ข้อก ำหนดมำตรฐำนขั้นต ่ำแห่งสหประช...
TRANSCRIPT
ขอก�ำหนดมำตรฐำนขนต�ำแหงสหประชำชำต วำดวยกำรปฏบตตอผตองขงฉบบปรบปรง (ขอก�ำหนดแมนเดลำ)
คมอฉบบยอ
คมอฉบบยอส�ำหรบขอก�ำหนดมำตรฐำนขนต�ำแหงสหประชำชำตวำดวยกำรปฏบตตอผตองขงฉบบปรบปรง (ขอก�ำหนดแมนเดลำ)
เอกสารฉบบนผลตขนโดยไดรบการสนบสนนดานงบประมาณจากรฐบาล สหราชอาณาจกร
องคกรการปฏรปการลงโทษสากล (Penal Reform International – PRI) เปนผรบผดชอบเนอหาของเอกสารฉบบนแตเพยงผเดยวและไมวากรณใด ๆ ไมถอวาเปนการสะทอนจดยนของรฐบาลสหราชอาณาจกร
การวพากษวจารณ การคดยอ การผลตซ�า และการแปลเนอหาในเอกสารชดน ไมวาบางสวนหรอทงหมด สามารถกระท�าไดโดยอสระ ยกเวนกรณเพอ จดจ�าหนายหรอน�าใชในเชงพาณชย สวนการแกไขเปลยนแปลงขอความใด ๆ ในเอกสารฉบบนนน จะตองไดรบอนญาตจาก PRI นอกจากน ผใชประโยชนจากเอกสารฉบบนพงอางองแหลงทมา อนไดแก การระบชอ PRI ในฐานะ ผเขยน และการระบชอเอกสารดวย ทงน หากมขอสงสยประการใด ผใชสามารถตดตอสอบถามไดท [email protected].
Penal Reform International1 Ardleigh RoadLondon N1 4HSUnited Kingdomโทรศพท: +44 (0) 207 923 0946อเมล: [email protected]: @PenalReformIntwww.penalreform.org
ตพมพครงแรก ตลาคม พ.ศ. 2559. ISBN: 978-1-909521-53-7
© Penal Reform International 2016
สนบสนนการแปลโดยสถาบนเพอการยตธรรมแหงประเทศไทย
เลขท 93/1 ชน 15 ถนนวทย แขวงลมพน เขตปทมวนกรงเทพมหานคร 10330โทรศพท: +66 (2) 118 9400
www.tijthailand.org
ออกแบบกราฟกและภาพประกอบโดย Alex Valy (www.alexvalydesign.co.uk)
Penal Reform International (PRI) เปนองคกรอสระทมใชของรฐ มเปาหมายในการด�าเนนงานเพอพฒนาและสงเสรมความเปนธรรม ประสทธผล และความเหมาะสมในการจดการปญหาตาง ๆ ทเกยวของกบกระบวนการยตธรรมทางอาญาทวโลก ในปจจบน PRI จดท�าโปรแกรมดานตาง ๆ ในภมภาคตะวนออกกลาง แอฟรกาเหนอ ยโรปกลางและตะวนออก เอเชยกลางและกลมประเทศคอเคซซใต รวมถงรวมด�าเนนงานกบพนธมตรในภมภาคแอฟรกาตะวนออกและเอเชยใตดวยเชนกนสามารถลงทะเบยนรบขาวสารรายเดอนไดท: www.penalreform.org/keep-informed
ขอก�ำหนดมำตรฐำนขนต�ำ แหงสหประชำชำตวำดวยกำรปฏบต ตอผตองขงฉบบปรบปรง (ขอก�ำหนดแมนเดลำ)
ปจจบนมผชาย ผหญง และเดก จ�านวนกวา 10.2 ลานคนถกคมขงอยในเรอนจ�าทวโลก โดยหนงในสามของประชากรกลมนอยระหวางรอการพจารณาคด
ขอก�าหนดมาตรฐานขนต�าแหงสหประชาชาตวาดวยการปฏบตตอ ผตองขงฉบบปรบปรง (ขอก�าหนดแมนเดลา) ไดรบการลงมตเหนชอบอยางเปนเอกฉนทจากสมชชาแหงสหประชาชาตในเดอนธนวาคม 2015 ขอก�าหนดนวางมาตรฐานขนต�าในการบรหารจดการ เรอนจ�าทด รวมทงประกนวาสทธของผตองขงตองไดรบความเคารพ
ขอก�าหนดแมนเดลาไมใชขอก�าหนดทเขยนขนใหมทงหมด แตเปนการปรบปรงของขอก�าหนดมาตรฐานขนต�าแหงสหประชาชาตวาดวยการปฏบตตอผตองขง ป 1955 (Standard Minimum Rules for the Treatment of Prisoners - SMR) 8 หวขอส�าคญ เพอสะทอนใหเหนถงมาตรฐานดานการราชทณฑและสทธมนษยชนทเกดขนนบตงแตป 1955
