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนมความ

เหมาะสม

4.70 0.48 มากทสด

4.ลาดบขนตอนของเนอหาในคมอมความเหมาะสม

4.60 0.51 มากทสด

5.ลาดบขนตอนของกจกรรมนกเรยนในคมอมความ

เหมาะสม

4.70 0.48 มากทสด

6.ลาดบขนตอนของการประเมนพฤตกรรมการจด

กจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ มความ

เหมาะสม

4.70 0.48 มากทสด

7.รายละเอยดดานเนอหาของคมอมความเหมาะสม

และครอบคลมทจะนาไปปฏบต

4.50 0.52 มากทสด

66

ตาราง 5 (ตอ)

ขอความ

X S.D. ระดบความคดเหน

8. รายละเอยดและขนตอนของกจกรรมเพอพฒนาให

นกเรยนมพฤตกรรมคณธรรมพนฐานในดานตอไปน ม

ความเหมาะสม

8.1 ดานความขยนมนเพยร 4.80 0.42 มากทสด

8.2 ดานความประหยด 4.80 0.42 มากทสด

8.3 ดานความซอสตย 4.80 0.42 มากทสด

8.4 ดานความมวนย 4.70 0.48 มากทสด

8.5 ดานความสภาพ 4.70 0.48 มากทสด

8.6 ดานความสะอาด 4.70 0.48 มากทสด

8.7 ดานความสามคค 4.80 0.42 มากทสด

8.8 ดานความมนาใจ 4.80 0.42 มากทสด

9. เนอหาสาระ จดกจกรรม และการประเมนพฤตกรรม

ในคมอ สอดคลองกบเนอหาและวตถประสงค

4.80 0.42 มากทสด

10. คมอทจดทาขนมประโยชนตอการจดกจกรรมของ

นกเรยนในสถานศกษา

5.00 0.00 มากทสด

11. ลาดบขนตอนของคมอจดกจกรรมการพฒนา

คณธรรม 8 ประการเปนไปตามหลกการ/ทฤษฎ

4.80 0.42 มากทสด

12. คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ มความ

เปนไปไดในการนาไปปฏบตในสถานศกษา

5.00 0.00 มากทสด

รวม 85.76 6.02 มากทสด

จากตาราง 5 พบวา ครผปฏบตการสอนมความคดเหนตอความเหมาะสมในการนาคมอ

ไปใชในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว ผลการประเมนความเหมาะสม

ในการนาคมอไปใชอยในระดบความเหมาะสมมากทสด ( X = 85.76 , S.D. = 6.02) เมอพจารณา

รายขอ พบวาอยในระดบมากทสดทกขอ

67

ตาราง 6 สรปผล จากการตรวจสอบความเหมาะสมของคมอนาไปใช คาเฉลยและระดบความคดเหน

ของผเชยวชาญ ผบรหารโรงเรยน และ ครผปฏบตการสอน จานวน 25 คน

ขอความ

X S.D. ระดบความคดเหน

1. รายละเอยดของเนอหาสาระของคมอ มความ

เหมาะสมสาหรบจดกจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน

8 ประการ ใหนกเรยน

4.92 0.27 มากทสด

2.รายละเอยดดานการจดกจกรรมนกเรยนของคมอม

ความหลากหลาย

4.68 0.47 มากทสด

3.วธการประเมนพฤตกรรมการจดกจกรรมพฒนา

คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนมความ

เหมาะสม

4.72 0.45 มากทสด

4.ลาดบขนตอนของเนอหาในคมอมความเหมาะสม

4.72 0.45 มากทสด

5.ลาดบขนตอนของกจกรรมนกเรยนในคมอมความ

เหมาะสม

4.48 0.37 มากทสด

6.ลาดบขนตอนของการประเมนพฤตกรรมการจด

กจกรรมพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ มความ

เหมาะสม

4.76 0.43 มากทสด

7.รายละเอยดดานเนอหาของคมอมความเหมาะสม

และครอบคลมทจะนาไปปฏบต

4.60 0.50 มากทสด

68

ตาราง 6 (ตอ)

ขอความ

X S.D. ระดบความคดเหน

8. รายละเอยดและขนตอนของกจกรรมเพอพฒนาให

นกเรยนมพฤตกรรมคณธรรมพนฐานในดานตอไปน

มความเหมาะสม

8.1 ดานความขยนมนเพยร 4.88 0.33 มากทสด

8.2 ดานความประหยด 4.80 0.40 มากทสด

8.3 ดานความซอสตย 4.88 0.33 มากทสด

8.4 ดานความมวนย 4.84 0.37 มากทสด

8.5 ดานความสภาพ 4.76 0.43 มากทสด

8.6 ดานความสะอาด 4.76 0.43 มากทสด

8.7 ดานความสามคค 4.88 0.33 มากทสด

8.8 ดานความมนาใจ 4.88 0.33 มากทสด

9. เนอหาสาระ จดกจกรรม และการประเมนพฤตกรรม

ในคมอ สอดคลองกบเนอหาและวตถประสงค

4.80 0.40 มากทสด

10. คมอทจดทาขนมประโยชนตอการจดกจกรรมของ

นกเรยนในสถานศกษา

4.88 0.33 มากทสด

11. ลาดบขนตอนของคมอจดกจกรรมการพฒนา

คณธรรม 8 ประการเปนไปตามหลกการ/ทฤษฎ

4.80 0.40 มากทสด

12. คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ม

ความเปนไปไดในการนาไปปฏบตในสถานศกษา

4.84 0.37 มากทสด

รวม 4.80 0.26 มากทสด

69

จากตาราง 6 พบวา ผเชยวชาญ ผบรหารโรงเรยน และครปฏบตการสอน จานวน 25 คน

มความคดเหนตอความเหมาะสมในการนาคมอไปใชจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

ของโรงเรยนวาสเทว รายการทมระดบความเหมาะสมมากทสด จากคาเฉลย ( X ) เทากบ 4.80

และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.26 เมอพจารณารายขอพบวาอยในระดบมากทสดทกขอ

บทท 5 สรปผลการดาเนนการจดทาคมอ

ในการศกษาเพอจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว

มขนตอนในการจดทาและตรวจสอบความเหมาะสมของคมอ ดงน

ขนตอนท 1 ศกษาเอกสารทเกยวของและเขยนโครงรางของคมอ

1.1 ศกษาเอกสารทเกยวของในเรองหลกการเขยนคมอ จากตารา หนงสอ เอกสารทาง

วชาการ งานวจย เพอใหการจดทาคมอเปนไปอยางมประสทธภาพ

1.2 เขยนโครงรางของคมอในแผนการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของ

โรงเรยนวาสเทว

1.3 ผศกษาไดตดตอผเชยวชาญจานวน 25 คน เพอตรวจสอบความเหมาะสมของโครง

รางของคมอ ใหคาแนะนาและปรบปรงแกไข

ขนตอนท 2 จดทาเนอหาสาระของคมอ

2.1 ดาเนนการจดทาเนอหาสาระของคมอ จดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของ

โรงเรยนวาสเทวโดยมรายละเอยดดงน

2.1.1 ดานความขยน กจกรรมเรอง ความขยนมนเพยรของฉน

2.1.2 ดานความประหยด กจกรรมเรอง คนหาคนประหยด

2.1.3 ดานความซอสตย กจกรรมเรอง ใครกนแนทซอสตย

2.1.4 ดานความมวนย กจกรรมเรอง วนยดมซว

2.1.5 ดานความสภาพ กจกรรมเรอง สามคาทควรใช

2.1.6 ดานความสะอาด กจกรรมเรอง สะอาดกายใจ

2.1.7 ดานความสามคค กจกรรมเรอง ผงนอยสามคค

2.1.8 ดานความมนาใจ กจกรรมเรอ เพอนชวยเพอน

2.2 ผศกษาไดตดตอผเชยวชาญจานวน 25 คนเพอตรวจความเหมาะสมของเนอหา

สาระของคมอ ใหคาแนะนาและปรบปรงแกไข

ขนตอนท 3 ประเมนความเหมาะสมของคมอ

3.1 ประเมนความเหมาะสมของคมอ

3.2 นาแบบประเมนคมอ และคมอเสนอตออาจารยทปรกษาตรวจสอบ และปรบปรงให

เหมาะสม

3.3 ผศกษาไดตดตอผเชยวชาญเพอใหความคดเหนและคาแนะนา จานวน 3 กลม ไดแก

71

3.3.1 ผเชยวชาญ จานวน 5 คน

3.3.2 ผบรหารโรงเรยน จานวน 10 คน

3.3.3 ครผสอน จานวน 10 คน

3.4 รายชอผเชยวชาญตรวจสอบความเหมาะสมของเนอหาสาระของคมอ ผเชยวชาญ 1. อาจารย ดร.นตย โรจนรตนวาณชย ผอานวยการสานกงานบรหารยทธศาสตร และบรณา

การการศกษากรงเทพมหานคร

2. อาจารยดร.สมชาย เทพแสง อาจารยประจาภาควชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ

3. รองศาสตราจารยดร.ธารงรตน อมรรกษา รองศาสตราจารยมหาวทยาลยเทคโนโลย

4. นางสาวทพยา แสงไชย รองผอานวยการสานกงานบรหารวางแผนนโยบาย วทยาลย

แสงธรรม จงหวดนครปฐม

5. นางสาวรวงกาญจนา ชนะผา ผรบใบอนญาตโรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร ผบรหารโรงเรยน 1. นางสาวลดาพร พชตพสธาดล ตาแหนงผจดการโรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

2. นางสาวสนงลกษณ มโนมธย ตาแหนงผอานวยการโรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3. นางสาวมลวลย จารสธรางกล ตาแหนงผชวยผอานวยการดานธรการ โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

4. นางทพยวรรณ อมรรกษา ตาแหนงผชวยผอานวยการดานวชาการ โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

5. นางสาวกนกวด ชาตไทย ตาแหนงผชวยผอานวยการดานวชาการ โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

6. นางสาวอจฉรา เทวาฤทธ ตาแหนงผชวยผอานวยการดานแผนงานนโยบาย โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

7. นางสาวเพลนจตร ทพยธญญา ตาแหนงผชวยอานวยการดานแผนงานนโยบาย

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

8. นางสาว ศภรกษ ธชณรงค ตาแหนงผชวยผอานวยการดานกจการนกเรยน โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

9. นางสาวฐตพร พลเกต ตาแหนงผชวยผอานวยการดานกจการนกเรยน โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

72

10. นางสาวศศญา มหตกล ตาแหนงผชวยผอานวยการดานจตตราภบาล โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

11. นางสาววนดา กลนคาหอม ตาแหนงผชวยผอานวยการดานจตตราภบาลโรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร ครผปฏบตการสอน 1. นางสาวสวฒนา ลอพนธ ตาแหนงหวหนาหมวดภาษาไทย (สอนจรยศกษาชวงชนท 3

มธยมศกษาปท 3) โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

2. นางสาวธนยาภทร โคกผา ตาแหนงหวหนาหมวดวทยาศาสตร (สอนจรยศกษาชวงชน

ท 3 มธยมศกษาปท 1) โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3. นางสาวละอองเพญ ปราบเสยง ตาแหนงครผสอนจรย (มธยมศกษาปท 2) โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

4. นางสาวพลศร ไมทอง ตาแหนงครผสอนจรยศกษาชวงชนท 2 โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

5. นางอรวรรณ สายหลกคา ตาแหนงครผสอนจรศกษาชวงชนท 1 โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

6. นางวราภรณ เยนนม ตาแหนงครผสอนจรยศกษา โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

7. นายสมภพ วรกจจานวฒน ตาแหนงครผสอนจรยศกษา(อสลาม) โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

8. นางสาวบญม ยวงพานช ตาแหนงครผสอนจรยศกษา (ครสต)ชวงชนท 1 โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

9. นางสาวมาล นาสมบรณ ตาแหนงครผสอนจรยศกษา (ครสต)ชวงชนท 2 โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

10. นางสาวอนรด บรรจงมณ ตาแหนงครผสอนจรยศกษา โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

สรปผลจากการตรวจสอบความเหมาะสมการนาคมอไปใชจดกจกรรมพฒนาคณธรรม

8 ประการของโรงเรยนวาสเทว จากการพจารณาตรวจสอบแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะ

ของผเชยวชาญจานวน 25 คน ปรากฏวาคมอมความเหมาะสมในการนาคมอไปใช ความคดเหนของ

ผเชยวชาญ จานวน 5 คน มความคดเหนตอความเหมาะสมในการนาคมอไปใชในการจดกจกรรม

พฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว ผลการประเมนความเหมาะสมในการนาคมอไปใช

อยในระดบความเหมาะสมมากทสด ( X = 94.80 , S.D. = 0.44 ) เมอพจารณารายขอพบวาอยใน

ระดบมากทสดทกขอ ผบรหารโรงเรยน จานวน 10 คน พบวาผบรหารโรงเรยนมความคดเหนตอความ

73

เหมาะสมในการนาคมอไปใชในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว ผล

การประเมนความเหมาะสมในการนาคมอไปใชอยในระดบความเหมาะสมมากทสด ( X = 85.54 ,

S.D. = 5.29) เมอพจารณารายขอ พบวาอยในระดบมากทสดทกขอ ครผปฏบตการสอนมความคดเหน

ตอความเหมาะสมในการนาคมอไปใชในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว

ผลการประเมนความเหมาะสมในการนาคมอไปใชอยในระดบความเหมาะสมมากทสด ( X = 85.76,

S.D. = 6.02) เมอพจารณารายขอ พบวาอยในระดบมากทสดทกขอ

โดยภาพรวม การวเคราะหขอมลของผเชยวชาญ ผบรหารโรงเรยน และครปฏบตการสอน

จานวน 25 คน มความคดเหนตอความเหมาะสมในการนาคมอไปใชจดกจกรรมพฒนาคณธรรม

8 ประการของโรงเรยนวาสเทว รายการทมระดบความเหมาะสมมากทสด จากคาเฉลย ( X ) เทากบ

4.80 และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.26 เมอพจารณารายขอพบวาอยในระดบมาก

ทสดทกขอ

3.5 ดาเนนการจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะทวไป 1.1 การศกษาคนควาครงน แสดงใหเหนวา คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

ของโรงเรยนวาสเทว สามารถพฒนาคณธรรม 8 ประการไดเพมขน ดงนน คมอจดกจกรรมพฒนา

คณธรรม 8 ประการ นาจะเปนคมออยางหนงทผบรหารและครทเกยวของจะนาไปประยกตใชในการ

เรยนการสอน โดยใชตามความเหมาะสม

1.2 ครผสอนและผทเกยวของ ทจะนาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของ

โรงเรยนวาสเทว ไปใชพฒนาผเรยน ควรไดศกษาคมอ การจดเตรยมสถานท การเตรยมสอการเรยน

การสอน ใบงาน ใบความร แบบทดสอบกอนและหลงจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ และ

เตรยมตวใหพรอมทกครง

1.3 การนาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว ไปใช

ครควรพจารณาถงความเหมาะสมของระยะเวลาในแตละชวง และครควรดแลนกเรยนอยางใกลชด

ทกกลม และพยายามใหนกเรยนทกคนไดมสวนรวมในกจกรรมมากทสด

1.4 ครสามารถนากจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ทอยในคมอจดกจกรรมพฒนา

คณธรรม 8 ประการ ไปใชใหเหมาะสมกบกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ทเปนปญหาของ

นกเรยน

74

1.5 ผบรหารและครผปฏบตการสอน ควรตระหนกถงความสาคญ และสงเสรมสนบสนน

ในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ใหหลากหลาย เทคนคทนามาใชควรเปนเทคนคทจะ

กระตนใหผเรยนเกดความสนใจทจะเรยนร โดยตงอยบนพนฐานของความเหมาะสมกบสถานการณ

สภาพแวดลอม และตวบคลทจะพฒนา 2. ขอเสนอแนะครงตอไป 2.1 การจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ควรมการขยายผลในจดทา

คมอจดกจกรรมคณธรรม 8 ประการ สระดบชนเรยน

2.2 ควรมการตดตามผลการนาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ หลงจากใช

คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ไปแลว เพอศกษาวาคณธรรม 8 ประการของนกเรยน

พฒนาไปในทศทางใด หรอจะเพมคณธรรมดานใดบาง

บรรณานกรม

76

บรรณานกรม

กรมการฝกหดคร. (2541). โครงสรางลกษณะของจรยธรรม. กรงเทพฯ: กรมการฝกหดคร

กระทรวงศกษาธการ.

กรมการศาสนา. (2521). คณธรรม จรยธรรมสาหรบนกเรยน. กรงเทพฯ: กรมการศาสนา.

กรมวชาการ. (2535). การสงเสรมคณธรรม จรยธรรม และคานยมสาหรบนกเรยน. กรงเทพฯ:

โรงพมพครสภาลาดพราว.

------------. (2545). คมอการจดกจกรรมพฒนาผเรยนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน.

กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา.

กรมสามญศกษา หนวยศกษานเทศก. (2543). แนวทางพฒนากระบวนการการเรยนร

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา.

กระทรวงศกษาธการ. (2538). คมอการจดกจกรรมแนะแนว เลมท 2. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา.

------------. (2541). คมอการเสรมสรางคานยม คณธรรมจรยธรรมและวนย ระดบประถมศกษา.

ม.ป.พ.

------------. (2542 ก). การสงเคราะหรปแบบพฒนาศกยภาพของเดกไทยดานการชวยเหลอ

ผอนเสยสละมงมนพฒนา. รายงานการวจยทางการศกษาอนดบท 225/2542.

กรงเทพฯ: กองวจยทางการศกษา.

------------. (2542 ข). การสงเคราะหรปแบบการพฒนาศกยภาพของเดกไทย ดานความขยน

อดทนประหยดและอดออม. กรงเทพฯ: กองวจยทางการศกษา กระทรวงศกษาธการ.

------------. (2542 ค). การสงเคราะหรปแบบการพฒนาศกยภาพของเดกไทย ดานการควบคม

ตนเองไดและความรบผดชอบ. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.มงมนพฒนา.

รายงานการวจยทางการศกษาอนดบท 225/2542. กรงเทพมหานคร. กองวจยทางการศกษา.

------------. (2544). กจกรรมบรณาการพฒนาการเรยนร. กรงเทพฯ: สานกพมพศนยสงเสรมวชาการ.

------------. (2545). หลกสตรการศกษาพนฐาน พ.ศ. 2544. กรงเทพฯ: กรมวชาการ กระทรวงฯ.

สมครทองถนในการดแลและรกษามรดกทางศลปะวฒนธรรม (อส.มส.). นครปฐม:

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร.

------------. (2546 ก). แนวทางการจดกจกรรมพฒนาผเรยน. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา.

------------. (2546 ข). คมอการสอนทางไกลผานดาวเทยมสาหรบโรงเรยนปลายทางชนประถม

ศกษาชวงชนท 2 เลม 3. กรงเทพฯ: อมรนทรฟรนตงแอนพบลชชง.

กาญจนา วฒาย. (2547). การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา. นครปฐม: สถาบนพฒนา

77

ผบรหารการศกษา.

กตพนธ รจรกล. (2540). การพฒนาจรยธรรม. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

ขตตยา กรรณสต; และคนอนๆ. (2547). คณธรรมพฤตกรรมความซอสตยของคนไทย.

รายงานการวจย. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามทจรตแหงชาต

(ป.ป.ช.).

คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต, สานกงาน. (2546). ชดฝกอบรมดวยตนเองการ

พฒนาการเรยนรสครมออาชพ. กรงเทพฯ: สานกพฒนาระบบบรหาร.

คณะกรรมการขาราชการคร, สานกงาน. (2545). หลกเกณฑและวธการในการกาหนดตาแหนง

และแตงตงขาราชการครใหดารงตาแหนง อาจารย 3. กรงเทพฯ: เสมารวม.

ครบน จงวฒเวศย; และมาเรยม. (2542). รายงานการวจยและจดทาคมอปฏบตงานอาสา

สมครทองถนในการดแลและรกษามรดกทางศลปวฒนธรรม (อส.มส.). นครปฐม:

คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากร.

จนตนา บญบงการ. (2545). จรยธรรมทางธรกจ. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2538). ทฤษฎตนไมจรยธรรมพฒนาบคคล. กรงเทพฯ:

สถาบณฑตพฒนาบรหารศาสตร.

------------. (2524). พฤตกรรมศาสตร : จตวทยาและจตวทยาภาษา. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

ทศนา แขมมณ. (2546). การพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยม: จากทฤษฎสการปฏบต.

กรงเทพฯ: เมธทปส.

------------. (2551). รปแบบการเรยนการสอนทางเลอกทหลากหลาย. พมพครงท 5.

กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ทศนา แขมมณ; และคณะ. (2548). เมนจานเดด แผนการจดการเรยนรคดสรร. กรงเทพฯ:

สานกพมพพฒนาวชาการ (พ.ว.).

ธญญา บนโหรน. (2543). รายงานการวจยเรองการใชนวตกรรมการนเทศทสงผลตอพฤตกรรม การสอนและผลสมฤทธของครทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง โดยโครงงานวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 5-6. สงขลา: สานกงานการประถมศกษาอาเภอนาทว. ถายเอกสาร.

ธระวฒน ชยยทธยรรยง; และวราภรณ หงสดลกกล. (2548). กจกรรมพฒนาผเรยน.

กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน.

บรชย ศรมหาสาคร. (2546). เทคนคการจดการเรยนการสอนเพอเสรมสรางคณลกษณะ

78

พงประสงค. กรงเทพฯ: บคพอยท.

ประภาศร สหอาไพ. (2543). พนฐานการศกษาศาสนาและจรยธรรม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ:

สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ปรชา ชางขวญยน; และคนอนๆ. (2539). เทคนคการเขยนและผลตตารา. กรงเทพฯ:

สานกพมพจฬาลงกรมหาวทยาลย.

------------. (2542). เทคนคการเขยนและผลตตารา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สานกพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พรรณ เกษกมล. (2544). กจกรรมแนะแนว ชดท 1-3. กรงเทพฯ: วฒนพานช.

พระมหาอดศร ถรสโล. (2540). คณธรรมสาหรบคร. กรงเทพฯ: โอเอสพรนดงเฮาส.

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และการแกไขเพมเตม (ฉบบท2) พ.ศ. 2545.

(2545,19 ธนวาคม). ราชกจจานเบกษา. เลมท 119.

