แผนการจัดการเรียนรูที่ 1

กลุมสาระ สังคมศึกษา ชั้นประถมศึกษาปที่ 6 หนวยการเรียนรูที่ 1 เรื่อง พุทธศาสนา เวลา 22 ชั่วโมง เรื่อง ศาสนา เวลา 1 ชั่วโมง

1. มาตรฐาน ส 1.1 : เขาใจประวัติ ความสําคัญ หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือ ศาสนาที่ตนนับถือ สามารถนําหลักธรรมของศาสนามาเปน หลักปฏิบัติในการอยูรวมกัน 2. สาระสําคัญ

ศาสนาทุกศาสนามุงสอนใหคนทําความดี เพื่อใหมีชีวิตอยูอยางเปนสุข การปฏิบัติตามหลักธรรมคําสอนของศาสนายอมใหผลดีแกผูปฏิบัต ิ3. ผลการเรียนรูที่คาดหวัง

1. อธิบายความหมายของศาสนาได 2. จําแนกองคประกอบของศาสนาที่ตนนับถือได 3. ปฏิบัติคําสอนของศาสนาที่ตนนับถือได

4. สาระการเรียนรู 1. ความหมายของศาสนา 2. องคประกอบของศาสนา

1) ศาสดา 2) คัมภีร 3) สาวก 4) ศาสนสถาน 5) พิธีกรรม

3. ประโยชนของศาสนา

5. กระบวนการเรียนรู 1. ครูนําเขาสูบทเรียนโดยใหนักเรียนดูเรื่องส้ัน พระเวรสันดร

จากส่ือทรูเวปไซต http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/27102-039528/

2. ครูอธิบายวาประเทศไทยเปนประเทศที่ใหสิทธิเสรีภาพในการนับถือศาสนา ดังนั้นประชาชนในประเทศจะนับถือศาสนาใดก็ไดที่ตนศรัทธาเล่ือมใส และสามารถเปล่ียนการนับถือศาสนาที่เคยนับถืออยูไปนับถือศาสนาใดก็ได โดยที่การปฏิบัติตามลัทธิความเช่ือของศาสนานั้น ๆ ตองไมทําลายความมั่นคงของประเทศ และไมลิดรอนสิทธิเสรีภาพของผูอื่น

3. ใหนักเรียนชวยกันยกตัวอยางศาสนาที่นักเรียนนับถือ หรือที่นักเรียนรูจักวามีศาสนาอะไรบางและสํารวจวาในหองเรียนมีใครนัถือศาสนาอะไรบาง และสวนใหญนักเรียนนับถือศาสนาอะไรซึ่งข้ึนอยูกับชุมชนที่โรงเรียนตั้งอยู แลวบันทึกในใบงานที่ 1

4. ใหนักเรียนแบงกลุม ใหแตละกลุมคนหาความหมายของศาสนาจากพจนานุกรมฯ หรือจากแหลงความรูอื่น ๆ จากนั้น ใหแตละกลุมสงตัวแทนออกมารายงานที่หนาช้ัน ครูอธิบายเพิ่มเติมและชวยกันสรุปความหมายของศาสนา

5. ครูและนักเรียนชวยกันสรุปความรูเรื่อง ความหมายของศาสนา ดังนี ้1) ศาสนา หมายถึง ลักธิความเช่ือ อันประกอบดวยศาสดาผู

ประกาศศาสนา หลักธรรมคําสอนและแนวทางปฏิบัติตาง ๆ ตามคติของแตละศาสนา

2) ศาสนาสวนใหญจะสอนใหคนทําดี ละเวนความช่ัว และมีหนาที่ที่ตองปฏิบัติตอสังคม เพื่อความเจริญในชีวิตและการอยูรวมกันอยางสันติสุข

6. ครูและนักเรียนรวมอภิปราย เกี่ยวกับองคประกอบของศาสนา โดยใชแผนภูมิภาพประกอบ จากนั้น ครูยกตัวอยางศาสนาที่

นักเรียนนับถือมากที่สุด แลวใหนักเรียนชวยกันแยกองคประกอบของศาสนาวามีอะไรบาง เชน องคประกอบของพระพุทธศาสนา ไดแก 1) ศาสดา คือ พระพุทธเจา 2) คัมภีร คือ พระไตรปฏก เปนหลักธรรมคําสอน 3) สาวก คือ พระภิกษุสงฆ และพุทธศาสนิกชน 4) ศาสนสถาน คือ วัด และสํานักปฏิบัติธรรมตาง ๆ 5) พิธีกรรม คือ พิธีธรรมทางพระพุทธศาสนาตาง ๆ เชน การ

