โดย นางกรรณิการ ผลพงษ กลุ...

ครูกรรณิการ ผลพงษ หนา 1

โดยนางกรรณิการ ผลพงษ

กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทยโรงเรียนตากพิทยาคม อําเภอเมือง จังหวัดตาก

สํานักงานเขตพืน้ที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต ๓๘


คํานํา

หนังสืออานเพิ่มเติม บทละครพูดคําฉันท เร่ืองมัทนะพาธา เลมน้ี เปนหนังสืออานประกอบการเรียนรูวชิาภาษาไทยพื้นฐาน ( ชวงชั้นที่ ๔ ) ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๕ที่มุงใหผูเรียนมีความรูเกี่ยวกับประวัติผูแตง จุดมุงหมายและประวัติที่มาของเร่ืองลักษณะของคําประพันธ เน้ือเร่ืองยอ ขอคิดที่ไดจากเร่ือง ลักษณะดีเดนและความรูเพิ่มเติมเกี่ยวกับคุณคาทางดานวรรณศิลปซึ่งเปนความงดงามทางภาษาของวรรณคดีเร่ืองมัทนะพาธาโดยมีภาพประกอบที่ชัดเจนสวยงาม ซึ่งจะชวยทําใหผูเรียนมีความรู ความเขาใจในบทเรียนมากขึ้น รวมทั้งเกิดความซาบซึ้ง ภาคภูมิใจในสมบัติวรรณคดีของชาติ และใหความรวมมือในการอนุรักษศิลปวัฒนธรรมทางภาษาของชาติใหคงอยูสืบไป

ผูจัดทําหวังเปนอยางยิ่งวาหนังสืออานเพิ่มเติม บทละครพูดคําฉันท เร่ือง มัทนะพาธาเลมน้ี คงมีประโยชนสําหรับนักเรียนและผูที่สนใจบางตามสมควร

กรรณิการ ผลพงษ


สารบัญ

เร่ือง หนาคํานํา กสารบัญ ขบทนําเร่ือง ๑ - ๒ประวัติผูแตง ๓ - ๔จุดมุงหมายและที่มาของเร่ือง ๕ - ๖ลักษณะคําประพันธ ๗ลักษณะของพยางคในการแตงฉันท ครุ ลหุ ๘ฉันทชนิดตางๆที่ใชในเร่ืองมัทนะพาธา ๙ - ๒๙เน้ือเร่ืองยอ ๓๐ - ๓๓คุณคาและขอคิดที่ไดจากเร่ือง ๓๔ - ๓๕คุณคาทางวรรณศิลป ๓๖ - ๓๘ลักษณะดีเดนของมัทนะพาธา ๓๙คําศัพทยาก ๔๐ - ๔๑เกร็ดความรูเกี่ยวกับดอกกุหลาบ ๔๒ - ๔๓แบบทดสอบกอนเรียนและหลังเรียน ๔๔ - ๔๖เฉลยแบบทดสอบกอนเรียนและหลังเรียน ๔๗บรรณานุกรม ๔๘


- ๑ -บทนําเรื่อง

มัทนะพาธา เปนบทละครพูดคําฉันท พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัวทรงพระราชนิพนธขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๖ โดยใชคําประพันธประเภทฉันททั้งสิ้น ๒๑ ชนิด

บทละครพูดคําฉันท เร่ือง มัทนะพาธา มีจํานวน ๕ องก คณะกรรมการวรรณคดีสโมสรไดยกยองวา เปนวรรณคดีที่แตงไดยอดเยี่ยม

บทละครพูดคําฉันทเร่ืองมัทนะพาธาน้ี แสดงใหเห็นถึงพิษรายอันเน่ืองมาจากความรักตรงตามความหมายของชื่อเร่ือง กลาวคือ สุเทษณเทพบุตรผูทรงฤทธิ์หลงรัก นางมัทนาเทพธิดาแตนางมัทนาไมรักตอบ สุเทษณเทพบุตรผิดหวังและโกรธ ถึงกับสาปมัทนาให

ไปเปนดอกไมในโลกมนุษย ในเดือนหน่ึงเมื่อถึงวันเพ็ญ จึงจะกลายรางเปนมนุษยที่สาวสวยไดเพียงหน่ึงวัน ตอเมื่อใดนางไดพบและมีความรักกับบุรุษเพศจึงจะ

พนคําสาปไดเปนมนุษยตลอดไปมายาวิน

“ เทวะอันไมงามสรรพ มีลักษณตองกับ พระองคดํารัสน้ันมีในนันทะโนทยานศรี องคพระศจี ธโปรดเปนยอดมาลาเห็นมีแตในฟากฟา ในแดนดินหา ไมน้ีมิไดแหงไหน ”

แลวมายาวินก็ไดชี้แจงถึงดอกไมซึ่งมีนามวา “ กุพฺชะกะ” วา“ ไมเรียกผะกากุพฺ ชะกะสีอรุณแสง

ปานแกมแฉลมแดง ดรุณี ณ ยามอายดอกใหญและเกสร สุวคนธะมากมายอยูทนบวางวาย มธุรสขจรไกล ”

เมื่อมาอยูในโลกมนุษย นางมัทนามีรักเปนคร้ังแรกกับทาวชัยเสน กษัตริยจันทรวงศผูครองราชยนครหัสตินาปุระซึ่งมีมเหสีอยูแลว ความเจ็บปวดหรือความเดือดรอน

แหงความรักจึงเกิดขึ้น หลังจากทาวชัยเสนพามัทนามาอยูในวัง เพราะพระมเหสีเกิดความหึงหวง


- ๒ -

เมื่อเกิดปญหา นางมัทนาจึงออนวอน ขอใหสุเทษณเทพบุตรชวยเหลือใหตนใหไดครองรักกับทาวชัยเสนดังเดิม แตสุเทษณเทพบุตรไมยอม เพราะตองการใหนาง

กลับมารักตน แตนางมัทนาก็ยังคงยืนกรานปฏิเสธความรักของสุเทษณเทพบุตรเหมือนดังที่เคยปฏิเสธมาแลว สุเทษณจึงสาปนางมัทนาใหกลายเปนดอกกุหลาบตลอดไป

นางมัทนาจึงกลาย เปนดอกกุหลาบ ที่มีทั้งความงดงาม มีกลิ่นหอมและหนามที่แหลมคมดอกกุหลาบจึงไดเปนสัญลักษณแหงความรักของมนุษยชาติตลอดมา


- ๓ -

ประวัติผูแตงพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว ทรงมี

พระ นาม เดิม วา สมเด็จเจาฟามหาวชิราวุธ ทรงพระราชสมภพเมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๓ เปนพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัวกับพระสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ เมื่อทรงพระเยาว ไดทรงศึกษาในพระบรมมหาราชวังคร้ันพระชนมายุได ๑๔ พรรษา เสด็จไปศึกษาวิชาการตอณ ประเทศอังกฤษ ทั้งวิชาการทหารและพลเรือนทรงศึกษาวิชาการทหารที่โรงเรียนนายรอยทหารบก

แซนเฮิสต และทรงศึกษาวิชาพลเรือนที่มหาวิทยาลัยออกฟอรด พระองคเสด็จเถลิงถวัลราชสมบัติเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๓ ขณะที่พระชนมายุได ๓๐ พรรษา

พระราชกรณียกิจที่สําคัญของพระองค ไดแก

๑. ทรงออกพระราชบัญญัติตางๆ เชน ทรงออกพระราชบัญญัตินามสกุล เพื่อใหคนไทยมีนามสกุลใชเชนเดียวกับประเทศที่เจริญแลว ทรงออกพระราชบัญญัติประถมศึกษา

๒. ทรงใหกําเนิดกิจการตางๆ ไดแก - ทรงต้ังกองเสือปา - ทรงจัดต้ังคลังออมสินนอกจากน้ีพระองคทรงบําเพ็ญพระราชกรณียกิจตางๆ อีกมากมายทั้งในดานการศึกษา

การแพทย การปกครอง โดยเฉพาะอยางยิ่งการเขารวมในสงครามโลกคร้ังที่ ๒ ทรงนําประเทศเขารวมกับฝายพันธมิตร ซึ่งเปนผลทําใหประเทศไดประโยชนตางๆ เชน การยกเลิกสิทธินอกอาณาเขตและจากการไปสงครามคร้ังน้ีทําใหมีการเปลี่ยนแปลงธงชาติไทยใหม จากชางเผือกมาเปนธงไตรรงค


- ๔ -

พระองคทรงเชี่ยวชาญและสนพระราชหฤทัยในดานภาษาและวรรณคดีอยางยิ่งไดทรงพระราชนิพนธเร่ืองตางๆ ไวกวา ๒๐๐ เร่ือง บทพระราชนิพนธของพระองคลวนเปนที่ประทับใจของผูอานมาตลอด ไดแก

