(ราง) รายงานฉบบสมบรณ โครงการวจยเชงนโยบายยทธศาสตร

และระบบสนบสนนการตดสนใจ แผนวจยดานอาหารและความมนคงแหงชาต ป 2555 –2559

เสนอ สานกงานพฒนาการวจยการเกษตร (องคการมหาชน)

จดท าโดย

สถาบนอาหาร

ประจ าปงบประมาณ 2555 ไดรบทนสนบสนนจากส านกงานพฒนาการวจยการเกษตร (องคการมหาชน)

สารบญ หนา

สวนท 1 ทมาของระบบตดสนใจการวจยดานอาหาร 1 บรบทโลกทก ำลงเปลยนแปลง 1 สถำนกำรณของอตสำหกรรมอำหำรไทย 2 กำรวจยดำนอำหำรและควำมมนคงอำหำรทผำนมำของไทย 4 ควำมส ำคญของระบบตดสนใจกำรวจยดำนอำหำร 6

สวนท 2 การวเคราะห จดออน จดแขง โอกาส และอปสรรค อตสาหกรรมอาหารไทย 8

สวนท 3 แผนยทธศาสตรการวจยดานอาหารและความมนคงดานอาหารแหงชาต 9 ป 2555-2559 กรอบแนวคดแผนยทธศำสตรกำรวจยดำนอำหำรและควำมมนคงดำนอำหำร 9 แหงชำต วสยทศน 10 แผนกำรวจยเรงดวน 11 แผนกำรวจยระยะยำว 14 กลมสนคำเปำหมำย 22

สวนท 4 ล าดบความเรงดวนในการใหสนบสนนทนวจย 23 แผนกำรวจยเรงดวน 24 แผนกำรวจยระยะยำว 27

บรรณานกรม 38

ภาคผนวก ภำคผนวก ก ขนตอนและกระบวนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร 39 ภำคผนวก ข คณะกรรมกำรก ำกบแผนงำนวจยฯ 40 ภำคผนวก ค กำรประชมรบฟงควำมคดเหนผเกยวของ 42 ภำคผนวก ง แบบรบฟงควำมคดเหนกำรจดล ำดบควำมส ำคญฯ กำรวจยฯ 46

สวนท 1 ทมาของระบบตดสนใจการวจยดานอาหาร

บรบทโลกทกาลงเปลยนแปลง ธนำคำรโลกและองคกำรเกษตรและอำหำรแหงสหประชำต (FAO) ไดคำดกำรณวำในระยะ 38 ปขำงหนำจะเกดกำรเพมขนของประชำกรเปน 9 พนลำนคน ในขณะทปจจบนมประชำกรรำว 7 พนลำนคน โดยกำรเพมขนของประชำกรโลกเกอบทงหมดจะเปนผลมำจำกกำรเพมของประชำกรในภมภำคเอเชย แอฟรกำ และละตนอเมรกำ ในขณะทอตรำกำรขยำยตวของประชำกรในกลมประเทศตะวนตกจะลดลงต ำกวำรอยละ 3 ในชวงหลำยทศวรรษทผำนมำ ตลอดจนมกำรเพมขนของสดสวนชนชนกลำง หรอกำรขยำยตวของชนชนกลำง (Middle Class income) ทวโลก ซงน ำไปสควำมเจรญรงเรองทเพมขนและกำรลดลงของระดบควำมยำกจนของโลก โดยรำยไดของครวเรอนเฉลยทวโลกในป 2563 คำดวำจะอยท 24,382 เหรยญสหรฐฯ เพมขนจำก 21,668 เหรยญสหรฐฯ ในป 2553 ตลำดเกดใหม (Emerging markets) และประเทศก ำลงพฒนำจะมอตรำกำรเตบโตมำกทสดในโลก และกลมประเทศทพฒนำแลว เชน สหรฐอเมรกำ ยโรป และญปน จะเขำสสงคมผสงอำยอยำงตอเนองท ำใหสดสวนผสงอำยของประชำกรโลกโดยรวมมแนวโนมเพมขนในอนำคต ควำมตองกำรอำหำรในระยะ 50 ปขำงหนำจะเพมขนประมำณรอยละ 50 จำกปจจบนโดยมปจจยผลกดนส ำคญ คอ กำรเพมขนของประชำกร กำรเพมขนของสดสวนชนชนกลำง อทธพลทำงดำนลทธบรโภคนยมจำกตะวนตก ปญหำกำรขำดแคลนน ำมแนวโนมเพมสงขนอยำงรวดเรวโดยเฉพำะปญหำกำรขำดแคลนน ำเพอกำรเกษตร รวมทงกำรลดลงของพนทเพำะปลกเนองจำกกำรพฒนำเขำสควำมเปนเมองอยำงรวดเรว ตลอดจนเกดกำรแยงยดทดนของกลมประเทศผน ำเขำอำหำรทไมตองกำรเปนเพยงผซอ หำกแตตองกำรสรำงหลกประกนควำมมนคงทำงอำหำรโดยกำรมงไปใชทดนในประเทศอนๆ เพอผลตอำหำรกลบประเทศตน หรอกระทงสงออกไปยงประเทศอนๆ ส ำหรบในดำนพลงงำนโลก พบวำ อตรำกำรใชพลงงำนของโลกในภำพรวมจะเพมขนอยำงกำวกระโดดขณะทพลงงำนฟอสซลมจ ำกด จงเกดกำรพฒนำและสงเสรมกำรใชพลงงำนทดแทนจำกพชเพมขน เชน มนส ำปะหลง ออย ปำลมน ำมน เปนตน กอใหเกดผลกระทบตอผลผลตอำหำรควำมมนคงทำงอำหำรของประเทศและกำรสงออก นอกจำกนควำมตองกำรบรโภคสนคำเกษตรและอำหำรทเพมขนจำกกำรเพมขนของประชำกรโลกและกำรเจรญเตบโตทำงเศรษฐกจทคำดวำจะสงขนโดยเฉพำะในทวปเอเชยและแอฟรกำ แตผลผลตพชอำหำรโลกลดลงจำกขอจ ำกดดำนพนทและศกยภำพทำงเทคโนโลยทมอย ประกอบกบกำรเปลยนแปลงภมอำกำศ กำรเกดภยพบตทำงธรรมชำต ปญหำกำรครอบครองทรพยำกรพนธกรรมและกำรผกขำดทำงกำรคำเมลดพนธพช สงผลกระทบตอวถชวตของเกษตรกรรำยยอยจ ำนวนมำกทพงพำอำศยทรพยำกรปำไมพนธพชตำงๆ เปนอำหำรและยำสมนไพรและควำมมนคงทำงอำหำรของประเทศในระยะยำว กำรเปลยนแปลงในสภำพภมอำกำศของโลกมแนวโนมรนแรงมำกขนและจะสงผลซ ำเตมใหปญหำกำรขำดแคลนอำหำรและทรพยำกรธรรมชำตมควำมรนแรงมำกขน แมวำควำมรนแรงของปญหำกำรเปลยนแปลงในสภำพภมอำกำศจะมควำมแตกตำงกนออกไปในแตละพนท แตจ ำนวนพนททมแนวโนมของกำรขำดแคลนน ำเพอกำรเกษตรกรรมและผลผลตภำคกำรเกษตรเสยหำยมแนวโนมเพมขนอยำงมนยส ำคญ ควำมแตกตำงดำนกำรผลตและผลผลตสนคำเกษตรระหวำงภมภำคตำงๆ ของโลกมแนวโนมเพมสงขนตำมล ำดบ โดยประเทศทคำดวำจะมผลผลตทำงกำรเกษตรลดลงสวนใหญจะมควำมหนำแนนอยในภมภำคกงสะฮำรำ (Sub-Saharan Africa) หรอกลมประเทศทตงอยทำงตอนใตของทะเลทรำยซำฮำรำในทวปแอฟรกำจ ำนวน 48 ประเทศ ในขณะเดยวกนควำมเสยหำยของพชผลทำงกำรเกษตรมแนวโนมเพมขนซงจะสงผลเสยหำยทำงเศรษฐกจใหกบ

ประเทศก ำลงพฒนำหลำยๆ ประเทศมำกขนโดยล ำดบ เนองจำกขนำดควำมส ำคญของภำคกำรเกษตรในระบบเศรษฐกจและประชำชนสวนใหญมระดบกำรครองชพอยในระดบ Subsistence level ในปทผำนมำกำรคำอำหำรโลกขยำยตวเพมขนรอยละ 20.9 เปนผลสบเนองมำจำกควำมตองกำรอำหำรในตลำดโลกทเพมสงขนจำกควำมแปรปรวนของสภำพอำกำศ ท ำใหสนคำเกษตรและอำหำรทประเทศตำงๆ ผลตไดไมเพยงพอตอควำมตองกำรภำยในประเทศ กำรเปลยนแปลงดำนตำงๆ ในโลก และกำรเกดวกฤตเศรษฐกจทผำนมำท ำใหประเทศตำงๆ สรำงมำตรกำรปกปองผประกอบกำรภำยในประเทศมำกขน เชน กฎ ระเบยบดำนกำรคำและกำรลงทน มำตรกำรทำงกำรในรปแบบทไมใชภำษ โดยมมำตรกำรสงแวดลอม มำตรกำรสขอนำมยและสขอนำมยพช มำตรกำรตอบโตกำรทมตลำดและกำรอดหนน เปนตน ในขณะเดยวกนกแสวงหำโอกำสใหมๆ เพอสนบสนนกำรขยำยตวของเศรษฐกจของตนเอง สงผลใหมกำรเปดกำรคำกำรลงทนเพมขน โดยเฉพำะกบประเทศในภมภำคเดยวกน และกดดนใหประเทศก ำลงพฒนำตองมพนธกรณเกยวกบกำรรบภำระทเกดขนจำกมำตรกำรดงกลำว ซงอำจเปนอปสรรคตอกำรพฒนำเศรษฐกจของประเทศ และผลกระทบตอกำรคำ กำรลงทน สงแวดลอมและวถชวตของประชำกร ซงส ำหรบอำเซยนแลว Mr.Gerard Mestrallet . Chairman and Chief Executive Officer, GDF SUEZ. France. Co-Chair of the World Economic Forum on East Asia ไดกลำวถงควำมเสยง 4 ประกำร ทภมภำคอำเซยนตองค ำนงถงในกำรรวมตวกนเปนประชำคมเดยวกนในป 2558 ไดแก 1) ควำมยงยนทำงเศรษฐกจ อำเซยนจะตองเรยนรและหลกเลยงควำมผดพลำดทำงเศรษฐกจทยโรปก ำลงเผชญในปจจบน โดยไมเพมหนสำธำรณะเปนส ำคญ 2) สภำพแวดลอม ตองใสใจตอคณภำพของสงแวดลอมในทกดำน ค ำนงถงควำมเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศโลก 3) ดำนพลงงำน อำเซยนควรค ำนงถงกำรบรณำกำรกน โดยมเครอขำยพลงงำนรวมกนดวย โดยไมตองเรงรบมำกจนเกนไปทจะไปสสงคมทเปนมตรตอสงแวดลอม เนองจำกอำเซยนอดมดวยทรพยำกรธรรมชำตจ ำนวนมำก ซงไมควรเสยคำใชจ ำยจ ำนวนมำกโดยละเลยในกำรรกษำขดควำมสำมำรถในกำรแขงขนของตนไว และ 4) กำรพฒนำเมอง ตองควบคมกำรพฒนำเมองขนำดใหญโดยใสใจตอคณภำพประชำกรในดำนควำมเปนอยดวย

