วิชา 9011106pws.npru.ac.th/kannika/data/files/การ...douglas mcgregor kannika suwansri...
TRANSCRIPT
วชา 9011106 การบรหารทรพยากรมนษย
บรรยายโดย
อาจารยกรรณการ สวรรณศร 1 KANNIKA SUWANSRI
บทท 2 ววฒนาการและทฤษฏ
การบรหารทรพยากรมนษย
2 KANNIKA SUWANSRI
การบรหารทรพยากรมนษยมความสมพนธกบสงคม การเมองและเศรษฐกจ เมอสงคม การเมอง และเศรษฐกจเปลยนแปลง จะสงผลกระทบตอการบรหารทรพยากรมนษย เนองจากมนษยมความสมพนธกบสภ าพแ วด ล อมด ง ก ล า ว เ ม อ สภ าพ เ ห ล า น น เปลยนแปลงและกาวหนา การบรหารทรพยากรมนษยจงตองพฒนาตามไปดวย
3 KANNIKA SUWANSRI
ความกาวหนาทางการบรหารทรพยากรมนษยเกดจากแนวคดของนกทฤษฏ นกบรหาร และนกวชาการ ไดก าหนดหลกการหรอชดของหลกการเรยกวา ทฤษฏ (Theory) ซงอธบายหรอก าหนดความสมพนธระหวางขอเทจจรง ทสามารถสงเกตไดนน มความเทยงตรงทอธบายไดตรงหลายๆ ครง นอกจากนน วธของทฤษฏสามารถประยกตไปยงเหตการณอนๆ ไดอก (Owens 1981 : 43-45)
4 KANNIKA SUWANSRI
ววฒนาการทางการบรหารทรพยากรมนษย
การบรหารทรพยากรมนษยมววฒนาการมายาวนาน เรมตงแต มนษยรจกการท างานรวมกนทเปน หลกฐานปรากฏ ผลจากการบรหารคอ ผลงานการคดออกแบบและการสรางพระมดแหงแรกของอยปต ซงตองการความสามารถสงสดในการวางแผน การจดองคการทซบซอน ผน าทมทกษะและรายละเอยดในการประสานงานมากมาย มความเกาแกอยางนองทสดสองพนปกอนครสตศกราชใชแรงงานถงหนงแสนคน และใชเวลากอสรางนานยสบป ซงเมอเปรยบเทยบแลวมขนาดใหญเปนสามเทาขององคการบรหารของบรษทน ามนเชลล
5 KANNIKA SUWANSRI
เชนเดยวกน ชาวจนกไดชอวาเปนผทมความเชยวชาญในการจดระบบการบรหารขนาดใหญในเวลาเดยวกนกบการกอสรางพระมด ซงแนวความคดทางการบรหารหลายอยางไดน ามาใชในปจจบน ระบบการบรหารของโบสถครสต หรอผน าทางทหารทยงใหญของโลก เชน ซซาร นโปเลยน ดกลาส แมคอาเธอร เปนตน ทไดสอนเกยวกบการวางแผน การจดองคการ การสอสาร และการจงใจ (Owens 1981 : 6-7)
6 KANNIKA SUWANSRI
ในศตวรรษท 19 ค า วา การบรหาร (Administration) ไดน ามาใชในการด าเนนงานของรฐบาล วดโร วลสน (Woodrow Wilson) ไดกลาวถงแนวคดในเบองตน เกยวกบวชาชพทางการบรหารไว ในบทความทมชอเสยงมาก คอ การศกษาเรองการบรหาร (The Study of Administration) ตพมพในป ค.ศ.1887 วลสน กลาววา การปรบปรงเทคนคการบรหารขนอยกบการศกษาอยางแตกฉาน และการเรยนร เฉพาะในสาขาการบรหารนนๆ
(Owens 1981 : 7)
7 KANNIKA SUWANSRI
ยคของทฤษฏการบรหารทรพยากรมนษย
สามารถแบงได 4 ยคดงน
8 KANNIKA SUWANSRI
1. การบรหารตามแนวคดกลมคลาสสค (Classical Apporach) จากการปฏวตอตสาหกรรมในประเทศองกฤษตงแตป ค.ศ. 1700 เปนตนมา
