โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ...

104
รายงานการวิจัยฉบับสมบรณ์ การศึกษาภาพอนาคตของสือมวลชนในบทบาทการสร้างเสริมคณค่า ให้กับข้าวหอมมะลิไทย A Study on the Future Image of Mass Media in the Role to Promote the Value of Thai Jasmine Rice โดย นวพรรษ การะเกตุ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบรี กันยายน 2552 ได้รับทนอดหนนการวิจัยจากเงินงบประมาณ พ .ศ.2551 มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบรี

Upload: others

Post on 16-Feb-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

รายงานการวจยฉบบสมบรณ

การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคา

ใหกบขาวหอมมะลไทย

A Study on the Future Image of Mass Media in the Role to Promote

the Value of Thai Jasmine Rice

โดย

นวพรรษ การะเกต

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

กนยายน 2552

ไดรบทนอดหนนการวจยจากเงนงบประมาณ พ .ศ.2551

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

Page 2: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

ช�อโครงการวจย (ภาษาไทย) : การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคา ขาวหอมมะลไทย : A Study on the Future Image of Mass Media in the Role to Promote the Value of Thai Jasmine Rice ไดรบทนอดหนนการวจย : ประจาป 2551 – 2552

ระยะเวลาทาการวจย : 2 ป (1 ตลาคม 2551 – 30 กนยายน 2552) ช�อนกวจย : นางนวพรรษ การะเกต คณะเทคโนโลยส�อสารมวลชน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

บทคดยอ

โครงการวจย การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอม มะลไทย มวตถประสงค เพ�อทราบบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย เพ�อทราบแนวทางในการพฒนาบทบาทของส�อมวลชน ในการสงเสรม คณคาใหกบขาวหอมมะลไทย และ เพ�อทราบอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย โดยใช รปแบบการวจยอนาคต โดยใชเทคนคเดลฟายในการวจย ผลการวจย ภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการทาหนาท�ของส�อมวลชนเพ�อสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมม ะลไทย พบวา 1. บทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการเปนผพทกษ กลมผเช�ยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนในระดบมากท�สด คอ ส�อมวลชน ควรสงเสรมใหคนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลเปนพช ประจาถนของไทย� ควรรณรงคใหคนไทยรสก รก และหวงแหน วาขาวหอมมะลเปน ขาวของคนไทย ควรสงเสรมใหเกดการอนรกษและรกษาพนธขาวหอมมะลดงเดมไวไมใหสญหาย ควรกระตนใหทก Yภาคสวนเหนความสาคญและตระหนกถงปญหาการแยงชงทรพยากรชวภาพโดยเฉพาะอยางยงขาวหอม �มะลจากชาวตางชาต ควรกระตนใหกลมลกหลานเกษตรกรรสกรก แล ะหวงแหนในอาชพการทานา และพนท�ในการเพาะปลกขาว ควรตดตามขาวสารเกยวกบความไมเปนธรรมทางการตลาดท�เกษตรกรY � ไดรบ เชน การโกงนาหนก การกดราคา เพ�อเปนการปองปราม ควรตดตามสถานการณเกยวกบสญญาซ � Y Yขายท�ไมเปนธรรมแกเกษตรกรและกระตนใหเกดการซอขา Y ยลวงหนาในตลาด ควรกระตนเกษตรกรหนมาเพาะปลกขาวแบบดงเดมมากกวาการใชเทคโนโลยใหมหรอสารเคม ส�อมวลชนควรใหความ สาคญY และตดตามสถานการณการแยงชงทรพยากรชวภาพของชาวตางชาต ส�อมวลชนควรมบทบาทในการ

Page 3: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

ปลกฝงคานยมในการหวงแหนพชพนธและทรพยากรธรรมชา ต ส�อมวลชนควรมสวนในการชใหเหน Yความสาคญของพนธขาวหอมมะล รองลงมาในระดบมาก คอ ควรสงเสรมใหคนไทยตระหนกวาขาว หอมมะลเปนเอกลกษณของขาวไทย ควรกระตนใหคนไทยตระหนกวาอาชพทานากอใหเกด ขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรมอนเกยวของกบการประกอบอ� าชพการทานาขาวมากมายควรคาแก การอนรกษ ควรกระตนใหเกดการอนรกษและรกษาศลปะหลากหลายแขนงท�เกยวของกบการทานา � เชน การละเลน การแสดง เคร�องจกสาน พธกรรม ฯลฯ ควรกระตนใหเกดการสบทอดและรกษาไวซ� ง ประเพณ เชน การแหนางแมวเพ�อขอฝน การบชาพระแ มโพสพ ฯลฯ ควรกระตนใหคนในสงคมตระหนกถงการอนรกษและเผยแพรวฒนธรรม ประเพณ เกยวกบขาว รวมทงการสบทอดวฒนธรรม � Yประเพณใหอยคกบวถชวตชาวนาไทย ส�อมวลชนควรใหความสาคญในการปลกจตสานกใหเกษตรกร เหนคณคาของขาวหอมมะลวาเปนขาวของคนไทย ส� อมวลชนควรใหความสาคญเฝาระวง และตดตามสถานการณการคกคามพนท�เกษตรกรรมของคนตางชาต ส�อมวลชนควรใหความสาคญตดตามY สถานการณและกระตนรฐบาล เพ�อประกาศใหอาชพทานาเปนอาชพของคนไทย ส�อมวลชนควรมบทบาทในการปกปอง เฝาระวง ปองกน และรกษาพนธขาวหอมม ะลและอาชพการทานาขาวอยางชดเจน ในระดบปานกลาง คอ ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปรมาณพนท�ปลกYขาวท�ลดลง และกระตนใหเกษตรกรรสกรกและหวงแหนพนท�ปลกขาว ส�อมวลชนควรใหความสาคญYและตดตามสถานการณการอนรกษพนท�เกษตร โดยเฉพาะพY Yนท�ปลกขาว 2. บทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการใหความหมาย กลมผเช�ยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนในระดบมากท�สด คอ ส�อมวลชน ควรสงเสรมใหทวโลกรวาความหอมของขาวหอมมะล �เปนเอกลกษณของสายพนธขาวหอมมะลไทย ควรเผยแพรใหทวโลกรวาขาวหอมมะล � เปนขาวท�มความอรอยท�สดในโลก ควรกระตนใหประชาชนตระหนกถงภยธรรมชาตจากภาวะโลกรอน ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาคณภาพดนและการทาลายหนาดน โดยการเผาตอซง และลดการทาลายหนาดน ควรใหความรแกเกษตรกร ในแนวทางการลดตนทนการเพาะปลกขาว ดวยวธ การเพาะปลกขาวแบบเกษตรธรรมชาตมากขน ควรใหความรแกเกษตรกรในเร�องการบรหารและวางแผนการเพาะปลกขาวY รวมไปถงการบรหารแปลงใหมประสทธภาพ ควรใหความรแกเกษตรในเร�องของการเกบเกยว เพ�อลด �การสญเสยเมลดขาวระหวางการเกบเกยว � ควรกระตนใหเกดการถ ายทอดภมปญญาและองคความรตางๆ ในการเพาะปลกขาว จากรนสรนอยางตอเน�อง รองลงมาในระดบมาก คอควรสรางเอกลกษณเฉพาะใหกบขาวหอมมะลวา เปนขาวท�ตองปลกในประเทศไทยเทานน จงจะไดกลนและรสชาตท�หอมเหมอน Y �ดอกมะล ควรกระตนใหตระหนกวาขาวห อมมะลมความเช�อมโยงกบวถชวตของชาวนาไทย ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหา การใชสารเคมและรณรงคใหเกษตรกรลดการใชสารเคมในการกาจดแมลง วชพช และศตรพช ส�อมวลชนควรมสวนในการเผยแพรความรเร�องขาวหอมมะลไทย

Page 4: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

3. บทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการเปนผตอบสนองความตองการของสงคม กลมผเช�ยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนในระดบมากท�สด คอ ส�อมวลชน ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนทรพยากรท�มคาของประเทศไทยเชนเดยวกบทองหรอนามน Y กระตนภาครฐในการแกไขปญหาดานการขนสงและการเช�อมโยงตลาดท�ไมสมบ รณใหพฒนาขนY ส�อมวลชนควรมความรวมมอและประสานความคด โดยมงประโยชนของประเทศเปนสาคญในการปกปองพนธขาวหอมมะลไทย ส�อมวลชนควรตระหนกถงความสาคญของขาวตอระบบเศรษฐกจ รองลงมา ในระดบมาก คอ ควรกระตนใหรฐบาลเหนความสาคญแลใหอาชพทานาเปนอาชพสงวนของคนไทย ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกวา ขาวหอมมะลเปนพชเศรษฐกจท�สาคญของชาตไทย ควรกระตนใหมแหลงจาหนายพนธขาวหอมมะลท� ดใหแกเกษตร ควรสงเสรมใหเกดการวจยและพฒนาปรบ ปรงพนธขาวหอมมะลใหมคณภาพสงขน Y ควรกระตนใหทกภาคสวนตร ะหนกถงปญหาการผลตขาวไมตรงกบความตองการของตลาด อาท ขาว ไมปลอดสารพษ มการปลอมปน รวมไปถงการใหความรแกเกษตรกรในการผลตขาวไดตรงกบความ ตองการของตลาด ควรสงเสรมใหเกษตรกรสามารถแปรรปผลผลตของตนเองเพ�อเพมมลคา และ �สงเสรมใหมเคร�องหมายการคา ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงสถานการณการแขงขนในตลาด คาขาวของประเทศเวยตนามและประเทศในภมภาคอาเซยน ส�อมวลชนควรใหความสาคญ และตดตามสถานการณปญหาการปลอมปนขาวหอมมะลในตลาดคาขาว ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณ กระบวนการผลตขาวท�ปลอดสารเคม/การผลตขาวแบบเกษตรอนทรย ส�อมวลชนควรเอาใจใสและมความตอเน�องในการนาเสนอขาว ความเคล�อนไหวทางดานการเกษตรของไทย ส�อมวลชน ควรมสวนในการอนรกษวฒนธรรม ประเพณ อนเน�องมาจากวถชวตการทานา ในระดบปานกลาง คอ ควรกระตนผท�เกยวของทก� ฝายเพ�อใหเกษตรกรไดพนธขาวหอมมะลท�ดในการเพาะปลก ขอเสนอแนะของกลมผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาว หอมมะลไทย คอ ตองการใหเร�องขาวและขาวหอมมะล เปนนโยบายและประเดนแหงชาต ตองการใหมการกาหนดใหอาชพทานาเป นอาชพเฉพาะของคนไทยเทานน เพ�อปองกนตางชาตเขามาประกอบ Yอาชพนและรวมไปถงการคกคามพนท�ปลกขาวของชาวตางชาต ควรสงเสรมใหคนไทยรสกรกและหวงY Y แหนทรพยากรชวภาพของชาตไทยไว ไมวาจะเปนขาวหอมมะล หรอ พนธพชอ�นๆ ไมใหสญหาย หรอ ตกไปเปนของชนชาตอ�น ทกภาคสวนควรไดตระหนกถงสถานการณการแยงยงทรพยากรชวภาพ ของ ชาวตางชาต รวมไปถงคแขงอยาง เวยตนาม กมพชา ลาว และประเทศอ�นๆ ท�จะมาเปนคแขงสาคญใน ตลาดสนคาเกษตรในอนาคตอนใกลน ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนพชเศรษฐกจท�มราคาสงY เชนเดยวกบทองคาหรอนามนและเปนพชเศรษฐกจอยางแทจรง ตองการใหเกดศนยอนรกษ รกษา วจย Yและกระจายพนธขาวไปยงเกษตรกรหลายๆ แหงทวประเทศ เพ�อชวยเกษตรกรใหไดพนธขาวท�ด �สงเสรมใหเกษตรกรสามารถผลตขาวไดสอดคลองกบความตองการของตลาดได โดยเฉพาะอยางยงไม �มการเจอปนสารเคม การขยายตลาดคาขาวหอมมะลในประเทศตางๆ เพมขน � Y

Page 5: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

ABSTRACT

The research project entitled “A Study on the Future Image of Mass Media in the Role to Promote the Value of Thai Jasmine Rice” was aimed to study the role of the mass media in promoting the value of Thai jasmine rice, to know the way to develop the role of the mass media in promoting the value of Thai jasmine rice and to study the future of mass media in promoting the value of Thai jasmine rice by using future research format and Delphi technique in the research. Research Results from the future image of mass media in the role to promote the value of Thai jasmine rice were as follows. 1. Role of Mass Media as a Guardian: Group of experts agreed at the highest level that mass media should make Thai people realize that Thai jasmine rice is native to Thailand so Thai people should love and protect jasmine rice as Thai possession. There should be a campaign and protection of traditional jasmine rice before it becomes extinct. All sectors should be stimulated to see the value and realize the problem about the biological resources, especially Thai jasmine rice, which were taken by foreigners. Farmer’s children should love and protect the profession of farming and land for farming. There should be news about the injustice faced by farmers such as the weight loss and low price to prevent the future injustice. There should also be news about the unfair contracts for farmers to stimulate the future trade in the market. The farmers should be encouraged to grow traditional rice instead of using new technology or chemicals. Mass media should issue the news about the situation in which foreigners take the rights of biological resources. Mass media should play a role in the promotion of values to protect natural resources. Mass media should also point out the value of Thai jasmine rice. The high level items were as follows. Thai people should be informed to realize that jasmine rice is native to Thailand. Thai people should be encouraged to realize that agricultural professions created traditions and culture related to farming so that it is worth preserving. There should be a campaign to preserve and protect various forms of arts which are related to farming such as activities, plays, basketry, rituals and the like. People should be stimulated to follow the rituals such as parade to ask for rain, worshipping Rice Goddess, etc. People in the society should realize the conservation and the distribution of culture and traditions about rice to stay with Thai farmers. Mass media should make farmers conscious of the value of jasmine rice as Thai possession. Mass media should be aware and follow the situations about the land taken by foreigners. Mass media

Page 6: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

should follow the situations and stimulate the government to declare farming as profession for Thai people. Mass media should play a role in protecting and preserving the rice growing profession for farmers. The moderate level items were as follows. Mass media should see the importance and follow the situation about the decreased amount of land for growing rice and stimulate farmers to love and preserve their land. Mass media should follow the situations about the conservation of land for growing rice. 2. Role of Mass Media to Give Meanings: Group of experts agreed at the highest level that Mass media should tell the world that jasmine rice is unique Thai jasmine rice. The world should know that Thai jasmine is the most delicious in the world. People should be informed of the natural disasters caused by global warming. The farmers should be aware of the soil quality problems and ground erosions through burning ‘tor sang’. Topsoil should be protected. Farmers should be informed of ways to reduce the cost of growing rice through natural growing method. Farmers should be informed of ways to manage and plan how to grow rice as well as how to manage the land effectively. Farmers should be informed of ways to harvest to reduce loss during the operation. Bodies of knowledge about growing rice should be transferred from one generation to the next generation. The high level items were as follows. The identity should be made that jasmine rice must be grown in Thailand only to gain the taste and smell like jasmine. People should be stimulated to think that jasmine rice is associated with Thai farmers’ way of life. Farmers should be stimulated to be aware of the problems from using chemicals and there should be a campaign to reduce the use of chemicals to kill insects and weeds. Mass media should play a role in distributing the knowledge about Thai jasmine rice. 3. Role of Mass Media to Meet the Demands of Society: Group of experts agreed at the highest level that mass media should promote jasmine rice as valuable assets to Thailand in the same way as gold or petroleum. The government should be stimulated to solve problems about transportation and incomplete market chains. Mass media should collaborate to achieve the benefits of the nation in protecting Thai jasmine rice. Mass media should realize the importance of rice to the economic system. The high level items were as follows. The government should see the importance of farming profession to Thai people only. All sectors should be stimulated to realize that Thai jasmine rice is economically important. There should be a good place to sell good seeds of jasmine rice to farmers. There should be research and development in the seed of jasmine rice quality. All sectors should be stimulated to realize the problem about the rice which does not meet the needs of

Page 7: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

the market, for example, with toxic chemical or with low quality rice. Farmers should be informed of knowledge to produce rice which meets the market needs. Farmers should be encouraged to process their products to gain more value. There should be a trademark. All sectors should be stimulated to realize the situation about the competition in rice market by Vietnam and Southeast Asian countries. Mass media should see the importance and follow the situation about low quality jasmine rice in the market. Mass media should follow the situation about the process of rice production in order not to have toxic chemicals or the process about the organic agriculture. Mass media should continue to issue news about the movement in Thai agriculture. Mass media should have a part in the conservation of culture and traditions related to farming life. The moderate level item was that people in relevant areas should be stimulated so that Thai farmers get good seeds of jasmine rice. The suggestions by group of experts about the role of mass media to promote the value of Thai jasmine rice were as follows. Thai jasmine rice should be a national issue. Farming profession should be unique to Thai people to prevent foreigners from doing this job and buying the land. Thai people should be encouraged to love and protect their biological resource, including jasmine rice or other types of plants in order not to be extinct or to be possessed by foreign countries. All sectors should realize the situation about the biological resources taken by foreigners and competitors such as Vietnam, Cambodia, Laos and other countries which will compete against us in the near future. Thai jasmine rice should be high price plant for the economic system in the same way as gold or petroleum. It should be real economic plant. There should be a center to preserve, protect, do research and distribute seeds to meet the market needs, especially without toxic chemicals. Thai jasmine rice should be exported to larger markets in other countries.

Page 8: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

กตตกรรมประกาศ

(Acknowledgement) โครงการวจย “การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอม มะลไทย” ในครงน ผวจยไดรบการอดหนนงบประมาณการวจย จากเงนงบประมาณ ประจาป Y Y 2551 ของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร ภายใตการสนบสนนอยางดยงจากทาน ดร � .วชย พยคฆโส คณบดคณะเทคโนโลยส�อสารมวลชน ในการสงเสรมการวจย วธการและแนวทางในการดาเนนการวจยจากทานผชวยศาสตราจารย ประทมทอง ไตรรตน รองคณบดฝายวชาการและวจย และบคคลอกผหน�ง ท�เปนผจดประกายในการทาวจยในแนวทางของการวจยอนาคต หรอการศกษาแนวโนม นนกคอ ทาน � รศ.ดร.สาโรช โศภรกข ประธานหลกสตร เทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ท�เปนทงYอาจารยผสอนอาจารยท�ปรกษาในงานวจยครงนใหสาเรจลงได Y Y ขอขอบคณมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร ท�ใหทนอดหนนในการดาเนนการวจย ขอขอบพระคณผเช�ยวชาญทกทานท�ใหขอมลอนเปนประโยชนแกงานวจยครงน ทงในทางตรง Y YYและทางออม จนโครงการวจยครงนสาเรจลลวงไปไดดวยดY Y ผลการวจยครงน อาจเปนประโยชนตออาชพเกษตรกร ผทานาขาว ในอนท�ผท�เกY Y �ยวของจะนาผลการวจยดงกลาวไปเปนแนวทางในการพฒนาสวนท�เกยวของเช�อมโยงกบระบบการผลตขาว หรอ � ผท�เกยวของในเชงนโยบาย และผเผยแพรขอมลขาวสารอยางส�อมวลชนในระยะอก � 10 ป ขางหนา หวงเปนอยางยงวา ผลการวจยจะเกดประโยชนแกสงคมบางไมม � ากกนอย โดยเฉพาะอยางยงประโยชนแก � เกษตรกรผประกอบอาชพทานา นวพรรษ การะเกต ป พ.ศ.2552

Page 9: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

สารบญเร�อง

(Table of Contents)

หนา

บทคดยอภาษาไทย .......................................................................................................................... ก บทคดยอภาษาองกฤษ ...................................................................................................................... ง กตตกรรมประกาศ ........................................................................................................................... ช สารบญเร�อง..................................................................................................................................... ซ สารบญตาราง.................................................................................................................................. ฎ บทท� 1 บทนา (Introduction) ...................................................................................................... 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา (Context and Significance of the Problem).… 1 ปญหาในการวจย (Research Problem) ........................................................................... 4 วตถประสงคของการวจย (Objectives of the Study) ....................................................... 4 ขอบเขตของการวจย (Scopes of the Study) .................................................................... 4 วธดาเนนการวจย (Research Methodology) ................................................................... 4 บทท� 2 การทบทวนวรรณกรรมท�เกยวของ � (Literature Reviews)................................................ 5 แนวคดเกยวกบขาวหอมมะลไทย� .................................................................................... 5 แนวคดเกยวกบบทบาทหนาท�ของส�อมวลชน� ................................................................. 7 แนวคดเกยวกบการมองภาพอนาคต� ................................................................................ 11 แนวคดในการมองภาพอนาคตอ�นๆ................................................................................ 12 เทคนคการวจยอนาคต.................................................................................................... 16 เทคนคเดลฟาย (Delphi technique) ............................................................................... 19 ประโยชนท�คาดวาจะไดรบ (Expected Results) ............................................................ 29 สมมตฐานการวจย.......................................................................................................... 29 คานยามศพทเฉพาะ......................................................................................................... 29 กรอบแนวความคด (Conceptual Framework of the Study) ........................................... 30

Page 10: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

สารบญเร�อง (ตอ)

(Table of Contents)

หนา

บทท� 3 ระเบยบวธวจย (Research Methodology) .................................................................... 32 วธการและขนตอนของการวจยY .................................................................................... 32 กลมผเช�ยวชาญ ............................................................................................................. 33 เคร�องมอท�ใชในการวจย............................................................................................... 34 การเกบรวบรวมขอมล .................................................................................................. 35 การวเคราะหขอมล....................................................................................................... 36 บทท� 4 ผลการวจย (Results Research) .................................................................................... 38 บทท� 5 สรป และขอเสนอแนะ (Conclusion and recommendation) ....................................... 54 บรรณานกรม................................................................................................................................. 66 ภาคผนวก…................................................................................................................................... 68 ภาคผนวก ก รายช�อผเช�ยวชาญ...................................................................................... 69 ภาคผนวก ข แบบสอบถามเพ�อการวจย รอบท� 1.......................................................... 71 ภาคผนวก ค แบบสอบถามเพ�อการวจย รอบท� 2.......................................................... 76 ภาคผนวก ง คามธยฐาน และคาพสยอนเทอรควอไทลของแบบสอบถามรอบท� 2…… 83 ภาคผนวก จ แบบสอบถามเพ�อการวจย รอบท� 3.......................................................... 86

Page 11: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

สารบญตาราง

(List of Tables)

ตารางท� หนา

4.1 คามธยฐาน และคาพสยอนเทอรควอไทลจากความคดเหนของผเช�ยวชาญ เกยวกบบทบาทของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย � จากแบบสอบถามรอบท�สาม จาแนกเปนรายดานและรายขอ................................ 39

Page 12: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

บทท� 1

บทนา (Introduction) บทบาทของสอมวลชนในปจจบน นบวามความสาคญเปนอยางยง การเผยแพรขอมล ขาวสารของสอมวลชน สามารถสงผลกระทบกบสงคมไดทงในแงบวกและแงลบ จากปญหาการแยงชง *ทรพยากรชวภาพขาวหอมมะลไทยของชาวตางชาต ผวจยเปนผหนง ทเกยวของกบวงวชาชพสอสาร มวลชนมองวาสอมวลชนนาจะมบทบาทในเรองน ในการกระตนเตอนผทเกยวของใหไดตระหนกถง *ทรพยากรอนมคาของชาตไว ดงนน การศกษาภาพอนาคตของสอมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคา* ขาวหอมมะลไทยจงเกดขน *

ความเปนมาและความสาคญของปญหา (Context and Significance of the Problem) ขาวหอมมะล (Thai Jasmine rice or Thai Home Mali) เปนสายพนธขาว ทมถนกาเนดในประเทศไทย มลกษณะกลนหอมคลายใบเตย เปนพนธขาวซ งปลกในประเทศไทยมคณภาพทด ทสดในโลก แมจะมการทดลองปลกในหลายพนทของโลก แตกไมมคณภาพเทากบปลกในประเทศไทย * ขาวหอมมะลนบเปนสนคาเกษตรทสาคญอยางยงของประเทศไทย วถชวตของคนไทยผกพนและเกยวของกบขาวตลอดชวต คนไทยเตบโตมาดวยการกนขาว ไมวาจะเปนขาวเหนยว หรอ ขาวเจา กตาม ผลผลต ทชาวนาไทยผลตไดแตละป เพยงพอสาหรบเลยงคน *ทงประเทศ และยงเพยงพอสาหรบการสงออกไปยงประเทศตางๆ ทวโลก ทารายไดอยางงดงามเขา* ประเทศทกๆ ป จนปจจบนทวโลกรจกประเทศไทยเปนอยางดในฐานะผสงออกขาวรายใหญของโลก และในจานวนขาวทสงออกทงหมด ม * ขาวหอมมะลอยถงรอยละ 20 ขาวหอมมะลไทย (Thai Hom Mali Rice) ททวโลกรจกมเพยง 2 พนธ คอ ขาวขาวดอกมะล 105 และ กข.15 ไดรบการกลาวขวญวาเปนขาวทอรอยทสดในโลก เปนขาวทมถนกาเนดใน ประเทศ เรยกไดวาเปนขาวเชอชาตไทย สญชาต * ไทย และจดเปนขาวคณภาพสง (Premium Grade) เปนขาวนาป ปลกไดปละครง ผลผลตมจากด และไทยเปนเพยงประเทศเดยวทสามารถปลกขาวหอมมะล* ไทย เปนธญพชทมคณคาทางอาหาร มกลนหอมตามธรรมชาต เมอหงสวยแลว เมลดขาวสวยจะออนนม และอดมดวยแรธาต ประ กอบดวยเสนใยอาหารสง และมวตามน บ 1 และ บ 2 แรเหลก แคลเซยมฟอสฟอรส ไมมกลเทน จงไมกอใหเกดภมแพในหมผบรโภค

Page 13: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

2

ตงแต ป พ* .ศ.2470 ประเทศไทย มยอดการสงออกขาวหอมมะลเพมขนเรอย ๆ ในอตรา *เฉลยเพมขน * 1 ลานตนตอ 25 ป จนถงระดบ 2 ลานตนตอ 5 ป นอกจากน ยงพบวา พนทการเพาะปลก* *ขาวมอตราเพมขนเชนกน จากเดมในป พ * .ศ.2470 ประเทศไทยมพนทปลกขาวหอมมะลเพยง * 16 ลานไร และไดเพมขนเปน * 61 ลานไร ในป พ .ศ.2547 การสงออกขาวไทย ดาเนนการในแบบการคาเสร โดยใหผสงออกตกลงกบผซอในตางประเทศโดยตรง นอกจากนน ยงมลกษณะการสงออกขาวแบบรฐบาล * *ตอรฐบาลอกดวย แตยอดการจาหนายไมสงนก ยอดการสงออกขาวของไทย ในป พ .ศ. 2544 พบวา ภาคเอกชน ดาเนนการสงออกขาว เปนจานวน 7,237,708 ตน คดเปนรอยละ 96.24 ของยอดการสง ออกขาวทงหมดของประเทศไทย *ในขณะทรฐบาลสงออกไดเพยง 282,970 ตน คดเปนรอยละ 3.76 ของการสงออกขาวทงหมด ในป พ * .ศ.2546 พบวา การสงออกขาวไทยมปรมาณสงสดคดเปนจานวน 7.597 ลานตน ทารายไดกบประเทศไทย คดเปนมลคา 76,368 ลานบาท โดยมพนทการจา* หนายทวโลก รวม 173 ประเทศ ตลาดหลกของการสงออกขาวไทย คอ ทวปเอเชย แอฟรกา ตะวนออกกลาง อเมรกา ยโรป และโอเซยเนย ตามลาดบ (http://th.wikipedia.org/wiki/) ในป พ.ศ.2548 พบวา การสง ออกขาวหอมมะลไทยมปรมาณทงสน * * 2,268,426.29 ตน คดเปนมลคา การสงออก 34,447.27 ลานบาท ประเทศทนาเขาจากไทยมากทสด 5 อนดบแรกคอ เซเนกล สหรฐอเมรกา จน ฮองกง และ ไอเวอรโคสท ตามลาดบ สวนชนดขาวหอมมะลไทย ทสงออกมากทสด คอ ขาวขาว 100 % ชน * 2 ( http://www.thaishipper.com/Content/Content.asp?ID=14096 ) ในปเดยวกนมการสารวจ พบวา มผจดทะเบยนเปนผสงออกสนคาขาวหอมมะลไทย จานวน 213 ราย ผประกอบการธรกจตรวจสอบมาตรฐานสนคาขาว หอมมะลไทย (บรษทเซอรเวย) จานวน 31 ราย และผตรวจสอบมาตรฐานสนคาขาวหอมมะลไทย (เซอรเวยเยอร) จานวน 608 ราย นบเปนการเตบโตทางการตลาดทคอนขางสง จากการทขาวหอมมะลไทยมเอกลกษณ ในเรองของกลนหอมคลายใบเตย ซ งไมเหมอนใครในตลาดขาวทวโลก จงสงผลใหเกดปญหาการแยงชงทรพยากรขาวหอมมะลเกดขน เนองจากขาว *หอมมะลมความสาคญตอระบบเศรษฐกจการคาขาวของโลก นนเอง ดงเชน กรณการนาพนธขาวหอม มะลไทยไปพฒนาปรบปรงพนธขาวในสหรฐอเมรกา จนกลายเปนประเดนการแยงชงทรพยากรชวภาพเกดขน * เปนตวอยางหนงซ งสะทอนถงสภาพปญหาสาคญ ซ งมความสลบซบซอน และยงยากมากขน * คณะอนกรรมาธการตรวจสอบการจารกรรมพนธขาวหอมมะลไทย กลาวถงปญหาการแยงชงทรพยากรชวภาพจากประเทศเขตรอน วา เกดขนตงแตในยคการลาอาณานคม * * ทงน* * เนองจากในพ*นทเขตรอนแถบน มทรพยากรทม* ความหลากหลายทางชวภาพอยถง รอยละ 90 ของทงโลก* ปญหาการแยงชงทรพยากรชวภาพทมความยงยาก ซบซอน กเนองมาจาก มความเกยวโยงสมพนธกบประเดนดาน อนสญญาและกฎหมายระหวางประเทศ ดานการคมครองทรพยสนทางปญญาในส งมชวต ประกอบกบ