สถานการณของอตสาหกรรมอาหารไทย อตสำหกรรมเกษตรและอำหำรแปรรปถอเปนอตสำหกรรมรำกฐำนทมบทบำทส ำคญตอเศรษฐกจของไทยมำยำวนำน เกยวของกบหวงโซกำรผลตขนำดใหญ ตงแตระดบเกษตรกร ผรวบรวม ผแปรรปเบองตน ผแปรรประดบอตสำหกรรม ผขนสง ผผลตปจจยกำรผลต/บรรจภณฑ ผคำปลก ธรกจบรกำรอำหำร เปนตน ประเมนวำมลคำภำคกำรผลตอำหำรและสนคำเกษตรอำหำร รวมทงธรกจเกยวเนองในอตสำหกรรมอำหำรทงจำกภำคเกษตร ปศสตว และประมง นำจะมสดสวนสงถงรอยละ 20 ของมลคำผลตภณฑมวลรวมเบองตนในประเทศ ปจจบนมผประกอบกำรอตสำหกรรมอำหำร 8,496 รำย (ไมรวมโรงสขำว ISIC1531 โรงงำนมนเสน ISIC1533) จำกขอมลดชนอตรำกำรใชกำลงกำรผลตของอตสำหกรรมอำหำรและเครองดม (ISIC 15) พบวำ ในป 2554 อตสำหกรรมอำหำรมอตรำกำรใชก ำลงกำรผลตรอยละ 56.14 ใกลเคยงกบป 2553 ซงอยในระดบสงกวำในชวง 5 ปทผำนมำ ขณะทมลคำกำรสงออกคำดวำจะอยท 963,000 ลำนบำท ขยำยตวเพมขนจำกป 2553 รอยละ 20 ถอเปนปทองของอตสำหกรรมอำหำรททงกำรผลตและสงออกขยำยตวตอเนอง เปนผลมำจำกสภำพภมอำกำศทเอออ ำนวยฝนทงชวงไมนำน สนคำเกษตรรำคำด เกษตรกรขยำยพนทเพำะปลก และดแลคณภำพตอเนอง ท ำใหผลผลตออกมำกคณภำพด ทงขำว ปำลมน ำมน ออย และสบปะรด ประกอบกบตลำดโลกมควำมตองกำรอำหำรเพมสงขนจำกกำรขยำยตวของประเทศเศรษฐกจใหมและตลำดอำเซยนอยำงไร

กตำมสถำนกำรณน ำทวมในชวงปลำยป ไดสงผลกระทบตอตลำดในประเทศอยำงมำกและกระทบตอสนคำสงออกบำงสวน ซงคำดวำจะเรมเหนผลชดขนในชวงตนป 2555 จำกงำนวจยของ EUROMONITOR ประเมนวำมลคำตลำดอำหำรส ำเรจรปในบรรจภณฑของไทยป 2554 มมลคำ 286,098 ลำนบำท สวนเครองดมไมมแอลกอฮอล (รวมน ำดม) มมลคำ 218,119 ลำนบำท ในป 2555 คำดวำตลำดอำหำรส ำเรจรปในบรรจภณฑในภำพรวมจะมอตรำขยำยตวประมำณรอยละ 5-6 สวนเครองดมไมมแอลกอฮอล (รวมน ำดม) จะมอตรำขยำยตวประมำณรอยละ 6-7 ในป 2554 ประเทศไทยเปนประเทศผสงออกอำหำรอนดบ 12 ของโลก อนดบคงทเปนปทสำมตดตอกน โดยมสวนแบงตลำดโลกอยทรอยละ 2.62 เพมขนตอเนองจำกรอยละ 2.30 ในชวง 5 ปกอน ส ำหรบประเทศคแขงในภมภำคอำเซยนมอนโดนเซยและมำเลเซยทตำมหลงไทยมำอยำงกระชนชด โดยเปนประเทศผสงออกรำยใหญอนดบ 13 และ 14 ของโลก และมสวนแบงตลำดโลกรอยละ 2.52 และ 2.39 ตำมล ำดบ อตสำหกรรมอำหำรโดยรวมของทงสองประเทศไดรบแรงหนนอยำงมำกจำกกำรเตบโตของอตสำหกรรมปำลมน ำมน รวมทงอำหำรทะเลแปรรปตลอดชวง 2-3 ปกอน ขณะทเวยดนำมผงำดขนมำเปนประเทศผสงออกอำหำรอนดบท 22 ของโลก จำกอนดบ 25 ในชวง 5 ปกอน สนคำทผลกดนใหกำรสงออกอำหำรของเวยดนำมเตบโต อำท ขำว อำหำรทะเล กำแฟ เมลดมะมวงหมพำนต และพรกไทย เปนตน จำกขอมลทสะทอนดำนกำรเตบโตของภำคเกษตรไทยทเดนชดคอแนวโนมมลคำผลผลตเกษตรอำหำรเบองตน ซงประเมนโดยองคกำรอำหำรและเกษตรแหงสหประชำชำต (FAO) พบวำถงแมมลคำผลผลตอำหำรของไทยจะเพมขนอยำงตอเนองทกป แตเมอเทยบกนในอำเซยนแลวไทยยงเปนอนดบ 3 รองจำกพมำและอนโดนเซย โดยมเวยดนำมซงมมลคำผลผลตใกลเคยงกบไทยมำกขนทกขณะ และเมอพจำรณำอตรำเปลยนแปลงของมลคำผลผลตเกษตรอำหำรในรอบ 3 ปทผำนมำและคำเฉลยในชวง 5 ป ระหวำง 2548-2552 จะพบวำอตรำขยำยตวของมลคำผลผลตเกษตรอำหำรของไทยอยในระดบทเตบโตนอยมำก โดยมคำเฉลยอยทรอยละ 11.03 เปนอนดบท 7 ในอำเซยน ประเทศสมำชกทนำจบตำมองในฐำนะผผลตอำหำรรำยใหม คอ พมำ กมพชำ เวยดนำม ลำว มอตรำขยำยตวเฉลยของมลคำผลผลตเกษตรอำหำรมำกกวำรอยละ 15 ตอปในชวง 5 ปทผำนมำ นอกจำกน พบวำ ไทยถกจดอยในกลมประเทศเสยงสงสดจำกผลกระทบของกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ (Climate change) ในอก 30 ปขำงหนำ โดยปจจบนมควำมเสยงสงเปนอนดบท 14 จำก 170 ประเทศทวโลก และยงเปนตวกำรส ำคญในกำรกอปญหำโลกรอนดวย ขอมลลำสดในป 2550 พบวำ ไทยมกำรปลอยกำซเรอนกระจกมำกเปนอนดบท 25 ของโลก ขณะทกรงเทพฯ มกำรปลอยกำซคำรบอนไดออกไซด (CO2) ในปรมำณทเกอบเทำกบลอนดอน ซงมขนำดเศรษฐกจใหญกวำถงเกอบ 10 เทำ ดวยเหตนเองททำใหไทยควรตองหนมำทบทวนกำรดำเนนนโยบำยดำนอตสำหกรรมเกษตรและอำหำรแปรรป รวมทงกำรจดทำกรอบยทธศำสตรกำรวจยดำนอำหำรของประเทศใหชดเจน เพอเรงกำรพฒนำภำคเกษตรและอตสำหกรรมอำหำรของไทยใหมกำรเตบโตพรอมรบกำรเปลยนแปลงของพลวตรกำรคำทมกำรแขงขนรนแรงมำกขน

การวจยดานอาหารและความมนคงดานอาหารทผานมา จำกกำรส ำรวจขอมลพบวำ กำรพฒนำภำคเกษตรอำหำรของไทยดวยกำรลงทนวจยและพฒนำยงคงเปนไปอยำงจ ำกด เหนไดจำกคำใชจำยทำงกำรวจยและพฒนำของประเทศเมอจ ำแนกเปนสำขำวจย คำใชจำยในสำขำวศวกรรมศำสตรและเทคโนโลยมำกทสด คอ 6,375 ลำนบำท และทนอยสด คอ สำขำมนษยศำสตร 184 ลำนบำท และเมอแยกพจำรณำเปนหนวยงำนพบวำ (ส ำนกงำนคณะกรรมกำรวจยแหงชำต, 2553) - ภำครฐ มคำใชจำยสำขำเกษตรศำสตรมำกทสด 1,323.2 ลำนบำท และนอยทสด คอ สำขำมนษยศำสตร 6.2 ลำนบำทหรอ 46% และ 0.2% ของกำรวจยและพฒนำในภำครฐ ตำมล ำดบ

- ภำคอดมศกษำรฐบำล มคำใชจำยสำขำวศวกรรมศำสตรและเทคโนโลยมำกทสด 2,051.9 ลำนบำทและนอยทสด คอ สำขำมนษยศำสตร 152.6 ลำนบำท หรอ 33% และ 2% ของกำรวจยและพฒนำในภำคอดมศกษำรฐบำล ตำมล ำดบ - ภำคอดมศกษำเอกชน มคำใชจำยสำขำวศวกรรมศำสตรและเทคโนโลยมำกทสดเชนเดยวกบภำคอดมศกษำรฐบำล 102.7 ลำนบำท และนอยทสดคอสำขำวทยำศำสตร 1 ลำนบำท หรอ 77% และ 1% ของกำรวจยและพฒนำในภำคอดมศกษำเอกชน ตำมลำดบ - ภำครฐวสำหกจ มคำใชจำยสำขำวศวกรรมศำสตรและเทคโนโลยมำกทสด 369.2 ลำนบำท และนอยทสดคอสำขำวทยำศำสตรบรสทธ 24.8 ลำนบำทหรอ 63% และ 4% ของกำรวจยและพฒนำในภำครฐวสำหกจ ตำมลำดบ - ภำคเอกชน มคำใชจำย 2 ดำน คอ อตสำหกรรมกำรผลตซงมำกทสด 6,132.7 ลำนบำท และดำนอตสำหกรรมบรกำร 546 ลำนบำท หรอ 91.82% และ 8.18% ของกำรวจยและพฒนำในภำคเอกชน ตำมล ำดบ - ภำคเอกชนไมคำก ำไร มคำใชจำยสำขำสงคมศำสตรมำกทสด 135.7 ลำนบำท และนอยทสด คอ ภำควทยำศำสตรกำรแพทย 0.7 ลำนบำท หรอ 86% และเกอบ 0% ของกำรวจยและพฒนำในภำคเอกชนไมคำก ำไร ตำมล ำดบ

