(ร่าง) ยุทธศาสตร์ชาติ ระยะ 20 ปี...

( ร า ง )

ย ท ธ ศ า ส ต ร ช า ต ร ะ ย ะ 2 0 ป

( พ . ศ . 2 5 6 0 —25 7 9 )

สารบญ หนา

บทน า 3

สวนท 1 อนาคตประเทศไทยป พ.ศ. 2579

14-27

สวนท 2 สภาพแวดลอมการพฒนาและความทาทายทประเทศไทยตองพรอมจะเผชญ

28-57

สวนท 3

วสยทศน เปาหมาย และยทธศาสตร 58-111

ยทธศาสตรท 1 : ยทธศาสตรดานความมนคง

63-67

ยทธศาสตรท 2 : ยทธศาสตรดานการสรางความสามารถในการแขงขน

68-82

ยทธศาสตรท 3 ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย

83-92

ยทธศาสตรท 4 : ยทธศาสตรการสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม

93-99

ยทธศาสตรท 5 : ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวต ทเปนมตรตอสงแวดลอม

100-103

ยทธศาสตรท 6 : ยทธศาสตรดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

104-111

สวนท 4

กระบวนการจดท ายทธศาสตรชาต การขบเคลอนสการปฏบตและการตดตามประเมนผล

112-116

บทสรป 116-121

บทน าบทน า

สถานการณและแนวโนมดานความมนคงในระยะยาว

สถานการณและแนวโนมสงแวดลอมโลก

สถานการณและแนวโนมของพฒนาการ

ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

สถานการณและแนวโนมดานเศรษฐกจ

ปจจยและเงอนไขภายในและภายนอกประเทศ

ในอนาคต 20 ปขางหนา... สภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกประเทศ

มแนวโนมจะมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว รนแรง และฉบพลนในหลากหลายมต

ซงจะสงผลตออนาคตการพฒนาประเทศไทยอยางมาก

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 บทน า

4

บทน า

บทน า

การวเคราะหเงอนไขและสถานการณภายในประเทศในปจจบนโดยเฉพาะอยางยงลกษณะในเชงโครงสราง ทงทางเศรษฐกจและสงคมทงท เปนจดแขงและเปนจดออน และแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคต ทงจากภายในและภายนอก เพอบงชและประเมนโอกาสและความเสยงของประเทศในดานตาง ๆ เปนองคประกอบ ส าคญหนงของการจดท ายทธศาสตรชาตเพอการพฒนาในระยะยาว ซงตองมการก าหนดยทธศาสตร ทเหมาะสมเพอแกไขจดออนและเสรมจดแขงใหเออตอการพฒนาประเทศใหบรรลซงเปาหมายการสรางและรกษาไวซงผลประโยชนแหงชาตในการทจะใหประเทศไทยมความมนคงในทกดาน คนในชาตมคณภาพชวตทด และมงคง และประเทศสามารถพฒนาไปไดอยางยงยน

ทงน การวเคราะหใหไดขอสรปเกยวกบจดแขง จดออน โอกาสและขอจ ากด รวมทงความเสยง ของประเทศ จะน าไปสการก าหนดต าแหนงเชงยทธศาสตรและเปาหมายของประเทศทชดเจนและไดรบการยอมรบ รวมกน ในสงคม ไทยทจ ะส งผลให เกดการผนกก าลง แล ะร ะดมทรพยากรอยางมปร ะสทธภาพ ในการขบเคลอนการพฒนาไปในทศทางทสอดคลองกน การด าเนนการมบรณาการ และเปนเอกภาพ ภายใตการมองภาพอนาคตของประเทศทเปนภาพเดยวกน และตงอยบนพนฐานการวเคราะหสภาวะแวดลอม และแนวโนมในอนาคตทส าคญ รวมทงการทประเทศไทยจะตองด าเนนการ ตามเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) ตามทองคการสหประชาชาต (The United Nations: UN) ไดก าหนดไวและหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (Suffficiency Economy Philosophy: SEP)


5

บทน า

บทน า

1.1 สถานการณและแนวโนมดานความมนคงในระยะยาว

ก า ร ป ร ะ เ ม น ส ถ า น ก า ร ณ เ พ อ ป ร ะ ก อ บ ก า ร จ ด ท า ย ท ธ ศ า ส ต ร ร ะ ย ะ ย า ว ด า เ น น ก า ร จากการศกษาสภาพแวดลอมทงปจจยภายนอกและปจจยภายใน รวมถงการประเมนความเปนไปไดในอนาคตในกรณตาง ๆ หรอการมองอนาคตจากสถานการณ ทเกดขนโดยวเคราะหจากสถานการณปจจบนและความไมแนนอนทอาจเกดขนในอนาคต และน ามาก าหนดภาพแนวโนมอนาคตดานความมนคงของโลกไดเปน 4 แนวโนมหลก ดงน

1) สหรฐฯ จน รสเซย และ ยโรป จะยงเปนตวแสดงหลกในการก าหนดระเบยบโลกกตการะหวางประเทศ และเปนตวแสดงหลกในภมรฐศาสตรและการเมองระหวางประเทศ

2) กล มปร ะ เทศ เศรษฐกจ ให ม ห รอ BRICS ไ ด แ ก บราซล รส เซย อน เด ย จน แล ะ แอฟรกา ใต จะมบทบาทในการขบเคลอนเศรษฐกจโลกมากขน

3) กระแสการเมองและการรอฟนระบอบการปกครองแบบรฐเคาะลฟะฮ (Caliphate) 4) ประเดนปญหาความมนคงและการเปลยนแปลงภมรฐศาสตรโลกทซบซอนมากยงขนยงเปนความวตกกงวล

ของหลายประเทศ การว เคราะหสถานการณและแนวโนมดานความมนคงในชวง 20 ปขางหนาซงครอบคลมทงความมนคง

ในระดบโลกและอทธพลทสงผลตอการพฒนาประเทศไทย และความมนคงภายในประเทศไทยเอง มดงน

1.1.1 ดานความสมพนธระหวางประเทศ การจดระเบยบของโลก และภมภาค

(1) รฐชาตยงคงเปนตวแสดงส าคญทสด โดยระเบยบของโลกยงคงถกก าหนดโดยสหรฐฯ และ ยโรป และกลมประเทศเศรษฐกจใหม ไดแก BRICS (บราซล รสเซย อนเดย จน และแอฟรกาใต) ซงจะพยายาม เขามามบทบาทในเวทโลกมากขน โดยเฉพาะจนและอนเดยซงมการขยายตวทางเศรษฐกจอยางตอเนอง และสงผลใหพลงอ านาจทางเศรษฐกจและอทธพลตอระบบเศรษฐกจโลกสงขนตามล าดบกไดพยายาม พฒนาขดความสามารถทางการทหารใหทดเทยมกบสหรฐฯ ในขณะทสองประเทศกลายเปนแกนส าคญ ในการขบเคลอนเศรษฐกจโลก กอปรกบรสเซยมแนวโนมจะรวมมอกบจนมากขน เพอถวงดลสหรฐฯ กจะยงสงผลใหจนมอทธพลตอสงคมโลกเพมขน

(2) ภมภาคยโรปจะมการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจและรวมมอกบสหรฐฯ ในการตอตานการกอการราย และรบมอกบคกคามรปแบบใหม ในขณะทภมภาคตะวนออกกลางยงคงประสบความขดแยงรนแรง และจะประสบแรงกดดนจากชาตตะวนตกในรอฟนรฐเคาะลฟะฮ เชนเดยวกบภมภาคเอเชยกลางทยงคง ขาดเสถยรภาพและเปนแหลงอทธพลของจนและรสเซย ส าหรบแอฟรกาจะกลายมาเปนพนทยทธศาสตรและ ตลาดการคาทส าคญรองจากเอเชย แมจะยงคงประสบกบความรนแรงและการพฒนาทลาชา

(3) ภมภาคเอเชย-แปซฟก จะยงคงประสบปญหาขอพพาทเหนอดนแดนในพนทตางๆ อาท บรเวณทะเลจนใต และทะเลจนตะวนออก สงผลใหญปนเพมบทบาทดานความมนคงมากขนโดยรวมมอกบสหรฐฯ อยางไรกตาม มการคาดการณวาจะมการรวมชาตระหวางเกาหลเหนอเกาหลใตใน พ.ศ. 2578 แตอาจเปนเพยงการตกลง ในหลกการเทานน นอกจากน จะยงคงมการกอการรายในภมภาคเอเชยใต ความขดแยงระหวางอนเดย และปากสถาน อยางไรกตาม ภมภาคดงกลาวจะเปนแหลงการคาการลงทนทส าคญเชนเดยวกบเอเชยตะวนออก เฉยงใต ซงมการรวมตวกนมากขนผานกลไกประชาคมอาเซยน และการพฒนาอยางรวดเรวของประเทศ ในภมภาคไปสการเปนประเทศทพฒนาแลว

*บนพนฐานของ การวเคราะหแนวโนมของโลกซงจดท าโดยสภาขาวกรองแหงชาตสหรฐฯ (National Intelligence Council: NIC)


6

บทน า

บทน า 1.1.2 บทบาทของตวแสดงทมใชรฐ (Non-State Actors)

1) ตวแสดงทมใชรฐ ไดแก องคการระหวางประเทศ บรรษทขามชาต จะทวบทบาทและความส าคญในการ ก าหนดระเบยบ กตกา และทศทางความสมพนธระหวางประเทศมากขน โดยทสหประชาชาตจะยงเปนองคการ ระหวางประเทศ ซงประชาคมระหวางประเทศใหความส าคญในการรกษาสนตภาพ และความมนคงของโลก ทงนสหประชาชาต จะขยายจ านวนสมาชกคณะมนตรความมนคงมากขน ทงสมาชกถาวรและไมถาวร

2) องคการระหวางประเทศอนๆทมบทบาทส าคญในการก าหนดกตการะหวางประเทศทสงผลกระทบตอการบรหาร ราชการและวถทางธรกจของประเทศอนๆใหตองปฏบตตาม ไดแก การก าหนดกฎเกณฑเกยวกบการท าประมงผดกฎหมาย และไรการควบคม (IUU Fishing) ของสหภาพยโรป การก าหนดกฎการบนปลอดภยขององคการบนพลเรอน( ICAO) รวมถงองคการระหวางประเทศดานสทธมนษยชนจะเขามามบทบาทในการก าหนดและตรวจสอบ มาตรฐานสทธมนษยชน ของรฐบาลตางๆ มากขน

3) การกอการรายในระยะ 20 ปขางหนาจะมความซบซอนมากขนทงรปแบบและวธการกอการรายโดยจะอาศย ชองทางอนเทอรเ นตในการชวนเชอและบมเพาะแนวคดหวรนแรงกบบคคล ทงน เ ปาหมายการกอการราย จะมงสถานทสาธารณะซงกอใหเกดความเสยหายจ านวนมาก นอกจากน ปญหาอาชญากรรมขามชาต จะขยายตวมากขน อนเปนผลมาจากปรากฏการณโลกาภวตน

1.1.3 ปญหาความมนคงโลก

1) ในระยะ 20 ปขางหนา ปญหาความมนคงของโลกจะขยายขอบเขตจากเดมทมงเนน ความมนคงทางการทหารเปนหลก ครอบคลมปญหาความมนคงรปแบบใหม ตลอดจนปญหาทสงผลกระทบตอ ความมนคงของมนษย ประกอบดวย 5 ประเดนปญหาหลก ไดแก 1) ปญหาความขดแยงดานเขตแดน ทจะสงผลกระทบตอความสมพนธระหวางประเทศ โดยยงไ มม แนวโ นมยต ในอนาคตอนใกล 2) ปญหาความมนคง ด านอาหารและแหลงน าอน เ ปนผลกระทบ จากการ เปล ยน แปลงสภาพภ มอ ากาศ แ ล ะภ ยพ บต ท า งธรรมชาต ท รน แรง ท กอ ใ ห เ กดความ เ ส ยหาย ทางเศรษฐกจอยางรนแรง โดยมการคาดการณวาใน พ.ศ. 2593 จะมประชากรทประสบภาวะหวโหยมากถง 130 ล า นคน3 ) ปญหาคว า ม ม นคง เ ค รอ ข ายส า รสน เทศ (Cyber Security) จ ะ ม ค ว า ม ร น แ รงม า ก ข น โ ด ย เ ฉพ า ะ ปญห าก า ร ใ ช ช อ งท า ง ไ ซ เ บอ ร ใ นก า รจ า รกรรม ขอ มล ก า ร โ จ มต ร ะ บ บส า ธ า รณ ป โ ภ ค แล ะก ารท า ล าย เ ส ถยรภาพของรฐบาล 4 ) ปญหาความ มนคงส าธ ารณส ข จ ะ ม โ รคร ะบ าด ร าย แ รง แล ะ โรคอ บต ให ม เ กด ขน เ ปนร ะย ะ ซ งส รางความ เสยหาย แล ะ มการตดตอ ร ะหว างผ คน ในหลายปร ะ เทศ จ า ก ก า ร อ พ ย พ ย า ย ถ น แ ล ะ ก า ร เ ด น ท า ง ท ม ค ว า ม เ ส ร ม า ก ข น 5 ) ป ญ ห า ค ว า ม ม น ค ง ทาง เ ศรษฐ กจสภาว ะ เ ศรษฐ ก จ โลกย งคงช ะ ลอต ว ม คว ามผ นผวน กอปร กบ มคว า ม เ ส ย งทางกา ร คลงของกลมประเทศในยโรปซงเปนความเสยงทอาจสงผลกระทบเปนลกโซตอประเทศพนฐานทางเศรษฐกจไมเขมแขง

1.1.4 สถานภาพดานความมงคงของไทย การว เคราะหสถานภาพดานความมนคงของไทยโดยใชผลการจดอนดบ การพฒนาดานตาง ๆ ตามวงรอบ

โดยองคการระหวางประเทศตางๆ นนสถานภาพการพฒนาของไทยเทยบกบ นานาประเทศ เปนดงน

1) คณภาพชวตมนษย ในดานคณภาพชวตมนษยมการจดอนดบทส าคญ ไดแก ดชนการพฒนามนษย (Human Development Index: HDI) และ ดชนคณภาพชวต (Quality of Life Index) จากการส ารวจพบวาประเทศไทย ยงคงประสบปญหาความยากจน มอตราการฆาตกรรมทสง รวมถงมอตราการเสยชวต จากอบตเหตทางรถยนต มากเปนอนดบตนของโลก อยางไรกตาม ไทยยงคงมจดแขงดานคาครองชพทไมสง และมคาเฉลยดานสขภาพและบรการ ดานสาธารณสขอยในระดบด

2) การจ ดอ นด บด าน คณภาพสงคม การ เ มอง แล ะการบ รหารปร ะ เ ทศ มการจ ดอนด บ ทส า คญ ได แ ก ร า ย ง า น ค ว า ม ส ข ข อ ง ป ร ะ ช า ก ร โ ล ก ( World Happiness Report) อ น ด บ ค ว า ม โ ป ร ง ใ ส ป ร ะ จ า ป ซงจดท าโดยองคกรความโปรงใสระหวางประเทศ (Transnational International) ดชนความสามารถในการแขงขน ซงจดท าโดยสภาเศรษฐกจโลก(World Economic Forum) การจดอนดบเสรภาพการใชอนเทอรเนตของประชาชน ซงจดท าโดย Freedom House การจดอนดบสภาพแวดลอม และความสะดวกในการประกอบธรกจ จดท าโดยธนาคารโลก รวมถงการจดท าตวชวดภาวะสงคม ของส านกงาน คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ประ เทศไทยยงประสบปญหาความยากจน ปญหาการทจรตคอรปชน ความไ ร เส ถยรภาพทางการเ มอง ปญ ห า ค ว า ม ม น ค ง ป ญ ห า ท ร พ ย ส น ท า ง ป ญญ า ก า ร ข า ด เ ส ร ภ า พ ใ น ก า ร ใ ช อ น เ ท อ ร เ น ต การขาดการบรหารจดการ ทดนอย าง มคณภาพ อยาง ไร กตาม ประ เทศ ไทยยงคงตดอนดบ 1 ใน 50 ประเทศของโลกทมสภาพแวดลอมนาลงทน รวมถงเปน ประเทศทประชากรมความสขอยในอนดบตนของอาเซยน


7

บทน า

บทน า 2) องคการสหประชาชาตไดประเมนสถานการณวา ในชวงป 2544-2643 (ค.ศ. 2001-2100) จะเปนศตวรรษแหงผสงอาย

อ า ย เ ฉ ล ย ข อ ง ก ล ม ค น ว ย ท า ง า น จ ะ ส ง ข น ร ว ม ถ ง ป ร ะ ช า ก ร ใ น ภ า พ ร ว ม จ ะ ม อ า ย ย น ย า ว ขนสงผล ใหตองมการออกแบบนโยบายการจ างงานส าห รบกล มผ ส งอายอย าง เหมา ะสม อก ทง การเปลยนแปลงดานโครงสรางประชากรยงสงผลตอภาระงบประมาณภาครฐทตองเตรยมการ ในอนาคต โดยในป 2050 ค า ดก า รณ ว า ม ปร ะ ช า กร 1 ใ น 3 ของปร ะ เ ทศพฒนา แ ล ว ท ม ก า ร ใ ช ส ท ธ เ ง น บ า น าญ และในสวนของการเกดทนอยลงนน มการประมาณการวา คนทวโลกมบตรนอยลงหรอเลอกทจะไมมบตรเลย ซงยอมสงผลกระทบตอโครงสรางของครอบครวและระบบเกอกลภายในครอบครวทจะเปลยนไป อยางหลกเลยงไมได 1.1.5 แนวโนมดานความมนคงภายในประเทศไทยในระยะ 20 ป ขางหนา ประเทศไทยจะยงเผชญกบความทาทาย ดานความมนคงทหลากหลายทงภยคกคามแบบดงเดมและภยคกคามรปแบบใหม อาทเชน ปญหาการเมองทเกดขนจากความแตกแยกของสงคม ปญหาการกอความไมสงบ ในจงหวดชายแดนภาคใต ปญหาการกอการราย และปญหาอาชญากรรมขามชาต โดยทปญหาความไมสงบ ในจงหวดชายแดนภาคใต มแนวโนมคลคลาย หากรฐบาลยงคงด าเนนการเพอสรางความเขาใจ และผสมผสานพลงรวมกบประชาชน ก า ร เ ส ร มส ร า งก า ร ยอม รบส ง คมพห วฒนธ รรม แ ล ะ ก า ร ไ ด ร บ ค ว า ม ร ว ม ม อ จ า กม า เ ล เ ซ ย ซงจะสงผลใหสามารถสกดกนแนวคดหวรนแรงมใหแพรขยายเขามาในไทยได รวมถงจะชวยใหไทยสามารถ เชอมโยงในมตตางๆ เขากบประเทศอาเซยนทางตอนใตไดมากขน ส าหรบปญหาการกอการรายจะยงคงมความเสยง จากกลมทเขามาปฏบตการในไทย โดยเฉพาะจากกลมทเคยเขามาปฏบตการแลว อาท กลมฮชบลเลาะฮ กลมชาวอหราน และกลมชาวตรก ซงจะใชวธการและรปแบบใหมๆ ในการกอการราย อาท การใชอาวธเคม อาวธชวภาพ อาวธแผรงส และการกอการรายทางไซเบอร นอกจากนไทยยงเปนประเทศทางผานของกลมกอการรายทสนบสนน IS

1.2 สถานการณและแนวโนมสงแวดลอมโลก

วาระการพฒนาทยงยนของโลก ค.ศ. 2030 ไดก าหนดทศทางการรกษาและบรหารจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมอยางบรณาการ ในขณะเดยวกนการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทรนแรงและพนธกรณทเกยวของ ท า ให ไทยตองพรอมรบ ภาระในการลดกาซเรอนกระจกมากขน ภายใตกระแสการแขงขนการคาทเ ขมขน วาระการพฒนาทย งยน ค.ศ. 2030 เปนทศทางหลก ในการพฒนาของโลกหลง ค.ศ. 2015 โดยมเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) ประกอบดวย 17 เปาหมายและ 169 เปาประสงค จะมสวนส าคญในการก าหนดทศทาง การพฒนาประเทศไทยในอนาคต โดยเฉพาะการสรางหลกประกน ในการจดใหม น าและสขอนามยส าหรบทกคน ยกระดบคณภาพน า เพมประสทธภาพการใชน าทกภาคสวน การมรปแบบ การผลตและบรโภคทยงยน ใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ ลดการเกดของเสย การอนรกษและใชประโยชนจาก มหาสมทรและทะเล การปกปองและฟนฟระบบนเวศปาไมอยางยงยน และหยดยงการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ การบรหารจดการเมองอยางยงยนลดผลกระทบทางลบตอสงแวดลอม และการด าเนนการอยางเรงดวน เพอตอสกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบทเกดขน ท าใหประเทศตองมการก าหนดเปาหมายและแนวทาง การพฒนาเพอรกษาฟนฟฐานทรพยากรธรรมชาตควบคกบแนวทางการพฒนาทางเศรษฐกจทมการใชประโยชนทรพยากรอยางยงยน ลดผลกระทบตอสงแวดลอมใหนอยทสด ซงจะเปนโอกาสทประเทศไทยจะพฒนากลไกด าเนนงาน ของหนวยงานตางๆ ภายในประเทศ ใหเกดการบรณาการไปในทศทางเดยวกน เพอบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน ของโลกและพรอมไปกบการพฒนาภายในประเทศอยางยงยน ขอตกลงระหวางประเทศเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะทวความเขมขน สงผลใหประเทศตางๆ รวมทง ไทยตองด าเนนมาตรการลดกาซเรอนกระจกอยางจรงจง ประเทศไทยไดประกาศเจตนารมณและก าหนดเปาหมาย ของประเทศในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกใหต ากวาระดบการปลอยตามปกต รอยละ 7 - 20 ภายในป พ.ศ. 2563 นอกจากน ความตกลงปารส (Paris Agreement) ทนานาประเทศไดรบรองรวมกนเมอ 12 ธนวาคม 2558 ซงมงควบคมการเพมขนของอณหภมเฉลยของโลกใหต ากวา 2 องศาเซลเซยส และประเทศไทยไดลงนามรบรอง ความตกลงดงกลาวเมอ 22 เมษายน 2559 สงผลใหไทยตองมสวนรวมในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก อยางตอเนองโดยก าหนดเปาหมายในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกเพมขนเปนรอยละ 25 ภายในป พ.ศ. 2573 อกทงตองมการทบทวนเพอเพมระดบการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทก 5 ป กอให เ กดนยส าคญ ตอการพฒนาประเทศ ทจะตองเรงด าเนนการเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกในทกภาคสวนทงภาคอตสาหกรรม เกษตรกรรม และบรการ ตลอดจนภาคครว เรอน เ ปนแรงกดดน ใหปร ะ เทศตองเปลยนแปลงรปแบบ การผลตและบรโภคใหเปนมตรกบสงแวดลอม และเพมการใชพลงงานหมนเวยนและพลงงานชวภาพเพมมากขน อยางไรกตาม ประธานาธบด Donald Trump ถอนตวออกจากขอตกลงสภาพอากาศปารสซงเปนผลจากการประชม COP21 อาจสงผลตอทศทางการด าเนนการเพอแกปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลกได


8

บทน า

บทน า นอกจากน ยงมแนวโนมในการใชประเดนการปลอยกาซเรอนกระจกเปนเงอนไขส าหรบก าหนดมาตรฐานสนคา ในการคาระหวางประเทศ ซงอาจสงผลกระทบตอภาคการสงออกของไทย แตอาจสรางโอกาสส าหรบธรกจใหม ดานสงแวดลอม อาท ผลตภณฑและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม การเพมประสทธภาพการลดของเสย อยางไรกด แมวากรอบอนสญญาวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดก าหนดใหมความชวยเหลอแกประเทศก าลงพฒนาดาน การถายทอดเทคโนโลยทเปนมตรกบสงแวดลอม แตในทางปฏบตยงมขอจ ากดเพราะความขดแยงกบแนวทางการปกปอง สทธของทรพยสนทางปญญาภายใตกรอบการคาโลก (World Trade Organization: WTO) ท าใหประเทศไทย ไมสามารถใชประโยชนจากขอก าหนดของอนสญญาฯ ในสวนนได การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยธรรมชาตมความผนผวนและรนแรงมากขนสงผลตอการผลต ในภาคเกษตร และความมนคงดานน าและอาหาร การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ กอใหเกดการขาดแคลนน า อทกภย และภยธรรมชาตทรนแรง สรางความเสยหายตอระบบการเพาะปลก ท าใหปรมาณผลผลตทางการเกษตร ของโลกลดลง อาจกอใหเกดความไมมนคงดานอาหาร ส าหรบประเทศไทย ความผนผวนและการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ สงผลตอเนองไปยงการผลผลตและการสงออกสนคาเกษตร และอาหารซงเปนแหลงรายไดส าคญของประเทศ อาจกอใหเกดความไมมนคงดานอาหารทงระดบประเทศและระดบครวเรอน ในขณะเดยวกน ภาคเกษตรกเปนแหลงรายได หลกของเกษตรกรผมรายไดนอย ทตองประสบความสญเสย จากสภาพภมอากาศทแปรปรวนสงผลซ าเตม ตอปญหาความยากจน เชนเดยวกบการเปลยนแปลงฤดกาลทสงผลกระทบตอการทองเทยวของประเทศ

1.3 ส ถ า น ก า รณ แ ล ะ แ น ว โ น ม ข อ งพ ฒ น า ก า ร ด า น ว ท ย า ศ า ส ต ร แ ล ะ เ ท ค โ น โ ล ย อยางกาวกระโดดและฉบพลน จะเปนเงอนไขส าคญส าหรบวถชวตและการพฒนาในทกดาน ในชวงทผานมาการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เชน เทคโนโลยสอสาร และเทคโนโลยชวภาพ ไดท าใหรปแบบการผลต การด า เ นนธ ร กจ แล ะการ ใช ช วตของปร ะชาชน เปล ยน แปลง ไปมากอย างรวด เ รว ม นษยส ามารถ สอสารทงภาพและ เสยงไดอยางไรพรมแดน การท าธรกจแล ะธรกรรมบนโครงขายดจ ทล เพมมากขน ประเทศทใชเทคโนโลยเปนฐานการพฒนาเศรษฐกจท าใหการเตบโตทางเศรษฐกจเปนไปอยางกาวกระโดด เชน การลงทนวจยและพฒนาอยางมากในประเทศเกาหลไดผลกดนผลตภณฑมวลรวมในประเทศใหเตบโตอยางกาวกระโดดจาก 67,000 ลานดอลลาร สรอ. ในป 2523 เปน 561,000 ลานดอลลาร สรอ. ในป 2543 หรอขยายตวประมาณ 8.3 เทาภายใน 20 ป และกรณประเทศจนท าให GDP เพมขนจาก 1.2 ลานลานดอลลาร สรอ. ในป 2543 เปน 6.6 ลานลานดอลลาร สรอ. ในป 2553 และใชเวลาอกเพยง 4 ปในการขยายตวเปน 10.4 ลานลานดอลลาร สรอ. ในป 2557 ดงนน ประเทศไทยตองใหความส าคญกบการพฒนาก าลงคนดานวจยและพฒนา รวมทง สงเสรมระบบ STEM ศกษา เพอพฒนาเดกวยเรยนใหคดเปนวทยาศาสตร จะท าใหสามารถเปนเจาของเทคโนโลยและนวตกรรมกาวทนโลก ซงจะสงผลใหเกดการสรางมลคาทางเศรษฐกจ กาวกระโดดการพฒนา และลดความเหลอมล าและสรางคณภาพชวต

ในอนาคตองคความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทสงสมมาอยางตอเนอง ประกอบกบความกาวหนาทางวทยาศาสตรพนฐานแขนงใหม เชน วทยาการรบร (Cognitive Science) ซงเปนการท างานระหวางสมองและจตใจ ความสมพนธระหวางความคด อารมณ และการกระท า เปนตน มความส าคญตอการสรางเทคโนโลยและนวตกรรมใหมทจะสงผลใหเกดการ พลกโฉมการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการด ารงชวตของมนษยแบบกาวกระโดด (Disruptive Technology) โดยมแนวโนมวาเทคโนโลยพนฐานใน 4 ดาน ไดแก เทคโนโลยชวภาพ นาโนเทคโนโลย เทคโนโลยวสดศาสตร พลงงาน และสงแวดลอม และเทคโนโลยสารสนเทศ การสอสาร และดจทล จะสงผลใหเกดการพฒนาเทคโนโลยใหม 12 ดาน ไดแก (1) อนเทอรเนตเคลอนท (2) โปรแกรมอจฉรยะทสามารถคดและท างานแทนมนษย (3) อนเทอรเนตในทกสงทกอยาง (Internet of Things) (4) เทคโนโลยคลาวด (Cloud Technology) (5) เทคโนโลยหนยนตขนกาวหนา (Advanced Robotics) (6) ยานพาหนะไรคนขบ (Autonomous and Near-Autonomous Vehicles) (7) เทคโนโลยพนธกรรมสมยใหม (Next-Generation Genomics) (8) เทคโนโลยการเกบพลงงาน (Energy Storage) (9) การพมพแบบสามมต (3D Printing) (10) เทคโนโลยวสดขนกาวหนา (11) เทคโนโลยการขดเจาะน ามนและกาซขนกาวหนา และ (12) เทคโนโลยพลงงานทดแทน แนวโนมการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยดงกลาวสงผลกระทบตอประเทศทงในมตเศรษฐกจและสงคมทส าคญ มดงน


9

บทน า

บทน า การเกดสาขาอตสาหกรรมและบรการใหมๆ ทผสมผสานการใช เทคโนโลยสมย ใหมหลากหลายสาขา เพ อตอบสนองความตองการ ในภ าคการผล ต บ รก าร แ ล ะพฤต กรรมของผ บ ร โ ภค ท เ ปล ยน แปลง ไป โดยอตสาหกรรมใหมทคาดวาจะเกดขนใน 5 กลมหลก ไดแก กลมอาหาร เกษตร และเทคโนโลยชวภาพ กลมสาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยทางการแพทย กลมเครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชระบบอเลกทรอนกสควบคม กลมดจทล เทคโนโลยอนเทอรเนตทเชอมตอและบงคบอปกรณตางๆ ปญญาประดษฐและเทคโนโลย สมองกลฝงตว กล มอ ตส าหกรรมส ร า งสรร ค วฒนธรรม แ ล ะ บ ร ก า ร ท ม ม ล ค าส ง รวม ท ง ร ป แ บบ แล ะกร ะ บวนก า ร ประกอบธรกจบรการจะเปลยนแปลงอยางรวดเรวและหลากหลาย รปแบบผลตภณฑและบรการมวฎจกรชวตสนลง การแขงขนในตลาดอยบนฐานของการใชนวตกรรมทงในกระบวนการผลต การออกแบบผลตภณฑและบรการ นวตกรรมดานตลาดและการบรหารจดการ ถาภาคธรกจโดยเฉพาะผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมปรบตวไมทน อาจสญเสยความสามารถในการแขงขนได ในขณะเดยวกนจะสรางโอกาสใหผประกอบการในการสรางธรกจรปแบบใหมๆ ทใชเทคโนโลยเพอปรบเปลยนกระบวนการผลตทท าใหสามารถบรหารจดการหวงโซการผลตไดอยางมประสทธภาพมากขน เ ก ด คว า ม เหล อ ม ล า ใ น ม ต ต า ง ๆ อ น เ น อ งจ า กก า ร เ ป ล ย น แ ปลง เ ท ค โ น โ ล ย อ ย า ง ก า ว ก ร ะ โ ด ด เ ช น คว าม เ หล อ มล า ใ น ก าร เ ข า ถ ง เ ทค โ น โล ย เ น อ งจ า กควา ม แตกต า งด า น ร า ย ได ด า นควา ม ร ด า น ทกษ ะ หรอดานการเขาถงโครงสรางพนฐานทางเทคโนโลย ความเหลอมล าของแรงงานทมทกษะ เทคโนโลยขนสงและแรงงานทไมมทกษะ ความเหลอมล าของผประกอบการขนาดใหญและขนาดเลกทมความสามารถในการลงทนเพอยกระดบศกยภาพทางเทคโนโลยแตกตางกน เปนตน ประเทศไทยจ าเปนตองเรงสรางสมรรถนะทางเทคโนโลยชนสงใน 5 กลม ไดแก กลมอาหาร เกษตร และเทคโนโลยชวภาพ

กล มสาธารณสข สขภาพ แล ะ เทค โน โลยทางการแพทย กล ม เคร องมออปกรณอจฉรย ะ หนยนต

และระบบเครองกลทใชระบบอเลกทรอนกสควบคม กลมดจทล เทคโนโลยอนเตอรเนตทเชอมตอและบงคบอปกรณตางๆ

ปญญาประดษฐและเทคโนโลยสมองกลฝงตว กลมอตสาหกรรมสรางสรรค วฒนธรรม และบรการทมมลคาสง

โดยกลมเทคโนโลยท ไทยมศกยภาพพฒนาไดเอง ไดแก การเกษตร การแพทย และสงแวดลอม อตสาหกรรม

สรางสรรคและวฒนธรรม จะตองพฒนาตอยอดให เ กดมลคา เพม ขนและ เ ปนฐานเศรษฐกจใหมในระยะตอไป

ส าหรบกลมเทคโนโลยอนๆ ทประเทศไทยยงขาดศกยภาพในการพฒนา อาจใชรปแบบการใหพฒนา ในลกษณะวศวกรรม

ยอนกลบ (Reverse Engineering) เพอใหสามารถเรงพฒนาเทคโนโลยใหทนการเปลยนแปลงของโลก และในขณะเดยวกน

จะตองลงทนวจยและพฒนาวทยาศาสตรพนฐานทเปนฐานของการพฒนาเทคโนโลยในอนาคต รวมทงตองเตรยม

พฒนาก าลงคนดานวทยาศาสตรทงในระยะสนและในระยะยาว โดยในระยะสนตองดงดดนกวจยจากตางประเทศ และในระยะยาว

พฒนาคนและบคลากรวจย โดยเฉพาะวทยาศาสตรพนฐานในลกษณะสหสาขา เพอสงสมองคความรดานวทยาศาสตร

เทคโนโลยส าหรบการพฒนาเศรษฐกจ และยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในระยะยาว


10

บทน า

บทน า 1.4 สถานการณและแนวโนมดานเศรษฐกจ

ในปจจบนเศรษฐกจโลกมการแตบโตต ากวาศกยภาพทควรจะเปนภายหลงจากทตองเผชญกบวกฤตเศรษฐกจหลายครง มปญหาในเชงโครงสรางทยงออนแอในหลายภาคสวนของโลก โดยเฉพาะอยางยงปญหาการคลงไมยงยนและ ปญหาหนสาธารณะของกลมสหภาพยโรป ปญหาเศรษฐกจจนชะลอตว และการฟนตวของเศรษฐกจญปนทลาชา ในขณะทมขอจ ากดจากโครงสรางประชากรสงอาย ภาวะความซบเซาของเศรษฐกจโลกสงผลใหการแขงขน ในตลาดโลกรนแรงขน มการใชมาตรการท ไ ม ใชภาษ ในการกดกนการคา (Non-tariff Barriers: NTBs) และทส าคญคอการเพมผลตภาพการผลตดวยการใชนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนและแกปญหา อปสรรคดานทรพยากรและก าลงคนในขณะเดยวกนการรวมตวทางการคาและการลงทนเพอสรางขดความสามารถในการแขง ขนและสรางรายไดกมความเขมขนขน ส าหรบเศรษฐกจไทยกยงอยในชวงของการขยายตวต ากวาศกยภาพเชนกนทงจากผลกระทบเศรษฐกจโลกซบเซาและ ยงอยในชวงของการฟนตวของการลงทนภายในประเทศโดยเฉพาะอยางยงการลงทนในการพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกสเพอเพมขดความสามารถในการแขงขน การกระจายโอกาสในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม และเพอการยกระดบคณภาพชวตทดของประชาชน รวมทงยงตองปรบโครงสรางเศรษฐกจไปสเศรษฐกจฐานความร ทขบเคลอนดวยนวตกรรมและผลตภาพการผลตใหสมฤทธผล ส าหรบสถานการณและสภาพแวดลอมภายในประเทศไทยนน ผลของการพฒนาตงแตอดตถงปจจบนท าใหประเทศไทย มระดบการพฒนาทสงขนตามล าดบโดยถกจดอย ในกลมประเทศระดบรายไดปานกลางมาตงแตป 2531 และไดขยบสงขนมาอยในกลมบนของกลมประเทศระดบรายไดปานกลางตงแตป 2553 โดยมรายไดประชาชาตตอหวเทากบ 4 , 9 5 7 ด อ ล ล า ร ส ร อ . (ป ร ะ ม า ณ 1 5 7 , 0 8 8 บ า ท ) ต อ ป แ ล ะ ล า ส ด ใ น ป 2 5 5 9 รายไดประชาชาตตอหวเพมขนเปนประมาณ 6 ,000 ดอลลาร สรอ. ตอป (ประมาณ 212,980 บาท คดจากอตราแลกเปลยนเฉลย 35.30 บาทตอดอลลารสหรฐ) โดยทฐานการผลตและบรการมความหลากหลายมากขน มลกษณะโครงสรางเศรษฐกจของประเทศกงอตสาหกรรม ฐานการสงออกโดยเฉพาะการสงออกสนคาอตสาหกรรม ใหญขนตามล าดบ หลายสาขาการผลตและบรการสามารถแขงขนและมสวนแบงในตลาดโลกมากขนและเปนฐานรายได เงนตราตางประเทศทส าคญ อาท กลมยานยนต อเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟา อตสาหกรรมอาหารสนคาเกษตร การทองเทยว และบรการดานสขภาพ ประเทศไทยใหความส าคญกบการพฒนาความรวมมอระหวางประเทศของไทยกบนานาชาตทงในรปของทวภาคและพหพาค เพอเปนกลไกและชองทางในการสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการเมองมากขนตามล าดบ และนบวา มความกาวหนาไปมากโดยเฉพาะอยางยงภายใตกรอบแผนงานการพฒนาเศรษฐกจ 3 ฝาย (The Indonesia-Malaysia-Thailand Growth Triangle : IMT-GT) ความรวมมอทางเศรษฐกจอนภมภาคลมแมน าโขง 6 ประเทศ (Greater Me-kong Subregion : GMS) และสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East Asian Na-tions : ASEAN) ในสาขาตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงในดานความเชอมโยงระหวางกนทงกายภาพ กฎระเบยบ เชงสถาบน และผคน และการผลกดนใหเกดการพฒนาเปนแนวระเบยงเศรษฐกจรวมกนนนมความคบหนาเปนรปธรรมมากขน อนจะเปนการสรางโอกาสทางเศรษฐกจแกประชาชนในพนทและเกดการพฒนาเชงพนทตาง ๆ ทกวางขวางขน กลาวไดวาในชวงหลายปทผานมาประเทศไทยไดด าเนนนโยบายความรวมมอระหวางประเทศดานการคาและการลงทนรวมทงการพฒนาเชงสรางสรรคทเปนเชงรกชดเจนขน การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกสภายใต กรอบแนวทางการสรางความเชอมโยงภายในประเทศไทยเองเพอกระจายโอกาสของการพฒนาความเชอมโยง ในอนภมภาคและในภมภาคเอเชยเพอการเชอมตอหวงโซอปทานจะสงผลใหประเทศไทยสามารถใชจดแขง ในเรองต าแหนงทตงทางภมศาสตรของประเทศใหเกดประโยชนตอการพฒนาประเทศมากขน โดยไดก าหนดต าแหนง ในเชงยทธศาสตรใหเปนเทศไทยเปน Gateway of Asia ทเดนชดมากขน ในขณะเดยวกน ประเทศไทยกไดใหความส าคญ และเขาไปมสวนรวมในการผลกดนขบเคลอนการพฒนารวมกนภายใตกรอบความรวมมอพหภาคส าคญอน ๆ อาท RCEP กลมเอเชยแปซฟก (Asia-Pacific Economic Cooperation: APEC) ซงเปนกรอบความรวมมอทมความส าคญ ในการยกระดบมาตรฐานตาง ๆ ไปสระดบสากล และการยกระดบการบรหารจดการ และสรางการแขงขนในตลาด เปนตน ฐานเศรษฐกจทพฒนากวางขวางหลากหลายมากขนสงผลใหประชากรวยแรงงานมงานท าเปนจ านวนเพมขนตามล าดบ แตแรงงานยงขาดคณภาพ โดยในปจจบนมจ านวนการจางงานรวม 38.1 ลานคนจากประชากรวยแรงงานทงหมด 38.1 ลานคน และการวางงานมอตราเฉลยไมถงรอยละ 1 ปญหาความยากจนลดลงตามล าดบ จากรอยละ 20.0 ในป 2550 เปนรอยละ 7.1 ในป 2558 คณภาพชวตดขนในทกระดบโดยทโอกาสการไดรบการศกษา บรการสาธารณสข บรการสาธารณะและโครงสรางพนฐานตาง ๆ และการคมครองทางสงคมอน ๆ รวมถงการเขาถง ทรพยากรตาง ๆ มความครอบคลมและมคณภาพดขนตามล าดบ อาท จ านวนปการศกษาเฉลยอยท 9 ป และประชาชนเกอบรอยละ 100 อยภายใตระบบประกนสขภาพประเภทใดประเภทหนง กลมคนพการและดอยโอกาสไดรบความคมครอง ทางสงคมดขน ขณะทอายขยเฉลยกยนยาวขนเปนตน อยางไรกตาม การเปลยนแปลงดานประชากรทประเทศไทยจะเขาสสงคมสงวย ระดบสดยอดในป 2579 โดยจะมสดสวนของผสงอายถงรอยละ 30 ขณะทสดสวนวยเดกและวยแรงงานมสดสวนลดลง อยางตอเนองโดยวยเดกมสดสวนคดเปนรอยละ 14 ขณะทวยแรงงานคดเปนรอยละ 56 ทงนการลดลง ของจ านวนวยแรงงานซงเรมตงแตป 2557 ประกอบคณภาพและทกษะฝมอแรงงานยงไมสอดคลองกบนโยบาย Thailand 4.0 จะเปนความเสยงส าคญทสงผลกระทบตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

*ขอมลดงกลาวเปนขอมล GNI per Capita (GDP per capita อยท 6041 ดอลลาร สรอ (ประมาณ 199,353 บาท คดจากอตราแลกเปลยนเฉลย 33 บาทตอดอลลารสหรฐ) ตอหวตอป โดย สศช.)


11

บทน า

บทน า

โดยสรปจากสถานการณและสภาพแวดลอมของประเทศในปจจบนทงทเปนจดแขงและจดออนและแนวโนมบรบท และเงอนไข การพฒนาภายนอกประเทศดงกลาวประ เทศไทยยงจะตองเผชญกบความเสยงและความทาทายท เ ปนแนวโนม ในระยะยาวหลายประการทส าคญ อนประกอบดวย

ป จจ ย แล ะ เ ง อน ไ ขภาย ในปร ะ เ ทศ ไ ด แ ก ( 1 ) ก า ร มต า แ ห น ง ท ต ง ท ส า ม า ร ถ เ ป นจ ด ก ร ะ จ า ย ความเชอมโยงในภมภาคและเปนประตสเอเชย (Gate ways of Asia) ทส าคญ โดยมชองทางสภายนอกในทกภาคของประเทศ (2) การเปนฐานการผลตและบรการส าคญทหลากหลาย (3) การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรสสงคมผสงอายอยางสมบรณ ใ น ร ะ ย ะ เ ว ล า 1 5 – 20 ป ต อ จ า ก น ไ ป ก า ล ง ค น ใ น ว ย เ ด ก แ ล ะ ว ย แ ร ง ง า น ล ด ล ง ผ ส ง อ า ย จะเพมขนอยางรวดเรวสงผลตอศกยภาพทางเศรษฐกจ ของประเทศ รปแบบการใชจาย การลงทนและการออม ตลอดจนคาใชจายดานสขภาพ ความมนคงทางสงคม และคณภาพชวตผสงอาย (4) ขอจ ากดดานทรพยากร ทงดานแรงงานและทรพยากรธรรมชาตทมนยยะตอตนทน การผลตและสภาพแวดลอมความเปนอยของประชาชน (5 ) ผลตภาพการผลตของ เศรษฐ กจ ไทยย งต า การพฒนาแล ะการ ใช นวตกรรมม นอย แล ะการลง ทน เพอการวจยและพฒนามนอย (5) ปญหาความเหลอมล าในมตตาง ๆ ทมนยยะตอการสรางความสามคคสมานฉนทในสงคม เ ป น ข อ จ า ก ด ต อ ก า ร ย ก ร ะ ด บ ศ ก ย ภ า พ ท น ม น ษ ย ค ว า ม จ า เ ป น ใ น ก า ร ล ง ท น เ พ อ ย ก ร ะ ด บ บ ร ก า ร ท า ง ส ง ค ม แ ล ะ โ ค ร งส ร า งพ น ฐ า น ท ม คณภ าพอย า ง ท ว ถ ง แ ล ะ ก า ร ป ฏ ร ป กฎ ร ะ เ บ ย บ แ ล ะ ก ฎ หม า ย ทท าใหเกดความเปนธรรมและลดความเหลอมล า และ (6) ความออนแอของการบรหารราชการแผนดน จงจ าเปนตองเรง ปฏรประบบราชการและการเมองเพอใหเกดการบรหารราชการทมประสทธภาพ โปรงใส และรบผดรบชอบ

ส าหรบเงอนไขภายนอก ทส าคญและทาทายตอการพฒนาประเทศไทยในอนาคตในระยะ 20 ป ขางหนาทส าคญ ๆ ไดแก (1) กฎเกณฑมาตรฐานโลกทสงกวามาตรฐานประเทศไทยทประเทศตองท าตาม เชน องคการระหวางประเทศอนๆ ทมบทบาทส าคญในการก าหนดกตการะหวางประเทศทสงผลกระทบตอการบรหาร ราชการของประเทศอนๆ ใหตองปฏบตตาม ไดแก การก าหนดกฎเกณฑเกยวกบการท าประมงผดกฎหมาย และไรการควบคม ( IUU Fishing) ของสหภาพยโรป การก าหนดกฎการบนปลอดภยขององคการบนพลเรอน ( ICAO) รวมถงองคการระหวางประเทศดานสทธมนษยชน จะ เ ขามามบทบาทในการก าหนดแล ะตรวจสอบ มาตรฐานสทธมนษยชน ของรฐบาลตางๆ มากขน เปนตน (2) กระแสโลกาภวตนทเขมขนขนอยางตอเนองและมความเสยงและทาทายตอการปรบตวมากขนจากการเคลอนยายอยางเสร และรวดเรวของผคน เงนทน ขอมลขาวสาร องคความรและเทคโนโลย และสนคาและบรการ (3) การรวมกลมเศรษฐกจในภมภาค น าไปสความเชอมโยงทกระบบ ในขณะทศนยรวมอ านาจทางเศรษฐกจโลกเคลอนยายมาสเอเชย (4) การเขาสสงคมสงวย ของโลกสงผลให เกดโอกาสทางธรกจใหม ๆแตมความเสยงใหเกดการแยงชงแรงงานและเงนทน (5) เทคโนโลยทกอใหเกด การเปลยนแปลงอยางฉบพลนจะเปนโอกาสทางธรกจและการด ารงชวตของคนไดอยางมคณภาพมากขนแตในขณะเดยวกน กเปนเงอนไขทท าใหการแขงขนมความยากล าบากมากขน และหากไมรเทาทนการอาจสงผลเสย จากการน ามาใชไมเหมาะสม (6) สภาพแวดลอมและการเปลยนแปลงภมอากาศโลกมความผนผวน ความเสยง จากภยธรรมชาตเพมขน รวมทง มความเสยงตอความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน กฎระเบยบและขอตกลง ดานสงแวดลอมจะมความเขมขนและเขมงวดขน แตน าหนกเสยงและสทธของประเทศก าลงพฒนาในการควบคมก ากบหลกเกณฑและการดแลสภาพแวดลอมจะเพมขน ตามระดบการพฒนาเศรษฐกจและการยกระดบระบบมาตรฐานในประเทศก าลงพฒนา ภาวะโลกรอนและการเปลยนแปลง สภาวะภมอากาศทผนผวนและกอใหเกดภยธรรมชาตททวความรนแรงมากขน และจะกดดนใหตองมการปรบเปลยนรปแบบ การด าเนนธรกจ การด ารงชวต การปรบการผลตและการบรโภคใหเปนมตรตอสงแวดลอมมากขน (7) แนวโนมความตองการ พลงงานสะอาดและพลงงานทดแทนเพมขน ตองสรางสมดลความมนคง ดานพลงงาน และอาหาร (8) ความเปนเมองทเตบโต อยางตอเนองและมขอก าหนดของรปแบบ และกฎเกณฑทเกยวเนอง กบลกษณะการใชพนท และความเปนมตรตอสงแวดลอม (9) การยดถอหลกการบรหารจดการทดและระบอบประชาธปไตย และสทธมนษยชนทมความเขมขนมากขน

ปจจยและเงอนไขภายในและภายนอกประเทศ


12

บทน า

บทน า

อย า ง ไ รกต าม ใ นช วงท ผ านมา ปร ะ เ ทศ ไทยม ไ ด ม ก า รก า หนด วส ยท ศน ปร ะ เ ทศ เปาหมายและยทธศาสตรของประเทศในระยะยาว จงสงผลใหการบรหารราชการแผนดนของฝายบรหาร ใหความส าคญกบนโยบายพรรคการเมอง หรอนโยบายของรฐบาลเปนหลก ซงเมอมการเปลยน รฐบาลท าใหขาดความตอเนองของการด าเนนนโยบายส าคญและขาดบรณาการ ทงในระดบนโยบาย และการน าสการปฏบต ถอ เปนการสญเสย โอกาส และสน เปลองทรพยากรของประ เทศ ดงนนเพอเปนการปฏรป ระบบการบรหารราชการแผนดน ของประเทศไทยใหมเปาหมายการพฒนาในระยะยาว และเพอเปนการก าหนดใหฝายบรหารมความรบผดชอบทจะตองขบเคลอนประเทศไปสเปาหมายทเปนทยอมรบ รวมกนและเปนเอกภาพ

ประเทศไทยจ าเปนจะตองม “ยทธศาสตรชาต” ซงภายใตยทธศาสตรชาต ประเทศไทยตองปฏรป แล ะปรบ เปล ยนอย าง เป นร ะ บบขนาน ใหญ เ พอ ใ ห โ ครงสร างทาง เศรษฐก จ แล ะส งคมของปร ะ เทศ เหมาะสมกบภมทศนใหมของโลก ยดหยนปรบตวไดเรว สามารถรบมอกบความเสยงและภยคกคามแบบใหมได และสามารถอาศยโอกาสจากการเปลยนแปลงบรบทโลกมาสรางประโยชนสขใหกบคนในชาตได ดงนน การจดท า “ยทธศาสตรชาต 20 ป” เพอเปนเปาหมายการพฒนาในระยะยาวจงเปนองคประกอบ จ าเปนของการปฏรประบบการบรหารราชการแผนดนของประเทศไทยใหสามารถด าเนนงานในการขบเคลอนการพฒนาไปส เปาหมายอนาคตของประเทศทพงประสงคไดในระยะยาว และเพอเปนการก าหนดใหฝายบรหารมความรบผดชอบทจะตอง ขบเคลอนประเทศไปสเปาหมายทเปนทยอมรบรวมกนและเปนเอกภาพ มการจดล าดบความส าคญส าหรบปญหาพนฐานส าคญ ของประเทศทจะตองแกไข ปรบปรง หรอปฏรปอยางตอเนอง จะตองบรณาการการด าเนนการทงในเชงประเดนการพฒนา และพนทการพฒนา โดยใหไดรบการจดสรรทรพยากร มาสนบสนนการด าเนนงานอยางเหมาะสม ภายใตหลกคดดงกลาว ปร ะ เทศ ไทยจ า เ ปนจ ะตองม “ยทธศาสตรชาต ” ซ งภาย ใตย ทธศาสต รชาตจ ะตอง มการก าหนดวสย ทศ น เปาหมายอนาคตของประเทศ และทศทางในการขบเคลอนประเทศใหสอดคลองกบประเดนการเปลยนแปลง และความทาทายตาง ๆ ของบรบทโลก และบรบทการพฒนาภายในประเทศ เพอมงสการบรรลเปาหมายอนาคตของประเทศทตงไว ก า ร ก า ห น ด ใ ห ม “ย ท ธ ศ า ส ต ร ช า ต ”เ พ อ เ ป น ย ท ธ ศ า ส ต ร ใ น ก า ร พฒ น า ป ร ะ เ ท ศ ใ น ร ะ ย ะ ย า ว พ รอม กบก า รปฏ ร ป แ ล ะ ก า รพฒนา ร ะ บ บก า รบ ร ห า รร า ชก า ร แผ นด น ใ นก า ร ข บ เ คล อ นย ท ธ ศ าสต ร ใหสามารถน าไปสการปฏบตอยางจรงจงจะชวยยกระดบคณภาพของประเทศไทยในทกภาคสวนและน าพาประเทศไทยใหหลดพนหรอบรรเทาความรนแรงของสภาพปญหาทเกดขนในปจจบน ทงปญหาทางเศรษฐกจ ปญหาความเหลอมล า ปญห าก า ร ท จ ร ตคอ รปช น แ ล ะ ปญห าคว า ม ข ด แ ย ง ใ นส ง ค ม รวม ถ ง ส า ม า ร ถ ร บ มอ ก บภ ย ค กค า ม แล ะบ รห ารจ ดก าร กบความ เส ย ง ท จ ะ เ กด ขน ในอนาคต แล ะส ามารถ เ ปล ยนผ าน ปร ะ เ ทศ ไทย ไปพ รอมๆ กบการเปลยนแปลงภมทศนใหมของโลกได ซงจะท าใหประเทศไทยยงคงรกษาบทบาทส าคญ ในเวทโลกสามารถด ารงรกษา ความเปนชาตทมความมนคงทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และคนไทยในประเทศ มความอยดมสขอยางถวนหนากน


13

บทน า

บทน า รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 จงบญญตใหรฐพงจดใหมยทธศาสตรชาตเปนเปาหมาย การพฒนาประเทศอยางยงยน ในระยะยาวตามหลกธรรมาภบาล เพอ ใช เ ปนกรอบในการจดท าแผนตางๆ ใหสอดคลองและ บรณาการกนเพอ ให เ กด เ ปนพลงผลกดนรวมกน ไปสเปาหมายดงกลาว โดยการจดท าการก าหนดเปาหมาย ระยะเวลาทจะบรรลเปาหมาย และสาระทพงมในยทธศาสตรชาต ให เ ปนไปตามหลกเกณฑ และวธการทพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560 บญญต โดย ทการจดท ายทธศาสต รชาต 20 ป ได ก าหนด เ ป าหมายอนาคตของปร ะ เทศ ทส ะ ทอน ถงผลปร ะ โยช น แห งช าต แ ล ะปร ะ โยช นส ข ของปร ะ ช าชนช าว ไทยบนพ นฐ าน ของการว เ คร า ะ ห ป จจ ย แ วดลอม ใน ปจจ บ น และแนวโนมในอนาคตทงภายในและภายนอกประเทศอยางรอบดาน วเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและความเสยง จ า ก ก า ร ว เ ค ร า ะ ห ด ง ก ล า ว ภ า ย ใ ต ย ท ธ ศ า ส ต ร ช า ต 2 0 ป ก ร ร ม ก า ร ฯ ไ ด ก า ห น ด ย ท ธ ศ า ส ต ร และแนวทางหลกทประเทศจะตองขบเคลอนด าเนนการ เพอใหบรรลเปาหมายอนาคตประเทศทก าหนด

