บทความวจย การประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม

และการจดท าเสนทางการทองเทยวในจงหวดอบลราชธาน THE QUALITY ASSESSMENT OF HISTORICAL AND CULTURAL

TOURIST ATTRACTIONS AND THE MAKING OF TOURIST ROUTE IN UBON RATCHATHANI PROVINCE

นายกฤศ วพฒนครฑ ๕๘๑๐๘๕๓๘๒๐ นางสาวปณพร เดโชธรรมสถต ๕๘๑๐๘๕๔๒๒๒

นางสาวรชกร ยศสมบต ๕๘๑๐๘๕๔๓๙๗

ภาควชาภมศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร พ.ศ. ๒๕๖๒

บทความวจย

เรอง

การประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม และการจดท าเสนทางการทองเทยวในจงหวดอบลราชธาน

The Quality Assessment of Historical and Cultural Tourist Attractions

and The Making of Tourist Route in Ubon Ratchathani Province

โดย

นายกฤศ วพฒนครฑ 5810853820 นางสาวปณพร เดโชธรรมสถต 5810854222

นางสาวรชกร ยศสมบต 5810854397

เสนอ

ภาควชาภมศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เพอความสมบรณแหงปรญญาวทยาศาสตรบณฑต (ภมศาสตร)

พ.ศ. 2562

(1)

สารบญ

หนา

สารบญตาราง (3) สารบญภาพ (4) บทคดยอ 1 บทน า 2 ทมาและความส าคญของปญหา 2 วตถประสงคของโครงการวจย 2 ค าถามการวจย 2

ขอบเขตของโครงการวจย 2 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4 การตรวจเอกสาร 4 ทฤษฎและแนวคดทเกยวของ 4 งานวจยทเกยวของ 5 กรอบแนวคดการวจย 6 ตารางกรอบการวจย 8 วธการวจย 10 ขอมลและแหลงทมาของขอมล 10

วธการเกบรวบรวมขอมล 10 ประชากรเปาหมาย หรอผใหขอมลหลก หรอกลมตวอยาง 10

วธการวเคราะหขอมล 10 เครองมอและอปกรณ 11

ขนตอนการด าเนนการวจย 11 ผลและวจารณ 12 ผลการวจย 12

(2)

สารบญ (ตอ) หนา

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 19 สรปผลการวจย 19 ขอเสนอแนะ 20 ค าขอบคณ 20 เอกสารและสงอางอง 20

(3)

สารบญตาราง ตารางท หนา

1 กรอบการวจย 8 2 ผลคะแนนประเมนแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร 14

และศลปวฒนธรรม จงหวดอบลราชธาน 3 ระยะทางในเสนทางทองเทยวแหลงทองเทยวทมคณภาพ 16 4 ระยะทางในเสนทางทองเทยว กน เทยว ท าบญ วนเดยวจบ 18 ครบในอ าเภอเมอง

(4)

สารบญภาพ ภาพท หนา 1 ขอบเขตพนทศกษา จงหวดอบลราชธาน 3 2 กรอบแนวคดในการวจย (the research conceptual framework) 7 3 ขนตอนการท าวจย 12 4 แผนทวนเดยวเทยวชมวนวานแหงประวตศาสตรและวฒนธรรม 16 จงหวดอบลราชธาน 5 แผนท 3 วน 2 คน เรยนรประวตศาสตร เทยวชมวถชวต 17

ความงามธรรมชาตเมอง แมน าสองส 6 แผนทเสนทาง กน เทยว ท าบญ วนเดยวจบครบในอ าเภอเมอง 19

1

การประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม และการจดท าเสนทางทองเทยวในจงหวดอบลราชธาน

The Quality Assessment of Historical and Cultural Tourist Attractions and The Making of Tourist Route in Ubon Ratchathani Province

5810853820 นายกฤศ วพฒนครฑ

5810854222 นางสาวปณพร เดโชธรรมสถต 5810854397 นางสาวรชกร ยศสมบต

บทคดยอ

งานว จยนม วตถประสง คเพ อประเมนคณภาพแหลง ทอง เทยวเชงประว ตศาสตร ศลปวฒนธรรมและจดท าเสนทางการทองเทยวจงหวดอบลราชธาน วธการวจยเปนการวจยเชงผสม มการรวบรวมขอมลดวยวธการส ารวจภาคสนามโดยตรงไดขอมลต าแหนงแหลงทองเทยว การสมภาษณแบบมโครงสรางไดผลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยว การขอความอนเคราะหขอมลไดขอมลโครงขายเสนถนนในจงหวดอบลราชธาน การวเคราะหขอมลดวยวธการวเคราะหเชงเนอหาและการน าเขาขอมลต าแหนงและโครงขายเสนถนน

ผลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรทง 25 แหง พบวามผลการประเมนดงน ระดบดเยยม 3 แหง ระดบดมาก 3 แหง ระดบด 5 แหง ระดบปานกลาง 5 แหง ระดบต า 5 แหง และไมสามารถประเมนได 4 แหงขณะทผลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงศลปวฒนธรรมทง 12 แหง พบวาแหลงทองเทยวสวนมากมระดบคณภาพต า โดยมผลการประเมนดงน ระดบดเยยม 2 แหง ระดบดมาก 1 แหง ระดบดมาก 2 แหง ระดบต า 6 แหง และไมสามารถประเมนได 1 แหง

ผลการจดท าเสนทางทองเทยวไดน าผลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม ทมผลการประเมนคณภาพอยในระดบดเยยมมาใชในการจดท าเสนทางทองเทยว 3 เสนทาง คอ 1) วนเดยวเทยวชมวนวานแหงประวตศาสตร ทองเทยวแบบ 1 วนประกอบไปดวย 5 สถานททองเทยวระดบคณภาพดเยยม ระยะทางทองเทยวรวม 169.90 กโลเมตร 2) เสนทาง3 วน 2 คน เรยนรประวตศาสตร เทยวชมวถชวต สมผสความงามธรรมชาตเมองแมน าสองส เปนเสนทางทเพมสถานททองเทยวทมชอเสยง เขามาในเสนทาง ระยะทางทองเทยวรวม 355.50 กโลเมตร ระยะเวลาทองเทยวรวม 3 วน 2 คน และ 3) เสนทางกน เทยว ท าบญ วนเดยวจบครบในอ าเภอเมอง เปนเสนทางทองเทยวกบแหลงทองเทยวคณภาพดเยยมในอ าเภอเมอง ระยะทางรวม 18 กโลเมตร ระยะเวลาทองเทยว 1 วน

ค าส าคญ: การประเมนคณภาพ, เสนทางทองเทยว, แหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร, แหลงทองเทยวเชงวฒนธรรม ในจงหวดอบลราชธาน

2

บทน า

ทมาและความส าคญของปญหา กรมการทองเทยวแหงประเทศไทย (2561) ไดมนโยบายสงเสรมการทองเทยวใหม ใน

