บทท� 4

ผลการวเคราะหขอมล

ในการศกษานาเสนอผลการวจย เร�อง ความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบกลไกชมชนในการ

จดการปญหาชางปาในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ผวจยขอเสนอ

ผลการวเคราะหขอมลตามลาดบดงน�

1. สญลกษณท�ใชในการวเคราะหขอมล

2. การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล

3. ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณท�ใชในการวเคราะหขอมล

สญลกษณท�ใชในการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลและการแปลความหมายของ

การวเคราะหในคร� งน� เพ�อใหเกดความเขาใจท�ตรงกน ผวจยไดกาหนดสญลกษณดงตอไปน�

X แทน คาคะแนนเฉล�ย

S.D. แทน คาความเบ�ยงเบนมาตรฐาน

n แทน จานวนคนในกลมตวอยาง

การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล

การวจยคร� งน� ผวจยไดนาเสนอผลการวเคราะหขอมลตามลาดบข�นตอนดงตอไปน�

ตอนท� 1 บรบทของพ�นท�อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

ตอนท� 2 ขอมลพ�นฐานของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท� 3 ความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบวธการแกไขปญหาชางปาในเขตรกษาพนธ

สตวปาเขาสอยดาว อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

ตอนท� 4 ความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชนในการแกไขปญหา

ชางปาใน เขตอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

ผลการวเคราะหขอมล

ตอนท� 1 บรบทของพ�นท�อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

ในการศกษาเร�อง ความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบกลไกชมชนในการจดการปญหา

ชางปาในเขตอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร มบรบทแวดลอมท�เก�ยวของกบการวเคราะหตความ

ขอมลในพ�นท� ดงน�

47

ลกษณะท�วไปของพ�นท�อาเภอสอยดาว

อาเภอสอยดาว เดมข�นอยในเขตการปกครองอาเภอโปงน� ารอน จงหวดจนทบร แตเน�องจาก

เขตการปกครองของอาเภอโปงน� ารอนกวางขวางมาก การตดตอราชการของราษฎรและใหบรการ

ของทางราชการเปนไปดวยความยากลาบากและไมท�วถง เพ�อบรรเทาความเดอดรอนของราษฎร

และอานวยความสะดวกใหแกราษฎรท�อยหางไกล กระทรวงมหาดไทยจงไดประกาศต�งก�งอาเภอ

สอยดาวข�น โดยมผลเปนก�งอาเภอต�งแตวนท� 1 มกราคม 2531 (อาเภอสอยดาว. 2532 : 7)

ตอมาเม�อวนท� 8 กมภาพนธ 2532 ไดรบอนมตเงนงบประมาณจากกรมการปกครองเปน

คากอสรางอาคารท�วาการอาเภอพรอมบานพกขาราชการ เปนเงน 3,818,700 บาทโดยกอสรางในท�ดน

ของนางยง ลออสทธ� ภรมย ท�ไดบรจาคท�ดนจานวน 78 ไร เพ�อใชเปนสถานท�กอสรางศนยราชการ

ก�งอาเภอสอยดาว ท�ดนต�งอยท�หม 1 ตาบลปะตง อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร นอกจากน� มผมจต

ศรทธาบรจาคเงนสมทบในการกอสรางอก จานวน 495,000 บาท และใหเปดใหบรการประชาชน

มาต�งแตวนท� 12 มถนายน 2532 เปนตนมา (อาเภอสอยดาว. 2532 : 7)

เม�อวนท� 9 เมษายน 2535 ไดมพระราชกฤษฎกายกฐานะก�งอาเภอสอยดาวตามประกาศ

พระราชกจจานเบกษา เลมท� 109 ตอนท� 45 ลงวนท� 9 เมษายน 2535 มฐานะเปนอาเภอต�งแตวนท� 9

พฤษภาคม 2535 (อาเภอสอยดาว. 2532 : 7)

เม�อพจารณาถงทาเลท�ต�งของอาเภอสอยดาว ต�งอยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของจงหวด

จนทบร หางจากจงหวดจนทบร 72 กโลเมตร มพ�นท� 770.948 ตารางกโลเมตร หรอ 481,842.5 ไร

และหางจากกรงเทพมหานคร 300 กโลเมตร เปนอาเภอชายแดนตดตอกบประเทศสาธารณรฐ

ประชาธปไตยกมพชา มเขตตดตอดงน�

ทศเหนอ ตดตอกบ อาเภอวงสมบรณและอาเภอคลองหาด จงหวดสระแกว

ทศใต ตดตอกบ อาเภอโปงน�ารอน จงหวดจนทบร

ทศตะวนออก ตดตอกบ พระตะบองประเทศสาธารณรฐกมพชา อาเภอพนมปรก

ทศตะวนตก ตดตอกบ อาเภอแกงหางแมวและอาเภอเขาคชฌกฏ จงหวดจนทบร

ในทวงทานองเดยวกนอาเภอสอยดาว มลกษณะภมประเทศโดยรวม เปนท�ราบสลบภเขา

มเทอกเขาสอยดาวเปนภเขาท�สงท�สดของอาเภอสอยดาว อยดานทศตะวนตกของอาเภอและลดหล�น

ลงมาเปนท�ราบสลบเนนเขาไปทางทศตะวนออกจนจรดชายแดนไทย-กมพชา อาเภอสอยดาว มลกษณะ

อากาศท�เยนสบายตลอดป ม 3 ฤด คอฤดฝน อยในชวงเดอนพฤษภาคม – ตลาคม เปนฤดของมรสม

ตะวนตกเฉยงใต อากาศจะชมช�นและมฝนตกชกตลอดฤดฝน ฤดหนาวอยในชวงเดอนตลาคม –

กมภาพนธ เปนฤดของลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ มอากาศหนาวเยนและแหงแลง สวนฤดรอน

อยในชวงเดอนกมภาพนธ – พฤษภาคม อากาศรอนอบอาวในชวงเดอนเมษายน (อาเภอสอยดาว.

2559 : 8)

48

จานวนประชากรของอาเภอสอยดาว มจานวนท�งส�น 65,574 คน เปนชาย 33,049 คน เปน

หญง 32,525 คน มจานวนบานท�งส�น 25,493 ครวเรอน สวนใหญอพยพมาจากภาคตาง ๆ ของประเทศ

ไทย ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รอยละ 50 ภาคกลางรอยละ 20 ภาคเหนอรอยละ 10 นอกน�นเปนคน

พ�นท�มาต�งถ�นฐานอยเดมรอยละ 20 ภาษาท�ใชเปนภาษาอสาน ภาษาไทยกลาง และภาษาเขมร แบง

เขตการปกครองออกเปน 5 ตาบล 70 หมบาน (อาเภอสอยดาว. 2559 : 8)

การแบงเขตการปกครองของอาเภอสอยดาวแบงเปน 5 ตาบล 70 หมบาน ไดดงน�

1. ตาบลปะตง แบงเขตการปกครองออกเปน 11 หมบาน

2. ตาบลทรายขาว แบงเขตการปกครองออกเปน 13 หมบาน

3. ตาบลสะตอน แบงเขตการปกครองออกเปน 12 หมบาน

4. ตาบลทงขนาน แบงเขตการปกครองออกเปน 16 หมบาน

5. ตาบลทบชาง แบงเขตการปกครองออกเปน 18 หมบาน

สาหรบการปกครองสวนทองถ�น ท�อยในเขตท�ต�งในอาเภอสอยดาวน�น มเทศบาล 2 แหง

คอเทศบาลตาบลทรายขาวและเทศบาลตาบลทบชาง นอกจากน�แลวอาเภอสอยดาวยงมองคการบรหาร

สวนตาบล 4 แหง คอองคการบรหารสวนตาบลปะตง องคการบรหารสวนตาบลทรายขาว องคการ

บรหารสวนตาบลสะตอนและองคการบรหารสวนตาบลทงขนาน

สภาพปญหาของอาเภอสอยดาวท�มมาต�งแตอดต สรปไดดงน� (อาเภอสอยดาว. 2559 : 9)

1. ปญหาการขาดแคลนน� าเพ�อบรโภคและการเกษตรในฤดแลง โดยสภาพท�วไปของอาเภอ

สอยดาวไมมแหลงน�าธรรมชาตขนาดใหญ มเพยงลาคลองเลก ๆ และลาราง จะมเฉพาะฤดฝนพอถง

เดอนมกราคมหรอกมภาพนธ น� าในลาคลองเหลาน� จะเร�มแหงขอดกระทบตอการอปโภค-บรโภค

การเกษตรและการพฒนาแหลงน�ามขอจากดเน�องจากสภาพภมประเทศมระดบแตกตางกนมาก

การระบายน�าทาไดยากตองใชงบประมาณลงทนสง และยงไมมงบประมาณในการกอสราง

2. ปญหาการสรางอางเกบน� าคลองตาพลาย อางเกบน� าคลองตาพลาย ต�งอย หมท� 1 ตาบล

ปะตงและหมท� 5 ตาบลทรายขาว พ�นท�อางเกบน� าครอบคลมพ�นท�ประมาณ 487 ไร พ�นท�ชลประทาน

ครอบคลมพ�นท�สองฝ�งตามแนวลาคลองตาพลาย ทางทายอางเกบน� าในเขตตาบลปะตงและตาบล

ทรายขาวรวมพ�นท�ประมาณ 2,000 ไร ชนดของเข�อนเปนการออกแบบเบ�องตนเปนแบบเข�อนดน

ความกวางสนเข�อนดน ประมาณ 8 เมตร ความยาวสนเข�อนดนประมาณ 600 เมตร ความจอางเกบ

น� าคลองตาพลาย ท�ระดบน� าเกบกกได 5.09 ลานลกบาศกโลเมตร แตปรากฏวาอางเกบน� าคลองตาพลาย