ยทธศาสตรชาต 20 ปก าหนดเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยนในระยะยาว ทตองมความชดเจน เพอใหเหนอนาคตของประเทศทจะน าไปใชเปนกรอบหลกในการจดท าแผนเพอการพฒนาในมตและระดบตางๆ ใหสอดคลองแล ะบรณาการกน เพอ ให เ กด เ ปนพลงผลกดนรวมกนไปส เ ป าหมายอนาคตประ เทศในระยะยาว แล ะภายใตยทธศาสตรแตล ะด านจ ะ มการจดท า แผนแมบท ส าหรบประ เดน การพฒนา/ประ เดนปฏ รปส า คญ เพอเปนเครองมอในการขบเคลอนสการปฏบต เพอน าไปสการบรรลเปาหมายตามทก าหนดไวในยทธศาสตรชาต ทงน ภายใตกรอบยทธศาสตรชาตและแผนแมบทดงกลาว ในบางประเดนการพฒนาอาจมความจ าเปนตองด าเนนการเปลยนแปลง ส าคญในเชงโครงสรางกลไก และกฎหมายทเกยวของ จงจะสามารถขบเคลอนการพฒนาในเรองนนๆ ไดสมฤทธผล รวมทงบรณาการระหวางนโยบายและแผนระดบชาตวาดวยความมนคงแหงชาตของสภาความมนคงแหงชาต (สมช.) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ และสงคมแหงชาต (สศช.) และแผนปฏรปทสอดคลองกน ดงนน แผนแมบทและแผนการปฏรปประเทศตามกฎหมายวาดวย แผนและขนตอนการด าเนนการ ปฏรปประเทศตองมความสอดคลองกน เพอพฒนาเศรษฐกจและสงคมมความเชอมโยง กนภายใตกฎเกณฑของสหประชาชาต (United Nations)

ส าหรบการจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเชงบรณาการระยะ 5 ป และ นโยบายความมนคงแหงชาต กตองสอดคลองกบยทธศาสตรชาต โ ดย ทปร ะ เ ด นการพฒนา ใน ทกด านจ ะ ถ กครอบคลมภาย ใต 2 แผน น ซ งบางปร ะ เ ด นการพฒนาภาย ใต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตกจะมแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาตทก ากบไวดวยหากมความจ าเปน แตระยะเวลา ส าหรบแผนแมบทอาจจะสนหรอยาวกวา 5 ปกได และในบางประเดนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและ ส ง คม แ ห ง ช า ต ก อ า จจ า เ ป นต อ งด า เ น นก า ร ในร ะ ด บ ของก า รปฏ ร ปจ ง จ ะ เ ก ดผล ใ นส ว นของ รฐบ าล คณะรฐมนตรทจะเขาบรหารราชการแผนดนตองแถลงนโยบายตอรฐสภา โดยยดความสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ( ม าตร า 162 ของ ร ฐธ รรม นญ แห ง ร า ชอ าณาจ กร ไ ทย พ ท ธ ศ กร า ช 2560 ) รวม ถ ง ใ ช เ ป น กรอบ ในการจดสรรงบประมาณประจ าป ซงเปนแผนงบประมาณในลกษณะบรณาการทครอบคลมทงมตประเดนการพฒนา (Agenda) ภารกจ (Function) และพนท (Area) กตองสอดคลองกบยทธศาตรชาตเชนกน (มาตรา 5 วรรคสาม ในพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560)

ส าหรบการเชอมโยงน าสระดบปฏบต ...... สวนราชการน าแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาตและแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตระยะ 5 ป มาจดท าแผนปฏบตราชการและแผนปฏบตราชการประจ าป รวมถงใช เปนกรอบในการจดท า แผนพฒนาภาค/จงหวด แผนอ าเภอแผนทองถน/ชมชน เชนกน (มาตรา 10 วรรคสามในพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560) ในขณะเดยวกน หากมประเดนการพฒนาใดทจ าเปนตองด าเนนการในระดบของการปฏรป หนวยงานทรบผดชอบกจะน าแผนปฏรปในเรองนนๆ มาด า เ นนการ โดยอาจจ ะผนวกรวมไวภาย ใต แผนปฏ บตการ ทง น การจดท า แล ะ ขบ เคล อนแผนในทกระดบ ตงแตระดบยทธศาสตรชาตลงมาถงระดบพนทจะเนนการสรางความสมดลระหวางความตองการในระดบพนท (Bottom-Up) และทศทางในภาพรวมของระดบประเทศ (Top-Down) โดยใชกระบวนการมสวนรวมในการก าหนดทศทางการพฒนา ประเทศของทกภาคสวน

11

สวนทสวนท

อนาคตประ เทศไทยป พ.ศ. 2579อนาคตประ เทศไทยป พ.ศ. 2579

อนาคตประเทศไทยทามกลางการเปลยนแปลง

รปแบบการเปลยนผานพฒนาประเทศในชวง 20 ป

ภาพเปาหมายอนาคตประเทศไทยป พ.ศ. 2579

การก าหนดใหม“ยทธศาสตรชาต”เพอเปนยทธศาสตรระยะยาวทามกลางการเปลยนแปลงทส าคญตงแตชวงตนศตวรรษท 21 ไดแก กระแสโลกาภวตนเขมขนขนมาก เนองจากประเทศตางๆ ด า เ นนนโยบายเศรษฐกจการคาการลงทนเสรกนอยางกวางขวางทามกลางความกาวหนาอยางกาวกระโดดของเทคโนโลยหลากหลายสาขา โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยสารสนเทศซงไดท าใหโลกเชอมตอถงกนไดงายขน ภายใตกระแสโลกาภวฒนทเขมขนสนคา บรการ เงนทน ผคน และขอมลขาวสารและองคความรรวมถงเทคโนโลยมการเคลอนยายถงกนและขามพรมแดนกนไดงายและกระจายทวถง โลกไรพรมแดนไดสงผลใหภมทศนทางดานเศรษฐกจสงคมและภมรฐศาสตรของโลกเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว เศรษฐกจของประเทศตางๆ มความเชอมโยงใกลชดและตองพงพาอาศยซงกน โอกาสทเปดกวางขนและผลกระทบถงกนไดอยางรวดเรว ผกพนตอเนองและรนแรงมากขน กอปรกบการพฒนาเทคโนโลยกาวหนาไปอยางกาวกระโดดโดยเฉพาะในกลมของเทคโนโลยชวภาพ นาโนเทคโนโลย วทยาศาสตรและ เทคโนโลยท เกยวกบวทยาการปญญา ไดสงผลใหรปแบบการด าเนนชวต คณภาพชวตและรปแบบธรกจพฒนาไปมาก และในอนาคตขางหนาการเปลยนแปลงจะยวรวดเรวขนจะเปนเงอนไขส าคญทพลกโฉมอนาคตของโลกรวมทงประเทศไทยเอง โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยสมยใหมทเปนอจฉรยะ รวมทงเกดการเชอมตอและการบรรจบกนของเทคโนโลยกาวหนาทงเทคโนโลยฐานชวภาพ เทคโนโลยฐานฟสกส และฐานดจทลทจะเปนความทาทายตอโลกของการแขงขนอยางมาก ประเทศไทยจงจะตองลงทนดานทรพยากรมนษยและการพฒนาวทยาศาสตร วจยและพฒนาใหสามารถพฒนาเทคโนโลยสมยใหมและเกดนวฒนกรรมทจะพฒนาผลตภณฑและบรการทมมลคาสงและแขงขนได รวมทงพฒนาคณภาพชวตคน

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 สวนท 1

15

อนาคตป

ระเทศไทย

ป พ.ศ. 2

579 อนาคตประ เทศไทยท ามกลางการเปลยนแปลง

การด าเนนนโยบายการคาและการลงทนระหวางประเทศอยางเสรนบเปนกลไกทมความส าคญมากขนในการเพมศกยภาพการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการพฒนาดานอน การรวมกลมทางเศรษฐกจและการคาเพอสรางพลงอ านาจการตอรองและพลงอ านาจทางเศรษฐกจเกดมากขนในสวนตางๆ ของโลก รวมทงเปนการปรบตวทามกลางการเปลยนแปลงทางภมรฐศาสตรดวย การแขงขนในเวทโลกเปนทงการแขงขนระหวางกลมทจบมอกนและขณะเดยวกนกแขงขนกนเองภายในกลม การเปลยนแปลงในบรบทโลกดงกลาวไดสรางโอกาสทงในดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม เทคโนโลย และการเมอง ส าหรบประเทศไทยเองกไดรบประโยชนในการขยายตลาด ขยายฐานการผลตและบรการรวมถงการใชเทคโนโลยสงขน จงมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมากขนและไดกาวขนเปนประเทศรายไดปานกลางขนสง รวมถงมการพฒนาทรพยากรมนษยและสงคมสงขน ทงน โอกาสทเกดจากกระแสโลกาภวฒน ความรวมมอระหวางประเทศและความกาวหนาทางเทคโนโลย เมอประกอบเขากบจดแขงของประเทศไทยทมมฐานการผลตและบรการทส าคญหลายสาขาและมทตงทเหมาะทจะพฒนาเปนประตสเอเชยทส าคญได กนบวาเปนโอกาสทจะใชยทธศาสตรทเปนเชงรกมากขนภายใตการก าหนดเปาหมายหรอต าแหนง เชงยทธศาสตรของประเทศไทยใหมความทาทาย ซงจะท าใหสามารถใชประโยชนจากจดแขงใหเกดผลตอการพฒนาไดอยางเตมท

1 Cognitive Science

ความกาวหนาของเทคโนโลย

เคลอนยายไดอยางเสรใน ทกดาน

เปลยนแปลง/ผนผวนของสภาพแวดลอม

การรวมกลมประเทศ/แขงขน

ความมนคงชาตและไซเบอร

ปจจยภายนอก

ป ร ะ ต เ อ เ ช ย

ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

ส

การทประเทศไทยมต าแหนงทตงทเหมาะส าหรบการพฒนาเปนจดกระจายความเชอมโยงทส าคญในภมภาคและเปนการประตสเอเชย (Gateway to Asia) ทส าคญแหงหนง เมอประกอบกบการเปนฐานการผลตและบรการส าคญทหลากหลายประเทศไทยจะสามารถพฒนาตอยอดตอไปใหเปนฐานการผลตและบรการทใชเทคโนโลยสง มลคาสง และตอบโจทยความตองการของตลาดในอนาคตไดอยางโดดเดน ความไดเปรยบในเชงภมศาสตรทตง หากมกลยทธทเหมาะสมและเชงรกจะท าใหประเทศไทยเปนจดเชอมโยงทส าคญระหวางประเทศทมพลงอ านาจทางเศรษฐกจสงในฝงตะวนออกและกลมประเทศในฝงตะวนตกทก าลงเจรญเตบโตมากขนตามล าดบ รวมทงการทกลมประเทศเพอนบานมศกยภาพทจะพฒนากาวหนาไดมากขนโดยทประเทศเหลานมโครงสรางประชากรทมกลมเดกและหนมสาวในสดสวนทสง กเปนสภาพแวดลอมการพฒนาทนบวาเปนโอกาส ดงนน การลงทนดานโครงสรางพนฐานเพอการเชอมโยงเปนโครงขายภายในประเทศและเชอมโยงสภายนอกในเชงรก การพฒนาในเชงพนทเขตเศรษฐกจพเศษชายแดนและพนทเขตเศรษฐกจฝงตะวนออก และการพฒนาขอตกลงระหวางประเทศดานการขนสงและการอ านวยความสะดวกทางการคา จะสงผลใหประเทศไทยเปนประตสเอเชยทส าคญ ในขณะทสามารถขยายโครงขายความเชอมโยงสยโรปโดยทางบกโดยเชอมตอกบเสนทางสายไหมของจน (One belt One road) ไดอกดวย ซงหากด าเนนการควบคไปกบการด าเนนบทบาททสรางสรรคในการสนบสนนการลดชองวางการพฒนาระหวางประเทศ และการพฒนามาตรฐานและระบบมาตรฐานทเปนสากลมากขน และการขบเคลอนสเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) ตามมตสหประชาชาต ประเทศไทยกจะไดรบความไวเนอเชอใจจากประเทศเพอนบาน และมบทบาทส าคญในเวทโลกมากขน

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 สวนท 1: บทน า

16

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ในเชงสงคม แนวโนมการเปลยนแปลงของบรบทโลกทส าคญมากขนในอนาคต ไดแก การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรซงนบวาเปนความเสยงและความทาทายส าคญส าหรบนานาประเทศ ประเทศทพฒนาแลวและก าลงพฒนาจ านวนไมนอยตองเผชญกบความเสยงทเกดจากโครงสรางประชากรสงวยขนตามล าดบ ซงเปนความเสยงจากการขาดแคลนแรงงานและภาระดานงบประมาณทสงขน รวมทงผลกระทบตอคณภาพชวตผสงอาย แตในขณะเดยวกนในอกดานหนงกเกดโอกาสทางการตลาดของผลตภณฑและบรการทตอบโจทยสงคมสงวยหลากหลายขนและเปนความทาทายตอการวจยและพฒนาเพอยกระดบคณภาพชวตของผสงวยใหดขน ววฒนาการและปจจยดงกลาวไดสงผลใหภมทศนของโลกเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวในทกดานโดยเฉพาะอยางยงในดานการพฒนาและการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการตอบโจทยการด ารงชวตและการด าเนนธรกจรปแบบใหมๆ

ขณะเดยวกนแนวโนมของการยายถนฐานของประชากรทเพมขนจากการแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกจและความกดดนภายในประเทศกจะสงผลกระทบตอการผสมผสานทางวฒนธรรมและกฎเกณฑทางสงคม นอกจากน รปแบบการด าเนนชวต และความสมพนธของคนจะเปลยนแปลงไปอนเปนผลจากอทธพลของโลกาภวตนและความกาวหนาทางเทคโนโลย ดงนน การสรางภมคมกนและความเขาใจถงการผสมผสานและการเลอนไหลทางวฒนธรรม รวมทงการเพมทกษะหลากหลายและเ รยนรอยอยางตอเนองจะ เปนเงอนไขส าคญตอการด ารงชวตอยางมคณภาพในโลกซงน าดวยเทคโนโลยและไรพรมแดน นอกจากน ยงมปจจยจากภาวะโลกรอนและการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศทสงผลกระทบตอสขภาพและความเปนอยของคน


17

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

แตคนไทยจ านวนไมนอยยงขาดทศนคตทพงประสงค เมอประกอบกบบรการทางสงคมทมคณภาพยงไมสามารถกระจายไปไดครอบคลมทวถงจงตดกบดกทกษะระดบต าและรายไดต า ในขณะทภมทศนดานเศรษฐกจและสงคมเปลยนแปลงไปมากและรวดเรวแตผคนยงขาดการปรบวฒนธรรมในดานตางๆ ของการด าเนนชวตใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางโครงสรางเศรษฐกจและสงคม สงคมไทยจงมความลกลนระหวางความกาวหนาทางเศรษฐกจและเทคโนโลยกบความกาวหนาทางคณภาพของสงคม การเลอนไหลและผสมผสานทางสงคมและวฒนธรรมขาดการกลนกรองและภมคมกนทเหมาะสม จงตองเรงปรบเปลยนวฒนธรรมในทกดานโดยเฉพาะอยางยงวฒนธรรมการเรยนร การท างานรวมกน การมวนย การมจตสาธารณะและรบผดชอบตอสงคม การคดวเคราะหและสรางสรรค ความกระตอรอรนและขยน และความเปนคนไทยสากล เปนตน

ส าหรบประเทศไทยการพฒนาทางสงคมกาวหนามาตามล าดบสงผลใหคนไทยโดยเฉลยมการศกษาและสขภาพดขน และระบบเกอกลในครอบครวไทยเขมแขงเปนทนทางสงคมทส าคญ นอกจากนนกล าว ไดวาระบบการศกษา ระบบสาธารณสขและสวสดการ และโครงสรางพนฐานในทกดานกมการพฒนากาวหนาไปตามล าดบ แตหากเมอเปรยบเทยบกบประเทศทพฒนาแลวและกลมประเทศก าลงพฒนาดวยกนกนบวาประเทศไทยพฒนาไปไดชากวาหลายๆ ประเทศ การพฒนาประเทศไทยในชวงระยะเวลาถดไปจะเผชญกบความทาทายในหลายดาน ทงการเปลยนแปลงดานประชากรทประเทศไทยจะเขาสสงคมสงวยระดบสดยอดในป 2579 โดยจะมสดสวนของผสงอายถงรอยละ 30 ขณะทสดสวนวยเดกและวยแรงงาน มสดสวนลดลงอยางตอเนอง โดยวยเดกมสดสวนคดเปน รอยละ 14 ขณะทวยแรงงานคดเปนรอยละ 56 ทงนการลดลงของจ านวนวยแรงงานซงเรมตงแตป 2557 จะเปนความเสยงส าคญทสงผลกระทบตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจหากการด าเนนนโยบายในการทดแทนก าลงแรงงานดวยการใชเทคโนโลย และการยกระดบคณภาพและขดความสามารถของแรงงานไมประสบความส าเรจ นอกจากนน สถาบนครอบครวมขนาดเลกลงและมรปแบบทหลากหลายมากขน ปญหาเชงคณภาพของประชากรทกกลมวย ทงในสวนของคณภาพการศกษา ระดบคณธรรมจรยธรรม ความเจบปวยจากโรคไมตดตอเรอรง

นอกจากนน ทามกลางโอกาสทเกดขนจากกระแสโลกาภวฒนและความกาวหนาทางเทคโนโลยกมความเสยงและภยคกคามทแทรกแฝงอยในโอกาสดงกลาว ซงตองบรหารจดการด วยความยากล า บ ากมาก ขน อ า ท คว าม เ ส ย งด า นอาชญากรรมขามชาต ความเสยงตอการโจมตทางไซเบอร ผลกระทบในทางลบตอคณภาพทางสงคม และมความเสยงตอความมนคงและคณภาพชวตของประชาชนทปรบตวไมทนหรอขาดความรและทกษะททนกบยคสมยทเปลยนไปโดยเฉพาะอยางยงการท างานรวมกบเทคโนโลยกาวหนา ในสงคมไทยยงมผคนจ านวนมากทขาดการปรบตวใหทนกบความเปลยนแปลง กฎเกณฑและกตกาใหม ๆ และมาตรฐานทสงขน

นอกจากนน ในชวงทศวรรษทผานมาโลกตองเผชญกบความเปลยนแปลงอยางรวดเรวของสภาพแวดลอมตางๆ ทสงผลกระทบ ในทางลบตอการพฒนา อา ท สภาพภมอากาศเปลยนแปลงรวดเรวและผนผวน ฤดกาลเปลยนแปลงไป อบตภยทางธรรมชาตรนแรงขน การใชเชอเพลงฟอสซลทเพมขนมากสงผลเสยตอสภาพแวดลอมในขณะทราคาพลงงานกสงขนมากตามความตองการทเพมขนในขณะทปรมาณการผลตมขอจ ากด ความผนผวนของสภาพภ มอากาศไดกดดนใหปร ะชาคมโลกตองรวมกนปรบเปลยนกฎเกณฑและระเบยบดานสงแวดลอมใหมความเขมงวดขนเพอทคนจะอยกบโลกไดอยางยงยน มาตรฐานของสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอมถกก าหนดเปนมาตรฐานสากลในโลกของการแขงขน เงอนไขการผลตและการบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอมกจะเปนเกณฑมาตรฐานทกดดนใหประเทศไทยตองปรบเปลยนไปสสงคมสเขยวโดยการพฒนาและน าเทคโนโลยสเขยวมาใชกจะมสวนส าคญ และชวยแกปญหาการลดลงของทรพยากรตาง ๆ รวมทงน ามน ซงแมราคาจะลดลงแตมผลกระทบตอสภาพแวดลอม จงตองผลกดนใหมงสการผลตพลงงานทดแทนในรปแบบตางๆ รวมทงพชพลงงานทอาจจะสงผลกระทบตอความมนคงทางอาหารได นอกจากน การรกษาความหลากหลายเชงนเวศนซงนบวาเปนจดแขงส าคญอกดานหนงของประเทศไทยใหสามารถเปนฐานส าคญของการพฒนาเศรษฐกจฐานชวภาพและการทองเทยว


18

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ส าหรบประเทศไทยเสนทางการพฒนาทผานมามการเจรญเตบโตในเชงปรมาณมากกวาคณภาพ มการใชทรพยากรธรรมชาตอยางสนเปลอง สภาพแวดลอมเสอมโทรมลงอยางรวดเรว รปแบบการพฒนามงเนนการดงดดการลงทนจากตางประเทศ พงพาการสงออกทตองอาศยการน าเขาทนและเทคโนโลยเขามาสนบสนนในสดสวนทสง ท าใหเศรษฐกจของประเทศพฒนาเตบโตไดอยางรวดเรว สามารถปรบเปลยนประเทศจากประเทศทมเศรษฐกจในระบบ“เกษตรแบบพงตนเอง” เปนระบบเศรษฐกจท “พงพาอตสาหกรรมและการสงออก” จนกระทงท าใหประเทศไทยกลายเปนฐานการผลตของสนคาอตสาหกรรมส าคญๆ ของโลก เชน ยานยนต อเลกทรอนกส และปโตรเคม ซงการลงทนจากตางประเทศสงผลใหภาคอตสาหกรรมขยายตวเรวกวาและมผลตภาพการผลตทสงกวาภาคเกษตรและภาคบรการซงเปนภาคเศรษฐกจทเปนฐานรองรบประชากรขนาดใหญกวา แตภาคเกษตรและภาคบรการ โดยเฉพาะการทองเทยวนนผลตภาพยงต าแมวาจะเปนสาขาส าคญท สามารถชวยรองรบผลกระทบของไทยจากความผนผวนจากสถานการณเศรษฐกจโลกทเกดขนเปนระยะๆ ได จงนบวาการพฒนาในรปแบบทผานมาสงผลใหประเทศไทยตดในกบดกความไมสมดล กบดกผลตภาพต า และกบดกความเหลอมล า

อดต ปจจบน

กาซธรรมชาต

น าเขา :MOC - ลานบาท (2539) 103,037 ลานบาท (2559)

ปรมาณส ารอง :BP

ประมาณ 5.4 ป (Reserves-to-production ratio)

ถานหน น าเขา :MOC 4,069 ลานบาท (2539) 41,905 ลานบาท (2559)


ประมาณ 63 ป (Reserves-to-production ratio)

น ามนดบ น าเขา :MOC

113,037 ลานบาท (2539)

520,886 ลานบาท (2559)


ประมาณ 2.3 ป (Reserves-to-production ratio)

ภาคเกษตร ภาคอตสาห

กรรม ภาคบรการ ป 2558

แรงงาน (Labors) :NESDB 12.27 ลานคน

12.27 ลานคน

17.17 ลานคน

มลคาเพม (Value added) :NESDB

1.19 ลานลานบาท

4.18 ลานลานบาท

8.29 ลานบาท

มลคาเพมตอแรงงาน 96,984 บาท 340,668 บาท 482,818 บาท


19

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

รปแบบก

ารเปลย

นผาน

พฒ

นาปร

ะเทศในช

วง 20 ป


20

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ในขณะเดยวกน โครงสรางแรงงานของประเทศยงคงกระจกตวอยในภาคเกษตร แตไมไดชวยสรางมลคาเพมใหกบภาคเกษตรมากเทาทควรเพราะการใชความรและขอมลและการท างานรวมกบเครองมอและเทคโนโลยสมยใหมยงมนอย สงผลใหผลตภาพแรงงานของภาคเกษตรยงอยในระดบต า เปนตวฉดรงการยกระดบรายไดของเกษตรกรและแรงงานในภาคการเกษตร จงยงเปนขอจ ากดในการสรางความมงคงของประเทศ ประกอบกบการพฒนาทพฒนาคณภาพและทกษะขนสงของแรงงานไมตรงกบความตองการของตลาด จงเปนอปสรรคส าคญในการยกระดบศกยภาพของภาคการผลตและบรการไทยไปสการใชความรและเทคโนโลยเขมขน ประเทศไทยจงยงไมสามารถหลดพนกบดกของการเปนประเทศผรบจางผลตสนคาและผใหบรการในสาขาทมมลคาเพมต าได ดงนน การตดอยในกบดกรายไดปานกลางของประเทศไทยสะทอนถงการตดกบดกในหลายดานทเปนรากฐานส าคญของการพฒนา ไดแก กบดกของผลตภาพต าทหยงรากลกไปถงปญหาคณภาพคน การขาดการบรหารจดการทด การขาดโครงสรางพนฐานและระบบ และระบบโลจสตกสทมคณภาพ และความไมเพยงพอของการพฒนาศกยภาพเพอการดดซบ การกระจายเทคโนโลยตางประเทศ และกาวกระโดดไปสการพฒนาเทคโนโลยของตนเอง เนองจากการลงทนวจยและพฒนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยพนฐานยงนอย ท าใหประเทศไทยไมสามารถยกระดบความสามารถในการแขงขนดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมได รวมถงการทสงคมไทยยงตดกบดกความเหลอมล าและกบดกของความไมสมดลซงลวนแลวแตเปนขอจ ากดของการเพมศกยภาพของประเทศ

นอกจากนน ยงกลาวไดวาการพฒนาทผานมาของประเทศไทยมกใหความส าคญกบการขบเคลอนเศรษฐกจใหเตบโตอยางรวดเรว แตขาดการมงเนนในการกระจายโอกาสและความมงคงเพอยกระดบใหทกคนในสงคมสามารถพฒนาใหเกดขนควบคกนไป สงผลใหการพฒนาไมสมดล มความเหลอมล าในสงคมไทยในทกดาน การกระจายรายไดและการเขาถงโอกาสตางๆ ทเกดขนยงกระจกตวในเฉพาะบางกลม รายไดระหวางภาคอตสาหกรรมกบภาคเกษตรและภาคบรการแตกตางกนมาก ภาคอตสาหกรรมพฒนาไดเรวกวาภาคเกษตรและบรการซงคณภาพและผลตภาพเพมขนชามาก ยงมความเหลอมล าระหวางพนท เมองและชนบท โอกาสการเขาถงเทคโนโลย การเขาถงทรพยากร การเขาถงบรการทางสงคมและบรการสาธารณะทมคณภาพอยางครอบคลมทวถง การเขาถง และการเขาถงกระบวนการยตธรรม เปนตน

ปญหาดงกล า ว บนทอนความ เ ขม แ ขงของโครงสรางทางเศรษฐกจและทางสงคมของไทยลงตามล าดบ ทเปนปญหาส าคญ คอ คนไทยมความเปราะบางและออนไหวตอการเปลยนแปลงทางสถานการณเศรษฐกจ ทางสงคมและวฒนธรรม คนไทยขาดทกษะและดลยพนจในการเลอก รบ ปรบ ใช วฒนธรรมและเทคโนโลยไดอยางชาญฉลาดและรเทาทน ดงนน การทคนไทยยงคณภาพต าประเทศไทยจงยงมขอจ ากดในการใชประโยชนอนเกดจากโอกาสของกระแสโลกาภวตน กระแสการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย และโอกาสจากการเลอนไหลของกระแสวฒนธรรมทน าไปสการผสมผสานหรอการบรรจบกนทางวฒนธรรมของประเทศตางๆ อยางรวดเรวทจะสามารถน ามาสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศในระดบของศกยภาพทสงขน ผลพวงทเกดขนตามมา คอ วกฤตพฤตกรรมทางสงคมและวกฤตทางวฒนธรรมของประเทศในหลายดาน เชน พฤตกรรมบรโภคนยมและคานยมทเนนวตถนยมทใหคณคากบฐานะทางสงคมและความมงคงมากกวาความดงามและความเอออาทรตอผอน คานยมทเปนปจเจกสง รกษาสทธตนเอง แต ไมเคารพสทธของผอน ขาดความรบผดชอบ ไมค านงถงการกระท าของตนทจะกระทบตอสงคมและสวนรวม และความไรวนย สงผลใหเกดปญหาสงคมดานตางๆ ตามมา ไมวาจะเปนปญหาคอรรปชน ปญหาการเอารดเอาเปรยบทางสงคม ความไมตนตวทจะปรบตว และปญหาอาชญากรรมตางๆ รวมทงการทคนไทยจ านวนไมนอยขาดการเรยนรใหเทาทนสถานการณจงปรบตวตอการเปลยนแปลงไมได เปนตน

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 สวนท 1: บทน า

21

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ในภาพรวมกลาวไดวาการพฒนาประ เทศไทยทมความกาวหนามาตามล าดบยงมไดสรางพนฐานทเขมแขงเพอการพฒนาภาคการผลตและบรการใหเปนฐานรายไดทมงคง มความมนคงและยงยนส าหรบคนทกกลมได กลาวไดวากลไกขบเคลอนเศรษฐกจทแทจรงของประเทศยงไมเขมแขงพอทยกระดบคณภาพชวตประชาชนไดอยางทวถง ประเทศไทยยงคงตองพงพาการน าเขาเทคโนโลยจากตางประเทศสง เปนเพยงประเทศผใชเทคโนโลยและนวตกรรมจากตางประเทศ โดยยงไมสามารถเปนผสรางเทคโนโลยโดยเฉพาะเทคโนโลยขนสงไดเอง อกทงยงตองพงพาพลงงานจากตางประเทศอยางมากและมการใชทสนเปลอง โดยในชวงเวลาทผานมาการใชทรพยากรตางๆ ในการพฒนาประเทศไมมการวางกลยทธระยะยาวในการใชและการรกษาทรพยากรทชดเจน สงผลใหทรพยากรส าคญหลายอยางหมดสนไปอยางรวดเรว หรอเสอมโทรมมากจนตองอาศยระยะ เวลายาวนานทจะฟนฟ ใหกลบคนมา เชน กาซธรรมชาต ท เ ปนทรพยากรพลงงานหลกของประเทศ ทรพยากรแรตางๆ และปาไม เปนตน

สถานการณดงกลาวท า ใหความได เปรยบในดานทรพยากรของประเทศไทยลดลงอยางรวดเรว และการพฒนาประเทศไมยงยน และปญหาดงกลาวยงกลายเปนความเสยงทส าคญของประเทศไทยในขณะทประเทศตางๆ เรงปรบตวเพมประสทธภาพโดยใชความกาวหนาทางเทคโนโลยและนวตกรรมรวมทงการบรหารจดการทดในขณะทประเทศไทยยงตดกบดกความเหลอมล า ผลตภาพต า และความไมสมดล รวมทงยงตองยกระดบการบรหารจดการใหมประสทธภาพและโปรงใสมากขน แกปญหากฎระ เ บยบทมลกษณะหยมหยมและลาสมยกลายเปนอปสรรคส าคญในการด าเนนธรกจ และเรงเพมประสทธภาพของะบบราชการยงขาดคณภาพในการขบเคลอนนโยบายสาธารณะและการใหบรการสาธารณะ

กบดกผลตภาพต า กบดกความเหลอมล า กบดกความไมสมดล

ก บด ก ใ นป จจ บ น 3

ผลตภาพ แรงงานต า

ประสทธภาพ ภาครฐต า

โครงสราง พนฐาน

ไมเพยงพอ

Source : IMD (2016)

เสถยรภาพทางการเมองต า

การใชเทคโนโลย และดจทลต า

ลงทนวจยและ พฒนาต า

ขอจ ากดของประ เทศน า ไปสกบดกการพฒนาประ เทศ

ดงนน ทามกลางกระแสการเปลยนแปลงในบรบทโลกทถาโถมเขามาอยางรวดเรว ประเทศไทยจงจ าเปนอยางยงทจะตองทบทวนแนวทางการพฒนาประเทศทผานมา วเคราะหท าความเขาใจถงจดแขง จดออน โอกาส และความเสยง/ภยคกคามของประเทศภายใตแนวโนมกระแสการเปลยนแปลงของโลกในทกดานอยางรอบคอบ เพอก าหนดเปาหมายอนาคตประเทศ ก าหนดยทธศาสตรและทศทางการพฒนาทจะพลกโฉมประเทศไปสเปาหมายอนาคตทวางไวใหพฒนากาวหนา มความมนคงและมความมงคงไปไดอยางยงยนในระยะยาว โดยจะตองปฏรปประเทศเพอก าจดจดออนในหลายดาน โดยเฉพาะอยางยงการปรบสมดลการด าเนนงานและการบรหารจดการภาครฐใหมบรณาการ มประสทธภาพ โปรงใส มธรรมาภบาล ลดปญหาคอรปชนและระบบอปถมภ นนนบวาเปนเงอนไขของความส าเรจของการขบเคลอนพฒนาประเทศไปสอนาคตทพงประสงค รวมทงตองเรงกระจายอ านาจและการแบงความรบผดชอบสองคกรปกครองสวนทองถนเพอใหใหการแกปญหาและการตอบสนองตอเปาหมายการพฒนาในพนทตาง ๆ ไดอยางมประสทธผล ตองวางระบบและกลไกทปองกนการด าเนนนโยบายประชานยมทสรางคานยมการไมพงพาตนเองใหกบประชาชนบางกลมและสรางความเสยหายใหกบประเทศ รวมทงตองสรางบรรยากาศทเออตอการด าเนนธรกจ ปรบปรงกฎระเบยบใหมความทนสมย ลดความซ าซอน และมความชดเจนและไมหยมหยม โดยมกระบวนการจดท านโยบายสาธารณะ กฎระเบยบ และกฎหมายทมการวเคราะหผลประโยชนไดเสย ผลกระทบ ตนทนตอกลมผมสวนไดสวนเสยอยางรอบคอบ (Regulatory Impact Assessment: RIA)


22

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

World Thailand

Breakthrough Technology

(2002 - 2016) : MIT

Self-Driving Vehicle, Quantum computer, Gene Therapy, Crypto currency, Robot, Hot Solar Cells,

Artificial Intelligence, Reinforcement Learning

CO2 emissions (metric tons per capita) :

World bank

3.093 (1960) 4.991 (2013)

0.136 (1960) 4.448 (2013)

Natural disaster (USD) : UNISDR 1.4 trillions $ (2005-2014) 4.2 billions $ (2005-2014)

Average death rate due to natural disas-

ters (per 100,000 population) : WHO 0.2 0.3

Terrorist Attacks

and fatalities (2016) : ESRI

1,441 attacks 14,356 fatalities

37 attacks 44 fatalities

The average number of records exposed

in a data breach claim : Net Diligence

1.70 millions (2011) 2.04 millions (2016)

Estimate number of drug-related deaths (Persons) : UNODC

207,400 (2014) Asia = 85,900 (2014)

ในขณะเดยวกนกตองสามารถปองกนและบรหารจดการความเสยงทเกดจากภยคกคามรปแบบใหมๆ อยางมประสทธภาพ อาท เครอขายการกอการรายและอาชญากรรมขามชาตทงดานยาเสพตด และอาชญากรรมไซเบอร การเกดโรคระบาดอบตใหมทงตอมนษย สตว และพช และการเกดสภาพแปรปรวนทางธรรมชาตทกอใหเกดภยพบตทางธรรมชาตทยากจะคาดการณ รวมถงความเสยงตอความมนคงดานน า อาหาร และพลงงาน ซงสถานการณเหลานในระดบโลก การปรบตวอยางพลกโฉมโดยมความรวมมอกนเพอแกปญหาเหลานรวมกนเปนกลไกและสญญาประชาคมทส าคญมากขนตามล าดบ และประชาคมโลกตองปฏบตตามใหเกดผลจรงจงมากขน โดยก าหนดเปนวาระการพฒนาระดบโลก เชน เปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG) ความตกลงปารส (Paris Agreement) ตามกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ อนสญญาตอตานองคกรอาชญากรรมขามชาตของสหประชาชาต เปนตน ดงนน จงถงเวลาทประเทศไทยในฐานะทเปนสมาชกหนงของประชาคมโลกจ าเปนตองทบทวนสถานการณและหาแนวทางใหมส าหรบการพฒนาพลกโฉมประเทศ เพอรองรบการเปลยนแปลงในระดบโลกดงกลาวอยางจรงจง รวมถง การขบเคลอนใหประเทศไทยมบทบาทสนบสนนการพฒนาและบทบาทสรางสรรคทโดดเดนในเวทนานาชาต โดยทคนไทยเอง อยดมสข เปนคนคณภาพและมความเปนสากล


23

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ส าหรบเงอนไขภายนอกทส าคญและทาทายตอการพฒนาประเทศไทยในอนาคต ในระยะ 20 ปขางหนา ทส าคญประกอบดวย (1) กระแสโลกาภวตนทเขมขนขนอยางตอเนองและมความเสยงและทาทายตอการปรบตวมากขนจากการเคลอนยายอยางเสรและรวดเรวของผคน เงนทน ขอมลขาวสาร องคความรและเทคโนโลย และสนคาและบรการ (2) การรวมกลมเศรษฐกจในภมภาคน าไปสความเชอมโยงทกระบบมมากขน ในขณะทศนยรวมอ านาจทางเศรษฐกจโลกเคลอนยายมาสเอเชย (3) การเขาสสงคมสงวยของโลกสงผลใหเกดโอกาสทางธรกจใหม ๆ แตมความเสยงใหเกดการแยงชงแรงงานและเงนทน (4)เทคโนโลยทกอใหเกดการเปลยนแปลงอยางฉบพลนจะเปนโอกาสทางธรกจและการด ารงชวตของคนไดอยางมคณภาพมากขน แตในขณะเดยวกนกเปนเงอนไขทท าใหการแขงขนมความยากล าบากมากขน และหากไมรเทาทนการอาจสงผลเสยจากการน ามาใชไมเหมาะสม (5)สภาพแวดลอมและการเปลยนแปลงภมอากาศโลกมความผนผวน ความเสยงจากภยธรรมชาตเพมขน รวมทงมความเสยงตอความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน กฏระเบยบและขอตกลงดานสงแวดลอมจะมความเขมขนและเขมงวดขน (6) แนวโนมความตองการพลงงานสะอาดและพลงงานทดแทนเพมขน ตองสรางสมดลความมนคงดานพลงงานและอาหาร (7) ความเปนเมองทเตบโตอยางตอเนองและมขอก าหนดของรปแบบและกฎเกณฑทเกยวเนองกบลกษณะการใชพนท และความเปนมตรตอสงแวดลอม (8) การยดถอหลกการบรหารจดการทดและระบอบประชาธปไตยและสทธมนษยชนทมความเขมขนมากขน

ทามกลางโอกาสและการมจดแขงกตองเรงเสรมจดแขงใหแขงแกรงขน เพอใหประเทศไทยสามารถถใชโอกาสการพฒนาทเกดขนในเชงรกในการะยกระดบสประเทศทพฒนาแลว โดยมรายไดสง ยกระดบมาตรฐานและบรรทดฐานสระดบสากล และใชโอกาสในการพฒนาทางสงคมใหมคณภาพและสรางโอกาสกบคนไทยในทกภาคสวน โอกาสใหม ๆ ทามกลางการเปลยนแปลงทประเทศไทยจะตองกาวใหทนคอการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยทพลกโฉมโลก อนเกดจากความกาวหนาวทยาศาสตรพนฐานซงท าใหเกดเทคโนโลยใหมทสงผลตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางยงในดานการพฒนาและการใชปญญาประดษฐและระบบอตโนมต การใชระบบเชอมตอทางอนเตอรเนต เทคโนโลยและวทยาศาสตรสขภาพและแหงชวต การพฒนาพลงงานทางเลอกและการเกบกกพลงงาน และการพฒนาเศรษฐกจดจทล รวมไปถงการเกดตลาดสนคาและบรการใหมๆ ทตอบโจทยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และการตอบโจทยสงคมสงวยในภาคสวนตาง ๆ ของโลก

โดยสรป การวเคราะหสถานการณและสภาพแวดลอมของประเทศในปจจบนและแนวโนมบรบทและเงอนไขการพฒนาภายนอกประเทศดงกลาวขางตน บงชวาประเทศไทยมจดแขง หลายดาน ไดแก การมต าแหนงทตงทสามารถเปนจดเชอมโยงและกระจายความเชอมโยงทส าคญในภมภาคและเปนการประตสเอเชยทส าคญแหงหนง การเปนฐานการผลตและบรการส าคญทหลากหลาย คนไทยโดยเฉลยมการศกษาและสขภาพดขน ระบบเกอกลในครอบครวไทยเขมแขง และมความหลากหลายเชงนเวศน ส าหรบจดออนของประเทศไทยทส าคญ ไดแก การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรสสงคมผสงอายอยางสมบรณ ในระยะเวลา 15 – 20ปตอจากนไป ขอจ ากดดานทรพยากรทงแรงงานและทรพยากรธรรมชาต ผลตภาพการผลตยงต า และการพฒนาและการใชนวตกรรมมนอย การลงทนเพอการวจยและพฒนามนอย และมปญหาความเหลอมล าในดานตาง ๆ และสงผลใหขาดความสามคคสมานฉนทในสงคม ขดความสามารถของทรพยากรยมนษยยงต า โครงสรางพนฐาน ระบบโลจสตกส และบรการทางสงคมยงตองยกระดบคณภาพอยางทวถง รวมทงความออนแอของการบรหารราชการแผนดน รวมทงยงจ าเปนตองเรงปฏรประบบราชการและการเมองเพอใหเกดการบรหารราชการแผนดนทมประสทธภาพและโปรงใส ลดคอรรปชน และการปฏรปกฎระเบยบและกฎหมายใหทนสมย


24

Quality and Global Thais Competitive

Thailand

ประเทศไทยในการแขงขนบนพนฐานความร ความคดสรางสรรค

คนไทยคณภาพและมความเปนสากลมรายไดสง มความเปนอยทดและม

ความสข

Efficient ทนสมย กะทดรด โปรงใส

มประสทธภาพ

Global เปนหนสวนทมบทบาทสรางสรรคและส าคญ

Livable Cities

การพฒนาเชงพนท ภาค และเมองมความโดดเดน

แขงขนได นาอย

สงคมไทยทมคณภาพและ เปนธรรม การพฒนามความครอบคลม ทวถง ไมทงใครไวขางหลง

Green Thailand Inclusive Thailand

สงคมและเศรษฐกจไทยทเปนมตรกบสงแวดลอม

Secured Thailand

มความมนคงดานอาหาร น า พลงงาน และปลอดภย

ในทกระดบ ทกดาน

บนพนฐานการวเคราะหสถานการณและแนวโนมในดานตาง ๆ ทงภายในประเทศและภายนอกประเทศ ทบงชถงจดแขง จดออน

โอกาส และความเสยงและภยคกคาม รวมทงความทาทายในดานตาง ๆ การขบเคลอนการพฒนาใหประเทศเจรญกาวหนาไปใน

อนาคตนนจ าเปนตองก าหนดวสยทศนในระยะยาวและก าหนดเปาหมายภาพอนาคตประเทศไทยทตองบรรลภายในป 2579 ทงจาก

มมมองดานสภาพสงคมไทย คณลกษณะของคนไทย ความกาวหนาของการพฒนา ลกษณะปจจยพนฐานเชงยทธศาสตรของการ

พฒนา ระบบบรหารราชการแผนดน รปแบบทางธรกจและฐานะทางเศรษฐกจ และสาขาการผลตและบรการทโดดเดน ประกอบดวย

(1) คนไทยคณภาพและมความเปนสากล (Quality Thais and Global Citizens) มรายไดสง มความเปนอยทดและมความสข

(2) สงคมไทยทมคณภาพและเปนธรรม การพฒนามความครอบคลม ทวถง ไมทงใครไวขางหลง ( Inclusive Thailand)

(3) ประเทศไทยมความสามารถในการแขงขนในเวทโลก (Competitive Thailand) บนพนฐานของความร ความคดสรางสรรคและ

นวตกรรม มความโดดเดนในเศรษฐกจฐานชวภาพและอตสาหกรรมและบรการแหงอนาคต (New S-Curves) เปนแหลงทองเทยวและ

บรการสขภาพคณภาพสง โดยมลกษณะของสงคมประกอบการทผลตไดขายเปน และเศรษฐกจฐานรากของประเทศมความ

หลากหลาย ครอบคลม และแขงแกรง (4) พนทพฒนาพเศษ ภาค และเมองมความโดดเดน มเมองสเขยว แขงขนไดและนาอยส าหรบ

ทกคนกระจายทวทงประเทศ (5) สงคมและเศรษฐกจไทยทเปนมตรกบสงแวดลอม (Green Thailand) (6) ประเทศไทยมความเปน

สากล เปนหนสวนการพฒนาทมบทบาทสรางสรรค และมบทบาทส าคญในเวทโลก (7) มความมนคงในดาน อาหาร น า และ

พลงงาน และเปนประเทศทมความมนคงปลอดภยในทกระดบและทกดาน (Secured Thailand) และ (8) มภาครฐทกระทดรด ทนสมย

โปรงใส มประสทธภาพ

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

สาระส าคญของรางยทธศาสตรชาตฉบบน ประกอบดวย วสยทศน เปาหมายอนาคตของชาตทคนไทยทกคนตองการบรรลรวมกน รวมทงยทธศาสตรหลก/นโยบายแหงชาตและมาตรการเฉพาะ ซงเปนแนวทาง ทศทาง และวธการททกองคกรและคนไทยทกคนตองมงด าเนนการไปพรอมกนอยางประสานสอดคลอง เพอใหบรรลซงสงทคนไทยทกคนตองการคอ ประเทศไทยมความมนคง มงคง และยงยน ในทกสาขาของก าลงอ านาจแหงชาต อนไดแก การเมองภายในประเทศ การเมองตางประเทศ เศรษฐกจ สงคมจตวทยา การทหาร วทยาศาสตรและเทคโนโลย การพลงงาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และคนไทยทกคนอยดมสข


25

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579 ภาพอนาคตประเทศไทยในอนาคตอก 20 ปขางหนา

ภาครฐกะทดรด โปรงใส มประสทธภาพ

ประเทศไทยมความมนคงในทกระดบและทกมต มความพรอมในการปองกนภยคกคามทกรปแบบจากภายในและภายนอกประเทศ เปนทยอมรบของประชาคมโลก การเมองมเสถยรภาพ สงคมมความสามคคปรองดอง ประชาชนมความสข และมความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน เศรษฐกจและสงคมไทยมการพฒนาอยางมนคงและยงยน โดยสถาบนหลกของชาตด ารงอยอยางมนคงเปนจดยดเหนยวของสงคมมความสามคคของคนในชาต มความสงบและอยรวมกนอยางสนตสขในทกพนท และมระดบรายไดในกลมประเทศรายไดสง มความเปนธรรมในสงคม และความเหลอมล าลดลงในทกมต ประเทศไทยมบทบาทส าคญในภมภาคและโลก ประเทศไทยเปนประเทศทผลตไดขายเปน การพฒนาเศรษฐกจ ตงอยบนฐานฟสกส ฐานดจทล และฐานชวภาพ มการเตบโตอยางมคณภาพ กระจายฐานการผลตและบรการไปในพนทตางๆ อยางทวถง มเสถยรภาพ แขงขนบนฐานการพฒนาและใชนวตกรรม และมฐานการผลตบรการ และการลงทนทเชอมโยงในอาเซยน ซงลวนเปนพนฐานส าคญใหประเทศพฒนาเขาสการมรายไดสงภายในป 2579 แลเปนประ เทศพฒนาแลว ภาคเกษตร เปนฐานการผลต bio-bases ทส าคญ เปนฐานการผลตอาหารทมนคงและปลอดภย และเปนฐานการผลตทมผลตภาพการผลตสงมระบบบรหารจดการทดดานประมง ภาคอตสาหกรรม ฐานอตสาหกรรมเดมมศกยภาพสงขน มอตสาหกรรมอนาคตทไดรบการพฒนาใหเปนฐานรายไดใหม โดยมงสการเปนศนยกลางการผลต การคา และการลงทนในอนภมภาคและภมภาคอาเซยน เชน ศนยการผลตรถยนตและชนสวนและศนยทดสอบและวจยพฒนารถยนตและชนสวนเอเซย ศนยกลางการผลตพลงงาน/วสดชวภาพของภมภาคอาเซยน ศนยกลางผลตอตสาหกรรมดจทล เปนตน ภาคบรการ ธรกจบรการเดมไดรบการพฒนายกระดบคณภาพและศกยภาพใหสงขน เชน การขนสง ทงทางบก ทางอากาศ และทางทะเล และสงเสรมธรกจบรการอนาคตใหเปนฐานรายดใหม โดยมงสการเปนศนยกลางการลงทนและการใหบรการของภมภาคอาเซยน เชน ศนย กลางการใหบรการสขภาพของภมภาคอาเซยน เมองหลวงแหงการทองเทยวและบรการของอาเซยน ศนยบรการทางการเงน การศกษานานาชาต และบรการดานโลจสตกส วสาหกจและการด าเนนธรกจ วสาหกจขนาดกลาง ขนาดยอมเขมแขง เปนฐานการผลตและบรการทส าคญของประเทศ คนไทยในอนาคต มศกยภาพในการรวมกนพฒนาประเทศ สามารถปรบตวรองรบบรบทการพฒนาในอนาคต มความพรอมทงกายใจ สตปญญา มทกษะในการวเคราะหอยางมเหตผล มการเรยนรตลอดชวต มภมคมกนตอการเปลยนแปลง มจตส านกวฒนธรรมทดงาน คณคาความเปนไทย และมความรบผดชอบ เปนรากฐานทมนคงของชมชน สงคม รกชาต และสถาบนพระมหากษตรย

สงคมไทยเปนสงคมทเปนธรรม มความเหลอมล านอย อตราความยากจนต า มการกระจายโอกาสเขาถงทรพยากรสรางฐานอาชพ บรการทางสงคมทมคณภาพ และกระบวนการยตธรรมอยางทวถง ไมคอรรปชน โดยทประชาชนทกชวงวยมคณภาพชวตทด ครอบครว อยดมสข

เศรษฐกจและสงคมพฒนาอยางเปนมตรตอสงแวดลอม เปนประเทศทมระบบเศรษฐกจสเขยว ระดบการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดต า มพนทสเขยวใหญขน ประชาชนมพฤตกรรมการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม

ระบบการบรหารภาครฐมประสทธภาพ ทนสมย รบผดชอบ โปรงใส ตรวจสอบไดและประชาชนมสวนรวม กระจายอ านาจและมการก าหนดภารกจทเหมาะสมระหวางสวนกลาง ภมภาค และทองถน

เปาหมายอนาคตประเทศไทย ป 2579 : รวมมอกนขบเคลอนประเทศใหกาวไปสประเทศทพฒนาแลว


26

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ในการทจะกาวเดนไปใหบรรลเปาหมายอนาคตประเทศไทยทก าหนดรวมกน

อยางมเอกภาพและไมทงใครไวขางหลง ประชาชนไทยทกภาคสวนจะตองรวมมอกน

ในการขบเคลอนการพฒนาดานตางๆ อยางเขมแขงและตอเนอง โดยมประเดน

การพฒนาส าคญทเปนคานงดหรอตวพลกโฉมประเทศ ประกอบดวย

(1) การพฒนาคน/ทรพยากรมนษย ในทกชวงวย และเปนการพฒนาในทกมต

ทงดานความร ทกษะ ทศนคต สขภาพกายและจตใจ และจตวญญาณอยาง

จรงจง เพอใหคนไทยเปนคนคณภาพอยางแทจรง

(2) การแกปญหาความเหลอมล าและสรางความเปนธรรมในสงคม โดยเฉพาะอยาง

ยงจากการใหบรการทางสงคมคณภาพสงอยางทวถง

(3) การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย และวจยและพฒนา และนวตกรรมให

กาวหนาทนโลกทตอบโจทยการผลตและบรการทมมลคาสงและแขงขนไดและม

คณคาทท าใหคณภาพชวตด โดยการสรางสภาวะแวดลอมและปจจยสนบสนน

ทเออตอการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย นวตกรรม ตลอดหวงโซมลคา

เพอกาวขามกบดกการเปนผซอเทคโนโลยไปสการเปนผผลตและขายเทคโนโลย

(4) การปรบโครงสรางภาคการผลตและบรการทมงสคณภาพ มาตรฐาน และ

ความยงยน รวมถงการสงเสรมระบบเศรษฐกจศกยภาพสงบนฐานของการ

เพมผลตภาพ เพอสรางมลคาเพมส าหรบการพฒนาเศรษฐกจและคณคาเพม

ส าหรบการพฒนาสงคม

(5) การปฎ รปภาครฐแล ะกฎหมาย กฏระ เ บยบ เพอสรางความโปรง ใส

มประสทธภาพ ใหบรการคณภาพอยางทวถงทวถง และเปนธรรม

ทกภาคสวน ตองรวมมอกน เพอขบเคลอน ประ เดนการพฒนาท เปน คานงด พลกโฉมประ เทศ (Smar t Thai land New Genera t ion)


27

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

สาระส าคญของยทธศาสตรชาตฉบบน ประกอบดวย วสยทศนและเปาหมายของชาตทคนไทยทกคนตองการบรรลรวมกน รวมทงนโยบายแหงชาตและแนวทางการพฒนาททกองคกรและคนไทยทกคนตองมงด าเนนการไปพรอมกนอยางประสานสอดคลอง เพอใหบรรลซงสงทคนไทยทกคนตองการคอ ประเทศไทยมนคง มงคง และยงยน ในทกสาขาของก าลงอ านาจแหงชาต อนไดแก การเมองภายในประเทศ การเมองตางประเทศ เศรษฐกจ สงคมจตวทยา การทหาร วทยาศาสตรและเทคโนโลย การพลงงาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เปนตน

จากความจ าเปนทจะตองมการวางรากฐานทเขมแขงส าหรบการพฒนาประเทศไทยในอนาคตในระยะยาว โดยตองมการด าเนนการอยางตอเนองและมบรณาการ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 จงไดก าหนดใหรฐพงจดใหมยทธศาสตรชาต เปนเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยนในระยะยาวตามหลกธรรมาภบาล เพอใชเปนกรอบในการจดท าแผนตางๆ ใหสอดคลองและบรณาการกนเพอใหเกดเปนพลงผลกดนรวมกนไปส เปาหมายดงกลาว “ยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ. 2560-2579)” จงเปนหวใจหลกของการปฏรประบบการบรหารราชการแผนดนของประเทศไทย เพอใหเปนกลไกการขบเคลอนการพฒนาไปสเปาหมายอนาคตของประเทศทพงประสงคไดอยางไมชะงกงน อกทงยงเปนการก าหนดใหฝายบรหารมความรบผดชอบรวมกนทจะตองขบเคลอนประเทศไปสเปาหมายทก าหนดอยางมเอกภาพตามก าหนดชวงระยะเวลาตาง ๆ ดวย ทงน รางยทธศาสตรชาตฉบบน ไดมการพจารณาจากทกมต ทงในมตของประเดนการพฒนา (Issue-based) มตการพฒนารายสาขา (Sector-based) และมตการพฒนาเชงพนท (Area-based) โดยทประชาชนทกภาคสวนมบทบาทส าคญตงแตในขนตอนการจดท า การขบเคลอนสการปฏบต และการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลทเกดขน เกดเปนพลงรวมในการกาวไปสเปาหมายอนาคตประเทศตามยทธศาสตรชาต 20 ปน

ทงน ภายใตแตละประเดนหลก การก าหนดแนวทางและมาตรการในการขบเคลอนจ าเปนตองมการวเคราะหอยางลมลก

และปจจยแวดลอมรอบดานทจะน าไปสการวางแผนด าเนนการตามล าดบกอน-หลงของการขบเคลอนการพฒนาดานตางๆ อยาง

เปนระบบโดยค านงความเชอมโยงทเปนเหตและผล รวมทงผลกระทบทงทางตรงและทางออมทบงชถงทางเลอกทางนโยบายและการ

ก าหนดแนวทางในการรองรบผลกระทบทไมพงประสงค พรอมทงก าหนดบทบาทของภาคทเกยวของ โดยก าหนดผมบทบาทหลก

และบทบาทสนบสนนในการพฒนาแตละประเดนทสามารถผลกดนขบเคลอนในระดบปฏบตไดชดเจน นอกจากน การจดสรร

งบประมาณเพอสนบสนนการพฒนาประเทศตามแนวยทธศาสตรชาตจะตองมงเนนประเดนเชงบรณาการทมลกษณะของความเปน

ปจจยรวมภายใตกลมประเดนพฒนาส าคญและยทธศาสตรหลกในดานตาง ๆ และจะตองมงเนนใหสามารถขบเคลอนไดอยาง

ตอเนอง โดยมการก าหนดเปนเปาหมายทจะตองบรรลในแตละชวงเวลา

22

สวนทสวนท

สภาพแวดลอมการพฒนาสภาพแวดลอมการพฒนา และความทาทายทปร ะ เทศไทยและความทาทายทปร ะ เทศไทย

ตองพรอมจะ เผชญ ตองพรอมจะ เผชญ

ในอนาคต 20 ปขางหนา บรบทและสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกประเทศมแนวโนมทจะเปลยนแปลงรวดเรว พลวตรสง และซบซอนหลากหลายมต ซงจะสงผลตออนาคตการพฒนาประเทศไทยอยางมาก ประเทศไทยจงจ าเปนตอง “รเทาทน” และ “เขาใจ” บรบทตางๆ เหลานอยางลกซงทงโอกาสทจะเกดขนและความเสยงความทาทายทตองบรหารจดการไดอยางชาญฉลาดและทนเหตการณ เพอทจะก าหนดกลยทธทงเชงรกในการใชประโยชนจากโอกาสทเกดขนและเชงรบในการบรหารความเสยงบนพนฐานของความเขาใจถง “จดแขง” และ “จดออน” ของประเทศอยางรอบดานโดยเฉพาะอยางยงลกษณะในเชงโครงสรางทงทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศภายใตภาพอนาคตประเทศไทยทก าหนดเปนเปาหมายและต าแหนงเชงยทธศาสตรของประเทศทชดเจนในการทจะพฒนาประเทศไทยไปสความเปนประเทศทพฒนาแลวใหไดภายในป 2579

ความทาทายทประเทศไทยตองพรอมจะเผชญ


29

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

เขาใจบรบทโลกและสถานการณภายใน

สถานการณ แล ะ แนว โ นม โลก ในอนาคตมหลากหลาย มต แล ะ มความซ บซอน เ กยวพนซ ง กน แล ะ กนอย างมาก ค าถามทส าคญส าหรบประเทศไทย คอ บรบททจะเกดขนเหลา นนจะสงผลตอประเทศไทยอยางไร จะบรหารจดการ ให เ กดปร ะ โยช นสงสด แล ะลดความ เส ยงหรอผลกระทบ ใหต าส ด ไดอย าง ไร ส าห รบ แนว โ นมการ เปล ยน แปลง ของบรบทโลกทส าคญทจะสงผลตอการพฒนาประเทศไทยในอนาคตอยางมากและเปนแนวโนมทม โอกาสสงทจะเกดขน ในบางเรองนนแทบจะกลาวไดวา จะเกดขนอยางแนนอน

แนวโนมบรบทโลกทส าคญ อาจจ าแนกเปน 5 ดาน คอ ........

