บทที่ 1 - wordpress.com · 2010-12-09 · บทที่ 1 . บทนํา ....

บทท 1

บทนา

การบรหารงานทประสบความสาเรจไดดวยดนน สวนหนงเปนผลมาจาก

ความสามารถของผบรหารในการ นาเทคนคและกระบวนการบรหารมาใชบรหารจดการให

สาเรจลลวงตามวตถประสงคและบรรลเปาหมายทกาหนดไว ซงเทคนคและกระบวนการ

บรหารในเรองของ “การประเมนผล ” ( Evaluation) กเปนสวนหนงของเทคนคและ

กระบวนการทผบรหารนยมนามาใชเพอตดตามความกาวหนาในการปฏบตงานและการ

ประเมนผลสาเรจของงาน อนจะนาไปสการดาเนนการแกไขปรบปรงรวมกนเพอใหบรรล

วตถประสงคและเปาหมาย ในขณะเดยวกนผบรหารเองกตองมบทบาทและหนาทในการ

ตดตามและประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงานทตนเองรบผดชอบเพอทจะไดทราบถง

ประสทธภาพและประสทธผลของระบบงานตางๆ ภายในหนวยงานวาอยในระดบทเหมาะสม

และสอดคลองกบสถานการณปจจบนมากนอยเพยงใด

ดวยเหตดงกลาวจะเหนไดวา “การประเมนผล” เปนกระบวนการทมความสาคญและ

จาเปนอยางยงในการบรหารจดการเพอใหเกดผลสมฤทธตอบทบาทหนาทหรอภารกจของ

หนวยงาน โดยเฉพาะอยางยงภารกจภาครฐทตองตอบสนองตอการพฒนาประเทศและการ

ใหบรการแกประชาชนอยางมประสทธภาพ ดงนน พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและ

วธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 จงไดกาหนด/บญญตใหมการประเมนผลการ

ปฏบตราชการไวในมาตรา 6 (7) “มการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมาเสมอ ”

มาตรา 9 (3) “สวนราชการตองจดใหมการตดตามและประเมนผลการปฏบตตามแผนปฏบต

ราชการตามหลกเกณฑและวธการทสวนราชการกาหนดขน ซงตองสอดคลองกบมาตรฐานท

ก.พ.ร.กาหนด” และมาตรา 44 “นอกจากการจดใหมการประเมนผลตามมาตรา 9 (3) แลวให

สวนราชการจดใหมคณะผประเมนอสระดาเนนการประเมนผลการปฏบตราชการของสวน

ราชการเกยวกบผลสมฤทธของภารกจ คณภาพการใหบรการ ความพงพอใจของประชาชน

ผรบบรการ ความคมคาในภารกจ ทงนตามหลกเกณฑ วธการ และระยะเวลาท ก.พ.ร.

กาหนด”

ดงนน สวนราชการทกสวนราชการไมวาจะเปนสวนราชการสวนกลาง สวนภมภาค

สวนทองถน รฐวสาหกจหรอองคการมหาชน จงควรใหความสาคญทจะศกษาและทาความ

เขาใจในเรองการประเมนผลการปฏบตราชการดงกลาว รวมทงเรองอนๆ ทเกยวของอนเปน

ผลกระทบทสวนราชการตองถอปฏบตตามพระราชกฤษฎวาดวยหลกเกณฑและวธการ

บรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 เพอทจะไดดาเนนการไดอยางถกตองและสอดคลอง

กบมาตรฐานท ก.พ.ร.กาหนด รวมทงเปนประโยชนในการเพมประสทธภาพการปฏบต

ราชการของสวนราชการไดอกทางหนงดวย

2

หลกการบรหารกจการบานเมองทด 1. ความหมาย

พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.

2546 มาตรา 6 ไดกาหนดความหมายของการบรหารกจการบานเมองทดไวโดยสรปวา การ

บรหารกจการบานเมองทดนน เปนการบรหารราชการเพอใหบรรลเปาหมาย 7 ประการ ซง

ไดแก 1) เกดประโยชนสขของประชาชน 2) เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ 3) ม

ประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ 4) ไมมขนตอนการปฏบตงานเกน

ความจาเปน 5) มการปรบปรงภารกจของสวนราชการใหทนตอสถานการณ 6) ประชาชน

ไดรบการอานวยความสะดวกและไดรบการตอบสนองความตองการ และ 7) มการ

ประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมาเสมอ

2. หลกการพนฐานของการบรหารกจการบานเมองทด

หลกการพนฐานทสวนราชการหรอหนวยงานของรฐตองยดถอเปนหลกปฏบตใน

การดาเนนภารกจหรอพนธกจเพอใหเกดการบรหารกจการบานเมองทด ประกอบดวยหลก

6 ประการคอ 1) หลกนตธรรม 2) หลกคณธรรม 3) หลกความรบผดชอบ 4) หลกความ

โปรงใส 5) หลกความคมคา และ 6) หลกการมสวนรวม ซงหลก 6 ประการดงกลาวม

รายละเอยดดงน

2.1 หลกนตธรรม หมายถง การตรากฎหมายทถกตอง เปนธรรม การบงคบให

เปนไปตามกฎหมาย การกาหนดกฎ กตกา และการปฏบตตามกฎ กตกาทตกลงกนไวอยาง

เครงครดโดยคานงถงเสรภาพ ความยตธรรมของสมาชก

2.2 หลกคณธรรม หมายถง การยดมนในความถกตอง ดงาม การสนบสนนให

ประชาชนพฒนาตนเองไปพรอมกบการปฏบตงานใหมประสทธภาพ ใหความยตธรรมแก

ประชาชนและระหวางขาราชการดวยกนเองอยางเทาเทยม

2.3 หลกความรบผดชอบ หมายถง การตระหนกในสทธหนาท ความสานกใน

ความรบผดชอบตอสงคม การใสใจในปญหาสาธารณะของบานเมอง และกระตอรอรนในการ

แกปญหา การเคารพในความคดเหนทแตกตางและความกลาทจะยอมรบผลดและผลเสย

จากการกระทาของตน

2.4 หลกความโปรงใส หมายถง การดาเนนงานและการตดสนใจทเปดเผยเพอ

สรางความไววางใจซงกนและกนของบคคลในชาต มการเปดเผยขอมลทกขนตอนในการ

ปฏบตภารกจเพอใหประชาชนรและเขาใจวาสวนราชการมแนวทางหรอโครงการจะทาสงใด

วธดาเนนงานแตละขนตอนมอยางไร การวเคราะหขอดขอเสยและแนวทางการตดสนใจ

รวมทง เหตผลในการวนจฉยเปนอยางไร สรางกลไกการตรวจสอบการปฏบตงานและม

กระบวนการใหประชาชนตรวจสอบความถกตองได

2.5 หลกความคมคา หมายถง การบรหารจดการและใชทรพยากรทมจากดใหเกด

ประโยชนสงสดแกสวนรวม การรณรงคใหมความประหยด ใชของอยางคมคา สรางสรรค

สนคาและบรการทมคณภาพ สามารถแขงขนไดในเวทโลก โดยมการรายงานผลการทางาน

3

และแสดงประสทธภาพสงกวา นาเทคโนโลยสมยใหมมาใช พฒนาความสามารถของ

เจาหนาทของรฐอยางเปนระบบอยางตอเนอง

2.6 หลกการมสวนรวม หมายถง การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรบรและเสนอ

ความเหนในการตดสนใจปญหาของประเทศ ไมวาจะเปนการสงความเหน การไต

สวนสาธารณะ การประชาพจารณ การแสดงประชามต

3. สาระสาคญของพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหาร

กจการบานเมองทด


2546 ประกอบดวย 9 หมวด (รวม 53 มาตรา) คอ 1) หมวดท 1 การบรหารกจการ

บานเมองทด 2) หมวดท 2 การบรหารกจการบานเมองทดเพอใหเกดประโยชน สขของ

ประชาชน 3) หมวดท 3 การบรหารราชการเพอใหเกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ 4) หมวด

ท 4 การบรหารราชการอยางมประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ

5) หมวดท 5 การลดขนตอนการปฏบตงาน 6) หมวดท 6 การปรบปรงภารกจของสวน

ราชการ 7) หมวดท 7 การอานวยความสะดวกและการตอบสนองความตองการของ

ประชาชน 8) หมวดท 8 การประเมนผลการปฏบตราชการ และ 9) หมวดท 9 บทเบดเตลด

ซงในแตละหมวดมรายละเอยด ดงน

3.1 หมวดท 1 การบรหารกจการบานเมองทด เปนการกาหนดเปาหมายหรอวาง

หลกการวาดวยการจะบรรลใน 7 หลก คอ 1) เกดประโยชนสงสดของประชาชน

2) ผลสมฤทธตอภารกจของรฐ 3) มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ

4) ไมมขนตอนการปฏบตงานเกนความจาเปน 5) ปรบปรงภารกจใหทนตอเหตการณ

6) ประชาชนไดรบความสะดวกและไดรบการตอบสนองความตองการ และ 7) มการ

ประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมาเสมอ

3.2 หมวดท 2 การบรหารกจการบานเมองทดเพอใหเกดประโยชนส ขของ

ประชาชน เปนการวางหลกเกณฑ นยามและแนวทางการดาเนนงาน กลาวคอ การปฏบต

ราชการตองมเปาหมายเพอใหเกดประโยชนสงสดแกประเทศชาต ตลอดจนความผาสกและ

ความเปนอยทดของประชาชนทวไป ประชาชนเปนศนยกลางทจะไดรบบรการจากรฐ โดย

ทกสวนราชการตองกาหนดภารกจใหสอดคลองกบนโยบายรฐบาลทแถลงตอรฐสภา

การปฏบตภารกจตองเปนไปโดยซอสตย สจรต ตรวจสอบได และภารกจใดทสงผลกระทบ

ตอประชาชนตองขอรบฟงความคดเหนของประชาชนกอนดาเนนการ

3.3 หมวดท 3 การบรหารราชการเพอใหเกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ เปนการ

กาหนดวธการปฏบตราชการเพอใหเกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ โดยนาหลกการบรหาร

วงจรคณภาพ (PDCA : Plan : Do : Check : Act) มาใชเพอปรบเปลยนวฒนธรรมการ

ทางานในภาคราชการ และการพฒนาองคกรใหมความเขมแขง เปนองคกรแหงการเรยนร

โดยการใชความรเขามาชวยในการบรหารงาน และมการปรบองคกรใหมการเรยนรอย

ตลอดเวลา ซงการจดการความรในระบบราชการกคอ การเปลยนจากขอมล ( Data) ไปเปน

สารสนเทศ ( Information) จากสารสนเทศไปสความร ( Knowledge) และจากความรไปส

4

ปญญา (Intelligence) นอกจากนน ยงไดมการกาหนดใหคณะรฐมนตรตองจดทาแผนบรหาร

ราชการแผนดน 4 ป ใหแลวเสรจภายใน 90 วน หลงจากแถลงนโยบายตอรฐสภา โดยสานก

เลขาธการคณะรฐมนตร สานกเลขาธการนายกรฐมนตร สานกงานคณะกรรมการพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาตและสานกงบประมาณ เปนผรวมกนรบผดชอบจดทาแผน

ดงกลาว ซงแผนบรหารราชการแผนดน 4 ปนจะมผลผกพนคณะรฐมนตรและสวนราชการ

โดยทกสวนราชการจะตองจดทาแผนปฏบตราชการ 4 ป และแผนปฏบตราชการประจาปท

สอดคลองกบแผนบรหารราชการแผนดนเพอของบประมาณในการดาเนนงานตอรฐมนตร

และเมอรฐมนตรใหความเหนชอบแผนปฏบตราชการประจาปแลว ใหสานกงบประมาณ

จดสรรงบประมาณใหเพอปฏบตงานใหบรรลผลสาเรจในแตละภารกจตามแผนปฏบต

ราชการดงกลาว ซงหากสวนราชการใดไมไดทาเสนอแผนปฏบตราชการหรอไมไดรบความ

เหนชอบจากรฐมนตรจะไมไดรบจดสรรงบประมาณ และหากมการปรบแผนการปฏบต

ราชการตองไดรบอนมตจากคณะรฐมนตร

3.4 หมวดท 4 การบรหารราชการอยางมประสทธภาพ และเกดความคมคาในเชง

ภารกจของรฐ เปนการกาหนดใหสวนราชการเผยแพรแผนการดาเนนงานและงบประมาณให

ประชาชนรบทราบ การจดซอจดจางไมจาเปนตองเลอกราคาทตาสด แตใหยดคณภาพเปน

หลก สวนราชการตองจดทาบญชตนทนในงานบรการสาธารณะแตละประเภทตาม

หลกเกณฑทกรมบญชกลางกาหนด รวมทงจดทาแผนลดคาใชจายตอหนวยในกรณท

รายจายตอหนวยสงกวาสวนราชการอนทมลกษณะเดยวกน และกรณทสวนราชการมหนาท

ใหความเหนแกสวนราชการอนตองแจงผลการพจารณาใหสวนราชการทเปนเจาของเรอง

ทราบภายใน 15 วน หากไมดาเนนการใหแลวเสรจ เมอมความเสยหายเกดขนจะถอวา

ขาราชการทมหนาทเกยวของและหวหนาสวนราชการนนประมาทเลนเลออยางรายแรง ทงน

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและสานกงบประมาณจะตอง

รวมกนจดใหมการประเมนความคมคาในการปฏบตภารกจของรฐทสวนราชการดาเนนการ

3.5 หมวดท 5 การลดขนตอนการปฏบตงาน เปนการกาหนดเรองทเกยวของกบ

การลดขนตอนการปฏบตงาน คอ การกระจายอานาจ การปรบปรงขนตอนระยะเวลาการ

ทางาน และการจดตงศนยบรการรวม โดยสวนราชการจะตองกระจายอานาจในการตดสนใจ

ในเรองการขออนญาต อนมตการปฏบตราชการไปยงผมหนาทรบผดชอบโดยตรง ใหใช

เทคโนโลยสารสนเทศหรอโทรคมนาคมเพอความรวดเรวในการบรการประชาชน นอกจากน

สวนราชการตองตดประเทศ แผนภม ขนตอน และระยะเวลาในการดาเนนการใหประชาชน

ทมาตดตอราชการทราบและใหมการจดตงศนยบรการรวมเพออานวยความสะดวกแก

ประชาชน

3.6 หมวดท 6 การปรบปรงภารกจของสวนราชการ เปนการกาหนดใหสวน

ราชการตรวจสอบตนเองเพอการปรบปรงภารกจใหสอดคลองหรอเหมาะสมกบสถานการณ

โดยใหสวนราชการทบทวนภารกจของตน หากไมจาเปนกยบเลก กรณทมการยบเลก โอน

หรอรวมสวนราชการไปแลว หามจดตงสวนราชการทมภารกจ อานาจหนาทเหมอนสวน

ราชการทถกยบเลกไป เวนแตจาเปนและตองไดรบความเหนชอบจากสานกงาน ก.พ.ร.

5

นอกจากน สวนราชการจะตองสารวจ ตรวจสอบ และทบทวนกฎหมายทอยในความ

รบผดชอบ รวมทงปรบปรงแกไขใหทนสมยและเหมาะสมกบภาวการณ

3.7 หมวดท 7 การอานวยความสะดวกและการตอบสนองความตองการของ

ประชาชน เปนการกาหนดใหสวนราชการตองกาหนดระยะเวลาแลวเสรจของงาน และ

ประกาศใหประชาชนทราบเปนการทวไป โดยใหลดระยะเวลาดาเนนการลงรอยละ 30-50

จากเดม แตหากผรบบรการเหนวาระยะเวลาทกาหนดไวลาชาเกนไปกสามารถกาหนดใหม

ได นอกจากนสวนราชการตองจดใหมระบบเครอขายสารสนเทศของสวนราชการเพออานวย

ความสะดวกใหแกประชาชนทจะสามารถตดตอ สอบถาม หรอขอขอมล หรอแสดงความ

คดเหนเกยวกบการปฏบตราชการได รวมทงตองเปดเผยขอมลเกยวกบงบประมาณ การ

จดซอจดจาง ตลอดจนมหนาทตรวจสอบกฎ ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศวาเปนอปสรรค

ยงยาก ซาซอน ลาชาตอการปฏบตงานเพอปรบปรงแกไขใหเหมาะสม

3.8 หมวดท 8 การประเมนผลการ ปฏบตราชการ เปนการกาหนดใหมการวดผล

การปฏบตราชการ โดยสวนราชการตองจดใหมการประเมนผลการปฏบตราชการโดยคณะผ

ประเมนอสระ ซงจะมการแสดงวสยทศน ยทธศาสตร และนาไปสการทาสญญา เพราะระบบ

การประเมนผลน เปนระบบทใหนายกรฐมนตรทาสญญากบรฐมนตร รฐมนตรทาสญญากบ

ปลดกระทรวง ปลดกระทรวงทาสญญากบอธบด โดยประเมนผลจากผลผลต ผลลพธ และให

มการประเมนผปฏบตงาน ทงน สวนราชการทใหบรการทมคณภาพจะไดรบจดสรรเงนพเศษ

เปนบาเหนจความชอบ และสวนราชการทสามารถเพมผลงานโดยไมเปนการเพมคาใชจาย

หรอสามารถดาเนนการตามแผนลดคาใชจายตอหนวยได จะไดรบจดสรรเงนรางวลเพอเพม

ประสทธภาพเพอนาไปจดสรรใหขาราชการ

3.9 หมวดท 9 บทเบดเตลด เปนการกาหนดใหนาหลกการตางๆ ในพระราช

กฤษฎกานไปใชกบหนวยงานของรฐประเภทอนๆ ดวย เชน องคกรปกครองสวนทองถน

องคการมหาชน และรฐวสาหกจ

4. บทบาทของสวนราชการตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและ

วธการบรหารจดการบานเมองทด

4.1 บทบาทและหนาททตองดาเนนการตามพระราชกฤษฎกา

นอกจากบทบาทและหนาททสวนราชการจะตองดาเนนการตามกฎหมายวา

ดวยการจดตงสวนราชการนนๆ แลว สวนราชการจะตองปฏบตภารกจใหสอดคลองกบ

หลกเกณฑและวธการทกาหนด/บญญตไวในพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑ และวธการ

บรหารจดการบานเมองทด พ.ศ.2546 อกดวย ซงมจานวนทงสน 13 ประการ คอ

1) ประโยชนสขของประชาชน 2) ประสทธภาพ 3) ลดขนตอนและเวลาการใหบรการ

4) พฒนาคณภาพการใหบรการ 5) อานวยความสะดวก 6) ปรบปรงภารกจ 7) ผลสมฤทธ

8) แผนการบรหารราชการแผนดน 9) ประเมนผล/แรงจงใจ 10) ศนยบรการรวม 11) วด

ตนทนตอหนวย 12) ประเมนผลความคมคาในการปฏบตภารกจ และ 13) จดซอจดจางอยาง

มประสทธภาพ ดงขอสรปในแผนภาพท 1

6

บท

บาท

ของส

วนรา

ชการ

ทตอ

ง

ดาเน

นกา

รตาม

พรฎ

.

ภาพ

ท 1

บทบ

าทขอ

งสวน

ราชก

ารทต

องดา

เนนก

ารตา

มพระ

ราชก

ฤษฎก

าวาด

วยหล

กเกณ

ฑแล

ะวธก

ารบร

หารจ

ดการ

บานเ

มองท

ด

ทม

า : เ

จษ’ว

(นาม

แฝง)

ww

w.R

TAF.

MI.T

H.

7

4.2 บทบาทและหนาททตองปรบเปลยนวฒนธรรมการทางานใหสอดคลองกบ

พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด

บทบาทและหนาททมผลกระทบใหสวนราชการตองปรบเปลยนวธ/วฒนธรรม

การทางาน และดเหมอนจะเปนการเพมภาระงานใหแกสวนราชการเปนอยางมาก โดยทสวน

ราชการไมสามารถหลกเลยงหรอชะลอการดาเนนการได ซงสามารถสรปได 3 ประการ คอ

1) การจดทาแผนปฏบตราชการ 4 ป และแผนปฏบตราชการประจาป 2) การประเมนผลการ

ปฏบตราชการประจาปงบประมาณ และ 3) การรายงานผลสมฤทธของแผนปฏบตราชการ

ตอคณะรฐมนตร ดงรายละเอยดตอไปน

4.2.1 การจดทาแผนปฏบตราชการ 4 ป และแผนปฏบตราชการประจาป

สวนราชการมหนาททจะตองจดทาแผนปฏบตราชการ 4 ป ให

สอดคลองกบแผนบรหารราชการแผนดน 4 ป ของคณะรฐมนตร และในแตละปงบประมาณ

สวนราชการตองจดทาแผนปฏบตราชการประจาป โดยระบสาระสาคญเกยวกบนโยบายการ

ปฏบตราชการของสวนราชการ เปาหมายและผลสมฤทธของงาน รวมทงประมาณการ

รายไดและรายจาย และทรพยากรอนทตองใชเสนอรฐมนตรเพอใหความเหนชอบ เมอ

รฐมนตรใหความเหนชอบแผนปฏบตราชการของสวนราชการแลว ใหสานกงบประมาณ

ดาเนนการจดสรรงบประมาณเพอปฏบตงานใหบรรลผลสาเรจในแตละภารกจตาม

แผนปฏบตราชการดงกลาว ทงน เมอสนปงบประมาณ สวนราชการจะตองจดทารายงาน

แสดงผลสมฤทธของแผนปฏบตราชการประจาปเสนอคณะรฐมนตร (มาตรา 16)

4.2.2 การประเมนผลการปฏบตราชการประจาปงบประมาณ

สวนราชการมหนาททจะตองรายงานผลการปฏบตราชการ ประจาป

งบประมาณ เพอการประเมนผลการปฏบตราชการตามกรอบทสานกงาน ก.พ.ร.กาหนด

และโดยหนวยงานอสระ (มาตรา 9 (3) และ มาตรา 44) ซงกรอบการประเมนผลการปฏบต

ราชการดงกลาวจะครอบคลมการบรหารราชการเพอการบรรลเปาหมายตามมาตรา 6 คอ 1)

เกดประโยชนสงสดของประชาชน 2) เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ 3) มประสทธภาพและ

เกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ 4) ไมมขนตอนการปฏบตงานเกนความจาเปน 5) มการ

ปรบปรงภารกจของสวนราชการใหทนตอสถานการณ 6) ประชาชนไดรบการอานวยความ

สะดวกและไดรบการตอบสนองความตองการ และ 7) มการประเมนผลการปฏบตราชการ

อยางสมาเสมอ ทงน สานกงาน ก.พ.ร.ไดประยกตใชกรอบการประเมนแบบสมดล 4 มต

เพอสะทอนถงการบรหารราชการของสวนราชการเพอบรรลเปาหมายตามมาตรา 6 ดงกลาว

ซงประกอบดวย 1) มตท 1 มตดานประสทธผล 2) มตท 2 มตดานคณภาพ 3) มตท 3 มต

ดานประสทธภาพของการปฏบตราชการ และ 4) มตท 4 มตดานการพฒนาสถาบน

8

4.2.3 การรายงานผลสมฤทธของแผนปฏบตราชการประจาปตอคณะ

รฐมนตร

สวนราชการมหนาททจะตองรายงานผลสมฤทธของแผนปฏบต

ราชการประจาปตอคณะรฐมนตรเมอสนปงบประมาณ (มาตรา 16 และตอเนองจากขอ

4.2.1) ซงการดาเนนการจดสรรงบประมาณประจาปใหแกสวนราชการ สานกงบประมาณได

นาระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร ( Strategic Performance Based

Budgeting System : SPBB) มาใชในการจดการงบประมาณเพอเนนผลสมฤทธของการ

ดาเนนงานและการใชจายงบประมาณทเชอมโยงกบยทธศาสตร กลาวคอ เปนการผนวกการ

จดทาแผนยทธศาสตร ( Strategic Plan) กบงบประมาณแบบมงเนนผลงาน ( Performance-

Based Budgeting : PBB) โดยเนนความเชอมโยง ( Cascading) จากยทธศาสตรมายง

กระบวนการจดทางบประมาณ ทงน การจดทางบประมาณในระบบงบประมาณแบบมงเนน

ผลงานตามยทธศาสตรนนจะตองตอบคาถามทวา ประชาชนไดอะไรจากการใชทรพยากรทม

อยอยางจากด และผลทไดจากการใชทรพยากรจะตองเชอมโยงสอดคลองกบยทธศาสตรใน

ทกระดบ โดยมงบประมาณเปนเครองมอในการบรหารจดการอยางมประสทธภาพสงสด ม

การกระจายอานาจใหสวนราชการ รฐวสาหกจและหนวยงานอนของรฐในการจดทา

งบประมาณใหมความรบผดชอบในลกษณะ Building Budgeting รวมทงใหมความคลองตว

ในการบรหารงานงบประมาณมากยงขน ทงนสวนราชการ รฐวสาหกจ และหนวยงานอนของ

รฐจะตองมความรบผดชอบจากการใชงบประมาณ โดยกาหนดความรบผดชอบในแตละ

ระดบ กลาวคอ เมอมการกาหนดนโยบายรฐบาล ซงเปนยทธศาสตรชาตหรอเปาหมาย

ระดบชาตแลว กระทรวงจะตองแปลงเปาหมายระดบชาตสยทธศาสตรกระทรวงและ

เปาหมายการใหบรการกระทรวง ในขณะเดยวกนสวนราชการ/หนวยงานระดบกรมกจะนา

เปาหมายการใหบรการกระทรวงมากาหนดเปาหมายใหบรการในระดบกรม และกาหนด

ผลผลตทจะสงผลลพธเชอมโยงกบเปาหมาย การใหบรการกระทรวง หลงจากนน จดทา

แผนการใชจายงบประมาณและกาหนดวงเงนเพอเขาสกระบวนการงบประมาณ และเมอผาน

กระบวนการงบประมาณแลว สวนราชการ/หนวยงานกจะขออนมตเบกจายเงนตาม

แผนปฏบตงานและดาเนนงานตามกจกรรมทกาหนดเพอนาสงผลผลตและผลลพธตอไป

และจะเขาสกระบวนการตดตามประเมนผลในทสด ซงการตดตามประเมนผลนน

คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 18 ตลาคม 2548 เหนชอบแนวทางการประเมนความคมคา

การปฏบตภารกจภาครฐ ประกอบดวย 1) การประเมนประสทธภาพ 2) การประเมน

ประสทธผล 3) การประเมนผลกระทบ 4) การวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงาน

จากการใชงบประมาณ และ 5) ตวชวดเสรม กรณทภารกจของหนวยงานไมสามารถ

ประเมนผลเปนตวเลขชดเจนหรอเปนภารกจทจดทาเปนโครงการ ซงตวชวดเสรมไดแก

Cost-Effectiveness และ Benefit-Cost Ratio และตอมาเมอวนท 4 ธนวาคม 2550 คณะ

รฐมนตร ไดมมตเหนชอบใหสานกงบประมาณทาเครองมอวเคราะหระดบความสาเรจของ

9

การดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณหรอ PART (Performance Assessment Rating

Tool) มาใชในการประเมนผลในระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตรเพอให

สวนราชการรฐวสาหกจ และหนวยงานอนของรฐไดประเมนตนเอง และจดทารายงานผลการ

วเคราะหใหสานกงบประมาณพจารณาและรายงานตอคณะรฐมนตรตอไป

หลกการและแนวคดเกยวกบการประเมนผล

1. ความหมาย

นกวชาการดานการประเมนผลไดใหคานยามหรอความหมาย ของ “การ

ประเมนผล” (Evaluation) ไวหลากหลายตามมมมองของแตละทาน ซงสามารถสรปไดดงน

การประเมนผล หมายถง การศกษาพจารณาวาโครงการหรอแผนงานไดบรรล

วตถประสงคหรอไม ทงในระหวางการปฏบตงานตามแผนและภายหลงงานเสรจสนแลว งาน

ขนแรกของการประเมนผลคอศกษาดวาวตถประสงคของโครงการมอะไรบาง และการ

กาหนดวตถประสงคหรอเปาหมายมความเฉพาะเจาะจงหรอชดเจนหรอไมเพอประโยชนใน

การวดผล

การประเมนผล หมายถง การเปรยบเทยบผลการปฏบตงานจรง ( Actual

Results) กบผลทคาดวาจะไดรบ ( Expect Results) โดยไดชใหเหนวาการปฏบตงานจรง

เกดขนตรงกบเปาหมายทกาหนดไวหรอไม

การประเมนผล หมายถง การเปรยบเทยบผลงานท ทากบมาตรฐานทกาหนดไว

หรอทคาดหวงไว หรอเปรยบเทยบกบวตถประสงคของการทางานนนๆ แลวตดสนใจวาเปน

ทพอใจหรอไม ดไมดเพยงใด

การประเมนผล หมายถง กระบวนการทางวทยาศาสตรหรอการใชเทคนคการวจย

ทางสงคมศาสตรในการวดเปนหลกและเปรยบเทยบกบเกณฑ

การประเมนผล หมายถง กระบวนการมงแสวงหาคาตอบสาหรบคาถามวา

นโยบาย แผนงาน โครงการ บรรลตามวตถประสงคทกาหนดไวหรอไม และระดบใด

การประเมนผล หมายถง การตรวจสอบและวดสงทแผนไดกาหนดไวในขนตอน

ของการวางแผนวาเมอนาไปดาเนนการแลว สงทเปลยนแปลงและเกดขนนนเปนไปตามท

กาหนดและคาดหมายไวเพยงใด โดยนาเอาผลทวดไดมาพจารณาวเคราะหเปรยบเทยบกบ

แผนทกาหนดไว

การประเมนผล หมายถง กระบวนการแสวงหาขอเทจจรงเกยวกบการนานโยบาย

แผนงานหรอโครงการไปปฏบตแลวบรรลวตถประสงคทกาหนดไวแตแรกหรอไมเพยงใด

จากนยามและความหมายของ “การประเมนผล ” ดงกลาวขางตน จะเหนไดวา

การประเมนผลจะตองมสาระสาคญอยางนอย 4 ประการ คอ 1) ตองมแผนงาน งาน หรอ

โครงการทจะประเมนผล 2) งานหรอโครงการนนๆ จะตองมการวางแผนงาน ( Project

Planning) คอ ตองมการกาหนดขนตอนการดาเนนงาน การกาหนดระยะเวลาทางาน

10

กาหนดเปาหมายในระดบตางๆ และกาหนดแผนการปฏบตงาน ( Operation Plan) 3) ตองม

การวดผลทงในดานปรมาณ ( Quantity) และดานคณภาพ ( Quality) ในระดบตางๆ

เปรยบเทยบกบเปาหมายทกาหนดไว และ 4) ตองมระบบขอมลยอนกลบ ( Feedback) ทม

ประสทธภาพ

2. จดมงหมายของการประเมนผล

จากการท “การประเมนผล ” เปนกระบวนการตดสนคณคาโดยการเกบรวบรวม

ขอมลแลวนามาวเคราะหผลเปรยบเทยบกบเกณฑเพอดวาโครงการนนประสบผลสาเรจหรอ

บรรลวตถประสงคหรอไม ซง ในการประเมนผลนน สามารถประเมนผลไดกอนการ

ดาเนนงาน (โครงการ) ระหวางการดาเนนงาน (โครงการ) หรอเมอสนสดการดาเนนงาน

(โครงการ) ดงนน การประเมนผลจงมจดมงหมายทสาคญอยางนอย 4 ประการ คอ 1) เพอ

ใชเปนขอมล/สารสนเทศประกอบการตดสนใจของผทเกยวของกบโครงการหรอผบรหาร

โครงการในการตดสนคณคาของโครงการ 2) เพอใหการบรหารโครงการเปนไปอยางม

ประสทธภาพ 3) เพอตรวจสอบผลการดาเนนโครงการวาประสบความสาเรจหรอไม อยางไร

และ 4) เพอนาขอมล/สารสนเทศไปใชในการปรบปรงแกไขโครงการทมลกษณะคลายคลง

กน

3. ความสาคญของการประเมนผล

จากจดมงหมายของการประเมนผลดงกลาวในขอ 2 จะเหนไดวา การประเมนผล

มความสาคญอยางนอย 5 ประการคอ 1) ชวยในการตดสนใจนาโครงการไปใช ไดแก การ

ประเมนผลเพอใหทราบวาโครงการทจดทาขนนนมความเปน ไปได มากนอยหรอมความ

สมเหตสมผลหรอไม มความคมคากบเงนทลงทนไปมากนอยเพยงใด โครงการเปนท

ตองการของกลมเปาหมายหรอไม ทงนขอมลเหลานจะเปนขอมลทจะนามาใชในการ

ประกอบการตดสนใจของผบรหาร 2) ผลการประเมนจะชวยใหทราบวาโครงการดงกลาวยง

มความจาเปนตองทาตอไปหรอไม หรอตองขยายโครงการออกไป 3) นาผลทไดจากการ

ประเมนมาใชในการตดสนใจปรบปรงสวนตางๆ ของแผนงาน/โครงการ เชน วธการ

ดาเนนงาน การกาหนดกจกรรมการดาเนนงานหรออนๆ ใหมความเหมาะสมตอ

สภาพแวดลอมของแผนงาน/โครงการมากยงขน 4) วเคราะหผลการดาเนนงานตามโครงการ

วาเปนไปตามวตถประสงคทตงไวหรอไม อยางไร และมสาเหตอะไรทเปนอปสรรคตอ

ความสาเรจนน และ 5) นาไปใชวางแผนในโครงการทมลกษณะใกลเคยงหรอคลายคลงกน

ตอไป

4. รปแบบของการประเมนผล

นกวชาการดานการประเมนผลไดเสนอรปแบบการประเมนผล ( Evaluation

Model) ไวอยางหลากหลายตามวตถประสงคของการประเมนผล ซงรปแบบการประเมนผล

ทนยมใชกนม 2 รปแบบคอ การประเมนผลเชงระบบ ( System Approach Model) และการ

ประเมนผลเชงวตถประสงค (Goal Attainment Model) ดงรายละเอยดตอไปน

11

4.1 การประเมนผลเชงระบบ ( System Approach Model) เปนการประเมนผลทง

ระบบของโครงการ เรมตงแตประสทธภาพในการจดการของสวนทเปน Input เชน การจดหา

วสดอปกรณ การบรหารงานดานการเงน การบรหารบคคล ฯลฯ สวนทเปน การตรวจสอบ

ประสทธภาพในดานการบรหารโครงการ ( Project Management) และสวนทเปนผลสาเรจ

ของโครงการและผลกระทบทางเศรษฐกจและสงคม ซงเกณฑในการประเมนผล

ประกอบดวยปจจย 5 ประการ ดงน

4.1.1 ประสทธภาพ ( Efficiency) เปนการวดประสทธภาพและสมรรถภาพ

ในการปฏบตงาน โดยเฉพาะในชวงระหวางดาเนนงาน และเมอโครงการเสรจสนแลว

4.1.2 คณภาพ ( Quality) เปนการประเมน (วด) เกยวกบคณภาพของการ

ปฏบตงานและผลทไดจากโครงการวาตรงตามมาตรฐานทตองการหรอไม

4.1.3 ความคมคา/คมทน ( Economic and Financial Assessment) เปน

การพจารณาวาโครงการจะใหผลคมกบการลงทนหรอไม เพยงไร เปนการควบคมคาใชจาย

ในระหวางการดาเนนการและเปนการพจารณาผลทไดรบมาเปรยบเทยบกบทนทไดลงไป

4.1.4 ผลสาเรจตามวตถประสงค/เปาหมาย ( Goal Attainment) เปนการ

พจารณาถงผลของโครงการวา ไดแกปญหาทตองการมากนอยเพยงใด และเปนไปตาม

นโยบายทกาหนดไวหรอไม

4.1.5 ผลกระทบ ( Significant) เปนการพจารณาถงผลกระทบตางๆ ทง

ทางตรงและทางออม อนอาจเกดมขนในขณะดาเนนการ และเมอโครงการไดเสรจสนไปแลว

ผลกระทบเหลานอาจเปนสงทไมเคยคาดคดมากอน

4.2 การประเมนผลเชงวตถประสงค ( Goal Attainment Model) เปนการประเมน

ผลโดยพจารณาเฉพาะวตถประสงคของโครงการวาไดบรร ลเปาหมายทตองการหรอไม การ

ประเมนผลลกษณะนจงเปนเพยงการวดความสาเรจของการดาเนนงานวาสามารถสงผลให

บรรลถงเปาหมายทไดคาดการณไวเพยงใด หากไมเปนไปตามทคาดหมายไว มผล

เนองมาจากสาเหตใด มปญหาและอปสรรคใดททาใหการดาเนนงานไมสามารถบรรลถง

เปาหมายนนได ซงเกณฑในการประเมนผล ประกอบดวยปจจย 2 ประการ ดงน

4.2.1 ผลทเกดขนโดยตรงอนเนอง มาจากโครงการ ( First Approach

Evaluation) เปนการประเมนผลโดยพจารณาถงผลทเกดขนโดยตรง ( Direct benefits) อน

เนองมาจากโครงการ โดยมสมมตฐานแหงความสมพนธ (Linkage Hypothesis) ของปจจยท

ลงทนไป (Input) กบผลทตองการใหเกดขน (Output)