มหวงานเปนเข�อนดน มรายงานการศกษา ป 2547 และศกษาผลกระทบ สวช.ป 2549 ออกแบบสารวจ

ป 2551 อยในแผนของกรมชลประทาน งบ 280 ลานบาทและบรเวณพ�นท�น�าทวมบางสวนอยในเขต

รกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว

49

3. ปญหาประชาชนบางสวนไมมไฟฟาใช ประชาชนบางสวนในพ�นท�อาเภอสอยดาวยงไมม

ไฟฟาพ�นฐานใช เพราะประชาชนสรางบานพกอาศยในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว จงไมสามารถ

ปกสายไฟฟาเขาไปในพ�นท�ได มบางสวนไดรบการแกไขโดยจดทาระบบไฟฟาพลงงานแสงอาทตย

ซ� งไมพอเพยงสาหรบประชาชนท�จะใชงาน ซ� งในขณะน�กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช

ไดอนญาตใหดาเนนโครงการขยายเขตไฟฟาเขาหนวยพทกษปาบานคลองพอก ระยะทางประมาณ

7,800 เมตร ใชงบประมาณท�งส�น 5,772,751.81 บาท ซ� งในขณะน� งบประมาณไมเพยงพอ จงดาเนนการ

ชวงแรก (อยระหวางดาเนนการ) ระยะทางประมาณ 4 กโลเมตร ซ� งจะทาใหประชาชนในพ�นท�ไดรบ

ประโยชนดวย จานวน 1 หมบาน คอ หมท� 18 ตาบลทบชาง มผไดรบประโยชน 508 คน จานวน

160 หลงคาเรอน โดยมงบประมาณท�ตองดาเนนการ จานวน 3,058,823.36 บาท โดยใชเงนจากงบกลาง

รายการเงนสารองจายเพ�อฉกเฉนหรอจาเปนของรองนายกรฐมนตร ประจาป 2554 จานวน 2,400,100

บาท และเทศบาลตาบลทบชาง สนบสนนงบประมาณ จานวน 660,000 บาท

4. ปญหาราคาผลผลตตกต�าเน�องจากอาเภอสอยดาวมพ�นท�ปลกมนสาปะหลงเปนจานวน

179,552 ไร โดยเกษตรกรจะเร�มเกบเก�ยวผลผลตมนสาปะหลงเร�มต�งแตเดอนพฤศจกายนถงเดอน

เมษายน ของทกป และหากปใดราคามนสาปะหลงตกต�า เกษตรกรจะออกมาปดถนนสาย 317 จนทบร-

สระแกว ประทวงบรเวณเขตรอยตอระหวางอาเภอสอยดาว ดานเขาแหลม กบอาเภอวงน� าเยน จงหวด

สระแกว

เม�อพจารณาภมนเวศของอาเภอสอยดาวมเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวเดมมช�อวา

ปาสงวนเขาสอยดาว อาจเน�องมาจากเปนภเขาท�มความสงมาก ประมาณ 1,675 เมตร จากระดบน� าทะเล

โดยการบอกเลาจากผสงอายวาคาวาเขาสอยดาวน�นเกดจาก ในเวลากลางคนจะเหนดวงดาวอยใกล

ยอดเขา เพราะภเขาสงมากทาใหการมองเหนวาดาวอยใกลมาก ทาใหเหมอนเราสามารถนาไมมา

สอยดาวได อาจจะหยบหรอจบดวงดาวไดในเวลากลางคน ตอมาปาสงวนเหลาน� ถกราษฎรบกรก

ลกลอบตดไมทาลายปาและลกลอบลาสตวปากนอยเสมอ เน�องจากพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต

ไมรดกมพอท�จะเอาผดแกผทาลายปาและสตวปาได จงทาใหโอกาสลกลอบทาลายทรพยากรกน

อยางไมมท�ส�นสด กรมปาไมไดพจารณาเหนวาหากปลอยไวใหเปนปาสงวนอยางเดม นบวนปาจะ

หมดไป สตวปาหลายชนดท�มอยในปาแหงน� กจะถกลาสญพนธไปดวยทางกรมปาไม จงไดเขาไป

ดาเนนงานจดต�งเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวเม�อป พ.ศ. 2508 ในพ�นท�ปาสงวนเขาสอยดาว

โดยไดทาการสารวจเบ�องตน เพ�อใหทราบถงชนด ปรมาณของสตวปา สภาพของแหลงน� า แหลง

อาหาร ตลอดจนความเหมาะสมในการท�จดใหเปนเขตรกษาพนธสตวปา ผลจากการสารวจในขณะน�น

พบวาเปนแหลงท�มความเหมาะสมตอการจดใหเปน เขตรกษาพนธสตวปาอยางย�ง กรมปาไมจงได

ดาเนนการเพ�อออกพระราชกฤษฎกากาหนดใหเปนเขตรกษาพนธสตวปา ปจจบนมช�อวาเขตรกษา

พนธสตวปาเขาสอยดาว (เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 8)

50

ตอมาเม�อป พ.ศ. 2514 ซ� งเปนระยะเวลาท�มการดาเนนงานเพ�อออกพระราชกฤษฎกาอยน�น

ทางราชการไดออกสมปทานระยะยาว 30 ป ใหแกบรษทศรมหาราชา จากด สาเหตเน�องมาจากท�ทาง

ราชการไดออกสมปทานดงกลาวแกบรษทศรมหาราชา จากด ดงน�นชมรมอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และส�งแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร จงไดมหนงสอรองเรยนคดคานการขอสมปทานตอ

คณะปฏวต เม�อวนท� 14 กมภาพนธ 2515 ซ� งเปนผลใหสภาบรหารของคณะปฏวตไดลงมตใหเพกถอน

พ�นท�ปาบรเวณเขาสอยดาวออกจากเขตปาสมปทานแลวประกาศพระราชกฤษฎกากาหนดปาเขาสอยดาว

ใหเปนเขตรกษาพนธสตวปา ตามประกาศของคณะปฏวต ฉบบท� 200 ลงวนท� 26 สงหาคม 2515

กาหนดใหปาเขาสอยดาวเปนเขตรกษาพนธสตวปา ประกาศในราชกจจานเบกษาเลมท� 89 ตอนท�

132 ลงวนท� 4 กนยายน 2515 มพ�นท�ประมาณ 465,637 ไร ในภายหลงไดมประกาศในราชกจจา

นเบกษา เพกถอนพ�นท�บางสวนของเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว ในทองท�ตาบลตะเคยนทอง

อาเภอเขาคชฌกฏ อาเภอมะขาม จงหวดจนทบร

เม�อวนท� 24 กนยายน 2541 โดยกรมพฒนาและสงเสรมพลงงานกระทรวงวทยาศาสตร

เทคโนโลยและส�งแวดลอม มความจาเปนตองใชพ�นท�ในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวบางสวน

ในทองท�ตาบลตะเคยนทอง ก�งอาเภอเขาคชฌกฏ อาเภอมะขาม จงหวดจนทบร ตามท�กาหนดไวใน

ประกาศของคณะปฏวต (พ.ศ. 2515) เพ�อดาเนนการกอสรางเข�อนไฟฟาพลงน� า คลองทงเพล อนเปน

โครงการพระราชดารและโครงการอเนกประสงคจงไดมพระราชกฤษฎกาเพกถอนพ�นท�เขตรกษา

พนธสตวปาเน�อท�ประมาณ 35 ไร พ.ศ. 2535 ต�งอาเภอเขาคชฌกฏ เม�อ พ.ศ. 2536 และต�งอาเภอ

แกงหางแมว เม�อ พ.ศ. 2538 ตามประกาศในพระราชกจจานเบกษาเลม 115 ตอนท� 64ก ลงวนท� 24

กนยายน 2541 เหลอพ�นท�ประมาณ 465,602ไร (เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2541 : 9)

ท�ต�งในเขตรกษาพนธปาเขาสอยดาวต�งอยในทองท�ตาบลทรายขาว ตาบลปะตง ตาบล

ทบชาง อาเภอสอยดาว ตาบลทบไทร อาเภอโปงน� ารอน ตาบลฉมน อาเภอมะขาม ตาบลตะเคยนทอง

ตาบลคลอพล ตาบลพลวง อาเภอเขาคชฌกฏและตาบลขนซอง อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร

อยระหวางเสนรง (Latitude) ท� 12° 50 ถง 13° 20 เหนอ และเสนแวง (Longitude) ท� 102° 02 ถง

102° 16 ตะวนออก โดยมอาณาเขตตดตอ (เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 10) คอ

ทศเหนอ จรดก�งอาเภอวงสมบรณ จงหวดสระแกว

ทศใต จรดอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ บานทงเพล ตาบลฉมน อาเภอมะขาม

จงหวดจนทบร

ทศตะวนออก ขนานและจรดมาตามถนนจนทบร-สระแกว ตาบลทรายขาว ตาบลปะตง

อาเภอสอยดาว ตาบลทบไทร อาเภอโปงน�ารอน จงหวดจนทบร

ทศตะวนตก จรดปาสงวนแหงชาตขนซอง แกงหางแมว อาเภอแกงหางแมว และปาสงวน

แหงชาตตาแปะ อาเภอเขาคชฌกฏ จงหวดจนทบร

51

ลกษณะของชมชนในพ�นท�ในสภาพปจจบน มหมบานท�อยในเขตรกษาพนธสตวปาเขา

สอยดาว มจานวน 1 แหง คอบานคลองพอก ตาบลทบชาง อาเภอสอยดาว ซ� งทางเขตรกษาพนธสตวปา

เขาสอยดาว ผอนผนใหอาศยทากนได แตไมใหมการบกรกปา ถากถาง เผาปาเพ�มเตม

การเดนทางเขาสเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว โดยทางรถยนตได 2 ทางคอ

1. จากจนทบรถงหมบานปะตง อาเภอสอยดาว ระยะทางประมาณ 70 กโลเมตร จากหมบาน

ปะตงถงท�ทาการเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว อก 4 กโลเมตร