ดานการเมองและความมนคงโลก การพฒนาอยางกาวกระโดดดานเทคโนโลย ดานโครงสรางประชากรและกระแสสงคมโลก แนวโนมสถานการณและระบบเศรษฐกจโลก

และดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและสงแวดลอมโลก

แนวโนมบรบททง 5 ดานดงกลาวจะสงผลอยางมากตอรปแบบและเวทการแขงขนทางธรกจ (Business Model and Competition Platform) ระบบและปฏสมพนธ เชงสงคม (Social System and Interaction) และคณภาพชวตและความมนคงของมนษย ซงจะเปนทงโอกาสและความทาทายส าหรบประเทศไทยในการทจะพฒนาไปสเปาหมายทพงประสงคในระยะยาว

ส า ห ร บ ป จ จ ย แ ล ะ แ น ว โ น ม ป จ จ ย ภ า ย ใ น ป ร ะ เ ท ศ ท เ ป น จ ด แ ข ง แ ล ะ จ ด อ อ น ท ส า ค ญ ป ร ะ ก อ บ ด ว ย โครงสรางทางประชากรและสถานการณทางสงคมไทย ปญหาความเหลอมล า การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย ว จ ย แล ะพฒนา แล ะนวตกรรม สถานการณ แล ะ โ ครงส ร างทาง เศรษฐ กจ ขดความสามารถ ในการ แ ขง ขน สถานการณ แล ะ แนว โ นมด านทรพยากรธรรมชาต แล ะส ง แวดลอม แล ะการบรหารจดการภาครฐ ซ ง ปจจ ย และสถานการณภายในประเทศดงกลาวเมอเผชญหรอบรรจบเขากบการเปลยนแปลงในบรบทโลกแลวอาจจะสราง โ อก าส แล ะ กอ ใ ห เ ก ด ปร ะ โ ยช นต อการพฒนาปร ะ เ ทศ โดย ใ ช ย ทธศาสต ร เ ช ง ร กบนพ นฐ านของจ ด แ ข ง ท ม หรออาจจะกลายเปนความเสยงและภยคกคามทบรหารจดการเพอปองกนไมใหเกดความเสยหายจากจดออนทามกลางปจจย เสยงและความทาทายจากปจจยภายนอกประเทศ

สภาพแวดลอมการพฒนาทตองเตรยมตวสภาพแวดลอมการพฒนาทตองเตรยมตว

เผชญในระย ะ 20 ป ข างหนาเผชญในระย ะ 20 ป ข างหนา


30

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

สถานการณและแนวโนมดานความมนคง 1

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 31

สถานการณและแนวโนมดานความมนคงระดบโลก ระดบภมภาค และภายในประเทศ สงผลใหเกดการเปลยนแปลงดานความมนคง ในแตละหวงเวลา โดยภยคกคามรปแบบใหมทเกดขนและภยคกคามทางทหารจะสงผลส าคญตอการด าเนนนโยบายและยทธศาสตรของประเทศไทย เพอใหคนในชาตมภมคมกนและมความพรอมในการเผชญกบปญหาทเกดขน ทงน การวเคราะหสถานการณและแนวโนมดานความมนคง ประกอบดวย 4 สวน คอ สถานการณความมนคงในระดบโลก สถานการณความมนคงในระดบภมภาค สถานการณความมนคงภายในประเทศ และประเดนทาทายและผลกระทบดานความมนคงของไทย

*เขตปกครองทมประมขของอาณาจกรอสลามปกครอง

1.1 สถานการณและแนวโนมดานความมนคงในระดบโลก

1.1.1 การเมองระหวางประเทศ ประเทศมหาอ านาจโดยเฉพาะสหรฐอเมรกา สาธารณรฐประชาชนจน สหพนธรฐรสเซย ยงคงมบทบาทส าคญในเวทโลกและมการแขงขนการขยายอทธพลทางเศรษฐกจและการทหารไปยงประเทศและภมภาคตางๆ เพอแสวงหาและรกษาผลประโยชน รวมทงเปนการถวงดลระหวางขวอ านาจตาง ๆ ยโรปจะมการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจและรวมมอกบสหรฐฯ ในการตอตานการกอการรายและรบมอกบภยคกคามรปแบบใหม ในขณะทภมภาคตะวนออกกลางยงคงประสบความขดแยงรนแรง และจะประสบแรงกดดนจากชาตตะวนตกในการรอฟนรฐเคาะลฟะฮ 2 เชนเดยวกบภมภาคเอเชยกลางทยงคงขาดเสถยรภาพและเปนแหลงอทธพลของจนและรสเซย ส าหรบแอฟรกาจะกลายมาเปนพนทยทธศาสตรและตลาดการคาทส าคญ รองจากเอเชยแมจะยงคงประสบกบความรนแรงและการพฒนาทลาชา ในขณะเดยวกน ยงมความเสยงทจะเกดปญหาความขดแยงดานเขตแดนในหลายพนทของโลกโดยยงไมมแนวโนมยตในอนาคตอนใกลและจะสงผลกระทบตอความสมพนธระหวางประเทศ การสะสมอาวธและการเพมขดความสามารถทางการทหาร สถานการณและโครงสรางการเมองระหวางประเทศรวม ทงความเสยงความขดแยง นบเปนบรบทส าคญในการก าหนดนโยบาย/ยทธศาสตร/ทาทของไทยทามกลางพลวตของ ภมรฐศาสตรโดยเฉพาะอยางยงทาทของมหาอ านาจตาง ๆ การกลมทางเศรษฐกจในภาคสวนตาง ๆ ของโลก และการเกด ขวอ านาจทางเศรษฐกจใหม ๆ

1.1.2 องคการระหวางประเทศและบรรษทขามชาต จะยงมบทบาทและความส าคญในการก าหนดระเบยบ กตกาและทศทางความสมพนธระหวางประเทศรวมทงมาตรฐานสากลในดานตาง ๆ มากขน โดยทสหประชาชาตเปนองคการระหวางประเทศ ใหความส าคญในการรกษาสนตภาพและความมนคงของโลก นอกจากน องคการระหวางประเทศอนๆ ทมบทบาทส าคญในการก าหนดกตการะหวางประเทศทสงผลกระทบตอการบรหารราชการของประเทศอนๆ ใหตองปฏบตตาม อาท การก าหนดกฎการบนปลอดภยขององคการการบนพลเรอนระหวางประเทศ (ICAO) องคการระหวางประเทศดานสทธมนษยชน และองคกรทเฝาระวงดานสงแวดลอม เปนตน จงนบเปนความจ าเปนทประเทศไทยในฐานะทเปนสมาชกของประชาคมโลกจะตองสรางความพรอมในการทจะยกระดบมาตรฐานและมการปฏบตใหเปนไปตามระเบยบกตกาสากลในดานตาง ๆ

1.1.3 ความเสยงปญหาความมนคงโลก ในระยะ 20 ปขางหนาในขณะทประเทศตางๆ จะยงคงแขงขนกนเพอขยายอทธพลดานตางๆ ดงกลาวแลว มแนวโนมวา ตวแสดงทไมใชรฐจะพยายามเพมบทบาท ซงจะสงผลใหปญหาความมนคงของโลกขยายขอบเขตจากเดมทมงเนนความมนคงทางการทหารเปนหลก ปญหาความมนคงรปแบบใหมทจะสงผลกระทบตอความมนคงของมนษยไดมากประกอบดวยประเดนปญหาหลกหลายประการ อาท ปญหาการกอการราย ทจะมความซบซอนมากขนทงรปแบบและวธการกอการราย โดยจะอาศยชองทางอนเทอรเนตในการชวนเชอและบมเพาะแนวคดหวรนแรงกบบคคล ทงนเปาหมาย การกอการรายจะมงโจมตสถานทสาธารณะทสงผลกระทบตอความเสยหายจ านวนมาก ปญหาอาชญากรรมขามชาต จะมการขยายตวและทวความรนแรงมากขน ซงเปนผลมาจากการพฒนาทางเทคโนโลยและการเชอมโยงระหวางกน โดยปญหาอาชญากรรมขามชาตทส าคญในระดบโลก ไดแก ปญหาการลกลอบคาอาวธ ปญหาอาชญากรรมทางเศรษฐกจทงดานการเงนและทรพยสนทางปญญา ปญหาอาชญากรรมคอมพวเตอรทมความเชอมโยงกบการกออาชญากรรมอนๆ อาท การฟอกเงน การปลอมแปลงบตรเครดต การขโมยหรอปลอมแปลงขอมลสวนบคคล และปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม อาท การลกลอบคาสตวปา การลกลอบคาไม การลกลอบขนสงแรธาตขามแดน และการลกลอบขนยายและคาพลงงานและน ามนเชอเพลง และปญหาความมนคงทางไซเบอร จะมความรนแรงมากขนและสรางความเสยหายทเปนวงกวางในเชงระบบไดมากขน โดยเฉพาะปญหาการใชชองทางไซเบอรในการจารกรรมขอมล การโจมตโครงสรางพนฐานสาธารณปโภค

สวนท 2


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


นอกจากน ยงมความเสยงทจะกระทบคณภาพชวตและความมนคงของมนษยในภาพรวมทจะกดดนใหนานาชาตตองรวมมอ เพอบรหารจดการความเสยงดวยกน และประเทศไทยเองจะตองวางระบบการบรหารจดการความเสยงไวลวงหนาอยางรอบคอบ อาท ความเสยงจากการเปลยนแปลงผนผวนของสภาพภมอากาศ และภยธรรมชาตทมระดบความรนแรงมากขน ความเสยงตอความมนคงดานอาหารและแหลงน า อนเปนผลกระทบตอเนองจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต ทรนแรง โดยมการคาดการณวา ใน พ.ศ. 2493 จะมประชากรทประสบภาวะหวโหยมากถง 130 ลานคน รวมทงความเสยงตอความมนคงดานพลงงาน อนเนองมาจากขอจ ากดของปรมาณพลงงานเทยบกบความตองการพลงงานทเพมขนของโลก สงผลใหมการแสวงหาพลงงานใหมๆ ซงอาจน าไปสความขดแยงระหวางประเทศได และในขณะเดยวกนกจะน าไปสการพฒนาเทคโนโลย การวจยและการพฒนาพลงงานทางเลอกและรปแบบการเกบกกพลงงานทมประสทธภาพมากขน และการพฒนารปแบบการคมนาคมขนสงและยานพาหนะทใชพลงงานทางเลอกทสะอาดและประหยดพลงงานจะมความกาวหนาอยางกาวกระโดด

1.2 สถานการณและแนวโนมความมนคงในภมภาค

1.2.1 การรวมกลมความรวมมอระหวางประเทศในระดบภมภาคเพอสรางพลงทางเศรษฐกจและรกษาความมนคงรวมกน และการขยายอทธพลของมหาอ านาจในภมภาค ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะมการพฒนาอยางรวดเรวในทกดาน กอปรกบจะมการรวมตวกนมากขนผานกลไกประชาคมอาเซยน ประชาคมอาเซยนจะมความเชอมโยงและรวมตวกนในหลากหลายมตมากขน ทงทางดานการเมอง ความมนคง เศรษฐกจ และสงคม อนจะน าไปสการเสรมสรางพฒนาการทางการเมองและเศรษฐกจของประเทศสมาชก รวมทงมลกษณะเปนภมภาคไรพรมแดนมากขนจากการเชอมโยงผานเสนทางคมนาคมและขอตกลงการขนสงขามแดน การอ านวยความสะดวกทางการคาและความเชอมโยงของผคนในภมภาค อยางไรกตาม การเปนประชาคมเปนความ ทาทายโดยเฉพาะการทประเทศสมาชกยงมลกษณะการปกครองและเศรษฐกจทแตกตางกน การสรางความเปนประชาคมและการเปดกวางของการตดตอระหวางกนอยางเสรท าใหมความเสยงทจะเกดผลกระทบตอความมนคงของชาต โดยเฉพาะอยางยงในประเดนการยายถนฐานของประชากรในภมภาค และการขยายตวของอาชญากรรมขามชาตและเศรษฐกจนอกระบบ และในขณะเดยวกนกสงผลใหมแนวโนมของการแขงขนและการขยายอทธพลของชาตมหาอ านาจ ทงในรปแบบของการใชพลงอ านาจทางทหารและทางเศรษฐกจเพอใหไดมาซงประโยชนของตน และการเขามาแทรกแซงกจการภายในของประเทศตางๆ ในภมภาค กอปรกบพนททางทะเลของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตมมลคาสงและมความส าคญในเชงภมรฐศาสตร โดยเปน จดยทธศาสตรเสนทางการเดนเรอทส าคญของโลกและเปนแหลงทรพยากรธรรมชาตทางทะเลทส าคญ สงผลใหมหาอ านาจมง ทจะรกษาและแผขยายอทธพลของตนเองในพนทดงกลาว

1.2.2 ความขดแยงทางดนแดน ประเทศทยงคงมปญหาความไมชดเจนของเสนเขตแดนและอาณาเขตทางทะเลระหวางกน รวมถงการขยายบทบาทของมหาอ านาจทเขามาแสวงประโยชน ท าใหประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต มการเพมงบประมาณและ ขดความสามารถทางการทหารอยางตอเนอง นอกจากนการทประเทศในภมภาคยงขาดแนวทางในการบรหารจดการความขดแยงและขอพพาทรวมกนจะสงผลใหเกดความเสยงตอการใชความรนแรงระหวางกน

1.2.3 ปญหาการยายถนฐานของประชากร การยายถนฐานของประชากรระหวางกนและจากประเทศอนๆ เขาสประเทศไทยยงคงมอย โดยทบางสวนจะมลกษณะผดกฎหมายและประสบปญหาการผลกดนกลบสประเทศตนทาง สงผลใหมผยายถนจ านวนมากยงตกคางอยในประเทศไทย และเกดปญหาอนๆตามมา เชน ปญหาสาธารณสข ปญหาสถานะและสทธของบคคลตามกฎหมาย ปญหาการศกษา ปญหาความขดแยงกบชมชนชาวไทยซงหากขยายตวและมความรนแรงมากขนจะสงผลกระทบ ตอความสงบของประเทศและการพฒนาเศรษฐกจและความสงบเรยบรอยของสงคม ดงนนจงความจ าเปนทจะตองวางระบบปองกนและแกไขปญหาใหมประสทธภาพ รวมทงควรมการก าหนดนโยบายการยายถนทชดเจนเพอแกปญหาการขาดแคลนแรงงานภายใตโครงสรางประชากรสงอาย โดยมงเนนกลมแรงงานฝมอและมคณภาพมากขน

ส าหรบความเสยงตอความมนคงจากปญหาอน ๆ นนมความเชอมโยงตอเนองจากปญหาในระดบโลก อาท ปญหาโรคระบาด ภยพบต ปญหาการกอการราย ปญหาอาชญากรรมขามชาต การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน ความมนคงและการรกษาผลประโยชนทางทะเล และความมนคงปลอดภยทางไซเบอร เปนตน

สวนท 2


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


1.3 สถานการณและแนวโนมความมนคงภายในประเทศ

สถานการณทสงผลกระทบตอความมนคงภายในประเทศ มแนวโนมเปนปญหาทยงด ารงอย โดยบางปญหามสาเหตจาก ปจจยแวดลอมภายนอกประ เทศและความเหลอมล าทางสงคมทท า ให ปญหาเหล า นขยายตวขนจนเปนส งทาทาย ในการบรหารจดการเพอรกษาความมนคงของประเทศ อาท การหมนสถาบนหลกของชาต ความไมสงบในจงหวด ชายแดนภาคใตการทจรตและประพฤตมชอบ ความเชอมนในการบรหารประเทศตามหลกนตธรรม ยาเสพตด ความไมมนคง ทางการเมอง ประกอบกบความยากไรทางเศรษฐกจของประเทศท าใหเกดความขดแยงของคนในชาต ทสงผลตอความสามคค เกดความวนวาย การเมองขาเสถยรภาพสงผลใหการพฒนาเศรษฐกจชะงดงนเปนชวงๆ ตลอดจนปญหา อาชญากรรมขามชาต และสาธารณภยขนาดใหญ นอกจากน การทท าเลทตงของไทยอย ใจกลางภมภาค สงผลใหประเทศมหาอ านาจตางๆ พยายามด า เ นนนโยบายเพอขยาย ความสมพนธและอทธพลตอไทยเพอผลพวงตอการแขงขน อทธพลระหวางกน ทงในระดบโลกและในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต การปฏสมพนธและการรกษาดลยภาพความสมพนธ และความไวเนอเชอใจระหวาง ไทยกบประเทศมหาอ านาจตางๆ ท าใหไทยตองด าเนนนโยบายดานการตางประเทศทมความออนตว ดงน

1.3.1 ความทาทายตอความมนคงในระดบประเทศ ส าหรบความทาทายตอความมนคงภายในประเทศในอนาคตทตองเฝาระวง ไดแก ประเดนขอพพาทดานเขตแดนและการใชก าลงทางทหาร การทไทยมชายแดนทงทางบกและทางทะเลตดกบประเทศเพอนบาน หลายประเทศ ซงยงไมมการแบงเขตแดนทชดเจน อาจท าให เกดปญหากระทบกระทงกน อยางไรกตาม ความทาทาย ดงกลาวสามารถจ ากดขอบเขตและระดบความรนแรงใหอยในเฉพาะพนทได โดยเปนผลจากการเสรมสรางความสมพนธ และความรวมมอทใกลชดกนและการเสรมสรางความสมพนธทางการทตเชงปองกน นอกจากนม ประเดนความมนคงทางทะเล เ นองจาก ทต งของไทยเ ปนจดยทธศาสตร ทส า คญทางทะ เล แล ะความซบซอนในการก าหนดเขตแดนทางทะ เล สงผลใหไทยจะเผชญกบความทาทายดานการสรางดลยภาพในการรกษาความมนคงและผลประโยชนของชาตทางทะเล ทงในเรอง ปญหาการอางสทธทบซอนทางทะเล ปญหาการท าลายสงแวดลอมโดยมนษย กฎหมายและการบงคบใช กฎหมายทางทะ เล ปญหาอตสาหกรรมทเ กยวเ นองกบทะ เล ปญหาการลกลอบขนสงสงผดกฎหมายทางทะ เล โดยเฉพาะสนคาและวสดอปกรณทใชสองทางทมความเสยงจะน าไปใชในการผลตอาวธท าลายลางสง การลกลอบเขาเมอง ผดกฎหมาย และการกระท าอนเปนโจรสลด

1.3.2 ประเดนความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต ปญหาความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต เปนปญหาทซบซอน ละเอยดออน และมความเชอมโยงกนหลายมต โดยมพนฐานมาจากปญหาอตลกษณ ชาตพนธ และการน าปญหาพนฐาน ดงกลาวมาขยายโดยกลมคนทตองการแบงแยกดนแดนไปสความรนแรง ท า ให เ กดบรรยากาศความไ ม ไววางใจ ระหวางรฐกบประชาชนและระหวางประชาชนกบประชาชนเพมมากขน นอกจากน ในพนทยงปรากฏปญหาใหมทมแนวโนมเพมมากขน อยางมนยส าคญ ไดแ ก ปญหายาเสพตด ปญหาภ ยแทรกซอน การลกลอบคา แล ะขนสงสน คาผดกฎหมาย บทบาทของภาคประชาสงคมโดยเฉพาะเยาวชนทเหนตางจากรฐ และถกดงเขามามสวนรวมในการเคลอนไหว รวมถง ประเดนความไมสงบในพนทจะเปนประเดนทประชาคมระหวางประเทศ องคการระหวางประเทศ และองคกรพฒนาเอกชน ระหว างประ เทศใหความสนใจ ท ง น ก ารด า เ น นก าร เพ อส ร า งความ เ ข า ใ จ แ ล ะผส านพล ง ร วม กบปร ะ ช า ชน เ ส ร ม ส ร า ง ก า ร ย อ ม ร บ ส ง ค ม พ ห วฒนธรรม แ ล ะ เ ส ร มส ร า งคว า ม ร วม มอ ก บม า เ ล เ ซ ย จ า เ ป นต อ ง มความตอเนองตามแนวทางสนตวธ และตองมความเขาใจในบรบทของพนท

1.3.3 ประเดนความขดแยงของคนในชาตสงผลตอความสามคคของคนในชาต โดยกลมคนทมความคด/ความเชอ ทางการ เ มอง ท แตกต าง กนย งคง มการ เคล อน ไหว โดย เฉพา ะการ เคล อน ไหวผ านทาง ส อส งคมออนไล น ซงอาจสงผลให เ กดความขดแยงร ะหว างกนได ซงอาจสงผลกระทบตอความเชอ มนของนกลงทนในระยะยาว โดยประเดนส าคญทถกหยบยกขนมาเปนประเดนเคลอนไหว ไดแก ประเดนสทธมนษยชน เสรภาพ และประชาธปไตย นอกจากนประเดนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจะถกน ามาผนวกเปนประเดนการเคลอนไหวทางการเมองมากขน ทงน การด าเนนการโดยภาครฐในแกปญหาการทจรต การพฒนาระบบยตธรรมเพอลดความเหลอมล า และใหบรการทางสงคม ทมคณภาพและการยกระดบรายไดประชาชนในพนทหางไกลใหทวถง ใหสมฤทธผลจะสงผลใหคนในสงคมมความเชอมน ในการบรหารงานของภาครฐ

สวนท 2


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


1.3.4 ประเดนปญหายาเสพตด สถานการณยาเสพตดของประ เทศไทยมแนวโนมรนแรงเพม ขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะการแพรระบาดของยาเสพตดในกลมของเยาวชนซงเปนกลมเสยงทส าคญ นอกจากน ปญหายาเสพตด ยงเปนปญหาทสงผลกระทบตอเนองไปยงปญหาอนๆ อาท ปญหาอาชญากรรม ปญหาการท าลายศกยภาพของประชากร และปญหาการขยายตวขององคกรอาชญากรรม ประเทศไทยตองเผชญกบการลกลอบคายาเสพตดจากประเทศอนๆ โดย เ ปนปร ะ เทศทางผ านแล ะปร ะ เทศปลายทาง โดยกล ม นกคาจากนอกภ มภาค เ ข ามา มบทบาทส า คญในการ คายาเสพตดระหวางประเทศ ซงมการกระท าในลกษณะทเปนขบวนการและใชวธการใหมๆ ในการลกลอบขนยาเสพตด ท าใหการจบกมกระท าไดยากขน

1.3.5 ปร ะ เ ด น ปญห าอ า ชญาก รรม ข า ม ช า ต แ น ว โ น ม ปญห าอ า ชญากรรม ข า ม ช า ต ท ม ก า ร ข ย า ยต ว ทงในระดบโลกและระดบภมภาค รวมถงกลมอาชญากรไดมการน าเทคโนโลยสมยใหมมาใช และอาศยชองวางทางกฎหมาย ของประเทศตางๆ เปนชองทางในการกระท าความผด โดยอาชญากรรมขามชาตส าคญทสงผลกบประเทศไทย ไดแก การคายาเสพตดทมแนวโนมรนแรงขน จากการทไทยอย ใกลแหลงผลต การลกลอบผลตและจดหาเอกสารปลอม โดย เ ฉพา ะห นงส อ เ ด นท าง อ าชญากรรมทาง เ ศรษฐ กจ อ า ท ก ารล กลอบ ค า แ ล ะ ขนส น ค าผ ดกฎหมาย การละเมดทรพยสนทางปญญา โดยไทยยงคงเปนประเทศทถกจบตามองเปนพเศษ การฟอกเงน ซงมความเกยวเนองกบ อาชญากรรมขามชาตอนๆ และการท ไทยไมสามารถปฏ บตตามค าแนะน าของคณะท างานตอตานการฟอกเงนได อาชญากรรมสงแวดลอม (การคาสตว ปาแล ะผลตภณฑจากสตวปา การลกลอบตดไมพะยง) และการคามนษย โดยไทยมสถานะเปนประเทศตนทาง ทางผาน และปลายทางของการคามนษย ซงมแนวโนมวาปญหาดงกลาวจะยงคงอยตอไป แตจ านวนคดลดนอยลงจากการปองกนและปราบปรามอยางตอเนอง

1.3.6 ประเดนความมนคงทางไซเบอร ไซเบอรจะถกน ามาใชเปนโครงสรางพนฐาน ระบบการบรหารจดการสาธารณะ และระบบสาธารณปโภคมากขนในอนาคต (Critical Infrastructure) รวมถงประชาชนจะใชชองทางไซเบอรในการตดตอสอสาร การท าธ รกรรมทางการ เง น แล ะ เคล อน ไหว ในปร ะ เ ด นต างๆ มาก ขน สงผล ให การ โจมต แล ะการจารกรรม ทางไซเบอรมแนวโนมซบซอนและรนแรงมากขน โดยทประชาคมระหวางประเทศมแนวโนมทจะก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ ใหประเทศตางๆ รวมปฏบต กอปรกบประเทศตางๆ จะใชชองทางการโจมตทางไซเบอรตอกนเพมขน ซงบางสวน อาจใชไทยเปนฐานปฏบตการ รวมถงการเฝาระวงความเสยงจากปญหาการใชประเทศไทยเปนทางผานของกลมผกอการราย

นอกจากนน การบรหารจดการเพอแกปญหาความเสอมโทรมของแหลงทรพยากรธรรมชาตและปญหาสงแวดลอม การสรางความมนคงดานอาหาร น า และพลงงานเปนประเดนทมล าดบความส าคญ ในการขบเคลอนการพฒนา ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ใ ห ม ค ว า ม ม น ค ง แ ล ะ ย ง ย น ใ น ร ะ ย ะ ย า ว ป ร ะ เ ด น ส ง แ ว ด ล อ ม ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มความตองการพลงงานและทรพยากรทางธรรมชาตเพอการพฒนามากขนในอนาคต แตตองเผชญกบความทาทาย ทเกดขนจากการกระจายตวและการเขาถงทรพยากรทไมเปนธรรมและการบรโภคทรพยากรธรรมชาต ทขาดสมดล แ ล ะ ป ญ ห า ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต เ ส อ ม โ ท ร ม ซ ง ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า ร ป ร ะ เ ด น ด ง ก ล า ว อ า จ จ ะ ส ง ผ ล ใ ห เ ก ด ค ว า ม ข ด แ ย ง ใ น ก า ร แ ย ง ช ง ท ร พ ย า ก ร จ น อ า จ ข ย า ย ผ ล ไ ป ส ค ว า ม ข ด แ ย ง ร ะ ห ว า ง ป ร ะ ช า ช น ก บ ห น ว ย ง า น ภ า ค ร ฐ ไ ด ส า ห ร บ ป ร ะ เ ด น ค ว า ม ม น ค ง ท า งพ ล ง ง า น นนปร ะ เ ทศ ไทย มความตองการ ใชพล งงาน เพ ม ขนอย างตอ เ นอง ได แ ก น า มน เ ช อ เพลง แล ะ ก าซธรรมชาต โ ด ยพ ง พ ง แ ห ล ง พ ล ง ง า น จ า ก ภ า ย นอ ก ป ร ะ เ ท ศ ใ น ส ด ส ว น ท ส ง แ ล ะ ใ น ร ะ ย ะ ย า ว ไ ท ย จ า เ ป น ต อ ง ห า แหลงพลงงานส ารองและการพฒนาแหลงพลงงานทางเลอกและสะอาดเพอรองรบความตองการทเพมขนดงกลาวและ ส อ ด ค ล อ ง ก บ ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ข อ ง ก ร ะ แ ส โ ล ก ร ว ม ถ ง ก า ร ป ฏ บ ต ต า ม ร ะ เ บ ย บ ก ต ก า ส า ก ล ใ น ก า ร ท จ ะ บ ร ร ล เ ป า ห ม า ย ก า ร พ ฒ น า ท ย ง ย น น อ ก จ า ก น ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า ร น า เ พ อ ใ ห เ ก ด ความมนคงในเรองแหลงน ากนและน าใชกเปนอกประเดนทาทายทประเทศไทยตองมยทธศาสตรการบรหารจดการทงระบบอยาง รอบคอบ

สวนท 2

“ แนวโนมของการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยตางๆ ทก าลงจะเกดขนในอนาคตดงกลาวจะ สงผลกระทบตอการเปลยนรปแบบกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคม

ของทกประเทศทวโลกรวมทงประเทศไทย ” ไทย ผลกระทบทคนไทยจะไดสมผสในระยะเวลาอกไมนาน คอ

2.1 สถานการณและแนวโนมเทคโนโลยในระดบโลก

การพฒนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยในปจจบนและอนาคตจะพฒนาอยางกาวกระโดดและสงผลใหเกดการพลกโฉมของเศรษฐกจและสงคมโลกขนานใหญ เทคโนโลยทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงครงใหญในโลกมาจากฐานเทคโนโลยส าคญ 3 กลม คอ ฐานชวภาพ ฐานดจทล และฐานฟสกส โลกในอนาคตจงเปนโลกของนวตกรรมทผสมผสานเทคโนโลยทงสามกล ม น กอ ใ ห เ ก ดปรากฏการณ “เทค โน โลย เ ปล ย นโลก” (Disruptive Technology) เชน OTT IOT Blockchain ซงเปนเทคโนโลยทพฒนา ตอยอดจากเทคโนโลยปจจบนทยงมขอจ ากดอย เพอใหมประสทธภาพในการใชงานมากยงขน รวมถงการคนพบแนวทางหรอเทคโนโลย ใหม ทสามารถตอบสนองหรอแกไขปญหาของการด า เนนกจกรรมทางเศรษฐกจหรอการด ารงชวตของมนษย ทตองเอาเทคโนโลยมาชวยท างานใหส ะดวกขน ปลอดภย เพมผลผลต ปรบโครงสรางเศรษฐกจ ชวยท างานทมอนตรายและเสยงภยแตไมแยงงานคน ในขณะเดยวกนกสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมทงในระดบโครงสรางทกอใหเกดปญหาระยะยาว และระดบปจเจกบคคลกสงผลใหเกดการเปลยนแปลง ทางสงคมทงในระดบโครงสราง ทกอใหเกดปญหาระยะยาว และระดบปจเจกบคคล

สถานการณและแนวโนมการกาวกระโดดทางเทคโนโลย 2

เทคโนโลย เปลยนโลกทมบทบาทส าคญในโลกปจจ บนแล ะ ในอนาคต อาจแบงไดเปน 3 กลมใหญๆ (1) กลมเทคโนโลยดจทลและคอมพวเตอร มการพฒนาไปสระบบทสามารถเรยนรและวเคราะหดวยตวเอง ระบบการรบสงขอมลอตโนมตระหวางคอมพวเตอร ควอนตมคอมพวเตอรทมความเรวมากกวาคอมพวเตอรปจจบนถง 100 ลานเทา ซงสามารถน าไปสการพฒนานวตกรรมทสรางประสบการณใหมใหแกผใชงานได (2) กลมเทคโนโลยการแพทยและเทคโนโลยชวภาพ มการพฒนาวธหรอผลตภณฑในการรกษาโรคทมความรนแรงและยงไมสามารถรกษาได โดยจะคนพบความลบทางพนธกรรมและการบ าบดรกษาโรคตดตอทางพนธกรรม ซงจะชวยใหสามารถรกษาโรคบางประเภททปจจบนรกษาหรอปองกนไมได เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน (3) กลมเทคโนโลยพลงงาน มการพฒนาเทคโนโลย เ พอสรางพลงงานทางเลอกและแหลงพลงงานใหม รวมทงระบบการจดเกบพลงงานทมประสทธภาพสง รวมถงเทคโนโลยทสนบสนนการใชพลงงานอยางมประสทธภาพสง นอกจากนเทคโนโลยเหลาน ยงสามารถแตกแขนงใหกลายเปนเทคโนโลยทมบทบาทส าคญตอการเปลยนแปลงเศรษฐกจและสงคมโลกไดอยางมหาศาล

ฐานดจทล

ฐานชวภาพ

ฐานฟสกส

เกดการปฏรปภาคการศกษา ใหรองรบเทคโนโลยและ

ความตองการของผเรยน

เกดการเปลยนแปลงโครงสราง ความตองการแรงงานและ เกดอาชพใหมในภาคธรกจ

ลดความเหลอมล าใน การเขาถงเทคโนโลย

ของบางกลมทมรายไดนอย

เกดสาขาการผลตและบรการใหมๆ บนพนฐานการใชเทคโนโลย

สมยใหมหลากหลาย ประชาชนเขาถงขอมลและ

มเครองมอชวยตดสนใจมากขน

เกดความโปรงใสและความรบผดชอบตอสงคม

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

35 รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579

สวนท 2

2.1.1 เกดสาขาการผลตและบรการใหมๆ บนพนฐานการใชเทคโนโลยสมยใหมหลากหลายสาขา เทคโนโลยทเปลยนแปลงรวดเรวท าใหเวทการแขงขนทางธรกจพลกโฉม ธรกจทใชการด าเนนกจการในรปแบบเดมทคนเคยในปจจบนอาจไมสามารถแขงขนไดอกตอไป ท าใหผประกอบการทไมสามารถปรบตวไดทนอาจตองเลกกจการไป ในขณะทผประกอบการบางกลมอาจเลงเหนชองทางในการใชเทคโนโลยใหมๆ เพอเขาสเวทการแขงขนใหมทสามารถสรางรายไดมากขน ดวยการสรางรปแบบทางธรกจ (Business Model) ใหมๆ ทอาจไมเคยมมากอน ซงเปนการเปดโอกาสใหผบรโภคมทางเลอกสนคาและบรการรปแบบใหมทหลากหลายมากขน นอกจากนผคดคนเทคโนโลยใหมจะกลาย เปนผน าดานนวตกรรม ทสามารถสรางรายไดจากเทคโนโลยและนวตกรรมเหลานนไดอยางมหาศาล จงเปนปจจยทกระตนใหภาคธรกจใหความส าคญกบการลงทนดานการวจยและพฒนามากขน และกระแสการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย ประกอบการบทบาทของภาคประชาชนทมากขน จะเปนปจจยกดดนใหภาครฐต องป รบบทบาทอย า งมาก โ ดยต องท า คว าม เ ข า ใ จความกาวหนาทางเทคโนโลยในอนาคตใหมากขน และมการปรบปรงกระบวนการในการตอบสนองตอภาคธรกจใหมประสทธภาพสง

2.1.2 เ ก ด ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง โ ค ร ง ส ร า ง ความตองการแรงงานและเกดอาชพใหม ในภาคธรกจ คว าม ก า วห น า ท า ง เ ท ค โ น โ ล ย ด า นต า ง ๆ โ ด ย เ ฉพ า ะ เ ทค โน โ ลย ด จ ท ล จ ะน า ไ ปส ก ารพฒนาร ะบบอต โ น มต แล ะ ปญญาประดษฐ (Artificial Intelligent and Automatic System) ทเปนการเชอมโยงทกสงดวยอนเทอรเนต ( Internet of Things: IoT) และจะทวบทบาทส าคญในทางธรกจและวถชวต ของทกคนในสงคมอยาง ใหญหลวง เชน การพฒนา ยานพาหนะไรคนขบ (Autonomous Vehicles) การพฒนา หนยนตและโปรแกรมอจฉรยะทสามารถคดและท างานแทนมนษยได ธ ร ก ร ร ม ท า ง ก า ร เ ง น ท ใ ช ร ะ บ บ ด จ ท ล เ ป นพ น ฐ า น เงนทเปนสอกลางในการแลกเปลยนทางเศรษฐกจเปลยนรปแบบ ไปกลาย เ ปน เง นดจ ทล เ ปนต น ผล ท เ กด ขนจ ะกร ะทบ ตอโลกรวมทงประเทศไทยจะมทงในดานการเปนโอกาสและ ดานความทาทายหรออปสรรคตอการพฒนาประเทศ

ใ นด า น โอกาส ความ ก า วห น าท าง เ ทค โน โลย จ ะ ขย า ย ทางเลอกทหลากหลายมากขนในการเพมผลตภาพและสราง มล ค า เพ ม ของภาค เศรษฐ กจ แต ต อ งอย บน เ ง อ น ไ ข ทภาครฐและเอกชนตองเรงลงทนและยกระดบศกยภาพทาง เทคโนโลยและนวตกรรมอยางเขมขนและตอเนอง นอกจากน จ ะ ส ง ผ ล ใ ห ม น ษ ย ม ค ณ ภ า พ ช ว ต ท ด ข น มคว ามส ะดวกสบาย แล ะปลอดภ ยมาก ขน โ ดย เฉพา ะ ในการท างานทยากล าบากและมความเสยงสง อาจสามารถ ใชอปกรณทางเทคโนโลยหรอหนยนตท างานแทนไดและได ประสทธภาพและประสทธผลทดกวาท าโดยมนษย รวมทงท าให มนษยมอายยนยาวมากขนดวย

ส าหรบดานความทาทายหรออปสรรคนน ความกาวหนาของ “เทคโนโลยเปลยนโลก” อาจกอใหเกด “ภาวการณวางงาน จากเทคโนโลย” ไดดวย โดยเฉพาะกลมแรงงานทยงใชทกษะเดม เ ช น พนกงาน ขบรถ ห รอ แ มกร ะ ทงกล ม แ รงงาน ท ใ ช ค ว า ม ร แ ต ล ก ษณ ะ ง า น ท ท า ส า ม า ร ถ ท า ซ า ๆ ไ ด เชน พนกงานโรงแรม เสมยน เลขานการ พนกงานตรวจปรฟ แรงงานกลมนจะถกทดแทนดวยระบบเทคโนโลยอจฉรยะเหลาน แ ล ะ ใ น อ น า ค ตจ ะ เ ก ด ธ ร ก จ แ ล ะ อ า ช พ ใ ห ม ๆ ท อ า ศ ย ทกษะและองคความรหลากหลายสาขา ซงจะมความแตกตาง ธ ร ก จห รออ า ชพ ท มอย ใ น ป จจ บ นอย า งมาก ด ง น น ก า ล ง แ ร ง ง า น ใ น ภ า คก า รผล ต แ ล ะ บ ร ก า ร ขอ ง โ ล ก และ ของประ เทศไทยจะตองมการปรบตวอยางรวดเรว เพอทนตอการกาวกระโดดของเทคโนโลยเหลาน ความกาวหนา ทางเทคโนโลยจะท าใหมนษยมอายยนยาวมากขน ซงแนนอน จะสงผลกระทบทงดานโครงสรางประชากรทเปลยนแปลงไป แ ล ะ ม ผ ล ส บ เ น อ ง ต อ ก า ร ล ง ท น ข อ ง ภ า ค ร ฐ ทต อง เพ ม ข น ท ง ด า นการพฒนา โ ครงส ร า งพ นฐ า น ก า ร ใ ห บ ร ก า ร ส า ธ า ร ณ ะ แ ล ะ ส ว ส ด ก า ร ส ง ค ม เพ อรอง รบปร ะ ช ากรผ ส งอาย การป รบ โครงส รา ง ของภาคการผลตแล ะบรการ การสรางความเ ขมแ ขง ดานภาวะการออมของประเทศ เปนตน

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 36 สวนท 2

2.1.3 ประชาชนเขาถงขอมลและมเครองมอชวยตดสนใจมากขน ในปจจบนการกระจายขอมลไปยงคนจ านวนมากท าไดงายและรวดเรวมากขน และแนวโนมในการพฒนาดานเทคโนโลยคอมพวเตอร Cloud Computing และ Big Data ทมความสามารถในการประมวลผลและวเคราะหขอมลขนาดใหญไดงายและมความรวดเรว แมนย า และเสมอนการวเคราะหโดยสมองมนษยมากยงขน จะสงผลใหในอนาคตระบบการกระจายและตรวจสอบขอมลจะทรงพลงมประสทธภาพมากขนอยางเทาทวคณ ประชาชนทวไปสามารถเขาถงขอมลจ านวนมหาศาลผานทางระบบเครอขายอนเทอรเนตบนฐานของบรการทมการแบงปนการใชทรพยากร (Shared Services) ทท าใหตนทนต าลง นอกจากนโปรแกรมสนบสนนการท างานทซบซอนหลายอยางจะถกพฒนาขน ท าใหผใชงานมขอมลเพยงพอและสามารถใชวเคราะหเพอตดสนใจในเรองตางๆ ไดอยางแมนย าและสะดวกรวดเรว ท าใหมนษยสามารถใชเวลาไปในการสรางมลคาเพมดานอนๆ ไดอยางมประสทธภาพมากขน ในขณะเดยวกนในดานลบ ความกาวหนาทางเทคโนโลยโดยเฉพาะเทคโนโลยดานการสอสารม ผลตอการเปลยนแปลงวถชวตของมนษยใหมความเปนปจเจกสง และการเขาถงขอมลไดงาย อาจท าใหเกดพฤตกรรมตามกระแสโดยขาดการพจารณารอบดาน อาจท าใหเกดการกอพฤตกรรมทเปนภยตอสงคมหรอการสรางคานยมทไมดใหกบสงคม อนจะกอใหเกดผลกระทบตอความมนคงของประเทศได

2.1.4 ระบบการศกษาและเรยนรของคนเปลยนไปสงผลให ภาคการศกษาตองมการปรบเปลยน เทคโนโลยขนกาวหนา สงผลใหมนษยสามารถเขาถงขอมลและเรยนรไดในทกท ทกเวลา และจากหลายชองทาง เชน การเรยนรทางไกล เรยนรตามกลม ความสนใจ เ ปนต น สงคมแหงการ เ รยน ร จ ะพฒนา อยางรวดเรว ท า ให ในอนาคตระบบการศกษา ในสถาบน การศกษาทเปนระบบมาตรฐานอาจไมสามารถตอบสนองความตองการในการพฒนาตนเองของคนรนใหม ได แล ะคน อาจแสวงหาความรเพอยกระดบศกยภาพของตนผานระบบอนน อ ก เ ห น อ จ า ก ร ะ บ บ ก า ร ศ ก ษ า ม า ต ร ฐ า น ด ง น น จ าเปนตองมการปฏรปภาคการศกษาของประเทศอยางจรงจง และเรงดวน ใหสามารถรองรบเทคโนโลย และความตองการ ของผเรยนทจะมการเปลยนแปลงอยางมากในอนาคตไดอยาง ทนทวงท

2.1.5 เทคโนโลยสารสนเทศและการกอใหเกดความโปรงใส แล ะความรบผดชอบตอส งคม การด า เ นน กจกรรม บนพนฐานของเทคโนโลยสารสนเทศจะขยายขอบเขตเขาไปใน กจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมมากขน ศกยภาพอนทรงพลง ของเทคโนโลยดานการจดเกบและประมวลผลและวเคราะหขอมล (Data Storage and Data Analytics) ท า ให มการบนทก เปนขอมลจ านวนมากทงระดบองคกรและระดบบคคลทสามารถ ใชประโยชนในการวเคราะหและประมวลผลไดอยางรวดเรวและแมนย า แล ะยงสามารถใช ในการตรวจสอบธรกรรมต างๆ ทเกดขนดวยตนทนทต าลงและสะดวกมากยงขน ซงจะเปน เครองมอทชวยปดชองโหวของกจกรรมทไมโปรงใสและบรรเทาปญหาคอรรปชนทงในภาคธรกจและในภาครฐใหลดนอยลงได อย า ง ไ ร กต า ม ควา ม ก า วห น า ท า ง เ ทค โน โ ลย ท ท า ใ ห การประมวลผลขอมลทมประสทธภาพและแมนย า อาจน าไปส รปแบบในการแสวงหาประโยชนจากขอมลในรปแบบใหมๆ ซ ง อ า จ เ ป น ท ง ท า ง ท ด เ ช น ก า ร เ ก ด ธ ร ก จ ใ ห ม ๆ ทใชเทคโนโลยดานขอมล และทางทไมด เชน การจารกรรมขอมล

และอาชญากรรมทางไซเบอร เปนตน

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 37 สวนท 2

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


2.1.6 การอบตของความเหลอมล าของการเขาถงเทคโนโลย

ภาย ใตบรบทสงคม ทสามารถรบ ร ขอ มล แล ะ เ รยน ร เทคโนโลย ไดมากขน สงผลใหการประกอบกจกรรมต างๆ

ของคนในสงคมมประสทธภาพมากขน ซงชวยลดชองวางระหวางการเขาถงขอมลขาวสารและองคความรได อยางไรกตาม

เ ง น ท น ย ง ค ง เ ป น ป จ จ ย ส า ค ญ ใ น ก า ร ส ร า ง โ อ ก า ส เ ข า ถ ง เ ท ค โ น โ ล ย ท ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ส ง

สงผลใหคนบางกลมในสงคมทยงมรายไดนอยอาจมขอจ ากดในการเขาถงเทคโนโลยขนสงทมประสทธภาพแตมคาใชจายทสง

จงท าให เกดเปนชองวางระหวางผใช เทคโนโลยทวไปและผ ท ใช เทคโนโลยระดบสง ท าใหตนทนในประกอบกจกรรมตางๆ

ยงมความแตกตางกน และอาจเกดภาวะ ทผ ใชงานจ า เ ปนตองแสวงหาเทคโนโลย ท เหมาะสมกบเงอนไขทางการเงน

จากผลกระทบดงกลาว ประเทศไทยจะตองกาวขามกบดกของการเปน “ผใชเทคโนโลย” ไปสการเปน “ผพฒนาเทคโนโลย”

จะตองพฒนากลมเทคโนโลยส าคญ ซงอาจจดไดเปน 2 กลมใหญตามศกยภาพของไทยในปจจบน ไดแก

กลมแรก เปนกลมสาขาเทคโนโลยทประเทศไทยมพนฐานด ประกอบดวย 3 กลมเทคโนโลย คอ (1) กลมเกษตรและอาหาร

และเทคโนโลยชวภาพและสงแวดลอม (2) กลมอตสาหกรรมสรางสรรค การออกแบบ วฒนธรรม (3) เทคโนโลยทใชในการ

ยกระดบสาขาบรการใหมมลคาสง หรอบรการทใชเทคโนโลยเปนพนฐานส าคญ โดยกลมน จะตองมงเนนการพฒนาตอยอด

ใหเกดมลคาเพมและเปนฐานเศรษฐกจใหมในระยะตอไป

กลมทสอง เปนกลมทไทยอาจยงไมเขมแขงมากนก แตมความจ าเปนอยางมากตอการพฒนาประเทศในอนาคต ประกอบดวย

2 กลมเทคโนโลย คอ (1) กลมเครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชระบบอเลกทรอนกสควบคม

กลมดจทล เทคโนโลยอนเทอรเนตทเชอมตอและบงคบอปกรณตางๆ ปญญาประดษฐและเทคโนโลยสมองกลฝงตว และ

(2) กลมสาธารณสข สขภาพ แล ะ เทคโนโลยทางการแพทย โดยกลม น อาจพฒนาโดยใช รปแบบการพฒนา

ในลกษณะวศวกรรมยอนกลบ (Reverse Engineering) การรวมมอทางเทคโนโลย และการเขาครอบครองเทคโนโลย (Acquire Technology)

เ พ อ ใ ห ส า ม า ร ถ เ ร งพฒน า เ ท ค โ น โ ล ย ใ ห ท น ก า ร เ ป ล ย น แ ปล ง ขอ ง โ ล ก ใ น ขณ ะ เ ด ย ว ก น ภ า ย ใ น ป ร ะ เ ท ศ

จะตองมสภาพแวดลอมทเหมาะสมตอวจยและพฒนาและการถายทอดและตอยอดเทคโนโลย อาท การพฒนาระบบ

แล ะ บคลากรรองรบการถายทอดแล ะพฒนา เทคโนโลย การพฒนาโครงสรางพนฐานด านการวจยแล ะพฒนา

ก า ร ส น บ ส น น ง บ ป ร ะ ม า ณ อ ย า ง ต อ เ น อ ง ใ น โ ค ร ง ก า ร ว จ ย ท ม ผ ล ก ร ะ ท บ ส า ค ญ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ

รวมถงการสนบสนนการพฒนาผลตภณฑและการน าผลงานวจยมาใชในการพฒนาประเทศ เพอใหเกดการสงสมองคความร

ถายทอดและพฒนาเทคโนโลยเหลานนอยางตอเนองจนถงในระดบทเพยงพอตอการยกระดบการพฒนาเศรษฐกจและคณภาพ

ชวตของประชาชนในประเทศไดอยางมนยยะส าคญ

สวนท 2

จากผลกระทบดงกลาว .... จากผลกระทบดงกลาว .... จากผลกระทบดงกลาว .... ประเทศไทยจงจ าเปนตองพฒนา วทยาศาตร เทคโนโลย นวตกรรม ประเทศไทยจงจ าเปนตองพฒนา วทยาศาตร เทคโนโลย นวตกรรม ประเทศไทยจงจ าเปนตองพฒนา วทยาศาตร เทคโนโลย นวตกรรม ตลอดหวงโซมลคา เพอกาวขามกบดก ตลอดหวงโซมลคา เพอกาวขามกบดก ตลอดหวงโซมลคา เพอกาวขามกบดก “““ผซอเทคโนโลยผซอเทคโนโลยผซอเทคโนโลย” ” ” ไปส การเปนไปส การเปนไปส การเปน

““ผผลตและขายเทคโนโลยผผลตและขายเทคโนโลย ””

กลมทไทยมพนฐานด

กลมเกษตรและอาหาร เทคโนโลยและสงแวดลอม

ใหความส าคญกบการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยพนฐานในลกษณะเสนตรง

กลมอตสาหกรรมสรางสรรค การออกแบบ วฒนธรรม

สาขาบรการทมมลคาสง หรอ สาขาบรการทใชเทคโนโลยเปนพนฐาน

อตสาหกรรมฐานรายไดใหม อาท

กลมเครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชระบบอเลกทรอนกสควบคม กลมดจทล เทคโนโลย อนเตอรเนตทเชอมตอและบงคบอปกรณตาง ๆ ปญญาประดษฐ และ เทคโนโลยสมองกลฝงตว