เนองจากการเจรจาเกยวกบเนอหาทปรบปรงไดเสรจสนลงในการประชมกลมผเชยวชาญนานาชาต ณ เมองเคปทาวน ประเทศแอฟรกาใต ทประชมจงตกลงทจะเรยกขอก�าหนดนวา “ขอก�าหนดแมนเดลา” เพอเปนเกยรตแดประธานาธบดแอฟรกาใตผลวงลบ ผ ใชชวตอยในเรอนจ�าถง 27 ปและรณรงคเพอสทธของผตองขง
03
ขนตอนกำรปรบปรง
ท�ำไมจงตองมกำรปรบปรงขอก�ำหนดน?รฐสมาชกของสหประชาชาตไดตระหนกวา SMR นนลาสมยและ ไมสะทอนถงพฒนาการทส�าคญดานสทธมนษยชนและกระบวนการยตธรรมทางอาญาทมขนนบตงแตการรบรองเมอ 60 ปกอน
ใครเปนผปรบปรง?ในป 2010 สมชชาแหงสหประชาชาตไดมมตใหกลมผเชยวชาญนานาชาตด�าเนนการปรบปรง SMR โดยรฐสมาชกไดเหนชอบกบการปรบปรงและกระบวนการทเกยวของ ทงน หนวยงานของสหประชาชาต องคการระหวางรฐบาล ภาคประชาสงคมและ นกวชาการ ไดเขารวมในขนตอนการปรบปรงดงกลาว
กลมผเชยวชาญไดประชมกนครงแรกในป 2011 และรวมกนตกลงเกยวกบ “ประเดนทจะปรบปรง” โดยแกไขประเดนและขอก�าหนดทลาสมยทสด แตไมแกไขโครงสรางรวมถงขอก�าหนดอน ๆ อกหลายขอ เนอหาทถกแกไขใหมไดผานขนตอนการเจรจา ในการประชมอกสามครงตอมา
ขอก�าหนดแมนเดลาไดรบการเรยงล�าดบขอใหมเนองจากมการแกไขเนอหาส�าคญหลายสวน
ขนตอนการปรบปรงไดรวบรวมมาตรฐานทางดานกระบวนการยตธรรมและสทธมนษยชนไวในเอกสารเดยว โดยทงคมครอง สทธของผตองขงและยงเปนแนวทางการปฏบตงานททนสมยและ เชอถอไดส�าหรบเจาหนาทเรอนจ�าและการบรหารเรอนจ�า
ส�าหรบขอมลเพมเตมเกยวกบขนตอนการปรบปรง SMR สามารถดาวนโหลด สรปยอโดยความรวมมอของกลม NGO (Joint NGO Briefing) ไดท: www.penalreform.org/resource/joint-ngo-briefing-process-review-standard-minimum-rules/
04
กำรน�ำขอก�ำหนดแมนเดลำไปใช ตงแตกำรรบตวเขำเรอนจ�ำจนถงกำรปลอยตว ขอก�าหนดจ�านวน 122 ขอ ไดครอบคลมการบรหารจดการเรอนจ�าในทกดานและวางมาตรฐานขนต�าส�าหรบการปฏบตตอผตองขง ทงผตองขงระหวางการพจารณาคดและผตองขงคดเสรจเดดขาด
หลกกำรพนฐำน
ขอก�าหนดท 1-5 ไดก�าหนดหลกการพนฐานไวดงตอไปน:• ผตองขงทกคนพงไดรบการปฏบตดวยความเคารพตอศกดศร
อนมตดตวมาแตก�าเนดและคณคาของความเปนมนษย• หามมการทรมานหรอการปฏบตอน ๆ ททารณโหดราย• การปฏบตตอผตองขงตองค�านงถงความตองการพนฐาน
ของผตองขงนน โดยไมเลอกปฏบต• วตถประสงคของเรอนจ�า คอ การคมครองสงคมใหปลอดภย
และลดการกระท�าผดซ�า• สงทส�าคญทสด คอ ผตองขง เจาหนาท ผ ใหบรการดานตาง ๆ
ในเรอนจ�า และผเขาเยยม จะตองไดรบความปลอดภยตลอดเวลา
เครองหมำยดอกจนสแดง* ชใหเหนวาหวขอนนผานการปรบปรง
กำรรบตวเขำเรอนจ�ำ กำรเลอกสถำนทคมขง* [ขอก�ำหนดท 59]
ขอก�าหนดไดระบใหผตองขงไดรบการจดใหอยในเรอนจ�าทใกลบาน เพอประโยชนในการบ�าบดฟนฟทางสงคม
กำรลงทะเบยน* [ขอก�ำหนดท 7, 8]
ขอมลทควรรวบรวมและบนทกไวในระบบงานทะเบยนผตองขง รวมถง ชอและทอยของครอบครว รองรอยบาดเจบ ทสามารถมองเหนไดและค�ารองเรยนใด ๆ เกยวกบการปฏบต ททารณโหดรายซงเกดขนกอนหนาการรบตว
ขอมล* [ขอก�ำหนดท 54, 55]
เมอผตองขงมาถงเรอนจ�า ผตองขงตองไดรบขอมลเกยวกบเรอนจ�า รวมทงระเบยบขอบงคบของเรอนจ�าและวธเขาถงการใหค�าปรกษาดานกฎหมาย ขอมลเหลานตองอยในภาษาหรอรปแบบทผตองขงสามารถเขาใจได