๑. เร่ืองเกี่ยวกับนิทาน เชน ความด้ือของคนเรา๒. เร่ืองเกี่ยวกับศาสนา เชน เทศนาเสือปา พระพุทธเจาตรัสรูอะไร๓. เร่ืองเกี่ยวกับโบราณคดี เชน เที่ยวเมืองพระรวง เที่ยวเมืองอียิปต๔. บทละครพูด เชน เห็นแกลูก เสียสละ มัทนะพาธา๕. เร่ืองที่เกี่ยวกับการเมืองและปลุกใจใหรักชาติ เชน ลัทธิเอาอยาง

เมืองไทยจงต่ืนเถิด

โดยใชพระนามแฝงวา อัศวพาหุ นายแกวนายขวัญ นอยลา สุครีพ พระขรรคเพชรศรีอยุธยา รวมจิตติ และพันแหลม

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว เสด็จสวรรคต เมื่อวันที่ ๒๕พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๘ ขณะพระชนมายุได ๔๕ พรรษา ประชาชนชาวไทย

ไดถวายพระราชสมัญญาแดพระองควา “ สมเด็จพระมหาธีรราชเจา ”


- ๕ -

หนังสือบทละครพูดคําฉันทเร่ืองมัทนะพาธา บัตรเชิญชมการแสดงมัทนะพาธาพิมพคร้ังแรก พ.ศ. ๒๔๖๗ www.oknation.net www.finearts.go.th

จุดมุงหมายของเร่ืองในพระราชนิพนธคํานําของเร่ืองน้ี ทรงแสดงไววา ไมไดใชเน้ือเร่ือง หรือตัดตอนมาจาก

ที่ใด ทรงคิดโครงเร่ืองน้ีไวนานแลว ทรงกลาวไววา “ แกนแหงเร่ืองน้ี ไดเคยมีติดอยูในใจขาพเจามาชานานแลว แตเพราะเหตุตางๆ ซึ่งไมจําเปนตองกลาวในที่น้ี” เราไมอาจทราบไดวา “เหตุตางๆ” น้ันคืออะไร แตตามเน้ือเร่ือง เราจะเห็นไดวา มีแกนสําคัญอยู ๒ ขอสําคัญ คือ

๑. ทรงปรารถนาจะกลาวถึงตํานานดอกกุหลาบ ซึ่งเปนดอกไมที่สวยงาม เปนที่คลั่งไคลไดพบของผูที่ไดพบเห็น แตวาตองระวังในการเด็ดดมเพราะมีหนามคม อาจเปรียบกับสาว ซึ่งมี “ คมหนาม-เมื่อชายจะเด็ดดมก็ตองระวังตัว ” อีกประการหน่ึง ดอกกุหลาบน้ีไมเคยมีตํานานอันเปนทางเทพนิยาย จึงทรงประดิษฐใหดอกกุหลาบมีกําเนิดมาจากนางฟา ที่ถูกสาปจุติลงมาเกิดเปนดอกไมพันธุหน่ึง

ไมเรียกปะกากุพ– ชะกะสีอรุณแสงปานแกมแฉลมแดง ดรุณี ณ ยามอายดอกใหญและเกสร สุวะนธะมากมายอยูทน บ วางวาย มธุรสขจรไกลอีกทั้งสะพร่ังหนาม ดุจเข็มประดับไวผึ้งเขียวสิบินไขว บมิใครจะหางเหิน

** ดอกกุพชกะ คือ ดอกกุหลาบ **www.pantip.com


- ๖ -

๒. เพื่อแสดงความเจ็บรอนแหงความรัก ทรงชี้ใหเห็นวาความรักน้ันมีอานุภาพอยางยิ่ง ผูใดเกิด ความรัก ก็มักเกิดความหลงขึ้นดวย ไดทรงใชชื่อเร่ืองวา “ มัทนะพาธา ”

อันเปนชื่อตัวละครเอกของเร่ือง ซึ่งมัทนะพาธา แปลวา ความเจ็บปวด หรือความเดือดรอนจากความรัก

นอกจากน้ียังนําไปเปนบทละครพูดคําฉันท เพื่อแสดงเปนละคร หรือนําไปเลนไดอีกดวย และพระองคทรงแนะนําไววา “ ใหตัวละครพูดบทของตนเอง ไมใชรอง

บทน้ันๆ อยางแบบที่เรียกกันวา ละครดึกดําบรรพ ตอเมื่อบทใดเปนบทรองจึงใหรองพรอมกับใหมีดนตรีเลนคลอเบาๆ ในเวลาที่เจรจา ไดมีเพลงหนาพาทยกําหนดลงไว

บางแหงเพื่อชวยการในดําเนินเร่ือง ”ทีม่าของเร่ืองพระราชนิพนธเร่ืองมัทนะพาธา

มัทนะพาธาหรือตํานานแหงดอกกุหลาบ เปนบทละครพูดคําฉันท ๕ องกพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัวทรงพระราชนิพนธขึ้น เมื่อ พ.ศ.๒๕๖๖

โดยใชฉันททั้งสิ้น ๒๑ ชนิด วรรณคดีสโมสรไดยกยองวา เปนหนังสือแตงไดดีเพราะทรงพระราชดําริใหใชคําฉันท มาแตงเปนละครพูด ซึ่งเปนของแปลกและแตงไดยาก

หนาปก วรรณคดีเร่ือง มัทนะพาธา ฉบับเดิมwww.aom 893.212cate.com


- ๗ -

ภาพในเน้ือเร่ืองมัทนะพาธาฉบับเดิม www.oknation.netมัทนา มาจากศัพทวา มทน แปลวา “ ความลุมหลงหรือความรัก ”

มัทนะพาธาจึงมี ความหมายวา ความเจ็บปวดและความเดือดรอนเพราะความรัก

ลักษณะคําประพันธและการเลือกใชฉันทชนิดตาง ๆการเลือกใชฉันท ตองเลือกใหเหมาะกับวัตถุประสงคหรือเน้ือเร่ืองที่จะเขียน๑. บทนมัสการสิ่งศักด์ิสิทธิ์ บทไหวครู บทสรรเสริญพระเกียรติ ความขลัง

นิยมใช สัททุลวิกกีฬิตฉันทหรือ สัทธราฉันท๒. บทเลาเร่ือง บทชม ครํ่าครวญ นิยมใชอินทรวิเชียรฉันท หรือ วสันตดิลกฉันท๓. บทแสดงอารมณรุนแรง เชน โกรธ ต่ืนเตน วิตกกังวล หรือบรรยายความในใจเกี่ยวกับ

ความรักที่ตองการใหเห็นอารมณสะเทือนใจอยางมาก นิยมใช อิทิสังฉันท ซึ่งเปนฉันทที่สลับเสียงหนักเบา เนนเสียงเปนจังหวะทุกระยะ

๔. บทพรรณนาโวหารหรือบรรยายขอความที่นาต่ืนเตน หรือเปนที่ประทับใจ นิยมใชภุชงคประยาตฉันท

๕. บทสนุกสนานขบขัน หรือคึกคักสับสน ใหเหตุการณบรรยายๆไปอยางรวดเร็วจะนิยมใชโตฏกฉันท มาณวกฉันท หรือ จิตรปทาฉันท

๖. บทบรรยายความ นิยมใช อุเปนทรวิเชียรฉันท อินทวงศฉันท วิชชุมมาลาฉันทหรือ สาลินีฉันท


- ๘ -

ลักษณะของพยางคในการแตงฉันทพยางค

พยางค พจนานุกรมฉบับเฉลิมพระเกียรติ พ.ศ. ๒๕๓๐ ไดใหความหมายของพยางค ไววา “ พยางค น. หนวยเสียงที่ประกอบดวยสระเดียว สวนหน่ึงของคําที่มีหลายเสียง ” สําหรับในสวนที่เกี่ยวของกับคําประพันธประเภทฉันทแลว ความหมาย

ของพยางค ยังแบงออกเปน ๒ ประเภท คือ๑. พยางคที่มีเสียงหนัก ( ครุ )๒. พยางคที่มีเสียงเบา ( ลหุ )

ครุครุ คือพยางคที่ลงเสียงหนัก ใชสัญลักษณ มีลักษณะ ดังน้ี

๑. เปนคําที่ประสมดวยสระเสียงยาวในแม ก.กา ( รวมทั้งสระอํา ไอ ใอ เอา ดวย ) เชน ตา ตี ปู นา เกเร จํา ใจ ไป เอา

๒. เปนคําที่มีตัวสะกดทุกมาตรา เชน นก เมฆ สุข จักร บด ศิษยภาพ รูป งาม ปอง เฉย ขาว ผล เปนตน

ลหุลหุ คือพยางคที่มีเสียงเบา ใชสัญลักษณ มีลักษณะ ดังน้ี

๑. เปนคําที่ประสมกับสระเสียงสั้นในแม ก. กา เชน ดุ เตะ ติ จะ แคะโละ เคาะ เปนตน

๒. เปนพยัญชนะตัวเดียว เชน บ บ ณ ธ ก็ เปนตน


- ๙ -ฉันทที่ใชในเรื่อง มัทนะพาธา

๑. วิชชุมมาลาฉันท ๘( ฉันทท่ีเปลงสําเนียงยาวดุจสายฟาแลบท่ีมีรัศมียาว )