กลมสาธารณสข สขภาพ และ เทคโนโลยทางการแพทย

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


กลมทไทยยงไมเขมแขง

พฒนาตอยอดใหเกดมลคาเพมและเปนฐานเศรษฐกจ

ใหมในระยะตอไปในลกษณะวศวกรรมยอนกลบ

อตสาหกรรมฐานรายไดเดม อาท กลมอตสาหกรรมอเลกทรอนกส ยานยนต

สวนท 2

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


ใ น ป จ จ บ น ก า รพฒน า ว ท ย า ศ า ส ต ร เ ท ค โ น โ ล ย แ ล ะ น ว ต ก ร ร ม อ ย ใ น ร ะ ด บ ท ส า ม า ร ถ ถ า ย ทอ ด และพฒนาในขนลอกเลยนแบบได ในระดบหนง แตยงมศกยภาพในการพฒนาเทคโนโลย ให เ ปนของตนเองได นอย จ ง เ ป น ข อ จ า ก ด ส า ห ร บ ก า ร พฒน า ผล ต ภ ณ ฑ ใ ห ม ๆ แ ล ะ ส า ห ร บ ก า ร เ พ ม คณภ าพ ส น ค า แ ล ะ บ ร ก า ร รวมทงการพฒนาและเพมประสทธภาพกระบวนการผลตและการบรหารจดการ จงท าใหขดความสามารถในการแขงขน ของประเทศไมทนกบการเปลยนแปลงในตลาดโลกซงความตองการสนคากลมคณภาพและรปแบบจงใจเพมขนเรวกวา และหลายกลมประเทศมความสามารถในการเขามาแขงขนในตลาดกลางและลางมากขน ในขณะทขอจ ากดดานทรพยากร และก าลงคนกดดนใหประเทศไทยเองจะตองมงเนนการเพมผลตภาพการผลตใหสมฤทธผลเพอทจะแขงขนใหไดและท าใหคณภาพ ช ว ตปร ะช า ชนด ข นอย าง ทว ถงมาก ขน ซ ง ส ะ ทอน ได จ ากการว เ คร า ะ ห ด ช นช ว ดความส ามารถการ แ ข ง ขน ดานนวตกรรมของประเทศไทยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ในป ค.ศ. 2016 -2017 โดยสถาบนจดอนดบนานาชาต พบวา ในภาพรวมความสามารถการแขงขนดานวทยาศาสตรและนวตกรรมของประเทศไทยยงอยในอนดบคงทคอนไปทางต า สวนปจจยทางดานเทคโนโลยมแนวโนมปรบตวดขน โดยในรายงานของ The World Competitiveness Yearbook 2017 ของ IMD ระบวา โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยของไทยปรบตวสงขนถง 6 อนดบ โดยขนมาอยในอนดบท 36 จากอนดบท 42 ในปกอนหนา ซงสวนใหญเปนผลจากการเพมขนของการลงทนดานโทรคมนาคม ( Investment in Telecommunication) ขณะทโครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตร ปรบลดลง 1 อนดบ มาอยในอนดบท 48 จากอนดบท 47 ในปกอนหนา โดยตวฉดรงทส าคญ ไดแก จ านวนสทธบตรทยนขอภายในประเทศ (Patent Applications) ลดลง 13 อนดบ มาอยในอนดบท 52 จากอนดบท 39 ในปกอนหนา และจ านวนสทธบตรตอประชากร 100 ,000 คน (Number of Patents in Force) ลดลง 9 อนดบ โดยอยในอนดบท 59 จากอนดบท 50 ในปกอนหนา (จากทงหมด 63 ประเทศ) แมวาปจจยยอยดานการลงทนวจย และพฒนาโดยรวม แล ะการลงทนวจยแล ะพฒนาของภาคธรกจ รวมถงศกยภาพด านนวตกรรมผลตภณฑ/ กระบวนการ/บรการของภาคธรกจจะปรบตวดขนมากกตาม ขณะทรายงาน The Global Competitiveness Report (GCR) 2016-2017 ของ WEF ไดจดอนดบปจจยดาน ความพรอมทางเทคโนโลย ลดลง 5 อนดบ มาอย ในอนดบท 63 จากอนดบท 58 ในปกอนหนา เ นองจากการ ลดลงอยางมากของการลงทนทางตรงของตางประเทศและการถายทอดเทคโนโลย ( FDI and Technology Transfer) โดยลดลง 14 อนดบ มาอย ในอนดบท 42 จากอนดบท 28 ในปกอนหนา และจ านวนการ จดทะเ บยนเชอมตอ สญญาณอนเทอรเนตแบบเคลอนทตอประชากร 100 คน (Mobile Broadband Subscriptions/100 pop.) ลดลง 11 อนดบ มาอย ในอนดบท 34 จากอนดบท 23 ในปกอนหนา สวนปจจยดานนวตกรรมปรบตวด ขน 3 อนดบ ขนมาอย ในอนดบ ท 45 จากอนดบท 57 ในปกอนหนา โดยเ ปนผลมาจากตวชวดยอยดานการจดซอจดจ าง สนคา เทคโนโลย ขนสงของภาครฐ (Government Procurement of Advanced Technology Products, 1-7 (Best)) เพมขนถง 25 อนดบ มาอยในอนดบท 65 จากอนดบท 90 ในปกอนหนา (จากทงหมด 138 ประเทศ/เขตเศรษฐกจ) ส าหรบดชนชวดความสามารถดานนวตกรรม The Global Innovation Index (GII) 2016 จดท าโดยมหาวทยาลยคอรเนล (Cornell University) ร ว ม ก บ Institute Européen d’Administration des Affaires (INSEAD) แ ล ะ อ ง ค ก า ร - ทรพยสนทางปญญาโลก (World Intellectual Property Organization: WIPO) พบวา ประเทศไทยมความสามารถ ดานนวตกรรมในภาพรวมสงขน 3 อนดบจากปกอนหนา โดยอยในอนดบ 52 จากอนดบท 55 ในปกอนหนา (จาก 128 ประเทศ/เขตเศรษฐกจ) เนองจากอนดบทเพมขนของปจจยดานสถาบน ดานโครงสรางพนฐาน ศกยภาพทางการตลาด ศกยภาพทางธรกจ และผลผลตจากการพฒนาความรและเทคโนโลย

2.2 สถานการณและแนวโนมการพฒนาเทคโนโลยภายในประเทศ

สวนท 2

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


ส า ห ร บ ด ช น ช ว ด ก า รพฒน า น ว ต ก ร ร ม ท ส า คญอ น ๆ 3 อ า ท ด า น ก า ร ล ง ท น ว จ ย แ ล ะ พฒน า ของประเทศไทยมแนวโนมเพมขน อยางตอเนอง จาก 12 ,406 ลานบาท ในป ค.ศ. 2000 เปน 48,671 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 0.62ตอ GDP ในป ค.ศ. 2015 เนองจากภาคเอกชนมการลงทนดานการวจยและพฒนาเพมขนถงรอยละ 7 3 ค ด เ ป น ส ด ส ว น ก า ร ล ง ท น ว จ ย แ ล ะ พ ฒ น า ข อ ง ภ า ค เ อ ก ช น ต อ ภ า ค ร ฐ 7 0 : 3 0 อ ย า ง ไ ร ก ด ประเทศไทยยงมการลงทนดานการวจยและพฒนา คอนขางต า เมอเปรยบเทยบกบประเทศในเอเชย เชน เกาหลใต ญปน จน และสงคโปร ซงมสดสวนระหวางรอยละ 2.0-3.0 ตอ GDP

บคลากรรองรบการพฒนานวตกรรม ยงไมเพยงพอตอการสรางฐานก าลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอรองรบการพฒนาสประเทศนวตกรรมในอนาคต โดยในป ค.ศ. 2015 ก าลงแรงงานสายวทยาศาสตรและเทคโนโลย มจ านวนรวมทงสน 3,979,193 คน แบงเปนผทจบสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยตรงและท างานตรงสายประมาณ 1.8 ลานคน ผทจบสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยแตท างานดานอนประมาณ 1.5 ลานคน และผทจบการศกษาดานอน แตมาท างานในสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยประมาณ 0.6 ลานคน และแมวาจ านวนบคลากรวจยและพฒนา ในชวง 5 ป ทผานมา (2011-2015) มแนวโนมเพม ขนอยางตอเ นอง โดยในป ค.ศ. 2015 จ านวนบคลากรวจยและพฒนา ทท างานเทยบเทาเตมเวลา (FTE) เพมเปน 89,617คน คดเปน 13.6 คนตอประชากร 10 ,000 คน จากป ค.ศ. 2014 ทมจ านวน 84,216 คน คดเปน 12.9 คนตอประชากร 10 ,000 คน อยางไรกด เมอเปรยบเทยบกบประเทศในเอเชย อาท ไตหวน เกาหลใต และสงคโปร จะมบคลากรวจยและพฒนาสงกวาไทย 8-9 เทา

สทธบตร เปนการคมครองทางทรพยสนทางปญญาทชวยสงเสรมการวจยและพฒนาเพอคดคนสงประดษฐ แ ล ะ น ว ต ก ร ร ม ใ ห ม ๆ อ ย า ง ไ ร ก ด จ า น ว น ก า ร ย น ค า ข อ ร บ ส ท ธ บ ต ร ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ย ง ม จ า น ว น น อ ย และสวนใหญเปนการยนจดทะเบยนโดยชาวตางชาต โดยในป ค.ศ. 2014 สถตการยนจดทะเบยนสทธบตรในประเทศไทย มจ านวนรวมทงสน 12,007รายการ (สทธบตรการประดษฐ 7,930 รายการ และสทธบตรการออกแบบ 4,077 รายการ) ในจ านวน น เ ปนของคนไทย 3 ,789 รายการ ( รอยล ะ 31.56 ) แล ะ เ ปนของคนต างชาต 8 ,218 รายการ โดยเฉพาะสทธ บตรการประดษฐซงเปนการยนค าขอรบสทธ บตรของชาวตางชาต เปนจ านวนถง 6,947 รายการ ขณะทคนไทยยนค าขอรบสทธบตรการประดษฐเพยง 983 รายการ เทานน ดงนน จงมความจ าเปนตองเรงสรางความตระหนก ใหคนไทยเหนความส าคญและสนบสนนการน าสทธบตรมาใชประโยชนในเชงพาณชย มากขน รวมทงปรบปรงขนตอนการ จดสทธบตรใหมประสทธภาพและรวดเรวขน

ดงนนในอนาคตขางหนาประเทศไทยจงมความเสยงทจะสญเสยขดความสามารถในการแขงขนในตลาดโลกอยางรวดเรว เ นองจากขอจ ากดทงดานแรงงานและทรพยากร ตนทนการผลตในประ เทศไทยสง ขนตามตนทนคาจางแรงงาน ทสง ขนเพราะขาดแคลนแรงงานในภาวะท โครงสรางประชากรได เ ขาสสภาพของสงคมผสงอายมากขนตามล าดบ เชน เด ยวกบตนทนวต ถดบ ทส ง ขน เ นองจากการปร ะกอบธร กจ การคา แล ะการพฒนาความเ ปนอย ทผ านมา ใชทรพยากรอยางสนเปลองมาอยางตอเนองโดยทการบงคบใชกฎหมายเพอการก ากบดแลขาดประสทธผลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงถกใชและท าลายรอยหรอเสอมโทรมลงอยางรวดเรว การฟนฟและทดแทนมความลาชาไมทนการณ ขณะทตนทนดานบรหารจดการและโลจสตกสกสงขนเนองจากการลงทนเพอการพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส ตาง ๆ ยงไมเพยงพอและขาดคณภาพในหลายดานและในหลายพนทภาคธรกจเอกชนจงเผชญกบแรงกดดนดานตนทน

2.2 สถานการณและแนวโนมการพฒนาเทคโนโลยภายในประเทศ

3 ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทน.) และ ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

สวนท 2

สถานการณและแนวโนมดานประชากรและสงคม 3


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

3.1 สถานการณและแนวโนมดานประชากรและสงคมโลก

แนวโนมการเปลยนแปลงของบรบทโลกทมนยส าคญตอการก าหนดแนวทางการพฒนาในอนาคต ไดแก การเขาสสงคมสงวย จากอตราการเกดทนอยลงและการมอายขยทยนยาวขน อกทง ยงมแนวโนมของการยายถนฐานของประชากรทเพมขน จากการแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกจและความกดดนภายในประเทศ นอกจากน รปแบบการด าเนนชวต และ ความสมพนธของคน จะเปลยนแปลงไปจากอทธพลของโลกาภวตนและความกาวหนาทางเทคโนโลย ขณะเดยวกนยงมปจจยจากภาวะโลกรอน และการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศทสงผลกระทบตอสขภาพและความเปนอยของคน สรปสาระส าคญดงน

3.1.1 โครงสรางประชากรทเขาสสงคมสงวย

การเกดทนอยลงและอายประชากรโลกทยนยาวขนสงผลตอโครงสรางประชากรทจะมสดสวนของผสงอายเพมขนอยางตอเนอง องคการสหประชาชาตไดประเมนสถานการณวา ในชวงป 2544-2643 (ค.ศ. 2001-2100) จะเปนศตวรรษแหงผสงอาย จากการเพมขนของประชากรผสงอาย โดยประเทศพฒนาแลวจะเขาสสงคมสงวยอยางสมบรณ จ านวนประชากรทอายมากกวา 60 ปจะเพมจาก 600 ลานคนในป ค.ศ. 2000 เปน 2,100 ลานคนในป ค.ศ. 2050* อายเฉลยของกลมคนวยท างานจะสงขน มการประมาณการวาในป 2050 อาย เฉลยแรงงานในย โรปจะเพมเปน 52.3 ป จากอาย เฉลยปจจบนท 37.7 ป * รวมถงประชากรในภาพรวมจะมอายยนยาวขนสงผลใหตองมการออกแบบ นโยบายดานการจางงาน ส าหรบกลมผสงอาย อยางเหมาะสม อกทง การเปลยนแปลงดานโครงสรางประชากร ยงสงผลตอภาระงบประมาณภาครฐทตองเตรยมการ ในอนาคต โดยในป 2050 คาดการณวา มประชากร 1 ใน 3 ของประ เทศพฒนาแลวทมการใชสทธ เงนบ านาญ และ ในสวนของการเกดท นอยลงนน มการประมาณการวา คนทวโลกมบตรนอยลงหรอเลอกทจะ ไ ม มบตรเลย ตวอยางเชนมการประมาณวาสดสวนของผหญงอตาลรอยละ 25 ไมมบตร และอกรอยละ 25 จะมบตรเพยงคนเดยว * ซงยอมสงผลกระทบตอโครงสรางของครอบครวและระบบเกอกล ภายในครอบครวทจะเปลยนไปอยางหลกเลยงไมได

3.1.2 การยายถนฐานและการเคลอนยายประชากร

การเคลอนยายประชากรระหวางประเทศมแนวโนมสงขนจากการทประชากรแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกจทด ขน การเปดเสรทางการคา การหลบหนความขดแยง และสภาพแวดลอมทเสอมโทรมลง ประกอบกบโครงสรางพนฐาน การคมนาคมขนสงมความสะดวกเพม ขน ทงน การเคลอนยายถนฐานจะสรางความซบซอนยง ขนทท า ใหตอง มการบรหารจดการเมองและความหลากหลายทางชาตพนธและวฒนธรรม รวมถงประชากรแฝงอยางเหมาะสม นอกจากน ห า กพ จ า รณ า ใ น ม ต ข อ ง เ จ เ น อ เ ร ช น พ บ ว า ป ร ะ ช า ก ร ใ น ก ล ม Gen Y ท จ ะ เ ป น ก ล ม ห ล ก ใ น อ น า ค ต ใหความส าคญกบการหาประสบการณและการใชชวตใหคมคา จงมแนวโนมในการเคลอนยาย ไปเรยนหรอท างานในทวทกมมโลก ทสงขน อยางไรกตาม จากการทหลายประเทศทวโลกได เคลอนสการเปนสงคมสงวย โดยทมก าลงแรงงานลดลง จงกอให เ กดการแยงชงประชากรวยแรงงาน โดยเฉพาะคนทมศกยภาพสง เพอ รกษาความตอเ นองการเตบโต ของเศรษฐกจประเทศนนๆ ไดตอไป

4 (ราง) แผนบรณาการการพฒนาคนไทยตลอดชวงวย ภายใตโครงกาจดท าแผนแมบทกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย พ.ศ. 2561– 2579

5 Lynda Gratton (2014). The Shift: The Future of Work is Already Here. Great Britain: William Collins. P.37

6 Ibid (2014). P.37

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

3.1.3 วถชวตรปแบบใหมจากผลของโลกาภวตน

พลงของโลกาภวฒนท าใหขอบเขตการด าเนนธรกจและการใชชวตมไดจ ากดอยเฉพาะในพนทหรอประเทศของแตละบคคลเทานน แตท าใหเกดการเชอมตอถงกนทวโลก เกดแนวโนมการเคลอนยายประชากรระหวางประเทศเพอแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกจทดขน กระแสวฒนธรรมโลกมการเลอนไหล สงผลตอวถชวตและรปแบบการบรโภค โดยเฉพาะเกดการแลกเปลยนเรยนร แล ะ ท า ง านผ าน เค รอ ข ายส งคมออน ไล น โ ดย ไ ม จ า เ ปนตอง ร จ กต วตนซ ง กน แล ะ ก น ไ ด ท ก ท ทก เ วลา อ ก ท ง เ กดการผสมผสานกนระหวางวฒนธรรม ซง ในแงหนงจะท า ให เ กดการสรางสรรคสง ใหมๆ รวมกน และท า ให การท างานมปร ะสทธภาพแล ะส ะดวกย ง ขน แต ในอกแงห นงอาจสงผลตอการ เปล ยนว ถการท างาน ไปส ง าน ท เ รงรบแล ะมากขนจากปรมาณขอมลขาวสารและการตดตอสอสารท เพม ขน สงผลให มความเ ปนปจเจกนยม มปฏสมพนธ แบบตวตอตวลดลง และมโอกาสน า ไปสพนฐานจตใจทมความโดดเดยวสงขน อกทงอาจกอให เ กด วกฤตทางวฒนธรรมเ นองจากขาดการคดกรองแล ะ เลอกรบวฒนธรรมทด งาม น า ไปสการสญเสย คณคา ท า ง ว ฒ น ธ ร ร ม ด ง เ ด ม แ ล ะ พ ฤ ต ก ร ร ม ท ไ ม พ ง ป ร ะ ส ง ค น อ ก จ า ก น โ ล ก า ภ ว ต น ย ง เ ป น ป จ จ ย ในการเพมความเปนเมองทท าใหคณภาพชวตดขน โดยคาดวาในป 2050 ประชากรถงรอยละ 727 จะอยในเขตเมอง สงผลตอ ความทาทายในการจดทรพยากรและระบบสงคม ซงหากจดการไมด กอาจจะเกดเปนสลมขนาดใหญ (Mega Slum) ซ ง ม ก า ร ค า ด ก า ร ณ ว า ใ น ป 2 0 2 0 ป ร ะ ช า ก ร ป ร ะ ม า ณ 1 . 5 พ น ล า น ค น จ ะ อ า ศ ย อ ย ใ น ส ล ม 8

อ ก ท ง เ ม อ ง แต ล ะ เ ม อ งจ ะ ม ร ะ ด บ คว า ม น า ส น ใ จ ใ นกา รด ง ด ด กล ม คน ท ม ค ว า มส า ม า รถส ง ไ ด แ ต กต า ง ก น ซงจะสงผลตอการความไดเปรยบในการแยงชงแรงงานและการเตบโตทางเศรษฐกจตอไป

3.1.4 การเปลยนแปลงของตลาดงานและคณภาพชวตจากความกาวหนาทางเทคโนโลย

ปจจบนโลกก าลงกาวเขาสยค Disruptive Technology ไมวาจะเปน Mobile technology, Internet of Things, Cloud, ระบบอต โนมต , หนยนต , ปญญาประดษฐ ฯลฯ ท ไดส รางผลตภณฑ แล ะนวตกรรมบนเทคโนโลย รปแบบใหมๆ ซงสงผลกระทบตอรปแบบการด า เนนธรกจ การด า เ นนชวต และรปแบบการท างาน รวมถงสรางโอกาสในชวต ของกลมคนรนใหมอาย นอยทมความสามารถ โดยในปจจ บนพบวา อาย เฉลยตอนจดตง กจการทม มลคา เ กน หนงพนลานเหรยญสหรฐอยทเพยง 31 ปเทานน อกทงจะเกดอาชพใหมๆ ทยงไมเคยมในอดต เชน Data scientist, Artificial Intelligence specialist นอกจาก น ห ากส ามารถพฒนาคนแล ะ โ ครงส รา งพ นฐ านรอง รบ ได อย า ง เ หมา ะสม กจ ะสามารถน า เทค โน โลยน ามา ใช แ ก ไข ปญหาสงคมแล ะยกร ะดบมาตรฐานคณภาพชวต ได ในหลายด าน อา ท การพฒนาระบบการเรยนรโดยอาศยเทคโนโลย ใหมๆ การใช ปญญาประดษฐชวยว เคราะห ขอมลจ านวนมหาศาล การมเทคโนโลยการแพทยใหมๆ เชน บรการ Telemedicine การพฒนา smart medical device ส าหรบผสงอาย ก า รพฒน า ร ะ บ บต ด ต า ม/กล น ก รอ ง/ก า ก บ ข อ ม ล ข า ว ส า ร ด า น ส ข ภ าพ โ ดย เ ฉพ า ะ ท า ง social media เพอ ให ม ขอมลสขภาพทถกตองแ กผบร โภค อยาง ไรกตาม จะ มการเพมจ านวนงานทมลกษณะไมประจ ามากขน ขณะทหลายอาชพอาจหายไปจากตลาดงานในปจจบน และบางอาชพจะถกทดแทนดวยระบบอตโนมต เกดการกดดนใหคาจาง มแนวโนมลดลง ซงยอมสงผลตอความมนคงในชวตของแรงงาน โดยเฉพาะกลมแรงงานทกษะต า และกลมทไมสามารถ ปรบตวใหเขากบโลกของงานยคใหมได และจะท าใหชองวางระหวางคนรวยและคนจนเพมสงขน

7 World Urbanization Prospects: The 2014 Revision

8 Ibid (2014). P.125

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

3.2.3 ครอบครวไทยมขนาดเลกลงและมรปแบบทหลากหลายมากขน ลกษณะครอบครวไทย “ตามแบบแผน” ทเปนครอบครวสามรนทประกอบดวย พอแม ปยาหรอตายาย และเดกสองหรอสามคน มรปแบบทหลากหลายขน โดยระหวางป 2533 – 2553 แ มครอบครวสามรนจ ะยง เพม ขนประมาณ 1.3 เ ท า แล ะ เ ปนครอบครวประ เภทหลกแต รปแบบ ครอบครวเดยว/ครวเรอนคนเดยวกมสดสวนสงขนเชนกน โดยครอบครวทเปนคสามภรรยาทไมมบตรเพมขนถง 3 เทา เชนเดยวกบลกษณะของการเปนครวเรอนคนเดยวเพมขนถง 2 เทา ขณะทครอบครวพอ แม ลก ซงเคยเปนครอบครวประเภทหลก กลบ มสดสวนลดลงปร ะมาณครงห นง ก า ร เ ปล ย น แ ปลง โครงส ร า งครอบค ร ว ไ ปส ร ป แ บบ ทหล า กหล าย อาจส งผลกร ะทบตอบทบาทห น า ทของครอบครว ใ นการท า ห น า ท ขด เกล าทางส งคม การอบรม เล ยงด รวมถงการปลกฝง คณธรรมจรยธรรมให กบคน รนหลง แล ะยงสงผลถงสมพนธภาพของการอย รวมกน ของสมาชกในครอบครวทลดลง ขณะเดยวกนคณลกษณะของบดาและมารดาและวธการในการเลยงด เชน การละเลย ในการเลยงดบตร การเลยงดโดยการตามใจ ขาดการวางกรอบกตกาใหกบเดก ยงมผลตอพฒนาการ ในการเตบโตเปนคนด ฉ ล า ด ร เ ท า ท น ม ท ก ษ ะ ช ว ต แ ล ะ จ ต ส า น ก ท ด อ ก ท ง ย ง ม ค ว า ม เ ป ร า ะ บ า ง ใ น ค ร อ บ ค ร ว บ า ง ป ร ะ เ ภ ท โดยทครอบครวเลยงเดยวและครอบครวขามรน ถอเปนครอบครวทมความเปราะบางมากกวาครอบครวประเภทอน เพราะปญหายากจนและความล าบากในการจดหาทอยอาศย อกทงยงตองรบมอกบทศนคตในเชงลบและการตตราทางสงคม โดยเฉพาะแ ม เลยงเด ยวทมอาย นอย สงผลกระทบ ตอพฒนาการและการศกษาตอของเดก นอกจากน พบวา เดกทไดรบการดแลโดยปยาตายายทสงอาย มผลการเรยนทดอยกวาเดกทอาศยอยกบพอแม

3.2.4 คณภาพการศกษาและการเรยนรของคนไทยยงอยในระดบคอนขางต า คนไทยไดรบโอกาสทางการศกษาสงขน

โดยมจ านวนปทคาดวาจะได รบการศกษา (expected years of schooling) เพมจาก 11.2 ป ในป 2543 เปน 13 . 6 ป ใ น ป 2559 นอกจ าก น ผ หญ ง ม ส ด ส ว น ไ ด เ ร ย นมหาว ทย าล ยม ากกว าผ ช า ย อย า ง ไ ร ก ต า ม ก า ร ศ ก ษ า ไ ท ย ท ก ร ะ ด บ ย ง ม ป ญ ห า เ ช ง ค ณ ภ า พ ท ต อ ง เ ร ง แ ก ไ ข เ พ ร า ะ ม ป ญ ห า เรองหลกสตรและระบบการเรยนการสอนทเนนการทองจ า ไมสอนกระบวนการคด ท าใหขาดความคดสรางสรรคและทกษะท จ าเปนอน ๆ ปจจยสนบสนนการจดการเรยนการสอน และครทมคณภาพยงกระจายไมทวถงโดยเฉพาะในพนทหางไกล ขณะเดยวกนคนไทยสวนใหญยงไมให ความส าคญกบการเรยนรตลอดชวต โดยการใชอนเตอรเนตของคนไทยเพมสงขนเปน 26 ลานคน แตเปนการใชเพอการอานหาความรเพยงรอยละ 31.7 และอตราการอานหนงสอของคนไทยอยทรอยละ 81.8 โดยอานเฉลยวนละ 37 นาท แตกลมประชากรวยสงอายยงมอตราการอานทต าคอ ประมาณรอยละ 57.8

3.2.5 คนไทยมแนวโนมเสยชวตจากโรคไมตดตอมากขน คนไทยมการเจบปวยดวยโรคไมตดตอเรอรงส าคญใน 5 โรคเพมขน ไดแก โรคหวใจ เบาหวาน หลอดเลอดสมอง ความดนโลหตสง และมะเรง โดยชวงป 2544– 2557 มอตราเพมเฉลยกวารอยละ 12 สาเหตส าคญมาจากการมพฤตกรรมเสยงทางสขภาพทไมเหมาะสม ไดแก การสบบหร บรโภคเครองดมแอลกอฮอล การบรโภคอาหารทมความเสยงตอสขภาพทงอาหารหวานมนเคม เครองดมรสหวาน การบรโภคผกผลไมทไมเพยงพอ และการขาดการออกกจกรรมทางกายอยางตอเนอง ขณะทปจจยสภาพแวดลอม กเปนสาเหตส าคญเชนกน ไดแก ความยากจน ทอยอาศยและสภาพการท างานทสงผลตอวถชวตระดบการศกษา มลพษในสงแวดลอม เปนตน

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

3.2.6 ภาครฐมแนวโนมรบภาระดานสขภาพเพมสงขนอยางตอเนองโดยเฉพาะรายจายของระบบหลกประกนสขภาพภาครฐ ใ น ป 2534 มก ารคาดการณว า ร ายจ า ยส ขภ าพภาค รฐจ ะส ง ข น เ ป น 684 ,275 ล านบาท แ ล ะ ร ายจ า ย หลกประกนสขภาพภาครฐจะสงขนเปน 433,664 ลานบาท จงอาจสงผลกระทบตอความยงยนทางการคลง ในอนาคต อกทงแตละระบบหลกประกนสขภาพยงมปญหาดานการบรหารจดการทยงขาดประสทธภาพ กลาวคอ กลไกการบรหารจดการ และระบบฐานขอมลยงคงแยกสวนกน ในแตล ะระบบสงผลตอการจดบรการท เปนเอกภาพ ทงดานสทธประโยชน อ ตราการ เ บกจ า ย แล ะ คณภาพบ รการ จ ง เ ปนความ ท าทาย ในการส ร า งความสมด ลร ะหว า งคว ามย งย น ทางภาระการคลงภาครฐและการจดบรการทมคณภาพภายใตระบบหลกประกนสขภาพภาครฐ

3.2.7 คนไทยสวนใหญยงมปญหาดานคณธรรมจรยธรรม และไมตระหนกถงความส าคญของการมวนย ความซอสตยสจรต และการมจตสาธารณะ ค า นยม ในส งคม ไทย เ ปล ยน แ ปลงอย างรวด เ รวตามกร ะ แสการ เปล ยน แปลงต างๆ ทหลงไหลเขาสประเทศไทยในสงคมทเปนยคดจทล คนไทยยงขาดทกษะในการคดกรอง และเลอกรบวฒนธรรมทด จากต างประ เทศมาปรบ ใช ในช วตปร ะจ าวน ท า ใหล ะ ทง คา นยมทด งามอน เ ปน เอกลกษณของวฒนธรรมไทย แล ะลดคณคาของความเ ปนไทย นอกจากน ม คา นยมยดตนเองเ ปนหลกมากกว าการค า นงถงสงคมสวนรวม รกสนกและความสบาย เชอขาวลอ ขาดความอดทน ขาดวนย วตถนยม ยอมรบคนทฐานะมากกวาคนดมคณธรรม

สวนท 2

สถานการณและแนวโนมดานความเหลอมล า 4


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

4.1 สถานการณและแนวโนมดานความเหลอมล าระดบโลก

ปจจบนโลกมความเหลอมล าหลายดานทส ะทอนถงความไม เสมอภาคระหวางภมภาค และระหวางประ เทศ ทงในสวนของความเหลอมล าทางดานดจทลและเทคโนโลยระหวางประเทศทสวนใหญความกาวหนาจะอยในประเทศทพฒนาแลว และการมรายไดและความมงคงของโลกทยงคอนขางกระจกตว ขณะท ทรพยากรมนษยทเปนปจจยส าคญตอการขบเคลอน การพฒนาของแตละประเทศ ยงมคณภาพทแตกตางกนอยางเหนไดชด ดงนน นานาประเทศตองมการบรหารจดการ ปจจยความเหลอล าดงกลาว เพอไมใหปญหาความเหลอมล าระหวางประเทศทวความรนแรงยงขน 4.1.1 ความเหลอมล าทางดานดจทลและเทคโนโลยสารสนเทศ สงคมโลกในอนาคตจะมความเชอมโยงกบเทคโนโลยททนสมย และมความเปนดจทล (Digital) มากขน ซงหลายประเทศในภมภาคโลกไดมการปรบตวเพอรองรบการพฒนาทมความทนสมย มากขน อยางไรกตาม แมวากระแสแหงการเปนสงคมดจทลไดท าใหหลายประเทศมการปรบตวรองรบการพฒนาในยคดจทล อาท E-Commerce และการสอสารแบบไรพรมแดน แตยงพบวายงมความเหลอมล าแหงสงคมยคดจทจ (Digital Divide) เกดขน โดยความเหลอมล าดงกลาว เปนความเหลอมจากการมขอจ ากดในการเขาถงขอมล ขาวสาร อนเทอรเนต และการมขอจ ากด การเขาถงอปกรณตางๆ เชน อปกรณสอสาร และคอมพวเตอร เปนตน มผลตอการพฒนาทางดานเศรษฐกจ และสงคมของแตละประเทศ ซงเหนไดจากตวชวดทางดานการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศของโลก ( ICT Development Index) ทไมเทาเทยมกน โดยประเทศทมการพฒนาดานเทคโนโลยสารสนเทศคอนขางสง จะเปนประเทศในโซนทวป อเมรกาเหนอ และยโรปตะวนตก สวนประเทศทมการพฒนาคอนขางนอยสวนใหญอยในโซนทวปแอฟรกาและเอเซยใต 4.1.2 ความเหลอมล าทางดานรายไดและความมงคง ในสงคมโลกปจจบน ปญหาความเหลอมล าทางดานรายไดเปนปจจยหนง ทฉด รงการพฒนาประ เทศ โดยตลอดระยะ เวลา ทผ านมา นานา ประเทศตางตองการแกไขปญหาความเหลอมล า ทสงผลกระทบใหเกดชองวางระหวางคนรวยและคนทมรายไดนอย จนน าไปสความไมเทาเทยมกนในโอกาสทางสงคม และความมนคง ในชวตของประชาชน นอกจากนน ปญหาความไมเสมอภาคกนทางรายไดยงน าไปสการสรางขอจ ากด ในการพฒนาศกยภาพ ของมนษยทส าคญในดานตางๆ อาท การศกษา สาธารณสข และเทคโนโลย ทมความจ าเปนตอการพฒนาประเทศใหมความเจรญ อยางตอเนอง จากขอมลคาสมประสทธความไมเสมอภาคดานรายได (Gini coefficient) ป พ.ศ. 2557 พบวา แตละประเทศมระดบความเหลอมล า ทแตกตางกน โดยประเทศทมระดบความเหลอมล าทางดานรายไดนอยทสดคอ ประเทศในทวปยโรป เชน ฮงการ เยอรมน ฝรงเศส และสวสเซอนแลนด เปนตน โดยมคาสมประสทธฯ ไมถง 0.3 ในขณะทประเทศในทวปเอเซย อาท มาเลเซย อนโดนเซย และไทย มคาสมประสทธมากกวา 0.4 ขนไป ขณะเดยวกนพบวา คนทรวยมากทสดรอยละ 1 ของโลก ถอสดสวนความมงคงกวารอยละ 50 เมอเทยบกบสดสวน ประชากรท เหลอของโลก (รอยละ 99 ของประชากรทงหมด) กลาวคอ รอยละ 1 ของคนทรวยทสดของโลก มสวนแบงเพมขนเปนครงหนงของความมงคงทงหมดของโลก ในขณะท คนทเหลอมสวนแบงความมงคงลดลงเหลอเพยง สวนครงหนงทเหลอของโลกเทานน 4.1.3 ความเหลอมล าดานการพฒนามนษย ดชนการพฒนามนษย (HDI) บงบอกการพฒนาใน 3 ดานคอ สขภาพ การศกษา แล ะ เศรษฐกจ ในขณะ เดยวกน จากปญหาความเหลอมล า ท มอย ในทกประ เทศ ท า ให มการค านวณ ดชนการพฒนามนษยทมการปรบลดความเหลอมล า หรอทเรยกวา Inequality-adjusted Human Development Index (IHDI) ซง เ ปนการน า ปจจยทางด านสงคม อาท รายได อตราการบรโภค แล ะจ านวนปการศกษา ท เ ปนสาเหต ของความเหลอมล ามาค านวณรวมกบ HDI เพอใหไดคาดชนการพฒนามนษย (ปรบลดความเหลอมล า) ( IHDI) ออกมาก ซงคา IHDI ของแตละประเทศมกจะนอยกวา HDI เนองจากมการปรบลดคาความเหลอมล าในการพฒนาลง ซงจากขอมลในป พ.ศ. 2558 พบวา ประเทศไทยม IHDI อยทระดบคะแนน 0.856 ขณะทประเทศพฒนาแลวบางประเทศ เชน ญปน สหรฐอเมรกา แ ล ะ น อ ร เ ว ย ม ร ะ ด บค ะ แ นน IHDI มาก ถง 0 .791 0 .796 แล ะ 0 . 898 ต ามล า ด บ จ า ก ป จจ ยด งกล า ว ส ะ ท อ น ใ ห เ ห น ถ ง ปญห าคว า ม เ หล อ ม ล า ใ น ก า รพฒนาม นษ ย ใ น ร ะ ด บ โ ล ก เ ป นอย า ง ม า ก ซ ง ก า รพฒน า มนษยเปนปจจยส าคญยงในยกระดบประเทศสการเปนประเทศพฒนาแลวในอนาคต

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

4.2 สถานการณและแนวโนมดานความเหลอมล าในสงคมไทย ประเทศไทยยงมความเหลอมล าในหลายปจจย ทงในสวนของความเหลอมล าทางดานรายได การถอครองทรพยสน และการเขาถงบรการทางสงคมทส าคญ อาท การเขาถงบรการสาธารณสข การศกษา สวสดการสงคม กระบวนการยตธรรม แล ะ โ ค รงสร าง พ นฐาน ซ ง คว าม เหล อมล า ต า งๆ ตอง ไ ด ร บ ก าร แก ไ ขอย า งม ป ร ะ ส ท ธ ภ าพแล ะท ว ถ ง เพอเปนการสรางความเสมอภาคใหเกดขนในสงคมไทยโดย “ไมทงใครไวขางหลง” 4.2.1 ความเหลอมล าดานรายได แมทผานมา ประเทศไทยจะสามารถลดสดสวนคนจนจากรอยละ 65.17 ในป 2531 เหลอเพยง รอยละ 7.2 ในป 2558 แตความเหลอมล าทางรายไดทวดจากคาสมประสทธความไมเสมอภาคดานรายได (Gini coefficient) กลบลดลงเลกนอยจาก 0.478 ในป 2531 เหลอ 0.445 ในป 2558 ซ งยงคงอย ในร ะดบสง อยาง ไรกตาม ยงพบการกระจกตวของรายได โดยในป 2558 ประชากรกลมทรวยทสด 10% แรก มสดสวนรายไดสงถงรอยละ 34.98 ของราย ได คน ทงปร ะ เ ทศ ขณะ ทปร ะช ากรกล ม ทจน ทส ด 10% แรก กลบ มส ดส วนราย ได เพ ยง รอยล ะ 1 .58 ของรายไดคนทงประเทศ 4.2.2 ความเหลอมล าดานการถอครองทรพยสน เ ม อพ จ า รณา ถงก า ร ถอครองท รพย ส น ท ส า คญ ท จ ะ ใ ช ใ น ก า รยกร ะ ด บ คณภ าพช ว ต พบว า ปร ะ เ ทศ ไ ทย มความ เ หล อมล า ด านการ ถอครอง ทด น ท ส งม าก โ ดยปร ะช ากรกล ม ท รวย ทส ด 10% แรก ถอครอง ทด น ทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนสงถง รอยละ 61.48 ของการถอครองทดนของคนไทย ขณะทประชากรกลมทจนทสด 10% แรก กลบมการถอครองทดนเพยงรอยละ 0.07 เทานน ซงมความแตกตางกนถง 853.64 เทา นอกจากน เมอพจารณา ถงบญชเงนฝากในประเทศไทย พบวา บญชเงนฝากทมจ านวน 10 ลานบาทขนไป มจ านวนเพยง รอยละ 0.1 ของจ านวน บญชเงนฝากทงหมด แตกลบมมลคาเงนฝากถง รอยละ 51.3 ของจ านวนเงนฝากทงหมด ขณะเดยวกน เมอพจารณาถง การมหนสน พบวา ประชากรกลมทรวยทสด 10% แรก มหนสนคดเปน 13.14 เทาของรายไดครวเรอน ขณะท ประชากรกลมทจนทสด 10% แรก มหนสนสงถง 40.52 เทาของรายไดครวเรอน 4.2.3 ความเหลอมล าดานการเขาถงบรการทางสงคมและโครงสรางพนฐาน (1) การเขาถงบรการดานสาธารณสข หลงจากพระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2548 มผลบงคบใช เปนผลใหคนไทยทกคนทมเลขบตรประจ าตวประชาชนมหลกประกนดานสขภาพ ยกเวนในกลมบคคลทมปญหาสถานะและสทธ อ ย า ง ไ ร ก ต า ม ย ง พ บ ค ว า ม เ ห ล อ ม ล า ใ น ส ว น ข อ ง ก า ร ก ร ะ จ า ย บ ค ล า ก ร แ ล ะ ท ร พ ย า ก ร ท า ง ก า ร แ พ ท ย โดยเฉพาะการกระจกของบคลากรทางการแพทยในเขตเมอง ทงในวชาชพแพทย ทนตแพทย เภสชกร พยาบาลวชาชพ และพยาบาลเทคนค (2) การเขาถงบรการดานการศกษา จากขอมลอตราการเขาเรยนสทธแสดงใหเหนวาประชากรกลมทมรายไดสงกวา จะมโอกาส ในการเขาเรยนตอทสงกวาประชากรกลมทมรายไดต ากวา โดยเฉพาะเมอพจารณาถงอตราการเขาเรยนสทธในระดบปรญญาตร ซงในป 2558 ปร ะ ช า ก รกล ม ท ม ร า ย ไ ด ส ง ท ส ด 1 0 % แ รก ม อ ต ร า ก า ร เ ข า เ ร ย นส ท ธ ใ น ร ะ ด บ ป รญญาต ร เ ท า ก บ 62 . 8 ขณ ะ ท ปร ะ ช า กรกล ม ท ม ร าย ไ ด ต า ส ด กล บ มอ ต ร าก าร เ ข า เ ร ย นส ท ธ ใ น ร ะ ด บป รญญาต ร เพ ยง 3 .6 เ ท า น น ขณะ เดยวกนงบประมาณอดหนนดานการศกษาของรฐบาลตอหวนกเรยนยงมจ านวนสงสด ในระดบปรญญาตร ซงนอกจากความเหลอมล าดานโอกาสในการเขาถงแลว ยงพบวามความเหลอมล าดานคณภาพการศกษา โดยพจารณาจากผลคะแนนทดสอบ PISA 2015 จ าแนกตามกลมประเภทสถานศกษา พบวา สถานศกษาประเภทอาชวศกษามผลคะแนนเฉลยต ากวา 400 คะแนน ขณะทโรงเรยนทเนนวทยาศาสตรคณตศาสตร และกลมโรงเรยนสาธตมผลคะแนนเฉลยมากกวาคาเฉลยของกลมประเทศทพฒนาแลว

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

(3) การ เข าถ งสว สด ก ารส งคม ต ง แต ป 2552 ภาครฐ ได ด า เ นน โครงการแจก เ บยยงชพ แ กผ ส งอาย ร ว ม ถ ง แ จ ก เ บ ย ย ง ช พผ พ ก า ร ต ง แ ต ป 2 553 โ ด ยครอบคล มผ ส ง อ า ย แ ล ะ ค นพ ก า ร ท ก คน แ ต ย ง ม ผสงอายและผพการบางสวนทยงเขาไมถงโครงการดงกลาว ซงผลการด าเนนโครงการทผานมา พบวาผสงอาย และผพการทมฐานะยากจนมสดสวนการเขาถงเบยยงชพ ทสงกวาผสงอายและผพการทไมยากจน ซงในป 2560 ภาครฐ ไดด า เ นนโครงการลงทะ เ บยนผ มรายได นอย ซ งจ ะท า ใหสามารถทราบจ านวนผ มรายได นอย แล ะจดสวสดการ รวมถงการใหความชวยเหลอไดตรงจดมากขน ในสวนของการใหความคมครองดานแรงงานแกแรงงานนอกระบบ พบวา แรงงานนอกร ะบบสวน ใหญย ง ไ ม ไ ด รบความ คมครอง ตามพร ะราช บญญต ปร ะ กนส งคม โดย ใน ป 2558 มแรงงานนอกระบบเพยงรอยละ 10.8 ของแรงงานนอกระบบทงหมด ทสมครเขารบการคมครองตามมาตรา 40 ของพระราชบญญตประกนสงคม ขณะเดยวกนในป 2558 มการจดตงกองทนการออมแหงชาตเพอสงเสรมการออมของประชาชน แตกยงไมไดรบความนยมมากนก โดยในเดอน มถนายน 2560 มสมาชกทงสน 537,009 คน (4) การเขาถงกระบวนการยตธรรม ประเทศไทยไดสงเสรมใหประชาชนสามารถเขาถงกระบวนการยตธรรมไดอยางเสมอภาค ผานการจดตงกองทนยตธรรมตงแตป 2549 จากนนป 2558 ยกระดบเปนพระราชบญญตกองทนยตธรรม อยางไรกตาม แมจะมการด าเนนโครงการเพอลดความเหลอมล า แตยงคงพบปญหาในการเขาถงกฎหมาย อนเนองมาจากความยอนแยง และความลาหลงของกฎหมาย การไมบงคบใชกฎหมายอยางเครงครดจรงจง รวมถงความลาชาของระบบบรหารงานราชการ และการเลอกปฏบตในกระบวนการยตธรรม ทงน ปจจบนภาครฐอยระหวางการปฏรปเพอเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมาย และกระบวนการยตธรรม

(5) การเขาถงโครงสรางพนฐาน จากขอมลในป 2558 พบวา ครวเรอนรอยละ 99.9 มไฟฟาใชในบานขณะท พบวายงมความเหลอมล าในสวนของการเขาถงน าประปา โดยรอยละ 97.5 ของครวเรอนทรวยทสด 10% แรก มน าประปา ใชในบาน ขณะทครวเรอนทจนทสด 10% แรก* มน าประปาใชเพยงรอยละ 87.3 ในดานการเขาถงโทรศพทเคลอนท พบวา ร อยล ะ 95 . 9 ของค ร ว เ ร อ น ท งห มด ม โ ท ร ศพ ท เ คล อ น ท โ ด ยส ด ส ว นก า ร เ ข า ถ ง โ ท ร ศพ ท เ คล อ น ท ระหวางครวเรอนทอยในเขตเมอง กบเขตชนบทไมมความแตกตางกนมากนก ขณะทการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ยงพบความเหลอมล า ทงในเชงพน ทแล ะระดบรายได โดยในป 2558 พบวา ครวเ รอนกลม ทจนทสด 10% แรก เขาถงอนเทอรเนตเพยงรอยละ 1.14 ขณะทครวเรอนทรวยทสด 10 เขาถงอนเทอรเนตรอยละ 50.08 เชนเดยวกบ การใชอนเทอรเนตในเขตเมอง จะมสดสวนสงกวาการใชอนเทอรเนตในเขตชนบทเทากบ 1.48 เทา

สวนท 2

รายงานการวเคราะหสถานการณความยากจนและความเหลอมล าในประเทศไทย ป 2558 สศช. หนา 2-19

สถานการณและแนวโนมดานเศรษฐกจ 5


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

5.1 สถานการณและแนวโนมดานเศรษฐกจโลก

ในปจจบนเศรษฐกจโลกมการเจรญเตบโตต ากวาศกยภาพทควรจะเปนภายหลงจากทตองเผชญกบวกฤตเศรษฐกจ หลายครง มปญหาในเชงโครงสรางทยงออนแอในหลายภาคสวนของโลก โดยเฉพาะอยางยงปญหาการคลงไมยงยน และปญหาหนสาธารณะของกลมสหภาพยโรป ความเสยงจากการทสหราชอาณาจกรออกจากสหภาพยโรป ปญหาเศรษฐกจจนชะลอตว และการฟนตวของเศรษฐกจญปนทลาชาในขณะทมขอจ ากดจากโครงสรางประชากรสงอาย ซงภาวะความซบเซาของเศรษฐกจโลกสงผลใหการแขงขนในตลาดโลกรนแรงขน มการใชมาตรการทไมใชภาษ ในการกดกนการคา และทส าคญคอการเพมผลตภาพการผลตดวยการใชนวตกรรม เพอเพมขดความสามารถ ในการแขงขนและแกปญหาอปสรรคดานทรพยากรและก าลงคน ในขณะเดยวกน การรวมตวทางการคาและการลงทน เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนและสรางรายไดกมความเขมขนขน

สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจโลกในชวงระยะ 10 ปขางหนายงคงเปนชวงเวลาทเศรษฐกจโลกได รบผลกระทบ จากปจจยส าคญ 4 ประการ และมแนวโนมทจะขยายตวต ากวาเฉลยรอยละ 5.1 ในชวง 5 ปกอนวกฤตเศรษฐกจโลก (ป 2556 – 2550)

ประการแรก ปญหาตอ เ นองจากวกฤตการณทางเศรษฐกจ โลกในชวงป 2551– 2552 แล ะวกฤตการณ ในกลมประเทศยโรโซนทท าใหระดบหนสาธารณะในประเทศตางๆ เพมสงขนและกลายเปนความเสยง ตอความยงยน ทางการคลง และความเสยงจากการแยกตวของประเทศสมาชกในสหภาพยโรป

ประการทสอง การด าเนนมาตรการขยายปรมาณเงนขนาดใหญในสหรฐฯ ยโรป และญปน ซงเปนความเสยงใหเกด ภาวะเงนเฟอไดเมอเศรษฐกจฟนตวเตมทรวมทงอาจจะมความผนผวนของการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ

ประการทสาม การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรไปสสงคมผสงอายในกลมประเทศพฒนาแลวหลายประเทศจะสงผล ใหความตองการสนคาและบรการในตลาดโลกขยายตวไดชาลงและอตราการออมลดลงสงผลตอปรมาณเงนทนและการ เคลอนยายเงนทนของโลก สรางแรงกดดนตอการแยงชงแรงงานและตนทนคาจางแรงงาน การออม รวมทง ภาระรายจายงบประมาณแผนดน

ประการทส การพฒนาดานเทคโนโลยสารสนเทศเขาสจดอมตวมากขนขณะทการพฒนาเทคโนโลยใหมทจะชวยให ประสทธภาพการผลตของโลกเพมขนขนานใหญและเปนวงกวางเชนทเคยเกดขนในชวงการปฏวตอตสาหกรรมยงไมมแนวโนมการกอตวทชดเจน แตกมแนวโนมของการพฒนาเทคโนโลย ในรปแบบใหมๆ ทจะเปนโอกาสส าหรบการพฒนา เศรษฐกจรปแบบใหม ๆ

ในขณะเดยวกนระบบเศรษฐกจและการเงนโลกยงมแนวโนมทจะผนผวนไดงายจากการปรบทศทางนโยบายการเงนของประเทศส าคญๆ อาท สหรฐฯ ยโรโซน และญ ปน รวมทงมความเสยงในดานฐานะการคลง หากการปฏรปโครงสราง เศรษฐกจในประเทศเศรษฐกจหลกไมประสบผลส าเรจ นอกจากนน ราคาสนคาในตลาดโลกยงไมมแนวโนมทจะปรบตว เขาสระดบสงสดทเคยเกดขนในชวงป 2554– 2555 ได เนองจากเศรษฐกจโลกขยายตวชา และก าลงการผลต ในประเทศส าคญๆ เพมขน แตในกลมสนคาขนปฐมภมทจ าเปนราคามแนวโนมเพมขน อยางตอเนองในระยะ 10– 20 ปขางหนาเพราะจ านวนประชากรโลกเพมขน ในขณะทมขอจ ากดดานทดนท ากน และทรพยากรธรรมชาตอนๆ ดงนน ภายใตสถานการณทตลาดโลกขยายตวชาแตประเทศตาง ๆ ขยายก าลงการผลตเพอยกระดบศกยภาพการผลต การแขงขนในตลาดโลกจะมความรนแรงขน ขณะเดยวกนการลดลงของประชากรไทยในระยะ 10 -15 ป ขางหนาน จะท าใหขนาดของตลาดในประเทศ ขยายตวชาลง เงอนไขดงกลาวเปนความเสยงส าหรบอนาคตของเศรษฐกจไทย ในระยะยาวหากประเทศไทยไมเรงปรบโครงสราง เพอแกปญหาจดออนและเสรมจดแขงใหสมฤทธผล

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

ในปจจบนเศรษฐกจโลกมการเจรญเตบโตต ากวาศกยภาพทควรจะเปนภายหลงจากทตองเผชญกบวกฤตเศรษฐกจ หลายครง มปญหาในเชงโครงสรางทยงออนแอในหลายภาคสวนของโลก โดยเฉพาะอยางยงปญหาการคลงไมยงยน และปญหาหนสาธารณะของกลมสหภาพยโรป ความเสยงจากการทสหราชอาณาจกรออกจากสหภาพยโรป ปญหาเศรษฐกจจนชะลอตว และการฟนตวของเศรษฐกจญปนทลาชาในขณะทมขอจ ากดจากโครงสรางประชากรสงอาย ซงภาวะความซบเซาของเศรษฐกจโลกสงผลใหการแขงขนในตลาดโลกรนแรงขน มการใชมาตรการทไมใชภาษ ในการกดกนการคา และทส าคญคอการเพมผลตภาพการผลตดวยการใชนวตกรรม เพอเพมขดความสามารถ ในการแขงขนและแกปญหาอปสรรคดานทรพยากรและก าลงคน ในขณะเดยวกน การรวมตวทางการคาและการลงทน เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนและสรางรายไดกมความเขมขนขน

สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจโลกในชวงระยะ 10 ปขางหนายงคงเปนชวงเวลาทเศรษฐกจโลกได รบผลกระทบ จากปจจยส าคญ 4 ประการ และมแนวโนมทจะขยายตวต ากวาเฉลยรอยละ 5.1 ในชวง 5 ปกอนวกฤตเศรษฐกจโลก (ป 2556 – 2550)

ประการแรก ปญหาตอเนองจากวกฤตการณทางเศรษฐกจโลกในชวงป 2551– 2552 และวกฤตการณ ในกลมประเทศ ยโรโซนทท าใหระดบหนสาธารณะในประเทศตางๆ เพมสงขนและกลายเปนความเสยง ตอความยงยนทางการคลง และความเสยงจากการแยกตวของประเทศสมาชกในสหภาพยโรป

ประการทสอง การด าเนนมาตรการขยายปรมาณเงนขนาดใหญในสหรฐฯ ยโรป และญปน ซงเปนความเสยงใหเกด ภาวะเงนเฟอไดเมอเศรษฐกจฟนตวเตมทรวมทงอาจจะมความผนผวนของการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ

ประการทสาม การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรไปสสงคมผสงอายในกลมประเทศพฒนาแลวหลายประเทศจะสงผล ใหความตองการสนคาและบรการในตลาดโลกขยายตวไดชาลงและอตราการออมลดลงสงผลตอปรมาณเงนทนและการ เคลอนยายเงนทนของโลก สรางแรงกดดนตอการแยงชงแรงงานและตนทนคาจางแรงงาน การออม รวมทง ภาระรายจายงบประมาณแผนดน

ประการทส การพฒนาดานเทคโนโลยสารสนเทศเขาสจดอมตวมากขนขณะทการพฒนาเทคโนโลยใหมทจะชวยให ประสทธภาพการผลตของโลกเพมขนขนานใหญและเปนวงกวางเชนทเคยเกดขนในชวงการปฏวตอตสาหกรรมยงไมม แนวโนมการกอตวทชดเจน แตกมแนวโนมของการพฒนาเทคโนโลยในรปแบบใหมๆ ทจะเปนโอกาสส าหรบการพฒนา เศรษฐกจรปแบบใหม ๆ

ในขณะเดยวกนระบบเศรษฐกจและการเงนโลกยงมแนวโนมทจะผนผวนไดงายจากการปรบทศทางนโยบายการเงนของ ประ เทศส าคญๆ อาท สหรฐฯ ย โรโซน และญ ปน รวมทงมความเสยงในดานฐานะการคลง หากการปฏ รป โครงสราง เศรษฐกจ ในประ เทศเศรษฐกจหลก ไมประสบผลส า เ รจ นอกจากนน ราคาสนคา ในตลาดโลก ยงไมมแนวโนมทจะปรบตว เขาสระดบสงสดทเคยเกดขนในชวงป 2554– 2555 ได เนองจากเศรษฐกจโลกขยายตวชา แล ะก าลงการผลตในประ เทศส า คญๆ เพม ขน แต ในกลมสนคา ขนปฐมภ ม ท จ า เ ปน ราคา ม แนว โ นม เพ ม ขน อยางตอเนองในระยะ 10– 20 ปขางหนาเพราะจ านวนประชากรโลก เพมขนในขณะทมขอจ ากดดานทดนท ากน และทรพยากรธรรมชาตอนๆ ดงนน ภายใตสถานการณ ทตลาดโลกขยายตวชาแตประเทศตาง ๆ ขยายก าลงการผลต เ พ อ ย ก ร ะ ด บ ศ ก ย ภ า พ ก า ร ผ ล ต ก า ร แ ข ง ข น ใ น ต ล า ด โ ล ก จ ะ ม ค ว า ม ร น แ ร ง ข น ขณ ะ เ ด ย ว ก น การลดลงของประชากรไทยในระยะ 10 -15 ป ขางหนาน จะท า ให ขนาดของตลาดในประเทศ ขยายตวชาลง เ ง อ น ไ ขด ง กล า ว เ ป นค ว า ม เ ส ย ง ส า ห ร บอน า คต ขอ ง เ ศ รษฐ ก จ ไ ท ย ใ น ร ะ ย ะ ย า ว ห า กปร ะ เ ท ศ ไ ท ย ไมเรงปรบโครงสรางเพอแกปญหาจดออน และเสรมจดแขงใหสมฤทธผล

