ອຸປ ະກອນກວ ດວ ດອຸນຫ ະພ ູມັຕວຢົ່າງ : rtd...

ອ ປະ ກອນກວດ ວດອນ ຫະ ພມ

1By Bounpone THANSOUPHANH

ຄວາມ ຮອນ ແລະ ອນຫະພມ (heat and temperature) ເຮາ ມກ ໃຊ ຄາ ທງ ສອງ ຮວມ ກນ

ສະ ເໝ ຈນ ອາດ ເຮດ ໃຫ ເຂາ ໃຈ ວາ ສອງ ຄາ ນ ມ ຄວາມ ໝາຍ ເໝອນ ກນ ເຖງ ແມນ ວາ ຕາມ

ຄວາມ ເປນຈງ ມນ ຈະ ມ ຄວາມ ສາພນ ກຽວຂອງ ກນ ຢາງ ໃກຊດ ກຕາມ ແຕ ກ ບ ໄດ ໝາຍ ຄວາມ

ວາ ເຮາ ຈະ ໃຊ ຄາ ທງ ສອງ ນ ທດ ແທນ ກນ ໄດ ອ ນຫະພມ ເປນ ຄນສມບດ ຢາງໜງ ຂອງ ວດຖ ທ

ກຽວ ຂອງ ກບ ພະລງ ງານເດນເຄ ອນ (kinetic energy) ສະ ເລຍຂອງ ອາ ຕອມ ແລະ ໂມ

ເລ ກນຂອງ ວດຖ ແຕ ຄວາມ ຮອນ ເປນ ພະລງງານ ຮບ ແບບ ໜງ ເຊ ງບ ໄດ ເປນ ຄນສມບດ

ປະຈາ ຕວ ຂອງ ວດຖ ນ ນໆ ເມ ອ ອາ ຕອມ ຫ ໂມ ເລ ກນ ເກດ ການ ສ ນ ໄຫວ ເຄ ອນ ທ ໄດ ໄວ ຂນ

ພະລງງານ ກນ ຂອງ ມນ ກ ຈະ ຫາຍ ຂນ ດວຍ ວດຖ ນ ນ ກ ຈະ ຮອນ ຂນ ແລະ ມ ອນຫະພມ ສງ ຂນ

ດວຍ ຜນ ຂອງ ຄວາມ ຮອນ ປະການ ໜງ ທ ເຫນ ໄດ ຊດ ກ ຄ ເມ ອ ຄວາມ ຮອນ ເຄ ອນ ທ ເຂາ ສ ວດຖ

ໃດ ກ ຕາມ ຈະ ເຮດ ໃຫ ອນຫະ ພມ ຂອງ ວດຖ ນ ນ ສງ ຂນ.

2By Phutsavanh THONGPHANH

ການ ປຽບທຽບ ຈດ ອາງ ອງ ຂອງ ອນຫະພມ ມາດຕະຖານ ຕາງໆ


ຫກການ ທ ໃຊ ໃນການ ວດ ອນຫະ ພມ ໂດຍ ທ ວ ໄປ ນ ນ ສາມາດ ແບງ ອອກ ໄດ ດ ງ ຕ ໄປ ນ:

ອາ ໄສ ການ ປຽນ ແປງ ຄນສມບດ ທາງກນ ເຊນ: ເທ ໂມ ມ ເຕ, ແຖບ ໂລຫະ ຄ (bimetallic element)

ອາໄສການປຽນແປງຄວາມດນກາດ ຫ ອາຍ ເຊນ: ເທໂມມເຕແບບຄວາມດນ

ອາໄສການປຽນແປງຄນສມບດທາງໄຟຟາ ເຊນ: ເທໂມຄບເປລ, ອາທດ, ເທມດສເຕ

ອາໄສການປຽນແປງຄນສມບດທາງແສງ ແລະ ແຜລງສ ເຊນ: ໄພໂຣມເຕ ໃນຮບແບບຕາງໆ

ອາໄສຫກການໂດຍວທການທາງເຄມ ເຊນ: ໃຊວທການປຽນສຂອງອປະກອນກວດຈບ


ໝາຍເຖງອປະກອນທໃຊໃນການກວດຈບອນນະພມທອາໃສການປຽນແປງຄາຄວາມຕານທາງໄຟຟາ



ເສນສະແດງຄວາມສາພນລະຫວາງຄວາມຕານທານ ແລະ ອນຫະພມ

R(T) = R(T0)[1+α0ΔT]