Page 14: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

3

ความสาเรจของการพฒนาในดานเทคโนโลยพนธวศวกรรม ทมความเดนชดมากขนในชวงทศวรรษน * *ปญหาการแยงชงทรพยากรพนธกรรมจากประเทศเขตรอนจะมความรนแรง และกอใหเกดผลกระทบท กวางขวางมากยงขน * ตามไปดวย (http://www.biothai.net/autopage1/show_page.php?t=14&s_id=9&d_id=9) นายพงษศกดh พยฆวเชยร (2548) ประธานสภาการหนงสอพมพแหงชาต กลาวถง บทบาทของสอมวลชนกบการบรโภคทยงยน ในการ สมมนาวชาการของสถาบนสงแวดลอมไทย ประจาป พ.ศ.2548 เรอง “ชวยชาต …ชวยโลก …ดวยการบรโภคทยงยน ” เมอ วนพฤหสบดท 24 พฤศจกายน 2548 ณ โรงแรมมราเคล แกรนด คอนเวนชน กรงเทพมหานคร วา ความยงยนของโลกน * อยทความมคณภาพและคณธรรมของคนมากกวาความเจรญท างวตถธรรม ตรงนคอสงทเปนหวใจ* คนในปจจบน นาเงนและทรพยากรในอนาคตมาใชกอน สอใหเหนถงความไมยงยน ซ งพระบาทสมเดจพระเจาอยทรงสอนในเรองเศรษฐกจพอเพยง และการมจตใจพอเพยง เปนปจจยสาคญในการบรโภคทพอเพยง ทาอยางไรเราจงจะสอสารท าความเขาใจเพอถายทอดหลกคด แนวทางทดๆ ไปสคนทกกลม โดยเฉพาะเยาวชน ซ งสอมวลชนจะเขามามบทบาทโดยตรง สอมวลชนในทนมใชเพยงโทรทศน* วทย หนงสอพมพ เทานน * แตการเขาอนเตอรเนต มอถอกเปนสอ ทสาคญในปจจบน ดงนน* หากจะพดถงสอมวลชน กตองพดถงตนเองกอนบทบาทของสอกบการบรโภคในปจจบน เปนการสงเสรมการบรโภคทไมยงยนแทบทงสน * * ทงทางดานจตใจและวตถ* ซ งสอของรฐควรจะเปนผสงเสรมสงดๆ แตกลบไมทา เหมอนการนาทอประปามาระบายนาเสย * ดงนน* บทบาทของสอ คอ ควรสงเสรมดานคณธรรมแกผคนใหมากกวาน * ( http://www.tei.or.th/AC2005/pdf/Summary_Presentation_2.pdf ) และนนเปนบทบาทหนงของสอมวลชน นอกจากน * ยงมการกลาวถงบทบาทหนาท ของสอมวลชนไวมากมาย อาทเชน บทบาทตอความเปนสงคม บทบาทตอเศรษฐกจและอตสาหกรรม บทบาทตอการเมอง สงคม ศลปะและวฒนธรรม ฯลฯ แตกพอจะสรปบทบาทหนาทของสอมวลชน ท สาคญ ได 3 ประการ คอ 1) การทาหนาทเปนผพทกษ 2) การทาหนาทเปนผใหความหมาย และ 3) การทาหนาทเปนผตอบสนองตอสงคม ([email protected]) จากทกลาวขางตน จะเหนไดวา ขาวมบทบาทสาคญตอระบบเศรษฐกจของไทย ไมวาจะ เปนยอดการจาหนายทสงขนทกป และพนทการจาหนายทมกว * * า 173 ประเทศทวโลก จนเกดปญหาการ แยงชงทรพยากรทางชวภาพเกดขน * กบขาวหอมมะลของไทย นนแสดงใหเหนวา ขาวมความสาคญตอ เศรษฐกจของโลกเปนอยางมาก ขาวหอมมะลเปรยบเสมอนเอกลกษณหรอตวแทนของขาวไทย ซ งไม เหมอนขาวของประเทศใดในโลก สอมวลชนจะมบทบาทอยางไรตอการสรางและสงเสรมคณคาของ ขาวหอมมะลไทยใหเปนทรจก และยงคงดารงอยซ งคณคาแหงขาวหอมมะลไทย นนเปนสงทนาศกษา เปนอยางยงวา ปจจบนสอมวลชนมบทบาทในเรองนอยางไร ในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย *

Page 15: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

4

ปญหาในการวจย (Research Problems)

1. ในปจจบนปญหาของขาวหอมมะลมอะไรบางและสอมวลชนมบทบาทอยางไรในการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย 2. แนวทางในการพฒนาบทบาทของสอมวลชนในการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอม มะลไทยควรเปนอยางไร 3. แนวโนมของประเดนทอยใน ความสนใจของสอมวลชนเกยวกบขาวหอมมะลเปน อยางไร

วตถประสงคของการวจย (Objectives of the Study)

1. เพอทราบบทบาทของสอมวลชน ในการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย 2. เพอทราบแนวทางในการพฒนาบทบาทของสอมวลชน ในการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย 3. เพอทราบภาพอนาคตของสอมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอม มะลไทย

ขอบเขตของการวจย (Scopes of the Study)

การดาเนนการวจย เรอง “การศกษาบทบาทของสอมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย” ในครงน เปนการศกษาเฉ* * พาะบทบาทของสอมวลชนไทย ในเรองการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทยเทานน ประกอบดวยสอมวลชนแขนงตางๆ * ในสายขาวเก ษตรกรรม อาท สอโทรทศน วทยกระจายเสยง หนงสอพมพ นตยสาร เปนตน

วธดาเนนการวจย (Research Methodology)

การดาเนนการวจย เรอง “การศกษาบทบาทของสอมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอม มะลไทย” ในครงน * * เปนการวจยอนาคต โดยใชเทคนคเดลฟาย (Delphi techniques) ใชแบบสอบถามปลายเปด แบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา เปนเครองมอในการวจย

Page 16: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

บทท� 2

การทบทวนวรรณกรรมท�เก�ยวของ (Literature Reviews)

จากการศกษาแนวความคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยท�เกยวของกบการวจย เร�อง � “การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย ” ผวจยพบวา มทฤษฎท�สามารถนามาเปนก รอบในการวจยไดหลายทฤษฎ อาท แนวคดเกยวกบขาวหอมมะล� ไทย แนวคดเกยวกบบทบาทหนาท�ของส�อมวลชน แนวคดเกยวกบการศกษาภาพอนาคต รวมไปถง� � งานวจยท�เกยวของ� กบการศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาว หอมมะลไทย เพ�อนามาเปนแนวทางในการวจย มรายละเอยดดงตอไปน 3

แนวคดเก�ยวกบขาวหอมมะลไทย กรมการคาตางประเทศ (Feb 03, 2006) กระทรวงพาณชย ไดกาหนดใหขาวหอมมะลพนธขาวดอกมะล 105 และพนธ กข.15 เปนสนคามาตรฐาน โดยตองมปรมาณขาวหอมมะลไทย ไมนอยกวา รอยละ 92 ซ� งในการสงออกขาวหอมมะลไทยตองผานการตรวจสอบคณภาพอยางเขมงวดจาก เซอรเวยและมเจาหนาท�สานกงานมาตรฐานสนคากากบดแลอยางใกลชด ขณะเดยวกนกรมการคาตางประเทศไดจดกจกรรมและการประชาสมพนธขาวหอมมะลไทย ใหเหนถงความสาคญในฐานะเปน ธญพชท�เปนอาหารหลกของคนไทย และยงมสวนสาคญท�เกยวของกบวถชวตความเปนไทยและ � วฒนธรรมของไทยตงแตอดตจวบจนถงปจจบน แฝงอยในรปของความเช�อ จตวญญาณ ประเพณและ3 พธกรรมตางๆ มากมาย เชน การบชาพระแมโพสพ เพ�อความอดมสมบรณของพชท�ปลกตามฤดกาล ประเพณการลงแขก ซ� งแสดงถงประเพณอนงดงามท�กอใหเกดความรกความสามคคและความเอออาทร 3ตอกนในสงคมไทยอาท พธขอฝน ประเพณบญบงไฟ การโยนครกโยนสากของภาคอสาน3 การแหนางแมวและพระราชพธพชมงคลจรดพระนงคลแรกนาขวญ เปนตน จนปจจบนคณภาพและความเช�อถอในขาวหอมมะลไทยตดตลาดโลกไปแลว นบไดวาเปนความสาเรจในระดบหน�งในความพยายามผลกดนขาว ซ� งเปนผลตผลทางการเกษตรท�สาคญท�สดของประเทศไทย โดยเฉพาะขาวหอมมะลไทยซ�งผลตไดประมาณปละ 3 ลานตนขาวสาร เปนขาวนาป ปลกไดเพยงปละ 1 ครง3 พนท�เพาะปลกสวนใหญ3 อยในเขตทงกลารองไหภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

Page 17: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

6

กรมการคาตางประเทศ (กมภาพนธ 3, 2550) มเจตนาอนแนวแนท�จะพฒนาคณภาพ มาตรฐานขาวหอมมะลไทยสงออกใหยงยน และเพ�อใหการกากบดแลคณภาพมาตรฐานสนคาเปนไป �อยางมประสทธภาพและครบวงจร จงมกจกรรมสงเสร มโดยการประสานกบผวา CEO ในภาคอสานจดการสมมนาใหความร ความเขาใจเกยวกบมาตรฐานสนคาขาวหอมมะลไทย และกระบวนการ� เกยวกบการสงออก ใหแกผประกอบการในทองถน� � สถาบนการศกษา ส�อมวลชน กลมเกษตรกร หนวยงานราชการท�เกยวของ � การฝกอบรมการตรวจวเคราะห DNA ขาวหอมมะลไทยใหกบสถาบนการศกษาในพนท�เพ�อเปนการเตรยมความพรอมรองรบการใหบรการแกผประกอบการในพนท�3 3 การประชาสมพนธเผยแพรกระตนใหเหนถงความสาคญของการควบคมคณภาพมาตรฐาน ตงแต 3ขนตอนการผลตจนถงขนตอนการสงออกดวยการเขาสระบบ3 3 GAP : Good Agricultural Practice หรอระบบปองกนรกษาคณภาพ IP : Identity Preservation ทงนเพ�อใหสอดคลองกบแนวคด3 3 /หลกการสอบทานหรอการตรวจสอบยอนกลบ (traceability) ซ� งเปนแนวทางการรกษาคณภาพแบบยงยน� กจกรรมตางๆ ท�ไดดาเนนการไปนนเพ�อยกระ3 ดบขาวหอมมะลไทยใหเปนสนคาตลาดบนท�บงบอกถงคณภาพดเลศ มความเปนเอกลกษณเฉพาะตว ปลกไดเฉพาะบางทองท� มปรมาณหรอ ผลผลต จากด สรางภาพลกษณท�ดโดยเนนความเปนไทยจตวญญาณและวถชวตไทยสตลาดโลก (Thai ness to the World) และสอดคลองกบยทธศา สตรครวไทยสครวโลกโดยการบรรจขาวหอมมะล ซ� งเปนอาหารท�ใหคารโบไฮเดรตสภตตาคารและรานอาหารไทยทวโลก � นอกจากน ยงไดมกจกรรมจดคณะผซอในตางประเทศมาเยอนไทย 3 3 (in – coming) จดคณะผแทนทางการคาไทย (trade mission) ไปเจาะตลาดประเทศตางๆ รวมทง 3 การเขารวมงานแสดงสนคานานาชาต (international trade fair) การสรางแบรนดขาวหอมมะลไทย (Branding) ในโครงการความรวมมอกบองคกรตางๆ เชน บรษทการบนไทย (มหาชน) จากด อสมท . การทองเท�ยวแหงประเทศไทย สมาคมภตตาคารไทย และสมาคมโรงแรมไทยจะเปนกาวตอไปเพ� อทากจกรรมประชาสมพนธเช�อมโยงใหเขาถงตวนกทองเท�ยวท�มาประเทศไทยกนอาหารไทยและขาวหอมมะลไทย โดยมงหวงสราง ประสบ-การณท�ดใหตดอยในความทรงจาตลอดไป ในรอบป 2548 มผจดทะเบยนเปนผสงออกสนคาขาวหอมมะลไทยจานวน 213 ราย ผ ประกอบธรกจตรว จสอบมาตรฐานสนคาขาวหอมมะลไทย (บรษทเซอรเวย) จานวน 31 ราย และผตรวจสอบฯ (เซอรเวยเยอร) จานวน 608 คน สาหรบการสงออกขาวหอมมะลไทยมปรมาณทงสน 3 32,268,426.92 ตน มลคา 34,447.27 ลานบาท ประเทศท�นาเขาจากไทยมากท�สด 5 อนดบแรกคอ เซเนกล สหรฐอเมรกา จน ฮองกง และไอเวอร�โคสท ตามลาดบ สวนชนดขาวหอมมะลไทยท�สงออกมากท�สด คอ ขาวขาว 100 % ชน 3 2 (http://www.thaishipper.com/Content/Content.asp?ID=14096)

Page 18: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

7

แนวคดเก�ยวกบบทบาทหนาท�ของส�อมวลชน การพจารณาบทบาทหนาท�ของส�อมวลชน จะมแนวความคดอยอยางหลากหลาย แตโดย ทวไป เม�อจดกลมของความคดจะพบวา มแนวคดเกยวกบบทบาทหนาท�ของส�อมวลชนท�สาคญใน � � 3

บทบาทหนาท�ดวยกน ไดแก (www.narinsite.com)

1. การทาหนาท�เปนผพทกษ

แนวคดน เปนกระแสหลกของส�อมวลชนในปจจบน ทฤษฎสาคญในกลมนไดแก 3 3 ทฤษฎ Functionalism ซ� งพจารณาวาสงคมเปนระบบหน�งท�มสวนตางๆ หรอระบบยอยมความเกยวพน �ตดตอถงกนอยางมเสถยรภาพ (Stability) และสมดล (Equilibrium) โดยมส�อมวลชนเปนสวนหน�งของระบบดวย ระบบยอยเหลานจะชวยกนผดงรกษาระบบใหญเอาไว 3 อาจจะมบางชวงขณะท�ระบบยอยเกด ความขดแยงกน แตในทายท�สดแลวกจะกลบเขาสภาวะสมดลเอง ใน แนวคดนส�อมวลชนจงถกตงความ3 3คาดหวงวา จะทาหนาท�เปนตวเช�อมท�ชว ยสรางสรรคและธารงรกษาเสถยรภาพของสงคม ใหเกดความความสมดลและเกดการรวมตวกนเขาของทกสวน เพ�อทาใหความเปนอนหน�งอนเดยวกนของสงคมคงอยตอไป ดงนน ส�อมวลชนจงพยายามท�จะสนองตอความตองการของสมาชกในสงคม3 ทงท�3เปนรายบคคลและท�เปนกลม กอนอยางสม�าเสมอ ผลกคอส�อมวลชนไดทาประโยชนใหแกสงคมโดย ไมไดตงใจ 3 ในแงท�สามารถรวมสมาชกทงหมดเขาไวเปนอนหน�งอนเดยวกน 3 ส�อมวลชนจงมภารกจหลกในการผดงรกษาสงคมมากกวาท�จะเปนตวทาใหเกดการเปล�ยนแปลง ทงนอยภายใตสมมตฐานท�วา3 3 ส�อมวลชนมพลงและมอสระ มเสรภาพในการทางานรวมถงกาหนดทศทางของสงคมเปนอยางมาก เพ�อใหส�อมวลชนสามารถทาหนาท�ท�สาคญท�สด ตามความคาดหวงของแนวคดน 3 ในการเช�อมโยงระบบยอยตางๆ ในสงคมใหเกดการรวมตวกน จงไดมการตงความคาดหวงตอบทบาทหนาท�พนฐา3 3 นของส�อมวลชน (Media Functions Basic) ไว 5 ประการดวยกน ดงน 3 1.1 การทาหนาท�รายงานและสอดสองสงคม (Surveillance) ไดแก -หนาท�ในการใหขาวสารเกยวกบเหตการณและเง�อนไขในสงคม � รวมถงสถานการณของโลก -หนาท�ในการบงชถงความสมพนธของอาน 3 าจ -หนาท�เผยแพรหรอสงเสรมนวตกรรมรวมถงการปรบปรงคณภาพชวตและการ พฒนา เพ�อความกาวหนา -หนาท�เปนสนขเฝาบาน (Watch Dog)

Page 19: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

8

1.2. การทาหนาท�เช�อมโยงตความเหตการณตาง ๆ ในสงคม (Correlation) ไดแก -การทาหนาท�ใหคาอธบาย แปลความหมาย รวมถงการใหขอเสนอแนะและคาวจารณเกยวกบความหมายของเหตการณและขาวสาร� -การทาหนาท�ใหการสนบสนนตอองคกรตางๆในสงคมและปทส ถานท�มอยเกยวของกบสงคม� -การทาหนาท�อบรมบมนสยทางสงคม -การทาหนาท�ประสานสมพนธระหวางกจกรรมตาง ๆ ใน สงคม -การทาหนาท�สรางความสมานฉนท และสรางประชามต -การทาหนาท�กาหนดระดบความสาคญ และระบสถานการณท�แตกตางกน 1.3 การทาหนาท�ถายทอดมรดกทางวฒนธรรมใหแกสงคม เปนนกการศกษาใหการศกษากบสงคม (Transmission) ไดแก -การทาหนาท�นาเสนอวฒนธรรมหลกท�มอทธพลตอสงคม และตระหนกยอมรบถงวฒนธรรมยอยๆ ท�เกดขนในสวนตางๆ 3 รวมถงการพฒนาวฒนธรรมใหมๆ ในสงคม -การทาหนาท�ผดงรกษาและสงเสรมคานยมท�ด ๆ ในสงคม 1.4 การทาหนาท�ใหความบนเทงแกสงคม (Entertainment) ไดแก การทาหนาท�ใหความสนกสนาน บนเทง และเปนการพกผอนหยอนใจ -การทาหนาท�ลดความตงเครยดในสงคม 1.5 การทาหนาท�ระดมพลงการเคล�อนไหวตาง ๆ ในสงคม (Mobilization) ไดแก -การทาหนาท�รณรงคเพ�อวตถประสงคทางสงคม ภายในขอบเขตทางการเมอง สงคราม การพฒนา เศรษฐกจ การทางาน และในบางครงเปนเร�องทางศาสนา 3 จะเหนวาส�อมวลชนตามแนวคดน จะทาหนาท�เปน 3 “พระเอกข�มาขาว” ท�มาชวยแกไขปญหาตางๆ ทางสงคม นบตงแตปญหาความลาสมยทางการเมอง ความเจรญเตบโตทาง 3เศรษฐกจ และเร�อยไปจนถงปญหายาเสพตด การจราจร การอนรกษสงแวดลอม และเอกลกษณของชาต �ฯลฯ ส�อมวลชนตามแนวคดน จงมภาพเปนพระเอกซ�งทาหนาท�ในทางท�ดท�เปนคณประโยชน และ3สรางสรรคแกสงคม

Page 20: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

9

2. การทาหนาท�เปนผใหความหมาย

แนวคดนอยในกลมของทฤษฎวพากษ 3 (Critical Theory) มองวา สงตางๆ ในโลกน� 3ไมไดมความหมายอยโดยตวของมนเอง แตถกกาหนดใหมความหมายขน เชนความยาวหรอสน ไมไดม 3 3ความหมายโดยตวของมนเอง จะมความหมายกตอเม�อเรานาสงนนไปเปรยบเทยบกบสงอ�น ดงนนวตถ � �3 3อยางหน�งอาจยาวกไดสนกได ขนอยกบวาเร 3 3 าเอามนไปเปรยบเทยบกบอะไร ความยาวหรอสนจงไมไดม 3ความหมายอยโดยตวของมนเอง แนวคดนมองสงคมวาประกอบไปดวยคนกลมตางๆ ชนชนตางๆ ลวนมความขดแยง 3 3(Conflict & Contradiction) เปนดานหลก ดงนนคนแตละกลมกจะพยายามใชกลไกทกอยางของสงคม 3 รวมท3งส�อมวลชนเพ�อจดการกบความขดแยงดงกลาว เพ�อใหผลลพธสดทายออกมาเปนประโยชนแก กลมหรอชนชนของตนเองใหมากท�สด ดงนนการกาหนดความหมายใหกบสงตางๆ นน เปนการ 3 3 3�กาหนดความหมายเพ�อใหผกาหนดความหมายมอานาจ คนกลมตางๆ จงพยายามแยงชงกนกาหน ดความหมายของสงตางๆ ใครท�มอานาจมากกวาจงสามารถเปนผกาหนดนยามของสงนนๆ เพ�อตนเองได� � 3มากกวา เชน เหลาเถ�อน ปาสมบรณ ถกกาหนดความหมายโดยผมอานาจทางการเมอง เหลาไมไดม ความหมายในตวของมนเองวาจะเถ�อนหรอไม แตขนอยกบการกาหนดประเภทของ 3 เหลาวาเหลาท�ชาวบานตมเองวาเปนของเถ�อน ทงนเพ�อใหผกาหนดเปนผมอานาจ ปาสมบรณกเชนกน เปนการแยงชง 3 3กนกาหนดความหมายวาปาสมบรณคออะไร รฐพยายามกาหนดความหมายของปาสมบรณวาคอปาท�ไม มคน และปาเปนของรฐท�จะเขาไปควบคมดแล แตชาวบ านมองวาปาสมบรณคอปาท�เกอหนนกน 3ระหวางคนกบปา และปาเปนของผ ผเปนผดแลปา ดงนนจงขนอยกบวาใครจะเปนผมอานาจมากกวาใน 3 3การกาหนดความหมายใหกบสงนน ๆ และหากใครท�ไมสามารถตอสในการกาหนดความหมาย กจะถก � 3ตใหตกขอบไปเปนคนชายขอบ สาหรบส�อมวลชน จะทาหนาท�เปนเคร�องมอในการกาหนดความหมาย เพ�อสนบสนนผมอานาจในสงคม โดยท�ส�อเปนตวแทนของชนชนกลาง เปนตวแทนของผมอานาจในเมอง 3ดงนนการกาหนดความหมายของส�อจงเปนการกาหนดความหมายท�สนบสนนสงเสรมความคดแบบทน3 นยม สงเสรมผม อานาจในเมอง สงเสรมชนชนกลาง โดยตคนกลมนอย หรอผท�มอานาจนอยกวาใน 3สงคมใหกลายเปนคนชายขอบ เชน พาดหวขาววา “จบมงคายาบา” เปนการกาหนดความหมายใหมงไปเกยวพนกบการคายาบา ทงท�ผคายาบาท�เปนมงมไมมากนกเม�อเทยบกบคนท�คายาบาใ� 3 นปจจบนจรงๆ แตมงกถกกาหนดความหมายใหเปนคนคายาบา ตวอยางอ�น ๆ เชน การทาแทง โสเภณ การประทวงของ ชาวบาน คนอวน-ผอม ผวขาว-ดา การสอบเขามหาวทยาลยได-ไมได สถานภาพของชาย -หญง คณคาของผหญง ฯลฯ สงตางๆ เหลานถกกาหนดความหมายโดยผมอานาจ � 3 และส�อเปนเคร�องมอในการกาหนดความหมายนน 3

Page 21: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

10

ดงนน แนวคดนจงมองวา ส�อมวลชนเองไมสามารถจะม3 3 อสระและเสรภาพในการทางานไดมากมายนก ทงนเพราะส�อตองทางานอยภายใตกรอบและแรงผลกดนจากกลมพลงตาง ๆ ใน3 3 สงคม ดวยเหตนแนวคดเร�องพลงอานาจของส�อจ3 งเปนเพยงภาพลวงตา ส�อมวลชนเปนเพยงเคร�องมอใหกลมผปกครอง กลมเจาของทน หรอกลมท�ไดเปรยบมอภสทธและมอานาจในสงคม นาเอาไปใชจดการ |กบคนกลมอ�นๆ มากกวา ภาพลกษณของส�อมวลชนจงมกจะออกมาเปน “ผชวยผราย ” หรอมฉะนนก3 อาจจะกลายเปน “ผราย” ไปเสยเอง ส�อไมไดผดงความเปนธรรมในสงคม แตส�อเปนเพยงเคร�องมออยาง หน�งของการพยายามรกษาผลประโยชนหรออานาจของคนกลมตางๆ ในสงคม แมส�อจะชอบใจหรอจง ใจหรอไมกตาม แตกเปนสถานะท�ส�อไมสามารถเล�ยงได

3. การทาหนาท�เปนผตอบสนอง ตอสงคม

แนวคดน อยในกลมทฤษฎท�มองผใชส�อเปนสาคญ ไดแก3 ทฤษฎการใชและความพงพอใจ (The Uses and Gratification Theory) แนวคดนจะ3 ใหความสนใจเกยวกบหนาท�ของส�อมวลชนใน� การใหบรการแกผใชส�อ เพ�อสนองความพงพอใจของมนษย เปนแนวคดท�เช�อวาผรบสารเปนผกาหนด วา ตนตองการอะไร ส�ออะไร และสาระอะไรจงจะสนองความพงพอใจของตนเองได เปนการเนนความสาคญของผรบสาร ในฐานะเปนผกระทาการส�อสาร ผรบสารนนไมไดเปนเพยงผรบเอาอทธพล3 จากส�อมวลชนเทานน 3 หากแตผรบสารจะเลอกใชส�อและร บสารท�สามารถสนองความตองการและความพงพอใจของตน แนวคดน เปนแนวคดหน�งทางดานการส�อสารในแงผรบสาร คอ3 ตวจกรในการตดสนใจ โดยอาศยพนฐานความตองการของตนเปนหลก3 ซ� งตงอยบนสมมตฐานเบองตน ดงน3 3 3 1. ผรบสารจะเปนผกระทาการแสวงหาขาวสารจ ากส�อมวลชนเพ�อสนองความพงพอใจ 2. ผรบสารจะเปนผเลอกส�อจากส�อทงหมดท�มอย3 3. ผรบสารจะตระหนกวาส�อนนจะสนองความตองการ ความสนใจ 3 และมความเกยวของมากเพยงพอ� 4. ผรบสารจะใชส�อใดๆ โดยไมรวมถงการตดสนใจจากพฤตกรรมการบรโภคส�อตามความเคยชน จากแนวคดนทาใหเหนไดวา 3 ผบรโภคจะเลอกรบส�อตามความพงพอใจของตนดงนน3 ส�อจงตองมการปรบตวอยเสมอ เพ�อตอบสนองตอความพงพอใจของผบร โภค ดงนนจะเหนวา3 ตามแนวคดน ส�อไมไดเปนทงพระเอกข�มาขาว และไมไดเปนทงผชวยผร3 3 3 ายหรอผราย เพราะส�อไมไดมอทธพลเหนอผรบสาร แตผรบสารตางหากท�เปนผกาหนดวาระใหกบส�อ ดงนนบทบาทหนาท�ท�แทจรง3ของส�อกคอการเปนผตอบสนองตอสงคมนนเอง �

Page 22: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

11

แนวคดเก�ยวกบการมองภาพอนาคต วกพเดย (สารานกรม : 2549) กลาววา การมองอนาคต (foresight) เปนกระบวนการท�ดาเนนอยางเปนระบบ ในการมองไปในอนาคตของวทยาศาสตร เทคโนโลย เศรษฐกจ และสงคม เพ�อ การสงเสรมใหเออประโยชนสงสดแก เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม การมองอนาคตไมใชการ 3 �ทานาย (Forecast) ท�สนนษฐานอนาคตเพยงรปแบบเดยว หลกสาคญของการมองอนาคต คอ การดาเนนการท�เปนระบบ มขนตอนชดเจน และมสวนรวมจากผท�มสวนรวมเปนเจาของ 3 (Stakeholders) เพ�อใหเขาใจถงแรงผลกดนตางๆ ทงท�เหนชดและท�ยงไมเหนชด ซ� งจะกาหนดรปแบบของอนาคต และ 3ทาใหเหนลทางท�จะตองกระทา ในวนนเพ�ออนาคตท�ดขน3 3 มผใหคานยาม “การมองอนาคต” (foresight) ไวมากมายแตคานยามหน�งท�เหมาะสมท�สด คอ “การมองอนาคตเปนความพยายามอยางเปนระบบท�จะคาดการณ วทยาศาสตร เทคโนโลย เศรษฐกจ ส�งแวดลอม และสงคม ในระยะยาว เพ�อบงชเทคโนโลยพนฐ 3 3 านใหมๆ และขอบเขตของการวจยเชงยทธศาสตรท�จะเออประโยชนสงสดแกเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคม3 � ” คาจากดความดงกลาวมความหมายหลายนย คอ 1) ความพยายามในการมองไปขางหนาอยางเปนระบบ จงจะถอเปน “การมองอนาคต” 2) ตองเปนการมองไปขางหนาระยะยาวประมาณ 10 ป หรออาจเปน 5-30 ป 3) “การมองอนาคต” เปนเร�องของกระบวนการ ไมใชวธการ และตองตงอยบนพนฐาน 3 3ของการปรกษาหารอและรวมมอกนระหวาง แวดวงนกวทยาศาสตร ผใชงานวจยและผวางนโยบาย 4) เปาหมายหน�งของ “การมองอนาคต” คอ การบงชเทคโนโลยพนฐ 3 3 านใหม ๆ ท�จะเออ 3ประโยชนตอระบบเศรษฐกจและสงคมในวงกวาง เทคโนโลยดงกลาวนนยงอยในขนตอนการพฒนา 3 3และตองไดรบการคดเลอกเพ�อสนบสนนดานงบประมาณอยางเพยงพอจงจะสามารถพฒนาไดอยาง รวดเรว 5) อกเปาหมายหน�ง คอ การเนนการวจยเชงกลยทธ นนก� คอ การวจยเบองตน ซ� งคาดวา3 จะกอใหเกดความรวมมอในเชงกวางท�อาจเปนพนฐานในการแกไขปญหาในเชงปฏบตท�เกดขนจรงใน 3 3ปจจบนหรออนาคต 6) ตองใหความสาคญกบประโยชน (และโทษ) ทางสงคมท�อาจเกดขนจากเทคโนโลย 3ใหมๆ ไมเฉพาะแคผลกระทบทางอตสาหกร รมและเศรษฐกจ จาเปนท�จะตองเนนวา “การมองอนาคต” ไมใชการทานายเทคโนโลยท�สนนษฐานวาอนาคตมแครปแบบเดยว และพยายามคาดการณใหใกลเคยง ท�สเทาท�เปนไปไดวาอนาคตนนจะเปนอยางไรในทางตรงกนขาม 3 “การมองอนาคต” ไมใสใจท�จะ คาดการณรายละเอยดและกาหนดเ วลาของพฒนาการอยางหน� งอยางใด แตสนใจท�จะรางอนาคตท�อาจ

Page 23: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

12

เปนไปไดในหลายรปแบบจากหลายชดสมมตฐานเกยวกบทศทาง แนวโนม และโอกาสใหมๆ ท�นาจะ� เกดขน แตอนาค 3 ตแบบใดท�จะเกดขนจรงขนอยกบการเลอกในปจจบน 3 3 “การมองอนาคต” จงนบเปนการใหโอกาสในการออกแบบอนาคตผานการตดสนใจอยางชาญฉลาด ผลลพธของการมองอนาคต : สงสาคญในการออกแบบกระบวนการ � “การมองอนาคต” คอ การกาหนดจดมงหมาย ซ� งเปนตวกาหนดลกษณะความสมพนธกบกระบวนการตดสนใจจดมงหมาย ท�เปนไปไดม 6 ขอ มดงน 3 : 1) การกาหนดทศทาง (Direction Setting) 2) การจดลาดบความสาคญ (Determining priorities) 3) ความสามารถในการคาดการณอนาคต (Anticipatory intelligence) 4) การสรางความเปนเอกฉนท (Consensus generation) 5) การสนบสนนการตดสนใจ (Advocacy) 6) การส�อสารและการศกษา (Communication and education)

แนวคดในการมองภาพอนาคตอ�นๆ นอกจากเทคนควธการมองภาพอนาคตท�ไดกลาวไวแลวขางตน ผศกษาไดศกษาคนควาแนวคดเกยวกบการมองภาพอนาคต จากนกคด นกเขยน นกวชาการทานอ�น ๆ ซ� งสามารถรวบรวมไว� ได ดงรายละเอยดตอไปน 3

1. แนวความคดในการมองภาพอนาคตของ กตตวฒน อชปาละนนท กตตวฒน อชปาละนนท (2547) กลาวในการประชมเชงปฏบตการ คร 3 งท� 1 เพ�อการเขยนภาพอนาคตมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ป 2566 เม�อวนท� 9 ตลาคม 2547 ณ สวนสามพราน จงหวดนครปฐม เร�อง “การเขยนภาพอนาคต (Scenario writing)” มรายละเอยดเกยวกบการเขยนภาพ� อนาคต ดงน3 ขVนตอนการพฒนาภาพอนาคต ท�สาคญประกอบดวยขนตอนสาคญ 3 6 ขนตอน คอ3 1. ระบปจจยสาคญท�กอใหเกดการเปล�ยนแปลง (drivers of changes) 2. ระบแนวโนม (Trend) 3. ระบความไมแนนอน (Uncertainties) 4. กาหนดเคาโครงของภาพอนาคตแตละภาพ (Scenario logics) 5. เขยนภาพอนาคตท�เปนจรงได (Scenarios) 6. การพฒนาวสยทศนรวมกน