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

เศรษฐกจโลกมแนวโนมทจะกลบมาขยายตวไดเขมแขงขนในชวง 10 ปหลงอนเปนผลจากการพฒนาเทคโนโลย อย า งก า วกร ะ โดด ในล ะลอก ตอ ไปรวมถ ง เทค โน โลยด านการ เง น ภาย ใต กร ะ แ ส โ ลกภ ว ต น ท เ ข ม ขน เปนโลกทไรพรมแดนเตมรปแบบ และการรวมกลมทางการคาและการลงทนทหลากหลายมากขน การแขงขนจะรนแรงขน บนพนฐานของการใชนวตกรรมในการเพมผลตภาพและสรางความหลากหลายของสนคาและบรการทตอบโจทยรปแบบชวตใหม ๆ และความทาทายทเกดจากสภาพภมอากาศเปลยนแปลง ในขณะเดยวกนความกาวหนาทางเทคโนโลย ดานการเงน จะสงผลใหความเสยงทจะเกดความผนผวนในตลาดการเงนทกระทบถงกนอยางรวดเรวและรนแรง ในขณะทระบบเศรษฐกจ จะมลกษณะเปน cashless และสกลเงนหลกทใชอางองในตลาดการเงนโลกจะมหลากหลายสกลเงน ซงรวมถงเงนดจทล นอกจากนน การแขงขนในระบบเศรษฐกจโลกในระยะยาวจะถกก าหนดโดยการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย การลงทนในการวจยและพฒนา และการพฒนาและการใชนวตกรรมในการผลตและบรการ ผลตภาพการผลตทสง คนคณภาพ สงอ านวยความสะดวกคณภาพด และกฎระเบยบทชดเจนเอออ านวย และบงคบใชใหเกดผล

5.2 สถานการณและแนวโนมเศรษฐกจในประเทศ

ส าหรบสถานการณและสภาพแวดลอมภายในประ เทศไทยนน ผลของการพฒนาตงแตอดตถงปจจบน ท าใหประเทศไทยมระดบการพฒนาเศรษฐกจทสงขนตามล าดบโดยถกจดอยในกลมประเทศระดบรายไดปานกลาง มา ตงแตป 2531 แล ะ ไดขยบสง ขนมาอย ในกลมบนของกลมประ เทศระดบรายไดปานกลางตงแต ป 2553 โดยมรายไดตอหวเทากบ 4,957 ดอลลาร สรอ. (157,088 บาท) และลาสดในป 2559 รายไดประชาชาตตอหวเพมขนเปน ประมาณ 6,000 ดอลลาร สรอ. ตอป (ประมาณ 212,980 บาท คดจากอตราแลกเปลยนเฉลย 35.30 บาท ตอดอลลารสหรฐ ) โดยทฐานการผลตและบรการ มความหลากหลายมากขน มลกษณะโครงสรางเศรษฐกจ ของประเทศกงอตสาหกรรม ฐานการสงออก โดยเฉพาะ การสงออกสนคาอตสาหกรรมใหญขนตามล าดบ หลายสาขาการผลตและบรการสามารถแขงขน และมสวนแบงในตลาดโลก มากขนและเปนฐานรายไดเงนตราตางประเทศ ทส าคญ อาท กลมยานยนต อเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟา อตสาหกรรมอาหารสนคาเกษตร การทองเทยว และบรการดานสขภาพ

ประเทศไทยใหความส าคญกบการพฒนาความรวมมอระหวางประเทศของไทยกบนานาชาตทงในรปของทวภาคและพหพาค เพ อ เ ปนกล ไกแล ะชองทาง ในการสนบสนนการพฒนา เศรษฐกจ สงคม แล ะการ เ มองมาก ขนตามล าด บ และนบวามความกาวหนาไปมากโดยเฉพาะอยางยงภายใตกรอบแผนงานการพฒนาเศรษฐกจ 3 ฝาย ( The Indonesia-Malaysia-Thailand Growth Triangle : IMT-GT) ความรวมมอทางเศรษฐกจอนภมภาคลมแมน าโขง 6 ประเทศ (Greater Mekong Subregion : GMS)และสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East Asian Nations : ASEAN) ในสาขาตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงในดานความเชอมโยง (Connectivity) ระหวางกน และการผลกดนใหเกดการพฒนาเปนแนวระเบยงเศรษฐกจรวมกนนน มความคบหนาเปนรปธรรมมากขน อนจะเปนการ สรางโอกาสทางเศรษฐกจแกประชาชนในพนทและเกดการพฒนาเชงพนทตาง ๆ ทกวางขวางขน กลาวไดวา ในชวงหลายป ทผ านมาประ เทศไทยไดด า เ นนนโยบายความรวมมอระหวางประ เทศด านการคาและการลงทน รวมทงการพฒนาเชงสรางสรรคทเปนเชงรกชดเจนขน การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกสภายใตกรอบแนวทาง การสรางความเชอมโยงภายในประเทศไทยเองเพอกระจายโอกาสของการพฒนา ความเชอมโยงในอนภมภาค และในภมภาคเอเชยเพอการเชอมตอหวงโซอปทานจะสงผลใหประเทศไทยไดจดแขงในเรองต าแหนงทตงทางภมศาสตร ของประเทศใหเกดประโยชนตอการพฒนาประเทศมากขน โดยไดก าหนดต าแหนงในเชงยทธศาสตรใหเปนเทศไทยเปน Gateway of Asia ทเดนชดมากขน ในขณะเดยวกนประเทศไทยกไดใหความส าคญและเขาไปมสวนรวมในการผลกดน ขบเคลอนการพฒนารวมกนภายใตกรอบความรวมมอพหภาคส าคญอน ๆ อาท RCEP กลมเอเชยแปซฟก (Asia-Pacific Economic Cooperation: APEC) ซงเปนกรอบความรวมมอทมความส าคญในการยกระดบมาตรฐานตาง ๆ ไปสระดบสากล เปนตน

ฐานเศรษฐกจทพฒนากวางขวางหลากหลายมากขนสงผลใหประชากรวยแรงงานมงานท าเปนจ านวนเพมขนตามล าดบ แตแรงงานยงขาดคณภาพ โดยในปจจบนมจ านวนการจางงานรวม 38.1 ลานคน จากประชากรวยแรงงานทงหมด 38.6 ลานคน และการวางงานมอตราเฉลยไมถงรอยละ 1 ปญหาความยากจนลดลงตามล าดบ จากรอยละ 20.0 ในป 2550 เปนรอยละ 7.21 ในป 2558 คณภาพชวตดขนในทกระดบโดยทโอกาสการไดรบการศกษา บรการสาธารณสข บรการสาธารณะและโครงสรางพนฐานตาง ๆ และการคมครองทางสงคมอนๆ รวมถงการเขาถงทรพยากรตาง ๆ มความครอบคลมและมคณภาพดขนตามล าดบ อาท จ านวนปการศกษาเฉลยอยท 9 ป และประชาชนเกอบรอยละ 100 อยภายใตระบบประกนสขภาพประเภทใดประเภทหนง กลมคนพการและดอยโอกาส ไดรบความคมครอง ทางสงคมดขน ขณะทอายขยเฉลยกยนยาวขนเปนตน

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

นอกจากนน ประสบการณในชวงวกฤตเศรษฐกจและการเงนในป 2540– 2541 ไดสงผลใหภาครฐและภาคเอกชนปรบตว ในการบรหารความเสยงและสรางภมคมกนใหดขนตามแนวคดการบรหารจดการทดอนไดแกการด าเนนการทมประสทธภาพ โปรงใส รบผดรบชอบและตรวจสอบไดอยางเปนระบบดขน

ในขณะ ทการบรหาร เศรษฐกจมหภาคของประ เทศกมการปรบเปลยนไป ในหลายด าน โดยเฉพา ะอย างย ง การเปลยนแปลงรปแบบนโยบายการเงนทมการปรบใหสอดคลองกบลกษณะโครงสรางและพฤตกรรมทางเศรษฐกจมากขนมการก ากบดแลวนยทางการเงนการคลงทก าหนดกรอบของความยงยนทางการคลงเปนแนวปฏบตทดขนและฐานะการคลงมความมนคงมากขน นอกจากนน ฐานะเงนส ารองระหวางประเทศอยในระดบสง เอออ านวยใหสามารถบรหารความเสยง แ ล ะ ด า เ น นน โ ยบา ยอ ตร า แ ล ก เ ปล ย น ไ ด อย า งคล อ งต ว แ ล ะ ม คว า มย ดหย น ไ ด ม า ก ข น ใ นขณ ะ เ ด ย ว ก น การปรบปรงในเรองกฎหมาย กฎระเบยบตางๆ ไดมการด าเนนการอยางเปนระบบมากขนโดยมงเนนใหกฎระเบยบ มความทนสมย ชดเจน ลดความซ าซอนและขดแยงกนเองของกฎหมายตาง ๆ รวมทงมการบงคบใช ทมประสทธผล และเปนธรรมตอกลมตางๆ ในสงคม สามารถคมครองผบรโภคและประชาชนจากการถกเอารดเอาเปรยบไดด ขน ชวยสรางบรรยากาศการแขงขนในตลาด และสนบสนนใหการด าเนนธรกจในประเทศไทย มความสะดวกคลองตวมากขน

อยางไรกตาม โครงสรางทางเศรษฐกจยงออนแอหลายดานและจะเปนขอจ ากดส าหรบการพฒนาใหมความยงยนไปได ในระย ะยาวโดยเฉพาะอยางยงภายใตภาวะความเสยงจากการเปลยนแปลงบรบทโลก โครงสรางการผลต ของประเทศไทยไดปรบเปลยนจากฐานเกษตรกรรมไปสอตสาหกรรมทเ นนการผลตเพอสงออก การลงทน จากตางประ เทศจงเปนแรงขบเคลอนหลกทอาศยความได เปรยบดานปรมาณแรงงานทเพยงพอและคาแรงต า รวมทงมาตรการจงใจทางภาษดงดดการลงทนจากตางประเทศฐานการผลตอตสาหกรรมทพฒนาตอเนองมาจนถง ปจจบน จงตองพงพงเทคโนโลยจากตางประเทศเปนหลก โดยทการถายทอดเทคโนโลย ไมประสบความส า เรจ สวนหนงเปนเพราะการพฒนาก าลงคนเพอดดซบเทคโนโลยและองคความรไมมความพรอมการขยายฐานอยางรวดเรว ของอตสาหกรรมจงอาศยความไดเปรยบดานแรงงานคาแรงต า ความอดมสมบรณดานทรพยากรและความหละหลวม หรอชองโหวด านกฎระ เ บยบรวมทงมาตรฐานตาง ๆ เ ปนปจจยหลก ในการผลตแล ะการบรการตนทนต า การแขงขนของประเทศไทยในตลาดโลกจงอาศยการแขงขนดานราคาเปนอ านาจตอรองหลกเพอสรางรายได จากการสงออกในขณะทเศรษฐกจภายในประเทศยงขาดความเขมแขง และสวนใหญกวาครงหนงเปนเศรษฐกจนอกระบบ

ขณะทภาคการเกษตรซงเ ปนฐานการท ามาหากนของประชาชนกลมใหญของประ เทศมผลตภาพการผลตต า การน าเทคโนโลย เ ขามาเพมประสทธภาพยงมนอยสนคาเกษตรทสงออกจงมมลคาต า การแปรรปหรอพฒนา เพอเพมมลคามนอยและยงตองยกระดบมาตรฐานดานความปลอดภยขณะทผลผลตการเกษตรตองขนอยกบสภาพดนฟาอากาศ เ ปนหลกการ แ ก ปญหาภาค เกษตรมกด า เ นนการด วยมาตรการร ะย ะส น แล ะ บด เ บอนกล ไกตลาด เมอประกอบกบความเสยงจากการเปลยนแปลงสภาวะภมอากาศทผนผวนรนแรงขนและประเทศไทยยงขาดระบบการบรหาร จ ดการ น า ปร ะ เ ทศ ไทยจ ง เผชญ กบคว าม ท าท าย ในการ ทจ ะส ร า งฐ าน เ ศรษฐ กจช วภ าพ ( bio-bases) และการรกษาไวซงฐานการเปนผสงออกอาหารทมคณภาพและไดมาตรฐานความปลอดภยทส าคญของโลก รวมถง มความเสยงในเรองความมนคงดานอาหารภายในประเทศเองทงในเรอง การมปรมาณทเพยงพอและการมระดบราคา ทประชาชนทกกลมสามารถเขาถงได

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

ส าหรบภาคบรการซงเปนฐานรายไดทมความส าคญมากขนตามล าดบส าหรบประเทศไทยนนยงอาศยฐานบรการดงเดมเปนหลก โดย เฉพา ะอย างย งการทอง เ ทยวซ งส าขาการทอง เ ทยว เองกย ง มง เ นน ใน เ ช งปรมาณ แตขาด คณภาพ และการพฒนาผลตภณฑใหมๆ อยางตอเนอง แหลงทองเทยวเสอมโทรมลง ขณะทยงขาดการก าหนดกลยทธ แล ะ เ ป าหมาย ทช ด เ จน ในการพฒนาบ รการ ให ม ๆ ทจ ะ เ ปนฐานราย ได ใ ห มๆ ทจ ะ มความส า คญมาก ขน ส าหรบประเทศไทยภายใต บรบทประชาคมอาเซยนและทามกลางแรงกดดนรอบดานทประเทศไทยจะตองปรบโครงสรางฐาน การผลต ไปสฐานบรการมาก ขน การเต รยมก าลงคนส าหรบสนบสนนบรการให มๆ ยงขาดความพรอม รวมถงยงตองยกระดบมาตรฐานการบรการใหเปนแบรนดทไดรบการยอมรบอยางแพรหลาย ฐานบรการใหมๆ ทส าคญส าหรบอนาคตประเทศไทย ไดแก การเปนศนยกลางบรการดานสขภาพ การใหบรการการศกษานานาชาต ก า ร ท อ ง เ ท ย ว เ ช ง คณภ าพ แ ล ะ ก า รพฒน าผล ต ภณฑ ร ว ม ก บ ป ร ะ เ ท ศ เ พ อ น บ า น ร ว ม ถ ง ก า ร เ ป น ศนยประชมนานาชาตการเปนผใหบรการดานโลจสตกส การเปนทตงของบรษทแมหรอศนยปฏบตการ ประจ าภมภาค และบรการดานการเงน เปนตน

จดออนเชงโครงสรางในดานตาง ๆ ดงกลาวสวนหนงสะทอนถงความออนดอยของคณภาพคน การขาดการลงทน เพอการวจยและพฒนาในระดบทเหมาะสมจงสงผลใหการพฒนาวทยาศาสตรเทคโนโลย และนวตกรรม ตลอดจน การพฒนาประสทธภาพภาครฐเพออ านวยความสะดวกในการประกอบธรกจ (Ease of Doing Business: EoDB) ยงมความลาชา และเปนขอจ ากดส าหรบการพฒนาผลตภณฑใหมๆ และส าหรบการเพมคณภาพสนคาและบรการ รวมทง ก า ร พ ฒ น า แ ล ะ เ พ ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ก ร ะ บ ว น ก า ร ผ ล ต แ ล ะ ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า ร ย ง อ ย ใ น ร ะ ด บ ต า จงท าใหขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไมทนกบการเปลยนแปลงในตลาดโลก ซงความตองการสนคา กลมคณภาพและรปแบบจงใจเพมขนเรวกวา จงเปนขอจ ากดในการพฒนากลมอตสาหกรรมฐานรายไดเดม 5 กลม (Old S Curve) และฐานรายไดใหม 5 กลม (New S Curve) สราง New Engine of Growth ของเศรษฐกจ เพอให สามารถผลกดนใหประเทศหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลางได ในขณะทหลายกลมประเทศมความสามารถ ในการเขามาแขงขนในตลาดกลางและลางมากขน

สวนท 2

สถานการณและแนวโนมสงแวดลอม 6


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

6.1 สถานการณและแนวโนมสงแวดลอมโลก

6.1.1 ว า ร ะ ก า ร พฒน า ท ย ง ย น ค . ศ . 2 5 3 0 ช ว ย ใ ห ท ศ ท า ง ก า ร พฒน า ข อ งป ร ะ เ ท ศ ต า ง ๆ ในโลกเปนไปในทศทางเดยวกน (convergence) โดยมเ ปาหมายการพฒนาทยงยน เ ปาประสงค และตวชวด ทก าหนดไวอยางเปนระบบในการตดตามความกาวหนาในการด าเนนงาน รวมทงมเวทการแลกเปลยนเรยนรรวมกน เพอเพมโอกาสในการสรางพลงรวม ( synergy) ระหวางประเทศตางๆ ในการบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน ทครอบคลมทกมตทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ธรรมาภบาลและสถาบน รวมทง หนสวนการพฒนาและการเงน น าไปสการลดความเหลอมล าทงภายในและระหวางประเทศ

6.1.2 ความตกลงปารส (Paris Agreement) ภายใตกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลง ส ภ า พ ภ ม อ า ก า ศ ( United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) ยงคงเปนพนธกรณทประ เทศตางๆ ตองด าเนนการเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกในทกภาคสวน ทงการผลตไฟฟา การขนสง อตสาหกรรมและบรการ อนเปนการสนบสนนเปาหมายส าคญของความตกลงปารสคอ ควบคมการเพมอณหภมเฉลยของโลกใหต ากวา 2 องศาเซลเซยส อยางไรกด แมวาการทประเทศสหรฐอเมรกา ประกาศยกเลกความตกลงปารส เ มอวน ท 2 ม ถนายน 2560 จะ มผลโดยตรงตอ การบรรล เ ป าหมาย ของความตกลงปารส เพราะสหรฐอเมรกาเปนประเทศทปลอยกาซเรอนกระจกสงสด เปนอนดบ 2 ของโลก รองจากประ เทศจน แตประ เทศท เหลออยต างแสดงเจตจ านงทชด เจนในการลดการปลอยกาซเ รอนกระจก และมงมนพฒนาเทคโนโลยส าหรบการลดการปลอยกาซเรอนกระจกใหมราคาถกและสามารถใชไดแพรหลายมากขน อาท การผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทน เซลแสงอาทตย ยานพาหนะไฟฟา และเทคโนโลยกกเกบคารบอน (carbon capture and storage) เ ป นต น อย า ง ไ ร กต าม การ ทปร ะ ธ าน าธ บด Donald Trump ถอนต วออกจาก ขอตกลง สภาพอากาศปารสซ ง เ ปนผลจากการประชม COP21 อาจสงผลตอทศทางการด า เ นนการเพอแ ก ปญหา การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลกได

6.1.3 ผล ก ร ะ ท บ จ า ก ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ส ภ า พ ภ ม อ า ก า ศ จ ะ ย ง ท ว ค ว า ม ร น แ ร ง ผ น ผ ว น มขนาดและขอบเขตกวางขวางมากขน โดยเฉพาะภยพ บตทางธรรมชาต อาท พาย ท มกจะ เ กด ขนรวมกบ ฝนตกปรมาณมาก สรางความเสยหายตอชวตและทรพยสน ระบบโครงสรางสาธารณปโภคสาธารณปการพนฐานทจ าเปน ตลอดจนระบบผลตทางการเกษตรทสมพนธตอ เ นองกบความ มนคงด านอาหารแล ะ น า คล นความรอน และโรคระบาดรายแรงจะคราชวตประชาชนจ านวนมาก ระดบน าทะเลเพมสงขน อนเปนผลมาจากการขยายตว ของน า เพราะอณหภมเพมขนและธารน าแขงบรเวณขวโลกละลาย ท าใหหลายพนทในโลกก าลงสญเสยแผนดน ม ก า ร ค า ด ก า รณ ว า ป ร ะ ช า ก ร โ ล กกว า ร อ ย ล ะ 7 0 อ า ศ ย อ ย บ นพ น ท ร า บ ล ม ช า ยฝ ง ท ะ เ ล จ ะ ไ ด ร บ ผ ล ก ร ะ ท บ จ า ก ร ะ ด บ น า ท ะ เ ล เ พ ม ส ง ข น จ ง จ า เ ป น ต อ ง ม ก า ร อ พ ย พ ย า ย ถ น ฐ า น ( migration) ผลกร ะทบ เ หล า นจ งกลาย เ ป นอ ปสรรคต อการพฒนาปร ะ เ ทศ เพรา ะตองสญ เส ยท รพยากรอ น ม ค า สงผลใหประเทศมความเปราะบาง (vulnerability) และอาจเขาสภาวะวกฤต (crisis) ไดงายขน

6.1.4 ระบบนเวศนตางๆ ของโลกเสอมโทรมลงและสญเสยความสามารถในการรองรบการด ารงชวตของมนษย ซงประกอบดวยหนาท 4 ประการ คอ (1) การเปนแหลงผลตอาหาร ยา และน า ทงน มการคาดการณวาในอก 30 ป ข างห น า จ ะ เ กดก ารข าด แคลน น าอย าง รน แ รงต อปร ะช ากรจ านวนสอง ในสามส วนของปร ะ ช ากร โลก (2) การควบคมและสรางสมดลของระบบตางๆ ในโลก อาท ระบบภมอากาศ ระบบปองกนน าทวมและท าใหน าสะอาด และระบบ ค ว บ ค ม โ ร ค เ ป น ต น ท ง น ร ะ บ บ ภ ม ก า ศ ท แ ป ร ป ร ว น ร ว ม ท ง ป ร า ก ฏ ก า ร เ อ ล น โญ แ ล ะ ล า นญ า เปนผลมาจากการเปลยนแปลงสภาพภ มอากาศ (3) การเปนแหลงทอยอาศย ของพชแล ะสตวช นดต างๆ โดยเฉพาะชนดพนธทใกลสญพนธจ านวนมาก (4) การเปนแหลงวฒนธรรมและการเรยนร

สวนท 2

สถานการณและแนวโนมสงแวดลอม 6


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

6.2 สถานการณและแนวโนมสงแวดลอมไทย

การคาดการณสถานการณและแนวโนมสงแวดลอมของไทยตงอยบนฐานของแนวโนมขอมลปจจบน ประกอบกบ กลไกและสถาบนทมอย โดยม ไดค านงถงขอกฎหมายใหมทก าลงจะ เกดขน ตามเงอนไขของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560

6.2.1 ทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมยงม แนวโนมเสอมโทรมลงจากการใชประ โยชนท ไมยงยน และเกนกวาขดความสามารถของระบบนเวศในการฟนคนสสภาพเดม พนทปาไมยงคงถกบกรกท าลายอยางตอเนอง เพอใชประโยชนทางการเกษตรและลกลอบตดไมมคาบางชนด ท าใหแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของสตวปา หลายชนดลดนอยลง รวมทงความหลากหลายทางชวภาพทสญสนไปอยางถาวร และไมอาจสรางทดแทนได ทรพยากรดนบางสวนขาดความอดมสมบรณจากการชะลางพงทลายเพราะขาดการอนรกษ ในขณะททรพยากรทางทะเล และชายฝงมปรมาณและคณภาพลดลง เพราะการท าประมงทเกนศกยภาพ รวมทง การทองเทยวทขยายตวมาก จนสรางความเสยหายตอแหลงปะการง หญาทะเล และปาชายเลน นอกจากน ชายฝงทะเลยงมการกดเซาะทรนแรง ซงสวนหนงเปนเพราะโครงสรางทางภายภาพบรเวณชายฝงทไม เหมาะสม ประกอบกบระดบน าทะเลทเพมสงขน จากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เปนผลใหเกดการสญเสยพนทจ านวนมาก

6.2.2 การบรหารจดการน ายงขาดประสทธภาพและไมครบวงจร เพราะยงคงมงเนนทการจดการอปทาน (supply) ซงตอบสนองความตองการใช น า โดยไม ม ขดจ า กด แตล ะ เลยการจดการอปสงคของการใช น า ( demand) ดวยมาตรการเชงปรมาณและราคา สงผลใหมการใชน าเพอการผลตและอปโภคอยางไมคมคาในภาคการเกษตร อ ตส าหกรรม แ ล ะ เ มอ ง อ ก ท ง ม ป ร ม าณ น า เพ ย งส ว น นอย ท ไ ด ร บก ารบ า บ ด เพ อ น า กล บม า ใ ช ใ ห ม แมวาจะมระบบบ าบดน า เสยอย แลวหลายแหง เพราะ ไ มสามารถจด เกบคาบรการบ าบดน า เสยไดจากประชาชน จงมงบประมาณไม เพยงพอในการเดนร ะบบบ าบด ส าหรบโครงการลงทนจดหาแหลงน าตนทนขนาดใหญ มกจ ะ ได รบการตอต านจากปร ะชาชน เพรา ะ กอ ให เ กดผลกระทบ ในวงกว าง สวนการปองกนแล ะบรรเทา ปญหาน า ทวมยง เ ปน เพยงการแ ก ปญหา เฉพา ะห นา แต ขาดร ะบบแผนแล ะกล ไกด า เ นนงาน ท เ ปน รปธรรม จงมแนวโนมทจะเกดความเสยหายเปนมลคาสง

6 . 2 . 3 ก า ร จ ด ก า ร แ ก ไ ข ป ญ ห า ม ล พ ษ ย ง ไ ม ส า ม า ร ถ ด า เ น น ก า ร ไ ด เ ท า ท น แ ล ะ เ พ ย ง พ อ ท า ใหมลพษทเกดขนมการสะสมปรมาณเพมสง ขนและสงผลกระทบตอสขภาพและคณภาพชวตของประชาชน โดยเฉพาะการจดการขยะมลฝอยชมชนทไมสามารถลดอตราการเกดไดอยางแทจรง อกทงศกยภาพในการเกบขนและบ าบด ยง ไ ม เพยงพอทจะรองรบปรมาณขยะ ท เ กด ขน ได ทงหมด สวนขยะอตสาหกรรมและกากของเสยอนตราย มกจะมการลกลอบทงอยางไมถกหลกวชาการ และเปนอนตรายตอสขภาพประชาชนในบรเวณใกลเคยง อยางไรกด ปญหามลพษทางอากาศในเมองมแนวโนมดขน เมอการลงทนกอสรางระบบขนสงทางรางในเมองหลายโครงการแลวเสรจ อกทงอาจมสวนเพมความปลอดภยในการเดนทาง โดยลดอตราการตายอนเนองมาจากอบตเหตทางทางถนนอกดวย

6 . 2 . 4 พ ฤ ต ก ร ร ม ก า ร ผ ล ต แ ล ะ บ ร โ ภ ค ท ข า ด ค ว า ม ร บ ผ ด ช อ บ ต อ ส ง แ ว ด ล อ ม ยงคงเปนสาเหตหลกของวฏจกรการผลตและบรโภคทไมยงยน สงผลใหทรพยากรธรรมชาตรอยหรอและเสอมโทรม มากขน ตลอดจนปรมาณมลพษทสะสมเพมขน ทงน คานยมบรโภคนยมและวตถนยมนบเปนปจจยกระตนใหผบรโภค ตองการบรโภคสนคาใหมๆ อยเสมอ อยางไรกด สอสงคมออนไลน ในปจจบนคอนขางมอทธพลตอการสงเสรม พฤต กรรม ทด แ ล ะ ปองปรามพฤต กรรม ท ไ ม เ หม า ะสม ด ง น น จ งอ าจ เ ป น โอกาส ในการ ใ ช ส อ เ หล า น เพอปรบเปลยนพฤตกรรมการผลตและบรโภคใหมความรบผดชอบตอสงแวดลอมไดมากขน

สวนท 2

โดยสรปจากการวเคราะหสถานการณและสภาพแวดลอมของประเทศในปจจบนและแนวโนมบรบทและเงอนไข การพฒนาภายนอกประเทศดงกลาว สรปไดวา

จดแขงของประเทศไทย ประกอบดวย 1) การมต าแหนงทตงทสามารถเปนศนยกลางกระจายความเชอมโยงทส าคญ

ในภมภาคและเปนการประตสเอเชย (Gate ways of Asia) ทส าคญในแตภาคของประเทศ (2) การเปนฐานการผลตและบรการส าคญ ทหลากหลาย (3) คนไทยโดยเฉลยมการศกษาดขน (4) คนไทยโดยเฉลยมสขภาพดขน (5) ระบบเกอกลในครอบครวไทยเขมแขง และ (6) ความหลากหลายเชงนเวศน

ส าหรบจดออนของประเทศไทย ไดแก (1) การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรสสงคมผสงอายอยางสมบรณ ในระยะเวลา 15 – 20 ป

ตอจากนไป ก าลงคนในวยเดกและวยแรงงานลดลง ผสงอายจะเพมขนอยางรวดเรว สงผลตอศกยภาพทางเศรษฐกจของประเทศ รปแบบการใชจาย การลงทนและการออม ตลอดจนคาใชจายดานสขภาพ ความมนคงทางสงคมและคณภาพชวตผสงอาย (2) ขอจ า กดด านทรพยากร ทงดานแรงงานและทรพยากรธรรมชาต ท ม นยยะตอตนทนการผลต แล ะสภาพแวดลอม ความเปนอยของประชาชน (3) ผลตภาพการผลตของเศรษฐกจไทยยงต า แล ะการพฒนาและการใชนวตกรรมมนอย การลงทนเพอการวจยและพฒนามนอย (4) ปญหาความเหลอมล าในมตตาง ๆ ทมนยยะตอการสรางความสามคคสมานฉนทในสงคม ขอจ ากดตอการยกระดบศกยภาพทนมนษย ความจ าเปนในการลงทนเพอยกระดบ บรการทางสงคมและโครงสรางพนฐาน ท ม คณภาพอยาง ทวถง แล ะการปฏ รปกฎระ เ บยบแล ะกฎหมายทท า ให เ กดความเ ปนธรรมแล ะลดความเหล อมล า แล ะ (5) ความออนแอของการบรหารราชการแผนดน จงจ าเปนตองเรงปฏรประบบราชการและการเมองเพอใหเกดการบรหารราชการทด

ส าหรบเงอนไขภายนอกทส าคญและทาทายตอการพฒนาประเทศไทยในอนาคต ในระยะ 20 ปขางหนา ไดแก

(1) กระแสโลกาภวตนทเขมขนขนอยางตอเนองและมความเสยงและทาทายตอการปรบตวมากขนจากการเคลอนยายอยางเสร และรวดเรวของผคน เงนทน ขอมลขาวสาร องคความรและเทคโนโลย และสนคาและบรการ (2) การรวมกลมเศรษฐกจในภมภาคน าไปส ความเชอมโยงทกระบบในขณะทศนยรวมอ านาจทางเศรษฐกจโลกเคลอนยายมาส เอเชย (3) การเขาสสงคมสงวยของโลก สงผลใหเกดโอกาส ทางธรกจใหมแตมความเสยงใหเกดการแยงชงแรงงานและเงนทน (4) เทคโนโลยทกอใหเกดการเปลยนแปลง อยางฉบพลน จะเปนโอกาสทางธรกจและการด ารงชวตของคนไดอยางมคณภาพมากขน แตในขณะเดยวกนกเปนเงอนไข ทท าใหการแขงขนมความยากล าบากมากขน และหากไมรเทาทนการอาจสงผลเสยจากการน ามาใชไมเหมาะสม (5) สภาพแวดลอม และการเปลยนแปลง ภมอากาศโลกมความผนผวน ความเสยงจากภยธรรมชาตเพมขน รวมทงมความเสยงตอความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน กฏระเบยบและขอตกลงดานสงแวดลอมจะมความเขมขนและเขมงวดขน แตน าหนกเสยงและสทธของประเทศ ก าล งพฒนา ในการควบคม ก า กบหลก เกณฑ ในการด แ ลสภาพแวดลอมจ ะ เพ ม ขนตามร ะด บการพฒนา เศรษฐกจ แล ะการยกระดบระบบมาตรฐานในประ เทศก าลงพฒนา ภาวะ โลกรอนแล ะการเปลยนแปลงสภาวะภ มอากาศทผนผวน และกอใหเกดภยธรรมชาตททวความรนแรงมากขนจะกดดนใหตองมการปรบเปลยนรปแบบการด าเนนธรกจ การด ารงชวต การผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอมมากขน (6) แนวโนมความตองการ พลงงานสะอาดและพลงงานทดแทนเพมขน ต อ ง ส ร า ง ส ม ด ล ค ว า ม ม น ค ง ด า น พ ล ง ง า น แ ล ะ อ า ห า ร ( 7 ) ค ว า ม เ ป น เ ม อ ง ท เ ต บ โ ต อ ย า ง ต อ เ น อ ง และมขอก าหนดของรปแบบและกฎเกณฑทเกยวเนองกบลกษณะการใชพนท และความเปนมตรตอสงแวดลอม (8) การยดถอหลกการ บรหารจดการทดและระบอบประชาธปไตยและสทธมนษยชนทมความเขมขนมากขน

56

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579

สวนท 2

ดง นน ภายใต เงอนไข โครงสราง เศรษฐกจ โครงสรางประชากรแล ะสภาพสงคมทมจดออนหลายด านประกอบกบ ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า ร ท ข า ด ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ แ ล ะ ค ว า ม โ ป ร ง ใ ส จ ะ ส ง ผ ล ใ ห ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ย ง ต อ ง เ ผ ช ญ ก บ แรงกดดนแล ะความเสยงมากขนภายใตสถานการณ ทกระแส โลกาภวตน เ ขม ขน ขน เ ปน โลกไ รพรมแดนอยางแ ทจรง โดยทการเคลอนยายของผคน สนคาและบรการ เงนทน องคความร เทคโนโลย ขอมลและขาวสารตาง ๆ เปนไปอยางเสร สงผล ใ ห ก า ร แ ข ง ข น ใ น ตล า ด โ ล ก ร น แ ร ง ข น โ ด ย ท ป ร ะ เ ท ศต า ง ๆ เ ร ง ผล ก ด น ก า ร เ พ มผ ล ต ภ า พก า รผล ต ร ว ม จ า กก า รล ง ท น ใ น ก า รพฒน า ท น ม น ษ ย แ ล ะ ก า ร ล ง ท น เ พ อ ก า ร ว จ ย แ ล ะ พฒน า ก า รพฒน า ว ท ย า ศ า ส ต ร เ ทค โ น โ ล ย แ ล ะ น ว ต กรรม เพ อ ก าร แ ข ง ขน ขณ ะ เ ด ย ว กน คว า ม เ ส ย ง แ ล ะ ขอ จ า ก ด ท เ ก ด จ า กสภ าพภ มอ าก า ศ ผนผวนรนแรงตอการด า เ นนธร กจแล ะการด า เ นนชวตของผคนก เพม ขน กฎเกณฑ แล ะกฎระ เ บยบของสงคมโลก จงมความเขมงวดมากขนทงในเรองการปลดปลอยมลพษ สทธมนษยชน และกฎระเบยบทางการเงน เปนตน เงอนไขตาง ๆ ด ง กล า ว จ ะ เ ป น แ รง กดด น ใ ห ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ยต อ งป ร บต ว แ ล ะ ม ก า รบ ร ห า รคว า ม เ ส ย งอย า ง ช าญฉล าดม าก ข น โดยทการปรบตวจะตองหยงรากลกลงไปถงการเปลยนแปลงในเชงโครงสรางเพอแกจดออนและควบคไปกบการสรางกลไกเชงรกใหจดแขง ของประเทศเปนประโยชนสงสดแกประชาชนสวนใหญของประเทศซงหากไมสามารถแกปญหาและปฏรปใหสมฤทธผลไดในระยะ 4 -5 ป ต อ จ า ก น ไ ป ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย จ ะ ส ญ เ ส ย ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร แ ข ง ข น ร า ย ไ ด เ ฉ ล ย ข อ ง ป ร ะ ช า ช น จ ะ ไ ม ส า ม า ร ถ ย ก ร ะ ด บ ใ ห ด ข น ไ ด ค ณ ภ าพ คน โ ด ย เ ฉ ล ย จ ะ ย ง ต า แ ล ะ ปญ ห า ค ว า ม เ ห ล อ ม ล า จ ะ ร น แ ร ง ข น รวมทงทรพยากรจะรอยหรอเสอมโทรมลงไปอก และในทสดการพฒนาประเทศ จะไมสามารถยงยนไปไดในระยะยาว

ในขณะทการด าเนนงานและการบรหารจดการภาครฐกยงขาดการบรณาการ ขาดความตอเนองประสทธภาพต า ขาดความโปรงใส และขาดความรบผดชอบและขาดธรรมาภบาล ขณะทปญหาคอรปชนมเปนวงกวาง การด าเนนนโยบายประชานยมไดสรางคานยม การไมพงพาตนเองใหกบประชาชนบางกลมและสรางความเสยหายใหกบประเทศ การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส รวมทงการบรหารจดการน าทงระบบยงมความลาชา การบงคบใชกฎหมายยงขาดประสทธผล กฎระเบยบจ านวนมากลาสมยไมทนกบ การเปลยนแปลงหรอแมแตขดแยงกนเองระหวางกฎหมาย คนไทยยงมปญหาดานคณภาพในทกดาน ขณะทความเหลอมล าและความแตกแยก ในสงคมไทยยงเปนปญหาททาทายมาก รวมทงปญหาในดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทเผชญกบภาวะขยะลนเมอง และสงแวดลอมเสอมโทรมลงในทกดาน

ปญหาในเชงโครงสรางในมตตาง ๆ ดงกลาวเมออยในสถานการณทอทธพลทางการเมองและกลมผลประโยชนตาง ๆ เขามา แทรกแซงในรปแบบทไมเหมาะสมขณะทการบรหารราชการแผนดนและระบบราชการยงขาดประสทธภาพ ขาดความโปรงใส มระบบอปถมภและมการทจรตและคอรรปชนกนอยางกวางขวาง กยงสงผลใหการด าเนนนโยบายมความบดเบอน ไปเออประโยชน ตอ เฉพาะกลม โดยทการด า เนนนโยบายเพอแกปญหาในเชงโครงสรางไมได รบความส าคญเทาทควร จงเ ปนอปสรรค และขอจ ากดใหสนเปลองงบประมาณในการด า เนนนโยบายสาธารณะและการใหบรการสาธารณะทมคณภาพเพอยกระดบ คณภาพช ว ตปร ะช าชน ไ ม ท ว ถง ปร ะกอบกบ มความล า ช า ในการกร ะจ ายอ านาจ แล ะการ แ บงความ รบผดชอบ สองคกรปกครองสวนทองถน จงสงผลใหการแกปญหา และการตอบสนองตอเปาหมายการพฒนาในพนทตาง ๆ ขาดประสทธผล

การวเคราะหสถานการณและแนวโนมในดานตาง ๆ ทงภายในประเทศและภายนอกประเทศ ทบงชถงจดแขง จดออน โอกาส และความเสยง และ ภยคกคาม รวมทงความทาทายในดานตาง ๆ การขบเคลอนการพฒนา ใหประเทศ เจรญกาวหนาไปในอนาคตนนจ าเปนตองก าหนดวสยทศน ในระยะยาว ทตองบรรลพรอมทง แนวยทธศาสตรหลก ในดานตาง ๆ เพอเปนกรอบในการขบเคลอนการพฒนา

57

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


สวนทสวนท 33

วสยทศน เปาหมาย และยทธศาสตร วสยทศน เปาหมาย และยทธศาสตร

59

วสยทศ

น เปาห

มาย

วสยทศ

น เปาห

มาย

และยทธศ

าสตร


าสตร

รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579 สวนท 3

วสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลก

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”หรอเปนคตพจนประจ าชาตวา “มนคง มงคง ยงยน” ทงน วสยทศนดงกลาวจะตองสนองตอบตอผลประโยชนแหงชาต อนไดแก การมเอกราช อธปไตย และบรณภาพแหงเขตอ านาจรฐ การด ารงอยอยางมนคง ยงยนของสถาบนหลกของชาต การด ารงอยอยางมนคงของชาตและประชาชนจากภยคกคามทกรปแบบการอยรวมกนในชาตอยางสนตสขเปนปกแผนมความมนคงทางสงคมทามกลางพหสงคมและการมเกยรตและศกดศรของความเปนมนษยความเจรญเตบโตของชาตความเปนธรรมและความอยดมสขของประชาชนความยงยนของฐานทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมความมนคงทางพลงงานและอาหารความสามารถในการรกษาผลประโยชนของชาตภายใตการเปลยนแปลงของสภาวะแวดลอมระหวางประเทศและการอยรวมกนอยางสนตประสานสอดคลองกนดานความมนคงในประชาคมอาเซยนและประชาคมโลกอยางมเกยรตและศกดศร โดยทความมนคงเปนรากฐานของทง 3 ประการทจะท าใหเกดความมงคงและยงยนได

ความมนคง หมายถง การมความมนคงปลอดภยจากภยและการเปลยนแปลงทงภายในประเทศและภายนอกปร ะ เทศ ในทกร ะดบ ท งร ะดบปร ะ เทศ สงคม ชมชน ครว เรอน แล ะปจ เจกบคคล แล ะมความม นคง ในทกมต ทงมตทางการทหาร เศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการเมอง เชน ประเทศมความมนคงในเอกราชและอธปไตย มการปกครองระบบประชาธปไตยทมพระมหากษตรยทรงเปนพระประมขสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรยมความเขมแขงเปนศนยกลางและเปนทยดเหนยวจตใจของประชาชน มระบบการเมองทมนคงเปนกลไกทน าไปสการบรหารประเทศทตอเนองและโปรงใสตามหลกธรรมาภบาล สงคมมความปรองดองและความสามคค สามารถผนกก าลงเพอพฒนาประเทศ ชมชนมความเขมแขง ครอบครวมความอบอนประชาชนมความมนคงในชวต มงานและรายไดทมนคงพอเพยงกบการด ารงชวต ความมนคงของอาหารพลงงาน และน า มทอยอาศยและความปลอดภยในชวตทรพยสน มการออมส าหรบวยเกษยณ

ความมงคง หมายถง ประเทศไทยมการขยายตวของเศรษฐกจอยางตอเนองและมความยงยนจนเขาส กลมประเทศรายไดสง ความเหลอมล าของการพฒนาลดลง ประชากรมความอยดมสขไดรบผลประโยชนจากการพฒนาอยางเทาเทยมกนมากขน และมการพฒนาอยางทวถงทกภาคสวน (Inclusive Growth) มคณภาพชวตตามมาตรฐานขององคการสหประชาชาต ไมมประชาชนทอยใตเสนความยากจนเศรษฐกจในประเทศมความเขมแขง ขณะเดยวกนตองมความสามารถในการแขงขนกบประเทศตางๆทงในตลาดโลกและตลาดภายในประเทศเพอใหสามารถสรางรายไดทงจากภายในและภายนอกประเทศ ตลอดจนมการสรางฐานเศรษฐกจและสงคมแหงอนาคตเพอใหสอดรบกบบรบทการพฒนาทเปลยนแปลงไป และประเทศไทยมบทบาททส าคญในเวทโลก และมความสมพนธทางเศรษฐกจและการคาอยางแนนแฟนกบประเทศในภมภาคเอเชย เปนจดส าคญของการเชอมโยงในภมภาคทงการคมนาคมขนสง การผลต การคา การลงทน และการท าธรกจ เพอใหเปนพลงในการพฒนา นอกจากนนยงมความสมบรณในทนทจะสามารถสรางการพฒนาตอเนองไปได ไดแก ทนมนษย ทนทางปญญา ทนทางการเงน ทนทเปนเครองมอเครองจกร ทนทางสงคม และทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ความยงยน หมายถง การพฒนาทสามารถสรางความเจรญ รายได และคณภาพชวตของประชาชน ใหเพมขนอยางตอเนอง ซงเปนการเจรญเตบโตของเศรษฐกจทอยบนหลกการใช การรกษาและการฟนฟ ฐานทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน ไมใชทรพยากรธรรมชาตจนเกนพอด ไมสรางมลภาวะตอสงแวดลอม จนเกนความสามารถในการรองรบและเยยวยาของระบบนเวศน การผลตและการบรโภคเปนมตรกบสงแวดลอม และสอดคลองกบเปาหมายการพฒนาท ยงยนของสหประชาชาต (Sustainable Development Goals :SDGs) ทรพยากรธรรมชาตมความอดมสมบรณมากขนและสงแวดลอมมคณภาพดขน คนมความรบผดชอบตอสงคม มความเอออาทร เสยสละเพอผลประโยชนสวนรวม รฐบาลมนโยบายทมงประโยชนสวนรวมอยางยงยน และใหความส าคญกบการมสวนรวมของประชาชน และทกภาคสวนในสงคมยดถอและปฏบตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอการพฒนาในระดบอยางสมดล มเสถยรภาพ และยงยน

60

วสยทศ

น เปาห

มาย

วสยทศ

น เปาห

มาย


าสตร


าสตร


61

วสยทศ

น เปาห

มาย

วสยทศ

น เปาห

มาย


าสตร


าสตร


ทงประชาชน เอกชน ประชาสงคม ในการขบเคลอนการพฒนาเพอการสรางและรกษาไวซง

ผลประโยชนแหงชาตและบรรลวสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว

ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”หรอคตพจนประจ าชาต “มนคง มงคง

ยงยน”เพอใหประเทศมขดความสามารถในการแขงขน มรายไดสงอยในกลมประเทศพฒนาแลวคนไทยม

ความสข อยด กนด สงคมมความมนคง เสมอภาคและเปนธรรม ซงยทธศาสตรชาตทจะใชเปนกรอบแนว

ทางการพฒนาในระยะ 20 ปตอจากนไปจะประกอบดวย 6 ยทธศาสตร ไดแก (1) ยทธศาสตรดานความ

มนคง (2) ยทธศาสตรดานการสรางความสามารถในการแขงขน (3) ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสราง

ศกยภาพคน (4) ยทธศาสตรด านการสรางโอกาสความเสมอภาคและ เท า เทยมกนทางสงคม

(5) ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม และ (6) ยทธศาสตร

ดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

ในการทจะบรรลวสยทศนและท าใหประเทศไทยพฒนาไปสอนาคต

ทพงประสงคนน จ าเปนจะตองมการวางแผนและก าหนดยทธศาสตร

การพฒนาในระยะยาว ......

และก าหนดแนวทางการพฒนาของทกภาคสวนใหขบเคลอนไปในทศทาง

เดยวกน ดงนน จงจ าเปนจะตองก าหนดยทธศาสตรชาตในระยะยาว

เพอถายทอดแนวทางการพฒนาสการปฏบตในแตละชวงเวลา

อยางตอเนองและมบรณาการ และสรางความเขาใจถงอนาคตของ

ประเทศไทยรวมกนและเกดการรวมพลงของทกภาคสวนในสงคม

ยทธศาส

ตรชาต

:กรอ

บการ

พฒ

นาระยะ

ยาว

62

วสยทศ

น เปาห

มาย

วสยทศ

น เปาห

มาย


าสตร


าสตร


ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท

ยทธศาสตรด านความมนคงยทธศาสตรด านความมนคง

11

1.1 การรกษาความสงบภายในประเทศ

1.2 การพฒนาศกยภาพในการปองกนประเทศ

พรอมรบมอกบภยคกคามทงทางทหารและและภยคกคามอนๆ

1.3 บรณาการความรวมมอกบตางประเทศทเออใหเกดความมนคง

ความมงคงทางเศรษฐกจ ปองกนภยคกคามขามชาต และคณภาพชวตของคนในชาต

1.4 การรกษาความมนคงและผลประโยชนทางทรพยากรธรรมชาตและทางทะเล

1.5 การบรหารจดการความมนคงใหสอดคลองกนแผนงานพฒนาอนๆ

เพอชวยเหลอประชาชน และรวมพฒนาประเทศ



11

การก าหนดยทธศาสตรความมนคงมเปาหมายเพอสรางความมนคงในทกระดบ

ต งแตระดบชาต สงคม ชมชน และความมนคงของมนษยจากภยคกคามทงทเปนภยคกคามแบบ

ดงเดมละภยคกคามรปแบบใหมใหเกดความมนคงของสถาบนหลกของชาตความมนคงทาง

การทหารการมนคงแนวชายแดนและเกดความมนคงปลอดภยจากภยคกคามและภยพบตในรปแบบ

ใหมๆ อาท ภยคกคามจากการโจมตทางไซเบอร อาชญากรรมขามชาตและการกอการราย และ

โรคอบตใหมตางๆรวมทงการสรางความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน

ภายใตการวเคราะหสภาพแวดลอมและแนวโนมดานความมนคงทง 3 ระดบ คอ

ความมนคงระดบโลก ไดแก การขยายอทธพลและการเพมบทบาทของประเทศมหาอ านาจ

ในภมภาคตางๆของโลกเพอแสวงหาผลประโยชน การก าหนดระเบยบ/กตการะหวางประเทศ

เพอรกษาสนตภาพ สงแวดลอมและสทธมนษยชนใหตองปฏบตปญหาอาชญากรรมขามชาต

ปญหาความมนคงทางไซเบอรและความเสยงจากการเปลยนแปลงผนผวนของสภาพภมอากาศ

ตอความมนคง ดานอาหาร แหลงน า และพลงงาน

ความมนในภมภาค ประกอบดวย ความรวมมอระดบภมภาคเพอสรางพลงทางเศรษฐกจและรกษาความ

มนคงรวมกน ความขดแยงทางดนแดน เนองจากความไมชดเจนของเสนเขตแดนและอาณาเขต

ทางทะเลระหวางกนและปญหายายถนฐานของประชากรระหวางกนและจากประเทศอนๆ เขาสประเทศไทย และ

ความมนคงภายในประเทศมแนวโนมทยงด ารงอย ไดแก ความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต

ประเดน ความขดแยงของคนในชาต ปญหายาเสพตด ซงจะสงผลกระทบส าคญตอการพฒนา

เศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการเมองของประเทศในระยะ 20 ปขางหนา



11

ดงนน ยทธศาสตรน จงใหมงเนนทงการรกษาความสงบภายในประเทศโดยการเสรมสรางความมนคง

ของสถาบนหลกของชาตและการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

ปองกนและแกไขการกอความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใตดวยการเสรมสรางสนตสขและพฒนา

ใหตรงกบความตองการของประชาชน โดยยดหลกแนวทาง “เขาใจ เขาถง พฒนา”

รวมทงการบรหารจดการและการฟนฟสภาพแวดลอมและกลไกพนฐานดานความมนคง รวมถงพฒนา

กลไกการพฒนางานความมนคง ขจดการทจรตและประพฤตมชอบ การสรางความเปนธรรม

ลดความเหลอมล าในทกมต กระจายอ านาจ และสรางความเชอมนในกระบวนการยตธรรมตามหลก

นตธรรม

ในขณะเดยวกนกมงเนนการพฒนาศกยภาพในการปองกนประเทศพรอมรบมอกบภยคกคาม

ทงทางทหาร และภยคกคามอนๆ ทงจากการสรางขดความสามารถภายในและการสรางความรวมมอกบ

ประเทศเพอนบานและมตรประเทศ นอกจากน การบรณาการความรวมมอกบตางประเทศทเออใหเกด

ความมนคงในทกดานและปองกนภยคกคามจากอาชญากรรมขามชาตในทกรปแบบกเปนแนวทาง

ทมความส าคญมากขนภายใตภมทศนโลกไรพรมแดนและการเปลยนแปลงดานภมรฐศาสตรทเปนเครอขาย

ซบซอนขนมาก โดยเฉพาะอยางยงในการวางระบบบรหารจดการความเสยงจากการโจมตทางไซเบอร

และ การบรหารจดการภยพบตและภยในรปแบบใหม ๆ ทตองบรณาการความรวมมอใหเกดผล

ขณะเดยวกนกตองก าหนดยทธศาสตรทจะรกษาไวซงความมนคงและผลประโยชนทางทรพยากรธรรมชาต

และทางทะเล ทงน การบรหารจดการความมนคงในทกดานทกระดบจะตองใหสอดคลองกนแผนงานพฒนา

อนๆ และการสนบสนนการด าเนนการเพอสรางความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน

การก าหนดยทธศาสตรความมนคงมเปาหมายเพอสรางความมนคงในทกระดบตงแตระดบชาต สงคม ชมชน และความมนคงของมนษยจากภยคกคามทงปวง และเปนความมนคงในทกดาน ทงความมนคงของสถาบนหลกของชาต ความมนคงทางการทหาร การมนคงแนวชายแดน ความมนคงปลอดภยจากภยคกคามและภยพบต ในรปแบบใหม ๆ รวมทงความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน บนพนฐานการวเคราะห สถานการณความมนคงทง 3 ระดบ คอ ความมนคงระดบโลก ไดแก การขยายอทธพลและ การเพมบทบาทของประเทศมหาอ านาจ ในภมภาคตางๆ ของโลกเพอแสวงหาผลประโยชน การก าหนดระเบยบ/กตการะหวางประเทศ เพอรกษาสนตภาพ สงแวดลอม และสทธมนษยชน ใหตองปฏบต ปญหาอาชญากรรมขามชาต ปญหาควา ม มนคงทา ง ไ ซ เ บอ ร แ ล ะคว าม เ ส ย งจ าก การ เ ปล ยน แ ปลงผ นผวน ของสภาพภมอากาศตอความมนคงดานอาหาร แหลงน า และพลงงาน ความมนคงในภมภาค ประกอบดวย

ความรวมมอระดบภมภาคเพอสรางพลงทางเศรษฐกจ และรกษาความมนคงรวมกน ความขดแยงทางดนแดน เนองจากความไมชดเจนของเสนเขตแดนและอาณาเขตทางทะเล ระหวางกน และปญหายายถนฐานของประชากร ระหวางกนและจากประเทศอนๆ เขาสประเทศไทย และความมนคงภายในประเทศมแนวโนมทยงด ารงอย ไดแก ความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต ประเดนความขดแยงของคนในชาต ปญหายาเสพตด ซงจะสงผลกระทบอยางมนยยะส าคญ ตอการพฒนาเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการเมองของประเทศในระยะ 20 ป ขางหนา

โดยยทธศาสตรนใหความส าคญกบการบรหารจดการและการฟนฟพนฐานดานความมนคงทมความจ าเปนตองด าเนนการ ใหบรรลเปาหมาย ทเนนการปองกนเชดชสถาบนพระมหากษตรยใหเปนสถาบนหลกของประเทศ สรางสงคมทมความสมานฉนท มความสมพนธและรวมมอดานความมนคงในกลมประเทศสมาชกอาเซยน มตรประเทศ และนานาประเทศในการปองกนภยคกคาม ในรปแบบตางๆ ควบคไปกบรกษาผลประโยชนชาต รวมทงการสนบสนนการด าเนนการเพอสรางความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน โดยมแนวทางและประเดนการพฒนาทส าคญ ดงน

1.1 การรกษาความสงบภายในประเทศ 1.1.1 เสรมสรางความมนคงของสถาบนหลกของชาต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย ทรงเปนประมข สรางจตส านกของคนในชาตใหมความจงรกภกด และธ ารงรกษาสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย 1.1.2 ปองกนและแกไขการกอความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต มงเนนการเสรมสรางสนตสข การสงเสรมระบบงาน ยตธรรม และการมสวนรวมของประชาชนอยางเหมาะสม ขจดความขดแยง ลดความรนแรง และพฒนาใหตรงกบ ความตองการของประชาชน

โ ด ย ย ด ห ล ก แ น ว ท า ง “เ ข า ใ จ เ ข า ถ ง พ ฒ น า ” ร ว ม ถ ง เ ส ร ม ส ร า ง พ ห ส ง ค ม ในจงหวดชายแดนภาคใตใหเปนพลงการปองกนและแกไขปญหาทเกดขน 1.1.3 สงเสรมสภาพแวดลอม/แนวทาง/กลไก ทสามารถขจดสาเหตของประเดนปญหาความมนคงทส าคญและใหความส าคญกบ การเสรมสรางความสามคคในชาต รวมถง พฒนากลไกการบรหารประเทศ/พฒนางานความมนคง ขจดการทจรต และประพฤตมชอบ สรางความเปนธรรม ลดความเหลอมล าในทกมต กระจายอ านาจ และสรางความเชอมนในกระบวนการยตธรรม ตามหลกนตธรรม