งบประมาณวจยดานการเกษตรและอาหาร จาแนกตามหนวยงาน ป 2553

หนวยงาน งบประมาณ (ลานบาท) กระทรวงเกษตรและสหกรณ 3,484.7 หนวยสนบสนนกำรวจย 977.7 สถำบนอดมศกษำดำนกำรเกษตร 807.7 รวม 5,270.1 เฉลยปละ 1,317.50

ทมำ : พงศเทพ อครธนกล และคณะ, 2554

งบประมาณวจยเฉลยตอปตามชนดของสนคาเกษตรเทยบกบครวเรอน

ผลตภณฑ งบวจย* (ลานบาท) บาทวจย/ครวเรอน/ป ขำว 185 44 ยำงพำรำ 60 41 โคเนอ** 51 59 ปำลมน ำมน** 34 315 กงและผลตภณฑ 31 1,255 สกร 28 124 สบปะรด 25 48 กลวยไม 19 Na พรกและผลตภณฑ 18 Na โคนม** 18 951 ขำวโพดเลยงสตว** 9 24 ล ำไย 8 31

งบประมาณวจยเฉลยตอปตามชนดของสนคาเกษตรเทยบกบครวเรอน (ตอ)

ผลตภณฑ งบวจย* (ลานบาท) บาทวจย/ครวเรอน/ป ไกเนอ 7 722 ทเรยน 6 49 มงคด 5 53 มะมวง 4 12

ทมำ : พงศเทพ อครธนกล และคณะ, 2554 หมำยเหต : *หนวยงำน มอ. และ สวก. ไมมขอมลป 2553 **หนวยงำนกรมพฒนำทดน ไมมขอมลป 2550

หนวยงาน ปงบประมาณ

รวม 2550 2551 2552 2553

กระทรวงเกษตรและสหกรณ กรมวชำกำรเกษตร 511.9 500.8 580.5 445.9 2,039.2 กรมปศสตว 157.6 274.0 94.1 58.3 584.1 กรมประมง 46.0 34.5 54.6 71.8 206.9 กรมกำรขำว 47.7 111.0 205.6 175.2 539.4 กรมพฒนำทดน Na 49.1 27.8 38.2 115.1 หนวยงำนสนบสนนกำรวจย สวทช. 126.4 99.3 71.0 73.8 370.5 สกว. 60.3 89.8 82.3 9.1 241.5 สกว.คปก. 33.5 32.9 32.4 18.5 117.4 สวก. 94.8 53.0 100.6 Na 248.3 สถำบนอดมศกษำ สำขำเกษตรศำสตร ม.เกษตรศำสตร 95.0 113.8 88.6 35.0 332.4 ม.ขอนแกน 23.7 21.8 31.6 18.3 95.4 ม.เชยงใหม 46.4 39.0 28.2 10.0 123.6 ม.สงขลำ 39.7 39.3 42.5 Na 121.5 ม.แมโจ 21.0 21.0 19.4 12 73.3 สถำบนเทคโนโลยฯ ลำดกระบง 18.4 17.3 13.2 12.4 61.3

รวม 1,322.5 1,496.6 1,472.2 978.8 5,270.1 ทมำ : พงศเทพ อครธนกล และคณะ, 2554 หมำยเหต : หนวยงำน มอ. และ สวก. ไมมขอมลป 2553, หนวยงำนกรมพฒนำทดน ไมมขอมลป 2550

กำรด ำเนนกำรวจยดำนอำหำรของไทยทผำนมำยงมควำมเชอมโยงกบกรอบกำรพฒนำประเทศยงอยในวงจ ำกด เนองจำกยทธศำสตรกำรวจยดำนอำหำรในระดบประเทศยงไมมหนวยงำนใดจดท ำอยำงชดเจน แตไดมกำรจดท ำกรอบยทธศำสตรกำรจดกำรดำนอำหำรของประเทศไทย โดยคณะกรรมกำรอำหำรแหงชำต เมอป 2554 แผนแมบทอตสำหกรรมอำหำร โดยกระทรวงอตสำหกรรม ป 2552 นอกจำกน ยงมกำรจดท ำยทธศำสตรรำยสนคำของหนวยงำนตำง ๆ ทเกยวของ เชน ยทธศำสตรกงไทย ป 2554 โดยกรมประมง ยทธศำสตรขำวไทย โดยกรมกำรขำว ป 2554-2558 ยทธศำสตรโคนมแหงชำต หรอแผนพฒนำโคนมป 2548-2557 โดยกรมปศสตว ยทธศำสตรสบปะรด ป 2553-2557 โดย กระทรวงเกษตรและสหกรณ ยทธศำสตรกำแฟ ป 2552-2556 โดย กระทรวงเกษตรและสหกรณ แผนพฒนำอตสำหกรรมปำลมน ำมนและน ำมนปำลม ป 2551-2555 โดย กระทรวงเกษตรและสหกรณ ยทธศำสตรไกไข ป 2551-2555 ยทธศำสตรไกเนอ ป 2553-2557โดย กรมปศสตว กระทรวงเกษตรและสหกรณ ยทธศำสตรกำรพฒนำบรรจภณฑอำหำร ป 2553 โดยส ำนกงำนเศรษฐกจ

อตสำหกรรม ยทธศำสตรเกษตรอนทรยไทย ป 2555-2556 โดยกรมสงเสรมกำรสงออก ยทธศำสตรวจยและพฒนำอตสำหกรรมมนส ำปะหลงประเทศไทย ป 2555-2559 โดยส ำนกพฒนำวทยำศำสตรและเทคโนโลยแหงชำต เปนตน ซงหำกมควำมชดเจนดงกลำวเกดขน จะชวยสรำงใหเกดกำรวจย พฒนำ นวตกรรม อนสำมำรถเกอหนนภำคกำรเกษตรและอตสำหกรรมอำหำรของไทยเขมแขงและแขงขนไดในทำยทสด ทงนเพรำะกำรลงทนวจยทำงกำรเกษตรและอตสำหกรรมอำหำรนบมควำมส ำคญยงตอควำมมนคงทำงอำหำร คณภำพและควำมปลอดภยอำหำร เพรำะนอกจำกจะเสรมสรำงศกยภำพในกำรแขงขนใหกบภำคกำรเกษตรและอตสำหกรรมอำหำรแลว กำรมตนทนทต ำ มสนคำทมคณภำพด จะสรำงควำมยงยนในระบบกำรผลต

ความสาคญของระบบตดสนใจการวจยดานอาหาร ส ำนกงำนคณะกรรมกำรวจยแหงชำต (วช.) ส ำนกงำนพฒนำวทยำศำสตรและเทคโนโลยแหงชำต (สวทช.) ส ำนกงำนพฒนำกำรวจยกำรเกษตร (สวก.) ส ำนกงำนคณะกรรมกำรนโยบำยวทยำศำสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชำต (สวทน.) สถำบนวจยระบบสำธำรณสข (สวรส.) และส ำนกงำนกองทนสนบสนนกำรวจย (สกว.) เลงเหนถงกำรท ำงำนสนบสนนกำรวจยทมประสทธภำพ และไดมขอสรปวำแตละหนวยงำนจะบรณำกำรกำรท ำงำนรวมกน โดยในสวนของอตสำหกรรมอำหำรนน มจดมงหมำยเพอใหกำรท ำวจยดำนอำหำรของประเทศมควำมชดเจนขน ผลตผลงำนวจยไดตรงกบควำมตองกำรของผใชงำนอยำงแทจรง ลดควำมซ ำซอนของงำนวจย และสำมำรถเพมควำมเขมแขงใหกบอตสำหกรรมอำหำรทงระบบ รวมทงเงนงบประมำณจะถกใชอยำงมประสทธภำพ ดงนนเพอใหกำรจดสรรทนวจยมประสทธภำพ ตอบสนองควำมตองกำรของภำคธรกจและอตสำหกรรม เกดผลเปนรปธรรมตอกำรพฒนำเศรษฐกจและสงคม จงไดมอบหมำยใหส ำนกงำนพฒนำกำรวจยกำรเกษตร(องคกำรมหำชน) เปนเจำภำพด ำเนนกำรจดท ำกรอบยทธศำสตรกำรวจยดำนอำหำรและควำมมนคงอำหำรระดบประเทศเพอเปนแผนระดบนโยบำย (Policy Planning) ดำนกำรวจย เปนแนวทำงพนฐำนทจะกอใหเกดแผนกำรวจยระดบปฏบตกำรทเปนระบบ มเปำหมำยทชดเจน สอดคลองกบแผนกำรพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตฉบบปจจบน เพอใหกำรปฏบตงำนของหนวยวจยตำง ๆ เชอมโยงกนเปนระบบ สะดวกในกำรวำงแผน ควบคม และตดตำม อนจะท ำใหกำรจดสรรงบประมำณดำนกำรวจยของหนวยงำนตำง ๆ เกดประสทธภำพมำกขน ขอเสนอแนะเชงนโยบำยเพอจดทำยทธศำสตรกำรวจยดำนอำหำรและควำมมนคงแหงชำต ป 2555-2559 ในมตตำง ๆ ซงใชเปนกรอบในกำรพจำรณำจดสรรทนวจยของ 5 ส. 1 ว. ทำใหเกดกำรจดสรรทนวจยอยำงมประสทธภำพ เกดกำรท ำงำนแบบบรณำกำรของหนวยงำนใหทน และหนวยงำนวจยกมกรอบกำรท ำงำนทมงไปสเปำหมำยเดยวกนในระดบชำต กอใหเกดผลเปนรปธรรมในกำรพฒนำประเทศมำกขน ตลอดจนเกดเครอขำยควำมรวมมอระบบวจย และกำรพฒนำกำรวจยดำนอำหำรและควำมมนคง ซงมกำรพฒนำและแกไขปญหำ ไดตรงตำมควำมตองกำรของเกษตรกร ผบรโภค ภำคอตสำหกรรมอำหำร และผเกยวของอยำงมประสทธผล

สวนท 2 การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค อตสาหกรรมอาหารไทย

จดแขง จดออน

S1. ทตงทำงภมศำสตรมควำมเหมำะสมตอกำรผลตเกษตรอำหำรไดอยำงหลำกหลำย และเกดผลผลตตลอดทงป ซงมเพยงพอตอกำรบรโภคภำยในและสงออกสรำงรำยไดใหกบเศรษฐกจของประเทศ S2. ภำคกำรผลตระดบอตสำหกรรมอำหำรขนำดใหญมควำมพรอมในองคควำมร เทคโนโลย และทกษะกำรผลตระดบชนน ำของโลก S3. สนคำอำหำรของไทยมอตลกษณเฉพำะ และมภำพลกษณทดในดำนคณภำพและควำมปลอดภย S4. หนวยงำนภำครฐใหควำมส ำคญกบกำรสงเสรมและพฒนำภำคกำรเกษตร ภำคกำรแปรรป และกำรคำอยำงตอเนอง S5. กำรคมนำคมขนสงทงทำงบกและอำกำศครอบคลมและรองรบไดอยำงมประสทธภำพ