05
ทรพยสนของผตองขง [ขอก�ำหนดท 7, 67]
เรอนจ�าจะตองจดเกบทรพยสนของผตองขง (ทไมไดรบอนญาตใหเกบไวกบตว) ไวอยางปลอดภย โดยมผตองขงเปนผลงนาม ทงน ผตองขงควรไดรบทรพยสนทงหมดคนในสภาพด เมอไดรบการปลอยตว
กำรคดกรองดำนสขภำพ* [ขอก�ำหนดท 30, 34]
บคลากรทางการแพทยตองตรวจรางกายผตองขงทกคนโดยไมชกชานบตงแตแรกรบตวไวในเรอนจ�า ขอก�าหนดนระบวาการตรวจรางกายเบองตนไมควรเปนเพยงการประเมนความตองการ ดานสขภาพและการใหการรกษาพยาบาลเพยงอยางเดยว แตควรรวมถงการระบสภาวะความเครยดทางจตใจ และรองรอยใด ๆ จากการปฏบตททารณโหดราย ซงจะตองมการบนทกขอมลและรายงานกรณดงกลาวใหแกหนวยงานทมอ�านาจตอไป
กำรจ�ำแนกและกำรดแลควำมตองกำร เฉพำะดำนของผตองขง
กำรแยกประเภทผตองขง [ขอก�ำหนดท 11]
ผตองขงตางประเภทกนตองไดรบการคมขงทแยกจากกน เพอเปนการคมครองและจดใหมการปฏบตทเหมาะสมแกผตองขงรายนน หลกการนใชในกรณแยกผตองขงชายและหญง ผตองขงระหวางการพจารณาคดและผตองขงคดเสรจเดดขาด ผตองขงทเปนเดกและผใหญ
กำรจ�ำแนกผตองขง [ขอก�ำหนดท 89, 93, 94]
การประเมนรายบคคลเปนสงทส�าคญส�าหรบการระบถงความเสยง ทผตองขงมตอตนเอง ตอเจาหนาท หรอตอผตองขงรายอน รวมถงความเสยงทผตองขงตองเผชญ ความตองการเฉพาะดาน และมาตรการในการบ�าบดฟนฟทควรน�ามาใช การจ�าแนกผตองขง ควรมความยดหยน เพอใหสามารถสนบสนนการปฏบตทเหมาะสม แกผตองขงแตละราย
ควำมตองกำรเฉพำะดำน* [ขอก�ำหนดท 2, 5]
เรอนจ�าตองมการด�าเนนการเพอรองรบผตองขงทมความพการ ทางกาย จตใจ หรออน ๆ ใหสามารถเขาถงบรการหรอโครงการของเรอนจ�าไดโดยเทาเทยมกน มาตรการเพอตอบสนองความตองการเฉพาะดานเหลานจะตองไมถอวาเปนการเลอกปฏบต
06
เจำหนำทเรอนจ�ำ ควำมปลอดภย* [ขอก�ำหนดท 1]
เรอนจ�าตองมการประกนความปลอดภยแกเจาหนาทตลอดเวลา
กำรจำงงำนบคลำกร [ขอก�ำหนดท 74, 78]
เจาหนาทเรอนจ�าควรไดรบการแตงตงใหเปนเจาหนาททท�างาน เตมเวลา โดยควรมสถานะเหมอนขาราชการพลเรอนทมความมนคง ในต�าแหนงการงาน ซงขนอยกบความประพฤต ความมประสทธภาพ และความสมบรณของรางกาย เรอนจ�าควรมจ�านวนบคลากรทมความเชยวชาญพเศษอยางเพยงพอ เพอสนบสนนงานของ เจาหนาทเรอนจ�า ผเชยวชาญเหลาน ไดแก นกจตเวช นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห และคร
คำตอบแทน [ขอก�ำหนดท 74]
อตราเงนเดอนของเจาหนาทเรอนจ�าจะตองมความเหมาะสมและ นาจงใจ สทธประโยชนและสภาพการท�างานตองมความนาพงพอใจเมอเทยบกบลกษณะงานทตองอาศยความเอาใจใสเปนพเศษ
กำรรบสมครบคลำกร [ขอก�ำหนดท 74, 81]
การบรหารจดการเรอนจ�าเปนงานทยาก จงจ�าเปนทจะตองมการ คดเลอกเจาหนาทเรอนจ�าอยางระมดระวง เนองจากการบรหารงานเรอนจ�าขนอยกบความซอสตย ความมมนษยธรรม ความเปน มออาชพ และความเหมาะสมของบคลากร เฉพาะเจาหนาทเรอนจ�าทเปนผหญงเทานนทควรเปนผควบคมดแลผตองขงหญง
กำรฝกอบรม* [ขอก�ำหนดท 75, 76]
