งาน nac 2015 กับการครบรอบ 2 ปี สาระ ......ซ งก...

•เรองจากปก: แอบดชวตครอบครวชะนเขาใหญ

•สารคดวทยาศาสตร: แสงเหนอแสงใต...

ปรากฏการณแสงเตนรำทขวโลก

• ระเบยงขาววทย-เทคโนฯไทย: o77จงหวดเปดฟาสองโลกดาราศาสตร เปดโอกาสเรยนรทวหลา oชาอหลงลดความเสยงการเกดภาวะ ไขมนในเลอดสง

•หนาตางขาววทย-เทคโนฯโลก:มอยนตหมผวหนงเทยมมนษย

อนตตรา ณ ถลาง, จนทรเพญ ศรลมพ, อดมลกษณ สวรรณเวโช และ Warren Y. Brockelman

Â‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒÊµÃ�à¾×èÍ¤Ø³

ตดตอกองบรรณาธการโทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185-6 อเมล [email protected]

ทปรกษา ทวศกด กออนนตกล, ชฎามาศ ธวะเศรษฐกล, กลประภา นาวานเคราะหบรรณาธการผพมพผโฆษณา กฤษฎชย สมสมาน บรรณาธการอำนวยการ นำชย ชวววรรธน บรรณาธการบรหาร จมพล เหมะครนทร กองบรรณาธการ ปรทศน เทยนทอง, วชราภรณ สนทนา, ศศธร เทศนอรรถภาคย, รกฉตร เวทวฒาจารย, กตตมา ไกรพรพรรณ, สรนยา ลอยประสทธ, วณา ยศวงใจ บรรณาธการศลปกรรม ลญจนา นตยพฒน ศลปกรรม เกดศร ขนตกตตกล, ฉตรทพย สรยะ

ผผลตฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71188-6 โทรสาร 0 2564 7016 เวบไซต http://www.nstda.or.th/sci2pub/

เร องเดน

ฉบบท 24 / มนาคม 2558

จมพล เหมะครนทรบรรณาธการบรหาร

ISSN 2286-9298

แอบดชวตครอบครวชะนเขาใหญ

นกวทยาศาสตรเฝาตดตามดพฤตกรรมและชวตของชะนมอขาวทเขาใหญนานนบสบปจนทำใหทราบความหมายของเสยงรองในรปแบบตางๆของชะนการใชชวต

และความสำคญของชะนตอระบบนเวศ

(ภาพโดย กลพฒน ศรลมพ)

http://www.nstda.or.th/nac2015/main.php





งานNAC2015กบการครบรอบ2ปสาระวทย e-magazine สาระวทย ฉบบแรก ถอกำเนดมาพรอมกบการ จดงานการประชมวชาการประจำปของสำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและ เทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) หรองาน NAC (NSTDA Annual Conference) เมอเดอนเมษายน พ.ศ. 2556

ดงนนเมอการจดงาน NAC เวยนมาบรรจบครงใด นนหมายถง การครบรอบวนเกดของสาระวทยดวย

งาน NAC 2015 ในปน สาระวทยดำเนนมาถงฉบบท 24 จงเปนการครบรอบสองขวบปพอด ผอานทเปนสมาชกสาระวทยมา ตงแตตน คงจะเหนถงพฒนาการเราดวามการเปลยนแปลงไปอยางไร โดยเฉพาะจำนวนหนา ซงในฉบบชวงเรมตนมความหนาเพยง 8 หนา แลวกคอยๆ ขยบความหนามากขนเรอยๆ เปน 10 12 14 และ 16 หนา ในปจจบน เนองจากในรอบวงจรแตละเดอน มขาวสารเกดขนมากมาย ซงกอนจะปดตนฉบบจงรอลงขาวสารทลาสดจรงๆ เปนเหตใหจำนวน หนาถกเพมขนมาเปนลำดบครบ ดงนน การอานสาระวทยในฉบบปจจบนนจงเทากบอานสาระวทยสองฉบบเมอเทยบกบยคเรมตน

สำหรบสาระวทยฉบบน เพอเปนการตอนรบงาน NAC 2015 บทความเรองจากปก (cover story) เราจงขอนำเสนองานวจยเดน เรองหนงท ไดนำเสนอภายในงาน NAC ครงนดวย นนกคอเรอง แอบดชวตครอบครวชะนเขาใหญ งานวจยเรองนเปนหนงในงานวจยของ โครงการพฒนาองคความรและศกษานโยบายการจดการทรพยากร ชวภาพในประเทศไทย (Biodiversity Research and Training Program-BRT) ทานผอานคงทราบดนะครบวางานวจยทางดาน วทยาศาสตร โดยเฉพาะทเกยวกบการศกษาพฤตกรรมของสตวทยง ไมเคยมการวจยกนมากอนนน ตองอาศยระยะเวลาไมนอย อยางเรอง นกเชนกน ทใชเวลาศกษาตอเนองกนมาอยางยาวนานกวา 30 ป ทำให เราเขาใจชวตและพฤตกรรมเกยวกบชะนมอขาวของไทยทเขาใหญนอยางมาก นบเปนความภาคภมใจอยางหนงทนกวจยของเราไดทำงานวจยชนนจนสามารถสรางองคความรใหมๆ ขนมา และเปนประโยชนตอคนรนหลงทจะตอยอดจากการศกษาเรองชะนนตอไป

นละครบ คณคาของงานวจย ททำใหเราไดมองคความรใหมๆ เพอมนษยชาต

2 ฉบบท 24 มนาคม 2558Â‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒÊµÃ�à¾×èÍ¤Ø³

แหลงธรรมชาตทใกลกรงเทพฯ มากทสดแหงหนงทผคนมากมายตางใหความสนใจ ไมวาจะเปนการสมผสอากาศอนหนาวเยนเมอเขาสฤดหนาว หรอถาอยากไดเหนสตวปาตามธรรมชาต กตองมาทน... อทยานแหงชาตเขาใหญ

ชวงเชามดของแตละวน เสยงสตวปานานาชนดตางสงเสยงรอง มนเปนเสมอน นาฬกาปลกทสงสญญาณของเชาวนใหม เหลาบรรดาเสยงรองทสอดประสานกนน มสตว ชนดหนงทสงเสยงรองดงกองกงวานไพรทคนเราหาวามนรองเรยก “ผว ผว” แตมใครรบางวา มนคอเสยงของชะนตวผหนมโสดทเรมตนการรองโซโล หมายถงการรองเดยวตวเดยว ซงเปนการประกาศตววา “ผมพรอมแลวทจะแตงงานและมครอบครว” และจะมใครสกกคนทรจกและเขาใจวา ชะนนนมความใกลชดกบคนอยางมาก

สายววฒนาการทใกลชดระหวางชะนกบมนษย หากกลาวถงในดานววฒนาการ ชะนและมนษยจดอยในอนดบเดยวกนคออนดบ ไพรเมต (Primate) และมสายววฒนาการทใกลเคยงกนมาก แตบรรพบรษของคนเรานนถกแยกจากชะนเมอประมาณ 15 ลานปทผานมา

ภาพ : http://www.newscientist.com/data/images/archive/2920/29203901.jpg

ชะนมอขาว (ภาพโดย กลพฒน ศรลมพ) ชะนมงกฏ

ชะนดำใหญหรอไซแมง

ชะนมอดำ


ฉบบท 24มนาคม 2558Â‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒÊµÃ�à¾×èÍ¤Ø³ 3

ชะนเปนวานร (Ape) ชนดทเลกทสด ตางจากกอรลลา อรงอตง และชมแปนซ ลกษณะของวานรคอ ไมมหาง อกกวาง มแขนทยาวมาก เมอเทยบกบขา มใบหนาแบน มฟน 32 ซ ชะนถกจดอยในวงศ Hylobatidae สกล Hylobates ในปจจบนพบวาชะนในโลกมทงหมด 19 ชนดพนธ กระจาย อยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตไปจนถงจนตอนใต เกาะไหหลำ และไป ทางเอเชยใต บงคลาเทศ และบางสวนของอนเดยในแควนอสสม ในเมองไทยมชะน 2 สกล จำแนกเปน 4 ชนดคอ ชะนมอขาว (Hylobates lar/ white-handed gibbon), ชะนมงกฏ (Hylobates pileatus/ pileated gibbon), ชะนมอดำ (Hylobates agilis/ agile gibbon), และชะนดำใหญหรอไซแมง (Sympha-langus syndactylus/ siamang)

ครอบครวชะน ชะนมอายขยโดยเฉลย 30-40 ป (ขอมลจากการศกษาในสวนสตว แต ชะนในปาธรรมชาตทแปลงวจยมอสงโต อทยานแหงชาตเขาใหญ ชะนตวเมย กลมเอ มอายมากกวา 50 ปแลว) สมาชกในครอบครวชะนอาจมจำนวนไดตงแต 2 ตว คอตวพอกบแม ไปจนถง 6 ตว แบงไดตามชวงอายดงน

