บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ในยคของโลกแหงกระแสทนนยมทเงนแสดงศกยภาพทยงใหญ ความสาคญของภมปญญาชาวบานถกครอบงาดวยเทคโนโลยสมยใหม สงผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชนและความเขมแขงของชมชน คนรนใหมเลอกบรโภคอาหารสาเรจรปทผลตจากเครองจกรททนสมย ใสสารเคมททาใหเกบอาหารไวไดนาน ทาใหเกดโรคแปลกใหมขนมาในสงคม การไมใหความสาคญกบอาหารตามธรรมชาตทบรรพบรษนยมบรโภค ความรทอยในตวปราชญชาวบานไมไดรบความสนใจสบทอดจากลกหลาน ทาใหขาดการสบทอดภมปญญาทองถน การผลต การตลาด การบรหารและการบญชตองพงพงความรจากภายนอกและการลองผดลองถก สงผลทาใหธรกจของชมชนตองฝากความหวงไวกบกลมทนขนาดใหญในกระแสโลกาภวฒน ในขณะทแนวคดการพฒนาเศรษฐกจแบบพอเพยงและวสาหกจชมชนกาลงไดรบความสนใจและไดรบการสงเสรมจากรฐบาลปจจบน ดงนนการนาความรจากวทยาการสมยใหมทงทางดานเศรษฐศาสตรการผลต การเงน การตลาด การบรหารจดการและการบญชมาประยกตใชกบภมปญญาทองถนในชมชนโดยมเปาหมายใหเกดการพฒนาธรกจอยางย งยน สามารถพงพาตนเองและใชทรพยากรภายในชมชนใหเกดประโยชนสงสดตามแนวคดการพฒนาเศรษฐกจแบบพอเพยง

ตามยทธศาสตรการพฒนาประเทศในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 ยทธศาสตรการพฒนาคณภาพคนและสงคมไทยสสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรโดยใหความสาคญกบการพฒนาคนทมคณธรรมนาความร สงเสรมใหคนไทยเกดการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวตและสามารถจดการองคความรทงภมปญญาทองถนและองคความรสมยใหมเพอนาไปใชในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม นอกจากนยงมยทธศาสตรการสรางความเขมแขงของชมชนและสงคมใหเปนรากฐานทมนคงของประเทศโดยมงเสรมสรางความเขมแขงของชมชนดวยการสงเสรมการรวมตว รวมคด รวมทาในรปแบบทหลากหลายและจดกจกรรมอยางตอเนองตามความพรอมของชมชนเกดการสรางความมนคงของเศรษฐกจชมชนทเนนการผลตเพอการบรโภคอยางพอเพยงนาภมปญญาและวฒนธรรมทองถนมาใชสรางสรรคคณคาของสนคาและบรการ พรอมทงสรางระบบบอเพาะวสาหกจชมชนควบคกบการพฒนาความรและทกษะในการประกอบอาชพเสรมสรางศกยภาพของชมชนในการอยรวมกนกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางเกอกล ตลอดจนยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจใหสมดลและย งยนโดยใหความสาคญกบการปรบโครงสรางการผลตเพอสรางความเขมแขงของภาคการผลตและการบรการบนฐานการเพมคณคาสนคาและบรการจากองคความรและนวตกรรมและการบรหารจดการทดรวมทงการพฒนา

- 2 -

โครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส เพอเกดการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจชวยแกปญหาความยากจนและมการกระจายรายไดทดขน จงหวดลาพน เดมชอเมองหรภญไชย เปนเมองโบราณ มอายประมาณ 1,342 ป ตามพงศาวดารโยนกเลาสบตอกนถงการสรางเมองหรภญไชยวา ฤาษวาสเทพเปนผเกณฑพวกเมงคบตรหรอชนเชอชาตมอญมาสรางเมองนขน ในพนทระหวางแมนาสองสายคอ แมนากวงและแมนาปง เมอมาสรางเสรจไดสงทตไปเชญราชธดากษตรยเมองละโวพระนาม "จามเทว" มาเปนปฐมกษตรยปกครองเมองหรภญไชยสบราชวงศกษตรยตอมาหลายพระองคจนกระทงถงสมยพระยายบาจงไดเสยการปกครองใหแกพอขนเมงรายมหาราช ผรวบรวมแวนแควนทางเหนอเขาเปนอาณาจกรลานนา เมองลาพน ถงแมวาจะตกอยภายใตการปกครองของอาณาจกรลานนาแตกไดเปนผถายทอดมรดกทางศลปะและวฒนธรรมใหแกผทเขามาปกครอง ดงปรากฏหลกฐานทวไปในเวยงกมกาม เชยงใหมและเชยงราย เมองลาพนจงยงคงความสาคญในทางศลปะและวฒนธรรมของอาณาจกรลานนา จนกระทงสมยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช เมองลาพนจงไดเขามาอยในราชอาณาจกรไทย มผครองนครสบตอกนมาจนถงสมยกรงรตนโกสนทร ตอมาภายหลงการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เมอเจาผครองนครองคสดทาย คอ พลตรเจาจกรคา ขจรศกด ถงแกพราลย เมองลาพนจงเปลยนเปนจงหวด มผวาราชการจงหวดเปนผปกครองสบมาจนกระทงถงปจจบน (ศภานนท โพทายะ, 29 มถนายน 2546) ทตง จงหวดลาพน ตงอยทางภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย อยหางจากกรงเทพมหานคร ตามทางหลวงแผนดนหมายเลข 11 (สายเอเซย) เปนระยะทาง 689 กโลเมตร ตามทางหลวงแผนดนสายพหลโยธน เปนระยะทาง 724 กโลเมตร และตามทางรถไฟ 729 กโลเมตร ตงอยระหวางเสนรงท 18 องศาเหนอ และเสนแวงท 99 องศาตะวนออก อยในกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน อยหางจากจงหวดเชยงใหมเพยง 22 ก.ม. เปนพนท ทมศกยภาพในการพฒนาเปนศนยกลางความเจรญของภาคเหนอตอนบน และอนภมภาค ลมนาโขง หรอพนทสเหลยมเศรษฐกจรวมกบจงหวดเชยงใหม ขนาด จงหวดลาพนเปนจงหวดทมขนาดเลกทสดของภาคเหนอมพนททงหมดประมาณ 4,505.882 ตร.กม. หรอประมาณ 2,815,675 ไร หรอคดเปนรอยละ 4.85 ของพนท ภาคเหนอตอนบน บรเวณทกวางทสดประมาณ 43 กม. และยาวจากเหนอจดใต 136 กม. จงหวดลาพนประกอบดวย 8 อาเภอ อาเภอทมพนททใหญทสด คอ อาเภอล อาเภอทมขนาดเลกทสด คอ อาเภอเวยงหนองลอง ดงตารางท 1.1

- 3 -

ตารางท 1.1 แสดงทตงและขนาดพนทของจงหวดลาพน จาแนกเปนรายอาเภอ/กงอาเภอ

สวนราชการ ขนาด ตร.