1.2 การพฒนาศกยภาพในการปองกนประเทศ พรอมรบมอกบภยคกคามทงทางทหารและและภยคกคามอนๆ 1.2.1 เสรมสรางและพฒนาขดความสามารถของระบบงานขาวกรองอยางตอเนองใหสามารถประเมนสถานการณในระยะยาวไดอยาง แมนย า พฒนาความเปนหนสวนทางการขาวกรองกบทกภาคสวน รวมถงพฒนาศกยภาพของบคลากร และเทคโนโลยทเกยวของ ตลอดจนพฒนาระบบระบบฐานขอมลดานความมนคงใหมความทนสมย ครอบคลมความตองการการใชงานอยางครบถวน 1.2.2 พฒนาเสรมสรางศกยภาพการผนกก าลงปองกนประเทศ และพฒนาโครงสรางก าลงและยทโธปกรณทเหมาะสมแกการ ปองกนประเทศ และการรกษาความสงบเรยบรอยภายในประเทศ รวมถงสงเสรมการวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยปองกน ประเทศ ตลอดจนสรางความรวมมอกบประเทศเพอนบานและมตรประเทศ รวมถงมการรกษาสนตภาพในกรอบความรวมมอ ทเกยวของ 1.2.3 พฒนาประสทธภาพระบบการเตรยมพรอมแหงชาต และระบบการบรหารจดการสาธารณภยและความมนคงแบบใหม ใหมความพรอมเผชญกบภาวะไมปกตและและภยคกคามทกรปแบบ สามารถบรณาการความรวมมอจากทกภาคสวนใหสามารถ สนบสนนการบรหารจดการตงแตในระดบชาต รวมถงสงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางประเทศ

66

ความ

มนคง

ความ

มนคง


1.3 บ รณาก ารความร วมม อก บ ต างปร ะ เ ทศท เ อ อ ใ ห เ ก ด คว ามม น คง คว ามม งค ง ท าง เศรษฐก จ ปองกนภยคกคามขามชาต และคณภาพชวตของคนในชาต

1.3.1 เสรมสรางบทบาทของไทยในการพฒนาผลประโยชนรวมกนระหวางผลประโยชนของชาตกบผลประโยชนของภมภาค และนานาประเทศ ทสามารถเกอหนนใหเกดความมนคง ความมงคงทางเศรษฐกจ และคณภาพชวตของคนในชาตไดอยางยงยน ตลอดจนพฒนาระบบ กลไก มาตรการและความรวมมอระหวางประเทศทกระดบใหสอดคลองกบกฎหมายระหวางประเทศ เปาหมายของสหประชาชาต เพอรกษาเสถยรภาพในระดบภมภาคและระดบโลก ตลอดจนรวมมอกนปองกนและแกไขปญหา หรอภยคกคามความมนคง

1.3.3 พฒนาประสทธภาพกลไก/กฎหมาย/ระ เ บยบปฏ บต/แนวทางการบรหารจดการ ในการปองกน แ ก ไข ปญหาการคามนษยรวมถงพฒนาเครอขายความรวมมอกบมตรประเทศและองคการระหวางประเทศในด าเนนการดงกลาวรวมกน

1.3.4 เ ส รมส ร างความ มนคงแล ะปก ปอง โครงส รางพ นฐ าน/สาธารณป โภค ทบ รหารจ ดการด วย ไซ เบอ ร ใหปลอดภยจากการโจมต รวมถงสงเสรมวฒนธรรม สรางความตระหนกรในการใชไซเบอรในทางทเหมาะสม ตลอดจน พฒนา ขดความสามารถขององคกร/บคลากรรบผดชอบด าน ไซ เบอร ให มความ เช ยวชาญอย างตอ เ นอง เพอ ใหส ามารถรบมอ กบภยคกคามทางไซ เบอร ทงยามปกต ยามเ กด เหต การฟนตว/ฟ นฟหลง เ กด เหต แล ะ การเยยวยาแกไขผลกระทบ

1.4 การรกษาความมนคงและผลประโยชนทางทรพยากรธรรมชาตและทางทะเล

1.4.1 พฒนาประสทธภาพแนวทางการบรหารจดการ/ขอกฎหมายทเกยวของ สงเสรมการวจยและพฒนา การน านวตกรรม และเทคโนโลยสมยใหม สรางความตระหนกรตอประชาชน ตลอดจนน าเปาหมาย/แนวทาง/มาตรฐานสากลมาปรบใช ในการรกษาความมนคงของฐานทรพยากรทางธรรมชาตและสงแวดลอม ความมนคงทางพลงงาน น า และอาหาร

1.4.2 บรหารจดการความมนคงชายแดนและชายฝงทะเล โดยเสรมสรางความสมพนธ และความไววางใจระหวางผน าระดบสง ของไทยกบประเทศรอบบานและอาเซยน พฒนาสการเปนหนสวนทางยทธศาสตรในลกษณะของการรวมมอปองกน และแกไขปญหาความมนคง โดยเฉพาะการพฒนาระบบตรวจคน เขาเมอง ระบบเฝาตรวจตดตาม เพอปองกนปญหา ขามพรมแดน และการเรงรดใหเกดการส ารวจและจดท าหลกเขตแดนทงทางบกและทางทะเลเพอแกไขปญหาการอางสทธทบซอน

1.5 การบรหารจดการความมนคงใหสอดคลองกนแผนงานพฒนาอนๆ เพอชวยเหลอประชาชน และรวมพฒนาประเทศ

โดยพฒนาและสงเสรมกระบวนการท างานของกลไกทเกยวของในมตงานดานความมนคง โดยบรณาการการด าเนนงานใหเชอมโยงกน ทงระบบ รวมถงภาคเครอขายทเกยวของในแตละเรองใหมความเปนเอกภาพ และ พฒนาปรบปรงกฎหมายใหเออตอการด าเนนงาน ตลอดจนใหความส าคญกบการมสวนรวมของภาคสวนทเกยวของในการขบเคลอนยทธศาสตรใหบงเกดผลเปนรปธรรมเพอชวย เหลอประชาชน และรวมพฒนาประเทศ เพอใหเกดความมนคงและการเตรยมความพรอมของประเทศ

67

ความ

มนคง

ความ

มนคง

1.3.2 สรางเสรมประสทธภาพการปองกน แกไข ระงบยบยง ฟนฟ ภยจากการ กอการรายและอาชญากรรมขามชาต ทกรปแบบ โดยบญญตกฎหมายท เ กยวของพฒนา ศกยภาพบคลากร น าเทคโนโลยททนสมยมาปรบใชในการ ด าเนนการ เสรมสรางจ ต ส า น ก ภ ม ค ม ก น ใ ห ก บ ค น ใ น ส ง ค ม ต ล อ ด จ นพฒ น า กรอบความรวมมอ ระหวางประเทศในการผลกดนการปองกนและ แกไขปญหาอาชญากรรมขามชาตใหบงเกดผลเปนรปธรรม



ยทธศาสตรด านการสรางยทธศาสตรด านการสราง ความสามารถในการแขงขน ความสามารถในการแขงขน

22

2.1 การพฒนาภาคการผลตและบรการ

2.2 การพฒนาสงคมผประกอบการ (Entrepreneurial Society)

เพอสรางผประกอบการทางธรกจ

2.3 การพฒนาปจจยสนบสนนและการพฒนาโครงสรางพนฐาน

เพอเพมขดความสามารถในการแขงขน

2.4 การวางรากฐานทแขงแกรงเพอสนบสนนการเพมขดความสามารถในการแขงขน


ยทธศาสตรด านการสรางยทธศาสตรด านการสราง ความสามารถในการแขงขน ความสามารถในการแขงขน

22

หวใจส าคญของความสามารถในการแขงขนของประเทศ คอ เพมผลตภาพการผลต

(Productivity) โดยใชวทยาศาสตร เทคโน โลย วจยและพฒนา และนวตกรรมในทกสาขา

ของภาคการผลตและบรการทเปนฐานรายไดเดมและทตอยอดเปนฐานรายไดใหม

การเปลยนแปลงทส าคญจะเกดขนทงในดานประสทธภาพ (Efficiency) และการเพมมลคาของ

สนคาและบรการจากความคดสรางสรรคและนวตกรรม (Value creation) ผประกอบการไทยจะตอง

“ผลตไดขายเปน” และมความสามารถทจะ “รจกและเขาใจแนวโนมตลาด” เพอสรางคณคา

ของสนคาและบรการทตอบโจทยความตองการของผบรโภคและกาวเขาสการเปนผน าในตลาด

สนคา และบรการทส าคญของภมภาคและของโลกได

ยทธศาสตรการเพมขดความสามารถในการแขงขนจงประกอบดวยแนวทางการพฒนา

ภาคการผลตและบรการ ซงมงเนนทการพฒนาเพมผลตภาพการผลตตลอดหวงโซมลคา

เพอกาวกระโดดไปสการเปนฐานการผลตและบรการท โดดเดนในดาน เศรษฐกจฐานชวภาพ

โดยยกระดบส เกษตรสมยใหมท เปนพนฐานส าคญและเปนฐานการผลตสนคาเกษตร อาหาร

พ ล ง ง า น แล ะ ว สด ช ว ภ าพด วยนว ตกรรม ยกร ะ ด บศ กยภ าพ ภาคอตสาหกรรม

ใหแขงขนไดบนฐานเทคโนโลยขนกาวหนา พฒนาความหลากหลาย คณภาพ และสร าง

เอกลกษณการทองเทยวไทย และพฒนา ธรกจบรการทมศกยภาพใหมๆ ทสรางรายไดสง


ยทธศาสตรด านการสร างความสามารถในการแขงขน ยทธศาสตรด านการสร างความสามารถในการแขงขน 22

ใ นขณะ เด ยวก นการพฒนาส งคมผ ปร ะกอบการ (Entrepreneurial Society) เพ อสร า ง ผประกอบการทางธรกจทพจารณาโอกาสทางธรกจใหมๆ ดวยการใช เทคโนโลยและนวตกรรม ขบ เคลอนใหธรกจ (From Entrepreneur to Technopreneur) สการ เปน “ผผลตได ขาย เปน” กมความส าคญตอการเพมผลผลตภาพการผลตและการยกระดบขดความสามารถในการแขงขนทาง เศรษฐกจของภาคการผลตและบรการไทยตลอดหวงโซมลค า โดยตองมงพฒนาทงด าน ศกยภาพของผประกอบการ และปจจยแวดลอมทส าคญ การพฒนาในแนวทางส าคญดงกลาวขางตนจะสมฤทธไดกตอเมอมการพฒนาปจจยสนบสนน การเพมขดความสามารถในการแขงขนรองรบอยางเหมาะสม ทงการลงทน พฒนาโครงสรางพนฐาน และระบบโลจสตกสและการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ตลอดหวงโซมลคา เพอกาวขามกบดกจากผซอเทคโนโลย ไปสการเปนผผลต และขายเทคโนโลยโดยเนนการวจยและพฒนา วทยาศาสตรและเทคโนโลยข นพนฐานเพอสรางองคความร ความคด และเทคโนโลยตนน า สการ พฒนาเทคโนโลยตนแบบ และเพอวางรากฐานความเขมขนในการตอยอดเทคโนโลยจากตางประเทศ และน าไปใชประโยชนทงเชงพาณชย สงคม และชมชน รวมถงการพฒนาและวจย แบบวศวกรรม ย อ น ก ล บ เพ อ เ ตร ย มคว ามพร อม ในก ารพฒนา เ ทค โ น โลย เ พ ออ ตส าหกรรมอน าคต ทยงตองอาศยเทคโนโลยจากตางประเทศ ขณะเดยวกนกตองการวางรากฐานทแขงแกรงเพอสนบสนนการเพมขดความสามารถในการ แขงขนทงในดานเสถยรภาพและสมรรถนะทางเศรษฐกจมหภาคโดยเฉพาะอยางยงการปรบปรงกลไกภาครฐ ในการบรหารเศรษฐกจ การคลง และงบประมาณของประเทศ ใหสามารถสนบสนนการน ายทธศาสตร การพฒนาไปสการจดสรรงบประมาณและการขบเคลอนสการปฏบตไดอยางสอดประสานและเกด บรณาการควบคไปกบการด าเนนยทธศาสตรการเชอมโยงกบภมภาคและเศรษฐกจโลก โดยมงเนน การพฒนาความรวมมอระหวางประเทศเพอการพฒนา การด าเนนยทธศาสตรความรวมมอ เพอการพฒนาภายใตกรอบ CLMVT และสงเสรมการลงทนไทยในตางประเทศของผประกอบการไทย รวมทง การพฒนาพนท พนท เศรษฐกจพเศษ ภาคและเมอง เพอใหประเทศไทยสามารถใชจดแขงจดเดน ของแตละพนท และชมชนเพอเสรมหนนการพฒนาเศรษฐกจในภาพรวมได อกทงเปนการสนบสนน การกระจายความมงคงไปสภมภาคตางๆ ในประเทศ ชวยลดความเหลอมล าในทกมต และสราง ความเขมแขงของเศรษฐกจและสงคมในระดบทองถนไดอยางยงยน รวมถงการพฒนาเศรษฐกจ ฐานรากเพอสรางระบบเศรษฐกจชมชนทองถน ใหสามารถพงตนเอง ชวยเหลอเออเฟอซงกนและกน มคณธรรม และเปนระบบเศรษฐกจทเออใหเกดการพฒนาดานอนๆ ในพนท

71

การก าหนดยทธศาสตรในการเพมขดความสามารถในการแขงขน ของประเทศทจะกอใหเกดความมงคงไปไกอยางยงยนในระยะยาวนน หวใจส าคญคอ .....

การเพมภาพการผลต (productivity)

บนพนฐานของการพฒนาและใชวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจยและพฒนา และนวตกรรม ทผสมผสานกบการพฒนาทรพยากรมนษยใหสอดคลอง ซงจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทงในดานประสทธภาพ (efficiency) และการสรางมลคาของสนคาและบรการทสงขน (value creation)

การส

รางค

วามส

ามารถ

ในการแขง

ขน

เปาหมายส าคญ ของเพมขดความสามารถในการแขงขนคอ ประเทศไทยถกจดอนดบไมต ากวา 1 ใน 10 ของ

การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของโลกโดยองคกรตาง ๆ และเพมผลตภาพการผลตรวมไมต ากวารอยละ

3 ตอป ซงเปนเปาหมายหนงทจะน าไปสเปาหมายการเพมอตราการขยายตวของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ

(GDP) เปนเฉลยประมาณรอยละ 4-5 ตอปในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 และเพมขนเปน

ไมต ากวารอยละ 5 ในชวง 15 ป หลงจากนน และเพมรายไดตอหวเปนอยางนอย 15 ,000 ดอลลาร สรอ. หรอ

ประมาณ 500,000 ตอป โดยแนวทางและประเดนการพฒนาทส าคญ มดงน

15,000

รายไดตอคน

USD/ป

5–6%

GDP ขยายตว

ตลอด 15 ป

ผลตภาพ

3%

ตอป

ผลตได ขายเปน


ยทธศาสตรยทธศาสตร

22

S1 การพฒนาภาคการผลตและบรการ

S2

S3

การพฒนาปจจยสนบสนนและการพฒนาโครงสราง พนฐานเพอเพมขดความ สามารถในการแขงขน

S4

การพฒนาสงคม ผประกอบการ (Entrepreneurial Society) เพอสรางผประกอบการทางธรกจ

การวางรากฐานทแขงแกรง เพอสนบสนน การเพมขดความสามารถ ในการแขงขน

ยทธศาสตรด านการสรางความสามารถในการแขงขน ยทธศาสตรด านการสรางความสามารถในการแขงขน

72 รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579

สวนท 3

73

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน


เกษตรกรสมยใหมเกษตรกรสมยใหม

บรหารความเสยงบรหารความเสยง

ใชเทคโนโลยทนสมยใชเทคโนโลยทนสมย

บรหารจดการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตทรพยากรธรรมชาต

ดน

น า ปา แร

ระบบนเวศ

พฒนาหวงโซอปทานพฒนาหวงโซอปทาน

และรวมมอรปแบบคลสเตอรและรวมมอรปแบบคลสเตอร

เทคโนโลยแมนย าเทคโนโลยแมนย า

((Precision TechnologyPrecision Technology))

มคณภาพและประสทธภาพมคณภาพและประสทธภาพในการผลตในการผลต

ประยกตใชภมปญญาและ ประยกตใชภมปญญาและ การวจยและพฒนาการวจยและพฒนา

พฒนาภาคเกษตรสฐานชวภาพ

1 เกษตร อาหาร

2 พลงงาน

3 เศรษฐกจชวภาพ

โ ด ย เ ฉพ า ะ อ ต ส า ห กร รมพล ง ง า น แ ล ะ ว ส ด ช ว ภ าพ ไดอยางครบวงจร ควบค ไปกบ สง เส รมการเชอมโยง แ ล ะ ค ว า ม ร ว ม ม อ ข อ ง เ ก ษ ต ร ก ร ใ น ล ก ษณ ะ ท เ ป น เครอขายและคลสเตอรทเขมแขง นอกจากน การพฒนา ตองมงเนนทการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม คณภาพ มาตรฐานและปลอดภย เพอใหประเทศไทย สามารถเปนผน า ด า น น ว ต ก ร ร ม ก า ร เ ก ษ ต ร แ ล ะ อ า ห า ร ใ น ภ ม ภ า ค อา เซยนแล ะ โลก ในขณะ เดยวกนตองสามารถท า ให เ กด ความมนคงทางอาหารภายในประเทศดวย

มงเนนทการพฒนาเพมผลตภาพการผลตตลอดหวงโซมลคา เพอกาวกระโดดไปสการเปนฐานการผลตและบรการทโดดเดนในดาน เศรษฐกจ ฐานชวภาพ อตสาหกรรมอาหารและ อตสาหกรรม แล ะบ รการ แหงอนาคต เพอ ทจ ะ เพ มราย ได จากฐาน เด ม และตอยอดไปสการสรางฐานรายไดใหม โดยตองมการพฒนา ในประเดนหลก ดงน

2.1.1 การพฒนาเศรษฐกจฐานชวภาพโดยยกระดบส เกษตรสมยใหมทเปนพนฐานส าคญและเปนฐานการผลตสนคาเกษตร อาหาร พลงงาน และวสดชวภาพดวยนวตกรรม

โดยพฒนาเกษตรกรใหเปนเกษตรอจฉรยะ (Smart Farmer) ท ‘ผลตไดขายเปน’ เขาใจตลาด ปรบตวเขากบเทคโนโลยไดอยางรวดเรวและประยกตใชไดอยางชาญฉลาด และมความสามารถในการบรหารจดการมากขน โดยเฉพาะการบรหารความเสยงในดานตางๆ ทงในดานความแปรปรวนของสภาพภมอากาศและความผนผวนของตลาดและความตองการของผบรโภคในรปแบบใหมๆ รวมทงสงเสรมการวจย พฒนา และใชเทคโนโลย นวตกรรม โดยเฉพาะ เทคโนโลยชวภาพ ผสมผสานการใชภมปญญา และเทคโนโลยดานความแมนย า (Precision Technology) ในการยกระดบคณภาพและประสทธภาพการผลต ตลอดหวงโซอปทาน ตงแตดานวตถดบ พนธ กระบวนการผลตทสอดคลองกบศกยภาพของพนท การแปรรป และการพฒนาความตองการของตลาด ตลอดจนสรางกลไกการเชอมโยงระหวางสนคาเกษตร อตสาหกรรมตอเนองอนๆ

2.1.2 บรหารจดการทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานของการ ผลตภาคเกษตรอยางมประสทธภาพเพอใหมความเขมแขงและยงยน

โดยตองมการวางแผนการบรหารทรพยากรธรรมชาต

ของประเทศทงระบบ ทงทดน แหลงน า ปาไม สนแร เพอใหม

การ เ ขาถง การใชประ โยชน การอนรกษ แล ะการฟนฟ

ทรพยากรธรรมชาตอยางเหมาะสม คมคา มประสทธภาพ

และสมดล สามารถเปนฐานของภาคการผลต ทงเกษตรและ

อตสาหกรรมทมมลคาเพมสง ในขณะเดยวกนตองไมเกด

ผลกระทบในทางลบตอสงแวดลอมและระบบนเวศ และทส าคญ

คอ ชวยสรางความมนคงของประเทศในดานพลงงานและ

อาหาร โ ดย ม ง เ น นการส ง เส รม ใ ห ปร ะ ช า ชน ในช มชน

มความรสกเปนเจาของทรพยากรและมสวนรวมกบหนวยงานรฐ

ในทองถนในการด แลรกษา ฟนฟ แล ะพฒนาทรพยากร

ธรรมชาตในชมชนอยางตอเนอง



เพอสรางสรรครปแบบการด าเนนธรกจแนวใหมทตอบโจทยความตองการแล ะว ถชวตของผบ ร โภคท เปลยนแปลงไป รวมทงมความสามารถในการจดการและพฒนาเทคโนโลยไดดวยตนเอง ประเดนการพฒนาทส าคญอกประการหนง คอ การสรางระบบและกลไกทท าใหเกดความเชอมโยงทเขมแขงของหวงโซการผลตภาคอตสาหกรรมและอตสาหกรรมเกยวเนองอนๆ ตามแนวทางคลสเตอร เพอใหสามารถยกระดบความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมตลอดหวงโซการผลต ซงจะชวยใหผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) สามารถยกระดบศกยภาพใหสงขนดวยการเชอมโยงกบผประกอบการขนาดใหญ รวมทงตองมงสงเสรมการยกระดบการผลตผลตภณฑของชมชนใหสามารถเปนฐานรายไดและสรางความเขมแขงทยงยนของเศรษฐกจในระดบชมชน รวมทงสามารถเปนฐานของการผลตของอตสาหกรรมในระดบทใหญและซบซอนมากขนได และในระยะยาว SMEs ไทยจะตองมศกยภาพในการสรางแบรนดทเปนทยอมรบในระดบสากลดวย นอกจากน การพฒนาอตสาหกรรมใน ทกระดบจะตองใหความส าคญกบการอยรวมกนกบชมชนไดอยางด และไมสรางผลกระทบในทางลบตอสงแวดลอมและชมชน

2.1.3 ยกระดบศกยภาพภาคอตสาหกรรมใหแขงขนได บนฐานเทคโนโลยขนกาวหนา

ซงหวใจส าคญอยทการพฒนาเทคโนโลยและการพฒนาคน โดยในดานเทคโนโลย ในระยะแรกจ าเปนตองท าการศกษาอยางลกซงเพอก าหนดเทคโนโลยเปาหมายทจะพฒนาเพอรองรบการปรบโครงสรางและยกระดบภาคอตสาหกรรมไปสระดบขนทกาวหนามากขน ประกอบกบสงเสรมการใชเ ท ค โ น โ ล ย ข น ส ง ข นตลอดห ว ง โ ซ ก า รผล ต ขอ งอตสาหกรรม โดยเฉพาะในอตสาหกรรมฐานรายไดเดมทไทยมศกยภาพอยในปจจบน เชน อตสาหกรรมการเกษตร อตสาหกรรมยานยนต อตสาหกรรมสรางสรรค ในขณะเดยวกนตองมการวางแผนและแนวทางทชดเจนและเปนระบบเพอสรางเทคโนโลยขนสงของไทยเอง ซงตองมการลงทนดานการวจยและพฒนาและด าเนนการอยางจรงจงและตอเนองในระยะยาว รวมทงสรางระบบ กลไก และปจจยสนบสนนอนๆ เพอใหผประกอบการอตสาหกรรมเขามามสวนรวมในการวจยพฒนาเทคโนโลยใหมๆ ดวยในขณะเดยวกน ตองเรงสรางอตสาหกรรมฐานรายไดใหม โดยตอยอดจากศกยภาพของอตสาหกรรมฐานรายไดเดมทประเทศไทยมศกยภาพสงอยแลวในปจจบน ผนวกกบการใชโอกาสของเทคโนโลยแหงอนาคตและบรบทโลกในอนาคต ซงอตสาหกรรมทไทยมศกยภาพตอยอดไปสอตสาหกรรมทจะเปนฐานรายไดส าคญในอนาคตได เชน อตสาหกรรมฐานชวภาพ (Bio-based Industry) อตสาหกรรมระบบอตโนมตและหนยนต (Automation and Robotics) เปนตน นอกจากน ดานการพฒนาคน ในระยะแรกตองมงพฒนาทกษะและองคความรของก าลงคนในอตสาหกรรมใหสามารถปรบเปลยนใหทนกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย และมทกษะทหลากหลาย (Multi-skills) มากขน และในระยะยาวทจะตองมการด าเนนการอยางตอเนอง จ าเปนตองใหความส าคญกบการลงทนดานการพฒนาบคลากรเพอรองรบการเตบโตของอตสาหกรรมซงจะตองเผชญกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยทพลกโฉมหนาการผลตและต ล า ด ใ น อ น า ค ต ซ ง บ ค ล า ก ร ใ น ท ก ร ะ ด บ ข อ งภาคอตสาหกรรม ทงระดบแรงงาน ผเชยวชาญเฉพาะดาน นวตกรรม รวมทงผประกอบการ จะตองมความสามารถในการปรบตวและใชโอกาสของความกาวหนาทางเทคโนโลย

74

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.1.4 พฒนาความหลากหลาย คณภาพ และสรางเอกลกษณ การทองเทยวไทย

เพอใหประเทศไทยเปนจดหมายปลายทางทส าคญของการทองเทยวโลก ทมความเปนมออาชพและสรางความประทบใจทคมคากบนกทองเทยวทวโลก โดยตองเนนการทองเทยวทมคณภาพ สามารถสรางรายไดจากการทองเทยวทสงขนใหกบประเทศ ในระยะยาวตองเนนการพฒนาการทองเทยวทมคณภาพอยางยงยน โดยไมกอใหเกดความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไมท าลายวถชวตและเอกลกษณของชมชน รวมทงพฒนาเมองทองเทยวหลกทมเอกลกษณเฉพาะของแตละเมอง เพอเปนแมเหลกดงดดนกทองเทยวเขามาและกระจายโอกาสในการสรางรายไดไปส เมองและชมชมทอยใกลเคยง ในขณะเดยวกน ตองใชประโยชนจากการทองเทยวใหเออตอการพฒนาอตสาหกรรมการผลตอนๆ ทเ กยวของดวย เชน ผลตภณฑชมชน อตสาหกรรมเกษตร เปนตน นอกจากนตองใชความไดเปรยบเชงทตงทางภมศาสตรทเปนศนยกลางของภมภาค เพอพฒนาการเชอมโยงการทองเทยวไทยกบประเทศอนๆ ในภมภาคเอเชย ซงจะชวยยกระดบใหประเทศไทยเปนหนงในประเทศเปาหมายทนกทองเทยวทกคนตองไปเทยว


75

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน


การพฒนาความหลากหลาย คณภาพ และสรางเอกลกษณการทองเทยวไทย

2.1.5 พฒนาธรกจบรการทมศกยภาพใหมๆ ทสรางรายไดสง

ประเทศไทยมพนฐานทเขมแขงในดานการบรการดวยอธยาศยไมตรอนด รวมทงความสามารถในดานการออกแบบและความคดสรางสรรค ซงเปนพนฐานส าคญในการพฒนาตอยอดไปสธรกจบรการสาขาใหมๆ ทตอบสนองวถชวตของคนทเปลยนไปตามโครงสรางทางสงคม โครงสรางประชากร เทคโนโลย และบรบทใหมๆ ในอนาคต สาขาบรการทมศกยภาพจะตองอยบนพนฐานของการคดสรางสรรคในการออกแบบรปแบบการบรการทผสมผสานความกาวหนาทางเทคโนโลย เชน เทคโนโลยดจทล และ Internet of Things กบเอกลกษณความเปนไทย (Thainess) โดยประเทศไทยมสาขาบรการทมศกยภาพทสอดคลองกบบรบทโลกในอนาคต ไดแก ธรกจบรการสขภาพและการเสรมสรางสขภาวะ (Health and Wellness Services) และสถานบรการสขภาพและความงาม (Wellness) และการสงเสรมธรกจบรการทางการแพทย โดยตองมการลงทนอยางจรงจงในการผลตบคลากรทางการแพทย การวจยและพฒนาเทคโนโลยทางการแพทยและเครองมอแพทย รวมทงมาตรฐานการบรการ เพอใหประเทศไทยสามารถเปนเจาของเทคโนโลยไดเอง ซงจะเปนการสรางฐานทเขมแขงในการเปนศนยกลางบรการทางการแพทย (Medical Service Hub) ของภมภาคในระยะตอไป นอกจากน สงเสรมสาขาบรการอนทมศกยภาพ และแนวโนมทจะเกดขนในอนาคต โดยตองพฒนาดานโครงสรางพนฐานรองรบทเหมาะสม การปรบปรงกฏระเบยบใหเออตอการลงทนและการเขามาใชบรการตางๆ การพฒนาบคลากรทมความเชยวชาญดานภาษาตางประเทศทหลากหลาย รวมทงตองมการก าหนดกลยทธการพฒนาธรกจบรการรายสาขาโดยเนนการตลาดน า เพอขยายตลาดใหมความหลากหลายมากขน

โครงสราโครงสรางพนฐานงพนฐาน

ความความยงยนยงยน

บรการทมบรการทมคณภาพคณภาพ

กระจายกระจายรายไดสรายไดสทองถนทองถน

เชอมโยงการเชอมโยงการเดนทางเดนทาง

เขาถงแหลงเขาถงแหลงทองเทยวทองเทยว

วถชวตวถชวต

ธรรมชาตธรรมชาต สขอนามยสขอนามย

ความปลอดภยความปลอดภย

อตสาหกรรมอตสาหกรรม ทเกยวของทเกยวของ

ผลตภณฑผลตภณฑชมชนชมชน

สงเสรมการสงเสรมการทองเทยวอยางมทองเทยวอยางม

คณภาพคณภาพ


76

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.2 การพฒนาสงคมผประกอบการ (Entrepreneurial Society) เพอสรางผประกอบการทางธรกจ

ทพจารณาโอกาสทางธรกจใหมๆ ดวยการใชเทคโนโลยและนวตกรรมขบเคลอนใหธรกจ (From Entrepreneur to Technopre-

neur) สการเปน “ผผลตได ขายเปน” ซงมความส าคญตอเพมผลผลตภาพการผลตและการยกระดบขดความสามารถในการแขงขนเศรษฐกจของภาคการผลตและบรการไทยตลอดหวงโซ มลคา โดยตองมงพฒนาทงดานศกยภาพของผประกอบการ และปจจยแวดลอมทส าคญ ดงน

2.2.1 สรางผประกอบการไทยทมความเปนมออาชพ ทงผประกอบการในภาคเกษตร อตสาหกรรม และบรการ โดยจะตองมคณลกษณะของ “ความเปนผประกอบการ” ทมความสามารถในการบรหารจดการ แสวงหาโอกาสและกลาลงทนอยางชาญฉลาด กาวทนตอกระแสการเปลยนแปลงของสงคมโลก มความรความเขาใจในความตองการของตลาดทหลากหลาย รวมทงเ ขา ใจและปรบใช เทคโนโลย ทเปลยนแปลงไปไดอยางเหมาะสม เพอสรางสรรคนวตกรรมใหกบสนคาและบรการในรปแบบใหมทมจดเดน ผประกอบการ ทมประสทธภาพ รวมทงปฏรประบบและกลไกในการถายทอดเทคโนโลยทมสมรรถนะสง

Thai

ness S

ervic

eTh

aine

ss S

ervic

e

ระยะแรกระยะแรก ระยะตอไประยะตอไป เปาหมายเปาหมาย

มงเนนบรการดานสงเสรมสขภาพและความงาม ซงไทยมศกยภาพและไมตองใชเทคโนโลยในระดบสงมาก โดยตองใหความส าคญกบการ

ยกระดบมาตรฐานและสงเสรมตลาดเชงรก

มงพฒนาบรการดานการแพทยทเปนดานการรกษา โดยตองมการลงทนอยางจรงจงในการผลต

บคลากรทางการแพทย และ R&D ในกลมเทคโนโลยทางการแพทยและ

ศนยกลางบรการทางการแพทย

(Medical Service Hub)

ของภมภาค

ปฏรประบบ

พฒนากฎระเบยบอ านวย

สนบสนนการประกอบธรกจ

ภาครฐ

SMEs

LEs/MNCs

สรางกลไกบมเพาะทมประสทธภาพ

จดสรรแหลงเงนทนทเหมาะสม

ปฏรปกลไกสงเสรมการลงทน

สรางระบบการถายทอดเทคโนโลย

ถายทอดเทคโนโลย

โดยสนบสนนและพฒนาศกยภาพของสถาบนการศกษา ในทองถนใหเปนกลไกหลกถายทอดองคความและเทคโนโลยจากผประกอบการขนาดใหญและนกลงทนตางชาตสผประกอบการขนาดกลางแล ะขนาดยอม แล ะผ ปร ะกอบการในชมชน มเอกลกษณ และสามารถตอบสนองว ถชวตสมยใหมทหลากหลายของผบรโภคทงไทยและโลกได โดยตองปฎรปกลไกในการบมเพาะผประกอบการทมประสทธภาพ รวมทงปฏรประบบและกลไกในการถายทอดเทคโนโลยทมสมรรถนะสง โดยสนบสนนและพฒนาศกยภาพของสถาบนการศกษาในทองถนให เ ปนกลไกหลกถายทอดองคความรแล ะ เทคโนโลยจากผประกอบการขนาดใหญและนกลงทนตางชาต สผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมและผประกอบการในชมชน

2.2.2 ปจจยแวดลอมในการสรางสงคมผประกอบการ ทส าคญ

คอ การพฒนากฎระเบยบทอ านวยความสะดวกในการตงธรกจใหมไดงายขน การปฎรประบบทรพยสนทางปญญาทงระบบ ตงแตการจดทะเบยน การสงเสรมการใช และการปองกนการละ เ มด เพอสง เสรมใหผประกอบการท ใชความคดสรางสรรคในการสรางนวตกรรมใหมๆ สามารถสราง ความเตบโตทางธรกจได นอกจากน ตองมการพฒนาแหลงเงนทนในรปแบบใหมๆ เพอสนบสนนการเรมตนธรกจใหมของผประกอบการรนใหมและผประกอบการชมชน ใหสามารถเขาถงไดสะดวกมากขน รวมทงมระบบการพฒนาศกยภาพในการบรหารการเงนของผประกอบการเพอใหสามารถใชเงนทนไดอยางมประสทธภาพ


77

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.3 การพฒนาปจจยสนบสนนและการพฒนาโครงสรางพนฐาน เพอเพมขดความสามารถในการแขงขน

(2) สงเสรมพลงงานทดแทนและการบรหารจดการการ

จดหาและใชทรพยากรพลงงานทมประสทธภาพ เพอใหเกดความ

มนคงทางพลงงานของประเทศ โดยสงเสรมการพฒนาและ

ผลตพลงงานทดแทนอยางจรงจงและเปนระบบครบวงจร โดย

ค านงถงศกยภาพรายพนท ตองมการบรหารจดการทมบรณาการ

ทงระบบ ตงแตวตถดบของพลงงานทดแทน เชน วตถดบจาก

ภาคเกษตร การพฒนาเทคโนโลยพลงงาน การสรางตลาด และ

สนบสนนผผลตพลงงานทดแทน รวมทงมการก าหนด

กฎระเบยบทเกยวของทเออตอการพฒนาและใชพลงงานทดแทน

อยางมบรณาการ ส าหรบพลงงานจากฟอสซลนน ตองม

การกระจายประเภทของการผลตและการใชเชอเพลงในสดสวน

และภายใตราคาทเหมาะสม และสามารถรองรบการเตบโตของ

อตสาหกรรมทจะเปนฐานเศรษฐกจใหมของประเทศทจ าเปนตอง

ใชพลงงานมากขน เชน รถยนตพลงงานไฟฟา เปนตน รวมทง

การบรหารแหลงพลงงานของประเทศรวมกบประเทศตางๆ

ในอาเซยนและสรางความรวมมอดานพลงงานเพอกระจายความ

เสยงและสรางความมนคงทางพลงงานของประเทศและภมภาค

(3) พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

เพอสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจดจทลและรองรบการยกระดบ

ทางเศรษฐกจอยางทวถงและคณภาพชวตประชาชน โดย

ค านงถงความปลอดภยและความมนคงของประเทศดวย ทงน

โดยมงพฒนาโครงสรางพนฐาน ICT ท เ ปนอนเทอรเนต

ความเรวสงใหทนสมยและกระจายทวถง พฒนาบคลากรใหม

ความรความสามารถและมความเชยวชาญระดบมาตรฐานสากล

เส รมส รางความสามารถของอตสาหกรรม ICT แล ะ

อตสาหกรรมทเกยวของ และสงเสรมการใช ICT ในภาคการ

ผลตและบรการส าคญของประ เทศเพอสรางนวตกรรม

การบรการทมมลคาเพมสง และขยายชองทางการคาและ

การตลาดใหมๆ รวมทงสงเสรมการใช ICT ในภาครฐเพอเพม

ประสทธภาพในการใหบรการแกสาธารณะ ทงดานการศกษา

สาธารณสข บรการสาธารณปโภค และการจดทะเบยนตางๆ

เปนตน ขณะเดยวกนจะตองมการพฒนาระบบการรกษาความ

ปลอดภยของระบบแล ะ เครอขาย (Cyber Security) ท ม

ประสทธภาพสง เพอใหเกดความมงคงทางไซเบอร

2.3.1 การลงทนพฒนาโครงสรางพนฐาน โดยการพฒนา

โครงสรางพนฐานของประเทศจะตองมงสนบสนนการยกระดบ

ความสามารถในการแขงขนของภาคการผลตและบรการ ชวย

สรางคณภาพชวตทดของทกคนในสงคม และชวยลดความ

เหลอมล าทางสงคมดวย โดยมแนวทางดงน

(1) พฒนาระบบการขนสงเพอใหเกดความเชอมโยงเปน

โครงขายสมบรณและลดตนทนทางเศรษฐกจและสงคม โดยให

ความส าคญกบการปรบเปลยนรปแบบการขนสงสนคาทางถนน

สการขนสงทตนทนต า เชน การขนสงทางน า และระบบราง

โดยการพฒนาโครงสรางพนฐานดานระบบรางเพอเพม

ทางเลอกการขนสงทรวดเรวและตนทนต า โดยตองมการวาง

เครอขายระบบรางของประเทศทชดเจนเพอใหเกดการพฒนา

อยางตอเนองและสามารถเชอมโยงกนไดอยางมประสทธภาพ

สงสด การพฒนาความเชอมโยงกบประเทศเพอนบานตาม

แนวระเบยงเศรษฐกจภายใตกรอบความรวมมอทางเศรษฐกจ

อนภมภาคลมแมน าโขง 6 ประเทศ (Greater Mekong Subregion:

GMS) ความรวมมอภายใตแผนงานความความรวมมอ

อนโดนเชย-มาเลเชย-ประเทศไทย (IMT-GT) ความเชอมโยง

ในประชาคมอาเซยน และการเชอมโยงกบเสนทางสายไหม

(One-Belt One-Road) รวมทงการพฒนาโครงสรางพนฐาน

และสงอ านวยความสะดวกในการเดนทางและขนสงไปสเมอง

ศนยกลางของภมภาคทวประเทศภายใตยทธศาสตรการพฒนา

ภาค พนท และเมอง


78

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

ในขณะทการลงทนวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย พนฐานและเพอสนบสนนภาคธรกจเอกชนในสาขาการผลตและ บรการทเปนเปาหมายในเชงยทธศาสตรของประเทศและการ แขงขนสงตองเพมบทบาทของภาครฐใหมากขน

นอกจากนบรณาการการด าเนนงานและการบรหารจดการ ดานการวจยทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม ของหนวยงานภาครฐใหม เอกภาพสอดคลองกบทศทาง การพฒนาประเทศ

2.3.2 การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ตลอดหวงโซมลคาเพอกาวขามกบดก จากผซอเทคโนโลยไปสการเปนผผลตและขายเทคโนโลย

โดย เนนการวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยขนพ น ฐ า น (Basic Science/Basic Research) เ พ อ ส ร า ง องคความร ความคด (Know-how/Idea Generation) และเทคโนโลยตนน า สการพฒนาเทคโนโลยตนแบบ (Prototype) และเพอวางรากฐานความเขมขนในการตอยอดเทคโนโลยจากตางประเทศ และน าไปใชประโยชนทงเชงพาณชย สงคม และชมชน ในขณะเดยวกนยงตองใหความส าคญกบการพฒนาและวจยแบบวศวกรรมยอนกลบ (Reversed Engineering) เพอเตรยมความพรอมในการพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรมอนาคตทยงตองอาศยเทคโนโลยจากตางประเทศ ซงเปนการพฒนาและวจยเชงประยกตเพอลอกเลยนแบบ (Applied Science/Applied Research) เ พ อพฒนาต อยอดส ก า รพฒนาเทคโนโลยเปนของตนเอง ( Imitation to Innovation) น าไปใชประโยชนในเชงพาณชย รวมทงมงเพมจ านวนบคคลากรวจยและพฒนาทงในเชงปรมาณและคณภาพ และเพมสดสวน การลงทนวจยและพฒนาของภาคเอกชนมากกวาภาครฐในงานวจยและพฒนาเทคโนโลยปลายน า ทภาคเอกชนสามารถน าไปใชประโยชนในเชงพาณชยไดทนท

2.3 การพฒนาปจจยสนบสนน การเพมขดความสามารถในการแขงขน

คาดการณเทคโนโลยคาดการณเทคโนโลย

เทคโนโลยทตองการเทคโนโลยทตองการ

AA BB CC

สรางสราง ซอซอ

วจยพนฐาน/ประยกตวจยพนฐาน/ประยกต เทคโนโลยใหมเทคโนโลยใหม

สรางมลคาเพมใหแกอตสาหกรรมเปาหมายสรางมลคาเพมใหแกอตสาหกรรมเปาหมาย


79

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.4.1 เสรมสรางเสถยรภาพและสมรรถนะทางเศรษฐกจมหภาค โดยมการบรหารเศรษฐกจมหภาคทด ทนตอสถานการณ มความยดหยนในระดบทเพยงพอและเหมาะสมตอการรกษาสมดล ทางเศรษฐกจของประเทศในทกชวงสถานการณทเปลยนแปลงรวดเรวหรอสถานการณทประเทศตองเผชญความเสยงและ ความผนผวนทงในระยะสน อาท เศรษฐกจโลกทยงฟนตวลาชา การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยทางการเงนและสถานการณ ตลาดเงนและตลาดทนโลก และความเสยงในระยะยาว เชน การขาดแคลนทรพยากรธรรมชาต โครงสรางทางสงคมและ ประชากรและการเปลยนแปลงทางสภาพภมอากาศทกระทบตอ ระบบเศรษฐกจโลกและการรวมกลมทางเศรษฐกจและการลงทน ในภาคสวนตาง ๆ ของโลก ดงนน จงตองมการบรหาร เศรษฐกจมหภาคทเหมาะสมและเปลยนแปลงไดทนกระแสโลก โดยมแนวทาง ดงน

1) รกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจและสรางความเชอมน ในการลงทน โดยด าเนนนโยบายการคลงและการเงนใหมความ สอดคลองกน

รกษาวนยการเงนการคลง และ เสถยรภาพของอตรา แ ล ก เ ปล ย น แ ล ะส ร า งคว า ม เ ช อ ม น ใ นต า ง ปร ะ เ ทศ โดยการเผยแพรขอมลทถกตอง พฒนาระบบการเงนของ ประเทศใหมประสทธภาพและสามารถใหบรการประชาชน ทกระดบไดอยางทวถง เพอสงเสรมความสามารถในการ แขงขน ของภาคธรกจ และโอกาสในการเขาถงแหลงเงนทน ของผประกอบการใหม ผประกอบการในชมชน และประชาชน

(2) ปรบปรงกลไกภาครฐในการบรหารเศรษฐกจ การคลง และงบประมาณของประเทศ ใหสามารถสนบสนนการน า ยทธศาสตรการพฒนาไปสการจดสรรงบประมาณและการขบเคลอนสการปฏบตไดอยางสอดประสานและเกดบรณาการ โดยออกกฎหมายการเงนการคลงภาครฐใหครอบคลม องคประกอบหลกในการบรหารจดการรายได แผนดน รายจาย การบรหารสนทรพย และการบรหารหนทจะตองอย ภายใตกรอบการวเคราะหและกฎเกณฑการบรหารจดการ ทสอดรบกนและปรบบทบาทภารกจของหนวยงานทรบผดชอบ ตงแตระดบการก าหนดนโยบาย/ยทธศาสตร การก าหนด นโยบาย ดานการคลง และการก าหนดแนวทางการจดสรร งบประมาณ ใหเกดความเชอมโยงไดอยางแทจรง

ในดานเสถยรภาพและสมรรถนะทางเศรษฐกจมหภาค การพฒนาความรวมมอระหวางประเทศ เพอการพฒนา และการพฒนา พนท ภาค และเมอง โดยมแนวทาง ดงน

2.4 การวางรากฐานทแขงแกรง และโครงสรางพนฐาน เพอสนบสนนการเพมขดความสามารถในการแขงขน

นโยบายการเงนและนโยบายการเงนและการคลงทมการคลงทมประสทธภาพประสทธภาพ

อตราแลกเปลยนอตราแลกเปลยนเหมาะสมเหมาะสม

ดชนราคาดชนราคาผบรโภคมผบรโภคมเสถยรภาพเสถยรภาพ

ระดบการระดบการจางงานสงจางงานสง

ความเชอมนความเชอมนของภาคธรกจของภาคธรกจ

การบรโภคในการบรโภคในประเทศประเทศ

การผลตการผลต

ความสามารถในการความสามารถในการแขงขนแขงขน

การลงทนการลงทน

การเตบโตทางการเตบโตทางเศรษฐกจเศรษฐกจ


80

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

MyanmarMyanmar

MalaysiaMalaysia

ThailandThailand

LaosLaos

ChinaChina

VietnamVietnam

(3) การด าเนนยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาภายใตกรอบ CLMVT เพอสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจของกลม เ พ ม อ า น า จ ก า รต อ ร อ ง ท า ง เ ศ รษ ฐ ก จ แ ล ะ ด ง ด ด ก า ร ล ง ท น ร ะ ห ว า ง ก น แ ล ะ จ า กป ร ะ เ ท ศภ า ยนอก กล ม รวมกนขบเคลอนการพฒนาสเปาหมายการพฒนาทยงยน รวมทงลดความเหลอมล าระหวางกน สรางความไวเนอเชอใจ และสรางความมนคงในอนภมภาค

(4) สงเสรมการลงทนไทยในตางประเทศของผประกอบการไทยเพอสรางผลตอบแทนจากเงนทน และองคความรและเทคโนโลย ในสาขาการผลตและบรการทไทยมขดความสามารถโดดเดน และสนบสนนการพฒนาประเทศไทยไปสการเปนชาตการคา ซงเปนการด าเนนยทธศาสตรเชงรกทจะใชประโยชนจากเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทท าใหอาเซยนกลายเปนแหลงผลตและตลาดเดยวกน รวมทงการใชประโยชนขอตกลงระหวางอาเซยนกบประเทศตาง ๆ เชน RCEP ในอนาคตทเปดโอกาสใหประเทศสมาชก เปนฐานใหมในการลงทนและการสงออกของไทย การสนบสนนใหผประกอบการไทยมขดความสามารถในการผลตไดและคาขายเปน การพฒนาความเปนสากลของบคคลากรไทย การสรางนกการคาอจฉรยะสามารถใชประโยชนจากเทคโนโลยในการบรหาร จดการการคาในภมภาค และการสงเสรมการคาทขบเคลอนหรอน าโดย ความตองการในตลาด

(5) สรางองคความรดานการตางประเทศและพฒนาความเปนสากลของคนไทย และใหความรความเขาใจดานการตางประเทศ และผลประโยชนทมตอการพฒนาประเทศตอภาคสวนตาง ๆ และสาธารณชนไทย รวมทงด าเนนการเชงรกในการสรางความเขาใจ ความเชอมน และภาพลกษณทดและศกยภาพทางเศรษฐกจและดานอนๆ ของประเทศไทย

2.4.2 การเชอมโยงกบภมภาคและเศรษฐกจโลก

โดยยดหลกการสรางความรวมมอทางการการคาและการลงทนระหวางประเทศเพอการพฒนาและการสรางความเปนหนสวน การพฒนากบประเทศในอนภมภาค ภมภาค และนานาประเทศ ทงใน ระดบทวภาค และพหภาค และตอยอดความรวมมอ ทางเศรษฐกจ การคา การพฒนาสงคมและความมนคงกบประเทศ ยทธศาสตรและประเทศในอนภมภาคเพอสงเสรมความมนคง ดานพลงงาน ดานอาหาร ดานสงแวดลอม และการบรหารจดการ ภยพบตในรปแบบตาง ๆ รวมทงการปองกนภยในทกรปแบบ เพอสรางความเจรญกาวหนาและลดความเหลอมล าอยางยงยนรวมกนในทกมต ในแนวทาง ดงน

(1) การสงเสรมบทบาทของไทยในเวทความรวมมอระดบภมภาคและโลกในฐานะการเปนผประสานประโยชนในการเชอมโยงและสราง ความสมดลของความสมพนธของประเทศไทยกบกลม อ านาจทางเศรษฐกจตางๆ และแกไขปญหาความแตกตางทางเศรษฐกจ ของประเทศในภมภาคโดยการด ารงความสมพนธทดกบประเทศและองคกรระหวางประเทศ ทงใน และนอกภมภาค อยางตอเนอง พรอมทงสงเสรมการขยาย ความรวมมอระหวางอนภมภาคและภมภาคกบประเทศนอกภมภาคบนหลกของการรกษา ดลยภาพของการปฏสมพนธ กบกล มมหาอ านาจต างๆ รวมทงการ เพ มบทบาทแล ะการมสวนรวมของ ไทย ในองคการระหวางประเทศในการผลกดนการพฒนาในอนภมภาคและภมภาค รวมทงประเทศ ก าลงพฒนา ในภมภาคอน ๆ และ ใหความชวยเหลอทงใน ด านการเงนแล ะทาง เทคนคกบประ เทศก าลงพฒนาในการพฒนาดานความเชอมโยง ทางเศรษฐกจสงคมและการพฒนาทนมนษย

(2) ขยายความรวมมอทางการคา และการลงทนกบมตรประเทศ และแสวงหาตลาดใหมส าหรบสนคาและบรการของไทย โดย การผลกดนใหสามารถใชประโยชนจากความตกลงทางเศรษฐกจทด าเนนการอยแลว ใหเกดผลเตมททงในระดบอนภมภาค ภมภาค และกรอบความตกลงอน ๆ ในระดบ ทกวางขวางออกไป และขยายความรวมมอ กบตลาดเกดใหมท มศกยภาพ ทงความรวมมอในรปทวภาคและพหภาค ควบคไปกบการด าเนนยทธศาสตรเชงรก โดยความรวมมอ รฐและเอกชน ในการแสวงหา ตลาดใหมและพนธมตรทางการคา ใหมๆ รวมทงวางแนวทางปองกนผลกระทบทอาจเกดขน ส าหรบกลมผมสวนไดสวนเสยตาง ๆ


81

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.4.3 การพฒนาพนท พนทเศรษฐกจพเศษ และเมอง

ในอนาคตการพฒนาเชงพนทจะทวบทบาทส าคญในการเพมขดความสามารถในการแขงขนของภาคการผลตและบรการไทย เนองจากการพฒนาเชงพนทจะท าใหประเทศสามารถใชจดแขงจดเดนของแตละพนทและชมชนเพอเสรมหนนการพฒนาเศรษฐกจ ในภาพรวมได อกทงเปนการสนบสนนการกระจายความมงคงไปสภมภาคตางๆ ในประเทศ ชวยลดความเหลอมล าในทกมต และสรางความเขมแขงของเศรษฐกจและสงคมในระดบทองถนไดอยางยงยน ซงการพฒนาเชงพนทมจดเนนส าคญ คอ การมสวนรวมของชมชน ความเปนมตรตอสงแวดลอม และการเชอมโยงกบประเทศตาง ในภมภาค โดยมแนวทาง ดงน

(1) การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษชายแดน

เพอกระจายกจกรรมเศรษฐกจและความเจรญสภมภาค โดยพฒนาตอยอดจากพนทเขตเศรษกจพเศษทด าเนนการอยแลวในปจจบน ทงน ตองมงพฒนาพนทเปาหมายไปสการเปนฐานการผลตใหมรองรบการเชอมโยงกบประเทศตางๆ ในภมภาคอาเซยน โดยจ าเปน ตองมการบรณาการการพฒนาทงด าน เศรษฐกจ สงคม ส ง แวดลอม แล ะความมนคงในพน ทชายแดนเ ปาหมาย อยางมความสมดลและยงยน บนพนฐานของศกยภาพของแตละพนทและสอดคลองกบศกยภาพของผประกอบการในพนท รวมทงการสรางความเชอมโยงกบธรกจทอย ในพน ทชายแดนของประ เทศเพอนบานดวย เพอสรางความรวมมอ ดานการผลตและการตลาด โดยมเปาหมายเพอใหเกดผลประโยชนทางเศรษฐกจรวมกนอยางเปนรปธรรม

(2) พฒนาพนทระเบยงเขตเศรษฐกจภาคตะวนออก

เพอใหเปนเมองแหงอตสาหกรรมอนาคต มงเนนการสงเสรมการลงทนเพอเปนฐานการผลตอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยขนสง โดยเฉพาะเทคโนโลยสะอาดทลดการใชพลงงาน และไมเกดผลกระทบทางลบตอสงแวดลอมและชมชน ควบคกบการพฒนา โครงสรางพนฐาน โดยเฉพาะดานสงแวดลอม ทรพยากรน า บรการสาธารณสขและการศกษาทมประสทธภาพและเพยงพอ และทส าคญคอการพฒนาโครงสรางพนฐาน ดานเทคโนโลยและนวตกรรมทเปนพนฐานส าคญส าหรบการตอยอดไปสการ สรางเทคโนโลยแหงอนาคตของประเทศ มการบรหาร จดการการใชทรพยากรและพลงงานรวมกบชมชนอยางใกลชด และการสนบสนนการขยายบทบาทของประเทศไทยใหเปน ประตทางออกสเอเชยทส าคญ

(3) พฒนาเมองศนยกลางของภมภาคตางๆ ในประเทศ

โดยปฏรประบบผงเมองของประเทศและผงเมองในระดบพนททงระบบใหสามารถตอบสนอง การเตบโตของเศรษฐกจและชมชนไดอยางมประสทธภาพ บนพนฐานของการ สรางความเขา ใจรวมกนของทกภาคทเ กยวของ โดยมงสง เสรมบทบาทของ องคกรปกครองสวนทองถนและประชาชนในพนทในการพฒนาเมองใหเปนเมองอจฉรยะ (Smart City) ทมการใชเทคโนโลยททนสมยมาพฒนา สภาพแวดลอมในพนทเมองใหม ความนาอย ปลอดภย มจดการสงแวดลอมอยางเหมาะสม มการจดโครงสรางพนฐาน ทสอดคลอง กบศกยภาพทางเศรษฐกจและโครงสรางทางสงคมและประชากรในพนท โดย เฉพา ะรอง รบปร ะช ากรส งอาย ท จ ะ มจ านวนมาก ขน ใ นอนาคต อ ก ท ง ตองมการจดการระบบขนสงสาธารณะในเขตเมองอยางมประสทธภาพ เพอใหเกด การเขาถงของประชาชนไดอยางทวถงและลดตนทนของผประกอบการในพนท แล ะ ในระย ะยาวตองพฒนา ให เ กดความเชอมโยงการบรการของระบบขนสง และเครอขายของโครงสรางพนฐานทจ าเปนระหวางเมองศนยกลางทวประเทศ เพอยกระดบคณภาพชวตทดของประชาชนในพนทตางๆ