2. จากจงหวดสระแกว ถงหมบานปะตง อาเภอสอยดาว ระยะทางประมาณ 75 กโลเมตร

ลกษณะภมประเทศของเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว สามารถแบงออกเปนลกษณะ ดงน�

(เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 11)

1. บรเวณท�เปนภเขาและเนนเขา ลกษณะภมประเทศโดยท�วไป เปนภเขาท�สลบซบซอน

ยอดเขาสอยดาวใตเปนยอดเขาสงสด สงจากระดบน� าทะเลปานกลางประมาณ 1,675 เมตร ประกอบดวย

ลกษณะทางธรรมชาตท�สาคญมากมาย ลกษณะพ�นท�มความลาดชนมากกวา 30 เปอรเซนต ซ� งมลาน� า

จากภเขาไหลผาน ทาใหลกษณะทางภมประเทศโดยท�วไปเปนแพลกคล�นลอนชน

2. ท�ลาดเชงเขา ลกษณะภมเทศเปนท�ลาดเขา ตอเน�องจากภเขาท�มความชนของพ�นท�นอย

กวา 30 เปอรเซนต บรเวณพ�นท�เหลาน�มกจะมลาน� า ซ� งมตนน� าจากภเขาไหลผานซ� งจะทาใหลกษณะ

ภมประเทศโดยท�วไปเปนแพลกคล�นลอนชน

3. เนนตะกอนรปพดตดตอกน เปนลกษณะท�เกดข�นใกลเทอกเขา เปนผลมาจากการกระทา

ของลาน� า ไดพดพาเอาตะกอนขนาดตาง ๆ มาทบถมกนในบรเวณท�ราบเชงเขาเปนแนวตดตอกน

ลกษณะพ�นท�จะเปนลกคล�นลอนลาดเลกนอย มความลาดชนของพ�นท�ประมาณ 1-3 เปอรเซนต

4. ลานตะพกลาน�าระดบต�า เปนลกษณะท�แตเดมน�นเปนท�ราบน� าทวมถงมากอนแตปจจบน

น�าจากแมน�าไมทวมแลว เน�องจากลาน�าถกทาใหลดระดบลงไป จงเกดเปนลานตะพกลาน�า

เน�องจากพ�นท�เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวน�น มความอดมสมบรณเตมไปดวย

ทรพยากรปาไม ซ� งม 2 ชนด (เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 12) คอ

1. ปาดบช�น ลกษณะพชพรรณสวนมากเปนปาดงดบช�นประกอบดวยพรรณไมท�มคานานา

ชนดข�นคละปะปนกนอยางหนาแนน สภาพปามความชมช�น เน�องจากอยในลกษณะภมอากาศท�ฝน

ตกชก ลกษณะโครงสรางของปาหลายช�น ไมช�นบนเปนไมขนาดใหญและเปนไมมคาทางเศรษฐกจ

ซ� งมสวนใหญเปนปาตนน� าลาธารของลาหวยลาธารหลายสาย พรรณไมท�สาคญ เชน ตะเคยนทอง

มะคาโมง ไมตระกลยาง สมพง กะบก ตะแบก มะหาด ขนนปา กะบาก ประด ฯลฯ สวนไมพ�นลาง

แนนทบและมอยเปนจานวนมากท�สาคญไดแก หวาย เรว กระวาน และขา เปนตน

52

2. ปาเตงรงหรอปาโปรง เปนแหลงท�มทงหญาและพรรณไม ซ� งเปนอาหารท�สาคญของ

สตวปาหลายชนด ในปาเหลาน� มไมสาคญ ไดแก เตง รง พลวง แดง ฯลฯ ประเภทปาการใชท�ดน

เน�อท� (ไร) เปอรเซนต ปาดบช�น400,383 / 85.98 ปาเตงรง 395 /0.11 ปาเส�อมโทรม (ท�ถกบกรก)

63,754 /13.68 พ�นท�ปลกปาโครงการปลกปาถาวรเฉลมพระเกยรตฯ 1,105/ 0.25

ขณะท�ทรพยากรสตวปาในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวในปจจบนมอยเปนจานวนมาก

สามารถแบงออกไดดงน� สตวเล�ยงลกดวยนม พบท�งหมด 122 ชนด จดหมวดหมได 73 สกล 27วงศ

สตวขนาดใหญท�สาคญไดแก ชาง กระทง ววแดงและเสอโครง สตวขนาดกลางและขนาดเลกไดแก

กวาง เลยงผา เสอดาว เสอลายเมฆ หมควาย หมปา เกง แมวดาว หมขอ หมหมา พญากระรอกดา

กระรอกบนใหญ กระรอกหลายสชนดยอยขนสน�าตาลแดงและอ�น ๆ นก พบปรากฏในพ�นท�ไมนอยกวา

276 ชนด 166 สกล 39 วงศ ไดแก ไกฟาพญาลอ นกแขกเตา นกกระทาดงจนทบรณ นกอนทรย นก

ขม�นขาว นกขม�นแดง นกขนทอง และนกกนแมลงชนดตาง ๆ เปนตน สตวเล�อยคลาน สารวจพบ

88 ชนด 59 สกล 16 วงศ ชนดพนธท�สาคญไดแก เตาเหลองตะกอง เตาหวาย ตกแตปาลายพาดจนทบรณ

ก�งกาหนาม ก�งกาดง ก�งกาหวยาว จ�งเหลนตนไม จ�งเหลนขาเลกลาย จ�งเหลนหวเขมร ตะกวด งเหลอม

งหลาม งลง งเขยวกาบหมากและงป� แกว เปนตน สตวสะเทนน� าสะเทนบก สารวจพบ 29 ชนด 12

สกล 6 วงศ ชนดพนธท�สาคญไดแก กบนา ปาดจ�ว เขยดจะนา เขยดทราย เขยดตะปาด อ�งน� าเตา อ�ง

หลงจดและอ�งขาวดา เปนตน ปลาน� าจด สารวจพบ 47 ชนด 31 สกล 17 วงศ ในเขตรกษาพนธสตวปา

เขาสอยดาวไดมการคนพบสตวปาท�หายากมาก เชน ไกฟาหลงขาวพยธยอย ซ� งพบเฉพาะในเทอกเขา

สอยดาวเพยงแหงเดยวและเม�อประมาณเดอนธนวาคม พ.ศ.2541 มผพบนก 2 ชนด คอนกขม�งแดง

และนกขม�งขาว ท�เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวเปนคร� งแรกในประเทศไทย ซ� งนกท�ง 2 ชนดน�

เปนนกท�หายาก โดยเฉพาะนกขม�นขาว ยงไมเคยพบในปาแหงใดมากอน สตวปาในเขตรกษาพนธ

สตวปาเขาสอยดาว คอ สตวปาหลายชนดมลกษณะท�พเศษผดแผกแตกตางไปจากแหงอ�น ๆ ของ

ประเทศไทยในแงของสตวปา คอสตวปาหลายชนดท�มลกษณะคลายไปทางสตวปาในแถบเขมร

และเวยดนาม ดงน�นการสงวนปาแหงน� ไวจงมคณคาทางดานสตวศาสตรเปนอยางย�ง แหลงน� าของ

สตวปา สตวปาอาศยจากลาหวย ลาคลอง หนองบง ท�มอยมากมายภายในปาแหงน� ลาคลองใหญ ๆ

มคลองรารอง คลองปะตง คลองตาหร�ว คลองทงกราง คลองตาเรอง ฯลฯ

จากการสารวจแหลงอาหารสตวปา สามารถแบงออกเปนประเภทตาง ๆ ได (เขตรกษา

พนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 13) ดงน�

1. โปงทงตาเรอง ลกษณะของดนเปนสเทารสเคมคลายดนสอพอง มสตวพวกชาง กระทง

กวาง เกงและกระจง

53

2. โปงบานทงกราง ลกษณะของดนเปนสน�าตาล มสตวพวกกระทง กวาง เกงและกระจง

ลงกน

3. โปงคลองตารอง จะมสตวพวกกวาง เกง กระจง ฯลฯ ลงกน

ปรากฏการณปญหาชางปาในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว อาเภอสอยดาว

จากการศกษาบรบทชมชนในดานปรากฏการณปญหาชางปา ในเขตพ�นท�อาเภอสอยดาว

สามารถนาเสนอปรากฏการณต�งแตอดตจงถงปจจบนไดดงน�

พ.ศ.2520-2525 เปนยคท�เร� มมการบกเบกท�ดนเพ�อปลกพชผลทางการเกษตร

โดยกรมท�ดนไดจดสรรใหแกประชาชน ครอบครวละ10 ไร(กรม

ท�ดนอาเภอสอยดาว. 2560 : 12)

พ.ศ.2539-2549 พบวามชางปาเสยชวตท�งส�น 17 ตว เกดจากธรรมชาต 4 ตว เกด

จากมนษย 11 ตว และไมทราบสาเหต 2 ตว ชางท�เสยชวตข�น

ใหญชางเพศผมากกวาชางเพศเมยในพ�นท�รอยตอเขาสอยดาว

(เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 40)

พ.ศ.2543 ไดเกดอบตเหตกบชางปาบนถนนสายหลก จนทบร-สระแกว

โดนรถยนตชนชางทาใหเกดความเสยหายท�งคนและชาง

(ฮ แสนด. สมภาษณ. 2560)

พ.ศ.2545 เกดภาวะฝนแลงนานทาใหชางปาจานวนหน�งประมาณ 8-10 ตว

อพยพไปหากนรอบเขตพ�นท� เน�องจากเกดปญหาบกรกของ

ประชาชนในพ�นท�อาเภอสอยดาว (เขตรกษาพนธสตวปาเขา

สอยดาว. 2559 : 41)

พ.ศ.2546-2547 ประชากรชางเพ�มข�น มการพบเหนชางปาท�มงาประมาณ 10-20 ตว

ชางปาในเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว ปจจบนชางปาแยกเปน

กลมยอย ๆในการหากน (เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 :