ลักษณะบังคับของวชิชุมมาลาฉันท ๘การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. ๑ วรรค มี ๔ คํา

การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําที่ ๒ ของวรรคที่ ๒

๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคําสดุทายของวรรคที่ ๓๓. คําสุดทายของบทที่ ๑ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๒ ในบทตอไป๔. วิชชุมมาลาฉันทนิยมแตง ๒ บท คูกันเปน ๑ ตอน เมื่อขึ้นตนตอนใหญตอง

ยอหนาทุกตอน และใหคําสุดทายของบทที่ ๒ ในตอนตน สัมผัสกับคําสุดทายของบทที่ ๑ ในตอนตอไป

การบังคับครุ ลหุ คําทุกคําในแตละวรรคเปนคําครุทั้งหมด


- ๑๐ -

๒. จิตรปทาฉันท ๘

ลักษณะบังคับของจิตรปทาฉันท ๘การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. วรรคแรก และวรรคหลังมีวรรคละ ๔ คํา

การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําที่ ๓ ของวรรคที่ ๒๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๓๓. คําสุดทายของบทที่ ๑ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๒ ในบทตอไป

การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคแรกมีคําครุ ๑ คํา ลหุ ๒ คํา และครุ ๑ คํา๒. วรรคหลังมีคําลหุ ๒ คํา และครุ ๒ คํา


- ๑๑ -๓. อินทรวิเชียรฉนัท ๑๑

( ฉันทท่ีมีลีลาอันรุงเรืองงดงามประดุจสายฟา ซึ่งปนอาวุธของพระอินทร )

ลักษณะบังคับของอนิทรวิเชียรฉันท ๑๑การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. วรรคแรกมี ๕ คํา และวรรคหลังมี ๖ คํา


การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคแรกมีคําครุ ๒ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา๒. วรรคหลังมีคําลหุ ๒ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา


- ๑๒ -

๔. อุเปนทรวิเชียรฉันท ๑๑

ลักษณะบังคับของอุเปนทรวิเชียรฉันท ๑๑

การบังคับจํานวนคํา๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. วรรคแรกมี ๕ คํา และวรรคหลังมี ๖ คํา


การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคแรกมีคําลหุ ๑ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา๒. วรรคหลังมีคําลหุ ๒ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา


- ๑๓ -

๕. อุปชาติฉันท ๑๑

ลักษณะบังคับของอุปชาติฉันท ๑๑การบังคับจํานวนคํา


การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําที่ ๓ ของวรรคที่ ๒๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๓ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๔๓. คําสุดทายของวรรคที่ ๑ ในบทตอไป สัมผัสกับคําที่ ๓ ของบทที่ ๒๔. คําสุดทายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๓

การบังคับครุ ลห ุ๑. วรรคแรกมีคําลหุ ๑ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา๒. วรรคหลังมีคําลหุ ๒ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา


- ๑๔ -

๖. สาลินีฉนัท ๑๑

ลักษณะบังคับของสาลนิีฉันท ๑๑การบังคับจํานวนคํา



การบังคับครุ ลห ุ๑. วรรคแรกมีคําครุ ๕ คํา๒. วรรคหลังมีลหุ ๑ คํา ครุ ๒ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา


- ๑๕ -

๗. อุปฏฐิตาฉันท ๑๑( ฉันทท่ีกลาวสําเนียงอันกองใหปรากฏ )

ลักษณะบังคับของอุปฏฐิตาฉันท ๑๑การบังคับจํานวนคํา


การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําที่ ๔ ของวรรคที่ ๒๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๓๓. คําสุดทายของบทที่ ๑ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๒ ในบทตอไป

การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคแรกมีคําครุ ๒ คํา ลหุ ๒ คํา และครุ ๑ คํา๒. วรรคหลังมีคําลหุ ๒ คํา ครุ ๒ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๑ คํา


- ๑๖ -

๘. สวางคตาฉันท ๑๑

ลักษณะบังคับของสวางคตาฉันท ๑๑การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. วรรคแรกมี ๗ คํา และวรรคหลังมี ๔ คํา


การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคแรกมีคําครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๓ คํา และครุ ๑ คํา๒. วรรคหลังมีคําลหุ ๒ คํา ครุ ๒ คํา


- ๑๗ -

๙. รโธทธตาฉันท ๑๑

ลักษณะบังคับของรโธทธตาฉันท ๑๑การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. วรรคแรกมี ๗ คํา และวรรคหลังมี ๔ คํา

การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําที่ ๒ ของวรรคที่ ๒๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๓๓. คําสุดทายของบทที่ ๑ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๒ ในบทตอไป

การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคแรกมีคําครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๓ คํา และครุ ๑ คํา๒. วรรคหลังมีคําลหุ ๑ คํา ครุ ๑ คํา และลหุ ๑ คํา ครุ ๑ คํา


- ๑๘ -

๑๐. อินทวงศฉันท ๑๒( ฉันทท่ีมีสําเนียงไพเราะประดุจเสียงปของพระอินทร )

ลักษณะบังคับของอนิทวงศฉันท ๑๒การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. วรรคแรกมี ๕ คํา และวรรคหลังมี ๗ คํา


การบังคับครุ ลห ุ๑. วรรคแรกมีคําครุ ๒ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา๒. วรรคหลังมีลหุ ๒ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา ครุ ๑ คําลหุ ๑ คํา และครุ ๑ คํา


- ๑๙ -

๑๑. โตฏกฉันท ๑๒

ลักษณะบังคับของโตฏกฉันท ๑๒การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. วรรคแรกมี ๖ คํา และวรรคหลังมี ๖ คํา


การบังคับครุ ลหุแตละวรรคมีการบังคับครุ ลหุ ที่เหมือนกัน คือ มีคําลหุ ๒ คํา ครุ ๑ คําลหุ ๒ คํา และครุ ๑ คํา


- ๒๐ -

๑๒. กมลฉันท ๑๒( ฉันทท่ีมีลีลาดุจกลอมใจใหเพลิดเพลิน )

ลักษณะบังคับของกมลฉันท ๑๒

การบังคับจํานวนคํา๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. วรรคแรกมี ๖ คํา และวรรคหลังมี ๖ คํา

การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําที่ ๓ ของวรรคที่ ๒๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๓๓. แตถาหลายบท จะตองมีสัมผัสระหวางบท คือ คําสุดทายของบทแรกสัมผัส

กับคําสุดทายของวรรคที่ ๒ ในบทตอไปการบังคับครุ ลหุ แตละวรรคมีคําครุ ลหุ ที่เหมือนกัน คือ ลหุ ๒ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา

และครุ ๒ คํา


- ๒๑ -

๑๓. ภุชงคประยาตฉันท ๑๒

ลักษณะบังคับของภุชงประยาตฉันท ๑๒การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. แตละวรรคมี ๖ คํา

การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําที่ ๓ ของวรรคที่ ๒๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๓๓. ถาแตงหลายบท จะตองมีสัมผัสระหวางบท คือ คําสุดทายของบทแรกสัมผัส

กับคําสุดทายของวรรคที่ ๒ ในบทตอไปการบังคับครุ ลหุ

แตละวรรคจะมีการบังคับครุ ลหุ ที่เหมือนกัน คือ ลหุ ๑ คํา ครุ ๒ คําลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา


- ๒๒-

๑๔. ปยังวทาฉันท ๑๒

ลักษณะบังคับของปยังวทาฉันท ๑๒การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. วรรคแรก มี ๘ คํา และวรรคหลังมี ๔ คํา

การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําที่ ๒ ของวรรคที่ ๒๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๓๓. คําสุดทายของบทที่ ๑ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๒ ในบทตอไป

การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคแรกมี ลหุ ๓ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๓ คํา และครุ ๑ คํา๒. วรรคหลังมีคําลหุ ๑ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๑ คํา


- ๒๓ -

๑๕. วสันตดิลกฉันท ๑๔

ลักษณะบังคับของวสันตดิลกฉันท ๑๔การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. วรรคหนา มี ๘ พยางค วรรคหลังมี ๖ พยางค


การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคหนาจะมีคําครุ ลหุ ที่เหมือนกัน คือ ครุ ๔ คํา ลหุ ๔ คํา๒. วรรคหลังจะมีคําครุ ๓ คํา และ ลหุ ๓ คํา ตามแผนผัง


- ๒๔ -

๑๖. มนัทักกันตาฉันท ๑๗

ลักษณะบังคับของมันทักกันตาฉันท ๑๗การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๑ บาท๒. ๑ บาท มี ๓ วรรค๓. วรรคที่หน่ึง มี ๑๐ คํา วรรคที่สองมี ๔ คําและวรรคที่สาม มี ๓ คํา

การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําที่ ๔ ของวรรคที่ ๒๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๓ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๑ ของบทตอไป

การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคหนาจะมีคําครุ ๔ คํา ลหุ ๕ คํา และครุอีก ๑ คํา๒. วรรคที่สองจะมีคําครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา และ ครุ ๒ คํา๓. วรรคที่ สามจะมีคําลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา


- ๒๕ -

๑๗. กุสุมิตลดาเวลิตาฉนัท ๑๘( ฉันทท่ีมีลีลาอันงดงามประดุจไมเครือเถาท่ีสะพร่ังไปดวยดอก )

ลักษณะบังคับของกุสมุติลดาเวลิตาฉันท ๑๘การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๑ บาท๒. ๑ บาท มี ๓ วรรค๓. วรรคที่หน่ึง มี ๑๑ คํา วรรคที่สองมี ๔ คําและวรรคที่สาม มี ๓ คํา

การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําที่ ๔ ของวรรคที่ ๒๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๓ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๑ และคําสุดทาย

ของวรรคที่ ๒ ของบทตอไป

การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคหนาจะมีคําครุ ๕ คํา ลหุ ๕ คํา และครุอีก ๑ คํา๒. วรรคที่สองจะมีคําครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา และ ครุ ๒ คํา๓. วรรคที่ สามจะมีคําลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา


- ๒๖ -

๑๘. สัททลุวิกีฬิตฉนัท ๑๙

ลักษณะบังคับของสทัทุลวิกีฬิตฉนัท ๑๙การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๓ วรรค๒. วรรคแรกมี ๑๒ คํา วรรคที่ ๒ มี ๕ คํา และวรรคสุดทายมี ๒ คํา

การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๒๒. สัมผัสระหวางบท คําสุดทายของบทแรกสัมผัสกับคําสุดทายของวรรคแรก

และคําสุดทายของวรรคที่สอง ในบทตอไปการบังคับครุ ลหุ

๑. วรรคแรกมีคําครุ ๓ คํา ลหุ ๒ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา ครุ ๑ คํา ลหุ ๓ คําและครุ ๑ คํา

๒. วรรคที่ ๒ มีคําครุ ๒ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา๓. วรรคสุดทายมีคําลหุ ๑ คํา และครุ ๑ คํา


- ๒๗ -

๑๙. เมฆวิปผุชชิตาฉันท ๑๙( ฉันทท่ีมีลีลาประดุจฟาคํารณ )

ลักษณะบังคับของเมฆวิปผุชชิตาฉันท ๑๙การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๓ วรรค๒. วรรคแรกมี ๑๒ คํา วรรคที่ ๒ มี ๔ คํา และวรรคสุดทายมี ๓ คํา

การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๒๒. สัมผัสระหวางบท คําสุดทายของบทแรกสัมผัสกับคําสุดทายของวรรคแรก

และคําสุดทายของวรรคที่สอง ในบทตอไปการบังคับครุ ลหุ

๑. วรรคแรกมีคําลหุ ๑ คํา ครุ ๕ คํา ลหุ ๕ คํา ครุ ๑ คํา๒. วรรคที่ ๒ มีคําครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา๓. วรรคสุดทายมีคําลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา


- ๒๘ -

๒๐. อิทิสังฉันท ๒๐

ลักษณะบังคับของอทิิสงัฉันท ๒๐

การบังคับจํานวนคํา๑. ๑ บาท มี ๓ วรรค๒. วรรคแรกมี ๙ คํา วรรคที่ ๒ มี ๘ คํา และวรรคสุดทายมี ๓ คํา

การบังคับสัมผัส๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๒๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๓ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคแรกในบทตอไป

การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคแรก เร่ิมดวยครุสลับดัวยลหุจนจบดวยครุ คําที่ ๙ รวมมี ครุ ๕ คํา

และลหุ ๔ คํา๒. วรรคที่ ๒ เร่ิมดวยลหุสลับดวยครุจนจบดวยครุ คําที่ ๘ รวมมี ครุ ๔ คํา

และลหุ ๔ คํา๓. วรรคที่ ๓ มีคําลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา


- ๒๙ -๒๑. สัทธราฉันท ๒๑

( ฉันทท่ีลีลาวิจิตรประดุจสตรีเพศผูประดับดวยพวงมาลัย )

ลักษณะบังคับของสทัธราฉันท ๒๑การบังคับจํานวนคํา

๑. ๑ บท มี ๒ บาท๒. ๑ บาท มี ๒ วรรค๓. วรรคแรกมี ๗ คํา วรรคที่ ๒ มี ๗ คํา วรรคที่ ๓ มี ๔ คํา และวรรคสุดทาย

มี ๓ คําการบังคับสัมผัส

๑. คําสุดทายของวรรคแรกสัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๒๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ ๓

การบังคับครุ ลหุ๑. วรรคแรกมีคําครุ ๔ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา๒. วรรคที่ ๒ มีคําลหุ ๖ คํา และครุ ๑ คํา๓. วรรคที่ ๓ มีคําครุ ๑ คํา ลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา๔. วรรคสุดทาย มีคําลหุ ๑ คํา และครุ ๒ คํา๕. ในบทตอไป วรรคที่ ๑ – ๓ จะเหมือนเดิม แตวรรคที่ ๔

จะเปนคําครุทั้ง ๓ คํา


- ๓๐ -เรื่องยอ

บทละครพูดคําฉันท มัทนะพาธาสุเทษณเทพบุตรเปนทุกขดวยความรักและลุมหลงเทพธิดามัทนา แมจิตระรถผูสารถี

คูบารมีจะนํารูปขอเทพเทวีผูเลอโฉมหลายตอหลายองคมาถวายใหเลือกชม สุเทษณก็มิสนใจไยดีจิตระรถจึงนํามายาวินวิทยาธร ผูมีเวทมนตรแกกลามาเขาเฝา สุเทษณจึงใหมายาวินใชเวทมนตรเรียกนางมัทนามาหา เมื่อมาหาแลวนางมัทนาก็มีอาการเหมอลอยไมมีสติสมบูรณ เพราะตกอยู

ในฤทธิ์มนตรา แตสุเทษณมิตองการไดนางดวยวิธีเยี่ยงน้ันจึงใหมายาวินคลายเวทมนตรเมื่อคร้ันไดสติแลวนางมัทนาก็ปฏิเสธวาไมมีจิตเสนหา ตอบดวย ไมวาสุเทษณจะเกี้ยวพาราสี

และรําพันรักอยางไร นางก็ไมสนใจ สุเทษณโกรธมากจึงจะสาปนางมัทนาใหไปเกิดในโลกมนุษย

มัทนาขอใหนางไดไปเกิดเปนดอกไมมีกลิ่นหอม สุเทษณเทพบุตรจึงสาปนางมัทนาใหไปเกิดเปนดอกกุหลาบที่งามทั้ง กลิ่นทั้งรูปซึ่งมีแตเฉพาะบนสวรรค

ยังไมเคยมีบนโลกมนุษยโดยที่ในทุกๆ วันเพ็ญ นางมัทนาจะกลายรางเปนคนได ๑ วัน ๑ คืนและถานางมีความรักเมื่อใดนางจะไดเปนมนุษยตลอดไป โดยไมตองคืนรูปเปนกุหลาบอีก

แตนางจะไดรับความทุกขทรมานเพราะความรักจนมิอาจทนอยูได และเมื่อน้ันถานางออนวอนขอความชวยเหลือ สุเทษณจึงจะงดโทษทัณฑน้ีใหแกนาง และรับนางมัทนากลับไปสูสวรรค


- ๓๑ -

นางมัทนาไดไปจุติเปนกุหลาบงามอยูในปาหิมะวันจนกระทั่งบรรดาศิษยของฤาษีนามกาละทรรศิน มาพบเขาจึงนําความไปบอก

พระอาจารย ฤาษีกาละทรรศินจึงสั่งใหขุดตนกุหลาบไปปลูกในบริเวณาศรมของตนในขณะที่จะทําการขุดก็มีเสียงผูหญิงรอง กาละทรรศินเล็งญาณดูก็รูวาเปนเทพธิดามาจุติ

จึงได เอยเชิญและสัญญาวา จะคอยดูแลปกปองสืบไป การขุดจึงสําเร็จไดดวยดีเดือนหน่ึงในคืนวันเพ็ญ ทาวชัยเสนกษัตริยแหงหัสตินาปุระไดเสด็จออกลาสัตว

ในปาหิมะวันและไดแวะมาพักที่อาศรมพระฤาษี คร้ันไดเห็นนางมัทนาในโฉมของนารีผูงดงามก็ถึงกับตะลึงและตกหลุมรัก จนถึงกับรับสั่งใหมหาดเล็กปลูกพลับพลาพักแรมไวใกลๆอาศรมน้ันทันที แลวทาวชัยเสนไดแตรําพึงรําพันถึงความรักอันลึกซึ้งที่มีตอ

