21

บทท 1บรษทมไวเพอใคร

Page_�����������������.indd 21 5/8/2562 BE 16:32

22 23

Page_�����������������.indd 22 5/8/2562 BE 16:32

22 23

ผบรหารท 'ไมเขาใจ' กำาลงเพมจำานวนขน!

ชวงสองสามปมานมเรองออฉาวของบรษทตางๆ เกดขน

มากมาย

เรองททกคนนาจะยงจ�าไดดกมตงแตเรองของบรษทผผลต

ผลตภณฑนมสโนวแบรนดมลคโปรดกส บรษทขนมฟจยะ บรษท

อชยะเซกะ ผผลตขนม 'ชโรอ โคอบโตะ' ทคนรกขนมคนไหนกตอง

ร จก บรษทอากะฟคและบรษทคชโจทผ คนเคยชนชมในแบรนด

อนแขงแกรง และยงมบรษทมโฮปทไมควรคาแกการกลาวถงอก

ตอไปแลว

นอกจากจะละเมดกฎหมายแลว บรษทเหลานยงละเมดตอ

กฎเกณฑทางสงคมอยางหนาตาเฉย เรองออฉาวของบรษทตางๆ

เหลานกลาวไดวาเปนผลมาจากการท�าใหกจการอนควรเปนของ

ทกคนในสงคมกลายเปนของสวนบคคลนนเอง

ระยะหลงมาน คนมกเขาใจผดวาบรษทเปนของผบรหารและ

ผถอหนเทานน แตแทจรงแลวบรษทเปนของคนทกคนทเกยวของกบ

บรษทโดยตรง ไมวาจะมสวนเกยวของมากหรอนอยกตาม คนเหลานน

ไดแก พนกงาน ครอบครวของพนกงาน ลกคา รวมถงคนในทองถน

ดวย

นนเปนเหตผลวาท�าไมภาครฐทงในระดบประเทศและระดบ

จงหวด รวมไปถงสถาบนอยางหอการคาจงตองใหการสนบสนน

บรษทเอกชนซงเปน 'ของสวนบคคล' ดวยวธการตางๆ ทงในเชง

Page_�����������������.indd 23 5/8/2562 BE 16:32

24 25

นโยบาย ระบบการจดเกบภาษ การใหความชวยเหลอทางการเงน

การสนบสนนเชงเทคนค และการบรหารจดการตางๆ

นบตงแตวนาททถอก�าเนดขนบรษทกไมไดเปนแคของผบรหาร

ครอบครว หรอคนกลมใดกลมหนง แตควรมองวาบรษทนนเปนของ

สงคมในวงกวาง

ผ บรหารทไมเขาใจประเดนทว ามานมจ�านวนเพมขนมาก

ในปจจบน

ตวอยางเชน ผบรหารบางรายทเอาใบเสรจรานอาหารทไป

รบประทานกบครอบครวในวนหยดมาเบกกบบรษท หรอเลอก

จางงานบคคลทเปนเครอญาตทงๆ ทมคนทมคณสมบตเพยบพรอม

เหมาะสมกบต�าแหนงมากกวา

นอกจากนยงรวมไปถงการเลอกเลยออฟพนกงานคนอนๆ

ออกกอนพวกพองของตนในยามทธรกจก�าลงย�าแย เหลานลวนเปน

วธการบรหารธรกจท ให ความส�าคญกบพวกพ อง หรอกคอ

ความพยายามในการปกปองตวเองและคนสนท

การบรหารจดการทปนเประหวางเรองสวนตวกบเรองสวนรวม

และการท�าใหบรษทกลายเปนของสวนบคคลเชนน อยาวาแต

ลกคาเลย แมแตพนกงานในบรษทเองกไมมทางเหนดวยแนนอน

ตอใหใชเทคโนโลยทนสมยแคไหน มการผลตสนคาทดเพยงใด

บรษททละเลยความรบผดชอบและหนาทในฐานะองคกรของสงคม

กจะพงทลายลงในทสด

Page_�����������������.indd 24 5/8/2562 BE 16:32

24 25

บรษททด�าเนนการโดยขดตอสงทสงคมยดถอ เมอเวลาผานไป

ความขดแยงและไมลงรอยกบสงคมกมแตจะเพมมากขน พนกงาน