กม. รอยละ

ระยะทางหางจาก จงหวด

จงหวดลาพน 4,505.882 - - - อาเภอเมองลาพน 473.825 10.78 2 - อาเภอปาซาง 299.950 6.52 11 - อาเภอบานโฮง 596.901 13.31 36 - อาเภอแมทา 762.63 16.68 25 - อาเภอล 1,701.99 37.96 105 - อาเภอทงหวชาง 486.129 10.79 105 - อาเภอบานธ 129.024 2.72 26 - อาเภอเวยงหนองลอง 49.433 1.24 45

อาณาเขต ทศเหนอ ตดตอกบ อาเภอสารภ อาเภอสนกาแพง จงหวดเชยงใหม ทศใต ตดตอกบ อาเภอเถน จงหวดลาปาง และ อาเภอสามเงา จงหวดตาก ทศตะวนออก ตดตอกบ อาเภอหางฉตร อาเภอสบปราบ อาเภอเสรมงาม จงหวดลาปาง ทศตะวนตก ตดตอกบ อาเภอฮอด อาเภอจอมทอง อาเภอหางดง อาเภอสนปาตอง จงหวดเชยงใหม ลกษณะภมอากาศ

จงหวดลาพนตงอยในภาคเหนอ ซงตามตาแหนงทตงอยในเขตรอนทคอนไปทางเขตอากาศอบอน ในฤดหนาวจงมอากาศเยนคอนขางหนาว แตเนองจากอยลกเขาไปในแผนดนหางไกลจากทะเล จงมฤดแลงทยาวนานและอากาศจะรอนถงรอนจดในฤดรอน จงหวดลาพนมสภาพภมอากาศแตกตางกนอยางเดนชด 3 ชวงฤด คอชวงเดอนมนาคมกบเมษายนมอากาศรอน ชวงเดอนพฤษภาคมถงเดอนตลาคม จะมฝนตกชกเปนฤดฝนและชวงเดอนพฤศจกายนถง เดอนกมภาพนธมอากาศหนาวเยนเปนฤดหนาวซงฤดหนาวและฤดรอนนน เปนชวงฤดแลง ทมระยะเวลาตดตอกนประมาณ 6 เดอน ในชวงฤดฝนอก 6 เดอน นน อากาศจะไมรอนเทากบ ในฤดรอนและไมหนาวเยนเทาฤดหนาวคอมอณหภมปานกลางอยระหวางสองฤด(สถานอตนยมวทยาจงหวดลาพน, 2545)

- 4 -

สภาพพนทและลกษณะภมประเทศ จงหวดลาพนมลกษณะภมประเทศโดยทวไปเปนทราบหบเขาและพนทภเขา ทราบอยทางทศตะวนตกเฉยงเหนอของจงหวดซงเปนสวนหนงของทราบเชยงใหม-ลาพนหรอทราบลมแมนาปง แมนากวง แมนาล และแมนาแมทา เปนทตงของอาเภอเมองลาพน อาเภอปาซางและตอนเหนอของอาเภอบานโฮง มความสงเฉลย 200-400 เมตร จากระดบนาทะเลปานกลาง ตวเมองลาพน มระดบความสง 290.29 ม.จากระดบนาทะเลปานกลาง พนทคอยลาดสงขนในตอนกลาง ทางทศตะวนออกเฉยงใต และตะวนตกเฉยงใต ตงแตอาเภอแมทา ตอนใตของอาเภอบานโฮง อาเภอทงหวชาง และอาเภอล มลกษณะภมประเทศเปนทราบสงและภเขาสง มระดบความสงระหวาง 400 - 800 เมตร ขนไป ระดบความสงจะลดลง เมอเขาเขตทราบในอาเภอล ทระดบความสงประมาณ 400 - 800 เมตรแลวคอยๆยกตวสงขนมาทางทศใต ซงเปนเขตชายแดนตดตอกบจงหวดลาปาง และจงหวดตาก ทระดบความสง 600-1,000 เมตร กรมพฒนาทดนไดแบงลกษณะภมประเทศของจงหวดล าพนออกเปน 3 ลกษณะ คอ 1) พนทราบเรยบและคอนขางราบเรยบ มพนทประมาณรอยละ 12 ของพนททงหมด มลกษณะพนทราบเรยบหรอคอนขางราบเรยบมความลาดเอยงสวนใหญอยระหวางรอยละ 0-2 เปนบรเวณกวาง ทางตอนเหนอของจงหวดลาพนทางฝงซายของแมนาปง และบรเวณสองฟากฝงแมนากวง ตงแตทางตอนใตของบานสบทา ตาบลปากบอง อาเภอปาซาง บางแหงพบทราบแคบๆ ระหวางเขาซงเกดตามสองฟากของลานาสายตางๆ เชน แมนาล และแมนาแมทา เปนตน แตมพนทไมมากนก โดยปกตแลวนาจากแมนาไมคอยทวมถง สวนบรเวณทราบเรยบเกดอยต าสดใกลกบลานาในปจจบน โดยเฉพาะพนทบรเวณใกลกบแมนาปง และชวงระหวางแมนาปงกบแมนากวง ในฤดนาหลากจะถกนาบาทวม เปนประจาทกป สวนตามรมฝงแมนาปงนน ขณะทนาบาทวม ตะกอนขนาดใหญกจะตกจมอยรมฝงนา ทาใหมลกษณะเปนคนดนธรรมชาตแคบๆ ขนานไปกบลานา มพนทสงกวาทราบตา หางฝงออกไปเลกนอย ซงใชเปนทตงบานเรอนของราษฎรทอาศยอยตามรมฝงแมนาปง 2) พนทลกคลนลอนลาดและลกคลนลอนชน มพนทประมาณรอยละ 24 ของพนททงหมด มความสงจากระดบนาทะเล ประมาณ 350-600 เมตร มสภาพพนทเปนทลอนคลนสงๆ ตาๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทางธรณ หรอภมอากาศ ทาใหทางน าไหล กดเซาะลกลงไปในแนวดงทง บรเวณทเปนดนตะกอน บรเวณเหลาน ในปจจบนจะมลาหวยและทางนาไหลผานกดเซาะอยโดยทวไป 3) บรเวณเนนเขาและภเขาสงสลบซบซอน เปนลกษณะภมประเทศ ซงประกอบเปนพนทสวนใหญของจงหวดลาพน มพนทประมาณรอยละ 64 ของพนททงหมด สภาพพนทโดยทวไปเปนเนนเขาและภเขาสงสลบซบซอน ตอเนองกนไป จากทศตะวนออก ซงตดตอกบเขตจงหวดลาปาง เปนแนวลงมาจนถงทางทศใตของอาเภอล ตดตอกบจงหวดตาก แลวเลาะลานาแมปงขนไปทางทศ