4.2.2 ผลกระทบตอพฤตกรรมทางสงคม (Socio-Psychological Evaluation)

เปนการประเมนผลกระทบตอพฤตกรรมทางสงคมโดยทางออม ( Indirect benefits) ซงเกยว

เนองกบความสาเรจของการดาเนนงานตามโครงการ โดยมสมมตฐานแหงความสมพนธ

(Linkage Hypothesis) ของผลทตองการใหเกดขน ซงมผลกระทบตอความสาเรจในระดบ

วตถประสงค (Purpose) และจดมงหมายระดบสง (Goal)

12

5. ลกษณะของการประเมนผล

การประเมนผลสามารถจาแนกเปนลกษณะตางๆ ตามวตถประสงคของการนา

ไปใช โดยมลาดบขนจากการรายงานผล การตรวจตดตามผล การตดตามผล จนถงการ

ประเมนผล ซงรายละเอยดของลกษณะการประเมนผลดงกลาวมรายละเอยด ดงน

5.1 การรายงานผล ( Reporting) คอ การรายงานเกยวกบความกาวหนาของการ

ปฏบตงาน ตลอดจนปญหาและอปสรรคในการดาเนนงาน ซงการรายงานผลนผปฏบตจะทา

รายงานเสนอตอฝายบรหารเปนระยะๆ เพอใหฝายบรหารไดทราบความเคลอนไหวของการ

ดาเนนงาน การประเมนในขนตอนนจะทาในรปรายงานสนๆ เชน Progress Report หรอ

Monthly Report เปนตน

5.2 การตรวจตดตามผล ( Inspection) คอ การทฝายบรหารไดเขาไปตรวจสอบ

การปฏบตงานเพอใหการปฏบตงานเปนไปตามตวบทกฎหมายหรอมาตรฐานงานทกาหนด

ไว การตรวจสอบตดตามผลมกจะเปนไปในรปของการตรวจสอบความถกตองของการ

ดาเนนงาน เชน การตรวจสอบหลกฐานการใชจายเงนของสานกงานตรวจเงนแผนดน หรอ

การตรวจราชการของผตรวจราชการประจากระทรวง เปนตน

5.3 การตดตามผล จาแนกไดเปน 2 ลกษณะ ดงน

5.3.1 Monitoring คอ การตดตามผลการดาเนนงานของผควบคมโครงการ

(Project Manager) เปนการตรวจสอบการปฏบตงานเพอใหทราบผลความกาวหนาในการ

ดาเนนงานวามผลความกาวหนาประการใด มปญหาและอปสรรคอยางไร ตลอดจนไดทราบ

ถงขอควรปรบปรงแผนการปฏบตงานใหถกตองและสอดคลองกบความเปนจรงยงขน การ

ตดตามผลในลกษณะนจะกระทาเปนระยะๆ อยางสมาเสมอ และใชเจาหนาทประเมนผลจาก

โครงการนนๆ (Internal Team) เปนสวนใหญ

5.3.2 Follow up คอ การตดตามผลโดยฝายบรหารหรอผทมอานาจเหนอ

ขนไปเพอประเมนความกาวหนาในการดาเนนงาน ปญหาและอปสรรคในระหวางการ

ปฏบตงาน อยางไรกตาม Follow up จะกระทาในวงแคบเฉพาะในสวนทเกยวกบการปฏบต

และประโยชนทไดรบทางตรง ( Direct Benefits) เทานน หรอกลาวอกนยหนงกคอ Follow

up เปนการตดตามผลเฉพาะในสวนของการใชปจจย ( Input) กบผลทตองการใหเกดขน

(Output) วามประสทธภาพและประสทธผลเพยงใด การตดตามผลในลกษณะนจะกระทาเปน

ครงคราว ตามความเหมาะสม แตจะมความถนอยกวา Monitoring เชน อาจจะมการตดตาม

ผลปละครง เปนตน

5.4 การประเมนผล ( Evaluation) คอ การทฝายบรหารหรอผมอานาจเหนอขนไป

ศกษาความสาเรจของโครงการ วดความกาวหนาในการดาเนนงาน และผลกระทบทมตอ

ระบบเศรษฐกจ และสงคม ซงการประเมนผลดงกลาวจะกระทาโดยการวเคราะหขอมล การ

หาแนวโนมของความเปนไปไดจากขอเทจจรงของโครงการ หลกการคาดการณ ขอคนพบ

ตลอดจนปญหาและอปสรรคจากการปฏบตงานจรง รวมทงตองเสนอวธการแกปญหาทกาลง

ประสบอยเพอใหการดาเนนงานบรรลถงเปาหมายทกาหนดไว

13

6. ขนตอนการประเมนผล

นกวชาการดานการประเมนผลไดจาแนก/กาหนดขนตอนการประเมนผลไว

แตกตางกนไปตามแนวคดและวธการทางานของแตละบคคล ทงน สามารถสรปขนตอนการ

ประเมนผลทสาคญไวได 8 ขนตอน ดงรายละเอยดตอไปน

6.1 ขนท 1 ศกษาความตองการใชของผใชขอมลการประเมนผล ผประเมนผล

จาเปนตองรความตองการของผใชผลการประเมนวาตองการทราบอะไรบาง เพอปองกนการ

หลงประเดนทจะสงผลใหเมอประเมนผลแลวไมสามารถตอบสนองความตองการของผใชได

6.2 ขนท 2 ศกษารายละเอยดของโครงการ/แผนงานหรอสงทจะประเมน

ผประเมนผลตองศกษาทาความเขาใจในรายละเอยดของโครงการ/แผนงาน หรอสงทจะ

ประเมนอยางลกซงเสยกอน โดยเฉพาะวตถประสงคของโครงการ/แผนงาน กจกรรมตางๆ

ของโครงการ/แผนงานทตอบสนองใหโครงการ/แผนงานบรรลวตถประสงคระยะเวลาการ

ดาเนนงาน สภาพแวดลอมของโครงการ/แผนงาน ตลอดจนผมสวนเกยวของ เปนตน

6.3 ขนท 3 กาหนดวตถประสงคและขอบเขตทจะประเมน ผประเมนผลตอง

กาหนดวตถประสงคและขอบเขตกา รประเมนผลใหชดเจนวาจะประเมนผลอะไรบาง

มขอบเขตการประเมนแคไหน ทงน เพอใชเปนทศทางในการออกแบบการประเมนใน

ขนตอนตอไป

6.4 ขนท 4 กาหนดตวชวดและเกณฑทใชตดสนหรอเปรยบเทยบ ผประเมนผล

ตองใหความสาคญในการกาหนดตวชวด กลาวคอ ตวชวดทถกกาหนดขนจะตองสามารถ

ตอบวตถประสงคของการประเมนผลได และสามารถกาหนดเกณฑการตดสนหรอ

เปรยบเทยบเพอใหการวดกระทาไดอยางเปนรปธรรม แสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงท

เกดขนอยางชดเจน

6.5 ขนท 5 กาหนดวธการเกบรวบรวมขอมลและวธการวเคราะหขอมล

ผประเมนผลตองใหความสาคญในการกาหนดและเลอกวธการสมตวอยาง วธการเกบ

รวบรวมขอมลและเทคนคการวเคราะหขอมลใหมความสอดคลองกน และตองมความ

เหมาะสมกบลกษณะของโครงการ/แนวงานหรอสงทประเมน

6.6 ขนท 6 เกบรวบรวมขอมลตามวธการทไดกาหนดไวแลวในขนท 5

ผประเมนผลตองสรางความเขาใจหรอใหรายละเอยดของโครงการ/แผนหรอสงทจะถก

ประเมน วตถประสงคของการประเมน กลมตวอยางทจะเปนแหลงขอมล และทสาคญ คอ

แบบสมภาษณหรอแบบสงเกตใหแกทมผออกเกบรวบรวมขอมลกอนการเกบขอมลจรงหรอ

กอนออกภาคสนามเพอสรางความเขาใจใหตรงกน และสามารถเกบรวบรวมขอมลใหอยใน

ประเดนทตรงกบความตองการนามาใช

6.7 ขนท 7 ประมวลผล วเคราะหขอมล และเปรยบเทยบกบเกณฑเพอแสดง

ผลลพธ ผประเมนผลตองจดเตรยมอปกรณทใชในการประมวลผลไวใหพรอมสาหรบการ

ดาเนนงานและวเคราะหขอมลใหเปนไปตามหลกเกณฑโดยไมมอคตหรอความลาเอยง

14

6.8 ขนท 8 เขยนรายงานพรอมจดสงใหผใชขอมลและผทเกยวของ ผประเมนผล

ตองเขยนรายงานหรอนาเสนอผลการประเมนผลใหเหนภาพทงหมดทเกดขน อนเปนผลมา

จากการดาเนนงานของโครงการ/แผนงาน รวมถงปญหา อปสรรคในการดาเนนงาน

โครงการ/แผนงาน และสงทขาดไมไดคอขอเสนอแนะทผานการวเคราะหแลววามประโยชน

ตอโครงการ/แผนงาน กลาวคอ สามารถแกไขปญหาหรอจดบกพรองใหแกโครงการ/

แผนงานได และทสาคญตองสามารถนาขอเสนอแนะนนไปใชปฏบตจรงได ซงขอมลเหลาน

จะเปนขอมลอกสวนหนงทจะถกนาไปใชพจารณาประกอบการตดสนใจของผบรหารและผท

เกยวของกบโครงการ/แผนงานตอไป

15

บทท 2

การประเมนผลการปฏบตราชการตาม

หลกการบรหารกจการบานเมองทด : กรณ ก.พ.ร.

การประเมนผลการดาเนนงาน/การปฏบตราชการ

1. แนวคด/ทฤษฎ

องคกรหรอสวนราชการทกแหงยอมมภาพของความสาเรจเปนของตนเอง การ

บรหารงานในองคการตางกมจดหมายสาคญคอ เพอใหเกดผลสาเรจตามทองคการปรารถนา

ดงนน วงจรของการบรหารงานใหเกดผลสาเรจ จงตองประกอบดวย 1) การกาหนดจด

มงหมายและมาตรฐานของความสาเรจทชดเจน 2) การวางแผนดาเนนงาน 3) การลงมอ

ปฏบตงาน และ 4) การตดตามกากบผลการปฏบตงานเพอใหเกดผลสาเรจตามทตองการ

ซงจากการวเคราะหสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกองคการ สามารถนาไปสการ

พฒนาความมงหมาย (Purposes) ในระดบตางๆ ขององคการ ไดแก 1) การสราง วสยทศน

(Vision) อนเปนสภาพขององคการทจะเปนในอนาคต 2) การกาหนด พนธกจ (Mission)

ซงเปนหนาทหรองานพนฐานขององคการ 3) จดมงหมาย (Goals) อนเปนจดมงหมาย

ปลายทางในการดาเนนงานขององคการ 4) วตถประสงค (Objectives) อนเปนจดมงหมาย

ทจาแนกรายละเอยดตามแผนปฏบตงานในเรองใดเรองหนง และ 5) การกาหนด เปาหมาย

(Targets) ซงเปนรปธรรมของความสาเรจตามวตถประสงค

การปฏบตงานเพอใหบรรลความมงหมาย ( Purposes) ระดบตางๆ ดงกลาว

จาเปนตองมกลยทธ ( Strategy) ในการดาเนนงานและมกจกรรมทเหมาะสม การสราง

โมเดล/รปแบบเ ชงตรรกะ ( Logic Model) ของการดาเนนงานสผลสมฤทธเพอชวยใหการ

ปฏบตงานบงเกดผลโดยตรงตอการบรรลเปาหมายของความสาเรจดวยการพจารณาถง

องคประกอบสาคญทสงผลตอความสาเรจและกจกรรมทจาเปนของแตละองคประกอบ

เพอสรางโครงขายของการปฏบตงาน พรอมทงตดตามกากบงานเพอปรบปรงแกไข และ

ประเมนสรปผลการดาเนนงาน ทงน ผลสาเรจของการดาเนนงานหรอผลสมฤทธ เปนคารวม

ทมาจากสวนประกอบของ “ผล ” หลายสวนทมความเกยวของเชอมโยงกน สามารถ

เรยงลาดบจากรปธรรมส นามธรรม คอ ผลผลต ( Outputs) เปนผลโดยตรงจากการดาเนน

กจกรรม ผลกระทบ ( Impacts) เปนผลทเกดขนตอเนองมาจากผลผลต และ ผลลพธ

(Outcomes) เปนผลจดหมายปลายทางทเกดเนองมาจากผลกระทบ

ในการประเมนผลการดาเนนงานอยางเปนระบบ มวตถประสงคหลกอยทการ

ตดสนคณคาของผลการดาเนนงาน โดยมจดมงหมายเพอพฒนาคณคาของการดาเนนงาน

ใหมคณภาพยงขน ตวชวดผลการดาเนนงานทสาคญ ซงสามารถสะทอนคณภาพหรอ

ความสาเรจของการดาเนนงาน ครอบคลมถง ประสทธผล ( Effectiveness) ประสทธภาพ

16

(Efficiency) และความพงพอใจ ( Satisfaction) ของกลมเปาหมายและผปฏบตงาน ทงน

กระบวนการประเมนผลการดาเนนงานควรประกอบดวยการศกษาวสยทศน/จดมงหมายของ

องคการ วตถประสงค/เปาหมายของการดาเนนงาน วเคราะหโครงสรางความสมพนธ

ระหวางปจจยนาเขา (ทรพยากร) กระบวนการ และผลการดาเนนงาน ตดตามกากบการ

ปฏบตงานตามตวชวดผลการดาเนนงาน สาหรบเปรยบเทยบกบมาตรฐานการปฏบตงาน

และวดผลการดาเนนงานสาหรบเปรยบเทยบกบผลทคาดหวง เพอตดสนผลสมฤทธของการ

ดาเนนงานและใชผลการประเมนสาหรบพฒนาความสาเรจของการดาเนนงานในระดบขนท

สงยงขนตอไป

2. รปแบบ (Model)

2.1 รปแบบท 1 : ความสมพนธระหวางความมงหวง การดาเนนงาน และผลการ

ดาเนนงาน

วสยทศน ( Vision)

พนธกจ (Mission) ผลทคาดหวง

แผนงาน จดมงหมาย ผลลพธ (Program) (Goals) ( outcomes)

ผลกระทบ งาน/โครงการ วตถประสงค (Objectives) (Impacts) (Task/Project) ของการดาเนนงาน ผลผลต ( Outputs)

แผนการปฏบต

(Action Plan) ลงมอปฏบต

(Action)

ผลทเกดขนจรง

ผลผลต (outputs)

ผลลพธ (Outcomes)

ผลกระทบ(Impacts)

เปาหมาย (Targets)

ของการดาเนนงาน

ภาพท 2 ความสมพนธระหวางความมงหวง การดาเนนงาน และผลการดาเนนงาน

ทมา : ศรชย กาญจนวาส, 2547. ทฤษฎการประเมนผลการดาเนนงาน, หนา 135

เปรย

บเทย

บ

กลยทธการดาเนนงาน

(Strategy)

17

วสยทศนขององคการเปนสภาพหรอตาแหนงขององคการทองคการตองการจะ

เปนในอนาคต ซงเปนเปาหมายทมลกษณะกวางไกลในอนาคต โดยทไมไดกาหนดวธการ

เอาไว จากวสยทศนยอมนาไปสการกาหนดพนธกจอนเปนภารกจหนาทและงานพนฐานของ

องคการ การระบ ขอความภารกจทชดเจนเปนสงสาคญตอการวางแผลกลยทธขององคกร

สาหรบการกาหนดแผนงาน/โครงการ กลยทธการดาเนนงานและแผนปฏบตการ

ความมงหวงขององคการมหลายระดบ นบจากความมงหวงทเปนลกษณะ

นามธรรมทกวางไกล จนถงสงทเปนรปธรรมซงอยใกล ประกอบดวยวสยทศน จดมงหมาย

วตถประสงค และเปาหมายของการดาเนนงาน ซงสามารถวเคราะหออกมาเปน ผลการ

ดาเนนงานทคาดหวง (Expected performance) ซงประกอบดวยผลผลต ( outputs) อน

เปนผลทเกดขนโดยตรงจากการดาเนนกจกรรม ผลกระทบ ( impacts) เปนผลทเกดขนตอ

เนองมาจากการเกดผลผลตและผลลพธ ( out comes) ซงเปนผลจดหมายปลายทางทเกด

เนองมาจากผลกระทบ และเมอกลมบคคลททางานรวมกนในองคการลงมอปฏบตงาน

ยอมทาใหเกดผลงานทเรยกวา ผลการดาเนนงานทเกดขนจรง (Actual performance) ซง

สามารถจาแนกไดเปนผลระยะตน ผลระยะกลาง และผลระยะยาว อนไดแก ผลผลต

ผล กระทบ และผลลพธ ซงสามารถนามาเปรยบเทยบกบผลการดาเนนงานทคาดหวง

สาหรบตดสนผลสมฤทธของการดาเนนงาน

2.2 รปแบบท 2 : รปแบบเชงตรรกะของการดาเนนงานทมงผลสมฤทธ

การบรหารงานทมงเนนใหเกดผลสมฤทธตามเปาหมาย จาเปนตองสรางรปแบบ

หรอโมเดลเชงตรรกะของการดาเนนงานเพอศกษาเสนทางความเชอมโยงเชงสาเหตระหวาง

ปจจยนาเขา (inputs) กระบวนการ (process) และผลผลต (outputs) ทตองการ ซงการสราง

รปแบบเชงตรรกะของการดาเนนงาน สามารถกระทาไดโดยการศกษาจดมงหมายและ

มาตรฐานทเปนเปาหมายของการดาเนนงาน วเคราะหสภาพแวดลอมเพอกาหนดกลยทธ

การดาเนนงานสความสาเรจตามเปาหมาย โดยพจารณา องคประกอบสาคญ (Critical

Success Factors) ทสงผลตอความสาเรจและกาหนด กจกรรมทจาเปน สาหรบแตละองค

ประกอบของความสาเรจ เพอสรางโครงขายเชอมโยงของการปฏบตงานจากการจดสรร

ทรพยากร นาเขาสกจกรรมการปฏบต ซงจาแนกไดเปนกจกรรมจาเปนทตองปฏบต

ตามปกต กจกรรมปกตทตองปรบปรงแกไข และกจกรรมทตองจดทาหรอรเรมขนมาใหม

เพอใหกจกรรมเหลานสงผลตอการบรรลผลสมฤทธตามเปาหมาย

ในขนตอนของการปฏบต มการลงมอปฏบตงานตามทไดกาหนดลาขนของ

กจกรรม ชวงเวลาดาเนนการและผรบผดชอบอยางชดเจน พรอมทงมการตดตามกากบและ

ประเมนผลการดาเนนงาน ทงระหวางการดาเนนงานและหลงเสรจสนการดาเนนงาน ใน

ระหวางการดาเนนงานมการตดตามกากบงานสาหรบเปรยบเทยบกบมาตรฐานการ

ดาเนนงานเพอปรบปรงแกไข ปจจยนาเขาและกระบวนการดาเนนงานใหสามารถ

นาไปสผลสมฤทธทดยงขน เมอเสรจสนการดาเนนงาน มการวดผลการดาเนนงาน

สาหรบเปรยบเทยบกบผลตามเปาหมายเพอตดสนผลสมฤทธของการดาเนนงาน

18

F 1

F 3

F 4

F 2

กลยทธการดาเนนงาน

(Strategy)

ลงมอปฏบตงาน (Action)

กจกรรม

1. A11

2. A12

3. A12

4. A21

5. A22

6. A23

7. A31

8. A32

แผนการปฏบตงาน

(Action Plan)

A11

A12

A13

A31

A32

A41

A21

A22

A23

กจกรรมจาเปน

ทตองปฏบต

ตามปกต

กจกรรมตาม

ปกต ทตอง

ปรบปรงแกไข

กจกรรม

ทตองรเรม

ขนมาใหม

ชวงเวลา ผรบผดชอบ

ก

ก

ก

ข

ข

ข

ค

ค

ง 9. A41

ระหวางดาเนนงาน

เพอปรบปรงแกไข

หลงเสรจสนการ

ดาเนนงานเพอ

ตดสนผลสมฤทธ

ผลการดาเนนงาน

การตดตาม

กากบและ

ประเมนผลการ


กจกรรมทจาเปนสาหรบ

แตละองคประกอบของความสาเรจ

องคประกอบสาคญ

ทสงผลตอความสาเรจ

ผลลทธ

ผลผลต

ผลกระทบ

ภาพท 3 รปแบบเชงตรรกะของการดาเนนงานทมงเนนผลสมฤทธ

ทมา : ศรชย กาญจนาวาส, 2547. ทฤษฎการประเมนผลการดาเนนงาน, หนา 137

จดมงหมายและมาตรฐาน

19

2.3 รปแบบท 3 : ตวชวดผลการดาเนนงาน

ภาพท 4 ตวชวดผลการดาเนนงาน : ประสทธภาพ ประสทธผลและความพงพอใจ


ในการดาเนนงาน/ปฏบตงาน มองคประกอบทสาคญ คอ ปจจยนาเขา

กระบวนการดาเนนงาน และผลการดาเนนงาน ดงนน ตวชวดสาคญของความสาเรจในการ

ดาเนนงาน จงควรประกอบดวยตวชวดอยางนอย 2 สวนเชนกน คอ ตวชวดกระบวนการ

ดาเนนงานและตวชวดผลการดาเนนงาน

ตวชวดกระบวนการดาเนนงานเปนสงสะทอนคณภาพของการใชทรพยากรและ

คณภาพของกระบวนการปฏบตงานในการสรางผลผลต ไดแก ประสทธภาพ (Efficiency)

ของการดาเนนงาน ซงประกอบดวยประสทธภาพในการประหยด อนเปนการใชทรพยากร

อยางประหยด คมคา กอใหเกดผลสงสด และ ประสทธภาพในการผลต อนเปนการลด

คาใชจายตอการสรางผลผลตหนงหนวย ในขณะทตวชวดผลการดาเนนงานกเปนสงสะทอน

คณภาพของการบรรลผลสมฤทธตามเปาหมาย ซงไดแกประสทธผล (Effectiveness) ของ

ประสทธภาพ

ในการผลต

ประสทธภาพ ในการประหยด

การใช

ทรพยากร

ความพงพอใจของผเกยวของ

(Satisfaction)

ปจจยนาเขา

(Inputs)

กระบวนการ

(Process)

ผลลพธ

(Outcomes)

ผลท

คาดหวง

การ

ลงทนตอ

การสราง

ผลผลต

1 หนวย

ผลผลต

(Outputs)


(Impacts)

ประสทธผล

20

ผลการดาเนนงาน โดยผลการปฏบตงานไมวาจะเปนผลผลต ผลกระทบหรอผลลพธไดผล

ตรงตามผลทคาดหวง และเปนทพงพอใจของผบรหาร ผบรโภคและผปฏบตงาน

3. แนวคด/มโนทศนทเกยวของ

3.1 การบรหาร งานแบบมงผลสมฤทธ (Results-Oriented Management)

3.1.1 ความหมาย

การบรหารแบบเดมสวนใหญ เปนการบรหารจดการแบบสงการจาก

บนลงลาง มงเนนกระบวนการทางานดวยวธการปฏบตตามขนตอนใหเปนไปตามระเบยบ

กฎเกณฑทกาหนดไว สาหรบการบรหารงานแนวใหมหรอการบรหารแบบมงผลสมฤทธ เปน

การบรหารจดการแบบมสวนรวม มงเนนใหเกดผลงานอนพงประสงคตามเปาหมาย มความ

รบผดชอบตอการดาเนนงานและผลการดาเนนงาน ซงสามารถวดและตรวจสอบไดอยาง

โปรงใสและเปนธรรมตอทกฝายทเกยวของ

3.1.2 องคประกอบ

การบรหารแบบมงผลสมฤทธ มองคประกอบทสาคญ 3 ประการ ดงน

1) การกาหนดเปาหมายของการดาเนนงานและมาตรฐาน

(Performance Targets and Standards)

(1) สรางวสยทศน กาหนดพนธกจ นโยบาย วตถประสงคของ

หนวยงาน แผนงาน งาน/โครงการ

(2) ระบผลการดาเนนงานทพงประสงค ซงสอดคลองกบพนธกจ

มการกาหนดเปาหมายของคณลกษณะหรอระบหนวยนบทสามารถวดหรอตรวจสอบไดจรง

(3) กาหนดมาตรฐานการดาเนนงานและมาตรฐานของผลงาน

2) การตดตามกากบผลการดาเนนงาน (Performance Monitoring)

(1) สรางตวชวดผลการดาเนนงาน ( Performance Indicators)

ทงดานปจจยนาเขา กระบวนการ และผลงาน สาหรบใชตดตามกากบการปฏบตงาน

(2) จดเกบขอมลผลการดาเนนงาน ( Performance Information)

ในระยะตางๆ อยางเปนระบบและสมาเสมอดวยเครองมอทเชอถอได

(3) เปรยบเทยบลกษณะการดาเนนงานกบมาตรฐานการ

ดาเนนงาน ตดตามวดผลงานเบองตน สาหรบเสนอเปนสารสนเทศแกผบรหารใหทราบถง

ความกาวหนาเพอตดสนใจเกยวกบการ จดสรรทรพยากร กระบวนการปฏบตงาน ผลการ

ปฏบตงานเบองตนและการพฒนาปรบปรงงาน

3) การประเมนผลการดาเนนงาน (Performance Evaluation)

การประเมนผลสมฤทธของการดาเนนงาน เปนการตดสน

ความสาเรจของการดาเนนงานสาหรบตดสนใจเกยวกบการปรบ/ขยาย และวางแผนงาน

ตอไปในอนาคต ทงน การประเมนผลการดาเนนงาน ประกอบดวย (1) การ ประเมน

ประสทธภาพของการดาเนนงาน (2) การประเมนประสทธผลของการดาเนนงาน และ (3)

การประเมนความพงพอใจของผเกยวของ

21

ภาพท 5 ขนตอนการบรหารจดการแบบมงผลสมฤทธ


3.2 ผลสมฤทธของการดาเนนงาน

3.2.1 คณภาพของการปฏบตงาน

องคการหรอหนวยงานตาง ก มงหวงใหเกดผลงานทมคณภาพ

(Quality) ซงคาวา “คณภาพ” ม 2 ความหมาย ดงน

1) คณภาพ หมายถง ผลการปฏบตทไดตรงตามคณลกษณะ ท

กาหนดไว บรการหรอผลผลตทเกดขนเปนไปตามขอกาหนดทวางไวลวงหนา นยามนมทมา

จากภาคอตสาหกรรม ซงการบรหารจดการมเปาหมายสาคญคอการไดผลผลตม

คณภาพตามทกาหนดไว จงมวธการควบคมคณภาพ ( Quality Control) โดยผานการตรวจ

สอบ (Inspection) และการตดตามกากบ (Monitoring)

1. กาหนดจดมงหมายและมาตรฐาน

พฒนา

มาตรฐาน

ทสงขน

พนธกจ แผนงาน งาน/โครงการ

วตถประสงค เปาหมาย

มาตรฐานการปฏบต

2. วางแผนการปฏบตงาน

3. ลงมอปฏบตงาน

4. ตดตามกากบการปฏบตงาน

เปาหมายของผลการปฏบตงาน

วธการ กลยทธ

ตวชวดผลการปฏบต

บรหาร การจดการ

ปฏบตงาน

ประสานงาน

ปรบปรง

สนบสนน

สงเสรม

สรปผลสมฤทธ จดเดน/จดดอย

ขอเสนอแนะ

นโยบาย

แผนงาน

งาน/โครงการ

ตดตามงาน ตรวจงาน

เครองมอรวบรวมขอมล

วดผลการปฏบตงาน

5. เปรยบเทยบผลการปฏบตงานกบ

มาตรฐาน

5.1 ระหวางการดาเนนงาน

5.2 หลงเสรจสนการดาเนนงาน

6. พฒนาปรบปรง

22

2) คณภาพ หมายถง ผลการปฏบตอนเปนทพงพอใจของผใช

(ผเกยวของ) และเกดผลสมฤทธตามทคาดหวง (ตามทควรจะเปน) จงทาใหเกดการประกน

คณภาพ (Quality Assurance) เพอสรางความมนใจวาจะไดผลงานทตอบสนองความคาด

หวงของผใช การประกนคณภาพจงเนนการทาใหเกดความมนใจวากจกรรมตงแต การ

วางแผน การลงมอปฏบตและการตดตามกากบเปนไปอยางเหมาะสม อนจะนาไปสการสราง

ผลงานตรงตามทปรารถนา (หรอสญญาไว) ปจจบนมกระบวนการดาเนนงานเพอรองรบ

คณภาพหนวยงาน ดงกลาว เกดขน เชน การดาเนนงานตามมาตรฐาน ISO การประกน

คณภาพการศกษา หรอ HA เปนตน

3.2.2 องคประกอบของผลสมฤทธ

ในการบรหารจดการทมงผลสมฤทธ ควรพจารณาใหชดเจนถงผลการ

ดาเนนงานทเกดขนวาเปนผลในลกษณะใด มตวชวดทเปนรปธรรมอะไรบางเพอทจะไดใช

เปนกลยทธสาหรบตดตามสนบสนนใหเกดคณภาพในการดาเนนงานทพงประสงคตอไป

ซงผลหรอผลสมฤทธ ( Results) เปนคารวมของสงทเกดขนทงหมดอนเนองมาจากการ

ดาเนนงาน คาวา “ผล ” จงมองคประกอบสาคญซงเกยวของสมพนธกน โดยเรยงจาก

รปธรรมสนามธรรม คอ ผลผลต (outputs) ผลกระทบ (impacts) และผลลพธ (outcomes)

ภาพท 6 สายความสมพนธระหวางผลการดาเนนงาน (Chains of Outputs)


1) ผลผลต ( output) หมายถง ผลทเกดขนทนทจากการดาเนนงาน

(initial or immediate outputs) หรอผลเบองตน ผลผลตเปนผลทเกดขนโดยตรง อนเนองมา

จากกจกรรมหรอการปฏบตงาน

2) ผลกระทบ ( impact) หมายถง ผลระยะกลาง ( intermediate

outputs) อนเปนผลทเกดขนตอเนองมาจากผลผลต

ผล

(Results)

ผลผลต (Outputs)

กจกรรม/การดาเนนงาน

ผลกระทบ (Impacts)

นามธรรม

(Abstract)

รปธรรม

(Concrete)

ผลลพธ (Outcomes)

23

3) ผลลพธ ( outcome) หมายถง ผลระยะยาว ( long term outputs)

หรอผลจดหมายปลายทาง ( ultimate outputs) ผลลพธเปนผลจดหมายปลายทางอนเปนผล

ทเกดตอเนองมาจากผลกระทบ

3.3 การวดผลสมฤทธของการดาเนนงาน

3.3.1 เปาหมายการปฏบตงาน

องคการทกแหงยอมมพนธกจของตนเอง จากพนธกจจะนาไปสการ

สรางแผนงาน งานและโครงการสาหรบนาไปดาเนนงานเพอใหบรรลเปาหมายขององคการ

หนวยงานปฏบตทดจะตองกาหนดเปาหมายของการปฏบตงานทพงประสงคใหชดเจน

กาหนดตวชวดผลการปฏบตงานและตดตามกากบผลการปฏบตงาน กาหนดวธการวดและ

การประเมนผลการปฏบตงาน ซงการกาหนดเปาหมายของการปฏบตงานอยางเหมาะสมม

ความสาคญตอการสรางตวชวด การตดตามผลการปฏบตงานและประเมนผลการปฏบตงาน

รวมทงเปนการแสดงความรบผดชอบทสามารถตรวจสอบได ( Accountability) ขององคการ

และผบรหาร ซงจะตองสามารถแสดงใหเหนประจกษวาเงนทไดรบจดสรร (เงนภาษอากร

จากประชาชน) ไดถกใชไปทาประโยชนใดบางมประสทธภาพ ประสทธผล และตรงตาม

วตถประสงคเพยงไร

ในการวดผลการปฏบตงาน ควรพจารณารวบรวมขอมลตามตวชวด

ผลการปฏบตงาน ( Performance Indicators) อนเปนตวชวดทงปจจยนาเขา กระบวนการ

และผลการปฏบตงาน ซงอาจครอบคลมทงผลผลต ผลกระทบ และผลลพธของแผนงาน

งาน/โครงการ ตวชวดเหลานสามารถใชในการกากบระหวางการปฏบตงาน เพอตดตาม

ความกาวหนาสาหรบปรบปรงแกไขการปฏบตงานและใชในการประเมนผลสมฤทธของการ

ปฏบตงานตามแผนงาน งาน/โครงการ

3.3.2 ตวชวดผลการดาเนนงานทสาคญ (Key Performance Indicators)

ในการวดผลการดาเนนงาน ควรพจารณาตวชวดซงสามารถสะทอน

คณภาพหรอความสาเรจของการดาเนนงาน ตวชวดผลการดาเนนงานทสาคญควร

ครอบคลมทง “ประสทธภาพ” และ “ประสทธผล” ดงน

1) ประสทธผล ( Effectuations) หมายถง การบรรลผลสมฤทธตาม

เปาหมายหรอวตถประสงคทพงปรารถนา นนคอ ผลการปฏบตงานไมวาจะเปนผลผลต

ผลกระทบ ผลลพธไดผลตรงตามทคาดหวงไวและเปนทพงพอใจของผใชหรอผบรโภค

2) ประสทธภาพ ( Efficiency) หมายถง ความสาม ารถของการใช

ทรพยากรและกระบวนการปฏบตงานในการสรางผลผลต ประสทธภาพสามารถพจารณาได

2 ลกษณะ ไดแก

(1) ประสทธภาพในการประหยด หมายถง ความสามารถในการ

ใชทรพยากรอยางประหยดหรอใชอยางคมคากอใหเกดผลสงสด

(2) ประสทธภาพในการผลต หมายถง ความสามารถในการลด

คาใชจายตอหนงหนวยการผลต

24

การประเมนผลการปฏบตราชการตามกรอบของสานกงาน ก.พ.ร.