เจาหนาทเรอนจ�าจ�าเปนทจะตองไดรบโอกาสในการเขาฝกอบรมอยางตอเนอง เพอใหสามารถปฏบตหนาทไดอยางเปนมออาชพ การฝกอบรมดงกลาวควรสะทอนแนวปฏบตทดตามหลกฐาน เชงประจกษ (Evidence-based best practice) โดยจะตองจดการฝกอบรมทงกอนและระหวางการท�างาน และควรรวมถงการใชก�าลง การปฏบตงานดแลผตองขงบางประเภท และหลกการของความมนคงเชงพลวต (Dynamic security)
แนวทางของความมนคงเชงพลวตเปนการรวมความสมพนธอนดระหวางเจาหนาทและผตองขงอนเปนผลมาจากการปฏบต ทเปนธรรม และกจกรรมทมวตถประสงคชดเจนส�าหรบผตองขง ซงจะสงผลตอการกลบคนสสงคมของผตองขงในอนาคต
07
กำรบรหำรจดกำร [ขอก�ำหนดท 79, 80]
ขอก�าหนดนระบถงหนาทและคณสมบตทพงมของ ผบญชาการเรอนจ�า
แฟมทะเบยนและประวตระบบการจดการแฟมทะเบยนของผตองขงเปนเครองมอทจ�าเปนของการบรหารจดการเรอนจ�าทมประสทธภาพ ขอก�าหนดฉบบปรบปรงนไดรบรองวาระบบดงกลาวอาจเปนระบบอเลกทรอนกสกได นอกจากนยงไดใหแนวทางเพมเตมเกยวกบลกษณะแฟมทะเบยนทควรเกบ ผทควรมสทธในการเขาถงขอมลเหลาน และควรใชขอมลเหลานอยางไร
ระบบกำรจดกำรแฟมทะเบยน* [ขอก�ำหนดท 6, 10]
เรอนจ�าตองมระบบการจดการแฟมทะเบยนของผตองขงทเปนมาตรฐาน ไมวาจะในรปแบบของฐานขอมลอเลกทรอนกสหรอ ระบบเอกสาร ระบบการตรวจสอบขอมลทมความปลอดภย กเปนสงทส�าคญมากในการปองกนไมใหมการเขาถงหรอแกไขแฟมทะเบยนโดยไมไดรบอนญาต นอกจากน เรอนจ�าควรวเคราะหขอมลทมเพอใหทราบถงแนวโนมและอตราความหนาแนนของเรอนจ�า
ขอมลผตองขง* [ขอก�ำหนดท 7-9, 26, 92]
แฟมทะเบยนควรประกอบไปดวยขอมลทงหมดทมผลตอผตองขง รวมถง ขอมลสวนตวของผตองขง วนทจะไดรบการปลอยตว และ/หรอการโอนตว สถานะทางคด รายงานการจ�าแนกผตองขง การลงโทษทางวนย และค�ารองทกข เวชระเบยนของผตองขง แตละรายควรไดรบการจดเกบแยกตางหากและเปนความลบ โดยทผตองขงรายนนสามารถเขาถงขอมลดงกลาวได
กำรดแลผตองขง สขลกษณะ [ขอก�ำหนดท 15, 16, 18-21]
เรอนจ�าทกแหงตองมหองน�าทสะอาด เพอสขลกษณะทดและรกษาศกดศรของผตองขง โดยมน�าและอปกรณเครองใชส�าหรบหองน�า (รวมถงผาอนามยส�าหรบผตองขงหญง) อกทงตองจดใหมเสอผา และเครองหลบนอนทเพยงพอ [ดขอก�ำหนดกรงเทพ]
08
อำหำรและน�ำดม* [ขอก�ำหนดท 22, 35, 42, 43]
ผตองขงตองไดรบอาหารทมคณภาพและมสารอาหาร ทเปนประโยชนตอรางกาย และตองไดรบน�าดมทกเมอทตองการ การจดหาอาหารและน�าดมใหผตองขงตองไมมขอยกเวนใด ๆ และหามใชการอดอาหารและน�าเปนการลงโทษทางวนย
กำรนอน [ขอก�ำหนดท 12-14, 42, 113]
ในกรณทเรอนจ�าใชระบบหองนอนเดยว ควรใหผตองขงหนงคนไดนอนในแตละหอง ในกรณทเปนระบบเรอนนอนรวมจะตองใช ความระมดระวงในการคดเลอกผตองขงทจะตองนอนหองเดยวกน โดยผตองขงระหวางการพจารณาคดควรไดนอนในหองนอนเดยว ทงนเรอนจ�าตองจดใหมการปรบอณหภมและระบายอากาศ ลม แสงสวาง และพนทสวนบคคลทเพยงพอ โดยไมมขอยกเวน
เดก* [ขอก�ำหนดท 28, 29]
การตดสนใจอนญาตใหเดกพกอาศยอยกบพอหรอแมของตนใน เรอนจ�า ควรค�านงถงประโยชนสงสดของเดกเปนทตง โดยเรอนจ�า จะตองจดใหมการดแลกอนและหลงการตงครรภ สถานทส�าหรบเลยงเดก และการดแลสขภาพส�าหรบเดก ทงนบตรของผตองขง ทอาศยในเรอนจ�าตองไมไดรบการปฏบตเสมอนเปนผตองขง [ดขอก�ำหนดกรงเทพ]