- 5 -

เหนอ จนจดเขตจงหวดเชยงใหมทางทศตะวนตก สวนใหญของพนทมความลาดเอยงมากกวารอยละ 16 ขนไป มความสงจากระดบนาทะเล 6001,000 เมตร บรเวณเนนเขาและภเขาสงสลบซบซอนของจงหวดลาพนน มลาหวยและทางนาเลกๆ อยมากมาย แตสวนใหญมนาไหลเฉพาะฤดฝนเทานน

ทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรดน

ลกษณะดนในจงหวดลาพน เปนดนภเขา เนองจากภมประเทศเปนภเขา ภายในหบเขามทราบเลกๆ ประกอบดวยทราบลมแมนา และทราบขนบนไดระดบตางๆทราบเหลานเกดจากการทบถมของตะกอนทแมนาพามา ในทราบลมมกเปนดนเหนยว สวนทราบขนบนไดมกเปนดนรวนหรอดนทราย ดนในจงหวดลาพนแบงไดเปน 4 กลม คอ 1) กลมดนนาครอบคลมพนท 10% ของจงหวด ในเขตอาเภอเมองและบรเวณทตดกบลานาปง 2) กลมดนตน ครอบคลมพนท 25% ของจงหวด บรเวณอาเภอเมอง อาเภอปาซางและตอนกลางของจงหวด บางสวนของอาเภอบานโฮงและอาเภอล 3) กลมดนไร ครอบคลมพนท 30% ของจงหวด บรเวณอาเภอลและบางสวนในอาเภอบานโฮง อาเภอทงหวชาง อาเภอเมองและอาเภอแมทา 4) กลมดนภเขา ครอบคลมพนท 35% ของจงหวด ในทกอาเภอ ยกเวน กงอาเภอเวยงหนองลอง ลกษณะดนโดยทวไปมความอดมสมบรณอยในเกณฑปานกลางถงคอนขางด

การใชทดน 1) การใชทดนในจงหวดลาพน สามารถจาแนกออกไดดงน พนทปาไม ประมาณ 1,703,429 ไร หรอ 2,725.49 ตร.กม. คดเปนรอยละ 60.49 ของพนทจงหวด (สานกงานปาไมจงหวดลาพน, 2544) พนทเกษตรกรรม ประมาณ 641,889 ไร คดเปนรอยละ 22.79 ของพนทจงหวด (สานกงานเกษตรจงหวดลาพน, 2545)พนทอนๆ ซงเปนพนทนา ชมชนทอยอาศย นคมอตสาหกรรม สงสาธารณปโภค พนทเหมองแรและอนๆประมาณ 470,357ไร คดเปนรอยละ16.70 ของพนทจงหวด 2) การใชทดนเพอเปนทตงของชมชนเมอง ไดแก เทศบาลเมองลาพนและเทศบาลตาบลตางๆ อก 12 แหง ประมาณ 133.74 ตร.กม. สวนใหญเปนทพกอาศย สถานทราชการ สงสาธารณปโภคสงบรการสาธารณะตางๆ ศาสนสถานและสถานประกอบการคา 3) การใชทดนเพอเกษตรกรรม มพนทถอครองเพอการเกษตร ประมาณ 641,889 ไร (พ.ศ. 2544) คดเปนรอยละ 22.79 ของพนททงหมดของจงหวดซงใชเพอการทานา พชไร การเพาะปลกไมผลและไมยนตน ปลกพชผกและปลกไมดอก ไมประดบ พนทถอครองเพอการเกษตร เฉลย

- 6 -

ครวเรอนละ 9.27ไร โดยทอาเภอทงหวชาง มพนทถอครองเพอการเกษตรตอครวเรอนมากทสด คอประมาณ 18.66 ไร และกงอาเภอเวยงหนองลองมนอยทสด คอ ประมาณ 4.54 ไร อาเภอเมอง มพนทถอครองเพอการเกษตร จานวนมากทสด คอ 146,083ไร และกงอาเภอเวยงหนองลอง มพนทถอครองเพอการเกษตรจานวนนอยทสด คอ 20,246 ไร การใชทดนเพอการเกษตร สวนใหญของจงหวดลาพน ใชเปนพนทปลกไมผล และไมยนตน รอยละ 43.78 ใชเปนททานา คดเปนรอยละ 34.27 ใชเปนทปลกไมดอก และไมประดบนอยทสด 1,640 ไร คดเปนรอยละ 0.25 ของพนทถอครองเพอการเกษตรทงหมดของจงหวด(สานกงานเกษตรจงหวดลาพน, 2545) 4) การใชทดนเพอเปนทตงโรงงานอตสาหกรรม ในจงหวดลาพนไดใชพนทเปนทตงนคมอตสาหกรรมภาคเหนอประมาณ 1,788 ไรสวนอตสาหกรรมของเอกชน 1,200 ไร สาหรบโรงงานทตงอยนอกเขตนคมอตสาหกรรมภาคเหนอในป 2545 มจานวน 765 โรงงาน ตงอยในอาเภอตางๆทกอาเภอ สวนใหญตงอยในเขตอาเภอเมองลาพน อาเภอปาซาง อาเภอแมทาและเปนโรงงานอตสาหกรรมดานการเกษตรถง 310 โรงงาน รองลงมาจะเปนอตสาหกรรมแปรรปไม อตสาหกรรมกอสราง เปนตน (สานกงานอตสาหกรรมจงหวดลาพน, 2545)

ทรพยากรน า ในจงหวดลาพนมแมนาทสาคญ 4 สายดงน 1) แมนาปงเปนแมนาสายสาคญทไหลอยในหบเขาระหวางทวเขาถนนธงชยกลางกบทวเขา