1. ความเปนมา

การประเมนผลการปฏบตราชการตามกรอบของสานกงาน ก.พ.ร.หรอการ

ประเมนผลการปฏบตราชการตามคารบรองการปฏบตราชการของสวนราชการและ

สถาบนอดมศกษา เปนการดาเนนงานตามมาตรา 3/1 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหาร

ราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ.2545 ทบญญตใหสวนราชการตองบรหารราชการใหเปนไป

เพอประโยชนสงสดของประชาชน เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ มประสทธภาพ คมคาใน

เชงภารกจแหงรฐ ลดขนตอนการปฏบตงาน ลดภารกจและยบเลกหนวยงานทไมจาเปน

กระจายภารกจและทรพยากรใหแกทองถน กระจายอานาจตดสนใจ อานวยความสะดวกและ

ตอบสนองความตองการของประชาชน โดยมผรบผดชอบตอผลงาน ประกอบกบ พระราช

กฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 มาตรา 9 (3)

กาหนดใหสวนราชการตองจดใหมการตดตามผลการปฏบตตามแผนปฏบตราชการตาม

หลกเกณฑและวธการทสวนราชการกาหนดขน ซงตองสอดคลองกบมาตรฐานทสานกงาน

ก.พ.ร. กาหนด มาตรา 12 กาหนดวา เพอประโยชนในการปฏบตราชการใหเกดผลสมฤทธ

สานกงาน ก.พ.ร. อาจเสนอคณะรฐมนตรเพอกาหนดมาตรการกากบการปฏบตราชการ โดย

วธการจดทาความตกลงเปนลายลกษณอกษรหรอโดยวธการอนใด เพอแสดงความ

รบผดชอบในการปฏบตราชการ และมาตรา 45 กาหนดวา นอกจากการจดใหมการ

ประเมนผลตามมาตรา 9 (3) แลว ใหสวนราชการจดใหมคณะผประเมนอสระดาเนนการ

ประเมนผลการปฏบตราชการของสวนราชการเกยวกบผลสมฤทธของภารกจ คณภาพการ

ใหบรการ ความพงพอใจของประชาชนผรบบรการ ความคมคาในภารกจ ทงน ตาม

หลกเกณฑ วธการ และระยะเวลาทสานกงาน ก.พ.ร. กาหนด

ดวยเหตดงกลาวขางตน สานกงาน ก.พ.ร. จงไดกาหนดมาตรการกากบการ

ปฏบตราชการของสวนราชการและสถาบนอดมศกษา โดยจดใหมการจดทาคารบรองและ

ตดตามประเมนผลการปฏบตราชการของสวนราชการ และสถาบนอดมศกษา ตงแต

ปงบประมาณ พ.ศ.2547 เปนตนมา เพอกาหนดกรอบการประเมนผลการปฏบตราชการ

วเคราะหและจดใหมการเจรจาความเหมาะสมของตวชวด เปาหมายและเกณฑการให

คะแนนตวชวดในคารบรองการปฏบตราชการใหสอดคลองกบแผนการปฏบตราชการ

ประจาปงบประมาณของสวนราชการ/สถาบนอดมศกษา รวมทงตดตามและประเมนผลการ

ปฏบตราชการตามคารบรองการปฏบตราชการดงกลาว ทงน เพอใหการปฏบตงานของสวน

ราชการและสถาบนอดมศกษาเปนไปตาม/สอดคลองกบบทบญญตของพระราชบญญต

ระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ.2545 มาตรา 3/1 และพระราชกฤษฎกาวา

ดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 มาตรา 9 (3) มาตรา 12

และมาตรา 45 ดงกลาว

25

2. วตถประสงคของการประเมนผลการปฏบตราชการ

สานกงาน ก.พ.ร.ไดกาหนดวตถประสงคในการประเมนผลการปฏบตราชการ

ตามคารบรองการปฏบตราชการของสถาบนอดมศกษาไว 2 ประการคอ 1) เพอให

สถาบนอดมศกษามการปฏบตราชการทสอดคลองกบหลกการบรหารกจการบานเมองทด

และ 2) เพอนาผลการปฏบตราชการมาจดสรรสงจงใจแกสถาบนอดมศกษาไดอยาง

เหมาะสมและเปนธรรม

3. กรอบการประเมนผลการปฏบตราชการ

สานกงาน ก.พ.ร.ไดกาหนดกรอบการประเมนผลการปฏบตราชการตามคา

รบรองการปฏบตราชการของสถาบนอดมศกษา โดยเปนการประเมนผลแบบสมดล (หรอใช

เครองมอ Balance Scorecard) ภายใตกรอบการประเมนใน 4 มต คอ 1) มตท 1 ดาน

ประสทธผล 2) มตท 2 ดานคณภาพ 3) มตท 3 ดานประสทธภาพของการปฏบตราชการ

และ 4) ดานการพฒนาสถาบน ทงน กรอบการประเมนผลการปฏบตราชการดงกลาว ม

รายละเอยด ดงน

3.1 มตท 1 : มตดานประสทธผล แสดงถงผลทบรรลวตถประสงคและเปาหมาย

ตามแผนปฏบตราชการทไดกาหนดไว ซงสะทอนเอกลกษณและจดเนนของสถาบน

อดมศกษานน ๆ

3.2 มตท 2 : มตดานคณภาพ แสดงถงการใหความสาคญกบการใหบรการทม

คณภาพของสถาบนอดมศกษาและการประกนคณภาพการศกษา

3.3 มตท 3 : มตดานประสทธภาพของการปฏบตราชการแสดงถงความสามารถ

ในการปฏบตราชการ ไดแก ประสทธภาพการใชพลงงาน การบรหารงบประมาณ การรกษา

มาตรฐานระยะเวลาการใหบรการ และการจดทาตนทนตอหนวย

3.4 มตท 4 : มตดานการพฒนาสถาบน แสดงถงความสามารถในการบรหาร

การศกษา การเสรมสรางธรรมาภบาล การพฒนาบคลากร การปฏบตตามจรรยาบรรณ

วชาชพคณาจารย คณภาพของอาจารย การจดการระบบฐานขอมลและสารสนเทศ การ

จดการความร การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐและการพฒนาหลกสตรและการ

เรยนการสอนใหไดมาตรฐาน

4.โครงสรางการประเมนผล

สานกงาน ก.พ.ร.กาหนดโครงสรางการประเมนผลการปฏบตราชการของ

สถาบนอดมศกษาไว โดยดาเนนการในรปของคณะกรรมการประเมนผล ซงประกอบดวย

คณะกรรมการประเมนผลและโครงสรางของคารบรองการปฏบตราชการ ดงน

4.1 คณะกรรมการประเมนผล ประกอบดวย

4.1.1 คณะกรรมการกากบการจดทาขอตกลงและการประเมนผล ทาหนาท

ในการกาหนดกรอบและหลกเกณฑการเจรจาขอตกลงผลงาน เปาหมาย วธการประเมนผล

และจดสรรสงจงใจ รวมทงกากบใหสวนราชการและคณะกรรมการเจรจาขอตกลงและ

26

ประเมนผลดาเนนการตามหลกเกณฑอยางมมาตรฐาน และการแกไขปญหาอนเกยวกบการ

จดทาขอตกลงและประเมนผล โดยคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ทาหนาท

เปนคณะกรรมการกากบการจดทาขอตกลงและประเมนผลชดน

4.1.2 คณะกรรมการเจรจาขอตกลงและประเมนผล ทาหนาทเจรจาขอตกลง

เพอการพฒนาการปฏบตราชการ ตวชวด เปาหมายและเกณฑการใหคะแนน รวมทงทา

หนาทในการตดตามและประเมนผลการปฏบตราชการตามขอตกลง ซงคณะกรรมการชดน

ไดรบการแตงตงโดยประธานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ ทงน จานวนของ

คณะกรรมการเจรจาขอตกลงและประเมนผลขนอยกบผลการจดกลมของสถาบนอดมศกษา

ซงปจจบนไดมการจดกลมสถาบนอดมศกษาเปน 4 กลม คอ กลมสถาบน อดมศกษา ทเนน

การผลตบณฑตและวจย กลมสถาบนอดมศกษาทเนนการผลตบณฑตและพฒนาสงคม กลม

สถาบนอดมศกษาทเนนการผลตบณฑตและพฒนาศลปะและวฒนธรรม และกลม

สถาบนอดมศกษาทเนนการผลตบณฑต โดยในการเจรจาความเหมาะสมของตวชวด คา

เปาหมายและเกณฑการใหคะแนน แบงเปน 3 ระดบ ดงน

1) ระดบกระทรวง คณะกรรมการเจรจาขอตกลงและประเมนผล

กระทรวงศกษาธการเปนผดาเนนการเจรจาตกลงกบรฐมนตรวาการเกยวกบแผนปฏบต

ราชการ ตวชวด นาหนก คาเปาหมาย และเกณฑการใหคะแนนในแตละตวชวดของ

แผนปฏบตราชการของกระทรวง

2) ระดบกรมทกากบสถาบนอดมศกษา คณะกรรมการเจรจา

ขอตกลงและประเมนผลระดบกระทรวงเปนผดาเนนการเจรจาตกลงกบหวหนาสวนราชการ

ระดบกรม (เลขาธการคณะกรรมการอดมศกษา) และผบงคบบญชาของหวหนาสวนราชการ

ระดบกรม (รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ) เกยวกบแผนปฏบตราชการ ตวชวด

นาหนก คาเปาหมาย และเกณฑการใหคะแนนในแตละตวชวดของแผนปฏบตราชการของ

สานกงานคณะกรรมการอดมศกษา

3) ระดบสถาบนอดมศกษา คณะกรรมการเจรจาขอตกลงและ

ประเมนผลของสถาบนอดมศกษาดาเนนการเจรจากบนายกสภามหาวทยาลย/สถาบนหรอผ

ทไดรบมอบหมายและอธการบดสถาบนอดมศกษาเกยวกบแผนปฏบตราชการ ตวชวด

นาหนก คาเปาหมาย และเกณฑการใหคะแนนในแตละตวชวดของตวชวด “การบรรล

เปาหมายทสะทอนเอกลกษณและจดเนน รวมทงวตถประสงคเฉพาะตามพระราชบญญต

ของสถาบนอดมศกษา ” และตวชวด “ระดบความสาเรจของรอยละเฉลยถวงนาหนกในการ

บรรลมาตรฐานคณภาพ สมศ. ของสถาบนอดมศกษา”

4.2 โครงสรางของคารบรองการปฏบตราชการ

4.2.1 รปแบบการลงนามคารบรองการปฏบตราชการ

คารบรองการปฏบตราชการของสถาบนอดมศกษาถอเปนคารบรอง

ของสถาบนอดมศกษาฝายเดยว ไมใชสญญาและใชสาหรบระยะเวลา 1 ป (ปงบประมาณ)

27

โดยในคารบรองฯ จะประกอบดวยขอตกลงเกยวกบแผนปฏบตราชการ ตวชวดผลการ

ปฏบตราชการ นาหนก เปาหมาย และเกณฑการใหคะแนน ทงน รปแบบการลงนามในคา

รบรองการปฏบตราชการจะเปน การล งนามของอธการบดในฐานะหวหนาสวนราชการ/

สถาบนอดมศกษากบเลขาธการคณะกรรมการอดมศกษาในฐานะผบงคบบญชา พรอม

รายละเอยดของขอตกลง ซงประกอบดวย แผนปฏบตราชการของกระทรวงศกษาธการ

แผนปฏบตราชการของสานกงานคณะกรรมการอดมศกษา แผนปฏบตราชการของ

สถาบนอดมศกษา และตวชวดผลการปฏบตราชการ นาหนก เปาหมาย เกณฑการให

คะแนนตามแผนปฏบตราชการของกระทรวงศกษาธการ/สานกงานคณะกรรมการการ

อดมศกษา/สถาบนอดมศกษา รวมทงตวชวดภาคบงคบตามกรอบการประเมนผลการปฏบต

ราชการตามทสานกงาน ก.พ.ร.กาหนด

4.2.2 รายละเอยดในคารบรองการปฏบตราชการ

1) คลงนามคารบรองการปฏบตราชการ เปนคารบรองฯ ระหวาง

อธการบดในฐานะผทาคารบรองกบเลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา (ผบงคบบญชา

อธการบด) ในฐานะผรบคารบรอง

2) ระยะเวลาของคารบรองการปฏบตราชการ กาหนดระยะเวลาของ

คารบรองการปฏบตราชการ ซงเรมและสนสดจะมความสอดคลองกบปงบประมาณ กลาวคอ

คารบรองฯ จะมอาย 1 ปงบประมาณเทานน

3) แผนปฏบตราชการของสถาบนอดมศกษา กาหนดวสยทศน พนธ

กจ คานยม (ถาม) ประเดนยทธศาสตร เปาประสงคและกลยทธ

4) รายละเอยดขอตกลงในคารบรองการปฏบตราชการ ตวชวดผล

การปฏบตราชการ นาหนก ขอมลพนฐาน เปาหมายและเกณฑการใหคะแนน

5.วธการจดทาคารบรองและตดตามประเมนผลการปฏบตราชการ

5.1 ขนตอนการจดทาคารบรองการปฏบตราชการ

5.1.1 สถาบนอดมศกษาพจารณากาหนด/ทบทวนและปรบปรงแผน

ยทธศาสตร ประจาปงบประมาณ พ.ศ......

5.1.2 สถาบนอดมศกษาจดสงแผนยทธศาสตรและแผนปฏบตราชการ

ประจาปงบประมาณ พ.ศ.....ใหสานกงาน ก.พ.ร.

5.1.3 สถาบนอดมศกษาและคณะกรรมการเจรจาขอตกลงและประเมนผล

เจรจาความเหมาะสมของตวชวด คานาหนก คาเปาหมาย และเกณฑการใหคะแนน

5.1.4 อธการบดมหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษาลงนามคารบรองการ

ปฏบตราชการกบเลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา

5.2 ขนตอนการตดตามประเมนผลการปฏบตราชการ

5.2.1 สถาบนอดมศกษาสงรายละเอยดตวชวดใหสานกงาน ก.พ.ร.เพอ

ตรวจสอบรายละเอยดตวชวด (KPI Audit) และเมอตรวจสอบแลวเสรจกจะจดสงผลการตรวจ

สอบคนใหแกสถาบนอดมศกษา

28

5.2.2 สถาบนอดมศกษาสงคาขอเปลยนแปลงรายละเอยดตวชวดและ

เหตผลตามเกณฑทกาหนด (กรณทสถาบนอดมศกษามความจาเปนตองเปลยนแปลง

รายละเอยดตวชวด)

5.2.3 สถาบนอดมศกษาสงรายงานการประเมนตนเอง ( Self Assessment

Report) รอบ 6 เดอน พรอมกรอกขอมลในระบบ e-SAR Card รอบ 6 เดอน ผานเวบไซต

ของสานกงาน ก.พ.ร.

5.2.4 สานกงาน ก.พ.ร.และทปรกษาฯ (ปจจบน คอ สานกงานรบรอง

มาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษาหรอ สมศ.) ตดตามความกาวหนาการปฏบต

ราชการตามคารบรองการปฏบตราชการ ครงท 1 (Site Visit I)

5.2.5 สถาบนอดมศกษากรอกขอมลการประเมนตนเองในระบบ e-SAR

Card รอบ 9 เดอน ผานเวบไซตของสานกงาน ก.พ.ร.

5.2.6 ผประเมนอสระสารวจความพงพอใจของผใชบณฑตและของนสต

นกศกษา (กรณปงบประมาณ พ.ศ.2552)

5.2.7 สถาบนอดมศกษาสงรายงานผลการประเมนตนเอง รอบ 12 เดอน

โดย

1) สภามหาวทยาลย/สถาบนพจารณาอนมตผลประเมนตนเอง

2) สงรายงานการประเมนตนเอง ( Self Assessment Report) รอบ

12 เดอน

3) สงคาขอเปลยนแปลงรายละเอยดตวชวด (ถาม)

4) กรอกขอมลในระบบ e-SAR Card รอบ 12 เดอนผานเวบไซตของ

สานกงาน ก.พ.ร.

5.2.8 สานกงาน ก.พ.ร.และทปรกษาฯ ตดตามประเมนผลการปฏบต

ราชการตามคารบรองการปฏบตราชการ ครงท 2 (Site Visits II)

5.2.9 ทปรกษาฯ วเคราะหผลการปฏบตราชการของสถาบนอดมศกษานา

เสนอ ก.พ.ร.

5.2.10 สานกงาน ก.พ.ร.แจงผลการประเมนรอบท 1 ใหสถาบนอดมศกษา

ทราบ

5.2.11 สถาบนอดมศกษาแจงยนยนหรอทบทวนผลการประเมน

5.2.12 สานกงาน ก.พ.ร.พจารณาใหความเหนชอบผลการประเมน

5.2.13 สานกงาน ก.พ.ร.นาผลการประเมนไปใชในการจดสรรสงจงใจใหแก

สถาบนอดมศกษา

29

ภาพท 7 ขนตอนการจดทาคารบรองและการตดตามประเมนผลการปฏบตราชการ

ทมา : สานกงาน ก.พ.ร., 2552. คมอการประเมนผลการปฏบตราชการตามคารบรอง

การปฏบตราชการของสถาบนอดมศกษา ประจาปงบประมาณ พ.ศ.2552, หนา 15

6. การตดตามและประเมนผล

6.1 วตถประสงค

6.1.1 วตถประสงคของการตดตามความกาวหนาการปฏบตราชการ

1) เพอทราบถงความกาวหนาของผลการปฏบตราชการของสถาบน

อดมศกษา

2) เพอทราบปญหาและอปสรรคทเกดขนและหาแนวทางการแก

ปญหาอปสรรคใหงานบรรลเปาหมาย

สถาบนอดมศกษาพจารณากาหนด/ทบทวน

และปรบปรงแผนยทธศาสตร ประจาป

งบประมาณ พ.ศ. ..........

จดสงแผนยทธศาสตรและแผนปฏบตราชการ

ประจาปงบประมาณ พ.ศ. .......

ใหสานกงาน ก.พ.ร.

เจรจาความเหมาะสมของตวชวด

คานาหนก คาเปาหมาย

และเกณฑการใหคะแนน

ลงนามคารบรองการปฏบตราชการ

ดาเนนการตามคารบรองการปฏบตราชการ

และประเมนผลตนเอง

6 เดอน 9 เดอน และ 12 เดอน

สภามหาวทยาลย/สถาบนพจารณา

อนมตผลการประเมนรอบ 12 เดอน

- พฒนาอะไร

- ผลงานวดดวยตวชวดอะไร

- เปาหมายเทาใด

ประกาศให

ประชาชนทราบ

ประเมนผลการ

ปฏบตราชการ

12 เดอน

รบสงจงใจ

ตามระดบของผลงาน

30

6.1.2 วตถประสงคของการประเมนผลการปฏบตราชการ เพอประเมนผล

สมฤทธทเกดขนในการปฏบตราชการเปรยบเทยบกบเปาหมายทกาหนดโดยเฉพาะผลผลต

(Output) ผลลพธ ( Outcome) รวมทง ความพงพอใจของประชาชนตอการปฏบตราชการ

ของสถาบนอดมศกษา

6.2 วธการตดตามและประเมนผล

6.2.1 ศกษาขอมล เอกสาร หลกฐานตางๆ เชน รายงานผลการปฏบตราชการ

ตามคารบรองการปฏบตราชการ ( Self Assessment Report : SAR) รอบ 6 เดอน และ 12

เดอน รายงานการประเมนตนเอง ( e-SAR Card) รอบ 6 เดอน 9 เดอน และ 12 เดอน

รายงานการประชม คาสงแตงตงคณะทางาน แผนการดาเนนงาน ฯลฯ

6.2.2 สมภาษณบคคลทเกยวของ เชน ผกากบดแลตวชวด ผจดเกบขอมล

และผมสวนไดสวนเสยกบการดาเนนการของสถาบนอดมศกษา

6.2.3 สงเกตการณจากการปฏบตงานของสถาบนอดมศกษา เชน

สภาพแวดลอมของสถานททดาเนนการตามกจกรรมหลกหรอโครงการหลก การเกบรกษา

และดแลเอกสาร/ขอมล การมสวนรวมของผบรหารระดบสงของสถาบนอดมศกษา รวมทง

ระบบฐานขอมล (ไดแก ความถกตอง ความนาเชอถอ ความทนสมย และความสามารถใน

การตรวจสอบได)

6.2.4 ความเหนจากคณะผเชยวชาญ ( Expert Panel) เชน คณะผเชยวชาญ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร คณะผเชยวชาญดานการพฒนาระบบราชการฯลฯ

ทงน ผประเมน/ทปรกษาฯ อาจเลอกใชวธใดวธหนง หรอใชหลายวธประกอบกนก

ไดตามความเหมาะสมเพอใหไดทราบขอเทจจรงเกยวกบการปฏบตราชการของ

สถาบนอดมศกษา

บทบาทและความรบผดชอบของสถาบนอดมศกษา

สถาบนอดมศกษามบทบาทและความรบผดชอบดาเนนการเพอรองรบการ

ประเมนผลการปฏบตราชการตามกรอบของสานกงาน ก.พ.ร. สามารถสรปไดเปน 3 กรณ

คอ 1) กรณการจดทาคารบรองการปฏบตราชการ 2) กรณการบรหารจดการเพอใหเกดผล

งานตามตวชวด และ 3) กรณการรายงานผลการประเมนตนเอง/การประเมนโดยสานกง าน

ก.พ.ร.

1. บทบาทและความรบผดชอบ กรณการจดทาคารบรองการปฏบตราชการ

1.1 ตดตามขอมลขาวสารจากเวบไซตของสานกงาน ก.พ.ร. http://

www.opde.go.th เพอเกาะตดความเคลอนไหวตางๆ โดยเฉพาะอยางยงปฏทนการจดทาคา

รบรองและตดตามผลการปฏบตราชการในแตละปงบประมาณ (หรอปงบประมาณถดไป)

พรอมทงเขารวมประชมเพอรบฟงการชแจงรางกรอบการประเมนผลการปฏบตราชการตาม

คารบรองการปฏบตราชการประจาปงบประมาณ และศกษาทาความเขาใจคมอการ

31

ประเมนผลการปฏบตราชการตามคารบรองการปฏบตราชการของสถาบนอดมศกษาท

สานกงาน ก.พ.ร. กาหนดขนในแตละปงบประมาณ โดยเฉพาะประเดนกรอบการประเมนผล

การปฏบตราชการ ซงประกอบดวยตวชวด และนาหนก (รอยละ) ทง 4 มต และประเดนการ

ประเมนผล ซงประกอบดวย ชอตวชวด นาหนก วตถประสงค คาอธบาย เงอนไข การ

ประเมนผล ตารางและสตรการคานวณ เกณฑการใหคะแนน และแนวทางการประเมนผล

1.2 เสนอตวชวด คานาหนก คาเปาหมาย และเกณฑการใหคะแนนความสาเรจ

ของการบรรลเปาหมายตามแผนปฏบตราชการประจาปงบประมาณทจะจดทาคารบรองฯ ให

สานกงาน ก.พ.ร.พจารณา

1.3 เจรจาความเหมาะสมของตวชวด เปาหมายและเกณฑการใหคะแนนตามคา

รบรองการปฏบตราชการประจาปงบประมาณทจะจดทาคารบรองฯ กบคณะกรรมการเจรจา

ขอตกลงและประเมนผล

1.4 สงคารบรองการปฏบตราชการตามแบบฟอรมทสานกงาน ก.พ.ร.กาหนด ซง

อธการบดเปนผทาคารบรองฯ แลวใหเลขาธการคณะกรรมการ การอดมศกษาลงนามเปนผ

รบคารบรอง พรอมเอกสารประกอบ ซงไดแก แผนปฏบตราชการประจาปงบประมาณท

จดทาคารบรอง (กาหนดวสยทศน พนธกจ คานยม (ถาม) ประเดนยทธศาสตร เปาประสงค

และกลยทธ) และรายละเอยดขอตกลงในคารบรองการปฏบตราชการ (ตวชวดผลการปฏบต

ราชการ นาหนก ขอมลพนฐาน เปาหมาย และเกณฑการใหคะแนน)

1.5 จดทารายละเอยดตวชวด ( KPI Template) สงใหสานกงาน ก.พ.ร.ตามแบบ

ฟอรมทสานกงาน ก.พ.ร.กาหนด ซงประกอบดวย ชอตวชวด หนวยวด นาหนก คาอธบาย

สตรการคานวณ เกณฑการใหคะแนน รายละเอยดขอมลพนฐาน (3 ปยอนหลง) แหลง

ขอมล/วธการจดเกบขอมล ผกากบดแลตวชวดและผจดเกบขอมลพรอมหมายเลขโทรศพท

สาหรบการตดตอ

2.บทบาทและความรบผดชอบ กรณการบรหารจดการเพอใหเกดผลงานตาม

ตวชวด

2.1 แตงตงคณะกรรมการประเมนผลการปฏบตราชการ (ในระดบมหาวทยาลย/

สถาบน) พรอมทงมอบหมายผรบผดชอบกากบดแลตวชวด (บคคลหรอหนวยงาน)

2.2 ถายทอดตวชวดการประเมนผลการปฏบตราชการใหหนวยงาน (คณะ สานก

สถาบน กอง/สานกงาน) ทรบผดชอบในการจดทา/รวบรวมผลงานไดรบทราบ ซงไดแก ชอ

ตวชวด หนวยวด นาหนก (รอยละ) ขอมลพนฐาน (3 ปยอนหลง) และเกณฑการใหคะแนน

พรอมทงปฏทนการปฏบตงาน เพอใหหนวยงานบรหารจดการใหเกดผลงานตามตวชวดผล

การปฏบตราชการทไดรบมอบหมายใหจดทา/กากบดแล รวมทง ดาเนนงานในสวนท

เกยวของหรอตองรวมกนดาเนนงานใหเกดประสทธภาพมากทสด

2.3 ผกากบดแลตวชวดและผรบผดชอบในการจดทาผลงานตามตวชวดผลการ

ปฏบตราชการดาเนนการจดทาผลงานและจดเกบขอมลตามนยามของตวชวดทระบหรอ

32

กาหนดไวในคมอการประเมนผลการปฏบตราชการตามคารบรองการปฏบตราชการของ

สถาบนอดมศกษา ทงน อาจมการแตงตงคณะทางานฯ เพอประสานงานใหการดาเนนงาน

ระหวางผรบผดชอบกากบดแลตวชวดกบผแทนหนวยงานผรบผดชอบในการจดทาผลงาน

พรอมทง รายงานผลการดาเนน/ขอมลใหฝายเลขานการคณะกรรมการประเมนผลการปฏบต

ราชการ (หรอหนวยงานกลางทรบผดชอบ) ทกรอบ 6 เดอน 9 เดอน และ 12 เดอน

3. บทบาทและความรบผดชอบ กรณการรายงานผลการประเมนตนเอง/กา ร

ประเมนโดยสานกงาน ก.พ.ร.

3.1 รายงานการประเมนตนเอง ( Self Assessment Report) รอบ 6 เดอน รอบ 9

เดอน และรอบ 12 เดอน ใหสานกงาน ก.พ.ร.พจารณาภายในเดอนเมษายน กรกฎาคม และ

ตลาคมตามลาดบ ตามวธการและแนวทางการจดทารายงานผลการปฏบตราชการท

สานกงาน ก.พ.ร.กาหนด

3.2 เตรยมการและเตรยมเอกสาร/หลกฐานตางๆ เพอใหสานกงาน ก.พ.ร.หรอท

ปรกษาฯ สาหรบการตดตามความกาวหนาในการปฏบตราชการตามคารบรองฯ ครงท 1

(Site visit I : Pre-Evaluation) ระหวางเดอนพฤษภาคม-มถนายน และครงท 2 ( Site visit II

: Pre-Evaluation) ระหวางเดอนธนวาคม-มกราคมของปถดไป)

33

บทท 3

การประเมนผลการปฏบตราชการตามหลกการบรหารกจการบานเมองทด

: กรณ PART

การประเมนผลในระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร

1.ความเปนมา


2546 หมวดท 3 กลาวถงการบรหารราชการเพอใหเกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ ซง

หมายถง การบรหารงานแบบมงเนนผลลพธทเกดขนจากการปฏบตงานทสอดคลองเปนไป

ในแนวทางเดยวกบภารกจและวตถประสงคทกาหนดขนสาหรบงานนนๆ โดยผลลพธท

เกดขนมความคมคากบการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพและสามารถกาหนดตวชวดผล

การทางานไดอยางชดเจน ทงน บทบญญตในหมวดน เปนการกาหนดวธการปฏบตราชการ

เพอใหเกดผลสมฤทธ โดยเฉพาะอยางยงบทบญญตในมาตรา 16 ทกาหนดใหสวนราชการ

จดทาแผนปฏบตราชการของสวนราชการ โดยจดทาเปนแผน 4 ป ซงจะตองสอดคลองกบ

แผนบรหารราชการแผนดนตามมาตรา 13 และในแตละปงบประมาณใหสวนราชการจดทา

แผนปฏบตราชการประจาป โดยใหระบสาระสาคญเกยวกบนโยบายการปฏบตราชการของ

สวนราชการ เปาหมาย และผลสมฤทธของงาน รวมทงประมาณการรายไดและรายจาย และ

ทรพยากรอนทจะตองใชเสนอตอรฐมนตร เมอรฐมนตรใหความเหนชอบแผนปฏบตราชการ

ของสวนราชการใดแลว ใหสานกงบประมาณดาเนนการจดสรรงบประมาณเพอปฏบตงานให

บรรลผลสาเรจในแตละภารกจตามแผนปฏบตราชการดงกลาว ในกรณทสวนราชการมได

เสนอแผนปฏบตราชการในภารกจใดหรอภารกจใดไมไดรบความเหนชอบจากรฐมนตร มให

สานกงบประมาณจดสรรงบประมาณสาหรบภารกจนน และเมอสนปงบประมาณ ใหสวน

ราชการจดทารายงานแสดงผลสมฤทธของแผนปฏบตราชการประจาปเสนอคณะรฐมนตร

ดวยเหตดงกลาว สานกงบประมาณจงไดปรบเปลยนระบบงบประมาณจากระบบ

เดมเปนระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร ( Strategic Performance

Based Budgeting : SPBB) เพอใหสอดคลองกบพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและ

วธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 ดงกลาว ซงสาระสาคญของระบบงบประมาณ

แบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร คอ การจดสรรงบประมาณใหเหมาะสม สอดคลองกบ

ผลงานทสามารถขบเคลอนยทธศาสตรของรฐบาลใหเปนไปตามเปาหมายทกาหนด ใน

ขณะเดยวกนกใหความสาคญกบการตดตามประเมนผลการดาเนนงานจากการใชจาย

งบประมาณของหนวยงานภาครฐ ตลอดจนผลสมฤทธในการดาเนนงานตามยทธศาสตร

ดงนน สานกงบประมาณจงไดพฒนาระบบและรปแบบการตดตามประเมนผลใหสอดคลอง

กบระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร โดยไดนาเครองมอวเคราะหระดบ

34

ความสาเรจของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ ( Performance Assessment

Rating Tool : PART) มาใชเพอใหสวนราชการ/หนวยงานภาครฐทไดรบงบประมาณตาม

พระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาป รายงานผลการวเคราะหระดบความสาเรจของ

การดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณใหสานกงบประมาณเพอใชเปนขอมลประกอบการ

ตดสนใจในกระบวนการจดการงบประมาณ และจดทารายงานเสนอคณะรฐมนตร ตงแต

ปงบประมาณ พ.ศ.2552 เปนตนมา ซงการวเคราะหผลการดาเนนงานจากการใชจาย

งบประมาณของสวนราชการ/หนวยงานภาครฐดงกลาวถอไดวาเปนเครองมอในกระบวนการ

จดการงบประมาณทจะชวยใหรฐบาล สวนราชการ/หนวยงาน และผทเกยวของมขอมลเพอ

ใชประกอบการตดสนใจในกระบวนการงบประมาณ อนจะสงผลใหการจดสรรงบประมาณม

ประสทธภาพ ประสทธผล คมคา และเกดประโยชนตอประชาชนอยางแทจรง

2. ระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร

2.1 แนวคดและหลกการ

ระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร เปนการเปลยน

แนวทางจากการจดทางบประมาณทเนนการควบคมทรพยากรทใชในการดาเนนงาน เปน

การมงเนนการดาเนนงานและผลสาเรจของผลผลต ผลลพธ โดยมการวดผลสาเรจ

(Performance Measure) ของผลงานดงกลาวดวยหนวยวดและประเมนผล มตวชวดท

ชดเจน สมบรณ ใชไดจรง และเหมาะสมกบเวลา รวมทงครอบคลมทงปรมาณ คณภาพ

เวลา และคาใชจายอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงแนวคดและหลกการทสาคญ ม 3