09
10
วนยและบทลงโทษ ขอมล* [ขอก�ำหนดท 54, 55]
ขอก�าหนดนตระหนกวา ความเขาใจในสทธและหนาทเปนกญแจส�าคญของการบรหารจดการเรอนจ�าในแตละวน ขณะรบตวผตองขงจะตองมการใหขอมลเกยวกบระเบยบขอบงคบของเรอนจ�า สทธและหนาทของผตองขง การลงโทษทางวนย และวธเขาถงการให ค�าปรกษาดานกฎหมาย (รวมถงการใหความชวยเหลอดานกฎหมาย) ขอมลเหลานจะตองอยในรปแบบและภาษาทผตองขงเขาใจได
กำรคน* [ขอก�ำหนดท 50-53, 60]
ขนตอนการคนจะตองไดรบการบรรจอยในกฎหมายหรอระเบยบและการตดสนใจทจะท�าการคนจะตองขนอยกบความจ�าเปน และความไดสดสวน ขนตอนการคนจะตองใหความเคารพตอศกดศรและความเปนสวนตวของผตองขง และจะตองไมใชการคนเพอการขมขหรอคกคาม การคนตวทลวงล�าความเปนสวนตวควรเปน ทางเลอกสดทาย และตองมการบนทกสงทคนพบจากการคนดวย การคนผเขาเยยมตองมการปองกนอยางนอยในลกษณะเดยวกบการคนผตองขงและตองค�านงวาสถานะของผเขาเยยมนนไมใชผตองขง
กำรขงเดยว* [ขอก�ำหนดท 43-46]
เนองจากการขงเดยวมผลกระทบอยางรายกาจตอสขภาพรางกายและจตใจ ขอก�าหนดนจงไดระบไววาเรอนจ�าควรน�าการขงเดยวมาใชในเฉพาะกรณทเปนขอยกเวน ในฐานะทเปนทางเลอกสดทาย โดยใชระยะเวลาสนทสดเทาทจะเปนไปได ทงน จะตองผานความเหนชอบของเจาหนาทผมอ�านาจ และตองใหมหนวยงานอสระทบทวนการใชโทษดงกลาว นอกจากน หามใชการขงเดยวโดยไมมก�าหนดเวลาหรอขงเดยวตอเนองกนเปนเวลานาน (เกนกวา 15 วน) หรอการขงเดยวผตองขงบางประเภท เชน ผตองขงทก�าลงตงครรภหรอก�าลงอยในระยะใหนมบตร
ขอก�าหนดไดใหนยามของการขงเดยวไววาเปนการขงผตองขง เกนกวา 22 ชวโมงตอวน โดยไมใหมการตดตอกบคนอนอยางม นยส�าคญเลย การตความค�าวา “การตดตอกบคนอนอยางมนยส�าคญ” ควรค�านงถงมตดานความทกขทรมานอนเกดขนจากความโดดเดยวและการถกตดขาดจากคนอน ๆ [ดขอก�ำหนดกรงเทพและขอก�ำหนดฮำวำนำ]
11
ควำมผดทำงวนย* [ขอก�ำหนดท 36-43]
ขอก�าหนดนระบถงขนตอนและวธรบมอหากมการกลาวหาวามการท�าผดทางวนยเกดขน โดยกฎหมายหรอระเบยบตองก�าหนดไว อยางชดเจนวาการกระท�าใดถอเปนความผดทางวนย การลงโทษตองไมเกนกวาเหต และผตองขงตองไดรบอนญาตใหแกตาง ขอกลาวหา เรอนจ�าตองมการรายงานใหหนวยงานทมอ�านาจทราบหากมการลงโทษทางวนยใด ๆ และควรสงเสรมใหมกลไกทางเลอกในการปองกนความขดแยงเพอปองกนการท�าผดทางวนยและคลคลายขอพพาทตาง ๆ ในกรณทเปนการท�าผดทางวนย อยางรายแรง ผตองขงตองไดรบอนญาตใหแกตางดวยตวเองหรอผานทปรกษาทางกฎหมาย เพอประโยชนแหงความยตธรรม
กำรใชเครองพนธนำกำร* [ขอก�ำหนดท 43, 47-49]
หามใชเครองพนธนาการทเปนการย�ายศกดศรหรอกอใหเกด ความเจบปวด การใชเครองพนธนาการลกษณะอนอาจใชไดเฉพาะในกรณทไมมวธควบคมอนทรนแรงนอยกวา และตองปลดเครองพนธนาการออกทนททท�าได เมอผตองขงปรากฏตวตอหนาศาล ใหปลดเครองพนธนาการออก หามใชเครองพนธนาการกบหญงทเจบทองคลอดบตร ก�าลงคลอดบตร และทนทภายหลงคลอดบตรเดดขาด
กำรใชก�ำลง [ขอก�ำหนดท 82]