ผปนนาตะวนตก มตนนาอยทดอยถวย ในเทอกเขาแดนลาว เขตตาบลเมองนะอาเภอเชยงดาว จงหวดเชยงใหม จากตนกาเนดแมปงไหลลงมาทศใต ผานเมองเชยงใหม ลาพนและไหลเขาเขตจงหวดตาก ไปบรรจบกบแมนาวงทอาเภอบานตาก จงหวดตากแลวไหลตอลงไปทางใตผานอาเภอเมองกาแพงเพชร บรรจบกบแมนานานทจงหวดนครสวรรครวมเปนแมนาเจาพระยา โดยมความยาวทงสนประมาณ 715 กโลเมตร ระยะทางทแมนาปงไหลผานพนทในเขตจงหวดเชยงใหมมความยาวประมาณ 335 กม.และเปนเสนกนเขตแดนระหวางจงหวดเชยงใหมและ จงหวดลาพน ลงไปทางทศใตเปนระยะทางยาวประมาณ 70 กม.ในจงหวดลาพน นาทไหลลงสแมนาปง โดยเรยงจากเหนอ จดใต คอ นาแมทา นาแมกวง แมนาล หวยแมตาล หวยแมหาด และนาแมกอ นอกจากนยงมลานาทไมมชออกเปนจานวนมากทไหลลงสแมนาปง แมนาปงมพนทรบนา ประมาณ 6,355 ตารางกโลเมตร

2) นาแมกวง มตนนาอยทดอยผปนนา (หรอดอยนางแกว) ดอยมด แลวไหลไปทางทศตะวนตกเฉยงใตลงสทราบเชยงใหม-ลาพนผานอาเภอดอยสะเกด อาเภอสนทรายและไหลตอลงไปทางใตผานอาเภอเมองลาพน แลวบรรจบกบแมนาปงทบานสบทา อาเภอปาซาง จงหวดลาพน นาแมกวงมความยาวประมาณ 110 กโลเมตร นาแมกวงเปนแมนาทสาคญอกสายหนงใน บรเวณทราบเชยงใหม - ลาพน มลานาสาขาทสาคญ คอ นาแมทาและหวยแมสะแงะ นาแมกวงมพนทรบนา ประมาณ 1,740 ตารางกโลเมตร

- 7 -

3) นาแมทา นาแมทามตนนาอยทดอยขนทา ในเทอกเขาผปนนาตะวนตก กงอาเภอแมออน จงหวดเชยงใหม ไหลผานทราบซงขนาบไปดวยภเขา ไปสอาเภอแมทา ทางทศใตแลวไหลวกขนไปทางเหนอผานทราบเชยงใหม-ลาพน ผานอาเภอปาซาง แลวบรรจบกบแมนากวงทบานสบทา เขตตอระหวางอาเภอเมองลาพนกบอาเภอปาซาง นอกจากนน าแมทายงไดหลอเลยงพนททาการเกษตรของชมชนหลายตาบล ในกงอาเภอแมออน อาเภอสนกาแพง จงหวดเชยงใหม และอาเภอแมทา จงหวดลาพน นาแมทามความยาวประมาณ 90 กม. 4) แมนาล แมนาลตนนาอยทดอยสบเทม อาเภอทงหวชาง จงหวดลาพน ไหลลงไปทางใตจนถงบรเวณใกลอาเภอล จงคอยไหลวกกลบไปทางเหนอเปนรปตวยผานอาเภอล อาเภอบานโฮง แลวไหลตอไปทางทศตะวนตกเฉยงเหนอ บรรจบกบแมนาปงทบานวงสะแกง กงอาเภอเวยงหนองลอง จงหวดลาพน แมนาลมความยาวประมาณ180 กม.แมนาล มพนทรบนา ประมาณ 315 ตารางกโลเมตร นอกจากลานาสาคญทกลาวถงแลว ยงมลาธาร ลาหวย จานวนมากตามอาเภอตางๆในจงหวดลาพน ไดแก นาสาน ไหลผานอาเภอเมองลาพน นาเยน ไหลผานอาเภอบานโฮง นาแมธ ไหลผานอาเภอบานธ นาขนาด ไหลผานอาเภอแมทา นาแวน ไหลผานอาเภอล นาเมยไหลผานอาเภอแมทานากอไหลผานอาเภอลนาแมสะปวดไหลผานอาเภอแมทา นาออบ ไหลผานอาเภอบานโฮง และ นาแมตด ไหลผานอาเภอแมทา และมลาธารเลกๆ อกจานวนมาก ซงเปนทางนาทมนาเฉพาะในฤดฝน แรธาต ในเขตทองทจงหวดลาพน มชนดแรทสารวจพบในปจจบน จานวน 17 ชนด ไดแก แรถานหน แรฟลออไรต แรมงกานส แรพลวง แรเฟลดสปาร แรดนขาว แรบอลเคลย แรตะกว แรสงกะส แรดบก แรแบไรต แรแคลไซต แรฟอสเฟต แรทองคา หนออน หนอตสาหกรรมชนดหนปนเพออตสาหกรรมกอสรางและหนประดบชนดหนปน โดยแหลงแรแตละชนดมการสารวจพบในพนทตาง ๆ ของจงหวดลาพน ดงน 1) แหลงแรถานหน (ลกไนต) สารวจพบในเขตอาเภอล (ตาบลล, ตาบลดงดา, ตาบลนาทราย) และในเขตอาเภอทงหวชาง (ตาบลบานปวง) 2) แหลงแรฟลออไรต สารวจพบในเขตอาเภอแมทา (ตาบลทาขมเงน, ตาบลทากาศ) ในเขตอาเภอบานโฮง (ตาบลปาพล, ตาบลบานโฮง) และในเขตอาเภอปาซาง (ตาบลนครเจดย) 3) แหลงแรมงกานส สารวจพบในเขตอาเภอล (ตาบลแมลาน, ตาบลแมตน, ตาบลปาไผ, ตาบลศรวชย, ตาบลกอ)ในเขตอาเภอปาซาง (ตาบลนครเจดย) และในเขตอาเภอบานโฮง (ตาบลปาพล) 4) แหลงแรพลวง สารวจพบในเขตอาเภอแมทา (ตาบลทาขมเงน, ตาบลทาสบเสา) 5) แหลงแรเฟลดสปาร สารวจพบในเขตอาเภอล (ตาบลศรวชย)