Smar t Ci ty


82

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.4.4 การพฒนาเศรษฐกจฐานรากเพอสรางระบบเศรษฐกจชมชนทองถน

ใหสามารถพงตนเอง ชวยเหลอ เออเฟอซงกนและกน มคณธรรม และเปนระบบเศรษฐกจทเออใหเกดการพฒนาดานอนๆ ในพนท ทงเศรษฐกจ สงคม ชมชน วฒนธรรม สงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตอยางเขมแขงและยงยน จะน าไปสการลดความเหลอมล า สรางเศรษฐกจชมชนใหเขมแขง ประชาชนมความสข และมรายไดเพมขน โดยมประเดนพฒนาทส าคญดงน

(1) สรางความรวมมอและการรวมกลมคลสเตอร (Cluster) ทงระดบกลมตอกลม กลมกบชมชน ต าบล อ าเภอ จงหวด รวมถงระหวางกลมกบ หนวยงานตางๆ เพอเชอมโยงเครอขายประเดนตางๆ ได เชน เครอขายเกษตรอนทรย เครอขายขาว เค รอ ข ายปร ะมงพ น บ า น เ ค รอ ข าย ทอง เ ท ยว โ ดยช มชน เ ปนต น จ ะ เ ป นก ารส ร า งพล ง ในการท า ง าน รวม กน มระบบการอยรวมกนหรอเคารพกตกา และความสามารถทจะเจรจาตอรองอยางมประสทธภาพ

(2) สงเสรมจดการระบบการเงนของชมชน การบรณาการทนรวมกน มกองทนของชมชนทเขมแขง สามารถเปนกลไก การเงนของชมชนในการพฒนาทงเศรษฐกจสงคม อาชพ วฒนธรรม สงแวดลอมของชมชน และของคนในชมชน

(3) พฒนาระบบขอมลททนสมยรอบดานทงภายในและ ภายนอก เพอการวเคราะหระบบของทองถน อาชพ รายได รายจาย การผลต ฐานเศรษฐกจ ทดน ความเ ปนอย ของคนใน ชมชน ขอ มลความ รร ะบบ เศรษฐกจ เ กยว ของภายนอก เปน ฐานส าคญในการวางแผนชมชน การวางแผนเพอการตดสนใจ การตดตาม วดผลและรายงานผล

(4) พฒนาระบบการผลตของชมชนทงขนพนฐานและ กาวหนา ทไดมาตรฐาน มมลคา เพมแล ะสามารถเชอมโยง ระบบเศรษฐกจภายนอกได


ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสราง ศกยภาพทรพยากรมนษยศกยภาพทรพยากรมนษย

33

3.1 การปรบเปลยนคานยมและวฒนธรรม (Transformation of culture)

เพอสรางคนไทยทมคณภาพ คณธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย

3.2 การพฒนาศกยภาพคนตลอดชวงชวต

3.3 การปฏรปการเรยนรแบบพลกโฉม (Transformation of Learning)

3.4 การพฒนาและรกษากลมผมความสามารถพเศษ (Talents)

3.5 การเสรมสรางใหคนไทยมสขภาวะทด

3.6 การสรางความอยดมสขของครอบครวไทย

ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสราง ศกยภาพทรพยากรมนษยศกยภาพทรพยากรมนษย

33

การวางรากฐานการพฒนาทรพยากรมนษยเปนปจจยส าคญในการน าพาประเทศไปสการเปน

ประ เทศพฒนาแลวซ ง เปน เป าหมาย ในอก 20 ป ข างหนา โดย คนไทยในอนาคต ต อ ง เ ป น ม น ษ ย ท ส ม บ รณ ม ค ว า มพ ร อ ม ท ง ก า ย ใ จ ส ต ป ญญ า สามารถ เรยนร ไดตลอดชวต มทกษ ะ ในศตวรรษท 21 สการเปนคนไทย ทมทกษะสง เปนนวตกรรม นกคด และผประกอบการ บนฐานของการรคณคา ความ เปน ไทย มคณธรรมจรยธรรม มวนย ความรบผดชอบตอสงคม และมสขภาวะทด

ซงการบรรลเปาหมายดงกลาวจ าเปนตองมแนวทางการพฒนาเพอรองรบบรบททาง เศรษฐกจและสงคมท เปลยนแปลงไปโดยตองมงเนนการพฒนาศกยภาพคนตลอดชวง ชวต ควบคกบการปฏรปทส าคญทงในสวนของการปรบเปลยนคานยมและวฒนธรรม

เพอให คนมความดอย ใน ‘วถ’ การด าเนนชวตและมจตส านกรวมในการสรางสงคมทนาอย แล ะมการปฏรปการเรยนร แบบพลก โฉม ในทกระดบตงแตระดบปฐมวยจนถงการ เรยนรตลอดชวต โดยการพฒนาระบบการเรยนรทตอบสนองตอการเปลยนแปลงใน ศตวรรษท 21 มการออกแบบระบบการเรยนร ใหม การเปลยนบทบาทคร การเพม ประสทธภาพระบบบรหารจดการศกษา และการพฒนาระบบการเรยนรตลอดชวตเพอพฒนาผเรยน ใหสามารถก ากบการเรยนรทเหมาะสมกบตนเองไดอยางตอเนองแมจะออกจากระบบการศกษาแลว รวมถงพฒนา สงเสรม และรกษากลมผมความสามารถพเศษของประเทศ ใหมจ านวนเพยงพอ ทจะผลกดนการเตบโตบนฐานเทคโนโลยและนวตกรรมและการปฏรประบบเสรมสรางความ รอบรและจตส านกทางสขภาพ เพอใหคนไทยมศกยภาพในการจดการสขภาวะทดไดดวยตนเอง พรอมกบการสร างครอบครวท เ ขมแ ขงอบอนซ ง เปนการวางรากฐานการสงตอ เดกทมคณภาพสการพฒนาในชวงอายถดไป โดยการสง เสรม ก าร เ ก ด ท ม คณภ าพ การสร า ง ครอบครวท เหมาะสมกบคนรน ใหม การพฒนาสภาพแวดลอม ทเออตอการ สรางครอบครวอบอนเขมแขง

การด าเนนการเพอใหบรรล เปาหมาย

การเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย

โดยมแนวทางและประเดนพฒนาทส าคญ ดงน

85

การพ

ฒนาและเสรม

สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

คนไทยเปนมนษยทสมบรณ มความพรอมทางกาย ใจ และสตปญญา

ม ท ก ษ ะ ใ น ศ ต ว ร ร ษ ท 2 1 ทสมบรณ

มสมรรถนะของการเปนแรงงานทกษะสง (Sophisticated worker) นวตกรรม ( Innovator) นกคด (Thinker) แ ล ะ ผ ป ร ะ ก อ บ ก า ร (Entreprenuer)

20 ป

คนมพนฐานหลก ของทกษะในศตวรรษท 21 & Digital Literacy & ทกษะการเขยนโปรแกรม ม IQ-EQ-MQ ทได มาตรฐาน สามารถเรยนรตลอดชวต

10 ป

เกดและเลยงดมคณภาพ

คณสมบตพนฐานคนไทย

มวนย ตนร/เรยนรไดดวยตวเอง

จตสาธารณะ ยดประโยชนสวนรวม

สขภาพกายใจด คนมคณภาพ คณธรรม

จรยธรรม มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย

ความรและทกษะ

ทกษะหลากหลาย คดวเคราะหแยกแยะ

ทกษะการคดเชงบรหารและทางสงคมด

(STEAM สมบรณแบบ) พดได

อยางนอย 2 ภาษา จดการดจทลเปน

ภายใน 5 ป และท า

ตอเนอง


ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษยยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย

86 รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579 สวนท 3

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

87

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

มงเนนใหสถาบนทางสงคมรวมปลกฝงคานยมวฒนธรรมทพงประสงค โดยบรณาการรวมระหวาง “ครอบครว ศาสนา การศกษา และสอ” ในการหลอหลอมคนไทยใหมคณธรรมจรยธรรมในลกษณะทเปน ‘วถ’ การด าเนนชวต ดงน

3.1.1 การปลกฝงคานยมและวฒนธรรมผานการเลยงดในครอบครว โดยสงเสรมใหครอบครวมความอบอน ด าเนนชวตโดยยดมนในคณธรรมจรยธรรมและแนวปรชญาของ เศรษฐกจพอเพยง มการจ ดก จกรรมท ชวยเสรมสรางคณลกษณะดงกลาว รวมทงการพฒนาพอแมใหเปนแบบอยางทดในการด าเนนชวต

3.1.3 การสรางความเขมแขงในสถาบนทางศาสนา เพอเผยแผหลกค าสอนทดงามใหแกประชาชน โดยพฒนา ผเผยแผศาสนาใหประพฤตปฏบตตวเปนแบบอยางตาม ค าสอนทถกตองของแตละศาสนา รวมทงมการเผยแผหลกธรรมค าสอนทางศาสนาทสอดคลองกบการด าเนนชวตทเขาใจงาย และสามารถน าไปปฏบตไดจรง

3.1.2 การบรณาการเรองคณธรรมจรยธรรมในการจดการเรยนการสอนในสถานศกษา โดยใหสถานศกษาสอดแทรกการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม และการม จตสาธารณะเขาไปในทกสาระวชาและในทกกจกรรม รวมทงปรบสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกสถานศกษาใหเออตอการมคณธรรม จรยธรรม และจตสาธารณะ

3.1.4 การปลกฝงคานยมและวฒนธรรมโดยใชชมชนเปนฐาน โดยการพฒนาผน าชมชนใหเปนตนแบบของการมคณธรรมจรยธรรม การสรางความเขมแขงใหชมชนในการจดกจกรรมสาธารณประโยชน การจดระเบยบสงคม รวมถงการลงโทษผละเมกบรรทดฐานทดทางสงคม

3.1.5 การสรางคานยมและวฒนธรรมทพงประสงคจากภาคธรกจ โดยกระตนใหภาคธรกจมการบรหารจดการอยางมธรรมาภบาล พฒนาสรางความรสกรบผดชอบตอสงคมของคนทกคนในบรษททงพนกงานและลกคา ปรบเปลยนทศนคตการค านวณผลตอบแทนใหค านงถงตนทนทางสงคม สงเสรมการจดกจกรรมเพอตอบแทนสงคม รวมทงกระตนใหเกดการประกอบธรกจเพอสงคม เชน วสาหกจเพอสงคม เปนตน

3.1.6 การใชสอและสอสารมวลชนในการปลกฝงคานยมและวฒนธรรมของคนในสงคม โดยสงเสรมใหสอและสอสารมวลชนปฏบตตามจรรยาบรรณสออยางเครงครด การจดเวลาและพนทออกอากาศใหแกสอสรางสรรค ในชวงเวลาทมผชมมากทสด รวมทงการสง เสรมการใชสอออนไลนและเครอขายสงคมออนไลนอยางสรางสรรค น าเสนอตวอยางของการมคณธรรม จรยธรรม และการมจ ต ส า ธ า รณ ะ เ พ อ ป ล กฝ ง คณธ รรม จร ย ธ ร ร ม และคานยมทพงประสงค

3.1 การปรบเปลยนคานยมและวฒนธรรม (Transformation of culture)


2560 - 2579

3.2 การพฒนาศกยภาพคนตลอดชวงชวต

3.2.1 ชวงการตงครรภ / แรกเกด / ปฐมวย เนนการเตรยมความพรอมใหแกพอแมกอนการตงครรภ สงเสรมอนามยแมและเดกตงแตเรมตงครรภ สงเสรมการเกดอยางมคณภาพ สนบสนนการเลยงลกดวยนมแม การสงเสรมการใหสารอาหาร ทจ าเปนตอสมองเดก และใหมการลงทนเพอการพฒนาเดกปฐมวยใหมพฒนาการทสมวยในทกดาน

3.2.2 ชวงวยเรยน พฒนาทกษะความสามารถการเรยนรทสอดรบกบทกษะในศตรรษท 21 โดยเฉพาะทกษะดานการคดวเคราะห สงเคราะห ความสามารถในการแกปญหาทซบซอน ความคดสรางสรรค ความสามารถในการท างานรวมกบผอน ความยดหยนทางความคด รวมถงทกษะดานภาษา ศลปะ และความสามารถในการใชเทคโนโลย

3.2.4 ชวงวยแรงงาน ยกระดบศกยภาพ ทกษะ และสมรรถนะแรงงานอยางตอเนองสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงาน มการท างานตามหลกการท างานทมคณคาเพอสรางผลตภาพเพมใหกบประเทศ มวฒนธรรมการท างานทพงประสงค มความรความเขาใจทางการเงนเพอใหสามารถบรหารจดการการเงนของตนเองและครอบครว

3.2.5 ชวงวยผสงอาย สงเสรมใหผสงอายเปนพลงในการขบเคลอนประเทศ ผานการเสรมทกษะการด ารงชวต ทกษะอาชพในการหารายได มงานท าทเหมาะสมกบศกยภาพ มการสรางเสรมสขภาพ ฟนฟสขภาพ การปองกนโรคใหแกผสงอาย พรอมกบจดสภาพแวดลอมให เ ปนมตรกบผสงอาย แล ะหลกประกนทางสงคมทสอดคลองกบความจ าเปนพนฐานในการด ารงชวต

3.2.3 ชวงวยรน / นกศกษา เนนการพฒนาทกษะการเรยนรทเชอมตอกบโลกการท างาน รวมถงทกษะอาชพทสอดคลองกบความตองการของประเทศ มทกษะชวต สามารถอยรวมและท างานกบผอนไดภายใตสงคมทเปนพหวฒนธรรม

88

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

มงเนนการพฒนาคนเชงคณภาพในทกชวงวย ตงแตชวงการตงครรภ วยเรยน วยรน/นกศกษา วยแรงงาน และ วยผสงอาย เพอสรางทรพยากรมนษยทมศกยภาพ มทกษะความร และความสามารถในการด ารงชวตอยางมคณคา ดงน


3.3.1 การปรบเปลยนระบบการเรยนรใหเออตอการพฒนาทกษะส าหรบศตรวรรษท 21 โดยออกแบบกระบวนการเรยนรในทกระดบชนอยางเปนระบบ ตงแตระดบปฐมวยจนถงอดมศกษา ทมงเนนการใชฐานความรและระบบคดใน 5 ศาสตรส าคญ ประกอบดวย Science (ความรทางวทยาศาสตรและการตงค าถาม) Technology (ความเขาใจและความสามารถในการใชเทคโนโลย) Engineering (ความรทางวศวกรรมศาสตรและการคดเพอหาทางแกปญหา) Art (ความรและทกษะทางศลปะ) และ Mathematics (ความรด านคณตศาสตรแล ะระบบคดของ เหตผลและการหาความสมพนธ) การพฒนาระบบการเรยนร เชงบรณาการทเนนการลงมอปฏบต มการสะทอนความคด/ทบทวนไตรตรอง (Reflection) มการใชและพฒนาเทคโนโลยผสมผสานในการเรยน ตลอดจนสรางผเรยนใหสามารก ากบการเรยนรของตนได (Self-directed learners)

3.3 .2 การเปล ยนโฉมบทบาท ‘คร ’ใ ห เปนครยค ใหม โดยปรบบทบาทจากจาก ‘ครสอน’ เ ปน ‘ครฝก’ หรอ ‘ผอ านวยความสะดวกในการเรยนร’ ท าหนาทกระตน แนะน าวธเรยนรและวธจดระเบยบการสรางความร ออกแบบกจกรรมใหเดกเรยน และมบทบาทเปนนกวจยพฒนากระบวนการเรยนรเพอผลสมฤทธของเดก รวมทงปรบระบบการผลตและพฒนาครตงแตการดงดด คดสรร ผมความสามารถสงใหเขามาเปนครคณภาพ มร ะบการพฒนาศกยภาพครอย างตอ เ นองครอบคลมทงเงนเดอน เสนทางสายอาชพ การสนบสนนสอการสอน และสรางเครอขายพฒนาครใหมการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน

3.3 การปฏรปการเรยนรแบบพลกโฉม (Transformation of Learning)

3 . 3 . 3 ก า ร เ พ ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ร ะ บ บ บ ร ห า ร จดการศกษาในทกระดบ โดยจดโครงสรางการจดการการศกษาเพอสรางความรบผดชอบตอผลลพธและใหเออตอการเขาถงการศกษาอยางเสมอภาคและทวถง การยกระดบสถาบนการศกษาในสาขาทมความเชยวชาญสความเปนเลศ ปฏรปการคลงดานการศกษาเพอเพมคณภาพและประสทธภาพการจดการศกษาโดยการจดสรรงบประมาณตรงสผ เรยน สงเสรมการมสวนรวมจากภาคเอกชนในการจดการศกษา พฒนาระบบการประเมนและการรบรองคณภาพทเนนผลลพธ ทตวผ เรยน รวมทงมการปฏรประบบการสอบทน าไปสการวดผลในเชงทกษะทจ าเปนส าหรบศตวรรษท 21 มากกวาการวดระดบความร ตลอดจนมการวจยและใชเทคโนโลยในการสราง การจดการความรในการจดการเรยนการสอน

3.3.4 การพฒนาระบบการเรยนรตลอดชวต โดยเนนการจดระบบการศกษาและระบบฝกอบรมบนฐานสมรรถนะทมคณภาพสงและยดหยนผานการพฒนากลไกตาง ๆ อาท การพฒนาการศกษาออนไลนแบบเปด การพฒนาระบบการเ รยน ร เ กยวกบทกษะการรดจ ทล การมร ะบบเ ทยบโอนประสบการณ ระบบธนาคารหนวยกต (Credit Bank) กรอบคณวฒแหงชาต มาตรการจงใจใหคนเขาสการ Upskill/Reskill การใหสถานประกอบการเพมผลตภาพแรงงานผานการพฒนาความสามารถทางวชาชพอยางตอเนอง (Continuous Professional Development: CPD) นอกจากน ตองพฒนาระบบการเรยนร ในชมชนให เ ขา ถงความร ได ทกททกเวลา การปรบปรงแหลงเ รยนรในชมชนให เ ปนแหลงเ รยนรเชงสรางสรรคและมชวต

89

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

โดยการพฒนาระบบการเรยนรทตอบสนองตอการเปลยนแปลงในศตวรรษท 21 ทมงเนนผเรยนใหมทกษะการเรยนรและมใจใฝเรยนรตลอดเวลา มการออกแบบระบบการเรยนรใหม การเปลยนบทบาทคร การเพมประสทธภาพระบบบรหารจดการศกษา และการพฒนาระบบการเรยนรตลอดชวต ดงน


7.2

3.4 การพฒนาและรกษากลมผมความสามารถพเศษ (Talents)

3.4.1 การพฒนาและสงเสรมผมความสามารถพเศษดานตาง ๆ อยางเปนระบบและตอเนอง ตงแตระดบปฐมวยจนถงระดบอดมศกษา ครอบคลมเรองกลไกในการคดกรองและการสงเสรมเดกทมความสามารถพเศษอยางถกตอง การจดใหมโรงเรยนรองรบส าหรบผมความสามารถพเศษ การสรางความรวมมอกบภาคสวนตาง ๆ ในการพฒนาผมความสามารถพเศษอยางเหมาะสม ตลอดจนจดท าฐานขอมลกลมผ มความสามารถพเศษทงในและตางประเทศ

3.4.3 การการดงดดกลมผเชยวชาญตางชาตและคนไทยทมความสามารถสงในตางประเทศ เพอใหกลบมาชวยสรางและพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมใหกบประเทศ ทงในรปแบบการท างานชวคราวและถาวรตามความเหมาะสมของเปาหมายการพฒนาประเทศในชวงระยะเวลาตาง ๆ

3.4.2 การสรางเสนทางอาชพ สภาพแวดลอมการท างาน และระบบสนบสนน (eco-systems) ท เหมาะสมส าหรบผมความสามารถพเศษ ผานกลไกตาง ๆ อาท การจดใหมโครงสรางพนฐาน/เครองมอการท างานทเหมาะสม การสรางระบบเชอมโยงเครอขายวจยกบศนยความเปนเลศทมอย ในปจจบนในรปแบบของ consortium การมกลไกการท างานในล ก ษณ ะก า ร ร วมต ว ของกล ม ค น ใ น หล า ยส า ข า ว ช า (Convergence) เพอรวมนกวจยและนกเทคโนโลยชนแนวหนาใหสามารถตอยอดงานวจยทสามารถตอบโจทยการพฒนาประเทศ การสรางความรวมมอและเชอมตอกบสถาบนวจยอน ๆ ทวโลก เพอสรางความเขมแขงใหนกวจยความสามารถสงของไทย

90

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

โดยการพฒนาและสงเสรมกลมผมความสามารถพเศษของประเทศอยางเปนระบบ การสรางสภาพแวดลอมและระบบสนบสนนใหเออตอกลมผมความสามารถพเศษในการสรางสรรคงานบนฐานเทคโนโลยและนวตกรรม ดงน


3.5 การเสรมสรางใหคนไทยมสขภาวะทด

3.5.1 การสรางความรอบรดานสขภาพ (Health Literacy) โดยพฒนาองคความรและการสอสารดานสขภาพทถกตองและเชอถอไดใหแกประชาชน พรอมทงเฝาระวงและจดการกบความรทางสขภาพทไมถกตอง จนเกดเปน “ทกษะทางปญญาและสงคม” ทเปนการเพมศกยภาพในการจดการสขภาวะตนเองของประชาชน อา ท การปรบ เปลยนพฤตกรรมสขภาพของตนเอง ให ม ความเหมาะสม และการมกจกรรมทางกายทเพยงพอในการด ารงชวต

3.5.2 การปองกนและควบคมปจจยเสยงทคกคามสขภาพ โดยผลกดนการสรางเสรมสขภาพในทกนโยบาย (Health in All Policies) ทใหหนวยงานทกภาคสวนมสวนรวมในการรบผดชอบตอสขภาพของประชาชน เพอลดภยคกคามทเปนอปสรรคตอการพฒนาสขภาวะคนไทย เชน ยาสบ เครองดมแอลกอฮอล มลพษทางสง แวดลอม อาหาร ท ให โทษตอสขภาพ แล ะอ บต เหต บนทองถนน เปนตน

3.5.3 การสรางสภาพแวดลอมท เออตอการมสขภาวะทด โดยสงเสรมใหมการจดสภาพแวดลอมทางกายภาพทเปนมตรตอสขภาพและเออตอการมกจกรรมส าหรบยกระดบสขภาวะของสงคม จดท ามาตรการทางการเงนการคลงทสนบสนนสนคาทเปนมตรตอสขภาพ สนบสนนการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมทชวยในการเสรมการมสขภาวะ รวมทงก าหนดใหมการประเมนผลกระทบ ดานสขภาพโดยชมชนและภาคประชาชนกอนการด าเนนโครงการ ทอาจกระทบตอระดบสขภาวะ

3.5.4 การพฒนาระบบบรการสขภาพททนสมยสนบสนนการสรางสขภาวะทด โดยน าเทคโนโลยและนวตกรรมสมยใหมมาใชในการสรางความเลศทางดานบรการทางการแพทยและสขภาพแบบครบวงจรและทนสมย ทรวมไปถงการพฒนาปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence) ในการใหค าปรกษา วนจฉย และพยากรณการเกดโรคลวงหนา การพฒนาระบบการดแลสขภาพทางไกลใหมความหลากหลาย เขาถงงาย เพอเปนการแกไขปญหาบคลากรทางการแพทยทมความเชยวชาญในพนทหางไกล มการเชอมโยงผลตภณฑเขากบอนเทอรเนต (Internet of Things) ทางด านสขภาพ อาท การพฒนาอปกรณอจฉรยะ (Smart devices) ในการวดอตราการเตนชพจรหวใจและสงขอมลใหแพทยทราบทนท และจดใหมระบบการเกบขอมลสขภาพของประชาชนตลอดชวงชวตใหมประสทธภาพ โดยอยบนพนฐานความยงยนทางการคลง

3.5.5 การสงเสรมใหชมชนเปนฐานในการสรางสขภาวะดในทกพนท โดยใหชมชนเปนแหลงบมเพาะจตส านกการมสขภาพดของปร ะ ช า ชน ผ านการจ ดการความ ร ( Knowledge Management) ดานสขภาพทเปนประโยชนและสนบสนนใหมการแลกเปลยนเรยนรการสรางสขภาวะทพงประสงคระหวางกน โดยรฐจะท าหนาทเปนผก ากบ (Facilitator) ทส าคญในการอ านวยความสะดวกใหชมชนสามารถสรางการมสขภาวะดของตนเองได เชน ใหความร สนบสนนทรพยากรทจ าเปนในการจดการสขภาวะแกประชาชนในพนท เปนตน เพอใหชมชนเปนพนทส าคญ ในการจดการสขภาวะของแตละพนท

91

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

มงเนนการเสรมสรางการจดการสขภาวะในทกรปแบบ ทน าไปสการมศกยภาพในการจดการสขภาวะทดไดดวยตนเอง พรอมทงสนบสนนใหทกภาคสวนมสวนรวมในการสรางเสรมใหคนไทยมสขภาวะทด และม “ทกษะดานสขภาวะ” ทเหมาะสม ดงน


3.6 การสรางความอยดมสขของครอบครวไทย

3.6.1 การสงเสรมการเกดทมคณภาพ โดยการสราง บตรทมคณภาพ มงเนนการสรางความเขาใจทถกตองใหกบกลมคนกอนกาวมาเปนพอแม ตงแตการพฒนาการเขาถงบรการสขภาพ การสงเสรมวางแผนครอบครว การตรวจเชคความพรอมในการสรางครอบครว การสงเสรมอนามยการเจรญพนธในกลมแมและเดก รวมถงการสนบสนนกลมผมบตรยากซงสวนใหญเปนกลมทมความพรอมใหสามารถมบตรได เพอสงเสรมการเกดทมคณภาพในกลมประชากรวยเจรญพนธทกกลม

3.6 .2การสร างครอบครวท เหมา ะสมกบคนร น ใหม โดยสงเสรมความรในการวางแผนชวตทเหมาะสมกบคานยมของคนรนใหม มงเนนการใหความรผทจะมาเปนพอแม/ผปกครองในเรองโภชนาการ วธการเลยงด วธการสอสาร และการจดกจกรรม ทเหมาะสม บนฐานความรทางวชาการตงแตชวงตงครรภและถงชวงอายตาง ๆ ของการเลยงดบตร รวมถงขยายผลไปสการพฒนากลไกในลกษณะของโรงเรยนพอแม ในวงกวาง เพอมสวนชวยในการสรางพฒนาการ วางพนฐานความคด ทกษะอารมณ ทกษะสงคม และพฒนาความเปนคนด

3.6.3 การพฒนาสภาพแวดลอมท เออตอการสรางครอบครวอบอนเขมแขง โดยเนนการสงเสรมนโยบายการสรางความสมดลระหวางชวตและการท างาน การสนบสนนบทบาทของชมชน/องคกรปกครองสวนทองถนในการเขามาเสรมสรางความเขมแขงของครอบครว โดยเฉพาะกลมครอบครวเปราะบาง อาท การมระบบพเลยงชมชน มาตรการสนบสนนการบรบาลและพฒนาเดก นอกจากน ควรปฏรปสอใหมบทบาทในเชงสรางสรรคในการใหความรตอการพฒนาครอบครว เชน การวางแผนชวต การปองกนการทอง ไมพรอม การเลยงด การลดความรนแรงในครอบครว บทบาทของสมาชกในครอบครว เปนตน

92

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

มงเนนการสรางความรในการวางแผนชวตและการสรางครอบครว การพฒนาสภาพแวดลอมทเออตอการพฒนาครอบครว ดงน


ยทธศาสตรทยทธศาสตรท ยทธศาสตรการสรางโอกาสยทธศาสตรการสรางโอกาส และความเสมอทางสงคมและความเสมอทางสงคม

44

4.1 การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม

รวมทงความมนคงในชวตและทรพยสนของคนทกลมในสงคม

4.2 การสรางโอกาสการเขาถงบรการทางสงคมอยางทวถง

4.3 การเสรมสรางพลงทางสงคม

4.4 การสรางความสมานฉนทในสงคม

ยทธศาสตรทยทธศาสตรท ยทธศาสตรการสรางโอกาสยทธศาสตรการสรางโอกาส และความเสมอทางสงคมและความเสมอทางสงคม

44

การท ป ร ะ เ ทศ ไทยจ ะ เ ป นปร ะ เ ทศท พฒนา แล ว ปร ะ เ ทศ ไทยจ ะ ตอง เป นปร ะ เทศท ท กคน ม โอกาสและความเสมอภาคในทกดาน หรอการเปน “สงคมแหงโอกาส” ทงในมตของการเขาถงกจกรรมทางเศรษฐกจ ทรพยากร กระบวนการยตธรรม และบรการสาธารณะ ซงสงเหลานจะเปนห ล ก ป ร ะ ก น ท า ง ส ง ค ม ท ล ด ค ว า ม เ ส ย ง ข อ ง บ ค ค ล ท จ ะ ต ก ล ง ส ภ า ว ะ ความยากจน โดยเฉพาะกลมประชากรรอยละ 40 ทมรายไดต าทสดและผ ดอยโอกาสทตองไดรบการพฒนาศกยภาพและโอกาสในการเขาถงทรพยากร และบรการดงกลาว อนจะสงผลใหทกคนสามารถพฒนาศกยภาพของตนเองและมสวนรวมในการพฒนาประ เทศภายใตศกยภาพสงสดทตนเองม รวมถง การสรางสงคมท เออตอการปรบเปลยนสถานะของผคนในสงคมผานการสรางสงคมแหงโอกาสควบคไปกบการสรางสมรรถนะทางสงคม ส งส า คญท จ ะ ก อ ให เ ก ดส งคม แห ง โอก าสจ า เ ป น ตองม ก ารปร บ โค รงสร า งท างส งคม เพอยกระดบ คณภาพสงคมในทกๆดานไปพรอมกนโดยไมทอดทงใครไวเบองหลง ประกอบดวย การสราง ความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหกบคนทกกลมในสงคมซง เปนความจ าเปนขนพนฐานของ แ ตล ะบคคลให ไดรบการตอบสนอง โดยการมหลกประกนทางสงคม ทจ า เปน ในการด ารง ชวต อยางพอเพยง กลมผมรายไดนอยและผดอยโอกาสไดรบ โอกาส ในการพฒนาศกยภาพ รวมทง การ เข าถงบรการสาธารณะของกล มผพ ก าร แล ะม ก าร กร ะจายทรพยากร ใหท กคนสามารถ เ ข า ถ งอ ย าง เป นธรรมควบค ก บก ารสร าง โอกาสท เ ป นธรรม โดย ไม แบ ง แยก แล ะค าน งถ ง หลกสทธมนษยชนและศกดศรความเปนมนษย โดยเฉพาะการสงเสรมความเสมอภาคและความเปนธรรม ในฐานะของสมาชกในสงคมททกคนสามารถเขาถงและ เปนสวนหนงของสถาบน และความสมพนธ ทางสงคม ตางๆ ท เ ก ยวของ โดยเฉพาะอยางยงการสราง โอกาสการเขาถงบรการทางสงคมอยาง ทวถง และมการบงคบใชกฎหมายกบทกคนอยางเทาเทยมกน นอกจากน ยงตองมการเสรมสรางพลงทางส งคมทเปนการเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย และเปดชองทางใหมการใชและพฒนาศกยภาพดงกลาวอยางเตมประสทธภาพ ขณะท โครงสรางเชงสถาบน ของรฐตองเปดกวางและสนบสนนการมบทบาทของประชาชนและชมชน โดยเฉพาะอยางยงการสราง ศกยภาพใหชมชนสามารถบรหารจดการทรพยากรในพนทไดดวยตนเอง การสง เสรมความเสมอภาค ทางเพศและการมบทบาททส าคญในสงคม รวมถงสงเสรมความเสมอภาคทางสทธขนพนฐานในการ ด ารง ชวต เสรมสร าง ใหปร ะชาชน ม ภ ม ค ม ก น ต อผลกร ะ ท บท า งส ง ค ม ร วมถ ง ก า รสร า ง ความเปนอนหน งอน เ ดยวกนของสงคม ทสงคมยอมรบความแตกตางและเคารพซงกนและกน ม ค ว า ม ไ ว เ น อ เ ช อ ใ จ ก น ม ค า น ย ม ร ว ม ก น แ ล ะ ส า ม า ร ถ ก อ ใ ห เ ก ด เ ป น เ ค ร อ ข า ย ส ง ค ม โดยการสรางความเสมอภาคในการเขาถงกระบวนการยตธรรม การสงเสรมคานยม ความเสมอภาค ระหวางกลมคนในสงคม

การแกปญหาความเหลอมล าและสรางความเปนธรรมในสงคมตงอยหลการและพนฐานส าคญคอการสรางสงคมคณภาพสงคมในทกๆ ดานไปพรอมกน โดยไมทอดทงใครไวเบองหลง ประกอบดวย การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม (Socio-economic Security)

เปาหมายเพอลดความเหลอมล า.... ซงเ ปนความจ า เปนขนพนฐานของแตละบคคลให ได รบการตอบสนอง โดยการจดระบบสวสดการทางสงคมในรปแบบตางๆ ควบคกบการสรางโอกาสทเปนธรรมโดยไมแบงแยก (Social Inclusion) โดยเฉพาะการสงเสรมความเสมอภาคและและความเปนธรรมในฐานะของสมาชกในสงคม ททกคนสามารถเขาถงและเปนสวนห นงของสถา บนแล ะความสมพนธทางสงคมตางๆ ทเกยวของ นอกจากน ยงตองมการเสรมสรางพลงทางสงคม (Social Empowerment) ท เ ป น ก าร เ ส ร มส ร า ง ศกยภ าพทรพยากรมนษย และเปดชองทางใหมการใชและพฒนาศกยภาพดงกลาวอยางเตมประสทธภาพ ขณะทโครงสรางเชงสถาบนของรฐตองเปดกวางและสนบสนนการมบทบาทของประชาชนและชมชน รวมถงการสรางความเปนอนหนงอนเดยวกนของสงคม (Social Cohesion) ทสงคมยอมรบความแตกตางและเคารพ ซงกนและกน มความไวเนอเชอใจกน มคานยมรวมกน และสามารถกอใหเกดเปนเครอขายสงคม โดยมแนวทางและประเดนพฒนา ทส าคญ ดงน

เพมโอกาสการเขาถงบรการทมคณภาพของรฐ

ยกระดบรายไดผานการสงเสรมทกษะ การเขาถงขาวสาร/เงนทน

ปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบใหเกดการแขงขนทเปนธรรม

ทบทวนระบบและอตราภาษในปจจบน

โอกาสการเขาถงบรการทมคณภาพของรฐครอบคลมทวถง

สงเสรมบทบาทชมชนในการใหความคมครองทางสงคมทเหมาะสมแตละชมชน

พฒนาโครงสรางพนฐานและระบบขนสงทเหมาะสมกบคนทกลม

ประกาศใชมาตรภาษทชวยกระจายรายไดอยางมประสทธภาพมากขน

สงเสรมกระบวนการยตธรรมทางเลอก

พฒนาระบบหลกประกนทางสงคมใหมประสทธภาพ

ปฏรปกระบวนการยตธรรมทงระบบใหมความเปนธรรมกบทกคนและสงคม

มนโยบายภาษเพอปฏรปการถอครองทรพยสน

95

การส

รางโอก

าส ความเสม

อภาค

และเทาเท

ยมกน

ทางส

งคม


ยทธศาสตรการสรางโอกาสยทธศาสตรการสรางโอกาส และความเสมอทางสงคมและความเสมอทางสงคม

96

การส

รางโอก


อภาค


ยมกน

ทางส

งคม


2504

2540 2560 - 2579

4.1 การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหคนทกลมในสงคม

4.1.1 สรางหลกประกนทางสงคมทครอบคลมและเหมาะสมกบคนทกชวงวยและทกกลม โดยพจารณาใหครอบคลมสทธพนฐานทประชาชนทกคนพงมตามรฐธรรมนญ รวมถง การใหสทธตามระดบขนความจ าเปนของแตละบคคลตงแตการสรางความมนคงส าหรบตวบคคลจนถงการน าไปสประสทธภาพของสงคมในภาพรวม อาท การขยายความคมครองระบบประกนสงคม การพฒนาระบบบรหารจดการหลกประกนสขภาพ การเขาถงการศกษาทมคณภาพในทกระดบ เปนตน การเขาถงการศกษาทมคณภาพในทกระดบ เปนตน

4.1.2 เพมรายไดใหกบกลมผมรายไดนอย (ประชากร รอยละ 40 ทมรายไดต าทสด) และผดอยโอกาส โดยการสรางศกยภาพของคนอยางยงยน ใหสามารถพงตนเองได และสงเสรมการออมในทกชวงวย เพอความมนคงทางรายได ในสงคมสงวยและบรรเทาภาระทางการคลงของรฐบาล

4.1.3 กระจายการถอครองทรพยสนใหมความเปนธรรม เพอสรางความมนคงใหแกประชาชนทกกลม โดยการปฏรประบบภาษเพอสรางความเสมอภาคและการกระจายทรพยากร เชน การพจารณาปรบรายการหกลดหยอนภาษ เงนได นตบคคล การขยายฐานภาษเงนไดบคคลธรรมดา การปรบลดการลดหยอนภาษเงนไดบคคลธรรมดาทเออประโยชนตอ ผ มรายไดสง การปรบอตราภาษ ทดนและสงปลกสราง การจดเกบภาษมรดก และขยายการจดเกบภาษทเกยวของกบการถอครองทรพยสน เปนตน รวมทงการมมาตรการสนบสนนใหประชาชนมทดนท ากนเปนของตนเอง ซงจะชวยยกระดบความมนคงในการด ารงชวตของประชาชน

การส

รางโอก


อภาค


ยมกน

ทางส

งคม

97

โดยการมหลกประกนทางสงคมทจ าเปนในการด ารงชวตอยางพอเพยง กลมผมรายไดนอยและผดอยโอกาสไดรบโอกาสในการพฒนาศกยภาพ และมการกระจายทรพยากรใหทกคนสามารถเขาถงอยางเปนธรรม ดงน


4.2.1 กระจายบรการทางสงคมทมคณภาพใหแกประชาชนทกกลม โดยพฒนาคณภาพการใหบรการทางสงคมใหมคณภาพในทกพนทและทกกลมสามารถเขาถงบรการดงกลาวไดอยางทวถง ผานการน าเทคโนโลยและนวตกรรมการสอสารทางไกลมาปรบใช ในการใหบรการ และใชการบรหารจดการทรพยากรรวมกนระหวางหนวยงานในเขตพนท รวมถง สนบสนนใหมความรวมมอกนระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคมในพนทรวมกนจดบรการทางสงคมใหแกประชาชนในรปแบบตางๆ เชน การสงเสรมวสาหกจเพอสงคม (Social Enterprise) และการสรางความรวมมอทเนนผลลพธเพอสงคม (Social Impact Partnership Model) เปนตน

4.3.1 สรางศกยภาพใหชมชนสามารถบรหารจดการทรพยากรในพนทไดดวยตนเอง โดยการสรางองคความรดานการบรหารจดการทรพยากรและการสนบสนนใหชมชน มโอกาสในการบรหารจดการทรพยากรในพนทของตนเองใหเหมาะสมกบความตองการ และบรบทของพนท โดยไมเปนการท าลายทรพยากรธรรมชาต หรอรกล าพนทอน ผานการจดท าโฉนดชมชน รวมทงสงเสรมใหวสาหกจของชมชนสามารถเขาถงตลาดเงน ตลาดทน และมการเชอมตอกบตลาดสนคาและบรการตามกลมประเภทของแตละวสาหกจ และสรางเสรม ความรอบรทางการเงนใหแกสมาชกของชมชนพรอมทงจดตงสถาบนการเงนชมชนในการใหบรการทางการเงน การกระจายความรทางการเงน และการตดตามพฤตกรรมทางการเงน อยางตอเนองใหแกคนในชมชน

4.2 การสรางโอกาสการเขาถงบรการทางสงคมอยางทวถง

4.2.2 สรางสภาพแวดลอมและนวตกรรมทางสงคมทเออตอการด ารงชวตส าหรบทกกลมทกวย โดยพฒนาโครงสรางพนฐานและสภาพแวดลอมทเปนมตรกบประชาชนทกกลมทกวย ตามหลกอารยสถาปตย (Universal Design) เชน ทางเดนเทา ระบบขนสงสาธารณะ พน ทสาธารณะ ทอยอาศย เปนตน การลงทนกอสรางโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศ ใหประชาชนในพนทชายขอบสามารถเขาถงขอมลและการสอสาร ไดสะดวกและรวดเรว รวมทงสนบสนนการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมส าหรบการด าเนนชวตใหแกกลมคนทมความตองการพเศษ เชน นวตกรรมปองกนการลมในผสงอาย หนยนตดแลผ ส ง อ า ย ก า รทดสอบภ า ว ะ ส มอง เ ส อ มผ า นอ ปกรณอเลกทรอนกส อปกรณกายเทยมส าหรบผพการ เปนตน

4.3.2 สงเสรมความเสมอภาคทางเพศและการมบทบาททส าคญในสงคม รวมถงสงเสรมความเสมอภาคทางสทธขนพนฐานในการด ารงชวต โดยเนนการสรางการยอมรบในเพศสภาพของกลมคนตางๆ ภายใตการสรางเจตคตทถกตอง บนพนฐานของการเรยนรและรบรรวมกนในสงคมการศกษา

4.3 การเสรมสรางพลงทางสงคม

การท างาน และการด ารงชวตประจ าวน พรอมทงสรางโอกาส หคนทกกลมสามารถมสวนรวมในการแสดงออกทางความเหน ทเปนประโยชน และมความพรอมในการตดสนใจเพอการพฒนาในระดบปจเจกและระดบประเทศไดอยางเทาเทยม

4.3.3 เสรมสรางใหประชาชนมภมคมกนตอผลกระทบทางสงคม ผานการพฒนาและเพมขดความสามารถในทกษะทจ าเปนตอการด ารงชวต โดยเฉพาะการเพมโอกาสและชองทางในการเขาถงขาวสารเพอใหประชาชนมชองทางในการตดตอสอสาร ททวถง ขณะเดยวกน มงเนนพฒนาและเชอมโยงความสมพนธระหวางกลมตางๆ เพอเสรมสรางการพฒนาเครอขายทมศกยภาพในการพฒนาภมคมกนทางสงคมแกประชาชน

การส

รางโอก


อภาค


ยมกน

ทางส

งคม

98

โดยประชาชนมโอกาสในการเขาถงบรการทางสงคมไดอยางทวถงและเปนธรรม ครอบคลมคนทกกลมในสงคมตามสทธ และกลมคน ทแตกตางกนสามารถไดประโยชนจากบรการสาธารณะอยางเสมอภาค ดงน

โดยการเสรมสรางความเขมแขงของชมชนในการพฒนาและบรหารจดการชมชน และการพฒนาศกยภาพของประชาชนใหมสวนรวม ในการพฒนาสงคม ดงน


7.2

4.4 การสรางความสมานฉนทในสงคม

4.4.1 สรางความเสมอภาคในการเขาถงกระบวนการยตธรรม

โดยปรบแกไขกฎหมาย กฎระเบยบ ขอบงคบ ใหมความทนสมย ลดความขดแยงของกฎหมาย และสอดคลองกบทศทาง การพฒนาประเทศและสนบสนนการลดความเหลอมล า เชน การปรบปรงกฎหมายดานการคาทสงเสรมใหเกดการแขงขน กฎหมายทปองกนและแกไขปญหาการผกขาด เปนตน รวมทง ใหภาคประชาชนมสวนรวมในการแกไขกฎหมายตงแตขนตอนการรางและใหความส าคญกบรางกฎหมายทภาคประชาชนเปน ผเสนอ และจดใหแตละชมชนมระบบไกลเกลยขอพพาท รวมกบระบบการใหค าปรกษาดานกระบวนการยตธรรม และมการสรางความรพนฐานทางกฎหมายในชมชน นอกจากน ตองมการบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด จรงจง ไมเลอกปฏบตตามฐานะทางเศรษฐกจและฐานะทางสงคม ในทกขนตอนของกระบวนการยตธรรม

4.4.2 สงเสรมคานยมความเสมอภาคระหวางกลมคน ในสงคม

โดยฟนฟบทบาทสถาบนทางศาสนาในการสงเสรมการมศลธรรม คณธรรม จรยธรรมตามหลกค าสอนทางศาสนาทถกตอง รวมทงใหสอสารมวลชนและสอสาธารณะทกชองทางการสอสารเปนเครองมอส าคญในการสรางเสรมการม จตสาธารณะ ลดความขดแยง รวมใจกนพฒนาสงคมและประเทศ โดยยดเอาประโยชนของสวนรวมเหนอกวาประโยชนสวนตว รวมทงสรางเสรมใหเกดการยอมรบและเขาใจความคด เหน ท แตกตางของผอ น แล ะการอย รวมกนในสงคม พหวฒนธรรม รวมถงการใหโอกาสแกกลมคนเปราะบางและ กลมดอยโอกาสสามารถพฒนาและแสดงศกยภาพของตนเองได โดยไมพงพงการชวยเหลอจากภาคสวนตางๆ

การส

รางโอก


อภาค


ยมกน

ทางส

งคม

99

โดยการสรางการยอมรบความแตกตางในสงคม มเครอขายทางสงคมทมความสมพนธ ทอยบนพนฐานของความเชอใจ และเปนอนหนงอนเดยวกน ดงน


ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท 55 ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตยทธศาสตรดานการสรางการเตบโต บนคณภาพชวตท เปนมตรตอสงแวดลอม บนคณภาพชวตท เปนมตรตอสงแวดลอม 5.1 จดระบบอนรกษ ฟนฟและปองกนการท าลายทรพยากรธรรมชาต

5.2 วางระบบบรหารจดการน าอยางบรณาการใหมประสทธภาพใน 25 ลมน า ทงดานอปสงคและอปทาน

5.3 พฒนาและใชพลงงานทเปนมตรกบสงแวดลอมในทกภาคเศรษฐกจ

5.4 พฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศและเมองทเปนมตรกบสงแวดลอม

5.5 รวมลดปญหาโลกรอนและปรบตวใหพรอมรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

5.6 ใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรและนโยบายการคลงเพอสงแวดลอม

ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท 55 ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตยทธศาสตรดานการสรางการเตบโต บนคณภาพชวตท เปนมตรตอสงแวดลอม บนคณภาพชวตท เปนมตรตอสงแวดลอม

ในปจจบนประเทศไทยตองเผชญกบขอจ ากดดานทรพยากรธรรมชาตทถก ใช ไ ปอยางขาดประสทธภาพจงอยสภาพทรอยหรอเสอมโทรม รวมทงสภาพแวดลอมมคณภาพต าสง ทงปญหาคณภาพน า อากาศ และขยะของเสยเหลอทงทก าจดไมทน ซงปญหาเหลานสงผล ทงตอตนทนการผลตสนคาบรการและสรางผลเสยตอคณภาพชวตประชาชน ขณะเดยวกนกกอให เกดความเสยงจากความขดแยงจากการแยงชงทรพยากรทส าคญ การเปลยนแปลง สภาพภมอากาศของโลกทมความผนผวนและฤดกาลผดเพยนไปไดสงผลใหเกดความตระหนก กนมากขนในการทผคนจะสามารถอยรวมกนอยางเปนมตรตอสงแวดลอมภายใตกรอบแนวคดการพฒนาทยงยน ความเสยงและความทาทายจากสภาพแวดลอมและภยพบต ไดน าไปสขอตกลงในระดบโลกทส าคญ ทงในเรองการบรรลซงเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) เป าหมายการลดกาซเรอนกระจก และการใชมาตรฐานดานสงแวดลอมมาเปนขอก าหนดทสงผลตอการแขงขนทางการคาในตลาดโลก

ดงนน ยทธศาสตรการสรางความเจรญเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม จงมเปาหมายทส าคญ คอ การบรโภคทยงยนและการผลตทยงยน การด าเนนการทส าคญคอตองเรงวางระบบการอนรกษ ฟนฟและสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาต บรหารจดการน าใหมประสทธภาพโดยการวางระบบบรหารจดการน าอยางบรณาการใหมประสทธภาพใน 25 ลมน า ทงดานอปสงคและอปทาน เนนการปรบระบบการบรหารจดการอทกภยอยางบรณาการ รวมทงยกระดบความสามารถในการปองกนผลกระทบและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบ ตธรรมชาตและปรบตวไปสรปแบบของการผลตและการบรโภคทปลอยคารบอนต าและเปนมตร กบสงแวดลอมมากขน โดยพฒนาการผลตใหมประสทธภาพและพฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศและเมองทเปนมตรกบสงแวดลอมโดยการจดการขยะ สารพษ และของเสยอนตรายอยางมประสทธภาพ

นอกจากน ตองใหความส าคญกบการพฒนาและใชพลงงานทเปนมตรกบสงแวดลอมในทกภาคเศรษฐกจเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจก โดยมงเนนการลดสดสวนการใชเชอเพลงฟอสซล และเพมสดสวนการใชพลงงานหมนเวยนในภาคการผลตไฟฟาเพมประสทธภาพการใชพลงงานและสงเสรม การผลตและใชพลงงานสะอาด ทงนโดยมเปาหมายส าคญทตองบรรลคอ ลดการปลอย กาซเรอนกระจกใหไดรอยละ 20– 25 ภายในป 2573 ทงนเพอวางรากฐานและสนบสนนใหประเทศมการเตบโตทางเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน โดยตงเปาหมายทจะเพมพนทปาไมใหไดรอยละ 40 ของพนท (128 ลานไร) และลดการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคเศรษฐกจ

5.1 จดระบบอนรกษ ฟนฟและปองกนการท าลายทรพยากรธรรมชาต

ด าเนนการปกปองรกษาและฟนฟทรพยากรปาไม ทงปาตนน าล าธาร ปาชมชน และปาชายเลนด าเนนการ ปราบปรามและปองกนการบกรกท าลายปาอยางเขมงวด เรงรดการปลกปาโดยเลยนแบบ ระบบธรรมชาต ก าหนดพนทราบเชงเขาเปนแนวกนชน สงเสรมการปลกปาเศรษฐกจทมระบบการจดการปาไมอยางยงยน บรหารจดการการใชประโยชนทดนในพนทปาไมบนพนฐานใหคนและชมชนสามารถอยกบปาได โดยจดท าแนวเขต ใ ห เ ก ดคว า มช ด เ จน น า ร ะ บบส ารสน เทศมา ใ ช เ พ อ ก ารบ รห า รจ ดก าร แ ล ะส ง เ ส รม แ นวทา ง ประเมนมลคาการใหบรการ ของระบบนเวศและการสรางรายไดจากการอนรกษ วางระบบปองกน การ กด เซ า ะช ายฝ ง ตลอดจน เส รมส ร างความ เ ขม แ ขง แล ะความ รวม มอ ในภ ม ภ าคอา เซ ยน ดานการ จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

5.2 วางระบบบรหารจดการน าอยางบรณาการใหมประสทธภาพใน 25 ลมน า ทงดานอปสงคและอปทาน เนนการปรบระบบการบรหารจดการอทกภยอยางบรณาการ ใหมแหลงกกเกบน าตนทนและแหลงชะลอน าทเพยงพอ เพมขดความสามารถในการเกบกกน า และเพมประสทธภาพการระบายน า และการผนน า โดยขดลอกรองน าและแหลงน า เพอแกปญหาอทกภย ภยแลง ควบคกบกบแผนงานก าหนดพนทรบน านอง และการพฒนาคลงขอมล ระบบพยากรณ และการเตอนภย และแผนงานเผชญเหตเฉพาะพนท ตลอดจนการปรบปรงองคกรและกฏหมาย รวมทงการสราง การมสวนรวมในการบรหารจดการน า

ประเทศตองเรงอนรกษฟนฟและสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาต และบรหารจดการน าใหมประสทธภาพ

รวมทงยกระดบความสามารถในการปองกน ผลกระทบและปรบตวตอการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศและ

ภยพบตธรรมชาต ปรบตวไปสรปแบบของการผลตและการบรโภคทปลอยคารบอนต า และเปนมตรกบสงแวดลอม มากขน

โดยพฒนา การผลตใหมประสทธภาพ ลดการใชพลงงาน และลดการปลอยกาซเรอนกระจก ใหไดรอยละ 20 – 25

ภายในป 2573 ทงนเพอวางรากฐานและสนบสนน ใหประเทศมการเตบโต ทางเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน

โดยตงเปาหมายทจะเพมพนทปาไมใหไดรอยละ 40 ของพนท (128 ลานไร) และลดการปลอยกาซเรอนกระจก

ในภาคเศรษฐกจ โดยมแนวทางและประเดนการพฒนาทส าคญ ดงน

5.3 พฒนาและใชพลงงานทเปนมตรกบสงแวดลอมในทกภาคเศรษฐกจ

เพอลดการปลอยกาซเรอนกระจก โดยมงเนนการลดสดสวนการใช เชอเพลงฟอสซล และ เพมสดสวนการใช พลงงานหมนเวยนในภาคการผลตไฟฟา เพมประสทธภาพการใชพลงงานในภาคการคมนาคมขนสง อตสาหกรรม และ อาคาร สงเสรมการผลตพลงงานสะอาด น าเทคโนโลยมาใชในการบรหารจดการและการอนรกษพลงงาน ตลอดจน ก าหนดกฎระเบยบ และสรางกลไกใหทกภาคสวนใชพลงงานอยางมประสทธภาพ รวมทงสรางความรความเขาใจ ใหกบประชาชนเกยวกบการพฒนาและการประหยดพลงงานอยางถกตองและตอเนอง

102

การส

รางก

ารเตบโต

การส

รางก


บน

คณภา

พชว

ตทเปนมต

รตอสง

แวดล

อม

บนคณ

ภาพชว


รตอสง

แวดล

อม


5.4 พฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศและเมองทเปนมตรกบสงแวดลอม

โดยพฒนาพนทอตสาหกรรมหนาแนนใหเปนเมองอตสาหกรรมนเวศตนแบบมการบรหารจดการวตถดบ ขยะ สารพษ และของเสยอนตรายอยางเปนระบบครบวงจร การรวมกลมของกลมอตสาหกรรมเพอบรหารจดการ และเพมประสทธภาพ ในการ ใชท รพยากรรวมกนมกล ไกเพอด แลแล ะปร ะสานการพฒนาส เ มองอตสาหกรรมน เวศ บรรจ ให เ ปน แผนพฒนาของจงหวดและพนท ปรบกฎระเบยบใหเออตอการพฒนา ส าหรบการพฒนาเมองทเปนมตรกบสงแวดลอม เ นนการ เพมศกยภาพเมองด านส ง แวดลอมอยาง มสวนรวม สนบสนนการเปลยนของเสย ให เ ปนพลงงาน ดวยเทคโนโลยทเหมาะสมไมกอใหเกดสารพษอนตราย เพมพนทสเขยวเพอเปนแหลงดดซบมลพษและเกบกกคารบอน ลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมการพฒนาในเมองหลกของประเทศ รวมทงพฒนาพนทเพอเชอมโยงโอกาส จากอาเซยน ซงเมองทเปนมตรกบสงแวดลอมอยางสมดลและยงยนมหลายรปแบบ เชน เมองอตสาหกรรมนเวศ เมองเกษตรสเขยว เมองคารบอนต า และเมองนาอยอยางยงยน เปนตน