เจาหนาทเรอนจ�าจะตองไมใชก�าลงกบผตองขง เวนแตเพอการปองกนตว หรอเมอผตองขงพยายามหลบหน การใชก�าลงจะตองอยในขอบเขตทก�าหนด กรณทเจาหนาทตองใชก�าลง ตองมการรายงานตอผบงคบบญชาโดยทนท เจาหนาทเรอนจ�าสามารถพกอาวธได ในสถานการณพเศษเทานน องคการสหประชาชาตไดก�าหนดระเบยบทเขมงวดเกยวกบการใชก�าลง และยงก�าหนดใหการใชก�าลงโดยพลการเปนความผดทสามารถด�าเนนคดอาญาได [ดหลกกำร พนฐำนแหงสหประชำชำตวำดวยกำรใชก�ำลงและอำวธปนของเจำพนกงำนผบงคบใชกฎหมำย]
12
กำรตดตอกบโลกภำยนอก ครอบครวและเพอน [ขอก�ำหนดท 43, 58-60, 68, 70]
ผตองขงตองไดรบอนญาตใหตดตอกบครอบครวและเพอนของตนผานชองทางตาง ๆ เชน โทรศพทหรอจดหมาย หามมใหลงโทษ ทางวนยโดยการหามเยยม โดยเฉพาะกบผตองขงหญงและบตร นอกจากน ผตองขงมสทธในการแจงครอบครวหรอเพอนของตนเพอใหทราบถงการคมขง การโอนตวไปยงสถานทคมขงอน และอาการเจบปวยหรออาการบาดเจบรายแรงใด ๆ หากญาตใกลชดหรอ คสมรสของผตองขงเจบปวยรายแรงหรอเสยชวต ผตองขงควรไดรบอนญาตใหเดนทางไปเยยมหรอรวมพธศพ และเรอนจ�าไมควรเลอกปฏบตในการใหสทธรบการเยยมเพอใชชวตค (Conjugal visit) [ดขอก�ำหนดกรงเทพ]
ตวแทนทำงกฎหมำย* [ขอก�ำหนดท 41, 53, 61, 119, 120]
ผตองขงทกคนพงไดรบโอกาสและเวลาทเพยงพอในการพบและปรกษาอยางเปนความลบกบทนายความของตน นอกจากนผตองขงควรมสทธเขาถงความชวยเหลอทางกฎหมายตามมาตรฐานสากล รวมถงเอกสารทางกฎหมายตาง ๆ ของตนเอง เพอทจะมสวนรวม ในกระบวนการพจารณาคดไดอยางมประสทธภาพ [ดหลกกำรและแนวทำงขององคกำรสหประชำชำตวำดวยกำรเขำถงควำมชวยเหลอทำงกฎหมำยในกระบวนกำรยตธรรมทำงอำญำ]
สถำนทต [ขอก�ำหนดท 62]
ผตองขงซงเปนชาวตางชาตตองไดรบโอกาสในการตดตอกบผแทนทางการทต ขอก�าหนดขอนถกก�าหนดขนโดยค�านงถง สถานการณเฉพาะของผตองขง เชน ปญหาทางดานภาษา การขาดขอมลและความรเกยวกบกระบวนการทางกฎหมายและอปสรรคในการตดตอกบครอบครว
13
กำรใชชวตประจ�ำวน โปรแกรมกำรบ�ำบดฟนฟ/กำรขดเกลำทำงสงคม*
[ขอก�ำหนดท 4, 88, 89, 91-94, 96-108]
เรอนจ�าควรจดใหมบรการการศกษา การฝกอาชพ และการท�างาน ทจะชวยในการบ�าบดฟนฟ/การขดเกลาทางสงคม และการกลบคน สสงคม เพอจะบรรลจดประสงคของการคมขง นนคอการรกษาความปลอดภยใหแกสงคมและลดการกระท�าผดซ�า เรอนจ�าจงควร จดหลกสตรการฝกอาชพใหเหมาะสมกบความช�านาญและอปนสยของผตองขงแตละคน และพงตระหนกเสมอวาเจาหนาทเรอนจ�า มบทบาทส�าคญตอกระบวนการบ�าบดฟนฟของผตองขง
กำรท�ำงำน* [ขอก�ำหนดท 40, 96-103]
ผตองขงตองไมถกบงคบใหอยในสภาพทเปนผรบใช ทาส หรอใหท�างานเพอประโยชนสวนบคคลของเจาหนาทเรอนจ�า งานทจดใหควรเปนงานทมประโยชนตอการหาเลยงชพของผตองขงหลงพนโทษ หรอไดรบคาตอบแทนและท�าในสภาพแวดลอมทปลอดภย และถกกฎหมาย ผตองขงตองไมถกมอบหมายใหท�าหนาทเกยวกบ การลงโทษทางวนย
กจกรรมทมประโยชน [ขอก�ำหนดท 4, 23, 64-66, 105]
การอนญาตใหผตองขงเขารวมกจกรรมทมประโยชนจะชวยใน การบรหารจดการเรอนจ�า และมผลดตอสขภาพจตและ การบ�าบดฟนฟของผตองขง ดงนนผตองขงควรมโอกาสเลนกฬาและ ออกก�าลงกายกลางแจงอยางนอยหนงชวโมงตอวน เรอนจ�าตอง จดใหมหองสมด และอนญาตใหผตองขงไดปฏบตตามวถแหงศาสนาทตนนบถอ
14