- 8 -

6) แหลงแรดนขาว สารวจพบในเขตอาเภอล (ตาบลดงดา) ในเขตอาเภอแมทา (ตาบลทาขมเงน) และในเขตอาเภอปาซาง (ตาบลนครเจดย) 7) แหลงแรบอลเคลยสารวจพบในเขตอาเภอล (ตาบลดงดา)และในเขตอาเภอทงหวชาง (ตาบลบานปวง) 8) แหลงแรตะกวสารวจพบในเขตอาเภอล (ตาบลศรวชย) 9) แหลงแรสงกะสสารวจพบในเขตอาเภอล (ตาบลศรวชย) 10) แหลงแรแบไรต สารวจพบในเขตอาเภอล (ตาบลศรวชย) 11) แหลงหนออน สารวจพบในเขตอาเภอล (ตาบลแมลาน, ตาบลล) และในเขตอาเภอบานโฮง (ตาบลปาพล, ตาบลบานโฮง) 12) แหลงหนอตสาหกรรมชนดหนปน เพออตสาหกรรมกอสราง สารวจพบในเขตอาเภอแมทา (ตาบลทาขมเงน) ในเขตอาเภอบานโฮง(ตาบลปาพล, ตาบลบานโฮง) ในเขตอาเภอล(ตาบลศรวชย, ตาบลแมตน, ตาบลแมลาน, ตาบลปาไผ,ตาบลล) และในเขตอาเภอปาซาง (ตาบลนครเจดย) 13) แหลงหนประดบชนดหนปน สารวจพบในเขตอาเภอบานโฮง (ตาบลปาพล)และในเขตอาเภอล (ตาบลแมตน, ตาบลศรวชย, ตาบลปาไผ, ตาบลแมลาน) 14) แหลงแรแคลไซต สารวจพบในเขตอาเภอบานโฮง (ตาบลปาพล) และในเขตอาเภอล (ตาบลแมลาน) 15) แหลงแรฟอสเฟตสารวจพบในเขตอาเภอแมทา (ตาบลทาขมเงน)และในเขตอาเภอล (ตาบลปาไผ) 16) แหลงแรดบก สารวจพบในเขตอาเภอล (ตาบลแมตน) 17) แหลงแรทองคาสารวจพบในเขตตาบลดงดา อาเภอล (สานกงานอตสาหกรรมจงหวดลาพน, 2546) การอตสาหกรรม

จงหวดลาพนนอกจากจะเปนทตงของนคมอตสาหกรรมภาคเหนอ ซงเปนแหลงผลตของอตสาหกรรมทวไปและอตสาหกรรมสงออก มโรงงานทประกอบกจการแลว 62 แหง และเปนทตงของเขตอตสาหกรรมของบรษทเครอสหพฒนพบลย จงหวดลาพนมโรงงานนอกเขตอตสาหกรรมดงกลาวอกจานวน 709 โรงงาน อตสาหกรรมทนาสนใจไดแก อตสาหกรรมการเกษตร อตสาหกรรมกอสราง อตสาหกรรมของจงหวดลาพนสวนใหญเปนอตสาหกรรมการเกษตร อตสาหกรรมเกษตรทสาคญ ไดแกกจการโรงสขาว ซงมจานวนโรงงานถง 279 โรงงาน เงนลงทนเฉลยโรงงานละประมาณ 150,000 บาทรองลงมาคอกจการโรงบมยา มจานวน 18 โรงงาน เงนลงทนเฉลยโรงงานละประมาณ 2,700,000 บาทนอกจากนยงมโรงงานผลตผกผลไมกระปอง ผกผลไมอบแหงและผกผลไมดอง อตสาหกรรมไมและผลตภณฑไม ปจจบนปรมาณปาไมไดลดนอยลง ประกอบกบนโยบายการปดปาทาใหกจการไมไมเจรญเตบโตเทาทควร อตสาหกรรมไม

- 9 -

และผลตภณฑของจงหวดลาพนสวนใหญไดแก โรงงานแกะสลกไมจามจรรองลงมาไดแก โรงงานทาเครองเรอน และโรงงานผลตภณฑและอปกรณเครองใชจากไม เชน ทาตะเกยบ ทาลงไม เปนตน อตสาหกรรมอาหารและยา สวนใหญจะเปนการประกอบกจการโรงงานทาการแปรรปอาหารททาจากแปงขนมปง รองลงมาไดแก การทานาแขง อตสาหกรรมกอสรางเปนอตสาหกรรมทสนบสนนการกอสรางโดยเฉพาะสวนใหญเปนผลตภณฑคอนกรตและการผลตอฐดนเผารองลงมาไดแก กจการดดทราย ทาประตหนาตางเหลก นอกจากนยงมโรงยอยหนอตสาหกรรมบรการ สวนใหญจะเปนบรการทางดานซอม เคาะพนสรถยนต รองลงมาไดแก การซอมเครองยนต สภาพทางเศรษฐกจ

เศรษฐกจสวนใหญของจงหวดลาพนขนอยกบผลผลตทางเกษตรกรรม เชน การทานาขาว ทาสวนลาไย ทาไรกระเทยม ไรหอม ไรยาสบและพชไรอนๆ นอกจากนมอาชพสาคญเปนหลกคอ การทาหมวก การจกสาน การแกะสลกไม การทอผาพนเมอง ผาบาตก ซงสวนมากเปนอตสาหกรรมในครวเรอน แตเปนอาชพทถาวรมนคง มรายไดพอประมาณ พอจะกลาวไดวาเปนอาชพหลกของครอบครว การท าสวนล าไย จงหวดลาพนมพนทเพาะปลกลาไย 111,398 ไร เพมขนจากเดมรอยละ 39.64 เนองจากเกษตรกร ไดมการปลกลาไยตามพนทนา ทาใหมผลผลตเพมขน จากเดมคดเปนรอยละ 11.50 ผลผลตเฉลยตอไรเทากบ 297 กโลกรม ขาวมพนทเพาะปลก180,370 ไร ลดลงจากเดมรอยละ6.37 เนองจากเกษตรกรมความสนใจปลกพชอนๆ ทใหผลตอบแทนดกวา แตอยางไรกด จงหวดกใหความสนใจตอการเพาะปลกขาว โดยไดเขาไปสงเสรมในเรองของพนธขาว ทใหผลผลตตอไรเพมขน เพอผลตอบแทนทคมคาแกเกษตรกร ดงจะเหนไดจากผลผลตลดลงเพยง 2,691 ตน หรอคดเปนรอยละ 2.70 การทาไรกระเทยม กระเทยมและหอมแดง เปนพชเศรษฐกจของจงหวดลาพนทสาคญรองจากขาว การทาไรดงกลาวนบวาไดผลดมาก เพราะลกษณะดนฟาอากาศอานวย จานวนเนอททเพาะปลกประมาณ 38,302 ไร เพมขนจากเดมรอยละ 22.68 และทาใหมผลผลตเพมขนคดเปนรอยละ 39.58 ผลผลตเฉลยตอไรเพมขนเปน 2,942 กโลกรม การประมง การประมงในทองทจงหวดลาพน มเฉพาะการประมงนาจด ตามแหลงนาธรรมชาตและแหลงนาททางราชการสรางขน เชนแถบลานาปง นากวง นาแมทา นาล และตามลาหวย หนอง คลอง บง อางเกบนา เปนตน สาหรบพนธปลาและสตวนาทนามาปลอยในแหลงนาขางตนไดแก พนธปลานล ปลาไน ปลาชอน ปลาดก ปลาตะเพยน ปลาอนๆ รวมทงกงกามกราม กงฝอย และสตวนาอนๆ เปนตน นอกจากนสานกงานประมงจงหวดลาพนไดใหคาแนะนาและสงเสรมราษฏร ทอยใกลแหลงนาตางๆ หนมาประกอบอาชพการเพาะเลยงปลาเพมมากขน เชนการเลยงปลาในนาขาว ในบอ ทองรองสวน และในคอก บรเวณแหลงนาทมอย การปศสตว การเลยงสตวในจงหวดลาพน สวนใหญเปนการเลยงของรายยอยหรอเปนการเลยงในครวเรอน แตมการเลยงเปนฟารมบาง เชน สกร ไกไข ไกเนอ แตไมแพรหลายมากนก แหลงเลยงทสาคญไดแก โค มปรมาณการเลยงไมมากนก อาเภอทมมากทสดคอล จานวน 5,486 ตว คดเปนรอยละ65.30 ของจานวนกระบอทงหมด สกร ม