ประการ ดงน

2.1.1 การปรบปรงเพอใหรฐบาลสามารถใชวธการและกระบวนการ

งบประมาณ เปนเครองมอในการจดสรรทรพยากรใหเกดผลสาเรจตามนโยบาย และใหเหน

ผลทประชาชนจะไดรบจากนโนบายนน ๆ

2.1.2 การมงเนนใหเกดการใชจายงบประมาณ โดยคานงถงความโปรงใส ม

ประสทธภาพ และประสทธผล

2.1.3 การมอ บความคลองตวในการจดทาและบรหารงบประมาณใหผปฏบต

(Devolution) แตในขณะเดยวกน หนวยปฏบตกตองมความรบผดชอบ ( Accountability) ใน

การนางบประมาณไปใชใหเกดผลงานตามยทธศาสตร และสอดคลองกบความตองการของ

ประชาชน โดยผานระบบตรวจสอบผลการปฏบตงานและผลทางการเงนทรวดเรวทนสมย

2.2 องคประกอบ

ระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร เนนการใชยทธศาสตร

ชาตและนโยบายรฐบาลเปนหลกในการจดการทรพยากรใหเกดประสทธผล คมคา และ

สอดคลองกบความตองการของประชาชน โดยเพมบทบาทและความรบผดชอบของ

กระทรวง ทบวง กรมในการบรหารจดการงบประมาณ และคานงถงความโปรงใส ตรวจสอบ

ได ซงองคประกอบของระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร ประกอบดวย 5

องคประกอบ ดงน

35

ภาพท 8 องคประกอบของระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร

ทมา : สานกงบประมาณ WWW.BB.GO.TH

2.2.1 มงเนนผลสาเรจของงานตามผลผลต ผลลพธ

ระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตรใหความสาคญ

กบความสาเรจตามเปาหมายในทกระดบ ตงแตเปาหมายเชงยทธศาสตรระดบชาตจนถง

เปาหมายการใหบรการของกระทรวง และหนวยงานหรอกรม โดยมผรบผดชอบในแตละ

ระดบอยางชดเจน ดงน

1) เปาหมายเชงยทธศาสตรระดบชาต ( Strategic Delivery Target)

เปนผลลพธทรฐบาลคาดหวงจะใหเกดประโยชนสงสดแกประชาชนและประเทศชาต รฐบาล

ทกรฐบาลทเขามาบรหารประเทศจะมกรอบนโยบายเปนแนวทางในการบรหารจดการ

ประเทศ โดยใชงบประมาณรายจายประจาปเปนเครองมอสาคญในการขบเคลอนนโยบายให

บรรลผลสาเรจตามเปาหมายและกรอบเวลาทกาหนด ทงนเปาหมายเชงยทธศาสตร

ระดบชาตของรฐบาล เปนการกาหนดเปาหมายในชวงอายของแตละรฐบาล และสามารถ

กาหนดเปาหมายเปนรายปได สานกงบประมาณจงมบทบาทสาคญในการถายทอด

เปาหมายเชงยทธศาสตรระดบชาตของรฐบาลใหเปนเปาหมายเชงยทธศาสตรประจาป และ

แปลงเปนยทธศาสตรจดสรรงบประมาณรายจายประจาป เพอเปนแนวทางในการจดสรรงบ

ประมาณประจาป

2) เปาหมายการใหบรการของกระทรวง ( Service Delivery Target)

จะตองเชอมโยงและคานงถงผลสาเรจตามเปาหมายยทธศาสตรระดบชาต ซงเปาหมาย

ยทธศาสตรระดบชาตอาจดาเนนการโดยกระทรวงใดกระทรวงหนงหรอตองรวมกน

มงเนนผลสาเรจของงาน

ตามผลผลต ผลลพธ

- เปาหมายเชงยทธศาสตร

ระดบชาต

- เปาหมายการใหบรการ

ระดบกระทรวง

- ผลผลตและตวชวด

การเพมขอบเขต

ความครอบคลม

ของงบประมาณ

ระบบการตดตามและ

ประเมนผลความสาเรจตาม

เปาหมายเชงยทธศาสตร

การประมาณ

การงบประมาณรายจาย

ลวงหนาระยะปานกลาง

(MTEF)

การมอบอานาจการบรหาร

จดการงบประมาณ

- เนนใหกระทรวงมอานาจในการบรหาร

จดการงบประมาณเพอใหบรรลผล

สาเรจมากกวาเนนกฎระเบยบ

เนนหลกการธรรมาภบาล

- การแบงหนาทและความรบผดชอบใน

แตละระดบ

- มระบบการตดตามประเมนผลและการ

รายงานผลการดาเนนงานทโปรงใส

และตรวจสอบได

http://www.bb.go.th/�

36

ดาเนนการโดยหลายกระทรวงในลกษณะบรณาการหลายมต (Function, Agenda และ Area)

เพอใหเกดผลสาเรจแกชมชนหรอสงคม ทงน เปาหมายการใหบรการของกระทรวงดงกลาว

เปนองคประกอบสาคญในขอตกลงการใหบรการสาธารณะ (Public Service Agreement-

PSA) ซงจดทาระหวางคณะรฐมนตรกบรฐมนตรทเกยวของ

3) เปาหมายใหบรการของหนวยงาน/กรม (Outputs) จะตอง

สอดคลองกบเปาหมายการใหบรการของกระทรวง โดยมการกาหนดผลผลตของหนวยงาน/

กรม ซงอาจเปนบรการหรอสงของทใหบรการแกประชาชน และมตวชวดผลสาเรจทแสดงใน

หลายมตทงในเชงปรมาณ คณภาพ เวลา และคาใชจาย ทงนเปาหมายการใหบรการของ

หนวยงาน/กรม ดงกลาวเปนองคประกอบสาคญในขอตกลงการจดทาผลผลต (Service

Delivery Agreement-SDA) ทจดทาขนระหวางรฐมนตรทกากบดแลกบหวหนาสวนราชการ

หรอหนวยปฏบต

2.2.2 เนนหลกธรรมาภบาล

ระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตรเนนหลก

ธรรมาภบาลหรอหลกการบรหารจดการทด ดงน

1) มการแบงหนาทความรบผดชอบในแตละระดบไดชดเจน เรมตงแต

ระดบรฐบาลหรอคณะรฐมนตรรบผดชอบตอผลสาเรจจามเปาหมายยทธศาสตรระดบชาต

เพราะรฐบาลเปนผบรหารและผกาหนดนโยบายสงสดของประเทศสระดบกระทรวงหรอ

รฐมนตรทรบผดชอบตอผลสาเรจตามเปาหมายการใหบรการของกระทรวง และสนสดท

ระดบหนวยงาน/กรม หรอหวหนาหนวยงานทรบผดชอบตอผลสาเรจของผลผลตทสงผล

โดยตรงตอประชาชน

2) มระบบการตดตามประเมนผล และการรายงานผลการดาเนนงาน

ทโปรงใส ตรวจสอบได เพอเปนการตรวจสอบผลการดาเนนงานของทกหนวยงานวาได

บรรลผลสาเรจตามเปาหมายทกาหนดไวหรอไม โดยมตวชวดผลสาเรจในทกมตทงเชง

ปรมาณ คณภาพ เวลา และคาใชจายไวอยางชดเจน เพอใชเปนขอมลประกอบการตดสนใจ

ในการบรหาร ตลอดจนเปนการแสดงความรบผดชอบของหนวยงานตอผลสาเรจของงาน

และมรปแบบของการรายงานผลแบงเปน 2 สวน คอ รายงานผลการปฏบตงานและรายงาน

ดานการเงน ซงตองเปดเผยตอสาธารณะเพอความโปรงใสและตรวจสอบได

2.2.3 การมอบอานาจการบรหารจดการงบประมาณ

ระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร เนนให

กระทรวงและหนวยงาน/กรมรบผดชอบกาหนดเปาหมายและยทธศาสตรในการใหบรการทม

ความเชอมโยงและสอดคลองกนในแตละระดบเพอบรรล ผลสาเรจของเปาหมายเชง

ยทธศาสตรระดบชาต และสงเสรมใหกระทรวง/หนวยงาน/กรมม บทบาทในการตดสนใจมาก

ขน นอกจากนยงผอนคลายกฎระเบยบตางๆ ในกระทรวงและหนวยงาน/กรมม ความ

37

คลองตวในการบรหารจดการงบประมาณมากขน เพอใหสามารถบรรลสมฤทธสประชาชนได

อยางเปนรปธรรม

2.2.4 การเพมขอบเขตความครอบคลมของงบประมาณ ( Expanding

Budgeting Coverage)

การจดทางบประมาณรายจายทผานมามขอบเขตจากดอยแตเพยง

คาใชจายของกจกรรมทใชจายจากเงนงบประมาณแผนดนเทานน ไมรวมกจกรรมทใชเงน

นอกงบประมาณ เชน เงนก เงนชวยเหลอ และเงนรายไดของหนวยงาน เปนตน ดงนน การ

นาเงนนอกงบประมาณมาพจารณารวมกนกบงบประมาณรายจายประจาป จะทาใหแผนการ

ใชเงนโดยรวมของภาครฐมความสมบรณ ครอบคลมและสามารถใชประโยชนในการวางแผน

ทางการเงน และการคลงไดอยางถกตองเหมาะสมยงขน

2.2.5 การประมาณการงบประมาณรายจายลวงหนาระยะปานกลาง

(Medium-Term Expenditure Framework : MTEF)

เปนการประมาณการรายจาย 3 ป ลวงหนาจากคาใชจายท

หนวยงาน/กรมไดรบอนมตในปจจบน ภายใตสมมตฐานวาไมมการเปลยนแปลงนโยบาย

ใหมสาหรบแผนงานตางๆ เหลานน ซงจะทาใหมนใจไดวาสดสวนของคาใชจายทเกดขนใน

อนาคตนนสอดคลองกบเปาหมายการพฒนาประเทศในแตละดาน การประมาณการวงเงน

งบประมาณรายจายลวงหนาระยะปานกลางจะดาเนนการทงแบบ Top Down และ Bottom Up

โดยการประมาณการแบบ Top Down จะเปนการประมาณการรายจายจากระดบนโยบาย

โดยพจารณาจากสมมตฐานของเศรษฐกจ และนโยบายของรฐบาล สวนการประมาณการ

รายจายแบบ Bottom Up เปนการประมาณการรายจายจากระดบหนวยงานภายใตสมมตฐาน

วาจะไมมนโยบายใหมในระยะเวลา 1+3 ป ซงกา รประมาณการวงเงนงบประมาณรายจาย

ลวงหนาระยะปานกลางทง 2 แบบดงกลาว ทาใหสานกงบประมาณและรฐบาลทราบถง

ตวเลขพนฐานของงบประมาณในแตละป ซงรฐบาลอาจจะมนโยบายทจะเปลยนแปลง

ดงกลาวได โดยใชขอมลผลการดาเนนงานของสวนราชการมาชวยในการตดสนใจ

นอกจากน ยงชวยใหการวางแผนการจดสรรทรพยากรมประสทธภาพและรกษาวนยทาง

การคลง

ทงน โดยสรปแลว หลกการของระบบและวธการงบประมาณแบบมงเนนผลงานตาม

ยทธศาสตร สามารถแบงออกไดเปน 2 สวน/ดาน คอ ดานนโยบาย ( Policy) และดานการ

บรหารจดการ ( Management) ซงในดานนโยบายนนสะทอนใหเหนถงระบบและวธการ

งบประมาณแบบใหมทจะตองดาเนนการภายใตหลกการ 6 ประการ ดงน คอ 1) ใชนโยบาย

ของรฐบาลเปนเปาหมายหรอตวขบเคลอนหลก ( Policy driver/Policy based) 2) การคานง

ถงเสถยรภาพทางการคลง (Fiscal sustainability) หรอความมนคงทางการคลงเปนสาคญ 3)

เนนประโยชนของประชาชนเปนศนยกลาง (People oriented) กลาวคอ ระบบงบประมาณ

38

แบบใหมคานงถงประโยชนสงสดของประชาชนทพงไดรบ 4) เนนความตอเนอง ( Forward

looking, continuity) โดยพจารณาไดจากการทกาหนดใหมการประมาณการงบประมาณ

รายจายลวงหนาระยะปานกลางขน ( MTEF) ขน ซงเปนการประมาณการรายจาย 3 ป

ลวงหนาจากคาใชจายทหนวยงานไดรบอนมตในปจจบนภายใตสมมตฐานทวาไมมการ

เปลยนแปลงนโยบายใหม อนจะสงผลทาใหเกดความมนใจไดวาสดสวนของคาใชจายท

เกดขนในอนาคตจะมการใชทรพยากรใหมประสทธภาพ มการรกษาวนยทางการคลง และ

กอใหเกดความตอเนองในการงบประมาณของประเทศ 5) มการจดลาดบความสาคญท

ชดเจน (Clear strategic prioritization) กลาวคอ การจดสรรงบประมาณจะเปนไปโดยเนนให

เกดการบรรลแผนยทธศาสตรระดบชาตเปนสาคญและ 6) เนนทผลงาน ( Performance

based) คอเนนทผลทไดรบจากการใชทรพยากรมากกวาการตรวจสอบควบคมการใช

ทรพยากรอยางเครงครดเหมอนในอดต

ในขณะเดยวกนดานการบรหารจดการกจะประกอบดวยหลกการ 6 ประการ

เชนเดยวกน คอ 1) ไมรวมศนยอานาจ ( De-concentration) คอจะเนนใหกระทรวงและ

หนวยงานมความเชอมโยงและสอดคลองกนเพอใหบรรลสาเรจตามเปาหมายยทธศาสตร

สงเสรมใหหนวยงานมบทบาทในการตดสนใจมากขน และยงผอนคลายกฎระเบยบตางๆ

เพอใหหนวยงานเกดความคลองตวในการบรหารจดการงบประมาณมากยงขน 2) ยดหลก

ธรรมาภบาลโดยคานงถงความโปรงใส ตรวจสอบได ( Good-governance, Transparency

และ Accountability) คอมการแบงหนาทความรบผดชอบในแตละระดบทสามารถตรวจสอบ

ได เพอตรวจสอบวาการปฏบตงานในแตละหนวยงานบรรลผลสาเรจตามเปาหมายทได

กาหนดไวหรอไม ทงน จะมตวชวดความสาเรจในทกมตทงเชงปรมาณ คณภาพ เวลา และ

คาใชจาย 3) มความยดหยนในการบรหารจดการ ( Management flexibility) โดยผอนคลาย

ระเบยบกฎเกณฑทมลกษณะเขมงวดเพอใหเกดความคลองตวในการบรหารจดการ 4) ม

ประสทธภาพและประสทธผล (Efficiency และ Effectiveness) ซงเปนเปาหมายทสาคญของ

งบประมาณแบบใหมทมงเนนผลงานตามยทธศาสตรระดบชาตหรอนโยบายเปนสาคญ 5) ม

ความครอบคลมขอมลดานการเงน ( Complete budget information) ทงน กเพอใหการจด

สรรงบประมาณเปนไปโดยถกตอง สมบรณ และครบถวน นอกจากนยงไดเพมขอบเขตความ

ครอบคลมของงบประมาณทใชเงนนอกงบประมาณ เชน เงนก เงนชวยเหลอหรอเงนรายได

ของหนวยงาน เปนตน ดงนน การนาเงนนอกงบประมาณมาพจารณารวมกบงบประมาณ

รายจายประจาปจะทาใหแผนการเงนโดยรวมของภาครฐมความสมบรณ ครอบคลม และ

สามารถใชประโยชนในการวางแผนทางการเงนและการคลงไดอยางถกตองเหมาะสมยงขน

และ 6) การมสวนรวมในการตรวจสอบของรฐสภาและประชาชน ทงน เพอใหสอดคลองกบ

หลกธรรมาภบาลหรอหลกการบรหารจดการทดทมงเนนใหเกดการรายงานผลการ

ดาเนนงานทโปรงใส และสามารถตรวจสอบได

39

2.3 กระบวนการจดทางบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร

2.3.1 การกาหนดยทธศาสตรและการแปลงยทธศาสตรสแผนงบประมาณ

กระบวนการจดสรรงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร

เรมตนทการกาหนดยทธศาสตรระดบชาต การกาหนดยทธศาสตรระดบกระทรวงใหมความ

สอดคลองกบยทธศาสตรระดบชาต รวมถงการกาหนดเปาหมายและตวชวดผลการ

ปฏบตงานของกระทรวง จากนนจงเปนการแปลงยทธศาสตรระดบกระทรวงสแผนการ

ใหบรการกระทรวง ซงประกอบดวย กลยทธระดบสวนราชการและผลผลตหลก ทายทสดจะ

เปนการจดทาแผนงบประมาณทจะมารองรบการปฏบตงานตามแผนการใหบรการ ทงน ใน

กระบวนการดงกลาวขางตนจะดาเนนการอยบนหลกการของการใชนโยบายเปนเครองชนา

ซงนโยบายตางๆ นน จะตองเปนไปเพอประโยชนของประชาชนเปนหลก ดงนน ยทธศาสตร

และแผนงานทกอใหเกดประโยชนตอประชาชนอยางชดเจน รวมถงแผนงานทมความ

ตอเนองในการสรางประโยชนกบประชาชน จงจะไดรบการจดอนดบตนในแผนงบประมาณ

หรอกลาวอกนยหนง ลาดบของความสาคญของการจดทาแผนงบประมาณมไดอยทจานวน

คาใชจายของแตละผลผลตหรอแผนการใหบรการแตจะอยทผลงานทจะไดรบจากการใชจาย

งบประมาณตามแผนการใหบรการ

ภาพท 9 การกาหนดยทธศาสตรและการแปลงยทธศาสตรเปนแผนงบประมาณ

ทมา : ณฏฐะ ผดงวตร, 2550. การพฒนาระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงาน

ตามยทธศาสตร, หนา 31

นโยบายรฐบาล

เปาหมายยทธศาสตร

เปาหมายหนวยงาน/กลยทธ

และแผนงบประมาณ

การจดสรรงบประมาณ

หลกการ

เปาหมายการใหบรการ

• ใชนโยบายนา

• เนนประโยชนของประชาชน

เปนศนยกลาง

• มการจดลาดบความสาคญ

ทชดเจน

• คานงถงความตอเนอง

• เนนผลงาน

ขนตอน

40

2.3.2 การจดสรรงบประมาณและการเบกจาย

การจดสรรงบประมาณจะตองจดสรรงบประมาณสสวนราชการตางๆ ให

เหมาะสมและเพยงพอตอการปฏบตงานอยางมประสทธภาพ อนจะทาใหสามารถบรรล

สมฤทธตามยทธศาสตรทกาหนดไว นอกจากนนในการจดสรรและเบกจายงบประมาณ

จะตองดาเนนการอยบนหลกธรรมาภบาล โดยคานงถงความโปรงใส ตรวจสอบได และ

กระจายอานาจ หนาท ความรบผดชอบ รวมทงการตดสนใจใหกบสวนราชการเพอใหเกด

ความยดหยนในการบรหารจดการแกสวนราชการ

ภาพท 10 การจดสรรงบประมาณและการเบกจาย



2.3.3 การประเมนผลสมฤทธของการจดสรรงบประมาณ

การประเมนผลสมฤทธของการจดสรรงบประมาณ เปนเครองมอใน

การใหขอมลสะทอนกลบอนจะเปนประโยชนตอการบรหารยทธศาสตรและงบประมาณ โดย

แนวทางการประเมนมงเนนในเรองของความยดหยนในการบรหารจดการ ประสทธภาพและ

ประสทธผลจากการดาเนนงานของสวนราชการ รวมไปถงหลกธรรมาถบาลทจะเออตอการม

สวนรวมในการตรวจสอบของรฐสภาและประชาชน

เบกจายเงนตามทจดสรร

ขนตอน

• ยดหลกธรรมาภบาล

โดยคานงถงความ

โปรงใส ตรวจสอบได

• ไมรวมศนยอานาจ

• มความยดหยนในการ

บรหารจดการ

การจดสรรงบประมาณ

เปาหมายหนวยงาน/กลยทธ

และแผนงบประมาณ

หลกการ

41

ภาพท 11 การประเมนผลสมฤทธของการจดสรรงบประมาณ



2.3.4 การกาหนดวงเงนงบประมาณ

การกาหนดวงเงนงบประมาณมผล/มความสอดคลองกบเสถยรภาพ

ทางการคลง ดงนน จงจาเปนตองนาขอมลทางการคลงของประเทศมาพจารณากาหนด

วงเงนงบประมาณ ทงน ขอมลจะตองครอบคลมทงสถานภาพการเงนในปจจบน และขอมล

ผลการใชจายงบประมาณปทผานมา อนจะทาใหผบรหารทราบถงศกยภาพทางการเงนทม

อย และผลสมฤทธในการจดสรรและบรหารงบประมาณในอดต ซงขอมลเพอการตดสนใจ

ดงกลาวนจะชวยใหการกาหนดวงเงนงบประมาณสามารถทาไดสอดคลองกบเสถยรภาพ

ทางการคลงของประเทศ และมงไปในทศทางทเหมาะสม

ขนตอน

• ประสทธภาพและ

ประสทธผล

• ยดหลกธรรมาภบาล

โดยคานงถงความ

โปรงใส ตรวจสอบได

• มความยดหยนใน

การบรหารจดการ

• การมสวนรวมใน

การตรวจสอบของ

รฐสภาและประชาชน

ประเมนผล

และรายงาน

วเคราะห

หลกการ

การเบกจาย

ตามทจดสรรให

การจดสรร

ดาเนนการ

ประชาชน

42

ภาพท 12 การกาหนดวงเงนงบประมาณ



2.4 กระบวนทศนในการจดการงบประมาณ

2.4.1 การบรณาการยทธศาสตร

การจดสรรงบประมาณตามกระบวนการทศนใหมของระบบ

งบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตรจะตองดาเนนการโดยมยทธศาสตรเปนตวนา

โดยยทธศาสตรจะตองครอบคลมในเชงบรณาการ 3 มต ดงน

1) มตงานตามยทธศาสตรกระทรวงและหนวยงาน ( Function)

กระทรวงและหนวยงานเปนศนยกลางรบผดชอบทางานตาม

ภารกจกระทรวง/หนวยงาน (ภารกจประจาและภารกจตามยทธศาสตร) ทมเปาหมายและ

แนวทางทชดเจนภายใตขอบเขตอานาจหนาทและความรบผดชอบทสอดคลองกบเปาหมาย/

ยทธศาสตรชาต และยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณรายจายประจาป

2) มตงานตามยทธศาสตรเฉพาะของรฐบาล (Agenda)

นโยบายเฉพาะเรองทรฐบาลมอบหมายไมไดขนอยเฉพาะ

กระทรวงใดกระทรวงหนง มงเนนการมเปาหมายการดาเนนงานรวมกน และมเจาภาพ

ผรบผดชอบ และผสนบสนนอยางชดเจน เชน นโยบายเรงดวนของรฐบาล เปนตน

3) มตงานตามยทธศาสตรพนท/กลมจงหวด จงหวด ภารกจตาง

ประเทศ (Area)

เปาหมายและยทธศาสตรทเนนเฉพาะในพนททสอดคลองกบ

เปาหมาย/ยทธศาสตรระดบชาตและนโยบายรฐบาล

ขนตอน

• คานงถงเสถยรภาพ

ทางการคลง

• มความครอบคลม

ขอมลดานการเงน


นโยบายการคลง

ขอมลผลงาน

หลกการ

วงเงน

งบประมาณ

43

ทงนรองนายกรฐมนตรและรฐมนตรจะตองดาเนนการบรณาการยทธศาสตร

ดงน

1) รองนายกรฐมนตรทไดรบมอบหมายและมอบอานาจตามมตตางๆ

ทาการบรณาการงบประมาณทง 3 มตใหสอดคลองกบยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณ

รายจายประจาปงบประมาณตามทคณะรฐมนตรใหความเหนชอบ โดย

(1) มตงานตามยทธศาสตร พน ท ( Area) มอบนโยบายและ

พจารณาการจดทาขอเสนอแผนงบประมาณจงหวดตามยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวด/

จงหวด

(2) มตงานตามยทธศาสตรเฉพาะของรฐบาล ( Agenda) มอบ

นโยบายและกากบการจดทาแผนงบประมาณในเชงบรณาการทรบผดชอบใหเปนไปตาม

หลกเกณฑและขนตอนการจดทาแผนในเชงบรณาการ

(3) มตงานตามยทธศาสตรกระทรวง/หนวยงาน ( Function)

รวมกบรฐมนตรมอบนโยบายใหกระทรวงและหนวยงานจดทาเปาหมาย กลยทธ ผลผลต

ตวชวด และประมาณการคาใชจายทมลกษณะบรณาการมตงานตามยทธศาสตรพนท และ

มตงานตามยทธศาสตรเฉพาะของรฐบาลเพอจดทาแผนงบประมาณเชงยทธศาสตรของแต

ละกระทรวง

2) รฐมนตรทบทวนและกาหนดวสยทศนทมความชดเจนในระยะ 5 ป

ขางหนา พรอมทงกาหนดยทธศาสตรกระทรวงทมความครอบคลมการใชจายของงบ

ประมาณทง 3 แหลงเงน คอ เงนงบประมาณ เงนนอกงบประมาณ และเงนอนๆ และ

มอบหมายนโยบายการจดทาแผนงบประมาณเชงยทธศาสตรของกระทรวง โดยคานงถงมต

งามตามยทธศาสตรพนท ( Area) และแผนงบประมาณในเชงบรณาการตามหลกการและ

แนวทางของระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร

2.4.2 กระบวนการงบประมาณประจาป

1) การทบทวนงบประมาณโดยกระทรวง สวนราชการ รฐวสาหกจ

และหนวยงานภาครฐอนๆ

(1) การทบทวนงบประมาณประจาป

- การทบทวนภารกจตามยทธศาสตร เปนการทบทวนภารกจ

ทหนวยงานดาเนนการเพอใหเกดการพฒนา การปองกน การแกไข ซงจะตองสอดคลองกบ

เปาหมายเชงยทธศาสตร ไดแก การทบทวนเปาหมายการใหบรการกระทรวงและตวชวด

ยทธศาสตรกระทรวง เปาหมายหนวยงานและตวชวด กลยทธหนวยงาน และทบทวน

ผลผลต/โครงการและตวชวด

44

- การทบทวนภารกจประจา เปนการทบทวนภารกจสาคญของ

หนวยงานทตองทาตามกฎหมายหรอไดรบมอบหมาย ลกษณะงาน จะเปนงานประจาทตอง

ทา แมวาไมมยทธศาสตร ไดแก การทบทวนเปาหมายการดาเนนงานตามภารกจประจาท

ตองทาตามกฎหมาย/งานทไดรบมอบหมายเพอใหสอดคลองกบความจาเปนและความ

สามารถในการดาเนนงานของหนวยงาน และทบทวนผลการดาเนนงานในปจจบนเพอปรบ

ลด ชะลอหรอยกเลกผลผลต/กจกรรมทหมดความจาเปนหรอมความสาคญในระดบรอง และ

เลอกดาเนนการเฉพาะผลผลต/กจกรรมทเกดประโยชนคมคาตอผรบบรการ

- การทบทวนคาใชจายของแตละภารกจ โดยการปรบลดราย

จายทสามารถประหยดได รายการกอหนผกพนขามปงบประมาณทสามารถประกวดราคาได

ตากวาแผนทกาหนดไวหรอทบทวนคาใชจายตอหนวยผลผลตงานทมคาใชจายสงกวา

หนวยงานอนทมภารกจแบบเดยวกน และหรอสามารถลดตนทนได เปนตน

(2) การทบทวนงบประมาณกลางปเพอใหสอดคลองกบสถานการณ

- การทบทวนระดบกระทรวง/หนวยงาน จาแนกเปน 2 กรณ

คอ

กรณท 1 : ปรบยทธศาสตร/เปาหมายใหบรการ/คาใชจายใน

กรณทสถานการณเปลยนแปลงจนสงผลกระทบใหมการเปลยนแปลงหรอปรบยทธ ศาสตร/

เปาหมายเชงยทธศาสตรระดบชาต ทาใหกระทรวง/หนวยงานจาเปนตองปรบยทธศาสตร

และเปาหมายการใหบรการกระทรวง ตลอดจนคาใชจายใหสอดรบกบยทธศาสตร/เปาหมาย

เชงยทธศาสตรระดบชาตใหม

กรณท 2 : ปรบแผนกลยทธ/แผนการใหบรการ/ผลผลต/

โครงการในกรณทไมมการเปลยนแปลงยทธศาสตร/เปาหมาย เชงยทธศาสตรระดบชาต แต

ผลการดาเนนงานของกระทรวง/หนวยงานอาจไมสามารถบรรลเปาหมายการใหบรการของ

กระทรวง/หนวยงานและเปาหมายระดบชาตทกาหนดไวเดมได กระทรวง/หนวยงานจะตองม

การปรบแผนกลยทธ แผนการใหบรการ แลผลผลต/โครงการ เพอใหบรรลเปาหมายอยางม

ประสทธภาพและประสทธผลยงขน

ทงน หากการปรบเปลยนยทธศาสตรและเปาหมายการ

ใหบรการของกระทรวง/หนวยงานในกรณทง 2 กรณดงกลาวมผลทาใหคาใชจายเกดขน ให

กระทรวง/หนวยงานพจารณาใชเงนจากรายการดงตอไปนกอน คอ 1) รายการทมผลการ

ดาเนนงานลาชาหรอตากวาแผนทกาหนดไว 2) รายการทมคาใชจายสงกวาหนวยงานอนท

มลกษณะงานแบบเดยวกน 3) รายการทมผลการประกวดราคาตากวางบประมาณทตงไว

4) รายการทสามารถลดตนทนได 5) รายการทจาเปนตองปรบลดเปาหมายการดาเนนงาน

เนองจากเกดปญหา อปสรรคหรอขาดความพรอมในการดาเนนงานหรอมปจจยททาใหไม

45

สามารถดาเนนการใหสมฤทธผลตามวตถประสงคทกาหนดไวได และ 6) ราย การทหมด

ความจาเปนหรอไมเหมาะสมกบสถานการณแลว

- การทบทวนระดบรฐบาล

ในกรณทสถานการณของประเทศ/โลกเปลยนแปลงไป

จนเปนปจจยทาใหรฐบาลจาเปนตองปรบยทธศาสตรหรอนโยบายใหสอดรบกบการ

เปลยนแปลง และมผลตอการใชงบประมาณ รฐบาลกสามารถกระทาได ดงน คอ 1) ปรบลด

งบประมาณของกระทรวง/หนวยงานทลาดบความสาคญตาหรอรวบรวมเงนเหลอจายจาก

การดาเนนงาน ซงบรรลตามวตถประสงคหรอหมดความจาเปนของกระทรวง/หนวยงาน

ตางๆ โดยจะตองมการแกกฎหมายใหสามารถโอนเงนระหวางสวนราชการไดและ 2) ใชงบ

กลางประเภท Contingency Fund และ Strategy Fund

2) การจดทาแผนงบประมาณเชงยทธศาสตร

เมอกระทรวง สวนราชการ รฐวสาหกจ และหนวยงานภาครฐ

อนๆ ไดรบแผนงบประมาณในเชงยทธศาสตร (ประกอบดวยแผนงบประมาณกลมจงหวด/

จงหวดและตางประเทศ และแผนงบประมาณในเชงบรณาการ) ทผานความเหนชอบจากรอง

นายกรฐมนตรทกากบดแลแผนฯ แลว ตองนามาบรณาการเขาสภารกจ หลกเกณฑ และ

ทศทางตามยทธศาสตรกระทรวงทคานงถงกลยทธและศกยภาพของหนวยงาน กรอบวงเงน

งบประมาณของประเทศ รวมถงความสมดลของการดาเนนงานในมตตางๆ เพอจดทาแผน

งบประมาณเชงยทธศาสตร โดยไมรวมรายจายประจาขนตา ( Fixed Cost) ทผานการ

พจารณาของคณะรฐมนตรแลว ซงแผนงบประมาณเชงยทธศาสตร จะประกอบดวย

1) เปาหมายการใหบรการกระทรวง 2) ยทธศาสตรกระทรวง 3) เปาหมายการใหบรการของ

สวนราชการ (กรม) 4) กลยทธของสวนราชการ (กรม) 5) ผลผลต ตวชวด และกจกรรมหลก

และ 6) ประมาณการคาใชจายทบรณาการระหวางมตงานตามยทธศาสตรกระทรวงและ

หนวยงาน มตงานตามยทธศาสตรพนทและมตงานตามยทธศาสตรเฉพาะของรฐบาลท

สอดคลองกบยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณรายจายประจาป และจะตองนาเสนอรอง

นายกรฐมนตรและรฐมนตรใหความเหนชอบแผนงบประมาณเชงยทธศาสตร พรอมทงสง

สานกงานงบประมาณเพอนาไปวเคราะหและจดทาขอเสนอแผนงบประมาณเชงยทธศาสตร

เสนอตอนายกรฐมนตรใหความเหนชอบจดเนนยทธศาสตรกระทรวงและกรอบวงเงน

เบองตนกอนสงใหสวนราชการจดทารายละเอยดคาของบประมาณสงใหกบสานก

งบประมาณพจารณาตอไป ทงน การจดทาแผนงบประมาณเชงยทธศาสตรดงกลาว จะตองม

ความเชอมโยงกนทง 3 ระดบ ตงแตระดบชาต กระทรวงและหนวยงาน ดงแผนภาพตอไปน

46

ภาพท 13 แผนงบประมาณเชงยทธศาสตร



นายกรฐมนตร

Agenda

รองนายกฯ กากบหนวยงาน

เจาภาพ/สนบสนนการจดทา

แผนในเชงบรณาการ

Function

รองนายกฯ /ร.ม.ต.