43)

พ.ศ.2548 พบชางพลาย 3 ตว หากนขางลาหวยในหมบานในอาเภอสอยดาว

ตอมาชางแยกออกเปน 2 กลม หากนนอกเขตพ�นท�ปาเขาสอยดาว

มาหากนในสวนของชาวบาน (เกง องคด. สมภาษณ. 2560)

พ.ศ. 2548 ชางปาเร�มออกนอกพ�นท�ปามาทารายพชสวนทางการเกษตรและ

ชาวบาน(วาสนา กงคง. สมภาษณ. 2560)

54

พ.ศ.2549 ชางปาไดออกจากปาเพ�อหากนในชวงฤดเกบเก�ยวผลผลตทาง

การเกษตร ประมาณเดอนกรกฏาคมถงเดอนธนวาคมของทกป

ในพ�นท�อาเภอสอยดาว (แกว แกวมณ. สมภาษณ. 2560)

พ.ศ. 2550 การรกล� าพ�นท�รอบชายปา จากการสมภาษณพรานปาทานหน� ง

ทาใหทราบวาพ�นท�ปาถกเกษตรกรรกล� าเขาไปมาก สงผลให

ชายปาถกรนเขาไปในพ�นท�ปาเดมและบรเวณรอบชายปาถก

เปล�ยนแปลงเปนพ�นท�การเกษตร โดยการปลกพชเศรษฐกจ

พ.ศ.2551 ปญหาชางปาฝงใหญจานวน 10 ตว เขามาบกรกพ�นท�ทากนของ

ชาวบานในพ�นท�อาเภอสอยดาว และเร�มเขาทาลายพชผลทางการ

เกษตรยงคงเกดข�นอยางตอเน�อง สรางความดอดรอนใหประชาชน

(เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว. 2559 : 10)

พ.ศ.2556 หนวยงานราชการและประชาชนรวมประชมปญหาชางปาเขตพ�นท�

อาเภอสอยดาว มการจดการปญหาชางปาโดยการลงพ�นท�ดงานและ

สารวจปญหา พรอมอนมต เร�องการปรบพ�นท�เสนทางเพ�อลาเลยง

อาหารใหโขลงชางท�หวโหยไดมอาหารกน (อาเภอสอยดาว.

2559 : 13)

พ.ศ.2557 หวหนาเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว เปดเผยวา จานวนชางปา

เพ�มมากข�นและเขามาในพ�นท�ชมชน เขามากนผลไม ในสวน ในไร

ไดรบความเดอดรอน บาดเจดเสยชวต เสยทรพยสนจากการถก

ทาราย ชางปาประมาณ 400 ตว ท�อยอาศยในเขตอาเภอสอยดาว

(สทธชย บรรพต. สมภาษณ. 2560)

พ.ศ. 2559 ตอมาไดมการประกาศจดต�งเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว ท�วา

การอาเภอสอยดาว รวมกบประชาชนในเขตพ�นท� รวมกนพดคย

ปญหาชางปา ไดมการจดทาแผนการมสวนรวมจดการประชากร

ชางปา รวมกนอยางมประสทธภาพข�น ทกภายสวน (อาเภอ

สอยดาว. 2559 : 9)

พ.ศ.2560 หนวยงานราชการและประชาชนรวมกนปองกนชางปารวมกน ม

จดตรวจและการเฝาระวงปญหาชางปา ในเขตพ�นท�อาเภอสอยดาว

โดยการไดรบการสนบสนนจากหนวยงานราชการ

55

ตอนท� 2 ขอมลพ�นฐานของผตอบแบบสอบถาม

ตาราง 2 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามเพศ (n= 397)

เพศ จานวน รอยละ

ชาย 216 54.40

หญง

181 45.60

รวม 397 100.00

จากตาราง 2 พบวากลมตวอยางท�ตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

สวนใหญท�ตอบแบบสอบถามเปนเพศชายมากกวาเพศหญง โดยเพศชาย คดเปนรอยละ 54.40 สวน

เพศหญง คดเปนรอยละ 45.60

ตาราง 3 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาย (n= 397)

อาย จานวน รอยละ

21 – 40 ป

41 – 60 ป

61 – 80 ป

99

152

146

24.90

38.30

36.80

รวม 397 100.00

จากตาราง 3 พบวากลมตวอยางท�ตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

สวนใหญมชวงอาย 41-60 ป ข�นไป จานวน 152 ราย คดเปนรอยละ 38.30 รองลงมาเปนชวงอาย 61-

80 ป จานวน 146 ราย คดเปนรอยละ 36.80 และชวงอาย 21-40 ป จานวน 99 ราย คดเปนรอยละ 24.90

56

ตาราง 4 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามระดบการศกษา (n= 397)

ระดบการศกษา จานวน รอยละ

ไมเคยเรยนหรอต�ากวาช�นประถมศกษา 84 21.20

ประถมศกษา 52 13.10

มธยมศกษา/ปวช. 119 30.00

อนปรญญา/ปวส. 73 18.40

ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร

54

15

13.60

3.80

รวม 397 100.00

จากตาราง 4 ผลการวเคราะหขอมลพ�นฐานเก�ยวกบกลมตวอยางท�ตอบแบบสอบถาม ในเขต

อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร พบวากลมตวอยางตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว จงหวด

จนทบรมระดบการศกษามธยมศกษา/ปวช. จานวนสดสวนมากท�สดรอยละ 30.00 รองลงมาไดแก

อนปรญญา/ปวส.และปรญญาตร คดเปนรอยละ 18.40 และ 13.60 ตามลาดบ

ตาราง 5 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามระยะเวลาท�อยอาศยในเขตอาเภอสอยดาว (n= 397)

ระยะเวลาท�อยอาศยในเขตอาเภอสอยดาว จานวน รอยละ

ต�ากวา 10 ป 38 9.60

11-20 ป 106 26.70

21-30 ป 90 22.70

สงกวา 30 ป 163 41.10

รวม 397 100.00

จากตาราง 5 พบวากลมตวอยางท�ตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

มระยะเวลาอาศยอยในเขตอาเภอสอยดาว สงกวา 30 ป จานวน 163 ราย คดเปนรอยละ 41.10 ระยะเวลา

ต�งแต 11-20 ป ข�นไป จานวน 106 ราย คดเปนรอยละ 26.70 และระยะเวลาต�งแต 21.30 ป จานวน

90 ราย คดเปนรอยละ 22.70 ตามลาดบ

57

ตาราง 6 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามการรบรขอมลขาวสาร (n= 397)

การรบรขอมลขาวสาร จานวน รอยละ

ส�อส�งพมพ/หนงสอพมพ 75 18.90

โทรทศน 62 15.60

วทย 12 3.00

การบอกเลา 69 17.40

ส�ออนเทอรเนต 157 39.50

เสยงตามสาย 18 4.50

อ�นๆ (โปรดระบ) 4 1.00

รวม 397 100.00

จากตาราง 6 พบวาการรบรขาวสารของกลมตวอยางตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว

จงหวดจนทบร ท�มสดสวนมากท�สด ไดแก ส�ออนเทอรเนต จานวน 157 ราย คดเปนรอยละ 39.50

ส�อส�งพมพ/หนงสอพมพ จานวน 75 ราย คดเปนรอยละ 18.90 และรองลงมาจากการบอกเลา จานวน

69 ราย คดเปนรอยละ 17.40 ตามลาดบ

ตาราง 7 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาชพ (n= 397)

อาชพ จานวน รอยละ

เกษตรกร 125 31.50

รบจางอสระ/รบจางท�วไป 64 16.10

แมบาน 32 8.10

พนกงานเอกชน 44 11.10

นกเรยน/นกศกษา 53 13.40

ธรกจสวนตว 23 5.80

ขาราชการ/พนกงานรฐวสาหกจและหนวยงานรฐ

อ�น ๆ (โปรดระบ)

36

20

9.10

5.00

รวม 397 100.00

58

จากตาราง 7 พบวาอาชพของกลมตวอยางตอบแบบสอบถามในเขตอาเภอสอยดาว จงหวด

จนทบรท�มสดสวนมากท�สด ไดแก อาชพเกษตรกร จานวน 125 ราย คดเปนรอยละ 31.50 อาชพ

รบจางอสระและรบจางท�วไป จานวน 64 ราย คดเปนรอยละ 16.10 และอาชพนกเรยน/นกศกษา

จานวน 53 ราย คดเปนรอยละ 13.40 ตามลาดบ

ตอนท� 3 ความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบวธการการแกไขปญหาชางปา ในเขตรกษา

พนธสตวปาเขาสอยดาว อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

ตาราง 8 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง จาแนกตามวธการแกไขปญหาชางปา

วธการแกไขปญหาชางปา X S.D. ระดบความ

คดเหน ลาดบท�

1. การสรางหอคอยคอยเฝาระวง 4.12 2.67 เหนดวย 1

2. การเคาะลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง 3.88 0.84 เหนดวย 2