โครงการ “เทยวทองถนไทย ชมชนเตบใหญ เมองไทยเตบโต” เพอตอบสนองนโยบายปลกกระแสทองเทยวเมองรอง โดยมมตเหนชอบลดภาษเพอสงเสรมการทองเทยวเมองรองใน 55 จงหวด โดยสามารถน าเงนทใชจายคาทองเทยวมาท าการลดหยอนภาษได มผลตลอดป 2561 เพอหวงเพมจ านวนนกทองเทยวในเมองรอง และเปนการกระจายรายไดสชมชน จงหวดอบลราชธานเปนจงหวดทมสถานททองเทยวทหลากหลาย และความสมบรณของสภาพแวดลอมอยมาก ประกอบกบเปนจงหวดทอยภายใตโครงการการสงเสรมการทองเทยวเมองรอง ของกรมการทองเทยวแหงประเทศไทย ท าใหนกทองเทยว หรอ หนวยงานทเกยวของอาจไมมขอมล หรอมการประเมนคณภาพ ซงอาจท าใหการทองเทยวของนกทองเทยวไมสอดคลองกน ดงนนจงควรมการจดการเพอประเมนคณภาพของแหลงทองเทยว และการจดการเสนทาง เพอเปนขอมลฐานในการประกอบการตดสนใจของนกทองเทยว และเปนขอมลใหกบหนวยงานหรอองคกรทเกยวของส าหรบเปนแนวทางในการวางแผน ปรบปรงแกไขตอไป วตถประสงคของโครงการวจย

1. เพอประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม ในจงหวดอบลราชธาน

2. เพอวเคราะหเสนทางทองเทยวในแหลงทองเทยวระดบคณภาพดเยยม ค าถามการวจย

1. แหลงทองเทยวในจงหวดอบลราชธานทมคณภาพระดบใดบาง 2. เสนทางใดทเหมาะสมทสดส าหรบการทองเทยวในแหลงทองเทยวทมคณภาพดเยยม

ขอบเขตของโครงการวจย

ในการด าเนนการวจย ไดก าหนดขอบเขตการวจยใน 3 ลกษณะ คอ ขอบเขตเชงพนท ขอบเขตเชงเนอหา และขอบเขตเชงระยะเวลา โดยมรายละเอยดดงน

1. ขอบเขตเชงพนท ครอบคลมพนทจงหวดอบลราชธาน มพนท 15,745 ตารางกโลเมตร แบงการปกครองออกเปน 18 อ าเภอ และ 6 กงอ าเภอไดแก อ าเภอเมอง อ าเภอวารนช าราบ อ าเภอเดชอดม อ าเภอพบลมงสาหาร อ าเภอตระการพชผล อ าเภอเขมราฐ อ าเภอน ายน อ าเภอเของใน อ าเภอบญฑรก อ าเภอศรเมองใหม อ าเภอมวงสามสบ อ าเภอนาจะหลวย อ าเภอโขงเจยม อ าเภอกดขาวปน อ าเภอโพธไทร อ าเภอตาลสม อ าเภอสรนธร อ าเภอส าโรง กงอ าเภอดอนมดแดง กงอ าเภอทงศรอดม กงอ าเภอนาเยย กงอ าเภอนาตาล กงอ าเภอเหลาเสอโกก กงอ าเภอสวางวระวงศ แสดงดงภาพท1

3

ทศเหนอ ตดกบจงหวดอ านาจเจรญ ทศตะวนออก ตดกบประเทศลาว ทศใต ตดกบประเทศกมพชา ตามแนวเทอกเขาบรรทด

ทศตะวนตก ตดกบจงหวดยโสธร และจงหวดศรสะเกศ

ภาพท 1 ขอบเขตพนทศกษา จงหวดอบลราชธาน

2. ขอบเขตเชงเนอหา ครอบคลม 2 ประเดนหลก ไดแก การประเมนคณภาพของแหลงทองเทยว โดยใชเกณฑอางองจากคมอการตรวจประเมนมาตรฐานคณภาพแหลงทองเทยว จากกรมการทองเทยวแหงประเทศไทย เพอประเมนแหลงทองเทยวทมศกยภาพ และการหาเสนทางทเหมาะสมทสดในการจดเสนทางการทองเทยว โดยพจารณาจาก ระยะทาง และระยะเวลา โดยเทคนค Network Analysis

3. ขอบเขตเชงระยะเวลา ระยะเวลาของการวจย คอ เรมตงแตเดอน สงหาคม ป 2561 ถง เดอนพฤษภาคม 2562

4. ขอบเขตดานประชากร ประชากรทเปนเปาหมายในการวจย ม 2 กลม ไดแก เจาหนาทประจ าการแหลงทองเทยว และแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรและศลปวฒนธรรม

4

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

งานวจยนสามารถชวยประเมนคณภาพของแหลงทองเทยวในจงหวดอบลราชธานเพอใชเปนฐานขอมลใหกบนกทองเทยวในการตดสนใจมาทองเทยว อกทงภาครฐ และเอกชน สามารถใชขอมลไปใชในการวางแผนพฒนา ปรบปรง แกไข เพอใหสอดคลองกบนโยบายการทองเทยว หรอปรบปรงโครงสรางพนฐานตางๆ ประกอบกบสภาพภมทศนหากแหลงทองเทยวนนๆ ไมมคณภาพ พรอมทงยงมการจดการเสนทางทองเทยวในแหลงทองเทยวทมคณภาพเพอชวยสนบสนนนโยบายดานการทองเทยว และชวยเปนทางเลอกใหกบนกทองเทยวทสนใจ

การตรวจเอกสาร

งานวจยนใชการรวบรวมตวชวดและเกณฑทใชในการประเมนคณภาพแหลงทองเทยว เพอใหการประเมนคณภาพครอบคลมประเดนและนาเชอถอ โดยวดไดจาก 4 ปจจย คอ การดงดดใจ การรองรบการทองเทยว การบรหารจดการ และการมสวนรวมของชมชนทองถน นอกจากนยงใชค าส าคญในการจ าแนกประเภทของแหลงทองเทยว ส าหรบการศกษาเฉพาะแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรและศลปวฒนธรรม

ทฤษฎและแนวคดทเกยวของ 1. การประเมนคณภาพ

การทองเทยวแหงประเทศไทย (2540) ไดกลาววาการประเมนแหลงทองเทยวทมองคประกอบ 3 ประการ คอ ศกยภาพในการดงดดใจดานการทองเทยว ศกยภาพในการรองรบดานการทองเทยว และการบรหารจดการ ทงนในแตละองคประกอบจะมหลกเกณฑ และดชนชวด ในการพจารณาความมศกยภาพ ความมประสทธภาพ และความมคณภาพ เพอใชในการประเมนคณภาพ