Page 24: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

13

ความหมายของภาพอนาคต ภาพอนาคต คอ เร�องราวท�เกยวของกบอนาคตท�เกดขนจากทางเลอกของการกระทา� 3ในปจจบน โดยผกเร�องจากความจรงผสมกบจนตนาการเพ�อใหเกดความคดใหม ๆ โดยมเคาโครงเร�อง มาจากแนวโนมท�สาคญ โดยมความไมแนนอนเปนตวพลกผนเหตการณ ดงนน การเขยนภาพอนาคต หมายถง การจนตนาการไปในอนาคต และคดถงความ3เปนไปได จากนนตองวางแผนยอนกลบ จากอ3 นาคตสปจจบนดวย โดยการใชพลงความคดสรางสรรค มปฏสมพนธสรางความเขาใจรวมกนได โดยเฉพาะอยางยงกบผมสวนรวมเปนเจาของ หรอรวมใน �กระบวนการนน ๆ 3 (นวพรรษ ดวงพฒ, 2549) ลกษณะของภาพอนาคตท�ด ภาพอนาคตท�ด จะตองมลกษณะดงน3 1. เปนภาพอนาคต ท�มโอกาสเปนความจรงได 2. เร�องราวในภาพไมขดแยงกน 3. เกยวของกบประเดนท�กาลงสนใจศกษาอย� 4. มเหตการณหรอองคประกอบท�ทาใหเกดความประหลาดใจแบบคดไมถง ประโยชนของภาพอนาคต 1. ลดสงขวางกนการคดอยางสรางสรรคเกยวกบอ� 3 � นาคต 2. ไดเร� องราวชดหน� งเปนพนฐานขอมลในการตดสนใจเพ�อวางกลยทธท�3เหมาะสม สามารถรบมอสถานการณในเร�องตางๆ ไดหากเกดขนจรง 3 3. เพ�อใชตรวจสอบโครงการหรอการตดสนใจท�ไดกระทาลงไปแลว 4. เพ�อหาโอกาสในการสรางอนาคต เพ�อกาวกระโดดสควา มเปนอยท�ดขน 3 กาหนดเคาโครงของภาพอนาคตแตละภาพ (Scenarios logics) 1. กาหนด Plot ของเร�องสนของภาพอนาคตท�จะเขยนขน3 3 2. แตละกลมจะได Scenario logics ท�แตกตางกน เพ�อใหไดภาพอนาคตท�มโครง เร�องแตกตางกน

Page 25: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

14

2. แนวความคดในการมองภาพอนาคตของ ชาตร ศรไพพรรณ ชาตร ศรไพพรรณ (2547) กลาววา ภาพอนาคต (Foresight) คอ กระบวนการท�ดาเนนอยางเปนระบบในการมองไปในอนาคตของวทยาศาสตร เทคโนโลย เศรษฐกจ สงคม และ ปฏสมพนธท�มตอกนเพ�อใชประโยชนในการวางแผนท�คานงถงปจจยรอบดาน ทงสงคม เศรษฐกจ และ3 สงแวดลอม� ความหมายของภาพอนาคต คอ -เร�องราวเกยวกบอนาคตท�เปนจรงได หากมเหตปจจยเพยงพอ� -ภาพอนาคตมใชเฉพาะภาพท�นาจะเปน (Likely) หรอควรจะเปน (Desirable) แตเปนภาพท�เปนจรงได (Plausible) -ภาพอนาคต (Scenarios) มใชการทานายอนาคต (Forecasting) โดยอาศยแนวโนมจากอดต สาเหตท�ตองมองภาพอนาคต เพราะ 1. อนาคตเปนสงไมแนนอนท�ไมมใครทานายได� 2. เพ�อคาดการณการเปล�ยนแปลง และวางทศทางอนาคตท�พงปรารถนา 3. ปญหาท�ซบซอนและไมชดเจน ทาใหไมมคาตอบท� ถกตองเพยงคาตอบเดยว 4. ผมสวนไดสวนเสยหลายฝายอาจมผลประโยชนขดแยงกน 5. ตองการวธการท�แหวกแนวในการแกปญหาเดม ประโยชนของการมองภาพอนาคต คอ 1. ใช “การเปล�ยนแปลง” ใหเปน “โอกาส” ในการสรางอนาคต 2. จดลาดบความสาคญของงาน และทรพยากรท�ตองใช 3. บรณาการวทยาศาสตรและเทคโนโลยเขากบความตองการดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม� ระดบของการมองอนาคต 1. ระดบนานาชาต 2. ระดบชาต 3. ระดบอตสาหกรรม 4. ระดบบรษท/สถาบน

Page 26: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

15

เทคนคการมองอนาคต การมองอนาคตใชการปรกษาหารอกนอยางเปนระบบเทคนคท�ใชกนมาก คอ 1. การวาดภาพอนาคต (Scenario writing) 2. การสารวจแบบเดลฟาย (Delphi surveys) 3. การจดทาแผนท�นาทาง (Technology Road mapping) 4. การปรกษาหารอ (Consultation) 5. etc. สวนประกอบของภาพอนาคต (Foresight) ท�สาคญคอ 1. โครงสรางเพ�อรองรบความคดจากอนาคตสปจจบน (back casting) 2. ภาพอนาคตท�หลากหลายแทนท�ภาพอนาคตภาพเดยว 3. การปรกษาหารอระหวางผมสวนไดเสย (stakeholders) ใหความสาคญตอความคดสรางสรรค (Creativity) ไมนอยกวาการวเครา ะหอยางเปนระบบ (Systematic) ภาพอนาคตท�ด 1. เปนภาพท�เปนจรงได 2. เร�องราวในภาพอนาคตตองไมขดแยงกน 3. เกยวของกบประเดนท�สนใจอย� 4. มองคประกอบท�นาแปลกใจอยบาง แตไมจาเปนตองเปนเร� องแปลกใหม ทงหมด3 หลกในการมองภาพอนาคตเพ�อการวางแผน 1. วเคราะหปจจยการเปล�ยนแปลง (Key variables) ดานสงคม เทคโนโลย เศรษฐกจ สงแวดลอม การเมอง � (Step) อนประกอบดวยแนวโนมและความไมแนนอน 2. วเคราะหปจจยความไมแนนอนท�มความสาคญสง 3. สรางภาพอนาคตจานวนหน�ง จากปจจยความไมแนนอนท�มความสาคญสง 4. วางกลยทธเพ�อรองรบอนาคตท�ไมแนนอน

Page 27: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

16

เทคนคการวจยอนาคต 1. ความหมายของการวจยอนาคต (Future Research) อนาคตศาสตร (Futurism) เปนศพทบญญตศาสตรสาขาใหม ซ� งกาลงเปนท�สนใจ ของนกวทยาศาสตรในปจจบน แตปรชญาและ มโนทศนเกยวกบอนาคตศาสตรมมานานแลว วทยาการ� แขนงนมงศกษาและวเคราะหอนาคตดวยเทคนควธการทางวทยาศาสตรเพ�อใหมความรและความเขาใจ3 เกยวกบอนาคตไดดยงขน อนจะนาไปสการควบคมและผลกดนในอนาคตใหเปนไปทางท�มนษย� � 3ตองการได เปาหมายท�สาคญของอนาคตศาสตรม 3 ประการ คอ 1.1 สรางภาพอนาคตท�จะเปนและท�ควรจะเปน 1.2 แสวงหาทางเลอกท�จะดาเนนการในอนาคต 1.3 กระตนใหตระหนกถงภยอนตรายท�เกดขนในอนาคตและหาแนวทางการแกไข 3ตอไป สาหรบการวจยอนาคตนนเปนเทคนคการวจยแบบใหมซ�งเปนระ3 เบยบวธการคนควาหาความรเกยวกบอนาคตดวยวธการทางวทยาศาสตร � (Scientific approach) ความรของอนาคตศาสตรประกอบดวยภารกจและงานของมนษยในทกดาน เชน ทางดานเศรษฐกจ สงคม การศกษา เปนตน (กฤษดา กรดทอง, 2530 : 12-13) 2. วตถประสงคการวจยอนา คต วตถประสงคสาคญของการวจยอนาคต คอ 2.1 ตองการเปล�ยนความคดท�วา “ทกคนกาลงเดนไปสอนาคตท�ควบคมไมได ” ซ� งแทท�จรงแลวการเดนไปสอนาคตมหลายหนทางใหเลอกได สามารถหลบหลกอนาคตท�ไมพงประสงค ได และ 2.2 ตองการจะขยายแนวความคดของการพยากรณแบบงายๆ ไปสการอธบายผล ของกจกรรมอนหลากหลายท�จะเกดขน เพ�อเปนชองทางท�จะทาใหสามารถกาหนดนโยบายท� ม 3ประสทธภาพ จนเปนผลทาใหสามารถวางเง�อนไขเพ�อใหเกดอนาคตท�พงประสงคได (ดลก บญเรองรอด, 2530 : 20) 3. วธการในการวจยอนาคต วธการทานายภาพอนาคตในแตละเทคนคจะมวธการท�คลายคลงกน แตจะแตกตาง กนตรงท�มความสลบซบซอนและความเปนระบบระเบยบเทานน วธการหลกๆ ในการวจยอนาคตพอ 3ประมวลได 3 วธ คอ

Page 28: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

17

3.1 การคาดการณแนวโนม (Trend Projection) เปนการคาดการณแนวโนมดานปรมาณ เชน การคานวณสมการเสนตรง ทานายแนวโนมจานวนนกศกษา เปนตน 3.2 การเขยนภาพอนาคต (Scenario Writing) เปนการสารวจความเปนไปไดของอนาคตจากจนตนาการวา จะมอะไรเกดขน จะมอะไรด จะมอะไรเสย จะมผลกระทบอะไร เกดขนกบ 3 3ใครและหนวยงานใด เปนตน ดงนน การเข 3 ยนภาพอนาคต จงหมายถง ความพยายามในการจนตนาการความเปนไปไดในอนาคตบนพนฐานของขอมลท�มอยจรง และประโยชนของภาพอนาคตชวยใหเขาใจ3 วาอะไรเกดขนในลกษณะของผลจากการตดสนใจท�เกดขนนน ๆ และ 3 3 3 3.3 การปรกษาผอ�น (Consulting Others) การปรกษาจากผเช�ยวชาญหรอผทรงคณวฒจะชวยทาใหเกดภาพท�มความเขาใจและสามารถตดสนใจดขน ดงนน จงไดมการพฒนา 3 3วธการวจยอนาคตหลายวธท�ใชการประมวลความรจากผเช�ยวชาญ หรอผทรงคณวฒใหไดขอสรปมตของ ผเช�ยวชาญ หรอผทรงคณวฒ การสรางภาพอนาคต สรางไดใน 2 ลกษณะ คอ รปแบบ (Model) และการจาลอง (Simulation) ทงสองลกษณะเปนการจาลองเหตการณท�เกดขนเพ�อชวยใหเกดความ3 3เขาใจไดดขน 3 (ฟามย เรองเลศบญ , 2539 : 4) 3.4 พฒนาการของการวจยอนาคต กฤษดา กรดทอง (2530 : 13-14) ไดกลาวถงพฒนาการของการวจยอนาคตไววา เรมมมาตงแตป ค � 3 .ศ.1907 โดย ด. ซ. กลฟลแลม (D.C. Glifillam) ไดเสนอวธการศกษาอนาคตขนเปนบคคลแรก และตอมาในป ค3 .ศ.1930 รฐบาบอเมรกา ไดสนบสนนการวจยดานน จนกระทงในป3 � ค.ศ.1944 โอ เค เฟรชเทยม (O.K.Flechtheim) ไดเร�มใชคาวา “ฟวเจอโรโลย (Futurology)” ขนมาใชเรยกวทยาการท�พฒนาขน ทาใหการวจยอนาคตพฒนาไปไดระดบหน�ง แตยงไม3 3 มการท�เปนวทยาศาสตรแตอยางใด ในราวทศวรรษ 1960 การวจยอนาคตเรมมรปแบบวธการ� ท�ชดเจนมากขน วธการวจย3อนาคตไดถกนาไปใชประโยชนเพ�อกาหนดนโยบายและวางแผน ถอไดวาเปนเทคนคหน� งของการ วางแผน ผนวกเขากบการวจยนโยบาย (Policy Research) ซ� งไดรบการพฒนาพรอมกนในระยะเวลาดงกลาว ในสหรฐอเมรกาบรษท แรนด โคออรปเปอเรชน � (Rand Cooperation) ไดวางพนฐานการวจย3ดานนอยางม3 �นคงรวมกบ เอสซด (SCD : System Development Cooperation) และสถาบนฮดสน (Hudson Institute) เพ�อดาเนนการวจยอนาคตแกกองทพอากาศสหรฐ ในป ค .ศ.1960 นโคลสเรสเซอร (Nicholas Rescher) และโอลาฟ เฮลเมอร (Olaf Helmer) ไดพฒนาเทคนคเดลฟาย (Delphi Technique) มาใชศกษาอนาคต ตอมาในป ค .ศ.1964 โอลาฟ เฮลเมอร (Olaf Helmer) และเจมส กอรดอน (Jame Gordon) ในนามบรษท แรนด ไดทาการวจย Long-Range Forecasting Study เพ�อทานายเหตการณทางวทยาศาสตร 103 โครงการ เชน การลงดวงจนทร การเปล�ยนหวใจมนษย การตดตอทางจต การวศวกรรมพนธ เปนตน ในทศวรรษนถอวา การวจยอนาคตไดรบการยอมรบเปนท�เช�อถอกนทวไป 3 �

Page 29: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

18

วงการธรกจและอตสาหกรรมไดนาไปใชในการวางแผนกาหนดนโยบายเพ�อการดาเนนงานธรกจ อตสาหกรรม เชน เวลดงเฮาส 3 (Westinghouse) , เบลล เทเลโฟน (Bell Telephone), เจเนอรลอเลกทรก (General Electric) เปนตน โอลาฟ เฮลเมอร นกอนาคตวทยาคนสาคญ ไดกลาววา การวจยอนาคตได กลายเปนเคร�องมอท�สาคญของนกกาหนดนโยบายและวางแผนไปแลว หลงจากป ค.ศ.1967 เปนตน การวจยอนาคตไดแพรหลายเขาไปในยโรป เชน ฝ รงเศส �เยอรมน และอตาล ในปารส เบอรตรง เดอ ยองเวเนล (Bertrand de jonvenel) ไดจดตง สโมสรแหงโรม3 ขน 3 (Club of Rome) ผลงานสาคญของคณะนกวจยอนาคตกลมน คอ ในป ค 3 .ศ.1972 ไดเสนอ “ขดจากดความเจรญ” (The Limit of Growth) ซ� งสรางภาพอนาคตในป ค.ศ.2000 ดวยการฉายภาพการเปล�ยนแปลงทางดานประชากรทรพยากร การผลตอาหารและมลภาวะ และในป ค.ศ.1974 ไดเสนอ “มนษยชาต ณ จดหนเห” (Mankind at The Turning Point) กลาวถงทางเลอก และการแกไขปญหาจาก ความเจรญของมนษยชาต ในชวงระยะเวลา 10 ปน 3 (ค.ศ.1960-1969) การวจยอนาคตไดพฒนากาวหนามาก มระเบยบวธการ (Methodology) เฉพาะของตนเอง นบตงแตนนมาการวจยอนาคตไดเขาไปมบทบาท3 3อยางสาคญตอการตดสนใจ กาหนดนโยบาย และวางแผนขององคการธรกจตางๆ การวจยดานนเปนท� 3สนใจกนอยางแพรหลายทงกบหนวยงานราชการ 3 บรษท และบคคล ในทางการศกษามองคกรหลายแหงไดสนใ จนาเอาการวจยอนาคตใชกาหนดนโยบายและวางแผนการศกษา เชน Rand Cooperation, Institute of Social Science Research, The Institute for Future of Middletown, The Future Group of Glastonbury และ Educational Policy Research Centre เปนตน พรอมกนนไดจดตงโครงการวจยอนาคต 3 3ขนหลายโครงการ เชน 3 The Futurist Curriculum Project, The Program for The Study of The Future in Education, The Study Commission on Undergraduate Education and The Education of Teachers. 3.5 รปแบบการวจยอนาคต การวจยอนาคตไดมการพฒนาและเปล�ยนแปลงมาแบงออกไดเปน 3 ขนตอน คอ 3 (กฤษดา กรดทอง, 2530 : 15-16) ระยะท� 1 Phase-I Classical Linear Projection (1960 – 1970) ในชวง 10 ปแรก การวจยอนาคตใชวธการฉายภาพแบบการพยากรณเชงเสนตรง วธการนใชไดดกบการพยากรณ3 บางอยางท�เกยวของกบองคประกอบอ�น ๆ � นอยตว การวจยอนาคตสามารถพยากรณไดโดยใชขอมลเดมในระยะท�ผานมา เชน จากจานวนนกเรยนในระยะ 4-5 ปท�ผานมา ท�กาลงเพมขน หรอสามารถพยากรณ � 3ไดจากตวชบางตว เชน อตราการเก3 ด เปนตน ระยะท� 2 Phase-II Multiple Alternative Future (1965-1967) ในชวงระยะเวลา 2 ป รปแบบการวจยอนาคตแบบใหมไดรบการพฒนาขนมาใชควบคกนไปกบวธการแบบเดมซ� งมขอมล 3จากดอยมาก การวจยอนาคตแบบท�พฒนาขนมาใหมนมหลกสาคญ คอ 3 3 อนาคตท�อาจเปนไปไดนนม3

Page 30: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

19

หลายแนวทาง การวจยอนาคตพยายามใชขอมลท�มการสรางทางเลอกท�เปนไปไดมากท�สด และทางเลอกท�ดท�สด ภายใตทรพยากร เวลา งบประมาณท�มเพ�อนาไปปฏบตตอไป ระยะท� 3 Phase-III Cross– Impact Future (1972 เปนตนมา) ในชวงระยะเวลา 10 ป การวจยอนาคตไดขยายแนวความคดออกไปศกษาผลกระทบของความรเกยวกบอนาคตจาก� วทยาการทกแขนง การนาผลกระทบจากทกองคประกอบมาพจารณารวมกน จะชวยใหการสรางภาพ อนาคตมความสมบรณมากขน3

เทคนคเดลฟาย (Delphi technique)

1. ความเปนมาและความหมายของเทคนคเดลฟาย เทคนคการวจยแบบเดลฟาย เปนเทคนคท�ไดรบการยอมรบในหมนกวชาการทางการศกษาอยางมากในปจจบน ถกคนพบและพฒนาโดย โอลาฟ เฮลเมอร (Olaf Helmer) และ นอรแมน ดาลก 3 (Norman Dalkey) นกวจยของ บรษท แรนด (Rand Cooperation) เม�อตนป ค.ศ.1960 เพ�อใชในการถามและเกบความคดเหนของกลมผเช�ยวชาญเกยวกบการพยากรณทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย � อเลกซ เจ ดคานส (Alex J. Ducanis, 1970, อางถงใน นยนา นรารกษ, 2539 : 42) ไดใหความหมายของเทคนคเดลฟายวา เปนการทานายเกยวกบเร�องราวตาง � ๆ ท�จะเปนไปไดในอนาคต เทคนคน มงท�จะลดผลกระทบหรออทธพลของบคคลอ�นๆ ในกรณท�ตองมการเผชญหนากน ใน3 ขณะเดยวกนกเปนการลดผลกระทบทางดานความคดระหวางผเช�ยวชาญดวยกน หรออาจกลาวไดอก อยางหน� งวา เทคนคเดลฟาย เปนวธการรวบรวมคาตอบท�เปนอ นหน� งอนเดยวกนเกยวกบเร�องท�เรา � ตองการจะศกษาในขณะท�ความคดเหนของผเช�ยวชาญท�ไมไดเกยวของจะถกจากดลงดวย � อลเฟรด รสป จเนยร (Alfred Rasp Jr., 1973 : 29 , อางถงใน ประยร ศรประสาธน, 2523 : 49) ไดใหความหมายของเทคนคเดลฟายวา เปนเ ทคนคของการรวบรวมการพจารณาการตดสนใจท�มงเพ�อเอาชนะจดออนของการตดสนใจแตเดม ท�จาเปนตองขนอยกบความคดเหนของ 3ผเช�ยวชาญคนใดคนหน�งโดยเฉพาะหรอความคดเหนของกลมหรอมตของท�ประชม โอลาฟ เฮลเมอร และนโคลส เรสเซอร (Olaf Helmer and Nicholus Rescher อางในประยร ศรประสาธน, 2523 : 50) ใหคานยามของเทคนคเดลฟายวา เปนโครงการจดทาอยางละเอยด รอบคอบในการท�จะสอบถามบคคล ดวยแบบสอบถามในเร�องตางๆ เพ�อท�จะใหไดขอมลและความคดเหนกลบมา สาหรบจดมงหมายของเทคนคเดลฟายนน มงท�จะรวบรวม 3 การพจารณาการตดสนใจและสรางความเปนอนหน� งอนเดยวกนในเร� องเกยวกบความเปนไปไดในอนาคต� ในสวนท�เกยวกบเวลา � ปรมาณ และ/หรอ สภาพการณท�ตองการจะใหเปน

Page 31: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

20

ทอรตน และคณะ (Thornton and Others, 1975 , อางถงใน นยนา นรารกษ, 2539 : 42) ไดใหความหมายของเทคนคเดลฟายวา เปนเคร� องมอท�ใชในการแกปญหาและตดสนใจใน สถานการณตางๆ เปนวธการท�จะเปนการขดเกลาและไดรบความคดเหนท�สอดคลองกนของกลม ผเช�ยวชาญเกยวกบเร�องใดเร�องหน�ง� ประยร ศรประสาธน (2523 : 51) กลาวถงความหมายของเทคน คเดลฟายไววา เปนขบวนการท�จะเสาะหาความคดเหนท�เปนอนหน� งอนเดยวกน กลมคนเกยวกบความเปนไปไดในอนาค � ในเร�องท�เกยวกบเวลา ปรมาณ และ� /หรอ สภาพการณท�ตองการจะใหเปน ทงนโดยใชวธการเสาะหา3 3ความคดเหนโดยการใชแบบสอบถามแทนการเรยกประชม สวรรณา เชอรตนพงศ 3 (2523 : 24) ไดใหความหมายของเทคนคเดลฟายวา เปนขบวนการท�รวบรวมความคดเหนหรอการตดสนใจในเร� องใดเร� องหน� งเกยวกบอนาคตจากกลม� ผเช�ยวชาญ เพ�อใหไดขอมลสอดคลองเปนอนหน� งอนเดยวกน และมความถกตองนาเช�อถอมากท�สด โดยท�ผทาการวจยไมตองนดสมาชกในกลมผเช�ยวชาญใหมาประชมพบปะกน แตขอรองใหสมาชกแต ละคนแสดงความคดเหนตดสนปญหาในรปแบบของการตอบแบบสอบถาม ดลก บญเรองรอด (2530 : 23) ไดใหความหมายของเทคนคเดลฟายวา เปนวธการนาความคดเหนของผเช�ยวชาญมาใชประโยชนอยางมระบบแบบแผน หรอเปนการขดเกาการตดสนใจของกลม เปนเทคนคของการรวบรวมขอมลท�เอาชนะจดออนของการตดสนใจของผเช�ยวชาญคนใดคนหน�ง หรอความคดเหนของกลมท�มาประชมกน ประเทอง เพชรรตน (2530 : 38) ใหความหมายของเทคนคเดลฟายวา เปนกระบวนการหน� งของการเกบรวบรวมขอมลท�เปนความคดเหนของผเช�ยวชาญ เกยวกบเร�องราวใน � อนาคตท�กระจดกระจายใหสอดคลองกนอยางมระบบ ซ� งจะนาไปใชในการตดสนใจเร�องใดเร�องหน�ง ชนดา รกษพลเมอง (2535 : 59) ไดกลาวถง ความหมายของเทคนคเดลฟายวา เปนเทคนคในการทานายเหตการณ หรอความเปนไปไดในอนาคต โดยอาศยฉนทามต หรอ Consensus ของกลมผเช�ยวชาญเพ�อใหไดมาซ� งขอสรปท�เปนแนวคดหรอเปนการทานายเหตการณท�จะเกดขนหรอ 3ความเปนไปไดในอนาคต ขอสรปจากฉนทามตของกลมผเช�ยวชาญ จะสามารถนา มาใชประกอบการตดสนใจดานตางๆ ได ทงในเชงวชาการและบรการ 3 ความหมายท�กลาวมาขางตน พอสรปไดวา เทคนคเดลฟาย เปนกระบวนการหน� ง ของการเกบรวบรวมขอมลความคดเหนเกยวกบความเปนไปไดในอนาคตในเร� องท�เกยวกบ เวลา � � ปรมาณ และ/หรอ สภาพการณท�ตองการจะใหเปน จากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�กระจดกระจายกนใหสอดคลองกนอยางมระบบ โดยใชวธการเสาะหาความคดเหนจากการตอบแบบสอบถามของ ผเช�ยวชาญแทนการเรยกประชม

Page 32: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

21

2. ลกษณะท�วไปของเทคนคเดลฟาย ลกษณะทวไปของ� เทคนคเดลฟาย ผเช�ยวชาญแตละคนท�รวม การวจยจะไมทราบวา ใครบางจะมสวนออกความเหน นบเปนการขจดอทธพลของแตละคนท�จะสงผลตอความคดเหนของคน อ�น ส�อของการแสดงความคดเหนจงมกจะอยในรปแบบสอบถามหรอสงอ�นท�ไมตองใหผเช�ยวชาญมา �พบกน แตจะตองสอบถามหลายรอบ แตละรอบท�ถามไปจะตองมก ารสรปความคดเหนของกลมในรอบท�ผานไปใหทราบดวยนบเปนการตะลอมความคดเหนดวยขอมลทางสถตของกลมทด (ดลก บญเรองรอด, 2530 : 23) นอกจากนน จากคานยามของเทคนคเดลฟายท�ไดกลาวมาขางตน ยงแสดงใหเหน3 คณลกษณะของเทคนคเดลฟาย ไดดงน 3 (ประยร ศรประสาธน, 2523 : 51) 2.1 เทคนคนมงเสาะแสวงหาความคดเหนของกลมคน ดวยการตอบแบบสอบถาม 3 ดงนน ผเขารวมโครงการจงจาเปนตองตอบคาถามตามท�ผวจยไดกาหนดขนในแตละรอบ 3 3 2.2 เทคนคนไมตองการใหความคดเหนของผอ�นแตละคนมผลกระทบ หรอม3 อทธพลตอการพจารณาตดสนของผตอบแบบสอบถาม ดงนน ผตอบแบบสอบถามแตละคนจะไมทราบ 3วามผใดบางท�ไดรบการคดเลอกเขาอยในโครงการ และจะไมทราบ ผเขารวมโครงการแตละคนมความ คดเหนในแตละขออยางไร จะรเฉพาะคาตอบของตนเองเทานน 3 2.3 เพ�อใหผเขารว มโครงการแตละคนตอบแบบสอบถามดวยการกลนกรองอยาง �ละเอยด รอบคอบ และเพ�อใหคาตอบท�ไดมความเปนอนหน� งอนเดยวกนมากขน ผทาการวจยจะแสดง 3ความคดเหนของผท�เขารวมโครงการเหนสอดคลองตองกนในคาตอบแตละขอของแบบสอบถามท�ตอบ ไปในครงกอน และความคดเหน3 ท�สอดคลองกนนจะแสดงในรปสถต โดยผทาการวจยจะจดสงไปให 3ผเขารวมโครงการแตละคนไดทราบ เพ�อพจารณาวาจะคงคาตอบเดมหรอจะเปล�ยนแปลงคาตอบเดม ประการใดบาง ซ� งจะตองบอกเหตผลใหทราบดวย

3. ขอจากดในการใชเทคนคเดลฟาย สวรรณา เชอรตนพงศ 3 (2528 : 25 – 26) และชนดา รกษพลเมอง (2535 : 62) ไดกฃาวถงขอจากดในการใช เทคนคเดลฟาย ไววา แมวาเทคนคเดลฟายจะเปนการวจยท�สามารถรวบรวมความ คดเหนจากผเช�ยวชาญไดเปนอยางดวธหน� ง แตในการใชเทคนคเดลฟายใหไดผลสมบรณ มขอควร คานงถง ดงน3 3.1 ดานเวลา ผทาวจยควรมเวลามากเพยงพอ โดยทวไปใชเวลาประมาณ � 2 เดอนจะเสรจสน อยางไรกตามอาจใชเวลาชาหรอเรวกวานน ทงนขนอยกบกลมผ เ ช� ยวชาญจะสง3 3 3 3 3แบบสอบถามแตละรอบคนมาชาหรอเรวเพยงใด

Page 33: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

22

3.2 ดานผเช�ยวชาญ ในการเลอกสรรผเช�ยวชาญนน ผวจยควรคานงถง3 1) ความสามารถของกลมผเช�ยวชาญ ควรเลอกผท�มความรความสามารถเปนเลศในสาขานนๆ อยางแทจรง ควรเปนผรอบรและรสกในประเดนท�ศกษาอยางจรงจง อาจเปนผท�ศกษา3 เร�องดงกลาวมาเปนเวลานาน เปนผมตาแหนงหนาท� รบผดชอบหรอมประสบการณโดยตรงกบประเดนปญหาท�ศกษา ไมควรเลอกโดยอาศยความคนเคยหรอการตดตอไดงาย 2) ผวจยควรกาหนดคณสมบตของผเช�ยวชาญ เพ�อจดสรรกลมคนท�จะเขารวมในการวจย หรออาจอาศยการสอบถามจากผทรงคณวฒในวงการนน ๆ ใหเสนอราย 3 ช�อบคคลซ� งควรไดรบการคดเลอกใหเปนกลมผเช�ยวชาญการคดเลอกนจาเปนตองพจารณากนอยางละเอยด 3รอบคอบ เพ�อใหไดมาซ� งผท�จะเหมาะสมจรงๆ และเม�อคดเลอกกลมผเช�ยวชาญไดแลว ผวจยควรตดตอ ขอความรวมมอในการวจย ในเร� องของการตดตอขอควา มรวมมอในการวจยจากผเช�ยวชาญนน 3ประเทอง เพชรรตน (2530 : 39) ไดเสนอแนะวธไววา ใหหาท�อยหรอท�ทางานพรอมหมายเลขโทรศพท (ถาม) ของผเช�ยวชาญเกบไวเปนลกฐาน แลวสงจดหมายแจงใหผเช�ยวชาญทราบรายละเอยดของ โครงการวจย และเหตผลท�เลอกทานผนนเปนผเช�ยวชาญ พรอมทงขอความรวมมอไวลวงหนา 3 3 3) ความรวมมอของกลมผเช�ยวชาญ ควรเลอกผท�มความเตมใจ ตงใจ ยนยอม3และสละเวลา และมนใจในการใหความรวมมอกบงานวจย โดยตลอด รวมทงความสาคญแกการวจย จะ� 3 เปนตวแปรคาตอบท�เกยวข� องกบความเช�อมนของขอมลท�ไดรบ 4) จานวนผเช�ยวชาญ ควรเลอกใหมจานวนมากเพยงพอ เพ�อจะไดความคดเหนใหม ๆ และไดคาตอบท�มนาหนกความนาเช�อถอมากยงขน นกวจยบางคนใหความเหนวา 3 � 3ผเช�ยวชาญ 5-10 คนในกลมกมากเพยงพอ แตบางคนใหความคดเห นวา จานวนผเช�ยวชาญ 10-15 คน ในกลมเดยวกนกมากเพยงพอแลว โดยทวไปไมมขอกาหนดตายตววาควรมจานวนผเช�ยวชาญกคน แต � �จะขนอยกบลกษณะของกลมและประเดนปญหาท�ศกษาเปนสาคญ หากกลมผเช�ยวชาญมลกษณะเปน3 เอกพนธ (Homogeneous Group) อาจจาเปนตองใชเพยง 10-15 คน แตถากลมมความแตกตางกน ม ลกษณะเปนอเนกพนธ (Heterogeneous Group) อาจตองใชกลมผเช�ยวชาญท�ศกษาเปนจานวนมาก โทมส แมคมลแลน (Thomas T. Macmillan, 1971, อางถงในเกษม บญออน , 2522 : 27-28) ไดเสนอผลการวจยเกยว� กบผเช�ยวชาญท�จะใชในการวจยดวยเทคนคเดลฟายวา เทาไรจงจะเหมาะสมในการประชมประจาป ของสมาคมโรงเรยนมธยมศกษาตอนตนรฐแคลฟอรเนย (California Junior Colleges Association) เม�อป พ.ศ.2514 พบวา เม�อมจานวนผเช�ยวชาญตงแต 3 17 คนขนไป อตราการล3 ดลงของความคลาดเคล�อน (Error) จะมนอยมาก 3.3 แบบสอบถาม ควรเขยนใหชดเจน สละสลวย งายแกการเขาใจ นอกจากน การ 3เวนระยะในการสงแบบสอบถามไปยงกลมผเช�ยวชาญแตละรอบไมควรใหหางนานเกนไป เพราะอาจม ผลใหผตอบลมเหตผลท�เลอกหรอตอบในรอบท�ผานมาได