ການໃຊງານ


ΔT = P/PD

ຕວຢາງ: RTD ຕວໜງມ α0 = 0.005/°C ຄວາມຕານທານເທາກບ 500Ω ແລະມຄາ pD ເທາກບ 30 mW/°C ທອນຫະພມ 20 °C ເມ ອ RTD ຕວນຖກນາມາຕຮວມກບວງຈອນບດດ ງສະແດງໃນຮບທ 3.3 ຊ ງມຄາ R1=R2=500Ω ແລະ R3 ສາມາດປບຄາຄວາມຕານທານໄດເພອໃຫບດສມດນຫາກແຫງຈາຍແຮງດນມຄາເປນ 10V ແລະ RTD ຖກຕດຕ ງຢໃນທທມອນຫະພມ 0°C ຈ ງຄດໄລຫາຄາຂອງ R3 ທຈະເຮດໃຫບດສມດນ

10

ແນວຄດ ຫາຄາຄວາມຕານທານຂອງ RTD ທອນຫະພມ 0°C ໂດຍປາສະຈາກຈາກຄວາມ

ພາຍໃນຕວ R(T) = R0[1+α0ΔT]

=500[1+0.005(0-20)] = 450 Ω

ຫາກາລງຄວາມຮອນທເກດຂນໃນ RTD ຈາກວງຈອນຂະນະທມ ຄວາມຕານທານເປນ 450 Ω

P = I2R

ເມ ອກະແສທໄຫລຜານ RTD ຂະນະນ ນມຄາເທາກບ

I = 10/(500+450) = 0.011 A


ເພາະສະນ ນກາລງຄວາມຮອນທເກດຂນຈະມຄາເປນ

P = (0.011)2(450)

= 0.054 W

ແລະອນຫະພມທເພມຂນ

ΔT = P/PD

= 0.054/0.030

= 1.8 °C

ດ ງນ ນອນຫະພມທຕດຕ ງ RTD ທ 0 °C ໃນຄວາມເປນຈງແລວຈະມຄາເທາກບ 1.8 °C

ເນອງຈາກຄວາມຮອນທເກດຂນພາຍໃນ RTD ເອງຄວາມຕານທານຂອງ RTD ທແທຈ ງກ ຄ

R3 = 500[1+0.005(1.8-20)]

= 454.5 Ω


ເທມ ສເຕ ກ ເປນອປະກອນກວດຈບອນຫະພມທອາໃສການປຽນແປງຄາຄວາມ

ຕານທານເຊນດຽວກບ RTD ແຕເທມ ສເຕເຮດມາຈາກກາກບອນແລະສານເຄ ງຕວ

ນາເຊນ ອອກໄຊຂອງໂລຫະ ນເກລ ໂຄບອລ ແມງການສ ເຫກ ທອງແດງ ເຍ

ມານຽມ ແມກນຊຽມແລະໄຊຕານຽມ

ສາປະສດການປຽນແປງຄາຄວາມຕານທານຂອງເທມ ສເຕຈະມຄາທສງຕວຢາງ

ເຊນ ເທມ ສເຕບາງຕວອາດປຽນຄາຄວາມຕານທານ 156 Ω ເມ ອອນຫະພມປຽນໄປພຽງ 1 °C

ຂສາຄນທເຮດໃຫເທມ ສເຕແຕກຕາງຈາກ RTD ກ ຄການປຽນແປງຄາຄວາມ

ຕານທານຈະກບກນກບRTDຫເວາງາຍໆກ ຄ ຄາຄວາມຕານທານຈະຫດລງເມ ອ

ອນຫະພມສງຂນ ຊ ງທງນກ ເນອງມາຈາກຄນສມບດຂອງສານເຄງຕວນານ ນເອງ



ຕວຢາງທ 3.4 ເທມ ສເຕຕວໜງຖກນາມາໃຊໃນການວດອນຫະພມຂອງຫອງໂດຍມ

ຄວາມຕານທານເປນ 3.5 kΩ ທອນຫະພມ 20°C ມສາປະສດການປຽນແປງຄາຄວາມຕານທານເປນ-10%/°C ແລະກາລງຄວາມຮອນຊ ງເກດຂນພາຍໃນຕວມນ