3. การใชหนไลกาไลชาง 3.87 1.34 เหนดวย 3

4. การผกกระด�งหรอกระปองบนตนไมใหเกด

เสยงดง

3.87 0.89 เหนดวย 3

5. การขดรองหรอครอบพ�นท�เกษตรกรรม 3.77 1.18 เหนดวย 5

6. การยงลกประทดใสชาง 3.73 1.09 เหนดวย 6

7. การใชคนขบไลชางปา 3.55 1.13 เหนดวย 7

8. การจดน�ามนสาบเสอไลชาง

9. การเผาลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง

3.27

3.21

0.98

1.29

ไมแนใจ

ไมแนใจ

8

9

10. การใชยาฉนผสมน�ามนกาดจดไฟไลชาง 3.21 1.02 ไมแนใจ 10

11. การเปดเสยงเสอโดยวทยชมชนไลชาง 3.19 1.04 ไมแนใจ 11

12. การใชไฟฉายตดหวไลชางปา 3.12 1.29 ไมแนใจ 12

13. การปลอยพช ผลไม โดยการท�งใหเนาเสย

บรเวณท�ชางผาน

3.10 1.12 ไมแนใจ 13

14. การเผามลสตวหรอพรกใหชางแสบตา 3.01 1.22 ไมแนใจ 14

15. การใชชางเล�ยงขบไลชางปา 2.84 1.29 ไมแนใจ 15

16. การยงปนข�นฟาขชางใหกลว 2.78 1.56 ไมแนใจ 16

รวม 3.41 1.23 ไมแนใจ

59

จากตาราง 8 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบวธการแกไข

ปญหาชางปา พบวา ความคดเหนเก�ยวกบวธการแกไขปญหาชางปาของชมชนในภาพรวมอยในระดบ

ไมแนใจ ( X = 3.41) โดยระดบความคดเหน แบงเปน 2 กลมไดแก ระดบเหนดวย และระดบไมแนใจ

เม�อพจารณาเปนรายดานของความคดเหนเก�ยวกบวธการแกไข สรปไดดงน�

ระดบความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบวธการแกไขปญหาชางปาในระดบเหนดวย

มจานวน 7 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดดงน�

ลาดบท� 1 การสรางหอคอยคอยเฝาระวง ( X =4.12)

ลาดบท� 2 การเคาะลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง ( X = 3.88)

ลาดบท� 3 การใชหนไลกาไลชาง ( X = 3.87)

ลาดบท� 4 การผกกระด�งหรอกระปองบนตนไมใหเกดเสยงดง ( X = 3.87)

ลาดบท� 5 การขดรองหรอครอบพ�นท�เกษตรกรรม ( X = 3.77)

ลาดบท� 6 การยงลกประทดใสชาง ( X = 3.73)

ลาดบท� 7 การใชคนขบไลชางปา ( X = 3.55)

ระดบความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบวธการแกไขปญหาชางปาในระดบไมแนใจ

มจานวน 9 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดดงน�

ลาดบท� 8 การจดน�ามนสาบเสอไลชาง ( X = 3.27)

ลาดบท� 9 การเผาลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง ( X =3.21)

ลาดบท� 10 การใชยาฉนผสมน�ามนกาดจดไฟไลชาง ( X = 3.21)

ลาดบท� 11 การเปดเสยงเสอโดยวทยชมชนไลชาง ( X = 3.19)

ลาดบท� 12 การใชไฟฉายตดหวไลชางปา ( X = 3.12)

ลาดบท� 13 การปลอย พช ผลไม โดยการท�ง ใหเนาเสยบรเวณท�ชางผาน ( X = 3.10)

ลาดบท� 14 การเผามลสตวหรอพรกใหชางแสบตา ( X = 3.01)

ลาดบท� 15 การใชชางเล�ยงขบไลชางปา ( X = 2.84)

ลาดบท� 16 การยงปนข�นฟาขชางใหกลว ( X = 2.78)

ผลการศกษาในประเดนท�ประชากรกลมตวอยางมระดบความคดเหนของประชาชนเก�ยวกบ

วธการแกไขปญหาชางปาอยในระดบเหนดวย มจานวน 7 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมาก

ไปหานอยไดดงน�

ลาดบท� 1 การสรางหอคอยเฝาระวง ( X = 4.12)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา หอคอยเฝาระวงใชสาหรบการเฝาดฝงชางท�

เคล�อนท�มาในระยะไกลเพ�อการแจงเตอนใหชาวบานไดรกอนท�ชางจะเขามาในพ�นท�และเตรยมการ

ไลชางออกเขตท�เพาะปลกหรอบานเรอนท�อยอาศย

60

ลกษณะหอคอย เปนการสรางกระทอมหรอเพงพกบนตนไมใหญ โดยตนไมท�เหมาะสาหรบ

การสรางหอคอยไดแก ตนมะคา ตนกามป ซ� งควรสรางหอคอยใหสงจากพ�นดนประมาณ 8 เมตร

ตาแหนงท�เหมาะสมสาหรบสรางคอ บรเวณชายปาหรอบรเวณทายหมบาน วธการสรางเปนการใช

ไมเชน ไมไผท�งสดและแหงหรอไมท�วไปท�หาไดในทองถ�น ขนาดท�นยมสรางคอ พ�นกวาง 1.50 เมตร

ยาว 2.00 เมตรโดยใหคนสามารถข�นไปอยไดประมาณ 2-3 คน โดยท�วไปในการสรางจะใชแรงงาน

ประมาณ 2-3 คน กสามารถสรางเสรจไดโดยใชเวลา 8 ช�วโมง

การใชหอคอยเฝาระวง พบการสรางและใชในหมบานคลองทราย ตาบลทรายขาว ประมาณ

60 ป วธการของการเฝาระวงท�หมบานคลองทราย ใชวธการจดเวรยาม โดยมผใหญบานและประชาชน

เปนแกนนา ผลดเวรกนในเวลากลางวน กลางคน ผลดละ 5 ช�วโมง หากเปนเวลากลางคนตองนาไฟฉาย

หรอโคมไฟ ตามจานวนคน ไมเชนน�นจะไมสามารถมองเหนชางได

การมองเหนฝงชางจะสามารถมองเหนไดในระยะ 500 เมตร นอกจากการเหนดวยสายตา

แลวยงมวธการสงเกตเพ�มเตมวากาลงมฝงชางเดนเขามาในหมบาน คอการแขวงกระปอง กระบอก

ไมไผ ตามเสนทางชางเดนเพ�อเปนการบอกเหตการณวาชางเดนมา เม�อเหนฝงชางแลว ผสงเกตการณ

กจะแจงเตอนชาวบานโดยการเคาะกระบอกไมไผหรอจดประทด

จากการสมภาษณสรยา ลาภวเศษ ผมประสบการณในการสรางและเฝาระวงบนหอคอย

กลาววาตนเคยรวมสรางและเฝาระวง เม�อประมาณ 60 ปกอน เพ�อเปนการปองกนตนเองจากชางปา

เฝาระวงชวงเวลากลางคนเปนการแจงเตอนท�มความปลอดภยจากการโดนชางปามาทารายได (สรยา

ลาภวเศษ. สมภาษณ. 2560)

ปจจบนไมพบการสรางหอคอยในพ�นท�อาเภอสอยดาวแลวเน�องจาก ไมสามารถรวบรวม

อาสาสมครได เพราะสวนใหญยงไมประสบปญหาและชมชนเจรญข�นทาใหชมชนในทองถ�นไมสนใจ

ท�จะสรางหอคอยดงกลาวข�น ทาใหไมมท�สงเกตการณเฝาระวง

อยางไรกตาม วธการดงกลาวควรมการนามาใชในปจจบน ซ� งผรเก�ยวกบชางเสนอวา ควรให

หนวยงานราชการใชวธการน� ในบรเวณท�ประสบภยชางปา โดยอาจสรางเปนหอคอยแบบม�นคงถาวร

บรเวณทางเดนธรรมชาตของชางปา แลวจดเวรยามเฝาระวง เพราะเปนวธการเบ�องตนในการเฝาระวง

ชางปา พรอมสามารถแจงเตอนใหชาวบานหลบหนไดทนหากมชางปาบกรกเขามาเปนจานวนมาก

แตอยางไรกตามหอคอยเฝาระวงจะไมมประโยชน หากไมไดรบความรวมมอจากหนวยงานราชการ

ประชาชนในพ�นท�ในการจดการปญหาชางปา (สรยา ลาภวเศษ. สมภาษณ. 2560)

ลาดบท� 2 การเคาะลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง ( X = 3.88)

การเคาะลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง ใชเม�อมชางเขามาในพ�นท�ในระยะประมาณ 10-20

เมตร การเคาะทาใหชางตกใจกลวและกลบเขาไปในปา

61

ไมไผท�ใชเคาะ เปนไมไผสดหรอแหง ตดเปนทอนความยาวประมาณ 12 เซนตเมตร เสน

ผานศนยกลางของลาไมไผประมาณ 6 เซนตเมตร การเคาะลาไมไผเปนการนาลาไมไผสองทอนมาต

กระทบกนใหเกดเสยงดง โดยหากมชางมาเพยง 1-2 ตว การเคาะลาไมไผตองใชคนประมาณ 6 คน

ชวยกนเคาะ แตหากชางมาเกน 6 ตว วธการน�อาจไมไดผลเน�องจากชางจะไมกลว

จากการสมภาษณนายวสนต ตรวฒ ผมประสบการณในการเคาะลาไมไผไลชาง พบวา

วธการน� เคยใชท�หมบานคลองพอก อาเภอสอยดาว ชางเขามาในพ�นท� หมบานคลองพอก จานวน 3 ตว

ในท�สดชางกถอยกลบเขาปาไป แตตอมามการใชอก ปรากฏวาไมไดผล ชางไมตกใจกลวเสยงเคาะ

เน�องจากชางเปนสตวท�มการเรยนรไดเรว ตอมาจงมการปรบเปล�ยนโดยนา กระทะ หมอ อลมเนยมเกา

มาเคาะซ� งทาใหไดผลมากข�นกวาการใชไมไผ เน�องจากมเสยงท�ดงกวาการเคาะลาไมไผ (วสนต ตรวฒ.