พระพงศ เจรญพนธวงศ. (2541). การจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในโรงเรยน มธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษา:ศกษาเฉพาะกรณโรงเรยนกระสงพทยาคม อาเภอกระสง จงหวดบรรมย. วทยานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา).

มหาสารคาม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. ถายเอกสาร.

มงคล ลลาธนากร. (2546). คมอประกอบการสอนหลกสตรการใชโปรแกรมประมวลผล

ทางานของสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน. สารนพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

รจร ภสาระ. (2541). คณธรรมสาหรบเยาวชน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

เรงชย จงพพฒนสข. (2543). คมอผปกครองและคร. กรงเทพฯ: วฒนาพานช.

ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ:

นานมบคพบลเคชนส.

ลกขณา ศรวงศ. (2549). คมอพฒนาความเสยสละนกเรยนชวงชนท 2. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วนสชาค สวรรณทอง. (2548). ทศนะของผบรหารและจรยธรรมของนกเรยนประถมศกษา

สงกดสานกงานการประถมศกษาบรรมย. สบคนเมอ 1 กรกฎาคม 2542, จาก

www.LOCAL /TEMP/50 CRL 6 NC.HTML

.

วชาการ, กรม. (2545). สาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรใน

79

หลกสตรและการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544). กรงเทพมฯ: โรงพมพองคการ

รบสงสนคาและพสดภณฑ (รสพ.).

วนย พฒนรฐ; และคณะ. (2543). แบบเรยนมาตรฐานฉบบพเศษ เนนกระบวนการกลมสราง

เสรมลกษณะนสย 6. กรงเทพฯ: ประสานมตร.

วฒนาพร ระงบทกข. (2542). แผนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง. ม.ป.พ. ถายเอกสาร.

ศกดชย มโนวงศ. (2544). พฤตกรรมทางจรยธรรมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

อาเภอดอยเตา จงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระ กศ.ม. (การประถมศกษา).

เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร

ศกดรนทร สวรรณโรจน; และคณะ. (2544). เสนทางกาวหนาของขาราชการคร:คมอการจดทา

ผลงานทางวชาการ. กรงเทพฯ: ประดพทธการพมพ.

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ. (2544). แผนการจดการเรยนร กรงเทพฯ: สานกพมพบรษทพฒนา

คณภาพวชาการ.

สมจตร ทบทม. (2548). คมอกจกรรมพฒนาคณธรรมจรยธรรมดานความรบผดชอบของ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ในกระบวนการเรยนการสอนวชาเทคโนโลย. สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครนายก. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สมมารถ ปรงสวรรณ. (2545). การพฒนาครในโรงเรยนทหารชาง. สารนพนธ กศ.ม.

(การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สมศกด สทธเวชญ; และคนอนๆ. (2529). หนงสอเรยนสมบรณแบบสรางเสรมลกษณะนสย

ชนประถมศกษาปท 4. กรงเทพฯ: วฒนาพานช.

สาโรช บวศร. (2522). จรยธรรมไทยในสงคมปจจบน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพการสอน.

------------. (2538). จรยธรรมศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

สวรรณ ปราบวชต. (2538). การศกษาพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนในโรงเรยน

ตางประเทศ. ม.ป.พ. หนา 19.

สวทย มลคา; และอรทย มลคา.( 2546). 20 วธการจดการเรยนร: เพอพฒนาคณธรรม

จรยธรรม คานยม: การเรยนรโดยการแสวงหาความรดวยตนเอง. กรงเทพฯ: ภาพพมพ.

สเทพ จตรซอ; และคณะ. (2544). คณธรรมนาความร ชดท 1-6 กรงเทพฯ: วฒนาพานช.

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2550). คมอการจดกจกรรมเพอสงเสรมความรคคณธรรม.

กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ.

สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. สานกนโยบายและแผนการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม. (2538).

80

แนวทางการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2539-2550. ถายเอกสาร. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ. 2545) – 2559). กรงเทพฯ: หวานกราฟฟค. สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจสงคมแหงชาต. (2549). แผนพฒนาเศรษฐกจและ สงคมแหงชาต ฉบบท 9. กรงเทพฯ: สานกงานฯ. สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. (2548). (ตวอยางแผนการจดการเรยนร สาระการเรยนรพนฐานวทยาศาสตร ชวงชนท 3 และโลกดาราศาสตรและอวกาศ ชวงชนท 4). กรงเทพฯ: สาขาวทยาศาสตรมธยมศกษา. ถายเอกสาร. เสาวนจ นจอนนตชย. (2547, 19 กรกฎาคม). การปลกฝงคณธรรมความซอสตยในชมชนพทธ ครสตและ อสลามในประเทศไทย. วารสารสงคมพฒนา. 32(1-2 /2547):46. หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2529). ชดการสอนปลกฝงคานยม พนฐานความรบผดชอบ. กรงเทพฯ: หนวยฯ. หทยา โกฏรตน. (2549). คมอพฒนาความซอสตยของนกเรยนชวงชนท 1 สารนพนธ กศ.ม. (จตวทยาแนะแนว). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. เอกวฒ ไกรมาก. (2541). การสรางคมอในการจดหาและใชประโยชนวทยากรทองถน สอนวชาชางอตสาหกรรมในโรงเรยนมธยมศกษา กรมสามญศกษา. ปรญญานพนธ กศ.ม. (อตสาหกรรม) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อานวย เภาตระกล. (2541). คมอการเขยนแผนการสอนเพอนาไปสการประกนคณภาพ อาชวศกษา. เชยงใหม: เอมพนธ. Cranley, Mary Elizabeth. (2003, November). Tessaban School: the Moral life of a Thai Primary School. Dissertation Abstracth International. 64(5):1513-A. Gilford, Nancy Kay Teresa. (1993, July). The Relationship of Moral Reasoning Level of Leaming Environment. Dissertation Abstracth International. 54(1):59-A. GOOD, Carter.V. (1973). Dictionary of Education. p.643. New York: McGraw – Hill. Kohlberg, Lowrence. (1976). Moral Stage and Moralization the Cognitive Development Approach. in Moral Development and Behavior. p. 45. New York: Holt Rinehart and Winston. Narvaez, Darcia F.E. (1994, May). Moral Reasoning and Memory for General Content Aad Moral Arguments in Narratives (text Recall). Dissertation Abstracth International. 54(1): 59-A. Piaget, Jean. (1960). The Moral Judgment of Child. lllinois: The Free Press.

ภาคผนวก

82

ภาคผนวก ก คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว

83

จดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว

จดทาโดย

นางสาวกรรณภา เมองแกว โรงเรยนวาสเทว สงกดสานกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน

ดานความซอสตย

ดานความสภาพสภาพ

ดานความมวนย ดานความสะอาด

ดานความสามคค ดานความมนาใจ

ดานความประหยด

ดานความขยน

84

สานกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 1

คานา การจดทาคมอการจดกจกรรมพฒนาคณธรรมของโรงเรยนวาสเทว มจดมงหมายเพอให

คณะครและบคคลทเกยวของนาไปใชในการสอน เพอใหเกดประโยชนสงสดแกนกเรยน อกทงสามารถ

ใชเปนคมอสาหรบครผสอนททาหนาทสอนแทน ใหสอนไดอยางมประสทธภาพ ซงในแตละแผนการ

จดกจกรรมไดจดเปนรายคาบไวอยางชดเจน โดยจดทาตามแนวปฏบตเกยวกบการกาหนดสาระการ

เรยนรแกนกลาง ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กระทรวงศกษาธการ (ฉบบ

ปรบปรง2551) ทใหนาวสยทศน ภารกจ เปาหมาย คณลกษณะทพงประสงค โครงสรางหลกสตร

สาระการเรยนรแกนกลาง ผงมโนทศนของกลมสาระการเรยนร และมาตรฐานการเรยนรของแตละกลม

สาระการเรยนรมาพจารณาจดทาและ ทสาคญทสดผเขยนไดจดกระบวนการเรยนรทสนองความ

ตองการของนกเรยน และสงเสรมใหนกเรยนสามารถพฒนาตนเองตามศกยภาพและตามธรรมชาต

ผศกษาคาดหวงวาแผนการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม วชาจรยศกษาชวงชนท 2 จะมประโยชนตอคร

ผรบผดชอบทกคนทสามารถจะแลกเปลยนประสบการณซงกนและกนไดเปนอยางด

ขอขอบพระคณอธการ ผจดการ ผอานวยการ ผชวยผอานวยการฝายวชาการ หวหนาหมวด

แตละกลมสาระ และคณะครทกทานของโรงเรยนวาสเทว ทมสวนเกยวของใหการแนะนาชวยเหลอ

ใหกาลงใจใหการจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรมของโรงเรยนวาสเทว

จนสาเรจสมบรณไว ณ โอกาสน

นางสาวกรรณภา เมองแกว

85

สารบญ

เรอง หนา คาชแจงใชคมอการ………………..………………………………………………... 1

วตถประสงค................................................................................................. 1

สวนประกอบของคมอ................................................................................... 2

การแนะนาการใชคมอ.................................................................................. 2

องคประกอบสาคญของแผนการจดการเรยนร…………………………………… 3

ตอนท 1 ความรพนฐานสาหรบครผสอนจดกจกรรมพฒนาคณธรรม

8 ประการ………………………………………………………………………………

4

วตถประสงค………………………………………………………………………. 4

เนอหา ……………………………………………………………………………. 4

ความหมายของคณธรรม.............................................................................. 4

ความมงหมายในการปลกฝงคณธรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ……… 6

หลกการปลกฝงคณธรรม 8 ประการในโรงเรยน 6

ตอนท 2 บทบาทผบรหารและครจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ …… 9

บทบาทของผบรหารเกยวกบคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 9

ประการ……………………………………………………………………………….. บทบาทของครเกยวกบคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ……………….. 9 ตอนท 3 คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยน…………………. 11 ตารางจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการชวงชนท 2 11 การจดกจกรรมท 1 ความขยน เรองความขยนมนเพยรของฉน ………… 17 การจดกจกรรมท 2 ความประหยด เรองคนหาคนประหยด ………………… 22 การจดกจกรรมท 3 ความซอสตย เรองความใครกนแนซอสตย ………….. 28 การจดกจกรรมท 4 ความมวนย เรองความวนยดมสข ………………….. 40 การจดกจกรรมท 5 ความสภาพ เรองสามคาทควรใช ………………….. 52 การจดกจกรรมท 6 ความสะอาด เรองสะอาดกายใจ……………………… 58 การจดกจกรรมท 7 ความสามคค เรองผงนอยสามคค……………………… 63 การจดกจกรรมท 8 ความมนาใจ เรองเพอนชวยเพอน…………………….. 74

86

คาชแจงการใชคมอ

วตถประสงคในการจดทา 1. เพอเปนคมอในการเตรยมการสอนลวงหนาในการพฒนาคณธรรม 8 ประการ

2. เพอใหรถงจดประสงคการเรยนการสอน การฝก เนอหา การจดแผนการเรยนรจดกจกรรม

พฒนาคณธรรม 8 ประการ

3. เพอใหเกดประสบการณดานคณธรรม 8 ประการ การจดหาสอการสอนและการวดผล

ประเมนผลตามคณลกษณะทพงประสงค ของหลกสตรการศกษา พทธศกราช 2544

(ฉบบปรบปรง 2551)

4. เพอจดประสบการณการพฒนาคณธรรม 8 ประการ ไดครบถวนตามกระบวนการเรยนร

5. เพอชวยใหครไดพฒนาการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพ

6. เพอเปนคมอสาหรบครททาหนาทสอนแทนได

การนาไปใชประโยชน

1. เปนคมอในการเตรยมการสอนเรองการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

2. เปนคมอคร สาหรบครททาการสอนแทน

3. เปนคมอใหผบรหารสถานศกษาไดใชเปนแนวทางควบคม กากบ ตดตามและนเทศใน

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของสถานศกษา

87

สวนประกอบของคมอ ในการจดทาคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ไดจดในรปแบบของแผนการจด

กจกรรมเรยนรการพฒนาคณธรรม 8 ประการ วชาจรยศกษา ชวงชนท 2

ซงเปนแนวทางใหครผสอนไดใชในการจดกจกรรมทสงผลใหนกเรยนมพฤตกรรมทพงประสงค คมอม

รายละเอยดแบงออกเปน 3 ตอน ประกอบดวย

ตอนท 1 ความรพนฐานสาหรบครผสอนในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

ประกอบดวย วตถประสงค ขอบเขตการจดทาคมอ ขอบเขตเนอหา ความสาคญของการจดทาคมอ

นยามศพทเฉพาะของคณธรรม 8 ประการของโรงเรยน

ตอนท 2 บทบาทของผบรหารและครในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการจะ

ประกอบดวยบทบาทของผบรหารในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการใหนกเรยน และ

บทบาทของครผสอนในการจดกจกรรมปลกฝงคณธรรม 8 ประการใหนกเรยน

ตอนท 3 การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ วชาจรยศกษา

ชวงชนท 2 (ป.4 – 6) ในโรงเรยนม 8 ประการคอ กจกรรมดานความขยน กจกรรมดานประหยด

กจกรรมดานซอสตย กจกรรมมวนย กจกรรมดานสภาพ กจกรรมดานสะอาด กจกรรมดานสามคค

และกจกรรมดานความมนาใจ

ครผสอน ผบรหารและผเกยวของทรบผดชอบจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของ

โรงเรยนจะตองทาการศกษาและทาความเขาใจวธการดาเนนจดกจกรรมตามขนตอนทกาหนด โดย

เลอกใชใหเหมาะสมกบวฒภาวะของนกเรยนและสภาพของโรงเรยน

คาแนะนาในการใชคมอ เพอใหการจดทาคมอและการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนบรรล

จดหมายทกาหนด คอครผสอนไดใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมทสงผลใหเกดพฤตกรรมการม

คณธรรม 8 ประการท สาคญคอ 1.ดานความขยน 2.ดานความประหยด 3.ดานความซอสตย

4. ดานความมวนย 5. ดานความสภาพ 6. ดานความสะอาด 7.ดานความสามคค 8.ดานความมนาใจ

จะตองคานงถงองคประกอบทเกยวของ ดงน

1. กลมเปาหมาย คอ ผบรหารและครผสอน นาไปใชเปนแนวทางในแผนการจดการเรยนร

ครทรบผดชอบการสอนจรยศกษาของโรงเรยน โดยศกษาขอมลเกยวกบกลมเปาหมายทใชในแผนการ

จดการเรยนรนกเรยนชวงชนท 2 ใหกบนกเรยนตามความเหมาะสม

88

2. รปแบบของแผนการจดการเรยนร มหลากหลายรปแบบขนอยกบครผสอนจะพจารณา

และวเคราะหถงจดเนนและความจาเปนทจะดาเนนการประยกตใชใหเหมาะสมแตละหวขอสาคญหรอ

องคประกอบทสาคญ ดงน มาตรฐานการเรยนรหรอผลการเรยนรทคาดหวง จดประสงคการเรยนร

สาระสาคญ สาระการเรยนร/เนอหาสาระ กจกรรมการเรยนร สอและแหลงการเรยนร การวดและ

ประเมนผล การบนทกประเมนหลงการสอน

3. รปแบบของแผนการจดการเรยนรนน ผบรหารอาจแนะนาใหครผสอนแตละคนสามารถ

เพมเตมองคประกอบอนๆ ไดอกตามความเหมาะสมของสถานศกษา หรอขอตกลงของสถานศกษา

เปนแนวทางใหผบรหารหรอผทไดรบมอบหมายแกคร

องคประกอบสาคญของการจดกจกรรมการเรยนร การจดการเรยนรเปนผลของการเตรยมการอยางเปนรปธรรมของการแปลงหลกสตรส

กระบวนการจดการเรยนรใหกบผเรยน แผนการจดการเรยนรจงเปนนวตกรรมการเรยนรทสาคญ

ททกฝายทเกยวของกบการจดประสบการณการเรยนรใหกบผเรยน จะตองใหความสาคญ มความร

ความเขาใจเพอใหสามารถจดทาแผนการจดการเรยนรทมองเหนภาพรวมและขนตอนของการ

ดาเนนการทชดเจน เพราะเปนรองรอย หลกฐาน แสดงความเชยวชาญในการจดการเรยนร ซงเปน

หนาทรบผดชอบโดยตรงของครผสอนแผนการจดการเรยนรจงถอไดวาเปนเครองมอในการจดการ

เรยนรทนาไปสการพฒนาผเรยนใหเปนไปตามเจตนารมณของหลกสตรอาจมการจดทาไดหลากหลาย

รปแบบ รายละเอยดขนอยกบสถานศกษาหรอความเขาใจและความตองการของครแตละคน

องคประกอบสาคญของแผนการจดการเรยนร อาจแตกตางกนไปบาง แตเมอพจารณาในสวน

ทสาคญ ๆ ทกสถานศกษากมสวนคลายกนมาก ซงจะนามากลาวพอเปนแนวทางในการพจารณา

ตดสนใจ ดงน

89

ตอนท 1 ความรพนฐานสาหรบครผสอนคณธรรม 8 ประการ

วตถประสงค ความรพนฐานสาหรบครผสอนในการจดกจกรรมคณธรรม 8 ประการ ประกอบดวย

วตถประสงค ขอบเขตการจดทาคมอ ขอบเขตเนอ ความสาคญของการจดทาคมอ นยามศพทเฉพาะ

ของคณธรรม 8 ประการของโรงเรยน

1. เพอใหครมความรความเขาใจกอนสอนอานคาชแจงการจดกจกรรมคมอครและคมอ

นกเรยนและทาความเขาใจใหด

2. เพอใหครตองเตรยมสอการสอนใหพรอมปฏบตตามคมอครโดยยดหลกคมอครในการ

ดาเนนสอน

3. เพอใหครมความรความเขาใจในเรองคณลกษณะเชงพฤตกรรมนกเรยนทแสดงถง

คณธรรม 8 ประการ

เนอหาประกอบดวย 1 . ความหมายคณธรรม

2. ความมงหมายในการปลกฝงคณธรรม 8 ประการใหแกนกเรยน

3. หลกการปลกฝงคณธรรม 8 ประการในโรงเรยน

4. พฤตกรรมของนกเรยนทแสดงถงคณธรรม 8 ประการ

1. ความหมายของคณธรรม ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดกาหนดวาการจดการศกษาตองเปนไป

เพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย โดยเนนความร

คคณธรรมและบรณาการคณธรรมจรยธรรมและคานยมใหเหมาะสมแตละดบ แตสงคมปจจบน

มการแขงขนทางดานการศกษาและการทางานสงมาก ทาใหนกศกษามงเรยนรทางดานวชาการ

อยางเดยวไมเหนความสาคญดานคณธรรมจรยธรรมเทาทควร ในสวนของนกการศกษาไดใหความหมายของคณธรรมไวหลากหลายพอสรปได ดงน คณธรรมหมายถง ความดสงสดปลกฝงอยในอปนสยอนดงามอยในจตสานกอยในความ

รบผดชอบชวด อนเปนเครองเหนยวรง ควบคมพฤตกรรมทแสดงออกตามความปรารถนาจดกจกรรม

พฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนหมายถง นกเรยนในโรงเรยนททางโรงเรยนจดขน

90

เพอมงพฒนาคณธรรม 8 ประการใหเกดขนในตวนกเรยน โดยมการปลกฝงใหนกเรยนมพฤตกรรมวถ

ชวตคณธรรมทง 8 ประการ นาเนอหาความคดรวบยอดหรอประสบการณการเรยนรเรองคณธรรม

8 ประการ ตามเจตนารมณของการจดการศกษาคาทอลก ของคณะอรสลนแหงประเทศไทย คอ

ความขยน ความประหยด ความซอสตย ความมวนย ความสภาพ ความสะอาด ความสามคค และ

ความมนาใจ ดงน

1. ดานความขยน หมายถง การจดการเรยนการสอนเพอเนนให ความตงใจเพยรพยายามทา

หนาทการงานอยางตอเนอง สมาเสมอ อดทน ไมทอถอยเมอพบอปสรรค ความขยนตองปฏบตควบค

กบการใชสตปญญาแกปญหา จนเกดผลงานสาเรจตามความมงหมาย

2. ดานความประหยด หมายถงการจดการเรยนการสอนเพอเนนใหรจก การวางแผนการใช

จายเงนใหเกดประโยชนคมคาทสดเหมาะกบรายรบ มการยบยงความตองการของตนอนมผลทาใหใช

เงนอยในขอบเขตทเหมาะสม การรจกเกบออมถนอมใชทรพยสน สงของแตพอควร พอประมาณ ให

เกดประโยชนคมคา ไมฟมเฟอย ฟงเฟอ การรจกวางแผนเวลาของตนเองและใชใหเกดประโยชนคมคา

ทสดไดแก ศกษาเลาเรยน ทาแบบฝกหด หาความรเพมเตม ใชเวลาในการนอน

การทางานอดเรก ชวยเหลองานบาน ชมชนและสงคม

3. ดานความซอสตย หมายถงการจดการเรยนการสอนเพอเนนใหประพฤตปฏบตอยาง

เหมาะสม และตรงตอความเปนจรง ปฏบตอยางตรงไปตรงมา ทงกาย วาจา ใจ ทงตอตนเอง และผอน

ผทยดถอความซอสตยสจรตเปนหลกในการดารงชวต จะไดรบการยกยอง ความเชอถอไววางใจ และ

อยในสงคมอยางสงบสข

4. ดานความมวนย หมายถงการจดการเรยนการสอนเพอเนนให การประพฤตปฏบตใหอยใน

ระเบยบแบบแผนและขอบงคบ สามารถควบคมตนเองใหเปนไปตามความตองการและระเบยบกฎเกณฑ

ของสงคมโดยเคารพสทธของผอน ปฏบตตามกฎและระเบยบของสงคม ควบคมพฤตกรรมของตนเอง รวา

สงดควรทาและสงใดไมดควรหลกเลยง สามารถคด ตดสนใจ และเลอกกระทาในสงทตนเหนวาเหมาะสม

ไมขดตอกฎระเบยบของสงคม และไมขดตอสทธของผอน

5. ดานความสภาพ หมายถงการจดการเรยนการสอนเพอเนนใหเรยบรอย ออนโยน ละมน

ละมอมมกรยามารยาททดงาม มสมมาคารวะ

6. ดานความสะอาด หมายถงการจดการเรยนการสอนเพอเนนใหปราศจากความ

มวหมองทงกายใจและสภาพแวดลอม ความผองใสเปนทเจรญตา ทาใหเกดความสบายใจแกผพบเหน

7. ดานความสามคค หมายถงการจดการเรยนการสอนเพอเนน ใหการแสดงถงความพรอม

เพรยงกน ปรองดองกน เปนคณธรรมทบคคลในกลมแสดงออกโดยรวมกาลงเปนอนหนงอนเดยวกนใน

91

การทางานหรอการประกอบภารกจอยางใดอยางหนงใหสาเรจตามจดประสงคของกลมซงพฤตกรรม

สาคญทแสดงประกอบดวย พฤตกรรมทแสดงถงความรกใครกลมเกลยว ไมเอาเปรยบกน

ไมยยงใหเกดความแตกแยก ไมกอการทะเลาะววาท และรวมมอกนทางานเพอประโยชนของหมคณะ

8. ดานความมนาใจ หมายถง การจดการเรยนการสอนเพอเนนใหความจรงใจทไมเหนแกเพยง

ตวเองหรอเรองของตวเองแตเหนอกเหนใจเหนคณคาในเพอนมนษย มความเอออาทรเอาใจใสในความ

สนใจ ในความตองการความจาเปน ความทกขสขของผอน และพรอมทจะใหความชวยเหลอเกอกลกน

และกน

ในสวนของกระบวนการศกษา มความจาเปนทจะตองจดใหสอดคลองกบระบบการปกครอง

ของประเทศ จงพอสรปความหมายของคณธรรมในแงของกระบวนการศกษา หมายถง การจดกจกรรม

การเรยนการสอนเพอใหผเรยน ไดปฏบตตนจากภายนอกสภายใน โดยนาความร ปญญาและเหตผล

เปนหลกในการทางานเปนเครองยดเหนยวไมใหกระทาสงทไมถกตอง ทกคนรวมมอกนแบงปนกน

และประสานงานกนเพอแกไขปญหาใหลลวงไปไดและทาใหทกคนไดพฒนาเตมตามศกยภาพ

2. ความมงหมายในการปลกฝงคณธรรม 8 ประการใหแกนกเรยน 1. เพอใหนกเรยนมความร มคณธรรม 8 ประการตามนยแหงพระราชบญญตการศกษา