Page 34: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

23

3.4 ผทาการวจย ผทาการวจยตองมความละเอยดรอบคอบในการพจารณาคาตอบและใหความสาคญในคาตอบท�ไดรบอยางเสมอกนทกขอ โดยไมมความลาเอยง ไมวาในขอนนๆ จะม 3บางคนไมตอบกตาม ทงยงควรมการวางแผนลวงหนาอยางดในการดาเนนงานตามขนตอนของ 3 3กระบวนการวจยเทคนคเดลฟายดวย

4. ขVนตอนการดาเนนงานของเทคนคเดลฟาย อลเลน (Allen, 1978 : 123 -125, อางถงใน ดลก บญเรองรอด, 2530 : 24) ไดกลาวถ งขนตอนในการวจยดวยเทคนคเดล3 ฟายวา มขนตอนทวไป 3 � 10 ขนตอน ดงน3 3 4.1 ขVนกาหนดคาถาม ขนแรกผวจ ยตองกา3 หนดคาถาม โดยเฉพาะคาถามท�วาตองการอะไรจากผเช�ยวชาญ คาตอบของคาถามนจะชวยใหสามารถเลอกผเช�ยวชาญไดถกตอง3 4.2 ขVนเลอกผเช�ยวชาญ เม�อทราบสงท�ตองการจากผเช�ยวชาญแลว กจะชวยให� สามารถเลอกผเช�ยวชาญได 4.3 ขVนพฒนาแบบสอบถามรอบแรก ในการพฒนาแบบสอบถามครงน โดยทวไป3 �3แลวจะใชคาถามปลายเปด (Open – Ended Questions) ทงนเพ�อใหผเช�ยวชาญไดแสดงความคดเหนอยาง3 3 เตมท�แลวสงสารวจครงท� 3 1 4.4 ขVนวเคราะหแบบสอบถาม คาตอบท�ไดจะถกนามาวเคราะห จดประเภท และหมวดหมใหงายแก การเขาใจ 4.5 ขVนพฒนาแบบสอบถามรอบท�สอง จากคาถามท�ไดจดหมวดหมแลว ผวจยสามารถพฒนาแบบสอบถามท�มคาถามประเภทปลายเปด (Close – Ended Questions) ได ซ� งอาจเปนแบบใหเรยงลาดบความสาคญหรอใหประมาณคาได ทงนแลวแตเร�องท�ตองการจะวจย แลวส 3 3 งสารวจครงท� 3 2 4.6 ขVนพฒนาแบบสอบถามรอบท�สาม ในการนาผลสารวจครงท� 3 2 มาวเคราะหจาเปนตองวเคราะหหาคามธยฐาน (Median) และคาพสยระหวางควอไทล (Interquartile Range) จากนน3ใหพฒนาแบบสอบถามขนใหม โดยใหระบคาสถตทง 3 3 2 ประเภทไวในแบบสอบถามดวยพรอมทงระบ3ดวยวา ผเช�ยวชาญคนนน มความเหนอยจดใดในหรอนอกพสย แลวสงใหผตอบ 3 (ผเช�ยวชาญ) ตอบในรอบท� 3 พรอมทงแสดงเหตผลประกอบดวย ซ� งมธยฐาน คอ คะแนนตวท�อยตรงกลางของกลมเม�อจด3 เรยงลาดบคะแนนแลว สวนพสยระหวางควอไทล คอ ผ ลตางระหวางควอไทลท� 3 กบควอไทลท� 1 ถาคาพสยระหวางควอไทลแคบแสดงวา คาตอบท�วเคราะหไดนนมความคดเหนของผเช�ยวชาญสอดคลอง3กน (ประเทอง เพชรรตน, 2530 : 40)

Page 35: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

24

4.7 ขVนพฒนาแบบสอบถามรอบท�ส� เม�อวเคราะหใหมมกพบวา มผตอบนอกพสย พอสมควรใหกาหนดแบบสอบถามครงท� 3 4 พรอมคาสถต เชนเดม และถามยาผตอบนอกพสยวาเพรา 3เหตใดจงยอมรบความเหนสวนใหญไมได 4.8 ขVนพฒนาแบบสอบถามรอบท�หา วเคราะหผลของรอบท� 4 ถายงคงพบความเหนขดแยงมากอยเชนเดม ใหพฒนาแบบสอบถามครงท� 3 5 แสดงคาส ถตทงสองคา พรอมทง3 3ความเหนขดแยง และสนบสนนของผตอบเชนเดม แลวสงยาความเหนอกครง 3 3 4.9 ขVนวเคราะหคามธยฐาน (Median) จากการสารวจครงสดทายจะเปนคาตวแทน3 คาตอบของกลม 4.10 รายงานผล การเขยนรายงานใหแสดงคาสถตเทาท�วเคราะหไวทง 3 หมดพรอมทงเหตผล3 เกษม บญออน (2522 : 27) และสวรรณา เชอรตนพงศ 3 (2528 : 26) ไดกลาวถงหลกการของการกระบวนการวจยดวยเทคนคเดลฟายไวอยางสอดคลองกนวา เพ�อใหไดความเหนของ ผเช�ยวชาญท�สอดคลองกน และนาเช�อถอมากขน จงตองถามยาความเหนด 3 3 วยการสงแบบสอบถามไปยกลมผเช�ยวชาญหลายรอบ โดยทวไปมกจะถามความคดเหนจากกลมผเช�ยวชาญ � 3-4 รอบดวยกน นอกจากนน สวรรณา เชอรตนพงศ 3 3 (2528 : 27) ยงไดกลาวเพมเตมวา โดยทวไปมกจะตดการสง � �แบบสอบถามในรอบท� 4 แลวใชผลในรอบท� 3 พจารณาเสนอผลการวจย เพราะความคดเหนในรอบท� 3 และรอบท� 4 มความแตกตางกนนอยมาก นนเอง �

5. ขอดและปญหาของเทคนคเดลฟาย ขอดและปญหาของเทคนคเดลฟาย สวรรณา เชอรตนพง 3 (2528 : 27-28), ชนดา รกษพลเมอง (2535 : 67-68), ประยร ศรประสาธน (2523 : 56-57) และ ประเทอง เพชรรตน (2530 : 41) ไดกลาวถงเทคนคเดลฟายวา มขอดและปญหาไวสอดคลองกน พอสรปได ดงน 3 ขอดของเทคนคเดลฟาย 1. วเคราะหงาย เทคนคเดลฟาย ใชคาสถตเพยง 2 คาเทานน คอ มธยฐาน 3(Median) กบคาพสยระหวางควอไทล (Interquatile Range) 2. ทนเวลา เทคนคเดลฟายใชเวลาเพยงระยะสน คอ ถาใหเวลาผเช�ยวชาญตอบ 3คาถามโดยเฉล�ยรอบละ 2 สปดาห นบจากวนสงคาถามไปจนกระทงไดรบคาตอบคอ ประมาณ � 2-3 เดอนกเขยนรายงานผลการวจยได นบเปนเทคนคท�มขนตอนการดาเนนการไมยากนก และได 3 ผลอยางรวดเรว มประสทธภาพ

Page 36: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

25

3. มความเช�อถอไดมาก ขอมลท�ไดจะมความนาเช�อถอมาก เพราะ 1) เปนคาตอบท�ไดมาจากความคดเหนของกลมผเช�ยวชาญในสาขาวชานนๆ อยางแทจรง 3 2) ผลตผลของการวจยเทคนคเดลฟาย ผานการพจารณาไตรตรองหลายขนตอนจากการยา 3 3 ถามหลายรอบ จงเปนคาตอบทกลนกรองมากอยางรอบคอบ เพราะความสอดคลองกนของความคดเหนไดมาจากการพจารณารวมกน� อยางละเอยดรอบคอบ ชวยใหความเช�อมนของคาตอบท�ไดรบนนสงขน � 3 3 3) ผเช�ยวชาญแตละคนแสดงความคดเหนของตนเองอยางเตมท� และอสระไมไดตกอยภา ยใตอทธพลทางความคดหรออานาจเสยงสวนใหญ เพราะผเช�ยวชาญเหลานน จะไมทราบวามใครอยในกลมผเช�ยวชาญบาง และไมทราบดวยวา 3แตละคนมความคดเหนอยางไร และ 4) ผเช�ยวชาญมโอกาสแสดงความคดเหนไดอยางเทาเทยมกน เพราะทกคนจะตอบแบบสอบถามฉบบเดยวกนทกขนตอน และมโอกาสปรบเปล�ยนหรอยนยนความ 3คดเหนของตน จนเกดความมนใจ รวมทงยงชวยใหมการพจารณาประเดนปญหาไดอยางลกซงมาก � 3 3ยงขน� 3 4. ผทาการวจยสามารถระดมความคดเหนจากกลมผเช�ยวชาญไดโดยไมจากดทง 3ในเร�องของจานวนผเช�ยวชาญ สภาพภมศาสตร หรอเวลา 5. ผทาการวจยสามารถทาการลาดบความสาคญของขอมล และเหตผลในการตอบ รวมทงความสอดคลองในเร�องความคดเหนไดเปนอยางด3 6. เปนเทคนคท�สามารถรวบรวมความคดเหน โดยไมตองมการเรยกประชม หรอพบปะกนของผเช�ยวชาญ ซ� งเปนการปร ะหยดคาใชจายเปนอยางมาก ปญหาของเทคนคเดลฟาย 1. การคดเลอกผเช�ยวชาญ หากผเช�ยวชาญท�ไดรบคดเลอกมา มใชผท�มความรความสามารถ หรอเช�ยวชาญในสาขานนอยางแท3 จรง จะทาใหผลการวจยนนขาดความเช�อมนได3 � 2. ไมไดรบความรวมมอ ผเช� ยวชาญไมเตมใจ หรอเกดความเบ�อหนายในการตอบ แบบสอบถามหลายๆ รอบ เกดความรสกวาถกรบกวนมากเกนไป หรอไมสามารถใหความรวมมอตอบ คาถามในการวจยไดโดยตลอด ผวจยกจะไดคาตอบกลบคนมาไมครบ ทาใหงานลาชา และผลการวจย ขาดความเช�อมนเชนเดยวกน� 3. การวจยแบบเทคนคเดลฟายน อาศยขอมลจากการรวบรวมความสอดคลองของ3ความคดเหนของกลมผเช�ยวชาญ โดยเช�อวา ผเช�ยวชาญแตละคนจะใหความคดเหนอยางวตถวจย ไมม อคต และจะตองเขาใจประเดนปญหาโดยสวนรวม และขอความในแบบสอบถามแตละขอตรงกน ผวจย ตองแสวงหากลยทธเพ�อสรางความเขาใจในเร�องดงกลาวเสยกอน ซ� งอาจทาใหผลการวจยไมนาเช�อถอ

Page 37: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

26

4. การกาหนดระยะเวลาของการทานายเหตการณในอนาคตเปนสงท�พงระวง �เพราะหากกาหนดใหผเช�ยวชาญทานายเหตการณในระยะเวลาอนใกล หรอไกลเกนไป อาจทาให ผเช�ยวชาญทานายไดดวยความยากลาบากและเกดความคลาดเคล�อนได 5. ผทาวจยขาดความรอบคอบหรอมความลาเอยงในการวเคราะหคาตอบท�ไดรบในแตละรอบ 6. แบบสอบถามท�สงไปสญหายระหวางทาง หรอไมไดรบคาตอบกลบคนมาครบ ในแตละรอบ นอกจากนน 3 จมพล พลภทรชวน (2535 : 82) ไดชใหเหนปญหาท�สาคญ3 อกประการหน� งของเทคนคเดลฟาย คอ ในการเกบขอมลจากแบบสอบถามในรอบแรกนน มกเรมดวย 3 �แบบสอบถามหรอแบบสมภาษณท�มโครงสรางท�ผวจยสรางขนเอง ซ� งอาจมการละเลยแนวโนมหรอ3ประเดนสาคญอ�น ๆ ท�ผวจยคาดไมถงหรอไมทราบไ ป วธนอาจเปนการประเมนคาความเช�ยวชาญของ3 ผเช�ยวชาญต�าไป (Underestimate) เพราะไปจากดขอมลท�ควรไดจากผเช�ยวชาญจากการกาหนดกรอบ ความคดของผเช�ยวชาญโดยตวผวจย ถงแมวาจะเปนแบบสอบถามแบบปลายเปดกตาม ผเช�ยวชาญก อาจจะไมตอบ เพราะขเกยจ หร 3 อเพราะถกชกนาใหคดถงแตเฉพาะเร�องท�ถกถามในแบบสอบถาม ทาใหลมประเดนท�นาสนใจไป

เอกสารและงานวจยท�เก�ยวของ

การทบทวนวรรณกรรม เกรยงไกร ทวโชคกจเจรญ (2545) ทาการศกษา เร�อง “แนวโนมของหนงสอพมพออนไลนในประเทศไทย” พบวา เ นอหาของหนงสอพมพออนไลนสวนใหญนามาจากหนงสอพมพในรปแบบ3 เลม และไมมการปรบเปล�ยนเพ�อนาเสนอบนหนงสอพมพออนไลน นอกจากนน หนงสอพมพออนไลน3ยงไมสนใจในการใชส�อปฏสมพนธมาชวยในการสนบสนนหรอพฒนาการรายงานขาว และการม ปฏสมพนธกบผอา นมากนก สวนผลการสารวจกลมผอานหนงสอพมพออนไลน พบวา ผอานสวนใหญ เปน นกเรยน นกศกษา, การศกษาสง, อาศยในตางประเทศ และสนใจในเนอหาขาวบนเทง3 , คอมพวเตอรและอนเทอรเนต, เศรษฐกจ , การเมองและกฬา นอกจากนน ผอานหนงสอพมพออนไลน3 คอนข างพอใจในการนาเสนอในสวนเวบบอรด และการลบทง 3 /เพมเตมเนอหา รวมทงขาวดวน� 3 3 และผอานมความตองการมากท�สดในสวนการใหบรการขาวสารเฉพาะบคคล และการเปนชมชนออนไลน สวนผลของแนวโนมหนงสอพมพออนไลนสามารถสรปไดวา กลมผอานหนงสอพมพออนไลนม แนวโนมท�จะมการขยายตวเขาถงกลมคนในวงกวางมากขน 3 เน�องจากการเตบโตของจานวนผใชอนเทอรเนต รวมทงมการเพมเตมเนอหาท�แตกตางจากในฉบบเลม3 � 3 และมการใชส�อปฏสมพนธในการ

Page 38: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

27

ดงดดผบรโภคใหหนมาอานหนงสอพมพ นอกจากนนหนงสอพมพออนไลนยงต 3 องแขงขนกบส�อใน รปแบบออนไลน และส�อท�มอยเดม โดยหนงสอพมพออนไลนจะตองมการปรบตวในการแขงขนโดยการสรางขอไดเปรยบเหนอส�อในรปแบบเดม โดยการใชศกยภาพของอนเทอรเนตเขามาชวยในการนาเสนอเนอหาขาวมากขน ในขณะเดยวกนกจะตองคานงถงคณภาพ3 3 และความนาเช�อถอของขาวเปน สาคญ เม�อตองแขงขนกบส�อในลกษณะออนไลน ในขณะเดยวกนรายไดหลกของหนงสอพมพออนไลนจะมาจากการโฆษณา โดยมรายไดจากการใหบรการฐานขอมล, รบสมครสมาชก และการใหบรการขาวสารเฉพาะบคคลเปนรายไดรอง สวนแนวโนมทกษะท�จาเป นสาหรบผประกอบวชาชพคอทกษะในดานการจดการและปรบเปล�ยนขอมลใหสอดคลองกบลกษณะธรรมชาตของส�อแตละชนด ขณะท�ปจจยทางดานรฐบาลเปนปจจยท�เปนอปสรรค ตอการเตบโตของหนงสอพมพออนไลน จรอดลย บณยภกดm (2545) ทาการศกษา เร�อง “บทบาทของนตยสารในการใหความรเร�องเพศการวจยนVมวตถประสงคเพ�อศกษาบทบาทของนตยสารในการใหความรเร�องเพศ ” โดยศกษาเนอหา3จากนตยสาร จานวน 16 ฉบบ จาแนกเปน 3 กลมใหญ และ 2 กลมยอย ดงน 3 1. กลมแมบาน 2. กลมชาวบาน 3. กลมคนรนใหมหวลขสทธจากต | างประเทศหรอหวนอก 3. กลมคนรนใหม 3.1 กลมคนรน ใหมหวลขสทธจากตางประเทศ หรอหวนอก | 3.2 กลมคนรนใหมหวในประเทศ หรอหวไทย โดยเกบ ขอมลจากการสมตวอยางแบบจบฉลาก (Simple Random Sampling) และเกบแบบมระบบ (Systematic Random Sampling) จานวนท3งสน 3 264 ฉบบ คดเปน 1,350 ชน3 โดยเกบตงแตเดอนมกราคม ถงเดอน 3ธนวาคม 2543 เปนเวลา 1 ป ผลการวจยพบวา เนอหาความรเร�องเพศสวนใหญ เกยวของกบการแกไข � 3ปญหาความไมเขาใจกนของการใชชวตค ในขณะท�เนอหาเกยวกบการปองกนโรคตดตอทาง3 � เพศสมพนธ และการคมกาเนดท�เช�อมโยงกบปญหาสงคม เชน โรคเอดส การตงครรภแบบไมพง3 ประสงค และการทาแทง กลบพบเปนสวนนอย และมความคลาดเคล�อนของเนอหาในเร�องของวธการ3คมกาเนดอกดวย นอกจากนยงพบวา คานยมทางเพศท�นาเสนอในนตยสารคอนไปในแนวเสรนยม3 แบบมเง�อนไข นฤมล สาตาชนม (2543) ทาการวจย เร�อง “อทธพลของส�อโฆษณาทกประเภท ท�มผลตอการตดสนใจเลอกซVอสนคาของนกศกษาสถาบนราชภฏมหาสารคาม” พบวา นกศกษาสวนใหญให ความสนใจในการเปดรบส�อโฆษณาทางวทยโทรทศนมากท�สด โดยใหเหตผลวา เปน ส�อท�ใหทงภาพ3และเสยง ท�นาสนใจชวนตดตาม รองลงมา คอ ส�อปายโฆษณาและส�ออ�น ๆ ส�อวทยกระจายเสยง และส�อสงพมพ ตามลาดบ สวนเร�องของอทธพลของส�อโฆษณาแตละประเภทนน พบวา นกศกษาสวนใหญ� 3ไดรบอทธพลการเลอกซอสนคาจากส�อวทยโทรทศนมาก3 ท�สด เชนกน เพราะเหนวา เปนส�อท�ใหทงภาพ 3และเสยงมการพฒนาแปลกใหม เราความสนใจของผซอไดด รองลงมา คอ ส�อสงพมพ 3 � , ส�อปายโฆษณา และส�ออ�น ๆ และส�อวทยกระจายเสยง ตามลาดบ ขอเสนอแนะและขอปรบปรง ควรผลตส�อโฆษณาท�ม

Page 39: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

28

เนอหาไมเกนควา3 มเปนจรงมากนก และใหความสาคญกบภาษาท�ใชในการโฆษณา ควรใชภาษาใหถกตองและเหมะสมโดยเฉพาะตามปายโฆษณาและทางส�อวทยโทรทศน สนย ศรสมเพชร (2544) ทาการศกษา เร�อง “อทธพลของส�อโฆษณากลางแจงท�มผลตอการตดสนใจซVอสนคาอปโภค -บรโภค” ทาการศกษากบกลมตวอยางท�มอาย ระหวาง 20-45 ป ท�อาศยอยในเขตพนท� อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม พบวา ประชากรรอยละ 3 81.87 เปดรบส�อโฆษณากลางแจงโดยเปดรบ 3-5 ครงตอวน ลกษณะการอานปายโฆษณา ดงน อานทกครงท�เหน และเหตผลท�อานปาย3 3 3โฆษณากลางแจง เพราะปายตดตงอยในบรเวณท�ใชเปนเสนทางสญจรไปมาเปนประจา มวธการอาน3 ปาย คอ อานแบบคราว ๆ ใหพอร อานตวอกษรท�อยบรรทดแรก อานช�อรานคา อานราคาขอบงสนคาท� โฆษณา สวนประกอบของปายท�ชวยในการจดจา คอ รปภาพของสนคา กระบวนการตดสนใ จซอสนคา3ของผบรโภค ในขนการรบรและเกดความตองการในตวสนคา พบวา รอยละ 3 81.87 ระบวา มการโฆษณาขายสนคาอปโภค-บรโภค ผานทางปายโฆษณากลางแจง ขนการแสวงหาขอมล กลมตวอยาง 3รอยละ 73.03 ระบวา หลงจากรบรและเกดความตองการในตวสนคาจากกา รอานปายโฆษณากลางแจง ทาใหเกดความสนใจและไปแสวงหาขอมลเพมเตม สาหรบในขนการประเมนผล กลมตวอยาง รอยละ � 364.70 มการประเมนทางเลอกกอนการตดสนใจซอสนคา และขนการตดสนใจซอ กลมตวอยางรอยละ 3 33 56.37 ไดมการตดสนใจซอสนคา เม�ออานปายโ3 ฆษณากลางแจง และขนความรสกหลงซอสนคา กลม3 3 ตวอยางรอยละ 30.39 ระบวา จะกลบไปซอสนคาอปโภค 3 -บรโภคอกหลงจากไดซอสนคาไปแลว สวน3 อทธพลของส�อโฆษณากลางแจงท�มผลตอการตดสนใจซอสนคาอปโภค 3 -บรโภค ขนการรบร และเกด3 ความตองการ จากการศกษาพบวา กลมตวอยาง รอยละ 81.87 ระบวา สสนของปายโฆษณา และทาเลท�ตงปายโฆษณา มอทธพลตอการรบร และเกดความตอการในระดบสงมาก และสงตามลาดบ 3 องคประกอบของสนคาท�มอทธพลในระดบสงในขนน ไดแก ราคาขอสนคา และการสงเสรมการขาย 3 3 สวนในข 3นตอนอ�นๆ ผลการวจยไมพบวา ปายโฆษณามอทธพลแตอยางใด

Page 40: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

29

ประโยชนท�คาดวาจะไดรบ (Expected Results) 1. ภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะล ผท� เกยวของสามารถนาไปเปนแนวทางในการกาหนดนโยบายเกยวกบขาวได� � 2. ทาใหทราบประเดนของขาวท�อยในความสนใจของส�อมวลชนเกยวกบขาวหอมมะล � 3. ทาใหทราบปญหาและความตองการของเกษตรกรผทานาในปจจบนผานส�อมวลชน ซ� งตดตามสถานการณดานการเกษตรมาระยะเวลาหน�ง

สมมตฐานการวจย 1. ส�อมวลชนมบทบาทในการทาหนาท�เปนผพทกษคณคาของขาวหอมมะลไทยไดในระดบมาก 2. ส�อมวลชนมบทบาทในการทาหนาท�เปนผใหความหมายและแสดงคณคาของขาวหอมมะลไทยไดในระดบมาก 3. ส�อมวลชนมบทบาทในการทาหนาท�เปนผตอบสนองความตองการของสงคมเกยว�กบขาวหอมมะลไทยไดในระดบมาก

คานยามศพทเฉพาะ (Operational definition) การวจย เร�อง “การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย ” มศพทท�เกยวของกบการวจย ดงน� 3 ภาพอนาคต หมายถง เหตการณท�คาดวาจะเกดขนกบสงคม หรอเปนประเดนท�อย 3ในความสนใจของส�อมวลชน ในระยะ 10 ปขางหนา ส�อมวลชน หมายถง ผปฏบตหนาท�ในการรายงานขาว บรรณาธการขาว ผส�อขาว คอลมนสต ฯลฯ ในองคกรส�อสารมวลชน ในสายขาวเกษตร หรอกองบรรณาธการขาวเกษตร บทบาท หมายถง บทบาทของส�อมวลชนสายขาวเกษตร ท�มตอการสราง เสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย ขาวหอมมะล หมายถง สายพนธขาวท�มถนกาเนดในประเทศไทย มลกษณะกลน� �หอมคลายใบเตย สายพนธ ขาวขาวดอกมะล 105 และ กข.15 ผเช�ยวชาญ หมายถง ผท�มความรทางดานการส�อสารมวลชนในสายขาวเกษตร

Page 41: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

30

กรอบแนวความคด (Conceptual Framework of the Study) จากการศกษา แนวคด ทฤษฎ เอกสาร และงานวจยท�เกยวของกบการวจย เร�อง � “การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย ” สามารถนามาเขยนเปนกรอบแนวความคดในการวจย ไดดงน3

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม บทบาทหนาท�ของส�อมวลชน

1. การทาหนาท�เปนผพทกษ 2. การทาหนาท�เปนผใหความหมาย 3. การทาหนาท�เปนผตอบสนองตอสงคม

คณคาของขาวหอมมะลไทย ภาพอนาคตของส�อมวลชนไทยในบทบาท - เปนพชประจาถน� การสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย - มความหอมเฉพาะสายพนธ - มคนรจกมาก - ตองปลกในประเทศไทยเทานน 3 จงจะมความหอม - มความเกยวพนกบวถชวตชาวนาไทย�

ปญหาอปสรรค ในการสรางเสรมคณคาขา วหอมมะลไทย ปญหาดานพนธขาว ปญหาระบบการผลตขาว ปญหาดานการตลาด ปญหาดานวถชวตชาวนา

Page 42: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

31

จากกรอบแนวคด (Conceptual Framework of the Study) ในการวจยดงกลาวขางตน จะเหนไดวา ปจจยท�มผลตอภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเ สรมคณคาใหกบขาวหอมมะล ไทย ประกอบดวยปจจย 3 สวน คอ ปจจยบทบาทหนาท�ของส�อมวลชนทง 3 3 บาทบาท ปจจยดานคณคาของขาวหอมมะล และปจจยปญหาอปสรรคในการสรางเสรมคณคาใหขาวหอมมะลไทย ซ� งจากกรอบแนวความคดตรงน สามารถนาไปสรางเคร�องมอในการดา3 เนนการวจย โดยแตกออกเปนตวแปรตางๆ ตงเปนขอคาถาม ดงไดอธบายไวในรายละเอยดเกยวกบวธการดาเนนการวจยตอไปในบทท� 3 � 3

Page 43: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

บทท� 3

ระเบยบวธวจย

(Research Methodology) การวเคราะหขอมลเพ�อใหเปนไปตามวตถประสงคของการวจย เร�อง “การศกษาภาพ

อนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย ” โดยผวจยไดนาขอมลจากการตอบคาถามของผเช�ยวชาญ ซ� งประกอบไปดวยผเช�ยวชาญดานส�อสารมวลชน จานวนทงสน - - 20 คน มาวเคราะหตามแบบการวจยเชงอนาคต (Future Research) โดยใชเทคนคเดลฟาย (Delphi technique) ซ� งมขนตอนและรายละเอยด- ดงน-

วธการและข<นตอนของการวจย เพ�อใหการดาเนนการวจยบรรลตามวตถประสงคท�ตงไว ผว- จยไดดาเนนการอยางเปนระบบตามขนตอนดงน- - ขนตอนท� - 1 จดเตรยมโครงการวจยโดยศกษาเอกสาร ตารา วรรณกรรมอ�นๆ ท�เกยวของ�กบแนวคด ทฤษฎและขอมลพนฐานท�เกยวของกบบทบาทของส�อสารมวลชน ในการสงเสรมคณคาขาว � -หอมมะลไทย ตลอดจนศกษางานวจยเกยวกบการวจยดวยเทคนคเดลฟาย � (Delphi technique) เพ�อนามาสรางกรอบแนวคด กาหนดวตถประสงค และสรางเคร�องมอในการวจย ขนตอนท� - 2 ดาเนนงานตามโครงการวจย โดยนาแบบสอบถามปลายเปดท�มโครงสราง โดยไมจากดคาตอบท�สรางขนในขนตอนท� - - 1 ไปเกบรวบรวมขอมลและนามาวเคราะหเนอหา - (Content analysis) จากผเช�ยวชาญ จานวน 20 คน เปนรอบท� 1 แลวนาขอมลมาจาแนกและจดกลม พฒนาเปนแบบสอบถามชนดมาตราสวน ประมาณคา ของไลเครท (Liket’s Five Rating Scale) เปนฉบบท� 2 นาไปเกบรวบรวมขอมลรอ บท� 2 จากผเช�ยวชาญกลมเดม โดยการหาคามธยฐาน (Median) และคาพสยอนเทอรควอไทล (Interquatile Range) นาขอมลท�ไดวเคราะหและพฒนาไปใหผเช�ยวชาญตอบแบบสอบถามในรอบท� 3 เพ�อยนยนความคดเหนเดมในรอบท� 2 พรอมกบผเช�ยวชาญพจารณาวามความ คดเหนตรงหรอสอดคลองกบตาแหนงของคาตอบท�ผเช�ยวชาญทานอ�นแสดงความคดเหนหรอไม หาก ไมเหนดวยกใหแสดงเหตผลเพมเตม แตถาผตอบแบบสอบถามไมแสดงเหตผลกจะถอวาเหนดวยกบ �ตาแหนงของคาตอบดงกลาวจากนนนา - ขอมลท�ไดมาวเคราะหและแปรผลการวจย

Page 44: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

33

ขน- ตอนท� 3 รายงานผลการวจย เปนการนาผลการวเคราะหขอมล ความคดเหน ขอคนพบและขอเสนอแนะมาจดทารายงานการวจย ตรวจสอบถามถกตอง ปรบปรง แกไขขอบกพรอง แลวจดทา รายงานการวจยฉบบสมบรณ

กลมผเช�ยวชาญ เพ�อใหการวจยครงนเปนไปตามวตถประสง- - คท�ตงไว ผวจยไดกาหนดประชากรท�ใชใน- การวจยท�เขารวมในกระบวนการเดลฟายเทคนค (Delphi technique) โดยเปนผเช�ยวชาญซ�งไดมาจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) ซ� งไดแก ผเช�ยวชาญดานส�อสารมวลชน จานวน 20 คน เปนผมคณสมบต มประสบการณการทางานดานการส�อสารสายเกษตรกรรม ดงตารางท� 3.1 ตารางท� 3.1 แสดงจานวนผเช�ยวชาญท�เขารวมกระบวนการเดลฟายเทคนค

ผเช�ยวชาญ จานวน (คน)

ส�อหนงสอพมพ 5 ส�อวทยโทรทศน 3 ส�อวทยกระจายเสยง 2 ส�อนตยสาร 8 ผเช�ยวชาญในการผลตส�อ 2