ร.ม.ต. มอบนโยบาย

กระทรวง/หนวยงาน

งบประมาณจงหวด

กลยทธ/ผลผลต

กระทรวงบรณาการ งบประมาณ

ใน 3 มต ใหสอดคลอง

กบยทธศาสตรการจดสรรฯ

Area

ผวาฯ จดทาแผน

งบประมาณจงหวด

รองนายกฯ กลนกรอง

(กลมจงหวด)

แผนงบประมาณเชงยทธศาสตร

ของกระทรวง/หนวยงาน

รองนายก/ร.ม.ต. ใหความ

เหนชอบแผนงบประมาณ

เชงยทธศาสตร

รองนายก/ร.ม.ต. นาเสนอ

จดเนนยทธศาสตรและกรอบ

วงเงนกระทรวงเบองตนท

สอดคลองกบยทธศาสตร

การจดสรรฯ

ไมเหนชอบ

เหนชอบ

สานกงบประมาณวเคราะหและ

จดทาขอเสนอแผนงบประมาณ

เชงยทธศาสตร

47

ภาพท 14 ความเชอมโยงงบประมาณ 3 ระดบ : ระดบชาต กระทรวง และหนวยงาน



3) การจดทากรอบงบประมาณรายจายลวงหนาระยะปานกลาง (MTEF)

เปนการประมาณการรายจายลวงหนาระยะ 3 ป ทคาดวาจะเกดขน

จากการดาเนนงานตามยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณปงบประมาณปจจบน เพอใชพน

ฐานขอมลและเปนกรอบในการตดสนใจ และการจดลาดบความสาคญของรฐบาลในการ

ดาเนนงานตามนโยบายตางๆ ภายใตงบประมาณทมอยอยางจากดใหเกดประโยชนสงสด

ยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณประจาป

เปาหมายการใหบรการ/

กลยทธหนวยงาน

ยทธศาสตรกระทรวง บรณาการ 3 มต

เปาหมายการใหบรการกระทรวง

Function

ยทธศาสตรเฉพาะของ

รฐบาล

ยทธศาสตรกลมจงหวด/

จงหวด/ตางประเทศ

Area Agenda

ผลผลต/โครงการ


แผนงบประมาณใน

เชงบรณาการ

โครงการกลมจงหวด/

จงหวด/ตางประเทศ

เปาหมายยทธศาสตรระดบชาต

กจกรมหลก

48

ทงนในการดาเนนการจดทากรอบงบประมาณรายจายลวงหนาระยะปานกลางจะตองอยบน

พนฐานของความเปนไปได และความประหยด โดยหนวยงานจะตองดาเนนการ ดงน

(1) ทบทวนนโยบายตอเนองในสวนของเปาหมายผลผลต และ

ประมาณการรายจายทเกดจากการดาเนนงานตามยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณ

ยอนหลง 1 ป มาปรบปรงเปลยนแปลง เพอจดทากรอบงบประมาณรายจายลวงหนาอก 4 ป

ขางหนา โดยใชหลกการตดตามผลการดาเนนงาน สถานการณปจจบน การปรบปรงวธการ

บรหารจดการใหมประสทธภาพ รวมทงการปรบเปลยนแผนตามนโยบายรฐบาลหรอ

กฎหมาย ซงอาจมผลใหตองปรบเปลยนเปาหมายผลผลตหรอคาใชจาย และโอนภารกจ

ใหแกองคกรปกครองทองถน ทงนใหหกผลผลต/โครงการ กจกรรม/รายการทสนสดการ

ดาเนนงานหรอหมดความจาเปนหรอดาเนนการไมไดผลลง

(2) จดทาตามนโยบายใหมของรฐบาล โดยใหสอดคลองกบ

ยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณปงบประมาณปจจบนและเปนไปตามภารกจหลกของ

หนวยงาน

4) การอนมตการจดสรรงบประมาณและการบรหารงบประมาณ

คณะรฐมนตรนาเสนอรางพระราชบญญตงบประมาณทสานก

งบประมาณนาเสนอเขาสการพจารณาของสภาผแทนราษฎรและวฒสภาเพอใหความ

เหนชอบกอนการประกาศใชเปนพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาป โดยม

ระยะเวลาดาเนนการ 4 เดอน เมอพระราชบญญตประกาศใชแลว สวนราชการตองจดทา

แผนปฏบตงานและแผนการใชจายเงนใหสานกงบประมาณพจารณาอนมตกอนดาเนนการ

จดสรรงบประมาณเพอใหสวนราชการนาไปบรหารจดการตามแผนฯ ภายใตระเบยบวาดวย

การบรหารงบประมาณและระเบยบทเกยวของตอไป

5) การตดตามประเมนผล

ระบบการตดตามประเมนผลภายใตระบบงบประมาณแบบมงเนน

ผลงานตามยทธศาสตรทมหลกการมอบอานาจและกระจายอานาจการบรหารจดการ

งบประมาณใหกบสวนราชการ จงไมเนนการกากบและควบคมการเบกจายตามรายการแต

จะเนนผลสาเรจจากการใชจายงบประมาณและความรบผดชอบ ( Accountability) ในการใช

งบประมาณใหเกดประสทธผลและความคมคาควบคกนไป ดงนน จงใชระบบการตดตามผล

มาใชในการบรหารงบประมาณ เรยกวา การตดตามผลเพอการบรหารงบประมาณ

(Monitoring For Budget Execution) โดยใชเครองมอในการตดตามผลคอแบบรายงาน ซง

สานกงบประมาณเปนผกาหนดแบบรายงานใหสวนราชการและรฐวสาหกจรายงานทงแผน

และผลการปฏบตงาน รวมทงผลการใชจายเงนตามแผนทไดตกลงกบสานกงบประมาณ

ทงน เพอรบทราบปญหา/อปสรรคในการดาเนนงานและใชเปนขอมลประกอบในการบรหาร

จดทา และจดสรรงบประมาณทเหมาะสมตอไป นอกจากน สานกงบประมาณยงไดให

ความสาคญกบการตดตามประเมนผลการใชจายงบประมาณของสวนราชการเพอทราบ

49

ผลสมฤทธของการดาเนนงานตามเปาหมาย หรอคารบรองทสวนราชการไดทาความตกลง

ไวกบรฐบาล โดยไดพฒนาเครองมอวเคราะหความสาเรจของการดาเนนงานจากการใชจาย

งบประมาณ หรอ PART (Performance Assessment Rating Tool) มาใชในกระบวนการ

งบประมาณทงระบบตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2549 ซงเครองมอ PART จะใชสาหรบใหสวน

ราชการ รฐวสาหกจ และหนวยงานอนของรฐวดความสาเรจดวยตนเอง ( Self Assessment)

เพอเปนการเตรยมความพรอมกอนการนางบประมาณไปใชดาเนนการ ตรวจสอบ

ความสาเรจระหวางการดาเนนงาน และวดความสาเรจหลงสนสดการดาเนนงาน สวนสานก

งบประมาณจะทาหนาทเปนผวเคราะหระดบความสาเรจ (Assessor) จากผลการใชเครองมอ

PART ของสวนราชการ รฐวสาหกจ และหนวยงานอนของรฐในแตละป งบประมาณ และนา

ผลการวเคราะหไปใชประกอบการตดสนใจในกระบวนการจดสรรงบประมาณตอไป

ทมา: สานกงบประมาณ

ระดบ

รฐบาลยทธศาสตร

ชาต

กระทรวง


สวนราชการ

Baseline

โครงการ

ศนยตนทน

(Cost Center)

ตนทนทางตรง/ตนทนทางออม

ยทธศาสตร

กระทรวง

เปาหมายการ

ใหบรการ (สาธารณะ)

แผนการใหบรการ

(ยทธศาสตรหนวยงาน)

เปาหมายการใหบรการ

ระดบหนวยงาน

กจกรรม

แผนงาน/งาน

ผลผลต

ตวชวด

ตวชวด

ตวชวด

ตวชวด

กระบวนการ

ตดตามและ

ประเมนผล

1

2

3

กระบวนการนาสงผลผลต

งบประมาณ นโยบาย การรายงาน การตดตาม

ตวชวด

จกรพลจกรพล หนกลางหนกลาง

ภาพท 15 กระบวนการจดทาและจดสรรงบประมาณในระบบงบประมาณแบบมงเนน

ผลงานตามยทธศาสตร

ทมา : สานกงบประมาณ www.bb.go.th

การประเมนผลการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณดวยเครองมอ PART

1. ระบบและการวเคราะหผลสาเรจของการจดการงบประมาณ

แนวคดหลกของระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร คอ 1)

รฐบาลเปนผซอสนคาหรอบรการ ( Purchaser) 2) สวนราชการเปนผผลตสนคาหรอบรการ

ทงน กระบวนการจดทาและจดสรรงบประมาณในระบบงบประมาณแบบมงเนน

ผลงานตามยทธศาสตร สามารถแสดงเปนภาพได (ภาพท 15) ดงน

50

(Provider) 3) รฐบาลตองสรางความมนใจใหประชาชนเชอมนวาไดตดสนใจซอบรการทม

คณภาพและประหยด มความคมคากบงบประมาณ และ 4) สวนราชการทผลตสนคาหรอ

บรการตองแสดงใหเหนวาเปนหนวยงานทมผลงาน ( Performance) ทดในการผลตสนคา

และบรการอยางมคณภาพและประหยด โดยมสานกงบประมาณเปนผทาหนาทชวยรฐบาล

ในการตดสนใจซอสนคาหรอบรการจากสวนราชการหรอกลาวไดอกนยหนงวาระบบ

งบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตรเปนระบบการจดการงบประมาณทมงเนนให

สวนราชการจดทาและ นาสงผลสาเรจของผลผลตและผลลพธทมความเชอมโยงและ

สอดคลองกบเปาหมายยทธศาสตรและนโยบายของรฐบาล

การจดสรรงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร สานกงบประมาณ

นอกจาก จะจดสรรงบประมาณตามหลกการดงกลาวแลว จะตองจดสรรงบประมาณตาม

ยทธศาสตร 3 มตดวย คอ 1) มตตามยทธศาสตรเฉพาะของรฐบาล ( Agenda) 2) มตตาม

ยทธศาสตรของกระทรวง/กรม ( Function) และ 3) มตตามยทธศาสตรเฉพาะพนทจงหวด/

กลมจงหวด (Area) ดงนน ผลการวเคราะหผลสาเรจของการดาเนน งานของความสาเรจของ

ทกมต และแสดงความสมพนธระหวางความสาเรจในทกระดบอยางมเหตผล ( cause and

effect) ไดอยางชดเจน จ นสามารถใชผลการวเคราะหผลสาเรจของการดาเนนงานเปน

สารสนเทศทสาคญในการตดสนใจตามกระบวนการงบประมาณ ทงน การวเคราะหผลสาเรจ

ของการดาเนนงานฯ สานกงบประมาณจะนาเครองมอและวธการตางๆ มาผสมผสานกน

เพอใหเกดเปนระบบและเปนรปธรรมทเหมาะสม และสอดคลองกบแนวทางขางตน และจะ

ดาเนนการเปนระยะๆ ตอเนองในรปแบบของการวเคราะหกอนการดาเนนงาน ( Pre-

activity) การวเคราะหระหวางการดาเนนงาน ( On-going activity) และการวเคราะหหลงการ

ดาเนนงาน (Post-activity) และมการรายงานผลการวเคราะหผลสาเรจของการดาเนนงานตอ

คณะรฐมนตรเปนระยะๆ ทงน เพอใหสานกงบประมาณ สวนราชการ และรฐวสาหกจเหน

ความสาคญของการดาเนนงานตามยทธศาสตรมากขน และทาใหสามารถปรบเปลยนการ

ดาเนนงานใหสอดคลอง/สอดรบกบระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตรได

อยางมประสทธภาพ

นอกจากน กระบวนการในการจดสรรงบประมาณในแตละปงบประมาณของ

สานกงบประมาณ จะดาเนนการตามกระบวนการ 4 กระบวนการ ดงน คอ 1)การวางแผน

และจดทางบประมาณ 2) การอนมตงบประมาณ 3) การบรหารงบประมาณ และ 4) การตด

ตามและประเมนผล ทงนในแตละกระบวนการ สานกงบประมาณตองใชขอมลและ

สารสนเทศจานวนมากในการดาเนนการ ซงสารสนเทศทสาคญและจาเปนอยางมากในการ

จดการงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร คอ สารสนเทศผลสาเรจจากการใช

งบประมาณดาเนนงานตามภารกจของสวนราชการและรฐวสาหกจ สารสนเทศดงกลาวจะ

เปนตวแปรทสาคญประกอบการตดสนใจในกระบวนการงบประมาณทง 4 กระบวนการ ดงน

1) การวางแผนและจดทางบประมาณ โดยการวางแผนและจดทางบประมาณจะตองอย

51

บนหลกการทวา “การจดสรรงบประมาณทมประสทธภาพสงสด คอ การจดสรรงบประมาณ

ลงสองคกรทมประสทธภาพ ” ดงนน ผลการดาเนนงาน ( Result) และความมประสทธภาพ

ของวธการดาเนนงาน ( Performance Efficiency) จะเปนสารสนเทศทสาคญประกอบการ

ตดสน ใจจดสรรงบประมาณลงสหนวยงานตางๆ การวเคราะหระดบความสาเรจของการ

ดาเนนงานจงจาเปนตองกระทากอนมการตดสนใจจดสรรงบประมาณในแตละป 2) การ

อนมตงบประมาณโดยรฐสภา ในการอนมตงบประมาณหรอการพจารณาราง

พระราชบญญตงบ ประมาณรายจายประจาปของรฐสภา สานกงบประมาณจาเปนตอง

เตรยมสารสนเทศเพอประกอบการพจารณา คอ ขอมลและสารสนเทศของการดาเนนงาน

(Performance) ของสวนราชการและรฐวสาหกจ ซงเปนสารสนเทศทมความจาเปนและ

สาคญเพอใหรฐสภาใชประกอบการพจารณาอนมตงบประมาณโดยมมาตรฐานเดยวกน

ดงนน ผลการวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงานของสวนราชการและรฐวสาหกจ

สานกงบประมาณจะ ตองจดทาและเสนอประกอบการพจารณารางพระราชบญญต

งบประมาณรายจายประจาปทกป 3) การบรหารงบประมาณ การจดการงบประมาณของ

สานกงบประมาณหรอการบรหารงบประมาณเปนเรองของการดาเนนการตามระเบยบวา

ดวยการบรหารงบประมาณ พ.ศ.2546 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2547 ซง

สาระสาคญของระเบยบฯ เปนการกาหนดกระบวนการของการจดสรรงบประมาณทสวน

ราชการและรฐวสาหกจไดรบอนมตจากรฐสภาตามพระราชบญญตงบประมาณรายจาย

ประจาปไปใชในการดาเนนการ โดยสานกงบประมาณไดกาหนดใหสวนราชการและ

รฐวสาหกจจดทาแผนปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณประจาปแจงใหสานก

งบประมาณเพอพจารณาใหความเหนชอบและสานกงบประมาณจะจดสรรงบประมาณให

สอดคลองกบแผนการปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณของสวนราชการและ

รฐวสาหกจ โดยผานระบบการอนมตเงนประจางวด ดงนน สารสนเทศทจาเปนเพอ

ประกอบการจดสรรงบประมาณตามแผนฯ ของสวนราชการและรฐวสาหกจ คอ สารสนเทศ

ดานผลการดาเนนงานทผานมา ทงนเพอใหการใชจายงบประมาณของประเทศเกดความ

สมดลระหวางผลงานกบงบประมาณทจาย ซงเปนการรกษาวนยทางการคลงของประเทศใน

ระดบหนง ผลการวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงาน จงจาเปนตองใช

ประกอบการตดสนใจการบรหารงบประมาณของสานกงบประมาณเพอใหการจดสรร

งบประมาณสอดคลองกบความตองการและความพรอมของสวนราชการ และรฐวสาหกจ

อยางเหมาะสมและเปนระบบเดยวกน และ 4) การตดตามและประเมนผล การจดทา

งบประมาณขนตอนสดทาย คอ การตดตามและประเมนผลความสาเรจจา กการใชงบ

ประมาณเพอเปนสารสนเทศในการรายงานผลสาเรจของการใชงบประมาณตอรฐบาล และใช

ประกอบการจดทาและวางแผนงบประมาณในปงบประมาณถดไป ดงนน นอกจากการนาผล

การวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงานของสวนราชการและรฐวสาหกจไปใชใน

การจดทา อนมตและบรหารงบประมาณแลว ยงใชเปนขอมลสารสนเทศในการตดตามและ

52

ประเมนผลโดยทวไปอกดวย ซงสานกงบประมาณจาเปนตองดาเนนการตลอดปงบประมาณ

และในทกปงบประมาณ ทงน การนาเครองมอวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงาน

จากการใชจายงบประมาณหรอเครองมอ PART มาใชในกระบวนการจดการงบประมาณ

สามารถแสดงเปนภาพได (ภาพท 16)

ภาพท 16 การนาเครองมอ PART มาใชในกระบวนการจดการงบประมาณ

ทมา : สานกงบประมาณ, 2552. คมอแนวทางการจดทาแผนปฏบตราชการ

(พ.ศ.2552-2554) เพอการจดทางบประมาณ (หนา 2-6)

53

2. เครองมอวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงานจากการใชจาย

งบประมาณหรอ PART

2.1 แนวคดการใชเครองมอ PART

การวดระดบความสาเรจของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณดวย

เครองมอ PART เปนการวดระดบความสาเรจของทงสวนราชการในภาพรวม และรายงาน

ผลการดาเนนงานของสวนราชการในรปแบบเดยวกนทงประเทศ เพอสรางระบบการวด

ความสาเรจของการดาเนนงานทสนบสนนการปฏรปการบรหารราชการภาครฐทมมาตรฐาน

และสนบสนนใหสวนราชการใชงบประมาณใหเกดประโยชนอยางคมคา ทงน แนวคดของ

เครองมอ PART ตงอยบนพนฐานทวา “ผลการดาเนนงานทดเกดจากการดาเนนงานตาม

ขนตอนทมความสมพนธและตอเนองกนทงระบบ ” กลาวคอ ผดาเนนงานทมหนาทนาสง

ผลผลต/บรการ ซงไดแกสวนราชการจะตองกาหนดผลผลต/บรการทสนบสนนจดมงหมายท

ตองการในระดบสงตางๆ โดยเนนการดาเนนการเพอตอบสนองความตองการของประชาชน

เปนหลก มการกาหนดกลยทธทชดเจน รวมทงเปาหมายระยะยาวและเปาหมายประจาป

กาหนดกลยทธทสนบสนนใหบรรลเปาหมายทตองการ กระจายแผนใหทกฝายทเกยวของ

รบทราบเพอใหการบรหารงานและการดาเนนงานเปนไปในทศทางเดยวกน และสดทาย เมอ

ดาเนนงานตามทไดรบจดสรรงบประมาณอยางมประสทธภาพและประสทธผลจนไดผลผลต

และผลลพธตามทคาดหวงไว ซงการดาเนนงานตามสงทกลาวขางตนนนสอดคลองกบ

หลกการของระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตรทสวนราชการได

ดาเนนการอย

เครองมอ PART ไดกาหนดชดคาถามทครอบคลมประเดนตางๆ ของระบบ

งบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร โดยเนนความเชอมโยงประเดนตางๆ ใน

การดาเนนงานและงบประมาณเขาดวยกน เรมตงแต 1) จดมงหมายและรปแบบ 2) การ

วางแผนกลยทธ 3) ความเชอมโยงงบประมาณกบผลผลต 4) การบรหารจดการ และ 5)

การประเมนผลในระดบผลผลต/ผลลพธ ซงเครองมอ PART จะใชวเคราะหวาสวนราชการ

ดาเนนการแบบมงเนนผลงานไดในระดบใด หากสวนราชการดาเนนการตามแนวทางของ

เครองมอ PART อยางสมาเสมอจะชวยใหสวนราชการมการพฒนาการดาเนนงานอยางตอ

เนอง และจะประสบความสาเรจอยางมประสทธภาพและประสทธผลตามเจตนารมณของ

ระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร

2.2 มลเหตในการนาเครองมอ PART มาใชในกระบวนการงบประมาณ

2.2.1 ผบรหารหนวยงานยดถอกฎหมายจดตงหนวยงาน (กฎกระทรวง และ

พระราชกฤษฎกา) ซงกาหนดอานาจหนาทไวใหหนวยงานเปนหลก แตยงไมไดคานงถง

ภารกจทตอบสนองตอรฐธรรมนญ โดยเฉพาะแนวนโยบายพนฐานแหงรฐและคาแถลง

นโยบายของรฐบาลทถายทอดเปนแผนบรหารราชการแผนดน นอกจากนผบรหารหนวยงาน

ยงขาดความชดเจนเกยวกบการปฏบตงานทมตอปญหาสงคมและความตองการของ

54

ประชาชน และความสนใจของนกวชาการทมองประเดนปญหาทจะเกดขนในอนาคตทตอง

เตรยมปองกนไว รวมทงปจจยภายนอกในระดบประเทศโดยเฉพาะดานกฎหมายและ

อทธพลจากการเมองและเศรษฐกจระหวางประเทศ

2.2.2 บรหารหนวยงานยงไมไดใหความสาคญตอการกาหนดกลมเปา

หมายผรบบรการเฉพาะของหนวยงาน ตลอดจนการเปลยนแปลงลาดบความสาคญของ

กลมเปาหมาย อกทงสดสวนของกลมเปาหมายทสามารถใหบรการไดดวยทรพยากรบคคล

และเงนทมอยอยางจากดเปรยบเทยบกบกลมเปาหมายรวมทงหมดทเปนขอบเขตทควรจะ

ไดรบผลประโยชนจากการใหบรการของหนวยงาน นอกจากนผบรหารหนวยงานยงขาด

ความชดเจนทจะอธบายและจาแนกความแตกตางจากหนวยงานอนทมภารกจคลายคลงกน

2.2.3 ผบรหารหนวยงานยงไมไดใหความสาคญตอการวางแผนกลยทธ

การบรณาการโครงการและการประสานงานกบหนวยงานอน รวมทงการกาหนดตวชวด

ผลผลตและตวชวดผลลพธ ตลอดจนการตดตามผลดวยตนเองและการประเมนผลโดย

หนวยงานกลางจากภายนอก แมวาจะมการจดทาคารบรองการปฏบตราชการ แตตวชวดท

กาหนดยงไมสามารถพสจนไดวามความเชอมโยงกบเปาประสงคเชงยทธศาสตรกบผลลพธ

และผลผลตจรง อกทงการประเมนคะแนนยงมปญหาวามทมาจากผลผลตทครบถวนของ

หนวยงาน และมความถกตองตามหลกวชาการมากนอยเพยงใด

2.2.4 หนวยงานยงไมไดใหความสาคญตอการจดทาแผนปฏบตการระยะ

ยาวทมเปาหมายระยะยาว และเปาหมายประจาปทเชอมโยงกบกจกรรมและเชอมโยงกบ

งบประมาณ โดยเฉพาะการจดทาตนทนตอหนวย แมวาจะมแผนปฏบตราชการ 4 ปกตาม

แตกยงตอบความเชอมโยงระหวางผลผลตกบกจกรรมและงบประมาณไมไดชดเจน

2.2.5 หนวยงานยงไมไดพฒนาระบบบรหารจดการทเปนระบบยอยทสาคญ

ไดแก การจดทาแผนปฏบตการทมรายละเอยดกจกรรมตามระยะเวลาทกาหนด การจดทา

ระบบขอมลพนฐาน การใชระบบสารสนเทศเพอการจดการ การจดการกระบวนการวดผล

ความคมคา การตรวจสอบภายใน และการประเมนบคคลทโปรงใส

2.2.6 หนวยงานเนนการประเมนผลผลต แตไมไดใหความสาคญกบการ

ประเมนความคมคา โดยเฉพาะการประเมนประสทธผล และการประเมนผลกระทบ รวมทง

การประเมนผลเชงเทยบเคยงกบหนวยงานภายนอก ทาใหไมมขอเสนอแนะจากการ

ประเมนผลเพอปรบแผนกลยทธและแผนปฏบตการประจาป

2.3 วตถประสงคของการนาเครองมอ PART มาใชวดระดบความสาเรจของการ

ของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ

2.3.1 เพอใหหนวยงานภาครฐจดทางบประมาณตามระบบงบประมาณแบบ

มงเนนผลงานตามยทธศาสตร โดยตอบสนองความตองการของกลมเปาหมายทกาหนดไว

2.3.2 เพอใหหนวยงานภาครฐสามารถวดระดบความสาเรจในเชงประสทธ-

ภาพ ประสทธผล และความคมคา

55

2.3.3 เพอใหขอมลสารสนเทศทสาคญประกอบการตดสนใจในกระบวนการ

จดการงบประมาณของสานกงบประมาณ หนวยงานภาครฐ ฝายบรหาร และฝายนตบญญต

2.4 องคประกอบในการวดระดบความสาเรจในการดาเนนงานจากการใชจาย


PART เปนเครองมอทสามารถวดผลสาเรจของการดาเนนงานจากการใช

จายงบประมาณไดตงแตกอนการดาเนนงาน (คอ การจดทาคาของบประมาณ) ระหวางการ

ดาเนนงาน (คอ การบรหารงบประมาณ) และหลงการดาเนนงาน (คอ การประเมนผลงาน

และการใชจายงบประมาณ) โดยองคประกอบในการวดระดบความสาเรจในการดาเนนงาน

จากการใชจายงบประมาณ จะวดระดบความสาเรจใน 5 มต 30 ประเดนคาถาม และคา

คะแนน 100 คะแนน ดงน

2.4.1 มตจดมงหมายและรปแบบ ( Purpose and Design) ประกอบดวย 6

ประเดนคาถาม คาคะแนนรวม 10 คะแนน ซงเปนการวดเพอตรวจสอบการกาหนด

เปาหมายขององคกร/สวนราชการวามความสอดคลองกบเปาหมายระดบสงอยางถกตองตรง

ประเดนหรอไมตามแนวคดการกระจายงานลงสการปฏบต (cascade) ของระบบงบประมาณ

แบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร

2.4.2 มตการวางแผนกลยทธ ( Strategic Planning) ประกอบดวย 7

ประเดนคาถาม คาคะแนนรวม 20 คะแนน ซงเปนการวดเพอตรวจสอบการแปลงเปาหมาย

(Purpose and Design) ขององคกร/สวนราชการมาเปนแผนกลยทธวามความสอดคลอง

เหมาะสม และเปนไปไดในทางปฏบตหรอไม

2.4.3 มตความเชอมโยงงบประมาณ ( Performance Budget Cascade)

ประกอบดวย 5 ประเดนคาถาม คาคะแนนรวม 20 คะแนน ซงเปนการวดเพอตรวจสอบการ

จดสรรงบประมาณตามยทธศาสตรในระดบตางๆ วามความสมพนธและความเชอมโยงกน

หรอไม

2.4.4 มตการบรหารจดการ ( Implementation) ประกอบดวย 7 ประเดน

คาถาม คาคะแนนรวม 20 คะแนน ซงเปนการวดเพอตรวจสอบการนาแผนกลยทธทกาหนด

ไวไปปฏบตงานจรงวามการใชแผนกลยทธเปนแนวทางในการดาเนนงานหรอไม อยางไร

2.4.5 มตการประเมนผลในระดบผลผลต/ผลลพธ ( Result) ประกอบดวย 5

ประเดนคาถาม คาคะแนนรวม 30 คะแนน ซงเปนการวดเพอวดความสาเรจจากการ

ดาเนนงานวาเปนไปตามเปาหมายขององคกร/สวนราชการทกาหนดหรอไม

ทงน ในการวเคราะหระดบความสาเรจของแตละมตจะใชวธการใหคะแนน

(Scoring) และคาคะแนนทไดมาจดระดบความสาเรจ ( Rating) โดย 1) คะแนนรวมนอยกวา

60 คะแนน อยในระดบทตองแกไข 2) คะแนนรวมอยในชวง 65-85 คะแนน อยในระดบปาน

กลาง ยงตองมการปรบปรงอยางตอเนอง และ 3) คะแนนรวมมากกวา 85 คะแนน อยใน

ระดบด (ตองรกษาระดบคะแนนใหเปนมาตรฐานตลอดไป) ซงขอมลทไดจากการวเคราะห

56

ระดบความสาเรจ 5 มตดงกลาวจะเปนสารสนเทศทสาคญสาหรบรฐบาลในการตดสนใจ

บรหารจดการเชงนโยบาย และสาหรบสานกงบประมาณในการจดการงบประมาณและ

สาหรบหนวยงานในการปรบปรงพฒนาการดาเนนงาน

2.5 ชดคาถามของเครองมอวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงานจาก

การใชจายงบประมาณ

ชดคาถามของเครองมอวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงานจาก

การใชจายงบประมาณ ( PART) จะสอดคลองกบองคประกอบในการวดระดบความสาเรจใน

การดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ โดยประกอบดวยชดคาถาม 5 ชดคาถาม จานวน

30 ขอคาถาม ดงน

2.5.1 คาถามชด ก : จดมงหมายและรปแบบ ชดคาถามนมวตถประสงค

เพอทราบถงการเชอมโยงความสมพนธระหวางเปาหมายยทธศาสตรของชาตกบเปาหมาย

ยทธศาสตรกระทรวงและเปาหมายการใหบรการของกรม (หรอเทยบเทา) รวมทงการ

ตอบสนองความตองการตอกลมเปาหมาย ซงเปนพนฐานในการวางแผนกลยทธของ

หนวยงาน การเชอมโยงผลผลตกบงบประมาณ การบรหารจดการ และการกาหนดตวชวด

ผลผลตและผลลพธเพอการประเมนผลของหนวยงาน โดยอางองจากกฎหมายตางๆ ท

เกยวของ แผนยทธศาสตร แผนปฏบตการ แผนงบประมาณและเอกสารอนๆ ทเกยวของ

ประกอบดวยขอคาถามยอย 6 คาถาม ดงน

1) คาถาม ก-1 ทาน มความเขาใจ เปาหมายยทธศาสตร เปาหมาย

ใหบรการของกระทรวง และยทธศาสตรกระทรวงทหนวยงานของทานตองรบผดชอบ

ดาเนนการใหบรรลผลสาเรจหรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหาร

ระดบสงของหนวยงานแสดงความเขาใจวา หนวยงานมสวนรบผดชอบเปาหมาย

ยทธศาสตรชาต เปาหมายการใหบรการของกระทรวงและยทธศาสตรกระทรวง

อยางใดบาง

2) คาถาม ก-2 เปาหมายการใหบรการของหนวยงานททานกาหนด

มความสอดคลองและเหมาะสม ตอการนาสงเปาหมายระดบสงหรอไม อยางไร โดย

วตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงของหนวยงานระบความเชอมโยงในการ

กาหนดเปาหมายการใหบรการของหนวยงานกบเปาหมายของชาต

3) คาถาม ก-3 หนวยงานของทาน กาหนดความตองการ ปญหา

หรอเรองทสนใจ ของกลมเปาหมาย หรอไม อยางไร โดยมวตถประสงคเพอใหผบรหาร

ระดบสงของหนวยงานระบความตองการ ปญหาหรอเรองทสนใจของกลมเปาหมายทชดเจน

4) คาถาม ก-4 ผลผลตทกาหนดเปนสวนสาคญทตอบสนองความ

ตองการ ปญหาหรอเรองทสนใจของกลมเปาหมาย และเปาหมายระดบสงหรอไม อยางไร

โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงของหนวยงานระบ ผลผลต/โครงการ ท

ตอบสนองความตองการ ปญหาหรอเรองทสนใจของกลมเปาหมาย

57

5) คาถาม ก-5 การกาหนดผลผลตของหนวยงาน มการพจารณา

ความซาซอน ของผลผลตของหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนหรอไม กรณทหนวยงานม

ความซาซอนกบผลผลตของหนวยงานอน สามารถจาแนกลกษณะผลผลตทแตกตางกน

ไดหรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงของหนวยงาน

กาหนดผลผลตทมลกษณะไมซาซอนกบหนวยงานอนหรอกรณมความซาซอนสามารถแสดง

ลกษณะเฉพาะหรอความแตกตางของผลผลตได

6) คาถาม ก-6 หนวยงานได คานงถงอปสรรคและขอจากด (อาท

ดานกฎหมาย ระเบยบ โครงสรางสวนราชการ และปจจยในกระบวนการปฏบตงาน) ทมตอ

การนาสงผลผลตหรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงของ

หนวยงานคานงถงอปสรรคและขอจากด (อาท ดานกฎหมาย ระเบยบ โครงสรางสวน

ราชการ และปจจยในกระบวนการปฏบตงาน) ทมผลตอการนาสงผลผลตทอาจเปนสาเหต

ของขอบกพรองตอประสทธภาพและประสทธผลของหนวยงาน

2.5.2 คาถามชด ข : การวางแผนกลยทธ ชดคาถามนมวตถประสงคเพอให

หนวยงานกาหนดแผนกลยทธใหสอดคลอง เชอมโยงกบการบรรลเปาหมายเชงยทธศาสตร

เปาหมายการใหบรการของกระทรวง และเปาหมายการใหบรการของหนวยงาน

ประกอบดวยคาถามยอย 7 คาถาม ดงน

1) คาถาม ข-1 หนวยงานจดทาแผนกลยทธทแสดงความเชอมโยง

และถายทอดภารกจจากจดมงหมายของรฐบาล (เปาหมายเชงยทธศาสตร) มายงผลลพธ

ผลผลต และกจกรรมตามลาดบหรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหาร

ระดบสงทรบผดชอบดานยทธศาสตรและดานประเมนผลของหนวยงานแสดงความเชอมโยง

จดมงหมายของรฐบาลถายทอดลงมายงผลลพธและผลผลตจากการจดทากจกรรมของ


2) คาถาม ข-2 แผนกลยทธกาหนด เปาหมายระดบผลผลตระยะ

ยาวหรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงทรบผดชอบดาน

ยทธศาสตรและดานประเมนผลของหนวยงานแสดงเปาหมายระยะยาวระดบผลผลต

3) คาถาม ข-3 แผนกลยทธของหนวยงาน กาหนดเปาหมายระยะ

ยาวทสงผลตอความสาเรจของผลลพธ (เปาหมายการใหบรการของกระทรวง) ททาทาย (ม

ประสทธภาพสงขน) หรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงท

รบผดชอบดานยทธศาสตรและดานประเมนผลของหนวยงานแสดงเปาหมายระยะยาวทม

ประสทธภาพสงขน

4) คาถาม ข-4 แผนกลยทธของหนวยงาน จาแนกเปาหมาย

ผลผลตเปนรายป หรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงท

รบผดชอบดานยทธศาสตรและดานประเมนผลของหนวยงานแสดงเปาหมายการทางานราย

ปทชดเจน

58

5) คาถาม ข-5 แผนกลยทธของหนวยงานได กาหนดวธการ

ประสานความรวมมอ กบหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและภาคเอกชนหรอไม อยางไร

โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงทรบผดชอบดานยทธศาสตรและดาน

ประเมนผลของหนวยงานใหความสาคญตอการประสานความรวมมอกบหนวยงานท

เกยวของทงภาครฐและภาคเอกชน

6) คาถาม ข-6 แผนกลยทธของหนวยงานกาหนดใหม แผนการ

ประเมนผลการปฏบตงาน ทมคณภาพดานขอบเขตของเนอหาทจาเปนเพอการปรบปรง

อยางสมาเสมอ โดยประเมนตนเอง และโดยผประเมนอสระ หรอไม อยางไร โดย

วตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงทรบผดชอบดานยทธศาสตรและดานการ

ประเมนผลของหนวยงานกาหนดแผนการประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงานดวย

ตนเองและประเมนโดยผประเมนอสระ

7) คาถาม ข-7 หนวยงานกาหนดใหมกระบวนการวเคราะหการ

เปลยนแปลงดานยทธศาสตรชาต ยทธศาสตรกระทรวง และ/หรอกฎหมายและระเบยบ

ปฏบตทเกยวของเพอนามา ทบทวนกลยทธ ของหนวยงานหรอไม อยางไร โดย

วตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงทรบผดชอบดานยทธศาสตรและดาน