และไดขยายไปสสหรฐอเมรกาในศตวรรษท 19 ซงในยคนจะมการผลตสนคาเปนจ านวนมาก การบรหารทดระบบการขนสงทมประสทธภาพ และน าเครองจกรมาใชแทนแรงมนษย จงเกดระบบโรงงานขนมการจดองคการในโรงงานเทคโนโลยทน ามาใชในแรงงานจงทวเพมขนอยางรวดเรว
ยคของทฤษฏการบรหารทรพยากรมนษย
9 KANNIKA SUWANSRI
วธการบรหารแบบคลาสสค ประกอบดวย 2 แนวคอ 1.การบรหารแบบวทยาศาสตร (Scientific Management) หลกการส าคญของการบรหารแบบน ตงอยบนฐานความเชอทวาผลผลตหรอประสทธภาพของงานจะเพมขนไดโดยการจดระบบขององคการใหเหมาะสม ซงประกอบดวย การจดโครงสรางขององคการ (Structure of Organization) งานขององคการ (Functions of Organization) และการบรหารในองคการ (Management of Organization)
ยคของทฤษฏการบรหารทรพยากรมนษย
10 KANNIKA SUWANSRI
นกทฤษฏทไดรบการยกยองวาเปนบดาของการบรหารแบบวทยาศาสตร คอ เฟรดเดอรรค ดบเบลย เทยเลอร
(Frederick W. Taylor) (Daft 2000 : 45-48)
11 KANNIKA SUWANSRI
เทเลอรไดชวยแกปญหาในโรงงานตางๆ ทวสหรฐอเมรกาเขาไดพฒนาระบบทรจกกนดตอมา คอ หลกการบรหารแบบวทยาศาสตร
1. ก าหนดและแบงงานแตละงานใหชดเจน เพอคนหาวธการปฏบตงานใหเกดผลดทสดในทกงาน
2. ก าหนดเงอนไขและมาตรฐานของงานแตละงาน พรอมทงก าหนดวธการทจะใหแตละงานประสบผมส าเรจ
3. ระบบการจงใจทมประสทธภาพและผลผลตทสง มระบบการจายเงน ผลการปฏบตงานทมประสทธภาพและมระบบการลงโทษในกรณทท างานผดพลาดดวย
4. ตองรบผดชอบในการวางแผนปฏบตงานและควบคมงานใหส าเรจ พนกงานตองไดรบการฝกฝน เพอใหสามารถปฏบตงานไดตามแผนภายใตการนเทศอยางใกลชด
12 KANNIKA SUWANSRI
เฮนร แอล แกนท (Henry L. Gantt) ค.ศ.1861 – 1919
แนวคดการใชแผนภมก าหนดการวางแผนและควบคมการท างานของแตละวน ในวนเรมท างานและวนสนสดโครงการตาง ๆ ทเรยกวา Gantt Chart กเกดจากแนวความคดของแกนท ซงแนวคดนยงไดรบความนยมมาจนถงปจจบน
13 KANNIKA SUWANSRI
2. การจดการแบบหลกบรหาร (Administrative Menagement) วธการบรหาร
แบบน แทนทจะเนนงานและบรหารพนกงานเปนรายบคคลจะเนนทตวผจดการและแนวทางการจดการองคการวาควรท าอยางไร
ผรเรมวธการบรหารแบบนในยคแรกม 2 คนคอ 1.เฮนร ฟาโยล (Henri Fayol) 2.แมค เวเบอร (Max Weber)
14 KANNIKA SUWANSRI
ภารกจทางการบรหาร ในทน ฟาโยลไดก าหนดไวม 5 ประการ คอ
1.การวางแผน (Planning)
2.การจดองคการ (Organizing)
3.การสงการ (Commanding)
4.การประสานงาน (Coordinating)
5.ควบคม (Contrilling) (Scott,Mitchell and Birbarm 1981
: 7-8)
15 KANNIKA SUWANSRI
โดย ฟาโยลไดพฒนาหลกการบรหารเพอชวยเหลอผจดการใหประสบความส าเรจทางการบรหาร ซงทงหมดม 14 ขอ (Stoner and Freeman 1989 : 43)
ดในหนงสอหนา 29 ประกอบ
16 KANNIKA SUWANSRI