นางมัทนาคร้ันเมื่อนางมัทนาออกมาที่ลานหนาอาศรมมองไมเห็นผูใด เพราะทาวชัยเสน

หลบไปแฝงอยูหลังกอไม นางมัทนาจึงไดพรรณนาถึงความรักที่เกิดขึ้นในใจอยางทวมทนตอทาวชัยเสนบาง ทาวชัยเสนซึ่งหลบอยูจึงไดสดับฟงทุกถอยคําจึงเผยตัวออกมา ทั้งสอง

จึงกลาวถึงความรูสึกอันล้ําลึกในใจที่ตรงกัน จนเขาใจในรักที่มีตอกัน จากค่ําคืนถึงยามรุงอรุณทาวชัยเสนจึงทรงประกาศหมั้นและคําสัญญารัก ณ ริมฝงลําธารใกลอาศรมน้ัน

นางมัทนาจึงยังคงมีรูปเปนนารีผูงดงาม ไมตองกลายรูปเปนกุหลาบอีกตอไป ทาวชัยเสนไดทูลขอนางมัทนาจากพระฤาษี พระฤาษีก็ยกใหโดยใหจัดพิธีบูชาทวยเทพและพิธีวิวาหมงคล

ในปาน้ันเสียกอน เมื่อกลับถึงวังทาวชัยเสนก็มิไดเสด็จไปยังพระตําหนักขางใน ดวยวายังทรงประทับอยูแตในอุทยานกับนางมัทนา พระนางจัณฑีซึ่งเปนมเหสีใหนางกํานัลมาสืบดู

จนรูวา พระสวามี นําสาวชาวปามาดวย จึงตามมาพบทาวชัยเสนกําลังอยูกับนางมัทนาเมื่อพระนางจัณฑีเจรจาคอนขอดดูหมิ่นนางมัทนา ทาวชัยเสนก็กร้ิวและทรงดุดา

วาเปนมเหสีผูริษยา พระนางจัณฑีแคนใจจึงใหคนไปทูลฟองพระบิดาผูเปนเจาแหงมคธนครใหยกทัพมาทําศึกกับทาวชัยเสน หลังจากน้ันนางจัณฑีก็ไดคบคิดกับ

นางคอมอราลีและใหวิทูรพราหมณหมอเสนหทําอุบายกลั่นแกลงนางมัทนา


- ๓๒ -โดยสงหนังสือไปทูลทาวชัยเสนวานางมัทนาปวย

คร้ันเมื่อทาวชัยเสน รีบเสด็จกลับมาเยี่ยมนางมัทนาก็กลับพบหมอพราหมณกําลังทําพิธีอยูใกลๆ ตนกุหลาบ วิทูรกับนางเกศินีขาหลวง

ของนางจัณฑีจึงทูลใสความวา นางมัทนาสั่งใหทําเสนหเพื่อใหนางไดรวมชื่นชูสมสูกับศุภางคทหารเอกของทาวชัยเสน ทาวชัยเสนกร้ิวมากรับสั่งใหศุภางคประหารชีวิตนางมัทนาแตศุภางคไมยอม ทาวชัยเสนจึงสั่งใหประหารชีวิตเสียทั้งคู

พระนางจัณฑีไดโอกาสรีบเขามาทูลวาตนจะอาสาออกไปหามศึกพระบิดาซึ่งคงเขาใจผิดวานางจัณฑีกับทาวชัยเสนน้ันบาดหมางกัน แตทาวชัยเสนตรัสวาทรงรูทันอุบายของนางจัณฑีที่คิดกอศึกขึ้นแลวจะหามศึกเอง พระองคจะขอออกทําศึกอีกครา

แลวตัดหัวกษัตริยมคธผูเปนพอตา แลวนํามาใหนางจัณฑีผูคิดขบถตอสวามีตนเองขณะที่ต้ังคายรบอยูที่นอกเมือง วิทูรพรหมณเฒาไดมาขอเขาเฝาทาวชัยเสน

เพื่อสารภาพความทั้งปวงวาพระนางจัณฑีเปนผูวางแผนการรายทั้งหมด ซึ่งในที่สุดแลวตนสํานึกผิด และละอายตอบาปที่เปนเหตุใหคนบริสุทธิ์ตองไดรับโทษประหาร

ทาวชัยเสนทราบความจริงแลวคั่งแคนจนดําริจะแทงตนเองใหตาย แตอํามาตยนันทิวรรธนะเขามาหามไวทันและสารภาพวาในคืนเกิดเหตุน้ันตนละเมิดคําสั่งมิได

ประหารศุภางคและนางมัทนาหากแตไดปลอยเขาปาไป ซึ่งนางมัทนาน้ันไดโสมะทัตศิษยเอกของฤาษีกาละทรรศินนําพากลับไปสูอาศรมเดิม สวนศุภางคน้ันไดแฝงกลับเขาไป

รวมกับกองทัพแลวออกตอสูกับขาศึกจนตัวตาย ทาวชัยเสนจึงรับสั่งใหประหารทาวมคธที่ถูกจับมาเปนเชลยไวกอนหนาน้ันแลว สวนพระนางจัณฑีมเหสีน้ันทรงใหเนรเทศออกนอก

พระนครดวยทรงเห็นวา อันนารีผูมีใจมุงรายตอผูเปนสามีก็คงตองแพภัยตนเองฝายนางมัทนาน้ันไดทําพิธีบูชาเทพและออนวอนขอรองใหสุเทษณเทพบุตร

มาชวยนาง สุเทษณเทพบุตรน้ันก็ยินดีจะแกคําสาปและรับนางเปนมเหสี แตนางมัทนาก็ยังคงปฏิเสธและอางวา อันนารีจะมีสองสามีไดอยางไร สุเทษณเทพบุตรเห็นวา

นางมัทนายังคงปฏิเสธความรักของตนจึงกร้ิวมาก จึงสาปสงใหนางมัทนากลายเปนดอกกุหลาบไปตลอดกาล มิอาจกลายรางเปนมนุษยไดอีกตอไป


- ๓๓-

เมื่อทาวชัยเสนตามมาถึงในปา นางปริยัมวะทาที่ตามมาปรนนิบัติดูแลนางมัทนาดวยก็ทูลเลาความทั้งสิ้นใหทรงทราบ ทาวชัยเสนจึงรองรํ่าไหดวยความอาลัยรัก

แลวขอใหพระฤาษีชวย โดยใชมนตราและกลาวเชิญนางมัทนาใหยินยอมกลับเขาไปอยูยังเวียงวังกับตนอีกคร้ัง

เมื่อพระฤาษีทําพิธีแลว ทาวชัยเสนก็รําพันถึงความหลงผิดและความรักที่มีตอนางมัทนาใหตนกุหลาบไดรับรู จากน้ันจึงสามารถขุดตนกุหลาบไดสําเร็จ ทาวชัยเสนไดนําตนกุหลาบขึ้นวอทองเพื่อนํากลับไปปลูกในอุทยานและขอใหฤาษีกาละทรรศินใหพรวิเศษวา

กุหลาบจะยังคงงดงามมิโรยรา ตราบจนกวาตัวพระองคเองจะสิ้นอายุขัย พระฤาษีก็อวยพรใหดังใจ และประสิทธิ์ประสาทพรใหกุหลาบน้ันดํารงอยูคูโลกน้ีมิมีสูญพันธุ อีกทั้งยัง

เปนไมดอกที่มีกลิ่นอันหอมหวาน สามารถชวยดับทุกขในใจคนและดลบันดาลใหจิตใจเบิกบานเปนสุขได ดังน้ันชายหญิงเมื่อมีความรัก จึงมักใชดอกกุหลาบ เปน

สัญลักษณแหงความรักตลอดมา


- ๓๔ -

คุณคาที่ไดรับจากบทละครพูดคําฉันท เร่ือง มทันะพาธา

มัทนะพาธาเปนพระราชนิพนธเร่ืองเอกของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัวไดรับการยกยองจากวรรณคดีสโมสรใหเปนหนังสือที่แตงดีเยี่ยม ดวยการใชฉันทเปน

บทละครพูดซึ่งแปลกและแตงไดยาก เปนเร่ืองที่มีตัวละครและฉากสอดคลองกัน กับวัฒนธรรมภารตะโบราณ และเขากับเน้ือเร่ืองไดดี โดยมุงสอนใหรูถึงความเจ็บปวดที่เกิดจากความรัก

และรูถึงโทษของความรักขอคิดที่ไดจากเร่ืองบทละครพูดคําฉันทเร่ืองมัทนะพาธา

๑. ความรักมีท้ังคุณและโทษความรักมีประโยชนทําใหจิตใจแชมชื่นมีความสุขและเมื่อผิดหวังพลาดรักอาจทําให

เกิดโทษได ถาปลอยใหความรักน้ันเปนความหลง ขาดสติพิจารณา ไตรตรองอาจทําใหตนเองและผูที่เกี่ยวของเดือดรอนได ดังวา