และคนภายนอกทระแคะระคายถงสญญาณดงกลาวกจะเรม

หมดความเชอมนในตวบรษท เพราะพนกงานทท�างานใหกบบรษท

มกเปนคนทรเบองลกเบองหลงทแทจรงของบรษทดกวาใครๆ

พนกงานทท�างานอยางขยนขนแขงและครอบครวของพนกงาน

เหลานนไมมทางยอมรบการกระท�าทขดตอสงคมของบรษทท

พวกเขาท�างานอยอยางแนนอน

หากการบรหารงานเตมไปดวยการหลอกลวงฉอฉล พนกงาน

กมแตจะพากนลาออกไปเรอยๆ สดทายแลวกจะถงจดทไมสามารถ

ผลตหรอขายสนคาไดอกตอไป

หากพจารณาเชนน กจะเหนวาการด�าเนนธรกจโดยตระหนก

ถงหนาทและความรบผดชอบทถกตองนนมความส�าคญตอบรษท

มากกวาความสามารถในการผลตและวจย ความสามารถในการ

บรหารจดการ หรอความสามารถในการขายมากนก

คงไมใชการกลาวเกนจรงหากจะพดวาความตระหนกใน

เรองนเปนสงทตดสนไดเลยวาบรษทจะรงหรอจะรวง

การบรหารบรษทคอการทำางานเพอบรรล 'หนาทและ

ความรบผดชอบตอบคคลทงหา'

ในเชงรปธรรมแลว บรษทมหนาทและความรบผดชอบอะไรบาง

Page_�����������������.indd 25 5/8/2562 BE 16:32

26 27

ผมคดวาบรษทมหนาทและความรบผดชอบตอคนหากลม

การกระท�าเพอไปสการบรรลหนาทและความรบผดชอบตอบคคล

ทงหานนคอความหมายของ 'การบรหาร' ทแทจรง

1. ท�ำใหพนกงำนและครอบครวพนกงำนมควำมสข

คนกลมแรกสดกคอพนกงานและครอบครว

พนกงานของบรษทและคนในครอบครวทพนกงานเหลานน

คอยหาเลยงอยางเหนดเหนอย เราตองท�าใหคนกลมนมความสข

นคอหนาทอนดบแรกทบรษทควรท�าใหส�าเรจในฐานะองคกรของ

สงคม

"แตบรษทสวนใหญควรใหความส�าคญกบลกคาเปนอนดบหนง

ไมใชเหรอ" คณอาจจะคดแบบนอยใชไหมละครบ

เหตผลทผมใหความส�าคญกบพนกงานเปนอนดบหนงกเพราะวา

พนกงานเปนผสรางผลตภณฑ เปนผใหบรการแกลกคา หากพนกงาน

เหลานนเตมไปดวยความรสกวาถกปฏบตอยางไมเปนธรรม รสก

ไมพอใจ หรอแคลงใจแลวละก พวกเขากไมมทางบรการลกคาดวย

ใบหนายมแยมไดอยางแนนอน

พนกงานทไมพอใจองคกรของตวเอง และไมมความร สก

เปนเจาของนน ไมมทางใหบรการทนาประทบใจแกลกคาได ลกคาท

มสายตาแหลมคมแคมองปราดเดยวกรแลววารอยยมไหนเปนรอยยม

ทฉาบไวแคผวเผน

Page_�����������������.indd 26 5/8/2562 BE 16:32

26 27

ผมขอย�าอกครงนะครบ พนกงานทมความรสกวาบรษทปฏบต

ตอตนเองอยางไมเปนธรรม มความรสกไมพอใจหรอคลางแคลงใจ

นน ไมมทางใหบรการอนเปยมไปดวยพลงงานบวกและนาประทบใจ

ตอลกคาได ไมมทางผลตสนคาทท�าใหลกคารสกประทบใจได

ดงนนสงทส�าคญทสดจงเปนความสขของพนกงานนนเอง

หนาทและความรบผดชอบทยงใหญทสดของบรษทคอการมงสราง

ความสขใหเหลาพนกงานและครอบครว

2. ท�ำใหพนกงำนของผรบเหมำรำยยอย (Subcontractor)