กำรศกษำ [ขอก�ำหนดท 104]
เนองจากการศกษามสวนส�าคญในการชวยลดการกระท�าผดซ�า ผตองขงจงควรไดรบโอกาสใหไดเรยนอยางทวถง ระบบการศกษา ในเรอนจ�าควรมมาตรฐานเดยวกบระบบการศกษาภายนอกเรอนจ�า และผตองขงทไมรหนงสอหรอผตองขงทยงอยในวยเรยนจะตอง ไดรบการศกษา
สขภำพกำยและสขภำพจต กำรเขำถงกำรดแลสขภำพ* [ขอก�ำหนดท 24-29, 31]
รฐมหนาทดแลผถกรดรอนเสรภาพ ดงนนผตองขงตองมสทธไดรบการดแลสขภาพทมมาตรฐานเดยวกบทรฐจดใหกบประชาชนทวไป และตามแนวปฏบตทด การจดการการดแลสขภาพภายในเรอนจ�าควรท�ารวมกบหนวยงานบรการดานสขภาพในชมชนเพอความ ตอเนองในการดแลผปวย ขอก�าหนดยงอธบายถงรายละเอยดของบรการดแลสขภาพตาง ๆ ภายในเรอนจ�า ซงตองครอบคลมถง การดแลรกษาบตรของผตองขงทอาศยอยในเรอนจ�าอกดวย
บทบำทของเจำหนำททำงกำรแพทย* [ขอก�ำหนดท 25, 30-34]
เจาหนาททางการแพทยในเรอนจ�าตองมหนาททแยกกนอยางชดเจนจากงานบรหารเรอนจ�า และพงปฏบตงานตามหลกจรรยาบรรณทางการแพทยทเปนมาตรฐานเดยวกบหลกทใชภายนอกเรอนจ�า เจาหนาทมหนาทประเมน ดแล และรกษาสขภาพกายและ สขภาพจตของผปวย - ผตองขง หนาทเหลานยงรวมถงการดแลรกษาภาวะตดเชอตาง ๆ อาการตดสารเสพตด สขภาพจต และสขภาพฟน เจาหนาททางการแพทยตองไมมสวนเกยวของกบงานบรหารจดการเรอนจ�า เชนการลงโทษทางวนย การตดสนใจทางการแพทยใด ๆ ตองไมถกแทรกแซงหรอละเลยจากเจาหนาทคนอน นอกจากนน เจาหนาททางการแพทยมหนาทรายงานหากพบวา ผตองขงมอาการหรอรองรอยทอาจเกดจากการทรมาน หรอการปฏบตทไรมนษยธรรม
15
ผตองขงในฐำนะผปวย* [ขอก�ำหนดท 26, 32]
ผตองขงมสถานะเปนผปวยตามปกตเมอเขาพบแพทย ผปวยตองใหความยนยอมบนพนฐานของขอมลทถกตอง (Informed consent) ส�าหรบการตรวจหรอรกษาทางการแพทย ประวตการรกษาของ ผตองขงตองถกเกบเปนความลบ อยางไรกด เรอนจ�าอาจเปดเผยเฉพาะขอมลสวนทจ�าเปนส�าหรบการด�าเนนมาตรการควบคมโรค เพอควบคมโรคตดตอและปองกนการแพรเชอสเจาหนาทหรอ ผตองขงคนอน
ค�ำแนะน�ำดำนสขภำพ* [ขอก�ำหนดท 35]
หนวยงานสาธารณสขควรจดใหมการตรวจเรอนจ�าอยางสม�าเสมอและใหค�าปรกษาแกผบรหารเรอนจ�าเกยวกบปจจยตาง ๆ ทมผลตอสขภาพและความเปนอยทดของผตองขงและเจาหนาทเรอนจ�า เชน อาหาร สขลกษณะของเรอนจ�า สขอนามย อณหภม แสง การถายเทของอากาศ และปจจยแวดลอมอนๆ
กำรตรวจสอบและสอบสวน กำรตรวจสอบ* [ขอก�ำหนดท 83-85]
การตรวจสอบเปนสวนส�าคญในการสรางความโปรงใสภายในเรอนจ�า ขอก�าหนดระบใหมระบบการตรวจสอบแบบสองดาน นนคอ การตรวจสอบภายในโดยฝายบรหารงานราชทณฑสวนกลาง และการตรวจสอบจากหนวยงานอสระภายนอก จดประสงค ของการตรวจสอบ คอเพอใหการบรหารจดการภายในเรอนจ�า เปนไปตามบทบญญตของกฎหมายและเพอปกปองสทธของผตองขง โดยเจาพนกงานผตรวจสอบควรแจงขนตอนการรายงานและตดตามผลแกเรอนจ�าอยางชดเจน
กำรสอบสวน* [ขอก�ำหนดท 57, 71]
เรอนจ�าตองรายงานการเสยชวตภายในความดแลของเจาหนาท อาการบาดเจบสาหส และหากมเหตใหเชอไดวามการทรมานและการปฏบตอยางไรมนษยธรรมเกดขนภายในเรอนจ�า โดยไมจ�าเปนตองรอใหมการรองเรยนอยางเปนทางการ ทงนตองมการรายงานไปยงหนวยงานอสระทมหนาทในการสอบสวน
ฝายบรหารจดการและเจาหนาทของเรอนจ�าตองใหความรวมมอ ในการสอบสวนและตองรกษาหลกฐานทงหมดใหอยในสภาพเดม ผมสวนพวพนกบขอพพาทตองไมมสวนเกยวของกบกระบวนการการสอบสวน
16
กำรโอนยำยและเคลอนยำย [ขอก�ำหนดท 26(2), 73]
การเคลอนยายผตองขงตองท�าในสภาพทเหมาะสม และพนจากสายตาของบคคลทวไป หากผตองขงถกยายไปเรอนจ�าอน เวชระเบยนของผตองขงตองถกโอนยายตามไปดวย
กำรปลอยตว ทรพยสนสวนตว [ขอก�ำหนดท 67]
ทรพยสนหรอเงนทถกยดไวจากผตองขงเมอแรกเขาตองถกสงคน ใหผตองขงในวนปลอยตวทงหมด และทรพยสนดงกลาวตองไดรบการดแลใหอยในสภาพด ควรใหผตองขงลงนามเพอรบทรพยสนคน
กำรกลบคนสสงคม [ขอก�ำหนดท 88, 90]
ผตองขงควรไดรบโอกาสในการเตรยมตวเพอกลบสสงคมภายนอก เชน จดใหมโครงการเตรยมความพรอมกอนการปลอยตว เรอนจ�าแบบเปด และควรมการดแลผตองขงหลงพนโทษ
17
ผอำนควรศกษำท�ำควำมเขำใจขอก�ำหนดแมนเดลำ ควบคไปกบมำตรฐำนอน ๆ ของสหประชำชำต เชน หลกกำรพนฐำน แหงสหประชำชำตวำดวยกำรใชก�ำลงและอำวธปนของ เจำพนกงำนผบงคบใชกฎหมำย ขอก�ำหนดสหประชำชำตวำดวยกำรปฏบตตอผตองขงหญงในเรอนจ�ำและมำตรกำรทมใชกำรคมขงส�ำหรบผกระท�ำควำมผดหญง (The Bangkok Rules) กฎอนเปนมำตรฐำนขนต�ำของสหประชำชำตวำดวยกำรบรหำรงำนยตธรรมเกยวกบคดเดกและเยำวชน (The Beijing Rules) มำตรฐำนขนต�ำสหประชำชำตวำดวยมำตรกำรไมควบคมตว(The Tokyo Rules) และจรรยำบรรณสหประชำชำตของ เจำพนกงำนผบงคบใชกฎหมำย
ขนตอนตอไป?การเปลยนแปลงระบบภายในเรอนจ�าเปนเรองทซบซอน การน�าขอก�าหนดเ แมนเดลาทง 122 ขอมาปรบใช ตองใชเวลาและทรพยากร อยางไรกตาม ดวยธรรมาภบาล การฝกอบรม และวฒนธรรมของการเคารพสทธมนษยชน ขอก�าหนดแมนเดลาสามารถน�ามาบงคบใชไดโดยไมตองใชทรพยากรเปนจ�านวนมาก
PRI ท�างานในหลายภมภาคและหลายสภาวะทางการเมอง และสงคม เราใหความส�าคญกบบรบททแตกตางเหลานและพยายามปรบวธการท�างานใหเหมาะสม หลกการท�างานขององคกรคอ การใหความส�าคญตอลกษณะเฉพาะทางเพศภาวะและวฒนธรรม องคกรมประสบการณกวา 25 ป ในงานดานกระบวนการยตธรรมทางอาญาและการปฏรประบบราชทณฑในระดบประเทศ ระดบภมภาค และระดบสากล ดวยความเปนอสระและความเชยวชาญเฉพาะดานท�าใหเราเปนพนธมตรทส�าคญของรฐบาลและองคกร ภาคประชาชนทพยายามสงเสรมการอนวตขอก�าหนดแมนเดลา
งานของ PRI ยงรวมถงการใหค�าปรกษาและชวยเหลอภาคสวนตางๆในการน�าขอก�าหนดไปบงคบใชผานสอสงพมพ งานสมมนา และการฝกอบรม สามารถดขอมลเพมเตมไดทเวบไซต www.penalreform.org เพอดาวนโหลดสอตาง ๆ ดงน:
• หนงสอขอก�าหนดแมนเดลา (สามารถเลอกไดหลายภาษา)• วดโอแอนเมชน ความยาว 2 นาทเกยวกบขอก�าหนดแมนเดลา• เอกสารแนวทางการอนวตขอก�าหนดแมนเดลา• ขอมลอน ๆ
18
Penal Reform International1 Ardleigh RoadLondon N1 4HSUnited Kingdom
+44 (0) 207 923 0946www.penalreform.org Twitter: @PenalReformInt
Thailand Institute of Justiceเลขท 93/1 ชน 15 ถนนวทย แขวงลมพนเขตปทมวน กรงเทพมหานคร 10330
+66 (2) 118 9400
www.tijthailand.org