แหงชาต

2. เพอใหนกเรยนเปนผมคณลกษณะทพงประสงค ยดมนในหลกแหงคณธรรม

8 ประการ ดารงชวตอยางมความสขในสงคม

3. เพอใหนกเรยนเปนผมความประพฤต การปฏบตในการครรลองแหงคณธรรม

8 ประการ และเปนผนาทางการพฒนาคณภาพคณธรรมใหปรากฏในสงคมของตนได

3. หลกการปลกฝงคณธรรม 8 ประการในโรงเรยน โรงเรยนเปนแหลงสาคญในการปลกฝงคณธรรม 8 ประการใหแกนกเรยน ผบรหารโรงเรยน

จะตองตระหนกใน เรองการปลกฝงทดและถกตองใหกบนกเรยน เพอสรางรากฐานทดใหกบนกเรยน

ตอไป ซงหลกการปลกฝงคณธรรม 8 ประการใหแกนกเรยนนน สานกงานคณะกรรมการการศกษา

แหงชาต ไดกาหนดแนวทางการจดกจกรรมทควรคานงถงดงน

1. กาหนดลาดบความสาคญของคณลกษณะทพงประสงค ทจะตองเรงสรางเสรมใหเกด

ขนกบคนไทยทกคนในชวงแรกและชวงเวลาตอไป โดยกาหนดเปนนโยบายแหงชาตทจะตอง

ดาเนนการอยางจรงจงและตอเนองตลอดไป

92

2. สงเสรม สนบสนนการพฒนาหลกสตรแกนกลาง โดยการมสวนรวมของทกฝายทเกยวของ

ใหมสาระของความรเกยวกบความจรงของชวตและธรรมชาต หลกธรรมของศาสนาคณธรรมจรยธรรม

อนดงามของระบบวถชวต และคณลกษณะทพงประสงคตามลาดบ ความสาคญทกาหนดไว

โดยบรณาการอยางเหมาะสมตามวยของผเรยนในแตละดบการศกษา

3. สงเสรมใหสถานศกษา สถาบนศาสนา และองคกรตางๆ ทจดและรวมจดการศกษา

จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรคณธรรม 8 ประการ และบรณาการเขากบ

8 กลมสาระการเรยนรเขาดวยกนอยางสมดลแกผเรยนทเหมาะสมกบวยอยางตอเนองทกระดบ

4. พฒนา สงเสรม สนบสนน ใหสถาบนศาสนา จดการศกษาขนพนฐาน และเปนแหลง

การเรยนรทางศาสนาและพฒนาจตใจทสาคญของเดกและเยาวชน และประชาชนคนไทยทกคน

เพอใหคนไทยเปนบคคลทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร คณธรรม จรยธรรมและ

วฒนธรรมไทย ในการดารงชวตสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

5. กาหนดนโยบาย แผนงาน และโครงการเพอสนบสนนและพฒนาใหศาสนบคคล ไดแก

พระภกษ นกบวช ผนาทางศาสนาและผทรงความรดานศลปวฒนธรรม และภมปญญาทองถนไทย

มความร ความสามารถในการสอน อบรม และถายทอดความร ทางศาสนธรรม ศลธรรม คณธรรม

8 ประการไดอยางถกตองเหมาะสม เพอใหผสอนเปนวทยากรในสถานศกษา

6. จดกระบวนการเรยนการสอน ดานศาสนาและหลกธรรมศาสนาในทกระดบการศกษา

ใหสอดคลองและเหมาะสมกบศาสนาทผเรยนนบถอทงดานเนอหา การปฏบต และการประยกตใช

รวมทงบรณาการการเรยนการสอนทางดานศลธรรม คณธรรม 8 ประการ ไวในทกกลมสาระอยางได

สดสวนสมดลกน

7. สถานศกษาจดใหมการเรยนการสอน โดยผสมผสานสาระความรดานศาสนา ความรทวไป

เขาดวยกนอยางสมดล รวมทงปลกฝงคณธรรม 8 ประการ ตลอดจนจดใหคร พระภกษ นกบวช ผนา

ทางศาสนา ทมความร ความเขาใจทางศาสนาอยางถองแท เปนผสอนวชาศาสนาและศลธรรมใน

สถานศกษา

สรปจากทกลาวมาจะเหนไดวา โรงเรยนเปนแหลงสาคญในการปลกฝงคณธรรม 8 ประการ

ใหแกนกเรยน ฉะนนโรงเรยนจะตองคานงถงหลกการดงกลาวตอการสรางเสรมคณธรรม ตลอดจน

มงเนนและสงเสรมใหนกเรยนเขารวมกจกรรมตางๆ ทแสดงถงคณธรรมดงทกลาวมาเปน

การปลกฝงคณธรรม 8 ประการ ใหเกดขนในตวนกเรยน

93

4. พฤตกรรมของนกเรยนทแสดงถงการมคณธรรม 8 ประการ การปลกฝงคณธรรม 8 ประการในโรงเรยน นอกจากการเรยนการสอนแลวการจด

กจกรรมตางๆ เปนสงทควรเนน เพราะเปนโอกาสใหนกเรยนแสดงพฤตกรรมตางๆ ในการพฒนาทง

ดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคมสตปญญาคอ

1. รกษาคาพดของตนเองใหมคณคานาเชอถอ

2. ไมเหนประโยชนสวนตน สามารถทางานกบผอนได

3. มความมนคงในการกระทาความดทงตอหนาและลบหลง 4. รจกอดออมไมใชของฟมเฟอย

5. ใชสงของอยางรคณคา ทงทเปนของตนเองและของสาธารณะ

6. รจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน หมนแสวงหาความรอยางสมาเสมอ

7. ปฏบตตอผมพระคณ ดวยความเคารพและตอบแทนคณเมอมโอกาส

8. มความจงรกภกดตอชาต ศาสนา และพระมหากษตรย

9. ตงใจศกษาเลาเรยน เพอนาความภาคภมใจมาสตนเองและครอบครว

การทนกเรยนมคณธรรม 8 ประการทพงประสงคตามพฤตกรรมทกาหนดไว ถอเปนการพฒนา

ศกยภาพในตวบคคล ทสอดคลองกบความมงหมายของการจดการศกษา ตามเจตนารมณของ

การศกษาคาทอลก เพอใหสอดคลองกบคณธรรม 8 ประการ ตามนยพระราชบญญตการศกษา

แหงชาต นอกจากนยงสงผลในการพฒนาประเทศสบไปในอนาคตดวย

94

ตอนท 2 หนาทผบรหารและครจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

1. หนาทของผบรหารเกยวกบคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

การจดกจกรรมคมอกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการในโรงเรยน ผบรหารโรงเรยนเปนผท

มความสาคญทจะสงเสรมและสรางบรรยากาศแหงคณธรรม 8 ประการ ดงน

1. ควรมการสรางคานยมในเรองหลกการของคณธรรม 8 ประการกอน โดยการฝก

ดานความขยนมนเพยร ดานความประหยด ดานความซอสตย ดานความมวนย ดานความสภาพ

ดานความสะอาด ดานความสามคค ดานความมนาใจ เปนสงทตองปลกฝงใหเกดขนกบตวผเรยน

เพราะเปนรากฐานของการมคณธรรม

2. ยดหลกการเรยนการสอนโดยใหผเรยนมอสระในการแสดงความคดเหนในการเรยนให

มากขนและฝกใหรจกรบผดชอบตอตนเอง ตลอดจนรจกปกครองตนเอง

3. ควรสงเสรมใหมการจดกจกรรมในโรงเรยนมแผนการจดกจกรรมคณธรรม 8 ประการ

ดงน

3.1 การจดกจกรรมการเรยนการสอนตามหลกสตร ซงจะเกยวกบการเรยนการสอน

ในชนเรยนเปนสวนทชวยสนบสนนในเรองของคณธรรม 8 ประการไดเชน ดานความขยน

ดานความประหยด ดานความซอสตย ดานความมวนย ดานความสภาพ ดานความสะอาด

ดานความสามคค และดานความมนาใจ เปนตน

3.2 การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ในวชาจรยศกษา ซงสนบสนนใหการเรยน

สมบรณขน และชวยปลกฝงในเรองคณธรรม 8 ประการไดเปนอยางด เพราะผเรยนเปนผปฏบต

กจกรรมตาง ๆ ทจดทาขน

3.3 การสรางความเขาใจอนดระหวางคร และนกเรยน ยอมทาใหบรรยากาศของการจด

กจกรรมคณธรรม 8 ประการเปนไปอยางราบรน

95

2. หนาทของครเกยวกบคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

หนาทของครในการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการใหแกนกเรยนจะตองดาเนนอยาง

จรงจง เพราะคณธรรมเปนรากฐานของการดาเนนชวตทจะทาใหสงคมสงบสขไมวนวาย ทกคนเคารพ

สทธของตนเองและผอน การจดกจกรรมคณธรรม 8 ประการ จงตองควบคไปกบกจกรรมการเรยนการ

สอนและกจกรรมอนๆ โดยเนนหลกการปฏบตจรงจนเกดเปนลกษณะนสยทดงาม เชน ความขยนคอ

ความตงใจเพยรพยายามทาหนาทการงานอยางตอเนอง สมาเสมอ อดทน

ไมทอถอย ความประหยดรจกวางแผนการใชจายเงนใหเกดประโยชนคมคาทสดเหมาะกบรายรบ

มการยบยงความตองการของตนอนมผลทาใหใชเงนอยในขอบเขต ความซอสตยการประพฤตปฏบต

อยางเหมาะสม และตรงตอความเปนจรงปฏบตอยางตรงไปตรงมา ทงกาย วาจา ใจ ทงตอตนเอง

และผอน ความมวนย การประพฤตปฏบตใหอยในระเบยบแบบแผนและขอบงคบ สามารถควบคมตนเอง

ใหเปนไปตามความตองการและระเบยบกฎเกณฑของสงคม ความสภาพเรยบรอย ออนโยน

ละมนละมอม มกรยามารยาททดงาม มสมมาคารวะ ความสะอาดปราศจากความมวหมองทงกายใจ

และสภาพแวดลอม ความผองใสเปนทเจรญตา ทาใหเกดความสบายใจแกผพบเหน ความสามคค

การแสดงถงความพรอมเพรยงกน ปรองดองกน เปนคณธรรมทบคคลในกลมแสดงออกโดยรวมกาลง

เปนอนหนงอนเดยวกนในการทางานหรอการประกอบภารกจอยางใดอยางหนงใหสาเรจตาม

จดประสงค ความมนาใจความจรงใจทไมเหนแกเพยงตวเองหรอเรองของตวเองแตเหนอกเหนใจ

เหนคณคาในเพอนมนษย มความเอออาทรเอาใจใสในความสนใจในความตองการความจาเปน

ความทกขสขของผอน และพรอมทจะใหความชวยเหลอเกอกลกนและกน

ผบรหารโรงเรยนและครเปนผทมความสาคญทชวยจดกจกรรมพฒนาคณธรรม8 ประการให

เกดขนในตวนกเรยน และชวยสรางบรรยากาศใหปฏบตตามคณธรรม 8 ประการ โดยการสงเสรมและ

ปลกฝงคณลกษณะดานตางๆ ทกลาวมา สรางสมพนธทดกบคณะครนกเรยนและสงคมภายนอก เปน

การฝกจตสานกการมคณธรรม 8 ประการ ใหมอยในตวนกเรยนทยงยนถาวร

96

ตอนท 3 คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของโรงเรยนวาสเทว

คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว ประกอบดวยจดกจกรรม

พฒนาคณธรรม 8 ประการ ดงตอไปน

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ วชาจรยศกษา ชวงชนท 2

สาระการเรยนร ชอกจกรรม คณลกษณะเชง

พฤตกรรม

จานวนชวโมง

สาระท 1 ความขยน ความหมาย คอ ความตงใจเพยรพยายามทาหนาทการงานอยาง

ตอเนอง สมาเสมอ อดทน ไมทอถอยเมอพบอปสรรค ความขยนตองปฏบต

ควบคกบการใชสตปญญาแกปญหา จนเกดผลงานสาเรจตามความมงหมาย

ความ

ขยนหมนเพยร

ของฉน

ผทมความ

ขยน คอ ผ

ทตงใจทา

อยางจรงจง

ตอเนองใน

เรองทถกท

ควร ผทเปน

คนสงาน ม

ความ

พยายาม ไม

ทอถอย กลา

เผชญ

อปสรรค รก

งานททา

ตงใจทา

หนาทอยาง

จรงจง

2

97

สาระการเรยนร ชอกจกรรม คณลกษณะเชงพฤตกรรม จานวนชวโมง

สาระท 2 2. ความประหยด ความหมาย คอ เนน

ให การรจกวางแผนการใช

จายเงนใหเกดประโยชนคมคา

ทสดเหมาะกบรายรบ มการ

ยบยงความตองการของตน

อนมผลทาใหใชเงนอยใน

ขอบเขตทเหมาะสม การรจก

เกบออมถนอมใชทรพยสน

สงของแตพอควร พอประมาณ

ใหเกดประโยชนคมคา ไม

ฟมเฟอย ฟงเฟอ การรจก

วางแผนเวลาของตนเองและ

ใชใหเกดประโยชนคมคาทสด

ไดแก ศกษาเลาเรยน ทา

แบบฝกหด หาความรเพมเตม

ใชเวลาในการนอน การทางาน

อดเรก ชวยเหลองานบาน

ชมชนและสงคม

คนหาคนประหยด ผทมความประหยด คอ ผท

ดาเนนชวตความเปนอยท

เรยบงาย รจกฐานะการเงน

ของตน คดกอนใช คดกอน

ซอ เกบออม ถนอมใช

ทรพยสนสงของอยางคมคา

รจกทาบญชรายรบ-รายจาย

ของตนเองอยเสมอ

2

98

สาระการเรยนร ชอกจกรรม คณลกษณะเชงพฤตกรรม จานวนชวโมง

สาระท 3 ความซอสตย ความหมายคอ การประพฤต

ปฏบตอยางเหมาะสม และ

ตรงตอความเปนจรงปฏบต

อยางตรงไปตรงมา ทงกาย

วาจา ใจ ทงตอตนเอง และ

ผอน ผทยดถอความซอสตย

สจรตเปนหลกในการดารงชวต

จะไดรบการยกยอง ความ

เชอถอไววางใจ และอยใน

สงคมอยางสงบสข

ใครกนแนทซอสตย

ผทมความชอสตยคอผทม

ความประพฤตตรงทงตอ

หนาทตอวชาชพ ตรงตอเวลา

ไมใชเลหกลคดโกงทง

ทางตรงและทางออม รบร

หนาทของตนเองและปฏบต

อยางเตมท ถกตอง

2

99

สาระการเรยนร ชอกจกรรม คณลกษณะเชง

พฤตกรรม

จานวนชวโมง

สาระท 4 4. ความมวนย ความหมายคอการประพฤตปฏบตใหอยในระเบยบแบบ

แผนและขอบงคบ สามารถควบคมตนเองใหเปนไปตามความตองการและ

ระเบยบกฎเกณฑของสงคมโดยเคารพสทธของผอน ปฏบตตามกฎและ

ระเบยบของสงคม ควบคมพฤตกรรมของตนเอง รวาสงดควรทาและสงใด

ไมดควรหลกเลยง สามารถคด ตดสนใจ และเลอกกระทาในสงทตนเหนวา

เหมาะสม ไมขดตอกฎระเบยบของสงคม และไมขดตอสทธของผอน

สงคม

วนยดมสข ผทมวนย คอ

ผทปฏบตตน

ในขอบเขต

กฎ ระเบยบ

ของ

สถานศกษา

สถาบน

องคกร

สงคมและ

ประเทศ โดย

ทตนเองยนด

ปฏบตตาม

อยางเตมใจ

และตงใจ

เชน การแตง

กายท

ถกตองตาม

ระเบยบเขา

แถวรบ

บรการ

ตามลาดบ

2

100

สาระการเรยนร ชอกจกรรม คณลกษณะเชงพฤตกรรม จานวนชวโมง

สาระท 5 5. ความสภาพ ความหมาย

คอเรยบรอย ออนโยน ละมน

ละมอม มกรยามารยาททด

งาม มสมมาคารวะ

สามคาทควรใช

ผทมความสภาพ คอผทออน

นอมถอมตนตามสถานภาพ

และกาลเทศะ ไมกาวราว

รนแรง วางอานาจขมผอนทง

โดยวาจาและทาทาง แตใน

เวลาเดยวกนยงคงมความ

มนใจในตนเอง เปนผทม

มารยาทวางตนเหมาะสม

ตามวฒนธรรมไทย

2

สาระท6 6.ความสะอาด ความหมาย

คอ ปราศจากความมวหมอง

ทงกายใจและสภาพแวดลอม

ความผองใสเปนทเจรญตา ทา

ใหเกดความสบายใจแกผพบ

เหน

สะอาดกายใจ

ผทมความสะอาด คอ ผท

รกษารางกายทอยอาศย

สงแวดลอมถกตองตาม

สขลกษณะ ฝกฝนจตใจมให

ขนมว จงมความแจมใสอย

เสมอ

2

101

สาระการเรยนร ชอกจกรรม คณลกษณะเชงพฤตกรรม จานวนชวโมง

สาระท 7 7. ความสามคค ความหมาย คอ การ

แสดงถงความพรอมเพรยงกน

ปรองดองกน เปนคณธรรมท

บคคลในกลมแสดงออก

โดยรวมกาลงเปนอนหนงอน

เดยวกนในการทางานหรอการ

ประกอบภารกจอยางใดอยาง

หนงใหสาเรจตามจดประสงค

ของกลมซงพฤตกรรมสาคญท

แสดงประกอบดวย พฤตกรรม

ทแสดงถงความรกใครกลม

เกลยว ไมเอาเปรยบกน ไมย

ยงใหเกดความแตกแยก ไมกอ

การทะเลาะววาท และรวมมอ

กนทางานเพอประโยชนของ

หมคณะ

ผงนอยสามคค

ผทมความสามคค คอ ผท

เปดใจกวาง รบฟงความ

คดเหนของผอน รบทบาท

ของตนทงในฐานะผนาและผ

ตามทด มความมงมนตอ

ผอน

2

102

สาระการเรยนร

ชอกจกรรม

คณลกษณะเชงพฤตกรรม จานวนชวโมง

สาระท 8 8. ความมนาใจความหมาย

คอ การมนาใจ

คอ ความ

จรงใจทไมเหน

แกเพยงตวเอง

หรอเรองของ

ตวเองแตเหน

อกเหนใจเหน

คณคาในเพอน

มนษย มความ

เอออาทร เอา

ใจใสในความ

สนใจในความ

ตองการความ

จาเปน ความ

ทกขสขของ

ผอน และ

พรอมทจะให

ความชวยเหลอ

เกอกลกนและ

กน

เพอน

ชวย

เพอน

ผทมนาใจ คอ ผใหและผอาสาชวยเหลอสงคม รจกแบงปนเสยสละความสข

สวนตน เพอทาประโยชนแกผอน เขาใจ เหนใจ ผทมความเดอดรอน อาสา

ชวยเหลอสงคมดวยแรงกาย สตปญญา ลงมอปฏบตการเพอบรรเทาปญหาหรอ

รวมสรางสรรคสงทดงามใหเกดขนในชมชน

2

103

กจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ วชาจรยศกษา ชวงชนท 2

ชอเรองท 1 ความขยน

ชอกจกรรม ความขยนมนเพยรของฉน

เวลา 2 ชวโมง จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายและความสาคญของการพฒนาความขยนหมนเพยร

2. เพอสรางแรงจงใจใหนกเรยนฝกปฏบตความขยนหมนเพยรจนตดเปนนสย สวนประกอบการจดกจกรรม

1. คาชแจงของเรองความขยน

2. คมอครเรองความขยน

3. คมอนกเรยนเรองความขยน

4. สอการสอนและอปกรณ ใบความร

แบบประเมนกจกรรมเรองความขยนหมนเพยร

104

คาชแจงเรองความขยน

1. การเตรยมตวของคร 1.1 กอนสอนครตองอานคาชแจงในแผนการจดกจกรรมการสอน คมอครและคมอนกเรยน

และทาความเขาใจใหด

1.2 ครตองเตรยมสอการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอคร โดยยดหลกคมอครในการ

ดาเนนการสอน 2. การจดกจกรรม

1.1 การจดกจกรรมจรยศกษา เพอพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ

เรองความขยนโดยใชกจกรรมความขยนหมนเพยร

1.2 ใหนกเรยนรวมทากจกรรม โดยใหนกเรยนเลนเกมความขยนหมนเพยรของฉน 3. บทบาทของคร

1.3 ชแจงแผนจดกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ

เรองความขยน โดยใชกจกรรมความขยนหมนเพยร

3.2 ดาเนนการสอนจรยศกษา เพอพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ เรองความขยน