ความรักเหมือนโรคา บันดาลตาใหมืดมนไมยินและไมยล อุปสรรคใดใด

ความรักเหมือนโคถึก กําลังคึกผิขังไวก็โลดออกจากคอกไป บ ยอมอยู ณ ที่ขัง

ถึงหากจะผูกไว ก็ดึงไปดวยกําลังยิ่งหามก็ยิ่งคลั่ง บหวนคิดถึงเจ็บกาย

๒. ความรักท่ีแทจริงควรเกิดจากใจบริสุทธิ์บทละครพูดคําฉันทเร่ืองมัทนะพาธามีสาเหตุมาจากความรักของสุเทษณเทพบุตร

ที่มีตอนางมัทนาความรักของสุเทษณเปนความรักที่เห็นแกตัว แฝงไปดวยความอยากครอบครอง มิไดเสียสละและเขาใจความรักอยางแทจริง ความรักที่สุเทษณมีตอนางมัทนา

กอใหนางเกิดทุกข เมื่อนางไมรับรักก็สาปใหนางเปนดอกกุหลาบตลอดไป


- ๓๕ -

๓. ความรักทําใหเกิดทุกขดังคํากลาววา “ที่ใดมีรักที่น่ันมีทุกข” สุเทษณเทพบุตรหลงรักนางมัทนาเมื่อ

นางไมรับรักก็เจ็บปวดใจ ดังวาอาชวยระงับดับ ทุขะพี่ระคายระคางพี่รักอนงคนาง ผิมิสมฤดีถวิลเหมือนพี่มิไดคง วรชีวชีวิติน-ทรียไซรับใฝจิน- ตะนะหวงและหอนนิยมชีพอยูก็เหมือนตาย, เพราะมิวายระทวยระทมทุกขยากและกรากกรม อุระช้ําระกําทวี.อาฟงดนูเถิด มะทะนาและตอบวจีพอดูใหดนูน้ี สุขะร่ืนระเริงระรวย.ยิ่งฟาพะจีศรี ก็ระตีประมวลประมูล,ยิ่งขัดก็ยิ่งพูน ทุขะทวมระทมหะทัย!อาเจาลําเพาพักตร สิริลักษะณาวิไล,พี่จวนจะคลั่งไคล สติเพื่อพะวงอนงค.

๔. การพิจารณาตัดสินเร่ืองใดควรใชสติปญญาประกอบกับเหตุผลเพื่อตัดสินความการที่ทาวชัยเสนฟงความจากนางคอมที่ใสรายนางมัทนาและศุภางคทหารเอกวา

ลักลอบเปนชูกัน ดวยความโกรธพระองคจึงตัดสินใหประหารชีวิตโดยมิพิจารณาใหถองแททําใหนางมัทนาและศุภางคตองรับทุกขจากการตัดสินใจคร้ังน้ีโชคดีที่ผูที่มีรับสั่งใหเปน

ผูประหาร ทั้งสองมีเมตตาทําใหรอดชีวิตในที่สุดและความจริงก็เปดเผยน่ีเปนโชคดีแตถาในทางกลับกันทั้งสองถูกประหารดวยการใสความ การตัดสินดวยอารมณชั่ววูบทําใหทั้งสองสิ้นชีวิต แมความจริงจะเปดเผยในภายหลังก็ไมมีประโยชนแตอยางใดกลับสราง

บาปและความทุกขใจใหแกทาวชัยเสนมากขึ้นอีกดวย


- ๓๖ -

คุณคาทางดานวรรณศลิป๑. มีการใชภาพพจนแบบอุปมาไดอยางแนบเนียนทําใหผูอานเกิดจินตภาพไดชัดเจน

เชน การใชภาพพจนแบบอุปมาเปรียบเทียบโทษแหงความรักดังน้ีความรักเหมือนโรคา บันดาลตาใหมืดมน

ไมยินและไมยล อุปสรรคใดใดความรักเหมือนโคถึก กําลังคึกผิขังไว

ก็โลดออกจากคอกไป บ ยอมอยู ณ ที่ขังถึงหากจะผูกไว ก็ดึงไปดวยกําลัง

ยิ่งหามก็ยิ่งคลั่ง บหวนคิดถึงเจ็บกายการใชภาพพจนแบบอุปมากลาวถึงความงามของนางมัทนา

รูปเจาวิไลราว สุระแสรงประจิตประจักษมิควรจะรางรัก เพราะพะธูพิถีพิถัน

๒. การใชรูปแบบฉันทลักษณท่ีเหมาะสมในการประพันธเน้ือเร่ืองในเร่ืองน้ีถาดําเนินเร่ืองอยางรวดเร็วจะใชรอยแกว ถาตองการจังหวะของเสียงและ

ความคลองจองจะใชคําประพันธประเภทกาพยและเพื่อเนนอารมณความรูสึกมากก็จะใชฉันทดังตอนที่สุเทษณตัดพอนางมัทนาและนางมัทนาเจรจาโตตอบซึ่งใชวสันตดิลกฉันท ทําใหมีจังหวะรวดเร็ว เสริมการโตตอบใหลีลาฉับไว ดังน้ี

สุเทษณ : รักจริงมิจริงฤก็ไฉน อรไทบแจงการ?มัทนา : รักจริงมิจริงก็สุระชาญ ชยะโปรดสถานใด?สุเทษณ : พี่รักและหวังวธุระรัก และบทอดทิ้งไป?มัทนา : พระรักสมัครณพระหทัย ฤจะทอดจะทิ้งเสีย?สุเทษณ : ความรักสมัครณพระหทัย เพราะมิอาจจะคลอเคลียมัทนา : ความรักระทดอุระละเหี่ย ฤจะหายเพราะเคลียคลอสุเทษณ : โอโอกระไรนะมะทะนา บมิตอบพะจีพอ?มัทนา : โอโอกระไรอะมระงอ มะทะนามิพอดี


- ๓๗ -

๓ . การใชโวหารในการตัดพอเกี่ยวกับความรักระหวางเทพบุตรสุเทษณและนางมัทนาแสดงการใชรสวรรณคดีแบบนารีปราโมทยที่ไพเราะและสละสลวยมาก แสดงถงึ ความรักที่

สุเทษณเทพบุตรมีตอนางมัทนาอยางลนพน ดังน้ีอายอดสิเนหา มะทะนาวินวิสุทธิศรี,อยาทรงพระโศกี วรพักตรจะหมนจะหมอง.พี่น้ีจะรักเจา และจะเฝาประคับประคองคูชิดสนิทนอง บมิควรระอาละอาย,อันนารีกับชาย ฤก็ควรจะรวมจะรักรูปเจาวิไลราว สุระแสรงประจิตประจักษมิควรจะรางรัก เพราะพะธูพิถีพิถันธาดาธสรางองค อรเพราะพิสุทธิสรรพไวเพื่อจะผูกพัน- ธนะจิตตะจองฤดี.อันพี่สิบุญแลว ก็เผอิญประสบสุรี

๔. การใชถอยคําท่ีสั้นและกะทัดรัดแตสามารถสื่อความไดครบถวน ดังพิจารณาไดจากคําอธิบายคุณสมบัติของดอกกุหลาบที่มายาวินทูลแนะนําสุเทษณ เนนการใชภาษาที่อธิบายลักษณะของดอกกุหลาบและประโยชนของดอกกุหลาบไดอยางชัดเจน ดังน้ี

มายาวิน ไมเรียกผะกากุพ- ชะกะสีอรุณแสงปานแกมแฉลมแดง ดรุณีณยามอาย;ดอกใหญและเกสร สุวคนธะมากมาย,อยูทนบวางวาย มธุรสขจรไกลอีกทั้งสะพร่ังหนาม ดุจะเข็มประดับไวผึ้งเขียวสิบนไขว บมิใครจะหางเหินอันกุพชะกาหอม บริโภคอรอยเพลินรสหวานสิหวานเชิญ นรลิ้มเพราะเลิศรส


- ๓๘ -

กินแลวระงับตรี พิธะโทษหายหมดคือลมและดีลด ทุษะเสมหะเสื่อมสรรพอีกทั้งเจริญกา มะคุณาภิรมยนันทเย็นในอุราพลัน และระงับพยาธี

( อินทรวิเชียรฉันท ๑๑ )๕. การใชภาษาโตตอบระหวางตัวละครก็ใชภาษาท่ีเขาใจไดงาย ทําใหลักษณะของการ

สนทนาดูสมจริง ดังน้ีนางมัทนา เทวะ , อันขาน้ีไซร มาน่ีอยางไร บ ทราบสํานึกสักนิด

จําไดวาขาสถิต ในสวนมาลิศ และลมรําเพยเชยใจแตอยูดีดีทันใด บังเกิดรอนใน อุระประหน่ึงไฟผลาญ

รอนจนสุดที่ทนทาน แรงไฟในราน ก็ลมลงสิ้นสมฤดีฉันใดมาไดแหงน้ี หรือวาไดมี ผูใดไปอุมขามา

ขอพระองคจงเมตตา และงดโทษขา ผูบุกรุกถึงลานในสุเทษณเทพบุตร อาอรเอกองคอุไร พี่จะบอกให เจาทราบคดีดังจินต