มควำมสข

อนดบทสองกคอพนกงานของผรบเหมารายยอยและครอบครว

หรอพดอกแงกคอคนทท�างานใหกบบรษทของเรานนเอง

ผมเรยกคนกลมนวา 'พนกงานนอกบรษท' เพราะพวกเขาเปน

'พนกงานของบรษทเราทใสชดยนฟอรมตางออกไปเทานน'

ลองคดดนะครบ บรษทสวนใหญทถกเรยกวาผรบเหมารายยอย

นนชวยท�างานทเราเรยกวางาน 3D* ซงเปนงานทบรษทตนทาง

ท�าไมไดหรอไมอยากท�า

งานผลตจ�านวนนอยทไมคอยไดก�าไร งานผลตทมความซบซอน

และยงยาก งานดวน งานทตองใชความเรวสง งานทมความเสยงสง

งานอนตราย ผรบเหมารายยอยชวยท�างานเหลานใหกบพวกเรา

* งาน 3D คองานทมลกษณะ dirty, dangerous and demanding คอสกปรก อนตราย และยาก

Page_�����������������.indd 27 5/8/2562 BE 16:32

28 29

มบรษทจ�านวนมากทปฏบตกบบรษทผรบเหมารายยอยราวกบ

พวกเขาก�าลงไลแมลงทคอยกวนใจ

"กเราเปนคนจายเงนจางน จะปฏบตกบทางนนยงไงกได"

"ทางนเปนคนปอนงานใหนะ กตองตามใจเราหนอยส"

มบรษทขนาดใหญจ�านวนไมนอยทมอตราก�าไรสทธอยท 10%

20% หรอ 30% แตบรษทผ รบเหมารายยอยของบรษทเหลาน

กลบมอตราก�าไรสทธเฉลยอยท 2-3% เทานน และกวา 70% ของ

บรษทเหลานประสบภาวะขาดทน

ในขณะเดยวกนกยงมกล มบรษทใหญทมผลประกอบการ

ดอยแลว แตกลบมนโยบายทตองลดตนทนลงอยางมหาศาลแทบทกป

เชน ตองลดลง 10% บาง 30% บาง

และมอกหลายบรษททกดราคาสนคาสงผลตลงแบบตามใจตวเอง

หรอไมอนญาตใหผรบเหมารายยอยเขยนก�าไรลงในใบเสนอราคา

ในใบเสนอราคาของญปนนนจะมชองใหกรอกคาบรหารจดการ

และก�าไรอย บรษทหลายแหงโอดครวญวาไมวาจะกรอกตวเลข

เทาไหรลงไปกถกลบออกอยด...ถาเขยนไปวาก�าไร 5% กไมผาน และ

มแตจะไดยนค�าพดทวา "ก�าไรกตองไปหาเอาเองจากการบรหาร

จดการการผลตภายในของคณส ตรงนนะตองเขยนวาศนย"