- 10 -

ประมาณการเลยงมากทสดในอาเภอลจานวน 53,092 ตว คดเปนรอยละ38.3 รองมาคอ อาเภอปาซาง จานวน 42,657 ตว คดเปนรอยละ30.77 อาเภอทมปรมาณการเลยงสกรนอยทสดคอ อาเภอบานธ จานวน 1,000ตว คดเปนรอยละ0.71 ของปรมาณสกรทงหมด ไก มปรมาณเลยงมากใน 3 อาเภอ ตามลาดบคอ อาเภอปาซางจานวน 471,445 ตว คดเปนรอยละ42.46 อาเภอเมอง จานวน 288,749 ตว คดเปนรอยละ 26.01 และอาเภอล จานวน129,560 ตว คดเปนรอยละ11.67 ของปรมาณไกทงหมด เปด มการเลยงในปรมาณทนอยกวาไก อาเภอทมการเลยงมากทสดคอ อาเภอเมอง 15,062 ตว คดเปนรอยละ49.18 รองลงมาคออาเภอปาซาง จานวน 12,807 ตว คดเปนรอยละ49.18 รองลงมาคออาเภอปาซาง

จงหวดลาพนเปนจงหวดทมการปลกลาไยมากทสดและมปรมาณผลผลตลาไยมากทสดในประเทศซงสถานการณและแนวโนมการสงออกลาไยไทยไปตางประเทศจากตารางท 1.2 จะเหนวา มลคารวมของการสงออกลาไยและผลตภณฑไปยงตางประเทศในชวงระหวางป 2543-2549 มอตราลดลงเฉลยรอยละ 3.2 ตอป ซงหากเปรยบเทยบอตราการเตบโตของมลคาการสงออกระหวางป 2549 กบป 2543 พบวา ในป 2549 มมลคาการสงออกรวมทงสน 4,144 ลานบาท ซงลดลงรอยละ 18.0 จากป 2543 ทมมลคาการสงออกรวมทงสน 5,052 ลานบาทสาหรบสดสวนการสงออกพบวาสวนใหญเปนการสงออกลาไยสดในป 2549 มการสงออกลาไยสดคดเปนสดสวนรอยละ 51.1 สงออกลาไยอบแหงคดเปนสดสวนรอยละ 38.7 สงออกลาไยกระปองคดเปนสดสวนรอยละ 9.7 และสงออกลาไยแชแขงคดเปนสดสวนรอยละ 0.5 ของมลคาการสงออกผลตภณฑจากลาไยทงหมด

- 11 -

ตารางท 1.2 แสดงปรมาณและมลคาการสงออกลาไย ป 2543-2549 ปรมาณ:ตน มลคา : ลานบาท

ทมา : กรมศลกากร, กรกฎาคม 2551

หมายเหต : CAGR (Compound Annual Growth Rate) หมายถง อตราการเตบโตเฉลยตอป

- 12 -

สดสวนมลคาตลาดของล าไยสงออก

51%43%52%36%

52%52%40%

39%47%37%53%

36%36%49%

9%9%10%10%11%10%9%1%2% 2% 1% 1% 1% 1%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549

พ.ศ.

ปรมาณ

ล าไยแชเยน

ล าไยกระปอง

ล าไยอบแหง

ล าไยสด

รปท 1.1 แสดงสดสวนมลคาตลาดของการสงออกผลตภณฑลาไย พ.ศ. 2543 - 2549 บานเหมองกวก บานเหมองกวก หม 5 ตาบลมะเขอแจ อาเภอเมอง จงหวดลาพน ตงอยทางทศ

ตะวนออกเฉยงเหนอของตวจงหวดลาพน มระยะทางหางจากตวจงหวดประมาณ 13 กโลเมตร(จากขอมลแผนชมชนซงจดทาโดยกรรมการหมบานเหมองกวกมผใหญบานเปนประธานกรรมการ) หมบานเหมองกวก หม 5 มจานวนครวเรอน 320 ครวเรอน ประชากร 1,120 คน เปนเพศชาย 550 คน หญง 570 คน อาชพหลกของหมบานคอ การทานา จานวน 68 ครวเรอน รองลงมาเปนการทาสวนลาไย จานวน 40 ครวเรอนและทาการอบลาไยสทอง จานวน 21 ครวเรอน อาชพเสรมคอการรบจางทวไป มรายไดจากภาคเกษตรเฉลย 54,000 บาทตอครวเรอนตอป และมรายไดจากนอกภาคเกษตรเฉลย 36,000 บาทตอครวเรอนตอป มรายไดเฉลยของประชากร(ตามเกณฑ จปฐ. ป 2550) 28,000 บาทตอคนตอป

- 13 -

ขอมลสภาพทวไปของหมบาน บานเหมองกวกมพนทอยอาศย 164 ไรพนททานา 145 ไร พนททาสวน 99ไร ทานาไดปละ