สมภาษณ. 2560)

วธการน� มขอควรระวงคอ หากพบชางตกมนเราควรหนและหามเขาไปอยบรเวณชางท�ตกมน

เดดขาดเพราะอาจเปนอนตรายและเสยชวตได ควรแจงเจาหนาฝายปกครองทองถ�นอาเภอท�ประจา

อยท�วาการอาเภอสอยดาว

จากการสมภาษณ นางอชาลณ กจเจรญ เสนอวาการเคาะลาไมลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง

ยงเปนวธการท�ไดผลแตตองมการสลบวธการในการทาใหเกดเสยงดง เชน การใชเสยงคนรอง การเคาะ

ลาไมไผและการจดประทด สลบสบปลบเปล�ยนกน ชางสามารถจดจาเสยงไดทาใหเกดปญหาไลชางไม

ไดผล (อชาลณ กจเจรญ. สมภาษณ. 2560)

ควรนาวธดงกลาวนามาใชในปจจบน โดยวธการทาใหเกดเสยงดง เชน การใชเสยงคน

รองไล การเคาะลาไมไผ และการจดประทด เพ�อทาใหชางตกใจและออกจากพ�นท�ในทองถ�นของ

ประชาชนเปนการขบไลโดยท�ใชวสดธรรมชาตภายในชมชนเปนอกวธท�ไดผล

ลาดบท� 3 การใชหนไลกาไลชาง ( X = 3.87)

การใชหนไลกาไลชาง มลกษณะเดยวกบการใชหนไลกาในนาขาวท�มการใชโดยท�วไป

ซ�งเปนการทาใหชางเขาใจวามคนยนอย จงไมเขามาในบรเวณท�เปนพ�นท�เกษตร

ลกษณะหนไลกาท�ใชสวนใหญทามาจากเศษหญา เศษไม เชอก นามามดรวมกนใหมหว

แขน ขา ลกษณะเหมอนคนกาลงยน ความสงของหนไลกาประมาณ 160 เซนตเมตรข�นไป นาหนไลกา

ใสเส�อ กางเกง หมวก มาใสหนไลกา โดยการทาหนไลกา 1ตวใชเวลาประมาณ 1 ช�วโมง

จากการบอกเลาของผร พบวาวธการน� เปนท�นยมกนมาก เม�อประมาณ 50 ปท�แลว ท�หมบาน

คลองพอก ตาบลทบชาง อาเภอสอยดาว ในพ�นท�ท�ปลกขาวโพด ออยและผลไม

การต�งหนไลกาไลชางจะนาไปต�งไวบรเวณเชงเขา โดยการนาไปไวตามแนวเชงเขาในระยะ

หางกนประมาณ 5 เมตร ตอหนไลกา 1 ตว พ�นท�เกษตรกรรมของชาวบาน ในการปองกนพชผลทาง

การเกษตร เวลาชางเดนผานทาใหชางหนออกจากพ�นท�เน�องจากชางคดวามคนอย วธการน� จะไดผล

หากมชางเขามาในพ�นท�เพยง 1-2 ตว

62

ปจจบน ไมพบการใชหนไลกาไลชางในพ�นท�อาเภอสอยดาวแลวเน�องจากการใชหนไลกา

ไลชางไมไดผลเทาท�ควรเพราะชางในปจจบนจานวนชางท�ลงมาในพ�นท�สวนใหญจะมากนคราวละ

10-20 ตว (สรยา ลาภวเศษ. สมภาษณ. 2560)

ลาดบท� 4 การผกกระด�งหรอกระปองบนตนไมใหเกดเสยงดง ( X = 3.87)

การผกกระปองหรอกระด�งไวตามตนไมบรเวณชายปาหรอเสนทางเดนของชาง เม�อมลม

พดมาจะทาใหเกดเสยงดงของกระด�งและกระปองทาใหชางตกใจกลวเดนเขาปาไป

จากการสมภาษณในเชงคณภาพกบผมประสบการณในการผกกระด�งหรอกระปองบนตนไม

ใหเกดเสยง พบวาวธน� เคยใชท�อาเภอสอยดาว เม�อประมาณ 50 ปท�แลว การใชในปจจบนน� ไมพบ

การใชวธการดงกลาว เน�องจากเสยงท�ไดไมดงมากชางจงไมกลวเสยงกระปองและกระด�งแลว (สรยา

ลาภวเศษ. สมภาษณ. 2560)

ลาดบท� 5 การขดรองหรอครอบพ�นท�เกษตรกร ( X = 3.77)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การขดรองหรอคน� ารอบพ�นท�เกษตรกรรม

เปนการปองกนชางเขามาในพ�นท� โดยการใชรถแบคโฮขดรองหรอคน�ารอบพ�นท�เกษตรกรรม

เปนรองกวางประมาณ 2 เมตร ลก 3 เมตร ขนาดตามความยาวของตาแหนงท�เหมาะสม ตามเสนทาง

ระหวางชายเขากบพ�นท�เกษตรกรรม

ประสบการณการใชการขดรอง พบการขดรองในหมบานคลองพอก ตาบลทบชาง เม�อ

ประมาณ 30 ป ถงปจจบน พบวา มประสทธภาพในการปองกนชางปาเขามาในพ�นท�

วธการปองกนโดยการขดรองหรอคน�าน� ใชเงนลงทนสง ยกตวอยางเชน หากขดคยาว 100

เมตร ตองใชเงนจางแบคโฮประมาณช�วโมงละ 1,500 บาท 10 ช�วโมงข�นไป ช�วโมงละ 1,400 บาท

อยางไรกตามวธการดงกลาวมขอจากดคอ มกพบปญหาการกดเซาะของดนตามแนวขอบในรองท�

ทาการขด โดยเฉพาะในชวงฤดฝนทาใหเกดปญหารองน�าดนถลมในพ�นท�เพราะการขดรองน� าสวนใหญ

ใชไดไมนาน

จากการสมภาษณ นายปฐมพงศ ศรมา ผซ� งเคยใชวธการขดรองน� าหรอคน� าในพ�นท�

เกษตรกรรม วธการขดคหรอรองลกจะมประสทธภาพกตอเม�อมการดแลรกษาแนวรองใหมระยะ

กวางและลกในระดบท�ชางไมสามารถขามได ทาใหมคาใชจายในการบารงรกษาสง แตการขดค

หรอรองลกน�ยงมจดออนในเร�องรองน� า ลาธารหรอแนวถนนท�ชางสามารถใชเปนจดขามได นอกจากน�

ในชวงฤดฝนน�นอาจดแลไดยาก เพราะการพงทลายของดนเกดข�นมาก เชน บางคท�สรางข�นปองกน

ชางปาไดเพยงแคปเดยวกเกดการพงทลายของดนบรเวณคนค ทาใหไมสามารถปองกนชางได วธการ

แกไขไดทางหน�งคอการเทปนดานท�ตดกบพ�นท�เกษตรจะวธหน�งในการชวยลดการพงทลายของ

หนาดนได (ปฐมพงศ ศรมา. สมภาษณ. 2560)

63

ลาดบท� 6 การยงลกประทดใสชาง ( X = 3.73)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การยงลกประทดใสชาง เปนใชเสยงดงเพ�อขบ

ไลชางชวงเวลาท�ชางปาออกหากนในชวงเวลากลางคน เพ�อใหชางกลวและหนเขาปาไป เชนเดยวกบ

การใชการเคาะลาไมไผ การเผาลาไมไผใหเกดเสยงดง การผกกระด�งหรอกระปองบนตนไมใหเกด

เสยงดง

ลกประทดสามารถหาซ�อไดจากตลาดท�วไป ราคาลกประมาณ 5 บาท ลกษณะประทดเปน

ลกกลม ๆ และมดนปนขางในใชสาหรบจดใหเกดเสยงดง หากชางมาคราวละ 1-2 ตว จะใชลกประทด

ประมาณ 5-6 ลก แตถาชางมาเปนโขลง 5-10 ตว ตองใชลกประทดประมาณ 10-20 ลก

การยงลกประทดพบมากในชวงเวลา 5 ท�ผานมาและนยมท�วพ�นท�ในอาเภอสอยดาว เน�องจาก

เปนวธการท�ไดผลและชาวบานสามารถหาซ�อประทดไดงายและมราคาท�สามารถหาซ�อมาใชได

อยางไรกตามในการยงประทด ผยงตองระวงวาชางอาจจะว�งกลบเขามาทารายแทนท�จะหนเขาปากได

อกประการหน�งคอการใชวธการน�หลาย ๆ คร� ง ชางกจะเกดความคนเคยกบเสยงกทาใหวธการน� ใช

ไมไดผล (ประวทย มลวน. สมภาษณ. 2560)

ลาดบท� 7 การใชคนขบไลชางปา ( X = 3. 55)

ในอดตการขบไลชางปาดวยคนในครอบครว 3-4 คน เปนเร�องท�ชาวบานทามาโดยตลอด

และไดผลเน�องจากสมยกอนชางจะคอนขางกลวคน แตในปจจบนการใชคนขบไลชางปาจะตองใช

คนประมาณ 20-30 คน ต�งแถวเดนเรยงหนากระดานพรอมกบการเคาะลาไมไผหรอวสดอ�นท�มเสยง

ดง โดยการต�งแถวจะอยหางจากชางประมาณ 1 กโลเมตร การเคาะดงกลาวจะทาใหเกดเสยงดงมาก

ชางกจะไมกลาเขามาพ�นท�

ขอดของการไลชางดวยวธน� คอประหยดงบประมาณ สวนขอจากดคอ บางชมชนไมสามารถ

รวมคนมาเดนไดเพราะกลวเร�องการโดนชางเหยยบ ซ� งเคยมเหตการณเกดข�น (อชาลณ กจเจรญ.