ประเมนผลของหนวยงานใหความสาคญตอการเปลยนแปลงนโยบายของรฐบาล กฎหมาย

และระเบยบปฏบตซงมผลตอการปฏบตงานตามกลยทธและการปรบกลยทธของหนวยงาน

2.5.3 คาถามชด ค : ความเชอมโยงงบประมาณ ชดคาถามนมวตถประสงค

เพอทราบถงการจดทาแผนปฏบตราชการประจาปและความเชอมโยงระหวางผลผลต

กจกรรม และงบประมาณ/ทรพยากร รวมทงการกาหนดตวชวดความสาเรจตามระยะเวลาท

กาหนดทกกจกรรมหลก ประกอบดวยคาถามยอย 5 คาถาม ดงน

1) คาถาม ค-1 หนวยงานกาหนดเปาหมายผลผลตประจาป ซง

แสดงใหเหนความกาวหนาในการบรรลเปาหมายผลผลต ตามแผนงบประมาณใน

แผนปฏบตราชการ 4 ป หรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารท

รบผดชอบดานการจดทาแผนปฏบตการประจาปของหนวยงานกาหนดเปาหมายผลผลต

จาแนกรายป ซงแสดงใหเหนความกาวหนาในการบรรลเปาหมายผลผลตสะสมระยะยาว

2) คาถาม ค-2 หนวยงาน กาหนดกจกรรมหลกทมความ

เชอมโยงกบทรพยากรทตองการ ซงสนบสนนใหบรรลเปาหมายผลผลตประจาปหรอไม

อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารทรบผดชอบดานการจดทาแผนปฏบต

การประจาปของหนวยงานกาหนดกจกรรมหลกทมความเชอมโยงกบการบรรลเปาหมาย

ของผลผลต และกาหนดทรพยากรทตองการของแตละกจกรรมหลกทนาสงผลผลต

3) คาถาม ค-3 หนวยงานกาหนด ตวชวดความกาวหนา ตาม

ระยะเวลาทกาหนดทก กจกรรมหลก หรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอให

59

ผบรหารทรบผดชอบดานการจดทาแผนปฏบตการประจาปของหนวยงานกาหนด/แสดง

ตวชวดความกาวหนาตามระยะเวลาทกาหนดทกกจกรรมหลก

4) คาถาม ค-4 หนวยงานกาหนดใหม กจกรรมเพอคานวณ

ตนทนตอหนวยผลผลต หรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถาม เพอใหผบรหารท

รบผดชอบดานการจดทาแผนปฏบตการประจาปของหนวยงานจดทาตนทนตอหนวยผลผลต

5) คาถาม ค-5 หนวยงานมการ พจารณาผลการปฏบตงานทผาน

มา เพอเปนแนวทางใน การกาหนดเปาหมายผลผลตประจาป หรอไม อยางไร โดย

วตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารทรบผดชอบดานการจดทาแผนปฏบตการประจาป

ของหนวยงานตระหนกถงการทบทวนเปาหมายผลผลตจากผลการปฏบตงานในระยะเวลาท

ผานมา

2.5.4 คาถามชด ง : การบรหารจดการ ชดคาถามนมวตถประสงคเพอทราบ

ถงระบบการบรหารจดการในดานการวางแผน ระบบสารสนเทศและระบบขอมล การนา

ตนทนตอหนวยผลผลตไปใชประโยชน กระบวนการวดผลการดาเนนงาน และ/หรอปรบปรง

การดาเนนงานใหมประสทธภาพและความคมคา การตรวจสอบทางการเงน และการประเมน

บคคลทสมพนธกบการนาสงผลผลต ประกอบดวยคาถามยอย 7 คาถาม ดงน

1) คาถาม ง-1 หนวยปฏบตนาสงผลผลต ของหนวยงานมการ

จดทาและบรหารแผนปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณ ประจาป ซง

ประกอบดวยขนตอนและระยะเวลาใหบรรลเปาหมายทกาหนดของแตละผลผลตหรอไม

อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหหนวยปฏบตนาสงผลผลตของหนวยงานกาหนด

แผนปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณประจาป ซงประกอบดวยขนตอนและ

ระยะเวลาใหบรรลเปาหมายทกาหนดของแตละผลผลตทชดเจน

2) คาถาม ง-2 หนวยปฏบตนาสงผลผลต ของหนวยงาน มการ

จดทาระบบรายงานขอมลยอนกลบของแตละผลผลตทเชอถอได และตรงตามกาหนดเวลา

หรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหหนวยปฏบตนาสงผลผลตของหนวยงาน

ใหความสาคญกบระบบขอมลจากหนวยปฏบตของแตละผลผลตทเชอถอไดและตรงตาม

กาหนดเวลา

3) คาถาม ง-3 หนวยปฏบตนาสงผลผลต ของหนวยงานมการนา

ขอมลทรวบรวมและประมวลผลจากขอ ง-2 มาใช ในการบรหารจดการและปรบปรงการ

ดาเนนการใหดขน หรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหหนวยปฏบตนาสง

ผลผลตของหนวยงานใหความสาคญตอการนาระบบขอมลและสารสนเทศทเกยวของไปใช

ในการปรบแผน

4) คาถาม ง-4 หนวยปฏบตนาสงผลผลต ของหนวยงานมการนา

ตนทนตอหนวยผลผลตไปใช ประโยชนในการบรหารจดการหรอไม อยางไร โดย

60

วตถประสงคของคาถามเพอใหหนวยปฏบตนาสงผลผลตของหนวยงานใหความสาคญตอ

การประหยดคาใชจายตอหนวยผลผลต

5) คาถาม ง-5 หนวยปฏบตนาสงผลผลต ของหนวยงาน ม

กระบวนการจดการทชวยวดผลการดาเนนงาน และ/หรอปรบปรงการดาเนนงาน ใหม

ประสทธภาพและความคมคาหรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหหนวย

ปฏบตนาสงผลผลตของหนวยงานกาหนดกระบวนการจดการทชวยวดผลการดาเนนงาน

และ/หรอปรบปรงการดาเนนงานใหมประสทธภาพและประสทธผลตอคาใชจาย

6) คาถาม ง-6 หนวยปฏบตนาสงผลผลต ของหนวยงานมการ

รายงานผลการตรวจสอบทางการเงนทแสดงถงประสทธภาพการจดการทางการเงน และ

เปนไปตามกฎขอบงคบทเกยวของ หรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอให

หนวยปฏบตนาสงผลผลตของหนวยงานแสดงใหเหนถงประสทธภาพการจดการทางการเงน

7) คาถาม ง-7 หนวยปฏบตนาสงผลผลต ของหนวยงาน มการ

ประเมนบคคล ผรบผดชอบผลผลตในการนาสงผลผลตวามประสทธภาพหรอไม อยางไร

โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหหนวยปฏบตนาสงผลผลตของหนวยงานแสดงถงวธการ

ประเมนประสทธภาพของบคลากรทสมพนธกบการนาสงผลผลต

2.5.5 คาถามชด จ : การประเมนในระดบผลผลต/ผลลพธ ชดคาถามนม

วตถประสงคเพอทราบถงความกาวหนาของผลผลตและผลลพธ ประสทธภาพในการ

ดาเนนงาน ความคมคาเชงเศรษฐกจ และ/หรอสงคม การเทยบเคยงผลผลตของสวนราชการ

และหนวยงานเอกชนอน และผลการประเมนจากผประเมนอสระ ประกอบดวย คาถาม 5

คาถาม ดงน

1) คาถาม จ-1 โปรดแสดงความกาวหนาโดยการ เปรยบเทยบ

ผลลพธทไดกบเปาหมายผลลพธระยะยาวตามตวชวดทกาหนดไว ( โยงกบขอ ข-3 ) โดย


ประเมนผลของหนวยงานแสดงถงความกาวหนาโดยการเปรยบเทยบผลลพธทไดกบ

เปาหมายผลลพธระยะยาว

2) คาถาม จ-2 โปรดแสดงความกาวหนาโดยการ เปรยบเทยบ

ผลผลตทไดกบเปาหมายผลผลตประจาป ตามตวชวดทกาหนดไว ( โยงกบขอ ข-4 ) โดย


ประเมนผลของหนวยงานแสดงถงความกาวหนาโครงการเปรยบเทยบผลผลตทไดกบ

เปาหมายผลผลตประจาป

3) คาถาม จ-3 ผลการดาเนนงานของหนวยงานม ประสทธภาพ

สงขนและมความคมคาเชงเศรษฐกจและ/หรอสงคมหรอไม อยางไร ( โยงกบขอ ง-5 ) โดย

วตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงทรบผดชอบดานยทธศาสตรและดาน

61

ประเมนผลของหนวยงานแสดงถงประสทธภาพและประสทธผลตอคาใชจาย ( Cost-

Effectiveness) สงขน โดยองตามแนวทางท สคช.และ สงป.กาหนด

4) คาถาม จ-4 หนวยงานมการ เปรยบเทยบผลผลตและ

เปาหมายผลผลตกบสวนราชการฯ และหนวยงานเอกชนอนทมลกษณะเหมอน/คลายคลง

กนหรอไม อยางไร โดยวตถประสงคของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงทรบผดชอบดาน

ยทธศาสตรและดานประเมนผลของหนวยงานแสดงถงการวดประสทธภาพเชงเทยบเคยง

(External Benchmark) กบหนวยงานอน

5) คาถาม จ-5 ผลการประเมนจากผประเมนอสระ แสดงใหเหนวา

หนวยงานบรรลผลสาเรจในระดบผลผลต และผลลพธหรอไม อยางไร โดยวตถประสงค

ของคาถามเพอใหผบรหารระดบสงทรบผดชอบดานยทธศาสตรและดานประเมนผลของ

หนวยงานแสดงถงการบรรลผลสาเรจในระดบผลผลตและผลลพธจากการประเมนผลของผ

ประเมนอสระ

ทงน ชดคาถามของเครองมอวเคราะหระดบความสาเรจของการ

ดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ ( PART) ดงกลาว สามารถเชอมโยงวตถประสงคของ

ชดคาถาม ก-จ และคาถามยอยในแตละชดคาถามไดตามแผนภาพท 17

ภาพท 17 ความเชอมโยงของวตถประสงคของชดคาถามของเครองมอวเคราะหระดบ ความสาเรจของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ (PART) ทมา : มณฑน ใหญสวาง. 2550. การประเมนผลโดยใชเครองมอวเคราะหระดบความสาเรจ ของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ กรณศกษา สานกเลขาธการนายกรฐมนตร,

หนา 18

62

บทบาทและความรบผดชอบของสถาบนอดมศกษา ดวยมลเหต และวตถประสงคของการนาเครองมอวเคราะหระดบความสาเรจของการ

ดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ ( PART) ตามขอ 2. 2 และ 2.3 ดงกลาวขางตน

คณะรฐมนตรในการประชมเมอวนท 4 ธนวาคม 2550 จงไดมมตเหนชอบใหหนวยงาน

ภาครฐทไดรบงบประมาณตามพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาปตงแต

ปงบประมาณ พ.ศ.2552 เปนตนไป รายงานผลการวเคราะหระดบความสาเรจของการ

ดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ ( PART : Performance Assessment Rating Tool)

ใหสานกงบประมาณเพอใชเปนขอมลประกอบการตดสนใจในกระบวนการจดการ

งบประมาณ และจดทารายงานเสนอคณะรฐมนตร ดงนน สถาบนอดมศกษาจงมบทบาทและ

ความรบผดชอบดาเนนการเพอรองรบการประเมนผลการปฏบตราชการตามกรอบของสานก

งบประมาณดงกลาว ทงระดบสถาบนและระดบคณะวชา/สานก/สถาบน ดงน

1. บทบาทและความรบผดชอบระดบสถาบน

1.1 ขนเตรยมการเพอขอจดสรรงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ ( Per-

evaluation)

1.1.1 กอนการจดทาคาของบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ สถาบน

อดมศกษา/มหาวทยาลยดาเนนการ ดงน

1) วเคราะหและทาความเขาใจเปาหมายยทธศาสตร ชาต (นโยบาย

รฐบาล) ยทธศาสต รการจดสรรงบประมาณ (ในแตละปงบประมาณ) ยทธศาสตรกระทรวง

และเปาหมายการใหบรการของกระทรวง พรอมทงจดทาผงหรอแผนทยทธศาสตร

(Strategy Map) เพอแสดงความเชอมโยง/ความสอดคลองกนตงแตยทธศาสตรชาตจนถง

ผลผลตของมหาวทยาลย (ยทธศาสตร ชาต /แผนบรหารราชการแผนดนของรฐบาล →

ยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณประจาปงบประมาณ →ยทธศาสตรกระทรวง →

เปาหมายการใหบรการของกระทรวง →เปาหมายการใหบรการของมหาวทยาลย →

ผลผลต/โครงการ→กจกรรมหลกในการนาสงผลผลต/โครงการ) (สาหรบตอบคาถามขอ ก-1

และ ก-2)

2) วเคราะหแผนกลยทธ (กรณทไดมการจดทา) วาไดมการกาหนด

เนอหาในการวเคราะห SWOT ในประเดนสงคมวฒนธรรมทเกยวของกบความตองการของ

ประชาชน หรอปญหาสงคม หรอขอเรยกรองของกลมบคคลทมสวนไดเสย รวมทงไดมการ

เปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders : internal, marketplace และ external) เขา

รวมในการจดทาแผนกลยทธ โดยวธใดวธหนงทกาหนดในขอ 9 ของระเบยบสานก

นายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ.2548 รวมทงตรวจสอบ/

วเคราะหวาผลผลต/โครงการทกาหนดไววามสวน/สามารถตอบสนองความตองการของ

63

กลมเปาหมายผรบบรการทตองการขอรบบรการจากมหาวทยาลยหรอปญหาของสงคมท

หนวยงานตองรบเรงดาเนนการแกไข หรอขอเรยกรองของกลมบคคลทมสวนไดเสยหรอ

ขอเสนอแนะจากรายงานวจยของมหาวทยาลย และนกวชาการเกยวกบการปองกนไมใหเกด

ปญหาสงคมในเปาหมายตางๆ (สาหรบตอบคาถามขอ ก-3 และ ก-4) นอกจากนน ตอง

อธบายหรอจาแนกความแตกตางของผลผลตทเปนผลผลตของมหาวทยาลย (ผลผลตอยาง

เดยวกน) กบของมหาวทยาลย/หนวยงานอนทงทเปนหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนและ

ตองวเคราะหวามประเดนอะไรบางทเปนอปสรรคจากปจจยภายนอกและขอจากดในการ

ตอบสนองปจจยภายนอกทงในระดบประเทศและระดบสากล (เชน การแกไขกฎหมายและ

ระเบยบ การปรบโครงสรางสวนราชการ และการควบคมปจจยในกระบวนการปฏบตงานให

เปนไปตามคณภาพตามมาตรฐานสากล) ทมผลตอการนาสงผลผลต/โครงการ (สาหรบตอบ

คาถามขอ ก-5 และ ก-6)

3) วเคราะหและจดทาผง/แผนทยทธศาสตร ( Strategy Map) ท

แสดงความเชอมโยง ( Cascading) กลยทธระดบมหาวทยาลยลงมายงผลผลตและกจกรรม

หลกของมหาวทยาลย และตรวจสอบวาผลผลตทกาหนดขนมเปาหมายและตวชวดเชง

รปธรรมทครบ 4 มต (เชงปรมาณ เชงคณภาพ เชงเวลา และเชงตนทน) เมอสนสดปสดทาย

ของแผนฯ และมการจาแนกเปนรายปหรอไม อยางไร (สาหรบตอบคาถามขอ ข-1, ข-2 และ

ข-4) รวมทงจะตองพจารณาวาไดมการกาหนดตวชวดเชงรปธรรมทสามารถระบ “กลม

เปาหมายทไดรบผลประโยชน ” “ปรมาณและ/หรอคณภาพตามมาตรฐานของผลประโยชน ”

“เวลาทวดผล ” “สถานทวดผล ” เมอสนสดปสดทายของแผนกลยทธและจะตองกาหนด

“ผลลพธ ” ททาทายทระบปรมาณ “กลมเปาหมายทไดรบผลประโยชน ” ทเพมขนหรอ

“ปรมาณของผลประโยชน ” ทเพมขน หรอ “คณภาพตา มมาตรฐานของผลประโยชน ” ท

เพมขน (สาหรบตอบคาถามขอ ข-3)

4) วเคราะห/ตรวจสอบวาแผนกลยทธได มการกาหนดหรอระบถง

ความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและภาคเอกชนในการผลต/นาสงผลผลต

กรณมความรวมมอ ตองตรวจสอบวธการประสานความรวมมอทกาหนดไวในบนทก

ขอตกลง (MOU หรอสญญา) (สาหรบตอบคาถามขอ ข-5 ) และตรวจสอบวาแผนกลยทธม

การกาหนดกลยทธหรอแผนการประเมนผลการปฏบตงานทมคณภาพดานขอบเขตของ

เนอหาเพอการปรบปรงอยางสมาเสมอในชวงระยะเวลาของแผน (4 ป หรอ 5 ป) โดย

ประเมนตนเองและโดยผประเมนอสระ (สาหรบตอบคาถามขอ ข-6) รวมทงตรวจสอบวา

แผนกลยทธไดกาหนดกระบวนการ/กลไกในการทบทวนกลยทธเพอใหสอดคลองกบการ

เปลยนแปลงตามยทธศาสตรชาต ยทธศาสตรกระทรวง และ/หรอขอกฎหมายและระเบยบ

64

ปฏบตทเกยวของ และกรณทมการทบทวนตองมเอกสารทแสดงผลการทบทวนวากลยทธใด

ทยงคงใชอยเพมขนใหม และยกเลก (สาหรบตอบคาถาม ข-7)

5) วเคราะห/ตรวจสอบวาเปาหมายผลผลตประจาปในแผนปฏบต

ราชการ 4 ป วามการกาหนดเปาหมายผลผลตประจาป ซงแสดงใหเหนความกาวหนาของ

ผลผลตแตละปเปรยบเทยบกบผลผลตในปสดทายของแผนฯ รวมทงเกณฑหรอคาเปาหมาย

ตวชวด ซงแสดงใหเหนความกาวหนาทเพมขนของผลผลตแตละป และจดทาแผนภมการ

จาแนกกจกรรมหลกและรายละเอยดกจกรรมในแตละผลผลต และการคานวณงบประมาณท

สมพนธกบหนวยนบของกจกรรมหลก (สาหรบตอบคาถามขอ ค-1 และ ค-2) นอกจากน ยง

ตองตรวจสอบวามการกาหนดตวชวดความกาวหนาตามระยะเวลาทกาหนดทกกจกรรมหลก

เพอทจะไดนาไปใชในแบบรายงาน สงป.301 ตงแต เมอตนปงบประมาณ และตวชวดม

“หนวยนบ ” ของปรมาณงานทเปนรปธรรมชดเจนเพยงพ อทจะใชในการตดตามผลการ

ปฏบตงาน (สาหรบตอบคาถามขอ ค-3)

6) ตรวจสอบวา การจดทาตนทนตอหนวยผลผลตตามหลกเกณฑท

กรมบญชกลางกาหนด ไดแก ขอมลเกยวกบผลผลต กจกรรม ศนยตนทน คาใชจายตาม

เกณฑคงคาง ทงคาใชจายทางตรงและคาใชจายทางออม และเกณฑการปนสวน (สาหรบ

ตอบคาถามขอ ค-4) และตรวจสอบ/ดาเนนการพจารณาผลการปฏบตงานทผานมาเพอ

ทบทวนเปาหมายผลผลตประจาป โดยมการนาขอเสนอแนะจากการทบทวน/การรายงานผล

การปฏบตงานทผานมาเปนแนวทางในการกาหนดเปาหมายผลผลตประจาปในปตอไป

(สาหรบตอบคาถามขอ ค-5)

1.2 ขนการบรหารงบประมาณรายจายประจาป ( Process Evaluation)

จดทา/กาหนดวธการและกระบวนการ/กลไกการบรหารจดการเพอใหคณะ/

สานก/สถาบน (หนวยปฏบตนาสงผลผลต) ดาเนนการและรายงานผลการดาเนนงาน

1.3 ขนการประเมนผลผลต/ผลลพธ ( Post Evaluation)

สถาบนอดมศกษา/มหาวทยาลยจะตองดาเนนการ 1) รายงานความ

กาวหนาโดยการเปรยบเทยบผลลพธทไดกบเปาหมายผลลพธระยะยาวตามตวชวดท

กาหนดไวในแผนกลยทธ (โยงกบขอ ข-3) (สาหรบตอบคาถามขอ จ-1) และเปรยบเทยบ

ผลผลตทไดกบเปาหมายผลผลตประจาปงบประมาณ (โยงกบขอ ข-4) (สาหรบตอบคาถาม

ขอ จ-2) 2) รายงานการประเมนความคมคาตามแนวทางท สคช. และสงป.กาหนด (โยงกบ

ขอ ง-5) (สาหรบตอบคาถามขอ จ-3) 3) รายงานการเปรยบเทยบผลผลตและเปาหมาย

ผลผลตกบสวนราชการฯ (สถาบนอดมศกษา/มหาวทยาลยของรฐหรอในกากบ) และ

หนวยงานเอกชนอน (มหาวทยาลยเอกชน) ทมลกษณะเหมอน/คลายคลงกน (สาหรบตอบ

65

คาถามขอ จ-4) และ 4) รายงานจากผประเมนอสระทแสดงความสาเรจในระดบผลผลตและ

ผลลพธ (สาหรบตอบคาถามขอ จ-5)

1.4 ขนการรายงานผลการวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงานจากการ

ใชจายงบประมาณ

เมอสถาบนอดมศกษา/มหาวทยาลยไดดาเนนการตามขนตอน 1.1-1.3 (ขอ

1.1-1.3) แลวกจะตองรายงานผลการวเคราะหฯ ใหสานกงบประมาณ เพอพจารณากอนการ

จดสงคาของบประมาณรายจายประจาป เพอทสานกงบประมาณจะไดวเคราะหและใชเปน

ขอมลประกอบการจดสรรงบประมาณรายจายประจาปตอ ไป ทงนการรายงานผลการ

วเคราะหฯ จะตองรายงานผานระบบ Internet ของสานกงบประมาณ ( www.bb.go.th คลกท

ปม PART) และรายงานดวยเอกสาร พรอมเอกสารประกอบคาตอบ/การวเคราะหใหสานก

งบประมาณใหครบทกผลผลต/โครงการดวย

2. บทบาทและความรบผดชอบระดบคณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยนาสง

ผลผลต

คณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาในฐานะหนวยนาสงผลผลตจะม

บทบาทและความรบผดชอบในการวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงานจากการใช

จายงบประมาณ (PART) ตามคาถามชด ง : การบรหารจดการ ดงน

2.1 การบรหารจดการการเงนและงบประมาณ

2.1.1 การจดทาแผนปฏบตงานและแผนการใชจายประจาปงบประมาณ

เมอคณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาไดรบการจดสรร

งบประมาณแลว (พระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาปไดรบอนมตจากรฐสภา) กจะ

ตองจดทาแผนปฏบตการประจาปหรอแผนปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณ

ประจาปสงใหฝายการคลง/กองคลง (จดทาเมอตนปงบประมาณ) เพอจดทาแผนปฏบตงาน

และแผนการใชจายงบประมาณประจาปงบประมาณในภาพรวมของมหาวทยาลยเสนอสานก

งบประมาณเพอพจารณาใหความเหนชอบตามระเบยบวาดวยการบรหารงบประมาณ พ.ศ.

2548 หมวด 1 ทงน แผนปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณประจาปดงกลาว นอก

จากจะตองจดทา/ดาเนนการตามทมหาวทยาลย/สานกงบประมาณกาหนดแลว คณะ/สานก/

สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาจะตองจดทาแผนปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณ

ประจาปทมรายละเอยดหรอประกอบดวยขนตอน ระยะเวลา และงบประมาณ (เชน แผนภม

Bar Chart แสดงแผนงานและแผนเงน) สาหรบใชในการบรหารแผนปฏบตงานและแผนการ

ใชจายงบประมาณประจาป เพอใหบรรลเปาหมายทกาหนดของแตละ ผลผลต (สาหรบตอบ

คาถามขอ ง-1) และใชสาหรบการรายงานผลการปฏบตงาน (การเปรยบเทยบผลการ

ปฏบตงานกบแผนการปฏบตงาน) และการรายงานผลการใชจายเงนงบประมาณจรงกบเงน

http://www.bb.go.th/�

66

ทไดรบการจดสรร (การเปรยบเทยบรายจายจรงกบเงนทจดสรร) เปนรายเดอนหรอรายไตร

มาส (สาหรบตอบคาถามขอ ง-2)

2.1.2 การนาตนทนตอหนวยผลผลต ( Unit Cost) มาใชประโยชน

คณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาจะตองนาผลการจดทา

ตนทนตอหนวยผลผลต (ตามคาถามขอ ค-4) มาประชมปรกษาหารอหรอพจารณาในการ

ประชมคณะกรรมการประจาคณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาหรอคณะกรรมการ

ชดอนๆ หรอชดทแตงตงเพอการนโดยเฉพาะ เพอการวางแผนและกาหนดมาตรการในการ

ลดตนทนการผลตและการประหยดคาใชจายในการผลตและการใหบรการสาหรบการจดทา

คาของบประมาณในปงบประมาณตอไป (สาหรบตอบคาถามขอ ง-4)

2.1.3 การวดความคมคา

คณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาจะตองออกแบบ/กาหนด

หลกเกณฑและวธการวดผลในมตตางๆ (เชงปรมาณ เชงคณภาพมาตรฐาน เชงเวลาและเชง

ตนทน) รวมทงหลกเกณฑและวธการวดประสทธผลตอคาใชจายของหนวยงานทมผลตอ

กลมเปาหมายทระบการคานวณผลตอบแทนและคาใชจายทงเชงเศรษฐกจและสงคม โดย

การมสวนรวมของบคคลทกระดบตามแนวทางทสานกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคม

แหงชาตกาหนด (สาหรบตอบคาถามขอ ง-5)

2.1.4 การตรวจสอบทางการเงน

คณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาจะตองรายงานการ

ตรวจสอบทางการเงน ซงหนวยตรวจสอบภายในหรอสานกงานตรวจสอบภายในของ

มหาวทยาลยหรอสานกงานตรวจเงนแผนดนไดตรวจสอบแลวพบวาการจดการ ทางการเงน

ของคณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทามประสทธภาพและเปนไปตามกฎขอบงคบ

ทเกยวของในลกษณะทไมมขอทวงตงทเปนความผดทางวนย (สาหรบตอบคาถามขอ ง-6)

2.2 การบรหารจดการขอมลและสารสนเทศ

2.2.1 การจดทาระบบการรายงานและฐานขอมล

คณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาจะตองจดทาระบบการ

รายงานผลการปฏบตงานและผลการใชจายงบประมาณประจาปงบประมาณทเชอถอไดและ

ตรงตามกาหนดเวลา และมการพฒนาเพอการเชอมโยงเครอขายขอมลและสารสนเทศกบ

ภาควชา/สาขาวชา/หนวยปฏบตทเกยวของ รวมทงจดทาระบบฐานขอมลเพอการรายงานผล

และการจดทาแผนการปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณประจาปงบประมาณใน

ปงบประมาณถดไป (สาหรบตอบคาถามขอ ง-2 และ ง-5)

67

2.2.2 การพฒนาและจดทาระบบสารสนเทศ

คณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาจะตองทาขอมลการ

รายงานผลการปฏบตงานและผลการใชจายงบประมาณประจาปงบประมาณ (ตามคาถามขอ

ง-2) รวมทงขอมลในการวดผลตามมตตางๆ (ตามคาถามขอ ง-5) มาพฒนา/ออกแบบใหเปน

ระบบขอมลพนฐานเพอการวดผล ตงแต การจดเกบและรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล

และการนาผลการวเคราะหไปใชในการปรบปรงการดาเนนงาน โดยการมสวนรวมของ

บคลากรทกระดบ (สาหรบตอบคาถามขอ ง-5)

2.3 การบรหารจดการบคลากร

คณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาจะตองจดใหม ระบบการ

ประเมนผรบผดชอบ การนาสงผลผลต/กจกรรม ทงน ผรบผดชอบหลกในการนาสง

ผลผลต/กจกรรมของมหาวทยาลยดงกลาวคอ “อาจารย” หรอ “บคลากรสายวชาการ” ดงนน

คณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาจะตองจดทาภาระงานรายบคคล ( Workload)

ของอาจารย (แบบแสดงภาระงานขนตาของอาจารย/ประกาศของคณะ/สานก/สถาบนหรอ

หนวยงานเทยบเทากบภาระงานของอาจารย ประจาปการศกษา...) และจดทาแบบแสดง

สมรรถนะ ( Competencies) รายบคคลของอาจารยทสมพนธกบการนาสงผลผลต ไดแก

แบบประเมนผลการปฏบตงานเพอเลอนขนเงนเดอนประจาป ซงมเกณฑการใหคะแนนและ

เกณฑคะแนนขนตา-สงขององคประกอบหรอ Competencies ทใชในการประเมนผลการ

ปฏบตงานดงกลาว (สาหรบตอบคาถามขอ ง-7)

ทงน แนวทางการบรหารจดการภายใตระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตาม

ยทธศาสตร เพอรองรบการประเมนผลการดาเนนงานโดยใชเครองมอ PART ของสานก

งบประมาณ สามารถสรปเปนภาพได ดงน

68

ภาพ

ท 1

8 แน

วทาง

การบ

รหาร

จดกา

รภาย

ใตระ

บบงบ

ประม

าณแบ

บมงเ

นนผล

งานต

ามยท

ธศาส

ตรเพ

อรอง

รบกา

รประ

เมนโ

ดยเค

รองม

อ PA

RT

ทม

า : จ

กรพ

ล หน

กลาง

, 255

1. แ

นวทา

งการ

บรหา

รจดก

ารเช

งยทธ

ศาสต

รภาย

ใตระ

บบงบ

ประม

าณแบ

บมงเ

นนผล

งานต

ามยท

ธศาส

ตร

เพ

อการ

ประเ

มนผล

งานโ

ดยเค

รองม

อ PA

RT.

ww

w.p

lan.

ru.a

c.th

.new

eb/d

ata

69

บทท 4

การเตรยมการของสถาบนอดมศกษาเพอรองรบการประเมนผล

การปฏบตราชการ

การเตรยมการ : กรณสานกงาน ก.พ.ร.

1.จดทา/ทบทวนแผนกลยทธ

สานกงาน ก.พ.ร.ไดกาหนดกลไกและวธการจดทาคารบรอง และตดตาม

ประเมนผลการปฏบตราชการ ซงการจดทาคารบรองการปฏบตราชการ ประกอบดวย

ขนตอน 6 ขนตอน ดงน 1) สถาบนอดมศกษาพจารณากาหนด/ทบทวนและปรบปรงแผน

ยทธศาสตร (แผนกลยทธ) ประจาปงบประมาณ พ.ศ.....2) สถาบนอดมศกษาจดสงแผน

ยทธศาสตรและแผนปฏบตราชการประจาปงบประมาณ พ.ศ... ..ใหสานกงาน ก.พ.ร.