ในงานวจยนไดน าตวชวดและเกณฑทเปนองคประกอบทง ศกยภาพการดงดดใจ ศกยภาพดานการรองรบการทองเทยว การบรหารจดการ และเพมการมสวนรวมของชมชนเขามาประยกต และน ามาออกแบบเกบขอมลเพอน าไปใชส าหรบการประเมนคณภาพของแหลงทองเทยว 2. แหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร แหลงทองเทยวทางประวตศาสตร (historical attraction) หมายถง แหลงทองเทยวทมความส าคญและคณคาทางประวตศาสตร โบราณคด และศาสนา รวมถง สถานทหรออาคารสงกอสรางทมอายเกาแกหรอเคยมเหตการณ ส าคญเกดขนในประวตศาสตร เชน โบราณสถาน อทยานประวตศาสตร ชมชนโบราณ ก าแพงเมอง คเมอง พพธภณฑ วด ศาสนสถาน และสงกอสรางทมคณคาทางศลปะและสถาปตยกรรม งานวจยนไดน าเอาลกษณะเฉพาะของแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรเพอเปนสวนหนงในการจ าแนกประเภทของแหลงทองเทยวทงหมด เพอเลอกเฉพาะประเภทประวตศาสตรในจงหวดอบลราชธาน

5

3. แหลงทองเทยวเชงวฒนธรรม หมายถงแหลงทองเทยวทมคณคาทางศลปะ และขนบธรรมเนยมประเพณทบรรพบรษไดสรางสมและถายทอดเปนมรดกสบทอดกนมา แหลงทองเทยวประเภทนประกอบดวย งานประเพณ วถชวตความ เปนอยของผคน การแสดงศลปวฒนธรรม สนคาพนเมอง การแตงกาย ภาษา ชนเผา เปนตน ตวอยางของแหลงทองเทยวทส าคญของประเทศไทยในประเภทนไดแก ตลาดน าด าเนนสะดวก งานแสดงของชางจงหวดสรนทร งานรมบอสราง ประเพณลอยกระทง และประเพณสงกรานต งานวจยนไดน าเอาลกษณะเฉพาะของแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมเพอใชเปนสวนหนงในการจ าแนกประเภทของแหลงทองเทยวทงหมด เพอเลอกเฉพาะแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรม 4. เสนทางทองเทยว กลวรา สวรรณพมล (2548) ไดกลาวถงเสนทางการทองเทยววาหมายถง ถนน แมน า คลอง ทางเทาทใชเปนทางสญจรของสถานททองเทยว ซงเปนระบบโครงขายทใชเชอมสวนตางๆ ของเมองเขาไวดวยกน มเสนทางสายหลกและเสนทางสายรอง โดยเสนทางดงกลาวตองท าขนมาอยางชดเจนเพยงพอให นกทองเทยวหรอ ผมาเยยมเยอนหรอผอยอาศยในเมอง สามารถเชอมโยงสวนตางๆ ทส าคญของเมองได งานวจยนไดใชวเคราะหเสนทางทองเทยว โดยใชองคประกอบของเสนทางตางๆ และเพมสถานททองเทยว และจดบรการเพอใหเกดความชดเจนของเสนทางทองเทยว งานวจยทเกยวของ

ณรงค พลรกษ (2556) ไดศกษาระบบสารสนเทศทางภมศาสตรเพอจดการการทองเทยวชมชนในจงหวดชลบรจากการส ารวจภาค สนามพบวาในจงหวดชลบรมแหลงทองเทยวชมชนทงสน 45 แหง จ าแนกออกเปน 4 ประเภท ไดแกแหลงทองเทยวทาง ประวตศาสตร จ านวน 34 แหง แหลงทองเทยวทางวฒนธรรมจ านวน 3 แหง แหลงทองเทยวทางธรรมชาต จ านวน 5 แหง และแหลงทองเทยวเชงนเวศ จ านวน 3 แหง จากนนจงท าการจดเสนทางการทองเทยวชมชนออกเปน 4 เสนทาง

งานวจยนมความเกยวของในขนตอนวธวจย ทมการแบงประเภทของแหลงทองเทยวเปนประเภทตางๆ และการเลอกแหลงเทยวเทยวทมเอกลกษณในการจดท าเสนทางทองเทยว

ศรจรรยา ประพฤตกจ (2553) ไดประเมนศกยภาพแหลงทองเทยวในอ าเภอเมอง จงหวดตราด เพอจดท าเสนทางทองเทยวเชงนเวศ พบวาแหลงทองเทยว โดยรวมมศกยภาพในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดานพบวา มความคดเหนตอศกยภาพ ดานศลปวฒนธรรม และ ดานธรรมชาต โดยมผลคะแนนเฉลย 3.60 และ 3.55 ตามล าดบซงอยในระดบมาก เมอศกษาศกยภาพของแหลงทองเทยวโดยจ าแนกตามสถานททองเทยว พบวา ลองแกง คลองหวยแรง มศกยภาพอยในระดบมาก จากนนน าผลการวจยมาจดเสนทางทองเทยวจ านวน 4 เสนทาง

งานวจยนมความเกยวของในขนตอนวธวจยโดยมการหาตวชวดและเกณฑในการวดระดบคณภาพแหลงทองเทยว แลวน าผลการประเมนมาศกษาเชงพนทกอนน าไปวเคราะหรวมกบการจดท าเสนทาง

6

มขสดา พลสวสด และคณะ (2556) การประเมนศกยภาพแหลงทองเทยวเชงเกษตรโครงการทไดรบรางวลจากการประกวดผลงานตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงภาคการเกษตรในเขตกรงเทพและปรมณฑล ผลการวจยพบวา จดแขงของทง 2 แหง คอ การทเกษตรกรมความร ความช านาญ มประสบการณในดานการ ท าเกษตรทฤษฎใหมท าใหสวนเกษตรมผลลตทมคณภาพดจดออน คอ การขาดการบรการแกนกทองเทยว ในเรองสงอ านวยความ สะดวกตาง ๆ เชน แหลงทนงพกผอน หองน าในสวนเกษตร และบคลากรทคอยดแลใหความรกบนกทองเทยวอกทงพนทเกษตรในบรเวณใกลเคยงไมไดจดตงเครอขายเพอการทองเทยว แหลงเกษตรกรรมทง 2 แหง มผลการประเมนศกยภาพอยในระดบปานกลาง คอมคะแนน 2.24 และ 2.11 ตามล าดบซงมศกยภาพสงสดดานศกยภาพการดงดดใจของแหลงทองเทยวเชงเกษตรเหมอนกน และศกยภาพต าสดดานศกยภาพการใหบรการของแหลงทองเทยวเชงเกษตร

งานวจยนมความเกยวของในขนตอนวธวจยในการน าผลการประเมนในแตละดานมาท าการวเคราะหเปรยบเทยบกบลกษณะเชงพนทเพออธบายถงผลการประเมน และแนะน าแนวทางการพฒนา