พี่เองใชมายาวิน ใหเชิญยุพิน มาที่น้ีดวยอาถรรพณ

ลักษณะดีเดนของมัทนะพาธา๑. การที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัวทรงริเร่ิมนําฉันทมาแตง

เปนบทละครพูด ซึ่งทรงทําไดเชนน้ี เพราะพระองคทรงเปนนักปราชญทางภาษาและวรรณคดี จึงทรงสามารถ สรรคําที่งายแกการเขาใจของผูอานมาแตงเปนฉันท

ซึ่งเปนรอยกรองที่แตงยากเน่ืองจากบังคับ ใชคําครุ ลหุตามฉันทลักษณทุกคําทั้งยังทรงสามารถผูกเปนบทเจรจาตามลักษณะของบทละครพูดใหดําเนินเร่ืองราว

ตามโครงเร่ืองที่วางไวไดอยางดี จนผูอานสัมผัสไดทั้งรสคํา รสความที่ไพเราะและความงดงามทางภาษา


- ๓๙ -

๒. การที่ทรงต้ังชื่อตัวละคร และสถานที่อันเปนฉากของเร่ืองไดอยางถูกตองตามยุคแหงภารตวรรษ คือ ยุคแหงอาณาจักรพวกภารตะ

ซึ่งสืบเชื้อสายมาจากพระภรต พระจักรพรรดิโบราณ ของอินเดียตามเร่ืองมหาภารตะซึ่งเปนมหากาพยสําคัญเร่ืองหน่ึง แตงในประเทศอินเดียโบราณ เปนมหากาพยภาษาสันสกฤต

เร่ืองยาวที่สุดในโลก ที่ทรงแตงไดเชนน้ีก็เพราะพระองคทรงเชี่ยวชาญทางวรรณคดีภาษาสันสกฤตดวย

๓. ไดทรงใชเคร่ืองหมายวรรคตอนตามแบบการเขียนภาษาอังกฤษมีเคร่ืองหมายจุลภาค มหัพภาค ฯลฯ. สวนการสะกดการันตน้ัน ไดทรงใชวิสรรชนีย

(สระอะ) กํากับเพื่อใหอานออกเสียงตาม พระราชประสงค เชน ม–ณี (มณี) ดุจะ (ดุจ)มะทะนา (มทนา) พ–ธู (พธู) ฯลฯ การเขียนอยางแบบที่ทรงใชน้ี ปรากฏวาไมมี

ผูใดใชตาม ทั้งน้ีอาจขัดกับอักขรวิธีไทย ซึ่งใชกนัมานาน การที่ทรงใชอักขรวิธีอยางที่ปรากฏในบทละครเร่ืองน้ี อาจเปนเพราะทรงคิดมาจากภาษาอังกฤษ ซึ่งทรงเชี่ยวชาญ

มากและอาจเปนการทดลองดูก็ได สําหรับชื่อนางเอกของเร่ืองน้ี มีพระราชปรารภในคํานําของเร่ืองฉบับ เดิมวามีพระราชดําริไววาจะใชชื่อนางเอกตามชื่อดอกไม แตเมื่อทรง

ทราบวาในภาษามคธ เรียกดอกกุหลาบวา “ กุพชก ” ซึ่งถาแผลงสระ อะ เปน อา จะไดศัพทวา กุพชกา ซึ่งมีความหมายวานางคอม จึงไมโปรด และไดทรงหาคําศัพทตางๆ ที่พอจะใชเปนนามชองสตรี ก็ทรงเลือกเอา “ มัทนา ” จากศัพท “ มทน” ซึ่งมี ความหมายวา ความลุมหลง

หรือความรัก ในขณะที่ทรงคนหาชื่อ นางเอก ทรงพบศัพท “ มทนพาธา ” ซึง่เซอรโมเนียร วิลเลียมส แปลไววา “ ความเจ็บปวด หรือ ความเดือดรอนแหงรัก”

ก็โปรดวาเหมาะกับเน้ือเร่ือง จึงทรงต้ังชื่อเร่ืองน้ีวา “ มัทนะพาธา หรือ ตํานานแหงดอกกุหลาบ”

ที่วา ชื่อเร่ือง มัทนะพาธา เหมาะกับเน้ือเร่ืองก็เพราะตามเน้ือเร่ือง ตัวละครทุกตัวในเร่ืองที่มีความรักตอกัน ไมวาจะเปนความรักฉันคูรัก ฉันพอกับลูก หรือ ฉันเจากับขาก็ลวนประสบกับความเดือดรอนจากความรัก ตรงกับพุทธโอวาทของพระพุทธองค

ที่กลาววา “ ที่ใดมีรัก ที่นั่นมีทุกข ”


- ๔๐ -

คําศัพทยากจากเนื้อเร่ืองกระบิดกระบวนความ พูดอยางมีชั้นเชิงกละ เลหเหลี่ยมกระลิง จับ, ถือกุพชกะ ดอกกุหลาบมาจากคําวา กุพฺชก ในภาษาสันสกฤตคูสะมร คูรักมาจากคูสมรสคราห ฉุดลากไปอยางไมปรานีจระ ไป, เที่ยวไปดนุ ฉัน ขาพเจาตนุ พี่

ดรุณี ดรุณี หญิงอันเปนที่รัก ในเร่ืองบทละครพูดคําฉันทปรากฏ คําไวพจนที่ หมายถึงหญิงอันเปนที่รักเปนจํานวนมาก เชน นงคราญ นงรัตน โฉมฉาย วนิดา นาริ เปนตน

มธุรส รสหวาน ไพเราะนระ คน , ชายธาดา พระพรหม มักเรียกวา ทาวธาดา หรือจตุรพักตร ก็เรียกประดิพัทธ จิตใจรักใครชอบพอประจิต สรางประติชญา คํามั่นสัญญาประระเศรษฐะ ประเสริฐพะจี คําพูดมาจาก พจี หรือ วจีพระฤาสาย คําใชเรียกผูเปนใหญ ใช ลือสายก็ไดพังภิณ แตกสลาย


- ๔๑-

พิศะ แลดูพิลาป ครํ่าครวญมรุ เทวดามโนวิญญาณ จิตใจมาลิศ ดอกไมมิลักขู คนปามละ ละทิ้งยล ดูยุบล ขาว ขอความเร่ืองราวยุวะ ชายหนุมยุวะมาลย ดอกไมระตี ความรักลําเพาพักตร รูปงามวรพจน ถอยคําอันไพเราะวาที คําพูดวะธุ หญิงสาวสวาหาย เปนคํากลาวเมื่อจบการเสกเปาสิ้นสมฤดี ไมไดสติสมจิน สมใจสุดารา ดวงดาวสบถ การอางสิ่งศักด์ิสิทธิ์ใหลงโทษตนสุรางค นางสวรรคสุราลัย ที่อยูของเทวดา


- ๔๒ -

สุรางศ นางฟาศัลยะ ลูกศรอภิระตี นางผูนารักใครอยางยิ่งมาจากอภิรดีอุวาทา คําพูดไมไพเราะอุราบ อก

เกร็ดความรูเกี่ยวกับสีกุหลาบสื่อความหมาย

ในวันวาเลนไทน ซึ่งเปนวันแหงความรัก ดอกกุหลาบถือเปนสัญลักษณ และของกํานัลของวันน้ี ดังน้ันเวลาที่คิดจะใหดอกกุหลาบแกใครสักคน เราก็นาจะรูความหมาย

ของสีอันเปนสื่อความหมายของดอกกุหลาบไวบางก็นาจะดี ซึ่งก็จะมีความหมาย ดังน้ีชอกุหลาบสื่อความหมาย

คุณทราบไหมวาจํานวนดอกกุหลาบในชอก็เปนอีกสิ่งหน่ึงที่สื่อความหมายไดเชนกันและในวันวาเลนไทนหรือวันไหนๆ ถาคุณไดชอดอกกุหลาบจากใครสักคน เขาคนน้ันอาจกําลังตองการสื่อความหมายอะไรบางอยางใหคุณรูก็เปนได

www.kapukkapui.space.live.com


- ๔๓ -

จํานวนดอกกุหลาบ ความหมายรักแรกพบ ๑ รักแรกพบ

๒ แสดงความรูสึกที่ดีใหกัน๓ ฉันรักเธอ๗ คุณทําใหฉันหลงเสนห๙ เราสองคนจะรักกันตลอดไป๑๐ คุณเปนคนที่ดีเลิศ๑๑ คุณเปนสมบัติชิ้นที่มีคาชิ้นเดียวของฉัน๑๒ ขอใหเธอเปนคูของฉันเพียงคนเดียว๑๓ เพื่อนแทเสมอ๑๕ ฉันรูสึกเสียใจจริงๆ๒๐ ฉันมีความจริงใจตอเธอ๒๑ ชีวิติน้ีฉันมอบเพื่อเธอ๓๖ ฉันยังจําความหลังอันแสนหวาน๔๐ ความรักของฉันเปนรักแท๙๙ ฉันรักเธอจนวันตาย๑๐๐ ฉันอุทิศชีวิตน้ีเพื่อเธอ๑๐๑ ฉันมีคุณเพียงคนเดียวเทาน้ัน

www.maipradab.com


- ๔๔ –

แบบทดสอบกอนเรียนและหลังเรียนหนังสืออานเพิ่มเติม

วิชาภาษาไทยพื้นฐาน ช้ันมัธยมศึกษาปที่ ๕บทละครพูดคําฉันท เร่ือง มัทนะพาธา

คําสั่ง จงเลือกคําตอบท่ีถูกตองท่ีสุด แลวกาเคร่ืองหมาย ในกระดาษคําตอบ๑. ผูแตงเร่ือง “มัทนะพาธา” คือใคร