3) คณะกรรมการเจรจาขอตกลงและประเมนผล และสถาบนอดมศกษาเจรจาความเหมาะสม

ของตวชวด คานาหนก คาเปาหมายและเกณฑการใหคะแนน 4) สถาบนอดมศกษาลงนาม

คารบรองการปฏบตราชการกบเลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา 5) สถาบน

อดมศกษาดาเนนการตามคารบรองการปฏบตราชการและประเมนตนเองรอบ 6 เดอน 9

เดอน และ 12 เดอน และ 6) สภามหาวทยาลย/สถาบนพจารณาอนมตผลการประเมนรอบ

12 เดอน ดงนน ขนตอนการจดทาแผนกลยทธ/การทบทวนแผนกลยทธเปนขนตอนทสาคญ

ทจะตองเกดขนกอนทจะมการจดทาตวชวด และการจดทาคารบรองการปฏบตราชการ ทงน

เพอใหทราบทศทางขององคกร/สถาบนอดมศกษาวาจะดาเนนไปอยางไร และมเปาประสงค

หรอผลสาเรจอะไรทเปนทคาดหวงในระยะเวลา 4-5 ป (หรอขนอยกบอายของแผนฯ) และ

เพอใชเปนแนวทางในการกาหนดตวชวดและเปาหมายทเหมาะสมและสามารถสะทอน

ผลผลต/ผลลพธทควรจะเกดขนในแตละปงบประมาณ ซงเปนเนอหาหลกของการจดทาคา

รบรองการปฏบตราชการ เพอการประเมนผลการปฏบตราชการ

สาหรบแนวทางการทบทวนหรอจดทาแผนกลยทธของสถาบนอดมศกษา/

มหาวทยาลยนนมไดมความแตกตางจากขนตอนการจดทาแผนกลยทธ พนฐานโดยทวไปแต

อยางใด กลาวคอ ประกอบดวยขนตอน สาคญ 5 ขนตอน ไดแก 1) การเตรยมการ ( Project

Setup) ไดแก จดตงคณะทางาน และรวบรวมขอมลเพอวเคราะหศกยภาพของมหาวทยาลย

ในประเดนทเกยวของ 2) การวเคราะหสถานการณและศกยภาพของมหาวทยาลย ( SWOT

Analysis) ไดแก ปจจยภายใน (จ ดแขง Strength และจดออน Weakness) ปจจยภายนอก

(โอกาส Opportunity) ภยคกคาม Threat) และรบฟง สอบถามความคาดหวงจาก

Stakeholders (Internal, Market place และ External) 3) การจดทาวสยทศน เปาประสงค

และประเดนยทธศาสตร ( Vision, Goals and Strategic Issues) ไดแก การตอบคาถาม/

กาหนดประเดนวา มหาวทยาลยตองการเปนอะไร มเปาประสงคและเปาหมายอยางไร และ

70

มประเดนยทธศาสตรทสาคญอะไรทตองไดรบการพฒนา 4) การกาหนดยทธศาสตร/กลยทธ

ในการพฒนา (Strategies) ไดแก การตอบคาถาม/กาหนดประเดนวามหาวทยาลยตองทาสง

ใดบางเพอใหผลการปฏบตงานบรรลตามวสยทศน เปาประสงค และเปาหมายทกาหนด และ

การกาหนดตวชวดและคาเปาหมาย และ 5) การกาหนดแผนปฏบตการ ( Action Plans)

ไดแก การนายทธศาสตรไปสการปฏบตในรปของแผนงาน/โครงการ ทงน สามารถสรป

กระบวนการทวไปในการวางแผนกลยทธ/แผนยทธศาสตรของมหาวทยาลยทสอดคลองกบ

กรอบการวดผลการปฏบตงานของสานกงาน ก.พ.ร.ไดตามแผนภาพตอไปน

2. จดทาแผนปฏบตราชการประจาป (ปงบประมาณทจดทาคารบรองการปฏบต

ราชการ)

แผนปฏบตราชการประจาปเปนการแปลงแผนกลยทธสแผนปฏบตราชการ 4 ป

และแปลงแผนปฏบตราชการ 4 ป สการปฏบตในแตละป ซงตามกระบวนการประเมนผล

การปฏบตราชการของสานกงาน ก.พ.ร.จะตองมการสอสาร/ถายทอดแผนปฏบตราชการ

ประจาปใหกบหนวยงานระดบคณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทา รวมทงบคลากร

ในระดบตางๆ โดยจดทาแผนทยทธศาสตรของมหาวทยาลยและของคณะ/สานก/สถาบน

หรอหนวยงานเทยบเทาทสอดคลอง/เชอมโยงกบเปาประสงคในแตละประเดนยทธศาสตร

ของมหาวทยาลย ดงแผนภาพตอไปน

การนากลยทธไปปฏบต

จดแขงและจดออน

การกาหนดกลยทธ

ของมหาวทาลย

โอกาสและอปสรรค

วสยทศน พนธกจ

และคานยมรวม

วตถประสงค/ประเดน

ยทธศาสตร/เปาประสงค/

ตวชวดและเปาหมาย/กลยทธ

ประเมนสภาพแวดลอมภายใน

ประเมนสภาพแวดลอมภายนอก

กาหนดวสยทศนรวม

แผนงาน/โครงการ

หนวยงานรบผดชอบ

ขอบเขตระยะเวลา

71

และเมอคณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาไดรบการถายทอดแผนปฏบตราชการ

ประจาปของมหาวทยาลยแลวกจะนาไปสการจดทาแผนปฏบตราชการประจาปของคณะ/

สานก/สถาบนหรอหนวยงาน เทยบเทาเพอการบรหารโครงการ การปรบปรงกระบวนการใน

การปฏบตงานและการปฏบตตามแผน อนจะนาไปสการจดการผลการดาเนนงานตามคา

รบรองการปฏบตราชการใหมประสทธภาพตอไป ดงแผนภาพตอไปน

แผนกลยทธของมหาวทยาลย

แผนบรหารราชการแผนดน


ประเดนยทธศาสตร

เปาประสงค

ตวชวด

คาเปาหมาย

คาเปาหมาย ตวชวด

กลยทธ/โครงการ


แผนทยทธศาสตร

ของมหาวทยาลย

แผนทยทธศาสตร

ระดบคณะ/สานก/สถาบน

ตวชวด

คาเปาหมาย

เปาประสงคของ

คณะ/สานก/สถาบน


ของบคคล

แผนปฏบตราชการของมหาวทยาลย

72

การเตรยมการ : กรณ PART

1.จดทาแผนกลยทธ

ตามกรอบการวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงานจากการใชจาย

งบประมาณ (PART) กาหนดลกษณะสาคญของแผนกลยทธของหนวยงาน/มหาวทยาลยไว

3 ประการคอ 1) แผนกลยทธใหความสาคญตอความสมพนธของสภาพแวดลอมในเชง

โอกาสและภยอปสรรคทเปลยนแปลงไปกบศกยภาพทเปนจดแขงและจดออนของ

มหาวทยาลยเพอการกาหนดกลยทธของมหาวทยาลย หากสภาพแวดลอมเปลยนแปลงไป

กลยทธจะตองปรบไปดวย 2) แผนกลยทธเนนความเชอมโยงจากนโยบายลงมาทผลลพธ

และตอลงมายงผลผลตระยะยาว ซงเปนตวเชอมไปสการจดทาแผนปฏบตการและการ

การจดการผลการดาเนนงาน

การบรหารโครงการ

การปรบปรง

กระบวนการในการ

ปฏบตงาน

การปฏบตงาน

ตามแผน


แผนปฏบตราชการของมหาวทยาลย


กลยทธ/โครงการ


ตวชวด คาเปาหมาย


ประเดนยทธศาสตร

แผนกลยทธของมหาวทยาลย

73

กาหนดกจกรรม และ 3) แผนกลยทธใหความสาคญกบผมสวนไดเสย ( Stakeholders) ใน

การจดทากลยทธ ดงนน การจดทาแผนกลยทธจงควรมขนตอนในการดาเนนการ ดงน

1.1 การวเคราะหผมสวนไดเสย (Stakeholders Analysis)

การวเคราะหผมสวนไดเสยทเกยวของกบองคกร/มหาวทยาลยจะมสวนชวย

ในการกาหนดวสยทศน พนธกจ และเปาประสงคหลกของมหาวทยาลยไดอยางถกตอง ทงน

เนองจากมหาวทยาลยไมเพยงแตมความผกพนกบกระทรวงศกษาธการ (สานกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษา : สกอ.) ซงเปนเจาสงกดและผรบบรการเทานน แตยงมผม

สวนไดเสยอนๆ อกดวย ซงผมสวนไดเสยตอองคกร/มหาวทยาลย ( Stakeholder Influence)

ทมอทธพลตอการวางแผนและการดาเนนงานของมหาวทยาลย จาแนกไดเปน 3 ประการคอ

1) ผมสวนไดเสยภายในมหาวทยาลย ( Internal Stakeholders) ไดแกผบรหารทกระดบ

ตงแตอธการบด รองอธการบด คณบด/ผอานวยการสานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทา

รองคณบด/รองผอานวยการสานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทา หวหนาภาควชา

ผอานวยการกอง/สานกงาน เลขานการคณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทา และ

หวหนาฝาย/งาน รวมถงผแทนสภาอาจารย/สภาขาราชการ คณาจารยและเจาหนาท/

บคลากรระดบปฏบตการ 2) ผมสวนไดเสยโดยตรงในการรบบรการ ( Marketplace

Stakeholders) ไดแก นกศกษา ผเขารบการฝกอบรม/รบฟงการสมมนาทางวชาการ/ชมการ

แสดงศลปวฒนธรรม ผปวย และผรบจางหรอผขายพสดในการจดซอจดจางตามระเบยบ

พสด และ 3) ผมสวนไดเสยในสงคมซงอยนอกองคกร/มหาวทยาลย ( External

Stakeholders) ไดแก สภาหอการคา สภาอตสาหกรรม องคกรพฒนาเอกชน สอมวลชน

สภา/องคกรวชาชพ หนวยงานทงภาครฐและภาคเอกชนทใชผลผลตของมหาวทยาลย

รวมทงกลมการเมองตางๆ

1.2 การวเคราะหสภาพแวดลอมของมหาวทยาลย (SWOT Analysis)

การวเคราะหสภาพแวดลอมของมหาวทยาลย ประกอบดวย การวเคราะห

สภาพแวดลอมภายใน การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก และการประเมนสถานภาพของ

มหาวทยาลย ซงมรายละเอยด ดงน

1.2.1 การวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน ควรครอบคลมประเดนตอไปน คอ

1) ความเหมาะสมของโครงสรางองคกรและความชดเจนของนโยบายทมหาวทยาลยกาหนด

2) ประสทธผลในระดบผลลพธ (ผลประโยชนตอกลมเปาหมาย) ในชวงเวลาทผานมา และ

ประสทธภาพในระดบผลผลต (เชงปรมาณ เชงคณภาพตามมาตรฐาน เชงเวลา เชงตนทน)

ในชวงเวลาทผานมา รวมทงความคมคา ( B/C Ratio หรอ Cost-Effectiveness) ของภารกจ

ในชวงเวลาทผานมา 3) การบรหารบคคลและการพฒนาบคลากร (อตรากาลง คณภาพ

บคลากร การคดเลอกบคลากร การใหรางวลและการลงโทษ ขวญและกาลงใจ การฝกอบรม

ระหวางการปฏบตงานของเจาหนาท การฝกอบรมผบรหารระดบตางๆ การถายทอดภม

ความรกอนเกษยณอาย เปนตน) 4) ประสทธภาพทางการเงนและการระดมทน 5) การ

74

บรหารพสด (การจดซอจดจาง ความพรอมใชของครภณฑ การใชครภณฑไดอยางสม

ประโยชน การบารงรกษาครภณฑและอาคารสถานท การจดหาวสดสนเปลอง เปนตน) และ

6) การบรหารจดการ (การวางแผนปฏบตการ การวจยและพฒนา การตดตามผลการ

ปฏบตงาน การประเมนผล การจดทาฐานขอมลและระบบสารสนเทศเพอการจดการ การ

สอสารภายในหนวยงาน วฒนธรรมองคการ และภาวะผนา เปนตน)

1.2.2 การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก ควรครอบคลมประเดนตอไปน

คอ 1) ปจจยเออ/ปจจยอปสรรคดานสงคมและวฒนธรรม (ความตองการของประชาชนหรอ

ปญหาของสงคมหรอขอเรยกรองของกลมบคคลทมสวนไดเสย รวมทงเครอขายความรวมมอ

ระหวางหนวยงานภาครฐและหนวยงานทเกยวของภาคเอกชน ตลอดจนโครงสรางประชากร

การศกษา อนามย อาชพ ความร เจตคต พฤตกรรม แนวคดอนรกษ กระแสวฒนธรรมจาก

ตางประเทศ คานยม ความเชอ ขนบธรรมเนยมและประเพณ เปนตน 2) ปจจยเออ/ปจจย

อปสรรคดานเทคโนโลย (นวตกรรมและความมอยของเทคโนโลย เปนตน) 3) ปจจยเออ/

ปจจยอปสรรคดานเศรษฐกจ (ภาวะทางเศรษฐกจ ภาว ะการจางงาน อตราดอกเบย อตรา

แลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ เศรษฐกจระหวางประเทศ เปนตน) และ 4) ปจจยเออ/

ปจจยอปสรรคดานการเมองและกฎหมายภายในประเทศและระหวางประเทศ (แนวนโยบาย

พนฐานแหงรฐตามรฐธรรมนญและกฎกระทรวงเกยวกบการแบงอานาจหนาทของหนวยงาน

ภายในกระทรวงป 2545 พระราชกฤษฎจดตงหนวยงาน/พระราชบญญตมหาวทยาลย

นโยบายของรฐบาล เปาประสงคทกาหนดในแผนยทธศาสตรกระทรวง อปสรรคเกยวกบการ

ประสานงานระหวางหนวยงานภาครฐ อปสรรคหรอขอจากดทเกดจากโครงสรางสวน

ราชการ อปสรรคหรอขอจากดทเกดจากกฎหมายหรอระเบยบ และอปสรรคหรอขอจากดท

เกดจากมาตรฐานการปฏบตงานเพอใหเกดการยอมรบในระดบนานาประเทศ เปนตน)

1.2.3 การประเมนสถานภาพของหนวยงาน/มหาวทยาลย ควรครอบคลม

ประเดนตอไปน คอ 1) ความโนมเอยงระหวางจดแขงและจดออน 2) ความโนมเอยงระหวาง

โอกาสและอปสรรค และ 3) สรปความเปนไปไดทจะมยทธศาสตรเชงรก เชงรกษา

สถานภาพความเชยวชาญ เชงปรบปรงสวนดอย และเชงตดทอนภารกจ

1.3 การจดวางทศทางของหนวยงาน/มหาวทยาลย

การจดวางทศทางเชงกลยทธของหนวยงาน/มหาวทยาลยจะมขอความท

สาคญประกอบดวย “วสยทศน” ( Vision) “พนธกจ” ( Mission) และ “เปาประสงคหลกของ

หนวยงาน” (Organization’s Objective or Goal) โดยวสยทศน เปนขอความแสดงภาพท

หนวยงาน/มหาวทยาลยอยากจะเปนในชวง 4-5 ปขางหนาและเกดจากการวเคราะห

สภาพแวดลอมภายนอกและการวเคราะหศกยภาพของหนวยงาน/มหาวทยาลย ซงมขอมล

เชงปรมาณและขอมลเชงคณภาพสนบสนนการวเคราะห พนธกจ เปนขอความระบหนาท

ความรบผดชอบหรอบทบาท ซงกาหนดวาจะทาในชวง 4-5 ป ขางหนาทสอดคลองกบ

กฎหมายการจดตงหนวยงาน/มหาวทยาลย และ เปาประสงคหลกของหนวยงาน/

75

มหาวทยาลย เปนขอความระบกลมเปาหมายผรบบรการทชดเจน และผลประโยชนท

กลมเปาหมายไดรบทมความสมพนธกบพนธกจโดยตรง

1.4 จดทายทธศาสตร กลยทธและผลผลตของหนวยงาน/มหาวทยาลย

1.4.1 ยทธศาสตร

ยทธศาสตรควรประกอบดวย 1) ยทธศาสตรดานการปฏบตภารกจหลก

และ 2) ยทธศาสตรดานการพฒนาองคกร (ซงเปนงานสนบสนนและงานบรหารทวไป) ไดแก

การคลงและการบรหารสนทรพย การบรหารและพฒนาบคคล การวจยและพฒนา ระบบ

ฐานขอมลและสารสนเทศ ระบบตดตามและประเมนผล และอนๆ

1.4.2 กลยทธ

กลยทธภายใตยทธศาสตร ควรประกอบดวยขอความทสาคญ คอ 1)

“ผลลพธ” และ “ตวชวด” เชงรปธรรม เมอสนสดปสดทายของแผน 2) “ผลลพธ” และ

“ตวชวด” เชงรปธรรมทระบ “กลมเปาหมายทไดรบผลประโยชน” “ปรมาณและ/หรอคณภาพ

ตามมาตรฐานของผลประโยชน” “เวลาทวดผล” และ “สถานททวดผล”

1.4.3 ผลผลต

ผลผลตภายใตกลยทธ ควรประกอบดวย 1) ผงทแสดงวากลยทธระดบ

หนวยงานเชอมโยง ( Cascading) ลงมายงผลผลต (ทกผลผลต) ระดบหนวยงาน และ

กจกรรมหลกของหนวยงาน 2) “ผลผลต” และ “ตวชวด” เชงรปธรรม เมอสนสดปสดทายของ

แผน และ “ตวชวด” เชงรปธรรมทจาแนกเปนรายปทครบ 4 มต (ปรมาณ คณภาพ/

คณลกษณะ เวลา และตนทน) และ 3) ระบบการประสานงานหรอการสรางเครอขายในการ

ผลต/นาสงผลผลต

1.5 การเปดโอกาสใหผมสวนไดเสยตามขอ 1.1 ไดเขารวมในการจดทาแผน

กลยทธ โดยวธใดวธหนงทกาหนดในระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความ

คดเหนของประชาชน พ.ศ.2548 ขอ 9 เพอใหขอคดเหนในการจดวางทศทางและการ

กาหนดกลยทธของหนวยงาน/มหาวทยาลย ซงไดแก 1) ขอคดเหนเกยวกบการวเคราะห

สภาพแวดลอมและการประเมนสถานภาพของหนวยงาน 2) ขอคดเหนเกยวกบรางวสยทศน

พนธกจ และเปาประสงคหลก และ 3) ขอคดเหนเกยวกบรางยทธศาสตรและกลยทธ

1.6 การกาหนดตวชวดของความสาเรจระดบยทธศาสตร กลยทธ และผลผลตของ


1.6.1 กาหนดประเดนของตวชวดกอนการกาหนดตวชวด โดย 1) ระดบ

กลยทธของกรม/มหาวทยาลย ใหกาหนดประเดนตวชวดความสาเรจของกรม/มหาวทยาลย

ทมตอกลมเปาหมายผรบบรการและลกษณะผลประโยชนเฉพาะ และ 2) ระดบกจกรรมนาสง

ผลผลตใหกาหนดประเดนตวชวดความสาเรจจากการจดทากจกรรมดวยการใชคากรยา

รปธรรม

76

1.6.2 กาหนดตวชวด โดย 1) การเขยนตวชวดในระดบกลยทธของกรม ควรม

องคประกอบ 2Q + 2T + 1P คอ ปรมาณ (Quantity) คณลกษณะ (Quality) เวลา (Time)

กลมเปาหมาย ( Target Group) และสถานท ( Place) และ 2) การเขยนตวชวดในระดบ

ผลผลต ควรมองคประกอบ QQCT คอ ปรมาณ (Quantity) คณลกษณะ (Quality) ตนทน

(Cost) และเวลา (Time)

1.6.3 กาหนดคาของตวชวด โดยคาของตวชวดจะแสดงเปนตวเลขใน 6

ลกษณะ คอ จานวน ( Number) รอยละ ( Percentage) สดสวน ( Proportion) อตราสวน

(Ratio) อตรา (Rate) และคาเฉลย (Average หรอ Mean)

1.7 การเผยแพรแผนกลยทธตอสาธารณะ โดยจดพมพแผนกลยทธแจกจายผม

สวนไดเสย และจดทา Website เผยแพรแผนกลยทธพรอม E-mail เพอใหประชาชนและ

ผสนใจสามารถใหขอคดเหนเพมเตมกลบมายงหนวยงาน/มหาวทยาลยได

2. จดทาแผนปฏบตราชการ 4 ป และแผนปฏบตงาน (Action Plan)

แผนปฏบตราชการ 4 ป ควรมลกษณะสาคญ ดงน คอ 1) มผลผลตทจาแนก

กจกรรมหลกและรายละเอยดกจกรรมในแตละผลผลต และการคานวณงบประมาณทสมพนธ

กบหนวยนบของกจกรรมหลก (ตอครง ตอคน ตอวน ตอเรอง) 2) มการกาหนดเปาหมาย

ผลผลตประจาป ซงแสดงใหเหนความกาวหนาของผลผลตแตละปเปรยบเทยบกบผลผลต

สะสมในปสดทายหรอกรณทเกณฑหรอคาเปาหมายของตวชวดผลผลตถงจดอมตวกให

คาอธบายไวดวย 3) มตวชวดผลผลตทครบ 4 มต (เชงปรมาณ เชงคณภาพ เชงเวลา และ

เชงตนทน) 4) มการกาหนดกจกรรมเสรมเพอควบคมปจจยภายนอกอนเปนอปสรรคในการ

ดาเนนกจกรรมของหนวยงาน เชน กจกรรมการประสานงานกบหนวยงานอนทเกยวของ

กจกรรมสรางความรวมมอของประชาชนในพนทปฏบตการ เปนตน และ 5) มการกาหนดคา

เปาหมายระดบผลผลตทเกดจากกจกรรมการประเมนตนเองและโดยผประเมนอสระ เชน

จานวนเรองของรายงานตดตามผลการปฏบตงานทจดทาโดยหนวยงานภายใน จานวนเรอง

ของรายงานผลผลตทจดทาโดยหนวยงานภายใน จานวนเรองของการรายงานประเมนผล

ลพธทจดทาโดยหนวยงานภายนอก และจานวนเรองของรายงานประเมนผลกระทบทจดทา

โดยหนวยงานภายนอก เปนตน

3. จดระบบการประเมนผล

แผนกลยทธของหนวยงาน /มหาวทยาลย ควรมกลยทธการประเมนผลในชวง

ระยะเวลาของ แผนฯ เปนสวนประกอบหนงเพอการพฒนาองคกร โดยมจดมงหมายเพอให

หนวยงานสามารถนาเอาสารสนเทศ ( Information) จากการประเมนผลในรปแบบตางๆ มา

ใชในการปรบแผนกลยทธและแผนปฏบตการของหนวยงานทงระยะยาวและแผนประจาป

ซงระบบการประเมนผลควรประกอบดวย

77

3.1 แผนการประเมนผลระยะยาว ประกอบดวย 1) แผนการประเมนผลท

ดาเนนการโดยหนวยงานทประเมนผลผลตและผลลพธ และ 2) แผนการประเมนผลท

ดาเนนการโดยหนวยงานภายนอก หรอผประเมนอสระจากภายนอกทประเมนผลลพธและ


3.2 รายงานการประเมนผลลพธ ประกอบดวย 1) รายงานการประเมนผลลพธ

ของหนวยงานหรอรายงานทเปนขอมลประกอบการประเมนผลตามคารบรองการปฏบต

ราชการ (ซงเปนขอมลประมวลผลรายผลผลต และตองไมใชขอมลทถวงนาหนกแลวเพอ

วดผลองคกรในภาพรวม) และ 2) รายงานการประเมนความพงพอใจของผใชบรการในเชง

ผลลพธ ในกรณทตองสารวจ

3.3 รายงานการประเมนผลผลต ประกอบดวย 1) รายงานผล สงป.302 รายไตร

มาสและเมอสนปงบประมาณ และ 2) รายงานแสดงประสทธภาพเชงเทยบเคยง ( External

Benchmark)

3.4 การประเมนโดยหนวยงานภายนอก ประกอบดวย 1) รายงานการประเมน

ความคมคาของหนวยงานตามแนวทางทสานกงานคณะกรรมการการพฒนาการเศรษฐกจ

และสงคมรวมกบสานกงบประมาณกาหนด 2) รายงานการประเมนผลผลตและผลลพธ

ประกอบกน โดยหนวยงานประเมนผลกลางของรฐ และ/หรอการจดจางผประเมนผลจาก

ภายนอก และ 3) รายงานผลการสารวจความพงพอใจทเปนผลประโยชนจากการไดรบ

บรการของผรบบรการทจดทาโดย ก.พ.ร. เพอประเมนผลหนวยงาน ซงถอไดวาเปนการ

ประเมนผลโดยหนวยงานอสระ (เฉพาะกรณทใชระดบความพงพอใจเปนตวชวดเดยวเพอ

การประเมนผลลพธของหนวยงานเทานน)

4. การดาเนนการเพอจดเตรยมเอกสารตามทกาหนดใหเปนสวนหนงของ

การบรหารงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร

4.1 สารวจความตองการ ปญหาหรอขอรองเรยนเพอการกาหนดนโยบายของ

หนวยงาน/มหาวทยาลย (เฉพาะรายงานทเกยวของโดยตรง) พรอมทงจดทาเอกสารรายงาน

ไดแก 1) รายงานการสารวจความตองการของกลมเปาหมายผรบบรการทตองการขอรบ

บรการจากหนวยงาน 2) รายงานการศกษาปญหาของสงคมทหนวยงานตองรบเรง

ดาเนนการแกไข 3) รายงานสรปขอเรยกรองของกลมบคคลทมสวนไดสวนเสย และ/หรอ 4)

รายงานสรปขอเสนอแนะจากรายงานวจยของหนวยงานและนกวชาการเกยวกบการปองกน

ไมใหเกดปญหาสงคมในกลมเปาหมายตางๆ หรอทเกยวกบการวจยเพอพฒนาเศรษฐกจ

และคณภาพชวตของกลมเปาหมายตางๆ ในสงคมของประเทศ

4.2 คานวณตนทนตอหนวย พรอมทงจดทาเอกสารรายงาน ไดแก 1) รายงาน

การจดทา/คานวณตนทนตอหนวยหรอรายงานแสดงความกาวหนาในการคานวณตนทนตอ

78

หนวยตามทกรมบญชกลางกาหนด และ 2) รายงานเกยวกบฐานขอมลทใชในการคานวณ

ตนทนตอหนวยผลผลต ไดแก ขอมลเกยวกบผลผลต กจกรรม ศนยตนทน คาใชจายตาม

เกณฑคงคาง ทงคาใชจายทางตรงและคาใชจายทางออม และเกณฑการปนสวน

4.3 จดทาเอกสาร/คมอทเกยวของกบการประกนคณภาพและควบคมคณภาพ

รวมทงการบรหารความเสยงของหนวยงาน/มหาวทยาลย เชน หลกเกณฑการคดเลอก/

จดสรรเงนทนอดหนนการวจย

4.4 จดทาบนทกการประชม/การปฏบตงาน ไดแก 1) รายงานการประชมเพอ

ทบทวนกลยทธสาหรบใชในปงบประมาณถดไป โดยระบกลยทธทยงคงใชอย เพมขนและ

ยกเลก 2) รายงานการประชมทมวาระพจารณาเกยวกบผลการปฏบตงานทผานมาหรอ

รายงานการตดตามผลการปฏบตงานพรอมขอเสนอแนะ และ/หรอ 3) บนทกขอตกลงการ

ประสานงานระหวางหนวยงานอนทงภาครฐและภาคเอกชน

5. จดระบบการบรหารจดการของหนวย นาสงผลผลต/คณะ/สานก/สถาบน

หรอหนวยงานเทยบเทา

5.1 จดทาแผนปฏบตการประจาป คณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทา

ในฐานะหนวยนาสงผลผลตจะตองจดทาแผนปฏบตการประจาปตงแตตนปงบประมาณ

(แผนปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณประจาปงบประมาณ) โดยจาแนกกจกรรม

เปนรายเดอนทแสดงหนวยนบทง “งาน” และ “เงน” ซงประกอบดวยขนตอนและระยะเวลา

เพอใหบรรลเปาหมายทกาหนดของแตละผลผลตทชดเจน เชน แผนภม Bar Chart แสดง

แผนงานและแผนเงน

5.2 จดระบบขอมลพนฐานและสารสนเทศ โดยหนวยงาน/มหาวทยาลยจะตอง

จดทาระบบการรายงานขอมลยอนกลบของแตละผลผลตทเชอถอได และตรงตาม

กาหนดเวลาจากการเชอมเครอขายขอมลและสารสนเทศกบหนวยปฏบตทเกยวของ

ในขณะเดยวกนคณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทาในฐานะหนวยงานนาสงผลผลต

กจะตองดาเนนการ 1) จดระบบขอมลพนฐานในการรายงานผลการปฏบตงานประจาป

งบประมาณ จาแนกกจกรรมเปนรายเดอนทแสดงหนวยนบทง “งาน” และ “เงน” และมการ

รายงานผลการปฏบตงานประจาปงบประมาณในลกษณะแผนภม Bar Chart หรอตารางผล

การปฏบตงานเปรยบเทยบกบแผนการปฏบตงานและแสดงรายจายจรงเปรยบเทยบกบเงน

ทไดรบจดสรรในแตละไตรมาส 2) ใชขอมลและสารสนเทศทเกยวของสาหรบจดทา

แผนปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณประจาป รวมทงนามาใชในการบรหารจดการ

และปรบปรงการดาเนนงานใหดขน 3) ออกแบบหลกเกณฑและวธการวดผลผลตใหครบทง

4 มต (เชงปรมาณ เชงคณภาพตามมาตรฐาน เชงเวลา และเชงตนทน) รวมทง หลกเกณฑ

และวธการวดประสทธผลตอคาใชจายของหนวยงานทมตอกลมเปาหมายทระบการคานวณ

79

ผลตอบแทนและคาใชจายทงเชงเศรษฐกจและเชงสงคมโดยการมสวนรวมของบคลากรทก

ระดบ และ 4) ออกแบบระบบขอมลพนฐานเพอการวดผล การจดเกบและรวบรวมขอมลการ

วเคราะหขอมลและการนาผลการวเคราะหมาใชในการปรบปรงการดาเนนงาน โดยการม

สวนรวมของบคลากรทกระดบ

5.3 ใชตนทนตอหนวยในการบรหารจดการ คณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงาน

เทยบเทาในฐานะหนวยนาสงผลผลตจะตองดาเนนการ 1) นาตนทนตอหนวยผลผลตไปใช

ในการประเมนประสทธภาพทางการผลตและการใหบรการในลกษณะเทยบเคยงกบตวเอง

(Internal Benchmark) ไมใชการเปรยบเทยบกบหนวยงานอน ( External Benchmark) และ/

หรอ 2) นาตนทน ตอหนวยผลผลตไปใชในการวางแผนเพอลดตนทนการผลตและการ

ใหบรการ และเพอกาหนดมาตรการประหยดคาใชจาย

5.4 รายงานการตรวจสอบทางการเงน คณะ/สานก/สถาบนหรอหนวยงาน

เทยบเทาในฐานะหนวยนาสงผลผลตจะตองรายงาน/แสดงหลกฐานการถกตรวจสอบทาง

การเงนทแสดงวา 1) ฝายตรวจสอบภายในของหนวยงาน/มหาวทยาลย (หนวยตรวจสอบ

ภายในหรอสานกงานตรวจสอบภายใน) ไดตรวจสอบทางการเงนแลวไมม ขอทวงตงทเปน

ความผดทางวนย และ/หรอ 2) สานกงานตรวจเงนแผนดนไดตรวจสอบทางการเงนแลวไมม

ขอทวงตงทเปนความผดทางวนย (กรณทถกสมตรวจในระยะเวลาทผานมา)

5.5 ประเมนบคคลทสมพนธกบการนาสงผลผลต คณะ/สานก/สถาบนหรอ

หนวยงานเทยบเทาในฐานะหนวยนาสงผลผลตจะตองกาหนด/จดทาแบบแสดงภาระงาน

รายบคคล ( Workload) และแบบแสดงสมร รถนะ (Competencies) รายบคคลทสมพนธกบ

การนาสงผลผลต โดยวธการวดทเปนรปธรรม เหมาะสม เปนทยอมรบของบคลากรใน


บรณาการการเตรยมการเพอการประเมนผลการปฏบตราชการ ถงแมวาการประเมนผลการปฏบตราชการจะมกรอบการดาเนนการทแตกตางกน

ระหวางสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.) และสานกงบ

ประมาณ โดยทสานกงาน ก.พ.ร. จะประเมนผลความสาเรจของการดาเนนงานขององคกร

โดยใชเครองมอ Balance Scorecard ในขณะทสานกงบประมาณจะประเมนผลความสาเรจ

ของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ โดยใชเครองมอ PART (เครองมอวเคราะห

ระดบความสาเรจของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ) แตกสามารถทจะ

เตรยมการในเรองตางๆ รวมกนหรอดาเนนการไปพรอมๆ กนในลกษณะบรณาการได ดงน

80

ประเดนการเตรยมการ ขอกาหนด/ความตองการ

ก.พ.ร. PART

1. จดทา/ทบทวนแผน

กลยทธ

1) จดทาแผนกลยทธทเนน

กระบวนการมสวนรวมของ

ผมสวนไดเสย (Stakeholders)

ทเกยวของกบการปฏบต

ราชการของมหาวทยาลยโดย

เฉพาะในขนตอนของ SWOT

Analysis และขนตอนการ

กาหนดกลยทธในการพฒนา

(Strategies) รวมทงเผยแพร

แผนกลยทธตอสาธารณะเพอ

รบฟงความคดเหนเพมเตม

1) จดทาแผนกลยทธทเนน

การมสวนรวมของผมสวน

ไดเสย (Stakeholders) ท

เกยวของกบการนาสงผลผลต

ของมหาวทยาลย โดยเฉพาะ

การรบฟงขอคดเหนของผม

สวนได เสยเกยวกบ 1) การ

วเคราะหสภาพแวดลอม และ

การประเมนสถานภาพของ

มหาวทยาลย 2) รางวสยทศน

พนธกจและเปาประสงคและ

3) รางยทธศาสตรและกลยทธ

รวมทงเผยแพรแผนกลยทธ

ตอสาธารณะเพอรบฟงความ

คดเหนเพมเตม

2) จดทา/ทบทวนแผนปฏบต

ราชการ 4 ป (ใหสอดคลองกบ


ของรฐบาล) ตามกรอบการ

จดทาคารบรองการปฏบต

ราชการ ไดแก (1) ประเดน

ยทธศาสตร (2) เปาประสงค

(3) ตวชวด (4) คาเปาหมาย

ตวชวด และ (5) เกณฑการให

คะแนนในแตละตวชวด

2) จดทา/ทบทวนแผนปฏบต

ราชการ 4 ป (ใหสอดคลอง

กบแผนบรหารราชการแผนดน

ของรฐบาล) ตามกรอบการ

รายงานผลการดาเนนงานและ

การใชจายงบประมาณ ไดแก

(1) ผลผลต/โครงการ (2) ตวช

วดผลผลต (3) คาเปาหมายตว

ชวดระดบผลผลต (เชงปรมาณ

คณภาพตามมาตรฐาน เวลา

และตนทน/คาใชจาย) (4)

กจกรรมนาสงผลผลต และ

(5) แผนการประเมนผลใน

ระดบผลผลต/ผลลพธ (ตนทน

ตอหนวยผลผลต/ระดบความ

พง พอใจเฉลยของผรบบรการ

หรอผใชประโยชน)

81


ก.พ.ร. PART

3) ถายทอด (Cascading)

แผนปฏบตราชการ 4 ป ไป

ยงคณะ/สานก/สถาบนหรอ

หนวยงานเทยบเทา

3) ถายทอด (Cascading)

แผนปฏบตราชการ 4 ป ไป

ยงคณะ/สานก/สถาบนหรอ

หนวยงานเทยบเทา

2. จดทาแผนปฏบต

ราชการ ประจาป

งบประมาณ พ.ศ

................