กรอบแนวคดในการวจย งานวจยนมกรอบแนวคดทแสดงถงความสมพนธระหวางประเดนหลกของการวจยโดย

จงหวดอบลราชธานไดรบนโยบายสงเรมการทองเทยวในจงหวดเมองรองเพอกระตนใหเกดการพฒนาการทองเทยวภายในจงหวด แตเนองจากแหลงทองเทยวและองคกรไมมขอมลคณภาพแหลงทองเทยว หรอขอมลอนๆ ทชวยสนบสนนโครงการ ท าใหอาจไมเกดการพฒนาเพอรองรบนโยบาย จงมการจดท าขอมลคณภาพแหลงทองเทยวโดยรวบรวมตวชวดและเกณฑทเกยวของมาใชในการประเมนคณภาพ แลวน าขอมลโครงขายมารวมวเคราะหเพอจดท าเสนทางทองเทยวแนะน าภายในจงหวดอบลราชธาน กรอบแนวคดของการวจยน แสดงในภาพท 2

7

ภาพท 2 กรอบแนวคดในการวจย (the research conceptual framework)

ทมา

ของ

ปญ

หา

การ

วจย

กรอบ

แนว

คด

ใน

การ

วจย

องคกร หรอ แหลงทองเทยว ไมมขอมลปจจบน ส าหรบการปรบปรง

เพอรองรบนโยบายใหม

นโยบายสงเสรมการทองเทยว จงหวดอบลราชธาน

ขอมลในการชวดคณภาพแหลงทองเทยว

ต าแหนงแหลง

ทองเทยว และระบบ

ขนสง

การประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม และการจดท าเสนทางทองเทยว

การจดท าขอมลสนบสนนทองเทยว

ความเปนเอกลกษณ การเขาถงแหลงทองเทยว ความปลอดภยดานการทองเทยว ความหลากหลายของกจกรรมการทองเทยว การ

รกษาสภาพแหลงทองเทยว การก าหนดพนท การก าหนดชวงเวลาเขาถง การก าหนดจ านวนนกทองเทยว การใชประโยชนพนท การ

บรการและสาธารณปโภค ชมชนมสวนรวมในการบรการ

ศกยภาพดานการดงดดใจศกยภาพดานการรองรบ

การบรหารจดการ การมสวนรวมของชมชน

ศกยภาพดานการดงดดใจศกยภาพดานการรองรบ

การบรหารจดการ การมสวนรวมของชมชน

การประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม

การวเคราะหโครงขาย Network Analysis

8

ตารางท 1 กรอบงานวจย

ค าถามงานวจย

เกณฑและตวชวด ขอมล แหลงขอมล วธการเกบขอมล การวเคราะหขอมล ตวชวด เกณฑ

1.คณภาพของแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรมในจงหวดอบลราชธาน มคณภาพใดบาง

1.ดานการดงดดใจ 1.1 ระดบเทคโนโลยแหลงทองเทยว 1.2 การเขาถงแหลงทองเทยว 2.การรองรบดานการทองเทยว 2.1 การพฒนาสงอ านวยความสะดวกขนพนฐาน 2.2 การพฒนาการทองเทยวจากปจจยภายนอก 3. การบรหารจดการ 3.1 การจดการดานการอนรกษแหลงทองเทยว 3.2 การจดการดานการทองเทยว 4. การมสวนรวมของชมชนทองถน 4.1 ชมชนทองถนมสวนรวมในการบรหารจดการแหลงทองเทยว 4.2 ชมชนมรายไดจากการทองเทยว

ขนทะเบยน หรอไมขนทะเบยน ประเภทยานพาหนะทสามารถเขาถง มการพฒนา ไมมการพฒนา มทนสนบสนน ไมมทนสนบสนน มหรอไมมการตดตามประเมนผล มหรอไมมการก าหนดพนท ชมชนมหรอไมมสวนในการออกความเหน ชมชนมหรอไมมรายไดจากการคาขายสนคา บรการ

คณภาพแหลงทองเทยว

พนทศกษา การส ารวจภาคสนาม และการสมภาษณ

สถตเชงพรรณนา

8

9

ตารางท 1 (ตอ)

ค าถามงานวจย

เกณฑและตวชวด ขอมล

แหลงขอมล วธการเกบขอมล การวเคราะหขอมล ตวชวด เกณฑ

โครงขายเสนถนน

ฐานขอมลหนวยงาน

ขอความอนเคราะหขอมลจากกรมทางหลวง

Network Analysis

กจกรรมการ

ทองเทยว พนทศกษา ส ารวจภาคสนาม วเคราะหเชง

เนอหา

เสนทางทองเทยว

การทองเทยวและกฬาจงหวด

การสมภาษณ วเคราะหเชงเนอหา

ฐานขอมลแหลง

ทองเทยว

ผลจากขอท 1

2.เสนทางเทยวเทยวใด เหมาะสมทสดในการทองเทยว (พจารณาจาก ระยะเวลา ระยะทาง)

9

10

วธการวจย ขอมลและแหลงทมาของขอมล 1. ขอมลปฐมภม

1.1 ต าแหนงแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรและศลปวฒนธรรม เกบขอมลโดยการส ารวจภาคสนามโดยตรง ใชเครองมอ GPS

1.2 ขอมลทใชชวดคณภาพ เชน การรกษาสภาพแหลงทองเทยว การก าหนดเขตพนท การก าหนดชวงเวลาเขาใชพนท การก าหนดจ านวนนกทองเทยว ฯลฯ 2. ขอมลทตยภม

2.1 รายชอแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรและศลปวฒนธรรม จากส านกงานการทองเทยวและกฬา และกรมศลปากร จงหวดอบลราชธาน

2.2 ขอมลและโครงขายเสนถนน จงหวดอบลราชธาน ขอความอนเคราะหขอมลจาก กรมทางหลวง

2.3 เกณฑการประเมนมาตรฐานคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร และศลปวฒนธรรม วธการเกบรวบรวมขอมล

การรวบรวมขอมล ม 3 วธการ ดงน 1. การสมภาษณแบบมโครงสราง โดยใชแบบสมภาษณเพอเกบขอมลคณภาพแหลง

ทองเทยว ไดขอมลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยว 2. การส ารวจภาคสนามโดยตรง เพอเกบขอมลต าแหนง และประเมนคณภาพแหลง

ทองเทยว ขอมลกจกรรมการทองเทยว และภาพถาย 3. ขอความอนเคราะหขอมล

3.1 รายชอแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรและศลปวฒนธรรม จากส านกงานการทองเทยวและกฬา และกรมศลปากร จงหวดอบลราชธาน 3.2 ขอมลและโครงขายเสนถนน จงหวดอบลราชธาน จากกรมทางหลวง ประชากรเปาหมาย

เจาหนาทประจ าการแหลงทองเทยว เลอกกลมตวอยาง โดยใชวธการสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจงผใหขอมลอยางนอยทสด 3 คน ใชวธการระบตวผใหขอมลจากการสอบถามจากต าแหนงหนาทและเวลาประสบการณในการท างานในพนทศกษานนๆ วธการวเคราะหขอมล

1. วเคราะหเชงเนอหา ขอมลรายชอแหลงทองเทยว เชงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม กจกรรมการทองเทยว ผลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยว

11

2. การน าเขาขอมลต าแหนงและการวเคราะหโครงขาย Network Analysis ต าแหนงแหลงทองเทยว โครงขายถนน ขอบเขตจงหวด อ าเภอ เครองมอและอปกรณ