โดยใชกจกรรมความขยนหมนเพยรตามลาดบ ดงน

3.2.1 แจกกระดาษและปากกาใหนกเรยนคนละ 1 ชดใหเขยนชอและนามสกลของ

ตนเอง เขยนคาวา” ความขยนหมนเพยรของฉน” ไวกลางกระดาษแผนหลง

3.2.2 ใหนกเรยนนากระดาษของตนเองสงใหเพอนคนถดไปใหเขยนพฤตกรรมความ

ขยนหมนเพยรของฉน และความไมขยนหมนเพยรของเพอนทเปนเจาของกระดาษ แลวสงตอใหเพอน

คนถดไปจนครบทกคน คนสดทายสงกระดาษคนใหเจาของ

3.2.3 ใหนกเรยนแตละคนออกมามาอานพฤตกรรมความขยนหมนเพยรและความไม

ขยนหมนเพยรของเพอนๆ หนาชนเรยนจนครบทกคน

3.2.4 ใหนกเรยนแสดงความคดเหนตามเนอหาใบความร และนกเรยนชวยกนสรป

สาระสาคญของใบความรเรองความขยนหมนเพยร

4. สงทครตองเตรยม

4.1 ใบความรประกอบกจกรรมเรองความขยนหมนเพยร

4.2 แบบประเมนแผนการจดกจกรรมเรองความขยนหมนเพยร

105

คมอครเรองความขยน

สาหรบการสอนจรยศกษา แผนจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรองความขยนหมนเพยรของฉน ใชเวลาเรยน 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง ครควรศกษาเพอเตรยมการ

สอน ดงน 1.สาระสาคญ

ผทมความขยน คอ ผทตงใจทาอยางจรงจงตอเนองในเรองทถกทควร ผทเปนคนสงาน มความ

พยายาม ไมทอถอย กลาเผชญอปสรรค รกงานททา ตงใจทาหนาทอยางจรงจง 2. จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายและความสาคญของการพฒนาความขยนหมนเพยร

2. เพอสรางแรงจงใจใหนกเรยนฝกปฏบตความขยนหมนเพยรจนตดเปนนสย 3. สาระการเรยนร ขยน ความหมาย คอ ความตงใจเพยรพยายามทาหนาทการงานอยางตอเนอง สมาเสมอ

อดทน ไมทอถอยเมอพบอปสรรค ความขยนตองปฏบตควบคกบการใชสตปญญาแกปญหา

จนเกดผลงานสาเรจตามความมงหมาย 4.กระบวนการจดกจกรรม

4.1 ชแจงแผนจดกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ

เรองความขยน โดยใชกจกรรมความขยนหมนเพยร

4.2 ดาเนนการสอนจรยศกษา เพอพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ เรองความขยน

โดยใชกจกรรมความขยนมนเพยรตามลาดบ ดงน

4.2.1 แจกกระดาษและปากกาใหนกเรยนคนละ 1 ชดใหเขยนชอและนามสกล

ของตนเอง เขยนคาวา” ความขยนหมนเพยรของฉน” ไวกลางกระดาษแผนหลง

4.2.2 ใหนกเรยนนากระดาษของตนเองสงใหเพอนคนถดไป ใหเขยนพฤตกรรม

ความขยนหมนเพยรของฉน และความไมขยนหมนเพยรของเพอนทเปนเจาของกระดาษ แลวสงตอให

เพอนคนถดไปจนครบทกคน คนสดทายสงกระดาษคนใหเจาของ

4.2.3 ใหนกเรยนแตละคนออกมามาอานพฤตกรรมความขยนหมนเพยรและความ

ไมขยนหมนเพยรของเพอนๆ หนาชนเรยนจนครบทกคน

4.2.4 ใหนกเรยนแสดงความคดเหนตามเนอหาใบความรใหนกเรยนชวยกนสรป

สาระสาคญของใบความรเรองความขยนหมนเพยร

106

5.สอการเรยนร

1. กระดาษ ปากกา

2. ใบความรความขยนมนเพยร 6. การประเมนผล

1. สงเกตจากความสนใจของนกเรยนในการเขารวมกจกรรม

2. สงเกตจากการตอบคาถาม การอภปราย เสนอความคดเหน และการสรปของนกเรยน

107

คมอนกเรยนเรองความขยน

การเรยนจรยศกษาโดยใช การใชการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรองความขยนหมนเพยรของฉน ใชเวลา 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง นกเรยนควรปฏบต ดงน

1. แจกกระดาษและปากกาใหนกเรยนคนละ 1 ชดใหเขยนชอและนามสกลของ

ตนเอง เขยนคาวา” ความขยนหมนเพยรของฉน” ไวกลางกระดาษแผนหลง

2. นากระดาษของตนเองสงใหเพอนคนถดไป ใหเขยนพฤตกรรมความขยนหมนเพยร

ของฉน และความไมขยนหมนเพยรของเพอนทเปนเจาของกระดาษ แลวสงตอใหเพอนถดไปจนครบ

ทกคน คนสดทายสงกระดาษคนใหเจาของ

3. แตละคนออกมามาอานพฤตกรรมความขยนหมนเพยรและความไม

ขยนหมนเพยรของเพอนๆ หนาชนเรยนจนครบทกคน

5. ชวยกนแสดงความคดเหนตามเนอหาใบความร

6. ชวยกนสรปสาระสาคญของใบความรเรองความขยนหมนเพยร

108

ใบความร ความขยนหมนเพยรของฉน

ความขยนหมนเพยร หมายถง การปฏบตหนาทการงานดวยความกระตอรอรน ตงใจ

เตมใจ มงมน พยายาม ไมยอทอ และสมาเสมอ เพอใหงานททาประสบความสาเรจ โดยอาศย

คณธรรมอทธบาท 4 ไดแก

1. ฉนทะ มใจรก คอพอใจทจะทาสงนนและทาดวยใจรกตองการใหเปนผลสาเรจอยางดแหง

กจหรองานททา

2. วรยะ พากเพยรทา ขยนหมนประกอบ หมนกระทาสงนนดวยความพยายาม เขมแขง

อดทน เอาธระ ไมทอดทง ไมทอถอย กาวไปขางหนาจนกวาจะสาเรจ

3. จตตะ เอาจตฝกใฝ คอ ความมใจเปนสมาธ มใจจดจอ เอาใจใสดแลในสงททา

ไมปลอยจตใจใหฟงซานเลอนลอย ใชความคดในเรองนนบอย ๆ เสมอ ๆ

4. วมงสา ใชปญญาสอบสวน คอ หมนใชปญญาพจารณาใครครวญตรวจหาเหตผล และ

ตรวจสอบขอยงหยอน เกนเลย บกพรอง ขดของเปนตน ในสงททานนโดยรจกทดลอง วางแผน วดผล

คดคนวธการแกไขปรบปรงเปนตน เพอจดการและดาเนนการไดผลดยงขนไป ประเภทของความขยนหมนเพยร 1. ความขยนหมนเพยรในการศกษาเลาเรยนมพฤตกรรมแสดงออก ดงน

1.1 กระตอรอรนมาโรงเรยนโดยไมตองใหใครเตอน

1.2 ตงใจฟงครอธบาย ไมพดคยและเลนในขณะทครสอน

1.3 บากบน พยายามทางานใหเสรจภายในเวลาทกาหนดทกครง

2. ความขยนหมนเพยรในการปฏบตงานตามหนาทสวนตน โดยมพฤตกรรมแสดงออก ดงน

- ใชเวลาของตนใหเปนประโยชน

3.ความขยนหมนเพยรในการชวยเหลองานของครอบครว โดยมพฤตกรรมแสดงออก ดงน

- ชวยทางานบานเพอแบงเบาภาระของพอแมหรอผปกครองดวยความเตมใจ

4.ความขยนหมนเพยรในการชวยงานเพอสงคมสวนรวม โดยมพฤตกรรมแสดงออก ดงน

- ชวยเหลอกจกรรมของหมคณะตามความรความสามารถของตนอยางสมาเสมอ

109

แบบประเมนการนาเสนอผลงานรายบคคล สาหรบคร สงเกตพฤตกรรม/ผลการทางานตามกจกรรม/ใบงานประกอบพจารณา

ระดบคณภาพ รายการประเมน ความสามารถของผเรยน 1 2 3

1. ทางานทไดรบมอบหมาย

2. ทางานเสรจตามเวลากาหนด

1.มความรบผดชอบ

3. สงงานตรงเวลา

1. ทางานดวยตนเอง

2. พยายามทางานใหสาเรจ

2. มความขยนและซอสตย

3. คนควาหาความรเกยวกบงานททา

1. มความสนใจและเตมใจทางาน

2. ทางานอยางมความสข

3. รกความสะอาดและทางานอยางมระเบยบ

3. มเจตคตทดตอการทางาน

สรปผลการประเมน ระดบคณภาพ 3 = ดมาก 2 = ด 1 = ควรปรบปรง

110

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ วชาจรยศกษา ชวงชนท 2 ชอเรองท 2 การประหยด

ชอกจกรรม คนหาคนประหยด

เวลา 2 ชวโมง จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนศกษาแนวทางการดาเนนชวตอยางประหยดของเพอน

2. เพอใหนกเรยนสรางความตระหนกในความสาคญของการดาเนนความเปนอยอยาง

เรยบงาย สวนประกอบการจดกจกรรม

1. คาชแจงเรอง การประหยด

2. คมอครเรอง การประหยด

3. คมอนกเรยนเรอง การประหยด

4. สอการสอนและอปกรณ

4.1 ใบงาน

4.2 แบบประเมนกจกรรมเรอง คนหาคนประหยด

111

คาชแจงเรองความประหยด 1. การเตรยมตวของคร

1.1 กอนสอนครตองอานคาชแจงในการจดกจกรรมการสอน คมอครและคมอนกเรยน

และทาความเขาใจใหด

1.2 ครตองเตรยมสอการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอคร โดยยดหลกคมอคร ในการ

ดาเนนการสอน 2. การจดกจกรรม

1. ใหนกเรยนทกคนทากจกรรม “ คนหาคนประหยด” ตอไปน

1.1 ใหนกเรยนทกคนคนหาวาตนเองมการประหยดในเรองใดดทสด

1.2 ยกเปนกรณตวอยางใหกบผอนได เปนการประหยดของตนเอง/ครอบครว

1 เรองลงในกระดาษ (ใชเวลา 8 นาท)

2. ใหนกเรยนจบกลม ๆ ละ 5- 6 คน ใหแตละคนผลดกนเลาเรองทตนเขยน จนครบทกคน

3. ใหกลมชวยกนเขยนสรปภาพรวมของเรองทสมาชกในกลมเลาตามใบงานท 1

4. ใหแตละกลมสงตวแทนกลมออกมาเลาหนาชน (ตามความเหมาะสมของเวลา)

5. ครและนกเรยนชวยกนสรปภาพรวม “คนหาคนประหยด” และเพมเตมสาระสาคญ

ของการประหยด 3. บทบาทของคร 3.1 ชแจงแผนจดกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ

เรอง การประหยด โดยใชกจกรรมคนหาคนประหยด

3.2 ดาเนนการสอนจรยศกษา เพอพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ เรอง การประหยด

โดยใชกจกรรมคนหาคนประหยดตามลาดบ ดงน

3.2.1 ใหนกเรยนจบกลม ๆ ละ 5- 6 คน แตละคนผลดกนเลาเรองทตนเขยน จนครบ

ทกคน

3.2.2 นกเรยนในแตละกลมชวยกนเขยนสรปภาพรวมของเรองทสมาชกในกลมเลา

ตามใบงานท 1

3.3.2. แตละกลมสงตวแทนกลมออกมาเลาหนาชน (ตามความเหมาะสมของเวลา)

3.2.4. ครและนกเรยนชวยกนสรปภาพรวม “คนหาคนประหยด” และเพมเตม

สาระสาคญของการประหยด

112

4.สงทครตองเตรยม 4.1 ใบงานประกอบกจกรรมเรอง คนหาคนประหยด

4.2 แบบประเมนแผนการจดกจกรรมเรอง คนหาคนประหยด

113

คมอครเรองความประหยด สาหรบการสอนจรยศกษาการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรองความประหยด ใชเวลาเรยน 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง ครควรศกษาเพอเตรยมการสอน ดงน 1.สาระสาคญ

ผทมความประหยด คอ ผทดาเนนชวตความเปนอยทเรยบงาย รจกฐานะการเงนของตน

คดกอนใช คดกอนซอ เกบออม ถนอมใชทรพยสนสงของอยางคมคา รจกทาบญชรายรบ-รายจาย

ของตนเองอยเสมอ 2. จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนศกษาแนวทางการดาเนนชวตอยางประหยดของเพอน

2. เพอใหนกเรยนสรางความตระหนกในความสาคญของการดาเนนความเปนอยอยาง

เรยบงาย 3. สาระการเรยนร ประหยด ความหมาย คอ การรจกเกบออมถนอมใชทรพยสน สงของแตพอควร

พอประมาณ ใหเกดประโยชนคมคา ไมฟมเฟอย ฟงเฟอ การรจกวางแผนเวลาของตนเองและใชใหเกด

ประโยชนคมคาทสดไดแก ศกษาเลาเรยน ทาแบบฝกหด หาความรเพมเตม ใชเวลาในการนอน

การทางานอดเรก ชวยเหลองานบาน ชมชนและสงคม 4. กระบวนการจดกจกรรม

4.2 ชแจงแผนจดกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรอง การประหยด โดยใชกจกรรม”คนหาคนประหยด”

4.2 ดาเนนการสอนจรยศกษา เพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรองการประหยดโดยใช

กจกรรม”คนหาคนประหยด”ตามลาดบ ดงน

ชแจงแผนจดกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรอง

การประหยดโดยใชกจกรรมคนหาคนประหยด

4.2.1 ดาเนนการสอนจรยศกษา เพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรองการประหยด

โดยใชกจกรรมคนหาคนประหยดตามลาดบดงน

4.2.2 ใหนกเรยนจบกลม ๆ ละ 5- 6 คน ใหแตละคนผลดกนเลาเรองทตนเขยน จนครบ

ทกคน

4.2.3 ใหกลมชวยกนเขยนสรปภาพรวมของเรองทสมาชกในกลมเลาตามใบงานท 1

4.2.4 ใหแตละกลมสงตวแทนกลมออกมาเลาหนาชน (ตามความเหมาะสมของเวลา)

4.2.5 ครและนกเรยนชวยกนสรปภาพรวม “คนหาคนประหยด” และเพมเตม

สาระสาคญของการประหยด

114

5.สอการเรยนร ใบงานท 1 6. การประเมนผล

1. สงเกตจากความสนใจของนกเรยนในการเขารวมกจกรรม ตรวจใบงาน

2. สงเกตจากการตอบคาถาม การอภปราย เสนอความคดเหน และการสรปของนกเรยน

115

คมอนกเรยนเรองความประหยด

การเรยนจรยศกษาโดยใช การใชแผนการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรองคนหาคนประหยด ใชเวลา 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง นกเรยนควรปฏบต ดงน

1. ทากจกรรม “ คนหาคนประหยด”

2. คนหาวาตนเองมการประหยดในเรองใดดทสด

3. ยกเปนกรณตวอยางใหกบผอนได เปนการประหยดของตนเอง/ครอบครว 1 เรอง ลงใน

กระดาษ (ใชเวลา 8 นาท)

4. จบกลม ๆ ละ 5- 6 คน ใหแตละคนผลดกนเลาเรองทตนเขยน จนครบทกคน

5. แตละกลมชวยกนเขยนสรปภาพรวมของเรองทสมาชกในกลมเลาตามใบงานท 1

6. แตละกลมสงตวแทนกลมออกมาเลาหนาชน (ตามความเหมาะสมของเวลา)

116

ใบงานท 1 ชอกลม………………………………..

ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนเขยนสรปภาพรวมของเรองทสมาชกในกลมเลาตามหวขอตอไปน สมาชกภายในกลม 1...................................................................................................

2...................................................................................................

3..................................................................................................

4..................................................................................................

5..................................................................................................

6.................................................................................................

1. ประเดนทกลมสามารถประหยด ไดแกเรอง

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

2. วธประหยด คอ

…………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

3. ผลดทเกดจากการประหยด ไดแก

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

4. สรปสาระสาคญของกจกรรมใหประโยชนอะไรบาง

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

117

แบบประเมนการนาเสนอผลงานรายบคคล สาหรบคร สงเกตพฤตกรรม/ผลการทางานตามกจกรรม/ใบงานประกอบพจารณา

ระดบคณภาพ รายการประเมน ความสามารถของผเรยน 1 2 3

1. ทางานทไดรบมอบหมาย

2. ทางานเสรจตามเวลากาหนด

1.มความรบผดชอบ

3. สงงานตรงเวลา

1. ทางานดวยตนเอง

2. พยายามทางานใหสาเรจ

2. มความขยนและซอสตย

3. คนควาหาความรเกยวกบงานททา

1. มความสนใจและเตมใจทางาน

2. ทางานอยางมความสข

3. รกความสะอาดและทางานอยางมระเบยบ

3. มเจตคตทดตอการทางาน

สรปผลการประเมน ระดบคณภาพ 3 = ดมาก 2 = ด 1 = ควรปรบปรง

118

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ วชาจรยศกษา ชวงชนท 2

ชอเรองท 3 ความซอสตย

ชอกจกรรม ใครกนแนทซอสตย

เวลา 2 ชวโมง จดประสงค

1. เพอใหนกเรยนปฏบตตนเปนผมความซอสตยสจรตประพฤตชอบและจรงใจกบผอน

2. เพอใหนกเรยนสามารถปฏบตตนตามสญญาทใหไวกบตนเองและผอนได 3. เพอใหนกเรยนสามารถปฏบตตนดานความซอสตยทางวาจา พดแตความจรง

ไมพดปด ไมเอาของผอนมาเปนของตน สวนประกอบการจดกจกรรม

1. คาชแจงของเรอง ความซอสตย

2. คมอครเรอง ความซอสตย

3. คมอนกเรยนเรอง ความซอสตย

4. สอการสอนและอปกรณ

4.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยนเรอง ความซอสตย

4.2 ใบงานสถานการณจาลอง 4 สถานการณ

4.3 ใบความรเรองกจกรรมการพฒนาตนเองดานความซอสตย

4.4 แบบประเมนแผนการสอนเรอง ความซอสตย

119

คาชแจงเรองความซอสตย

1. การเตรยมตวของคร 1.1 กอนสอนครตองอานคาชแจงในการจดกจกรรมการสอน คมอครและคมอนกเรยน

และทาความเขาใจใหด

1.2 ครตองเตรยมสอการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอคร โดยยดหลกคมอครในการ

ดาเนนการสอน 2. การจดกจกรรม

2.1 แผนการจดกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรองความซอสตยโดยใช

สถานการณจาลอง กจกรรม ใครกนแนทซอสตย

ใหนกเรยนแบงกลมศกษาสถานการณจาลองและอภปราย 3. บทบาทของคร

3,1 ชแจงการเรยนดวยแผนการสอนจดกจกรรมเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ โดยใช

กจกรรม ใครกนแนทซอสตย

3.2 ดาเนนการสอนกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ โดยใชกจกรรมใครกน

แนทซอสตย ตามลาดบขนตอน

3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองความซอสตย

3.2.2 ครและนกเรยนรวมกนสนทนาโดยยกตวอยางสถานการณจรงในทองถน ขาว

เหตการณ นทานเรองสนบคคลทมความซอสตย

3.2.3 ใหนกเรยนแบงกลมเปน 3 กลม ๆละ 10 คน ใหทกกลมศกษาสถานการณจาลอง

ตงแต สถานการณท 1-4

3.2.4 ใหทกกลมจาแนกวาแตละสถานการณนนบคคลแตละสถานการณมความซอสตย

ดานใดบางตอไปน

3.2.4.1 ดานประพฤตชอบและจรงใจกบผอน

3.2.4.2 ดานปฏบตตามสญญาทใหไวกบตนเองและผอน

3.2.4.3 ดานความซอสตยทางวาจา พดแตความจรง ไมพดปด ไมเอาของผอนมาเปน

ของตนเอง

3.2.5 ใหนกเรยนสรปผลของความซอสตย ของแตละสถานการณ และตอบคาถามโดยเนน

ประโยชนของความซอสตยและโทษของความไมซอสตย

3.2.6 แตละกลมสงตวแทนออกมานาเสนอการตอบคาถามของแตละสถานการณ

120

3.2.7 ใหนกเรยนสรปเกยวกบความสาคญของความซอสตย และหาขอตกลงรวมกนวา

ชวยกนปฏบตตนเปนผมความซอสตยอยางไร

3.2.8 ใหนกเรยนศกษาใบความรประกอบกจกรรมเรอง การพฒนาตนเองดานความซอสตย

ใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนเรอง ความซอสตย 4. สงทครตองเตรยม 4.1 แบบทดสอบกอนเรยนเรอง ความซอสตย

4.2 ใบงานสถานการณจาลอง 4 สถานการณ

4.3. ใบความรเรอง กจกรรมการพฒนาตนเองดานความซอสตย

4.4 แบบประเมนแผนการจดกจกรรมเรอง ความซอสตย

121

คมอครเรองความซอสตย

สาหรบการสอนกจกรรมจรยศกษา เพอพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการชวงชนท 2

เรอง ใครกนแนทซอสตย ใชเวลา 2 คาบ 2 ชวโมง ครควรศกษาเพอเตรยมการเรยนการสอน ดงน 1.สาระสาคญ ความซอสตยคอ ประพฤตชอบและจรงใจ ประพฤตปฏบตตามขอตกลง กตกา หรอสญญา

ทใหไวกบตนเองและผอน พดแตความจรง ไมพดปด ไมคดโกง ไมหลอกลวง ไมเอาของผอนมาเปน

ของตน 2.จดประสงค

1. เพอใหนกเรยนปฏบตตนเปนผมความซอสตยสจรตประพฤตชอบและจรงใจกบผอน

2. เพอใหนกเรยนสามารถปฏบตตนตามสญญาทใหไวกบตนเองและผอนได

3. เพอใหนกเรยนสามารถปฏบตตนดานความซอสตยทางวาจา พดแตความจรง

ไมพดปด ไมเอาของผอนมาเปนของตน 3. สาระการเรยนร ความซอสตย หมายถง การประพฤตปฏบตอยางเหมาะสม และตรงตอความเปนจรงปฏบต