สมภาษณ. 2560)

ผลการศกษาประเดนความคดเหนเก�ยวกบวธการแกไขปญหาชางปาท�อยในระดบความเหน

ไมแนใจ มจานวน 9 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปหานอยไดดงน�

ลาดบท� 8 การจดน�ามนสาบเสอไลชาง ( X = 3.73)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ไดขอมลวา น� ามนสาบเสอไดมาจากเย�ยวของเสอ กล�น

ของเสอมาผสมกบน� ามนรถยนต แลวนาเศษผามาแชไวเปนเวลา 1-2 คน หลงจากน�นนาผาท�แชน� ามน

สาบเสอไปผกตามตนไมบรเวณบาน พ�นท�สวน ชายปาบรเวณท�ชางผานหรออาจจดไฟเพ�อใหมกล�น

สาบเสอซ� งชางจะกลว ทาใหสามารถไลชางท�เคล�อนท�มาในระยะไกลได ปจจบนไมพบการใชน� ามน

สาบเสอแลวเพราะไมสามารถหาน�ามนสาบเสอไดแลว (สรยา ลาภวเศษ. 2560)

64

ลาดบท� 9 การเผาลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง ( X =3.21)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การเผาลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชาง วธการ

คอนาลาไมไผแหงและสดนามากองรวมกนบรเวณชายปาท�เปนพ�นท�โลงปลอดภยจากเกดไฟปา โดยเม�อ

จดไฟท�กองไมไผกจะเกดเสยงดงประท ทาใหชางไดยนเสยงกจะไมเขามาใกลพ�นท�ของชาวบาน

อยางไรกตามการเผาลาไมไผใหเกดเสยงดงไลชางปจจบนไมมการใชแลวเน�องจากเส�ยง

ตอการเกดไฟปาได (วสนต ตรวฒ. สมภาษณ. 2560)

ลาดบท� 10 การใชยาฉนผสมน�ามนกาดจดไฟไลชาง ( X = 3.27)

จากการการบอกเลาจากคนรนป ยา ไดขอมลวา ในอดต ยาฉนเปนของท�หาไดงายเพราะ

ชาวบานนยมสบบหร�ยาฉน จงมการนายาฉนผสมน�ามนกาดจดไฟไลชาง ทาใหชางแสบตา เชนเดยวกบ

การใชเผามลววหรอมลชางผสมพรกแหง ในอดตนยมเผาในชวงเยนตามจดท�ชางออกมาเดน เพ�อทาให

เกดควนท�มกล�นฉน ซ� งชางไมชอบควนท�มกล�นฉน ทาใหชางแสบตาและเดนหนไป (สรยา ลาภวเศษ.

สมภาษณ. 2560)

ลาดบท� 11 การเปดเสยงเสอโดยวทยชมชนไลชาง ( X = 3.19)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การเปดเสยงเสอโดยวทยชมชนไลชางใชใน

เวลาท�ชางเขาพ�นท� เพ�อเปนการขบไลชางโดยเสยงเสอ แตการเปดเสยงเสอไลชางน�นเปนวธท�ไดผล

ในระยะเวลาส�น ประมาณ 2-3 คร� ง หลงจากน�นชางมการเรยนรวาเสยงท�ไดยนน�นไมใชเสอแคเปน

เสยงเทาน�น ทาใหชางไมกลวและบกรกเขามาในพ�นท�สวนเชนเดม (สรยา ลาภวเศษ. สมภาษณ. 2560)

ลาดบท� 12 การใชไฟฉายตดหวไลชางปา ( X = 3.10)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การใชไฟฉายตดหวไลชางปา เปนการใชไฟฉาย

ท�ตดท�หวไลชางในเวลากลางคน โดยใชคนจานวนประมาณ 10-20 คน เดนไปเดนมา เพราะชางคดวา

แสงไฟน�นเปนดวงตาของสตวขนาดใหญ วธการน� นยมใชกนมากประมาณ 4-5 ปท�ผานมา แตปจจบน

ไมนยมใชเน�องจากอาจเกดอนตรายเพราะอาจตองเจอชางอาจทารายรางกายได (ประภาส พมคนสน.

สมภาษณ. 2560)

ลาดบท� 13 การปลอย พช ผลไม โดยการท�งใหเนาเสยบรเวณท�ชางผาน ( X = 3.12)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา วธน� เปนการการนาพช ผลไมตาง ๆ นามาท�ง

รวมกน ตามทางเดนของชางในบรเวณท�ชางผาน เพ�อใหเกดกล�นท�เนาเสย ชางจะไมเขามาเพราะ

ชางไมชอบกล�นท�เนาเหมน (ชวน แกวมโน. สมภาษณ. 2560)

วธน� เปนวธท�ไมคอยนยมเพราะชาวบานเองกตองถกรบกวนการกล�นดวยและชางปากเดน

ไปเสนทางใหมไดเสมอ จงไมสามารถปองกนชางปาได

65

ลาดบท� 14 การเผามลสตวหรอพรกใหชางแสบตา ( X = 3.01)

จากการบอกเลาจากคนรนป ยา ไดขอมลวา ในอดต มลสตวและพรก สามารถไลชางได

ใชสาหรบการเผาใหเกดควนไฟ วธการ คอนามลสตวแหงตาง ๆ และพรก นามาเผาไฟและกลบดวย

หญาหรอใบไมสดทาใหเกดควนไฟ เม�อชางเดนผานหรอควนไฟพดเขาตาชางทาใหชางแสบตา

นยมจดเวลาตอนเยนชวงเวลาท�ชางออกหากนเพ�อปองกนชางเขามาหากนใหพ�นท�เกษตร (ชวน

แกวมโน. สมภาษณ. 2560)

ลาดบท� 15 การใชชางเล�ยงขบไลชางปา ( X = 2.84)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา ในอดตมการเล�ยงชางบาน บานละ 3-4 ตว

ไวสาหรบขบไลชางปา แตในปจจบนไมมผใชวธการน�แลว เน�องจากชางบานมราคาแพง ดแลยาก

และมคาใชจายในการเล�ยงสง (วสนต ตรวฒ. สมภาษณ. 2560)

ลาดบท� 16 การยงปนข�นฟาขชางใหกลว ( X = 2.78)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา การยงปนข�นฟาขชางใชสาหรบการเฝาระวง

ชางท�เคล�อนท�มาในระยะใกลพ�นท�ของเกษตรกรและบานเรอนประชาชน โดยการใชเสยงปนขชาง

ปจจบนนยมกนใชกนอยางกวางขวางในพ�นท�

วธการ คอเม�อชางเขาพ�นท�กนาปนยงข�นฟาใหชางกลวและออกนอกพ�นท� เพราะเสยงท�

ดงมาก แตชางมกจะคนชนในเวลาตอมา ซ� งทาใหวธการน� ใชไดผลนอยลง

อยางไรกตามการยงปนข�นฟาขชางใหกลวเปนวธท�ไมควรทาเพราะอาจเปนอนตราย ในกรณ

ถกท�ลกปนตกใสได (ชวน แกวมโน. สมภาษณ. 2560)

66

ตอนท� 4 ความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชนในการแกไขปญหาชางปา ในเขต

อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

ตาราง 9 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชนในการ

แกไขปญหาชางปา ในภาพรวม

จากตาราง 9 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม

ของชมชนในการแกไขปญหาชางปา พบวา ความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชนในภาพรวม

อยในระดบเหนดวย ( X = 3.91) เม�อพจารณาเปนรายดานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม

สรปไดดงน�

ลาดบท� 1 การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน ( X = 3.99)

ลาดบท� 2 การมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจ ( X = 3.96)

ลาดบท� 3 การมสวนรวมในกระบวนการปฏบต ( X = 3.85)

ลาดบท� 4 การมสวนรวมในกระบวนการการประเมนผล ( X = 3.85)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา ประชาชนมความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม

ของชมชนในการแกไขปญหาชางปา ในระดบเหนดวย เน�องจากปญหาชางปาท�เกดข�นในพ�นท�อาเภอ

สอยดาวเปนปญหาท�มความรนแรงถงข�นเสยชวตและเร�อรงมาเปนระยะเวลากวา 10 ป ในการแกไข

ปญหาท�ผานมา สวนท�ชาวบานแกไขกนเองกประสบปญหาการขาดท�งเงนและแรงงาน ในสวนของ

หนวยงานราชการกเขามาชวยแกไขปญหาไดไมเตมท� ดงน�นการมสวนรวมระหวางภาครฐกบชมชน

และระหวางคนในชมชนดวยกนเอง ประชาชนจงเหนวานาจะเปนแนวทางในการแกไขปญหาชางปา

อยางมประสทธภาพมากข�น

ความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม

ของชมชนในภาพรวม X S.D. แปลความ ลาดบ

1. การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน

2. การมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจ

3. การมสวนรวมในกระบวนการปฏบต

4. การมสวนรวมในกระบวนการการประเมนผล

3.99

3.96

3.85

3.85

0.81

0.81

1.16

1.18

เหนดวย

เหนดวย

เหนดวย

เหนดวย

1

2

3

4

รวม 3.91 0.99 เหนดวย

67

จากผลการศกษาพบวาประชาชนมความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชนในการ

แกไขปญหาชางปา ดานการมสวนรวมในการแสดงความคดเหนมคาเฉล�ยสงสดน�นเน�องจากการ

แสดงความคดเหนเปนข�นตอนแรกของการรวมกนแกไขปญหาอยางเปนรปธรรม นอกจากน�ชาวบาน

เปนผประสบปญหาและบางสวนมประสบการณในการแกไขปญหาในพ�นท�ดวยวธการท�หลากหลาย

ดงน�นการแสดงความคดเหนจงเปนการแลกเปล�ยนเรยนรเพ�อใหไดมาซ� งขอมลพ�นฐานของการแกไข

ปญหาชางปา

ตาราง 10 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชน

ดานการแสดงความคดเหนในการแกไขปญหาชางปา

จากตาราง 10 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม

ของชมชนดานการแสดงความคดเหนในการแกไขปญหาชางปาอยในระดบเหนดวย ( X = 3.99)

โดยเรยงลาดบรายขอ ไดดงน�

ลาดบท� 1 ชมชนควรมเวทในการเสนอปญหาชางปารวมกน ( X = 4.01)

ลาดบท� 2 ชมชนควรมเวทในการเสนอแนวทางการแกไขปญหาชางปารวมกน ( X = 3.98)