แมค เวเบอร (Max Weber) ค.ศ. 1864-1920 เวเบอร เปนนกสงคมศกษา ชาวเยอรมนไดท าการวจยเก ยวกบการจดต งองคการทเหมาะสมและไดเสนอทฤษฏ “ระบบร า ชก า ร ” (Bureaucracy) (Stoner and Freeman 1989 : 42)
เวเบอร ไดตพมพผลงานเผยแพรในหนงสอ The Theory of Social and Economic
17 KANNIKA SUWANSRI
เวเบอรไดใหหลกส าคญในการจดองคการตามทฤษฏระบบราชการ มสาระสรปไดดงน
1. มการแบงงาน (Divistion of Labor)
2. มการรวมอ านาจ (Control of Authority)
3. มกฎระเบยบตางๆ (Rules and Regulations)
4. มการเลอกบคลากรอยางมเหตผล
(Rational Program of Personnel Selection)
5. มการจดบนทกหลกฐาน (Written Record)
18 KANNIKA SUWANSRI
2. การบรหารตามวธการทางของพฤตกรรม (The Behavioral Approach)
วธการบรหารตามวธการทางพฤตกรรม มความเชอพนฐานวา การใหความสนใจถงความตองการของคนงานกอใหเกดความพงพอใจและผลผลตมากขน ซงตรงกนขามกบวธการบรหารแบบวทยาศาสตรวธการบรหารแบบพฤตกรรมนมงเนนไปทบคคล วธการเชนนมความเชอวาคนงานสวนมากแลวไดรบการปลกเราและการควบคมไดจากความสมพนธทางสงคมในการท างาน
19 KANNIKA SUWANSRI
แมร ปารเกอร ฟอลเลทท (Mary Parker Follett) ค.ศ. 1868-1933 เปนผน าท ส า คญในว ธ ก า รบ รหารแบบพฤตกรรมน และเ ปนบคคลแรกทยอมรบความส าคญของบคคลในองคการ โ ด ย ไ ด เ สนอแนวค ด ไ ว ใ นห น ง ส อ Creative Experience ซงตพมพในป ค.ศ.2467 วา องคการคอประชาชน โดยย าใหพจารณาปจจยเกยวกบบคล และคณคาศลธรรมในการบรหาร
20 KANNIKA SUWANSRI
แนวคดพนฐานของฟอลเลททมความเหนวา การบรหารเปนกระบวนการทางสงคมซงจะตองเกยวของกบสถานการณเฉพาะ ในการบรหารงานของผบรหาร จงมทางเลอกในการปฏบตอย 3 ทางคอ (Owens 1981 : 15-16)
1.โดยการใชพลงอ านาจ
2.โดยการประนประนอม
3.โดยการผสมผสาน
21 KANNIKA SUWANSRI
เอลตน เมโย (Elton Mayo) ค.ศ. 1880 -1949 ได รบแนวคดของฟอลเลทท เมโยได เดนทางมาสหรฐอเมรกา ใน ป ค .ศ. 1922 ในฐานะนกวจยอตสาหกรรมเมเมโยและคณะไดท าการศกษาปญหาคนงานสภาพการท างาน แรงจงใจในการท างาน การจงใจในการท างาน และผลงานของคนงานไดตพมพผลการศกษาในหนงสอ The Human Problems of an Industrial Civilization ตพมพเมอป ค.ศ.1933 เมโยไดรบการยกยองวาเปนผคนพบทฤษฏมนษยสมพนธในขณะทเปนศาสตราจารยอยทมหาวทยาลยฮารวารดเขาสนใจจากคนงานหยดงาน เนองจากความเหนอยลา อบตเหต และการใหออกจากงาน เมโยไดทดลองท าการศกษาทม ชอเ สยงมาก เ รยกวา Hawthorne Studies 22 KANNIKA SUWANSRI
ผทมสวนชวยใหเกดความเคลอนไหวดานมนษยสมพนธทส าคญ ม 2 คนคอ ดกลาส แมคเกรเกอร () และอบราฮม มาสโลว (Abraham Maslow) (Robbins & Coulter 1999 : 48-53)
Abraham Maslow
Douglas McGregor
23 KANNIKA SUWANSRI