อยางตรงไปตรงมา ทงกาย วาจา ใจ ทงตอตนเอง และผอน ผทยดถอความซอสตยสจรตเปนหลกใน

การดารงชวต จะไดรบการยกยอง ความเชอถอไววางใจ และอยในสงคมอยางสงบสข 4. กระบวนการจดกจกรรม

4.1 ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนเรอง ความซอสตย

4.2 ขนนาสบทเรยน

4.2.1 ครและนกเรยนรวมกนสนทนาโดยยกตวอยางสถานการณจรงในทองถน

ขาว เหตการณ นทานเรองสนบคคลทมความซอสตย

4.3 ขนกจกรรม

4.3.1 ใหนกเรยนแบงกลมเปน 3 กลม ๆละ 10 คน ใหทกกลมศกษาสถานการณจาลอง

ตงแต สถานการณท 1-4

4.3.2 ใหทกกลมจาแนกวาแตละสถานการณนนบคคลแตละสถานการณมความซอสตย

ดานใดบางตอไปน

4.3.2.1 ดานประพฤตชอบและจรงใจกบผอน

4.3.2.2 ดานปฏบตตามสญญาทใหไวกบตนเองและผอน

4.3.2.3 ดานความซอสตยทางวาจา พดแตความจรง ไมพดปด ไมเอาของผอนมา

เปนของตนเอง

122

4.3.2.4 ใหนกเรยนสรปผลของความซอสตย ของแตละสถานการณ และตอบคาถาม

โดยเนนประโยชนของความซอสตยและโทษของความไมซอสตย

4.3.2.5 แตละกลมสงตวแทนออกมานาเสนอผลการตอบคาถามของแตละ

สถานการณ

4.4 ขนสรป

4.4.1 ใหนกเรยนสรปเกยวกบความสาคญของความซอสตย และหาขอตกลงรวมกนวา

จะชวยกนปฏบตตนเปนผมความซอสตยอยางไร

4.4.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรประกอบกจกรรมเรองการพฒนาตนเองดานความ

ซอสตย

4.5 ขนทดสอบหลงเรยน

4.5.1 ใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนเรองความซอสตย

4.5.2 ใหนกเรยนทาแบบประเมนการสอนเรองความซอสตย 5. กระบวนการวดและประเมนผล 5.1 จากการตอบคาถามเรอง ความซอสตย

5.2 ตรวจใบงานเรอง ความซอสตย

5.3 สงเกตจากการทางานกลมและรายบคคล

5.4 สงเกตจากการอภปรายสรปขอคดเหน 6 สอการเรยนการสอน 6.1 แบบทดสอบกอนและหลงเรยน เรอง ความซอสตย

6.2 ใบงานสถานการณจาลอง 4 สถานการณ

6.3 ใบความรประกอบกจกรรม เรอง พฒนาตนเองดานความซอสตย

123

คมอนกเรยน

การเรยนจรยศกษาโดยใชการจดกจกรรมการสอนพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรอง ความซอสตย ใชเวลา 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง นกเรยนควรปฏบต ดงน

1. นกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนเรอง ความซอสตย

2. ใหนกเรยนสนทนาโดยยกตวอยางสถานการณจรงในทองถน ขาว เหตการณ นทานเรองสน

บคคลทมความซอสตย

3. นกเรยนแบงกลมเปน 3 กลม ๆละ 10 คน ใหทกกลมศกษาสถานการณจาลองตงแต

สถานการณท 1-4

4. นกเรยนทกกลมจาแนกวาแตละสถานการณนนบคคลแตละสถานการณมความซอสตย

อยางไร

5. ครใหนกเรยนสรปผลของความซอสตยของแตละสถานการณ

6. ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมานาเสนอผลการตอบคาถามของแตละสถานการณ

7.นกเรยนสรปเกยวกบความสาคญของความซอสตย และหาขอตกลงรวมกนวาจะชวยกนปฏบต

ตนเปนผมความซอสตยอยางไร

8. ใบความรประกอบกจกรรมเรอง การพฒนาตนเองดานความซอสตย

9. ทาแบบทดสอบหลงเรยนเรอง ความซอสตย

10.ทาแบบประเมนการสอนเรอง ความซอสตย

124

ใบงาน เรองใครกนแนทซอสตย

คาชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณท 1 - 4 แลวตอบคาถาม จากนนแตละกลมสงตวแทน

มารายงานคาตอบของทกกลมหนาชนเรยน

สถานการณท 1 สมชายเปนนกเรยนชน ป. 6 วนหนงขณะทสมชายเดนเลนอยคนเดยวในบรเวณสนาม

หญาหนาโรงเรยน สมชายเหนปากกาดามหนงตกอย เจาของคงทาตกไว สมชายอยากไดปากกาชนดน

มานานแลวแตคณแมบอกวาเขายงเดกเกนกวาทจะใชปากกาด ๆ อยางน เขาจงเกบไวในกระเปา

กางเกง สมชายตดสนใจไมถกวาจะเกบปากกาไวใชเอง เพราะเจาของคงจาไมได ใคร ๆ กซอได หรอจะ

เอาไปใหผอานวยการโรงเรยนประกาศหาเจาของซงถาทาเชนนน สมชายกอดไดใชปากกาด ๆ เชนน

แน ๆ

คาถาม นกเรยนคดวาสมชายจะตดสนใจอยางไรด ตอบ 1. ถาเกบปากกาไวใชเองจะมผลดผลเสยอยางไร ………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

2. ถาใหผอานวยการประกาศหาเจาของ ผลดผลเสยจะเปนอยางไร

………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

3. ทางเลอกอน ๆ

………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

125

สถานการณท 2 พรชยอาย 10 ป วนหนงคณแมใชใหไปซอนาตาลทรานปากซอย ราคานาตาล 13 บาท

พรชยใหเงนคนขายไป 20 บาท คนขายซงแกมากกทอนมาใหเปนเหรยญบาท 6 และ เหรยญสบบาท

1 เหรยญ ดวยความเขาใจผดวาเปนเหรยญ 1 บาท พรชยกาเหรยญนนไวแนนตงใจวาจะเอาเงนนนไป

ซอหนงสอการตนอานเลน พอคณแมทราบเรองกบอกใหพรชยนาเงนไปคนเจาของรานเสย พรชย

ตดสนใจไมไดเพราะวาถาเอาไปคนตนกไมมเงนซอการตน แตถาไมเอาไปคนคณแมกอาจจะทาโทษ

กได

คาถาม พรชยจะทาอยางไร ตอบ

1. ถานาเงนไปคนผลดผลเสยเปนอยางไร ………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

2. ถาไมคนเงนผลดผลเสยเปนอยางไร ………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

3. ทางเลอกอนๆ

………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

126

สถานการณท 3 ใคร ๆ ในโรงเรยนประเทองวทยา กรดวาสมพร เปนคนมนาใจคอยชวยเหลอคนอนเสมอ

สมพรราไทยเกง ครจงเลอกใหสมพรเปนคนราอวยพรในงานชมนมผปกครองในเดอนหนา สมพรตงใจ

วาจะโชวฝมอเตมท เพราะวางานนมความหมายตอเธอมาก เพราะทกคนในครอบครวกจะมาชมดวย

คณพอบอกวาจะเอาวดโอเทปมาถายเกบไว แตแลวเพอนรนนองทชอชมพกมาออนวอนให สมพรซอม

ราอวยพรใหชมพ ชมพเปนเดกทอวนมาก ราไมสวย ชมพไปหาครขอราอวยพรแทนสมพร ชมพ

พยายามออนวอนใหสมพรอนญาตใหเธอราแทน สมพรตองคดหนกเธอไมตองการใหชมพเสยใจ

ในขณะเดยวกนถาเธอไมราอวยพร ครอบครวของเธอกจะเสยใจมากเหมอนกน

ถาม สมพรจะตดสนใจอยางไร ตอบ 1..................................................................................................................................................

2..................................................................................................................................................

3…………………………………………………………………………………………………………. สถานการณท 4 ปราณมาถงโรงเรยนหลงเคารพธงชาตบอยครง เพราะการจราจรตดขด ทงๆทปราณได

พยายามออกจากบานแตเชาทกวน ทางฝายปกครองตองบนทกการมาสายของปราณไวเปนขอมล

สาหรบพจารณาการมาสายของปราณเปนระเบยบของโรงเรยนถาใครมาสายเกน 10 ครง พอด

ฝายปกครองถามปราณวามาสายครงทเทาไรแลว ปราณควรตอบวาอยางไร เพราะวาเธอหวงจะไดรบ

ทนการศกษาของโรงเรยน คาถาม นกเรยนคดวาปราณควรตอบฝายปกครองอยางไร ตอบ 1..................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

2..................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

3................................................................................................................................................

…………………………………………………………………………………………………………..

127

ใบความรประกอบกจกรรม

เรอง ความซอสตย การพฒนาลกษณะนสยดานความซอสตย

ขอบขายลกษณะนสยดานความซอสตยสามารถแบงออกเปนความซอสตยทางกาย

ความซอสตยทางวาจาและความซอสตยทางใจ ซงกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ ไดจาแนก

ความซอสตยไว ดงน

1. ความซอสตยตอตนเอง คอความรสกผดชอบชวดและความละอายเกรงกลวตอการกระทา

ผด การไมพดปดสปปลบ หลอกลวง การไมคดโลภในของผอน ไมคลอยตามพวกทลากหรอชกจงไป

ในทางเสอมเสยมนคงตอการทาความดของตนเอง ไมคดโกง ความตงใจทางาน ประพฤตตรงตาม

คาพดและตรงตามทคดเปนตน

2. ความซอสตยตอบคคลอน คอ ความซอสตยตอผอนตอมตรตอหวหนาตอผมพระคณ

มลกษณะสาคญคอความจรงใจตอผอน ไมชกชวนผอนไปในทางเสอมเสย ไมสอพลอเพอหาประโยชน

สวนตว เตอนสตแนะนาในสงทเปนประโยชน ยนดในความสาเรจของผอน ไมคดรษยา กลนแกลง

ไมถอเอาของผอนมาเปนของตน โดยการลกขโมย ฉอโกง ไมละเมดของรกของผอน ยอมรบหากตนเปน

ผทาผดตอผอน ไมผดนด รจกเคารพสทธของผอน ไมหยบของใชของผอนไปโดยไมไดรบอนญาต

มความประพฤตดทงตอหนาและลบหลง เปนตน

128

แบบทดสอบเรองความซอสตย

ชอ – สกล___________________________ชน_______________เลขท_____________

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย X ทบตวอกษรทตรงกบความคดเหนของนกเรยน

1. คนทรกษาคาพดเปนคนเชนไร

ก. ทาตามเหตผล

ข. ทาโดยไมตองพด

ค. พดและแนะนาได

ง. ทาตามคาพดเสมอ

2. ผลของความซอสตยสจรต คออะไร

ก. ตนเองสบายใจและไดรบความชมจากผอน

ข. รางวลเงนทอง

ค. คาชมเชย เกยรตยศ

ง. การยกยองสรรเสรญ

3. “ ซอกนไมหมดคดกนไมนาน” ขอความน

เกยวของกบคณธรรมขอใด

ก ความกตญกตเวท

ข. ความขยนหมนเพยร

ค. ความซอสตยสจรต

ง. หนาทความรบผดชอบ

4. ความจรงใจ มความหมายตรงกบขอใด

ก. พดจรงทาจรง

ข. กระทาตรงกบใจ

ค. กระทาแตเรองจรง

ง. พดและทาแตสงทด

5. คนทมสจจะตรงกบภาษตใด

ก. พดไปสองไพเบย

ข. เสยชพอยาเสยสตย

ค. คดในของอในกระดก

ง. ปลาหมอตายเพราะปาก

6. การพดเรองตาง ๆ ควรคานงถงสงใดมากทสด

ก. ความจรง

ข. ประโยชน

ค. การใชถอยคา

ง. เวลาทเหมาะสม

7. ขอใดเปนการแสดงความซอสตยตอตนเอง

ก. รกษาคาพด

ข. การตรงตอเวลา

ค. ปฏบตตามขอตกลง

ง. การปฏบตตามระเบยบ

8. ใครเปนคนทซอสตยสจรต

ก. นองทาการบานไมไดจงลอกเพอน

ข. หนอยเกบเงนไดแลวไปซอขนม

ค. นอยไมมเงนกนขาวแตบอกวาอม

ง. นดยอมรบผดกบครวา “ลอกการบาน

เพอน”

129

9. ขอใดเปนการพดใหแตกแยก

ก. กลยา ถามการบานคร

ข. วชยบอกสนวา ถกเพอนดา

ค. นกล ปรกษากบเพอน

ง. ปญญา เลาเรองตวเองใหเพอนฟง

10. การพดลกษณะเสยดสนนทาผอนเปนการพด

ของบคคลประเภท

ก. คนพดปด

ข. คนพดมาก

ค. คนพดอาพราง

ง. คนพดยยงใหแตกแยก

เฉลย แบบทดสอบ

เรอง ความซอสตย

1. ง 2. ก

3. ค

4. ข 5. ข

6. ก

7. ก

8. ง

9. ข

10. ง

130

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการวชาจรยศกษา ชวงชนท 2 ชอเรองท 4 ความมระเบยบวนย

ชอกจกรรม วนยดมสข

เวลา 2 ชวโมง จดประสงค

1. เพอใหนกเรยนสามารถประพฤตปฏบตตนอยในระเบยบแบบแผนและขอบงคบกตกาของสงคมได

2. เพอใหนกเรยนสามารถควบคมตนเองใหไปตามความตองการและระเบยบของสงคมได 3. เพอใหนกเรยนสามารถควบคมพฤตกรรมของตนเองใหปฏบตตามกฎระเบยบของ

สงคมได สวนประกอบในการสอน

1. คาชแจงเรอง ความมระเบยบวนย

2. คมอครเรอง ความมระเบยบวนย

3. คมอนกเรยนเรอง ความมระเบยบวนย

4. สอการเรยนร แบบทดสอบกอนและหลงเรยน เรอง ความมระเบยบวนย

ใบงาน เรองการจาแนกขอความทกาหนดไว

ใบความรประกอบกจกรรม เรอง ความมระเบยบวนยดยอมมสข

ภาพนกเรยนเขาแถวและนกเรยนซออาหาร

แบบประเมนแผนการสอนเรอง ความมระเบยบวนย

131

คาชแจงเรอง ความมระเบยบวนย

1. การเตรยมตวของคร 1.1 กอนสอนครตองอานคาชแจงในการจดกจกรรม คมอครและคมอนกเรยน และทาความ

เขาใจใหด

1.2 ครตองเตรยมสอการสอนใหพรอมปฏบตตามคมอคร โดยยดหลกคมอครในการดาเนน

การสอน 2. การจดสอนกจกรรม 2.1 แผนจดกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรอง ความมระเบยบวนย โดย

ใชกจกรรมวนยดมสข

2.2 ครใหนกเรยนแบงกลม 3 กลมๆ ละ 10 คน 3. บทบาทของคร 3.1 ชแจงการเรยนแผนจดกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรอง ความมระเบยบวนย โดยใชกจกรรมวนยดมสข

3.2 ดาเนนการสอนจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรมพนฐานเรองความมระเบยบวนยโดยใช

กจกรรมวนยดมสข ตามลาดบดงน

3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองความมระเบยบวนย

3.2.2 ครใหนกเรยนดภาพเกยวกบความมระเบยบวนยและไมมระเบยบวนย เชนนกเรยน

ยนเขาแถวหรอแยงกนซออาหาร

3.2.3 ครสนทนาซกถามเกยวกบภาพในหวขอตอไปน

- การกระทาของบคคลในภาพ

- ลกษณะของความมระเบยบวนยและไมมระเบยบวนย

3.2.4 ครใหนกเรยนแบงกลมออกเปน 3 กลม ๆละ 10 คน เพอศกษาใบงาน เรองระเบยบ

วนยดยอมมสข

3.2.5 ใหนกเรยนทกกลมศกษาใบความรเรอง การรกษาระเบยบวนย

3.2.6 ครและนกเรยนทกกลมวเคราะหพฤตกรรมของลกชางในหวขอตอไปน

- ลกษณะนสยการกระทา

- เหตผลของการกระทาของลกชาง

- ขอคดทไดจากใบความร

132

3.2.7 ใหนกเรยนแตละกลมแสดงความคดเหนตามเนอเรอง ตามใบความร

ใหนกเรยนชวยกนสรปสาระสาคญของใบความรเรอง วนยดมสข

ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงการเรยนเรอง ความมระเบยบวนย

ใหนกเรยนทาแบบประเมนแผนการจดกจกรรมเรอง ความมระเบยบวนย 4. สงทครตองเตรยม

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรอง ความมระเบยบวนย

4.2 ใบงาน เรองการจาแนกขอความทกาหนดให

4.3 ใบความรประกอบกจกรรม เรอง ความมระเบยบวนยดยอมมสข

4.4 ภาพนกเรยนเขาแถว และนกเรยนซออาหาร

4.5 แบบประเมนแผนการจดกจกรรมการสอนเรอง ความมระเบยบวนย

133

คมอครเรองความมระเบยบวนย

สาหรบการสอนจรยศกษา จดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรอง ความมระเบยบวนย ใชเวลาเรยน 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง ครควรศกษาเพอเตรยมการสอนดงน 1.สาระสาคญ ผทมวนย คอ ผทปฏบตตนในขอบเขต กฎ ระเบยบของสถานศกษาสถาบน องคกร สงคมและ

ประเทศ โดยทตนเองยนดปฏบตตามอยางเตมใจและตงใจ เชน การแตงกายทถกตองตามระเบยบ

เขาแถวรบบรการตามลาดบ 2. จดประสงค

1. นกเรยนสามารถประพฤตตนอยในระเบยบแบบแผนและขอบงคบกตกาของสงคมได 2. นกเรยนสามารถควบคมตนเองใหเปนไปตามความตองการและระเบยบกฎเกณฑ

ของสงคมได 3. สาระการเรยนร ความมวนย หมายถงแนวการจด การประพฤตปฏบตใหอยในระเบยบแบบแผนและขอบงคบ

สามารถควบคมตนเองใหเปนไปตามความตองการและระเบยบกฎเกณฑของสงคมโดยเคารพสทธของผอน

ปฏบตตามกฎและระเบยบของสงคม ควบคมพฤตกรรมของตนเอง รวาสงดควรทาและสงใดไมดควร

หลกเลยง สามารถคด ตดสนใจ และเลอกกระทาในสงทตนเหนวาเหมาะสม ไมขดตอกฎระเบยบของ

สงคม และไมขดตอสทธของผอน 4.กระบวนการจดกจกรรม 4.1 ขนทดสอบกอนกจกรรม

4.1.1 ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนจดกจกรรมเรอง ความมระเบยบวนย

4.2 ขนนาสกจกรรม

4.2.1 ครใหนกเรยนดภาพเกยวกบความมระเบยบวนยและไมมระเบยบวนย นกเรยนเขา

แถวและนกเรยนแยงซออาหาร

4.2.2 ใหนกเรยนบอกความสาคญและประโยชนของการมระเบยบวนยในบานของตนเอง

4.2.3 ครนานกเรยนสนทนาซกถามเกยวกบภาพในหวขอตอไปน

- การกระทาของบคคลในภาพ

- ลกษณะของความมระเบยบวนยและไมมระเบยบวนย

134

4.3 ขนกจกรรม

4.3.1 แบงกลมนกเรยนกลมละ 3 กลม ๆ ละ 10 คน ใหนกเรยนศกษาใบงาน เรองระเบยบ

วนยดยอมมสขและตอบคาถาม

4.3.2 ครและนกเรยนอภปรายถงเนอหาสาระในหวขอตอไปน

- ลกษณะนสยการกระทา

- เหตผลของการกระทาของลกชาง

- ขอคดทไดจากใบความร

4.3.3 ครใหนกเรยนแตละกลมแสดงความคดเหนตามเนอเรอง ตามใบความร

4.3.4 ครใหนกเรยนชวยกนสรปสาระสาคญของใบความรเรอง วนยดมสข

4.4 ขนทดสอบหลงกจกรรม

4.4.1 ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงการเรยนเรอง ความมระเบยบวนย

4.4.1 ครใหนกเรยนทาแบบประเมนแผนการจดกจกรรมเรอง ความมระเบยบวนย 5. การวดและประเมนผล 5.1 จากการตอบคาถามเรอง ความมระเบยบวนย

5.2 ตรวจผลจากใบงานเรอง ความมระเบยบวนย

5.3 สงเกตจากการทางานกลมและรายบคคล

5.4 สงเกตจากการอภปรายและสรปขอคดเหน 6. สอการเรยนการสอน 6.1 แบบทดสอบกอนและหลงเรยนเรอง ความมระเบยบวนย

6.2 ใบงานเรอง จาแนกขอความทกาหนดให

6.3 ใบความรประกอบกจกรรม เรอง มระเบยบวนยดยอมมสข

6.4 ภาพนกเรยนเขาแถวและแยงกนซออาหาร

135

คมอนกเรยน

การเรยนจรยศกษาโดยใชการจดกจกรรมการสอนพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรอง ความมระเบยบวนย ใชเวลา 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง นกเรยนควรปฏบตดงน

1. ทาแบบทดสอบกอนจดกจกรรมเรอง ความมระเบยบวนย

2. ดภาพเกยวกบความมระเบยบวนยและไมมระเบยบวนย

3. สนทนาเกยวกบภาพ

4. แบงออกเปน 3 กลม ๆละ 10 คน เพอศกษาใบงาน

5. ศกษาใบความร เรอง ระเบยบวนยด ยอมมความสข

6. วเคราะหพฤตกรรมของลกชางตามใบความร 7. แตละกลมแสดงความคดเหนตามใบความร 8. ชวยกนสรปสาระสาคญของใบความร 9. ทาแบบทดสอบหลงการเรยนเรอง ความมระเบยบวนย

10. ทาแบบประเมนการจดกจกรรมการสอนเรอง ความมระเบยบวนย

136

ใบความรประกอบกจกรรม เรอง ความมระเบยบวนย

ชอ – สกล_______________________________ชน_______________เลขท_____________

คาชแจง ใหนกเรยนอานนทานเรองตอไปน มชางโขลงหนงอาศยอยในปา ชางโขลงนมชางพลายตวหนงเปนหวหนา เรยกวาจาโขลง