ก. รัชกาลที่ ๖ ข. รัชกาลที่ ๕ค. รัชกาลที่ ๔ ง. รัชกาลที่ ๓

๒. เร่ือง“มัทนะพาธา” เปนงานเขียนชนิดใดก. บทละคร ข. บทละครรําค. บทละครรอง ง. บทละครพูด

๓. ผูแตง เร่ือง “มัทนะพาธา” แตงขณะท่ีตนเอง กําลังอยูในเหตุการณใดก. แตงขณะอยูตางประเทศ ข. แตงขณะอยูในประเทศไทยค. แตงขณะอยูบนเคร่ืองบิน ง. แตงขณะที่กําลังมีความรัก

๔. เร่ือง “มัทนะพาธา” เรียกอีกอยางหน่ึงวาอะไรก. ตํานานแหงดอกไม ข. ตํานานแหงความผิดหวังค. ตํานานแหงดอกกุหลาบ ง. ตํานานแหงความรัก๕. ขอใดคือฉากของเร่ือง “มัทนะพาธา”

ก. บนสวรรค ข. โลกมนุษยค. ประเทศอินเดียโบราณ ง. ถูกทุกขอ

๖. แกนเร่ืองของมัทนะพาธาคือขอใดก. พิษของความรัก ข. ความรักคือยาพิษค. ความรักเหมือนสีดําง. ความเจ็บปวดหรือความเดือดรอนแหงความรัก


- ๔๕ -

๗. ขอใดไมใชคําประพันธท่ีใชแตง เร่ืองมัทนะพาธาก. ฉันท ข. กาพยค. กลอน ง. รอยแกว

๘. เทพธิดามัทนาถูกสาปใหไปเกิดเปนอะไรก. ดอกไม ข. ผีเสื้อค. นางยักษ ง. ดอกกุหลาบ

๙. ใครเปนผูสาปมัทนาก. เทพบุตร ข. วิทยาธรค. เทพบุตรสุเทษณ ง. วิทยาธรมายาวิน

๑๐. เทพธิดามัทนาถูกสาปเพราะสาเหตุใดก. มีความงามเกินไป ข. เจรจาไมรูเร่ืองค. มีเวทมนตร ง. ปฏิเสธความรัก

๑๑. เทพธิดามัทนาถูกสาปใหไปเกิดท่ีใดก. ในนรก ข. บนสวรรคค. ในโลกมนุษย ง. ในเมืองบาดาล

๑๒. เทพธิดามัทนาจะพนคําสาปเมื่อใดก. มีความรัก ข. มีความทุกขค. มีความสุข ง. มีความทุกขเพราะรัก

๑๓. เมื่อมัทนาพนคําสาปไดพบรักกับใครก. ทาวชัยเสน ข. ศุภางคค. มายาวิน ง. สุเทษณ

๑๔. มัทนาขอรองใหสุเทษณรับนางกลับข้ึนไปบนสวรรคอีกหลังเกิดเหตุการณใดก. หนีทาวชัยเสนมาปาหิมะวันข. ไมรับรักทาวชัยเสนค. ทาวชัยเสนตามมาพบง. ถูกใสรายวาไปกับศุภางคทหารเอก


- ๔๖ -

๑๕. ทาวชัยเสนสั่งประหารชีวิตมัทนาจริงหรือไม เพราะเหตุใดก. จริง เพราะหลงเชื่อวานางมัทนาไปรัก กับ ศุภางคทหารเอกของทาวชัยเสนข. จริง เพราะนางจัณฑีมเหสีของทาวชัยเสน ถูกมัทนาทํารายรางกายค. ไมจริง เพราะทาวชัยเสนมีใจเสนหาตอ มัทนามากถึงขั้นไดสาบานรักตอกันแลวง. ไมจริง เพราะมัทนาไมมีความผิดเพียงแตถูกใสรายจากพระนางจันฑี

มเหสีของทาวชัยเสนดวยความหึงหวงเทาน้ัน๑๖. สุเทษณปฏิบัติอยางไร เมื่อมัทนาไมรับรัก เปนคร้ังท่ีสอง

ก. สาปใหนางเปนปศาจตลอดไปข. สาปใหนางไปอยูในนรกตลอดไปค. สาปใหนางเปนดอกกุหลาบตลอดไปง. สาปใหนางกลายเปนหญิงอัปลักษณทุกชาติไป

๑๗. คํากลาวในขอใดชี้ใหเห็นทาสของความรักก. ที่ใดมีรัก ที่น่ันมีทุกข ข. ความรักทําใหคนตาบอดค. ยามรักนํ้าตมผักขมยังชมวาหวาน ง. ถูกทั้งขอ ก และ ข

๑๘. “มัทนะพาธา” แปลวาอะไรก. ทุกขเพราะรัก ข. ความรักสีดําค. ความรักเหมือนโคถึก ง. ความเจ็บปวดและความเดือดรอนเพราะรัก

๑๙. ขอใดแปลวา “นางผูนารักใครอยางย่ิง”ก. ธาดา ข. มิลักขู

ค. อภิระตี ง. ประติชญา๒๐. ขอใดตรงกับความเห็นของคณะกรรมการ วรรณคดีสโมสรท่ียกยอง

พระราชนิพนธ เร่ือง มัทนะพาธาก. เปนวรรณคดีคําฉันทเร่ืองแรกซึ่งนับวาแตงไดยากข. เปนวรรณคดีที่ดัดแปลงจากตํานานโบราณของอินเดียค. กวีทรงปรุงศัพทใหมีจังหวะของคําครุ ลหุ ไดเหมาะสมกวีทรงสรางตัวละครและฉากสอดคลองกับวัฒนธรรมของอินเดีย

ง. ถูกทุกขอ


ง.- ๔๗ -

เฉลยแบบทดสอบกอนเรียนและหลังเรียนหนังสืออานเพิ่มเติม วิชาภาษาไทยพื้นฐาน ช้ัน มัธยมศึกษาปที่ ๕

บทละครพูดคําฉันท เร่ือง มัทนะพาธา

ขอ คําตอบ๑ ก๒ ง๓ ก๔ ง๕ ง๖ ง๗ ค๘ ง๙ ค

๑๐ ง๑๑ ค๑๒ ก๑๓ ก๑๔ ก๑๕ ก๑๖ ค๑๗ ง๑๘ ง๑๙ ค๒๐ ง


- ๔๘ -บรรณานุกรม

กรมวิชาการ. ( 2545 ). เอกสารประกอบหลักสูตรการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช2545, คูมือการจัดการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย. กรุงเทพฯ: องคการรับสงสินคาและพัสดุภัณฑ.

จันจิรา จิตตะวิริยะพงษ. ( 2549 ). คูมือเตรียมสอบ A-Net, O-Net ภาษาไทย ม.4-5-6.กรุงเทพฯ : สํานักพิมพพัฒนาศึกษา.

ชัยวัฒน สีแกว. ( 2551 ). คัมภีร ภาษาไทย Entrance O-Net และ A-Net ม.4-5-6.กรุงเทพฯ : สํานักพิมพ อักษรพัฒนาจํากัด.

นฤมล วิจิตรรัตนะ. ( 2552 ). คูมือเตรียมสอบวรรณคดีวิจักษ ม. 4-5-6กรุงเทพฯ : โรงพิมพเจาพระยาการพิมพ จํากัด.

พรทิพย แฟงสุด. ( 2550 ).สื่อเสริมสารการเรียนรูพื้นฐาน ภาษาไทย ม.5. กรุงเทพฯ :สํานักพิมพ ฟสิกสเซนเตอร.

วัลลภา วิทยารักษ. ( 2537 ). คูมือเตรียมสอบภาษาไทย ม.5. กรุงเทพฯ : โรงพิมพเทพเนรมิตการพิมพ.

สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. ( 2550 ) หนังสือเรียนสาระการเรียนรูพื้นฐาน วรรณคดีวิจักษ ชั้นมัธยมศึกษาปท่ี 5 กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทยหลักสูตร การศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ :โรงพิมพคุรุสภา ลาดพราว.

http://elearning.cwkonline.net http://www.images.google.co.thhttp://th.wikipdia.org www.maipradab.com

www.kapukkapui.space.live.com www.finearts.go.thwww.oknation.net www.pantip.comwww.aom 893.212cate.com

โดย นางกรรณิการ ผลพงษ กลุ...

Documents