ดกลาส แมคเกรเกอร (Douglas McGregor) ค.ศ. 1900-1964 ไดเสนอแนวคดทางการบรหารในหนงสอ The Human Side Enterprise เมอ ค.ศ. 1960 แนวความคดทางการบรหารของเขาเรยกวา ทฤษฏ Y
เขาเชอวา แนวคดของเทยเลอรเปนทฤษฏ X
• ทฤษฏ X เปนขอสมมตฐานในทางลบเกยวกบคน
• ส าหรบทฤษฏ Y นน จะมองคนในดานบวก
X & Y 24 KANNIKA SUWANSRI
มาสโลว (Maslow) ค.ศ.1908-1970 เสนอท ฤ ษ ฏ ล า ด บ ค ว า มต อ ง ก า ร ข อ ง ม น ษ ย (Theory of motivation) 5 ขน จากระดบต าไปสง
25 KANNIKA SUWANSRI
3.การบรหารทน าเอาวธการเชงปรมาณมาใช (Quantitative Approach)
วธการบรหารแบบนเปนการตดสนใจทางการบรหารทมพนฐานมาจากวธทางวทยาศาสตร วธการเชงปรมาณเรยกกนทวไปวา ศาสตรทางการบรหาร ( Management Science) หรอการวจยเชงปฏบตการ (Operetion Research = OR) ซงความจรงแลว ค าวา ศาสตรทางการบรหาร วธการเชงปรมาณและการวจยปฏบตการใชแทนกนได (Durin and Ireland 1993 :112-118)
26 KANNIKA SUWANSRI
วธการบรหารทน าเอาวธการเชงปรมาณมาใชนมพนฐานมาจากผลงานของ Frederick W. Taylor
27 KANNIKA SUWANSRI
4. การบรหารยคปจจบน (The Contemporary Approach)
จากวธการบรหารทกลาวมาแลว 3 วธการ คอ วธการแบบคลาสสค ชวยใหผบรหารไดรบความมนคงในการท างาน วธการทางพฤตกรรมชวยใหผบรหารไดเหนคณคาและยอมรบในความตองการของบคคลและของกลม ในการสรางความสมพนธในการท างานรวมกน ในขณะทวธการบรหารแบบเชงประมาณ จะชวยใหผบรหารสามารถวเคราะหขอมลประกอบการตดสนใจไดดและมคณภาพมากขน
28 KANNIKA SUWANSRI
ต งแตป ค.ศ. 1960 เปนตนมา องคการตางประสบปญหาทซบซอนมากขน การทจะใชวธการแกปญหาดวยวธการใดเพยงอยางเดยวไมเพยงพอ วธการทางระบบ (Systems Approach) และวธการจดการเชงสถานการณ (Contigency Approach) ทงสองวธไดน ามาพจารณารวมกนในการแกไขปญหาในสถานการณบรหารในปจจบน
29 KANNIKA SUWANSRI
1. วธการทางระบบ หมายถง การจดเปนกลมในสวนอสระตางๆ ตามบทบาทหนาทแลวรวมกนเขาเพอใหบรรลวตถประสงคอยางใดอยางหนง
2. วธการตามสถานการณ หมายถง การบรหารทค านงถงสถานการณทเกยวของ ซงมความเชอวาไมมวธการบรหารวธใดดทสดในสถานการณใดๆ
30 KANNIKA SUWANSRI
ตวอยาง System Theory (ดหนา 34)
31 KANNIKA SUWANSRI
วธการบรหารตามทฤษฏของ Ouchi ทฤษฏ Z ของ Ouchi (Ouchi ’s Theory Z)
William G. Ouchi ไดพฒนาทฤษฏ Z หลงจากศกษาการจดการของธรกจญปนและสหรฐอเมรกา โดยไดอธบายทศนะการจดการดงน
1. ทฤษฏ A (Theory A) แทนทศนะการจดการของสหรฐอเมรกา
2. ทฤษฏ J (Theory J) แทนทศนะการจดการของญปน
3. ทฤษฏ Z (Theory Z) แทนทศนะการจดการประสมประสาน ระหวาง ญปนและสหรฐอเมรกา ซงเนนการจางงานตลอดชพ
วธการตามสถานการณ
32 KANNIKA SUWANSRI