1 ครง มพนทปาชมชน จานวน 1 แหง มพนท 805 ไร แหลงนาสาธารณะ 1 แหง ประปา 2 แหง มผใชน าประปา 159 ครวเรอน มโรงเรยนระดบประถมศกษา จานวน 1 แหง วด 1 แหง จานวนผใชไฟฟา 320 ครวเรอน โทรศพทสาธารณะ 2 แหง โทรศพทบาน 150 เครอง โทรศพทมอถอ 194 เครอง หอกระจายขาว 1 แหง ทอานหนงสอพมพประจาหมบาน 1 แหงและมศาลาประชาคม 1 แหง กลมวสาหกจชมชนบานเหมองกวก หม 5 ตาบลมะเขอแจ อาเภอเมอง จงหวดลาพน ไดรวมกลมกนทาการผลตลาไยอบแหงสทองเพอสงจาหนายใหแกผคาสงทวไปซงการผลตและจาหนายลาไยอบแหงสทองดงกลาวถกกดราคาจากพอคาทรบซอ ในการแกปญหาดงกลาวจะตองมการรวมกลมกนผลตและรวมกลมกนจาหนายใหมากขนและจะตองสรางตราสนคาใหผบรโภคมความเชอถอในตราสนคาลาไยอบแหงสทองของกลมวสาหกจชมชนบานเหมองกวกใหได นอกจากนทางกลมยงใชฟนจากไมลาไยเพออบลาไยจานวนมากถามการเพมกาลงการผลตลาไยอบแหงมากขนจะสงผลทาใหขาดแคลนฟนสาหรบอบลาไยและราคาจะสงขน อยางไรกตามการดาเนนการผลต การตลาด การบรหารและการบญชซงตองพงพงความรจากภายนอกและการลองผดลองถก ซงยงขาดแคลนผเชยวชาญในสาขาตางๆ สงผลทาใหธรกจของชมชนตองฝากความหวงไวกบกลมทนและบรรยากาศการทองเทยวซงผลตภณฑดงกลาวจะจาหนายเปนของฝากของทระลกสาหรบนกทองเทยวและสงออกไปยงประเทศจนโดยพอคาคนกลาง แตอยางไรกตามการผลตลาไยอบแหงสทองในพนทจงหวดลาพนนาจะมโอกาสขยายตวไดเพมขนอก ทงนเนองจากการผลตในพนทดงกลาวมความไดเปรยบในเรองของตนทนการผลตดานการขนสงลาไยในฤดกาลตลอดจนใกลแหลงวตถดบคอแหลงผลตลาไยทใหญทสดในประเทศ ถากลมวสาหกจชมชนสามารถรวมกลมกนควบคมปรมาณการผลตและสามารถกาหนดราคาขายได อยางไรกดแนวคดในการพฒนาเศรษฐกจแบบพอเพยงและวสาหกจชมชนกาลงไดรบความสนใจและไดรบการสงเสรมจากรฐบาลปจจบน ดงนนการนาความรจากวทยาการสมยใหมทงทางดานเศรษฐศาสตรการผลต การเงน การตลาด การบรหารจดการและการบญชมาประยกตใชกบภมปญญาทองถนในชมชนโดยมเปาหมายใหเกดการพฒนาวสาหกจอยางย งยน สามารถพงพาตนเองและใชทรพยากรภายในชมชนใหเกดประโยชนสงสดตามแนวคดการพฒนาเศรษฐกจแบบพอเพยง

ผวจยจงไดขอคดวานาจะนาภมปญญาความรทมอยในตวปราชญของชมชน บรณาการกบความรสากลของทมวจย ซงไดแก ความรดานเศรษฐศาสตรการผลต การระดมทนและทรพยากรในทองถน การตลาด การบรหารจดการแบบสหกรณและระบบการจดทาบญช ตลอดจนทาการศกษาจดแขงจดออนปญหาอปสรรคของวสาหกจชมชน ศกษาตนทนการผลตและหาแนวทางในการระดมทนและทรพยากรในชมชนศกษาหาขนาดการลงทนทเหมาะสม สอดคลองกบตลาดของชมชน โดยเนนเปาหมายการบรหารจดการตามหลกการสหกรณและการพฒนาตลาดวสาหกจ

- 14 -

ชมชนตลอดจนการเรยนรวธปฏบตตามพระราชดารสเศรษฐกจพอเพยง เพอพฒนาเปนฐานความรกลบคนสทองถน เกดการสบทอดและพฒนาเครอขายความรตอไป

1.2 วตถประสงคหลกของแผนงานวจย 8.1 เพอศกษาสภาพ ศกยภาพการบรหารจดการกลมแบบมสวนรวมในกระบวนการผลตลาไยอบแหงสทองของกลมวสาหกจชมชนบานเหมองกวก หม 5 ตาบลมะเขอแจ อาเภอเมอง จงหวดลาพน

8.2 เพอพฒนารปแบบการบรหารจดการวสาหกจชมชนอยางบรณาการในการผลตและจาหนายลาไยอบแหงสทองทงดานการผลต การระดมทนของชมชน การบรหารจดการแบบมสวนรวม การตลาดและการบญช

8.3 เพอหารปแบบการพฒนาวสาหกจชมชนภายใตการพงพาทรพยากรภายในชมชนทองถนและเผยแพรองคความรทไดจากงานวจยสเครอขายวสาหกจชมชนทองถนอนๆ

1.3 แนวทางด าเนนการวจย 1.3.1 ขอบเขตของการวจย 1) ขอบเขตเนอหา ศกษาแนวคดและเปาหมายของกลมการผลต ศกษาตนทนการผลต แนวทางการระดมทนภายในกลม ศกษาการบรหารจดการกลมแบบมสวนรวม ศกษาการตลาดทงภายในและภายนอกชมชน ดานบญช ความหมาย ประโยชนของการทาบญช และวธการทาบญช และแนวคดเศรษฐกจพอเพยง 2) ขอบเขตพนทวจย กลมวสาหกจชมชนบานเหมองกวก หม 5 ตาบลมะเขอแจ อาเภอเมอง จงหวดลาพน 3) ขอบเขตของชวงเวลาทวจย ธนวาคม 2549 ถง พฤศจกายน 2550 4) ขอบเขตของประชากรผเกยวของในการวจย กลมวสาหกจชมชนบานเหมองกวก หม 5 ตาบลมะเขอแจ อาเภอเมอง จงหวดลาพน 1.3.2 วธดาเนนการวจย เปนงานวจยเชงคณภาพผนวกกบเชงปรมาณ 1.3.3 วธการเกบขอมลและแหลงขอมล ดาเนนการเกบขอมลโดยเรมจากการสอบถามกลมผผลตเกยวกบสภาพการดาเนนงานดานการผลต การตลาด การบรหาร และการบญช ในปจจบน สอบถามปญหาและความตองการของกลมผผลตและศกษาแนวคดในการผลตเพอปรบแนวความคดใหสอดคลองกบแนวคดการพฒนาเศรษฐกจแบบพอเพยงโดยการพฒนาวสาหกจชมชนเพอการพงตนเอง เสรมความรดานการผลต การระดมทน การตลาด การบรหาร และการบญช ตดตามและประเมนผลการดาเนนงานดานตาง ๆ และหารปแบบของการพฒนาวสาหกจ