อุปสมบท การทําบุญ เปนตน 7. ครูนําแผนภูมิตารางจําแนกองคประกอบของศาสนาตาง ๆ

ไดแก พระพุทธศาสนา ศาสนาคริสต ศาสนาอิสลาม ศาสนาพราหมณ-ฮินดู และศาสนาสิกข ที่เวนวางอยู ใหนักเรียนชวยกันเขียนองคประกอบของศาสนา คือ ศาสดา คัมภีร สาวก ศาสนสถาน และพิธีกรรม โดยครูถามนํา แลวใหนักเรียนชวยกันบอก และครูเขียนเติมลงในตาราง

8. ครูและนักเรียนชวยกันสรุปความรูเรื่อง องคประกอบของศาสนา ดังนี ้1) องคประกอบของศาสนา ไดแก ศาสดา คัมภีร สาวก

ศาสนสถาน และพิธีกรรม (1) ศาสดา หมายถึง ผูกอตั้งและประกาศศาสนา (2) คัมภีร หมายถึง หลักธรรมคําสอนของศาสนา เพื่อเปน

แนวทางใหผูนบัถือไดปฏิบัติตาม (3) สาวก หมายถึง ผูสืบตอศาสนา โดยเปนผูเผยแผหรือ

ปฏิบัติตาม (4) ศาสนสถาน หมายถึง สถานที่ประกอบพิธีกรรมทาง

ศาสนา (5) พิธีกรรมหมายถึง การปฏิบัติพิธีกรรมตาง ๆ เพื่อใหเกิด

ความสุขความเจริญเปนศิริมงคลตอผูปฏิบัต ิ

9. ใหนักเรียนบันทึกขอมูลเกี่ยวกับศาสนาที่นักเรียนนับถือ ลงในใบงานที่ 2 เรื่อง องคประกอบของศาสนา แลวนําเสนอผลงานที่หนาช้ัน

6. กระบวนการวัดผลประเมินผล 1. สังเกตพฤติกรรมการทํางานกลุม 2. สังเกตพฤติกรรมรายบุคคล 3. การนําเสนอผลงาน 4. การตรวจผลงาน เครื่องมือ 1. แบบประเมินพฤติกรรมการทํางานกลุม 2. แบบประเมินพฤติกรรมรายบุคคล 3. แบบประเมินการนําเสนอผลงาน 4. แบบประเมินการตรวจผลงาน เกณฑการประเมิน 1. สังเกตการทํางานกลุม ผานเกณฑรอยละ 80 2. สังเกตพฤติกรรมรายบุคคล ผานเกณฑรอยละ 80 3. การนําเสนอผลงาน ผานเกณฑรอยละ 80 4. การตรวจผลงาน ผานเกณฑรอยละ 80

7. สื่อ/แหลงการเรยีนรู 1. ใบงานที่ 1 2. ใบงานที่ 2 3. ใบความรู 4. ส่ือทรูเวปไซต

http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/27102-039528/

ใบงานที่ 1 เรื่อง ศาสนาที่นับถือ

ช่ือ………………………………………..ช้ัน…………………………………… วันที…่……………………………………..กลุม……………………………….. คําชี้แจง ใหนักเรียนสํารวจเพื่อนในหองวานับถือศาสนาอะไรบาง ลงในแบบบันทึก

ชื่อ ศาสนาที่นับถือ

1………………………………………….. 2………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………….. 3………………………………………….. 4………………………………………….. 5………………………………………….. 6………………………………………….. 7………………………………………….. 8………………………………………….. 9………………………………………….. 10…………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ใบงานที่ 2 เรื่อง ความหมายของศาสนา

ช่ือ………………………………………..ช้ัน…………………………………… วันที…่……………………………………..กลุม……………………………….. คําชี้แจง ใหนักเรียนคนควาหาความหมายของคําวา ศาสนา จากพจนานุกรมฯ จาก หนังสือตาง ๆ หรือจากผูรู และนํามาอภิปรายรวมกัน จากนั้น บันทึกลงในใบงาน หรือสงตัวแทนออกมารายงานที่หนาช้ัน

กลุมที…่……….. รายช่ือสมาชิก 1……………………….. 4…………………………… 2………………………. 5…………………………… 3………………………. 6……………………………. ความหมายของศาสนา จากพจนานุกรมฯ

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ความหมายของศาสนา จากแหลงความรูอื่น ๆ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ความหมายของศาสนา ตามความคิดของนักเรียน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………….…..…………………

ใบงานที่ 3 เรื่อง องคประกอบของศาสนา

ช่ือ………………………………………..ช้ัน…………………………………… วันที…่……………………………………..กลุม……………………………….. คําช้ีแจง ใหนักเรียนบันทึกขอมูลเกี่ยวกับศาสนาที่นักเรียนนับถือ ฉันนับถือศาสนา……………………………….. องคประกอบของศาสนาที่ฉันนับถือ มีดังนี้

ศาสดา คัมภีร สาวก

ศาสนสถาน พิธีกรรม

ใบความรู เรื่อง ศาสนากับชีวิต

ความคิดรวบยอด ศาสนาทุกศาสนามุงสอนใหคนทําความดี เพื่อใหมีชีวิตอยูอยางเปนสุข การปฏิบัติตามหลักธรรมคําสอนของศาสนายอมใหผลดีแกผูปฏิบัต ิ

สาระการเรียนรู ความหมาย ความสําคัญ องคประกอบและประโยชนของศาสนา

ผลการเรียนรู รูและเขาใจความหมาย ความสําคัญ และประโยชน

ใบความรู

เรื่อง ศาสนา ศาสนา คือ คําส่ังสอนของศาสดาผูประกาศศาสนา ประกอบดวยหลักธรรมคําสอน แนวความเช่ือ และแนวการปฏิบัติตาง ๆ ตามคติของแตละศาสนา เพื่อใหผูปฏิบัติตามเกิดความเจริญในชีวิต และใหอยูรวมกันอยางสันติสุข

พระพุทธศาสนาเปนศูนยรวมจิตใจของพุทธศาสนา พระพุทธศาสนากําเนิดในประเทศอินเดียและไดเผยแผเขามาในดินแดนสุวรรณภูมิซึ่งรวมทั้งที่เปนดินแดนของไทยในปจจุบัน และดินแดนของประเทศเพื่อนบาน ซึ่งอยูในราวประมาณพุทธศตวรรษที่ 3 พระมหากษัตริยไทยทุกพระองคทรงนับถือพระพุทธศาสนา ทรงเปนพระพุทธ มามกะ และไดใหความอุปถัมภค้ําชูพระพุทธศาสนามาโดยตลอด คนไทยสวนใหญนับถือพระพุทธศาสนาจึงไดนําหลักธรรมคําสอนของพระพุทธเจามาเปนหลักสําคัญในการดํารงชีวิต ทําใหอยูรวมกันอยางมีความสุข ชีวิตของคนไทยผูกพันอยูกับพระพุทธศาสนาจะเห็นไดวาทุกหมูบานจะมีพระสงฆเปนศูนยรวมทางจิตใจคอางบแนะแนวทางเพื่อแกไขปญหาตาง ๆ ที่เกิดข้ึน และมีวัดเปนศูนยกลางในการจัดงานตาง ๆ ทั้งทางดานสังคม ศิลปวัฒนธรรม ประเพณีและอื่น ๆ ดังนั้น พระพุทธศาสนาจึงเปนศูนยรวมจิตใจของชาวพุทธทุกคน พระพุทธศาสนาเปนศาสนาประจําชาติไทย และเปนศูนยรวมทางจิตใจของชาวพุทธจึงมีอิทธิพลและความสําคัญตอวิถีชีวิตของคนไทยหลายประการ คือ ดานอุปนิสัย หลักธรรมคําสอนใน พระพุทธศาสนาทําใหคนไทยมีอุปนิสัย

เชน ความกตัญูกตเวทีเคารพเช่ือฟงผูใหญ ออนนอมถอมตน ใหอภัยซึ่งกันและกัน มีความเมตตากรุณา เปนตน ซึ่งส่ิงเหลานี ้ลวนไดรับจากการอบรมส่ังสอนตามหลักธรรม ในพระพุทธศาสนาทั้งส้ิน ดานสังคม วัดเปนศูนยรวมของการดําเนินชีวิตของ

สังคมไทย ไมวาจะเปนงานเทศกาลตาง ๆ มักจะจัดที่วัด ทํา

ใหประชาชนในทองถิ่นนั้น ๆ ไดรับความสนุกสนาน ไดพัก

ผอนหยอนใจ วัดยังเปนศูนยรวมความสามัคคี เปนสมบัต ิ

สวนรวมที่ประชาชนจะมาพบปะสังสรรคและมีการแลก

เปล่ียนความคิดเห็นซึ่งกันและกัน เปนตน

ดานการศึกษา ในสมัยโบราณชาวบาน มักจะพาลูกหลานไปฝากไวกับพระที่นั่งเพื่อให เรียนหนังสือ และไดรับการอบรมส่ังสอนเกี่ยวกับ หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา วัดจึงเปนสถานที ่ศึกษาเลาเรื่องและในปจจุบันไดมีการจัดสราง โรงเรียนข้ึนในวัด หรืออาศัยที่ดินของวัดปลูก สรางโรงเรียนอีกดวย ดานประเพณีและวัฒนธรรม ประเพณีและ

วัฒนธรรมของไทยสวนใหญมีรากฐานมาจากพระพุทธ

ศาสนา เชน ประเพณีการทอดกฐิน งานอุปสมบท การทํา

บุญเล้ียงพระ และบางประเพณีก็นําพระพุทธศาสนาเขาไป

ผสมผสาน เชน งานแตงงาน งานสงกรานต งานศพ

เปนตน ตลอดจนวัฒนธรรมการ กราบไหว ที่คนไทยไดสืบ

ตอกันมาจน เปนวัฒนธรรมไทยที่เปนเอกลักษณะของชาติ

แบบฝกหัด คําชี้แจง ใหนักเรียนทําเครื่องหมาย X หนาขอที่ถูกที่สุด 1. เมื่อมีพิธีกรรมทางศาสนา ซึ่ง

ไมใชศาสนาของตนเองควรปฏิบัติอยางไร ก. ลุกออกจากสถานที่นั้นทันท ีข. แสดงออกถึงศาสนาของตน ค. ไมเขาไปในสถานที่เชนนั้น

อีก ง. แสดงความสํารวมกิริยา

ทาทาง 2. ขอใดไมใชศาสนพิธี

ก. การประชุมทางศาสนา ข. การแสดงธรรมเทศนา ค. การฝกนั่งสมาธิ ง. การปลุกเสกของขลัง

3. ขอใดคือความมุงหมายของศาสนพิธี ก. โฆษณาชวนเช่ือ

4. ขอใดคือมารยาทที่ไมควรปฏิบัติตอศาสนาอื่น ก. ไมลบหลูศาสนาอื่น ข. ไมควรเรียนรูศาสนาอื่น ค. ไมควรลบหลูสถานที่สําคัญ

ทางศาสนา ง. ลอเลียนเหยียดหยามผูนับถือศาสนา อื่น 5. การทําบุญของชาวพุทธเนน

ในเรื่องใด ก. พิธีกรรม ข. ความสามัคค ีค. ความศักดิ์สิทธ์ิ ง. การทําความด ี

6. ศาสนพิธีใดที่นักเรียนควรปฏิบัติเปนประจําทุกวัน

ข. ชักชวนกันสรางวัตถ ุค. เปนการเผยแพรศาสนา ง. ใชเวลาวางใหเปน

ประโยชน

ก. การอาราธนาศีล ข. การอาราธนาธรรม ค. การทําบุญตักบาตร ง. การสวดมนตไหวพระ

7. ขอใดไมใชหลักในพุทธ

โอวาท ก. การทําแตความด ีข. การไมทําความช่ัวทั้งปวง ค. การประกอบศาสนพิธี

สม่ําเสมอ ง. การทําจิตใจใหบริสุทธ์ิ

สะอาด 8. การประกอบพิธีฮัจญของ

ศาสนาอิสลามจะกระทําที่ใด ก. มัสยิด ข. นครเมกกะ ค. ที่ใดก็ได ง. ภายในบาน

9. ศาสนาใดที่มุงสอนใหมนุษยมีความรักเมตตากรุณาตอกันเปนสําคัญ ก. คริสต ข. อิสลาม ค. พุทธ ง. พราหมณ – ฮินด ู

10. ขอใดไมจัดอยูในองคประกอบของศาสนา ก. ศาสดา ข. ศาสนสถาน ค. คัมภีร ง. ประเพณี