ไมยากเลยทจะมองใหออกวาหากท�าแบบนตอไป ปฏกรยา

ตอตานจากบรษทผรบเหมารายยอยกมแตจะเพมขนเรอยๆ

ปฏกรยาตอตานนนนอกจากจะเรงใหผ รบเหมารายยอย

Page_�����������������.indd 28 5/8/2562 BE 16:32

28 29

หลกเลยงผจางลกษณะนแลว ยงน�าไปสการเลกกจการของผจาง

อกดวย หากผรบเหมารายยอยไมยอมรวมงานกบผจางหรอตอง

ปดกจการลง คนทเดอดรอนทสดกคอบรษทผจางเอง ดงนนการ

บรหารงานโดยใหความส�าคญกบผรบเหมารายยอยจงเปนสงจ�าเปน

ผลก�าไรของฝายหนงสงถง 10% แตอกฝายกลบมผลก�าไร

อยท 2% ดยงไงกไมมทางเปนความสมพนธของคคาทดตอกนไปได

และยงไมมทางไดรบการยอมรบจากสงคมอกดวย

การทฝายหนงเปนผชนะ และอกฝายเปนผแพนน ไมใช

รปแบบความสมพนธของบรษททดเลย การทบรษทอยไดดวยการ

สงเวยใครไปไมใชแนวทางทถกทควร

3. ท�ำใหลกคำมควำมสข

ล�าดบทสามคอลกคา

บรษททถกลกคาเกลยดเรยกไดวาไมมอนาคต ดงนนบรษทจง

มหนาทและความรบผดชอบในการท�าใหลกคามความสข

"ดจงทมบรษทนอย" "ดจงทบรษทคณผลตสนคาแบบนออกมา"