ເອງ PD ເປນ 5mW/°C ເມ ອເທມ ສເຕຕວນຖກນາມາຕໃນລນສະນະຂອງວງຈອນ

ແບງແຮງດນ ໂດຍມ ການໃຫແຮງດນເອາພດເປນ 5Vທອນຫະພມ 20°C ໃຫ

ຄານວນຫາຄາອນຫະພມທເກດຂນກບເທມ ສເຕຕວນພອມຫາຄາຄວາມຕານທານທ

ປຽນແປງໄປ

ເທໂມຄບເປລປະກອບດວຍເສນລວດໂລຫະຕາງຊະນດກນສອງເສນຕເຂາດວຍກນທປາຍຂາງໜງສວນປາຍອກດານໜງຈະຖກນາໄປຕໃຊການ ປາຍຂອງເສນລວດທຕເຂາດວຍກນນເອນວາ:hot junction ສວນປາຍອກດານໜງເອນວາ cold junction ຊ ງເປນປາຍດານທຕໄປໃຊການເມ ອຈດຕ hot junction ໄດຮບຄວາມຮອນແລະມ ອນຫະພມສງຂນກ ຈະເຮດໃຫເກດແຮງດນໄຟຟາທສາມາດວດຄາໄດທຈດ cold junction



Thomas Seebeck ນກວທະຍາສາດຊາວເຢຍລະມນ ເປນຜຄ ນພບອປະກອນທສາມາດໃຫແຮງດນໄຟຟາທເກດຈາກຄວາມຮອນ (thermo-electric) ຂນເປນຄ ງທາອດໂດຍບຄາດຄດມາກອນໃນເວລານ ນ ເພນໄດນາລວດໂລຫະຕາງຊະນດກນມາຕປາຍເຂາດວຍກນສະແດງດ ງຮບ

ການ ໃຊ ງານ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລ:

RTD ແລະ ເທ ມ ສ ເຕ ຈະ ວດ ອນຫະພມ ສາ ບນ ແຕ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລ ຈະ ວດ ແທກ ພຽງ

ອນຫະພມ ສາພນ ເທາ ນ ນ, ການ ວດ ອນຫະພມ ສາພນ ກ ຄ ການ ວດ ອນຫະພມ ໃດ

ໜງ ແລວ ຕອງ ມາ ປຽບທຽບ ກບ ອນຫະພມອາງ ອງ ຫ ອນຫະພມ ທ ຮ ຄາ ທງ ນ ກ

ເນອງ ມາ ຈາກ ການ ເຮດ ວຽກ ຂອງ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລ ທ ອາ ໄສ ຄວາມ ແຕກ ຕາງ ຂອງ

ອນຫະພມ ສອງ ຈດ


ການ ໃຊ ງານ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລ:ຫາກ ເຮາ ໃຊ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລຊະນດ J ເຊ ງປະກອບ ດວຍ ເສນ ລວດ ເສນ ໜງ ທ ເຮດ ມາ

ຈາກ ເຫກ (iron) ແລະ ອກ ເສນ ໜງ ເຮດ ມາ ຈາກ constantant ເມ ອ ເຮາ ຕ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລຊ ດດ ງກາວ ນ ເຂາ ກບ ໂວ ນມ ເຕ ຫ ອປະກອນ ຄວບ ຄມ ສ ງ ທ ເກດຂນ ເມ ອ ເຮາ ຕ ສາຍທອງ ແດງ ກ ຄ ເປນ ການ ສາງ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລຂນ ມາ ອກ ສອງ ເສນ ດ ງ ສະ ແດງ ໃນ ຮບ ເຊ ງ ແຕລະ ເສນ ຫຍ ມ ຜນ ກບ ແຮງ ດນ ຂອງ ວງ ຈອນ ເທາ ກບ ວາ ຕອນ ນ ມ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລ ຢ ສາມ ເສນ ພອມ ອ ຫະພມ ທ ບ ຮ ຄາ ອກ ສາມ ຈດ.


ການ ໃຊ ງານ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລ:ວທ ການ ດ ງ ເດມ ໃນ ການ ແກ ປນຫາ ກ ຄ ການ ເພມ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລທ ກງກນຂາມ ແລະ ຈດ

ຕ ອາງ ອງ ທ ຮ ອນຫະພມ ດ ງ ສະ ແດງ ໃນ ຮບ ໃນ ຕວຢາງ ນ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລທ ກງກນຂາມ ຄ ຈດ ຕ ທອງ ແດງ- ເຫກ (copper-iron) ອກ ອນ ໜງ ເພອ ໃຫ ຄ ກບ ຈດ ຕ ທອງ ແດງ- ເຫກ ທ ເກດ ຂນ ເມ ອ ຕ ລວດທອງ ແດງ ເຂາ ກບ ລວດ ເຫກ ຂອງ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລ ທ ແທ ຈງ ແລວ ຈດ ຕ ທງ ສອງ ນ ຈະ ລບ ລາງ ເຊ ງກນ ແລະ ກນ ຢາງ ມ ປະສດທພາບ ຖາ ມນ ຖກ ແຍກ ໃຫ ຢ ໃນ ກອງ ທ ແຍກ ຢ ຕາງຫາກ

(isothermal block) ໂດຍ ມ ອນຫະພມ ຄງ ທ.