1. เครองระบต าแหนงทางภมศาสตร GPS 2. โปรแกรม ArcGIS ใชในการวเคราะหขอมล Network Analysis แสดงผลในรปแบบแผนท 3. คมอประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร และวฒนธรรม 4. กลองถายภาพ 5. แบบส ารวจภาคสนาม และแบบสมภาษณแบบมโครงสราง

ขนตอนการด าเนนการวจย

การท างานวจยนไดแบงขนตอนการท างานออกเปน 4 สวน โดยเรมจากสวนท 1 เรมจากการตรวจเอกสารเพอรวบรวมตวชวดและเกณฑ ออกแบบเกบขอมลและแบบสมภาษณแบบมโครงสราง เพอใชส าหรบสวนท 2 ในขนตอนการเกบขอมลจะแบงเปนการเกบขอมลภาคสนามและการขอความอนเคราะหขอมล และน าขอมลไปใชในการวเคราะหเชงเนอหา และการน าเขามลต าแหนง ส าหรบการสรปผลการวจยและการตพมพในสวนท 3 และ 4 แสดงดงภาพท 3

12

ภาพท 3 ขนตอนการวจย

ผลการวจยและการวจารณ

1. ผลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยว จากการส ารวจและประเมนคณภาพแหลงทองเทยว พบวามทองเทยวเชงประวตศาสตร

ศลปวฒนธรรม ในจงหวดอบลราชธาน ทสามารถประเมนได 37 แหง โดยแบงออกเปน แหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร 25 แหง และศลปวฒนธรรม 12 แหง

การกระจายเชงพนทของแหลงทองเทยว

สรปผลการวจย

ต าแหนงและการกระจายเชงพนทของแหลงทองเทยวแยกตามระดบคณภาพ

เขยนรายงานและตพมพ

การออกภาคสนาม ขอความอนเคราะห

การสมภาษณแบบมโครงสราง การส ารวจภาคสนาม

วเคราะหเพอจดระดบคณภาพแหลงทองเทยว

จดท าฐานขอมลคณภาพแหลงทองเทยว

ขอมลโครงขายเสนถนน จงหวดอบลราชธาน

วเคราะหเสนทางเชอมโยงเฉพาะแหลงทองเทยว

การตรวจเอกสาร

พฒนากรอบแนวคด

รวบรวมตวชวดและเกณฑในการประเมนคณภาพแหลงทองเทยว

ออกแบบเกบขอมลและแบบสมภาษณ

เกบรวบรวมขอมล

สวนท 3

สวนท 4

สวนท 1

สวนท 2

13

1.1 แหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร แหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรเปนแหลงทองเทยวทมมากทสดในประเภทของแหลงทองเทยวในจงหวดอบลราชธาน มจ านวน 25 แหง กระจายอยตามอ าเภอตางๆ ในอ าเภอทมแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรมากทสดคออ าเภอเมองอบลราชธาน 12 แหง ไดแก วดบานต าแย วดบานนาควาย วดพระธาตหนองบว วดแจง วดมหาวนาราม วดหลวง วดศรอบลรตนาราม วดทงศรเมอง วดสปฏนารามวรวหาร วดกานเหลอง พพธภณฑสถานแหงชาต อบลราชธาน วดใตเทง รองลงมาคอ อ าเภอเของใน 3 แหง ไดแก วดทงศรวไล วดธาตสวนตาล วดศรนวลสวางอารมณ อ าเภอวารนช าราบ 3 แหง ไดแก วดปานานาชาต วดหนองปาพง วดบรพาราม อ าเภอเดชอดม 2 แหง ไดแก วดปาไทรงาม ปราสาททองหลางอ าเภอโขงเจยม 2 แหง ไดแก อทยานแหงชาตผาแตม วดถ าคหาสวรรค อ าเภอบณฑรก 1 แหง ไดแก โบราณสถานปราสาทธาตนางพญา อ าเภอสรนธร 1 แหง ไดแก วดดอนธาต และอ าเภอตระการพชผล 1 แหง ไดแก แหลงโบราณวตถบานเกษมส าราญ

จากผลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยวในจงหวดอบลราชธานพบวา แหลงทองเทยวสวนมากอยในระดบ ต า ปานกลาง และด โดยมจ านวนเทากนคอ 5 แหง โดยสวนมากจะมระดบคะแนนทต าในดานการบรหารจดการ และการมสวนรวมของชมชนในทองถน นอกจากนยงมแหลงทองเทยวระดบดมากอก 3 แหง ไดแก พพธภณฑสถานแหงชาตอบลราชธาน อทยานแหงชาตผาแตม และวดสปฏนารามวรวหาร 1.2 แหลงทองเทยวเชงศลปวฒนธรรม

แหลงทองเทยวเชงศลปวฒนธรรมในจงหวดอบลราชธานมจ านวน 12 แหง กระจายอยตามอ าเภอตางๆ ในอ าเภอทมแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมมากทสดไดแก อ าเภอเมองอบลราชธาน จ านวน 3 แหง ไดแก กลมทอผาไหมบานปะอาว วดนาเมอง ศนยศลปวฒนธรรมกาญจนาภเษก และอ าเภอพบลมงสาสาร มจ านวน 3 แหงเทากน ไดแก แหลงผลตฆองทองเหลอง วดภเขาแกว วดกดชมพ รองลงมาคอ อ าเภอเขมราฐจ านวน 2 แหง ไดแก วดถ าผาพวง บานลาดเจรญ อ าเภอวารนช าราบ 1 แหง ไดแก ราชธานอโศก อ าเภอกดขาวปน 1 แหง ไดแก วดภรง อ าเภอโขงเจยม 1 แหง ไดแก บานเวนบก และอ าเภอสรนธร 1 แหง ไดแก ชายแดนชองเมก

จากผลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยวในจงหวดอบลราชธานพบวา แหลงทองเทยวสวนมากอยในระดบต าถง 6 แหง โดยสวนมากจะมระดบคะแนนทต าในดานการบรหารจดการ การมสวนรวมของชมชนในทองถน และดานการรองรบ นอกจากนยงมแหลงทองเทยวระดบดมากอก 2 แหง ไดแก แหลงผลตฆองบานทรายมน และชายแดนชองเมก

จากการประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงศลปวฒนธรรม 12 แหง และแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร 25 แหง ในจงหวดอบลราชธาน ผลประเมนคณภาพแหลงทองเทยวพบวา มแหลงทองเทยวอยในระดบดเยยม 5 แหง คดเปนรอยละ 13 ของแหลงทองเทยวทงหมด ไดแก ชายแดนชองเมก แหลงผลตฆองทองเหลอง พพธภณฑสถานแหงชาต อบลราชธาน วดสปฏนารามวรวหาร อทยานแหงชาตผาแตม ระดบดมาก 4 แหง (รอยละ 10) ไดแก ราชธานอโศก วดพระธาตหนองบว วดมหาวนาราม วดศรอบลรตนาราม ระดบด 7 แหง (รอยละ 18) ไดแก กลมทอผาไหมบานปะอาว วดกดชมพ วดดอนธาต วดถ าคหาสวรรค วดทงศรวไล วดหลวง แหลงโบราณวตถวดบานเกษมส าราญ ระดบปานกลาง 5 แหง (รอยละ 13) ไดแก วดบานกานเหลอง วดทงศรเมอง วดบรพาราม วดหนอง