1)ทบทวนวสยทศน พนธกจ

คานยมหลก (ถาม) รวมทงปรบ

แผนปฏบตราชการทกาหนดไว

ในแผน 4 ป ใหสอดคลองกบ

นโยบาย กรอบทศทางการ

ดาเนนงานทสภามหาวทยาลย

กาหนด และจดทาแผนปฏบต

ราชการ/กาหนดแนวทางการ

ดาเนน งานประจาป เพอนาไป

สการปฏบตและจดทาคารบรอง

การปฏบตราชการ

1) ทบทวนผลผลตและกาหนด

เปาหมายผลผลตของมหาวทยาลย

ทตองรบผดชอบในการนาสง

ตอสงคม พรอมทงทบทวนคา

เปาหมายตวชวดผลผลต (เชง

ปรมาณ คณภาพ เวลา และ

คาใชจาย) ใหเหมาะสม

2) ถายทอดนโยบาย กรอบ

ทศทางแนวทางการดาเนนงาน

รวมถงแผนปฏบตราชการและ

เปาหมายของมหาวทยาลย

(แผนปฏบตราชการประจาป)

ใหกบบคคลในระดบตางๆ ผาน

ระบบการสอสาร/ชองทาง/กลไก

ทสอดคลองกบผเกยวของ/ผม

สวนไดเสยและผทรงคณวฒ

3) จดทาแผนทยทธศาสตร

(Strategy Map) ของมหาวทยาลย

รวมทงกาหนดใหคณะ/สานก/

สถาบนหรอหนวยงานเทยบเทา

จดทาแผนทยทธศาสตร โดย

กาหนดเปาประสงคแตละ

ประเดนยทธศาสตรทเกยวของ

กบคณะ/สานก/สถาบนหรอ

หนวยงานเทยบเทาดงกลาวให 5

2) จดทาแผนปฏบตงานและ

แผนการใชจายเงนงบประมาณ

แผนดนประจาปงบประมาณเปน

รายเดอนในลกษณะ Bar Chart

ทงระดบมหาวทยาลยและคณะ/

สานก/สถาบนหรอหนวยงาน

เทยบเทา

82


ก.พ.ร. PART

เชอมโยงกบเปาประสงคและ

ประเดนยทศาสตรของ

มหาวทยาลย

4) ถายทอดตวชวดและ

เปาหมายระดบมหาวทยาลย

ลงสหนวยงานในระดบคณะ/

สานก/สถาบนหรอหนวยงาน

เทยบเทา เพอใหคณะ/สานก/


จดทาแผนปฏบตราชการ

ประจาปสาหรบการจดทาคา

รบรองการปฏบตราชการเปน

ลายลกษณอกษรกบอธการบด

โดย (1) ทบทวน/ กาหนด

เปาประสงค นโยบาย และผล

ทตองการใหเกดขนจากการ

ดาเนนงานตามนโยบายของ

หนวยงาน (2) กาหนดตวชวด

ความสาเรจของผลทตองการ

ใหเกดขน พรอมกาหนดคา

นาหนก (รอยละ) และเกณฑ

การใหคะแนน (3) กาหนด

กจกรรม/โครงการเพอการ

บรรลผลทตองการใหเกดขน

และ (4) กาหนดผรบผดชอบ

จดสรรงบประมาณสาหรบ

ดาเนนงานกจกรรม/โครงการ

รวมทงกาหนดระยะเวลาใน

การดาเนนงานตามกจกรรม/

โครงการ

83


ก.พ.ร. PART

3) จดระบบการตดตาม

และประเมนผลการ


1) มหาวทยาลยจดทาแบบฟอรม

การรายงานผลการดาเนนงาน/

ปฏบตงานเพอใหคณะ/สานก/


รายงานผลทงทางเอกสารและ

ผานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

1) มหาวทยาลยจดทาแบบฟอรม

การรายงานผลการดาเนนและ

การใชจายเงนงบประมาณ

แผนดน (หรอใชแบบ สงป.301)

เพอใหคณะ/สานก/สถาบนหรอ

หนวยงานเทยบเทารายงานผล

ทงทางเอกสารและผานระบบ

เทคโนโลยสารสนเทศ

2) คณะ/สานก/สถาบนหรอ


การปฏบตราชการทกรอบ 6

เดอน 9 เดอน และ 12 เดอน

2) คณะ/สานก/สถาบนหรอ


การดาเนนงานและการใชจาย

งบประมาณแผนดนทกๆ เดอน

(เปนรายเดอน)

3) รายงานผลการปฏบตราชการ

ของมหาวทยาลยและคณะ/สานก/


ตอทประชม กบม.และสภา

มหาวทยาลยเพอทราบและ

พจารณาใหขอคดเหน/เสนอแนะ

สาหรบการปรบปรงกา ร

ดาเนนงานเพอใหบรรลเปาหมาย

ทกาหนดและใชเปนขอมลสาคญ

ประกอบการจดทาแผนปฏบต

ราชการในปถดไป

3) รายงานผลการปฏบตราชการ/

การดาเนนงานและการใชจาย

งบประมาณแผนดนตอสานก

งบประมาณกอนการขอจดสรร

ประมาณรายจายประจาป (ป

ถดไป) และเปนประจาทก 3

เดอน (รายไตรมาส)

นอกจากน น เมอพจารณาการเตรยมการและบรณา การการเตรยมการเพอการ

ประเมนผลการปฏบตราชการดงกลาวแลว จะเหนวาทงการประเมนผลการปฏบตราชการ

ตามกรอบของสานกงาน ก.พ.ร.และการประเมนผลการดาเนนงานจากการใชจายเงน

งบประมาณแผนดนประจาปงบประมาณตามกรอบของสานกงบประมาณ ( PART) จะให

ความสาคญกบการจดทาแผนกลยทธทเนนกระบวนการมสวนรวมของผมสวนไดเสย

(Stakeholders) เกอบทกขนตอนของการดาเนนงาน ดงนน มหาวทยาลยควรใหความสาคญ

กบขนตอนการจดทาแผนกลยทธดงตวอยางตอไปน

84

ขนตอน กจกรรม ผเขารวม ผรบผดชอบ

1 เตรยมการ ฝายวางแผนพฒนาฯ

1.1 เสนอรายชอผทจะมสวนรวมในการ

จดทาแผนกลยทธของมหาวทยาลย

นาย ก.

1.1.1 ผบรหาร คณาจารยและผปฏบต

งาน (Internal Stakeholders)

1.1.2 ผมสวนไดเสยโดยตรงในการ

รบบรการ (Marketplace Stakeholders)

1.1.3 ผมสวนไดเสยในสงคมแตอย

นอกองคกร (External Stakeholders)

1.2 รวบรวมขอมลและเอกสารทเกยวของ นาย ข.

1.2.1 กฎหมายทเกยวของกบ

มหาวทยาลย ไดแก กฎหมายรฐธรรมนญ

พระราชบญญต พระราชกฤษฎกา และ

กฎกระทรวงทเกยวของ

1.2.2 นโยบายของรฐบาล โดยเฉพาะ

คาแถลงนโยบาย แผนบรหารราชการแผนดน

และมตคณะรฐมนตรทเกยวของ รวมทง

แผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

แผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา

แผนพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย

แผนพฒนาสขภาพแหงชาต และแผนอนๆ

1.3 รวบรวมขอมลเชงปรมาณ/เชงคณภาพ นาย ค.

1.3.1 รายงานสถตตางๆ ทเกยวของ

กบการวเคราะหสภาพแวดลอมภายในและ

สภาพแวดลอมภายนอกของมหาวทยาลย

1.3.2 รายงานการศกษา/การ

วเคราะห วจยตางๆ ทเกยวของกบการ

วเคราะหสภาพแวดลอมภายในและ

สภาพแวดลอมภายนอกของมหาวทยาลย

2 จดประชมเพอวเคราะหสภาพแวดลอม

(SWOT Analysis)

ฝายวางแผน

พฒนาฯ

2.1 วเคราะหสภาพแวดลอมโดยผบรหาร ผบรหารทกระดบ

- สภามหาวทยาลย

- อธการบด/รอง/

ผชวยอธการบด

85


- คณบด/รองคณบด

-หวหนาภาควชา/

สาขาวชา

2.2 วเคราะหสภาพแวดลอมโดยตวแทน

คณาจารยและผปฏบตงาน

ตวแทนคณาจารย

และผปฏบตงาน

- สภาอาจารย

- สภาขาราชการ

- ผแทนคณาจารยใน

แตละคณะวชา

- ผแทนผปฏบตงาน/

บคลากรในแตละ


2.3 วเคราะหสภาพแวดลอมรวมกน

ระหวางผบรหารและตวแทนคณาจารย


ผบรหารมหาวทยาลย

ตามขอ 2.1 และ

ตวแทนคณาจารย


ตามขอ 2.2

3 จดตงคณะทางานเพอจดทารางทศทางและ

กลยทธของมหาวทยาลย โดยดาเนนการ

คณะทางาน ฝายวางแผน

พฒนาฯ

3.1 ประเมนสถานภาพของมหาวทยาลย

จากผลการวเคราะหสภาพแวดลอม

3.2 จดทา “ราง” วสยทศน พนธกจ

และเปาประสงคหลกของมหาวทยาลย

3.3 จดทา “ราง” กลยทธในระดบ

ยทธศาสตร (ประเดนยทธศาสตร)

และกลยทธ

4 จดประชมเพอใหขอคดเหนเกยวกบการ

จดวางทศทางและการกาหนดกลยทธ


4.1 ระดมความคดเหน/ใหขอคดเหน

เกยวกบการวเคราะหสภาพแวดลอมและ

การประเมนสถานภาพของมหาวทยาลย

ผมสวนไดเสย

- Internal

Stakeholder

- Marketplace

Stakeholder

- External

Stakeholder


พฒนาฯ

86


4.2 ระดมความคดเหน/ใหขอคดเหนเกยวกบ

“ราง” วสยทศน พนธกจ และเปาประสงคหลก


4.3 ระดมความคดเหน/ใหขอคดเหนเกยวกบ

“ราง” ยทธศาสตร (ประเดนยทธศาสตร) และ

กลยทธ

5 คณะทางาน (จดเดยวกบขนตอนท 3) สรปผล

การจดวางทศทางและกลยทธของมหาวทยาลย

คณะทางาน ฝายวางแผน

พฒนาฯ

5.1 จดทาสรปผลการประเมนสถานภาพ

มหาวทยาลยจากการวเคราะหสภาพแวดลอม

5.2 จดทาสรปผลการกาหนดวสยทศน พนธกจ

และเปาประสงคหลกของมหาวทยาลย

5.3 จดทาสรปผลการกาหนดยทธศาสตร กล

ยทธ และผลผลต

5.4 กาหนดตวชวดระยะยาวและคาเปาหมาย

ระดบยทธศาสตร และระดบกลยทธ (ตวชวด

รายป) รวมทงตวชวดระดบผลผลตรายปท

แสดงประสทธภาพของผลผลตทครบทง 4 มต

(เชงปรมาณ คณภาพ เวลา และตนทน)

6 เสนอแผนกลยทธมหาวทยาลยเพอขออนมตตอ

สภามหาวทยาลย

กรรมการสภา

มหาวทยาลย


พฒนาฯ

7 เผยแพรแผนกลยทธมหาวทยาลยตอสาธารณะ ประชาชน/ผม ฝายวางแผน

7.1 จดพมพแผนกลยทธมหาวทยาลยแจกจาย

ใหแกผมสวนไดเสย

สวนไดเสย/

สาธารณะ

พฒนาฯ

7.2 เผยแพรแผนกลยทธมหาวทยาลยผาน

Website พรอม E-mail เพอใหประชาชนและ

ผสนใจสามารถใหขอคดเหนเพมเตมกลบมา

ยงมหาวทยาลย

8 สรปขอคดเหนเพมเตมทไดจาก E-mail เพอเปน

ขอมลในการทบทวนแผนฯ ในแตละปงบประมาณ


พฒนาฯ

87

บทท 5

บทสรป

สรปหลกการบรหารกจการบานเมองทด

การบรหารราชการยคใหมใหทนสมยไดมาตรฐานสากลจะตองใชวธการบรหาร

กจการบานเมองทดตามท ไดกาหนดไวในพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการ

บรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 ซงมผลบงคบใชมาตงแตวนท 10 ตลาคม 2546 เปน

ตนมา โดยมหลกการและสาระสาคญ 8 ประการ ดงน

ประการท 1 : การบรหารงานราชการตามหลกการบรหารกจการบานเมองทด ตอง

เปนการบรหารราชการเพอใหเกดประโยชนสขแกประชาชน เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ

มประสทธภาพประสทธผล เกดความคมคา ไมมขนตอนเกนความจาเปน มการปรบปรง

ภารกจของสวนราชการ ประชาชนไดรบความสะดวกและตอบสนองความตองการของ

ประชาชน รวมทงมการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมาเสมอเปนระบบ

ประการท 2 : การบรหารราชการตองถอประชาชนเปนศนยกลาง โดยมเปาหมาย

เพอใหเกดความผาสกและความกนดอยดของประชาชน และเกดประโยชนสงสดของประเทศ

การปฏบตงานของสวนราชการตองเปนไปอยางซอสตย สจรต โปรงใส สามารถตรวจสอบได

หากภารกจใดสงผลกระทบตอประชาชนตองเปดรบฟงความคดเหนและชแจงใหประชาชน

ไดรบรและมสวนรวมในการบรหารกจการบานเมองมากขน

ประการท 3 : เพอใหเกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ ทกสวนราชการตองทาแผน

ปฏบตราชการ 4 ป ใหสอดคลองกบแผนบรหารราชการแผนดน 4 ป ทคณะรฐมนตรจดทา

ขน โดยจะตองกาหนดเปาหมายและผลสมฤทธของงานทวดผลได รวมทงกาหนดผ

รบผดชอบในการปฏบตราชการใหชดเจน

ประการท 4 : เพอใหการบรหารราชการมประสทธภาพและเกดความคมคาในเชง

ภารกจของรฐ ทกสวนราชการตองทาแผนการทางาน และเผยแพรใหขาราชการและ

ประชาชนทราบ โดยเฉพาะการจดซอจดจางตองทาโดยเปดเผยและเทยงธรรม โดยเนนดาน

คณภาพและจะตองมการประเมนความคมคาในการปฏบตภารกจวาสมควรจะดาเนนภารกจ

นนตอหรอยบเลกไป ซงจะตองคานงถงประโยชนทรฐและประชาชนจะไดรบมากทสด

ประการท 5 : สวนราชการตองดาเนนการลดขนตอนการปฏบตงาน โดยใหมการ

กระจายอานาจการตดสนใจไปยงผมหนาทใหบรการโดยตรง และใชเทคโนโลยสารสนเทศท

ทนสมยเพอความรวดเรวในการใหบรการประชาชน รวมทงการจดใหมศนยบรการรวม

ประการท 6 : สวนราชการตองทบทวนและปรบปรงภารกจและกฎหมายตางๆ ให

สอดคลอง เหมาะสมกบ ภาวการณ โดยคานงถงความสะดวก รวดเรว และลดภาระของ

ประชาชนเปนสาคญ

88

ประการท 7 : สวนราชการตองคานงถงความสะดวกและตอบสนองความตองการ

ของประชาชน โดยการกาหนดระยะเวลาแลวเสรจของงาน และจดทาประกาศใหประชาชน

ทราบโดยทวกน รวมทง จดทาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศเพอใหบรการสอบถามขอมล

และรบฟงความคดเหนจากประชาน

ประการท 8 : สวนราชการตองจดใหมการประเมนผลการปฏบตราชการ โดยคณะ

ผประเมนอสระ ทงนสวนราชการใดใหบรการอยางมคณภาพหรอสามารถเพมผลงานไดโดย

ไมเพมคาใชจายกจะไดรบการจดสรรเงนพเศษหรอเงนรางวลเพมประสทธภาพ เปนตน

ทงน หลกการของพระราชกฤษฎกาทกลาวมาทงหมดดงกลาว ขางตน มเปาหมาย

เพอใหการปฏบตงานของสวนราชการสามารถตอบสนองตอการพฒนาประเทศ และ

ใหบรการแกประชาชนไดอยางมประสทธภาพยงขน ดงนน สวนราชการจงมหนาท ทจะตอง

ปฏบตราชการหรอปฏบตงานใหสอดคลองกบพระราชกฤษฎกาดงกลาวเพอการบรรลผลใน

การปฏบตราชการตอไป

สรปการประเมนผลการปฏบตราชการ การประเมนผลการปฏบตราชการตามกรอบของสานกงาน ก.พ.ร.เปนการประเมน

ตนเอง (Self Assessment) เพอประเมนผลความสาเรจของการดาเนนงานของ หนวยงาน /

มหาวทยาลย โดยใชเครองมอ Balance scorecard ซงประกอบดวยกรอบการประเมน 4 มต

ซงรวมนาหนก (ตวชวด) รวมรอยละ 100 ดงน

มตท 1 : ดานประสทธผล แสดงถงผลทบรรลวตถประสงคและเปาหมายตามแผน

ปฏบตราชการทไดกาหนด ซงสะทอนเอกลกษณและจดเนนของมหาวทยาลย โดย

กาหนดใหตวชวดมนาหนกรวมรอยละ 45

มตท 2 : ดานคณภาพ แสดงถงการใหความสาคญ กบการใหบรการทมคณภาพ

ของมหาวทยาลยและการประกนคณภาพการศกษา โดยกาหนดใหตวชวดมนาหนกรวมรอย

ละ 15

มตท 3 : ดานประสทธภาพของการปฏบตราชการ แสดงความสามารถในการ

ปฏบตราชการ ไดแก ประสทธภาพการใชพลงงาน การบรหารงบประมาณ การรกษา

มาตรฐานระยะเวลาการใหบรการ และการจดทาตนทนตอหนวย โดยกาหนดใหตวชวดม

นาหนกรวมรอยละ 10

มตท 4 : ดานการพฒนาสถาบน แสดงความสามารถในการบรหารการศกษาการ

เสรมสรางธรรมาภบาล การพฒนาบคลากร การปฏบตตามจรรยาบรรณวชาชพคณาจารย

คณภาพของอาจารย การจดระบบฐานขอมลและสารสนเทศ การจดการความร การพฒนา

คณภาพการบรหารจดการภาครฐ และการพฒนาหลกสตรและการเรยนการสอนใหได

มาตรฐาน โดยกาหนดใหตวชวดมนาหนกรวมรอยละ 30

89

ทงน มหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษาจะเปนผกาหนดการกระจายนาหนกตาม

จดเนนพนธกจโดยความเหนชอบจากสภามหาวทยาลย ซงสานกงานรบรองมาตรฐานและ

ประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) ไดจาแนกกลมของมหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษา

จดเนนพนธกจของสถาบนไวเปน 4 กลม ดงน

กลมท 1 กลมสถาบนเนนการผลตบณฑตและวจย เปนกลมสถาบนทไดปฏบต

พนธกจของมหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษา โดยมงเนนดานการผลตบณฑตระดบ

บณฑตศกษา และวจยสรางความรใหมเพอความเปนเลศทางวชาการในทกภารกจ และ

เผยแพรความรไปสผใชทงระดบชาตและระดบนานาชาต โดยมงสความทนสมยและสามารถ

แขงขนไดในระดบสากล

กลมท 2 กลมสถาบนเนนการผลตบณฑตและพฒนาสงคม เปนกลมสถาบนท

ไดปฏบตพนธกจของมหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษา โดยมงเนนการผลตบณฑตระดบ

ปรญญาตรเปนสวนใหญ ผลตบณฑตระด บบณฑตศกษาในบางสาขาวชา และเนนการ

พฒนาสงคม โดยการประยกตความรเพอบรการวชาการหรอวชาชพแกสงคม

กลมท 3 กลมสถาบนเนนการผลตบณฑตและพฒนาศลปะและวฒนธรรม

เปนกลมสถาบนทไดปฏบตพนธกจของมหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษา โดยมงเนนการผลต

บณฑตระดบปรญญาตรเปนสวนใหญ ผลตบณฑตระดบบณฑตศกษาในบางสาขาวชา โดย

การประยกตความรเพอสรางและพฒนามาตรฐานศลปะและวฒนธรรม รวมทง เผยแพรองค

ความร ภมปญญาไทยสสากล

กลมท 4 กลมสถาบนเนนการผลตบณฑต เปนกลมสถาบนทไดปฏบตพนธกจ

ของมหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษา โดยมงเนนการสอนในระดบปรญญาตร ประยกต

ความรเพอใชในการผลตบณฑต เปนกลมมหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษาทเนนการผลต

และพฒนาคนในดานวชาการและวชาชพตางๆ

ดวยเหตดงกลาว การประเมนผลการปฏบตราชการตามคารบรองการปฏบตราชการ

ของสถาบนอดมศกษา จงไดกาหนดกรอบการประเมนผลใหสอดคลองกบกลม

สถาบนอดมศกษาตามจดเนนพนธกจของสถาบนดงกลาว ดงนน มหาวทยาลย/สถาบน

อดมศกษาจงมบทบาทและหนาทบรหารจดการเพอใหเกดผลงานตามตวชวดทไดลงนามใน

คารบรองการปฏบตราชการ พรอมทงจดเตรยมเอกสารหลกฐานตางๆ ตามแนวทางการ

ประเมนผลทไดกาหนดไวในแตละตวชวด

สรปการประเมนผลการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ

การประเมนผลการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณในระบบงบประมาณแบบ

มงเนนผลงานตามยทธศาสตรตามกรอบของสานกงานงบประมาณ เปนการประเมนตนเอง

(Self Assessment) เพอประเมนผลสาเรจของ หนวยงาน /มหาวทยาลยจากการใชจายงบ

ประมาณ โดยใชเครองมอ PART (Performance Assessment Rating Tool) ซงแนวคดของ

90

PART ทสาคญ คอ ผลการดาเนนงานทดเกดจากการดาเนนงานตามขนตอนทมความ

สมพนธและตอเนองกนทงระบบ ตงแตการบรหารงาน/เงน เพอใหเกดกจกรรม (แผนงาน/

แผนเงน) การกาหนดกจกรรมเพอนาสงผลผลต (แผนปฏบตงาน) เพอใหเกดผลลพธ

(แผนปฏบตราชการ 4 ป/แผนปฏบตราชการประจาป) และผลกระทบ (แผนบรหารราชการ

แผนดนของรฐบาล) ดงภาพตอไปน

ทงนเครองมอ PART ทนามาใชในการประเมนผลการดาเนนงานจากการใชจาย

งบประมาณดงกลาว มองคประกอบทสาคญ 3 ประการคอ 1) คาถาม 5 ชด ( จานวนรวม

ทงสน 30 ขอ 100 คะแนน) 2) คาตอบ (คาบรรยาย) และ 3) หลกฐานประกอบคาตอบดง

รายละเอยดตอไปน

คาถาม 5 ชด : จด ก จดมงหมายและรปแบบ ( จานวน 6 ขอ 10 คะแนน) ผบรหาร

ของมหาวทยาลยตองสามารถหรอแสดงใหเหนถงความเชอมโยง ความสอดคลอง ความ

เหมาะสมของเปาหมายการใหบรการของมหาวทยาลยกบเปาหมายของชาต มกระบวนการ

กาหนดความตองการ มผลผลตทกาหนดขนจากความตอง การของกลมเปาหมาย และ

มหาวทยาลยตองคานงถงอปสรรคและขอจากดทมตอการนาสงผลผลต

คด

1


2.

กจกรรม

3.

ผลผลต

4.

ผลลพธ

5.


ก. จดมงหมายและรปแบบ

- ดจดหมายปลายทาง

- ดกลมเปาหมาย

- ดเพอรวมงาน

- ดตวเอง

91

: ชด ข การวางแผนกลยทธ ( จานวน 7 ขอ 20 คะแนน)

มหาวทยาลยตองมการจดทา แผนกลยทธ ทแสดงความเชอมโยงและถายทอดภารกจจาก

เปาหมายเชงยทธศาสตรมายงผลลพธ ผลผลต กจกรรมไดตามลาดบ มการกาหนด

เปาหมายผลผลตระยะยาว สามารถ จาแนกผลผลตเปนรายป มการประสานความรวมมอ

กบหนวยงานทเกยวของ มแผนการประเมนผล กาหนดใหม กระบวนการการวเคราะห

ความเปลยนแปลง

: ชด ค การเชอมโยงงบประมาณ ( จานวน 5 ขอ 20 คะแนน)

มหาวทยาลยตองแสดงใหเหนความกาวหนาในการบรรลเปาหมายผลผลต โดยจดทา

แผนปฏบตราชการ 4 ป มการกาหนดกจกรรมหลกทเชอมโยงกบทรพยากรทตองการ

เพอใหบรรลเปาหมายผลผลต มตวชวดความกาวหนาตามระยะเวลาทกาหนดทกจกรรม ม

กจกรรมเพอคานวณตนทนตอหนวยผลผลต และมการทบทวนผลการปฏบตงานทผานมา

ผกกบเงน

: ชด ง การบรหารจดการ ( จานวน 7 ขอ 20 คะแนน) คณะ/สานก/

สถาบนในฐานะหนวยนาสงผลผลต มการจดทาและบรหารแผนปฏบตงานและแผนการใช

จายงบประมาณ มการจดทาระบบรายงานขอมลยอนกลบ มการนาขอมลยอนกลบไปใชใน

การบรหารจดการและการปรบปรงงาน มการนาตนทนตอหนวยไปใชประโยชนในการ

บรหารจดการ มการวดผลการดาเนนงาน วดประสทธภาพและความคมคา มรายงานผลการ

ตรวจสอบทางการเงน และมการประเมนบคคลผรบผดชอบผลผลต

ข. การวางแผนกลยทธ

- เปาหมายระยะยาวทชดเจน

- รายละเอยดแผนกลยทธ

ค. การเชอมโยงงบประมาณ

- เปาหมายประจาปทชดเจน

- รายละเอยดแผนกลยทธ

- ตนทนแทจรง

วางแผน

92

ทา

: ชด จ ผลผลต/ผลลพธ ( จานวน 5 ขอ 30 คะแนน) มหาวทยาลย

มการเปรยบเทยบผลลพธกบเปาหมายระยะยาว มการเปรยบเทยบผลผลตทไดกบ

เปาหมายประจาป มการเปรยบเทยบผลผลตและเปาหมายผลผลตกบหนวยงานภายนอกท

คลายคลงกน และมผลของการประเมนของผประเมนอสระทแสดงใหเหนถงผลสาเรจ

ผล

คาตอบ : ชด ก-ง ตอบ “ใช” ( yes) กบ “ไมใช” ( no) โดย “ใช” หมายถง มความถก

ตอง ครบถวน เชอมโยง นามาใชประโยชน ในขณะท “ไมใช” หมายถง ยงไมม ยงไมทา ยง

ไมครบถวน ยงไมถกตองและยงไมนามาใชประโยชน

: ชด จ. ตอบ “ได” กบ “ไมได”

: กรณขอยกเวนตอบ “ไมเกยวของ”

: ตอบ/ประเมนทละผลผลต (จนครบทกผลผลต/โครงการทหนวยงานม

หนาทนาสง)

หลกฐานประกอบคาตอบ : เนองจากแนวทางการพจารณาคาตอบจะยดขอเทจ

จรงทเกดขน โดยพจารณา/ดเอกสารประกอบคาตอบเปนหลก ดงนนเอกสาร/หลกฐาน

ประกอบคาตอบจะตองมลกษณะสาคญ ดงน คอ 1) เชอถอได 2) ตรวจสอบทมาทไปได 3)

มความถกตองชดเจน 4) จดทามาแลวตามขนตอน และ 5) มการลงลายมอชอ (ลายเซน)

ผรบผดชอบ “ไมใชเอกสารจดทาขนมาใหม”

ง. การบรหารจดการ

- การบรหารงาน/หนวยงาน

- การบรหารการเงน

- การเพมขดความสามารถ

- การเกบรวบรวมขอมล

จ. ผลผลต/ผลลพธ

- เปรยบเทยบแผนกบผล

- การเพมประสทธภาพ

- การใชเงนอยางคมคา

93

ดวยองคประกอบของ PART ดงกลาว จะเหนไดวา PART จะชวยกระตนใหหนวย

งาน/มหาวทยาลยมการวางแผนและใชแผนเปนเครองมอในการทางาน/บรหารจดการ ดงนน

มหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษาจงมบทบาทและหนาททจะดาเนนการใหสอดคลองกบแนว

ทางการวเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณทสานกงาน

ประมาณกาหนด รวมทงตระหนก ใหไดวา 1) PART เปน Self-Assessment โดยแขงขนกบ

ตวเอง ทาดวยตนเอง/แกปญหาดวยตนเอง และพฒนามาจากการรบร → เรยนร → รจรง

→ รแจง 2) ยอมรบความจรงวาสงใดทยงไมมกทาใหม สงใดทมปญหากตองแกไขให

ถกตอง และสงใดททาดแลวกพฒนาใหเปนมาตรฐาน และ 3) คะแนนเปนเพยงภาพสะทอน

วาเราอยในระดบไหน จะพฒนาไดหรอไม ทงนกเพอใหการใชจายงบประมาณแผนดนในแต

ละปงบประมาณของมหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษาสอดคลองกบหลกการบรหารกจการ

บานเมองทดและเปนไปตามเจตนารมณของการนาระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตาม

ยทธศาสตรมาใชในการจดการงบประมาณของประเทศตอไป

สรปสดทายไดวา การประเมนผลการปฏบตราชการตามคารบรองการปฏบต

ราชการและการประเมนผลการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณดงกลาว นอกจากจะ

เปนไปเพอใหการปฏบตงานของมหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษาตอบสนองตอการพฒนา

ประเทศและใหบรการแกประชาชนไดอยางมประสทธภาพยงขน ตามแนวทางการปฏรป

ระบบราชการแลว ยงสงผลให การบรหารราชการและการปฏบตหนาทของมหาวทยาลย/

สถาบนอดมศกษาจะตองเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชน เกดผลสมฤทธตอภารกจ

ของรฐ มประสทธภาพ เกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ ลดขนตอนการปฏบตงานทเกน

ความจาเปน และประชาชนไดรบการอานวยความสะดวกและไดรบการตอบสนองความ

ตองการ รวมทงมการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมาเสมอดวย ดงนน

มหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษาในฐานะทเปนหนวยงานราชการจงควรตระหนก เตรยม

ความพรอมและดาเนนการตางๆ ใหสอดคลองกบแนวทาง/ขอกาหนดของหนวยงานซงม

หนาทในการประเมน ( Auditor) มหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษาตอไป ทงนกเพอ

ประสทธภาพในการบรหารจดการมหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษา รวมทง ความนาเชอถอ

ของมหาวทยาลย/สถาบนอดมศกษาในฐานะหนวยงานทางวชาการของประเทศ

94

บรรณานกรม

คณะอนกรรมการพจารณาแนวทางการดาเนนการประเมนความคมคาการปฏบตภารกจ

ของรฐ. 2548. แนวทางการประเมนความคมคาการปฏบตภารกจของรฐ.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

เจษ’ว (นามแฝง) มปป. เขยนใหคด 65 MIND MAP พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑ

และวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546. WWW.RTAF.MI.TH.

จกรพล หนกลาง. 2551. แนวทางการบรหารจดการเชงยทธศาสตรภายใตระบบ

งบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร เพอรองรบการประเมนผล

งานโดยเครองมอ PART. www.PLAN.RU.AC.TH.NEWWEB/DATA/

ณฏฐะ ผดงวตร. 2550. การพฒนาระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร.

กรงเทพมหานคร : สานกงบประมาณ สานกนายกรฐมนตร (เอกสารผลงานวชาการ

เพอประเมนบคคลเพอแตงตงใหดารงตาแหนงทปรกษาสานกงบประมาณ)

มณฑน ใหญสวาง. 2550. การประเมนผลโดยใชเครองมอวเคราะหระดบความสาเรจ

ของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ (Performance Assessment

Rating Tool) กรณศกษา : สานกเลขาธการนายกรฐมนตร. กรงเทพมหานคร :

สานกงบประมาณ สานกนายกรฐมนตร (เอกสารผลงานวชาเพอประเมนบคคลเพอ

เสนอพจารณาแตงตงใหดารงตาแหนงผเชยวชาญดานยทธศาสตรการงบประมาณ)

ราชกจจานเบกษา. 2546. พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการ

บานเมองทด พ.ศ.2546. เลมท 120 ตอนท 100 ก, วนท 9 ตลาคม 2546.

ราชกจจานเบกษา. 2548. ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหน

ของประชาชน พ.ศ.2548. เลมท 122 ตอนพเศษ 55ง., 27 กรกฎาคม 2548.

วรานช หงสประภาส. 2548. ความสมพนธระหวางการจดการงบประมาณแบบมงเนน

ผลงานตามยทธศาสตรกบแผนบรหารราชการแผนดนและแผนปฏบตราชการ.

กรงเทพมหานคร : สานกงบประมาณ สานกนายกรฐมนตร (เอกสารผลงานวชาการ

เพอประเมนบคคลเพอแตงตงใหดารงตาแหนงทปรกษาสานกงบประมาณ)

ศรชย กาญจนวาส. 2547. “ทฤษฎการประเมนผลการดาเนนงาน” ในทฤษฎการประเมน

(พมพครงท 4). กรงเทพมหานคร : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สถาบนพฒนานโยบายและการจดการ. 2551. คมอการวเคราะหระดบความสาเรจของ

การดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ (Performance Assessment

Rating Tool-PART). เอกสารประกอบการสมมนาชแจง “การวเคราะหระดบ

ความสาเรจของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ ( PART) ครงท 1

วนจนทรท 14 มกราคม 2551 ณ หอง Grand Diamond Ballroom Hall 9 อมแพค

เมองทองธาน” กรงเทพมหานคร : คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

http://www.rtaf.mi.th/�

95

สมควร ทรพยบารง. 2552. ความสมพนธของเครองมอวเคราะหระดบความสาเรจ

ของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ (PART) กบพระราชกฤษฎกา

วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546. ปทมธาน :

กองแผนงาน มหาวทยาลยธรรมศาสตร

สานกงบประมาณและสถาบนพฒนานโยบายและการจดการ. 2549. คมอการพฒนาการ

วเคราะหระดบความสาเรจของการดาเนนงานจากการใชจายงบประมาณ

ฉบบหนวยงานนารอง. กรงเทพมหานคร : สานกงบประมาณ

สานกงบประมาณ. 2552.คมอแนวทางการจดทาแผนปฏบตราชการ (พ.ศ. 2552-2554)

เพอการจดทางบประมาณ. www.bb.go.th.

สานกงบประมาณ. 2551. ระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตรกบ

PART. สานกงบประมาณ สานกนายกรฐมนตร, www.bb.go.th.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ. 2551. คมอการประเมนผลการปฏบต

ราชการตามคารบรองการปฏบตราชการของสถาบนอดมศกษา ประจาป

งบประมาณ พ.ศ.2552. กรงเทพมหานคร : สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบ

ราชการ

สานกงบประมาณ. 2551. “การตดตามและประเมนผลในระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงาน”

เอกสารประกอบการประชม เรอง การตดตามประเมนผลโครงการและการ

ประเมนผลโดยใชเครองมอ PART วนท 18 กนยายน 2551 ณ หองประชม

บนนาค ชน 7 อาคารกรมหลวงนราธวาสราชนครนทร สถาบนเทคโนโลย

พระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง. กรงเทพมหานคร : กองแผนงาน สถาบน

เทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.

สานกมาตรฐานดานการบญชภาครฐ. 2548. คมอการคานวณตนทนผลผลตสาหรบ

ปงบประมาณ พ.ศ.2549. กรงเทพมหานคร : กรมบญชกลาง กระทรวงการคลง.

สานกสงเสรมและฝกอบรม. 2550. “มโนทศนการตดตามและประเมนผล” ในเอกสารประกอบ

การฝกอบรมหลกสตรการตดตามและประเมนผลโครงการ : ปฏบตการพฒนา

ปรบปรง รนท 3 ระหวางวนท 9-12 กนยายน 2551 ณ อาคารวทยบรการ สานก

สงเสรมและฝกอบรม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพมหานคร : สานกสงเสรม

และฝกอบรม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

96

ประวตผเขยน

ชอ-สกล นายสมควร ทรพยบารง

E-mail : [email protected]

การศกษา : ประกาศนยบตรการพยาบาล (เทยบเทาอนปรญญา) วทยาลยพยาบาลทหารอากาศ

ศศ.บ. (รฐศาสตร) มหาวทยาลยรามคาแหง

วท.ม. (วทยาศาสตรสงแวดลอม) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

การทางาน : พยาบาล โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช กรมแพทยทหารอากาศ

เจาหนาทบคคล กองการเจาหนาท มหาวทยาลยรามคาแหง

เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน กองแผนงาน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน กองแผนงาน มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รกษาการในตาแหนงเลขานการคณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผนชานาญการ กองแผนงาน มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รกษาการในตาแหนงเลขานการคณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

หวหนางานยทธศาสตรและตดตามผล กองแผนงาน มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปจจบน : นกวเคราะหนโยบายและแผนชานาญการ กองแผนงาน มหาวทยาลยธรรมศาสตร

mailto:[email protected]�

บทที่ 1 - wordpress.com · 2010-12-09 · บทที่ 1 . บทนํา ....

Documents