ซงมหนาทดแลปองกนอนตรายตาง ๆ เปนประจาในชางโขงนมลกชางเกเรตวหนง แมจาโขลงและชาง

ตวอน ๆ จะชวยกนอบรมสงสอนอยางไรกมกจะโตเถยงไมยอมเชอฟง

เชาวนหนงกอนจาโขลงจะนาโขลงชางออกหาอาหาร แมชางไดอบรมตกเตอนลกชางเกเรเพอ

ไมใหเถลไถล ลกชางนงเฉย เมอออกหากนลกชางกเดนหากนไปเรอย ๆ ไมสนใจใคร และแตกโขลง

ไปถงเขตสวนของชาวไร ลกชางทงกนทงเหยยบพชผลของชาวสวนตามวสยพาลเกเร

พลนทองฟากเกดมดครม เกดพายฝนตกกระหนา ลกชางตกใจกลววงลน ตกลงไปในบอ

สงเสยงรองเรยกหาแมใหชวยตลอดเวลา

เมอฝนหยดตกแมชางกบจาโขลงไดนาเถาวลยทาเปนบวงโยนไปคลองลกชางและดงขนจาก

ปากบอนบตงแตนนมาลกชางสานกผดและเปลยนนสยไมเกเร ไมดอ

นทานนไดขอคดวา สตวกตองอยอยางมระเบยบวนย

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ไดพระราชทานพระบรมราโชวาทแกเดก ๆ ใน

โอกาสวนเดกแหงชาต

“ เดก ๆ ทาอะไรตองหดใหรตว การรตวเองอยเสมอ ทาใหเปนคนมระเบยบวนย คนทม

ระเบยบวนยจะสรางความสาเรจ ความเจรญใหแกตนเอง และสวนรวม

137

คาชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน 1. ลกชางมนสยอยางไร

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

2. การมระเบยบวนยสาคญอยางไร

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

3. นทานเรองนใหขอคดอยางไร

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

138

ใบความรประกอบกจกรรม เรอง การรกษาระเบยบวนย

การมระเบยบวนยในตนเองจะตองสรางวนยตงแตเดก โดยการอบรมสงสอนทงทบาน

และทโรงเรยน ระเบยบวนยทควรสรางใหเกดขนตงแตวยเดก เชน การประหยดนา การนยมไทย การ

ตรงตอเวลา การปฏบตตามกฎขอบงคบและกฎหมายบานเมอง การรจกรกษาความสะอาด

การรกษาระเบยบวนยหมายถง การควบคมตนเองประพฤตปฏบตใหถกตองและเหมาะสมกบ

จรรยามารยาท ขอบงคบขอตกลง กฎหมาย และ ศลธรรมไดแก

1. การรกษาระเบยบวนยภายนอก

1.1 การรกษาระเบยบวนยในการบรโภค ไดแก การรบประทานอาหารใหถกอนามยและ

สขวทยา มมารยาทเรยบรอยในการรบประทานอาหาร เชนไมรบประทานอาหารทไมสมควร ไม

รบประทานอาหารมมมาม

การรกษาระเบยบวนยในการบรโภค ไดแก การรกษารางกาย เสอผา ทอยอาศย

และเครองใชใหสะอาดเปนระเบยบเรยบรอย

1.3 การรกษาระเบยบวนยตอสถานทไดแก การรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบ

เรยบรอย ทงในสานกงาน วดวาอาราม สถานทราชการ และตามสถานทตาง ๆ เชน ถนน แมนา

ลาคลอง โรงมหรสพ รถโดยสาร ฯลฯ และประพฤตปฏบตตามกฎและขอบงคบของสถานทนน ๆ

1.4 การรกษาระเบยบวนยในการปกครอง ไดแก การสรางระเบยบวนยเพอถอเปนหลกปฏบต

และมการปกครองดมจรรยา มวนย เอาใจใสกวดขด ปรบปรงระเบยบใหมมาตรฐาน ไดแก ความนยม

นบถอและถอปฏบตเปนแบบอยาง

2. การรกษาระเบยบวนยภายใน ไดแก การตกแตง ควบคมทวงทากรยา วาจาและใจ ใหมดจด

งดงามดวยการเวนความชว ประพฤตชอบทงตอหนาและลบหลง ไดแก ระเบยบทวงท ระเบยบกรยา

ระเบยบวาจา และระเบยบใจ

2.1 ระเบยบทวงท ไดแก การจดทาทางททาใหเหมาะสมแกฐานะและภมของตน ไมดหมน

ผอนไมทะนงตน

2.2 ระเบยบกรยา ไดแก การควบคมอาการของรางกายทเคลอนไหวออกมาใหปรากฏแกคน

ทงหลาย โดยการควบคมและปรบปรงกรยาใหงดงามเปนระเบยบ มกรยาด สภาพออนโยน

ประพฤตปฏบตไดอยางเหมาะสมกบ บคคล โอกาส เวลา และสถานท

2.3 ระเบยบวาจา ไดแก การพดสมานไมตร พดไพเราะ พดดมประโยชน ไมพดสอเสยด

ไมพดหยาบคาย ไมพดเพอเจอ

139

2.4 ระเบยบใจ ไดแก การรจกควบคมจตใจและอารมณใหอยในกรอบและระเบยบทดงาม

ดงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ไดพระราชทานพระบรมราโชวาทแกเดก ๆ

ในโอกาสวนเดกแหงชาต

“ เดก ๆ ทาอะไรตองหดใหรตว การรตวเองอยเสมอ ทาใหเปนคนมระเบยบวนย

คนทมระเบยบวนยจะสรางความสาเรจ ความเจรญใหแกตนเอง และสวนรวม”

หลกการและทฤษฏการปลกฝงสรางเสรมจรยธรรม. กระทรวงศกษาธการ 2529:18

140

แบบทดสอบเรอง ความมระเบยบวนย

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย X ทบตวอกษรทตรงกบความคดเหนของนกเรยน ชอ – สกล_______________________________ชน_______________เลขท_____________

1. ถาคนในชาตทาอะไรตามใจชอบไมเคารพ

กฎระเบยบของสงคม ประเทศชาตจะเปนอยางไร

ก. เจรญ

ข. รารวย

ค. พฒนา

ง. ไรระเบยบวนย

2. นกเรยนทาการบานเพราะกลวถกครทาโทษ

เปนคนเชนไร

ก. ไมมวนย

ข. ฉลาดแกมโกง

ค. รจกเอาตวรอด

ง. มไหวพรบด

3. การกระทาของใครทไดชอวาเปนคนมระเบยบ

วนย

ก. แกว ตงใจทาการบาน

ข. มะเหมยวตงใจเรยนหนงสอ

ค. สมศร ทาหนาทของตนอยางสมาเสมอ

ง. สมฤด ทาตามคาสงของครเทานน

4. สงคมไมมระเบยบวนยจะเปนอยางไร

ก. ยงเหยง

ข. เรยบรอย

ค. ทกคนสามคคกน

ง. ทกคนอยอยางสงบสข

5. การทางานไมเสรจทนเวลาเปนเพราะเหตใด

ก. เพราะลม

ข. เพราะมวแตเลน

ค. เพราะขาดวนยในตนเอง

ง. เพราะไมมความซอสตย

6. การปฏบตตามวนย โดยเครงครดกอใหเกด

อะไร

ก. ความลาชา

ข. ความเรยบรอย

ค. ความยงเหยง

ง. ความเสอมเสย

7. คณธรรมขอใดมความหมายใกลเคยงกบ

ระเบยบวนย

ก. ความซอตรง

ข. ความเออเฟอ

ค. ความยตธรรม

ง. ความรบผดชอบ

8. การรกษาระเบยบวนยในการบรโภคคอ

ก. เดนรบประทานอาหาร

ข. รบประทานอาหารมมมาม

ค. ซออาหารดองมารบประทาน

ง. รบประทานอาหารทถกอนามยและสข

วทยา

141

9. คนทปฏบตตอหนาเรยบรอย แตหลบหลงไม

เรยบรอย เพราะขาดอะไร

ก. ความร

ข. ความอดทน

ค. ความมวนย

ง. ความสามารถ

10. ระเบยบวนยภายในตนไดแกขอใด

ก. การพดไพเราะ

ข. การเดนอยางมระเบยบ

ค. การไมพดหยาบคาย

ง. การควบคมวาจาและใจใหงดงาม

เฉลย แบบดสอบ

เรอง ความมระเบยบวนย

1. ง 2. ค 3. ค 4. ก 5. ค

6. ข 7. ง 8. ง 9 ค

10. ง

142

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการวชาจรยศกษา ชวงชนท 2 ชอเรองท 5 ความสภาพ

ชอกจกรรม สามคาทควรใช

เวลา 2 ชวโมง จดประสงค 1. นกเรยนสามารถใชถอยคาทสรางความรสกทดตอกน

2. เกดการสอสารความคดความรสกใหผอนเขาใจไดอยางเหมาะสมกบกาลเทศะและบคคล สวนประกอบในการสอน 1. คาชแจงเรอง ความสภาพ

2. คมอครเรอง ความสภาพ

3. คมอนกเรยนเรอง ความสามคาทควรใช

4. สอการเรยนร

4.1 ใบความรเรอง การพดจาด พดสภาพ

4.2 ใบงาน เรอง สามคาทควรใช

143

คาชแจงเรองความสภาพ 1. การเตรยมตวของคร 1.1 กอนสอนครตองอานคาชแจงในการจดกจกรรมการสอน คมอครและคมอนกเรยน และทา

ความเขาใจใหด

1.2 ครตองเตรยมสอการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอคร โดยยดหลกคมอครในการ

ดาเนนการสอน 2. การจดกจกรรม 2.1 การสอนกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรอง ความสภาพ โดยใช

กจกรรมสามคาทควรใช และใหนกเรยนแบงกลมเพอศกษากจกรรม

2.2 ใหนกเรยนแบงกลม 5 กลม กลมละ 7 คน 3. บทบาทของคร 3.1 ชแจง จดกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรอง ความสภาพ โดยใชกจกรรม

สามคาทควรใช

3.2 ดาเนนการสอนจรยศกษา เพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรอง ความสภาพโดยใชกจกรรม

สามคาทควรใชตามลาดบ ดงน

3.2.1 ใหนกเรยนแบงเปน 5 กลม กลมละ 7 คน ใหแตละกลม แสดงละครกลม

ละ 1 เรอง

3.2.2 ใหแสดงตามสถานการณทกาหนดให ม 5 สถานการณ

3.3.2. ใหแตละกลมสรปตามคาถามทกาหนดใหจากใบงานท 1

3.2.4. ครและนกเรยนชวยกนสรปภาพรวม “สามคาทควรใช” และเพมเตมสาระสาคญของ

ความสภาพ 4. สงทครตองเตรยม 4.1 ใบงานประกอบกจกรรมเรอง สามคาทควรใช

4.2 ใบความร พดจาด พดสภาพ

144

คมอครเรองความสภาพ

สาหรบการสอนจรยศกษา การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรอง ความสภาพ ใชเวลาเรยน 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง ครควรศกษาเพอเตรยมการสอน ดงน 1.สาระสาคญ

ผทมความสภาพ คอผทออนนอมถอมตนตามสถานภาพและกาลเทศะ ไมกาวราว รนแรง

วางอานาจขมผอนทงโดยวาจาและทาทาง แตในเวลาเดยวกนยงคงมความมนใจในตนเอง เปนผทม

มารยาทวางตนเหมาะสมตามวฒนธรรมไทย 2. จดประสงค 1. นกเรยนสามารถใชถอยคาทสรางความรสกทดตอกน

2. เกดการสอสารความคดความรสกใหผอนเขาใจไดอยางเหมาะสมกบกาลเทศะและบคคล 3. สาระการเรยนร ความสภาพ หมายถง เรยบรอย ออนโยน ละมนละมอม มกรยามารยาททดงาม มสมมา

คารวะ 4. กระบวนการจดกจกรรม 4.1 ขนนาสบทเรยน

4.1.1 ครสนทนาถงการรจกเลอกใชคาวา ขอบคณ ขอโทษ สวสด และสอสารความคด

ความรสกใหผอนเขาใจอยางถกตอง

4.2 ขนนาสกจกรรม

4.2.1 ใหนกเรยนแสดงละครตามสถานการณทกาหนดให

4.2.1.1 หนาโรงภาพยนตร ผคนมากมาย มการเหยยบเทาคนอน

4.2.1.2 ตอนเชาทโรงเรยน พบคณคร

4.2.2.3 งานเลยงมคนชวยเหลอหยบอาหารให

4.2.2.4 ในโรงเรยนเมอเพอนยมของ

4.2.2.5 เมอเราไปเยยมเพอนทบาน

4.3 ใหนกเรยนสรปตามคาถามทกาหนดให จากใบงานท 1 5. การวดและประเมนผล

สงเกตจากความสนใจของนกเรยนในการเขารวมกจกรรม ตรวจใบงาน

สงเกตจากการตอบคาถาม การรวมกจกรรมกลม

145

6. สอการเรยนการสอน 6.1 ใบงานประกอบกจกรรมเรอง สามคาทควรใช

6.2 ใบความร พดจาด พดสภาพ

146

คมอนกเรยน

การเรยนจรยศกษาโดยใชการจดกจกรรมการสอนพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรอง ความสภาพ ใชเวลา 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง นกเรยนควรปฏบตดงน

1. ใหนกเรยนแบงเปน 5 กลม กลมละ 7 คน ใหแตละกลมแสดงละครกลมละ 1 เรอง

2. ใหแสดงตามสถานการณทกาหนดให 5 สถานการณ

3. ใหแตละกลมสรปตามคาถามทกาหนดใหจากใบงานท 1

4. ใหนกเรยนชวยกนสรปภาพรวม “สามคาทควรใช” และเพมเตมสาระสาคญของความ

สภาพ

147

ใบงานท 1 เรอง สามคาทควรใช

ใหนกเรยนสรปเมอใดทเราควรใชคาพด (เหตการณ/สถานการณ) ตอไปน

1. คาวา ขอบคณ 1.1 ……………………………………………………………………………………… 1.2 …………………………………………………………………………………… 2. คาวา ขอโทษ 2.1 ……………………………………………………………………………………… 2.2 ……………………………………………………………………………………… 3. คาวา สวสด 3.1 …………………………………………………………………………………… 3.2 …………………………………………………………………………………… เปรยบเทยบด เดกคนหนงพดด พดสภาพกบคร หรอเพอนๆ แตอกคนหนงพด ไมสภาพ พดหยาบคาย

เดก 2 คนนจะไดรบผลตางกนอยางไร

เดกทพดด พดสภาพ เดกทพดไมสภาพ พดหยาบคาย

………………………………………….. ………………………………………….

……………………………………………………. ……………………………………………

……………………………………………………. …………………………………………….

…………………………………………………… ……………………………………………

148

ใบความร

เรองการพดจาด พดสภาพ การพดจาด พดสภาพ หมายถง การพดทมงใหเกดประโยชนทงแกผพดและผฟง มการเลอกใชคาท

เหมาะสมแกบคคลและกาลเทศะ ประโยชนของการพดจาด พดจาสภาพ

1. ผพดและผฟงมความสบายใจ

2. ไมกอศตร

3. ไดรบความเชอถอและเปนทยกยองชนชมจากคนทวไป การฝกปฏบตใหพดจาด พดจาสภาพ 1. หลกเลยงการพดคาชว ไดแก คาเทจ คาสอเสยด คาหยาบ และคาเพอเจอ

คาเทจ คอ คาไมจรง คาโกหก คาหลอกลวง ผพดจงใจพด เพอใหผฟงเขาใจ

คลาดเคลอนจากความเปนจรง เชน ขเกยจมาโรงเรยน แตอางวาปวดศรษะ ทาความผดหรอทาความ

เสยหายแลวบอกวาตนไมไดทา ไมรวาใครทา

คาสอเสยด คอ คาพดยยงทมงใหเกดความแตกแยกกน เชน ไดยนคนหนงนนทาวาราย

คนหนงกไปเลาใหคนถกนนทาฟงเพอใหเขาทะเลาะกน หรอเพอใหตนไดหนา

คาหยาบ คอ คาทไมสภาพ เชน คาดา คาสบถสาบาน คาประชด คาผวน เปนตน

คาเพอเจอ คอ คาพดทเหลวไหล คาพดทไรสาระ พดพลามไปเรอยโดยไมมประโยชนตอ

ผฟง

2. ใชคาพดทสภาพเหมาะสมแกบคคลและกาลเทศะ ภาษาไทยมคาหลายระดบตองเลอกใช

ใหเหมาะสม เชน เสวยพระกระยาหารคา ฉนภตตาหารเชา รบประทานอาหารวาง กนขาวเยน

ในการพดจาตองไมใชคาโออวด กาวราว ยกตนขมทาน หรอพดตะแบงเอาแตใจตนเอง

เพราะผฟงจะไมชอบใจ นอกจากนเลอกพดกบผใหญหรอพดกบผทไมสนทสนมกนตองเตมคารบหรอ

คาลงทายใหฟงสภาพ เชน สวสดคะ อะไรคะ เชญสคะ ขอบคณคะ

3. พดอยางจรงใจ การกลาวคาขอบคณ คาขอโทษ คาชมเชย การพดแสดงความเสยใจ

แสดงความยนด ตองใชคาพดทเหมาะสมและแสดงอารมณความรสกอยางจรงใจไมเสแสรง

4. รบผดชอบคาพดของตนเอง กอนพดอะไรออกไปตองไตรตรองใหด เพราะเราจะตอง

รบผดชอบคาพดทออกจากปากแลว เชน หากพดตกลงนดหมายกบใครไวกตองรกษาคาพด

โดยไปตามนด

149

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ วชาจรยศกษา ชวงชนท 2

ชอเรองท 6 ความสะอาด

ชอกจกรรม สะอาดกายใจ

เวลา 2 ชวโมง จดประสงค 1. บอกวธรกษาความสะอาดรางกายได

2. รกษาการทาความสะอาดรางกายได

3. ปฏบตตนใหเปนผมจตใจผองใสไมมวหมองได

4. รกษาความสะอาดบรเวณหองเรยน บานเรอน ทอยอาศยใหสะอาดอยเสมอ

5. บอกประโยชนของการทาใหกายใจสะอาด สวนประกอบในการสอน 1. คาชแจงเรอง ความสะอาด

2. คมอครเรอง ความสะอาด

3. คมอนกเรยนเรอง สะอาดกายใจ

4. สอการเรยนร

4.1 ใบงาน เรอง สะอาดกายใจ

4.2 อปกรณในการทาความสะอาด

150

คาชแจงเรองความสะอาด

1. การเตรยมตวของคร 1.1 กอนสอนครตองอานคาชแจงในการจดกจกรรม คมอครและคมอนกเรยน และทาความ

เขาใจใหด

1.2 ครตองเตรยมสอการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอคร โดยยดหลกคมอครในการ

ดาเนนการสอน 2. การจดกจกรรม 2.1 การสอนกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรองความสะอาด โดยใช

กจกรรมสะอาดกายใจ และใหนกเรยนแบงกลมเพอศกษากจกรรม

2.2 ใหนกเรยนดภาพวสดอปกรณในการทาความสะอาด 3. บทบาทของคร 3.1 ชแจงจดกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรมน 8 ประการ เรอง ความสะอาด

โดยใชกจกรรมสะอาดกายใจ

3.2 ดาเนนการสอนจรยศกษา เพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรองความสะอาด

โดยใชกจกรรมสะอาดกายใจ ตามลาดบ ดงน

3.2.1 ใหนกเรยนแบงเปน 3 กลม ๆละ 5 หรอ 6 คน สาธตกจกรรมตามสถานการณ ดงน

3.2.2 แตละกลมสาธตการทาความสะอาดรางกาย เชนการแปรงฟนทถกวธ การลางมอ 7

ขนตอน การทาความสะอาดผวหนง

3.3.2. แตละกลมสาธตการทาจตใจใหผองใส

3.3.3 ใหนกเรยนบอกขนตอนวธการดและรกษาความสะอาดของรางกายจากใบงานท 1

3.2.4. ครและนกเรยนชวยกนสรปประโยชนของการรกษาความสะอาดทงรางกาย จตใจ

หองเรยน บรเวณโรงเรยนและบานเรอนทอยอาศย 4.สงทครตองเตรยม

4.1 ใบงานเรอง สะอาดกายใจ

4.2 รปภาพการแปรงฟนทถกวธ และ รปภาพการลางมอ 7 ขนตอน

151

คมอครเรองความสะอาด

สาหรบการสอนจรยศกษา จดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรองความสะอาด ใชเวลาเรยน 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง ครควรศกษาเพอเตรยมการสอน ดงน 1.สาระสาคญ

ผทมความสะอาดคอ ผทรกษารางกายทอยอาศยสงแวดลอมถกตองตามสขลกษณะ ฝกฝน

จตใจมใหขนมว จงมความแจมใสอยเสมอ 2. จดประสงค 1. บอกวธรกษาความสะอาดรางกายได

2. รกษาการทาความสะอาดรางกายได

3. ปฏบตตนใหเปนผมจตใจผองใสไมมวหมองได

4. รกษาความสะอาดบรเวณหองเรยน บานเรอน ทอยอาศยใหสะอาดอยเสมอ

5. บอกประโยชนของการทาใหกายใจสะอาด 3. สาระการเรยนร สะอาด หมายถงปราศจากความมวหมองทงกายใจและสภาพแวดลอม ความผองใสเปนท

เจรญตา ทาใหเกดความสบายใจแกตนเองและผพบเหน 4.กระบวนการจดกจกรรม 4.1 ขนนาสบทเรยน

4.1.1 รปภาพการแปรงฟนทถกวธ และ รปภาพการลางมอ 7 ขนตอน

4.2 ขนนาสกจกรรม

4.2.1 ใหนกเรยนแบงเปน 3 กลม ๆละ 5 หรอ 6 คน สาธตกจกรรมตามสถานการณดงน

4.2.2 ใหนกเรยนสาธตการทาความสะอาดรางกาย เชนการแปรงฟนทถกวธ การลางมอ

7 ขนตอน การทาความสะอาดผวหนง

4.2.3. แตละกลมสาธตการทาจตใจใหผองใส

4.2.4 ใหนกเรยนบอกขนตอนวธการดและรกษาความสะอาดของรางกายจากใบงานท 1

4.2.5 ครและนกเรยนชวยกนสรปประโยชนของการรกษาความสะอาดทงรางกาย จตใจ

หองเรยน บรเวณโรงเรยนและบานเรอนทอยอาศย

152

5. การวดและประเมนผล 5.1 พจารณาจาการทาใบงาน

5.2 แบบประเมนคณลกษณะ

5.2.1 ความสะอาดของรางกายและจตใจ

5.2.3 หองเรยน /บรเวณโรงเรยน/บานเรอนสะอาด

5.2.4 ความสนใจรวมกจกรรม 6.สอการเรยนการสอน

6.1 ใบงานเรอง สะอาดกายใจ

6.2 รปภาพการแปรงฟนทถกวธ และ รปภาพการลางมอ 7 ขนตอน

153

คมอนกเรยน

การเรยนจรยศกษาโดยใชการจดกจกรรมการสอนพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรอง ความสะอาด ใชเวลา 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง นกเรยนควรปฏบตดงน

1. ใหนกเรยนแบงเปน 3 กลม ๆละ 5 หรอ 6 คน สาธตกจกรรมตามสถานการณ

2. ใหนกเรยนสาธตการทาความสะอาดรางกาย เชนการแปรงฟนทถกวธ การลางมอ

7 ขนตอน การทาความสะอาดผวหนง

3. แตละกลมสาธตการทาจตใจใหผองใส

4. ใหนกเรยนบอกขนตอนวธการดและรกษาความสะอาดของรางกายจากใบงานท 1

154

ใบงาน เรอง “สะอาดกายใจ”

คาชแจง ใหนกเรยนบอกขนตอนการรกษาความสะอาดตามหวขอทกาหนดให ชอ……………………………………….เลขท……………………………………ชน………………...