14

ปาพง วดใตเทง และต ากวาเกณฑ เปนจ านวน 11 แหง คดเปนรอยละ 29 ของแหลงทองเทยวทงหมด ไดแก บานเวนบก วดถ าผาพวง วดบานนาควาย วดบานนาเมอง วดภเขาแกว วดภรง วดธาตสวนตาล บานต าแย บานปาไทรงาม วดศรนวลสวางอารมณ และวดบานยางนอย แสดงดงตารางท 2 ตารางท 2 ตารางผลคะแนนประเมนแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรและศลปวฒนธรรม จงหวด

อบลราชธาน

ชอแหลงทองเทยว ศกยภาพดาน

การดงดดใจ

ศกยภาพดาน

การรองรบ

การบรหารจดการ

การมสวนรวมของ

ชมชนทองถน

รวม ระดบ

แหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร พพธภณฑสถานแหงชาต อบลราชธาน

34.58 8.67 34.54 5.11 82.90 ดเยยม

อทยานแหงชาตผาแตม 33.62 7.95 34.30 9.13 85.00 ดเยยม

วดสปฏนารามวรวหาร 33.11 9.42 30.78 9.40 82.71 ดเยยม

วดพระธาตหนองบว 31.66 8.33 27.33 6.00 73.32 ดมาก

วดศรอบลรตนาราม 29.92 6.10 38.64 5.71 80.37 ดมาก

วดมหาวนาราม 31.69 8.88 28.90 6.18 75.65 ดมาก

วดดอนธาต 30.21 7.21 17.82 6.66 61.90 ด

วดถ าคหาสวรรค 34.96 5.54 21.87 6.66 69.03 ด

วดทงศรวไล 28.88 9.62 25.46 5.11 69.07 ด

วดหลวง 31.85 8.88 15.27 5.23 61.23 ด

วดบานเกษมส าราญ 33.32 6.85 18.12 5.23 63.52 ด

วดกานเหลอง 24.22 7.77 21.42 4.76 58.17 ปานกลาง

วดทงศรเมอง 26.66 7.21 17.07 6.66 57.60 ปานกลาง

วดบรพาราม 25.62 8.67 18.12 2.83 55.24 ปานกลาง

วดใตเทง 33.18 7.77 13.90 3.32 58.17 ปานกลาง

วดหนองปาพง 29.62 6.48 18.57 2.37 57.04 ปานกลาง

วดธาตสวนตาล 28.63 4.44 6.44 4.07 43.58 ต า

วดบานต าแย 26.07 5.53 13.90 5.11 50.61 ต า

วดบานนาควาย 24.33 3.66 13.00 3.33 44.32 ต า

วดปาไทรงาม 26.07 6.48 10.30 5.15 48.00 ต า

15

ตารางท 2 (ตอ)

ชอแหลงทองเทยว ศกยภาพดาน

การดงดดใจ

ศกยภาพดาน

การรองรบ

การบรหารจดการ

การมสวนรวมของ

ชมชนทองถน

รวม ระดบ

วดศรนวลสวางอารมณ 30.36 4.44 6.44 2.83 44.07 ต า

แหลงทองเทยวเชงวฒนธรรม แหลงผลตฆองบานทรายมล

31.62 5.94 33.11 10.00 80.67 ดเยยม

ชายแดนชองเมก 28.90 8.50 33.96 10.00 81.36 ดเยยม

ราชธานอโศก 29.16 7.22 27.92 7.00 71.30 ดมาก

กลมทอผาบานปะอาว 26.58 5.00 27.62 10.00 69.20 ด

วดกดชมพ 27.49 6.10 20.88 6.66 61.13 ด

บานเวนบก 23.01 3.26 14.99 6.66 47.92 ต า

วดถ าผาพวง 20.44 4.44 14.99 5.11 44.98 ต า

วดบานนาเมอง 22.21 6.11 10.48 7.94 46.74 ต า

วดบานยางนอย 21.24 5.53 17.22 2.96 46.95 ต า

วดถภเขาแกว 24.37 5.27 14.99 4.07 48.70 ต า

วดภรง 26.74 4.27 14.11 2.88 48.00 ต า

2. เสนทางทองเทยว 2.1 เสนทางทองเทยวในแหลงทองเทยวคณภาพดเยยม (วนเดยวเทยวชมวนวานแหงประวตศาสตรและวฒนธรรมอบลราชธาน)

เสนทางทองเทยวนจะพจารณาแหลงทองเทยวจากคณภาพแหลงทองเทยวคณภาพ ดเยยม ซงประกอบไปดวยทงหมด 5 แหง ไดแก ชายแดนชองเมก แหลงผลตฆองทองเหลอง พพธภณฑสถานแหงชาต อบลราชธาน วดสปฏนารามวรวหาร อทยาแหงชาตผาแตม เสนทางทองเทยวนจะเปนลกษณะการทองเทยวแบบ 1 วน (one day trip) โดยจะทองเทยวเฉพาะแหลงทองเทยวคณภาพระดบดเยยมจากผลการประเมนระดบคณภาพเทานน โดยจดเรมตนของเสนทางจะพจารณาจาก 2 จดเรมตนคอ สถานขนสงผโดยสารจงหวดอบลราชธาน หรอทาอากาศยานอบลราชธาน หลงจากนนจะเรมเดนทางไปยงสถานทแรกเพอรบประทานอาหารเชากบรานอาหารชอดง ณ รานสามชยไขกระทะ ทอ าเภอเมองและเดนทางไปยงสถานทท 2 พพธภณฑสถานแหงชาต อบลราชธาน เยยมชมประวตศาสตร และวตถโบราณ และเดนทางไปยงสถานทท 3 ไหวพระท าบญตอท วดสปฏนารามวรวหาร หลงจากนนเดนทางเยยมชมวถชวตและรวมกจกรรมตางๆในสถานทท 4 แหลงผลตฆองทองเหลอง ในอ าพบลมงสาสาร พกการทองเทยวเดนทางตอไปยงรานอาหารแพเลอมนในอ าเภอโขงเจยมเพอพกรบประทานอาหาร ตอมาเดนทางตอเพอเยยมชมแหลงแลกเปลยนวฒนธรรมในสถานทท

16

4 ชายแดนชองเมก อ าเภอสรนธร และสดทายสถานทท 5 เยยมชมภาพประวตศาสตรทอทยานแหงชาตผาแตม อ าเภอโขงเจยม และจบเสนทางการทองเทยวในแหลงทองเทยวระดบคณภาพดเยยม เสนทางทองเทยวทระยะทางสนทสด มระยะทางรวม 169.9 กโลเมตร มระยะการเดนทางดงตารางท 3 และภาพท 4

ตารางท 3 ตารางแสดงระยะทางในเสนทางทองเทยวแหลงทองเทยวทมคณภาพ

สถานท ระยะทาง (ก.ม.)