5.5 รวมลดปญหาโลกรอนและปรบตวใหพรอมรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

โดยลดการกอกาซเรอนกระจกในทกภาคการผลตและการด ารงชวตประจ าวน เพมขดความสามารถในการปรบตว ตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยพฒนาองคความร บคลากร องคกร และเครองมอในการบรหารจดการ สนบสนนการวจยและพฒนาเทคโนโลยแล ะนวตกรรมเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ปองกน เฝ าร ะวง แล ะ เตอนภยพ บตทางธรรมชาต โดยจดท า แผนท เสยงภย ทง ในระดบประ เทศ ภ มภาค แล ะจงหวด สงเสรมการท าแผนบรหารความตอเนองของธรกจ โดยมกลไกการใหความร สรางความเขาใจ และใหขอมลทจ าเปน เพอใหทกภาค โดยเฉพาะชมชนและประชาชน เขามามสวนรวมในการด าเนนการใหมากทสด เนนหลกการกระจายอ านาจ ใหกบทองถนและการมสวนรวมของประชาชน

5.6 ใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรและนโยบายการคลงเพอสงแวดลอม

เพอสงเสรมใหเกดการลงทนและการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการผลตการบรโภค รวมทงการเปลยนแปลงวธคด (mindset) และวถชวต (life style) ของบคคลและองคกรใหเปนมตรกบสงแวดลอม เพอใหมการใชทรพยากรอยางประหยด คมคา และมประสทธภาพมากทสด ลดของเสย อนจะชวยลดภาระงบประมาณภาครฐในการแก ไขปญหาสงแวดลอม โดยจด ให มร ะบบภาษส ง แวดลอม ได แ ก ภาษการปลอยมลพษแล ะภาษ เพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาต ก าหนดคาธรรมเนยมการจดการมลพษและภาษผลตภณฑและคาธรรมเนยมผลตภณฑทกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอม พฒนาร ะบบการวาง เง นปร ะ กนความ เส ยงห รอความ เสยหายตอส ง แ วดลอม ป รบปรง โครงส รางภาษ เพอสงเสรมการประหยดพลงงาน การใชพลงงานทางเลอกและอนรกษสงแวดลอมทบทวนนโยบายการบรหารจดการ โดยค านงถงมลคาทแทจรงทได คดรวมคาเสยโอกาสและมลคาในอนาคต เพอปรบปรงระบบภาษและคาสมปทาน สง เส รมการจดซอจดจาง ท เ ปนมตรกบสง แวดลอม รวมทงการปรบปรงระบบ โครงสราง องคกร กลไก

กระบวนการยตธรรม และกฏหมาย ในการบรหารจดการทรพยากร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม ใ ห ท น ส ม ย แ ล ะ ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

103

การส

รางก


การส

รางก


บน

คณภา

พชว


รตอสง

แวดล

อม

บนคณ

ภาพชว


รตอสง

แวดล

อม

Green Tax



ยทธศาสตรด านการปรบสมดลยทธศาสตรด านการปรบสมดล และพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ และพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

66

6.1 การวางระบบบรหารงานราชการแบบบรณาการ

6.2 การยกระดบงานบรการประชาชนและการอ านวยความสะดวกของภาครฐ สความเปนเลศ

6.3 การปรบปรงบทบาท ภารกจ และโครงสรางของหนวยงานภาครฐ

6.4 การพฒนาระบบบรหารจดการก าลงคนและพฒนาบคลากรภาครฐ ในการปฏบตราชการและมความเปนมออาชพ

6.5 การตอตานการทจรตและประพฤตมชอบ

6.6 การปรบปรงแกไขกฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบใหมความชดเจน ทนสมย เปนธรรม และสอดคลองกบขอบงคบสากลหรอขอตกลงระหวางประเทศ


ยทธศาสตรด านการปรบสมดลยทธศาสตรด านการปรบสมดล และพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

66

การทประ เทศไทยจะบรรล เปาหมายอนาคตในระยะยาวทก าหนดไวนน การบรหาร

ราชการแผนดนจะตองปรบเปลยนขนานใหญใหสามารถขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนา

อย างมบรณาการและมความตอ เนอง ทงน เพอตอบโจทยการแกปญหาหลก ๆ ของ

ประ เทศและสนบสนนการพฒนาดานตาง ๆ ไดอยางมปร ะสทธภาพและ เกดประสทธผล

ภาครฐจ ะตองจดร ะบบองค กร ให ล กษณะ เป ดกว าง เ ช อม โยงถ งก น แล ะกร ะท ดร ด

(Open and connected government) โดยใชดจทลอยางเตมรปแบบ (Zero face to face)

เพอเพมประสทธภาพของการขบเคลอนนโยบายสาธารณะ การใหบรการแกภาคประชาชน และ

ภาคธรกจเอกชนและสามารถด าเนนงานรวมกบภาคการเมองบนพนฐานของความรบผดรบชอบ

ความ โปรง ใส ปราศจากการทจรต แล ะปร ะพฤตม ชอบ สามารถตรวจสอบ ได แล ะม

ค ว าม เ ป นธรรม ใ นก าร ใ ห บ ร ก า รส าธ ารณ ะ รวมทงจะตองเปนระบบทสามารถจงใจ

และดงดดใหคนด คนเกง เข ามารวมพลงการท างานทมความมงมนและแรงบนดาลใจใน

การทจ ะรวมกนพลกโฉมประเทศไปส เปาหมายทพงประสงค

การปรบสมดลภาครฐมแนวยทธศาสตรทส าคญประกอบดวย การวางระบบ

บรหารงานภาครฐแบบบรณาการ เพอใหเกดความสอดคลองเชอมโยงกนตงแตยทธศาสตรชาต

ลง ไปจนถ งร ะ ด บพ นท ก ารจ ดสรรงบปร ะม าณ ให ม ล กษณ ะย ด โ ยงก บย ทธศ าสตร

ในทกระดบและมเปาหมายรวมเปนหลก รวมทงมระบบการตดตามประเมนผลการด า เนนงาน

ทงในระดบยทธศาสตรตามภารกจ และพนท


ยทธศาสตรด านการปรบสมดลยทธศาสตรด านการปรบสมดล และพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ และพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

66

ก ารยกร ะด บง านบร ก ารปร ะ ช า ชนส ค ว าม เ ป น เ ล ศ โ ดย ใ ช ด จ ท ล เ ต ม ร ป แ บบ

เพ อตอบสนองความตองการของผ ร บบร ก ารท ง ปร ะ ช า ชน แล ะ น ก ธ ร ก จ เ อกชน

โดยมการเชอมโยงผานระบบดจทลอยางเตมรปแบบตงแตตนจนจบกระบวนการเชอมโยง

ทกสวนราชการในการใหบรการประชาชน การปรบปรงบทบาท ภารกจ และ โครงสราง

ของหนวยงานภาครฐ ให ม ขนาดท เหมา ะสม ทนสมย มขดสมรรถนะสง แล ะสามารถ

ปฏบตงานอยางมประสทธภาพ มความคมคา และ เทยบไดกบมาตรฐานสากล สามารถ

รองรบกบสภาพแวดลอมในการปฏบตงานทมความหลากหลายซบซอนมากขนและทน

การเปลยนแปลงในอนาคต และการปฏรประบบการบรหารจดการและการพฒนาบคลากรภาครฐ

สความเปนมออาชพ รวมทงการตอตานและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

ควบค ไปกบการปรบปรงแก ไขกฎหมาย ระ เบยบ และขอบงคบใหมความชดเจน ทนสมย

เปนธรรมและสอดคลองกบขอบงคบสากลหรอขอตกลงระหวางประ เทศ โดยปรบปรง

แก ไข และยกเลกกฎหมาย ตางๆ ใหมความชดเจน ทนสมย เปนธรรม เอออ านวยตอ

การบรหารราชการแผนดน การพฒนาประเทศ การใหบรการประชาชน การประกอบธรกจ

การแขงขนระหวางประเทศ สอดคลองกบขอบงคบสากลหรอขอตกลงระหวางประเทศ

ท งน การออกกฎหมาย ใหมควรตองมการพจารณาตรวจสอบความจ า เป น

รบฟงความเหนจากผทเกยวของและวเคราะหผลกระทบทอาจเกดขนกอนการออกกฎหมายฯ

ดงกลาว โดยมร ะบบการประ เมนผลกระทบในการออกกฎหมาย ( Regulatory Impact

Assessment: RIA) ทสมบรณตามมาตรฐานสากล

ขาด... ประสทธภาพ ความโปรงใส ความรบผดชอบ

การปรบเปลยนภาครฐจงยดหลก “ภาครฐของประชาชนเพอประชาชน” และการแยกแยะบทบาทหนวยงาน

ของรฐทท าหนาทก ากบ และการเปนผใหบรการในตลาดทมการแขงขนกบภาคเอกชนใหชดเจน โดยภาครฐตอง

มขนาดทเหมาะสมกบบทบาทภารกจ มขดสมรรถนะสง ปรบวฒนธรรมการท างานทมงผลสมฤทธและ

ผลประโยชนสวนรวม มความทนสมยและพรอมทจะปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกอยตลอดเวลา

โดยเฉพาะอยางยงการน านวตกรรม เทคโนโลย และระบบการท างานทเปนดจทลเขามาประยกตใชอยางคมคา

และปฏบตงานเทยบไดกบมาตรฐานสากล รวมทงมลกษณะเปดกวาง เชอมโยงถงกนและเปดโอกาสใหทกภาค

สวนเขามามสวนรวมเพอตอบสนองความตองการของประชาชนไดอยางสะดวก รวดเรว และโปรงใส โดย

ก าหนดเปาหมายใหอนดบดานประสทธภาพของภาครฐจากการส ารวจของ IMD อยไมต ากวาอนดบท 10

ของโลก และคะแนนภาพลกษณการทจรตของประเทศไทยจากการส ารวจ (Corruption Perception Index:

CPI) ไมนอยกวา 80 คะแนน โดยมแนวทางและประเดนการพฒนาทส าคญ ดงน

เปาหมายการด าเนนงาน....

ยทธศ

าสตร

ดานก

ารปร

บสมด

ล และพฒนาระบบ

การบ

รหารจด

การภ

าครฐ


6.1 การวางระบบบรหารงานราชการแบบบรณาการ

เพอให เกดความสอดคลองเชอมโยงกนตงแตยทธศาสตรชาตลงไป

จน ถ ง ร ะ ด บพ น ท ก า ร ข บ เ คล อ นย ท ธ ศ าสต ร ช า ต โ ด ยก า ร ใ ช

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และการจดสรรงบประมาณ

ใหมลกษณะยดโยงกบยทธศาสตรในทกระดบและมเปาหมายรวมเปน

หลก รวมทงมระบบการตดตามประเมนผลการด าเนนงานทงในระดบ

ยทธศาสตร ตามภารกจ และพนท

6.1.1 วางระบบการขบเคลอนยทธศาสตรชาต ประกอบดวย

การใชกลไกแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผนและ

ยทธศาสตรพฒนาภาค แผนแมบท และแผนการปฏรป เพอแปลงส

แผนบรหารราชการแผนดน และแผนปฎบตการในทกระดบตงแตระดบ

กระทรวงถงระดบชมชน โดยพฒนารปแบบและเชอมโยงการท างาน

ของภาครฐในระดบตาง ๆ (Multi-Level Governance) ใหมเอกภาพ

และสอดรบประสานกนระหวางราชการบรหารสวนกลาง สวนภมภาค

และสวนทองถน โดยเนนการยดพน ท เ ปนหลก (Area-based

Approach) และยทธศาสตรทส าคญของชาต (Agenda-based)

ตามหวงโซแหงคณคา เพอให เ กดการประสานความรวมมอท

หลากหลายระหวางหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม

และภาคสวนอนในสงคม พรอมทงใหก าหนดความรบผดชอบอยาง

ชดเจน ตลอดจนพฒนากลไกหรอเครองมอในการสนบสนนใหเกด

การบรณาการความรวมมอในการพฒนาพนท

6.1.3 ตดตามและประเมนผลการบรรล เปาหมายการ

ด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ โดยมระบบการ

ตดตามประเมนผลแบบถายทอดระดบ โดยในระดบยทธศาสตรเปน

การออกแบบเปาหมายและตวชวด (ผลผลต ผลลพธ และ

ผลกระทบ) ทคาดหวงในการพฒนาประเทศ โดยเปาหมายสงสด

คอยทธศาสตรชาต ท เชอมโยงกบแผนแมบท แผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต นโยบายรฐบาล และแผนปฏบตการ

ระดบตาง ๆ ส าหรบในระดบกระทรวงและระดบพนท เปนการ

วเคราะห ผลผลต ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนจรง รวมทง

วางระบบการตดตามประเมนผล 3 ระยะเวลา ประกอบดวยการ

ประ เ มนผลกอนการปฏ บตห รอ เ รม โครงการ ( Ex-ante-

Evaluation) ระหวางด าเนนการ (On-going Evaluation) และ

หลงการด าเนนงานแลวเสรจ (Ex-post-Evaluation) ตลอดจน

พฒนากระบวนการมสวนรวมเพอเปดโอกาสใหผมสวนไดสวน

เสย เ ขามามสวนรวม รบฟงความคด เหนและตรวจสอบ

แผนงาน/โครงการ 6.1.2 ปรบปรงระบบบรหารจดการงบประมาณใหมลกษณะแบบ

ยดโยงยทธศาสตรในทกระดบและเปาหมายรวมเปนหลก เพอให

สอดรบกบลกษณะการขบเคลอนยทธศาสตรชาต ลงสระดบตาง ๆ

ตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผนและยทธศาสตร

การพฒนาภาค แผนแมบท ประเดนการปฏรป สแผนบรหารราชการ

แผนดนและแผนปฏบตการในทกระดบ โดยจดใหมกฎหมายทเปนกรอบ

ในการบรหารการเงนการคลงภาครฐ มการใชร ะบบกรอบ

งบประมาณระยะปานกลางและระยะยาวให เกดผลเพอสะทอนถง

ชองวางทางงบประมาณทตองจดสรรเปนรายการประจ าและเพอ

ตอบสนองตอการขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนา โดยมงเนนการ

จดท างบประมาณแบบบรณาการทยดพนทและประเดนการพฒนา

ทส าคญเปนตวตง และมกลไกการตดตามตรวจสอบการเงนและ

การคลงภาครฐ

ยทธศ

าสตร

ดานก

ารปร

บสมด


การบ

รหารจด

การภ

าครฐ


6.2 การยกระดบงานบรการประชาชนและการอ านวยความสะดวกของภาครฐสความเปนเลศ

6.3 การปรบปรงบทบาท ภารกจ และโครงสรางของหนวยงานภาครฐ

เพอตอบสนองความตองการของผรบบรการทงประชาชน และนกธรกจเอกชน ตลอดชวงชวต

ใ ห ม ขน า ด ท เ หม า ะสม ทนส มย ม ข ดสมรรถน ะ ส ง แ ล ะส ามารถปฏ บ ต ง านอย า ง มปร ะ ส ทธ ภ าพ มคว าม คม ค า

และเทยบได กบมาตรฐานสากล สามารถรองรบกบสภาพแวดลอมในการปฏบตงานทมความหลากหลายซบซอนมากขน

และทนการเปลยนแปลงในอนาคต โดยมแนวทางส าคญ ดงน

เพอตอบสนองความตองการของผรบบรการทงประชาชนและนกธรกจเอกชน โดยมการเชอมโยงผานระบบดจทลอยางเตมรปแบบ

ตงแตตนจนจบกระบวนการ เชอมโยงทกสวนราชการในการใหบรการประชาชน เชน การพฒนาระบบกลางของภาครฐในการใหบรการ

ธรกจตลอดวงจรการประกอบธรกจ (Single Portal for Business) ดวยการใชระบบดจทลบรณาการขอมล/เอกสารระหวาง

หนวยงานทเกยวของจะท าใหสามารถตดตอราชการไดแบบเบดเสรจไดตลอดวงจร โปรงใสตรวจสอบได และผรบบรการไดรบความ

สะดวก สามารถเขาถงงานบรการภาครฐไดงาย ทวถง และหลากหลายรปแบบตามความตองการ

ขนาดทเหมาะสม ทนสมย มสมรรถนสง และมประสทธภาพ คมคา และมาตรฐาน

6.3.1 ทบทวนบทบาทภารกจของหนวยงานภาครฐใหมความ

เหมาะสม และก าหนดความสมพนธระหวางการบรหารราชการ

สวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน ใหมความชดเจน ไมซ าซอน

กน รวมทงถายโอนภารกจทส าคญเชน นโยบายการศกษาขนพนฐาน

นโยบายการคลง บรหารจดการพลงงาน และนโยบายสาธารณสข

เปนตน เพอการกระจายอ านาจสทองถน

6.3.2 ปรบโครงสรางและระบบบรหารงานราชการใหม ในรปแบบ

ของหนวยงานรปแบบพเศษทตองอาศยการด าเนนงานทมความ

ยดหยน คลองตว ไมยดตดกบโครงสรางองคการและระบบราชการ

แบบเดม โดยยบเลกภารกจทไมจ าเปน ถายโอนภารกจใหภาคสวนอน

ได แก ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม ชมชนและประชาชนรบไป

ด าเนนงานแทน ส าหรบภารกจทภาครฐยงจ าเปนจะตองด าเนนการ

จะตองก าหนดใหมโครงสรางหนวยงานทสอดคลองกบบทบาท

ภารกจทรบผดชอบ มความคมคา และสามารถขบเคลอนการบรหาร

ราชการแผนดนไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล รวมทง

จดระบบองคกรภาครฐทแยกแยะบทบาทหนวยงานของรฐทท าหนาท

ก ากบ และหนวยงานผใหบรการในตลาดทมการแขงขนกบภาคเอกชน

ออกจากกนใหชดเจนเพอเพมประสทธภาพการด าเนนงานและมการ

แขงขนทเปนธรรม

6.3.3 พฒนาและปรบระบบวธการปฏบตราชการ ใหทนสมย

มงผลสมฤทธ มความโปรงใส ยดหยนและคลองตวสง ลดความ

ซ าซอน เตรยมการท างานไวลวงหนา มการวเคราะหความเสยง

น านวตกรรม เทคโนโลย ระบบการท างานทเปนดจทล แนวทาง

ปฏบตทเปนเลศ รวมทงองคความรในแบบสหสาขาวชาเขามา

ประยกตใช เพอสรางคณคาและตอบสนองกบสถานการณตางๆ

ไดอยางทนเวลา เปดโอกาสใหทก ๆ ภาคสวนเขามามสวนรวมใน

การด า เนนการอยางเหมาะสม สามารถปรบตวเขาสการเปน

ส านกงานสมยใหมน าไปสการเปนองคกรทมขดสมรรถนะสง

สามารถปฏบตงานเทยบไดกบมาตรฐานสากล สอดคลองกบ

หลกการบรหารกจการบานเมองทด เพอสรางความเชอมน

ศรทธาในการบรหารราชการแผนดน

ยทธศ

าสตร

ดานก

ารปร

บสมด


การบ

รหารจด

การภ

าครฐ


6.5 การตอตานการทจรตและประพฤตมชอบ

6.4 การพฒนาระบบบรหารจดการก าลงคนและพฒนาบคลากรภาครฐในการปฏบตราชการและมความเปนมออาชพ

6.4.1 พฒนาระบบบรหารจดการก าลงคนภาครฐ เพอบรหาร

จดการใหจ านวนบคคลากร คณสมบต และการก าหนดตวบคคลลง

ต าแหนงตาง ๆ ในภาครฐมความสอดคลองกบลกษณะงานการใช

เทคโนโลย ในภาครฐและบทบาทภารกจของภาครฐ โดยตอง

ปรบเปลยนทงวธการสรรหา/คดเลอก (recruit) การพฒนาทกษะ

และขดความสามารถ (retrain) และการรกษา/คงไวซงบคคลากร

คณภาพ (retain) เพอใหจงใจใหคนดคนเกงท างานในภาครฐ และเปน

การปรบเปลยนก าลงคนใหสอดรบกบการเปลยนแปลงบทบาท

ภารกจของภาครฐท เปลยนแปลงอยตลอดเวลา เพอใหการ

ด าเนนงานของภาครฐสมฤทธผลและการใชจายงบประมาณดาน

ก าลงคนมความคมคา

6.4.2 พฒนาขดความสามารถบคลากรภาครฐ ใหมสมรรถนะ

ใหม ๆ สามารถรองรบการเปลยนแปลงบรบทการพฒนาและการ

ด าเนนงานตามทศทางการพฒนาประเทศ และยกระดบขดสมรรถนะ

ใหมให เ ทยบได ในร ะดบสากล พรอมทงวางระบบต า แหนง ท ม

ความส าคญทางยทธศาสตรในบางหนวยงานใหสามารถสรรหา

บคคลภายนอกเขามาบรหารราชการได รวมทง สรรหา และจงใจให

คนรนใหมทมขดสมรรถนะสงเขามาสระบบราชการไทย

6.4.3 ปรบเปลยนวฒนธรรมการท างานและสรางคานยมทด

ของบคลากรภาครฐ ใหปฏบตราชการโดยยดภาครฐของประชาชน

เพอประชาชน มจตบรการ ท างานในเชงรกและมองไปขางหนา

สามารถบรณาการการท างานรวมกบภาคสวนอนไดอยางเปน

รปธรรม สรางจตส านกใหบคลากรภาครฐทกระดบมคณธรรม

จรยธรรมในการปฏบตราชการและการด ารงชวตในสงคม โดย

ยดประโยชนของชาตเปนหลก

6.4.4 เสรมสรางระบบคณธรรมและวางมาตรการท

เหมาะสมกบเสนทางความกาวหนาในสายอาชพ (Career

Path) ทงการแตงตง และโยกยายบคลากรภาครฐทกระดบ

โดยเฉพาะอยางยงการแตงตงผบรหารระดบสงตองค านงถง

ขดความสามารถ ความดงาม ความมคณธรรมและจรยธรรม

เปนแนวทางประกอบการพจารณา รวมทงทบทวนแล ะ

ปรบเปลยนระบบคาตอบแทนตามลกษณะงาน ความเชยวชาญ

ความสลบซบซอน ความตองการในตลาด และความเหมาะสมในแตละ

ภารกจ

6.4.5 พฒนาภาวะผน าทมขดสมรรถนะสง มความรบผดชอบ

และมความเปนมออาชพส าหรบบคคลากรภาครฐ โดยในระยะแรกตอง

มงเนนทกลมผบรหารและด าเนนการควบคไปกบการสรางภาวะผน าใน

ระดบตาง ๆ เพอเตรยมความพรอมดวย

โดยสงเสรมสนบสนนใหภาคองคกรภาคเอกชน ภาคประชาสงคม ชมชนและประชาชน และเครอขายตางๆ สอดสองเฝาระวง ใหขอมลและ

รวมตรวจสอบการด าเนนการของหนวยงานภาครฐตามความเหมาะสม พรอมทงสรางวฒนธรรมตอตานการทจรตและประพฤตมชอบ

ของบคลากรภาครฐใหเกดขนในสงคม และสรางจตส านกและคานยมใหทกภาคสวนตนตวและละอายตอการทจรตและประพฤตมชอบ

ทกรปแบบ รวมทงสงเสรมใหการด าเนนการตามกระบวนการยตธรรมปราศจากการแทรกแซงของนกการเมองและผมอทธพล ตลอดจน

วางมาตรการคมครองพยานและผทเกยวของ นอกจากน ตองก าหนดใหมการลงโทษผกระท าผดกรณทจรตและประพฤตมชอบอยาง

จรงจงและรวดเรว

ยทธศ

าสตร

ดานก

ารปร

บสมด


การบ

รหารจด

การภ

าครฐ


6.6 การปรบปรงแกไขกฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบใหมความชดเจน ทนสมย เปนธรรม และสอดคลองกบขอบงคบสากลหรอขอตกลงระหวางประเทศ

โดยปรบปรงแกไข และยกเลกกฎหมายตางๆ ใหมความชดเจน ทนสมย เปนธรรม เอออ านวยตอการบรหารราชการแผนดน

การพฒนาประเทศ การใหบรการประชาชน การประกอบธรกจ การแขงขนระหวางประเทศ สอดคลองกบขอบงคบสากลหรอขอตกลง

ระหวางประเทศ ทงน การออกกฎหมาย ใหมควรตองมการพจารณาตรวจสอบความจ าเปน รบฟงความเหนจากผทเกยวของ

และวเคราะหผลกระทบทอาจเกดขนกอนการออกกฎหมาย ดงกลาว รวมทง จดใหมการประเมนผลสมฤทธของกฎหมายทกรอบ

ระยะเวลา ทก าหนดโดยรบฟงความคดเหนของผเกยวของประกอบดวย ตลอดจนเพมศกยภาพหนวยงานภาครฐทมหนาทเสนอ

ความเหนทางกฎหมายใหสามารถปฏบตงานไดอยางรวดเรว รวมทงมระบบการประเมนผลกระทบในการออกกฎหมาย ( Regulatory

Impact Assessment: RIA) ทสมบรณตามมาตรฐานสากล ซงตองมการน ารายการ RIA (RIA Checklist) หนวยงานกลางเพอท า

หนาทประเมนความเหมาะสมของ RIA มแนวปฏบต RIA (RIA Guidelines) หนงสอคมอการวเคราะหประเมนตนทน-ผลประโยชนและ

มแนวปฏบตในการ รบฟงความคดเหนของประชาชน มาใชในการพจารณาปรบปรงกฎหมายและการออกกฎหมายใหม

ยทธศ

าสตร

ดานก

ารปร

บสมด


การบ

รหารจด

การภ

าครฐ


สวนทสวนท 44

กระบวนการจดท ายทธศาสตรชาตกระบวนการจดท ายทธศาสตรชาต การขบเคลอนสการปฏบตการขบเคลอนสการปฏบต และการตดตามประเมนผลและการตดตามประเมนผล

กระบวน

การจ

ดยทธ

ศาสต

รชาต

การข

บเคล

อนสก

ารปฏ

บต

และการตด

ตามป

ระเมนผ

ล

สวนท 4 รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579

113

ยทธศาสตรชาตฉบบน ไดมการพจารณาจากทกมต ทงในมตของประเดนการพฒนา ( Issue-based) มตการพฒนา รายสาขา (Sector-based) และมตการพฒนาเชงพนท (Area-based) โดยทประชาชนทกภาคสวนมบทบาทส าคญตงแตในขนตอนการจดท า การขบเคลอนสการปฏบต และการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลทเกดขน เกดเปนพลงรวมในการกาวไปสเปาหมายอนาคตประเทศตามยทธศาสตรชาต 20 ปน ทงนโดยทภายใตยทธศาสตรแตละดานจะมการจดท าแผนแมบทส าหรบประเดนการพฒนา/ประเดนปฏรปส าคญส าหรบการพลกโฉมประเทศไทย เพอเปนเครองมอในการขบเคลอนสการปฏบตใหบรรลเปาหมายตามทก าหนดไวในยทธศาสตรชาต

1. กร ะบวนการจดท ายทธศาสตรชาต

ตามบท บญญ ต ม า ตร า 65 รฐ ธ รรม นญ แห งราชอาณาจกรไทยป พ.ศ. 2560 รฐพงจดใหมยทธศาสตรชาตเปนเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยนตามหลกธรรมาภบาล เพอใชเปนกรอบในการจดท าแผนตาง ๆ ใหสอดคลองและบรณาการกนเพอใหเกดเปนพลงผลกดนรวมกนไปสเปาหมายดงกลาว ในขณะท มาตรา 275 ใหคณะรฐมนตรจดใหมกฎหมายตามมาตรา 65 วรรคสอง ให แลวเสรจภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน และด าเนนการจดท ายทธศาสตรชาตใหแลวเสรจภายในหนงปนบแตวนทกฎหมายดงกลาวใชบงคบ นอกจากนบทบญญตมาตรา 78 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ป พ.ศ. 2560 รฐพงสงเสรมใหประชาชนและชมชนมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และมสวนรวมในการพฒนาประเทศดานตาง ๆ

ส าหรบ พระราชบญญตการจ าท ายทธศาสตร ในการจดท ายทธศาสตรชาต ตามบทบญญตมาตรา มาตรา 8 ในกระบวนการจดท ารางยทธศาสตรชาต ใหคณะกรรมการจดใหประชาชนทกภาคสวนไดเขามามสวนรวมในการด าเนนการตามขนตอน เพอน ามาแกไขปรบปรง และมาตรา 16 ใหคณะกรรมการ แตงตงคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตขนคณะหนงหรอหลายคณะ เพอพจารณาจดท ารางยทธศาสตรชาตในดานตาง ๆ รวมทงมาตรา 28 ในวาระ เ รมแรก เพอ ใหการด า เนนการเปนไปตามก าหนดเวลาทบญญตไวในมาตรา 275 ของรฐธรรมนญ ใหการด าเนนการเกยวกบการจดท ายทธศาสตรชาตเปนไปตามก าหนดเวลา ดงตอไปน

(1) ใหคณะรฐมนตรแตงตงกรรมการผทรงคณวฒใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

(2) ใหคณะกรรมการแตงตงคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตดานตาง ๆ ใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแตงตง

(3) ใหถอวาการรบฟงความคดเหนทคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 30 มถนายน 2558 และส านกงานไดด าเนนการกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบเปนการด าเนนการตามมาตรา 8 (1) แลว แตไมเปนการตดอ านาจทจะด าเนนการใหมการรบฟงความคดเหนเพมเตมหนา 10 เลม 134 ตอนท 79 ก ราชกจจานเบกษา 31 กรกฎาคม 2560

(4) ใหคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตดานตาง ๆ จดท ารางยทธศาสตรชาตเบองตน ใหแลวเสรจภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทไดรบแตงตง โดยใหใชรางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป ทคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 30 มถนายน 2558 จดท า ขนมาใช เ ปนหลกในการจดท า รางยทธศาสตรชาตเบองตนดงกลาว และใหน าความเหนหรอขอเสนอแนะของสภาปฏรปแหงชาต สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ และคณะกรรมการบรหารราชการแผนดนตามกรอบการปฏรปประเทศ ยทธศาสตรชาต และการสรางความสามคคปรองดอง มาประกอบ การพจารณา รวมทงใหค านงถงความคดเหนของประชาชนทไดรบตาม (3) ดวย

(5) ใหส านกงานด าเนนการใหมการรบฟงความคดเหนตามมาตรา 8 (2) ใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางยทธศาสตรชาตเบองตนตาม (4)

(6) ใหคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาต ดานตาง ๆ แกไขเพมเตมรางยทธศาสตรชาตใหสอดคลองกบผลการรบฟงความคดเหนตามมาตรา 8 (6) ใหแลวเสรจ และเสนอตอคณะกรรมการภายในสสบหาวน นบแตวนทการรบฟงความคดเหนตาม (5) แลวเสรจ

(7) ใหคณะกรรมการพจารณารางยทธศาสตรชาตและเสนอตอคณะรฐมนตรภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางยทธศาสตรชาตจากคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาต

(8) ใหคณะรฐมนตรพจารณารางยทธศาสตรชาตและเสนอตอสภานตบญญตแหงชาตท าหนาทรฐสภาภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางยทธศาสตรชาตจากคณะกรรมการ

(9) ใหสภานตบญญตแหงชาตพจารณาใหความเหนชอบรางยทธศาสตรชาตใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางยทธศาสตรชาตจากคณะรฐมนตร

(10) ใหนายกรฐมนตรน ารางยทธศาสตรชาตท สภานตบญญตแหงชาตใหความเหนชอบแลวขนทลเกลาทลกระหมอมถวายภายในสบวนนบแตวนทไดรบรางยทธศาสตรชาตจาก สภานตบญญตแหงชาต

กระบวน

การจ

ดยทธ

ศาสต

รชาต

การข

บเคล

อนสก

ารปฏ

บต


ตามป

ระเมนผ

ล

114 สวนท 4

รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579

2. การขบ เคลอนสการปฏบต ตามบทบญญต มาตรา 10 พระราชบญญตการจดท า

ยทธศาสตรชาต เ มอมพร ะบรมราช โองการประกาศใชยทธศาสตรชาตแลว ใหคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตแตละดานจดท าแผนแมบทเพอบรรลเปาหมายตามทก าหนดไวในยทธศาสตรชาตเสนอตอคณะกรรมการพจารณาใหความเหนชอบกอนเสนอคณะรฐมนตร แผนแมบทและแผนการปฏรปประเทศตามกฎหมายวาดวยแผนและขนตอนการด าเนนการปฏรปประเทศตองมความสอดคลองกนแผนแมบททคณะรฐมนตรใหความเหนชอบและประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหมผลผกพนหนวยงานของรฐทเกยวของทจะตองปฏบตใหเปนไปตามนน รวมทงการจดท างบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณตองสอดคลองกบแผนแมบทดวย

ทงน ภายใตกรอบยทธศาสตรชาตและแผนแมบทดงกลาว ในบางประเดนการพฒนาอาจมความจ า เปนตองด า เนนการเปลยนแปลงส าคญในเชงโครงสราง กลไก และกฎหมายทเกยวของจงจะสามารถขบเคลอนการพฒนาในเรองนนๆ ไดสมฤทธผล กจะมแผนปฏรปทสอดคลองกน ดงนน แผนแมบทและแผนการปฏรปประเทศตามกฎหมายวาดวยแผนและขนตอนการด าเนนการปฏรปประเทศตองมความสอดคลองกน

ส าหรบการจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเชงบรณาการระยะ 5 ป และนโยบายความมนคงแหงชาต กตองสอดคลองกบยทธศาสตรชาต โดยทประเดนการพฒนาในทกดานจะถกครอบคลมภายใต 2 แผนน ซงบางประเดนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตกจะมแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาตทก ากบไวดวยหากมความจ าเปน แตระยะเวลาส าหรบแผนแมบทอาจจะสนหรอยาวกวา 5 ปกได และในบางประเดนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตกอาจจ าเปนตองด าเนนการในระดบของการปฏรปจงจะเกดผล

ในสวนของรฐบาลคณะรฐมนตรทจะเขาบรหารราชการแผนดนตองแถลงนโยบายตอ รฐสภา โดยยดความสอดคลองกบยทธศาสตรชาต (มาตรา 162 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560) รวมถงใช เ ปนกรอบในการจดสรรงบประมาณประจ าป ซงเปนแผนงบประมาณในลกษณะบรณาการทครอบคลมทงมตประเดนการพฒนา (Agenda) ภารกจ (Function) และพนท (Area) กตองสอดคลองกบยทธศาสตรชาต เชนกน (มาตรา 5 วรรคสาม ในพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560)

ส าหรบการเชอมโยงสระดบปฏบต สวนราชการน าแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาตและแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตระยะ 5 ป มาจดท าแผนปฏบตราชการและแผนปฏบตราชการประจ าป รวมถงใช เ ปนกรอบในการจดท า แผนพฒนาภาค/จงหวด แผนอ าเภอแผนทองถน/ชมชน เชนกน (มาตรา 10 วรรคสามในพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560) ในขณะเดยวกน หากมประเดนการพฒนาใดทจ าเปนตองด าเนนการในระดบของการปฏรป หนวยงานทรบผดชอบกจะน าแผนปฏรปในเรองนนๆ มาด าเนนการโดยอาจจะผนวกรวมไวภายใตแผนปฏบตการ ทงน การจดท าและขบเคลอนแผนในทกระดบตงแตระดบยทธศาสตรชาตลงมาถงระดบพนทจะเนนการสรางความสมดลระหวางความตองการในระดบพนท (Bottom-Up) และทศทางในภาพรวมของระดบประเทศ (Top-Down) โดยใชกระบวนการมสวนรวมในการก าหนดทศทางการพฒนาประเทศของทกภาคสวน (การใช Bottom-up และ Participatory Approach ตามทก าหนดไวในมาตรา 65 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 เปนหลก และ มาตรา 8 ในพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560)

ตามบทบญญตมาตรา 11 พระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต ใหคณะกรรมการจดใหมการทบทวนยทธศาสตรชาตทกหาป หรอในกรณทสถานการณของโลกหรอสถานการณของประเทศเปลยนแปลงไปจนไมสามารถหรอไมเหมาะสมทจะด าเนนการตามเปาหมายหรอยทธศาสตรดานหนงดานใดได หากคณะกรรมการเหนสมควรแกไขเพมเตมยทธศาสตรชาตเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงดงกลาว ใหคณะกรรมการขอความเหนชอบ รวมทงบทบญญตมาตรา 24 เพอประโยชนในการตดตามผลการด าเนนการตามยทธศาสตรชาต ใหหนวยงานของรฐรายงานผลการด าเนนการดงกลาวตอส านกงาน ภายในเวลาและตามรายการทส านกงานก าหนด และใหส านกงานจดท ารายงานสรปผลการด าเนนการประจ าปเสนอตอคณะกรรมการ คณะรฐมนตร และรฐสภาทราบภายในเกาสบวนนบแตวนทไดรบรายงานจากหนวยงาน ทงน รายงานดงกลาวอยางนอยตองระบความกาวหนาของการด าเนนการตามยทธศาสตรชาต ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการด าเนนการใหเปนไปตามยทธศาสตรชาตดวย นอกจากนมาตรา 27 ใหส านกงานเผยแพรรายงานทไดรบจากหนวยงานของรฐ และรายงานสรปผลการด าเนนการประจ าปและรายงานเปนการเฉพาะเรองตามมาตรา 24 ใหประชาชนทราบทางระบบเทคโนโลยสารสนเทศของส านกงาน

การวางระบบการตดตามประเมนผลกระทบการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ เพอใหสามารถน าไปประยกตใชเปนเครองมอในการตดตามประเมนผลทเชอมโยงจากระดบยทธศาสตร ระดบภารกจหรอระดบกระทรวง และระดบพนท ทงน การตดตามประเมนผลในระดบพนทและระดบกระทรวงมงประเมนความส าเรจของแผนงาน/โครงการของจงหวดและกระทรวง โดยพจารณาปจจยน าเขา กระบวนการ ผลผลต ผลลพธ และผลกระทบโดยใชโมเดลเชงตรรกะ (Logic Model) เปนเครองมอ สวนการตดตามประเมนผลในระดบยทธศาสตรทมงประเมนความส าเรจของการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ จะใชทฤษฎการเปลยนแปลง (Theory of Change) เปนเครองมอในการศกษาเปรยบเทยบการประเมนผลลพธ และผลกระทบระหวางคาทเกดขนจรงกบคาทคาดหวงในแตละตวชวด ทงน การตดตามประเมนผลแบบถายทอดระดบ (Cascade) ในแตละระดบจากระดบยทธศาสตร ภารกจ พนท จะตองแสดงใหเหนความเชอมโยงในแตละระดบ ซงเปนการประเมนใน 2 มต คอ

การตดตามและปร ะ เมนผลการด า เนนงาน ตามยทธศาสตรส าคญของประ เทศ

กระบวน

การจ

ดยทธ

ศาสต

รชาต

การข

บเคล

อนสก

ารปฏ

บต


ตามป

ระเมนผ

ล

115 สวนท 4 รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579

มต ท 1 ระดบยทธศาสตร (Strategic based) ซงเปนระดบทเปนเปาหมายทคาดหวงจะพฒนาประเทศ เปนจดสงสดของรปสามเหลยมทตองการใหเกด ในมมมองมตระดบยทธศาสตร จะเปนการมองผลผลตทคาดหวง (Desired Outputs) ผลลพธทคาดหวง (Desired Outcomes) แล ะผลกร ะทบทคาดหวง (Desired Impacts) ซงส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต จดท ารายงานตดตามประเมนผลแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ทเชอมโยงกบแผนงาน/โครงการทงในระดบกระทรวงและพนท และเชอมโยงกบยทธศาสตรชาต โดยการใชตวชวดผลผลตรวม (Output JKPI) ตวชผลลพธรวม (Outcome JKPI) ตวชวดผลกระทบรวม (Impact JKPI) เปนเครองมอวดผลการพฒนาในภาพรวมของประเทศ

มตท 2 ระดบกระทรวง (Function Based) และระดบพ น ท (Area –Based) ซ ง เ ปนฐานของรปสาม เหล ยม เนองจากเปนขอมลทน าไปสการวเคราะหผลกระทบในระดบยทธศาสตรตอ ไป มต ท 2 น เ ปนระดบปฏ บตการทน าโครงการ/แผนงาน กจกรรมและมาตรการตาง ๆ ทเกดขนจากการน าแนวทางการพฒนาของยทธศาสตรไปสการปฏบต เปนการมอง ผลผลต ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนจรง ความส าเรจในระดบยทธศาสตรจะเกดขนได จ าเปนตองอาศยความส า เรจจากการด าเนนงานของโครงการ/แผนงาน กจกรรมและมาตรการตางๆ ทงในระดบกระทรวง (Function Based) และระดบพนท (Area –Based) ซงกระทรวงรวมกบพนทจงหวดตองท าหนาทจดท ารายงานตดตามประเมนผลแผนงาน/โครงการ ทงในระดบผลผลต ผลลพธ และผลกระทบ เพอใชเปนขอมลประกอบการประเมนผลแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และยทธศาสตรชาต พรอมทงจดฝกอบรมเทคนค วธการ หลกการ แนวคดในการประเมนผลแผนงาน/โครงการ ใหกบหนวยงานปฏบต ใหมความรความสามารถในการตดตามประ เ มนผลแผนงาน/โครงการควบคไปกบสรางระบบตรวจสอบระบบตดตามประเมนผล (Evaluation Audit) เพอปรบระบบตดตามประเมนผลใหมมาตรฐานสากล โดย ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ควรมบทบาทในการท าหนาทเ ปนผตรวจสอบ (Auditor) ระบบประเมนผล เพอใหระบบการตดตามประเมนผลเปนมาตรฐานเดยวกน ซงในทกขนตอนตองเปดโอกาสใหผมสวน ไดสวน เสย เ ขามามสวนรวม รบฟงความคด เหน และตรวจสอบแผนงาน/โครงการ

Evaluation

การตดตามประ เมนผล

นอกจากนตองมการวางระบบการตดตามประเมนผล 3 ระยะเวลา การประเมนผลกอนการปฏบตการหรอกอนเรม

โครงการ (Ex-ante Evaluation) อยางถกตองตามหลกวชาการ เปนการประเมนสถานการณและส ารวจขอเทจจรง สมมตฐานความเปนไปไดใน

ขนตอนการจดเตรยมนโยบายทงรปกฎหมายและมใชกฎหมายเพอกลนกรองโครงการ เชน ศกยภาพในการพฒนาพนท ตนทนการด าเนนงาน และการ

ประเมนผลระหวางด าเนนการ (On-Going Evaluation) เปนการตดตามประเมนผลความกาวหนาในระยะทก าลงด าเนนงานเพอศกษาวาม

ปญหาอปสรรคใดบางในการด าเนนงานทงจากปจจยภายในและภายนอกทมผลกระทบตอการด าเนนงาน ส าหรบการประเมนผลหลงการ

ด าเนนงาน (Ex-Post Evaluation) เปนการประเมนผลเพอสรปเมอสนสดแผนแลวไดรบความส าเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไว

มากนอยเพยงใด มผลผลต ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนภายหลงจากสนสดแผนเมอเทยบกบทออกแบบไวในตอนเรมตน กร

ะบวน

การจ

ดยทธ

ศาสต

รชาต

การข

บเคล

อนสก

ารปฏ

บต


ตามป

ระเมนผ

ล

116 สวนท 4 รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579

บทสรปบทสรป

บทสรป

การวเคราะหสถานการณและสภาพแวดลอมของประเทศในปจจบนและแนวโนมบรบทและเงอนไข

การพฒนาภายนอกประเทศทประเทศไทยจะตองเผชญ บงชวา ประเทศไทยมจดแขงหลายดาน ซงหากม

การด าเนนยทธศาสตรในเชงรกทเหมาะสมกจะท าใหประเทศไทยสามารถใชประโยชนจากโอกาสทเกดขนจาก

การเปลยนแปลงของสถานการณโลกในการรกษาไวซงผลประโยชนแหงชาต และขบเคลอนการพฒนา

ใหประเทศหลดพนจากกบดกความเหลอมล า ความไมสมดล และกบดกผลตภาพการผลตต า และกาวไป

เปนประเทศทพฒนาแลวไดในระยะเวลาทก าหนด จดแขงทส าคญ ไดแก การมต าแหนงทตงทสามารถ

เปนจดเชอมโยงและกระจายความเชอมโยงทส าคญในภมภาคและเปนการประตสเอเชยทส าคญแหงหนง การ

เปนฐานการผลตและบรการส าคญทหลากหลาย คนไทยโดยเฉลยมการศกษาและสขภาพดขน ระบบเกอกล

ในครอบครวไทยเขมแขง และมความหลากหลายเชงนเวศน แตในขณะเดยวกนกม จดออนหลายประการ

ทตองขจดใหหมดไป โดยเฉพาะจดออนเหลานเมอเผชญกบภยคกคามในรปแบบใหม ๆ และการแขงขน

ทรนแรงภายใตโลกไรพรมแดนกจะสรางความเสยหายและเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศ ไดแก

การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรสสงคมผสงอายอยางสมบรณ ในระยะเวลา 15– 20 ป ตอจากนไป

ขอจ ากดดานทรพยากรทงแรงงานและทรพยากรธรรมชาต ผลตภาพการผลตยงต า และการพฒนา

และการใชนวตกรรมมนอย การลงทนเพอการวจยและพฒนามนอย และมปญหาความเหลอมล า

ในดานตาง ๆ และสงผลใหขาดความสามคคสมานฉนทในสงคม ขดความสามารถของทรพยากรมนษย

ยงต า โครงสรางพนฐาน ระบบโลจสตกส และบรการทางสงคมยงตองยกระดบคณภาพอยางทวถง

รวมทงความออนแอของการบรหารราชการแผนดน ทยงตองเรงปฏรประบบราชการและการเมอง

เพอใหเกดการบรหารราชการแผนดนทมประสทธภาพและโปรงใส ลดคอรรปชน และการปฏรปกฎระเบยบ

และกฎหมายใหทนสมย

ทงนเงอนไขและการเปลยนแปลงภายนอกทส าคญ ทงทเปนโอกาส ความเสยง และความทาทายตอ

การพฒนาประเทศไทยในอนาคต ในระยะ 20 ปขางหนา อาท กระแสโลกาภวตนทเขมขนขนอยางตอเนอง

นบเปนโอกาสทางการคาและการลงทนมากขน แตในขณะเดยวกนกตองปรบตวใหสามารถแขงขนใน

ตลาดโลกไรพรมแดนใหได การรวมกลมเศรษฐกจในภมภาคน าไปสความเชอมโยงทกระบบมากขนประกอบ

กบการท ศนยรวมอ านาจทางเศรษฐกจโลกเคลอนยายมาสเอเชยกเปนโอกาสทประเทศไทยจะขยายความ

รวมมอเพอการพฒนาประเทศใหกาวหนามากขน

118 บทสรป


บทสร

ป

อยางไรกตาม การใชประโยชนจากโอกาสท เกดขนตอการพฒนาประเทศ และการบรหาร

จดการความเสยงอยางมประสทธภาพนน ประ เทศไทยจ า เปนตองมร ะบบการบรหารจดการ

ความเสยงท เกดจากการเคลอนยายอยางเสร และรวดเรวของผคน เงนทน ขอมลขาวสาร

องคความรและเทคโนโลย และสนคาและบรการลงทน และตองใหความส าคญกบการพฒนา วทยาศาสตร

เทค โน โลย การวจย แล ะพฒนา แล ะการพฒนานวตกรรมมากข น เพอ ใหสามารถก าวทน

การเปลยนแปลงเทคโนโลยและนวตกรรมสมยใหทมแนวโนมจะเปลยนแปลงแบบฉบพลนและพลกโฉม

ซงจะท าใหการแขงขนมความยากล าบากมากขน และหากไมรเทาทนการอาจสงผลเสยจากการน ามาใช

ไมเหมาะสม ทามกลางการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของกระแสโลกประเทศไทยเผชญปญหาส าคญ คอ

คนไทยคณภาพยงต า ยงมความเปราะบางและออนไหว ตอการเปลยนแปลงทางสถานการณเศรษฐกจ

ท างส ง คม แ ล ะ วฒนธรรม คน ไ ท ยข าดท กษ ะ แ ล ะ ด ลยพ น จ ใ นก า ร เ ล อ ก ร บ ปร บ ใ ช

วฒนธรรม แล ะ เ ทค โน โลย ไ ด อย า งชาญฉลาด แล ะ ร เ ท าท น แล ะ ข าดว น ย จ งตองพฒนา

เพมศกยภาพคนไทยในทกชวงวยอยางเรงดวน

นอกจากน ยงมความเปลยนแปลงทประ เทศไทยจะตองเผชญ คอ สภาพแวดลอมและ

การเปลยนแปลงภมอากาศโลกมความผนผวน ความเสยงจากภยธรรมชาตเพมขน รวมทงมความเสยง

ตอคว ามม นคงด านอาหาร น า แล ะพล งงาน กฎร ะ เ บ ยบ แล ะข อตกลงด านส ง แวดลอม

จะมความเขมขนและเขมงวดขน และความจ าเปนทจะตองเรงปรบตวใหการใชพลงงานมประสทธภาพ

พฒนาพลงงานสะอาดและพลงงานทดแทนเพมขน สรางสมดลความมนคงดาน พลงงานและอาหาร

รวมท งก ารวางแผน ใหสอดรบกบความ เปน เมองท เ ต บ โตตอ เน อง ซ งตองก าหนดของ

รปแบบและกฎเกณฑท เก ยวเนองกบลกษณะการใชพนท แล ะความเปนมตรตอ สง แวดลอม

กนเขมงวดมากขน

119 บทสรป


บทสร

ป

ดงนน การก าหนดใหม “ยทธศาสตรชาต” เพอเปนยทธศาสตรในการพฒนาประเทศในระยะยาว

พรอมกบการปฏรปและการพฒนาระบบและกลไกการบรหารราชการแผนดนในการขบเคลอนยทธศาสตร

ใหสามารถน าไปสการปฏบตอยางจรงจงจะชวยยกระดบคณภาพของประเทศไทยในทกภาคสวนและน าพา

ประเทศไทยใหหลดพนหรอบรรเทาความรนแรงของสภาพปญหาท เกดขนในปจจบน ทงปญหา

ทางเศรษฐกจ ปญหาความเหลอมล า ปญหาการทจรตคอรรปชน และปญหาความขดแยง ในสงคม

รวมถงสามารถรบมอ กบภยคกคามและบรหารจดการ กบความเสยงทจ ะ เกดขน ในอนาคต

และสามารถเปลยนผานประเทศไทย ไปพรอมๆ กบการเปลยนแปลงภมทศนใหมของโลกได ซงจะท าให

ประเทศไทย ยงคงรกษาบทบาทส าคญ ในเวทโลก สามารถด ารงรกษาความเปนชาต ทมความมนคง

ทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และคนไทยในประเทศมความอยดมสข อยางถวนหนากน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 จงไดก าหนดใหรฐ พงจดใหม

ยทธศาสตรชาต เปน เปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยนในระยะยาวตามหลกธรรมาภบาล

เพอ ใช เปนกรอบในการจดท าแผนตางๆ ใหสอดคลองแล ะบรณาการกน เพอ ให เกด เปนพลง

ผลกดนรวมกนไปสเปาหมายดงกลาว “ยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ. 2560-2579)” โดยก าหนดวสยทศน

“ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ม ค ว า ม ม น ค ง ม ง ค ง ย ง ย น เ ป น ป ร ะ เ ท ศ พ ฒ น า แ ล ว ด ว ย ก า ร

พฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ” หรอคตพจนประจ าชาต “มนคง มงคง

ยงยน” เพอใหประเทศมขดความสามารถในการแขงขนในการผลตและบรการทหลากหลาย บนฐานของ

การ เทค โน โลย สม ย ใหม แ ล ะ นว ตกรรม ม ร าย ได ส งอย ใ นกล มปร ะ เ ทศพฒนา แล ว คน ไทย

เปนคนคณภาพทมความสข อยด กนด สงคมมความมนคง เสมอภาคและเปนธรรม ซงยทธศาสตรชาต

ทจะใชเปนกรอบแนวทางการพฒนาในระยะ 20 ปตอจากนไป จะประกอบดวย 6 ยทธศาสตร ไดแก (1)

ยทธศาสตรดานความมนคง (2) ยทธศาสตรดานการสราง ความสามารถในการแขงขน (3) ยทธศาสตร

การพฒนาและเสรมสราง ศกยภาพทรพยากรมนษย (4) ยทธศาสตรการสรางโอกาสและความ

เสมอภาคทางสงคม (5) ยทธศาสตรดานการสรางการ เตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม

และ (6) ยทธศาสตร ดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

120 บทสรป


บทสร

ป

ท ง น ก า ร จ ด ท า ร า ง ย ท ธ ศ า ส ต ร ช า ต ฉ บ บ น เ ป น เ พ ย ง ก ร อ บ แ น ว ท า ง เ พ อ ใ ห

คณะกรรมการยทธศาสตรชาตตามพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พ.ศ. 2560

น าไปจดท ายทธศาสตรชาตตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 65 ตอไป

ซ ง ในการจ ดท า ร างฉบ บน ไ ด ม ก ารพ จ ารณาจากท กม ต ท ง ใ นม ต ของปร ะ เ ด นก ารพฒนา

มตการพฒนารายสาขา และมตการพฒนาเชงพนท โดยทการน ายทธศาสตรชาตไปสการปฏบต

ให ส มฤทธผลน นปร ะช าชนท กภาคส วนจ ะม บทบาทส าคญ ไม เ ฉพา ะ แต ในข นตอนการจ ดท า

แตรวมถงการขบเคลอนสการปฏบต และการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลท 20 ปน ทงน

โดยทภายใตยทธศาสตรแตละดานจะมการจดท าแผนแมบทส าหรบประเดนการพฒนา/ประเดนปฏรป ส าคญ

ส าหรบการพลกโฉมประเทศไทย เพอเปนเครองมอในการขบเคลอนสการปฏบตใหบรรลเปาหมาย

ตามทก าหนดไว ในยทธศาสตรชาต โดยท ในบางประเดนการพฒนาอาจมความจ าเปนตองด าเนน

การเปลยนแปลงส าคญในเชงโครงสราง กลไก และกฎหมายทเกยวของจงจะสามารถขบเคลอนการพฒนา

ในเรองนนๆ ไดสมฤทธผล กจะมแผนปฏรปทสอดคลองกน ดงนน แผนแมบทและแผนการปฏรปประเทศ

ต า ม ก ฎ ห ม า ย ว า ด ว ย แ ผ น แ ล ะ ข น ต อ น ก า ร ด า เ น น ก า ร ป ฏ ร ป ป ร ะ เ ท ศ ต อ ง ม

ความสอดคลองกน

121 บทสรป


บทสร

ป

(ร่าง) ยุทธศาสตร์ชาติ ระยะ 20 ปี...

Documents