ເພອ ໃຫ ຂະ ບວນການ ທກໆ ຢາງ ງາຍ ຂນ ຄ ຕດ ອາງ ນ າ ແຂງ ອອກ ໄປ ແລວ ວດ ອນຫະພມ ອາງ ອງ ດວຍ ອປະກອນ ວດ ອນຫະພມ ສາ ບນ ເຊນ RTD ຫ ເທ ມ ສ ເຕ ແລະ ຊ ດ ເຊຍ ຜນ ການ ວດ ແທກ ດວຍ ວທ ການ ທາງ ຄະນດສາດ ຄວາມ ຈາ ເປນ ໃນ ການ ບງຄບ ໃຫ ອນຫະພມ ອາງ ອງ ເປນ ສນ ກ ໝດ ໄປ ຂ ນ ຕອນ ຖດ ໄປ ກ ຄ ການ ກາຈດ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລຕວ ທ ສອງ ( ໃນ ຮບ ກອນໜາ) ໂດຍ ການ ຂະຫຍາຍ ກອງ ແຍກ ອນຫະພມ (isothermal block) ໃຫ ລວມອນຫະພມ ອາງ ອງ ເຂາ ໄປ ດວຍ ດ ງ ສະ ແດງ ໃນ ຮບ ເຮດ ໃຫ ສາມາດຕ ງ ງອນຫະພມ ຂອງ ກອງ ເປນ ອນຫະພມ ອາງ ອງ Trefຈງ ເປນ ພຽງ ເລ ອງ ຂອງ ການວດ ແທກ ອນຫະພມ ກອງ ແຍກ ອນຫະພມ ດວຍ RTD ຫ ອປະກອນ ວດ ຄາ ອນຫະພມ ສາ ບນອ ນໆ ເທາ ນ ນ.


ນ ອກຈາກ ນ ນ ໃນ ປດຈບນ ນ ໄດ ມ ການ ນາ ເອາ ວງ ຈອນ ຊດ ເຊຍ ອນຫະພມ ອາງ ອງ ທຢ ໃນຮບ ຂອງ ຕວ IC ມາ ໃຊ ແທນ ກອງ ອນຫະພມ ອາງ ອງ (isothermal block) ກນ ຫາຍ ຂນ ເນອງ ຈາກ ຄວາມ ສະດວກ ແລະ ງາຍ ໃນ ການ ໃຊ ງານ ໂດຍ ຊດ IC ດ ງກາວ ຈະ ຖກ ອອກ ແບບ ມາ ໃຊ ສະ ເພາະ ກບ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລຂອງ ແຕ ລະ ຊະນດ ຮບ ທ 3.19 ສະ ແດງ ຫກການ ຂອງ ຊດ IC ທ ນາ ມາ ໃຊ ຮວມ ກບ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລ.


ຢາງ ໃດ ກ ຕາມ ສນຍານ ໄຟຟາ ທ ໄດ ຈາກ ເທ ໂມ ຄບ ເປ ລ ຈະ ມຄາ ທ ນອຍ ດວຍ ເຫດ ນ ເອງ ທ ເຮດ ໃຫ ສນຍານ ໄຟຟາ ເຂາ ມາ ມ ຜນ ກບ ຄວາມ ແນ ນອນ ຂອງ ການ ວດ ແທກ ອນຫະພມ ການ ຫດ ການ ໜຽວ ນາທາງ ແມ ເຫກ ແລະ ໄຟຟາ ສະຖດ ໂດຍ ໃຊ ລະບບ ສາຍ ບດ (twisted-pair) ສະ ແດງ ດ ງ ຮບ ຄວນ ໃຊ ສາຍ ໃຫ ມ ຄວາມ ຍາວ ນອຍ ທ ສດ ແລະ ຢ ໃຫ ຫາງ ຈາກ ບ ລ ເວນ ທ ມ ສະໜາມ ໄຟຟາ ແລະ ສະໜາມ ແມ ເຫກ ສງ ຈະ ຊວຍ ໃຫ ປນຫາ ສນຍານ ຂະ ບວນການບນ ເທາ ເບາບາງ ລງ ໄປ ໄດ ແຕ ເຖງ ຢາງ ໃດ ກ ດ ຈາ ເປນ ຕອງ ໃຊ ເຄ ອງມ ຫ ອປະກອນ ທ ສາມາດ ໃຊ ກບສນຍານ ລະດບ ຕ າໆ ໄດ ໂດຍ ບ ເຮດ ໃຫ ເກດ ສນຍານ ລບ ກວນ ພາຍ ໃນ ຄວບ ຄ ກນ ໄປ ດວຍ.