เวลา(นาท) จดเรมตน ปลายทาง

สถานขนสงจงหวดอบลราชธาน หรอทาอากาศยานอบลราชธาน

รานสามชยไขกระทะ 5.60 7

รานสามชยไขกระทะ พพธภณฑสถานแหงชาต อบลราชธาน 0.80 4 พพธภณฑสถานแหงชาต อบลราชธาน

วดสปฏนารามวรวหาร 0.60 3

วดสปฏนารามวรวหาร แหลงผลตฆองทองเหลอง 56.50 43 แหลงผลตฆองทองเหลอง รานอาหารแพเลอมน 25.20 24 รานอาหารแพเลอมน ชายแดนชองเมก 26.10 23 ชายแดนชองเมก อทยานแหงชาตผาแตม 55.10 40

รวม 169.9 2 ชม 24 น.

ภาพท 4 แผนทเสนทางวนเดยวเทยวชมวนวานแหงประวตศาสตรและวฒนธรรมอบลราชธาน

17

2.2 3 วน 2 คน เรยนรประวตศาสตร เทยวชมวถชวต สมผสความงามธรรมชาตเมองแมน าสองส เสนทางทองเทยวนจะพจารณาแหลงทองเทยวจากคณภาพแหลงทองเทยวคณภาพ ดเยยม

ซงประกอบไปดวยทงหมด 5 แหง ไดแก ชายแดนชองเมก แหลงผลตฆองทองเหลอง พพธภณฑสถานแหงชาต อบลราชธาน วดสปฏนารามวรวหาร อทยาแหงชาตผาแตม แตจะมการแวะเทยวในแหลงทองเทยวทผานในระหวางเสนทางและมความนาสนใจหรอมชอเสยง เสนทางทองเทยวนจะเปนลกษณะการทองเทยวแบบ 3 วน 2 คน จดเรมตนของเสนทางจะพจารณาจาก 2 จดเรม คอ สถานขนสงผโดยสารจงหวดอบลราชธาน หรอทาอากาศยานอบลราชธาน และมการแบงกจกรรมการทองเทยวเปนรายวน โดยระยะทางในเสนทางทองเทยวในแหลงทองเทยวคณภาพและสถานททองเทยวแนะน า จะแสดงผลในรปแบบระยะทางและระยะเวลาทดทสด

เสนทางทองเทยวทระยะทางสนทสด มระยะทางรวม 353.2 กโลเมตร ในเสนทางทองเทยวนจะแบงกจกรรมการทองเทยวเปน 3 วน มรายละเอยดการเดนทางดงภาพท 5

ภาพท 5 แผนท 3 วน 2 คน เรยนรประวตศาสตร เทยวชมวถชวต ความงามธรรมชาตเมองแมน าสองส

2.3 กน เทยว ท าบญ วนเดยวจบครบในอ าเภอเมอง

เสนทางทองเทยวน เปนการทองเทยวกบแหลงทองเทยวคณภาพดเยยมและดมาก รวมถงสถานททองเทยวแนะน าในอ าเภอเมอง เปนเสนทางทเหมาะกบผทตองการทองเทยวเฉพาะภายในอ าเภอเมองเปนหลกหรอผทตองการทางเลอกส าหรบรานอาหารหรอทพก เนองจากมรานอาหาร โรงแรมทพก และสงอ านวยความสะดวกทมากและหลากหลาย การเดนทางงายและสะดวกเนองจากแหลงทองเทยวตางๆอยไมไกลกนมาก

เสนทางทองเทยวนจะพจารณาแหลงทองเทยวจากคณภาพแหลงทองเทยวคณภาพ ดเยยม และดมาก ซงประกอบไปดวยทงหมด 6 แหง ไดแก พพธภณฑสถานแหงชาต อบลราชธาน วดสปฏนา

18

รามวรวหาร วดศรอบลรตนาราม วดมหาวนาราม ราชธานอโศก วดพระธาตหนองบว และจะรวมสถานทแนะน าในอ าเภอเมองอก 2 แหงคอ พพธภณฑสามมตอบลราชธาน และศาลหลกเมอง เสนทางทองเทยวนจะเปนลกษณะการทองเทยวแบบ 1 วน (one day trip) จดเรมตนของเสนทางจะพจารณาจาก 2 จดเรม คอ สถานขนสงผโดยสารจงหวดอบลราชธาน หรอทาอากาศยานอบลราชธาน หลงจากนนจะเรมเดนทางไปยงสถานทแรกเพอรบประทานอาหารเชากบรานอาหารชอดง ณ รานค าแพง ทอ าเภอเมองและเดนทางไปยงสถานทท 2 วดพระธาตหนองบว และเดนทางไปยงสถานทท 3 พพธภณฑสามมตอบลราชธาน หลงจากนนเดนทางรวมกจกรรมตางๆในสถานทท 4 ราชธานอโศก ตอมาเดนทางตอเพอไหวพระท าบญทท5 วดมหาวนาราม พกทานอาหารทรานสมชยไขกระทะ หลงจากพกจะเดนทางตอไปยงสถานทท 6 คอศาลหลกเมอง และท าบญตอในทท 7 วดศรอบลรตนาราม และเดนทางชมประวตศาสตรท พพธภณฑสถานแหงชาต และปดทายทวดสปฏนารามวรวหาร เสนทางทองเทยวระยะทางสนทสด มระยะทางรวม 19.3 กโลเมตร แสดงดงตารางท 4 และภาพท 6 ตารางท 4 ตารางแสดงระยะทางเสนทางทองเทยว กน เทยว ท าบญ วนเดยวจบครบในอ าเภอเมอง

สถานท ระยะทาง

(ก.ม.) เวลา (นาท) จดเรมตน ปลายทาง

สถานขนสงจงหวดอบลราชธาน หรอทาอากาศยานอบลราชธาน

รานค าแพง 1.5 2

รานค าแพง วดพระธาตหนองบว 0.9 5 วดพระธาตหนองบว พพธภณฑ 3 มต 5.5 5 พพธภณฑ 3 มต ราชธานอโศก 4.2 5 ราชธานอโศก วดมหาวนาราม 4.7 10 วดมหาวนาราม รานสามชยไขกระทะ 0.6 5 รานสามชยไขกระทะ ศาลหลกเมอง 0.7 5 ศาลหลกเมอง วดศรอบลรตนาราม 0.2 2 วดศรอบลรตนาราม พพธภณฑสถานแหงชาต 0.4 2

พพธภณฑสถานแหงชาต วดสปฏนารามวรวหาร 0.6 3 รวม 19.3 53 น.