ววฒนาการการบรหารทรพยากรมนษยของไทย
1. ววฒนาการบรหารงานบคคลใน
ระบบราชการไทย
2. ววฒนาการของการบรหารทรพยากรมนษยของธรกจเอกชน
33 KANNIKA SUWANSRI
ววฒนาการบรหารงานบคคลในระบบราชการไทย
ววฒนาการบรหารทรพยากรมนษยของไทยมมาชานาน ตงแตสมยกรงสโขทยจนถงยคปจจบน ในสมยกรงสโขทย การบรหารบคคลมลกษณะเปนแบบอปถมภ เนองจากมระบบการปกครองแบบบดาปกครองบตร พระมหากษตรย เปนเสมอนพอ ขาราชการเปนขาราชบรพารเปรยบเสมอนลกหรอคนในครอบครว
34 KANNIKA SUWANSRI
ในสมยกรงศรอยธยาและสมยตนรตนโกสนทร ลกษณะการบรหาร เปล ยนแปลงไปมการบางสวนราชการออกเปน เวยง วง คลง และ นา เปนการแบงงานตามลกษณะเฉพาะ ส าหรบการเลอกสรรบคคลเขารบราชกร กยงเปนระบบอปถมภ
35 KANNIKA SUWANSRI
เวยง วง คลง นา
36 KANNIKA SUWANSRI
ในรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว พ.ศ.2468 สมเดจเจาฟากรมหลวงนครสวรรควรพนจ ทรงเสนอตอ อภรฐมนตรสภาวา ควรมการสอบคดเลอกคนทจะเขารบราชการ พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวจงทรงโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหสมเดจพระด ารงราชานภาพ รบไปยกรางระเบยบขาราชการพลเรอนขน ดงนน การวางรากฐานการบรหารบคคลของไทย จงเรมตนเมอ พ.ศ. 2468 นนเอง
พ.ศ. 2468
37 KANNIKA SUWANSRI
จงเหนไดวาจากกระแสพระราชด ารสนไดระบหลกการส าคญของ
การบรหารบคคลแบบใหมเขาไวเกอบครบถวน ตอมาไดมการแกไขอย 3 ป จงไดตราพระราชบญญตระเบยบขอราชการพลเรอน พทธศกราช 2471 ขนเมอวนท 23 กมภาพนธ 2471 และใชกฎหมายนตงแต วนท 1 เมษายา 2472 เปนตนไป ซงในกฎหมายฉบบนมเปาหมายในเรองการบรหารบคคลทเหนชดเจนคอ
38 KANNIKA SUWANSRI
• 1. การรบคนเขารบราชการนนใหเลอกสรรจากผมความร ความสามารถ • 2. การเลอกเฟนใหใชวธการสอบทเปนกลางยตธรรมและใหโอกาสแกผทมความ
อตสาหพยายามเลาเรยนจนมความรด • 3. การรบราชการใหถอเปนอาชพ ไมใชงานชวคราว ขาราชการจะตองไมกงวล
แสวงหาผลประโยชนทางอน • 4. ขาราชการจะตองมความสะพรง พรอมจะปฏบตราชการ โดยมความสามารถ
ความรอบรในวธและอบายของราชการคอ มความพรอม มความสามารถ มความรทงทางทฤษฏ กฎหมาย ระเบยบแบบแผน และความร ทางปฏบต
• 5. ขาราชการตองมหนาท ความรบผดชอบและมวนยตลอดเวลา • 6. การบรหารบคคลของสวนราชการตางๆ จะตองมระเบยบแบบแผนคลายกน
และมความแนนอนขาราชการพลเรอนจงจะไดรบความยตธรรม มสทธและหนาทเหมอนกนทงหมด สม าเสมอกน
39 KANNIKA SUWANSRI
หลกการทง 6 ประการน สวนมากจะตรงกบหลกคณธรรม ในการบรหารบคคล คอ หลกความเสมอภาค (Equality of Opportunity) หลกความสามารถ (Competence) หลกความมนคง (Security on Tenure) และหลกความเปนกลางทางการเมอง (Political Neutrality) หลก 4 ม.