รวม 20

วธการเลอกผเช�ยวชาญ ผเช�ยวชาญท�เปนประชากรท�ใชในการวจยครงน - - ผวจยใชวธการเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) โดยมขนตอนการเลอก ดงน- - 1. เลอกผเช�ยวชาญ โดยพจารณาตามวตถประสงคของการวจย และคณสมบตของผเช�ยวชาญตามหลกเกณฑท�ผวจยกาหนดไว 2. ตดตอผเช�ยวชาญ ตามท�พจารณาความเหมาะสมไวแลว เพ�อขอความรวมมอในการ แสดงความคดเหน ใหขอเสนอแนะในการวจยครงน โดยตดตอดวยตนเอง- -

Page 45: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

34

เคร�องมอท�ใชในการวจย เคร�องมอท�ใชในการวจยครงนเปนแบบสอบ- - ถามปลายเปด และแบบสอบถามชนดมาตราสวนประมาณคา โดยใชกระบวนการวจยตามเทคนคเดลฟาย (Delphi techniques) ซ� งใหผเช�ยวชาญท�ไดรบการคดเลอกไวแลวตอบแบบสอบถาม 3 รอบ คอ รอบท� 1 ใหผเช�ยวชาญตอบแบบสอบถามปลายเปดเกยวกบความคดเหนขอเสนอแนะ� เกยว� กบบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย รอบท� 2 ผวจยนาขอความท�ไดรบจากการตอบแบบสอบถามในรอบท� 1 ของผเช�ยวชาญมาจาแนกและจดกลมขอมล แลวจดทาเปนแบบสอบถามชนดมาตราสวนประมาณคาของ ไลเครท (Likert’s Five Rating Scale) ซ� งกาห นดคาระดบคะแนนชวงความคดเหนเปน 5 ระดบ มความหมาย ดงน- ระดบ 5 หมายถง กลมผเช�ยวชาญตองการใหเกดในระดบมากท�สด ระดบ 4 หมายถง กลมผเช�ยวชาญตองการใหเกดในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง กลมผเช�ยวชาญตองการใหเกดในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง กลมผเช�ยวชาญตองการใหเกดในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง กลมผเช�ยวชาญตองการใหเกดในระดบนอยท�สด จากนนนาแบบสอบถามท�ไดตรวจสอบคณภาพในดานรปแบบโครงสรางและเนอหา แลว- -นาไปใหผเช�ยวชาญตอบแบบสอบถาม โดยใหนาหนกตามล- าดบความสาคญของเร�องตางๆ รอบท� 3 ผวจยนาหลการตอบแบบสอบถามท�ไดจากผเช�ยวชาญทงหมด มาหาคามธยฐาน - (Median) และคาพสยอนเทอรควอไทล (Interquatile Range) แลวนาไปใหผเช�ยวชาญตอบแบบสอบถามอกครง เพ�อเปนการยนยนความคดเหนเดมในรอบท� - 2 พรอมกบใหผเช�ยวชาญพจารณาวามความคดเหน ตรงหรอสอดคลองกบตาแหนงของคาตอบท�ผเช�ยวชาญทานอ�นแสดงความคดเหนหรอไม หากไมเหน ดวยกใหแสดงเหตผลเพมเตม แตถาผตอบแบบสอบถามไมแสดงเหตผลกถอวาเหนดวยกบตาแหนงของ �คาตอบดงกลาว จากผลการตอบแบบสอบถามของผเช�ยวชาญในรอบท� 3 ปรากฏวา ผเช�ยวชาญทง - 20 ทาน มความคดเหนสอดคลองกนสง โดยมคามธยฐาน (Median) อยในระดบ 5 คอ เหนดวยอยางยง จานวน � 22 ขอ อยในระดบ 4 เหนดวย จานวน 24 ขอ และอยในระดบ 3 คอ ไมแนใจ จานวน 4 ขอ จากคาถามทงหมด - 50 ขอ นอกจากนน จากพสยอนเทอรควอไทล - (Interquatile Range) การตอบแบบสอบถามของผเช�ยวชาญ มชวงความคดเหนสอดคลองกบตาแหนงของคาตอบท�ผเช�ยวชาญทานอ�นแสดงความ คดเหนสอดคลองกนสง ผวจยจงไมไดใหผเช�ยวชาญตอบแบบสอบถามร อบท� 4

Page 46: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

35

การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมลสาหรบการวจยครงน ผวจยดาเนนการตามขนตอน ดงน - -- -

1. ตดตอผเช�ยวชาญ

ผวจยตดตอผเช�ยวชาญดวยตนเอง เพ�อแจงวตถประสงค รายละเอยดของการวจย และขอทราบความสมครใจในการแสดงความคดเหน ขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบบทบาทของ � ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย ตลอดจนขอมลท�เกยวของกบผเช�ยวชาญแตละทาน � เพ�อคดเลอกผเช�ยวชาญ จานวน 20 คน

2. การใชแบบสอบถาม

ในรอบท� 1 ผวจยจดสงแบบสอบถามปลายเปด พรอมคาชแจงประกอบคาถาม- ใหผเช�ยวชาญแสดงความคดเหนอยางอสระ เพ�อนาความคดเหนมาวเคราะหและสรางแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ในดานความคดเหนเกยวกบบทบาทของส�อมวลชนในการ� สงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย ในรอบท� 2 ผวจยนาแบบสอบถามท�สรางขนจากกา- รแสดงความคดเหนตามทศนะของผเช�ยวชาญจากรอบท� 1 ซ� งเปนแบบมาตรสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ นาไปใหผเช�ยวชาญตอบแบบสอบถามอกครง โดยนาสงดวยตนเอง จากนนนาแบบสอบถามมาวเคราะห โดยใช- -คามธยฐานและคาพสยอนเตอรควอไทล (Interquatile Range) ในรอบท� 3 ผวจยจดสงแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคาท�มรายละเอยดจากรอบ ท� 2 ใหผเช�ยวชาญชดเดมมาตอบแบบสอบถามอกครง โดยแสดงคามธยฐาน คาพสยอนเทอรควอไทล - ของคาตอบจากผเช�ยวชาญทง - 20 ทาน เพ�อประกอบการพจารณาในการตอบแบบสอบถามของผเช�ยวชาญอกครง-

Page 47: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

36

การวเคราะหขอมล 1. ผวจยนาขอมลท�ไดรบจากแบบสอบถามปลายเปดในรอบท� 1 ของผเช�ยวชาญมาวเคราะหโดยนาความคดเหนมาจาแนกและจดกลม รวบรวมเนอหาท�ใกลเคยงกนมาไวในขอเดยวกน -เพ�อสรางแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ 2. ผวจยนาคาตอบจากการตอบแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบของผเช�ยวชาญในรอบท� 2 และรอบท� 3 มาหาคามธยฐาน เพ�อสรปเปนระดบของการพยากรณแตละขอและ นาคาพสยอนเทอรควอไทลกบคามธยฐานเปนเกณฑในการพจารณาความสอดคลองของกลม ผเช�ยวชาญ ถาคาสถ ตของแบบสอบถามในแตละขออยในเกณฑท�กาหนด ถอวาสอดคลองกน ถา คาสถตคาใดคาหน�งอยนอกเกณฑท�กาหนดหรอนอกเกณฑทงสองคา จะถอวาไมสอดคลองกน - ในการสรปความคดเหนของกลมผเช�ยวชาญแตละขอนน ผวจยถอคามธยฐานเปนหลกใน -การพยากรณแนวโนมแตละขอ และจะใชคาพสยอนเทอรควอไทลกบคามธยฐาน ซ� งแสดงถงความ สอดคลองกนของความคดเหนของกลมผเช�ยวชาญในแตละขอ เปนการเสรมแนวโนมอกทางหน�ง ผวจย ไดนาเอาขอความท�กลมผเช�ยวชาญมความคดเหนสอดคลองกน ทงคามธยฐานและคาพสยอนเทอร- ควอไทล มาสรปเปนแนวความคดเหนของกลมผเช�ยวชาญเกยวกบบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม � คณคาขาวหอมมะลไทย นามาเสนอเปนผลการวเคราะหขอมล ทงนผวจยคดเลอกขอท�มมธยฐานมาก - -ท�สด 5 อนดบแรก ในแตละตวแปรมาอภปรายผลการวจย

สถตท�ใชในการวเคราะหขอมล 1. คามธยฐาน (Median) ของขอมลท�มการแจกแจงความถ� การแปลความหมายของคามธยฐาน เปนดงน - คามธยฐาน 4.50-5.00 หมายถง กลมผเช�ยวชาญตองการใหเกดในระดบมากท�สด คามธยฐาน 3.50-4.49 หมายถง กลมผเช�ยวชาญตองการใหเกด ในระดบมาก คามธยฐาน 2.50-3.49 หมายถง กลมผเช�ยวชาญตองการใหเกดในระดบปานกลาง คามธยฐาน 1.50-2.49 หมายถง กลมผเช�ยวชาญตองการใหเกดในระดบนอย คามธยฐาน 0.50-1.49 หมายถง กลมผเช�ยวชาญตองการใหเกดในระดบนอยท�สด

Page 48: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

37

2. พสยอนเทอรควอไทล (Interquatile Range) คอ คาความแตกตางระหวาง ควอไทล ท� 3 กบควอไทลท� 1 ดงน- ถาคาพสยอนเทอรควอไทลท�คานวณไดขอความใดท�มคาไมเกน 1.50 แสดงวา ความคดเหนของกลมผเช�ยวชาญท�มตอขอความนนสอดคลองกน - (Consensus) ถาคาพสยอนเทอรควอไทลท�คานวณไดขอความใดท�มคา มากกวา 1.50 แสดงวา ความคดเหนของกลมผเช�ยวชาญท�มตอขอความนน - ไมสอดคลองกน

สรป การวจยครงนเปนการวจยโดยใชเทคนคเดลฟาย - - (Delphi techniques) มวตถประสงค เพ�อ 1) เพ�อทราบบทบาทของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย 2) เพ�อทราบแนวทางในการพฒนาบทบาทของส�อมวลชน ในการสรางและสง เสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย 3) เพ�อทราบภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย โดย ผเช�ยวชาญท�ใหขอมลประกอบดวย ผเช�ยวชาญจากส�อโทรทศน จานวน 3 คน ผเช�ยวชาญจากส�อวทยกระจายเสยง จานวน 2 คน ผเช�ยวชาญจากส�อหนงสอพมพ จานวน 5 คน ผเช�ยวชาญจากส�อนตยสาร จานวน 8 คน ผเช�ยวชาญในการผลตส�อ จานวน 2 คน รวมผเช�ยวชาญทงสน จานวน - - 20 คน เคร�องมอท�ใชเปนแบบสอบถามปลายเปด และแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ตามขอบขายบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย สถตท�ใชคอ คา มธยฐาน (media) และคาพสยอนเทอรควอไทล (Interquatile range)

Page 49: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

บทท� 4

ผลการวจย

(Results Research) ผลการวเคราะหขอมลเพ�อใหเปนไปตามวตถประสงคของการวจย เร�อง “การศกษาภาพ

อนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย ” โดยผวจยไดนาขอมลจากการตอบคาถามของผเช�ยวชาญ ซ� งประกอบไปดวยผเช�ยวชาญดานส�อสารมวลชน จานวนทงสน - - 20 คน มาวเคราะหตามแบบการวจยเชงอนาคต (Future Research) โดยใชเทคนคเดลฟาย (Delphi technique) ซ� งมขนตอน- และรายละเอยด ดงน- การวเคราะหขอมลแบงออกเปน 2 ตอน คอ ตอนท� 1 วเคราะหความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย ตอนท� 2 ขอเสนอแนะของผเช�ยวชาญเกยวกบ� บทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย

ตอนท� 1 วเคราะหความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอม มะลไทย ประกอบดวยการวเคราะห 3 ขนตอน คอ- 1) ขอมลซ� งไดจากแบบสอบถามของผเช�ยวชาญ ในการวจยรอบท�หน�ง เปนการวเคราะหความคดเหนการตความ และการสงเคราะหความคดเหนแบงแยกประเภทขอมลเพ�อจดทาแบบสอบถามสาหรบ รอบท�สองตอไป 2) การวเคราะหแบบสอบถามในรอบท�สองเพ�อตรวจสอบความคดเหนของผเช�ยวชาญในรอบท�หน�ง และ 3) การวเคราะหแบบสอบถามรอบท�สาม จากการทบทวนความคดเหนของผเช�ยวชาญแตละทานกบความคดเหนรวมของผเช�ยวชาญทงกลม โดยใชหาคามธยฐาน - (Median) และ คาพสยอนเทอรควอไทล (Interquatile Range) รายละเอยดดงตารางท� 4.1

ตอนท� 2 ขอเสนอแนะของผเช�ยวชาญเกยวกบบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอมมะล� ไทย

Page 50: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

39

ตารางท� 4.1 คามธยฐาน และคาพสยอนเทอรควอไทลจากความคดเหนของผเช�ยวชาญเกยวกบบทบาท � ของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม จาแนกเปนรายดานและรายขอ

รายละเอยด ความคดเหน คามธยฐาน พสยอนเทอรควอไทล

คณคาขาวหอมมะล 1) ควรสงเสรมให คนไทยตระหนก วาขาวหอมมะลเปนพชประจาถน� ของไทย

5 0.5

2) ควรสงเสรมให รวาความหอมของ ขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของสายพนธขาวหอมมะลไทย

5 2

3) ควรสงเสรมให คนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของขาวไทย

4 1

4) ควรเผยแพรให ทวโลกรวา� ขาวหอม มะลเปนขาวท�มความอรอยท�สดใน โลก

5 1

5) ควรสรางเอกลกษณเฉพาะ ใหกบ ขาวหอมมะลวา เปนขาวท�ตองปลกในประเทศไทยเทานน จงจะไดกลนและ- �รสชาตท�หอมเหมอนดอกมะล

4 1.5

6) ควรรณรงคใหคนไทยรสก รกและหวงแหน วาขาวหอมมะลเปนขาวของคนไทย

5 1

ความเกยวพนกบ� กบสงคม

7) ควรกระตนใหรฐบาลเหนความ สาคญ และใหอาชพทานาเปนอาชพ สงวนของคนไทย

4 1

8) ควรสงเสรม ใหขาวหอมมะล เปนทรพยากรท�มคา ของประเทศไทย เชนเดยวกบทองหรอนามน -

5 1

Page 51: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

40

ตารางท� 4.1 คามธยฐาน และคาพสยอนเทอรควอไทลจากความคดเหนของผเช�ยวชาญเกยวกบบทบาท � ของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม จาแนกเปนรายดานและรายขอ (ตอ )

รายละเอยด ความคดเหน คามธยฐาน พสยอนเทอรควอไทล

9) ควรกระตนใหทกภาคสวน ตระหนกวาขาวหอมมะลเปนพชเศรษฐกจท�สาคญของชาตไทย

4 1.5

10) ควรกระตนใหตระหนกวาขาว หอมมะลมความเช�อมโยงกบวถชวตของชาวนาไทย

4 1.5

11) ควรกระตนใหคนไทยตระหนกวา อาชพทานากอใหเกด ขนบธรรมเนยม ประเพณวฒนธรรม อนเกยวของกบ� การประกอบอาชพการทานาขาวมาก มายควรคาแกการอนรกษ

4 1

12) ควรกระตนใหเกดการอนรกษ และรกษาศลปะหลากหลายแขนงท�เกยวของกบการทานา เชน � การละเลน การแสดง เคร�องจกสานพธกรรม ฯลฯ

4 1.5

13) ควรกระตนใหเกดการสบทอด และรกษาไวซ� งประเพณ เชน การแหนางแมวเพ�อขอฝน การบชาพระแมโพสพ ฯลฯ

4 1

ดานพนธขาว 14) ควรกระตนผท�เกยวของ� ทกฝาย เพ�อใหเกษตรกรไดพนธขาวหอมมะล ท�ดในการเพาะปลก

3 1

15) ควรกระตนใหมแหลงจาหนาย พนธขาวหอมมะลท�ดใหแกเกษตรกร

4 1

Page 52: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

41

ตารางท� 4.1 คามธยฐาน และคาพสยอนเทอรควอไทลจากความคดเหนของผเช�ยวชาญเกยวกบบทบาท � ของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม จาแนกเปนรายดานและรายขอ (ตอ )

รายละเอยด ความคดเหน คามธยฐาน พสยอนเทอรควอไทล

16) ควรสงเสรมใหเกดการวจยและ พฒนาปรบปรงพนธขาวหอมมะลให มคณภาพสงขน-

4 1.5

17) ควรสงเสรมใหเกดการ อนรกษ และรกษาพนธขาวหอมมะลดงเดม- ไว ไมใหสญหาย

5 1

18) ควรกระตนใหทกภาคสวนเหน ความสาคญและตระหนกถงปญหาการแยงชงทรพยากรชวภาพ โดยเฉพาะอยางยง � ขาวหอมมะล จากชาวตางชาต

5 1

ดานระบบการผลต 19) ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาการใชสารเคมและรณรงคใหเกษตรกรลดการใชสารเคมในการ กาจดแมลง วชพช และศตรพช

4 1

20) ควรกระตนใหประชาชนตระหนก ถงภยธรรมชาตจากภาวะโลกรอน

5 1

21) ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนก ถงปญหาคณภาพดนและการทาลาย หนาดน โดยการเผาตอซง และลดการ ทาลายหนาดน

5 1

22) ควรใหความรแกเกษตรกรในแนวทางการลดตนทนการเพาะปลกขาว ดวยวธการเพาะปลกขาวแบบเกษตรธรรมชาตมากขน-

5 1

Page 53: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

42

ตารางท� 4.1 คามธยฐาน และคาพสยอนเทอรควอไทลจากความคดเหนของผเช�ยวชาญเกยวกบบทบาท � ของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม จาแนกเปนรายดานและรายขอ (ตอ )

รายละเอยด ความคดเหน คามธยฐาน พสยอนเทอรควอไทล

23) ควรใหความรแกเกษตรกรในเร�องการบรหารและวางแผนการเพาะปลกขาว รวมไปถงการบรหารแปลงนาใหมประสทธภาพ

5 1.5

24) ควรใหความรแกเกษตรกรในเร�องของการเกบเกยว เพ� � อลดการสญเสยเมลดขาวระหวางการเกบเกยว �

5 0

25) ควรกระตนใหเกด การถายทอดภมปญญาและองคความรตางๆ ในการเพาะปลกขาว จากรนสรน อยางตอเน�อง

5 0

26) ควรกระตนใหกลมลกหลาน เกษตรกรรสกรก และหวงแหนใน อาชพการทานา และพนท�ในการ- เพาะปลกขาว

5 1

ดานการตลาด 27) ควรกระตนใหทกภาคสวน ตระหนกถงปญหาการผลตขาวไมตรง กบความตองการของตลาด อาท ขาวไมปลอดสารพษ มการปลอมปน รวม ไปถงการใหความรแกเกษตรกรในการผลตขาวไดตรงกบความตองการของตลาด

4 1

28) ควรตดตามขาวสารเกยวกบคว � ามไมเปนธรรมทางการตลาดท�เกษตรกรไดรบ เชน การโกงนาหนก- การกดราคา เพ�อเปนการปองปราม

5 0

Page 54: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

43

ตารางท� 4.1 คามธยฐาน และคาพสยอนเทอรควอไทลจากความคดเหนของผเช�ยวชาญเกยวกบบทบาท � ของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท� สาม จาแนกเปนรายดานและรายขอ (ตอ )

รายละเอยด ความคดเหน คามธยฐาน พสยอนเทอรควอไทล

29) กระตนภาครฐในการแกไข ปญหาดานการขนสงและการ เช�อมโยงตลาดท�ไมสมบรณ ใหพฒนาขน-

5 1

30) ควรสงเสรม ใหเกษตรกรสามารถแปรรปผลผลตของตนเองเพ�อเพม�มลคา และสงเสรมให มเคร�องหมาย การคา

4 1

31) ควรตดตามสถานการณเกยวกบ� สญญาซอขาย- ท�ไมเปนธรรม แกเกษตรกรและกระตนใหเกด การซอ-ขายลวงหนาในตลาด

5 0

ดานวถชวตชาวนา 32) ควรกระตนใหคนในสงคม ตระหนกถงการอนรกษและเผยแพร วฒนธรรม ประเพณ เกยวกบขาว� รวมทงการสบทอดวฒนธรรม -ประเพณใหอยคกบวถชวตชาวนาไทย

4 1

33) ควรกระตนเกษตรกรหนมาเพาะ ปลกขาวแบบดงเดม- มากกวาการใช เทคโนโลยใหมหรอสารเคม

5 1

แนวโนมประเดนความสนใจของส�อมวลชน

34) ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณการแยงชงทรพยากรชวภาพของชาวตางชาต

5 1

35) ควรกระตนใหทกภาคสวน ตระหนกถงสถานการณการแขงขน ในตลาดคาขาวของประเทศเวยตนามและประเทศในภมภาคอาเซยน

4 1

Page 55: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

44

ตารางท� 4.1 คามธยฐาน และคาพสยอนเทอรควอไทลจากความคดเหนของผเช�ยวชาญเกยวกบบ � ทบาท ของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม จาแนกเปนรายดานและรายขอ (ตอ )

รายละเอยด ความคดเหน คามธยฐาน พสยอนเทอรควอไทล

36) ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปญหาการปลอม ปนขาวหอมมะลในตลาดคาขาว

4 1

37) ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณกระบวนการผลตขาวท�ปลอดสารเคม/การผลตขาวแบบเกษตรอนทรย

4 1.5

38) ส�อมวลชนควรใหความสาคญในการปลกจตสานกใหเกษตรกรเหนคณคาของขาวหอมมะลวาเปนขาว ของคนไทย

4 1

39) ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปรมาณพนท�ปลก-ขาวท�ลดลง และกระตนใหเกษตรกร รสกรกและหวงแหนพนท�ปลกขาว -

3 1.5

40) ส�อมวลชนควรใหความสาคญ เฝาระวง และตดตามสถานการณ การคกคามพนท�เกษตรกรรมของคน-ตางชาต

4 1.5

41) ส�อมวลชนควรใหความสาคญ และตดตามสถานการณการอนรกษพนท�เกษตร - โดยเฉพาะพนท�ปลกขาว-

3 1.5

42) ส�อมวลชนควรใหความสาคญ ตดตามสถานการณ และกระตน รฐบาล เพ�อประกาศใหอาชพทานา เปนอาชพของคนไทย

4 1

Page 56: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

45

ตารางท� 4.1 คามธยฐาน และคาพสยอนเทอรควอไทลจากความคดเหนของผเช�ยวชาญเก �ยวกบบทบาท ของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม จาแนกเปนรายดานและรายขอ (ตอ )

รายละเอยด ความคดเหน คามธยฐาน พสยอนเทอรควอไทล

บทบาทส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาใหกบขาว หอมมะล

43) ส�อมวลชนควรเอาใจใส แ ละม ความตอเน�องในการนาเสนอขาว ความเคล�อนไหวทางดานการเกษตรของไทย

4 1

44) ส�อมวลชนควรมความรวมมอและ ประสานความคด โดยมงประโยชน ของประเทศเปนสาคญในการปกปองพนธขาวหอมมะลไทย

5 1

45) ส�อมวลชนควรมบทบาทในการ ปกปอง เฝาระวง ปองกนและรกษาพนธขาวหอมมะลและอาชพการทานาขาวอยางชดเจน

4 1

46) ส�อมวลชนควรมบทบาทในการ ปลกฝงคานยมในการหวงแหนพชพนธและทรพยากรชาต

5 1

47) ส�อมวลชนควรมสวนในการชให - เหนความสาคญของพนธขาวหอมมะล

4 1

48) ส�อมวลชนควรตระหนกถงความ สาคญของขาวตอระบบเศรษฐกจ

5 1

49) ส�อมวลชนควรมสวนในการเผย แพรความรเร�องขาวหอมมะลไทย

4 1

50) ส�อมวลชนควรมสวนในการ อนรกษวฒนธรรม ประเพณ อนเน�อง มาจากวถชวตการทานา

4 1.5

Page 57: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

46

จากตารางท� 4.1 เม�อพจารณาคามธยฐานและคาพสยอนเทอรควอไทล จากค วามคดเหนของผเช�ยวชาญเกยวกบบทบาทของส�อมวลชน ในการสรา� งเสรมคณคาขาวหอมมะลไทยจากแบบสอบ ถามรอบท�สาม จาแนกเปนรายดานและรายขอ มรายละเอยดดงน - ดานคณคาขาวหอมมะล พบวา คามธยฐานจากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอ บทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดในระดบมากท�สด (มธยฐาน เทากบ 5.00) คอ ขอ 1. ควรสงเสรมใหคนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลเปน พชประจาถนของไทย� ขอ 2. ควรสงเสรมใหรวาความหอมของขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของสาย พนธขาวหอมมะลไทย ขอ 4. ควรเผยแพรใหทวโลกรวาขาวหอมมะลเปนขาวท�มความอรอยท�สดใน �โลก และ ขอ 6. ควรรณรงคใหคนไทยรสก รก และหวงแหน วาขาวหอมมะลเปนขาวของคนไทย รองลงมาคอในระดบมาก (มธยฐานเทากบ 4.00) คอ ขอ 3. ควรสงเสรมให คนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของขาวไทย ขอ 5. ควรสรางเอกลกษณเฉพาะใหกบขาวหอมมะลวา เปนขาวท�ตอง ปลกในประเทศไทยเทานน จงจะไดกลนและรสชาตท�หอมเหมอนดอกมะล - � เม�อพจารณาคาอนเทอรควอไทล จากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของ ผเช�ยวชาญสอดคลองกน (คาอนเทอรควอไทล ไมเกน 1.5) เรยงจากนอยไปหามาก คอ ขอ 1. ควรสงเสรมใหคนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลเปนพชประจาถนของไทย � ขอ 3. ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของขาวไทย ขอ 4. ควรเผยแพรใหทวโลกรวาขาวหอมมะลเปนขาวท�มความอรอย �ท�สดใน โลก ขอ 6. ควรรณรงคใหคนไทยรสก รกและหวงแหน วาขาวหอมมะลเปนขาวของคนไทย ขอ 5. ควรสรางเอกลกษณเฉพาะใหกบขาวหอมมะลวา เปนขาวท�ตองปลกในประ เทศไทยเทานน จงจะ -ไดกลนและรสชาตท�หอมเหมอนดอกมะล� และความคดเหนของผเช�ยวชาญท�ไมสอดคลองกน (คาอนเทอรควอไทล มคามากกวา 1.5) คอ ขอ 2. ควรสงเสรมใหรวาความหอมของขาวหอมมะลเปน เอกลกษณของสายพนธขาวหอมมะลไทย ดานความเก�ยวพนกบสงคม พบวา คามธยฐานจากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอ บทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดใน ระดบมากท�สด (มธยฐานเทากบ 5.00) คอ ขอ 8. ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนทรพยากรท�มคาของประเทศ ไทย เชนเดยวกบทองหรอนามน - รองลงมาคอในระดบมาก (มธยฐานเทากบ 4.00) คอ ขอ 7. ควรกระตนใหรฐบาลเหนความสาคญ และใหอาชพทานาเปนอาชพสงวนของคนไทย ขอ 9. ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกวาขาวหอมมะล เปนพชเศรษฐกจท�สาคญของชาตไทย ขอ 10. ควรกระตนใหตระหนกวาขาวหอมมะลมความเช�อมโยงกบวถชวตของชาวนาไทย ขอ 11. ควรกระตนใหคนไทยตระหนกวา อาชพทานากอใหเกด ขนบธรรมเนยม ประเพณวฒนธรรม อนเกยวของกบการ � ประกอบอาชพการทานาขาวมาก มายควรคาแกการอนรกษ ขอ 12. ควรกระตนใหเกดการอนรกษแ ละ

Page 58: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

47

รกษาศลปะหลากหลายแขนงท�เกยวของกบการทานา เชน การละเลน การแสดง เคร�องจกสานพธกรรม � ฯลฯ ขอ 13. ควรกระตนใหเกดการสบทอดและรกษาไวซ� งประเพณ เชน การแหนางแมวเพ�อขอฝน การ บชาพระแมโพสพ ฯลฯ เม�อพจารณาคาอนเทอรควอไทล จากความคดเหนของผ เช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของ ผเช�ยวชาญสอดคลองกนทกขอ (คาอนเทอรควอไทล ไมเกน 1.5) ดานพนธขาว พบวา คามธยฐานจากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดในระดบมากท�สด (มธยฐาน เทากบ 5.00) คอ ขอ 17. ควรสงเสรมใหเกดการอนรกษและรกษาพนธขาว หอมมะลดงเดมไวไมใหสญหาย ขอ - 18. ควรกระตนใหทกภาคสวนเหนความสาคญและต ระหนกถงปญหาการแยงชงทรพยากรชวภาพโดยเฉพาะอยางยงขาวหอมมะลจากชาวตางชาต ท�ตองการใหเกด �รองลงมาคอ ในระดบมาก (มธยฐาน เทากบ 4.00) คอ ขอ 15. ควรกระตนใหมแหลงจาหนายพนธขาว หอมมะลท�ดใหแกเกษตรกร ขอ 16. ควรสงเสรมใหเกดการวจยและพ ฒนาปรบปรงพนธขาวหอมมะลใหมคณภาพสงขน- ในระดบปานกลาง คอ ขอ 14. ควรกระตนผท�เกยวของทกฝายเพ�อใหเกษตรกรได�พนธขาวหอมมะลท�ดในการเพาะปลก เม�อพจารณาคาอนเทอรควอไทล จากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสง เสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของ ผเช�ยวชาญสอดคลองกนทกขอ (คาอนเทอรควอไทล ไมเกน 1.5) ดานระบบการผลต พบวา คามธยฐานจากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดในระดบมากท�สด (มธยฐาน เทากบ 5.00) คอ ขอ 20. ควรกระตนใหประชาชนตระหนกถงภยธรรมชาตจากภาวะโลกรอน ขอ 21. ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาคณภาพดนและการทาลายหนาดน โดยการเผาตอซง และลดการทาลายหนาดน ขอ 22. ควรใหความรแกเกษตรกรในแนวทางการลดตนทนการเพาะปลกขาวดวยวธการเพาะปลกขาวแบบเกษตรธรรมชาตมากขน- ขอ 23. ควรใหความรแกเกษตรกรในเร�องการบรหารและวางแผนการเพาะปลกขาว รวมไปถงการบรหารแปลงนาใหมประสทธภาพ ขอ 24. ควรใหความรแกเกษตรกรในเร� องของการเกบเกยว เพ�อลดการสญเสยเมลดขาว �ระหวางการเกบเกยว ขอ � 25. ควรกระตนใหเกดการถายทอดภมปญญาและองคความรตางๆ ในการ เพาะปลกขาวจากรนสรนอยางตอเน�อง ขอ 26. ควรกระตนใหกลมลกหลานเกษตรกรรสกรก และหวงแหนในอาชพการทานา และพนท�ในการเพาะปลกขาว- ท�ตองการใหเกดรองลงมาคอ ใน ระดบมาก (มธยฐาน เทากบ 4.00) คอ ขอ 19. ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาการใชสารเคม และรณรงคใหเกษตรกรลดการใชสารเคมในการกาจด แมลง วชพช และศตรพช

Page 59: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

48

เม�อพจารณาคาอนเทอรควอไทล จากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของ ผเช�ยวชาญสอดคลองกนทกขอ (คาอนเทอรควอไทล ไมเกน 1.5) ดานการตลาด พบวา คามธยฐานจากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดในระดบมากท�สด (มธยฐาน เทากบ 5.00) คอ ขอ 28. ควรตดตามขาวสารเกยวกบความไมเปนธรรมทาง � การตลาดท�เกษตรกรไดรบ เชน การโกงนาหนก การกดราคา เพ�อเปนการปองปราม - ขอ 29. กระตนภาครฐในการแกไขปญหาดานการขนสงและการเช�อมโยงตลาดท�ไมสมบรณ ใหพฒนาขน - ขอ 31. ท�ตองการใหเกดรองลงมาคอ ใน ระดบมาก (มธยฐาน เทากบ 4.00) คอ ขอ 27. ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงปญหาการผลตขาวไมตรงกบความตองการของตลาด อาท ขาวไมปลอดสารพษ มการ ปลอมปน รวมไปถงการใหความรแกเกษตรกรในการผลตขาวไดตรงกบความตองการของตลาด ขอ 30. ควรสงเสรมใหเกษตรกรสามารถแปรรปผลผลตของตนเองเพ�อเพมมลคา และสงเสรมใ � หมเคร�องหมายการคา เม�อพจารณาคาอนเทอรควอไทล จากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของ ผเช�ยวชาญสอดคลองกนทกขอ (คาอนเทอรควอไทล ไมเกน 1.5) ดานวถชวตชาวนา พบวา คามธยฐานจากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดในระดบมากท�สด (มธยฐาน เทากบ 5.00) คอ ขอ 33. ควรกระตนเกษตรกรหนมาเพาะปลกขาวแบบดงเดมมาก- กวาการใชเทคโนโลยใหมหรอสารเคม ท�ตองการใหเกดรองลงมาคอ ใน ระดบมาก (มธยฐาน เทากบ 4.00) คอ ขอ 32. ควรกระตนใหคนในสงคมตระหนกถงการอนรกษและเผยแพรวฒนธรรม ประเพณ เกยวกบขาวรวมทงการสบทอดวฒนธรรม ประเพณใหอยคกบวถชวตชาวนาไทย� - เม�อพจารณาคาอนเทอรควอไทล จากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของ ผเช�ยวชาญสอดคลองกนทกขอ (คาอนเทอรควอไทล ไมเกน 1.5) ดานแนวโนมประเดนความสนใจของส�อมวลชน พบวา คามธยฐานจากความคดเหนของ ผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดใน ระดบมากท�สด (มธยฐาน เทากบ 5.00) คอ ขอ 34. ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณการแยงชงท รพยากรชวภาพของชาวตางชาต ท�ตองการใหเกดรองลงมาคอ ในระดบมาก (มธยฐาน เทากบ 4.00) คอ ขอ 35. ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงสถานการณการแขงขนในตลาดคาขาวของประเทศเวยตนามและประเทศในภมภาคอาเซยน ขอ 36.