บรษทควรใหบรการและผลตสนคาทท�าใหลกคาร สกขอบคณได

แบบน การตดตองาน ซอสนคา และใชบรการของบรษทเชนน

จะท�าใหลกคามความสขและประทบใจ นคอหนาทและความรบผดชอบ

ทส�าคญเปนอนดบสามนนเอง

นกวชาการดานการบรหารและผบรหารสวนใหญมกกลาววา

Page_�����������������.indd 29 5/8/2562 BE 16:32

30 31

"ลกคาส�าคญเปนอนดบสามงนเหรอ ไมใชแลวละ ยงไงลกคากตอง

มาเปนอนดบหนง..." แตผมกลบไมคดเชนนน

ทพดอยางนกเพราะวาหากลองคดดดๆ วาใครเปนคนสรางตลาด

ใหเกดขนแลวละก จะพบวาจรงๆ แลวคนส�าคญทท�าใหตลาด

เกดขนไดกคอพนกงาน

หนาทของบรษทคอการตอบสนองความตองการของลกคา

ผลตและจ�าหนายสนคาทคดวาลกคาอยากได ดงนนลกคากม

ความส�าคญเชนกน แตพนกงานทตองตอบสนองความตองการของ

ลกคาอยางทนทวงทนนส�าคญกวา หากไมมลกคา พนกงานกแค

ตองสรางลกคาขนเทานนเอง

ความหมายของการบรหารกคอการสรางใหเกดบางสงขนจาก

สภาพทไมมอะไรเลย การสรางอะไรบางอยางจากสงทมอย แลว

ไมสามารถสรางผลประกอบการทดใหแกบรษทได และนนไมใชวธ

การบรหารในแบบ 'ถอคบเพลงดวยตวเอง'* หรอ 'โอนลวน' แตเปน

วธการบรหารแบบ 'นกเลยนแบบ' หรอ 'บรษทอนดบสอง' เทานน

การสรางบางสงบางอยางจากศนยนนคอการคนหา สรางคณคา

และอปสงคทซอนเรนอยหรอยงไมมอยในโลกใบนขนมา เปนรปแบบ

การบรหารธรกจทมงสรางตลาดใหม และสรางแรงสนสะเทอนตอ

ความตองการของลกคาทหลบใหลอย ณ กนบงของจตใจใหตนขน

มนคอการสรางสรรคคณคาทอยในใจลกคาประเภท "ถามของแบบน

* คำาพดอนโดงดงของฟจซาวะ ทาเคโอะ ผบรหารยคบกเบกของบรษทฮอนดา สอถงการทำาอะไร

ดวยตนเองแมวาจะไมมประสบการณมากอนเพอสงสมประสบการณของตนใหพอกพน

Page_�����������������.indd 30 5/8/2562 BE 16:32

30 31

กคงดสนะ" "ถาท�าไดแบบนกคงด" ใหเกดขนจรง

ถาไมมลกคากแคสรางลกคาขนมา หนาททแทจรงของบรษท

กคอการสรางนนเอง

แลวใครกนทเปนคนสราง กพนกงานไงละครบ พนกงานท

ในใจเตมไปดวยความรสกไมเทาเทยม ไมพอใจ และคลางแคลงใจ

ไมมทางทจะตอบสนองความตองการของลกคาทคาดหวงวาจะไดรบ

ความประทบใจและการบรการทดไดเลย

หากเราท�าใหความพงพอใจของพนกงานและบรษทผรบเหมา

รายยอยเพมสงขนได กจะสามารถท�าใหความพงพอใจของลกคา

เพมขนไดดวยไปโดยปรยาย

4. ท�ำใหชมชนทองถนมควำมสขและคกคก

ล�าดบทสกคอหนาทและความรบผดชอบตอชมชนทองถนหรอ

คนในทองถน คอการทมเทเพอชมชนทองถน ซงหมายรวมถงผคนท

อาศยอยในพนทและสงแวดลอมทางธรรมชาตตางๆ ดวย

พอพดถงการทมเทเพอชมชนทองถน หลายบรษทจะคดถง

แตเรองยากๆ ทงทจรงๆ แลวมนไมใชเรองยากเลยครบ

การทมเทเพอสงคมของบรษทกคอการมงไปสการเปนบรษท

ทมคณคาส�าหรบลกคา พนกงาน และทองถนนนเอง บรษทมหนาท

และความรบผดชอบทจะตองสรางความสขใหแกผคนทอาศยอยใน

ชมชนทองถนนน

Page_�����������������.indd 31 5/8/2562 BE 16:32

32 33

พดใหเหนภาพงายๆ กคอจะตองเปนบรษททท�าใหผคนคดวา

"บรษทนเปนสญลกษณของเมองเรา" "บรษทนเปนความภาคภมใจ

ของเมองนเลย" "อยากใหลกๆ เขาไปท�างานในบรษทนจรงๆ"

หรอกคอการมงสการเปนบรษททเปนความภาคภมใจของผคนใน

ทองถนนนเอง

พอพดถงการท�าเพอทองถน บรษทหลายแหงกจะนกถงแต

การสนบสนนดานศลปวฒนธรรม ไมกการกศล หรอบางคนกอาจจะ

นกวาการทมเทเพอสงคมนนคอการสรางอาคารหลงใหญ หรอไมก

อาจจะนกถงการบรจาคเงน

แตผมคดวาสงทส�าคญทสดคอการบรหารงานในแตละวนโดย

มส�านกตอสงคมในฐานะพลเมองบรรษท (Corporate citizenship)