W1. ฐำนทรพยำกรกำรผลตภำคเกษตรเรมขำดแคลนและเสอมโทรมมำกขน รวมถงแรงงำนในภำคเกษตร ซงมอำยมำกขนและคนรนใหมเขำสอำชพนนอยลงเพรำะไมเปนทนยม W2. กำรผลตและกำรสงออกอำหำรสวนมำกยงคงเปนสนคำแปรรปขนตน W3. มหนวยงำนและกฎหมำยทเกยวของจ ำนวนมำก กฎระเบยบลำสมย ระบบบรหำรจดกำรซบซอน ขำดเอกภำพ และขำดกำรบรณำกำร ท ำใหปรบตวไมทนตอสถำนกำรณโลกทเปลยนแปลงรวดเรวขน W3. กำรลงทนดำนวจยและพฒนำเทคโนโลยและนวตกรรมดำนเกษตรและอำหำรทงจำกภำครฐและเอกชน โดยเฉพำะผประกอบกำร SMEs ยงต ำมำก และขำดกำรน ำงำนวจยทมอยมำประยกตใชใหเกดประโยชน W4. มชองวำงในกำรเขำถงและกระจำยปจจยกำรผลต และขอมลขำวสำร องคควำมรตลอดหวงโซอำหำร W5. ภำคกำรผลตเกษตรอำหำรมประสทธภำพต ำ ตลอดจนใชระบบสำรสนเทศในกำรด ำเนนธรกจไมมำกนก

โอกาส อปสรรค O1. ควำมตองกำรสนคำเกษตรและอำหำรทมคณภำพ ปลอดภย และมควำมหลำกหลำยจำกตลำดโลกเพมตอเนอง O2. เศรษฐกจโลกปรบตวเปนแบบหลำยศนยกลำง และเอเชย รวมถงประเทศเศรษฐกจเกดใหมมควำมส ำคญมำกขน O3. เทคโนโลยดำนอำหำรมกำรพฒนำอยำงตอเนอง ตลอดจนผบรโภคใหควำมตระหนกตอผลตภณฑทองถนทแสดงถงภมปญญำของประเทศนน ๆ มำกขน ทำใหมชองทำงในกำรสรำงมลคำเพมและควำมหลำกหลำยของสนคำอกมำก O4. เกดกระแส “กำรบรโภคสเขยว” ทใหควำมส ำคญและตระหนกถงควำมยงยนตอมนษย สตว และสงแวดลอมทเกยวของในหวงโซอำหำร O5. กำรสอสำรกบผบรโภคโดยตรงท ำไดงำยขนดวยเทคโนโลยอนเตอรเนต เครอขำยสงคม โทรศพทเคลอนท ทำใหตนทนกำรตลำดต ำลง

T1. กำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศมแนวโนมรนแรงเพมมำกขน T2. ภำวะวกฤตใหม ๆ เกดขนอยำงเฉยบพลนและมผลกระทบทวโลก (กำรเงน โรค ภยธรรมชำต ฯ ) T3. ประเทศก ำลงพฒนำตำงมศกยภำพในกำรผลตสนคำเกษตรและอำหำรมำกขนเนองจำกทรพยำกรธรรมชำตยงอดมสมบรณ และตนทนกำรผลตต ำ โดยเฉพำะคำแรงงำน T4. ภำวะวกฤตน ำมน ท ำใหเกดกำรแยงพนทเพำะปลกพชอำหำรและพชพลงงำน สงผลใหรำคำสนคำเกษตรไมมเสถยรภำพ T5. รฐบำลแตละประเทศรณรงคใหผบรโภคเลอกบรโภคอำหำรทผลตในทองถน (local food) และเพมควำมเขมงวดดำนมำตรฐำนและกำรน ำเขำมำกขน T6. วฏจกรสนคำอำหำรในตลำดสนลง เพรำะผบรโภคมกำรปรบเปลยนรสนยมและตองกำรสนคำแบบใหม ๆ เรวขน

สวนท 3 แผนยทธศาสตรการวจยดานอาหารและความมนคงดานอาหารแหงชาต

(ป 2555-2559)

กรอบแนวคดแผนยทธศาสตรการวจยดานอาหารและความมนคงดานอาหารแหงชาต (ป 2555-2559)

วสยทศน เพอใหบรรลเปำหมำยจงไดก ำหนดแผนวจยดำนอำหำรและควำมมนคงดำนอำหำรแหงชำต เพอเปนแนวทำงด ำเนนงำน ตอบสนองกำรเปลยนแปลงทสงผลกระทบตออตสำหกรรมอำหำรและเกษตรกรไทย จงแบงกรอบแนวทำงด ำเนนงำนวจยออกเปน 2 สวน ดงน

แผนการวจยระยะเรงดวน ประกอบดวย 2 ยทธศาสตร ดงน 1. ยทธศำสตรกำรคนหำโอกำสและเพมศกยภำพกำรแขงขนของอำเซยน 2. ยทธศำสตรกำรพฒนำและเชอมโยงหวงโซกำรผลตกบประเทศสมำชกอำเซยน

แผนการวจยระยะยาว ประกอบดวย 4 ยทธศาสตร ดงน 1. ยทธศำสตรดำนควำมมนคงอำหำร 2. ยทธศำสตรดำนคณภำพและควำมปลอดภยอำหำร 3. ยทธศำสตรดำนอำหำรศกษำ 4. ยทธศำสตรดำนกำรบรหำรจดกำร

แผนการวจยระยะเรงดวน กำรกำวสประชำคมเศรษฐกจอำเซยนอยำงเตมรปแบบในป 2558 เปนประเดนทหลำยฝำยตำงจบจองโดยเฉพำะอตสำหกรรมอำหำร เนองจำกประเทศในอำเซยนสวนใหญเปนแหลงทผลตอำหำรไดมำกเกนควำมตองกำรบรโภคและมกำรสงออกไปจ ำหนำยสรำงรำยไดกลบเขำประเทศเปนจ ำนวนมำกในแตละป สนคำเกษตรและอำหำรจงเปนแหลงรำยไดหลกของประชำกรในภมภำคน ประกอบกบภมอำกำศและภมประเทศทคลำยคลงกน ผลผลตทำงกำรเกษตรและอำหำรจงมสภำพกำรแขงขนกนไปโดยปรยำย ปจจยดงกลำวเปนสวนส ำคญทท ำใหกำรเปดตลำดอำหำรอำเซยนท ำไดไมงำยนก เพรำะทกประเทศกตองกำรปกปองภำคเกษตรและ

อำหำรซงเปนอตสำหกรรมเชงยทธศำสตรของตน ในชวงเวลำทยงเหลออยน ไทยจงควรเรงท ำกำรศกษำเชงลกและปรบตวเพอพรอมรบกำรแขงขนทจะมำถง

วสยทศน : ประเทศไทยมกำรวจยและน ำงำนวจยมำใชเพมประสทธภำพและประสทธผลกำรจดกำรอปทำนและอปสงคผลผลตวตถดบอำหำรและอำหำรแปรรปภำยในประเทศสมำชกประชำคมเศรษฐกจอำเซยนใหเกดควำมมนคงทำงเศรษฐกจและควำมมนคงทำงอำหำรอยำงยงยน

เปาหมาย : ไทยกำวสประเทศศนยกลำงกำรผลตและกระจำยอำหำรของประชำคมเศรษฐกจอำเซยน (AEC food production and processing Hub)

1. ยทธศาสตรการคนหาโอกาสและเพมศกยภาพการแขงขนของอาเซยน กลยทธกำรวจยท 1.1 เพมพนควำมรควำมเขำใจเชงลกดำนกำรคำรำยสำขำ ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบลกษณะตลำด กำรประเมนควำมตองกำรดำนอำหำร พฤตกรรมกำรบรโภค คำนยม ปจจยทมอทธพล ชองทำงกระจำยสนคำ และกลยทธกำรเขำถงผบรโภคในแตละประเทศ คนหำโอกำสและลทำงใหม ๆ เพอนกธรกจใชประโยชนในกำรกำหนดแนวทำงเขำสตลำด 2) กำรวจยเกยวกบแนวทำงกำรปรบปรงกฎหมำย ระเบยบ นโยบำย มำตรกำรตำง ๆ เชน ภำษ กำรสงเสรมกำรลงทนฯ เพอลดปญหำ อปสรรค และเสรมสรำงประสทธภำพในกำรคำและกำรลงทนระหวำงกน กลยทธกำรวจยท 1.2 ขยำยโอกำสและลดผลกระทบทำงกำรคำ ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบแนวทำงดำเนนธรกจเพอชวงชงโอกำสจำกผลเชงบวกจำกกำรขยำยตวและกำรแขงขนภำยใตประชำคมเศรษฐกจอำเซยน กำรจดกำรดำนโลจสตกส กำรแลกเปลยนขอมล ควำมรวมมอของแตละภำคสวนในหวงโซกำรผลตรำยผลตภณฑ 2) กำรวจยเกยวกบกำรเสรมสรำงควำมเขมแขง ระบบประกนคณภำพ แนวทำงสรำงควำมเชอมโยงและรวมมอกนดำนกำรคำ กำรกระจำยสนคำในภำคเกษตรและอตสำหกรรมอำหำร และสรำงภำพลกษณดำนควำมปลอดภยอำหำรของไทย 3) กำรวจยเกยวกบแนวทำงกำรลดผลกระทบเชงลบจำกกำรขยำยตวและกำรแขงขน ภำยใตประชำคมเศรษฐกจอำเซยน เชน กำรเปลยนแปลงของพนท ลกษณะหวงโซคณคำ อนเนองจำกรปแบบกำรคำทเปลยนแปลงฯ

2. ยทธศาสตรการพฒนาและเชอมโยงหวงโซการผลตกบประเทศสมาชกอาเซยน กลยทธกำรวจยท 2.1 เพมพนควำมรควำมเขำใจเชงลกดำนกำรผลตรำยสำขำ ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกำรประเมนพนท ศกยภำพ ระบบโลจสตกส โอกำสกำรลงทน รปแบบกำรด ำเนนธรกจทเหมำะสมของแตละผลตภณฑกำรเกษตรและอตสำหกรรมแปรรปในแตละพนทของไทย 2) กำรวจยเกยวกบกำรประเมนพนท ศกยภำพ ระบบโลจสตกส โอกำสกำรลงทน รปแบบกำรด ำเนนธรกจทเหมำะสมของแตละผลตภณฑกำรเกษตรและอตสำหกรรมแปรรปในแตละพนทของประเทศสมำชกอำเซยน

3) จดท ำตนแบบกำรด ำเนนธรกจแยกรำยประเภทผลตภณฑทพรอมส ำหรบกำรน ำมำประยกตใชโดยนกธรกจไทย 4) กำรวจยเกยวกบกำรใชประโยชนและอปสรรคจำกขอตกลงและควำมรวมมอระดบภมภำคและอนภมภำคเพอเสรมสรำงกำรเตบโตดำนกำรผลต แปรรป และกำรคำรวมกน กลยทธกำรวจยท 2.2 ปรบปรงหวงโซกำรผลตเพอพรอมรบกำรเปลยนแปลง ประกอบดวยแนวทำงดำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกำรทบทวนควำมพอเพยง แหลงผลตทเหมำะสม เขตกรรมกำรผลต (zoning) รปแบบกำรบรหำรจดกำร กระบวนกำรผลตและแปรรป คณภำพมำตรฐำน ควำมปลอดภย ควำมมนคงดำนอำหำร กำรควบคมและระบสำยพนธทองถนเพอปองกนกำรปนเปอนขำมพนธ นโยบำยกำรบรหำรจดกำรทเหมำะสมของพชอำหำรหลก (staple crop) เชน ขำว ผกฯ ภำยในประเทศไทย เพอกำรวำงแผนดำนอปสงค อปทำน ปรมำณกำรสำรองสนคำ และกำรกระจำยสนคำระดบในประเทศและประชำคมฯ 2) กำรวจยเกยวกบกำรทบทวนควำมพอเพยง แหลงผลตทเหมำะสม เขตกรรมกำรผลต (zoning) รปแบบกำรบรหำรจดกำร กระบวนกำรผลตและแปรรป คณภำพมำตรฐำน ควำมปลอดภย ควำมมนคงดำนอำหำร กำรควบคมและระบสำยพนธทองถนเพอปองกนกำรปนเปอนขำมพนธ นโยบำยกำรบรหำรจดกำรทเหมำะสมของสตวบก/สตวน ำ ภำยในประเทศไทย เพอกำรวำงแผนดำนอปสงค อปทำน และกำรกระจำยสนคำระดบในประเทศและประชำคมฯ 3) กำรวจยเกยวกบกำรคนหำพชเศรษฐกจ/สตวเศรษฐกจทควรสงเสรมและวำงแผนกำรผลต ซงเชอมโยงเปนระบบตลอดหวงโซ ทงในพนทประเทศไทยและสมำชกอำเซยน เพอขยำยโอกำสในกำรแขงขนระดบสำกล 4) กำรวจยเกยวกบแนวทำงกำรบรหำรจดกำรดำนแรงงำนภำคเกษตรและอตสำหกรรมอำหำรใหมทกษะและปรมำณเพยงพอตอควำมตองกำรของภำคกำรผลตไทย รวมทงกำรเคลอนยำยของแรงงำนทมทกษะ เชน นกวจยและพฒนำผลตภณฑอำหำรของไทยและประเทศสมำชก กำรวเครำะหควำมตองกำรแรงงำนทมทกษะในภมภำค 5) กำรวจยเกยวกบกำรวำงแผนดำนกำรกระจำยสนคำในระดบภมภำค กำรจดตงจดรวมสนคำ จดกระจำยสนคำ เสนทำงคมนำคม รปแบบกำรขนสง เพอบรหำรจดกำรตนทนอยำงมประสทธภำพ 6) กำรวจยเกยวกบผลกระทบและมำตรกำรทำงเลอกทเหมำะสมในกำรแกปญหำดำนผลผลตเกษตรอยำงมประสทธภำพและสงผลกระทบตอหวงโซกำรผลตนอยทสด เชน กลไกตลำด กำรประกนรำคำสนคำ ระบบชดเชย ระบบรบจ ำน ำ กำรหำมน ำเขำ/สงออกฯ 7) กำรวจยเกยวกบกำรเสรมสรำงควำมเขมแขงในกำรผลตใหไดคณภำพมำตรฐำนและควำมปลอดภยระดบสำกล กำรเตรยมควำมพรอมดำนปจจยกำรผลต กำรถำยทอดและแลกเปลยนเทคโนโลย แนวทำงสรำงควำมเชอมโยงและรวมมอดำนกำรผลตวตถดบอำหำรและอตสำหกรรมอำหำรแปรรปของไทย เพอใหพรอมตอบสนองตอควำมตองกำรทเตบโตของภำคเศรษฐกจและอตสำหกรรมอำหำรในประเทศสมำชก

แผนการวจยระยะยาว ในระยะ 5 ป กำรก ำหนดกรอบแนวทำงกำรวจยทจะสำมำรถยกระดบกำรบรหำรจดกำรหวงโซอำหำรของไทยตงแตตนน ำถงปลำยน ำ จะทำใหไทยมควำมสมดลระหวำงกำรพฒนำเศรษฐกจ กำรสรำงควมมนคงทำงอำชพและรำยได กำรกระจำยอำหำรอยำงเพยงพอและทวถง ประชำชนมภำวะสขภำพและโภชนำกำรทด ขณะเดยวกนกรกษำทรพยำกรสงแวดลอม เพอใหเกดกำรผลตอยำงยงยน ประกอบดวยยทธศำสตรและกลยทธกำรวจย ดงน

1. ยทธศาสตรดานความมนคงอาหาร

เปาหมาย : 1. เพอใหมปรมำณอำหำรทมคณภำพเหมำะสมอยำงเพยงพอ ประเทศไทยมควำมมนคงดำนอำหำรอยำงยงยน บรหำรจดกำรทรพยำกรเพอกำรผลตอำหำรอยำงมประสทธภำพ 2. เพอใหชมชนเกษตรกรมกำรผลตอำหำรทเขมแขง มระบบเศรษฐกจและกำรจดกำรอำหำรทเปนธรรม สรำงรำยไดใหแกเศรษฐกจของประเทศและทองถน 3. เพอสนบสนนกำรกระจำยอำหำร วตถดบ และปจจยกำรผลตอยำงมประสทธภำพภำยใตตนทนทแขงขนได 4. เพอแกไขปญหำ ปรบปรงประสทธภำพกำรผลต โดยไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม ตลอดจนสรำงควำมเขมแขงและภมคมกนใหกบภำคอตสำหกรรมอำหำรของไทยใหสำมำรถอยรอดและแขงขนไดในเวทกำรคำโลก กลยทธกำรวจยท 1.1 สรำงควำมพอเพยงของปรมำณอำหำรในคณภำพทเหมำะสม ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกำรเพมผลตภำพในกำรทำเกษตรกรรมพนทขนำดเลก (small farming) ดวยเทคโนโลยและกำรบรหำรจดกำร เพมเพดำนขดจำกดกำรผลตทงในระดบเกษตรกรรมและกำรแปรรป 2) กำรวจยเกยวกบกำรปดชองวำงของภำคกำรผลตในปจจบน เชน นโยบำยบรหำรจดกำรทรพยำกรดน น ำ และปจจยกำรผลต กำรท ำใหเกษตรกรเขำถงเมลดพนธทด ปย น ำ กำรควบคมแมลงและโรคตดตอ เกษตรพนธะสญญำ (contract farming)ฯ 3) กำรวจยเกยวกบกำรบรหำรจดกำรน ำเพอใหเพยงพอแกกำรเกษตร 4) กำรวจยเกยวกบระดบควำมมนคงดำนอำหำรแตละกลมของไทย กำรสำรองอำหำร กำรควบคมกำรน ำเขำ และสงออก กลยทธกำรวจยท 1.2 พฒนำและใชประโยชนระบบขอมลสำรสนเทศเพอกำรวำงแผนและรกษำเสถยรภำพกำรผลตอำหำรอยำงยงยน ประกอบดวยแนวทำงดำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบระบบกำรเตอนภยลวงหนำ กลไกในกำรตดตำมและเฝำระวง ระบบกำรส ำรองอำหำร กำรประเมนควำมมนคงอำหำร กำรบรหำรพนทผลตพชอำหำรสตว พชอำหำร และพชพลงงำน อยำงเหมำะสม จ ำแนกสำเหตทส ำคญของควำมไมมนคงดำนอำหำร พรอมเสนอแนวทำงกำรบรหำรจดกำรและรบมอ 2) กำรวจยเกยวกบมำตรกำรรกษำพนททมศกยภำพทำงกำรเกษตรอยำงยงยนเพอปกปองกำรรกล ำจำกเมองและอตสำหกรรม กลยทธกำรวจยท 1.3 ใชกำรเกษตรสรำงควำมเปนอยทด ประกอบดวยแนวทำงดำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกำรรวมกลมเครอขำย พฒนำสถำบนเกษตรกรและวสำหกจชมชนใหเปนกลไกสนบสนนกำรพงพำตนเองของเกษตรกร เพอสรำงควำมเขมแขงในกำรผลต รวมทงกำรเชอมโยงดำนเกษตรกบเรองอน ๆ เพอสรำงรำยไดใหชมชน 2) กำรวจยเกยวกบกำรสรำงควำมมนคงในอำชพและรำยไดใหแกเกษตรกรตำมหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงเพอเผชญกบปจจยเสยงตำง ๆ ไดอยำงมนคง 3) กำรวจยเกยวกบกำรสงเสรมระบบตลำดกลำงสนคำเกษตรและตลำดซอขำยสนคำเกษตรลวงหนำ กำรจดรปทดน (land consolidation) สงเสรมภำคเอกชนและองคกรชมชนเขำมำมสวนรวมในกำรบรหำรจดกำรระบบสนคำเกษตรและอำหำรรวมกบสถำบนเกษตรกร 4) กำรวจยเกยวกบกำรผลตพชประจ ำถนทมศกยภำพเปนสนคำสงบงชทำงภมศำสตร

กลยทธกำรวจยท 1.4 พฒนำองคควำมรและตอยอดภมปญญำทองถน ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกำรพฒนำเทคโนโลยและรปแบบกำรเกษตรทเหมำะสมกบกำรน ำมำใชในกำรพฒนำกำรเกษตรแบบยงยน เพอใหสำมำรถเพมผลผลตบนพนฐำนของกำรพฒนำภมปญญำทองถน 2) กำรวจยเกยวกบกำรจดกำรดำนผลตและกำรตลำดสนคำระดบชมชนทเหมำะสม 3) กำรวจยเกยวกบกำรใชภมปญญำ วทยำศำสตร เทคโนโลย นวตกรรม และควำมคดสรำงสรรค เพอยกระดบสกำรผลตและกำรใหบรกำรบนฐำนควำมร กลยทธกำรวจยท 1.5 ปรบปรงกระบวนกำรผลตดวยองคควำมรสมยใหม ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกำรบรหำรจดกำรเขตกำรผลต (Zoning) ดวยกำรผลตเชงพำณชยทมตนทนแขงขนไดเพอตอบสนองควำมตองกำรของตลำดในพนทอยำงเพยงพอ สม ำเสมอ และมคณภำพมำตรฐำนสอดคลองกบควำมตองกำรของตลำด 2) กำรวจยเกยวกบกำรพฒนำเทคโนโลยกำรเพำะปลกและดแลหลงเกบเกยวเพอปรบปรงพนธผลไมตนเตย ตำนทำนโรคและแมลง มคณสมบตตรงตำมควำมตองกำรของตลำดระดบพรเมยม รวมทงสภำวะกำรบรรจ รปแบบบรรจภณฑทยดอำยกำรสก 3) กำรวจยเกยวกบกำรพฒนำ ปรบปรงประสทธภำพเครองมอเครองจกร เพอเพมผลตภำพทงในระดบฟำรมและโรงงำนแปรรป รวมทงเครองจกร หนยนต เทคโนโลยเพอลดกำรใชแรงงำนคน 4) กำรวจยเกยวกบกำรท ำ Benchmarking, Best Practices เพอเปนแนวทำงในกำรเพมประสทธภำพและผลตภำพของอตสำหกรรม กลยทธกำรวจยท 1.6 เพมประสทธภำพกำรจดกำรดำนโลจสตกสและระบบอำนวยควำมสะดวกทำงกำรคำ ประกอบดวยแนวทำงดำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกำรประยกตใชเทคโนโลยสำรสนเทศและนวตกรรมดำนกำรจดกำรโลจสตกส กำรปรบปรงประสทธภำพโลจสตกส วำงแผนผลต กำรจดกำรสตอกและคลงสนคำ กำรขนสงฯ เพอลดตนทนดำนโลจสตกสองครวมของหวงโซคณคำ 2) กำรวจยเกยวกบสำยโซควำมเยน (cool chain) เพอรกษำคณภำพผลผลต วตถดบ และสนคำส ำเรจรปทตองควบคมควำมเยน 3) กำรวจยเกยวกบโปรแกรม/ซอฟตแวรสนบสนนกำรท ำงำนและวำงแผนตลอดหวงโซกำรผลต 4) กำรวจยเกยวกบกำรปรบปรงมำตรฐำนและกฎระเบยบดำนเทคนค รวมถงกฎระเบยบขนตอนดำนกำรตรวจสอบรบรอง ดำนศลกำกร และกำรเพมประสทธภำพกำรบรกำร 5) กำรวจยเกยวกบกระบวนกำรอำนวยควำมสะดวกในกำรขนสงสนคำอำหำรผำนแดน กำรขนสงหลำยรปแบบ เพอลดปญหำอปสรรคของกำรคำอำหำรในภมภำค กลยทธกำรวจยท 1.7 เชอมโยงกำรลงทนระดบภมภำคและเพมศกยภำพกำรแขงขนดำนตลำด ประกอบดวยแนวทำงดำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกำรพฒนำและสรำงตลำดภำยในประเทศเพอผผลตระดบวสำหกจชมชน 2) กำรวจยเกยวกบกำรพฒนำและขยำยตลำดตำงประเทศ กำรสรำงควำมเขมแขงให SMEs และอตสำหกรรมขนำดใหญเพอขยำยกำรลงทนสระดบภมภำคและโลก 3) กำรวจยเกยวกบกระบวนกำรสรำงควำมเขมแขงใหภำคเกษตรกรรม วสำหกจชมชน สหกรณ และ SMEs เชอมประสำนเขำสระบบโซอปทำนของอตสำหกรรมขนำดใหญอยำงยงยน

กลยทธกำรวจยท 1.8 สงเสรมกำรผลตแบบยงยน ประกอบดวยแนวทำงดำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบแนวปฏบตทดและกำรประยกตใชเทคโนโลยใหม ๆ ทเปนมตรตอสงแวดลอม และเตรยมควำมพรอมรบมอมำตรกำรดำนสงแวดลอมของประเทศคคำ 2) กำรวจยเกยวกบกำรประเมนวฏจกรชวตของผลตภณฑ (Live cycle assessment) กำรปลดปลอยกำซเรอนกระจก (carbon footprint) รองรอยกำรใชน ำ (water footprint) เทคโนโลยสะอำด ทงในระดบฟำรมและโรงงำนแปรรป 3) กำรวจยเกยวกบกำรจดกำรและกำรใชประโยชนจำกของเสยและวสดเหลอใช (By-product utilization management) ทงในระดบฟำรมและโรงงำนแปรรป 4) กำรวจยเกยวกบระบบกำรจดกำรสงแวดลอมทดในกำรผลตระดบฟำรมและโรงงำนแปรรป (Zero waste) กำรจดกำรสำรเคมปนเปอนจำกฟำรม/โรงงำนสแหลงน ำธรรมชำต กลยทธกำรวจยท 1.9 ลดผลกระทบจำกกำรเปลยนแปลงของสภำพภมอำกำศโลก ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกำรจดกำรน ำระดบฟำรมใหมประสทธภำพ 2) กำรวจยเกยวกบกำรจำแนกผลกระทบทเปนไปไดของกำรเปลยนแปลงภมอำกำศตอควำมมนคงดำนอำหำร ในภำคกำรเกษตร ปศสตว และประมงของไทย พรอมแนวทำงรบมอ 3) กำรวจยเกยวกบกำรพฒนำพนธพชทนน ำทวม ทนโรคอบตใหม ทนแมลง ทนตอสภำพอำกำศรนแรง และเทคโนโลยและกำรจดกำรสำหรบกำรผลต ดแล และเกบเกยวทเหมำะสม 4) กำรวจยเกยวกบกำรพฒนำพนธสตวบก/สตวน ำ ทนโรคอบตใหม ทนตอสภำพอำกำศรนแรง และเทคโนโลยและกำรจดกำรสำหรบกำรเพำะเลยงดแลทเหมำะสม

2. ยทธศาสตรดานคณภาพและความปลอดภยอาหาร

เปาหมาย : เพอดแลคณภำพและควำมปลอดภยอำหำรในหวงโซอำหำร คมครองผบรโภคในประเทศ สรำงควำมเชอมนใหกบอำหำรสงออก เพมศกยภำพและขยำยโอกำสดำนกำรตลำดใหกบอำหำรไทย กลยทธกำรวจยท 2.1 พฒนำและปรบปรงกระบวนกำรผลตเพอคณภำพและควำมปลอดภยอำหำร ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยกำรใชสมนไพรและวธกำรทำงธรรมชำตอน ๆ ทปลอดภยในกำรควบคมโรคและแมลงในพช สตว ประมง 2) กำรวจยเกยวกบกำรพฒนำกำรผลตสนคำเกษตรขนตน (Primary product) ใหมคณภำพและควำมปลอดภยตำมมำตรฐำนและคณคำทำงโภชนำกำรเพมขน 3) กำรวจยเกยวกบกำรใชสำรเคมและวตถเจอปนอำหำรอยำงถกตองปลอดภย ในกระบวนกำรแปรรปอำหำรระดบชมชนและอตสำหกรรมเพอมงสกำรผลตอำหำรจำกธรรมชำต อำหำรอนทรยฯ 4) กำรวจยเกยวกบแนวปฏบตทดและกำรประยกตใชเทคโนโลยใหม ๆ ทเพอควำมปลอดภยของผบรโภค และเตรยมควำมพรอมรบมอมำตรกำรดำนควำมปลอดภยอำหำรของประเทศคคำ 5) กำรวจยเกยวกบแนวโนมกฎระเบยบและมำตรกำรดำนควำมปลอดภยอำหำรของประเทศคคำทจะเปนอปสรรคตอกำรผลตและกำรคำอำหำรของไทย แนวโนมและควำมตองกำรของตลำด ตลอดจนพฤตกรรมของผบรโภค เพอเตรยมรบมอกบกำรเปลยนแปลงของตลำด

6) กำรวจยเกยวกบกำรปรบกระบวนกำรแปรรปและเทคโนโลยทเหมำะสม เพอรบมอผลกระทบจำกกำรเปลยนแปลงของสภำพภมอำกำศโลก เชน กระบวนกำรก ำจดหรอควบคมเชอจลนทรย สำรพษจำกเชอรำ ในกระบวนกำรแปรรปฯ 7) กำรวจยเกยวกบระบบตรวจสอบยอนกลบทมประสทธภำพและตนทนต ำ ส ำหรบระดบฟำรมและผแปรรปขนำดเลก 8) กำรวจยเกยวกบบทบำทของหนวยงำนตำง ๆ และกลไกสนบสนนเพอใหเกดกำรน ำระบบกำรตรวจสอบยอนกลบไปใชอยำงทวถงและมประสทธภำพทกระดบ กลยทธกำรวจยท 2.2 เสรมสรำงระบบและกระบวนกำรควบคมคณภำพและควำมปลอดภยอำหำร ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบเทคนคและวธกำรทดสอบสำรเคมและวตถเจอปนอำหำรตกคำงในอำหำรทรวดเรว ตนทนต ำ และมประสทธภำพสง 2) กำรวจยเกยวกบกำรเสรมสรำงควำมเขมแขงในกระบวนกำรผลต ระบบประกนคณภำพ และระบบเฝำระวงดำนควำมปลอดภยอำหำรระดบประเทศ ระดบภมภำค และระดบชมชน และควำมปลอดภยของสถำนจดจ ำหนำยอำหำรในทกระดบ 3) กำรวจยเกยวกบกำรประเมนควำมเสยงดำนอำหำร เพอใหไดมำซงหลกฐำนทำงวทยำศำสตร ส ำหรบเปนเครองมอในกำรตอรอง และลดขอโตแยงในกำรคำ กลยทธกำรวจยท 2.3 ยดอำยผลตภณฑอำหำร และสรำงมลคำเพม ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกำรยดอำยเกบรกษำผลตภณฑอำหำรของกลมวสำหกจชมชน อตสำหกรรมแปรรป กำรพฒนำบรรจภณฑทรกษำคณคำสำรอำหำร สะดวกในกำรบรโภค สอดคลองกบวถกำรด ำเนนชวตปจจบน เปนมตรกบสงแวดลอม และชวยลดตนทนดำนโลจสตกส 2) กำรวจยเกยวกบกำรประยกตใชเทคโนโลยทเหมำะสมในแตละระดบกำรผลตเพอถนอมคณคำทำงโภชนำกำร และรกษำคณสมบตของสำรส ำคญ (functional ingredient) ในสตรอำหำร 3) กำรวจยเกยวกบสำรส ำคญ (active ingredient) ในสมนไพร ผกผลไมไทย สำรทมฤทธทำงชวภำพ (bio-active compounds) และอน ๆ ในดำนคณประโยชน และกลไกกำรออกฤทธตอรำงกำย 4) กำรวจยเกยวกบกำรพฒนำอำหำรสมนไพรไทยและเครองดมสมนไพรไทยทมคณคำตอสขภำพ โดยเฉพำะผสงอำย นกกฬำ นกเรยนนกศกษำ ผมน ำหนกตวมำกเกนเกณฑ ผมควำมจ ำเสอมและผปวยดวยโรคอน ๆ 5) กำรวจยเพอเตรยมสำรมำตรฐำน (Reference Standards) ส ำหรบสมนไพรไทย และกำรจดระบบหองปฏบตกำรวเครำะห กลยทธกำรวจยท 2.4 สรำงควำมตระหนกและวฒนธรรมดำนควำมปลอดภยอำหำรทงภำคกำรผลตและบรโภค ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกลไกกำรปรบพฤตกรรม/ทศนคต กระบวนสรำงแรงขบดนเพอใหเกษตรกรและผประกอบกำรอำหำรทกระดบมวฒนธรรมกำรผลตอำหำรทมคณภำพและปลอดภยอยำงยงยน 2) กำรวจยเกยวกบกำรสอสำร และสรำงควำมตระหนกรแกสำธำรณะดำนควำมปลอดภยอำหำรและกำรสรำงเครอขำยเพอแลกเปลยนควำมรและเตอนภยดำนควำมปลอดภยอำหำรในระดบประเทศ ระดบภมภำค และระดบชมชน

3. ยทธศาสตรดานอาหารศกษา

เปาหมาย : เพอใหผบรโภคเกดสขภำพทดในรำยบคคล เหมำะสมกบชวงอำย มสขอนำมยและกำรดแลสขภำพทด มกำรสอสำรควำมรเพอใหทกคนสำมำรถเลอกบรโภคอำหำรทถกตอง ไมกอใหเกดโรคจำกกำรบรโภคอำหำร กลยทธกำรวจยท 3.1 จดระบบองคควำมรเพองำยตอกำรถำยทอดสผบรโภคทกระดบ ประกอบดวยแนวทำงดำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกลไกกำรเรยนร กำรพฒนำพฤตกรรมกำรบรโภคทเหมำะสมของประชำชน และกำรประยกตใชควำมรดำนอำหำรศกษำในระดบชมชน และครวเรอนทงในเขตเมองและนอกเมอง 2) กำรวจยเกยวกบประเภทของควำมรทจ ำเปนตองสอสำร กำรควบคมกำรสอสำรควำมรดำนอำหำรเพอประโยชนในเชงพำณชยทถกตอง เพอสรำงควำมเขำใจแกผบรโภคแตละกลมเปำหมำย 3) กำรวจยเพอสงเสรมใหชมชนใชประโยชนและบรโภคพชผกผลไม สตว ทมในชมชนมคณคำทำงโภชนำกำร เพอรกษำเอกลกษณและวฒนธรรมอำหำรทองถนไมใหสญหำยจำกชมชน กลยทธกำรวจยท 3.2 พฒนำองคควำมรทเจำะจงของไทย ประกอบดวยแนวทำงดำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบอำหำรทเหมำะสมกบวย อำหำรสำหรบผปวย 2) กำรวจยเกยวกบกลไกกำรท ำงำนของรำงกำยตอกำรไดรบสำรอำหำรและแรธำตอำหำรแตละชนดในแตละเพศและวย 3) กำรวจยเกยวกบพชและสตวพนเมองทองถน เพอกำรใชประโยชน และรกษำอตลกษณ วฒนธรรม และควำมหลำกหลำยทำงชวภำพใหคงอย 4) กำรวจยเกยวกบกำรพฒนำเครองชวดพฤตกรรมกำรบรโภคทเหมำะสม 5) กำรวจยเกยวกบกำรเตรยมพรอมควำมรเรองอำหำรเพอรองรบกำรเปลยนแปลงจำกสถำนกำรณของโลกในดำนตำง ๆ เชน กำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ ภยธรรมชำต โรคระบำดฯ

4. ยทธศาสตรดานการบรหารจดการ

เปาหมาย : เพอใหมกลไกและระบบกำรจดกำรดำนอำหำรทมประสทธภำพประสทธผล สำมำรถตอบสนองไดทนตอสถำนกำรณตำง ๆ ทงภำวะปกตและภำวะวกฤต กลยทธกำรวจยท 4.1 ปรบปรงและเสรมควำมเขมแขงองคกรสนบสนนในหวงโซ ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกลไกเชอมโยงระหวำงหนวยงำนรฐทเกยวของในทกภำคสวนเพอเพมประสทธภำพในกำรด ำเนนกจกรรมของภำครฐ 2) กำรวจยเกยวกบกำรเสรมสรำงควำมสำมำรถในกำรใชเทคโนโลยสำรสนเทศและพำณชยอเลกทรอนกสเพอเพมศกยภำพกำรแขงขนแกธรกจ 3) กำรวจยเกยวกบกำรเสรมสรำงกลไกกำรเขำถงโครงสรำงพนฐำนทำงกำยภำพในมตตำง ๆ ทส ำคญแกเกษตรกร วสำหกจชมชน วสำหกจขนำดกลำงและขนำดยอม 4) กำรวจยเกยวกบกำรทำงำนขำมสำขำเพอใชประโยชนจำกนโยบำยทเกยวของแบบบรณำกำร เชน กำรทองเทยวกบอำหำร ฯ กลยทธกำรวจยท 4.2 เสนอแนวทำงปรบปรงกฎหมำยและกระบวนกำรปฏบต ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน

1) กำรวจยเกยวกบกำรตดตำม ประเมนปญหำและอปสรรคจำกกำรบงคบใชกฎหมำยทเกยวของดำนอำหำรของไทย เพอปรบปรงใหเหมำะสมกบสถำนกำรณ 2) กำรวจยเกยวกบควำมพรอมของภำคธรกจและหนวยงำนสนบสนนเพอรบมอกำรแขงขนภำยใตขอตกลงระหวำงประเทศ และกำรเพมอ ำนำจตอรองใหกบประเทศ ปรบปรงกระบวนกำรออกกฎระเบยบและมำตรกำรปกปองผลประโยชนของประเทศใหมควำมคลองตว ทนตอกำรเปลยนแปลง เชน กฎระเบยบดำนกำรน ำเขำสนคำบำงชนด และมำตรกำรดำนสขอนำมย ระบบกำรจดสทธบตรเพอคมครองทรพยสนทำงปญญำ ธนำคำรพนธพชและพนธสตว เปนตน กลยทธกำรวจยท 4.3 จดท ำระบบขอมลเพอกำรบรหำรจดกำรระดบชมชนถงระดบมหภำค ประกอบดวยแนวทำงด ำเนนงำนวจย ดงน 1) กำรวจยเกยวกบกำรสรำงเครองมอและกลไกสงเสรมใหเกดกระบวนกำรแลกเปลยน เชอมโยงขอมล ระหวำงหนวยงำน องคกร สมำคม บรษท และวสำหกจชมชน อยำงมประสทธภำพ ทนสถำนกำรณ และถกตองตรงกน 2) กำรวจยเกยวกบกำรพฒนำระบบเตอนภยดำนอำหำรในมตตำง ๆ ทมอยของหนวยงำนตำง ๆ (รวมหนวยงำนควำมปลอดภยอำหำร) ในลกษณะ National Single Window เพอใหเกดกำรเตอนภยทมประสทธภำพแกผเกยวของตงแตกำรผลต กำรตลำด กำรบรโภค ระดบชมชน จงหวด ภมภำค และประเทศ 3) กำรวจยเกยวกบกำรก ำหนดนโยบำยกำรผลตพชอำหำรสตว พชอำหำร และพชพลงงำนเพอใหเกดควำมมนคงของอำหำรและพลงงำน 4) กำรวจยเกยวกบควำมตองกำรดำนแรงงำน กำรเตรยมควำมพรอมบคลำกร หลกสตรกำรศกษำ เพอรองรบกำรเตบโตของธรกจแตละระดบตงแตตนน ำ 5) กำรวจยขอเสนอแนะหรอแนวทำงทท ำใหเกดกำรสงเครำะหผลงำนวจยเพอกำรเผยแพรและถำยทอดสกลมเปำหมำยอยำงเปนระบบอยำงตอเนองและทวถง

กลมสนคาเปาหมาย 1. กลมอำหำรทคนไทยบรโภคเปนประจ ำ เพอควำมมนคงอำหำรภำยในประเทศ : ขำว ปลำน ำจด(เชน ปลำนล ปลำดก ปลำชอน) ไกพนเมอง ไขไก ผกกนใบ (เชน กะเพรำ โหระพำ คะนำ ผกบง) ผกอน ๆ (เชน พรก กะหล ำปล ถวฝกยำว) พชและสตวพนเมองในทองถน(local indigenous food) ปำลมน ำมน 2. กลมอำหำรทมศกยภำพในกำรสงออกเดม : ผลไม (เชน สบปะรด ล ำไย ทเรยน ลนจ มงคด มะมวง สมโอ) ผก (เชน ขำวโพดหวำน ขำวโพดฝกออน หนอไมฝรง กระเจยบเขยว พรก) กงและผลตภณฑ มนส ำปะหลง 3. กลมอำหำรทกำรคำมแนวโนมขยำยตวดนำจะเปนสนคำทมโอกำสในอนำคต : ผลไม (เชน กลวยไข กลวยหอม มะพรำว มะละกอ ขนน ลองกอง ฝรง มะขำม สม) ผก (เชน ขง หอมหวเลก มะเขอมวง เหด) เครองเทศและสมนไพรสำหรบทำพรกแกง/เครองปรงอำหำร (เชน ขำ ตะไคร มะนำว ผกช ใบมะกรด) ปลำทบทม หอยแมลงภ หอยลำย สกร โคเนอ แพะ 4. กลมอำหำรพเศษส ำหรบตลำดเฉพำะหรอตลำดพรเมยม เชน อำหำรและเครองดมจำกสมนไพร อำหำรเพอสขภำพ อำหำรฟงกชน อำหำรอนทรย พชประจ ำทองถนทมเอกลกษณเฉพำะ เปนตน

ตลาดเปาหมาย 1. ตลำดภำยในประเทศ : ตงแตระดบชมชน อ ำเภอ จงหวด ภมภำค ประเทศ 2. ตลำดภำยในกลมสมำชกประชำคมเศรษฐกจอำเซยน 3. ตลำดสงออกเดม : สหรฐอเมรกำ สหภำพยโรป ออสเตรเลย ญปน จน

4. ตลำดสงออกใหมทมแนวโนมด : เกำหลใต อนเดย ตะวนออกกลำง รสเซยและกลม CIS ทวปแอฟรกำใต

สวนท 4 ล าดบความเรงดวนในการใหสนบสนนทนวจย

สถำบนอำหำร กระทรวงอตสำหกรรม ไดจดสำรวจรบฟงควำมคดเหนจำกผมสวนไดสวนเสยตอ (รำง) แผนวจยดำนอำหำรและควำมมนคงดำนอำหำรแหงชำต (ป 2555-2559) อนไดแก บรษทเอกชน 32 รำย (รอยละ 34.0) หนวยงำนภำครฐ 41 รำย (รอยละ 43.6) และสถำบนกำรศกษำ 21 รำย (รอยละ 22.4) จ ำนวนรวม 94 รำย ระหวำงเดอนกรกฎำคม ถง สงหำคม 2555 โดยแบงเปน ภำคเหนอ จำนวน 49 รำย (รอยละ 52.1) ภำคใต จำนวน 28 รำย (รอยละ 29.8) และภำคกลำง จำนวน 17 รำย (รอยละ 18.1) โดยมวตถประสงคเพอรบฟงควำมคดเหนและจดลำดบควำมสำคญของแผนวจยดงกลำว เพอใหกำรจดทำงำนวจยดำนอำหำรของประเทศตอบสนองไดตรงกบควำมตองกำรของผใชงำนอยำงแทจรง และสำมำรถเพมควำมเขมแขงใหกบอตสำหกรรมอำหำรทงระบบอยำงมประสทธภำพมำกขน

สถตผใหความคดเหน จ าแนกตามหนวยงาน

สถตผใหความคดเหน จ าแนกตามภมภาค

แผนการวจยเรงดวน จำกกำรรบฟงควำมคดเหนตอกำรจดล ำดบควำมส ำคญของแผนกำรวจยเรงดวน “ยทธศำสตรท 1 กำรคนหำโอกำสและเพมศกยภำพกำรแขงขนของอำเซยน” สำมำรถสรปผลควำมคดเหนไดดงน แนวทำงวจยฯ ทควรเรงจดทำมำกทสด คอ 1.1.1 โดยคดเปนรอยละ 85.3 รองลงมำเปนแนวทำงวจย 1.1.2 รอยละ 77.5 แนวทำงวจย 1.2.1 รอยละ 76.0 แนวทำงวจย 1.2.2 รอยละ 75.8 และแนวทำงวจย 1.2.3 รอยละ 63.3 ตำมล ำดบ

สรปแนวทางวจยภายใตแผนการวจยเรงดวน “ยทธศาสตรท 1 การคนหาโอกาสและเพมศกยภาพการแขงขนของอาเซยน” ตามล าดบความส าคญเรงดวน

ทมำ : สถำบนอำหำร (จำกกำรสอบถำมควำมคดเหนผเกยวของจำนวน 94 คน)

จำกกำรรบฟงควำมคดเหนตอกำรจดล ำดบควำมส ำคญของแผนกำรวจยเรงดวน “ยทธศำสตรท 2 กำรพฒนำและเชอมโยงหวงโซกำรผลตกบประเทศสมำชกอำเซยน” สำมำรถสรปผลควำมคดเหน ไดดงน แนวทำงวจยฯ ทควรเรงจดท ำมำกทสด คอ 2.2.1 โดยคดเปนรอยละ 75.3 รองลงมำเปนแนวทำงวจย 2.1.1 รอยละ 74.5 แนวทำงวจย 2.2.4 รอยละ 69.5 แนวทำงวจย 2.2.2 รอยละ 69.3 แนวทำงวจย 2.2.3 รอยละ 68.5 แนวทำงวจย 2.2.7 รอยละ 68.5 แนวทำงวจย 2.1.2 รอยละ 67.3 แนวทำงวจย 2.2.5 รอยละ 65.0 แนวทำงวจย 2.2.6 รอยละ 64.3 แนวทำงวจย 2.1.3 รอยละ 64.0 และแนวทำงวจย 2.1.4 รอยละ 60.0 ตำมล ำดบ

สรปแนวทางวจยภายใตแผนการวจยเรงดวน “ยทธศาสตรท 2 การพฒนาและเชอมโยงหวงโซการผลตกบประเทศสมาชกอาเซยน” ตามล าดบความส าคญเรงดวน

ทมำ : สถำบนอำหำร (จำกกำรสอบถำมควำมคดเหนผเกยวของจำนวน 94 คน)

แผนการวจยระยะยาว จำกกำรรบฟงควำมคดเหนตอกำรจดล ำดบควำมส ำคญของแผนกำรวจยระยะยำว “ยทธศาสตรท 1 ดานความมนคงอาหาร” สำมำรถสรปผลควำมคดเหนไดดงน แนวทำงวจยฯ ทควรเรงจดท ำมำกทสด คอ 1.1.3 โดยคดเปนรอยละ 80.0 รองลงมำเปนแนวทำงวจย 1.4.1 รอยละ 76.3 แนวทำงวจย 1.1.1 รอยละ 76.0 แนวทำงวจย 1.7.2 รอยละ 75.5 แนวทำงวจย 1.1.2 รอยละ 75.3 แนวทำงวจย 1.7.1 รอยละ 74.8 แนวทำงวจย 1.3.2 และ 1.6.1 มสดสวนเทำกนอยทรอยละ 74.3 แนวทำงวจย 1.3.1 รอยละ 74.0 แนวทำงวจย 1.2.2 รอยละ 73.8 แนวทำงวจย 1.2.1 รอยละ 73.0 แนวทำงวจย 1.8.1 รอยละ 72.0 แนวทำงวจย 1.1.4 1.5.1 และ 1.7.3 มสดสวนเทำกนอยทรอยละ 69.8 แนวทำงวจย 1.4.2 รอยละ 69.3 แนวทำงวจย 1.4.3 รอยละ 69.0 แนวทำงวจย 1.6.2 และ 1.6.4 มสดสวนเทำกนอยทรอยละ 68.5 แนวทำงวจย 1.5.2 รอยละ 67.3 แนวทำงวจย 1.8.3 และ 1.9.2 มสดสวนเทำกนอยทรอยละ 67.0 แนวทำงวจย 1.6.5 รอยละ 66.5 แนวทำงวจย 1.3.3 รอยละ 66.3 แนวทำงวจย 1.9.3 รอยละ 66.0 แนวทำงวจย 1.5.3 รอยละ 65.0 แนวทำงวจย 1.5.4 รอยละ 63.8 แนวทำงวจย 1.8.4 และ 1.9.1 มสดสวนเทำกนอยทรอยละ 63.3 แนวทำงวจย 1.3.4 รอยละ 62.0 แนวทำงวจย 1.8.2 และ 1.9.4 มสดสวนเทำกนอยทรอยละ 61.5 แนวทำงวจย 1.6.3 รอยละ 57.8 ตำมลำดบ

สรปแนวทางวจยภายใตแผนการวจยระยะยาว “ยทธศาสตรท 1 ดานความมนคงอาหาร” ตามล าดบความส าคญเรงดวน

ทมำ : สถำบนอำหำร (จำกกำรสอบถำมควำมคดเหนผเกยวของจำนวน 94 คน)

จำกกำรรบฟงควำมคดเหนตอกำรจดล ำดบควำมส ำคญของแผนกำรวจยระยะยำว “ยทธศาสตรท 2 ดานคณภาพและความปลอดภยอาหาร” สำมำรถสรปผลควำมคดเหนไดดงน แนวทำงวจยฯ ทควรเรงจดท ำมำกทสด คอ 2.2.1 โดยคดเปนรอยละ 76.5 รองลงมำเปนแนวทำงวจย 2.3.1 รอยละ 76.0 แนวทำงวจย 2.1.3 รอยละ 75.0 แนวทำงวจย 2.1.2 รอยละ 74.5 แนวทำงวจย 2.2.2 รอยละ 73.8 แนวทำงวจย 2.1.4 รอยละ 73.0 แนวทำงวจย 2.1.1 และ 2.4.1 มสดสวนเทำกนอยทรอยละ 72.3 แนวทำงวจย 2.3.2 รอยละ 70.3 แนวทำงวจย 2.1.5 รอยละ 69.8 แนวทำงวจย 2.4.2 รอยละ 69.5 แนวทำงวจย 2.1.6 และ 2.3.4 มสดสวนเทำกนอยทรอยละ 66.5 แนวทำงวจย 2.3.3 รอยละ 66.0 แนวทำงวจย 2.1.7 รอยละ 63.8 แนวทำงวจย 2.2.3 รอยละ 63.5 และแนวทำงวจย 2.3.5 รอยละ 60.0 ตำมล ำดบ

สรปแนวทางวจยภายใตแผนการวจยระยะยาว “ยทธศาสตรท 2 ดานคณภาพและความปลอดภยอาหาร” ตามล าดบความส าคญเรงดวน

จำกกำรรบฟงควำมคดเหนตอกำรจดล ำดบควำมส ำคญของแผนกำรวจยระยะยำว “ยทธศาสตรท 3 ดานอาหารศกษา” สำมำรถสรปผลควำมคดเหนไดดงน แนวทำงวจยฯ ทควรเรงจดท ำมำกทสด คอ 3.2.1 โดยคดเปนรอยละ 67.0 รองลงมำเปนแนวทำงวจย 3.1.3 รอยละ 65.3 แนวทำงวจย 3.1.1 รอยละ 65.0 แนวทำงวจย 3.2.2 รอยละ 63.8 แนวทำงวจย 3.2.3 รอยละ 63.3 แนวทำงวจย 3.1.2 รอยละ 62.0 แนวทำงวจย 3.2.5 รอยละ 60.5 และแนวทำงวจย 3.2.4 รอยละ 54.3 ตำมล ำดบ สรปแนวทางวจยภายใตแผนการวจยระยะยาว “ยทธศาสตรท 3 ดานอาหารศกษ า” ตามล าดบความส าคญเรงดวน

ทมำ : สถำบนอำหำร (จำกกำรสอบถำมควำมคดเหนผเกยวของจำนวน 94 คน)

จำกกำรรบฟงควำมคดเหนตอกำรจดล ำดบควำมส ำคญของแผนกำรวจยระยะยำว “ยทธศาสตรท 4 ดานการบรหารจดการ” สำมำรถสรปผลควำมคดเหนไดดงน แนวทำงวจยฯ ทควรเรงจดท ำมำกทสด คอ 4.2.2 โดยคดเปนรอยละ 73.3 รองลงมำเปนแนวทำงวจย 4.2.1 รอยละ 72.5 แนวทำงวจย 4.3.4 รอยละ 69.3 แนวทำงวจย 4.3.3 รอยละ 69.0 แนวทำงวจย 4.1.1 รอยละ 68.0 แนวทำงวจย 4.1.2 รอยละ 67.0 แนวทำงวจย 4.1.3 รอยละ 66.8 แนวทำงวจย 4.3.1 รอยละ 66.5 และแนวทำงวจย 4.3.2 รอยละ 66.3 ตำมล ำดบ

สรปแนวทางวจยภายใตแผนการวจยระยะยาว “ยทธศาสตรท 4 ดานการบรหารจดการ” ตามล าดบความส าคญเรงดวน

ทมำ : สถำบนอำหำร (จำกกำรสอบถำมควำมคดเหนผเกยวของจำนวน 94 คน)