Page 60: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

49

ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปญหาการปลอม ปนขาวหอมมะลในตลาดคาขาว ขอ 37. ส�อมวลชนควรใหความสาคญ และตดตามสถานการณกระบวนการผลตขาวท�ปลอดสารเคม/การผลตขาวแบบเกษตรอนทรย ขอ 38. ส�อมวลชนควรใหความสาคญในการปลกจตสานกใหเกษตรกรเหนคณคาของขาวหอมมะลวาเปนขาวของคนไ ทย ขอ 40. ส�อมวลชนควรใหความสาคญ เฝาระวง และตดตามสถานการณการคกคามพนท�เกษตรกรรมของคนตางชาต - ขอ 42. ส�อมวลชนควรใหความสาคญตดตามสถานการณและกระตนรฐบาลเพ�อประกาศใหอาชพทานาเปนอาชพของคนไทย ในระดบปาน

กลาง (มธยฐาน เทากบ 3.00) คอ ขอ 39. ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปรมาณพนท�ปลกขาวท�ลดลง และกระตนใหเกษตรกรรสกรกและหวงแหนพนท�ปลกขาว ขอ- - 41. ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณการอนรกษพนท�เกษตร โดยเฉพาะพนท�ปลกขาว- - เม�อพจารณาคาอนเทอรควอไทล จากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของ ผเช�ยวชาญสอดคลองกนทกขอ (คาอนเทอรควอไทล ไมเกน 1.5) ดานบทบาทของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะล พบวา คามธยฐานจากความคดเหนของผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส�อมวลชนใ นการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดใน ระดบมากท�สด (มธยฐาน เทากบ 5.00) คอ ขอ 44. ส�อมวลชนควรมความรวมมอและประสานความคด โดยมงประโยชนของประเ ทศเปนสาคญในการปกปองพนธขาวหอมมะลไทย ขอ 46. ส�อมวลชนควรมบทบาทในการปลกฝงคานยมในการหวงแหนพชพนธและทรพยากรชาต ขอ 48. ส�อ มวลชนควรตระหนกถงความสาคญของขาวตอระบบเศรษฐกจ ท�ตองการใหเกดรองลงมาคอ ใน ระดบมาก (มธยฐาน เทากบ 4.00) คอ ขอ 43. ส�อมวลชนควรเอาใจใส และมความตอเน�องในการนาเสนอขาวความเคล�อนไหวทางดานการเกษตรของไทย ขอ 45. ส�อมวลชนควรมบทบาทในการปกปอง เฝาระวง ปองกนและรกษาพนธขาวหอมมะลและอาชพการทานาขาวอยาง ชดเจน ขอ 47. ส�อมวลชนควรมสวนในการชใหเหนความสาค - ญของพนธขาวหอมมะล ขอ 49. ส�อมวลชนควรมสวนในการเผยแพรความรเร�องขาวหอมมะลไทย ขอ 50. ส�อมวลชนควรมสวนในการอนรกษวฒนธรรม ประเพณ อนเน�องมาจากวถชวตการทานา เม�อพจารณาคาอนเทอรควอไทล จากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของ ผเช�ยวชาญสอดคลองกนทกขอ (คาอนเทอรควอไทล ไมเกน 1.5)

Page 61: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

50

จากผลการวจยดงกลาวขางตน หากนามาวเคราะห ภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาท

การทาหนาท�ของส�อมวลชนเพ�อสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย ตามแนวคดเกยวกบบทบาท� หนาท�ของส�อมวลชน 3 ประการ คอ 1) การทาหนาท�เปนผพทกษ 2) การทาหนาท�เปนผใหความหมาย 3) การทาหนาท�เปนผตอบสนองความตองการของสงคม สามารถสรปผลการวจยได ดงน- 1. บทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการเปนผพทกษ พบวา คามธยฐานจากความคดเหน ของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบ สอบ ถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกด ในระดบมากท�สด (คามธยฐาน เทากบ 5.00) คอ ขอ 1. ควรสงเสรมใหคนไท ยตระหนกวาขาวหอมมะลเปนพชประจาถนของไทย � ขอ 6. ควรรณรงคใหคนไทยรสก รก และหวงแหน วาขาวหอมมะลเปนขาวของคนไทย ขอ 17. ควรสงเสรมใหเกดการอนรกษและรกษา พนธขาวหอมมะลดงเดมไวไมใหสญหาย- ขอ 18. ควรกระตนใหทกภาคสวนเหนความสาคญและตระหนกถงปญหาการแยงชงทรพยากรชวภาพโดยเฉพาะอยางยงขาวหอมมะลจากชาวตางชาต � ขอ 26. ควรกระตนใหกลมลกหลานเกษตรกรรสกรก และหวงแหนในอาชพการทานา และพนท�ในการ -เพาะปลกขาว ขอ 28. ควรตดตามขาวสารเกยวกบความไมเปนธรรมทางการตลาดท�เกษตรกรไดรบ � เชน การโกงนาหนก การกดราคา เพ�อเปนการปองปราม- ขอ 31. ควรตดตามสถานการณเกยวกบสญญาซอ� -ขายท�ไมเปนธรรมแกเกษตรกรและกระตนใหเกดการซอขายลวงหนาในตลาด - ขอ 33. ควรกระตนเกษตรกรหนมาเพาะปลกขาวแบบดงเดมมากกวาการใชเทคโนโลยใหมหรอสารเคม- ขอ 34. ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณการแยงชงทรพยากรชวภาพของชาวตางชาต ขอ 46. ส�อ มวลชนควรมบทบาทในการปลกฝงคานยมในการหวงแหนพชพนธและทรพยากรธรรมชาต ขอ 47. ส�อ มวลชนควรมสวนในการชใหเหนความสาคญของพนธขาวหอมมะล - รองลงมา คอ ในระดบมาก

(คามธยฐานเทากบ 4.00) ขอ 3. ควรสงเสรมใหคนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของขาว ไทย ขอ 11. ควรกระตนใหคนไทยตระหนกวาอาชพทานากอใหเกด ขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรมอนเกยวของกบการประกอบอาชพการทานาขาวมากมายควรคาแกกา� รอนรกษ ขอ 12. ควรกระตนใหเกดการอนรกษและรกษาศลปะหลากหลายแขนงท�เกยวของกบการทานา เชน การละเลน การ � แสดง เคร�องจกสาน พธกรรม ฯลฯ ขอ 13. ควรกระตนใหเกดการสบทอดและรกษาไวซ� งประเพณ เชน การแหนางแมวเพ�อขอฝน การบชาพระแมโพสพ ฯลฯ ขอ 32. ควรกระตนใหคนในสงคมตระหนกถงการอนรกษและเผยแพรวฒนธรรม ประเพณ เกยวกบขาว รวมทงการสบทอดวฒนธรรม ประเพณใหอย � -คกบวถชวตชาวนาไทย ขอ 38. ส�อมวลชนควรใหความสาคญในการปลกจตสานกใหเกษตรกรเหนคณคาของขาวหอมมะลวาเปนขาวของคนไทย ขอ 40. ส�อมวลชนควรใหความสาคญเฝาระวง และตดตามสถานการณการคกคามพนท�เกษตรกรรมของคนตางชาต- ขอ 42. ส�อมวลชนควรใหความสาคญตดตามสถานการณและกระตนรฐบาล เพ�อประกาศใหอาชพทานาเปนอาชพของคนไทย ขอ 45. ส�อมวลชนควรมบทบาทในการปกปอง เฝาระวง ปองกน และรกษาพนธขาวหอมมะลและอาชพการทา

Page 62: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

51

นาขาวอยางชดเจน ในระดบปานกลาง (คามธยฐานเทากบ 3.00) ขอ 39. ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปรมาณพนท�ปลกขาวท�ลดลง และกระตนใหเกษตรกรรสกรกและหวงแหน-พนท�ปลกขาว- ขอ 41. ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณการอนรกษพนท�เกษตร -โดยเฉพาะพนท�ปลกขาว- เม�อพจารณาคาอนเทอรควอไทล จากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของ ผเช�ยวชาญสอดคลองกนทกขอ (คาอนเทอรควอไทล ไมเกน 1.5) 2. บทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการใหความหมาย พบวา คามธยฐานจากความ คดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทหนาท�ของส�อมวลชน ในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกด มากท�สด (คามธ ยฐาน เทากบ 5.00) คอ ขอ 2. ควรสงเสรมใหทวโลกรวาความหอมของขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของสายพนธขาวหอมมะลไทย � ขอ 4. ควรเผยแพรใหทวโลกรวาขาวหอมมะลเปนขาวท�มความอรอยท�สดในโลก � ขอ 20. ควรกระตนใหประชาชนตระหนกถงภยธรรมชาตจากภาวะโลกรอน ขอ 21. ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาคณภาพดนและการทาลายหนาดน โดยการเผาตอซง และลดการทาลายหนาดน ขอ 22. ควรใหความรแกเกษตรกร ในแนวทางการลดตนทนการเพาะปลกขาว ดวยวธการเพาะปลกขาวแบบเกษตรธรรมชาตมากขน ขอ - 23. ควรใหความรแกเกษตร กรในเร�องการบรหารและวางแผนการเพาะปลกขาวรวมไปถงการบรหารแปลงใหมประสทธภาพ ขอ 24. ควรใหความรแกเกษตรในเร�องของการเกบเกยว �เพ�อลดการสญเสยเมลดขาวระหวางการเกบเกยว � ขอ 25. ควรกระตนใหเกดการถายทอดภมปญญาและ องคความรตางๆ ในการเพาะป ลกขาว จากรนสรนอยางตอเน�อง รองลงมา คอ ในระดบมาก (คามธยฐานเทากบ 4.00) ขอ 5. ควรสรางเอกลกษณเฉพาะใหกบขาวหอมมะลวา เปนขาวท�ตองปลกในประเทศไทย เทานน จงจะไดกลนและรสชาตท�หอมเหมอนดอกมะล - � ขอ 10. ควรกระตนใหตระหนกวาขาวหอม มะลมความเช�อมโยงกบวถชวตของชาวนาไทย ขอ 19. ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาการใชสารเคมและรณรงคใหเกษตรกรลดการใชสารเคมในการกาจดแมลง วชพช และศตรพช ขอ 49. ส�อมวลชนควรมสวนในการเผยแพรความรเร�องขาวหอมมะลไทย เม�อพจารณาคาอนเทอร ควอไทล จากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของ ผเช�ยวชาญสอดคลองกนทกขอ (คาอนเทอรควอไทล ไมเกน 1.5) ยกเวน ขอ 2. ควรสงเสรมใหทวโลกร �วาความหอมของขาวห อมมะลเปนเอกลกษณของสายพนธขาวหอมมะลไทย ท�ความคดเหนของผเช�ยวชาญไมสอดคลองกน (คาอนเทอรควอไทล มคามากกวา 1.5)

Page 63: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

52

3. บทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการเปนผตอบสนองความตองการของสงคม พบวา คามธยฐานจากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบา ทหนาท�ของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกด มากท�สด (คามธยฐาน เทากบ 5.00) ขอ 8. ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนทรพยากรท�มคาของประเทศไทยเชนเดยวกบทองหรอนามน - ขอ 29. กระตนภาครฐในการแกไขปญห าดานการขนสงและการเช�อมโยงตลาดท�ไมสมบรณใหพฒนาขน - ขอ 44. ส�อมวลชนควรมความรวมมอและประสานความคด โดยมงประโยชนของประเทศเปนสาคญในการ ปกปองพนธขาวหอมมะลไทย ขอ 48. ส�อมวลชนควรตระหนกถงความสาคญของขาวตอระบบเศรษฐกจ รองลงมา คอ ในระดบมาก (คามธยฐานเทากบ 4.00) คอ ขอ 7. ควรกระตนใหรฐบาลเหนความสาคญแลใหอาชพทานาเปนอาชพสงวนของคนไทย ขอ 9. ควรกระตนใหทกภาคสวน ตระหนกวาขาวหอมมะลเปนพชเศรษฐกจท�สาคญของชาตไทย ขอ 15. ควรกระตนใหมแหลงจาหนายพนธขาวหอม มะลท�ดใหแกเ กษตร ขอ 16. ควรสงเสรมใหเกดการวจยและพฒนาปรบ ปรงพนธขาวหอมมะลใหม คณภาพสงขน- ขอ 27. ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงปญหาการผลตขาวไมตรงกบความ ตองการของตลาด อาท ขาวไมปลอดสารพษ มการปลอมปน รวมไปถงการใหความรแกเกษตรกรใน การผลตขาวไดตรงกบความตองการของตลาด ขอ 30. ควรสงเสรมใหเกษตรกรสามารถแปรรปผลผลตของตนเองเพ�อเพมมลคา และสงเสรมใหมเคร�องหมายการคา ขอ � 35. ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงสถานการณการแขงขนในตลาดคาขาวของประเทศเวยตนามและประเทศในภมภาคอาเซยน ขอ 36. ส�อมวลชนควรใหความสาคญ และตดตามสถานการณปญหาการปลอมปนขาวหอมมะลในตลาดคาขาว ขอ 37. ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณ กระบวนการผลตขาวท�ปลอดสารเคม/การผลตขาวแบบเกษตรอนทรย ขอ 43. ส�อมวลชนควรเอาใจใสและมความตอเน�องใน การนาเสนอขาว ความเคล�อนไหวทางดานการเกษตรของไทย ขอ 50. ส�อมวลชนควรมสวนในการอนรกษวฒนธรรม ประเพณ อนเน�องมาจากวถชวตการทานา ในระดบปานกลาง (คามธยฐานเทากบ 3.00) ขอ 14. ควรกระตนผท�เกยวของทกฝายเพ�อใหเกษตรกรไดพนธขาวหอมมะลท�ดในการเพาะปล� ก เม�อพจารณาคาอนเทอรควอไทล จากความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของ ส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของ ผเช�ยวชาญสอดคลองกนทกขอ (คาอนเทอรควอไทล ไมเกน 1.5)

Page 64: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

53

ตอนท� 2 ขอเสนอแนะของกลมผเช�ยวชาญ กลมผเช�ยวชาญมขอเสนอแนะคลายคลง /ใกลเคยงกน จากการตอบแบบสอบถามทงสาม -รอบ โดยจดอนดบจากขอท�กลมผเช�ยวชาญมขอเสนอแนะซาๆ กนมากท�สด และลดลงไปตามลาดบ -ดงน- 1. ตองการใหเร�องขาวและขาวหอมมะล เปนนโยบายและประเดนแหงชาต 2. อยากใหมการกาหนดใหอาชพทานา เปนอาชพเฉพาะของคนไทยเทานน - เพ�อปองกนตางชาตเขามาประกอบอาชพน - และรวมไปถงการคกคามพนท�ปลกขาวจากชาวตางชาต- 3. ควรสงเสรมใหคนไทยรสกรกและหวงแหนทรพยากรชวภาพของชาตไทยไว ไมวา จะเปนขาวหอมมะล หรอ พนธพชอ�นๆ ไมใหสญหาย หรอตกไปเปนของชนชาตอ�น 4. ทกภาคสวนควรไดตระหนกถงสถานการณการแยงยงทรพยากรชวภาพ ของ ชาวตางชาต รวมไปถงคแขงอยาง เวยตนาม กมพชา ลาว และประเทศอ�นๆ ท�จะมาเปนคแขง สาคญ ในตลาดสนคาเกษตรในอนาคตอนใกลน - 5. ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนพชเศรษฐกจท�มราคาสง เชนเดยวกบทองคาหรอ นามน- 6. ตองการใหเกดศนยอนรกษ และรกษา วจย และกระจายพนธขาวไปยงเกษตรกร หลายๆ แหงทวประเทศเพ�อชวยเกษตรกรใหไดพนธขาวท�ด � 7. สงเสรมใหเกษตรกรสามา รถผลตขาวไดสอดคลองกบความตองการของตลาดได โดยเฉพาะอยางยง ไมมการเจอปนสารเคม � 8. การขยายตลาดคาขาวหอมมะลในประเทศตางๆ เพมขน � -

Page 65: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

บทท� 5

สรป และขอเสนอแนะ

(Conclusion and recommendation) การวจย เร�อง “การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาขาว

หอมมะลไทย” มวตถประสงค คอ 1) เพ�อทราบบทบาทของส�อมวลชน ในการสรางและสง เสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย 2) เพ�อทราบแนวทางในการพฒนาบทบาทของส�อมวลชน ในการสรางและสง เสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย 3) เพ�อทราบภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย โดยผเช�ยวชาญท�ใหขอมลประกอบดวย ผเช�ยวชาญดานส�อสาร มวลชน จานวนทงสน 3 3 20 คน เคร�องมอท�ใชเปนแบบสอบถามปลายเปดและแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 5 ระดบ มาวเคราะหตามแบบการวจยเชงอนาคต (Future Research) โดยใชเทคนคเดลฟาย (Delphi technique) สถตท�ใช คอ คามธยฐาน (median) และคาพสยอนเทอรควอไทล (interquatile range)

สรปผลการวจย ผลการวจย เร�อง “การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคาขาว

หอมมะลไทย” พบวา ความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสราง เสรมคณคาขาวหอมมะลไทย สรปไดดงน3 ดานคณคาขาวห อมมะล พบวา ความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย ในระดบมากท�สด คอ ควรสงเสรมใหคนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลเปนพชประจาถนของไทย � ควรสงเสรมใหรวาความหอมของขาวหอมมะล เปนเอกลกษณของสายพนธขาวหอมมะลไทย ควรเผยแพรใหทวโลกรวาขาวหอมมะล � เปนขาวท�มความอรอยท�สดใน โลก และควรรณรงคใหคนไทยรสก รก และหวงแหน วาขาวหอมมะลเปนขาวของคนไทย ในระดบรองลงมาคอในระดบมาก คอ ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของขาวไทย ควรสรางเอกลกษณเฉพาะใหกบขาวหอมมะลวา เปนขาวท�ตองปลกในประเทศไทยเทานน จงจะไดกลน 3 �และรสชาตท�หอมเหมอนดอกมะล

Page 66: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

55

เม�อพจารณาความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม คณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของผเช�ยว ชาญท�สอดคลองกน คอ ควรสงเสรมใหคนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลเปนพชประจาถนของไทย � ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของขาวไทย ควรเผยแพรใหทวโลกรวาขาวหอมมะลเปนขาวท�มความอรอยท�สดใน �โลก ควรรณรงคใหคนไทยรสก รกและหวงแหน วาขาวหอมมะ ลเปนขาวของคนไทย ควรสรางเอกลกษณเฉพาะใหกบขาวหอมมะลวา เปนขาวท�ตองปลกในประเทศไทยเทานน จงจะไดกลนและ 3 �รสชาตท�หอมเหมอนดอกมะล และความคดเหนของผเช�ยวชาญท�ไมสอดคลองกน คอ ควรสงเสรมใหรวาความหอมของขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของสาย พนธขาวหอมมะลไทย ดานความเก�ยวพนกบสงคม พบวา ความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดในระดบมากท�สด คอ ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนทรพยากรท�มคาของประเทศไทย เชนเดยวกบทอง หรอนามน3 รองลงมาคอในระดบมาก คอ ควรกระตนใหรฐบาลเหนความสาคญ และใหอาชพทานาเปนอาชพสงวนของคนไทย ควรกระตนใหคนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลไทยเปนพชเศรษฐกจท�สาคญ ของชาตไทย ควรกระตนใหตระหนกวาขาวหอมมะลมความเช�อมโยงกบวถช วตของชาวนาไทย ควรกระตนใหคนไทยตระหนกวา อาชพทานากอใหเกด ขนบธรรมเนยม ประเพณวฒนธรรม อนเกยวของ �กบการประกอบอาชพการทานาขาวมาก มายควรคาแกการอนรกษ ควรกระตนใหเกดการอนรกษและรกษาศลปะหลากหลายแขนงท�เกยวของกบการทานา เชน การละเลน กา� รแสดง เคร�องจกสานพธกรรม ฯลฯ ควรกระตนใหเกดการสบทอดและรกษาไวซ� งประเพณ เชน การแหนางแมวเพ�อขอฝน การบชา พระแมโพสพ ฯลฯ เม�อพจารณาความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม คณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของผเช�ยวชาญท�สอดคลองกน คอควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนทรพยากรท�มคาของประเทศไทย เชนเดยวกบทองหรอนามน 3 ควรกระตนใหรฐบาลเหนความสาคญ และใหอาชพทานาเปนอาชพสงวนของคนไทย ควรกระตนใหคนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลไทยเปนพชเศรษฐกจท� สาคญของชาตไทย ควรกระตนใหตระหนกวาขาวหอมมะลมความเช�อมโยงกบวถชวตของชาวนาไทย ควรกระตนใหคนไทยตระหนกวา อาชพทานา กอใหเกด ขนบธรรมเนยม ประเพณวฒนธรรม อนเกยวของกบการประกอบอาชพการทานาขาวมาก � มายควรคาแกการอนรกษ ควรกระตนใหเกดการ อนรกษและรกษาศลปะหลากหลายแขนงท�เกยวของกบ� การทานา เชน การละเลน การแสดง เคร�องจกสานพธกรรม ฯลฯ ควรกระตนใหเกดการสบทอดและรกษาไวซ� งประเพณ เชน การแหนางแมวเพ�อขอฝน การบชาพระแมโพสพ ฯลฯ ดานพนธขาว พบวา ความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดใน ระดบมากท�สด ควร

Page 67: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

56

สงเสรมใหเกดการอนรกษและรกษาพนธขา วหอมมะลดงเดมไวไมใหสญหาย 3 ควรกระตนใหทกภาคสวนเหนความสาคญและตระหนกถงปญหาการแยงชงทร พยากรชวภาพโดยเฉพาะอยางยงขาวหอมมะล �จากชาวตางชาต ท�ตองการใหเกดรองลงมาคอ ในระดบมาก คอ ควรกระตนใหมแหลงจาหนายพนธ ขาวหอมมะลท�ดใหแกเกษตรกร ควรสงเสรมใหเกดการวจยและพฒนาปรบปรงพนธขาวหอมมะลใหม คณภาพสงขน3 ในระดบปานกลาง คอ ควรกระตนผท�เกยวของทกฝายเพ�อใหเกษตรกรไดพนธขาวหอม�มะลท�ดในการเพาะปลก เม�อพจารณาความคดเหนของผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม คณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของผเช�ยวชาญท� สอดคลองกน คอ ควรสงเสรมใหเกดการอนรกษและรกษาพนธขาวหอมมะลดงเดมไวไมใหสญหาย ควรกระตนให 3ทกภาคสวนเหนความสาคญและตระหนกถงปญหาการแยงชงทรพยากรชวภาพ โดยเฉพาะอยางยงขาว �หอมมะลจากชาวตางชาต ควรกระตนใหมแหลงจาหนายพนธขาวหอมมะลท�ดใหแ กเกษตรกร ควรสงเสรมใหเกดการวจยและพฒนาปรบปรงพนธขาวหอมมะลใหมคณภาพสงขน ควรกระตนผท� 3เกยวของ ทกฝายเพ�อใหเกษตรกรไดพนธขาวหอมมะลท�ดในการเพาะปลก� ดานระบบการผลต พบวาความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดใน ระดบมากท�สด คอ ควรกระตนใหประชาชนตระหนกถงภยธรรมชาตจากภาวะโลกรอน ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาคณภาพดนและการทาลายหนาดน โดยการเผาตอซง และลดการทาลายหนาดน ควรใหความรแกเกษตรกร ในแนวทางการลดตนทนการเพาะปลกขาวดวยวธการเพาะปลกขาวแบบเกษตรธรรมชาตมากขน3 ควรใหความรแกเกษตรกรในเร�องการบรหารและวางแผนการเพาะปลกขาว รวมไปถงการบรหารแปลงนาใหมประสทธภาพ ควรใหความรแกเกษตรกรในเร�องของการเกบเกยว เพ�อลดการ �สญเสยเมลดขาวระหวางการเกบเกยว ควรกระตนใหเกดการถายทอดภมปญญาและองคความรตางๆ ใน � การเพาะปลกขาวจากรนสรนอยางตอเน�อง ควรกระตนใหกลมลกหลานเกษตรกรรสกรก และหวงแหน ในอาชพการทานา และพนท�ในการเพาะปลกขาว3 ท�ตองการใหเกดรองลงมาค อ ในระดบมาก คอ ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาการใชสารเคม และรณรงคใหเกษตรกรลดการใชสารเคมในการกาจด แมลง วชพช และศตรพช เม�อพจารณาความคดเหนของผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม คณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของผเช�ยวชาญท� สอดคลองกน คอ ควรกระตนใหประชาชนตระหนกถงภยธรรมชาตจากภาวะโลกรอน ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาคณภาพดนและการทาลายหนาดน โดยการเผาตอซง และลดการทาลายหนาดน ควรใหความรแกเกษตรกร ในแนวทางการลดตนทนการเพาะปล กขาวดวยวธการเพาะปลกขาวแบบเกษตรธรรมชาตมากขน ควรใหความรแกเกษตรกรในเร�องการบรหารและวางแผนการเพาะปลกขาว รวมไป3

Page 68: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

57

ถงการบรหารแปลงนาใหมประสทธภาพ ควรใหความรแกเกษตรกรในเร�องของการเกบเกยว เพ�อลด �การสญเสยเมลดขาวระหวางการเกบเกยว ควรก � ระตนใหเกดการถายทอดภมปญญาและองคความรตางๆ ในการเพาะปลกขาวจากรนสรนอยางตอเน�อง ควรกระตนใหกลมลกหลานเกษตรกรรสกรก และหวง แหนในอาชพการทานา และพนท�ในการเพาะปลกขาว3 ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาการใชสารเคม และรณรงคใหเกษตรกรลดการใชสารเคมในการกาจดแมลง วชพช และศตรพช ดานการตลาด พบวา ความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดใน ระดบมากท�สด คอ ควรตดตามขาวสารเกยวกบความไมเปนธรร � มทางการตลาดท�เกษตรกรไดรบ เชน การโกงนาหนก กา 3กดราคา เพ�อเปนการปองปราม กระตนภาครฐในการแกไขปญหาดานการขนสงและการเช�อมโยงตลาด ท�ไมสมบรณ ใหพฒนาขน 3 ท�ตองการใหเกดรองลงมาคอ ใน ระดบมาก คอ ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงปญหาการผลตขาวไมตรงกบความตองการของตลาด อาท ขาวไมปลอดสารพษ มการ ปลอมปน รวมไปถงการใหความรแกเกษตรกรในการผลตขาวไดตรงกบความตองการของตลาด ควรสงเสรมใหเกษตรกรสามารถแปรรปผลผลตของตนเองเพ�อเพมมลคา และสงเสรมใหมเคร�องหมาย �การคา เม�อพจารณาความคดเหนของผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม คณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของผเช�ยวชาญท� สอดคลองกน คอ ควรตดตามขาวสารเกยวกบความไมเปนธรรมทางการตลาดท�เกษตรกรไดรบ เชน การโกงนาหนก � 3การกดราคา เพ�อเปนการปองปราม กระตนภาครฐในการแกไขปญหาดานการขนสงและการเช�อมโยง ตลาดท�ไมสมบรณ ใหพฒนาขน 3 ท�ตองการใหเกดรองลงมาคอ ใน ระดบมาก คอ ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงปญหาการผลตขาวไมตรงกบความตองการของตลาด อาท ขาวไมปลอดสารพษ มการ ปลอมปน รวมไปถงการใหความรแกเกษตรกรในการผลตขาวไดตรงกบความตองการของตลาด ควรสงเสรมใหเกษตรกรสามารถแปรรปผลผลตของตนเองเพ�อเพมมลคา และสงเสรมใหมเคร�องหมาย �การคา ดานวถชวตชาวนา พบวา ความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนใน การสงเสรมค ณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดใน ระดบมากท�สด คอ ควรกระตนเกษตรกรหนมาเพาะปลกขาวแบบดงเดมมากกวาการใชเทคโนโลยใหมหรอสารเคม 3 ท�ตองการใหเกดรองลงมาคอ ใน ระดบมาก คอ ควรกระตนใหคนในสงคมตระหนกถงการอนรกษและเผยแพรวฒนธรรม ประเพณ เกยวกบขาวรวมทงการสบทอดวฒนธรรม ประเพณใหอยคกบวถชวต � 3ชาวนาไทย เม�อพจารณาความคดเหนของผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม คณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของผเช�ยวชาญท� สอดคลองกน

Page 69: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

58

คอ ควรกระตนเกษตรกรหนมาเพาะปลกขาวแบบดงเดมมากกวาการใชเทคโนโลยใหมหรอสารเคม ท�3 ตองการใหเกดรองลงมาคอ ใน ระดบมาก คอ ควรกระตนใหคนในสงคมตระหนกถงการอนรกษและเผยแพรวฒนธรรม ประเพณ เกยวกบขาวรวมทงการสบทอดวฒนธรรม ประเพณใหอย � 3 คกบวถชวต ชาวนาไทย ดานแนวโนมประเดนความสนใจของส�อมวลชน พบวา ความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอ บทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกดใน ระดบมากท�สด คอ ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณการแยงชงทรพยากรชวภาพจากของชาวตางชาต ท�ตองการใหเกดรองลงมาคอ ใน ระดบมาก คอ ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงสถานการณการแขงขนในตลาดคาขาวของประเทศเวยตนามและประเทศในภมภาคอาเซยน ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปญหาการปลอม ปนขาวหอมมะลในตลาดคาขาว ส�อมวลชนควรใหความสาคญ และตดตามสถานการณกระบวนการผลตขาวท�ปลอดสารเคม/การผลตขาวแบบเกษตรอนทรย ส�อมวลชนควรใหความสาคญในการปลกจตสานกใหเกษตรกรเหนคณคาของขาวหอมมะลวาเปนขาวของคนไทย ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปรมาณพนท�3ปลกขาวท�ลดลงและกระตนใหเกษตรกรรสกรกและหวงแหนพนท�ปลกขาว3 ส�อมวลชนควรใหความ สาคญ เฝาระวง และตดตามสถานการณการคกคามพนท�เกษตรกรรมของคนตางชาต ส�อมวลชนควรให3 ความสาคญและตดตามสถานการณการอนรกษพนท�เกษตร โดยเฉพาะพ3 3นท�ปลกขาว ส�อมวลชนควรใหความสาคญตดตามสถานการณและกระตนรฐบาลเพ�อประกาศใหอาชพทานาเปนอาชพของคนไทย เม�อพจารณาความคดเหนของผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม คณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของผเช� ยวชาญท�สอดคลองกน คอ ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณการแยงชงทรพยากรชวภาพจากของชาวตาง ชาต ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงสถานการณการแขงขนในตลาดคาขาวของประเทศ เวยตนามและประเทศในภมภาคอาเซยน ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปญหาการปลอม ปนขาวหอมมะลในตลาดคาขาว ส�อมวลชนควรใหความสาคญ และตดตามสถานการณกระบวนการผลตขาวท�ปลอดสารเคม/การผลตขาวแบบเกษตรอนทรย ส�อมวลชนควรใหความสาคญในการปลกจตสานกใหเกษตรกรเหนคณคาของขาวหอมมะลวาเปนขาวของคนไทย ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปรมาณพนท�ปลกขาวท�ลดลง และกระตนใหเกษตรกรรสกรกและ3หวงแหนพนท�ปลกขาว3 ส�อมวลชนควรใหความ สาคญ เฝาระวง และตดตามสถานการณการคกคามพนท�เกษตรกรรมของคนตางชาต ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณก3 ารอนรกษพนท�เกษตร โดยเฉพาะพนท�ปลกขาว3 3 ส�อมวลชนควรใหความสาคญตดตามสถานการณและกระตนรฐบาลเพ�อประกาศใหอาชพทานาเปนอาชพของคนไทย

Page 70: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

59

ดานบทบาทของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะล พบวา ความคดเหนของผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส� อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทยจากแบบสอบถาม รอบท�สาม ท�ตองการใหเกดใน ระดบมากท�สด คอ ส�อมวลชนควรมความรวมมอและประสานความคด โดยมงประโยชนของประเทศเปนสาคญในการปกปองพนธขาวหอมมะล ส�อมวลชนควรมบทบาทในการปลกฝงคานยมในการหวงแหนพชพ นธและทรพยากรชาต ส�อมวลชนควรตระหนกถงความสาคญของขาวตอระบบเศรษฐกจ ท�ตองการใหเกดรองลงมาคอ ใน ระดบมาก คอ ส�อมวลชนควรเอาใจใส และมความตอเน�องในการนาเสนอขาวความเคล�อนไหวทางดานการเกษตรของไทย ส�อมวลชนควรมบทบทในการปกปอง เฝาระวง ปองกนแ ละรกษาพนธขาวหอมมะลและอาชพการทานาขาวอยางชดเจน ส�อมวลชนควรมสวนในการชใหเหนความสาคญของพนธขาวหอมมะล 3 ส�อมวลชนควรมสวนในการเผยแพรความรเร�องขาวหอมมะลไทย ส�อมวลชนควรมสวนในการอนรกษวฒนธรรม ประเพณ อนเน�องมาจากวถชวตการทานา เม�อพจารณาความคดเหนของผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม คณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของผเช�ยวชาญท� สอดคลองกน คอ ส�อมวลชนควรมความรวมมอและประสานความคด โดยมงประโยชนของประเทศเปนสาคญในการ ปกปองพนธขาวหอมมะล ส�อมวลชนควรมบทบาทในการปลกฝงคานยมในการหวงแหนพชพนธและทรพยากรชาต ส�อมวลชนควรตระหนกถงความสาคญของขาวตอระบบเศรษฐกจ ส�อมวลชนควรเอาใจใส และมความตอเน�องในการนาเสนอขาวความเคล�อนไหวทางดานการเกษตรของไทย ส�อมวลชนควร มบทบทในการปกปอง เฝาระวง ปองกนและรกษาพนธขาวหอมมะลและอาชพการทานาขาวอยาง ชดเจน ส�อมวลชนควรมสวนในการชใหเหนความสาคญของพนธขาวหอมมะล 3 ส�อมวลชนควรมสวนในการเผยแพรความรเร�องขาวหอมมะลไทย ส�อมวลชนควรมสวนในการอนรกษวฒนธรรม ประเพณ อนเน�องมาจากวถชวตการทานา ผลการวจย ดานภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการทาหนาท�ของส�อมวลชนเพ�อสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย ตามแนวคดเกยวกบบทบาทหนาท�ของส�อมวลชน � 3 ประการคอ 1) การทาหนาท�เปนผพทกษ 2) การทาหนาท�เปนผใหความหมาย 3) การทาหนาท�เปนผตอบสนองความตองการของสงคม สามารถสรปผลการวจยได ดงน3 1. บทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการเปนผพทกษ พบวา ความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท� สาม ท�ตองการใหเกด ในระดบมากท�สด คอ ควรสงเสรมใหคนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลเปนพช ประจาถนของไทย� ควรรณรงคใหคนไทยรสก รก และหวงแหน วาขาวหอมมะลเปนขาวของคนไทย ควรสงเสรมใหเกดการอนรกษและรกษาพนธขาวหอมมะลดงเดมไวไมใหสญหาย ควรกระตนใหทก 3ภาคสวนเหนความสาคญและตระหนกถงปญหาการแยงชงทรพยากรชวภาพโดยเฉพาะอยางยงขาวหอม �

Page 71: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

60

มะลจากชาวตางชาต ควรกระตนใหกลมล กหลานเกษตรกรรสกรก และหวงแหนในอาชพการทานา และพนท�ในการเพาะปลกขาว ควรตดตามขาวสารเกยวกบความไมเปนธรรมทางการตลาดท�เกษตรกร3 � ไดรบ เชน การโกงนาหนก การกดราคา เพ�อเปนการปองปราม ควรตดตามสถานการณเกยวกบสญญาซ � 3 3ขายท�ไมเปนธรรมแกเกษตรกรแล ะกระตนใหเกดการซอขายลวงหนาในตลาด ควรกระตนเกษตรกรหน 3มาเพาะปลกขาวแบบดงเดมมากกวาการใชเทคโนโลยใหมหรอสารเคม ส�อมวลชนควรใหความ สาคญ3 และตดตามสถานการณการแยงชงทรพยากรชวภาพของชาวตางชาต ส�อมวลชนควรมบทบาทในการปลกฝงคานยมในการหวงแหนพ ชพนธและทรพยากรธรรมชาต ส�อมวลชนควรมสวนในการชใหเหน 3ความสาคญของพนธขาวหอมมะล รองลงมาในระดบมาก คอ ควรสงเสรมใหคนไทยตระหนกวาขาว หอมมะลเปนเอกลกษณของขาวไทย ควรกระตนใหคนไทยตระหนกวาอาชพทานากอใหเกด ขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรมอนเกยวของกบการประกอบอาชพการทานาขาวมากมายควรคาแก� การอนรกษ ควรกระตนใหเกดการอนรกษและรกษาศลปะหลากหลายแขนงท�เกยวของกบการทานา � เชน การละเลน การแสดง เคร�องจกสาน พธกรรม ฯลฯ ควรกระตนใหเกดการสบทอดและรกษาไวซ� ง ประเพณ เชน การแหนาง แมวเพ�อขอฝน การบชาพระแมโพสพ ฯลฯ ควรกระตนใหคนในสงคมตระหนกถงการอนรกษและเผยแพรวฒนธรรม ประเพณ เกยวกบขาว รวมทงการสบทอดวฒนธรรม � 3ประเพณใหอยคกบวถชวตชาวนาไทย ส�อมวลชนควรใหความสาคญในการปลกจตสานกใหเกษตรกร เหนคณคาของขาวหอมมะล วาเปนขาวของคนไทย ส�อมวลชนควรใหความสาคญเฝาระวง และตดตามสถานการณการคกคามพนท�เกษตรกรรมของคนตางชาต ส�อมวลชนควรใหความสาคญตดตาม3 สถานการณและกระตนรฐบาล เพ�อประกาศใหอาชพทานาเปนอาชพของคนไทย ส�อมวลชนควรมบทบาทในการปกปอง เฝาระวง ปองกน และรกษาพนธขาวหอมมะลและอาชพการทานาขาวอยางชดเจน ในระดบปานกลาง คอ ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปรมาณพนท�ปลก3ขาวท�ลดลง และกระตนใหเกษตรกรรสกรกและหวงแหนพนท�ปลกขาว ส�อมวลชนควรใหความสาคญ3และตดตามสถานการณการอนรกษพนท�เกษตร โดยเฉพาะพนท�ปลกขาว3 3 เม�อพจารณาความคดเหนของผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม คณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของผเช�ยวชาญ สอดคลองกนทก

ขอ คอ ควรสงเสรมใหคนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลเปนพ ชประจาถนของไทย� ควรรณรงคใหคนไทยรสก รก และหวงแหน วาขาวหอมมะลเปนขาวของคนไทย ควรสงเสรมใหเกดการอนรกษและ รกษาพนธขาวหอมมะลดงเดมไวไมใหสญหาย3 ควรกระตนใหทกภาคสวนเหนความสาคญและตระหนกถงปญหาการแยงชงทรพยากรชวภาพโดยเฉพาะอยางย �งขาวหอมมะลจากชาวตางชาต ควรกระตนใหกลมลกหลานเกษตรกรรสกรก และหวงแหนในอาชพการทานา และพนท�ในการเพาะปลก 3ขาว ควรตดตามขาวสารเกยวกบความไมเปนธรรมทางการตลาดท�เกษตรกรไดรบ เชน การโกงนาหนก � 3การกดราคา เพ�อเปนการปองปราม ควรตดตามสถานการณเกยวกบสญญาซอขายท�ไมเปนธรรมแก� 3

Page 72: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

61

เกษตรกรและกระตนใหเกดการซอขายลวงหนาในตลาด ควรกระตนเกษตรกรหนมาเพาะปลกขาวแบบ 3ดงเดมมากกวาการใชเทคโนโลยใหมหรอสารเคม ส�อมวลชนควรใหความ สาคญและตดตาม3 สถานการณการแยงชงทรพยากรชวภาพของชาวตางชาต ส�อมวลชนควรมบทบาทในการปลกฝงคานยมในการหวงแหนพชพนธและทรพยากรธรรมชาต ส�อมวลชนควรมสวนในการชใหเหนความสาคญของ 3พนธขาวหอมมะล ควรสงเสรมใหคนไทยตระหนกวาขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของขาวไทย ควรกระตนใหคนไทยตระหนกวาอาชพทานากอใหเกด ขนบธ รรมเนยม ประเพณ วฒนธรรมอนเกยวของ�กบการประกอบอาชพการทานาขาวมากมายควรคาแกการอนรกษ ควรกระตนใหเกดการอนรกษและ รกษาศลปะหลากหลายแขนงท�เกยวของกบการทานา เชน การละเลน การแสดง เคร�องจกสาน พธกรรม � ฯลฯ ควรกระตนใหเกดการสบทอดและรกษาไว ซ� งประเพณ เชน การแหนางแมวเพ�อขอฝน การบชา พระแมโพสพ ฯลฯ ควรกระตนใหคนในสงคมตระหนกถงการอนรกษและเผยแพรวฒนธรรม ประเพณ เกยวกบขาว รวมทงการสบทอดวฒนธรรม ประเพณใหอยคกบวถชวตชาวนาไทย ส�อมวลชนควรให� 3ความสาคญในการปลกจตสานกใหเกษตรกรเหนคณคาของขาวหอมมะลวาเปนขาวของคนไทย ส�อ มวลชนควรใหความสาคญเฝาระวง และตดตามสถานการณการคกคามพนท�เกษตรกรรมของคน3ตางชาต ส�อมวลชนควรใหความสาคญตดตามสถานการณและกระตนรฐบาล เพ�อประกาศใหอาชพทานาเปนอาชพของคนไทย ส�อมวลชนควรมบทบาทในการปกปอง เฝาระวง ปองกน และรกษาพนธขาวหอมมะลและอาชพการทานาขาวอยางชดเจน ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณปรมาณพนท�ปลกขาวท�ลดลง และกระตนใหเกษตรกรรสกรกและหวงแหนพนท�ปลกขาว ส�อมวลชน3 3ควรใหความสาคญและตดตามสถานการณการอนรกษพนท�เกษตร โดยเฉพาะพนท�ปลกขาว3 3 2. บทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการใหความหมาย พบวา ความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทหนาท�ของส�อมวลชน ในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบ ถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกด มากท�สด คอ ควรสงเสรม ใหทวโลกรวาความหอมของขาวหอมมะลเปน� เอกลกษณของสายพนธขาวหอมมะลไทย ควรเผยแพรใหทวโลกรวาขาวหอมมะลเปนขาวท�มความ �อรอยท�สดในโลก ควรกระตนใหประชาชนตระหนกถงภยธรรมชาตจากภาวะโลกรอน ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาคณภาพดนและการทาลายหนาดน โดยการเผาตอซง และลดการทาลายหนาดน ควรใหความรแกเกษตรกร ในแนวทางการลดตนทนการเพาะปลกขาว ดวยวธการเพาะปลกขาวแบบเกษตรธรรมชาตมากขน3 ควรใหความรแกเกษตรกรในเร�องการบรหารและวางแผนการเพาะปลกขาวรวมไปถงการบรหารแปลงใหมประสทธภาพ ควรใหความรแกเกษตรในเร�องของการเกบเกยว เพ�อลด �การสญเสยเมลดขาวระหวางการเกบเกยว � ควรกระตนใหเกดการถายทอดภมปญญาและองคความรตางๆ ในการเพาะปลกขาว จากรนสรนอยางตอเน�อง รองลงมา คอ ในระดบมาก คอควรสรางเอกลกษณเฉพาะใหกบขาวหอ มมะลวา เปนขาวท�ตองปลกในประเทศไทยเทานน จงจะไดกลนและรสชาตท�หอมเหมอน 3 �ดอกมะล ควรกระตนใหตระหนกวาขาวหอมมะลมความเช�อมโยงกบวถชวตของชาวนาไทย ควรกระตน

Page 73: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

62

ใหเกษตรกรตระหนกถงปญหา การใชสารเคมและรณรงคใหเกษตรกรลดการใชสารเคมในการกาจดแมลง วชพช และศตรพช ส�อมวลชนควรมสวนในการเผยแพรความรเร�องขาวหอมมะลไทย เม�อพจารณาความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม คณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของผเช�ยวชาญ สอดคลองกนทก

ขอ คอ ควรสงเสรมใหทวโลกรวาความหอมของขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของสายพนธขาวหอมมะล �ไทย ควรเผยแพรใหทวโลกรวาขาวหอมมะลเปนขาวท�มความอรอยท�สดในโลก ควรกระตนให �ประชาชนตระหนกถงภยธรรมชาตจากภาวะโลกรอน ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหาคณภาพดนและการทาลายหนาดน โดยการเผาตอซง และลดการทาลายหนาดน ควรใหความรแกเกษตรกร ในแนวทางการลดตนทนการเพาะปลกขาว ดวยวธการเพาะปลกขาวแบบเกษตรธรรมชาตมากขน ควรใหความรแกเกษตรกรในเร�องการบรหารและวางแผนการเพาะปลกขาวรวมไปถงการบรหาร3 แปลงใหมประสทธภาพ ควรใหความรแกเกษตรในเร�องของการเกบเกยว เพ�อลดการสญเสยเมลดขาว �ระหวางการเกบเกยว � ควรกระตนใหเกดการถายทอดภมปญญาและองคความรตางๆ ในการเพาะปลก ขาว จากรนสรนอยางตอเน�อง ควรสรางเอกลกษณเฉพาะใหกบขาวหอมมะลวา เปนขาวท� ตองปลกในประเทศไทยเทานน จงจะไดกลนและรสชาตท�หอมเหมอนดอกมะล 3 � ควรกระตนใหตระหนกวาขาวหอมมะลมความเช�อมโยงกบวถชวตของชาวนาไทย ควรกระตนใหเกษตรกรตระหนกถงปญหา การใชสารเคมและรณรงคใหเกษตรกรลดการใชสารเคมในการกาจดแมลง วชพช และศตร พช ส�อมวลชนควรมสวนในการเผยแพรความรเร�องขาวหอมมะลไทย ยกเวน ควรสงเสรมใหทวโลกรวาความหอมของ �ขาวหอมมะลเปนเอกลกษณของสายพนธขาวหอมมะลไทย ท�ความคดเหนของผเช�ยวชาญไมสอดคลอง

กน 3. บทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการเปนผตอบสนองค วามตองการของสงคม พบวา ความคดเหนของผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทหนาท�ของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะล ไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม ท�ตองการใหเกด มากท�สด คอ ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนทรพยากรท�มคาของประเทศไทยเชนเดยวกบทองหรอนามน 3 กระตนภาครฐในการแกไขปญหาดานการขนสงและการเช�อมโยงตลาดท�ไมสมบรณใหพฒนาขน 3 ส�อมวลชนควรมความรวมมอและประสานความคด โดยมงประโยชนของประเทศเปนสาคญ ในการปกปองพนธขาวหอมมะลไทย ส�อมวลชนควรตระหนกถงความสาคญของขาวตอระบบเศรษฐกจ รองลงมา ในระดบมาก คอ ควรกระตนใหรฐบาลเหนความสาคญแลใหอาชพทานาเปนอาชพสงวนของคนไทย ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกวา ขาวหอมมะลเปนพชเศรษฐกจท�สาคญของชาตไทย ควรกระตนใหมแหลงจาหนายพนธขาวหอมมะลท� ดใหแกเกษตร ควรสงเสรมใหเกดการวจยและพฒนาป รบ ปรงพนธขาวหอมมะลใหมคณภาพสงขน3 ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงปญหาการผลตขาวไมตรงกบความตองการของตลาด อาท ขาว ไมปลอดสารพษ มการปลอมปน รวมไปถงการใหความรแกเกษตรกรในการผลตขาวไดตรงกบความ

Page 74: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

63

ตองการของตลาด ควรสงเสรมใหเกษตรกรสามารถแ ปรรปผลผลตของตนเองเพ�อเพมมลคา และ� สงเสรมใหมเคร�องหมายการคา ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงสถานการณการแขงขนในตลาด คาขาวของประเทศเวยตนามและประเทศในภมภาคอาเซยน ส�อมวลชนควรใหความสาคญ และตดตามสถานการณปญหาการปลอมปนขาวหอมมะลในตลาดคาขาว ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณ กระบวนการผลตขาวท�ปลอดสารเคม/การผลตขาวแบบเกษตรอนทรย ส�อมวลชนควรเอาใจใสและมความตอเน�องในการนาเสนอขาว ความเคล�อนไหวทางดานการเกษตรของไทย ส�อมวลชน ควรมสวนในการอนรกษวฒนธรรม ประเพณ อนเน�องม าจากวถชวตการทานา ในระดบปานกลาง คอ ควรกระตนผท�เกยวของทกฝายเพ�อใหเกษตรกรไดพนธขาวหอมมะลท�ดในการเพาะปลก � เม�อพจารณาความคดเหนของผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรม คณคาขาวหอมมะลไทย จากแบบสอบถามรอบท�สาม พบวา ความเหนของผเช�ยวชาญสอดคลองกนทก

ขอ คอ ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนทรพยากรท�มคาของประเทศไทยเชนเดยวกบทองหรอนามน 3 กระตนภาครฐในการแกไขปญหาดานการขนสงและการเช�อมโยงตลาดท�ไมสมบรณใหพฒนาขน 3 ส�อ มวลชนควรมความรวมมอและประสานความค ด โดยมงประโยชนของประเทศเปนสาคญในการปกปองพนธขาวหอมมะลไทย ส�อมวลชนควรตระหนกถงความสาคญของขาวตอระบบเศรษฐกจ ควร กระตนใหรฐบาลเหนความสาคญแลใหอาชพทานาเปนอาชพสงวนของคนไทย ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกวาขาวหอมมะลเปนพชเศรษฐกจท�สาคญ ของชาตไทย ควรกระตนใหมแหลงจาหนาย พนธขาวหอมมะลท�ดใหแกเกษตร ควรสงเสรมใหเกดการวจยและพฒนาปรบ ปรงพนธขาวหอมมะลให มคณภาพสงขน3 ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงปญหาการผลตขาวไมตรงกบความตองการของ ตลาด อาท ขาวไมปลอดสารพษ มก ารปลอมปน รวมไปถงการใหความรแกเกษตรกรในการผลตขาวไดตรงกบความตองการของตลาด ควรสงเสรมใหเกษตรกรสามารถแปรรปผลผลตของตนเองเพ�อเพม �มลคา และสงเสรมใหมเคร�องหมายการคา ควรกระตนใหทกภาคสวนตระหนกถงสถานการณการ แขงขนในตลาดคาขาวของประเทศเว ยตนามและประเทศในภมภาคอาเซยน ส�อมวลชนควรใหความ สาคญ และตดตามสถานการณปญหาการปลอมปนขาวหอมมะลในตลาดคาขาว ส�อมวลชนควรใหความสาคญและตดตามสถานการณ กระบวนการผลตขาวท�ปลอดสารเคม/การผลตขาวแบบเกษตรอนทรย ส�อมวลชนควรเอาใจใสและมความตอเน�อง ในการนาเสนอขาว ความเคล�อนไหวทางดานการเกษตรของไทย ส�อมวลชนควรมสวนในการอนรกษวฒนธรรม ประเพณ อนเน�องมาจากวถชวตการทานา และควรกระตนผท�เกยวของทกฝายเพ�อใหเกษตรกรไดพนธขาวหอมมะลท�ดในการเพาะปลก �

Page 75: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

64

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะของผเช�ยวชาญ ขอเสนอแนะของกลมผเช�ยวชาญ ท�มตอบทบาทของส�อมวลชนในการสงเสรมคณคาขาว หอมมะลไทย คอ ตองการใหเร�องขาวและขาวหอมมะล เปนนโยบายและประเดนแหงชาต ตองการใหมการกาหนดใหอาชพทานาเปนอาชพเฉพาะของคนไทยเทานน 3 เพ�อปองกนตางชาตเ ขามาประกอบอาชพนและรวม3 ไปถงการคกคามพนท�ปลกขาวของ3 ชาวตางชาต ควรสงเสรมใหคนไทยรสกรกและหวงแหนทรพยากรชวภาพของชาตไทยไว ไมวาจะเปนขาวหอมมะล หรอ พนธพชอ�นๆ ไมใหสญหาย หรอ ตกไปเปนของชนชาตอ�น ทกภาคสวนควรไดตระหนกถงสถานการณการ แยงยงทรพยากรชวภาพ ของชาวตางชาต รวมไปถงคแขงอยาง เวยตนาม กมพชา ลาว และประเทศอ�นๆ ท�จะมาเปนคแขงสาคญใน ตลาดสนคาเกษตรในอนาคตอนใกลน ควรสงเสรมใหขาวหอมมะลเปนพชเศรษฐกจท�มราคาสง 3 เชนเดยวกบทองคาหรอนาม 3 นและเปนพชเศรษฐกจอย างแทจรง ตองการใหเกดศนยอนรกษ รกษา วจย และกระจายพนธขาวไปยงเกษตรกรหลายๆ แหงทวประเทศ � เพ�อชวยเกษตรกรใหไดพนธขาวท�ด สงเสรมใหเกษตรกรสามารถผลตขาวไดสอดคลองกบความตองการของตลาดได โดยเฉพาะ อยางยงไม �มการเจอปนสารเคม การขยายตลาดคาขาวหอมมะลในประเทศตางๆ เพมขน � 3 ขอเสนอแนะของผวจย จากผลการวจยเร�อง “การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชน ในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย ” ผวจยมขอเสนอแนะเพ�อเปนแนวทางในการพฒนาบทบาทของส�อมวลชน และพฒนาอาชพการทานาของเกษตรกรไทยใหมประสทธภาพสงขน ดงน3 3 1. ควรมการนาผลการวจยในครงนไปพฒนาบทบาทของส�อมวลชน 3 3 ใหเปนไปในทศทางเดยวกนอยางจรงจง โดยอาศยผลการวจยจากความคดเหนและขอเสนอแนะของผเช�ยวชาญท�ม ประสบการณในการนาเสนอขาวสารดานการเกษตร 2. ผท�เกยวขอ� งทกภาคสวนควรใหความสาคญกบประเดนและแนวโนมเร�องขาวหอม มะล อาท เร�องพนธขาว ปญหาการตลาด การแยงชงทรพยากรชวภาพ ปญหาพนท�เพาะปลก ระบบ 3การตลาด เปนตน 3. รฐบาลควรกาหนดใหอาชพทานาเปนอาชพของคนไทย และสงเสรมใหคนไทยรสก รกและหวงแหนในพนธขาวหอมมะลไทย

Page 76: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

65

ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครJงตอไป เพ�อใหงานวจยเกยวกบภาพอนาคตของส�อมวลชน ในบทบาทการสรางเสรมคณคาขาว� หอมมะลไทย ไดแพรหลายออกไปและเปนประโยชนในการศกษาคนควาของผสนใจเกยวกบ � ส�อมวลชน และเกยวกบการประกอบอาชพทานาข� าว และผสนใจทวไป ไดกวางขวางออกไป ผวจยม�ขอเสนอแนะสาหรบการทาวจย ดงน3 1. ควรมการศกษาเกยวกบภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคา� ขาวหอมมะลไทย โดยใชเทคนคและวธการวจยดวยวธอ�น ๆ เพมเตม� 2. หากมการวจยในลกษณะนอกเพ�3 อเปนการยนยน ควรศกษาหรอรวบรวมขอมลจากหนวยงานเดมหรอหนวยงานท�มลกษณะใกลเคยงกนมากท�สด 3. การวจยครงตอไป ควรดาเนนการวจย ทงการวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณควบค3 3 กนไป เพ�อดความสอดคลองของผลการวจย 4. ประเดนการวจยเกยวกบขาวหอม� มะล ท�นาสนใจ คอ การศกษาปญหาของผประกอบอาชพทานาขาว ผประกอบการคาขาว และสวนงานอ�นๆ ท�เกยวของใหครอบคลม � 5. ควรมการวจยเชงคณภาพ หรอการวจยเชงเอกสาร เกยวกบพนท�ของส�อมวลชน ใน� 3การนาเสนอเร�องขาวหอมมะลวามปรมาณ มากนอยเพยงใด ร วมไปถงเนอหาท�นาเสนอมรปแบบ3อยางไร เปนตน 6. ในประเดนการศกษาบทบาทของส�อมวลชนในการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอม มะล สามารถดาเนนการวจยในรปแบบอ�นๆ ไดอก เชนการวจยเชงปรมาณ เปนตน

Page 77: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

บรรณานกรม กตตวฒน อชปาละนนท , 2547. “การเขยนภาพอนาคตของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ป พ.ศ.2566”. เอกสารการสมมนา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. กฤษดา กรดทอง, 2530. “การวจยเชงอนาคต Future Research”, วารสารการวจยเพ:อการพฒนา”. 3 (มกราคม – ธนวาคม 2530), 12 - 16. เกษม บญออน , 2522. “เดลฟาย : เทคนคในการวจย”, ครปรทศน. 10 (ธนวาคม 2522), 26-28. เกรยงไกร ทวโชคกจเจรญ , 2545. “แนวโนมหนงสอพมพออนไลนในประเทศไทย”. กรงเทพฯ : วทยานพนธมหาบณฑต คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 339 น. จรอดลย บณยภกดP , 2545. “บทบาทของนตยสารในการใหความรเร:องเพศ”. กรงเทพฯ : วทยานพนธมหาบณฑต คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 110 น. จมพล พลภทรชวต. 2535. “เทคนคการวจยแบบ EDFR”, ในเทคนควธการวเคราะหนโยบาย. หนา 74 – 84. ทศพร ศรสมพนธ (บรรณาธการ). กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ชาตร ศรไพพรรณ, 2547. “เขยนภาพอนาคตของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ป พ.ศ.2566”. เอกสารการสมมนา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ. ชนดา รกษพลเมอง, 2535. “การวจยแบบเทคนคเดลฟาย”, ในเทคนควธการวเคราะหนโยบาย. หนา 59 – 72. ทศพร ศรสมพนธ (บรรณาธการ). กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ดลก บญเรองรอด, 2530. “การวจยอนาคตทางการศกษา”. วารสารการวจยเพ:อการพฒนา. 3 (มกราคม – ธนวาคม 2530), 19 - 25. นวพรรษ ดวงพฒ, 2549. “แนวโนมและประเดนปญหาทางเทคโนโลยการศกษา”. เอกสารการสมมนา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ : ตลาคม, 2549. นยนา นรารกษ. 2539. “รปแบบนาเสนอการจดตงศนยวทยบรการทางการแพทยW ”, วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต ภาควชาโสตทศนศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (สาเนา). ประยร ศรประสาธน. 2523. “เทคนคการวจยเดลฟาย”, วารสารการศกษาแหงชาต . 4 (14) ( เมษายน – พฤษภาคม 2523), 49 – 60. ประเทอง เพชรรตน. 2530. “เทคนคเดลฟาย (Delphi Technique)”, วารสารการวจยเพ:อการพฒนา. 3 (มกราคม – ธนวาคม 2530), 38 - 42.

Page 78: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

67

พงษศกด พยฆวเชยรP , 2548. “บทบาทของส:อมวลชนกบการบรโภคท:ยงยน : ”. การสมมนาวชาการ เร:อง “ชวยชาต ....ชวยโลก ....ดวยการบรโภคท:ยงยน: . สถาบนสงแวดลอมไทย: , กรงเทพฯ : 24 พฤศจกายน, 2548. ฟามย เรองเลศบญ . 2539. “การวจยตามกระบวนการอนาคตปรทศน การเขยนภาพแคนโนแกรมและ การเขยนแนวโนมท:ไดจากกระบวนการอนาคตไทย”, ขาวสารวจยการศกษา . 5 (มถนายน – กรกฎาคม 2539), 3 - 5. สวรรณา เชอรตนพงศW . 2528. “เดลฟาย : การวจยดวยเทคนคเดลฟาย”, ขาวสารวจยการศกษา . 5 (มถนายน – กรกฎาคม 2539), 3 - 5. เอกสารสบคนจากเวปไซด

กรมสงเสรมการสงออก . (2550). รายงานสถานการณเศรษฐกจและสภาวะการคา. สบคนเม:อ กมภาพนธ, 2550, จาก http:///www.thaishipper.com/Content/ Content.asp?ID=14096 กรมการคาตางประเทศ . (2550). รายงานสถานการณเศรษฐกจและสภาวะการคา. สบคนเม:อ 3 กมภาพนธ, 2550, จาก http:///www.thaishipper.com/Content/ Content.asp?ID=14096 ชววถ, มลนธ. ขาวหอมมะล. สบคนเม:อ มนาคม, 2550, จาก http://www.biothai.net/ Autopage1/show_page.php?14&s_id=9&d_id=9 ธญญา ผลอนนต. การฝกเขยน mind map. สบคนเม:อ มกราคม, 2550, จาก http://www.yupparaj.ac.th/web2000/st04/index%201.htm นศากร โฆษตรตน. สถาบนสงแวดลอมไทย: . ชวยชาต ชวยโลก ดวยการบรโภคท4ย4งยน. สบคนเม:อ มนาคม, 2550, จาก http://www.tei.or.th/AC2005/pdf/ Summary_Presentation_2.pdf นรนทร นาเจรญ. มหาวทยาลยเชยงใหม. บทบาทของส4อมวลชน. สบคนเม:อ กมภาพนธ, 2550, จาก http://www.narinsite.com/knowledges/mc_703/mc_703.html วกพเดยสารานกรมเสร , มลนธวกมเดย . ขาวหอมมะล. สบคนเม:อ กมภาพนธ, 2550, จาก http://th.wikipedia.org/wiki/ วกพเดยสารานกรมเสร , มลนธวกมเดย . การมองอนาคต. สบคนเม:อ ตลาคม, 2549, จาก http://th.wikipedia.org/wiki/

Page 79: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

ภาคผนวก

Page 80: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

69

ภาคผนวก ก. รายช�อผเช�ยวชาญ

Page 81: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

70

รายช�อผเช�ยวชาญ

ขอ ช�อ-นามสกล ท�อย

1. คณปญญา เจรญวงศ หนงสอพมพไทยรฐ

2. คณดลมนส กาเจ หนงสอพมพคม ชด ลก

3. คณอภชาต ศรสอาด นตยสารไมลองไมร

4. คณสภาพชาย บตรจนทร สถานโทรทศนสกองทพบกชอง 7

5. คณถวล สวรรณมณ สถานวทย มก.