1. ชะนเตมวย หรอวยผใหญ (adult) โดยปกตในหนงกลมมชะน เตมวยหนงค เปนคผวเมย

2. ชะนกงเตมวย (subadult) คอชะนทรางกายเขาสภาวะเตมวยแลว (8 ป) แตยงไมแยกตวออกไปจากครอบครวเดม ปกตชะนจะแยก ครอบครวออกไปเมออายประมาณ 10 ป แตมบางตวทอยนาน กวานนมาก การจะแยกตวออกไปจากครอบครวเดมนนขนอยกบ โอกาสในการสรางครอบครวใหม เชน มพนทวางทเหมาะสมให สรางอาณาเขตหรอไม หรอมชะนเพศตรงขามในอาณาเขตอนท คตายหรอออนแอหรอไม

3. ชะนวยเดกตอนปลาย (juvenile 2/ adolescent) คอชะนทม อายระหวาง 5-8 ป

4. ชะนวยเดกตอนตน (juvenile 1) คอชะนทมอายระหวาง 2-5 ป

5. ชะนวยทารก (infant) คอชะนแรกเกดจนอาย 2 ป ในชวงวยน ลกชะนจะเกาะอยตดกบอกแม จนกระทงหยานม

การสรางความสมพนธในครอบครวของชะน มความคลายกบมนษย ในหลายๆ ดาน ไมวาลกษณะการจบคอยรวมกนแบบผวเดยวเมยเดยว (monogamy) การทพอแมเปนผเลยงดลก ในบางกลมปหรอตายงอาจอย รวมในกลมดวย ปหรอตากชวยดแลบรรดาเดกๆ ในกลม การชวยกนทำ

ชะนมอขาวเตมวย (ภาพโดย กลพฒน ศรลมพ)

ความสะอาดขนหรอสางขน (grooming) ระหวางพอกบแม แมกบลก พอกบลก หรอระหวางลกกบลกดวยกน การเลนหยอกกดกนระหวางพนอง โหนวงไลกนไปมา พฤตกรรมทางสงคมทสำคญมากอกประเภทหนงคอ การประกาศและปองกนอาณาเขตครอบครวตวเอง ในการปองกนอาณาเขต นนเปนหนาทของตวผ ซงบางครง ลกรน subadult ทเปนตวผกอาจเขามา ชวยดวย เหตการณนจะเกดขนเมอชะนสองครอบครวไดเผชญหนากน (intergroup encounter) โดยเฉพาะบรเวณตำแหนงตนไมทเปนตนอาหาร มผลไมสก

ทวงทาปนปายของชะน ดวยลกษณะรางกายของชะนทมแขนขายาว จงทำใหชะนมวธการ เคลอนท (locomotion) ในลกษณะตางๆ (Fleagle, J. G. 1976. Locomotion and Posture of the Malayan Siamang and Implications for Hominoid Evolution. Folia Primatol. 26: 245-269) คอ

1. ก า ร ห อ ย โ ห น ด ว ย 2 ม อ (brachiation) เปนลกษณะ การเคลอนททชะนสวนใหญใช

2. การกระโดดโดยตองปลอยมอ (leaping) มกเปนการเคลอนทของ ชะนตวผเตมวย และเปนการเคลอนทอยางรวดเรว กระโดดขามจากยอดไมตนหนงไปยงอกตนหนง

3. การกาวขามโดยทยงมมอหรอเทา ยดเหนยวอย (bridging) ชะนตวเมย และชะนวยเดกเคลอนทจากยอดไม หนงไปยงอกยอดหนง ไมเชนนนกจะนยมปนปายขนทสงในลกษณะของขอ 4

4. การปนปายโดยตองใช 3-4 ระยาง (climbing)

5. การเดนดวย 2 เทา (bipedal walking) จะเกดขนตอเมอกงไมนนมขนาดใหญเพยงพอ ซงมกจะเปนตนไมทมขนาด ใหญและสงมาก

รปแบบกรองกองไพรของชะนมอขาว ชะนเปนสตวทใชการสงเสยง (vocalization) เพอการสอสาร เชน การประกาศอาณาเขตพนทของตน การใชเสยงรองเพอหาค การใช เสยงรองเพอเตอนภย หรอเปนการแสดงอารมณพงพอใจกบอาหารทกำลงกน เปนตน



เสยงชะนพนฐานแยกออกเปนเสยงเดยว (single note) และเสยงผสม (combination notes) หากนำเสยงเดยวไปรองประกอบกน ดวยโนตแบบเดยว หรอหลายแบบมากกวา 1 ตวโนตกจะกลายเปนเสยงผสมทแตกตางกนออกไป และทำหนาทหลากหลาย โดยอาจจะรองโดยตวผและ/หรอตวเมย ทงชะนเดกถงชะนตวเตมวย

รปแบบการออกเสยงประเภทเสยงเดยว (single notes) ของชะนมอขาว

ในการประกาศอาณาเขตนน ตวเมยและตวผจะรองเพลงคกน หรอทเรยกวา vocal duet โดยทจะมการรองอนเครองกนกอน จากนนตวเมยจะเรมรอง โนตตำๆ แลวคอยไตระดบขนไปจนถงโนตทสงทสด แลวลดระดบลง เหมอนเปนทำนองเพลง ซงเราเรยกวา การรอง great call ตอจากนนตวผกจะรบรองตอบรบ โดยเวนชวงหางกนไมกวนาท

เสยงภาษาองกฤษ เสยงภาษาไทย คำอธบาย

A wa วะ เปนเสยงสนทออกเสยงงายสด ไมผนเสยง เปนเสยงทมความแปรผนของความถเสยงคอนขางดง รองทงสองเพศ

A hoo ฮ เปนเสยงสนและเบามากเหมอนพนลมหายใจออกมา ความถตำ อาจไดยนจากทงสองเพศ ไมผนเสยงมาก อาจไดยนรองเบาๆ เมอชะนเจออาหารทถกใจ หรอใชเรมตนกอนการรองคกน

Leaning was วา/ หวา/ วา /วา /หวา เปนเสยง wa ทผนเสยงขนลงได และออกเสยงยาวกวา ความถสง สามารถไดยนจากทงสองเพศ สวนใหญ มกรองพรอมๆ กนกอนการรองค

A wa-oo วะ-อ/ว เปนเสยงทผนเสยงขนลงได มความถสง เสยงคอนขางแหลม สามารถไดยนจากทงสองเพศ สวนใหญมกรองพรอมๆ กนกอนการรองค หรอรองเรยกหากน หรอเมอรสกถกรบกวน

A sharp wow วาว/วาว/วาว เปนเสยงสงและมความดงมาก มการผนเสยง รองโดยตวผวยหนม และตวผเตมวย โดยตวผเตมวยอาจรองเพอ วอรมเสยงกอนรองคกบตวเมย หรอเปนเสยงทรองเมอไดรบการรบกวน

An oo อ เสยงตำและคอยๆ ไลสงขน สวนใหญมกไดยนตวเมยรองเปนหลกเวลาทตวเมยจะรองคกบตวผ อาจพบในตวผทใชรองตงตนกอนจะรองเดยว อาจไดยนระหวางเวลาตวผมการเผชญหนากน

An ooaa อเอ/ออา เปนเสยง wa ซงมการผนเสยงมาก เหมอนตว เจ (J) รองโดยตวผเดยว หรอบางครงกรองพรอมกนทงตวผตวเมย พอแมและลกๆ สวนใหญไดยนเมอจะสงเสยงเตอนภย

กราฟแสดงเสยงรองสอดประสานระหวางชะนตวเมยและตวผ(ดดแปลงจากตนฉบบ Geissmann, T. 2009. Door Slamming: Tool-use by a captive

white-handed gibbon (Hylobates lar). Gibbon Journal Nr. 5: 53-60.)

ชะนมอขาว กำลงกนเงาะปา (ภาพโดย กลพฒน ศรลมพ)

ผลไทร (ภาพโดย อนตตรา ณ ถลาง)



ชะน...สตวทชวยปลกปา ชะนเปนสตวกนผลไมเปนหลก ทงจากไมตนเถาวลยและผลไทร นอกจากนยงกนยอดออนใบไม ดอกไม และแมลงตางๆ ดวย จากการท ชะนกนผลไมสกมากกวา 65% ของอาหารทงหมด อกทงเวลากนผล ชะน จะกลนทงเมลดลงไปดวย ดงนนเมอมนเคลอนทไปยงทตางๆ ในปา มนกจะ พาเมลดเหลานนไปดวย เวลาขบถาย เมลดผลไมทพวกมนกนกจะออกมา พรอมมล การทเมลดไดกระจายไปไกลจากตนแม และไมกระจกรวมกน จะชวยใหโอกาสการงอกและการรอดตายของตนออนมสง ในปทมผลไม ทชะนชนชอบ เชน เงาะปา เหลาชะนจะกนมากเปนพเศษ บางวนจะแวะ มากนทตนเดม 2-3 ครง เมอนบเมลดในมลชะน บางวนอาจไดเมลดเงาะถง 300 เมลดตอตวตอวน แตเงาะปาไมไดออกผลทกป ในปทไมมเงาะ ชะนกยงมผลไม อนเปนทางเลอก เชน ยางโอน (Polyalthia simiarum), ชางสารซบมน (Erycibe

ยางโอน (ภาพโดย Dr.Warren Brockelman)

เมอยดก (ภาพโดย Dr.Warren Brockelman)

elliptilimba), เมอยดก (Gnetum macrostachyum), มะหลอด (Elaeagnus conferta) เปนตน ลองคดกนดวา ในแตละวนชะนชวยปลกปากนขนาดไหน และชวยใหปาคงความหลากหลายไดอยางไมนาเชอ

ภยคกคามชะน ภยคกคามตอชวตและจำนวนประชากรชะนในธรรมชาตทนากลวท สดกคอ “มนษย” เรานเอง จากการลาชะน ซงพบเปนขาวตามหนาหนงสอพมพอยเนองๆ ทงทเอาเนอชะนมากนเปนอาหาร หรอการลาเพอเอาลกชะนมาขาย นอกจากนกจกรรมตางๆ ทมนษยใชชวตดำเนนไป กกอใหเกดผลกระทบกบ ชวตสตวปา การบกรกพนทปาเพอทำการเกษตร ทำใหพนทปาอนเปนทอย อาศยและแหลงอาหารของชะนลดลง หรอการเพมพนทเมอง การทำอตสาหกรรม บานพกตากอากาศ โดยเฉพาะในพนททอยรายลอมเขตอทยานแหงชาต หรอเขตรกษาพนธสตวปา กจกรรมเหลานเปนการเพมอณหภมความรอนใน บรรยากาศ ซงสงผลกระทบตอพชพรรณปาไมเปนลกโซ สภาพอากาศท เปลยนแปลงทำใหพชออกดอกออกผลไมตรงตามฤดกาล หรอทงชวงไป เปนระยะเวลานาน พชบางชนดอาจลดจำนวนลง หรอไมมกลาไมเตบโตทดแทน ตนทตายไป สงเหลานสงผลโดยตรงตอสตวกนพช เมอไมมอาหาร สตวปากไม สามารถดำรงชวตอยได

สมดลสงมชวต ชะนเปนสมาชกหนวยหนงของปา ของธรรมชาต... สงมชวตไมวาทงคน สตว พช จลนทรย ลวนดำรงอยรวมกน อาศยพงพากนและกนเปนหวงโซของ ระบบนเวศ กจกรรมตางๆ ของมนษยอาจสงผลกระทบทงทางตรงและทางออมตอสงมชวตในธรรมชาต และยอนกลบมาสมนษยเราได ดงนน มนษย จงควรตระหนกถงผลกระทบดงกลาว ถงเวลาทเราควรดแลรกษาปา สตวปา และสงแวดลอมในธรรมชาต ใหดำรงอยอยางสมดลเพอใหสงมชวตบนโลกนอยรวมกนอยางเปนสขและยงยนสบไป

แหลงภาพอางองชะนมงกฎ http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/95/In_the_branches.jpg

ชะนมอดำ http://www.chiangmaizoo.com/web25/th/encyclopedia/mammal-th/14-animal-wiki/mamalia/299-lophura-nycthemera-95ชะนดำใหญหรอไซแมง http://board.postjung.com/734484.html



ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทยกองบรรณาธการ

กระทรวงวทยฯรวมเฉลมพระเกยรต60พรรษาสมเดจพระเทพฯมอบกลองโทรทรรศน77จงหวดกระจายโอกาสการเรยนรดาราศาสตรทวประเทศ

สถาบน วจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน) หรอ สดร. กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เดนหนากระจายโอกาสการเรยนร ดาราศาสตรในโครงการ “77 จงหวด เปดฟาสองโลกดาราศาสตร เปดโอกาสเรยนรทวหลา” เพอเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ในโอกาสฉลองพระชนมาย 5 รอบ 2 เมษายน 2558 “60 พรรษา เจาฟานกดาราศาสตร” นำรองป 2558 มอบกลองโทรทรรศนพรอมสอการเรยนร 60 โรงเรยน พรอมขยายผลครอบคลม 77 จงหวดภายในป 2561

ดร.พเชฐ ดรงคเวโรจน รฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย กลาวถงโครงการดงกลาววา เปนการเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพ รตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ในโอกาสฉลองพระชนมาย 5 รอบ 2 เมษายน 2558 ดวยพระองคทรงใฝพระราชหฤทยในกจการดานวทยาศาสตรและ เทคโนโลยของชาตมาโดยตลอด โดยเฉพาะอยางยงดานดาราศาสตร ทรงโปรด ทอดพระเนตรปรากฏการณทองฟาสมำเสมอ ทรงกลองโทรทรรศนดวย พระองคเอง ทรงคนควาความรเกยวกบดวงดาวและเอกภพและโปรดให ผเชยวชาญทลเกลาฯ รายงานขาวสารดานดาราศาสตรอยไมขาด ทรงม พระราชปรารภถงความสำคญของวชาดาราศาสตรตอเยาวชน ในการกระตน จนตนาการ ทำใหใฝรใฝเรยน รจกแสวงหาคำตอบอยางเปนเหตเปนผล

กระทรวงวทยาศาสตรฯ โดย สดร. จงรเรมโครงการกระจายโอกาสการ เรยนรดาราศาสตร เนนจดประกายใหเยาวชนไดมโอกาสเรยนรจากทองฟา เกดแรงบนดาลใจทจะเรยนวทยาศาสตรและเปนนกวทยาศาสตร โดยจะมอบกลองโทรทรรศนและสอการเรยนรดาราศาสตรใหแกโรงเรยนทวประเทศ เพอ ลดความเหลอมลำทางการศกษา ใหเยาวชนเขาถงแหลงเรยนรไดอยางทวถง อกทงยงสรางความเขมแขงใหกบคณคร อนนำไปสการพฒนาเดกและเยาวชนทมคณภาพอกดวย

รองศาสตราจารยบญรกษา สนทรธรรม ผอำนวยการสถาบนวจย ดาราศาสตรฯ กลาวถงทมาของโครงการ “60 พรรษา เจาฟานกดาราศาสตร” วา สดร. ไดรบพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมไดมาตลอดตงแตกอน จดตงองคกร ดวยความเอาพระทยใสในกจการดานดาราศาสตรของชาต พระราชทานพระราชวโรกาสเสดจพระราชดำเนนทรงเปดหอดดาวแหงชาต และทรงวางศลาฤกษหอดดาวภมภาค ทกแหงมาตงแตตน หากเสดจฯ เยอน

ประเทศใดทกจการดาราศาสตร กาวหนา กโปรดใหเจาหนาทของ สถาบนโดยเสดจฯ ดวย เพอศกษา การปฏบตงานและตอยอดความ ร วมมอระหว างประเทศอยาง ตอเนอง กจการของสถาบนวจย ดาราศาสตรแหงชาต จงพฒนา รดหนาอยางยง มหอดดาวแหงชาต หอดดาวภมภาค และหอดดาว ในตางประเทศ เครอขายวชาการ นานาชาต การอบรมเผยแพรความร และกจกรรมดาราศาสตรเพอประชาชน มากมาย

อยางไรกตามสงสำคญทสดสำหรบอนาคตของวงการดาราศาสตรไทย คอ การสรางบคลากรตงแตวยเยาว เพอสรางโอกาสใหวาทนกดาราศาสตรรนใหม ไดสงเกต คนควา ทดลอง เรมตนทโรงเรยนและตอยอดสระดบมหาวทยาลย กลองโทรทรรศนเปนเหมอนหนาตางสโลกดาราศาสตร ภาพทไดเหนจากกลอง โทรทรรศนในวยเดก ประทบอยในใจนกดาราศาสตรระดบโลกทกคน ประกอบ กบสอการสอนคณภาพสงทใหขอมลความรทงอยางงายและเชงลก หนงสอ ประวตศาสตรดาราศาสตรยงทำใหเดกๆ ไดตระหนกในสายใยอนแนบสนท ระหวางมนษยและดวงดาวนบหมนป โครงการนเขาถงนกเรยนทวประเทศมากขน กวาเดมนบรอยเทา และยงไปกวานนดาราศาสตรเปนประตเชอเชญนกเรยนนบ ลานคนทวประเทศสวทยาศาสตรแขนงอนๆ ตอไป

ดร.ศรณย โปษยะจนดา รองผอำนวยการสถาบนวจยดาราศาสตรฯ ใหรายละเอยดเกยวกบกลองโทรทรรศนและสอการสอนดาราศาสตรทจะมอบใหกบโรงเรยนในโครงการดงน (1) กลองโทรทรรศนแบบสะทอนแสง เสนผานศนยกลาง 10 นว กำลงขยายสงสด 75 เทา เหมาะสำหรบกจกรรม การเรยนการสอน สองวตถทองฟาเชนพนผวดวงจนทร ดาวเคราะหในระบบสรยะ กาแลกซ ดาวหาง ไดอยางชดเจน (2) สอการเรยนรดาราศาสตรครบชด เชน หนงสอความรดาราศาสตร แผนทดาว โมเดลระบบสรยะ รมลายแผนทดาว เปนตน

สำหรบการมอบกลองโทรทรรศนและสอการเรยนรดาราศาสตร ครงท 1 กำหนดจดขนในวนท 4-6 เมษายน 2558 ณ บานวทยาศาสตรสรนธร อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย จงหวดปทมธาน

http://www.narit.or.th/index.php/pr-news/1677-60-telescopes-princess


ชาอหลงลดความเสยงการเกดภาวะไขมนในเลอดสง

จากการศกษาความสมพนธของการดมชาตอความเสยงการเกดภาวะ ไขมนในเลอดสงของประชากรชาวจนในเมองซวเถา (Shantou) โดยทำการ สำรวจและเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามเกยวกบพฤตกรรมการดมชาและ สขภาพ ตงแตป ค.ศ. 2010 ถง 2011 สามารถเกบขอมลอาสาสมครไดจำนวน 3,041 คน (อายระหวาง 20-80 ป) เปนผทมภาวะไขมนในเลอดสงจำนวน 1,651 คน เมอทำการวเคราะหความสมพนธระหวางพฤตกรรมการดมชาตอ ภาวะการมไขมนในเลอดสงดวยวธการทางสถตพบวา ผทดมชาเขยว ชาดำ หรอชาอหลงมากกวาวนละ 600 มล. ขนไป จะมความเสยงตอการเกดภาวะไขมน ในเลอดสงนอยกวาผทไมดมชาเลย และยงพบความสมพนธระหวางปรมาณใบชา ทบรโภคตอความเสยงการเกดภาวะไขมนเลอดสง โดยผบรโภคใบชาเขยวแหง มากกวา 750 กรม/เดอน จะมอตราเสยงตอการเกดภาวะไขมนในเลอดสงนอยทสด นอกจากนเมอวเคราะหความสมพนธระหวางชวงระยะเวลาในการดมชาตอ ความเสยงการเกดภาวะไขมนในเลอดสงพบวา การดมชาอหลงในระยะยาว (ตงแต

ขอมลจาก http://www.medplant.mahidol.ac.th/active/shownews.asp?id=1044ภาพจาก http://thai.cri.cn/247/2012/04/18/225s196993.htm

21 ปขนไป) มความสมพนธกบการลดลงของคาคอเลสเตอรอล ไตรกลเซอไรด และไขมนชนด low density lipoprotein – cholesterol คดเปน 3.22, 11.99 และ 6.69% ตามลำดบ

จากขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวา การดมชาอหลงในระยะยาวม แนวโนมชวยลดความเสยงตอการเกดภาวะไขมนในเลอดสงได

สองนกวจยญปน-สหรฐฯรบพระราชทานรางวล“สมเดจเจาฟามหดล”

ทมา: http://www.si.mahidol.ac.th/th/hotnews_detail.asp?hn_id=1663http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9580000010327

มลนธรางวลสมเดจเจาฟามหดล ในพระบรมราชปถมภ ประกาศผล การตดสนรางวลสมเดจเจาฟามหดล ประจำป 2557 นกวจยญปนผคนพบยาลด ไขมน พชตรางวลสาขาการแพทย สวนเจาของรางวลสาขาการสาธารณสขเปน แพทยชาวอเมรกนผกวาดลางโรคฝดาษ โดยสองนกวจยไดเขารบพระราชทาน รางวลจากสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร เมอวนท 28 มกราคม พ.ศ. 2558 ณ พระทนงจกรมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวง

เมอป พ.ศ. 2519 ศาสตราจารย ดร.อากระ เอนโด (Professor Akira Endo) ศาสตราจารยพศษฐเกยรตคณ คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลย เกษตรศาสตรและเทคโนโลยแหงโตเกยว ประเทศญปน ไดคนพบยาลดไขมน ทชอวา “คอมแพคตน” (compactin) ซงมฤทธยบยงเอนไซม เอชเอมจ – โคเอรดคเตส (HMG-CoA reductase) โดยแยกไดจากเชอรา เพนซลเลยม ซตรนม (Penicillium citrinum) เปนครงแรกในโลก หลงจากใชความพยายาม อยนานหลายป เพอหาวธรกษาโรคหวใจและหลอดเลอดทเปนสาเหตใหญ อนดบตนๆ ของการเสยชวตของผปวยทงในญปน สหรฐอเมรกา และอกหลาย ประเทศในขณะนน

การคนพบยาลดไขมนคอมแพคตนถอเปนความกาวหนาครงสำคญใน วงการแพทย ททำใหโรคหวใจและหลอดเลอดกลายเปนโรคทปองกนได และนำ ไปสการพฒนาและปรบปรงประสทธภาพของยาลดไขมนในกลมสแตตนทใชกน อยางแพรหลายในปจจบนรวม 7 ชนด ชวยลดอตราการเสยชวตของผปวย ทวโลกไดแลวกวา 10 ลานคน

ดานศาสตราจารยนายแพทยโดนลด เอ. เฮนเดอรสน (Professor Donald A. Henderson) ศาสตราภชาน ศนยความมนคงดานสขภาพ

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยพตตสเบรก และคณบด เกยรตคณ คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยจอหน ฮอปกนส สหรฐอเมรกา ไดเปน ผนำในการกวาดลางโรคไขทรพษหรอฝดาษใหหมดสนไปจากโลกไดสำเรจ

ในระหวางป พ.ศ. 2509-2520 ขณะท ศ.เฮนเดอรสน ดำรงตำแหนง หวหนาคณะแพทยในโครงการกวาดลางโรคไขทรพษขององคการอนามยโลก อยนน ไดมบทบาทสำคญในการประสานงานกบหนวยงานตางๆ ทวโลกในการรณรงคกวาดลางไขทรพษ โดยการใหวคซนแกประชากรทกกลม และ ตดตามเฝาระวงอยางใกลชด จนประสบความสำเรจ โดยมรายงานผปวยโรค ไขทรพษรายสดทายจากประเทศโซมาเลย ในป พ.ศ. 2520 และองคการ อนามยโลกไดประกาศใหโรคไขทรพษถกกวาดลางหมดสนไปจากโลกเมอวนท 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2523 นบเปนโรคตดเชอรายแรงชนดแรกและชนดเดยวท สามารถกวาดลางใหหมดไปจากโลกได

ทง ศ. ดร.อากระ เอนโด และ ศ.เฮนเดอรสน ไดเขาเฝาทลละอองพระบาท สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ซงเสดจฯ แทนพระองคใน การพระราชทานรางวลสมเดจเจาฟามหดล ประจำป 2557 เมอวนท 28 มกราคม พ.ศ. 2558 เวลา 17.30 น. ณ พระทนงจกรมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวง


จฬ าลงกรณ มหาวทยาลย รวมกบ สภาอตสาหกรรม แหงประเทศไทย แถลงขาวเปดตว “หอยทากแหงสยามและเมอกจากเมนเทล ขมทรพยอมตะแหงความงามจากธรรมชาต” โชวความหลากหลายของสายพนธ หอยทาก และศกยภาพการใชเมอกหอยทากสายพนธไทยในอตสาหกรรม ความงามสตลาดโลก

ศาสตราจารย ดร. สมศกด ปญหา อาจารยประจำภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร และหวหนาหนวยปฏบตการวจยซสเทมาตกสของสตว กลาววา ลกษณะทโดดเดนของหอยทากคอการผลตเมอกเพอใหชวตดำเนนไป อยางอมตะ ทงเมอกจากเทาหอยทากเพอใหประโยชนในการเดนทสงางามใน ธรรมชาต และเมอกจากแมนเทลใหผวพรรณของหอยทากคงความชมชนและ งดงามมาหลายลานป แมแตเมอกทขบออกมาเพอปองกนภยจากศตรกม ประโยชนเชนกน

ดวยเหตนอารยธรรมโบราณตงแตอาณาจกรโรมนหรออยปต จงใช ประโยชนจากหอยทากเพอการบรโภคและเพอความงาม แมปจจบนหลาย ประเทศอาท เกาหล ญปน และชล ไดคนพบความลบของเมอกหอยทาก ท นอกจากจะมสรรพคณชวยใหผวนมนวล จนมการเพาะเลยงและนำสารสกดจาก เมอกหอยทากมาใชเพอความงามแลว ยงมผลการวเคราะหทางเคมทพบ สารประกอบทเปนประโยชนมากมาย อาท สารตานอนมลอสระ สารตาน การอกเสบ โปรตนและเปปไทดทเปนประโยชนดานการบำรงผวพรรณ เปนตน

“การวเคราะหเมอกหอยทากไทยทชอวา หอยนวล Hemiplecta distincta พบวาอดมไปดวยสารนานาชนดทมประโยชนมากมาย เหมาะตอ การซอมแซมและบำรงผว อาท อลาสตน (elastin) อะลนโทอน (alantoin) กรดไฮยาลโรนก (Hyaluronic acid) กรดไกโคลก (glycolic acid) และ สารแอนตออกซแดนต (anti-oxidant) เปนตน จดไดวาเปนเมอกคณภาพชนด

จฬาฯวจยเมอกหอยทากสนวตกรรมเสรมความงาม

เยยมทสามารถนำมาพฒนาเพอสรางนวตกรรมทางดานเครองสำอางและธรกจ ความงาม และทนาภาคภมใจคอ เปนผลตภณฑจากทรพยากรชวภาพของไทย เราเอง ทงนเซรมดงกลาว ไดมการจดสทธบตรในนามของจฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนทเรยบรอยแลว และไดมการพคคยกบสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย เพอผลตในเชงอตสาหกรรมตอไป” ศ. ดร.สมศกด กลาวและเพมเตมวา

จากการทำงานวจยพนฐานลงพนทในประเทศไทยอยางจรงจงเปนเวลา กวา 20 ป พบวา ประเทศไทยมความหลากหลายของสปชส (Species) หอยทากบกสงมาก ในระบบนเวศทหลากหลาย มการคนพบและไดรบการ ตพมพเผยแพรแลวมากกวา 600 ชนด และคาดวานาจะมมากถง 1,000-1,500 ชนด เนองจากประเทศไทยมลกษณะทางภมศาสตรเปนศนยกลางของปาเขตรอน สามารถพบหอยทากบกหลายประเภททมความโดดเดน ขณะเดยวกนในชวง 2-3 ปทผานมาน ไดมการคนพบหอยทากไทยทเปนชนดใหมของโลกหลายชนด อาท หอยมรกต (Amphidromus classiarius) และ หอยบษราคม (Amphidromus principalis) ซงไดรบพระราชทานชอจากสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

“จากการคนพบหอยทากไทยแลวกวาหลายรอยชนดนน เปนเครอง ยนยนไดวา 1) ประเทศไทยมทรพยากรหอยทากทหลากหลายชนด 2) หอยทาก ไทยถกนำมาบรโภคเปนอาหารไดเชนกน 3) หอยทากไทยมเมอกจากแมนเทล ทอดมไปดวยสารทดแลผวหนงใหมความงามอยางยงยน 4) คนไทยทกคน สามารถชนชมความงามนไดจากทรพยากรของเราเอง 5) คนไทยมทรพยในดนทจะใชสรางอนาคตของลกหลานไดอยางยงยนหากทกคนเหนความสำคญและ ชวยกนดแล” ศ. ดร.สมศกด กลาวทงทาย

หองภาพวทย Sci-Gallery ปรท ศน เท ยนทอง

ภาพนคอ ภาพจากการถายเซลฟในอวกาศเปนภาพแรกของโลก โดยนกบนอวกาศของสหรฐอเมรกา ชอ เอดวน บซ อลดรน (Edwin E. “Buzz” Aldrin) ซงเขาไดถายภาพตวเองในอวกาศ ระหวางการปฏบตภารกจโครงการเจมน 12 เมอเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 1966 บซ อลดรน เปนนกบนอวกาศคนทสองของโลกทไดขน ไปเหยยบบนพนผวดวงจนทร หลงจากท นล ออลเดน อารมสตรอง (Neil Alden Armstrong) ไดกาวลงเหยยบพนดวงจนทรเปน คนแรกของโลกเพยงไมกนาท

ภาพถายของบซอลดรนทถายตนเองในอวกาศเมอปค.ศ.1966

ภาพจาก : http://en.wikipedia.org/wiki/Space_selfie



หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก

หากคณยนแบบกระตายขาเดยวไดนานไมเกน 20 วนาท นนอาจหมายความวาคณมปญหาเกยวเสนเลอดในสมอง

ทมนกวจยญปนทศนย Center for Genomic Medicine มหาวทยาลยเกยวโตชวา คนทไมสามารถรกษาสมดล ขณะทดลองยนกระตายขาเดยวในระยะเวลาสนๆ ได ควรเขารบการตรวจรางกายจากแพทยเพอดสขภาพของเสนเลอด ในสมอง

ทมนกวจยทมนใหอาสาสมครชายและหญงทรางกายแขงแรงด อายเฉลย 67 ป จำนวนเกอบ 1,400 คน ทดลองยนกระตายขาเดยวโดยจบเวลาวายนขาเดยวไดนานแคไหน อาสาสมครลมตาขณะยนบนขาขางเดยวโดยยกขาขางหนงขน เหนอพน ทมนกวจยพบวาอาสาสมครทไมสามารถรกษาสมดลขณะยนกระตายขาเดยวไดนาน 20 วนาท เปนผทม ความเสยงสงตออาการเสนเลอดในสมองแตก ทมนกวจยใชเทคโนโลยการถายภาพสมองเปนตวชวยยนยนความเสยงตอโรคน

ผสอขาววโอเอรายงานวาอาสาสมครในการวจยทพบวามปญหาสขภาพของเสนเลอดในสมองเปนกลมทสงวย และเปนโรคความดนโลหตสงอยแลว

ทมนกวจยญปนทมนไดตพมพผลการศกษาไปเมอเรวๆ นในวารสาร American Heart Association Journal Stroke พวกเขาชดวยวา อาสาสมครทเสยสมดลขณะยนกระตายขาเดยวนาน 20 วนาทยงเปนผทมปญหาเกยวกบความสามารถทางความคดอานอกดวย

ทมนกวทยาศาสตรเกาหลใตและสหรฐฯรวมกนพฒนาผวหนงเทยมไดสำเรจ

แหลงขอมลและชมคลปวดโอไดทhttp://www.voathai.com/content/science-artificial-skin-tk/2587080.html

ผวหนงเทยมนมความอนเหมอนผวหนงคนจรงๆ และยงรบรความรสกทางประสาทสทผสและความเปยกชนไดดวย

มอยนตมความกาวหนามากขนตลอดเวลา มนษยและมอยนตท กาวหนามากทสดเปนมอยนตทควบคมการทำงานดวยความคด แตผ สวมมอยนตหรอ bionic hands ยงตองอาศยการมองเหนเปนตวชวยระบวา พวกเขากำลงจบตองหรอถออะไรอย

อยางไรกตาม มาถงขณะน ทมนกวจยในเกาหลใตเปดเผยวาพวกเขา ไดพฒนาผวหนงเทยมทยดไดขน มาเปนผวหนงเทยมทรบรความรสกรอน ความดน และความเปยกชนได

ผวหนงเทยมนพฒนาจากวสดยางยดพอลเมอร แมไมสามารถนำไป ใชทดแทนผวหนงจรงในคนไขทถกไฟลวกได แตวามนถกออกแบบใหเปนตว สอความรสกทางประสาทสมผสทมความใกลเคยงความเปนจรงสงแกแขน เทยมหรอมอยนตได

นาย Kim Dae-Hyeong หวหนาทมวจยนเปนอาจารยสอนทคณะวศวกรรมทางเคมและชววทยา มหาวทยาลย Seoul National University เขากลาววา ตวเซนเซอรในผวหนงเทยมนลอกแบบมาจากตวรบความรสกในผวหนงของคนจรงๆ ผวหนงเทยมสามารถรบรแรงดน อณหภม นำหนก และความชนได นอกจากนยงมความออนละมนเหมอนผวหนงคน มการฝง ตวสรางความรอนเพอใหผวหนงเทยมมความอนเหมอนจรงดวย ผวหนงเทยม นผลตจากสวนผสมของยาง พอลเมอร และซลโคน บรรจตวเซนเซอรทม ความถในระดบ 400 ตวตอตารางมลลเมตร

มอเทยมทหอหมดวยผวหนงเทยมจะสามารถแยกแยะวสดทแหงจากวสดทเปยกไดและยงสามารถวดแรงดนทเกดจากการจบได แตคณคมกลาววา สงทผวหนงเทยมยงทำไมไดในขณะนคอยงไมสามารถสงสญญาณทไดรบ จากการสมผสไปยงสมองไดซงเขากลาววานนเปนเปาหมายสงสดของทมงาน เขาหวงวามอยนตทคลมดวยผวหนงเทยม จะสามารถนำไปใชกบผพการไดใน อนาคต และสำหรบการใชงานในภาคอตสาหกรรม เขากลาววาผวหนงเทยม สามารถนำไปใชไดกบหนยนตหลายประเภทรวมทงมอยนต

ทมนกวทยาศาสตรกลาววาในอนาคต หนยนตทประกอบดวยผวหนง เทยมทรบรความรสกทางประสาทสมผสไดน จะสามารถใชแปนพมพหรอ คยบอรดไดและอาจจะสามารถเปลยนผาออมเดกไดดวย

ลองยนขาเดยว20วนาทวธงายๆในการทดสอบโรคหลอดเลอดในสมอง

http://www.voathai.com/content/combined-health-strokres-tk/2595981.html


บทความพเศษทมงานโฆษกกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ดร.วรวรงค รกเรองเดช อาจารยประจำภาควชาฟสกส คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ในฐานะรองโฆษกกระทรวง วทยาศาสตรและเทคโนโลย กลาววา ในยคทประเทศไทยอยในชวงการเปลยนแปลง เนองจากกำลงวางรากฐานทสำคญทงทางดานเศรษฐกจและสงคมใหประเทศไทย สามารถแขงขนไดกบนานาประเทศ และกลไกภาครฐสนบสนนการมสวนรวมจาก ภาคเอกชนอยางเปนรปธรรม การเปลยนแปลงนจำเปนตองอาศยคนทมความร ความสามารถจำนวนมาก ตองการคนทสรางคน หรอครสำหรบกลมคนทกชวงวย และเปนยคทวทยาศาสตรและเทคโนโลยเขามามบทบาทในชวตประจำวน

ดร.วรวรงค กลาววา สงคมมองวทยาศาสตรเปนเรองยาก เปนเรองไกลตว ดงนน ครจงควรมความพยายามทำใหวทยาศาสตรเปนเรองงาย และเปนสงทจำเปนทชวตขาดไมได ทำใหเดกรนใหมเหนวาวทยาศาสตรฝงอยในทกๆ สวนของสงรอบตวเรา อยในเทคโนโลยทเราใช ตวอยางเชน นำทเราดมอยทกวน หากไมมเครองกรองนำ หากไมมองคความรทางวทยาศาสตรในการวเคราะห นำเสย หรอบอกใหไดวานำด เรากคงตองวงไปปาไปหานำดม หากเราไมมเรอง องคความรทางวทยาศาสตรเรองการแปรรปผลตภณฑยางพาราใหเปนยางลอ เรากคงตองใชลอรถทเปนแบบเกวยนไมสมยกอน ซงกคงไมสะดวกเทาทกวนน

“การเรยนรแบบวทยาศาสตรนน มเปาหมายเพอใหนกเรยนสามารถ คดไดอยางเปนระบบ คดอยางเปนขนเปนตอน ใชขอมลไดอยางถกตองและ เหมาะสม ซงกระบวนการนตองอาศยการฝกฝนเปนอยางมาก จรงๆ แลวเรา สามารถหยบของรอบๆ ตวมาศกษา มาดวาสงของสงนนมชนสวนอะไรบาง แตละชนสมพนธกนอยางไร และเพราะเหตใดมนจงเปนแบบน ลองจนตนาการ

ดเกยวกบการเรยนรเรองแรงในวชาฟสกส เราสอน กนเรองการตอวงจรไฟฟา กตองทดลองกบของจรงด พยายามใหเดกไดใชเวลารจกกบสวนประกอบตางๆ รวาสวตชไฟคออะไร หนาตาสวตชเปนอยางไร หลอดไฟเปนอยางไร ตอกนแบบนแลวจะไดอะไร ใหเดกไดทดลองจรงจะเสรมประสบการณให เดกจดจำสงทไดสมผส สงผลใหเกดการเรยนร” ดร.วรวรงค กลาว

ความทาทายของการจดการเรยนรเปนเรองของการใหสรางโอกาสใหกบเดกๆ

แนะครปรบแนวคด...วชาวทยเปนสงทชวตขาดไมไดสงคมไทยในปจจบนจำเปนตองอาศยคนทมความรความสามารถจำนวนมากตองการคนทสรางคนหรอครสำหรบกลมคนทกชวงวยและเปนยคทวทยาศาสตรและเทคโนโลยเขามามบทบาทในชวตประจำวน ไดเรยนรไดเตมศกยภาพ โดยเฉพาะหองเรยนขนาดใหญ สงทจำเปนมากในการ

จดการเรยนการสอนคอการสะทอนความคดกลบใหกบผเรยน ดงนนคณครตองหาโอกาสใหกบตวเอง เปดโลกทศนเรยนรสงใหมดวยวธการใหม

ในสวนของกระทรวงวทยาศาสตรฯ เอง มโครงการเกยวกบครทนา สนใจหลายโครงการ เชน สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) มโครงการบานนกวทยาศาสตรนอยประเทศไทย ทมการอบรมคร สงเสรมเทคนคและแนวทางการจดการเรยนการสอนแบบสะเตม (STEM) โครงการพฒนาครและสอการเรยนรแบบสะเตม เปนการแลกเปลยนเรยนร ระหวางนกวจยระดบประเทศกบครแกนนำเพอขยายผลตอไป โครงการอบรมคร Frontier Science เพอตอยอดเสรม สรางความเขมแขงดานวชาการใหคร วทยาศาสตร และโครงการอบรมครดานนาโนเทคโนโลย

ดานสถาบนวจยแสงซนโครตรอน (สซ.) มโครงการ CERN School Thailand ตามแนวพระราชดำรของสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ซงเปนความรวมมอระหวางประเทศไทยกบเซรนเพอให นกฟสกสจากประเทศไทยเขารวมทำการทดลองดานฟสกสอนภาคพลงงานสงกบกลมการทดลอง นอกจากนยงมโครงการอบรมเครอขายซนโครตรอนเพอ ครวทยาศาสตร ซงเปดใหกบครวทยาศาสตรจากทวประเทศ

สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (สดร.) มโครงการอบรมครทาง ดาราศาสตร สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและ นวตกรรมแหงชาต (สวทน.) มโครงการขบเคลอนนโยบายการพฒนาและนำ ความรดานสะเตมเพอเพมผลตภาพ และความสามารถดานการผลตและบรการ และโครงการความรวมมอการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการกบการทำงาน

นเปนเพยงตวอยางของโอกาสทเปดกวางใหคณครสามารถวงเขาหาเพอเรยนรสงใหมๆ ดวยกระบวนการใหมๆ ได และนำกลบมาพฒนาสงใหมๆ เตรยมความพรอมใหคนรนใหม รวมสรางอนาคตใหมใหประเทศไทย

“การสรางใหคนมศกยภาพในการเรยนร สามารถคดวเคราะหหรอ ตอยอดองคความรได สามารถปรบตวและอยรวมกบโลกทมการเปลยนแปลง อยางรวดเรวไดอยางเหมาะสมนน ไมใชเรองงาย ครตองพรอมรบการเปลยนแปลง ของโลกอนาคต และพรอมทจะเปนตนแบบใหกบนกเรยนดวย” ดร.วรวรงค กลาวทงทาย

ภาพจากhttp://www.mwa.co.th/images/article/news2493/n20101118115833_8686.jpg

http://science.sut.ac.th/physics/Activity/CERN/DSC_3363.JPG



สารคด วทยาศาสตร

ณมรธา พอลสน

แสงเหนอแสงใต...ปรากฏการณแสงเตนรำทขวโลก

ขอมลและภาพจากwikipedia.org

http://wattsupwiththat.files.wordpress.com/2009/09/solarwind.jpghttp://uc.exteenblog.com/daejeonastronomy/images/earth/aurora-borealis-3.jpg


แสงเรองรองสสนสวยงาม พดโบกไปมาราวกบการเรงระบำของแสง บนฟากฟาทบรเวณขวโลก ชางนาอศจรรยราวกบฝมอแหงเทพในนยาย หาก แตความจรงแลว มนคอปรากฏการณทางธรรมชาตทเกยวของกบทาง วทยาศาสตร

หลายทานคงเคยไดยน หรอบางทานเคยมโอกาสไดเหนปรากฏการณ ธรรมชาตทเรยกวา แสงขวโลก (Aurora Polaris) ซงมลกษณะเปนแสงสวยงามเรองรองสะทอนอยบนทองฟาของประเทศแถบขวโลก เชน ไอซแลนด นอรเวย สวเดน นวซแลนด ออสเตรเลย มาบางแลว

แสงขวโลกไดถกขนานนามวาเปน “การเตนรำของแสงส” (The Bright of Dancing Lights) หรอ “การเรงระบำของจตวญญาณ” (Dance of The Spirits) มรากศพทภาษาองกฤษมาจากคำวา Aurora ซงถกตงขนตามเทพ แหงรงอรณของชาวโรมน (Roman Goddess of Dawn)

แสงขวโลกสามารถเกดขนไดทงในแถบขวโลกเหนอและขวโลกใต และสามารถมองเหนไดอยางชดเจนในคนทมดสนท แสงขวโลกทเกดในแถบขวโลก เหนอ เรยกวา แสงเหนอ (Northern Light หรอ Aurora Borealis) แสงขวโลก ทเกดในแถบขวโลกใต เรยกวา แสงใต (Southern Light หรอ Aurora Australis) มงานวจยบอกวา แสงเหนอ และแสงใตนน มกจะเกดขนในเวลาเดยวกน มรปรางและสเหมอนกน แตจะปรากฏเปนลกษณะของภาพสะทอนเงากระจก ตอสายตาผพบเหน

ชาวยโรปเหนอในยคโบราณ (กลมคนทอาศยอยในประเทศนอรเวย สวเดน เดนมารก ฟนแลนด และไอซแลนด) มความเชอวาแสงขวโลกเกดจากแสงสะทอนของชดเกราะนกรบโบราณ และสองสวางขนบนทองฟา ในขณะท ชาวโรมนสมยกอนเชอวา แสงขวโลกเกดจากการปรากฏตวของเทพแหงรงอรณ ซงจะโบยบนผานทองฟายามเชา เพอมาสงสญญาณวา ดวงอาทตยกำลงจะขนแลว สวนชาวอะบอรจนมความเชอวา แสงขวโลกเปนสญลกษณของไฟ ไมวาจะเปน ไฟจากคบเพลง หรอการกอกองไฟ ถาจะใหเปรยบเทยบตำนานเหลาน กคงจะ











คลายปรากฏการณธรรมชาตในบานเรา ไมวาจะเปนการทฟาผาเพราะยกษ รามสรขวางขวานใสลกแกวของนางมณเมขลา หรอการเกดจนทรปราคาเพราะพระราหมาอมดวงจนทรเอาไว

แตในความเปนจรงในทางวทยาศาสตรแลว แสงขวโลกเกดจากอนภาค พลงงานสงซงถกปลดปลอยจากดวงอาทตยขณะทกำลงหมน อนภาคเหลาน เคลอนทมากบลมสรยะ มงหนาเขาสชนบรรยากาศโลก แตดวยอทธพลของสนาม แมเหลกบนผวโลก ในขณะทอนภาคเคลอนทผานชนบรรยากาศโลกทระดบความสง 80-640 กโลเมตรจากพนดนนน พวกมนจะชนกบโมเลกลของกาซในชน บรรยากาศ และปลดปลอยพลงงานออกมาในรปของแสงทตามนษยมองเหนได

แสงขวโลกจะปรากฏเปนสและรปรางทแตกตางกน โดยทรปรางของ แสงขวโลกนน ขนอยกบลกษณะของสนามแมเหลกบนผวโลก รปรางทพบเหนบอย คอเปนแสงเรองรองกระจายอยบนทองฟา หรอมลกษณะเปนลำแสงชดเจน หรอมหนาตาเหมอนมานหมอกของละอองแสง

สวนสของแสงขวโลกขนอยกบความสงทเกดการชนกนของอนภาคจาก ดวงอาทตยกบโมเลกลของกาซในชนบรรยากาศโลก รวมถงชนดของกาซดวย ซงหลกๆ ไดแก ออกซเจน และไนโตรเจน สของแสงขวโลกทปรากฏบอยทสด คอ สเขยวและสชมพ รองลงมาคอสแดง สเหลอง และสมวงตามลำดบ

นกวทยาศาสตรพบวา แสงขวโลก ไมไดมเฉพาะบนโลกเทานน แตพบในชนบรรยากาศของดาวเคราะหดวงอนๆ ทมสนามแมเหลก อยางเชน ดาวพฤหสบด ดาวเสาร ดาวยเรนส และดาวเนปจน ดวยเชนกน

อานมาถงตรงน หลายทานอาจเรมกงวลวา การเกดแสงขวโลกนนจะ สงผลกระทบตอโลกของเราหรอไม เรองนแมจะยงไมปรากฏวามบนทกถง ความเสยหายจากการเกดแสงขวโลกทชดเจน แตมเรองเลาเกยวกบเหตการณ ประหลาดขณะเกดแสงขวโลกอยบาง คอ เมอวนท 2 กนยายน ค.ศ. 1859 เจาหนาทสงโทรเลขในเมองบอสตน และพอรตแลนด ประเทศสหรฐอเมรกา สามารถสงโทรเลขสอสารกนไดนานกวาสองชวโมง ขณะเกดแสงขวโลก ทงๆ ทเครองสงโทรเลขของทงสองสถานน ไดถกถอดถานออกไปแลว

นอกจากนยงมเรองเลาตอกนมายาวนานวา แสงขวโลกนนมเสยงดวย ซงเรองนไมมการยนยนชดเจน จนกระทงในป ค.ศ. 2012 นกวทยาศาสตรชาว

ฟนแลนดไดรายงานวา สามารถบนทกเสยง ลกษณะคลายเสยงปรบมอไดขณะเกดแสง ขวโลกทความสงหางจากพนดนประมาณ 70 เมตร

ปรศนาเรองเหตการณประหลาดท เกยวพนกบแสงขวโลกนน มอกหลายเรองราว และยงคลมเครอ แตเชอวา ความงามของ แสงขวโลกนนมหศจรรยเกนกวาจะหามใจ หลายทานคงปกธงไวในใจแลววา ชวตน จะตองไป และจะตองไดเหนแสงขวโลก กบตาตวเองสกครง




















http://www.oryor.com/index.php/th/http://www.oryor.com/index.php/th/

http://www.oryor.com/index.php/th/








สาระนารจาก อย.



http://www.nstda.or.th/nac2015/main.phphttp://www.nstda.or.th/nac2015/main.php

Sci Infographicกองบรรณาธการ


30ÁÕ¹Ò¤Á�2àÁÉÒÂ¹2558àÇÅÒ09:00�17:00¹.

¢ÍàªÔÃ�ÇÁ¡ÒÃ»ÃÐªØÁÇÔªÒ¡ÒÃÊÇ·ª.»ÃÐ¨Ó»�2558

ÇÔ·ÂÒÈÒÊµÃ�à·¤â¹âÅÂÕáÅÐ¹ÇÑµ¡ÃÃÁÊÙ�»Ç§ä·Â´�ÇÂ¹éÓ¾ÃÐ·ÑÂÍ§¤�ÊÔÃÔ¹¸Ã

³ÍØ·ÂÒ¹ÇÔ·ÂÒÈÒÊµÃ�»ÃÐà·Èä·Â¨.»·ØÁ¸Ò¹Õ¤ÅÔ¡

¢�Í

ÁÙÅ§Ò¹à¾ÔèÁàµÔÁ

call center 0 2564 8000

แหลงทมา : https://witsanook.files.wordpress.com/2015/02/tsunami.jpg


บานน กค ด

Quiz

สงคำตอบมารวมสนกไดท กองบรรณาธการสาระวทย

ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต 111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120 หรอสงทางโทรสารหมายเลข 0 2564 7016 หรอทาง e-mail ท [email protected]

อยาลมเขยนชอ ทอย มาดวยนะฮะ

สวสดฮะคณผอาน ในฉบบท 23 เหมยวถามวา ซากฟอสซลสตวดกดำบรรพทเปนตว เดนทง 6 ตว ในเกมกระดานสายพนธไทย The Xvolution นน มอะไรบาง ไปดคำตอบกนฮะ

หมดเขตสงคำตอบ

วนท 25 มนาคม 2558 คำตอบจะเฉลยพรอมประกาศรายชอผไดรบรางวลใน

สาระวทย ฉบบท 25 สำหรบของรางวล ทางเราจะจดสงไปใหทางไปรษณย

ผทไดรบรางวลมรายชอดงตอไปนรางวลท 1 เสอยด The Xvolution limited edition จำนวน 2 รางวล ไดแก คณวสนธร เสรสชาต คณสมรลกษณ แจมแจง

รางวลท 2 พวงกญแจไดโนเสารพนธไทย จำนวน 5 รางวล ไดแก คณศศวมล เกตแกว, คณนรศรา เคาฉม, คณศภพล ถาวรวงษ, คณสรส สลญชปกร, คณธญญรศม สรเสฏฐชนะ

ยนดกบทกทานทไดรบรางวลดวยนะฮะ ในฉบบน คำถามกตอเนอง

กนมาเลยจากฉบบทแลว เมอพดถงเรองซาก ดกดำบรรพและววฒนาการ กตองคดถงนกวทยาศาสตร

ทานนเลยฮะ “ชาลส ดารวน” เหมยวอยากทราบวา หลงจากทดารวนเดนทางสำรวจสงมชวตไปเกอบทวโลก เขาไดจดบนทกและศกษาสงทเขาพบจนเขาใจกลไกการเกด ววฒนาการของสงมชวต และไดตพมพหนงสอขนมา เลมหนง หนงสอเลมนน มชอวาอะไร ทราบแลวสงคำตอบเลยนะฮะ ฉบบท 24 น เหมยวม เสอยด The Xvolution limited edition