วธการรกษาความสะอาดของ

รางกาย วธการทาใหจตใจผองใสไม

มวหมอง วธการรกษาความสะอาดของ

หองเรยน/บานเรอน

155

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ วชาจรยศกษา ชวงชนท 2 ชอเรองท 7 ความสามคค

ชอกจกรรม ผงนอยสามคค

เวลา 2 ชวโมง จดประสงค 1.เพอใหนกเรยนแสดงออกถงความพรอมเพรยงปรองดองกนในการทางานหรอประกอบ

ภารกจอยางใดอยางหนงใหสาเรจ

2. เพอใหนกเรยนรกใครกลมเกลยว ไมเอาเปรยบ ไมยยงใหเกดความแตกแยกไมกอการ

ทะเลาะววาท

3. เพอใหนกเรยนรวมมอกนทางานเพอประโยชนของหมคณะได สวนประกอบในการสอน 1. คาชแจงเรอง ความสามคค

2. คมอครเรอง ความสามคค

3. คมอนกเรยนเรอง ความสามคค

4. สอการเรยนร

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรอง ความสามคค

4.2 ใบงาน เรองบานของเรา

4.3 ใบความรประกอบกจกรรมเรอง ความสามคค

4.4 แบบประเมนแผนจดกจกรรมการสอนเรอง ความสามคค

156

คาชแจงเรองความสามคค

1. การเตรยมตวของคร 1.1 กอนสอนครตองอานคาชแจงในการจดกจกรรมการสอน คมอครและคมอนกเรยน

และทาความเขาใจใหด

1.2 ครตองเตรยมสอการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอคร โดยยดหลกคมอคร

ในการดาเนนการสอน 2. การจดกจกรรม 2.1 การสอนกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ เรองความสามคคโดย

ใชกจกรรมผงนอยสามคค และใหนกเรยนแบงกลมเพอศกษากจกรรมกลม

2.2 ใหนกเรยนแบงกลม 3 กลม ๆละ 10 คน 3. บทบาทของคร 3.1 ชแจงจดกจกรรมจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรอง ความสามคค โดยใช

กจกรรมผงนอยสามคค ตามลาดบดงน

3.1.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรอง ความสามคค

3.1.2 ใหนกเรยนยกตวอยางการปฏบตกจกรรมทแสดงความสามคค เชนการออกกาลง

กจกรรมเขาจงหวะโดยพรอมเพยงกน

3.1.3 ครแบงกลมนกเรยน 3 กลม ๆ 10 คน ใหแตละกลมเลอกประธานและเลขานการ

3.1.4 ใหแตลกลมศกษาใบงานเรอง ความสามคค และอภปรายตอบถาม

3.1.5 ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนรายงานผลการอภปรายหนาชน

3.1.6 ใหนกเรยนรวมกนคนหาแนวปฏบตเพอใหเกดความสามคคแกหมคณะและสงคมให

เกดความแตกแยกทะเลาะววาทกน

3.1.7 ทกกลมรวมกนแตงนทานเรอง ความสามคคคนละประโยค

3.1.8 แตละกลมสงตวแทนนานทานทแตงมาอานหนาชน

3.1.9 ใหนกเรยนศกษาใบความรประกอบกจกรรมเรอง ความสามคค

3.1.10 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองความสามคค 4 . สงทครตองเตรยม 4.1 แบบฝกหดกอน และหลงเรยน เรอง ความสามคค

4.2 ใบงาน เรองความสามคค

4.3 ใบความรประกอบกจกรรม เรอง ความสามคค

157

คมอครเรองความสามคค

สาหรบการสอนจรยศกษา จดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรอง ความสามคค ใชเวลาเรยน 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง ครควรศกษาเพอเตรยมการสอน ดงน 1.สาระสาคญ

การปฏบตตนเพอประโยชนของสวนรวมโดยการแสดงออกถงความพรอมเพรยงกน รกใคร

กลมเกลยวไมเอาเปรยบกน ไมยยงใหเกดความแตกแยก ไมกอการทะเลาะววาท รวมมอกนทางานเพอ

ประโยชนของหมคณะ 2. จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนแสดงออกถงความพรอมเพรยงกนปรองดองกนในการทางานหรอประกอบ

ภารกจอยางใดอยางหนงใหสาเรจ

2. เพอใหนกเรยนรกใครกลมเกลยว ไมเอาเปรยบกน ไมยยงใหเกดแตกแยก ไมกอการ

ทะเลาะววาท

3. เพอใหนกเรยนรวมมอกนทางานเพอประโยชนของหมคณะได 3. สาระการเรยนร ความสามคค หมายถงแนวการจด การแสดงถงความพรอมเพรยงกน ปรองดองกน

เปนคณธรรมทบคคลในกลมแสดงออกโดยรวมกาลงเปนอนหนงอนเดยวกนในการทางานหรอการ

ประกอบภารกจอยางใดอยางหนงใหสาเรจตามจดประสงคของกลมซงพฤตกรรมสาคญทแสดง

ประกอบดวย พฤตกรรมทแสดงถงความรกใครกลมเกลยว ไมเอาเปรยบกน ไมยยงใหเกดความ

แตกแยก ไมกอการทะเลาะววาท และรวมมอกนทางานเพอประโยชนของหมคณะ 4.กระบวนการจดกจกรรม 4.1 ขนทดสอบกอนจดกจกรรม

- ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนจดกจกรรมเรองความสามคค

4.2 ขนนาสกจกรรม

- ใหนกเรยนยกตวอยางการปฏบตกจกรรมทแสดงความสามคคและขาดความสามคค

เชน การออกกาลงกายบรหารทกเชาใหเขากบจงหวะโดยพรอมเพยงกน

4.3 ขนจดกกรรม

4.3.1 แบงกลมนกเรยน 3 กลม ๆ ละ 10 คนใหแตละกลมเลอกประธานและเลขา

4.3.2 ใหแตละกลมศกษาใบงานเรองความสามคคแลอภปรายตอบคาถาม

4.3.3 ใหแตละกลมสงตวแทนมารายงานผลการอภปรายหนาชนเรยน

158

4.3.4 ใหนกเรยนรวมกนคนหาแนวทางปฏบตเพอใหเกดความสามคคแกหมคณะและ

สงคมเพอไมใหเกดความแตกแยกทะเลาะววาทกน

4.3.5 ทกคนรวมกนแตงนทานเรอง ความสามคคคนละประโยค

4.4 ขนสรปหลงกจกรรม

4.4.1 ใหนกเรยนรวมกนคนหาแนวทางปฏบตเพอใหเกดความสามคคแกหมคณะ

4.4.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรประกอบกจกรรมเรอง ความสามคค

4.5 ขนทดสอบหลงเรยน

- ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองความสามคค 5. การวดและประเมนผล

5.1 สงเกตจาก การตอบคาถามเรอง ความสามคค

5.2 ตรวจผลจากใบงานเรอง ความสามคค

5.3 สงเกตจากทางานเปนกลมและรายบคคล

5.4 สงเกตจากการอภปรายสรปขอคดเหน และรายงานหนาชน 6. สอการเรยนการสอน 6.1 แบบทดสอบกอนและหลงเรยน เรอง ความสามคค

6.2 ใบงานเรอง ความสามคค

6.3 ใบงานเรองบานของเรา

6.4 ใบความรประกอบกจกรรมเรอง ความสามคค

159

คมอนกเรยนเรองความสามคค

การเรยนจรยศกษาโดยใชการจดกจกรรมการสอนพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรอง ความสามคค ใชเวลา 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง นกเรยนควรปฏบตดงน

1. ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรอง ความสามคค

2. ใหนกเรยนยกตวอยางการปฏบตกจกรรมทแสดงความสามคค 3. ใหนกเรยนแบงกลม 3 กลม ๆ ละ 10 คน เลอกประธานและเลขา

4. ใหแตละกลมศกษาใบงานเรอง ความสามคคและอภปรายตอบคาถาม

5. ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนมารายงานผลอภปรายหนาชนเรยน

6. ใหนกเรยนรวมกนคนหาแนวทางปฏบตเพอใหเกดความสามคคแกหมคณะและสงคม

7. ใหนกเรยนศกษาใบความรประกอบกจกรรมเรอง ความสามคค 8. ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรอง ความสามคค

160

ใบงาน เรองความสามคค

คาชแจง ใหนกเรยนอานขอความและคาตอบ

ในปานน เปนทรจกกนวาราชสหตงตนเปนใหญ สตวทกตวตางรจกกนด และเกรงกลว

อานาจของราชสหไปทว

วนหนง ขณะทราชสหกาลงออกลาสตวเพอมาเปนอาหาร เหนฝงผงบนมา จงพดเยาะเยย

และแสดงอานาจขมข

“โธเอย ผงนอยผนาสงสาร ตวเลกนดเดยวแคนแลวจะบนไปหาอะไรกนได ตอไปตอสกบใคร

กคงสเขาไมได ดตวขาสเปนผยงใหญในปาใครเหนขากตองหลบ ซอน ดวยกลวอานาจของขาทงนน

ฮา ฮา ฮา”

ผงไดแตนอยใจและเสยใจ พากนบนไปอยางรวดเรว ราชสหจงตะโกนตามหลงไปวา “ขาแคข

นดเดยวกกลวแลว พวกขขลาด ตาขาว” ตอมาราชสหออกหาอาหาร ไดพบฝงผงอกครง จงพดจา

เยาะเยยเหมอนคราวทแลว คราวนฝงผงรสกไมพอใจจงโตตอบกลบไปบาง

“เจานะตวใหญ แตไมมพษสงอะไรใหพวกเรากลว อยาอวดเบงไปเลย”

ราชสหรสกโมโหมาก จงทาทายฝงผงใหมาตอสกน แนจรงมาสกนดกวา เจาจะไดรขามฤทธ

เดชขนาดไหน หรอวาพวกเจากลวจงไมกลาสกบขา

ฝงผงไดยนจงปรกษากนและรวมพลงเพอตอสกบราชสห

“ทานแนใจแลวหรอ ราชสหผยงใหญ ทจะสกบพวกเรา ผงตวเลก ๆ ถาทานคดอยางนน

เรากพรอมจะส ” ฝงผงพด

“เขามาเลย ชกชาอยทาไม” แลวฝงผงกกรกนเขาไปตอยลกตา ใบห จมก และทวทงตว

ราชสหทาใหราชสหเจบปวดไปหมดทงตว ราชสหกทนพษบาดแผลไมไหวตายไปในทสด

(พ. ศรสมต . นทานเพอนเดก 2545:31)

161

ตอบคาถามตอไปน

1. ผงนอยพดโตตอบราชสหอยางไร ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................... 2. ผงนอยมวธการอยางไรทจะโตตอบราชสห

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

3. ทาไมราชสหจงทาทายฝงผงใหขนมาตอส

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

4. ผงนอยคดวธโตตอบราชสหอยางไร

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................... 5. นกเรยนคดวาการกระทาของผงนอยสามารถเอาชนะราชสหไดเพราะเหตใด

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

162

ใบความรความสามคค ความสามคค

ความสามคค คอการรวมกาลงเปนอนหนงอนเดยวกน เพอทางานอยางไรอยางหนงใหสาเรจตาม

ความตองการของกลมหรอสงคม และกาลงทรวมกนนนเปนกาลงกาย กาลงความคด กาลงความร

และกาลงความสามารถทางานดวยความกลมเกลยว ไมมการทะเลาะ คดทาลาย หรอแกงแยงชงดกน

พฤตกรรมแสดงถงความสามคค ดงน

1. รจกทางานเพอประโยชนของหมคณะ

2. มความรกใครปรองดอง ไมกอการทะเลาะววาท

3. มความเหนอกเหนใจใหความชวยเหลอเทาทจะทาได 4. รจกแบงงาน แบงหนาทใหแกสมาชกไดทางานตามความสามารถ

พระมหาคารม เกดม. การเปรยบเทยบผลของการเรยนรแบบสตอรไลนและกรณตวอยางทม

ตอเหตผลเชงจรยธรรมดานความสามคค. 2546:53

163

แบบทดสอบเรอง ความสามคค

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย X ทบตวอกษรทตรงกบความคดเหนของนกเรยน ชอ – สกล_______________________________ชน_______________เลขท_____________

1. สตวชนดใดทเปนตวอยางของความสามคค

ก. ผง

ข. หน

ค. แมว

ง. นกพราบ

2. ผงตวเลก ๆ แตสามารถสรางรงไดใหญโต

เพราะมคณธรรม

ก. อทธบาท 4

ข. ความรบผดชอบ

ค. ความสามคค

ง. ความเอาใจใสในการทางาน

3. ชาตไทยจะเปนเอกราชไดเพราะขอใด

ก ความเมตตา

ข. ความสามคค

ค. ความเหนแกตว

ง. ความโอบออมอาร

4. ถาเรารวมแรง รวมใจกนเอาชนะอปสรรคได

ตองอาศยสงใด

ก. การศกษา

ข. ความขยน

ค. ความอดทน

5. ขอใดเปนประโยชนของความสามคค

ก. ทางานรวดเรว

ข. ทางานใหสาเรจลงได

ค. ทาใหเหนอกเหนใจ

ง. ทาใหเกดการโตแยง

6. การกระทาใดแสดงถงความสามคค

ก. นาสงของไปบรจาค

ข. นาเงนไปมอบมลนธเดก

ค. นาสงของไปใหคนยากจน

ง. ชวยกนสรางสะพานเขาหมบาน

7. ขอความใดตรงกบความสามคค

ก. เขนครกขนภเขา

ข. นาขนใหรบตก

ค. รวมแรงรวมใจ

ง. ฝนทงใหเปนเขม

8. การเลนกฬาอะไรทตองอาศยความสามคค

ก. ปงปอง

ข. ฟตบอล

ค. ยมนาสตก

ง. แบดมนตน

164

ง. ความสามคค

9. การกระทาขอใดแสดงความสามคค

ก. ทองสตรคณ

ข. ชวยพอแมทางาน

ค. เกบเศษกระดาษ

ง. ชวยเพอนทาความสะอาดหอง

10.ความสามคคจะกอใหเกดผลอยางไร

ก. ความอดทน

ข. ความเสยสละ ค. ความเหนอกเหนใจ ง. ความรกใครกลมเกลยว

เฉลย แบบทดสอบ เรอง ความสามคค

1. ก

2. ค

3. ข 4. ง 5. ข

6. ง

7. ง

8. ข

9. ง

10. ง

165

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ วชาจรยศกษา ชวงชนท 2 ชอเรองท 8 ความมนาใจ

ชอกจกรรม เพอนชวยเพอน

เวลา 2 ชวโมง จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนแสดงออกดวยใจจรงถงความเออเฟอไมเหนแกตวโดยนกถงประโยชน

สวนรวมได

2. เพอใหนกเรยนไดใหความชวยเหลอผอนดวยความเตมใจ โดยชวยเหลอในสงทถกตอง

3. เพอใหนกเรยนไดชวยเหลอผอนตามความสามารถทมอยดวยความเหนอกเหนใจผอน สวนประกอบในการสอน 1. คาชแจงเรองความมนาใจ

2. คมอครเรองความมนาใจ

3. คมอนกเรยนเรองความมนาใจ

4. สอการเรยนร

4.1 แบบทดสอบกอนและหลงเรยนเรอง ความมนาใจ

4.2 ใบงานเรอง “ วาดภาพจากธรรมชาต“

4.3 ใบความรประกอบกจกรรมเรอง ความมนาใจ

4.4 ภาพธรรมชาต กลมละ 1 แผน

4.5 สไม หรอสชอลกกลมละ 3 แทง

166

คาชแจงเรองความมนาใจ

1. การเตรยมตวของคร 1.1 กอนสอนครตองอานคาชแจงในการจดกจกรรมการสอน คมอครและคมอนกเรยน และทา

ความเขาใจใหด

1.2 ครตองเตรยมสอการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอคร โดยยดหลกคมอคร ในการ

ดาเนนการสอน 2. การสอนกจกรรม 2.1 แผนการจดกจกรรมการสอนจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรองความมนาใจใช

กจกรรมเพอชวยเพอน และใหนกเรยนแบงกลม 3 กลม ๆละ 10 คน

2.2 ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนระบายสทครแจกใหในใบงาน 3. บทบาทของคร 3.1 ชแจงแผนการจดกจกรรมการสอนจรยศกษาเพอพฒนาคณธรรม 8 ประการ เรอง ความมนาใจ

โดยใชกจกรรมเพอนชวยเพอนตามลาดบตอไปน

3.1.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองความมนาใจ

3.2.1 ครสนทนาถงความหมายของความมนาใจตอเพอนๆ ทนกเรยนปฏบตอยตามปกตทกวน

วาปฏบตอยางไรบาง

3.2.3 ครแจกใบงานใหกลมละ 1 แผน ทกกลมมภาพสถานททองเทยวเชน นาตก หรอภเขาทไม

ระบายส

3.2.4. ครแจกดนสอสใหนกเรยนกลมละ 3 แทงโดยใหแตละกลมไดดนสอสคละกนไม

เหมอนกน ครกาหนดเวลาประมาณ 20 นาท

3.2.5 ครอธบายวาครตองการใหภาพทนกเรยนทกกลมระบายส ออกมาเหมอนธรรมชาตทสด

ในขณะทนกเรยนมดนสอสเพยง 3 ส นกเรยนจะแกปญหาอยางไร

3.2.6 นกเรยนปฏบตงานโดยวาดภาพตามขนตอน ครสงเกตวธการแกปญหาการวาดภาพของ

นกเรยน

3.2.7 ครใหสญญาณหมดเวลาระบายส แลวเกบผลงานนกเรยน

167

3.2.8. ครใหนกแสดงความคดเหนถานกเรยนไมแบงดนสอสใหเพอนใชเพอนๆจะสามารถระบาย

สไดครบตามทตองการหรอไม

3.2.9 ใหนกเรยนเปรยบเทยบกลมทแบงดนสอสใหเพอน และกลมทไมแบงดนสอสใหเพอน

ผลงานจะออกมาเปนอยางไร

3.2.10 ครใหนกเรยนศกษาใบความรเรองมนาใจ

3.2.11 นกเรยนชวยกนสรป ผลทไดรบการปฏบตกจกรรม เพอเปนแนวทางในการปฏบตงาน

การเรยนและชวตประจาวน

3.2.12 ใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนเรองมนาใจ 4. สงทครตองเตรยม 4.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองความมนาใจ

4.2 ใบงานเรอง วาดภาพจากธรรมชาต

4.3 ใบความรประกอบกจกรรม เรองความมนาใจ

4.4 ภาพธรรมชาต กลมละ 1 แผน

4.5 สไม หรอสชอลกกลมละ 3 แทง

168

คมอครเรองความมนาใจ

สาหรบการสอนจรยศกษาจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรองความมนาใจ ใชเวลาเรยน 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง ครควรศกษาเพอเตรยมการสอน ดงน 1. สาระสาคญ ความมนาใจคอ ผใหและผอาสาชวยเหลอสงคม รจกแบงปนเสยสละความสขสวนตน เพอทา

ประโยชนแกผอน เขาใจ เหนใจ ผทมความเดอดรอน อาสาชวยเหลอสงคมดวยแรงกาย สตปญญา

ลงมอปฏบตการเพอบรรเทาปญหาหรอรวมสรางสรรคสงทดงามใหเกดขนในชมชน 2. จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนแสดงออกดวยใจจรงถงความเออเฟอไมเหนแกตวโดยนกถงประโยชน

สวนรวมได

2. เพอใหนกเรยนไดใหความชวยเหลอผอนดวยความเตมใจ โดยชวยเหลอในสงทถกตอง

3. เพอใหนกเรยนไดชวยเหลอผอนตามความสามารถทมอยดวยความเหนอกเหนใจผอน 3. สาระการเรยนร ความมนาใจ หมายถง ความจรงใจทไมเหนแกเพยงตวเองหรอเรองของตวเองแตเหนอกเหน

ใจเหนคณคาในเพอนมนษย มความเอออาทรเอาใจใสในความสนใจในความตองการความจาเปน

ความทกขสขของผอน และพรอมทจะใหความชวยเหลอเกอกลกนและกน 4. ขนตอนการสอนกจกรรม 4.1 ขนทดสอบกอนกจกรรม

4.1.1 ใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนกจกรรมเรอง ความมนาใจ

4.2 ขนนาเขาสกจกรรม

4.2.1 สนทนายกกรณตวอยางจากขาว หรอเหตการณตาง ๆ เกยวกบการแสดงความม

นาใจในสงคม หรอทนกเรยนพบเจอ

4.3 ขนกจกรรม

4.3.1 ใหนกเรยนเลาความมนาใจของนกเรยนทแสดงตอบคคลทวไป

4.3.2 แจกใบงานการแสดงบทบาทสมมตใหผแสดง เรอง เราแบงกน

4.3.3 เลอกผแสดงโดยวธอาสาสมคร

169

4.3.4 แจกเอกสารบทบาทสมมต ใหผแสดงแตละคนอาน

4.3.5 จดสถานทใหเหมาะสมกบเนอเรอง

4.3.6 นกเรยนทไมแสดง เปนผสงเกตการณ โดยใหสงเกตและวจารณในเรองทแสดง

4.3.7 ใหนกเรยนแสดงบทบาทสมมตตามบทบาทของแตละคน

4.3.8 ครโยงเหตการณในบทบาทสมมต เปรยบเทยบเหตการณตาง ๆ ภายในหองเรยนท

แสดงถงความมนาใจ ความไมมนาใจใหนกเรยนรวมอภปราย เชน

- แบงอาหารใหเพอน

- แบงปนอปกรณใหเพอน

- ชวยเพอทาความสะอาดหองเรยน

- อธบายการบานใหเพอนฟง - ชวยครยกหรอจดของ

4.4 ขนสรปกจกรรม

4.4.1 นกเรยนชวยกนสรปการแสดงความมนาใจสงผลตอตนเองและผอนตลอดจนสงคมใหเกด

ความสงบสข

4.4.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรประกอบกจกรรมเรอง ความมนาใจ