6. คณศภชย นลวานช นตยสารเทคโนโลยชาวบาน

7. คณชรนทร นลพงษ ชองทางทามาหากน

8. ผส8อขาวภมภาค สถานโทรทศสกองทพบก ชอง 5

9. คณวรรณธนศกด ; Freelancer

10. คณจตพล ยอดวงศพะเนา หนงสอพมพขาวสด

11. คณมนตร ตรชาร นตยสารชมทางอาชพ

12. คณสเมธ สนทรวภาค สถานโทรทศนทวไทย (Thai PBS)

13. คณคมสน หตะแพทย นตยสารเกษตรกรรมธรรมชาต

14. คณบรรพจน แกวพานช สถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย

15. คณหน8งฤทย แพรสทอง นตยสารรกษเกษตร

16. คณวรยา สรรคชา นตยสารสรางเงนสรางงาน

17. คณธนากร ฤทธไธสง; นตยสาร Thai crossbreed

18. คณวชรา ปาละ นตยสาร Thai cowboy Magazine

19. คณสกญญา ทองหลอ นตยสาร พรรณไม

20 นายอมร บรษท มเดย ออฟ มเดย

Page 82: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

71

ภาคผนวก ข. แบบสอบถามเพ�อการวจย รอบท� 1

Page 83: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

72

แบบสอบถามเพ�อการวจย (รอบท� 1)

เร�อง การศกษาภาพอนาคตของส8อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย

ช�อผวจย นางนวพรรษ การะเกต

หนวยงาน คณะเทคโนโลยส8อสารมวลชน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

ถนนรงสต-นครนายก ตาบลคลองหก อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

คาช*แจง แบบสอบถามนจดทาขนเพ8อประกอบการวจย โดยมวตถประสงคเพ8อตองการทราบความZ Z คดเหนและขอเสนอแนะของทาน ตอ ภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอม

มะลไทย โดยผวจยจะประมวลความคดเหนและขอเสนอแนะของผเช8ยวชาญทกทาน เพ8อใหเหนแนวโนมของภาพอนาคตของส8อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย ในอนาคต

Page 84: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

73

ขอมล ท�วไปของผเช� ยวชาญ

(นาย,นาง,นางสาว)......................................................นามสกล................................................................. ปจจบนดารงตาแหนง /หนาท8การงาน......................................................................................................... ประวตการศกษา......................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................

ขอท� 1 ทานคดวา คณคา ของขาวหอมมะลไทย อยตรงไหน และมความเก�ยวของกบสงคมไทย

ในเร�องใดบาง

ขอคดเหน.............................................................................................................................. .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ขอเสนอแนะ......................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................

Page 85: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

74

ขอท� 2 ในฐานะส�อมวลชน ทานคดวาสถานการณตางๆของขาวหอมมะลไทยในปจจบน เปนอยางไร

รวมท*งปญหาท�เก�ยวของกบขาวหอมมะลไทย มอะไรบาง

ขอคดเหน.............................................................................................................................. .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ขอเสนอแนะ......................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................

Page 86: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

75

ขอท� 3 ในอนาคตทานคดวาส�อมวลชนควรมบทบาทอยางไร ในการสรางเสรมคณคาใหกบ

ขาวหอมมะลไทย

ขอคดเหน.............................................................................................................................. .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ขอเสนอแนะ......................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ผวจยขอขอบพระคณทานผเช8ยวชาญเปนอยางสงท8ทาน กรณาแสดงความคดเหนขางตนและหวงเปนอยางยงวาจะไดรบความรวมมอจากทานในโอกาสตอไป 8

(นางนวพรรษ การะเกต) ผวจย

Page 87: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

76

ภาคผนวก ค. แบบสอบถามเพ�อการวจย รอบท� 2

Page 88: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

77

แบบสอบถามเพ�อการวจย (รอบท� 2)

เร�อง การศกษาภาพอนาคตของส8อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย

ช�อผวจย นางนวพรรษ การะเกต

หนวยงาน คณะเทคโนโลยส8อสารมวลชน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

ถนนรงสต-นครนายก ตาบลคลองหก อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

คาช*แจง

ตามท8ทานไดกรณารบเปนผเช8ยวชาญสาหรบการวจยและไดใหความเหนในการวจยครงน Z Zผานรอบท8 1 เปนท8เรยบรอยแลว บดนผวจยไดประมZ วลความเหนของผเช8ยวชาญทกทานเขาดวยกน และจดทาเปนขอคาถามสาหรบสรางแบบสอบถามฉบบนขน รวมZ Z ...........ขอ มลกษณะเปนมาตราสวนประเมนคาแบบลเครท (Likert’s Scale) เพ8อใหทานผเช8ยวชาญไดแสดงความคดเหนเปนครงท8 Z 2 เม8อไดรบแบบสอบถามจากทานเปนท8เรยบรอยแลว ผวจยจะนาคาตอบแสดงความคดเหนของทานผเช8ยวชาญ มาหาคามธยฐาน (Median) และพสยอนเทอรควอไทล (Interquatile Range) ของแตละขอ เพ8อจดทาเปนแบบสอบถามรอบท8 2 ตอไป อยางไรกตามหากความเหนของผเช8ยวชาญทกทาน สอดคลองกนมา ก การสอบถามกจะยตลงในครงน ซ8 งผวจยจะไดนามาสรปเปนผลการวจยตอไป Z Z สาหรบความหมายของตวเลขท8แสดงคาของทานผเช8ยวชาญในแบบสอบถามฉบบน Zจาแนกไดดงน คอZ 5 หมายถง เหนดวยอยางยง 8 4 หมายถง เหนดวย 3 หมายถง ไมแนใจ 2 หมายถง เหนดวยนอย 1 หมายถง เหนดวยนอยท8สด ความรวมมอและความกรณาของทานผเช8ยวชาญตอผวจยทกครง เปนสงจาเปนและสาคญ Z 8ท8สดตอความเท8ยงตรงในการวจย ผวจยขอกราบขอบพระคณในความกรณาของทานเปนอยางสง ซ8 ง คาตอบของทานผว จยจะไมนาไปเปดเผยเปนรายบคคลแตประการใด และขอความกรณาใหทานในการ ตอบคาถามอยางสมบรณดวยจกเปนพระคณอยางสง และขอขอบพระคณลวงหนามา ณ โอกาสน Z

Page 89: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

78

รายละเอยดของการวจย

จานวนผเช�ยวชาญ สาหรบการวจยในครงน มจานวนผเช8ยวชาญดานส8อสารมวZ Z ลชน จานวนทงสน Z Z 20 ทาน ประกอบดวย กลมผเช8ยวชาญจากส8อหนงสอพมพ จานวน 4 คน กลมผเช8ยวชาญจากส8อวทยโทรทศน จานวน 3 คน กลมผเช8ยวชาญจากส8อวทยกระจายเสยง จานวน 2 คน กลมผเช8ยวชาญจากส8อนตยสาร จานวน 9 คน กลมผ เช8ยวชาญการผลตส8อ จานวน 2 คน

ขอบเขตการวจย การวจยครงน ศกษาเฉพาะบทบาทของส8อมวลชนท8เกยวของกบขาวหอมมะลไทย โดยZ Z 8 เนนท8ส8อมวลชนสายเกษตรกรรม

วตถประสงคการวจย 1. เพ8อทราบความคดเหนของผเช8ยวชาญท8มตอบทบาทของส8อมวลชน ในการสรางเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย 2. เพ8อทราบแนวทางในการพฒนาบทบาทของส8อมวลชน ในการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย 3. เพ8อทราบภาพอนาคตของส8อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอม มะลไทย ความรวมมอและความกรณาของทานตอผวจยทกครง เปนสง Z 8 จาเปนและสาคญท8สดตอความเท8ยงตรงในการวจย ผวจยขอกราบขอบพระคณในความกรณาของทานเปนอยางสง คาตอบของ ทานผวจยจะไมนาไปเปดเผยเปนรายบคคลแตประการใด และขอความกรณาใหทานตอบแบบสอบถาม ภายใน 2 สปดาห โดยผวจยจะมารบกลบคนอกครง และขอขอZ บพระคณลวงหนามา ณ โอกาสน Z

Page 90: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

79

แบบสอบถาม สาหรบการวจย เร�อง การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย

ความคดเหน ขอ ขอความท�เสนอ

5 4 3 2 1 ขอคดเหน

คณคาของขาวหอมมะล

1. ขาวหอมมะล เปนพชประจาถนของ8 ไทย 2. ขาวหอมมะล มความหอมเฉพาะสายพนธ 3. ขาวหอมมะล เปนเอกลกษณของขาวไทย 4. ขาวหอมมะล มความอรอยท8สดในโลก 5. ขาวหอมมะลไทย ปลกในประเทศไทยเทานน Z

จงจะไดกลนและรสชาตท8หอมเหมอนกลน8 8ดอกมะล

6. ขาวหอมมะล เปนขาวของคนไทย ความเก�ยวพนกบขาวหอมมะลไทย

7. การทานาเปนอาชพหลกของชนชาตไทย 8. ขาวหอมมะลไทย เปนขาวท8มราคาแพง 9. ขาวหอมมะลเปนพชเศรษฐกจท8สาคญ

ของชาตไทย

10. ขาวหอมมะลมความเช8อมโยงกบวถชวตของชาวนาไทย

11. การทานากอใหเกดขนมธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม อนเกยวของกบการประกอบอาชพ8 ทานาขาวมากมาย

12. การทานากอใหเกดศลปะหลากหลายแขนง เชน การแสดง การละเลน เคร8องจกสาน ฯลฯ

13. การทานากอใหเกดทศนคตความเช8อเร8องตางๆ เชน การแหนางแมวเพ8อขอฝน การบชาพระ แมโพสพ เปนตน

Page 91: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

80

ความคดเหน ขอ ขอความท�เสนอ

5 4 3 2 1 ขอคดเหน

สถานการณปจจบนของขาวหอมมะลไทย

1) ดานพนธขาวหอมมะล

14. เกษตรกรขาดพนธขาวหอมมะลท8ด

15. เกษตรกรขาดแหลงซ*อพนธขาวหอมมะลท8ด

16. ขาดการปรบปรงพนธ ขาวหอมมะลและมการปะปนของพนธขาวหอมมะล

17. ขาดการอนรกษ และรกษาพนธขาวหอมมะลดงเดมZ

18. ขาวหอมมะลไทยประสบกบปญหาการแยงชงทรพยากรชวภาพขาวหอมมะลไทย ของชาวตางชาต

2) ดานระบบการผลต

19. ปญหาโรค แมลง วชพช และศตรพช มปรมาณเพมขน8 Z

20. ปญหาภยธรรมชาต และภาวะโลกรอน 21. ปญหาคณภาพดน และการทาลายหนาดน โดย

การเผาตอซง และการใชปยเคม

22. ราคาตนทนการผลตสง อาทเชน คาปยเ คม, ขาดแรงงาน, ขาดแหลงนา Z

23. การบรหารและวางแผนการปลก การบรหารแปลงนากระทาไดไมด

24. เกดการสญเสยเมลดขาวระหวางการเกบเกยว 8 25. การถายทอ ดภมปญญาตางๆ จากรนสรนลดลง

ขาดความตอเน8องในภมปญญาและองคความร

26. ปรมาณผลผลตตอไรต8า

Page 92: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

81

ความคดเหน ขอ ขอความท�เสนอ

5 4 3 2 1 ขอคดเหน

3) ปญหาดานการตลาด

27. การผลตขาวไมตรงกบความตองการของตลาด อาทเชนขาวไมปลอดสารพษ ,มการปลอมปนขาว

28. เกษตรกรไมไดรบความเปนธรรมทางการตลาด เชน การโกงนาหนก การกดราคา Z

29. ปญหาดานการขนสง และการเช8อมโยงตลาด ไมสมบรณ

30. ไมมเคร8องหมายการคา 31. สญญาซอขายไมเปนธรรม และไมมการซอZ Z

ขายลวงหนาในตลาด

4) ปญหาวถชวตและวฒนธรรมชาวนาไทย 32. วฒนธรรม ประเพณ เกยวกบขาวมปรมาณ8

ลดนอยลง ขาดการสบทอด และบางอยาง สญหายไปจากวถชวตชาวนาไทย

33. เทคโนโลยสมยใหมเขามาแทนท8วถชวต การทานาแบบเดม เคร8องจกรเขามาแทนท8 แรงงานคน

แนวโนมประเดนขาวในอนาคต ของขาวหอมมะลไทยในส�อมวลชน

34. การแยงชงทรพยากรชวภาพจากชาวตางชาต 35. การแขงขนในตลาดขาว ของประเทศเวยดนาม

และประเทศอ8นๆ ในภมภาค

36. ในตลาดขาวควรตระหนกถงปญหาการปลอมปนขาวหอมมะล

37. กระบวนการผลตขาวท8ปลอดสารเคม หรอการผลตขาวแบบเกษตรอนทรย

38. ควรปลกจตสานกในกลมเกษตรกรใหเหนคณ คาของขาวหอมมะลวาเปนขาวของคนไทย

Page 93: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

82

39. พนท8การปลกขาวลดลงZ ความคดเหน

ขอ ขอความท�เสนอ 5 4 3 2 1

ขอคดเหน

40. ปญหาการคกคามพนท8เกษตรกรรมของคนZตางชาต

41. การอนรกษพนท8เกษตร โดยเฉพาะอยางยง Z 8 พนท8สาหรบการเพาะปลกขาวZ

42. การจดใหอาชพทานาเปนอาชพของคนไทย บทบาทของส�อมวลชนในอนาคตในการสรางเสรม คณคาใหกบขาวหอมมะลไทย

43. ส8อมวลชนควรเอาใจใส และมความตอเน8อง ในการนาเสนอขาวคว ามเคล8อนไหวทางดานการเกษตรของไทย

44. ส8อมวลชนควรมความรวมมอและประสาน ความคด โดยมงประโยชนของประเทศเปน สาคญในการปกปองพนธขาวหอมมะลไทย

45. ส8อมวลชนควรมบทบาทในการปกปอง เฝาระวง ปองกน และรกษาขาวหอมมะลไทย และอาชพการทานาขาว อยางชดเจน

46. ส8อมวลชนควรมบทบาทในการปลกฝงคานยมในการหวงแหนทรพยากรชาต

47. ส8อมวลชนควรมสวนในการชใหเหน Zความสาคญของพนธขาวหอมมะลไทย

48. ส8อมวลชนควรตระหนกถงความสาคญของขาวตอระบบเศรษฐกจไทย

49. ส8อมวลชนควรมสวนในการเผยแพรความร เร8องขาวหอมมะลไทย

50. ส8อมวลชนควรมสวนในการอนรกษ วฒนธรรม ประเพณ อนเน8องมาจาก วถชวตการทานา

Page 94: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

83

ภาคผนวก ง. คามธยฐาน และคาพสยอนเทอรควอไทล ของแบบสอบถาม รอบท� 2

Page 95: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

84

ตารางท� แสดงคามธยฐานและคาพสยอนเทอรควอไทล จากคาตอบของกลมผเช8ยวชาญ ท8ไดจากแบบสอบถามรอบท8 2 ขอ มธยฐาน ควอไทลท� 1 ควอไทลท� 3 พสยอนเทอรควอไทล

1. 5 4.5 5 0.5 2. 5 3 5 2 3. 4 4 5 1 4. 5 4 5 1 5. 4 3.5 5 1.5 6. 5 4 5 1 7. 4 4 5 1 8. 5 4 5 1 9. 4 3 4.5 1.5

10. 4 3 4.5 1.5 11. 4 4 5 1 12. 4 3.5 5 1.5 13. 4 4 5 1 14. 3 3 4 1 15. 4 4 5 1 16. 4 3.5 5 1.5 17. 5 4 5 1 18. 5 4 5 1 19. 4 4 5 1 20. 5 4 5 1 21. 5 5 5 1 22. 5 4 5 1 23. 5 3.5 5 1.5 24. 5 5 5 0 25. 5 5 5 0

Page 96: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

85

ตารางท� แสดงคามธยฐานและคาพสยอนเทอรควอไทล จากคาตอบของกลมผเช8ยวชาญ ท8ไดจากแบบสอบถามรอบท8 2 (ตอ ) ขอ มธยฐาน ควอไทลท� 1 ควอไทลท� 3 พสยอนเทอรควอไทล

26. 5 4 5 1 27. 4 4 5 1 28. 5 5 5 0 29. 5 4 5 1 30. 4 4 5 1 31. 5 5 5 0 32. 4 4 5 1 33. 5 4 5 1 34. 5 4 5 1 35. 4 4 5 1 36. 4 3 4 1 37. 4 3.5 5 1.5 38. 4 4 5 1 39. 3 3 4.5 1.5 40. 4 2.5 4 1.5 41. 3 3.5 5 1.5 42. 4 4 5 1 43. 4 4 5 1 44. 5 4 5 1 45. 4 4 5 1 46. 5 4 5 1 47. 4 4 5 1 48. 5 4 5 1 49. 4 3 4 1 50. 4 3 4.5 1.5

Page 97: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

86

ภาคผนวก จ. แบบสอบถามเพ�อการวจยรอบท�สาม

Page 98: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

87

แบบสอบถามรอบท� 3 โครงการวจย

เร�อง “การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย ”

นางนวพรรษ การะเกต

แบบสอบถามฉบบน เปนแบบสอบถามรอบท8สอง ในการวจZ ยเร8อง “การศกษาภาพอนาคตของส8อมวลชนในบทบาทการสรางเสรมคณคาใหกบขาวหอมมะลไทย ” ซ8 งผเช8ยวชาญทกทานไดกรณาตอบแบบสอบถามรอบท8สองใหแกผวจยไปแลว แบบสอบถามรอบท8สามน มจดมงหมาย Z สาคญ 3 ประการ คอ 1. เพ8อใหผเช8ยวชาญแตละทานไดทรา บความเหนรวมของผเช8ยวชาญทงกลมZ 2. เพ8อใหผเช8ยวชาญแตละทานไดตรวจสอบคาตอบของตนเองในรอบท8สอง หาก ประสงคจะเปล8ยนแปลงคาตอบเสยใหม เพ8อใหสอดคลองกบผเช8ยวชาญทงกลม กระทาไดโดยตอบ Zแบบสอบถามรอบท8สามนZ 3. เพ8อใหผเช8ยวชาญท8ยงคงยนยนคาตอบเดม ไดแสดงเหตผลประกอบการยนยนเหลานนเปนรายขอ Z ในแตละขอของแบบสอบถามรอบท8สองน ผวจยไดแสดงคาสถตท8ไดจากการคานวณของ Zผเช8ยวชาญทงกลมในรอบท8สองไว โดยแสดงคาสถตเหลานนดวยสญลกษณตอไปน Z Z Z (**) = คามธยฐาน (medium) ซ8 งหมายถง คาเฉล8ยกลางของผเช8ยวชาญทงกลม Z H = คาพสยอนเทอรควอไทล (Interquartile Range) หมายถง ชวงความเหนสอดคลองของผเช8ยวชาญทงกลมZ (*) = คาตอบของทานท8ตอบไปในรอบท8สอง ผวจยขอความกรณาใหทานผเช8ยวชาญไดทบทวนคาตอบของทานในรอบ ท8สองทงZ ........ขอ อกครงหน8ง โดยตรวจดจากความหมายใน Z (*) ในแบบสอบถามรอบท8สามน หากทานมความZ ประสงคจะเปล8ยนแปลงคาตอบในขอใด กขอใหทานทาเคร8องหมาย (�) ลงในชองความเหนตามคา ความเหนท8ทานปรารถนา

Page 99: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

88

หากทานไมประสงคจะเปล8ยนแปลงคาตอบเพราะเหตผ ลหน8งเหตผลใด ตอไปน Z 1. คาตอบของทานสอดคลองกบความเหนของกลมอยแลว (คออยในอาณาเขตพสยอนเทอรควอไทล) (H) ทานกไมจาเปนตองทาเคร8องหมายใดๆ ทงสน Z Z 2. คาตอบของทานไมสอดคลองกบความเหนของกลม (คอ ไมอยในอาณาเขตพสยอน เทอรควอไทล) แตทานยงคงยนยนคาตอบนน ทานกไมจาเปนตองทาเคร8องหมายใดๆ เชนกน หากแต Zขอความกรณาจากทานผเช8ยวชาญ เขยนเหตผลในชองขอคดเหนอ8น ทายขอความนนดวยวาเพราะเหต Zใด จกเปนพระคณอยางยง 8 สาหรบตวเลขในชองความเหนแบบสอบถารมรอบท8สามน มควา Z มหมายเชนเดม คอ 5 หมายถง เหนดวยอยางยง 8 4 หมายถง เหนดวย 3 หมายถง ไมแนใจ 2 หมายถง เหนดวยนอย 1 หมายถง เหนดวยนอยท8สด ผวจยขอบกราบขอบพระคณในความกรณาของทานเปนอยางสง และขอความกรณาทาน ไดตอบแบบสอบถามฉบบน ภายใน Z 7 วน แลวผวจยจะกลบมารบคนจากทาน จกเปนพระคณยง 8 (นวพรรษ การะเกต) ผวจย

Page 100: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

89

แบบสอบถาม สาหรบการวจย เร�อง การศกษาภาพอนาคตของส�อมวลชนในบทบาทการสงเสรมคณคาขาวหอมมะลไทย

ความคดเหน ขอ ขอความท�เสนอ

5 4 3 2 1 ขอคดเหน

คณคาของขาวหอมมะล

1. ขาวหอมมะล เปนพชประจาถนของไทย8 *

2. ขาวหอมมะล มความหอมเฉพาะสายพนธ *

3. ขาวหอมมะล เปนเอกลกษณของขาวไทย *

4. ขาวหอมมะล มความอรอยท8สดในโ ลก *

5. ขาวหอมมะลไทย ปลกในประเทศไทยเทานน Z จงจะไดกลนและรสชาตท8หอมเหมอนกลน8 8ดอกมะล

*

6. ขาวหอมมะล เปนขาวของคนไทย *

ความเก�ยวพนกบขาวหอมมะลไทย

7. การทานาเปนอาชพหลกของชนชาตไทย *

8. ขาวหอมมะลไทย เปนขาวท8มราคาแพง *

9. ขาวหอมมะลเปนพชเศรษฐกจท8สาคญ ของชาตไทย

*

10. ขาวหอมมะลมความเช8อมโยงกบวถชวตของชาวนาไทย

*

11. การทานากอใหเกดขนมธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม อนเกยวของกบการประกอบอาชพ8 ทานาขาวมากมาย

*

12. การทานากอใหเกดศลปะหลากหลายแขนง เชน การแสดง การละเลน เคร8องจกสาน ฯลฯ

*

13. การทานากอใหเกดทศนคตความเช8อเร8องตางๆ เชน การแหนางแมวเพ8อขอฝน การบชาพระ แมโพสพ เปนตน

*

Page 101: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

90

ความคดเหน ขอ ขอความท�เสนอ

5 4 3 2 1 ขอคดเหน

สถานการณปจจบนของขาวหอมมะลไทย

1) ดานพนธขาวหอมมะล

14. เกษตรกรขาดพนธขาวหอมมะลท8ด *

15. เกษตรกรขาดแหลงซ*อพนธขาวหอมมะลท8ด *

16. ขาดการปรบปรงพนธ ขาวหอมมะลและมการปะปนของพนธขาวหอมมะล

*

17. ขาดการอนรกษ และรกษาพนธขาวหอมมะลดงเดมZ

*

18. ขาวหอมมะลไทยประสบกบปญหาการแยงชง ทรพยากรชวภาพขาวหอมมะลไทย ของชาวตางชาต

*

2) ดานระบบการผลต

19. ปญหาโรค แมลง วชพช และศตรพช มปรมาณเพมขน8 Z

*

20. ปญหาภยธรรมชาต และภาวะโลกรอน *

21. ปญหาคณภาพดน และการทาลายหนาดน โดย การเผาตอซง และการใชปยเคม

*

22. ราคาตนทนการผลตสง อาทเชน คาปยเคม , ขาดแรงงาน, ขาดแหลงนา Z

*

23. การบรหารและวางแผนการปลก การบรหารแปลงนากระทาไดไมด

*

24. เกดการส ญเสยเมลดขาวระหวางการเกบเกยว 8 * 25. การถายทอ ดภมปญญาตางๆ จากรนสรนลดลง

ขาดความตอเน8องในภมปญญาและองคความร *

26. ปรมาณผลผลตตอไรต8า *

Page 102: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

91

ความคดเหน ขอ ขอความท�เสนอ

5 4 3 2 1 ขอคดเหน

3) ปญหาดานการตลาด

27. การผลตขาวไมตรงกบความตองการของตลาด อาท ขาวไมปลอดสารพษ มการปลอมปนขาว

*

28. เกษตรกรไมไดรบความเปนธรรมทางการตลาด เชน การโกงนาหนก การกดราคา Z

*

29. ปญหาดานการขนสง และการเช8อมโยงตลาด ไมสมบรณ

*

30. ไมมเคร8อง หมายการคา *

31. สญญาซอขายไมเปนธรรม และไมมการซอZ Z ขายลวงหนาในตลาด

*

4) ปญหาวถชวตและวฒนธรรมชาวนาไทย

32. วฒนธรรม ประเพณ เกยวกบขาวมปรมาณ8 ลดนอยลง ขาดการสบทอด และบางอยาง สญหายไปจากวถชวตชาวนาไทย

*

33. เทคโนโลยสมยใหมเขามาแทนท8วถชวต การทานาแบบเดม เคร8องจกรเขามาแทนท8 แรงงานคน

*

แนวโนมประเดนขาวในอนาคต ของขาวหอมมะลไทยในส�อมวลชน

34. การแยงชงทรพยากรชวภาพจากชาวตางชาต *

35. การแขงขนในตลาดขาว ของประเทศเวยดนาม และประเทศอ8นๆ ในภมภาค

*

36. ในตลาดขาวควรตระหนกถงปญหาการปลอมปนขาวหอมมะล

*

37. กระบวนการผลตขาวท8ปลอดสารเคม หรอการผลตขาวแบบเกษตรอนทรย

*

38. ควรปลกจตสานกในกลมเกษตรกรใหเหนคณ คาของขาวหอมมะลวาเปนขาวของคนไทย

*

39. พนท8การปลกขาวลดลงZ *

Page 103: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

92

ความคดเหน ขอ ขอความท�เสนอ

5 4 3 2 1 ขอคดเหน

40. ปญหาการคกคามพนท8เกษตรกรรมของคนZตางชาต

*

41. การอนรกษพนท8เกษตร โดยเฉพาะอยางยง Z 8 พนท8สาหรบการเพาะปลกขาวZ

*

42. การจดใหอาชพทานาเปนอาชพของคนไทย *

บทบาทของส�อมวลชนในอนาคตในการสรางเสรม

คณคาใหกบขาวหอมมะลไทย

43. ส8อมวลชนควรเอาใจใส และมความตอเน8อง ในการนาเสนอขาวความเคล8อนไหวทางดานการเกษตรของไทย

*

44. ส8อมวลชนควรมความรวมมอและประสาน ความคด โดยมงป ระโยชนของประเทศเปน สาคญในการปกปองพนธขาวหอมมะลไทย

*

45. ส8อมวลชนควรมบทบาทในการปกปอง เฝาระวง ปองกน และรกษาขาวหอมมะลไทย และอาชพการทานาขาว อยางชดเจน

*

46. ส8อมวลชนควรมบทบาทในการปลกฝงคานยมในการหวงแหนทรพยากรชาต

*

47. ส8อมวลชนควรมสวนในการชใหเหน Zความสาคญของพนธขาวหอมมะลไทย

*

48. ส8อมวลชนควรตระหนกถงความสาคญของขาวตอระบบเศรษฐกจไทย

*

49. ส8อมวลชนควรมสวนในการเผยแพรความร เร8องขาวหอมมะลไทย

*

50. ส8อมวลชนควรมสวนในการอนรกษ วฒนธรรม ประเพณ อนเน8องมาจาก วถชวตการทานา

*

Page 104: โดย¸™ว...รายงานการว จ ยฉบ บสมบรณ การศ กษาภาพอนาคตของส อมวลชนในบทบาทการสร

93

ประวตผวจย 1. ช�อ-นามสกล (ภาษาไทย) นางนวพรรษ การะเกต (ภาษาองกฤษ) Mrs.Nawapat Karaketu 2. ท�อย คณะเทคโนโลยส8อสารมวลชน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร ถนนรงสต-นครนายก ตาบลคลองหก อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โทร.0-2549-4500 , 0-2549-4524 มอถอ 08-5933-1433 3. ประวตการศกษา

พ.ศ.2537 ปรญญาตร นเทศศาสตรบณฑต (หนงสอพมพ) มหาวทยาลยสยาม พ.ศ.2540 ปรญญาโท นเทศศาสตรมหาบณฑต (การโฆษณา) มหาวทยาลยสยาม 4. ผลงานวจย

4.1 หวหนาโครงการวจย

1) ปจจยท8มผลตอการตดสนใจบรโภคสราตางประเทศของประชาชนในเขตเทศบาลเมอง สพรรณบร จงหวดสพรรณบร (ป พ.ศ.2540) เผยแพร โดยตพมพในวารสารมหาวทยาลยครสเตยน ป พ.ศ.2541 2) การศกษาปจจยท8มผลกระทบตอการพฒนาสนคา หน8งตาบล หน8งผลตภณฑ (OTOP) ใน เขตพนท8จงหวดปทมธาน สมาตรฐานระดบ Z 3-5 ดาว (พ.ศ.2549) เผยแพร โดยการนาเสนอผลงานวจยในวนท8 8 พฤศจกายน 2549 ในรปแบบของการ บรรยายและโปสเตอรแสดงผลงานวจย ณ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร 3) อทธพลของส8อโฆษณาท8มผลตอการตดสนใจบรโภคสนคาของเยาวชนในเขตพนท8 Z จงหวดปทมธาน (พ.ศ.2552) เผยแพร อยระหวางดาเนนการ 4.2 เปนผรวมวจย

1) ศกษาปญหาการ 2) แรงจงใจในการตดสนใจเขาศกษาตอในคณะเทคโนโ ลยส8อสารมวลชน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร (ป พ.ศ.2550) เผยแพร อยระหวางดาเนนการ