ส�าหรบคนทมทรพยากรทางวตถในระดบหนงแลว พวกเขา

ไมไดคาดหวงการจางงานหรอการผลตสนคาจากบรษท แตคาดหวง

สงทจะมาเตมเตมจตใจไดตางหาก บรษททพยายามจะบรรลหนาท

และความรบผดชอบเชนนยอมไดรบการยอมรบและเสยงชนชม

สดทายแลวการบรหารงานอยางมคณคาทบรษทยดถอกจะถกสอสาร

เผยแพรไปสผคนในวงกวาง

หากบรหารงานโดยมงเนนความสขของผคนในทองถนและ

ชมชนเปนศนยกลาง สงทท�ากจะถกซมซบเขาไปในใจของผ คน

อยางแนนอน หลงจากนนความประทบใจกจะถกสงตอไปเปนลกโซ

คนท งสกล มทกล าวมาจนถงตอนนกคงมความสขกนทกคน

Page_�����������������.indd 32 5/8/2562 BE 16:32

32 33

วาไหมครบ

"เปนสญลกษณของเมองน" "เปนบรษททไมมไมได" "เปนบรษท

ทอยากรกษาใหคงอยตอไป" การทจะกลายเปนบรษททผคนคดถง

ในแงนไดนน จะตองบากบนเพอบรรลหนาทและความรบผดชอบ

ตอชมชนทองถนและผคนในทองถนใหได

5. ควำมสขของผถอหนจะเกดขนเองโดยอตโนมต

ล�าดบทหาคอความสขของผถอหนและนกลงทน อนถอเปน

หนาทและความรบผดชอบตอผสนบสนนเงนทนและสนทรพยใหแก

บรษท ซงสามารถแบงไดเปนสองประเภทดวยกน

ประเภทแรกคอหนาทและความรบผดชอบในเชงวตถ หรอกคอ

ผลตอบแทนทเปนตวเงนปนผลแกผถอหน อกประเภทคอหนาทและ

ความรบผดชอบในเชงจตใจ โดยวดไดจากการทบรษททตนเองถอหน

อยนนไดรบความเคารพและความรกจากพนกงาน ลกคา และชมชน

หรอไมนนเอง

นคอความตองการของผถอหนทอยากใหบรษทไดรบความ

เคารพและการยอมรบจากผคนทเกยวของทงหมด ไมวาจะเปน

พนกงาน บรษทผรบเหมารายยอย ลกคา และผคนในทองถน ซงควร

มากอนเรองผลประกอบการทดและผลตอบแทนเสยอก

ผมขอยกตวอยางตรงนไวสกตวอยางหนง

ผมเคยเขยนแนะน�าบรษทหนงลงในหนงสอพมพทองถน แต

Page_�����������������.indd 33 5/8/2562 BE 16:32

34 35

ไมไดเอยชอของบรษทเอาไวในบทความ (บรษททวานเปนหนงใน

บรษททอย ในหนงสอเลมนดวย) หลงจากนนประธานของบรษท

ดงกลาวกตดตอมา เลาวาไดรบจดหมายจากผถอหน

'ไดอำนบทควำมในหนงสอพมพแลว ถงแมจะไมไดใสชอบรษท

เอำไว แตอำนดกรไดทนทวำก�ำลงพดถงบรษททฉนถอหนอยแนๆ

ร สกเปนเกยรตและภมใจทไดเปนลกคำและผ ถอห นของบรษท

ของคณ...'

เนอหาในจดหมายเขยนไวแบบนน

อยางททกทานไดเหนแลว ระยะหลงมาน เรมมผ ถอห น

จ�านวนมากขนเรอยๆ ทไมไดมองวาราคาหนหรอเงนปนผลส�าคญเปน

อนดบหนง บางทการไดรบจดหมายแบบนตางหากทเปนความสข

ทสดของผบรหารและพนกงานของบรษท

อนทจรงแลว หากเราท�าใหความพอใจของบคคลสกลมแรก

เพมสงขนได ความสขของบคคลล�าดบทหาหรอผ ถอห นนนกจะ

เกดขนเองโดยอตโนมต คงไมผดหากจะกลาววาหนาทและความ

รบผดชอบตอผถอหนนนไมใชเปาหมาย แตเปนผลทเกดขนตามมา

มากกวา

ทวานาเสยดายทผ บรหารจ�านวนมากยงมความเขาใจผด

ในประเดนน และความเขาใจผดนนกน�าไปสการบรหารงานทมงเนน

Page_�����������������.indd 34 5/8/2562 BE 16:32

34 35

การท�าใหผถอหนมความสขเปนหลก

หากไมมผถอหนทสนบสนนเงนทนแลว บรษทกไมอาจด�ารง

อยได นเปนความจรงทไมอาจปฏเสธ แตเรากไมควรคดถงผถอหน

ในลกษณะเดยวกนกบบคคลสกลมแรก เพราะหากมวแตพยายามจะ

ท�าใหผถอหนมความสข กรงแตจะน�าไปสการปนราคาหนขนๆ ลงๆ

ในระยะสน และสญเสยความสามารถในการบรหารงานในระยะยาว

ไปในทสด

นเปนแนวโนมทมกเหนไดบอยเปนพเศษในผบรหารของ

ธรกจ SME

เมอแยกความแตกตางระหวางการลงทนและการบรหาร

ไมออก กจะเหนผบรหารไมตางจากนายทน สงผลใหเกดการบรหารงาน

โดยยดผลประโยชนของตนเปนหลก สดทายความพงพอใจของ

พนกงานและผรบเหมารายยอย รวมไปถงความพงพอใจของลกคา

กจะตกต�าลง

(ตดตามอานตอไดในฉบบเตม)

Page_�����������������.indd 35 5/8/2562 BE 16:32