A Thermok monitors the temperature of the exhaust gas temperature for each cylinder. Standard transition junction K-type thermocouples are inserted into the exhaust header approximately 1.5 inches from the exhaust ports on the engine.

ເມ ອ ບ ນານ ມາ ນ ສານ ເຄ ງຕວ ນາ ໄດ ຖກ ນາ ມາ ໃຊ ໃນ ງານ ກວດ ວດ ອນຫະພມ ກນ ຫາຍ ຂນ ໂດຍສານ ເຄ ງຕວ ນາ ທ ນຍມ ນາ ມາ ໃຊ ກ ຄ ສານ ເຄ ງຕວ ນາ ຊະນດ P ແລະ N ດ ງ ສະ ແດງ ໃນ ຮບ (A) ສານ ເຄ ງຕວ ນາ ຊະນດ N ຈະ ມ ເຊ ງຈາ ນວນ ຂອງ ອ ເລກຕອນ ອດ ສະຫະ ຢ ສາລບ ສານ ເຄ ງຕວ ນາ ຊະນດ P ນ ນ ຈະ ຍາດ ເຊ ງອ ເລກ ຕອນ ໃນ ທ ນ ໝາຍ ເຖງ ການ ມ ໂຮ ລ (hole) ຢ ນ ນ ເອງ.


ເມ ອ ໃຫ ຄວາມ ຮອນ ກບ ສານ ເຄ ງຕວ ນາ ຊະນດ N ອ ເລກ ຕອນ ຈະ ເກດ ການ ປນ ປວນ ແລະ ເຄ ອນ ທ ໄປ ລວມກນ ຢທາງ ດານ ເທງ ເຊ ງມ ອນຫະພມ ຕ າ ກວາ ດ ງ ນ ນ ທ ປາຍ ດານ ນ ຈະ ມ ອ ເລກ ຕຣອນລວມຕວ ກນ ຢ ຫາຍ ກວາ ທາງ ດານ ທ ມ ອນຫະພມ ສງກວາ ນ ນ ຄ ຈະ ກາຍ ເປນ ຂ ວ ລບ ເມ ອ ທຽບ ກບ ປາຍ ດານ ຮອນ ສາລບ ສານ ເຄ ງຕວ ນາ ຊະນດ P ນ ນ ເມ ອ ໄດ ຮບ ຄວາມ ຮອນ ໂຮ ລ ຈະ ເຄ ອນ ທ ໄປ ລວມຕວ ກນ ຢ ທາງ ດານ ເທງ ຫ ດານ ທ ມ ອນຫະພມ ຕ າ ກວາ ເຊນ ດຽວ ກບ ສານ ເຄ ງຕວ ນາ ຊະນດ N ເນອງ ຈາກ ໂຮ ລ ນ ນ ສະ ແດງ ເຖງ ການ ຂາດ ອ ເລກ ຕຣອນ ຈງ ເກດ ເປນຂ ວ ບວກ ຂນ ທ ປາຍ ຂາງ ທ ບ ໄດ ຮບ ຄວາ ຮອນ ໃນຮບ(B)


ອປະກອນ ວດ ແທກ ອ ນຫະພມ ທ ເຮດ ມາ ຈາກ ສານ ເຄ ງຕວ ນາ ດ ງ ກາວ ໂດຍ ທວ ໄປ ຈະ ຢ ໃນ ຮບຂອງ ໄດ ໂອດ ເຊນ ເຊ ແລະ ເຊນ ເຊ ທຢ ໃນ ຮບ ຂອງ ຕວ IC ເຊ ງອ ປະກອນ ດ ງກາວ ນ ສວນ ຫາຍ ຈະ ໃຊ ວດ ອນຫະພມ ຢ ໃນ ຊວງ ເຖງ ແລະ ໂຄງ ສາງ ພາຍ ນອກ ຈະ ມ ຂະ ໜາດທ ນອຍ ສະ ແດງ ໄດ ດ ງ ຮບ


ອຸປ ະກອນກວ ດວ ດອຸນຫ ະພ ູມັຕວຢົ່າງ : rtd...

Documents