- 15 -

ชมชนภายใตการพงพาทรพยากรภายในชมชนทองถนและเผยแพรองคความรทไดจากงานวจยสเครอขายวสาหกจชมชนทองถนอนๆ 1.3.4 วธการประมวลขอมลและการวเคราะหขอมล นาผลสมฤทธของการดาเนนงานดานการผลต การระดมทน การตลาด การบรหาร และการบญช ของกลมตวอยางมาแปลความหมายโดยเทยบกบเกณฑดวยคาสถตรอยละ เพอตอบจดประสงคของการวจย สรปขอคนพบวธการบรณาการ และการวจย ดวยการบรรยาย นาเสนอและเผยแพรผลการวจย 1.4 เปาหมายของแผนงานวจย

1.4.1 เปาหมายเชงยทธศาสตรของแผนงานวจย 1) วจยและพฒนาวสาหกจชมชนเพอหารปแบบวสาหกจชมชนทเหมาะสม 2) แกไขปญหาความยากจนดวยการประยกตใชแนวคดเศรษฐกจพอเพยง 3) พฒนาการจดการความรใชความรจากภมปญญาทองถนผสมผสานภมความรสากลในการบรหารจดการวสาหกจชมชน 4) พฒนาวสาหกจชมชนโดยการพงทรพยากรภายในทองถนเพอการพงตนเองของชมชน

1.4.2 เปาหมายของผลผลตและตวชวด 1) ผลตภณฑลาไยอบแหงสทองของกลมวสาหกจชมชนบานเหมองกวก เปนผลตภณฑทมมาตรฐาน ตนทนการผลตลดลงและสามารถเพมกาลงการผลตได 2) ตลาดของผลตภณฑลาไยอบแหงสทองเพมขนทงตลาดภายในชมชนและตลาดภายนอกชมชน 3) สามารถระดมทนจากสมาชกกลมวสาหกจชมชนไดเพมขน 4) ระบบบญชถกตอง เขาใจงาย สามารถตรวจสอบไดงาย 5) พฒนาผลตภณฑและบรรจภณฑ จนสามารถจาหนายในตลาดได

1.4.3 เปาหมายของผลลพธและตวชวด 1) สมาชกของกลมวสาหกจชมชนเพมขน และมสวนรวมกบวสาหกจมากขน 2) ชาวบานเกษตรกรมความรและเขาใจการบรหารจดการวสาหกจชมชนเพอการพงตนเอง

3) ชาวบานเกษตรกรมความรตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ จากการดาเนนงานการตดตามประเมนผลแผนงานจะไดรบสงตอไปน คอ 1.5.1 ดานความรจะไดองคความรเกยวกบการดาเนนการวสาหกจชมชนทสามารถพงพา

ตนเองได

- 16 -

1) สภาพ ศกยภาพการบรหารจดการกลมแบบมสวนรวมในกระบวนการผลตลาไยอบแหงสทองของกลมวสาหกจชมชนบานเหมองกวก หม 9 ตาบลมะเขอแจ อาเภอเมอง จงหวดลาพน

2) รปแบบการผลตและการใชทน 3) รปแบบการตลาด 4) รปแบบการบรหาร 5) รปแบบการบญช

1.5.2 ดานพฒนา บคคลและองคกรทเกยวของเกดการเปลยนแปลงเชงพฒนาหรอเรยนรในดานความร ขอ 5.1 ซงไดแก

1) ชาวบานและสหกรณผรวมแผนงาน 2) ทมวจย 3) องคกรผสนบสนนทนดาเนนงาน 4) สาธารณชนผสนใจ

1.5.3 ดานผลผลต จะมเอกสารและบทเรยนทเปนผลผลตของแผนงานในการ การตดตามประเมนผลทสาคญจานวน 5 ชด คอ

1) รายงานการประเมนสภาพ ศกยภาพการบรหารจดการกลมแบบมสวนรวมเบองตน

2) รายงานความกาวหนาการดาเนนงาน 4 ดานของแผนงาน 3) รายงานการตดตามประเมนผลการดาเนนงานแผนงานฉบบสมบรณ 4) รายงานการใชจายงบประมาณและการเงน 5) สอทใชในการดาเนนแผนงาน

1.6 นยามศพท การวจยครงน มนยามศพทเฉพาะ ดงน การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action Research : PAR) หมายถง การวจยทเนนการมสวนรวมระหวางประชาชน สมาชกของชมชนและผวจยรวมคดวเคราะหสภาวการณของปญหา ศกษาหาแนวทางการแกปญหา ตลอดจนการดาเนนการแกปญหาและการประเมนผล ตงแตระยะเรมตนการวจย ระยะดาเนนการวจยจนสนสดการวจย โดยททกฝายไดเขามามสวนรวมในกระบวนการตดสนใจตลอดกระบวนการวจย การจดการความร(Knowledge Management : KM) หมายถง การรวบรวมองคความรทมอยในสวนราชการซงกระจดกระจายอยในตวบคคลหรอเอกสาร มาพฒนาใหเปนระบบ เพอใหทกคนในองคกรสามารถเขาถงความร และพฒนาตนเองใหเปนผร รวมทงปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ อนจะสงผลใหองคกรมความสามารถในเชงแขงขนสงสด

- 17 -

ลาไยอบแหงสทอง(golden dried longans) หมายถง ลาไยอบแหงเนอสทอง ทผผลตแกะเปลอกและเมลดออกกอนนาไปอบดวยความรอนจากฟน โดยใชเทคนควธการแบบภมปญญาชาวบานอบแหงจนไดเนอลาไยเปนสทอง

วสาหกจชมชนคอ การประกอบการขนาดยอมและขนาดจวของชมชนเพอการจดการ

"ทน" ของชมชนอยางสรางสรรคเพอการพงตนเอง (SMCE -Small and Micro Community Enterprise) วสาหกจชมชนขนาดยอมมสมาชกมากกวา 15 คน วสาหกจชมชนขนาดจว มสมาชกตงแต 5 คนถง 15 คน(สมบต สงฆราช, 2549, หนา 177)