จากการสมภาษณในเชงคณภาพ ผวจยพบวา ท�ผานมาชมชนไมมเวทท�เปนทางการสาหรบ

พดคยปญหาชางปาท�เกดข�นภายในชมชน มเพยงการจบกลมพดคยกนเอง ทาใหชมชนมความตองการ

ดานการแสดงความคดเหนในการแกไขปญหาชางปา การมเวทท�เปนทางการมขอดในการแกไขปญหา

ทราบถงปญหาท�ชาวบานประสบ ไดวธการท�หลากหลายจากประสบการณของชาวบาน แลวรวบรวม

ขอมลใหเปนระบบ เปนขอมลพ�นฐานในการแกไขปญหาตอไป การมเวทสาหรบการเสนอปญหา

และแนวทางการแกไขปญหาชางปา ทาใหหนวยงานราชการสามารถจดการปญหาไดตรงจดและตรงตอ

ความตองการของชมชน (วรายทธ แซโคง. สมภาษณ. 2560)

การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน X S.D. แปลผล ลาดบท�

1. ชมชนควรมเวทในการเสนอปญหาชางปารวมกน 4.01 0.83 เหนดวย 1

2. ชมชนควรมเวทในการเสนอแนวทางการแกไข

ปญหาชางปารวมกน

3.98 0.78 เหนดวย 2

รวม 3.99 0.81 เหนดวย

68

ตาราง 11 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชน

ดานการมสวนรวมในการตดสนใจในการแกไขปญหาชางปา

จากตาราง 11 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม

ของชมชนดานการมสวนรวมในการตดสนใจในการแกไขปญหาชางปาอยในระดบเหนดวย ( X = 3.96)

โดยเรยงลาดบรายขอ ไดดงน�

ลาดบท� 1 ชมชนควรมเวทในการตดสนใจเก�ยวกบแนวทางการแกไขปญหาชางปารวมกน

( X =3.98)

ลาดบท� 2 ชมชนชมชนมสวนรวมในการตดสนใจรวมกบหนวยงานราชการในการจดการ

แกไขปญหาชางปา ( X = 3.95)

จากสมภาษณในการศกษาเชงคณภาพ ผวจยพบวา กลมตวอยางเหนวาประชาชนควรม

สวนรวมในการตดสนใจ เพ�อแกไขปญหาชางปา โดยเฉพาะเวท เพราะประชาชนมความตองการม

สวนรวมในการตดสนใจรวมกบหนวยงานราชการจดการปญหาชางปา เชน ท�ผานมาหนวยงาน

ภาครฐเปนผตดสนใจ ทาใหการแกไขปญหาไมไดผล วธการแกไขปญหาไมตรงกบความตองการของ

ประชาชนท�ประสบ ท�ผานมาประชาชนจะไมรเลยวาหนวยงานภาครฐจะทาอะไรอยางไรบาง นอกจากน�

งบประมาณกมจากดเพราะฉะน�นควรมาชวยตดสนใจเลอกวธการท�ไดผลท�สด คมคาท�สด รวมถง

การครอบคลมทกพ�นท�ท�ไดรบความเดอดรอน (ประภาส พมคนสน. สมภาษณ. 2560)

การมสวนรวมในการตดสนใจ X S.D. แปลผล ลาดบท�

1. ชมชนควรมเวทในการตดสนใจเก�ยวกบแนวทางการ

แกไขปญหาชางปารวมกน

3.98 0.78 เหนดวย 1

2. ชมชนควรมสวนรวมในการตดสนใจรวมกบหนวยงาน

ราชการในการจดการแกไขปญหาชางปา

3.95 0.84 เหนดวย 2

รวม 3.96 0.81 เหนดวย

69

ตาราง 12 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชน

ดานการมสวนรวมในกระบวนการปฏบตในการแกไขปญหาชางปา

จากตาราง 12 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม

ของชมชนดานการมสวนรวมในกระบวนการปฏบต ในการแกไขปญหาชางปาอยในระดบเหนดวย

( X = 3.85) โดยเรยงลาดบรายขอ ดงน�

ลาดบท� 1 ชมชนชมชนควรมสวนรวมในการตดตาม เผยแพรขอมลขาวสารเก�ยวกบชางปา

( X = 3.93)

ลาดบท� 2 ชมชนชมชนควรมสวนรวมในการเขารวมกจกรรมเพ�อเรยนรเก�ยวกบการแกไข

ปญหาชางปา ( X = 3.89)

ลาดบท� 3 ชมชนควรมสวนรวมในกจกรรมของภาครฐท�เก�ยวกบปญหาชางปา ( X = 3.89)

ลาดบท� 4 ชมชนควรมสวนรวมในการตดสนใจรวมกบหนวยงานราชการในการจดการ

แกไขปญหาชางปา ( X = 3.95)

จากสมภาษณในการศกษาเชงคณภาพ ผวจยพบวา กลมตวอยางเหนวาประชาชนควรม

สวนรวมในดานการปฏบตการเพ�อแกไขปญหาชางปา โดยเฉพาะเร�องการเผยแพรขอมลขาวสารน�น

เน�องจาก ปจจบนทกครวเรอนจะมสมารทโฟนใชในการส�อสาร ดงน�นหากมชางลง ณ จดใด ชาวบาน

กสามารถบอกกลาวใหครวเรอนหรอชมชนใกลเคยงไดเตรยมการปองกนชางปาได

การมสวนรวมในกระบวนการปฏบต X S.D. แปลผล ลาดบท�

1. ชมชนควรมสวนรวมในการตดตาม เผยแพรขอมล

ขาวสารเก�ยวกบชางปา

3.93

1.75

เหนดวย

1

2. ชมชนควรมสวนรวมในการเขารวมกจกรรมเพ�อ

เรยนรเก�ยวกบการแกไขปญหาชางปา

3.89 0.96 เหนดวย 2

3. ชมชนควรมสวนรวมในกจกรรมของภาครฐท�

เก�ยวกบปญหาชางปา

3.89 0.96 เหนดวย 3

4. ชมชนควรมสวนรวมในการสนบสนนทรพยากร

เชน เงน แรงงาน วสด อปกรณ เพ�อแกไขปญหา

ชางปา

3.69 0.97 เหนดวย 4

รวม 3.85 1.16 เหนดวย

70

สวนในเร�องของการเขารวมกจกรรมเพ�อเรยนรวธการและการเขารวมกจกรรมของภาครฐ

พบวา ชาวบานเองกอยากเขารวมโดยตองการใหภาครฐเปนแกนนา เพราะภาครฐจะมความพรอม

มากกวาในดานความร เงน วสด อปกรณ แตอยางไรกตามกตองมประชาชนเขารวมเพราะการแกไข

ปญหาชางปารฐไมสามารถทาฝายเดยวใหประสบผลสาเรจได อาท ท�ผานมามกจกรรมปลกออย

กลวยใหชางปา หนวยงานราชการจะสนบสนนงบประมาณ แตตองใหชาวบานมาชวยกนปลกดวย

หรอหากชาวบานมหนอกลวย ตนออย กสามารถนามารวมปลกได (ประวทย มลวน. สมภาษณ. 2560)

ตาราง 13 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวมของชมชน

ดานการมสวนรวมในกระบวนการการประเมนผลในการแกไขปญหาชางปา

จากตาราง 13 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของความคดเหนเก�ยวกบการมสวนรวม

ของชมชนดานการมสวนรวมในกระบวนการการประเมนผล ในการแกไขปญหาชางปาอยในระดบ

เหนดวย ( X = 3.85) โดยเรยงลาดบรายขอ ดงน�

ลาดบท� 1 ชมชนควรมสวนรวมประเมนผลกจกรรมของภาครฐท�ดาเนนการเก�ยวกบการ

แกไขปญหา ( X = 3.93)

ลาดบท� 2 ชมชนควรมสวนรวมสรปผลกจกรรมของภาครฐท�ดาเนนการเก�ยวกบการ

แกไขปญหาชางปา ( X = 3.84)

ลาดบท� 3 ชมชนควรมเวทสาหรบการประเมนผลกจกรรมท�ดาเนนการเก�ยวกบการแกไข

ปญหาชางปา ( X = 3.82)

การมสวนรวมในกระบวนการการประเมนผล X S.D. แปลผล ลาดบท�

1. ชมชนควรมสวนรวมประเมนผลกจกรรมของ

ภาครฐท�ดาเนนการเก�ยวกบการแกไขปญหา

3.93 1.75 เหนดวย 1

2. ชมชนควรมสวนรวมสรปผลกจกรรมของภาครฐ

ท�ดาเนนการเก�ยวกบการแกไขปญหาชางปา

3.84 0.89 เหนดวย 2

3. ชมชนควรมเวทสาหรบการประเมนผลกจกรรม

ท�ดาเนนการเก�ยวกบการแกไขปญหาชางปา

3.82 1.02 เหนดวย 3

4. ชมชนควรมเวทสาหรบการสรปผลกจกรรมท�

ดาเนนการเก�ยวกบการแกไขปญหาชางปา

3.79 1.04 เหนดวย 4

รวม 3.85 1.18 เหนดวย

71

ลาดบท� 4 ชมชนควรมสวนรวมในการตดสนใจรวมกบหนวยงานราชการในการจดการ

แกไขปญหาชางปา ( X = 3.79)

จากการสมภาษณนายวรายทธ แซโคง ปลดอาเภอสอยดาว พบวา ผใหขอมลสาคญมความ

คดเหนวาประชาชนควรมสวนรวมในดานกระบวนการประเมนผล โดยการมเวทสาหรบการประเมน

ผลกจกรรมท�ดาเนนการเก�ยวกบการแกไขปญหาชางปา เพราะจะไดมารวมกนพจารณาถงประสทธผล

และประสทธภาพของวธการตาง ๆ ท�ใช ในการแกไขปญหาชางปาท�เคยปฏบตมา อาท การขดค

การปลกพชใหชางกน การใชรถตรวจการณสองสปอตไลทไลชางปา วาวธการใดมความคมคาเหมาะสม

สาหรบการแกไขปญหาชางปา เพราะภาครฐมงบประมาณจากด (วรายทธ แซโคง. สมภาษณ. 2560)