4.5 ขนทดสอบหลงกจกรรม

4.5.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเลกกจกรรมเรอง ความมนาใจ

4.5.2 ใหนกเรยนทาแบบประเมนชดการสอนเรอง ความมนาใจ 5. การวดและประเมนผล 5.1 จากการตอบคาถามเรอง ความมนาใจ

5.2 ตรวจผลจากใบงานเรอง ความมนาใจ

5.3 สงเกตจากการทางานเปนกลม

5.4 สงเกตจากการอภปรายสรปขอคดเหน 6. สอการเรยนการสอน 6.1 แบบทดสอบกอนและหลงเรยนเรอง ความมนาใจ

6.2 ใบงานเรอง “ เราแบงกน “

6.3 ใบความรประกอบกจกรรมเรอง ความมนาใจ

170

คมอนกเรยนเรองความมนาใจ

การเรยนกจกรรมจรยศกษา การใชการจดกจกรรมการสอนพฒนาคณธรรม 8 ประการ

เรองความมนาใจ เวลา 2 คาบ เทากบ 2 ชวโมง นกเรยนควรปฏบต ดงน

1. ใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนเรอง ความมนาใจ

2. ใหนกเรยนแบงกลม 3 กลมๆละ 10 คน

3. ใหนกเรยนนาใบงานทไดรบกลมละ 1 แผน วาดภาพรปธรรมชาตและระบายส

4. ใหทกกลมระบายสออกมาเหมอนธรรมชาตมากทสด

5. นกเรยนปฏบตงานโดยวาดภาพตามขนตอน

6. ใหนกเรยนแสดงความคดเหนถานกเรยนไมแบงดนสอส ใหเพอนใชเพอนๆจะสามารถ

ระบายสไดครบตามทตองการหรอไม

7. ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองความมนาใจ

8. นกเรยนชวยกนสรปผลทไดรบจาการปฏบต เพอเปนแนวทางในการปฏบตงาน การเรยน

และชวตประจาวน

9. ใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนเรองความมนาใจ

10. ใหนกเรยนทาแบบประเมนแผนการจดกจกรรมการสอนเรองความมนาใจ

171

ใบงาน เรอง ความมนาใจ

__________________________________________________________________________ คาชแจง ใหนกเรยนทกกลมวาดภาพระบายสใหเหมอนธรรมชาตมากทสด โดยมดนสอสกลมละ

3 แทง ในเวลา 20 นาท

172

ใบความร เรอง ความมนาใจ

__________________________________________________________________________

ใบความรประกอบกจกรรมเรอง ความมนาใจ

ความมนาใจ หมายถง การแสดงออกดวยใจจรงถงความเออเฟอ ไมเหนแกตวโดยคานงถง

ประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตว ใหความชวยเหลอผอนดวยความเตมใจ โดยชวยในสงทถกตอง

และกระทาตาม ความสามารถทตนมอย รจกเอาใจเขามาใสใจเรา และรจกเหนอกเหนใจผอน

การฝกตนเองใหเปนคนมนาใจ กระทาได ดงน

1. นกถงหวอกคนอน และแสดงตอผอนเหมอนทเราตองการใหผอนแสดงตอเรา จงทาดตอผอน

โดยไมหวงผลตอบแทน ไมวาความดนนจะเลกนอยหรอใหญกตาม

2. คดถงการใหมากกวาการไดรบ

3. เมอไปเทยวในทไกล หรอใกลกตาม ควรมของฝากถงคนทรจกและญาตมตรของเรา อนเปน

การแสดงความมนาใจตอกนโดยไมจาเปนวาจะตองใชเงนมากมาย

4. เสยสละกาลงทรพย สตปญญา กาลงกาย และเวลาใหแกผเดอดรอนทตองการพงพาอาศยเรา

โดยเปนการกระทาทไมหวงผลตอบแทน

5. มนสยเออเฟอเจอจานตอเพอนบาน เชน ไปรวมงานพธตาง ๆ ไปงานแตงงาน ไปงานศพ หรอ

งานตาง ๆ

6. ใหความรกแกคนอน ๆ และชวยเหลอเขาเมอเขาขอรอง หรอเหนวาเขา กาลงตองการความ

ชวยเหลอ

173

แบบทดสอบเรอง ความมนาใจ คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย X ทบตวอกษรทตรงกบความคดเหนของนกเรยน ชอ – สกล_______________________________ชน_______________เลขท_____________

1. คณธรรมขอใดทแสดงออกถงความเออเฟอ

ตอเพอน

ก. ความมนาใจ

ข. ความมระเบยบ

ค. ความรบผดชอบ

ง. ความขยนหมนเพยร

2. สภาชวยเพอนยกของ เขาเปนคนอยางไร

ก. รจกเพอน

ข. มนาใจ

ค. มความขยน

ง. ประจบเอาใจ

3. สดาตงใจเรยนเตมความสามารถแตเรยนส

สชาดาไมได สดานาจะรสกอยางไร

ก ไมอยากคบกบสชาดาอกตอไป

ข. เสยใจจงพยายามหาทางแกลงสชาดา

ค. รสกพอใจเพราะไดพยายามเตมทแลว

ง. เอาชนะสชาดาใหไดไมวาเปนวธใด

4. คนทไมมนาใจเปนคนอยางไร

ก. ชอบชวยผอน

ข. เอาใจเขามาใสใจเรา

ค. เหนอกเหนใจผอน

ง. ทนเหนผอนดกวาตนเองไมได

5. เมอเพอนไดรบรางวลผลงานดเดน นกเรยนควร

ปฏบตอยางไร

ก. ทาเฉย ๆ ไมยนด

ข. แสดงความยนดกบเพอน

ค. คดเอาชนะเพอนตลอดเวลา

ง. ไมทาอะไรเพราะรสกเสยใจทเพอนเดน

กวาตน

6. อนชาชวยเหลอเพอนโดยสอนเพอนอาน

หนงสอ

การกระทานแสดงถง

ก. ความเผอแผ

ข. ความมนาใจ

ค. ความรวมมอ

ง. ความตงใจ

7. ถานกเรยนพบคนทตาบอดกาลงขามถนน

นกเรยนควรทาอยางไร

ก. เรยกใหเขาหยด

ข. ชวยจงเขาขามถนน

ค. บอกใหขามทางมาลาย

ง. บอกใหขามตรงสะพาน

8. เพอนลมเกบถาดอาหารไวทโตะอาหารของ

โรงเรยนนกเรยนควรทาอยางไร

ก. ทาเปนมองไมเหน

174

ข. เรยกเพอนมาเกบ

ค. นาถาดอาหารนนไปเกบ

ง. ไมทาอะไรเพราะไมใชธระอะไรของเรา

9. เมอเพอนนกเรยนไดรบรางวลเรยนดนกเรยน

เขาไปแสดงความยนดกบเพอนเพราะเหตใด

ก. เพราะ เปนเพอนกบเรา

ข. เพราะ เปนหนาทของเพอน

ค. เพราะ เปนเรองทนาภมใจ

ง. เพราะ เพอนทาชอเสยงใหกบโรงเรยน

10. เพอนทาเงนหายจงมาขอยมเงนของนกเรยน

นกเรยนควรใหยมเพราะเหตใด

ก. ยามมเราแบงปนชวยเหลอกน

ข. เขาเปนเพอนเราตองชวยเหลอ

ค. เผอเพอนจะใหยมเมอเราจาเปนบาง

ง. โรงเรยนจะไดรบการยกยองถามนกเรยน

ทาเชนเรา

เฉลย แบบทดสอบ เรอง ความมนาใจ

1. ก

2. ข 3. ค

4. ง 5. ข

6. ข

7. ข

8. ค

9. ค

10. ข

175

แบบประเมนการนาเสนอผลงานรายบคคล

สาหรบคร สงเกตพฤตกรรม/ผลการทางานตามกจกรรม/ใบงานประกอบพจารณา

ระดบคณภาพ รายการประเมน ความสามารถของผเรยน 1 2 3

1. ทางานทไดรบมอบหมาย

2. ทางานเสรจตามเวลากาหนด

1.มความรบผดชอบ

3. สงงานตรงเวลา

1. ทางานดวยตนเอง

2. พยายามทางานใหสาเรจ

2. มความขยนและซอสตย

3. คนควาหาความรเกยวกบงานททา

1. มความสนใจและเตมใจทางาน

2. ทางานอยางมความสข

3. รกความสะอาดและทางานอยางมระเบยบ

3. มเจตคตทดตอการทางาน

สรปผลการประเมน ระดบคณภาพ 3 = ดมาก 2 = ด 1 = ควรปรบปรง

176

แบบสงเกตพฤตกรรมการเขารวมกจกรรมกลม กลมท........................ชน...................

พฤตกรรม

ความรวมมอ การแสดงความ

คดเหน

การรบฟง

ความคดเหน

ความตงใจใน

การทางาน

การมสวนรวม

ในการอภปราย

รวม ลาดบ

ท

ชอ – สกล

สมาชกกลม

4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

เกณฑการใหคะแนน

ดมาก = 4 ประสทธภาพอยในเกณฑ 90 – 100% หรอปฏบตบอยครง

ด = 3 ประสทธภาพอยในเกณฑ 70 – 89% หรอปฏบตบางครง

ปานกลาง = 2 ประสทธภาพอยในเกณฑ 50 – 69% หรอปฏบตครงเดยว

ปรบปรง = 1 ประสทธภาพอยในเกณฑ 50% หรอไมปฏบตเลย

ลงชอ..................................................ผสงเกต

(.......................................................)

177

................/................./..................

เอกสารอางอง

178

เอกสารอางอง

กรมวชาการ.กระทรวงศกษาธการ. (2526). แผนการสอนกลมสรางเสรมลกษณะนสย

ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

-------------. (2546). คมอารสอนทางไกลผานดาวเทยมสาหรบโรงเรยนปรายทาง

ชนประถมศกษา ชวงชนท 2 เลม 3. กรงเทพฯ: อมรนทรฟรนตงแอนพบลซชง.

-------------. (2523). หนงสอเรยน แบบฝกหด และทดสอบ ชนประถมศกษาปท 6

กลมสรางเสรมลกษณะนสย. กรงเทพฯ: เสรมวทยบรรณาคาร.

-------------. (2525). แผนการสอนกลมสรางเสรมลกษณะนสย ชนประถมศกษาปท 6.

กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

-------------. (2529). หลกการและทฤษฎการปลกฝงสรางเสรมจรยธรรม. กรงเทพฯ:

วฒนาพาณช.

-------------. (2526). แผนการสอนกลมสรางเสรมลกษณะนสย ชนประถมศกษาปท 6.

กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

บนเทง ชลชวยชพ. (ม.ป.ป.). กจกรรมแนะแนว. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน อจท.

ปนดดา ยมสกล. (2538 ). ผลการใชชดแนะแนวทมตอความสามคคของนกเรยน

ชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานทากลอย จงหวดชะเชงเทรา. ปรญญานพนธ

กศ.ม.(จตวทยาการแนะแนว). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

พงษประสาน อครศลป. (2534). หนงสอแบบฝกหดและแบบทดสอบ ชนประถมศกษาปท 4.

กรงเทพฯ: วฒนาพาณช.

พงษประสาน อครศลป. (2523). หนงสอแบบฝกหดและแบบทดสอบ ชนประถมศกษาปท 4.

กรงเทพมหานคร: เสรมวทยบรรณาคาร.

สมศกด สนธเวชญ; และคนอนๆ. (2529). หนงสอเรยนสมบรณแบบสรางเสรมลกษณะนสย

ชนประถมศกษาปท 4. กรงเทพฯ: วฒนาพาณช.

สมศกด สนธเวชญ และคนอนๆ. (2529). หนงสอเรยนสมบรณแบบสรางเสรมลกษณะนสย

179

ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพฯ: วฒนาพาณช.

สานกงานคณะกรรมการแหงชาต กระทรวงศกษาธการ. (2544 ). คมอและสอการพฒนาจตพสย

ในระบบ การเรยนการสอนระดบมธยมศกษา “ ความมวนย” . กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา

ลาดพราว.

สมทรง แสงแกว. (2544). ความสามคค . กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

ลนา. (2546). นทานอสป. กรงเทพฯ: อกษรา ฟอรคด.

หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2530).ชดปฏบตการปลกฝงและ

สรางเสรมคานยมพนฐานการประหยดและออม . กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

ภาคผนวก ข รายชอผเชยวชาญตรวจสอบความเหมาะสมของโครงรางของคมอ

181

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบความเหมาะสมของโครงรางของคมอ

1. อาจารย ดร.นตย โรจนรตนวาณชย ผอานวยการสานกงานบรหารยทธศาสตร

และบรณาการการศกษากรงเทพมหานคร

2. อาจารยดร.สมชาย เทพแสง อาจารยประจาภาควชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3. รองศาสตราจารยดร.ธารงรตน อมรรกษา รองศาสตราจารยมหาวทยาลยเทคโนโลย

พระจองเกลาธนบร

4. นางสาวทพยา แสงไชย รองผอานวยการสานกงานบรหารวางแผนนโยบาย วทยาลย

แสงธรรม จงหวดนครปฐม

5. นางสาวรวงกาญจนา ชนะผา ผรบใบอนญาตโรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

182

ภาคผนวก ค รายชอผเชยวชาญตรวจสอบความเหมาะสมของเนอหาสาระของคมอ

183

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบความเหมาะสมของเนอหาสาระของคมอ ผเชยวชาญ 1. อาจารย ดร.นตย โรจนรตนวาณชย ผอานวยการสานกงานบรหารยทธศาสตร และ

บรณาการการศกษากรงเทพมหานคร

2. อาจารยดร.สมชาย เทพแสง อาจารยประจาภาควชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ

3. รองศาสตราจารยดร.ธารงรตน อมรรกษา รองศาสตราจารยมหาวทยาลยเทคโนโลยพระ

จอมเกลาธนบร

4. นางสาวทพยา แสงไชย รองผอานวยการสานกงานบรหารวางแผนนโยบาย วทยาลย

แสงธรรม จงหวดนครปฐม

5. นางสาวรวงกาญจนา ชนะผา ผรบใบอนญาตโรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

ผบรหารโรงเรยน 1. นางสาวลดาพร พชตพสธาดล ตาแหนงผจดการโรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

2. นางสาวสนงลกษณ มโนมธย ตาแหนงผอานวยการโรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3. นางาสาวมลวลย จารสธรางกล ตาแหนงผชวยผอานวยการดานธรการ

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

4. นางทพยวรรณ อมรรกษา ตาแหนงผชวยผอานวยการดานวชาการ โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

5. นางสาวกนกวด ชาตไทย ตาแหนงผชวยผอานวยการดานวชาการ โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

5. นางสาวอจฉรา เทวาฤทธ ตาแหนงผชวยผอานวยการดานแผนงานนโยบาย

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

6. นางสาวเพลนจตร ทพยธญญา ตาแหนงผชวยอานวยการดานแผนงานนโยบาย

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

7. นางสาว ศภรกษ ธชณรงค ตาแหนงผชวยผอานวยการดานกจการนกเรยน

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

8. นางสาวฐตพร พลเกต ตาแหนงผชวยผอานวยการดานกจการนกเรยน โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

184

9. นางสาวศศญา มหตกล ตาแหนงผชวยผอานวยการดานจตตราภบาล โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

10. นางสาววนดา กลนคาหอม ตาแหนงผชวยผอานวยการดานจตตราภบาลโรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร ครผปฏบตการสอน 1. นางสาวสวฒนา ลอพนธ ตาแหนงหวหนาหมวดภาษาไทย (สอนจรยศกษาชวงชนท 3)

มธยมศกษาปท 3) โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

2. นางสาวธนยาภทร โคกผา ตาแหนงหวหนาหมวดวทยาศาสตร (สอนจรยศกษาชวงชน

ท 3 มธยมศกษาปท 1) โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

3. นางสาวละอองเพญ ปราบเสยง ตาแหนงครผสอนจรย (มธยมศกษาปท 2)

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

4. นางสาวพลศร ไมทอง ตาแหนงครผสอนจรยศกษาชวงชนท 2 โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

5. นางอรวรรณ สายหลกคา ตาแหนงครผสอนจรศกษาชวงชนท 1 โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

6. นางวราภรณ เยนนม ตาแหนงครผสอนจรยศกษา โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

7. นายสมภพ วรกจจานวฒน ตาแหนงครผสอนจรยศกษา(อสลาม) โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

8. นางสาวบญม ยวงพานช ตาแหนงครผสนอจรยศกษา (ครสต)ชวงชนท 1 โรงเรยนวาส

เทว กรงเทพมหานคร

9. นางสาวมาล นาสมบรณ ตาแหนงครผสอนจรยศกษา (ครสต)ชวงชนท 2

โรงเรยนวาสเทว กรงเทพมหานคร

10. นางสาวอนรด บรรจงมณ ตาแหนงครผสอนจรยศกษา โรงเรยนวาสเทว

กรงเทพมหานคร

ภาคผนวก ง รายนามผเชยวชาญทตรวจแบบประเมนความเหมาะสม

186

187

188

189

190

ภาคผนวก จ แบบประเมนความเหมาะสมของ

คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

192

แบบประเมนความเหมาะสมของคมอ คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว

ในการตรวจสอบ ความเหมาะสมของคมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

กอนนาไปใช ผศกษาไดขอความรวมมอจากผตอบแบบประเมนทกทานศกษารายระเอยดของคมอ ให

เขาใจกอนตอบแบบประเมนความเหมาะสมของคมอ โดยขอใหผตอบแบบประเมนใหขอมลใหตรงกบ

ความเปนจรงมากทสด

คาชแจง แบบประเมนแบงออกเปน 3 ตอน ดงนคอ

ตอนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบการประเมน

ตอนท 2 แบบประเมนความเหมาะสมของคมอ

ตอนท 3 ขอเสนอแนะ

193

แบบประเมนความเหมาะสมของคมอ คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการของโรงเรยนวาสเทว

ตอนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบผประเมน ตาแหนง ผเชยวชาญ

ผบรหารโรงเรยน

ครผสอน

คาชแจง โปรดพจารณาคมอแลวใหระดบความคดเหนแบบประเมนคณภาพคมอ

โดยทาเครองหมาย ลงในชองวางระดบความคดเหน โดยกาหนดคณภาพดงน

5 หมายถง เหมาะสมมากทสด

4 หมายถง เหมาะสมมาก

3 หมายถง เหมาะสมปานกลาง

2 หมายถง เหมาะสมนอย

1 หมายถง เหมาะสมนอยทสด

194 แบบประเมนความเหมาะสมของคมอ

ระดบคณภาพ ขอ ท

รายการประเมน 5 4 3 2 1

1. รายละเอยดของเนอหาสาระของคมอ มความเหมาะสม

สาหรบจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ

ใหนกเรยน

2. รายละเอยดดานการจดกจกรรมนกเรยนของครมความ

หลากหลาย

3. วธการประเมนพฤตกรรมการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8

ประการ ของนกเรยนมความเหมาะสม

4 ลาดบขนตอนของเนอหาในคมอมความเหมาะสม

5 ลาดบขนตอนของกจกรรมนกเรยนในคมอมความเหมาะสม

6. ลาดบขนตอนของการประเมนพฤตกรรมจดกจกรรมพฒนา

คณธรรม 8 ประการมความเหมาะสม

7. รายละเอยดดานเนอหาของคมอมความเหมาะสมและ

ครอบคลมทจะนาไปปฏบต

รายละเอยดและขนตอนของกจกรรมเพอพฒนาใหนกเรยนม

พฤตกรรมคณธรรมพนฐานในดานตอไปนมความเหมาะสม

8.1 ดานความขยนมนเพยร

8.2 ดานความประหยด

8.3 ดานความซอสตย

8.4 ดานความมวนย

8.5 ดานความสภาพ

8.6 ดานความสะอาด

8.7 ดานความสามคค

8

8.8 ดานความมนาใจ

195

ระดบความเหมาะสม ขอ ท

รายการประเมน 5 4 3 2 1

9. เนอหาสาระ จดกจกรรม และการประเมนพฤตกรรมใน

คมอ สอดคลองกบเนอหาและวตถประสงค

10 คมอทจดทาขนมประโยชนตอการจดกจกรรมของนกเรยน

ในสถานศกษา

11. ลาดบขนตอนของคมอจดกจกรรมการพฒนาคณธรรม

8 ประการเปนไปตามหลกการ/ทฤษฎ

12 คมอจดกจกรรมพฒนาคณธรรม 8 ประการ มความเปนไป

ไดในการนาไปปฏบตในสถานศกษา

ตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะ

……………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ………………………………..ผประเมน

(……………………………………..)

196

ประวตยอผทาสารนพนธ

197

ประวตยอผทาสารนพนธ

ชอ ชอสกล นางสาวกรรณภา เมองแกว

วนเดอนปเกด วนท 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2503

สถานทอยปจจบน 53/27 สทธสารวนฉยซอย 3 แขวงสามใน เขตพญาไทกรงเทพฯ 10400

ตาแหนงหนาทการงานปจจบน หวหนางานแนะแนว และผชวยงานฝายแผนงานนโยบาย

สถานททางานปจจบน โรงเรยนวาสเทว ถนนจนทน 43 แขวงบางโคล เขตบางคอแหลม

กรงเทพมหานคร 10150

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2522 จบมธยมศกษาปท 5

จาก โรงเรยนสงวนหญง อาเภอเมอง จงหวดสพรรณบร

พ.ศ. 2526 ประกาศนยบตรวชาการศกษาชนสง

จาก วทยาลยครลาปาง อาเภอเมอง จงหวดลาปาง

พ.ศ. 2530 ครศาสตรบณฑต คณะศกษาศาสตร

สาขาจตวทยาการแนะแนวการศกษา

จาก วทยาลยครเชยงราย อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย

พ.ศ. 2553 การศกษามหาบณฑต (กศ.ม.) สาขาวชาบรหารการศกษา

จาก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กรงเทพมหานคร