จำนวน 2 รางวล และจานรองแกว “ชาลส ดารวน” 5 รางวล มอบใหฮะ

• สยามโมไทรนนส อสานเอนซส หรอ Siamotyrannus isanensis เปนไดโนเสารในวงศไทรนโนซอรเดทเกาแกทสดในโลก พดงายๆ คอ มนเปนบรรพบรษทเกาแกของไทรนโนซอรส เรกซ นนเอง พบซากทจงหวดอดรธาน สกลนคร กาฬสนธ ขอนแกน และนครราชสมา

• ภเวยงโกซอรส สรนธรเน หรอ Phuwiangosarus sirindhornae เปนไดโนเสารกนพชคอยาวทโดงดง จนไดฉายาวา “โซโรพอดแหงเอเชย” ขดพบทภกมขาว อาเภอสหสขนธ จงหวดกาฬสนธ

• สยามโมซอรส สธธรน หรอ Siamosaurus suteethorni เปนฟอสซลไดโนเสารกนเนอทพบชนดแรกของไทย จงมการตงชอใหเปน เกยรตแก นายวราวธ สธธร ผคนพบ โดยพบทจงหวดนครราชสมา ขอนแกน กาฬสนธ ชยภม อบลราชธาน สกลนคร และอดรธาน

• ชตตะโกซอรส สตยารกษก หรอ Psittagosaurus sattayaraki เปนไดโนเสารปากนกแกวชนดใหม ในประเทศไทยพบชนสวน ของกรามทจงหวดชยภม ป พ.ศ. 2532 จงมการตงชอเพอเปนเกยรตแก นายนเรศ สตยารกษ ผคนพบ

• ชางงาจอบ กอมโฟทเรยม (Gomphotherium) เปนชางดกดาบรรพทเคยพบซากฟอสซลทงในยโรป อเมรกาเหนอ อเมรกาใต รวมทงในเอเชย คอ จน พมา อนเดย และไทย

• โคราชพเธคส พรยะอ หรอ เอปโคราช (Koratphithecus piriyai) มอายประมาณ 7-9 ลานปกอน พบซากฟอสซลทบอทรายทาชาง อาเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนครราชสมา มนเปนญาตทใกลชดทสดของอรงอตง

รายละเอยดเพมเตมท http://www.nstda.or.th/thexvolution/gallery.html


ผลตและจดจำหนายโดยศนยหนงสอสวทช.ราคาชดละ99บาท

สนใจ ตดตอสอบถาม และสงซอไดท ศนยหนงสอ สวทช.โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 1179-80

Email: [email protected]เวบไซต: http://www.nstda.or.th/cyberbookstore/Facebook : https://www.facebook.com/NSTDAbookstore


“หนหนเอย หนนอย ขอถามหนหนอย ไดไหม หนใฝหนฝน อยากเปนอะไร เมอหนโตใหญ สงไหน ทอยากเปน...”เดกๆ เคยฟงเพลงนกนไหม? เดกๆ ใฝฝนวาโตขน อยากเปนอะไรกนบาง?

ตวอยางตวการตนทแตงกายและมอปกรณพรอม เมอประกอบเสรจแลว

ชดการเรยนรแตงตวอาชพนกวทยาศาสตรสนกกบชดการเรยนร“สำหรบปฐมวย”

สนกเลน เหนอาชพ : หนนอยตะลยอาชพนกวทยาศาสตร

แผนกระดาษแขงทบรรจตวการตน ชดแตงกาย และอปกรณอาชพนกวทยาศาสตรตาง ๆ

พรอมแผนแมเหลกทใหมา

ชดการเรยนรทนำมาแนะนำกนในฉบบน ชวยใหเดกๆ ไดเรยนรอาชพตางๆ ของนกวทยาศาสตร ไดแก นกพฤกษศาสตร วศวกรยานยนต นกเคม นกบนอวกาศ นกวทยาศาสตรทางทะเล และหมอ วธการเลนกคอ ใหเดกๆ แกะตวการตน ชดแตงกาย และอปกรณทใชในอาชพนน ออกจากแผนกระดาษแขง จากนนนำแผนแมเหลกชน สเหลยมเลกๆ ทใหมา (ถงตรงนเดกๆ ควรจะใหผปกครองมาชวยตดใหนะ) โดยแผน แมเหลกจำนวนหนงตดทตวการตนตามตำแหนงกรอบเสนประททำเครองหมายไวให สวนอกจำนวนหนงตดทดานหลงของชดแตงกายและอปกรณฯ เมอนำชดแตงกายและอปกรณฯ มาตดประกบกบแผนแมเหลกทตวการตน กจะไดตว การตนเปนนกวทยาศาสตรตามอาชพตางๆ กนไป ทนลองแปลงกายสลบตวการตนชายกบหญงดบาง เชนจากเดมแตงตวใหตวการตนผชาย เปนหมอ กลองเปลยนใหเปนผหญงเปนหมอ ดบาง

เมอแตงตวการตนเรยบรอยแลว ขน ตอมากคอการประกอบแผนทอาชพ โดยการนำ แผนฉากหลงทมอยหกแผนมาเรยงตอกน เปนอน เสรจ เทานเดกๆ กนำตวการตนไปวางเลนบนแผนทอาชพนกวทยาศาสตรนนๆ ไดเลย

ตวอยางแผนเตมเมอประกอบเสรจแลว

ใบสมครสมาชก

สทธพเศษสำหรบสมาชก

ไดรบ e-magazine สาระวทย อยางตอเนองทางอเมลโดยไมเสยคาใชจายใดๆ

ซอหนงสอของ สวทช. ลด 20% ทศนยหนงสอ สวทช.

สงซอทางไปรษณย คาจดสงฟร ! (เฉพาะในประเทศ)หมายเหต 1. ทานสามารถสงไฟลหรอถายเอกสารแบบฟอรมนเพอใหทานอนทสนใจ

สมครเปนสมาชกได

2. โปรดสงใบสมครกลบมายงกอง บ.ก. ตามทอยขวามอ หรอทางโทรสาร

หรอทางอเมล

สาระวทย เปนนตยสารอเลกทรอนกส (e-magazine) รายเดอน มจดประสงคเพอเผยแพรขอมลขาวสารและความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงของไทยและตางประเทศ ใหแกกลมผอานทเปนเยาวชน และประชาชนทวไปทสนใจในเรองดงกลาว โดยสามารถดาวนโหลดไดฟรท www.nstda.or.th/sci2pub/ หรอ บอกรบเปนสมาชกไดโดยไมเสยคาใชจายใดๆ จดทำโดย ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนา วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)

ขอความตางๆ ทปรากฏในนตยสารอเลกทรอนกสฉบบน เปนความเหนโดยอสระของผเขยน สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ไมจำเปนตองเหนพองดวย


คำคม นกวทยนำช ย ช วว วรรธน

ชอ/สกล ......................................................................................................................................................................................................................................................

ทอยปจจบน จงหวด ..................................................................................................................................................................................................................................

โทรศพท ...........................................................................................E-m๐il (โปรดเขยนตวบรรจง) .......................................................................................................

วฒการศกษา ปวช./ปวส. ม. 6 ปรญญาตร ปรญญาโท

ปรญญาเอก อนๆ ...............................................................................................................................................

อาชพปจจบน คร/อาจารย นกเรยน (ชน............) นสต/นกศกษา (ป............คณะ.....................................................)

รบราชการ/พนง. รฐวสาหกจ พนง. บรษทเอกชน ธรกจสวนตว อนๆ..........................................

วนท .........../............./....................

กองบรรณาธการ สาระวทย

ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย

ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120

โทรสาร 0 2564 7016

e-mail: [email protected]

สมครสมาชกสงมาตามทอยดานลาง

“In 100 years we’ve gone from filming the Wright brothers to

landing a camera on Titan, a moon 800 million miles away.”

- Chris Hadfield, a retired Canadian astronaut

“ในเวลาศตวรรษเดยว เรากาวหนาจากการถายภาพพนองตระกลไรทดวยฟลม

ไปเปนการสงกลองลงไปยงดวงจนทรไททนทหางออกไป 800 ลานไมล”

- ครส แฮดฟลด, นกบนอวกาศชาวแคนาดา

ภาพจาก : http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chris_Hadfield_2011.jpg

ครส แฮดฟลด (29 สงหาคม 2502)เปนนกบนอวกาศชาวแคนาดาคนแรกทออกไปเดน ในอวกาศ เขาเปนวศวกรและเคยประจำการใน ตำแหนงนกบนเครองบนรบของกองทพอากาศแคนาดา เขาเคยขบยานกระสวยอวกาศสองเทยวบน และ เคยเปนผบญชาการสถานอวกาศนานาชาต

งาน nac 2015 กับการครบรอบ 2 ปี สาระ ......ซ งก...

Documents