40 KANNIKA SUWANSRI
เพญศร วายวานนท (2537 : 13-15) ไดกลาวถงววฒนาการของระบบการจดการงานบคคลของธรกจเอกชนไวดงน การประกอบการคาแบบอตสาหกรรมในประเทศไทย เรมมขนประมาณ พ.ศ. 2468 คอเรมมโรงงานอตสาหกรรม ตอมาถงแมมการเปลยนแปลงการปกครองในป พ.ศ. 2475 แลว จนกระทงเรมพฒนาอตสาหกรรมแรงงานธรกจ การจดการเกยวกบคนท างานในบรษทหางรานของเอกชน ยงเปนลกษณะงานประจ าแบบอนรกษนยมไมเปนลกษณะงานนโยบาย ดานการบรหารและหนกไปในการดแลความถกตองใหเปนจามระบบ
ววฒนาการของการบรหารทรพยากรมนษยของธรกจเอกชน
41 KANNIKA SUWANSRI
ในชวงระหวาง พ.ศ.2495-2496 รฐบาลไดเรมสนใจปญหาสงคมสงเคราะห โดยมสภาวฒนธรรมแหงชาตไดเรมจดฝกอบรม นกสงคมสงเคราะห เพอออกไปปฏบตงานสงเคราะหในสถานประกอบการตางๆ ท งในราชการและเอกชนนอกจากนน ไดมกองกรรมการในกรมประชาสงเคราะห ซงในระยะเรมตนนน ยงไมมกฎหมายแรงงานและไมมหลกเกณฑเกยวกบการบรหารแรงงานแตอยางไร ในป พ.ศ.2499 ไดมการประกาศใชพระราชบญญตแรงงานฉบบแรก ซงมบทบญญตวาดวยการคมครองแรงงานสมพนธรวมไวดวยกน จากบทบญญตของพระราชบญญตดงกลาวท าใหมสภาพแรงงานเกดขนเปนจ านวนมากในป พ .ศ. 2500 ตอมาความปนปวนทางการเมองในสมยนนไดเขามาพวพนกบสหภาพแรงงานดวย จนถงวกฤตการณและมการประกาศยกเลกกฎหมายแรงงานและสหภาพแรงงานในปลายป พ.ศ. 2501
42 KANNIKA SUWANSRI
ในดานการพฒนาการทางการคมครองแรงงาน และแรงงานสมพนธนนในป พ.ศ. 2515 ไดมการก าหนดหลกการและแนวทาง โดยประกาศคณะปฏวตและประกาศกระทรวงมหาดไทยซงเปดโอกาสใหมการจดตงสมาคมลกจางเพอวตถประสงคในการแสวงหาและคมครองประโยชนเกยวกบสหภาพแรงงาน สวสดภาพในการท างาน การจดสวสดการ และการสงเสรมความสมพนธอนดระหวางนายจางกบลกจางดวยกน
43 KANNIKA SUWANSRI
สนามบนสวรรณภม จงหวดสมทรปราการ 44 KANNIKA SUWANSRI
สถานรถไฟ (หวล าโพง) 45 KANNIKA SUWANSRI
ทท าการการไปรษณย
46 KANNIKA SUWANSRI
การบาน
ใหนกศกษาท าแบบฝกหดทายบทท 2 ในสมด
ดวยนะคะ
47 KANNIKA SUWANSRI
48 KANNIKA SUWANSRI