19

ภาพท 6 แผนทเสนทาง กน เทยว ท าบญ วนเดยวจบครบในอ าเภอเมอง

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย 1. ผลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร และศลปวฒนธรรม จงหวดอบลราชธาน มแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร 25 แหง และศลปวฒนธรรม 12 แหง รวมทงหมด 37 แหลง หลงจากการวเคราะหผลประเมนคณภาพแหลงทองเทยวพบวา มแหลงทองเทยวเทยวอยในระดบดเยยม 5 แหง (รอยละ 13) ประกอบไปดวย พพธภณฑสถานแหงชาตอบลราชธาน วดสปฏนารามวรวหาร แหลงผลตฆองทองเหลองบานทรายมล ชายแดนชองเมก และอทยานแหงชาตผาแตม ระดบดมาก 4 แหง (รอยละ 10) ไดแก ราชธานอโศก วดพระธาตหนองบว วดมหาวนาราม วดศรอบลรตนาราม ระดบด 7 แหง (รอยละ 18) ไดแก กลมทอผาไหมบานปะอาว วดกดชมพ วดดอนธาต วดถ าคหาสวรรค วดทงศรวไล วดหลวง แหลงโบราณวตถวดบานเกษมส าราญ ระดบปานกลาง 5 แหง (รอยละ 13) ไดแก วดบานกานเหลอง วดทงศรเมอง วดบรพาราม วดหนองปาพง วดใตเทง และต ากวาเกณฑ เปนจ านวน 11 แหง (รอยละ 29) ของแหลงทองเทยวทงหมด ไดแก บานเวนบก วดถ าผาพวง วดบานนาควาย วดบานนาเมอง วดภเขาแกว วดภรง วดธาตสวนตาล บานต าแย บานปาไทรงาม วดศรนวลสวางอารมณ และวดบานยางนอย 2. การจดท าเสนทางการทองเทยวจากผลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยว ใชการวเคราะหโครงขาย เพอหาเสนทางทดทสดในการทองเทยวประกอบกบผลการประเมนระดบคณภาพแหลงทองเทยว ไดเสนทางวนเดยวเทยวชมวนวานแหงประวตศาสตรและวฒนธรรมอบลราชธาน เปนเสนทางทองเทยวในแหลงทองเทยวระดบคณภาพดเยยม 5 แหง ระยะทางรวม 169.9 กโลเมตร เปนลกษณะการทองเทยวแบบ 1 วน

20

ขอเสนอแนะจากผลการวจย จากผลการวจยพบวาแหลงทองเทยวทมคณภาพดเยยม และมชอเสยงในจงหวดอบลราชธาน

สวนมากอยในบรเวณทางตะวนออก แตเนองจากลกษณะทางกายภาพ และพนททไมตดตอกบจงหวดอนๆ ท าใหการพฒนาสงอ านวยความสะดวกดานการทองเทยวถกพฒนาในอ าเภอเมองมากกวา แมแหลงทองเทยวทางตะวนออกจะมแรงดงดดนกเทยวมาก ดงนนหากทมพฒนาระบบขนสงเสนทาง หรอสงอ านวยความสะดวกในจงหวดอบลราชธาน โดยเฉพาะทางฝงตะวนออก จะชวยพฒนาศกยภาพในการทองเทยวไดมากขน จนอาจสามารถยกระดบเปนสถานททองเทยวเมองหลกไดในอนาคตไดมาก

ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป

งานวจยนสามารถพฒนาไดโดยการเพมฐานขอมลการประเมนคณภาพแหลงทองเทยวในทกประเภท และเพมพนทศกษาอนๆทนาสนใจ เพอใหมขอมลในการจดท าขอมลเสนทางทหลากหลายขน หรอสามารถพฒนาเปนระบบ Web-base โดยใชฐานขอมลการประเมนแหลงทองเทยว ขอมลทพก รานอาหาร เพอจดท าเวบไซด ทสามารถจดท าเสนทางทองเทยวไดตามลกษณะการทองเทยวของผใชงานเลอก เปนชองทางในการสนบสนนการทองเทยวในพนทอนๆตอไป

ค าขอบคณ

งานวจยเรองการประเมนคณภาพแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม และการจดท าเสนทางทองเทยวในจงหวดอบลราชธานนส าเรจไปไดดวยด เนองจากอาจารย ดร.ชตพงศ รมสนธ อาจารยทปรกษาวจยไดกรณาใหค าแนะน า และชวยเหลอตงแตเรมกระบวนการวจย ตลอดจนการตรวจสอบแกไขขอบกพรอง เพอใหเกดความสมบรณของงานวจยฉบบน ผวจยขอขอบพระคณคณาจารยทกทานในภาควชา ณ โอกาสน ทใหค าแนะน าและชวยเหลอเปนอยางดขอบคณมตรภาพ ก าลงใจ ค าแนะน า และความชวยเหลอทดของเพอนๆ พๆ ทกทานทท าใหรายงานวจยฉบบนเกดความสมบรณยงขน สดทายนผวจยขอขอบพระคณครอบครวในการใหการสนบสนน ใหความชวยเหลอ ตลอดจนใหก าลงใจเสมอมา

เอกสารอางอง

การทองเทยวแหงประเทศไทย . 2555. ความหมายของการทองเทยว . [ออนไลน] สบคนจาก https://thai.tourismthailand.org สบคนเมอ 25 สงหาคม 2561. การทองเทยวแหงประเทศไทย. 2556. การพฒนาการทองเทยวอยางยงยน. [ออนไลน] สบคนจาก http://www.tat.or.th สบคนเมอ 25 สงหาคม 2561.

21

กรมการทองเทยว. 2558. คมอการประเมนมาตรฐานคณภาพแหลงทองเทยว. [ออนไลน] สบคน จาก http://www.tourism.go.th สบคนเมอ เมอ 2 สงหาคม 2561. กรมการทองเทยว. 2558. ระบบฐานขอมลแหลงทองเทยวจงหวดอบลราชธาน. [ออนไลน] สบคน จาก http://61.19.236.136:8090/dotr/touristlist.phpprovinceid สบคนเมอ 2 สงหาคม 2561. กลวรา สวรรณพมล. 2548. เสนทางทองเทยว. กรงเทพฯ : เพยรสน เอดดเคชน อนโดไชนา. ณรงค พลรกษ. 2556. “ระบบสารสนเทศทางภมศาสตรเพอจดการการทองเทยวชมชนจงหวด ชลบร.” วารสารวจยและพฒนา มจธ. 36 (2) ศรจรรยา ประพฤตกจ. 2553. การประเมนศกยภาพแหลงทองเทยวอ าเภอเมอง จงหวดตราด เพอ จดท าเสนทางทองเทยวเชงนเวศ. ปรญญานพนธ สาขาการวางแผนและการจดท าเสนทาง ทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอม, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มขสดา พลสวสด และคณะ. 2556. การประเมนศกยภาพแหลงทองเทยวเชงเกษตรโครงการทไดรบ รางวลจากการประกวดผลงานตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงภาคการเกษตรในเขต กรงเทพและปรมณฑล. กรงเทพฯ : รายงานวจย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนครฯ