1

บทท 1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ในปจจบนหนงสอพมพมบทบาทอยางมากตอการพฒนาสงคมและวฒนธรรม ของประเทศ หนาททสาคญทสดของหนงสอพมพคอ เปนกลไกในกระบวนการถายโอนขอมลขาวสารระหวางกลมตางๆ ในสงคม หนงสอพมพเปนเสมอนตวกลางเชอมโยงแนวคดและวธคดของคนในสงคมไปโดยปรยาย หนงสอพมพจงถอเปนสอทมความสาคญยงของสงคม อยางไรกตามหนาททสาคญยงนอาจเกดโทษมหาศาลกบสงคม ดวยเหตทวาการนาเสนอขาวหรอขอมลสาคญตางๆไดถกบดเบอนไปจากความเปนจรงไมวาจะตงใจหรอไมกตาม อกทงบทบาทและหนาทดงกลาวไดสรางระบบอานาจใหเกดขน ซงอาจมผลใหหนงสอพมพบางหวใชประโยชนจากบทบาทหนาทนเพอประโยชนของตน

ความกลวในระบบอานาจของสอมวลชน ทาใหเกดแนวคดในการทจะควบคมสอมวลชนมาเปนระยะเวลายาวนาน สอมวลชนประเภทหนงสอพมพนนถงแมจะเปนของเอกชน แตกตกอยภายใตแนวคดทวาเปนสอทตองไดรบการควบคมดวย อยางไรกตามสอมวลชนประเภทหนงสอพมพไดถกรดรอนเสรภาพโดยกลไกของรฐและนโยบายทางการเมอง ทาใหการเสนอขาวและขอมลทประชาชนควรรบรตกอยในขอบเขตทจากด ทาใหสอมวลชนไทยเนนการนาเสนอขาวบนเทงในปรมาณทมากกวาขาวในเชงเศรษฐกจและการเมอง1

เมอรฐและประชาชนบางกลมกลวสอมวลชนจะใชอานาจของตนในการใหขาวเทจ สรางอทธพลเพอประโยชนของตนเอง หรอทาผดจรยธรรมในรปแบบอนทสอสามารถทจะทาได ทาใหเกดแนวคดทจะควบคมสอ แตการควบคมสออาจเลยเถดไปถงการคกคามและปดกน สอมวลชนหลายแขนงขาดเสรภาพในการทางานในทกระดบ ซงแทจรงแลวสอมวลชนโดยเฉพาะอยางยงนกหนงสอพมพไมควรถกกระทาเยยงนน เพราะเสรภาพของสอมวลชนกคอเสรภาพของประชาชนทจะไดรบรขาวสารทถกตอง แนนอนและเปนธรรม ดงนนปญหาในวงการสอในชวงแรกๆและไดดาเนนตอมาอยางยาวนานและเรอรงคอเสนแบงบางๆระหวางเรองของเสรภาพกบจรยธรรม

1 เสรภาพและจรยธรรม ของสอมวลชน คอลมน ดลยภาพดลยพนจ โดย นวลนอย ตรรตน มตชนรายวน วนท 30 กรกฎาคม 2546.

2

อยางไรกตามตองไมลมวา การกากบและควบคมหนงสอพมพนนกเพอททาใหเกดการเสนอขาวและขอมลตางๆอยางถกตองและเปนธรรมกบสาธารณชน โดยการนาเสนอขาวอยางถกตอง หมายถงการนาเสนอขาวทตรงกบความเปนจรง แตตองไมสรางความเสยหายหรอลวงละเมดตอบคคลอนมากเกนพอด สวนการนาเสนออยางเปนธรรมหมายถงการนาเสนอขาวทตองครอบคลมทกกลมทมความเกยวของในขาวนนๆ

ในปจจบนมกลไกทใชในการควบคมสอหนงสอพมพ 2 กลไกดวยกนคอ มาตรการการควบคมทางกฎหมาย (Legal Regulation) และมาตรการการควบคมกนเอง (Self Regulation) มาตรการการควบคมกนเองนนทใชอยจะม 2 รปแบบคอ มาตรการควบคมกนเองโดยตรง และมาตรการควบคมกนเองผานตวแทน ซงมาตรการการควบคมกนเองโดยตรงนนเปนสงทไมนยมทากนเนองจากการตรวจสอบหนงสอพมพดวยกนนน ไมถอวาเปนหนาททแตละหนงสอพมพพงกระทาเปนหลก ดงนน จงไดเกดการควบคมโดยผานตวแทน ซงกคอการจดตงสภาการหนงสอพมพแหงชาตขน2

ถงแมจะมการจดตงสภาการหนงสอพมพแหงชาตขน สาธารณชนมกจะสงสยและตงคาถามอยเสมอวา สอมวลชนทาตามจรรยาบรรณ และมจรยธรรมเพยงใด สงทเกดขนในหลายครงคอการทสาธารณชนรสกวาสอกระทาผดจรรยาบรรณและไรจรยธรรมในสายตาของสาธารณชนอยเสมอ แตเมอมการวพากษวจารณการกระทาของสอ ขออางทสอโตแยงกคอ เสรภาพของสอในการนาเสนอขาว ถามการดาเนนการใดๆ ไมวาจะเปนทางกฎหมายหรอทางสงคมตอสอ สอมกจะโตกลบวาสงททานนเปนการคกคามสอ ซงการตอบโตตางๆดจะไรน าหนกถาสอทาผดจรรยาบรรณและจรยธรรมจรงๆ เพราะถงแมสอจะไดสทธในการนาเสนอขาว แตสทธทไดนนตองคกบความรบผดชอบดวย3

ประเดนทสาธารณชนหยบยกขนมาตงขอสงสยตอการทางานของสอมอยเปนจานวนมาก ทงในหนงสอพมพ วทยและโทรทศน เชน

1. การเสนอภาพลามกอนาจาร ซงสอในปจจบนไดมการนาเสนอภาพลามกอนาจารกนมาก ตวอยางทเหนไดชดไดแก สอสงพมพตพมพภาพการแตงกายทไมเหมาะสมของดารานกแสดงทงหลาย ทงภาพการแตงตวตามปกตทไมเหมาะสมและ “ภาพหลด” ทเขาขายลามกอนาจารอยาง

2

อางแลว 3

คาถามเรองจรยธรรมของสอมวลชน http://www.oknation.net/blog/print.php?id=442326.

3

ชดเจน 4 เหตผลหลกทมกจะอางวาสามารถทจะกระทาอยางนนไดคอเหตผลทางการตลาด ซงชใหเหนอยางเดนชดวาเขาขายมอมเมาเยาวชนดวย

2. ภาพการกออาชญากรรม ทแสดงใหเหนถงการใชความรนแรงหรอผลจากการใชความรนแรง ทผานมาม 2 ตวอยางทคอนขางโดงดงและนานามาพจารณา ณ ทนคอ ตวอยางแรกไดแก การฆาตกรรมพนกงานรกษาความปลอดภยและหญงสาว คนรายทกอเหตคอแฟนเกาของหญงสาว โดยกลองโทรทศนวงจรปดสามารถบนทกภาพไวได เหตเกดเมอวนท 8 มกราคม 2552 ณ จงหวดกาญจนบร ตอมาสถานโทรทศนเกอบจะทกชองไดเผยแพรภาพการฆาตกรรมดงกลาว ตอจากนนสอสงพมพตางๆกไดนาภาพนงไปเผยแพรตอโดยแทบทกฉบบไมมการเซนเซอรภาพเลย ตวอยางทสองไดแก ภาพศรษะชาวตางชาตทหอยอยตรงราวสะพานพระราม 8 โดยในเบองตนไดมการสนนษฐานวาถกฆาตกรรม วนทพบศรษะดงกลาวคอวนท 22 กมภาพนธ 2552 ซงสถานโทรทศนและสอสงพมพตางๆไดนาภาพไปเผยแพรตอโดยไมไดทาการเซนเซอรภาพแตประการใด ทงสองตวอยางไดเกดการตงคาถามขนอยางมากมายวาการกระทาของสอตางๆนนผดจรยธรรมหรอไม5

3. การกระทาหรองดเวนกระทาการนาเสนอขาวเพราะไดรบอามสสนจางหรอประโยชนอยางใดอยางหนง ปจจบนสอเกอบจะทกแหงเปนองคกรธรกจทแสวงหาผลกาไร รายไดหลกของสอทกประเภทมาจากการโฆษณาสนคาและบรการขององคกรธรกจตางๆ หากองคกรธรกจใดไปสรางความเสยหายใหกบผหนงผใด สอจะกลาเปดโปงองคกรธรกจนนหรอไม เพราะการเปดโปงนนอาจเสยงตอการขาดรายไดทเปนกอบเปนกา ในกรณนสอมกถกกลาวหาวาบางครงสอตองจาใจกระทาหรองดเวนกระทาเพอรกษาผลประโยชนทางธรกจของตนเอาไว แตถาสอยงทาแบบนสอกเหมอนกบวารดรอนเสรภาพของตวเอง โดยการตกเปนทาสขององคกรธรกจหรอผลประโยชนมหาศาลทองคกรนนๆแบงปนให6

4. การเคารพผอน ประเดนนมกเปนประเดนทสอมกจะถกถามจากสาธารณชนอยเสมอวา ทาไมถงชอบเสนอขาวในลกษณะทลวงละเมดผอน ซงเมอนาเสนอไปแลวกมกจะสรางความเสยหายใหกบบคคลนน โดยเฉพาะอยางยงมกจะเปนดารานกแสดง ทาให ผไดรบความเสยหายจาเปนตองฟองรองดาเนนคดกบสอทกระทาความผด การเกดขนของเหตการณทานองน สอดวยกนเองหรอองคกรวชาชพทางสอมกเลอกทจะนงเฉย ทาใหอดสงสยไมไดวา ทเกดเหตการณเชนนอาจเนองมาจากวา สอยดมนในจรรยาบรรณแหงวชาชพขอหนง กลาวคอ “ไมกระทาการใดๆอน

4

อางแลว 5

อางแลว 6

อางแลว

4

เปนการบนทอนเกยรตคณของวชาชพหรอความสามคคของเพอนรวมวชาชพ” ตามทกาหนดไวใน “จรรยาบรรณหนงสอพมพ”7 หากเปนเชนนจรงกนบวาเปนการกระทาทผดมหนต

5. การเสนอขอมลไมตรงกบความเปนจรง หรอไมชดเจน ตวอยางทเหนไดชดไดแก กรณสถานโทรทศนไอทวเสนอรายงานเรองบงไฟพญานาควาเปนสงทมนษยทาขน ไมไดเกดจากพญานาคตามทคนมกจะเชอกน โดยบอกวาสาเหตทเกดบงไฟพญานาคนนสวนหนงเปนเพราะเกดจากการยงปนขนฟาของชาวลาวเพอฉลองเทศกาลออกพรรษา สถานโทรทศนไอทวไดเสนอรายงานนในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2545 ทาใหเกดการตงขอสงสยถงการทางานของสถานโทรทศนไอทววา ทางสถานนาเสนอขอมลทไมนาเชอถอ เปนไปไดวาทางสถานสรางเรองขนมาเอง (เตาขาว)8

ทงหมดนคอตวอยางของการละเมดหรอหมนเหมตอการละเมดจรรยาบรรณของสอ ปญหา

เหลานทาทายตอการทางานของสอในยคปจจบน และเปนหลกฐานทยนยนไดวาถงแมสอจะมสทธและเสรภาพ แตสทธนนตองมาคกบความรบผดชอบ โดยทวไปผทประกอบอาชพสอมวลชนตองคานงถงความรบผดชอบอยางนอย 2 ประการคอ ความรบผดชอบทางกฏหมายและความรบผดชอบทางจรยธรรม

สาหรบความรบผดชอบทางกฎหมายนน ในฐานะทนกขาวเปนดานแรกในการทางานขาว กควรจะตองศกษากฎหมายตางๆ ทเกยวของกบการทางานของตนเองใหถวนถ ไมวาจะเปน พระราชบญญตจดแจงการพมพ ประมวลกฎหมายอาญาวาดวยความผดฐานหมนประมาท โดยเฉพาะความผดฐานหมนประมาทดวยการโฆษณา ประมวลกฎหมายอาญาวาดวยความผดเกยวกบสถาบนพระมหากษตรย พระราชบญญตความผดเกยวกบคอมพวเตอร พระราชบญญตวาดวยคดเดกและเยาวชน ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยความผดฐานละเมดตอชอเสยง เกยรตยศ และทางทามาหาไดฯ9

สวนความรบผดชอบทางจรยธรรมนนเปนความรบผดชอบทตองใชจตสานก พจารณาและใครครวญถงผลกระทบทอาจเกดขนกบผทตกเปนขาวและผทเกยวของทงหมด ในแงของการกากบ ดแลและควบคมผประกอบวชาชพสอสารมวลชนใหอยในกรอบของจรยธรรมนน สภาการหนงสอพมพแหงชาตจะเปนองคกรหลกในการควบคมการทางานของผประกอบวชาชพ โดยม 7

อางแลว 8

อางแลว 9

จกรกฤษ เพมพน. จรยธรรมสอ. ศนยศกษากฎหมายและนโยบายสอมวลชน. http://www.thaimedialaw.org/index.php?option=com_content&view=article&id=41%3A%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD&catid=8%3Amorality&Itemid=15&lang=en.

5

ขอบงคบวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพกาหนดไวเปนลายลกษณอกษร เพอใหสมาชกใชเปนแนวทางปฏบตในการทางาน10 นอกจากนน องคกรสอบางแหง เชน กลมเนชน โพสต กไดตราขอกาหนด แนวทางประพฤตปฏบตในเรองจรยธรรมเปนลายลกษณอกษรแสดงรายละเอยดของการประพฤตทพงกระทาหรองดเวนเพอใหพนกงานใชเปนหลกในการทางานดวย

เปนททราบกนดวาการทเราจะมการตดสนทางจรยธรรมทชดเจน แนนอนและเปนธรรม

นน หลกการทางจรยธรรมนบวาเปนสงทสาคญยง เพราะจะชวยใหเราทาความเขาใจไดวาปญหาทางจรยธรรมแตละปญหานนควรจะมการตดสนอยางไร และเมอวเคราะหจนถวนถแลว เรากจะสามารถนามาเปนหลกการหรอนโยบายทใชสบเนองตอกนไปได อนงหลกการทางจรยธรรมนนเปรยบเสมอนวาเรากาลงพจารณาวาอะไรด อะไรชว สวนการตดสนทางจรยธรรมนนเปนการตดสนทางจรยธรรมทกาลงบอกวาอะไรถก อะไรผดตามหลกการทางจรยธรรมททกคนทเกยวของไดทาความเขาใจตรงกนแลว และสามารถทจะนาไปประยกตเพอการตดสนใจกระทาหรองดเวนกระทาไดอยางถกตองและเหมาะสมตอไป

งานวจยนจงจาเปนตองหา “หลกการทางจรยธรรม” ทคาดวาเหมาะสมกบวงการ

สอสารมวลชนและสงคมไทยมาใชเปนหลกการแรก ในการทจะวเคราะหวาการกระทาใดของสอมวลชนทผดจรยธรรม เพอทจะสามารถสงเคราะหไปถงคณสมบตของสอมวลชนทดได และจากการพจารณาอยางรอบคอบแลว ผวจยเหนวาหลกการทางจรยธรรมทเหมาะสมในการนคอ “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” ผวจยจงทาการวจยเรอง “การศกษา วเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมองจรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” วตถประสงคของการวจย

1. เพอวเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยม

ของ จอหน สจวต มลล” 2. เพอหา “หลกการทางจรยธรรม” ทสามารถแนะนาใหสอมวลชนนาไปประยกตใน

การปฏบตงานจรงได

10

อางแลว

6

สมมตฐานการวจย

เราสามารถวเคราะหหาคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมองจรยศาสตรประโยชนนยมของจอหน สจวต มลลได ขอบเขตของการวจย

หลกการทางจรยธรรมทเราใชเปนหลกในงานวจยชนนคอ จรยศาสตรประโยชนนยมของ

จอหน สจวต มลล

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดหลกการทางจรยธรรมและแนวการตดสนจรยธรรมทเหมาะกบสอมวลชน 2. ทราบถงคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมองจรยศาสตรประโยชนนยมของจอหน

สจวต มลล

7

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยครงนเปนงานวจยเรอง “การศกษาวเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมองจรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” ซงผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของดงน 1. ทฤษฎจรยศาสตรตะวนตก 2. ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมตามแนวทางของโคลเบรก

3. จรยธรรมของสอมวลชน 4. ขอบงคบวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพหนงสอพมพ 5. รายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 2551 6. รายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 2552 7. รายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 2553

1. ทฤษฎจรยศาสตรตะวนตก ทฤษฎจรยศาสตรตะวนตกทสาคญม 2 ทฤษฎคอ 1.1 จรยศาสตรแบบคานท หรอเรยกอกอยางหนงวา ทฤษฎจรยศาสตรทเนนหนาททางศลธรรม (Deontological Theory) 1.2 จรยศาสตรแนวประโยชนนยมของจอหน สจวต มลล (John Stuart Mill) ในทนจะขอกลาวจรยศาสตรแบบคานทแตพอสงเขป และกลาวจรยศาสตรแนวประโยชนนยมคอจอหน สจวต มลล อยางละเอยดดงน

1.1 จรยศาสตรแบบคานท11 เอมมานเอล คานท (Immanuel Kant) เปนผทคดคนทฤษฎจรยศาสตรทเนนหนาททาง

ศลธรรม ซงเขาไดเสนอวา การจะตดสนวาผใดมการกระทาทมความถกตองทางจรยธรรมสาหรบคานทแลวผลทเกดขนไมสามารถทจะนามายนยนไดวา การกระทาทไดกระทาลงไปนนมความ

11 เนองนอย บญยเนตร, ผศ., จรยศาสตรตะวนตก : คานท มลล ฮอบส รอลล ซารทร, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539)

8

ถกตองทางจรยธรรมหรอไม การกระทาทถกตองทางจรยธรรมนนขนอยกบวาบคคลนนไดปฏบตตามหนาททางศลธรรมหรอไม คาวา “หนาททางศลธรรม” นกคอหนาทๆเราปฏบตโดยยดหลกวาการกระทานนๆตองประกอบไปดวย

- การกระทาตามเจตจานงคทด (Good Will) ของมนษย การกระทาตามเจตจานงคทด ในทนหมายถง การตดสนใจกระทาในสงทตนคดวาตองทามากกวาจะคานงวาสงนนจะกอใหเกดผลอยางไรหลงจากกระทาไปแลว

- เจตจานงคทวานนนอกจากเปนเจตจานงคทด ยงจะตองเปนเจตจานงคทอสระ (Free Will)อกดวย เจตจานงคทอสระ ในทนหมายถงอสระจากความรสกหรออารมณ เพราะวาการทกฎทางศลธรรมจะมความเปนสากลไดนน เจตจานงคทอสระนบวาเปนสงทจาเปนมาก เพราะถาเจตจานงคไมเปนอสระแลว มนกจะขนอยกบเรองของอารมณ ความรสกของรางกาย

- ดงนนจรยธรรมของคานท จงอยทการปฏบตตามหนาทดวยเจตจานงคทดและเปนอสระ หนาทนนจงเรยกวาเปน “หนาททางศลธรรม” ไมใชหนาทๆคนทวไปเขาใจกน เพราะการทาหนาทบางอยาง เชน การขโมย การฉกชงวงราว จงไมนบเปนหนาททางศลธรรมของคานท

การกระทาบางอยางถอไดวาเปนการกระทาทผดศลธรรมไมวาจะอยในสถานการณใด เชน การขโมย การพดโกหก ในขณะทการกระทาบางอยางถอไดวาเปนการกระทาทถกศลธรรมไมวาจะอยในสถานการณใด เชน การชวยเหลอผอน (ถงแมวาจรงๆแลวไมอยากจะชวยกตาม) การพดความจรง

ในกรณทเราไมอยากชวยผอน แตเมอพจารณาดวยเหตผลและสามารถทจะฝนแรงโนมทางอารมณได คานทถอวา เราไดปฏบตตามคาสงทเราเรยกวา คาสงเดดขาด (Categorical Imperative)ซงออกมาจากเจตจานงคทดและเปนอสระจากแรงโนมตางๆทจะคอยมาบงคบเราใหเราอยากทาอะไรตามใจโดยทขาดการไตรตรองดวยเหตผล สวนในกรณทเราพดโกหกเพอทจะชวยเหลอผอน คานทกถอวาเราทาผดหลกจรยธรรม และทาใหหลกจรยธรรมไมมความเปนสากล เพราะจะกลายเปนวา บางครงเราพดโกหกได แตบางครงเราตองพดความจรง การมสถานการณแบบน สาหรบคานทแลวถอวาเปนการทาใหการกระทาทถกตองทางจรยธรรมไมมหลกการ ไมมความเปนสากลและไมมเหตผล

9

ดงนนเกณฑตดสนวาการกระทาใดทควรทาหรอไม สาหรบคานทแลวตองดทเจตนาหรอเจตจานงคทดและเปนอสระจากแรงโนมตางๆ การกระทาทเกดจากเจตนาทด หากทาไปแลวไมวาจะใหผลอยางไร คานทถอวาเปนการกระทาทถกตองทางจรยธรรม

คานทเหนวาธรรมชาตของมนษยนนอยกงกลางระหวาง “เหตผล” กบ “ความรสก” การกระทาทเกดจากความรสกในทกกรณ เชน เหนใจ เมตตา ถงแมคนทวไปจะเหนวาเปนความรสกทด แตคานทถอวาไมใชการกระทาทดในแงศลธรรม การกระทาทดในแงศลธรรมสาหรบคานทคอการกระทาทพนจากการถกครอบงาของอารมณความรสกใดๆ และตองเปนการกระทาทมาจากเหตผลของมนษยเพยงอยางเดยวเทานน

สงสาคญประการหนงทตองระวงใหดในการทาความเขาใจ ทฤษฎจรยศาสตรของคานทคอคานทไมไดบอกวา การกระทาทเกดจากความเมตตาหรอเหนใจผอนเปนการกระทาทผด คานทเพยงแตตองการเนนใหเหนวา การกระทาทเกดจากอารมณความรสกเหลานนไมไดเปนการกระทาทมาจากเจตนาทดหรอ เจตจานงคทดและเปนอสระ การสงสารหรอเหนใจผอนนน วนไหนจะสงสารใครหรอเหนใจใครกจะขนกบความรสกของผนน ทาใหบางวนรสกสงสาร แตบางวนไมรสกสงสาร สงทเกดมาจากอารมณความรสกนน เปนสงทเอาแนเอานอนไมได และไมมความเปนสากลในทกกรณ สาหรบคานท หลกการทสาคญประการหนงของกฏศลธรรมคอ หลกความเปนสากล

ดงนนคานทจงเสนอสงทจะใชเปนเครองทดสอบวาสงใดเปนกฎทางศลธรรมหรอไม เครองทดสอบทวานนมอย 2 ประการ คอ

- จงทาตามหลกททานจงใจใหเปนกฎสากล ยกตวอยาง เชน การพดโกหกเปนสงทถกศลธรรมหรอไม เรากสามารถทจะทดสอบไดวา เราสามารถทาใหการพดโกหกกลายเปนกฎสากลไดหรอไม คาตอบคอ ไมได เมอเปนเชนน การพดโกหกในทกกรณจะเปนสงทผดศลธรรมสาหรบคานท

- จงอยาใชเพอนมนษยเปนเครองมอ คานทเหนวาเจตจานงคทดและเปนอสระของมนษยนนคอการไมใชเพอนมนษยเปนเครองมอ เพราะคนทใชเพอนมนษยเปนเครองมอ จะตกอยในความโลภ อยในมตของความรสก ถาเราใชเหตผลในการพจารณาแลวจะพบวา การไมใชเพอนมนษยเปนเครองมอในการทจะกระทาการสงใดกตาม ถอวาเปนการกระทาทถกศลธรรม

10

1.2 จรยศาสตรแนวประโยชนนยม12

นกคดคนสาคญของจรยศาสตรแนวประโยชนนยม คอจอหน สจวต มลล (John Stuart Mill) มลลไดเสนอทฤษฎจรยศาสตรทมความแตกตางจากคานทมาก เขาถอวาการกระทาทมความถกตองทางจรยธรรมเปนการกระทาทกอใหเกดความสขมากทสดแกคนจานวนมากทสด โดยทไมตองไปดทเจตนาหรอเจตจานงคใดๆทงสน แตกอนทเราจะกระทาการใดๆลงไปกตามเราควรพจารณากอนวา การกระทาใดททาแลวกอใหเกดประโยชนสขใหแกคนจานวนมากทสด เรากตองกระทาการกระทานน มลลจะถอวาการทเราทาแบบนเปนการกระทาทมความถกตองทางจรยธรรม เพราะศลธรรมหรอจรยธรรมคอสงททาใหคนในสงคมทกคนมความสข สงใดทไมกอใหเกดประโยชนสขของคนในสงคม สงนนไมสามรถกลาวไดวาเปนการกระทาทถกศลธรรม

มลล เหนวาความสขเปนสงทนาปรารถนาทสดและเปนสงทดทสดสาหรบมนษย สงอนจะมคาทางศลธรรมกจะอยตรงทวาสงเหลานนนาพาไปสความสขหรอไม ดงนนสงตางๆในสงคมไมวาจะเปน วฒนธรรม กฎหมาย จงเปนสงทไมมคาในตวเอง แตเปนสงทสามารถนาเราไปสเปาหมายสงสดซงกคอความสขได เพราะฉะนนเราอาจทจะละเมดกฎหมาย ได ตราบใดทการละเมดนนจะทาใหเกดประโยชนสขแกคนสวนใหญในสงคม

ความสขในทนกตองพจารณาวาเปนความสขระยะสนหรอระยะยาว เพราะความสขบางอยางเปนความสขระยะสน เชน การไมอานหนงสอสอบ แตกลบเอาเวลาไปเทยวเตร พอสอบไมผานกจะพบกบความทกขในเบองปลาย แตถากอนสอบ เราไดอานหนงสอ ศกษาตารามาอยางเตมท ถงแมในขณะนนอาจจะตองประสบกบความทกขบาง แตพอสอบผานไดคะแนนดแลว สงนนกจะนาพาความสขมาให

นอกจากตองพจารณาความสขระยะสนและความสขระยะยาวแลว สงทตองพจารณาอกประการหนงกคอ ความสขเชงปรมาณและความสขเชงคณภาพ ความสขสองอยางนแตกตางกน ความสขเชงปรมาณเปนความสขทคนและสตวมรวมกนได สวนความสขเชงคณภาพนนเฉพาะมนษยเทานนทจะมได เพราะฉะนนเวลาทจะตองคานวณหาประโยชนสขแกคนจานวนมากทสดกอนทจะกระทาการใดๆลงไป ตองนาความสขระยะสนระยะยาว และความสขเชงปรมาณกบความสขเชงคณภาพมาพจารณารวมดวย

แนวคดนสามารถสรปเปนการอางเหตผลแบบนรนยไดดงตอไปน

12 อางแลว

11

ขออางท 1 การกระทาทกอใหเกดประโยชนสขแกคนจานวนมากทสด เปนการกระทาทมความถกตองทางศลธรรม

ขออางท 2 การกระทาดงกลาวนกอใหเกดประโยชนสขแกคนจานวนมากทสด

ขอสรป การกระทานมความถกตองทางศลธรรม

2. ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมตามแนวทางของโคลเบรก โคลเบรกเปนศาสตราจารยทางจตวทยาสงคมและการศกษาของมหาวทยาลยฮารวารด และเขายงเปนผกอตงศนยพฒนาจรยธรรมและจรยศกษาในป พ.ศ. 2517 เพอสนบสนนการวจยและโครงการตางๆ ทเกยวกบจรยศกษาซงเปนสงทเขาสนใจมากในขณะนน13 โคลเบรกไดสรางและพฒนาทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรม โดยอาศยแนวคดของเปยเจตเปนพนฐาน14 โคลเบรกใชวธการศกษาแบบเชงประจกษโดยใชเวลาศกษานานถง 12 ป ตงแตป ค.ศ.1957 – 1968 เขาไดศกษาเดกชายจานวน 72 คน ทมาจาก 6 ประเทศ ซงกลมตวอยางของเขาแบงออกเปน 3 ชวงอายคอ 10 , 13 และ 16 ป เขาไดศกษาโดยใชวธถามปญหาทางสองแพรงทางศลธรรม (Moral dilemma) 10 เรอง คาถามเปนคาถามปลายเปดเกยวกบสถานการณตาง ๆ ในชวตประจาวน ยกตวอยาง เชน “ผหญงคนหนงปวยดวยโรคมะเรง เมอไปพบแพทย แพทยบอกวามยาเพยงชนดเดยวทจะรกษาเธอได แตยานราคาแพงมาก เพราะผขายคดราคาสงกวาตนทนถง 10 เทา ไฮนซผเปนสามของเธอไมมเงน จงไปวงเตนยมเงนแตกหามาไดเพยงครงหนงของราคายา เขาไดขอรองใหผขายยาลดราคาลงบาง หรอมฉะนนกยอมใหเขาผอนสงในสวนทเหลอ แตคนขายยาไมยอมในทสดเขาจงตดสนใจขโมยยาจากรานนนหากทานเปนไฮนซ ทานจะตดสนใจขโมยหรอไมเพราะเหตใด”15

13 เฟาส, เดวด (ผศ.สดใจ บญอารย(แปล). (2541) การฝกเหตผลเชงจรยธรรม : ทฤษฎและการปฏบต. กรงเทพฯ ศนยพฒนาหนงสอ กรมวชาการ,หนา 44 14 ชชชย คมทวพร, ผศ. (2546) จรยศาสตรสตรนยม : จรยศาสตรวาดวยความยตธรรมสจรยศาสตรวาดวยความ ใสใจ. วารสารสงคมศาสตร. ปท 34 ฉบบท 2. กรกฎาคม – ธนวาคม 2546, หนา 203 15 เฟาส, เดวด (ผศ.สดใจ บญอารย(แปล). (2541) การฝกเหตผลเชงจรยธรรม : ทฤษฎและการปฏบต. กรงเทพฯ ศนยพฒนาหนงสอ กรมวชาการ,หนา 48

12

โคลเบรกไดทาการทดสอบทก 4 ป ในทกกลมอายพบวา เดกทเปนกลมตวอยางมวธการตดสนปญหาจรยธรรมทมไดเปนการซมซบจากภายนอก ไมวาจะเปนการมาจากการสงสอนของครอบครวโรงเรยน หรอสงคม เดกเหลานนมหลกการทางจรยธรรมเปนตวของตวเอง จากหลกฐานทไดมาทงหมดทาใหโคลเบรกไดจาแนกพฒนาการทาง จรยธรรมเปน 3 ระดบใหญ ๆ แตละระดบจะแยกออกเปน 2 ขนยอย ๆ รวมเปน 6 ขน ดงตาราง 1

13

ตาราง 1 ระดบและชนของพฒนาการดานการใชเหตผลเชงจรยธรรม (ดดแปลงจากเฟาส , เดวด.2541 : 49 – 51)

ลาดบพฒนาการ

ขน - ระดบ สงทถกตอง เหตผลในการกระทา ทศนะทางสงคมของขนน

ระดบท 1

ขนท 1

ระดบกอน กฎเกณฑ

(preconventional level)

จรยธรรมจากภายนอก

หลกเลยงการกระทา ทจะถกลงโทษ การกระทาเปนเพยงการแสดงความเชอฟงและหลกเลยงการทารายบคคลหรอกอใหเกดความเสยหายแกทรพยสน

เพอหลกเลยง การถกลงโทษและหลกเลยงการใชอานาจของผทอยในสถานภาพทเหนอกวา

ยดตวเองเปนศนยกลาง ไมสนใจความตองการของผอน ไมตระหนกและเขาใจความแตกตางระหวางความสนใจของตนและของผอน พจารณาการกระทาจากผลทเหนไดภายนอก สบสนระหวางความเหนของตนและของผทมอานาจเหนอกวาตน

ขนท 2 ยดตนเอง และผลประโยชน ของการแลกเปลยน

จะทาดกตอเมอสงนนเปนสงทตนสนใจทา ยอมใหผอนทาในสงทเขาสนใจเชนกน สงทถกตองคอการไดผลตอบแทนอยางเทาเทยมกน

เพอสนองความตองการของตน แตกตระหนกวาผอนกมความตองการเชนกน ขนนจะสามารถเขาใจความตองการของผอนได

ยดตวบคคล ไมยดหยน เขาใจวาผอนมความตองการเหมอนกน ความถกตองมลกษณะสมพทธ ขนอยกบความคดเหนของแตละคน

14

ตาราง 1 ระดบและชนของพฒนาการดานการใชเหตผลเชงจรยธรรม (เฟาส , เดวด.2541 : 49 – 51) (ตอ)

ลาดบพฒนาการ

ขน - ระดบ สงทถกตอง เหตผลในการกระทา ทศนะทางสงคมของขนน

ระดบท 2 ขนท 3

ระดบกฎเกณฑ (conventional level) มความคาดหวงชงกนและกน มงเนนในเรองความสมพนธและความปรองดอง

คณคาตาง ๆ ขนอยกบความคาดหมายของผใกลชดหรอความเหนของคนทวไป จะตองกระทาตนใหดดในสายตาของผอน เพอรกษาความสมพนธ เชน ความซอสตย ความกตญญ เปนตน

ตองการเปนคนด ตามทศนะของตนและของผอน ใสใจในความเหนของผอน เชอในการทาด มความเหนยดหยนเปนเหตเปนผล ยอมรบความจรงทวาจดหมายปลายทางของจรยธรรมอยทตวบคคลและจะตองปฏบตใหเปนไปตามนน

ยดความสมพนธระหวางบคคล เขาใจถงการ ยดขอตกลงและความคาดหวงของคน ซงตองมากอนประโยชนสวนบคคล สามารถเชอมโยงความคดเหนของคนเขากบกฎและระเบยบ เอาใจเขามาใสใจเรา แตยงไมสามารถพจารณาหลกการอยางเปนระบบได

15

ตาราง 1 ระดบและชนของพฒนาการดานการใชเหตผลเชงจรยธรรม (เฟาส , เดวด.2541 : 49 – 51) (ตอ)

ลาดบพฒนาการ

ขน - ระดบ สงทถกตอง เหตผลในการกระทา ทศนะทางสงคมของขนน

ขนท 4 ระบบสงคมและความรบผดชอบ การรดรชว

ทาตามทไดตกลงไว จะตองปฏบตตามกฎหมาย ยกเวนกรณสดวสยทไปขดแยงกบบทบาทอนในสงคม ความถกตองคอการทาเพอสงคม กลมและสถาบน

เพอรกษาสถาบนของสวนรวมไว เพอหลกเลยงมใหสถาบนถกทาลาย

สามารถจาแนกความแตกตางระหวางความเหนของสงคมกบความคดเหนระหวางบคคลได ยอมรบแนวความคดทใหมการกาหนดบทบาท และกฎเกณฑ เหนวาบคคลมความสมพนธกนในแงทตางกมบทบาทหนาทตอสงคม

ระดบท 3

ขนท 5

ระดบเหนอกฎเกณฑ (postconventional level) มหลกการของตนเหนวาสงคมควรมขอตกลงเพอรกษาประโยชนและสทธของบคคล

มความเขาใจวาคนมคานยมและความเหนหลายอยางตางกนและถอวาคานยมและกฎเกณฑตาง ๆ นนเปนไปตามกลม

การทจะปฏบตตามกฎหมายกเพราะเปนสญญาประชาคมทใชเพอพทกษทรพยสนและสทธของทกคนในสง คม มความผกพนกบขอตกลง เขาใจวากฎหมายและหนาทจะมไวเพอสทธประโยชน

กอนเขาสระดบสงคม บคคลตองตระหนกในคานยมและสทธอยางมเหตผล กอนทจะยดความผกพนและสญญาประชาคมเปนหลก พจารณาไดทงทศนะทางศลธรรมและกฎหมาย บางครงพบวาศลธรรมและกฎหมายคานกน

16

ตาราง 1 ระดบและชนของพฒนาการดานการใชเหตผลเชงจรยธรรม (เฟาส , เดวด.2541 : 49 – 51) (ตอ)

ลาดบพฒนาการ

ขน - ระดบ สงทถกตอง เหตผลในการกระทา ทศนะทางสงคมของขนน

ของทกคน

ขนท 6 หลกจรยธรรมสากล

ปฏบตตามหลกทางจรยธรรมทตนเลอกแลว และเหนวากตกาหรอขอตกลงในสงคมจะใชไดกตอเมอสอดคลองกบหลกดงกลาว หลกการอนเปนสากลนคอ หลกแหงความยตธรรม ความเสมอภาคและความเคารพในศกดศรของมนษยแตละคน

มความเชออยางผมเหตผลในหลกแหง จรยธรรมสากล และมความรสกยอมรบทจะปฏบตตามหลกการนน

มความเหนยดหยนเปนเหตผล ยอมรบธรรมชาต ของจรยธรรม และความจรงทวาจดหมายปลายทางของจรยธรรมอยทตวบคคลและจะตองปฏบตใหเปนไปตามนน

ขนท 1 จรยธรรมจากภายนอก โคลเบรกพบวาในขนนเดกจะเขาใจวาสงไหนถกหรอผด จะอยทการไดรบผลเชงกายภาพ เชน สงทไมควรกระทาคอ สงทเมอทาแลวจะถกลงโทษหรอเปนอนตรายตอทรพยสนของผอนหรอตอผอน ขนท 2 ยดตนเอง ยดผลประโยชนเพอการแลกเปลยน ในขนนเดกจะเหนวาสงทถกตองคอสงทสนองความตองการของตนเองและผอนได แตละคนจะทาในสงทเกดประโยชนสงสดตอตนเอง เพราะฉะนนเราไมควรทาอะไรทไปขดผลประโยชนของผอน หรอแมแตกระทงตนเอง โคลเบรกเรยกจรยธรรมในขนนวา “จรยธรรมแบบตลาด” (marketplace morality)

17

ขนท 3 ความคาดหวง ความสมพนธ และการปรองดองซงกนและกนระหวางบคคล ในขนนสงทควรทาคอการกระทาทสอดคลองกบความคาดหวงของคนอน สงทถกตองไมใชแคสงททาเพอตนเองแตเพยงอยางเดยว แตยงจะตองเปนทยอมรบของผอนในสงคมดวย ขนท 4 ระบบสงคม และความรสกผดชอบชวด ขนนอาจเรยกวา “การรกษากฎระเบยบ” ในขนนสงทถกตองคอการทาตามระเบยบกฎเกณฑทมอยในสงคม การกระทาดงกลาวเพอทจะใหกฎระเบยบยงคงอย และยงเปนการธารงศกดศรของตนเองอกดวย ผทมพฒนาการในขนนจะใหความสาคญแกการปฏบตตามกฎหมาย เพราะจะทาใหสงคมมระเบยบ การกระทาทไมถกตองคอการทไปละเมดสทธหรอทรพยสนของผอน เชน เราไมสมควรขโมยทรพยสนของผอนเพราะเราตองเคารพสทธในทรพยสนของผอน และเปนสงทเราไมควรละเมดตามกฎเกณฑของสงคม แตมใชเพราะกลวจะถกการลงโทษหรอการดหมนเหยยดหยาม ขนท 5 สญญาประชาคม หรอสทธประโยชนของบคคล ในขนน สงทถกตองคอสงทสอดคลองกบคานยมขนพนฐานซงถอวาเปน “สญญาประชาคม” ซงอาจจะขดกบกฎหมายบานเมองกได คนทพฒนามาถงขนนจะมองเหนวาในสงคมจะมกฎระเบยบทงในรปแบบของสมพทธแบบสมบรณ หลกสาคญในขนนคอการทาในสงทดทสดเพอประโยชนของคนจานวนมากทสด ถามกฎหมายทขดแยงกบหลกดงกลาวเราจะถอวากฎหมายไมไดมความยตธรรมอยางสมบรณ ผทมพฒนาการในขนนจะเขาใจถง “หลกแหงความยตธรรมทอยเหนอกฎหมาย” และถากฎหมายขดแยงกบหลกนกสามารถทจะเปลยนแปลงกฎหมายได ขนท 6 หลกจรยธรรมสากล ขนนถอเปนพฒนาการขนสงสด คนทอยในขนนจะเหนวาไมมกฎระเบยบใดทตายตว การกระทาทถกตองคอ การกระทาทเขาสามารถเลอกเองไดโดยเขาใจถงแนวคดพนฐานเกยวกบความยตธรรมและความเทาเทยม ความเขาใจตรงนเองทจะทาใหเกดการสงวนไวซงการใหความเคารพตอศกดศรของผอน และจะไมใชผอนเปนเครองมอไปสความอยตธรรมทงมวล โคลเบรกกลาววา สาหรบผทอยในแตละขนตอนนนจะนยามมโนทศนเกยวกบ “จรยธรรม” ของตนขนมา และเมอถกพฒนาไปสขนตอนทสงขน คานยามเกยวกบมโนทศนพนฐานนนจะถกจาแนกแยกแยะใหมความแตกตางและละเอยดมากขน เรสตไดเสรมวาทงเดกและผใหญจะสามารถเขาใจเหตผลทางจรยธรรมของทกขนตอนทตวเองไดพฒนาผานมาแลว แตจะไม

18

สามารถเขาใจขนตอนทเหนอกวาขนทตวเองอยไดมากกวา 1 ขน เชน คนทอยในขนท 2 อาจเขาใจเหตผลของคนทอยในขนท 3 ได แตจะไมเขาใจเหตผลของคนทอยในขนท 4 เปนตน16 ขนตอนของพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบรกนน เปนขนทเหตผลเกยวกบความยตธรรมถกพฒนาขน และเขาไดละเลยมตทางดานของอารมณและความรสกโดยเฉพาะอยางยงในขนทเรยกวา Postconventional level หรอระดบเหนอกฎเกณฑ โคลเบรกใหความสาคญกบ “ความยตธรรม” วาเปนคณธรรมหลกของจรยศาสตร เพราะความยตธรรมไมใช “กฎ” หรอ “กลมของกฎ” แตความยตธรรมนน เปนหลกจรยธรรมทมความเปนสากลเพราะมนษยทกคนสามารถเลอกไปใชไดในทกสถานการณ ซงจะชวยธารงศกดศรของความเปนมนษย17 เราสามารถทจะวเคราะหเปรยบเทยบไดวา จรยศาสตรแนวประโยชนนยม มความใกลเคยงกบขนตอนของพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบรกในขนท 5 สวนจรยศาสตรแบบคานทจะมความใกลเคยงกบขนตอนของพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบรกในขนท 6 3.จรยธรรมของสอมวลชน

สอมวลชนเปนสอทสามารถกระจายขอมลขาวสารจากบคคลหนง หรอจากองคกรหนง ไปยงมวลชนจานวนมาก ในเวลาอนรวดเรว ไดแก หนงสอพมพ นตยสาร วทยโทรทศน ฯลฯ

สอมวลชนมความสาคญทงในระดบสงคม และระดบปจเจกบคคลคอสอมวลชนนนเปรยบเสมอนสายใยเชอมโยงสงคมตาง ๆ เขาดวยกน นอกจากนสอมวลชนยงมหนาทในการบมเพาะสงคม เสรมสรางสตปญญา รวมทงใหความเพลดเพลน บนเทงใจ18 ในสวนของจรยธรรมของสอมวลชนนน ไดมผประมวลไวอยางนาสนใจดงนคอ19

16 ชชชย คมทวพร, ผศ. (2546) จรยศาสตรสตรนยม : จรยศาสตรวาดวยความยตธรรมสจรยศาสตร วาดวยความใสใจ. วารสารสงคมศาสตร. ปท 34 ฉบบท 2. กรกฎาคม – ธนวาคม 2546, หนา 205 17 ชชชย คมทวพร, ผศ. (2546) จรยศาสตรสตรนยม : จรยศาสตรวาดวยความยตธรรมสจรยศาสตร วาดวยความใสใจ. วารสารสงคมศาสตร. ปท 34 ฉบบท 2. กรกฎาคม – ธนวาคม 2546, หนา 206-210. 18 ธรารกษ โพธสวรรณ, รศ. จรยธรรมของสอมวลชน. http://www.stou.ac.th/study/sumrit/6-54/page1-6-54.html 19 จกรกฤษ เพมพน. จรยธรรมสอ. ศนยศกษากฎหมายและนโยบายสอมวลชน. http://www.thaimedialaw.org/index.php?option=com_content&view=article&id=41%3A%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD&catid=8%3Amorality&Itemid=15&lang=en.

19

1.ความเทยงธรรมและความเปนภววสยในการรายงานขาว ตามหลกการสอขาวไดมการกาหนดคณสมบตของขาวทดไววา จะตองมความเปนภววสย คอความเปนกลาง ปราศจากอคตและความรสกสวนตวของนกขาว ขาวทนาเสนอจะตองนาเสนอเฉพาะขอเทจจรง และมความเทยงธรรม ในกรณทเกดการขดแยงเกดขน ตองใหโอกาสในการชแจง และแสดงขอเทจจรงทงสองฝาย

2.ความเปนสวนบคคลกบสทธในการรบรของผบรโภคขาวสาร สงทนกขาวมกจะถกทวงตงจากสงคมอยบอยๆ คอการปฏบตหนาทโดยลวงลาความเปนสวนตวของผอน เชน การเสนอขาวและภาพผถกคกคามทางเพศ การระบชอบคคลทมความ สมพนธ เปนญาตมตรทาใหสามารถเขาใจไดวา ผถกคกคามทางเพศเปนใคร การนาเสนอภาพเปลอยของผตาย ตวอยางของการทาผดจรยธรรมในกรณนไดแก การเสนอภาพเปลอยหญงสาวทถกขมขนในทเกดเหต การเสนอภาพเปลอยเดวด คาราดน ดาราฮอลลวดทฆาตวตายในตเกบเสอผาโรงแรมปารคนายเลศ เสนอภาพเปลอยหญงชาวตางชาตถกคลนสนาม พดพาขนไปคางอยบนกงตนโกงกางฯ 3.การใชแหลงขาวปด(UnidentifiedSources) บางครงนกขาวอาจตองใชแหลงขาวปด ซงในกรณแบบนนกขาวไมสามารถทจะเปดเผยคณลกษณะ (Identification) ของแหลงขาวได เพราะอาจทาใหเกดความไมปลอดภยของแหลงขาวและครอบครว แตในขณะเดยวกน การใชแหลงขาวปดมากจนเกนไปอาจถกวพากษวจารณวานาเสนอขาวอยางบดเบอน หรอนาเสนอขาวคลาดเคลอนจากความเปนจรง เพราะคนอานไมแนใจวาแหลงขาวนนมตวตนอยจรงหรอไม ในบางครงแหลงขาวอาจมเจตนาใหขอมลทบดเบอนเพอประโยชนสวนตว หรออาจใหรายแกผอน ในกรณเชนนอาจมผลถงความนาเชอถอของการนาเสนอขาวได เพอปองกนไมใหการนาเสนอขาวขาดความนาเชอถอ นกขาวจงไมควรเสนอขาวทปราศจากทมา ถาเปนไปไดควรระบชอบคคลทใหสมภาษณอยางชดเจน เวนแตจะมเหตผลทจาเปนจรงๆในการปกปดขอมลของแหลงขาวเพอความปลอดภยของแหลงขาว

20

4.การรบของขวญจากแหลงขาว นกขาวสวนใหญเหนพองตองกนวาการรบของขวญจากแหลงขาวเปนการกระทาทผดหลกจรยธรรม แตกมขอถกเถยงกนวา ของขวญมมลคาเทาใดทสามารถรบได องคกรขาวบางแหง เชน กลมเนชน เขยนชดเจนในประมวลจรยธรรมวา ปฏทน ดนสอ พวงกญแจ เปนของขวญทมคาทางเงนเลกนอยสามารถรบได

5.การไมแสดงตววาเปนนกขาวขณะปฏบตหนาท หรอแสดงตวเปนนกขาวเพอใชอภสทธ หลกเลยงความผด การไมแสดงตววาเปนนกขาวขณะกาลงทาขาวอาจทาไดในกรณทเหมาะสม เชน ในกรณทจะตองมการรวบรวมขอมล ขาวสารในการทาขาวเชงสบสวน สอบสวน เพราะถามการเปดเผยวาตนเองเปนนกขาวกบแหลงขาว อาจทาใหไมไดรบความรวมมอ อยางไรกตามถาพจารณาของหลกจรยธรรมของนกขาว นกขาวตองแนะนาตวเองและแจงถงวตถประสงคของการสมภาษณใหแหลงขาวทราบ อนงการแสดงตวเปนนกขาวเพอใชอภสทธบางอยางหรอใชความเปนนกขาวอวดอางหรออาศยตาแหนงหนาทเพอเรยกรองสทธหรอผลประโยชนใดๆ ทไมชอบธรรมถอวาเปนการกระทาทผดจรยธรรม 6.การขดกนในดานผลประโยชน การทาขาวโดยมการแอบแฝงในเรองผลประโยชนทงทางตรงและทางออม หรอทนยมเรยกกนวา ผลประโยชนทบซอน (Conflict of Interest) นน มกจะเปดโอกาสใหการนาเสนอขาวไมเปนกลางและมกจะถกทวงตงจากสงคมอยบอยครง แนวทางในการปฏบตของนกขาวในเรองน คอ ในการรายงานขาวหรอบทความอนสบเนองจากการทไดรบเชญจากแหลงขาว ในการรายงานขาวควรมการระบใหชดเจนไวทายบทความ หรอรายงานชนนนวา ขอมลมาจากทใด และใครเปนผจดการในการเดนทางครงนน หรอกรณทไดรบมอบหมายใหไปทาขาวทนกขาวมความสมพนธเกยวของดวย บรรณาธการอาจเปลยนใหนกขาวคนอนไปทาขาวแทน

7. ความสงสาร หรอเหนใจในการนาเสนอขาว ปญหาอกประการหนงทกระทบตอจรยธรรมในการสอขาวและเขยนขาว คอ ความอดอด

21

ใจของนกขาวกบแหลงขาวทสนทสนมหรอใกลชดกน

8. การนาเสนอขอมลทกระทบกระเทอนความมนคงของชาตและเศรษฐกจ พระราชบญญตขอมลขาวสาร พ.ศ.2540 เปดโอกาสใหสาธารณชนเขาตรวจสอบเอกสารราชการได แตขอมลความลบของราชการ หากเปดเผยอาจมผลตอความมนคงของชาตได

9. การเสนอขาวทพาดพงถงสถาบนกษตรย สาหรบประเทศไทยสถาบนกษตรยเปนสถาบนสงสดทผคนใหการเคารพเทดทน การเสนอขาวสารเกยวกบสถาบนพระมหากษตรย จงควรทาดวยความระมดระวงยง เพราะอาจมผลกระทบตอผคนในวงกวาง และอาจมผลตอความมนคงของชาต ซงอาจนามาซงความแตกแยกของคนในชาต

4.ขอบงคบวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพหนงสอพมพ

ขอบงคบวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพหนงสอพมพ สภาการหนงสอพมพแหงชาต พ.ศ. 2541

โดยทเจาของ ผประกอบการ บรรณาธการ และผประกอบวชาชพหนงสอพมพทงหลาย ไดพรอมใจกนสถาปนาสภาการหนงสอพมพแหงชาต ใหเปนองคกรอสระทาหนาทควบคมกนเอง

เพอสงเสรมเสรภาพความรบผดชอบสถานภาพผประกอบวชาชพ และกจการหนงสอพมพ ตลอดจนสงเสรมสนบสนนสทธการใชสอหนงสอพมพเพอการรบรขาวสาร และการแสดงความคดเหนของพลเมองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรย ทรงเปนประมข อกทงยงเปนการสงเสรมใหหนงสอพมพทาหนาทใหการศกษาแกประชาชนรวมทงยดถอความยตธรรม และความเทยงตรงเปนหลกในการประกอบวชาชพ

อาศยความตามขอ 5(1) และ ขอ 14 (4) แหงธรรมนญสภาการหนงสอพมพแหงชาต พ.ศ. 2540 คณะกรรมการสภาการหนงสอพมพแหงชาตมมตเหนชอบใหตราขอบงคบวาดวยจรยธรรม

22

แหงวชาชพหนงสอพมพไวดงตอไปน

หมวด 1

หมวดทวไป

ขอ 1 ขอบงคบนเรยกวา "ขอบงคบวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพหนงสอพมพ พ.ศ. 2541"

ขอ 2 ขอบงคบนใหใชบงคบตงแตวนประกาศเปนตนไป

ขอ 3 ในขอบงคบน

"ขาว" หมายถง เนอขาวความนาหรอตวโปรยพาดหวขาวภาพขาวและคาบรรยายภาพขาว

"หนงสอพมพ" หมายถง หนงสอพมพตามธรรมนญสภาการหนงสอพมพแหงชาต

พ.ศ. 2540 ขอ 3

"ผประกอบวชาชพหนงสอพมพ" หมายถง ผประกอบวชาชพหนงสอพมพตามธรรมนญสภาการหนงสอพมพแหงชาต พ.ศ. 2540 ขอ 3

หมวด 2

จรยธรรมของหนงสอพมพ

ขอ 4 หนงสอพมพตองยดถอขอเทจจรง ความถกตองแมนยาและครบถวน

ขอ 5 หนงสอพมพตองนาเสนอขาวเพอประโยชนสาธารณะ โดยไมแสวงหาผลประโยชนสวนตนหรอหมคณะ

ขอ 6 หนงสอพมพตองแสดงความพยายามในการใหความเปนธรรมแกทกฝาย

ขอ 7 หนงสอพมพตองไมแตงเตมเนอหาสาระของขาว จนคลาดเคลอนหรอเกนความเปนจรง

ขอ 8 หนงสอพมพตองไมละเวนการเสนอขาวเพราะความลาเอยง หรอมอคต จนเปนเหตใหขาวนน

23

คลาดเคลอนหรอเกนจากความเปนจรง

ขอ 9 หนงสอพมพตองไมสอดแทรกความคดเหนลงในขาว

ขอ 10 เมอคดลอกขอความใดจากหนงสอพมพ สงพมพ หรอแหลงขอมลอน ๆตองบอกทมาของขอความนน

ขอ 11 การเสนอขาวทมการพาดพง อนอาจเกดความเสยหายแกบคคลหรอองคกรใด ๆ ตองแสดงถงความพยายามในการเปดโอกาสใหฝายทถกกลาวหาแสดงขอเทจจรงดวย

ขอ 12 ในกรณทมการเสนอขาวผดพลาดหนงสอพมพตองลงพมพแกไขขอผดพลาดดงกลาวโดยไมชกชา

ขอ 13 หนงสอพมพตองไมเสนอขาวโดยเลอนลอยปราศจากแหลงทมา พงระบชอบคคลทใหสมภาษณ หรอใหขาวอยางเปดเผย เวนแตจะมเหตอนควรปกปดเพอสวสดภาพและความปลอดภยของแหลงขาวและตองเปนประโยชนตอสทธในการรบรขาวสารของสาธารณชน

ขอ 14 หนงสอพมพตองปกปดชอและฐานะของบคคลทใหขาวไวเปนความลบ หากไดใหคามนแกแหลงขาวนนไว

หนงสอพมพตองปกปดนามปากกาหรอนามแฝงทปรากฏในหนงสอพมพนนไวเปนความลบ

ขอ 15 ในการเสนอขาวหรอภาพใด ๆ หนงสอตองคานงมใหลวงละเมดศกดศรความเปนมนษยของบคคลทตกเปนขาว โดยเฉพาะอยางยงตองใหความคมครองอยางเครงครดตอสทธมนษยชน ของเดก สตรและผดอยโอกาส

ในการเสนอขาวตามวรรคแรก ตองไมเปนการซาเตมความทกขหรอโศกนาฏกรรมอนเกดแกเดกสตรและผดอยโอกาสนนไมวาทางใดทางหนง

ขอ 16 การพาดหวขาวและความนาของหนงสอพมพ ตองไมเกนไปจากขอเทจจรงในขาว และตองสะทอนใจความสาคญหรอเนอหาหลกของขาว

24

ขอ 17 หนงสอพมพจะตองไมเสนอขาวทอจาด ลามกอนาจาร หรอนาหวาดเสยว โดยไมคานงถงความรสกของสาธารณชนอยางถถวน

ขอ 18 ในการแสดงความคดเหนหรอการวพากษวจารณ หนงสอพมพตองใหความเทยงธรรมแกฝายทถกพาดพงเสมอ

ขอ 19 ขอความทเปนประกาศโฆษณาทปรากฏอยในหนงสอพมพ ตองแสดงใหเหนชดวาเปนประกาศโฆษณา จะแอบแฝงเปนการเสนอขาวหรอความคดเหนมได

หมวด 3

จรยธรรมของผประกอบวชาชพหนงสอพมพ

ขอ 20 ผประกอบวชาชพหนงสอพมพ ตองไมประพฤตปฏบตการใด ๆ อนจะนามาซงความเสอมเสยเกยรตศกดศรแหงวชาชพ

ขอ 21 ผประกอบวชาชพหนงสอพมพ ตองไมอวดอางหรออาศยตาแหนงหนาท เพอเรยกรองสทธหรอผลประโยชนใด ๆ เพอใหกระทาการหรอไมกระทาการใดอนจะขดตอการปฏบตหนาทเพอใหประชาชนไดรบขอมลขาวสารอยางถกตองรอบดาน

หมวด 4

แนวปฏบตของหนงสอพมพและผประกอบวชาชพหนงสอพมพ

ขอ 23 ผประกอบวชาชพหนงสอพมพ พงละเวนการรบอภสทธ หรอตาแหนง เพอใหกระทาการหรอไมกระทาการอนใดอนจะขดตอการปฏบตหนาท เพอใหประชาชนไดรบขอมลขาวสารอยางถกตองรอบดาน

ขอ 24 การเสนอขาวของหนงสอพมพ พงตระหนกถงความสาคญของขาวตอสาธารณชน และไมเสนอขาวในทานองชวนเชอในเรองทไมเปนประโยชนตอสาธารณะ

25

ขอ 25 การไดมาซงขาวสาร หนงสอพมพพงใชวธทสภาพและซอสตย

ขอ 26 ในการแสดงความคดเหน หนงสอพมพพงกระทาโดยบรสทธใจ และไมมพนธะกรณ อนใดนอกจากมงปฏบตหนาทเพอสาธารณชน โดยไมยอมใหอทธพลอนใดมาครอบงาความคดเหน

ขอ 27 หนงสอพมพ พงละเวนการลวงละเมดสทธสวนบคคล เวนแตกรณเพอประโยชนสาธารณะ

ขอ 28 หนงสอพมพพงใชความระมดระวงอยางรอบคอบ ใหประกาศโฆษณาทงหลายอยภายในขอบเขตของศลธรรม และวฒนธรรม

หนงสอพมพพงระมดระวงทจะไมเปนเครองมอในการเผยแพรประกาศโฆษณาทนาสงสยวาจะเปนภยแกสงคมหรอสาธารณชน

ขอ 29 หนงสอพมพพงหลกเลยงการเผยแพรประกาศโฆษณาทมเหตใหนาเชอวาเจาของประกาศโฆษณาเจตนาจะทาใหผอานหลงเชอในสงทงมงาย

ขอ 30 ภาษทใชในหนงสอพมพพงหลกเลยงคาทไมสภาพ หรอมความหมายเหยยดหยาม

ประกาศ ณ วนท 30 มนาคม พ.ศ. 2541

ลงนาม มานจ สขสมจตร

(นายมานจ สขสมจตร)

ประธานสภาการหนงสอพมพแหงชาต

26

5.รายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 255120

ปแหงการทดสอบความเปนวชาชพสอมวลชน21

ในป2551ท ผานมา ประเทศไทยของเราตกอยในภาวะวกฤต เกดความขดแยง ความแตกแยกราวลกอยางรนแรงในสงคม เปนหนงปทคนไทยตกอยในความเครยด วตกกงวล เปนหนงปทคนไทยบางสวนพรอมหยบอาวธขนมาทารายกนและกน เปนหนงปทคนเราพบกบความเสยหายและสญเสยมากมายในทกๆดาน เปนหนงปทคนไทยแตละคนตางมคาถามวา ประเทศของเราจะคนความสความสงบสขหรอเราจะยตความรนแรง ทเกดขนไดอยางไร

นกขาวของสอมวลชนทกแขนงทไดทาหนาทรายงานขาว ในสถานการณความขดแยง ดงกลาว สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย เหนวาเปนหนงปแหงการทดสอบความเปนวชาชพสออยางแทจรง เราตองอดทนตอการถกดหมนดแคลนดวยคาดาทรนแรงของนายสมคร สนทรเวช อดตนายกรฐมนตรและรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหม เปนคาดาทลดทอนความนาเชอถอตอวชาชพสออยางไมเคยเกดขนมากอน เราถกทดสอบเรองของความเปนกลางและเปนธรรม โดยเฉพาะนายสมครเรยกรองใหสอฯเลอกขางโดยเฉพาะเลอกอยกบฝายรฐบาล แตองคกรวชาชพสอทกองคกรไดออกมาปฏเสธขอเรยกรองดงกลาว เพราเหนวาในสถานการณความขดแยงทดารงอย หากสอตดสนใจเลอกอยกบฝายใดฝายหนง หรอเลอกปฏเสธทจะนาเสนอขาว เสนอขอเทจจรงของอกฝายหนงจะยงเพมเตมสถานการณรนแรงใหทวมาก ยงขน

นอกจากน ในการทสอมวลชนไดทาหนาทรายงานขาวการชมนมของกลมพนธมตรประชาชน เพอประชาธปไตย และการชมนมของกลมแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต(นปช.) ตลอด 1 ป ทผานมา องคกรสอมวลชนถกคกคามทงโดยตรงและโดยออม โดยเฉพาะกรณสถานโทรทศนเอนบท ซงเปนสอของรฐทโดนกลมพนธมตรฯ บกเขาไปยด กรณสถานโทรทศนไทยพบเอส ทจ.เชยงใหม ถกกลมคนรกเชยงใหม 51 ปดลอม แมกระทงสถานโทรทศนเอเอสทว ซงเปนสถานโทรทศนผานดาวเทยมของเอกชน กโดนกลมบคคลไมทราบ

20 สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย. http://www.thaibja.org/thaibja/index.php?option=com_content&view=article&id=1158%3Aosisosr2551-&catid=48%3Acr2552&Itemid=92&lang=th 21 ในสวนของรายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 2551. ผวจยทาการคดลอกมาโดยมไดตดทอนเพอประโยชนบางอยางในการวจย

27

ฝาย กระทาการอกอาจใชอาวธสงครามยงถลมใสสถาน ทถอเปนเหตการณทคกคามองคกรสอโดยตรง รวมทงกรณแกนนาพนธมตรฯบางคนเรยกรองใหประชาชนไมซอหนงสอพมพบาง ฉบบ จนเปนเหตทาใหผสอขาวหนงสอพมพฉบบดงกลาวตองระมดระวงตวมาก ยงขนเมอเขาไปทาหนาทการชมนมของกลมพนธมตรฯ กถอการคกคามสอในทางออมเชนเดยวกน

เหตการณความขดแยงทางการเมองตลอดรอบ 1 ป ทผานมา นกขาวและชางภาพของสอมวลชนทกแขนงตองใชความอดทนในการทาหนาท เพอใหไดขาวและภาพขาว เพอนาเสนอขอเทจจรงใหประชาชนไดรบทราบ แม วานกขาวและชางภาพของสอมวลชนทกแขนงตองเสยงภยในการทาหนาท หลายคนไดรบบาดเจบจากเหตการณความรนแรง โดยเฉพาะเหตการณในวนท 7 ต.ค. 2551 นอก จากน ยงมนกขาวและชางภาพจานวนมากถกขมข คกคาม และขดขวางการปฏบตหนาท ทงจากหนวยรกษาความปลอดภยของกลมพนธมตรฯและกลมนปช. ทเกดขนไมเวนแตละวน อาท บงคบใหนกขาวถอดเสอรณรงคยตความรนแรง หรอขดขวางไมใหชางภาพถายภาพ และการฉดกระชากลากถนกขาว ฯลฯ

ขณะเดยวกนการปฏบตหนาทของสอมวลชนในตางจงหวดกถกคกคามมากยงขน เรมจากในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต นายชาล บญสวสด 64 ป ผสอขาว หนงสอพมพไทยรฐ ประจา จ.นราธวาส เสยชวตระหวางเขาปฏบตหนาท ความสญเสยดงกลาวไดสญญาณเตอนตอความปลอดภยของนกขาวสวนภมภาคของ สอมวลชนทกแขนง ตอมากเกดเหตการณการลอบสงหารนกขาวหนงสอพมพมตชน 2 ราย คอ นายอภวฒน ชยนรตน อาย 48 ป ผสอขาวหนงสอพมพมตชน และผสอขาวสถานโทรทศนชอง 7 ประจาจงหวดนครศรธรรมราช และ นายจารก รงเจรญ ผสอขาวหนงสอพมพมตชน ประจาจ.สพรรณบร เปนการคกคามการทาหนาทของนกขาวทรนแรงมาก เพราะการคกคามดงกลาว มเปาหมายคอชวตของนกขาว สมาคมนกขาวฯ เหนวาการสงหารนกขาวทง 2 กรณ เปนเหตการณทไมอาจจะยอมรบได เพราะเหนวาการฆานกขาวคอการฆาความจรง ทสงผลกระทบตอสทธและเสรภาพการรบรขาวสารของประชาชนอยางรนแรง

ดวยเหตน สมาคมนกขาวฯจงเหนวาในรอบป 2551 เปน ปแหงการทดสอบความเปนวชาชพสออยางแทจรง จรยธรรมของสอมวลชนถกทดสอบจากการรายงานขาวในสถานการณความขดแยงในรอบ ปทผานมานกขาวของสอมวลชนทกแขนงผานการทาหนาทอยางอดทนตอความ เหนดเหนอย และถกกดดนอยางรอบดาน เสมอนหนงการปฏบตหนาทในสนามรบ การทาหนาทในรอบปทผานมาถอวาเปนตนทนทมความหมายของนกขาวทกคน ทจะเลอกเดนบนเสนทางของนกวชาชพสอสารมวลชนตอไป

ในป 2552 สมาคม นกขาวฯ ขอใหนกขาวและสงคมไทยรวมกนสรปบทเรยนในทกๆดาน ทเกยวกบสอมวลชนเพอผลกดนใหทกฝายทเกยวของรวมกนปฏรป สอสอมวลชนอยางจรงจง

28

โดยเฉพาะตองหามาตรการปองกนสอของรฐไมใหยอมรบใชหรอตกเปนเครอง มอทางการเมองของฝายทกมอานาจรฐ รวมทงใชสอของรฐในการปลกระดมใหเกดความเกลยดชงซ าเตมความแตกแยกใน สงคม ยอมละทงหลกการของวชาชพสอ ทควรยดมนความถกตอง ดแลผลประโยชนสาธารณะ คานงถงความครบถวนและรอบดานของขอมล ใหความเปนธรรมแกทกฝายทอยในความขดแยงอยางเทาเทยม

สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย ขอเปนกาลงใจใหกบนกขาวของสอมวลชนทกแขนงและใหยดมนในการทาหนาท เพอรกษาไวซงผลประโยชนสาธารณะตามหลกวชาชพของสอมวลชนตลอดไป

ขณะทในรอบป 2551 ทผานมา ฝายสทธเสรภาพและปฏรปสอ สมาคมนกขาวฯ เลงเหนถงความสาคญในการคกคามสอในรปแบบตางๆ โดยไดรวบรวมประมวลสถานการณทเกดขนกบสอตลอดทงป พบวามการคกคามวชาชพสอฯ คกคามบคคล และการคกคามองคกรสอฯ หลากหลายรปแบบ ทงทางตรงและทางออมดงตอไปน คอ

1."ฆาปดปาก 2 นกขาวมตชน" คอ นายอธวฒน ไชยนวฒน ผสอขาวนสพ.มตชนและชอง7ประจา จ.นครศรธรรมราช เมอคนวนท 1 สงหาคม และนายจารก รงเจรญ ผสอขาวนสพ.มตชนประจาจงหวดสพรรณบร เมอวนท 27ก.ย. ซงทง2เหตการณเปนผลมาจากการทาหนาทสนขเฝาบาน(watch dog) ทตรวจสอบความไมชอบมาพากลในสงคมจนทาใหผมอทธพลทถกนาเสนอขาวโกรธ แคนจงตามฆาในทสด ซงเรองนสมาคมนกขาวฯกไดออกแถลงการณประณามการกระทาของคนราย เพราะถอเปนการฆาสอปดปากทสะเทอนใจคนในวงการ

2."ววาทะรายวนของนายสมครกบสอฯ" นบ ตงแตนายสมคร สนทรเวช อดตนายกฯ กาวขนมาเปนหวหนาพรรคพลงประชาชนกระทงดารงตาแหนงนายกรฐมนตร ทมวาทะลลาการใหสมภาษณกบสอฯทลดทอนความนาเชอถอของสอมวลชน ไทย อาท "ถามอะไรโงๆแบบน เปนคาถามทโงเงาทสดทเคยไดยนมา" "ถามอยางนจะบาหรอเปลา" "ตอนนนคณอายเทาไร อายเทาไร คณเกดหรอยง" "ถามหาหอกอะไร" "เมอคนไปรวมเสพเมถนกบใครหรอไม" "สตปญญานกขาวมคดไดเทานเหรอ มนนาอายจรงๆ นะคดไดยงงเนย" อก ทงยงมการแสดงออกทางสหนาตอนกขาวภาคสนามในหลายโอกาส เชน เดนจองหนานกขาวเปนเวลานาน และตอวาสอฯทดานหนาหองนาทตลาดอ.ต.ก.หลงการจดรายการสนทนาประสา สมคร ซงทงหมดของวาทะของนายสมครนน เมอวนท 3 พ.ค.เปนวนเสรภาพสอ ไดมงานวจยศกษา "พฤตกรรม-แบบแผนและกลวธการสอสารของนายสมครฯ" ท มตอสอมวลชน จนพบวาการสอสารของนายสมคร แสดงออกถงความเพกเฉย ไมสนใจ มองไมเหนคณคาของสอมวลชนในสงคมประชาธปไตยดวยการไมเคารพศกดศร และเกยรตภมของสอ

29

3. "นายกฯสมคร" เรยกรองใหสอฯ เลอกขางทามกลางสถานการณความขดแยง หลงจากกลมพนธมตรฯยดทาเนยบรฐบาลสาเรจในชวงบายวนท 26 สงหาคม และในชวงเชาวนเดยวกนกลมนกรบศรวชยไดบกรกสถานโทรทศนแหง ประเทศไทย(เอนบท)ตลอดจนชวงเชากลมพนธมตรไดเขายดสถาน ปรากฏวาเวลา 15.00 น. นายสมครไดแถลงขอใหสอมวลชนเลอกขางวา "สอกตองชางนาหนกดวยวาจะเลอกขางไหน งานนจะอยตรงกลางไมได เพราะสอครงหนงทอยกบเขานนทานสงเสรมใหบานเมองเสยหายไปดวย" ซงในวนเดยวกน 4 สมาคมวชาชพสอประกอบดวย สมาพนธนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย สมาคมนกขาววทยและโทรทศนไทย และสมาคมเคเบลทวแหงประเทศไทย ออกแถลงการณเรอง "การทาหนาทของสอมวลชนในสถานการณความขดแยงทางการเมอง" แสดงความไมเหนดวยกบขอเรยกรองดงกลาว เพราะเปนความคดและทศนคตทไมถกตองสอดคลองกบหลกการในการทาหนาท ของสอมวลชนทจะตองนาเสนอขอเทจจรงทเกดขนอยางรอบดาน ใน ทางกลบหากสอมวลชนทาหนาทรายงานขาวทบดเบอนขอเทจจรง หรอยอมตนเปนเครองมอการปลกระดมของฝายใดฝายหนง กยงจะทาใหเกดการเผชญหนาในสงคมและอาจนาเหตการณไปสความรนแรงได ซงเปนเรองททกฝายในสงคมไทยไมตองการใหเกดขน สาหรบขอเสนอใหมการเลอกขางนน ขอยนยนวา สอมวลชน ทกแขนงเลอกอยขางประชาชนและความถกตองอยแลวแตไมจาเปนตองเสนอ ขาวไปในทศทางเดยวกน

ดงนน ในสถานการณความขดแยงทางการเมองของฝายตางๆ ทดารงอยในชวงขณะน องคกรวชาชพสอมวลชนทงสองคกร ขอสนบสนนใหสอมวลชนทกแขนง ทาหนาทการรายงานขาวสารขอเทจจรงทเกดขนจากทกฝายอยางตรงไปตรงมา ไมบดเบอนขอเทจจรง และตองยดมนในกรอบจรยธรรมแหงวชาชพของสอมวลชนอยางเครงครด ดวยการนาเสนอขาวอยางรอบดาน และใหความเปนธรรมกบทกฝายทเกยวของเพอใหประชาชนสามารถรบร ขอมลทถกตองและรอบดานมากทสดเพอประกอบการตดสนใจใดๆ

4. คกคามสอในการทาขาวการชมนมไมวาจะสไหน นบจากการชมนมของกลมพนธมตรฯตงแตวนท 25 พ.ค. - 3 ธ.ค. 2551 เกด เหตนกขาว-ชางภาพถกคกคามหลายตอหลายครง ทงจากการกดดนการรายงานขาวจากผชมนม นกรบศรวชย การด ฝายรกษาความปลอดภย แนวรวมระดบแกนนาทขนเวทปราศย อาท น.ส.ศศนภา วฒนวรรณรตน ผสอขาวนสพ.มตชน ถกนายภวดล ทรงประเสรฐ แนวรวมพนธมตรฯ กระชากจนลมลง กรณของผชมนมกลมพนธมตรฯบงคบใหนายณฐวฒ กรณยโสภณ ผสอขาวนสพ.บานเมอง ถอดเสอซงมขอความวายตความรนแรง กรณการดพนธมตรยงปนใสรถผสอขาวของสานกขาวทเอนเอนจนรถพรนไป ทงคน รวมทงนกขาวจส.100 ถกแกสนาตายงเขาใสกลางหลงในการทาขาวการชมนมเมอวนท 7 ต.ค. และอกหลายกรณ รวม ทงการไปทาขาวในการชมนมของกลมแนวรวมประชาธปไตยขบไลเผดจการแหง ชาต(นปช.)ก

30

เชนเดยวกน ซงนกขาวนสพ.ไทยรฐถกผชมนมเตะจนลมคว า ซงสมาคมนกขาวฯกมการออกแถลงการณเพอยบย งการคกคามดงกลาวอย หลายตอหลายครงเชนกน

5. แปลงโฉมชอง11 เปน NBT เกด ขนในชวงทนายจกรภพ เพญแข ซงชวงนนเปนรฐมนตรประจาสานกนายกรฐมนตร กากบดแลกรมประชาสมพนธ และเปนความตองการของนายสมคร สนทรเวช นายกรฐมนตรและรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหม ทตองการสถานโทรทศนทมลกษณะคลายกบไอทวเดม ซงมการเปดตวโลกโกNBTเมอวนท 1 เม.ย. และเรมออกอากาศภายใตชอใหม แตสดทายกยงไมพนวงวนของการเปนสอของรฐททาขาวเชยรรฐบาลขณะนนอยเชนเคย

6. ยดNBT - ปดลอมTPBSเชยงใหม - ยงถลมASTV ซงทง 3 เหตการณ แมจะตางกรรม ตางวาระ และตางสถานท แตกถอวาเปนการคกคามองคกรสอ เพยงไมตองการใหสอทาหนาทของสอ ไมวาจะเปนกรณทกลมชายฉกรรจ บกสถานโทรทศนกรมประชาสมพนธหรอเอนบทในยามวกาล และเชาวนเดยวกน กลมพนธมตรฯไดพงประตทางเขายดสถานโทรทศนเอนบท และวนท 3 พ.ย.กลมรกเชยงใหม 51 พงประต ปดลอม ตดนา-ไฟ ศนยขาวสถานโทรทศนไทยพบเอสจ.งหวดเชยงใหม และกรณASTVถก ยงถลมดวยอาวธสงคราม จนทาใหนกขาว ผประกาศ และบคคลในสถานตองหนตายกนจาละหวน ซงองคสอไดรวมกนออกแถลงการณประณามและใหหยดพฤตกรรมคกคามสอดง กลาว

7. "โลตส" ฟอง100 ลานบก.-คอลมนนสต กรงเทพธรกจ เรอง นถกวจารณวาปดปากสอดวยกฎหมาย เพราะกรณเมอวนท 20 เม.ย.ของนางนงคนาถ หานวไล บรรณาธการขาวธรกจการตลาด นสพ.กรงเทพธรกจ ถกหางคาปลกเทสโก โลตส ยนฟองเรยกคาเสยหาย 100 ลานบาท จากกรณนาเสนอบทความกลาวหาวา หางโลตสเปดสาขามากเกนความเปนจรง และไดตอวาในเชงทวาการกระทาดงกลาวถอเปนการไมรกชาต และกอนหนาน บรษท เอก-ชย ดสทรบวชน ซสเทม จากด ยนฟองนายกมล กมลตระกล คอลมนสต นสพ.กรงเทพธรกจเรยกคาเสยหายเปนจานวน 100 ลานบาท โดย ขอกลาวหาอางถงบทความเรอง "พ.ร.บ.คาปลก กวาถวจะสกงากไหม" ในคอลมน "ภมคมกนคอรรปชน" ตพมพเมอวนท 29 ต.ค.2550

8.ความสญเสยครงใหญของไทยรฐ สบ เนองจากกรณทนายชาล บญสวสด ผสอขาวนงสอพมพไทยรฐประจาจงหวดนราธวาสเสยชวตในขณะเขาไปทา ขาวระเบดบรเวณหนารานอาหารสสมตรงขาม สภ. สไหงโก-ลก จ.นราธวาส ปรากฏ วา หลงจากนนกไดเกดอบตเหตสลดรเมอถตคณะ ผอ.ศนยขาวภาคใตไทยรฐ-พรอมผสอขาว เสยหลกตกไหลทางชนตนไมเกาะกลาง ถงแกสระเบดไฟทวม ยาง 5 ศพ คลอกสาหสอก 5 ราย ซงทงหมดกาลงเดนทางไปงานศพของนายชาลเหยอขาวนราธวาสเหยอระเบด ทอ.สไหงโกลก

9. ถอดรายการ เปน เรองธรรมดาไปเสยแลวสาหรบการถอดรายการ ถอดผดาเนนรายการ

31

ของสถานโทรทศนและสถานวทยทเปนลกขายของกรมประชา สมพนธ อยางในรอบปทผานมาในชวงของนายจกรภพ เพญแข กมการถอดรายการมมของเจมศกดทางเอฟเอม 105 และรายการทวพากษวจารณรฐบาลรนแรง รวมทงการถอด "รายการขาวหนาส" ทางสถานโทรทศนเอนบทแบบสายฟาแลบ หลงเปลยนชอมาใชNBT ไมนาน แลวนารายการความจรงวนนเชามาจดชวงจตอในเวลาเดยวกน

10. นกขาวทาเนยบรฐบาลถกหามใสเสอคกคามสอ โดยเมอวนท 23 ก.ค. ผสอขาวไดรบแจงจากเจาหนาททดแลสอมวลชนวามผใหญขอหามใหนกขาวเลกใสเสอ "คกคามสอ คกคามประชาชน" เขา มาในทาเนยบรฐบาล ทงทเสอดงกลาวสมาคมนกขาวฯจดทาขนเพอแจกใหกบนกขาวในสนาม และเปนหนงในการรวมการรณรงคกบยเนสโก ทกาหนดใหวนท 3 พ.ค. เปนวนเสรภาพสอมวลชนโลก

6. รายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 255222

ปแหงการใชสอเพอสรางสงครามการเมอง23

ตลอดป 2552 สอมวลชนไทยตองทางานหนก ทามกลางสถานการณความขดแยง แตกแยกทรนแรงทงทางการเมองและสงคม ตองพบกบความเหนอย ยากลาบาก และเสยงภย ทงถกกดดนจากคความขดแยงทกฝาย ทมการแบงขวกนอยางสดโตง พยายามใหสอเลอกส เลอกขาง เปนหนงปทสอมวลชนตองถกตงคาถามถงการทาหนาทวา มความเปนธรรมและเปนกลางหรอไม ทาหนาทเพอประโยชนของคนสวนใหญ หรอเพอประโยชนอนใดกนแน ในขณะทประชาชนจานวนมากเชอวา สอมวลชนมสวนเกยวของอยางสาคญ ททาใหความขดแยงทางการเมองทวความรนแรงมากขน เปนหนงปทหลก การแหงวชาชพสอมวลชนซงตองนาเสนอขาว “ยดมนในความถกตอง นาเสนอขอมลทรอบดาน มความสมดลของขอมล รวมทงเปดพนทใหทกฝายอยางเปนธรรม” แต

22 สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย. http://mediamonitor.in.th/home/forum/b3/2552-37/ 23 ในสวนของรายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 2552. ผวจยทาการคดลอกมาโดยมไดตดทอนเพอประโยชนบางอยางในการวจย

32

หลกการดงกลาวถกทาทาย ถกทาใหเลอะเลอน สบสน ไมรอะไรถกตอง จรงหรอไมจรงของขาวทปรากฏตามสอตางๆ อยางไรกตามม 2 ปรากฏการณทเกดขนและนาสนใจสาหรบสถานการณสอในรอบป 2552คอ ปรากฏการณแรก สงคมไทยไดรบรถงอทธพลของสอใหม(New Media) หนงในนน คอเวบยค2.0 ทเปนการปฏวตขาวสาร เปดโอกาสใหประชาชนสามารถสอสาร เขยนขาวไดเองผานทางเวบไซดและพฒนาเปนเครอขายประชาชนทางอนเตอร เนต ไมวาจะเปนทวตเตอร เฟซบค เวรดเพรส มายสเปส ฯลฯ ททาใหผคนสงขาวและรบขาวสารกนงายดายและรวดเรว สอใหมเหลานไดแยงชงพนทขาว ทเคยผกขาดขาวสารดวยสอกระแสหลก ไมวา หนงสอพมพ สถานโทรทศน วทย ทครอบงาสงคมมาอยางยาวนานนบเปนปรากฏการณเชงบวกของสอในประเทศไทย ปรากฏการณทสอง สอการเมองไดถกสรางขนมาอยางมากมาย และถกนามาใชเพอบรรลเปาหมายทางการเมอง ทงโดยนกการเมอง พรรคการเมอง กลมผลประโยชนตางๆ ในสงคม ทาใหสอเหลานมฐานะเปนเพยงเครองมอในการตอสทางการเมองของแตละ ฝาย ซงมทงวทยชมชน ทวดาวเทยม หนงสอพมพ เวบไซดฯลฯ ซงสอการเมองเหลาน ไดนาเสนอความคดเหนและความเชอมากกวา “ความจรง” ไมไดนาเสนอขอเทจจรงทมขอมลอยางรอบดาน ในทางตรงกนขามมการนาเสนอในลกษณะโฆษณาชวนเชอ มความลาเอยง มอคต ยวยใหเกดความขดแยง แตกแยก เกลยดชงจนถงขนทาลายลางตอฝายทมจดยนและความคดเหนทแตกตางกบฝายของตวเอง ในประเดนนสมาคมนกขาวฯเหนวา เปนปทแตละฝายไดใช “สอเพอสรางสงครามการเมอง” สงผลใหสงคมมองบทบาทสอมวลชนโดยรวมวา เปนสอทนาไปสวกฤตการณความขดแยงทางการเมอง และนามาซงปญหายงยากในการหาทางออกของวกฤตประเทศในครงน ดวยเหตนสมาคมนกขาวฯขอเรยกรองตอฝายตางๆดงตอไปน 1.รฐบาล ตองใชสอของรฐในการใหขอมล ขาวสารทตรงไปตรงมา ไมบดเบอนขอเทจจรง รวมทงรฐบาลตองไมกระทาการใดๆ หรอมพฤตกรรมทเปนการแทรกแซงการทาหนาทของสอมวลชนทงทางตรงและทาง ออม ไมปดกนการนาเสนอขอมลขาวสารในรปแบบตางๆ แตหากพบวา สอใดกระทาการละเมดกฎหมาย กตองใชกระบวนการทางกฎหมายดาเนนการอยางโปรงใส เปนธรรม ไมเลอกปฏบต และไมใชวธการอนใดทไมชอบดวยกฎหมาย มาจากดเสรภาพในการแสดงความคดเหน

33

2.สอมวลชน ทประกอบหนงสอพมพ วทย โทรทศน ซงเปนสอกระแสหลกของประเทศมาอยางยาวนาน ขอเรยกรองใหยดมนปฏบตหนาทตามกรอบจรยธรรมแหงวชาชพ ตองคานงถงความถกตอง รอบดานของขอมล ใหความเปนธรรมกบทกฝาย ตองรกษาความเปนมออาชพในการคนหาความจรงมาตแผ โดยคนหาและรายงานขาวทมหลกฐานขอมลหนกแนนเพอสงตอความจรงใหถง มอประชาชน ทงในแงปรมาณและคณภาพ และตองทาหนาทเพอรกษาไวซงประโยชนของประเทศชาตและประชาชนเปนสงสาคญสงสด 3.สอเพอการเมองของกลมการเมองตางๆ ตองไมนาเสนอขาวทบดเบอน ยวยใหเกดความขดแยง จนนาไปสความรนแรง การนาเสนอขอมลขาวสารตองคานงถงความถกตอง รอบดาน สวนการแสดงความคดเหน ควรโตเถยงการดวยเหตผล ไมใชมงเราอารมณ จนทาใหประชาชนเขาใจผดตอสถานการณและอาจนาไปสความรนแรงได 4. สาหรบประชาชน ทรบขอมลขาวสารจานวนมหาศาลในปจจบน สมควรตรวจสอบขอมลทไดรบอยางรอบดาน ประกอบการตดสนใจของตวเอง สาหรบประชาชนทไดรบขอมลจากสอของกลมการเมองตองเปดโอกาสใหกบ ตวเองในการรบขอมลจากสออนๆ ทมอยอยางหลากหลาย ตองไมหลงเชอคาโฆษณาชวนเชองายๆเพราะอาจนาไปสการตดสนใจทผดพลาดได สดทายนสมาคมนก ขาวฯ เหนวาในป 2553 สถานการณความขดแยงทางการเมองยงมแนวโนมทรนแรง ซงสอมวลชนตองยนหยดทาหนาทอยางถกตอง รกษาไวซงผลประโยชนของประเทศชาตและประชาชน และทกฝายตองหยดใชสอ เพอสรางสงครามการเมองเพยงเพอหวงผลประโยชนสวนตน และขอใหทกฝายทคดใชสอพงตระหนกเสมอวา “สอมวลชนนน เปนสงทเราไมอาจจะพดไดวาเปนสงดหรอสงราย...แลวแตเราจะใช มน...ถาใชผดกเปนผลรายมหาศาล...หมายความวา ทาโลกนใหเปนโลกทไรความสงบสขไปได” จากหนงสอ “สอมวลชนบนวถศลธรรม: ตามทศนะของพทธทาส” ประมวลเหตการณสอในรอบป พ.ศ.2552 ฝายสทธเสรภาพและปฏรปสอ สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย ไดตระหนกถงบทบาทการทาหนาทสอมวลชนอยางด จงมการรวบรวมสถานการณตางๆในรอบป 2552 ตางกรรมตางวาระไวเปนขอเตอนใจสอมวลชนทกแขนง ใหเปนกระจกสะทอนของการทาหนาทและใหรวมปกปองจรยธรรมแหงวชาชพอน ดงามไมใหถกทาลาย โดยฝายสทธฯ ไดแยกเปน 7 หวขอทนาสนใจ ซงแตละหวขอประกอบดวยหลากหลาย

34

เหตการณเขาดวยกนเพอเปนหมวดหม 1. สอกบการทาหนาทในสถานการณความขดแยง : จาก สถานการณความขดแยงทางการเมองทแบงขวเลอกขางอยางชดเจน สงผลใหรอบปทผานมายงมเหตการณทสอเปนผถกกระทาในหลายกรณ เรมจากกรณคนรายใชอาวธสงครามยงถลมนายสนธ ลมทองกล ผกอตงหนงสอพมพผจดการและแกนนาพนธมตร ไดรบบาดเจบ ซงสมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย และสมาคมนกขาววทยและโทรทศนไทยไดออกแถลงการณเรงใหตารวจเรงตดตาม จบกมคนรายดวย, กรณทแกนนาคนเสอแดงประกาศไมรบรองความปลอดภยสอมวลชนในชวงเหตการณ เดอนเม.ย. จนทาใหสอมวลชนสวนใหญถอนตวจากบรเวณทมการชมนม แตสดทายแกนนาออกมาปฏเสธขาววาไมเปนความจรงและขอเชญสอกลบไปทา ขาวการชมนม , กรณทนายจอม เพชรประดบ แสดงความรบผดชอบดวยการลาออกจากการจดรายการทางสถานขาวและสาระคลนเอ ฟเอม 100.5 อสมท. หลงจากสมภาษณสดพ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร อดตนายกรฐมนตร ซงมสถานะเปนนกโทษหลบหนอาญาแผนดนทเปนทตองการตวของทางการ , กรณทผสอขาวไทย 3 คน จากเนชนทวถกเจาหนาทเรอนจาเพรยซอว ประเทศกมพชาควบคมตวเพอสอบสวนพรอมกบยดกลองเพอตรวจสอบวาได บนทกภาพหรอไมหลงจากทง 3 คนไปทาขาวการเดนทางมาประเทศกมพชาของพ.ต.ท.ทกษณ และไดขอเขาไปเยยมนายศวรกษ ชตพงษ วศวกรชาวไทยทถกทางการกมพชาควบคมตวทเรอนจาในขอหาจารกรรมตารางการ บนของพ.ต.ท.ทกษณ ซงทายทสดทง 3 คนกถกปลอยตว ตอมา เปนกรณทมกลมผชมนมทอางเกบนากาแล จ.เชยงใหม รวมตวกนแสดงความไมพอใจและขบไลนายสรยทธ สทศนะจนดา พธกรรายการขาวทางชอง 3 โดยอางวาอานขาวไมเปนกลาง ซงทายทสดทงนายสรยทธและแกนนาผชมนมไดพดคยทาความเขาใจกนโดย ไมมเหตรนแรงอะไร , กรณของน.ส.วาสนา นานวม กบ พล.อ.สรยทธ จลานนท ทมการโตคารมผานสอ หลงเกดการตอยอดประเดนจากรายการวทย “ลบ ลวง พราง” ทมน.ส.วาสนาเปนผดาเนนรายการ จนกลายเปนประเดนทวาพล.อ.สรยทธ จะเปนตวกลางในการเจรจากบพ.ต.ท.ทกษณ แตสดทายพล.อ.สรยทธปฏเสธขาวดงกลาว และมการอธบายถงความสนทสนมของกนและกนในฐานะสอกบแหลงขาวดวย 2. ภาพลบกบเสยงทวงตงการทาหนาท : กรณเสยงทวงตงเกดจากการทสานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค(สคบ.) ทาหนงสอถงนายกสมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทยเรองการเสนอภาพ ขาวทไมเหมาะสมบนหนา 1 หนงสอพมพ ทาใหคณะกรรมการควบคมจรยธรรม สมาคมนกขาวฯไดตอบรบดวยการออกประกาศใหสอการนาเสนอภาพขาวใหสอดคลอง กบหลก

35

จรยธรรม สวนภาพลบนนตองยอมรบวาเกดขนจรง และลวนเกดขนในชวงสนปกอนเทศกาลปใหมทงสน ทงกรณทมการแจกปฏทนนดทขดพ.ร.บ.ควบคมเครองดมเแอลกอฮอลท ดานหลงตกไทยคฟา ทาเนยบรฐบาล ซงในจานวนผรบปฏทนมชางภาพสอมวลชนบางสวนไปรบแจก และในทสดกระแสสงคมกดดนผนามาแจกทนามาแจกเพราะเหนวาใกลเทศกาลป ใหมจนตองลาออกจากตาแหนงขาราชการการเมองไปในทสด สวนอกกรณเกดขนในงานเลยงปใหมของพรรคการเมองพรรคหนง และปรากฏวามส.ส.จานวนหนงเรยไรเงนใหสอมวลชน-ชางภาพกลมหนงโดย อางวาพานกขาวไปอาบนา แตหลงจากมการนาเสนอขาวโฆษกพรรคดงกลาวชแจงวาอาบนาหมายถงอาบนา ทะเลหรอเลนนาตกไมไดหมายความวาจะพาไปอาบนา ในอาบ อบ นวด ซงทง 2 กรณและเพอปองกนกรณอนๆในอนาคตนนสมาคมนกขาวฯไดแถลงขาวตาหนทง นกขาวทเรยกรอง-รบเงนและนกการเมองทใหสนบน ดแคลนวชาชพสอมวลชน พรอมกบใหบรรณาธการสอทกประเภทสอบสวนขอเทจจรงวามผสอขาวหรอ ชางภาพในสงกดคนใดไดรบเงนดวยหรอไมและดาเนนการตามกฎระเบยบของแตละองคกร 3. ความคบหนาคดทเกยวสอฯ : เมอวนท 30 พ.ย. ศาลอานคาพพากษาลงโทษแกนนาคาราวานคนจน 6 คน ทนาผชมนมไปปดลอมอาคารเนชนทาวเวอรเมอวนท 30 ม.ค.49 ในความผดฐาน รวมกนตงแต 5 คนขนไปขมขนใจผอนใหเกดความหวาดกลววาจะเกดอนตรายตอชวต รางกาย, กกขง หนวงเหนยว และ พรบ.ควบคมการโฆษณาดวยเครองขยายเสยง พ.ศ.2493 โดยลงโทษจาคกจาเลย คนละ 3 ป โดยไมรอลงอาญา ปรบคนละ 180 บาท แตการนาสบของจาเลยเปนประโยชนตอการพจารณาคดลดโทษให 1 ใน 3 คงจาคกคนละ 2 ป ปรบจาเลยท 1,3,4 และ 6 คนละ 180 บาท สวนจาเลยท2และ5ปรบคนละ120บาท 4. ปดเวบไซตหมนสถาบนฯ : ดวยนโยบายรฐบาลทชดเจนในเรองของการปองกนเวบไซตหมนสถาบนฯ สงผลใหเวบไซตทอยในขายถกปดจานวนมาก อาท เมอวนท 6 ม.ค. รมว.ไอซทเปดเผยวาไดปดเวบไซตหมนสถาบนฯกวา 2 พน เวบไซต นอกจากนกระทรวงกลาโหมกไดสงการใหหนวยขนตรงและผบญชาการเหลาทพ ตดตามตรวจสอบโดยประสานงานกบกระทรวงไอซทหาแนวทางปองกนและแกไขทกวถ ทางอยางรอบคอบเกยวกบเวบไซตหมนสถาบนฯดวย และกรณทเปนขาวดงทสดคอกรณทเมอวนท 6 ม.ค.ตารวจกองปราบปรามนาหมายคนตรวจคนและจบกมเวบไซตประชาไทหลงไดรบ การรองเรยนจากไอซทวาเวบไซตหนงสอพมพประชาไทออนไลน โพสตขอความลกษณะหมนเบองสง ระหวางวนท 15 ต.ค. - 3 พ.ย. 2551 ตอเนองกน ทงนการตรวจคนและจบกมผอานวยการเวบไซตฯเจาหนาทชดจบกมไม สามารถเปดเผยขอมลรายละเอยดเชงลกตอ

36

สอมวลชนไดเนองจากเปนคดสาคญและตารวจอยระหวางสอบปากคา 5. พษเศรษฐกจลามสอ : ดวยภาวะเศรษฐกจถดถอยทงปจจยภายในและภายนอกประเทศสงผลใหสอไทย 2 องคกรตองเผชญกบปญหาจนตองปดตวเองลง คอ บรษท จจนวส เนตเวรค จากด หรอ FM 98.0 MHz ไดยกเลกสญญาเชาคลนกบกองทพบก ซงผบรหารใหเหตผลวาไดรบผลกระทบจากภาวะเศรษฐกจจงปดคลนทาใหม พนกงาน ผสอขาวตกงานเปนจานวนมาก สวนอกองคกรคอหนงสอพมพฐานเศรษฐกจทบอกเลกจางพนกงาน 60 คน เนองจากพษเศรษฐกจเลนงานเชนกน และนอกจากนสอยกษใหญอยางนตยสาร“ฟารอสเทรน อโคโนมก รวว” กประกาศปดตวในเดอน ธ.ค.น หลงขาดทนหนก ทงนมรายงานตวเลขงบโฆษณาเดอน ก.พ.2552 เปรยบเทยบชวงเดยวกนป 2551 พบวาการใชงบโฆษณาผานสอมมลคา 6,323 ลานบาท ซงลดลง 6.26% โดยทกสออยในภาวะตดลบยกเวนสอเคลอนท(Transit)ทเตบโตถง27.25% 6. กาเนดสอและเทคโนโลยสอยคใหม : ตองยอมรบวาปจจบนสอมความหลากหลายทางดานเทคโนโลยมากขน อาท ระบบ3G , SMS , ทวตเตอร ฯ และประกอบกบการแบงขวทางการเมองชดเจน จงมการกอตงและทาสอขนมาจานวนมากในรอบปเพอสนองกลมมวลชนของตว เอง เรมจากสอของรฐอยาง ชอง11 ทมการเปลยนชอจาก NBT เปนสถานโทรทศนแหงประเทศไทย(สทท.) ตามนโยบายของนายสาทตย วงศหนองเตย สวนเครอ ASTV ผจดการกมการแตกเปนชองภาษาองกฤษอยาง TAN (Thai-ASEAN News Network)สวนของกลมผสนบสนนพ.ต.ท.ทกษณ มการทาชองโทรทศนดทวสถานประชาธปไตย , นสพ.เรดนวส นตยสารความจรงวนน เวบไซตทกษณไลฟ รวมไปถงVoice TV ทมนายพานทองแท ชนวตร เปนผชวยกรรมการผอานวยการกยงมคนสงสยวาเปนทวสนองการเมองหรอไม 7. เหตสะเทอนใจสงหารหมนกขาวฟลปปนส 30 คน : เมอวนท 23 พ.ย. นกขาว 31 คน ตดตามขบวนของภรรยาและนองสาวของนกการเมองทองถนในจงหวดมนดาเนา ประเทศฟลปนส ไปสมครชงตาแหนงผวาราชการจงหวดแทนสามทถกขฆา โดยเปนทาชงตาแหนงจากผวาฯคนปจจบนทเปนฐานเสยงใหประธานาธบด แตปรากฏวาขบวนถกกลมตดอาวธประมาณ 100 คนยงถลมเสยชวตทงหมด 57 คนและนาศพไปฝงใตดน โดยในนนเปนศพนกขาว 30 คนและยงสญหายอก 1 คน ถอเปนการฆานกขาวมากทสดในโลก ซงกรณนสมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทยไดใหความสาคญและได สงคนรวมเดนทางไปหาขอเทจจรงทประเทศฟลปปนส รวมทงยงมการจดเสวนาถงเรองนเพอเปนอทธาหรณใหกบสอไทย ออกแถลงการณไวอาลยกบนกขาวทเสยชวตและเขาพบนายอนโตเนยว เวนส โรดรเกซ เอกอครราชทต สาธารณรฐฟลปปนสประจาประเทศไทย เพอยนจดหมายถงประธานาธบด เรยกรองใหรฐบาลฟลปปนสดาเนนการสอบสวน

37

จบกมผกระทาความผด โดยเฉพาะผบงการมาลงโทษใหถงทสด นอกจากนสมาคมนกขาวฯยงไดชวยเหลอเยยวยาครอบครวของผเสยชวตดวย

7.รายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 255324

ปแหงความยากลาบากในการทาหนาทสอ25

สบเนองจากป 2553 ถอเปนปททาทายการทางานของสอมวลชนไทย จากเหตการณทเกดความแตกแยกทางความคดและอดมการณ จนนามาสความรนแรง สอมวลชนตองตกอยในฐานะทไมตางไปจากตวประกนและถกกดดนจากคความขดแยงทกฝาย

ถอเปนอกหนงปทสอมวลชนถกตงคาถามถงบทบาทการทาหนาทวา มความเปนธรรมและเปนกลางหรอไม ทาหนาทเพอประโยชนของคนสวนใหญ หรอเพอประโยชนของใคร ในขณะทประชาชนจานวนไมนอยยงมองวา สอมวลชนคอสวนหนงททาใหความขดแยงทางการเมองทวความรนแรงมากขน เปนปทคนทาสอตองยดในหลกการแหงวชาชพสอมวลชน และยดมนในการนาเสนอขอมลทรอบดาน รวมทงการเปดพนทใหกบทกฝายอยางเปนธรรม เปนสงททาทายจนยากยงทจะแยกแยะไดวา เรองใดเทจเรองใดจรง

สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย ไดจดทารายงานสรปถงการปฏบตหนาทของสอมวลชนไทยในรอบป 2553 ทกาลงจะผานไปไวดงน

1.เสรภาพในการทาขาวภายใตความรบผดชอบ จากกรณการทาหนาทของสอมวลชน ทงภายในกลมผชมนมแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต (นปช.) หรอกลมคนเสอแดง และภายในศนยอานวยการแกไขสถานการณฉกเฉน (ศอฉ.) สอมวลชนตางถกจากดการเขาถงขอมลขาวสารทถกตอง ดงตวอยางทมใหเหนบอยครงวา แกนนากลมผชมนมไมไววางใจผสอขาว จนกอใหเกดการกระทบ กระทงกน ทาใหสอมวลชนไมสามารถปฏบตหนาทไดอยางสมบรณทามกลางสถานการณความขดแยงทเกดขน

2.ความปลอดภยและการเยยวยาสภาพจตใจของนกขาว เมอขาดความไวเนอเชอใจและม 24 สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย. http://www.tja.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=2245:-2553-&catid=24:media-center-surveillance-threats&Itemid=24 25 ในสวนของรายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 2553. ผวจยทาการคดลอกมาโดยมไดตดทอนเพอประโยชนบางอยางในการวจย

38

ความหวาดระแวงซงกนและกน สงทเกดขนคอ ความไมปลอดภยในสวสดภาพการทางาน ดงนนการเตรยมความพรอมของสอมวลชนจงถอเปนเรองสาคญ และเปนครงแรกในประวตศาสตรการทาขาวของประเทศไทย ทกลมผสอขาวตองใสเสอเกราะและอปกรณปองกนภยตางๆ แตในทสดกเกดความสญเสยขน โดยเฉพาะนกขาวและชางภาพจากตางประเทศตองเสยชวตและบาดเจบจากเหตการณสลายการชมนม มนกขาวและชางภาพจากสอมวลชนไทยไดรบบาดเจบอกจานวนมาก ผลทตามมายงไดกอใหเกดบาดแผลขนภายในจตใจ ซงยากจะเยยวยาใหฟนคนสสภาพปกตได ผสอขาวจานวนไมนอยยงตกอยในอาการหวาดผวาและรอคอยการเยยวยาสภาพจตใจอยางถกตองตามหลกจตวทยา

3.ความเปนมออาชพในการทางานในสถานการณความรนแรง เหตการณความรนแรงทผานมาไมมใครคาดคด ไมมการเตรยมตวเตรยมใจวาจะตองเผชญกบสถานการณรนแรงเชนน ตองยอมรบวา ผสอขาวไทยยงขาดความพรอมในการรายงานขาว ภายในสถานการณความขดแยงดวยความ“รอบคอบ รอบดาน” ดงนน การฝกอบรมผสอขาวใหมความพรอมทงรางกายและจตใจจงเปนเรองทมความสาคญและจาเปนอยางยง

4.การปดกนเสรภาพสอมวลชน ในสวนของการทาหนาท “สอมวลชน” ในสถานการณความขดแยง ทางสมาคมนกขาวนกหนงสอพมพฯ ยงคงยนยนในหลกการเรองเสรภาพในการทาหนาทของสอมวลชน ไมสนบสนนใหมการปดกนสอมวลชนทกรปแบบ ในขณะเดยวกนไดเรยกรองใหสอมวลชนทกแขนงมความรบผดชอบตอสงคมดวย หากพบวา สอใดกระทาการละเมดกฎหมายกตองใชกระบวนการทางกฎหมายในการดาเนนการอยางโปรงใส เปนธรรมและไมเลอกปฏบต ไมใชวธการอนใดทไมชอบดวยกฎหมายเขามาจากดเสรภาพ ในการแสดงความคดเหนของประชาชนและสอมวลชน

5.สอการเมอง-สอรฐนาไปสความขดแยง นอกจากน ไดเกดปรากฎการณของสอการเมองทถกสรางขนมาอยางมากมาย และถกนามาใชเพอใหบรรลเปาหมายทางการเมอง ทาใหสอเหลานมฐานะเปนเพยงเครองมอในการตอสทางการเมองของแตละฝาย ไมวาจะเปนวทยชมชน โทรทศนดาวเทยม เวบไซต ทมการนาเสนอความคดเหนและความเชอมากกวา “ความจรง” ไมไดนาเสนอขอเทจจรงทมขอมลอยางรอบดาน ในทางตรงกนขามกลบนาเสนอขอมลในลกษณะของการโฆษณาชวนเชอ มอคต ยวยใหเกดความขดแยง แตกแยก เกลยดชง จนถงขนการทาลายลางตอฝายทมความคดเหนทแตกตางกบตวเอง ในขณะทสอมวลชนของรฐถกรฐบาลแทรกแซงการทาหนาททงทางตรงและทางออม ทาใหเกดการปดกนการนาเสนอขอมลขาวสารในรปแบบตางๆ ยงไมนบรวมถงการปดกนสอออนไลนทขาดความชดเจนวา ไดดาเนนการตามกระบวนการของกฎหมายทม

39

อยหรอไม

ดงนน สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย ขอสรปวา ในป 2553 ทกาลงจะผานไปถอวาเปน “ปแหงความยากลาบากในการทาหนาทสอ” ของสอมวลชนไทย ซงในอนาคตจะตองมการปรบตวและเตรยมพรอมกบสถานการณความขดแยงมากยงขน เพอใหสามารถทาหนาทในการรายงานขอมลขาวสารไดอยางครบถวน รอบดานไปสสาธารณชน และยดมนใหหลกของจรยธรรมวชาชพดวย

40

บทท 3 วธการดาเนนการวจย

การศกษาวจยครงน มวตถประสงคเพอวเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง

“จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล”และเพอหา “หลกการทาจรยธรรม” ทสามารถแนะนาใหสอมวลชนนาไปประยกตในการปฏบตงานจรงได โดยไดดาเนนการตามขนตอนดงน 1. ศกษาวเคราะหปญหาจรยธรรมทสาคญในระยะเวลา 3 ปทผานมา (ป 51-53) 2. ศกษาวเคราะหจรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล 3. สมภาษณผมสวนเกยวของในประเดนของปญหาจรยธรรมในวงการสอสารมวลชนและคณสมบตของสอมวลชนทด 4. ศกษาวเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” 5. สงเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” 1. ศกษาวเคราะหปญหาจรยธรรมทสาคญในระยะเวลา 3 ปทผานมา (ป 51-53) การศกษาวเคราะหปญหาจรยธรรมทสาคญในระยะเวลา 3 ปทผานมา (ป 51-53) จะเนนวเคราะหขอมลจากเอกสารดงนคอ

1. คาถามเรองจรยธรรมของสอมวลชน 2. รายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 2551 3. รายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 2552 4. รายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 2553

2. ศกษาวเคราะหจรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล เนองจากประเดนของจรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลลมหลายประเดน เราจงควรทาการวเคราะหเพอใหเขาถงระบบคดดงกลาว อนงการเขาถงระบบคดของมลลจาเปนตอง

41

เขาใจระบบคดของเบนธมดวย ผวจยจงจะทาการวเคราะหโดยมโครงสรางในการวเคราะหดงตอไปน

1. แนวคดจรยศาสตรประโยชนนยม 1.1 นยามความหมาย 1.2 แนวคดโดยทวไปของจรยศาสตรประโยชนนยม 1.3 ประเภทของประโยชนนยม

2. ลทธประโยชนนยมอยางหยาบของเบนเธม (Cross Utilitarianism of Bentham)

2.1 ทรรศนะเรองธรรมชาตของมนษย 2.2 ทรรศนะเรองความเหนแกตวของมนษย 2.3 ทรรศนะเรองความสข : ความสขของมนษยและสตวมความเทากนในเชงปรมาณ 2.4 สรปประโยชนนยมของเบนธม

3. ประโยชนนยมของจอหน สจวต มลล (John Stuart Mill 1806-1873)

3.1 หลกมหสข (The greatest happiness principle) 3.2 ทรรศนะเรองความสข : ความสขเชงปรมาณและความสขเชงคณภาพ 3.3 ความเปนกลางของประโยชนนยม 3.4 แรงจงใจกบประโยชนนยม 3.5 ปจจยททาใหมนษยตองทาประโยชนเพอผอน 3.6 พนฐานทางจตวทยากบการยอมรบหลกมหสข 3.7 ขอพสจนหลกมหสข (The proof of the greatest happiness principle) 3.8 สรปประโยชนนยมของจอหน สจวต มลล

4. ความแตกตางระหวางแนวคดของเบนธมและมลล

4.1 ความแตกตางของหลกประโยชนนยม 4.2 ความแตกตางดานการคานวณความสข 4.3 ความแตกตางของความสข : ปรมาณและคณภาพ

42

3.สมภาษณผมสวนเกยวของในประเดนของปญหาจรยธรรมในวงการสอสารมวลชนและคณสมบตของสอมวลชนทด ในงานวจยชนนจะแบงการสมภาษณออกเปน 2 ประเภทใหญๆ 3.1 เปนการสมภาษณใหเหนภาพรวมของวงการสอสารมวลชนในปจจบนและปญหาจรยธรรมทยงมอย รวมทงขอเสนอแนะของคณสมบตของสอมวลชนทดโดยจะทาการสมภาษณผทมสวนเกยวของ 3 ทานคอ 1. อาจารย ดร.เวทน ชาตกล นกวชาการทางปรชญาและศาสนา อดตบรรณาธการบรหารสานกขาวทนวสและอดตบรรณาธการนตยสารอกหลายฉบบ 2. นกขาวอาวโสของหนงสอพมพแหงหนง 3. นกขาวหนาใหมของหนงสอพมพแหงหนง 3.2 เปนการสมภาษณนกแสดงในวงการบนเทง 2 ทานเพอตองการทราบจรยธรรมของนกขาวสายบนเทงและขอแนะนาเกยวกบคณสมบตของสอมวลชนทด นกแสดงทถกคดเลอกไดแก 1. คณมารโอ เมาเรอ 2. คณจรนทรพร จนเกยรต 4. ศกษาวเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” นาสงทไดจากขอ 1-3 มาทาการวเคราะหทละประเดนเพอหาคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” 5. สงเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” นาสงทไดจากขอ 4 มาทาการสงเคราะหเพอหาคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล”

43

บทท 4 ศกษาวเคราะหปญหาจรยธรรมทสาคญในระยะเวลา 3 ปทผานมา (ป 51-53)

ในบทนจะทาการวเคราะหปญหาจรยธรรมทสาคญในระยะเวลา 3 ปทผานมา (ป 51-53)

โดยปญหาหลกทมการประมวลมา 5 ปญหาไดแก

1. การเสนอภาพลามกอนาจาร ซงสอในปจจบนไดมการนาเสนอภาพลามกอนาจารกนมาก ตวอยางทเหนไดชดไดแก สอสงพมพตพมพภาพการแตงกายทไมเหมาะสมของดารานกแสดงทงหลาย ทงภาพการแตงตวตามปกตทไมเหมาะสมและ “ภาพหลด” ทเขาขายลามกอนาจารอยางชดเจน เหตผลหลกทมกจะอางวาสามารถทจะกระทาอยางนนไดคอเหตผลทางการตลาด ซงชใหเหนอยางเดนชดวาเขาขายมอมเมาเยาวชนดวย

2. ภาพการกออาชญากรรม ทแสดงใหเหนถงการใชความรนแรงหรอผลจากการใชความรนแรง ทผานมาม 2 ตวอยางทคอนขางโดงดงและนานามาพจารณา ณ ทนคอ ตวอยางแรกไดแก การฆาตกรรมพนกงานรกษาความปลอดภยและหญงสาว คนรายทกอเหตคอแฟนเกาของหญงสาว โดยกลองโทรทศนวงจรปดสามารถบนทกภาพไวได เหตเกดเมอวนท 8 มกราคม 2552 ณ จงหวดกาญจนบร ตอมาสถานโทรทศนเกอบจะทกชองไดเผยแพรภาพการฆาตกรรมดงกลาว ตอจากนนสอสงพมพตางๆกไดนาภาพนงไปเผยแพรตอโดยแทบทกฉบบไมมการเซนเซอรภาพเลย ตวอยางทสองไดแก ภาพศรษะชาวตางชาตทหอยอยตรงราวสะพานพระราม 8 โดยในเบองตนไดมการสนนษฐานวาถกฆาตกรรม วนทพบศรษะดงกลาวคอวนท 22 กมภาพนธ 2552 ซงสถานโทรทศนและสอสงพมพตางๆไดนาภาพไปเผยแพรตอโดยไมไดทาการเซนเซอรภาพแตประการใด ทงสองตวอยางไดเกดการตงคาถามขนอยางมากมายวาการกระทาของสอตางๆนนผดจรยธรรมหรอไม

3. การกระทาหรองดเวนกระทาการนาเสนอขาวเพราะไดรบอามสสนจางหรอประโยชนอยางใดอยางหนง ปจจบนสอเกอบจะทกแหงเปนองคกรธรกจทแสวงหาผลกาไร รายไดหลกของสอทกประเภทมาจากการโฆษณาสนคาและบรการขององคกรธรกจตางๆ หากองคกรธรกจใดไปสรางความเสยหายใหกบผหนงผใด สอจะกลาเปดโปงองคกรธรกจนนหรอไม เพราะการเปดโปงนนอาจเสยงตอการขาดรายไดทเปนกอบเปนกา ในกรณนสอมกถกกลาวหาวาบางครงสอตองจาใจกระทาหรองดเวนกระทาเพอรกษาผลประโยชนทางธรกจของตนเอาไว แตถาสอยงทาแบบนสอกเหมอนกบวารดรอนเสรภาพของตวเอง โดยการตกเปนทาสขององคกรธรกจหรอผลประโยชนมหาศาลทองคกรนนๆแบงปนให

44

4. การเคารพผอน ประเดนนมกเปนประเดนทสอมกจะถกถามจากสาธารณชนอยเสมอวา ทาไมถงชอบเสนอขาวในลกษณะทลวงละเมดผอน ซงเมอนาเสนอไปแลวกมกจะสรางความเสยหายใหกบบคคลนน โดยเฉพาะอยางยงมกจะเปนดารานกแสดง ทาให ผไดรบความเสยหายจาเปนตองฟองรองดาเนนคดกบสอทกระทาความผด การเกดขนของเหตการณทานองน สอดวยกนเองหรอองคกรวชาชพทางสอมกเลอกทจะนงเฉย ทาใหอดสงสยไมไดวา ทเกดเหตการณเชนนอาจเนองมาจากวา สอยดมนในจรรยาบรรณแหงวชาชพขอหนง กลาวคอ “ไมกระทาการใดๆอนเปนการบนทอนเกยรตคณของวชาชพหรอความสามคคของเพอนรวมวชาชพ” ตามทกาหนดไวใน “จรรยาบรรณหนงสอพมพ” หากเปนเชนนจรงกนบวาเปนการกระทาทผดมหนต

5. การเสนอขอมลไมตรงกบความเปนจรง หรอไมชดเจน ตวอยางทเหนไดชดไดแก กรณสถานโทรทศนไอทวเสนอรายงานเรองบงไฟพญานาควาเปนสงทมนษยทาขน ไมไดเกดจากพญานาคตามทคนมกจะเชอกน โดยบอกวาสาเหตทเกดบงไฟพญานาคนนสวนหนงเปนเพราะเกดจากการยงปนขนฟาของชาวลาวเพอฉลองเทศกาลออกพรรษา สถานโทรทศนไอทวไดเสนอรายงานนในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2545 ทาใหเกดการตงขอสงสยถงการทางานของสถานโทรทศนไอทววา ทางสถานนาเสนอขอมลทไมนาเชอถอ เปนไปไดวาทางสถานสรางเรองขนมาเอง (เตาขาว)

นอกจากนจากการวเคราะหจากรายงานสถานการณสอมวลชนไทยในรอบป 2551-2553 ไดพบปญหาจรยธรรมเพมเตมดงน

6. ความเปนกลางในการนาเสนอขาว กรณตวอยางการตกอยตรงกลางระหวางฝายรฐบาลกบฝายตรงขามรฐบาล โดยการรายงานประเดนสาคญของป 51 มใจความวา “ในการทสอมวลชน ไดทาหนาทรายงานขาวการชมนมของกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย และการชมนมของกลมแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต(นปช.) ตลอด1ปทผานมา องคกรสอมวลชนถกคกคามทงโดยตรงและโดยออม โดยเฉพาะกรณสถานโทรทศนเอนบท ซงเปนสอของรฐทโดนกลมพนธมตรฯ บกเขาไปยด กรณสถานโทรทศนไทยพบเอส ทจ.เชยงใหม ถกกลมคนรกเชยงใหม 51 ปดลอม แมกระทงสถานโทรทศนเอเอสทว ซงเปนสถานโทรทศนผานดาวเทยมของเอกชน กโดนกลมบคคลไมทราบฝาย กระทาการอกอาจใชอาวธสงครามยงถลมใสสถาน ทถอเปนเหตการณทคกคามองคกรสอโดยตรง รวมทงกรณแกนนาพนธมตรฯบางคนเรยกรองใหประชาชนไมซอหนงสอพมพบางฉบบ จนเปนเหตทาใหผสอขาวหนงสอพมพฉบบดงกลาว ตองระมดระวงตวมากยงขนเมอเขาไปทาหนาทการชมนมของกลมพนธมตรฯ กถอการคกคามสอในทางออมเชนเดยวกน”

จากการวเคราะหปญหาจรยธรรมขอนจะเหนไดวา จากการทสอพยายามรกษาความเปนกลาง แตสอกยงไมเปนทพอใจของบคคลทงสองกลมทาใหเกดผลการคกคามสอตามมาอยางเหนได

45

ชด ปญหานเปนปญหาทคอนขางซบซอนเพราะไมวาสอจะเปนกลาง หรอไปเขาขางฝายใดฝายหนงสอกจะถกวพากษวจารณเสมอ อกกรณหนงคอกรณขาวของฟลม รฐภมและแอนน ทอาจเลอกเสนอใหเปนกลางไดยาก เพราะถาเสนอฝายใดฝายหนงกจะถกหาวาไมเปนกลาง แตถาเสนอทงสองฝายกอาจถกกลาวหาวาเลนขาวไปเรอยๆ และอาจถกกลาวหาวาสอไมมจรยธรรมในทายทสด

7.เสนบางๆระหวางการตามหาความจรงกบการละเมดสทธ กรณของฟลม-แอนน อน ศราวฒ แหมม แคทรยา ทงสามกรณนอาจมองไดวาสอทาถกตอง เพราะเปนขาวทประชาชนอยากร เพยงแตวาการนาเสนอขาวนนมผลกระทบตอบคคลในขาวเปนอยางมาก จนกลายเปนปญหาจรยธรรมอกแบบทดจะซบซอนมากขน

8.การนาเสนอขาวแบบตามกระแส พบไดมากในยคทมการแขงขนกนสง ซงบางขาวเรารแลววาไมควรนาเสนอ เพยงแตสออนนาเสนอและกาลงไดรบความสนใจจากประชาชน เลยจาเปนตองนาเสนอบาง ไมงนสอของเราจะถกมองวาไมทนสมย

9.การนาเสนอขาวทกาลงอยในความสนใจจนไมมพนทพอทจะนาเสนอขาวอนทสาคญพอๆกน เหตการณในลกษณะนสามารถเกดขนไดดวยการนาเสนอในสงทสงคมกาลงสนใจและนาเสนอซาไปซามาเพอตอบสนองความสนใจของสงคม โดยทาใหพนทการนาเสนอขาวเหลอนอยลง และอาจมองวาทาใหเกดความลาเอยงในการนาเสนอขาว

10.ปญหาววาทะกบบคคล โดยตวอยางตามทรายงานมดงนคอ “นบตงแตนายสมคร สนทรเวช อดตนายกฯ กาวขนมาเปนหวหนาพรรคพลงประชาชนกระทงดารงตาแหนงนายกรฐมนตร ทมวาทะลลาการใหสมภาษณกบสอฯทลดทอนความนาเชอถอของสอมวลชน ไทย อาท "ถามอะไรโงๆแบบน เปนคาถามทโงเงาทสดทเคยไดยนมา" "ถามอยางนจะบาหรอเปลา" "ตอนนนคณอายเทาไร อายเทาไร คณเกดหรอยง" "ถามหาหอกอะไร" "เมอคนไปรวมเสพเมถนกบใครหรอไม" "สตปญญานกขาวมคดไดเทานเหรอ มนนาอายจรงๆ นะคดไดยงงเนย" อก ทงยงมการแสดงออกทางสหนาตอนกขาวภาคสนามในหลายโอกาส เชน เดนจองหนานกขาวเปนเวลานาน และตอวาสอฯทดานหนาหองนาทตลาดอ.ต.ก.หลงการจดรายการสนทนาประสา สมคร ซงทงหมดของวาทะของนายสมครนน เมอวนท 3 พ.ค.เปนวนเสรภาพสอ ไดมงานวจยศกษา "พฤตกรรม-แบบแผนและกลวธการสอสารของนายสมครฯ" ท มตอสอมวลชน จนพบวาการสอสารของนายสมคร แสดงออกถงความเพกเฉย ไมสนใจ มองไมเหนคณคาของสอมวลชนในสงคมประชาธปไตยดวยการไมเคารพศกดศร และเกยรตภมของสอ”

ปญหาดงกลาวมกจะเกดขนไมเพยงแตบคคลทเปนตวอยางทยกมาเทานน แตอาจเกดกบบคคลอนดวย ถาสอไมระมดระวงหรอเขมงวดในการเสนอขาว อาจทาใหเกดปญหาบานปลายได เนองจากบคคลทเปนขาวเปนบคคลทอาจเกดอารมณไดงาย ถาสอไมระวงในการสมภาษณหรอ

46

นาเสนอขาว อาจกลายเปนวาสอม

11. การขาดการตรวจสอบวาขาวทลงไปนนเปนความจรงหรอไม เชนกรณของนาธาน โอมานทใหขาวทางสอมวลชนวาไดรบการทาบทามใหแสดงในภาพยนตรฮอลลวด และไดมการเซนสญญาถายทาไปเรยบรอยแลว ผทมาตรวจสอบในกรณนกลบกลายเปนประชาชนชาวเนตทมขอสงสยในเรองของขอมลดงกลาว อกตวอยางหนงคอกรณของนองอม เมองคานสโดยมตวอยางขาวดงนคอ

“ รอบสปดาหทผานมาหนงในขาวคราวทเปนทสนใจของวงการบนเทงไทยคงหนไมพนเรองราวของสาววย 24 "อม พรภชญา สพรรณรตน" หลงปรากฏทงขาวและภาพของเธอทางหนาหนงสอพมพขาวสด ฉบบวนท 25 พฤษภาคม 2552 โดยมขอความวา...ลนโลก-"นองอม"พรพชญา สพรรณรตน อาย 24 ป น.ร.ไทยซงกากบภาพยนตรสนเรอง Revenge Tragedies ไดรบรางวล Best Student Film ในเทศกาลภาพยนตรเมองคานส 2009 กอนหนานเพงไดรบรางวลจากเทศกาลหนงทลาสเวกส สวนเนอขาวนนไดใหรายละเอยดไววา...เธอเปนผกากบฯ หนงสนคนไทยคนแรกจากสถาบน "นวยอรก ฟลม อะคาเดม" ทอายนอยทสดทไดรบรางวล "Best Student Film" และ "Official Selection" จากหนง "Revenge Tragedies" และ "Unfaithfully Yours" จากเทศกาลภาพยนตร "คานส อนเตอรเนชนแนล ฟลม เฟสตวล 2009" ทจดขนในวนท 13-24 พ.ค.ทประเทศฝรงเศส น.ส.พรพชญา กลาววา นอกจากน ภาพยนตรเรองเดยวกน ยงไดรางวลอกมากมายในเวทโตรอนโต ฟลม เฟสตวล, ลอสแองเจลส ฟลม เฟสตวล, ลอสแองเจลส ชอต ฟลม เฟสตวล, ภเกต ฟลม เฟสตวล และลาสดไดรบรางวลในงาน "คานส ฟลม เฟสตวล" ประเภท "Best Student Film" และผลงานเรองดงกลาว ไดรวมงานกบบรซ ดกสน ตากลองภาพยนตรฮอลลวดจากเรอง "สไปเดอรแมน 2-3" และ "ซเปอรแมน รเทรนส" และยงไดรวมงานกบดาราอกหลายคน เชน แกร แดเนยลส ดาราแอกชนชอดง สาหรบภาพยนตรสนเรองท 2 "Unfaith fully Yours" ความยาว 7 นาท น.ส.พรพชญา กลาววา ปรชญา ปนแกว ชกชวนใหมาถายทาทเมองไทยแลวนากลบไปตดตอทสหรฐอเมรกา ไดรบรางวล "Official Selection" ใหเขาฉายในเทศกาล "คานส อนเตอรเนชนแนล ฟลม เฟสตวล 2009" น.ส.พรพชญา กลาววา ตนเปนนกเรยนไทยคนแรกทไดรบรางวลและเปนคนเดยวของนกเรยนทงหมดใน สถาบนนวยอรก ฟลม อะคาเดม ทไดรบรางวลชนะเลศ และยงไดรบเกยรตนยมอนดบ 1 ซงลาสดทาง อยปต ฟลม เฟสตวล ตดตอเพอขอภาพยนตรไปฉาย ถอวาโชคดมากทหนงไดรางวลทง 2 เรองจนรสกตนเตน สาหรบเนอหาของภาพยนตรทง 2 เรองนน เรองแรก "Revenge Tragedies" เลาเรองผหญงทถกเจานายขมขน และถกแฟนหนมทงกอนถงกาหนดแตงงาน แตเมอ

47

บอกแฟนหนมคดไดแตกสายไปเสยแลว สวน "Unfaithfully Yours" เลาเรองครอบครวๆ หนงทหวหนาครอบครวไปมกกซงเปนเพอนภรรยาตวเองและเกดผลกระทบตอครอบครว ผสอขาว รายงานวา น.ส.พรพชญาไมไดเดนทางไปรบรางวลในเทศกาล "คานส อนเตอรเนชนแนล ฟลม เฟสตวล 2009" เพราะเปนชวงไขหวดเมกซโกระบาด ทาใหผปกครองหวงเรองความปลอดภย และลาสดเตรยมเปดกลองหนงใหมเรอง "Winter Experience" หรอ "บทเรยนฤดหนาว" ซงเขยนบทรวมกบ "ตอม" ยทธเลศ สปปภาค ผกากบฯ ดง เปนภาพยนตรแนวดารกดรามา ทรลเลอร หลงเปนขาวออกมา ชอง 3 โดยรายการ "โตะขาวบนเทง" รวมถง "เทยงวนทนเหตการณ" โดย "วศาล ดลกวณช" กไดนาเธอมาสมภาษณผานรายการ พรอมชนชมยกยองในความสามารถ โดยเฉพาะในตวของพธกรเทยงวนทนเหตการณทไดกลาวชนชมเธอไมขาดปาก อยางไรกตาม ภายหลงจากทงขาวและบทสมภาษณททาใหเธอดงเปนพลแตกในชวงขามคน มเสยงชนชมในความสามารถของเธอมากมาย ทนททนใดเชนกนทไดมหลายคนออกมาวพากษวจารณถงเรองนพรอมดวย หลกฐานทนาเชอถอไดเปนการยนยนวาขาวทการไดรบรางวลของเธอไม เปนความจรง!”26

12. การเขาไปยงเกยวกบเหตการณทหมนเหมตอศลธรรม จากตวอยางของการรายงานฯดงน

“ภาพลบกบเสยงทวงตงการทาหนาทของสอมวลชนทด : กรณเสยงทวงตงเกดจากการทสานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค(สคบ.) ทาหนงสอถงนายกสมาคมนกขานกหนงสอพมพ แหงประเทศไทยเรองการเสนอภาพขาวทไมเหมาะสมบนหนา 1 หนงสอพมพ ทาใหคณะกรรมการควบคมจรยธรรม สมาคมนกขาวฯไดตอบรบดวยการออกประกาศใหสอการนาเสนอภาพขาวใหสอดคลองกบหลกจรยธรรม สวนภาพลบนนตองยอมรบวาเกดขนจรง และลวนเกดขนในชวงสนปกอนเทศกาลปใหมทงสน ทงกรณทมการแจกปฏทนนดทขดพ.ร.บ.ควบคมเครองดมเแอลกอฮอลท ดานหลงตกไทยคฟา ทาเนยบรฐบาล ซงในจานวนผรบปฏทนมชางภาพสอมวลชนบางสวนไปรบแจก และในทสดกระแสสงคมกดดนผนามาแจกทนามาแจกเพราะเหนวาใกลเทศกาลป ใหมจนตองลาออกจากตาแหนงขาราชการการเมองไปในทสด สวนอกกรณเกดขนในงานเลยงปใหมของพรรคการเมองพรรคหนง และปรากฏวามส.ส.จานวนหนงเรยไรเงนใหสอมวลชน-ชางภาพกลมหนงโดย อางวาพานกขาวไปอาบนา แตหลงจากมการนาเสนอขาวโฆษกพรรคดงกลาวชแจงวาอาบนาหมายถง

26 http://www.oknation.net/blog/print.php?id=449508

48

อาบนา ทะเลหรอเลนนาตกไมไดหมายความวาจะพาไปอาบนา ในอาบ อบ นวด ซงทง 2 กรณและเพอปองกนกรณอนๆในอนาคตนนสมาคมนกขาวฯไดแถลงขาวตาหนทง นกขาวทเรยกรอง-รบเงนและนกการเมองทใหสนบน ดแคลนวชาชพสอมวลชน พรอมกบใหบรรณาธการสอทกประเภทสอบสวนขอเทจจรงวามผสอขาวหรอ ชางภาพในสงกดคนใดไดรบเงนดวยหรอไมและดาเนนการตามกฎระเบยบของแตละองคกร” 13.การทองคกรสอไมสามารถไปควบคมสอการเมองทเกดขนอยางมากมาย และมการนาเสนอโดยบางครงไมตรงกบขอเทจจรง

14.การไมสามารถควบคมภาพความรนแรงทปลอยตามสอตางๆได ทาใหเดกและเยาวชนเสพความรนแรงกนอยางตอเนองทงในภาพขาวตามหนาหนงสอพมพ วทยและโทรทศน และภาพความรนแรงบางภาพเคยไดรบรางวลภาพขาวยอดเยยมอกดวย

15.การไมสามารถควบคมขอความทไมเหมาะสมทลงตามหนาหนงสอพมพได เชน คาวา “ดาราแขงกนโชวจม” ทโปรยในหนาในของหนงสอพมพบนเทงฉบบหนง

16.การสรางขาวเพอขาย หรอการเตาขาว โดยมากมกจะเปนในขาวบนเทงโดยลงขอมลทไมเปนความจรง ทาใหนกแสดงและดาราผนนไดรบความเสยหาย

สาหรบการวเคราะหในบทนทาใหไดปญหาจรยธรรมทเกดขนทงหมด 16 ปญหา

49

บทท 5 บทวเคราะหจรยศาสตรแนวประโยชนนยมของจอหน สจวต มลล

ในบทนผวจยจะกลาวถงแนวคดประโยชนนยมของนกคดสองทาน คอเจเรม เบนธม (Jeremy Bentham) และ จอหน สจวต มลล (John Stuart Mill) ทมทศนะมมมองในเรองของเกณฑตดสนการกระทาทกอใหเกดประโยชนสขมากทสดแกคนจานวนมากทสดทแตกตางกนคอนขางชดเจน และความคดในเรองนกจะชวยเปนหลกการทางจรยธรรมและแนวทางการตดสนจรยธรรมใหกบผทเกยวของ เพราะทกๆคนทเกยวของจะมสวนไดรบประโยชนสกอยางเทาเทยมกน ประโยชนสขนเองททงเบนธมและมลลใหความสาคญมากในการทจะตดสนใจทาสงใดกตามอนอาจจะกระทบหรอสงผลแกคนหมมาก อาจกลาวไดวาแนวความคดทจะกลาวในบทนจะสามารถชวยใหการตดสนใจในทางจรยธรรมทเกยวของกบวงการสอสารมวลชนสามารถมองเหนเปนภาพรวมไดในระดบหนง ถงแมในตอนแรกผวจยจะกลาวถงแนวคดประโยชนนยมของทงเจเรม เบนธม และ จอหน สจวต มลล แตการททาแบบนกเพอใหเราสามารถเขาใจแนวทางของมลลไดชดเจนมากขนโดยหลกประโยชนนยมทผวจยจะใชเปนหลกการสาคญในงานวจยชนนไดแกหลกการประโยชนนยมของจอหน สจวต มลล

1. แนวคดจรยศาสตรประโยชนนยม

1.1 นยามความหมาย

อรรถประโยชน (Utility) หมายถง คณสมบตทงหมดของสงใดสงหนง ซงเปนคณประโยชน ผลประโยชน ความเพลดเพลน ความด หรอความสข เพอปองกนมใหความทกข ความเดอดรอนไมสบาย และความชวเกดแกบคคลผนาไปปฏบตอยางจรงใจ27 นอกจากน ประโยชน ยงหมายถง ผลทมงหวง ผลทปรารถนา สงทด หรอเปนคณ ทใชไดดเหมอนทมงหมายเอาไว28 หรอหมายถงสวสดภาพของมนษยทงทเปนสวสดภาพทางวตถและทางจตใจดวย 27 ชยวฒน อตพฒน, รศ., จรยศาสตรตะวนตกรวมสมย, (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยรามคาแหง, 2534), หนา 176. 28 ราชบญฑตยสถาน สานก, พจนานกรมฉบบราชบณฑต, (กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน, 2525),

50

ประโยชนนยม (Utilitarianism) หมายถง ทรรศนะทางจรยศาสตรทถอเอาประโยชนสขเปนเกณฑตดสน ความถกผด กลาวคอ การกระทาทกอใหเกดประโยชนสขมากทสดแกคนจานวนมากทสดถอวาเปนการกระทาทด29 นอกจากนกยงมนกปรชญาบางทานไดใหทรรศนะเกยวกบความหมายของคาวาประโยชนนยมไวดงน วทย วศทเวทย ไดใหความหมายวา ประโยชนนยม คอ หลกทจะตดสนการกระทาอนใดอนหนงวาถกหรอผด ชอบหรอไมชอบอยทผลทจะได คอ ถาเราอยในสถานการณทจะตองเลอกกระทาสงใดสงหนงตวทจะตดสนนนกคอผล ถาผลทจะเกดจากการกระทานดกวาการกระทาอนกเปนสงทควรกระทา ถาจะถามตอไปวา อะไรตดสนวาผลทจะเกดจากการกระทานนดกวา คาตอบกคอ การกระทาทกอใหเกดประโยชนสขมากกวา ถอวาดกวา30

1.2 แนวคดโดยทวไปของจรยศาสตรประโยชนนยม

แนวคดจรยศาสตรสานกนจดวาเปนทรรศนะทางจรยศาสตรทใชเปนเกณฑตดสนทางจรยธรรมวา การกระทาใดบางทสมควร และไมสมควรกระทา ซงเกดขนครงแรกทประเทศองกฤษ โดยนกปรชญาทมชอเสยงคนสาคญขององกฤษ 2 ทาน คอ เจเรม เบนธม และ จอหน สจวต มลล ทไดเสนอแนวคดนขนโดยใชชอวา ประโยชนนยม (Utilitarianism) โดยมกรอบความคดทสาคญ ดงน 1.2.1 การตดสนวาการกระทาใดนนถกหรอผด ขนอยทผลของการกระทาเปนหลก ถาการกระทาใดทมแนวโนมทจะกอใหเกดประโยชนสขมากทสกแกคนจานวนมากทสด กถอวาการกระทานนถกจรยธรรม หากการกระทาใดกตามทกอใหเกดผลทสวนทางกบประโยชนสข กถอวาเปนการกระทาทผดจรยธรรมโดยทมเกณฑการตดสนพอสรปไดดงน - จะตองกาหนดในสงทสามารถใหประโยชนสขมากทสดและยาวนานทสด - จะตองเลอกสงทเลวนอยทสด ถาหากไมมสงใดใหเลอก - จะตองยดเอาประโยชนสขมากทสดของคนจานวนมากทสดในสงคมนนเปนเกณฑ

หนา 509. 29 ราชบญฑตยสถาน สานก, พจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ-ไทย, (กรงเทพมหานคร-อรณการพมพ, 2540), หนา 101. 30 วทย วศทเวทย, ศ.ดร., ปรชญาเบองตน : มนษยโลกและความหมายของชวต พมพครงท 13 (กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน ม.ป.ป.), หนา 101.

51

- จะตองไมลดประโยชนสขของตนเองใหนอยลงไปกวาประโยชนของผอน หรอไมลดประโยชนของผอนใหนอยไปกวาประโยชนของตน นนคอจะตองมความสขเสมอกนอยางเทาเทยม - จะตองไมคานงถงเจตนาเปนสาคญ ใหถอเอาประโยชนสขทเกดขนเปนสงทสาคญทสด - จะตองคานงถงผกระทานนดวยวาเปนผหนงทจะไดรบผลของการกระทานนเหมอนกบผอนในสงคม31 1.2.2 พจารณาความสขหรอประโยชนทไดรบแบบรวมๆ อนหมายถงวาในบคคล ทเกยวของนนจะตองใหความเทาเทยมกนเสมอไมวาเดกหรอผใหญ32

1.3 ประเภทของประโยชนนยม

เราสามารถแบงศกษาแนวคดประโยชนนยมได ตามความแตกตางของแนวคดทเกดขนโดยจดเปนประเภทได 4 ประเภทดวยกนคอ

1.3.1 ประโยชนนยมแบบการกระทา 1.3.2 ประโยชนนยมแบบกฎ 1.3.3 ประโยชนนยมแบบสขนยม 1.3.4 ประโยชนนยมแบบอดมคต 1.3.1 ประโยชนนยมแบบการกระทา (Act- Utilitarianism) หมายถง การ

กระทาชนดพเศษทสามารถคานวณหาความถกและผดของแตละบคคลไดอยางตรงไปตรงมาซงเปนการเนนทการกระทาและผลของการกระทา33 โดยชชดทพฤตกรรมของแตละการกระทานนๆ และเมอนาไปเทยบเคยง หรอกลาวกบทรรศนะประโยชนนยมหรอหลกมหสข กเรยกประโยชนนยมแบบนวา “ประโยชนนยมแบบการกระทา” 34

31 บญม แทนแกว, ผศ., จรยธรรมกบชวต พมพครงท 6, (กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตรล, 2541), หนา 101. 32 ชชชย คมทวพร, ผศ., จรยศาสตรทฤษฎวเคราะหปญหาจรยธรรม, (กรงเทพมหานคร : เคลดไทย, 2540), หนา 96. 33 ศกดชย นรญกว, ผศ., จรยศาสตรศกษา, (กรงเทพมหานคร : พรพธนา, 2525), หนา 39. 34 ชชชย คมทวพร, ผศ., จรยศาสตร : ทฤษฎและการวเคราะหปญหาทางจรยธรรม, (กรงเทพมหานค : เคลดไทย, 2540), หนา 96

52

1.3.2 ประโยชนนยมแบบกฎ (Rules-Utilitarianism) ไดแก แนวคดทพจารณาจากกฎตางๆ วากฎใดปฏบตตามแลวจะกอใหเกดความสขปรมาณมากทสด แกบคคลตางๆ ทเกยวของ35

กฎดงกลาวไมไดหมายถงกฎทมลกษณะตายตว แตเปนกฎทสามารถเปลยนแปลงไดและสามารถทจะยดหยนไดตามความเหมาะสม และเชอวาหลกการของการกระทาในแตละครงมาจากกฎทางศลธรรมทเปนสากล คอทกคนสามารถทจะปฏบตไดโดยไมทาใหเกดผลเสยหายขนมาภายหลง 36 จากการกลาวถงประโยชนนยมทง 2 แบบขางตน เราสามารถนาหลกการทง 2 ประการนนมาเปรยบเทยบใหเหนถงความแตกตางกนได ความแตกตางทสาคญคอ ประโยชนนยมแบบการกระทานนถอเอาผลของการกระทาเปนเกณฑตดสน ถาการกระทานนใหประโยชนสขมากทสดแกคนจานวนมากทสด การกระทานนกเปนสงทถกตอง สวนประโยชนนยมแบบกฎนน จะตองยดกฎหรอหลกการเปนเกณฑในการตดสน กลาวคอถาทาตามกฎหรอหลกการทกาหนดไวกถกแตถาไมทาตามกฎกจดวาผด 1.3.3 ประโยชนนยมแบบสขนยม (Hedonistic-Utilitarianism) ไดแก ประโยชนนยมประเภททมแนวคดวาความดความชวของผลการกระทา ขนอยกบความพอใจ หรอความไมพอใจเทานน ดงทเบนธมไดใหทรรศนะวา ปรมาณของความพงพอใจของสงมชวตนนเทาเทยมกน เชน การเลนเกมกดดเทาๆ กบการฟงบทกว37 และเหนวาคณธรรม ความร ความงามและความรกนนเปนสงทด แตไมยอมรบวาความดนนเปนอสระจากความพงพอใจ38 เพราะฉะนน จงเรยกประโยชนนยมแบบนวา ประโยชนนยมแบบสขนยม เพราะถอวาความพงพอใจเปนฐานะเดยวเทานนทนาพงปรารถนา 1.3.4 ประโยชนนยมแบบอดมคต (Idealistic-Utilitarianism) ไดแก แนวคดประโยชนนยมอกประเภทหนงทเสนอทรรศนะทแตกตางไปจากประโยชนนยมประเภทสขนยม หลงจากทเบนธมไดเสนอทรรศนะประโยชนนยมแบบสขนยมมาแลว ปรากฏวานกจรยศาสตรประโยชนนยมรนหลงจากเขา คอ จอหน สจวต มลล ไดเสนอทรรศนะทแตกตางไปในแงของความสข มลล เหนวาเบนธมมองคาของคนและสตวไมแตกตางกนซงเปนสงทแสดงถงการทเบนธม ไมเหนคาในศกดศรความเปนมนษย ในความเปนจรงนนกเปนไปไมไดเลยทความพงพอใจของมนษยกบความพงพอใจของสตวจะเหมอนกนและมคาเทากน เชน มนษยสามารถพงพอใจกบการฟงบทกว อานหนงสอ หรอชมภาพยนตร ฯลฯ แตสตวไมสามารถพงพอใจอยางท 35 อางแลว 36 ศกดชย นรญทว, ผศ., จรยศาสตรศกษา, (กรงเทพมหานคร : พรพธนา, 2525), หนา 35. 37 ดเพมเตม ใน สงหทน คาซาว, ดร.,ปรชญาเบองตน ( ม.ป.ป.), หนา 273-274. 38 คณะกรรมการวจยแหงชาต, สานกงาน, จรยปรชญา, (กรงเทพมหานคร : ครสภา, 2537), หนา 65.

53

มนษยสามารถพงพอใจได (ซงเปนทประจกษชดกนโดยทวไป) เพราะฉะนน ความพงพอใจของมนษยและสตวจงแตกตางกน ความแตกตางทกลาวถงน มลล เรยกวา คณภาพของความสขทมนษยและสตวมไมเทากนและไมสามารถจะมอยางเทาเทยมกนได มลล กลาววา ถงแมวาความพงพอใจจะเปนเงอนไขทสาคญสาหรบความด แตเนอแทความดทางจตใจอาจจะขนอยกบสงอนมากกวาความพงพอใจ หรอวามความพงพอใจทสงตาตางกน มลลยอมรบเหตผลทางจตวทยาวา ธรรมชาตของมนษยมจตใจสงกวาสตวเพราะมนษยสามารถคดและกระทาสงตางๆ ไดดกวาสตวและเมอคานวณความสขทจะไดรบหรอจะสามารถขยายไปสคนอนตามหลกมหสขนน ผลทไดกแตกตางไปจากการคานวณตามแนวของเบนธม เพราะเนองมาจากมลลไดใหคาทางดานคณภาพของความสขเพมขนมานนเอง ดงนนการเสนอทรรศนะวาสงอนนอกไปจากความพงพอใจ เชน คณธรรม ความร ความงาม ความรก วาเปนจดหมายปลายทางทด จงไดชอวา ลทธประโยชนนยมแบบอดมคต39

2. ลทธประโยชนนยมอยางหยาบของเบนเธม (Cross Utilitarianism of Bentham)

เจเรม เบนธม (Jeremy Bentham 1748-1832) เปนนกปรชญาหรอนกปฏรปสงคมคนสาคญของประเทศองกฤษ เปนททราบกนดวาแนวคดทางปรชญาของเขานนจดอยในกลม สขนยม (Hedonism) ภายหลงไดพฒนาแนวคดดงกลาวมาเปนแนวคดประโยชนนยมแบบสขนยม เพราะมทรรศนะวา แรงจงใจททาใหมนษยกระทาการใดๆกตาม แทจรงแลวทงหมดคอความพงพอใจ (pleasure) คนเราตดสนวาอะไรด ควรคาแกกระทาหรอไมนนกอยทวาการกระทานนๆใหความพงพอใจแกเรามากนอยแคไหน หรอชวยใหเราหลกเลยงความทกขทรมาน (pain) ซงเปนอปสรรคของความพงพอใจไดมากนอยแคไหน40

2.1 ทรรศนะเรองธรรมชาตของมนษย

กอนทเบนธมจะกลาวถงอรรถประโยชนเบนธมเรมตนดวยการยอมรบหลกการทางจตวทยาเกยวกบธรรมชาตของมนษยวา “ธรรมชาตไดจดวางมนษยใหตกอยในอานาจของสงทยงใหญ 2 อยาง คอ ความเจบปวดและความสข ซงเปนตวกาหนดวาเราควรทาอะไรด อกแงหนง ความสขกเปนมาตรฐานตดสน

39 อางแลว 40 กรต บญเจอ, ปรชญาเบองตนและตรรกวทยาเบองตน, (กรงเทพมหานคร : ผดงวทยาการพมพ, 2512). หนา 116.

54

ความด และอกแงหนง ทงสองสงนเปนแรงจงใจใหเราทา พด และคด แมวาเราจะพยายามทกวถทางทจะเปนอสระจากการตกอยในอานาจของทงสองอยางน แตกลบเปนการพสจนวา เรากลบเปนทาสของความสขและความเจบปวดนน”41 จากการเสนอทรรศนะดงกลาวนน เราสามารถทจะวเคราะหถงเปาหมายของเบนธมไดวาเขายอมรบหลกการทางปรชญาทสาคญ 2 ประการคอ 1. หลกสขนยมเชงจตวทยา ดวยการกลาววา มนษยตกอยภายใตอทธพลของความสขและความทกข 2. หลกจรยศาสตรแบบสขนยม ดวยการกลาววา ความสขเปนมาตรฐานของการตดสนการกระทา และยงเปนแรงจงใจใหมนษยกระทาสงตางๆ โดยพจารณาวาสงทไดกระทาลงไปนนจะกอใหเกดสขหรอทกขอยางไร ซงเปนการยนยนในหลกการของจรยศาสตรแบบสขนยม42 สาเหตสาคญททาใหเขายอมรบเชนนนเพราะวาเบนธมเปนนกปรชญาสขนยมมากอน และไดดาเนนวธการทางปรชญาผานทางหลกสขนยมมาโดยตลอด นอกจากเบนธมจะยอมรบหลกการอนเปนพนฐานของธรรมชาตมนษยทแสดงพฤตกรรมออกมาดวยแรงจงใจทสาคญ คอ สข และทกขแลว เบนธมยงกลาวถงพนฐานของมนษยวาเปนผทเหนแกตวมาแตกาเนดอกดวย

2.2 ทรรศนะเรองความเหนแกตวของมนษย

เบนธมเหนวามนษยนนมความเหนแกตวมาแตกาเนด ไมวาจะเกดเรองอะไรขน กอนทมนษยจะคดถงคนอน มนษยจะคดถงตวเองกอนเสมอ แมกระทงการทเขาคดจะชวยเหลอผอน กเพยงแคอยากไดรบประโยชนจากการชวยเหลอนน นอกจากผลประโยชนของตนเองแลว มนษยไมมทางทจะชวยเหลอผอนโดยทเขาไมไดรบอะไรตอบแทน เกยวกบประเดนน เบนธมไดกลาวไววา “อยานกวาใคร เขาจะกระดกนวชวยทาน นอกจากการชวยนนจะเปนประโยชนแกเขา”43 แตเราสามารถทจะสงสยไดวา ในเมอเบนธมเหนวามนษยเหนแกตวถงขนาดนน ดวยเหตผลใดมนษยทเหนแกตวมากขนาดนนจงคดทจะไปชวยเหลอผอนได เพราะไมมอะไรรบประกนไดเลยวาหลงจากทเขาไดไปชวยเหลอผอนแลว เขาจะไดรบผลประโยชนใดตอบแทน เบนธมเหนวาการทจะทาใหคนทเหนแกตวมาเหนแกประโยชนคนอนไดนนจะตองมความพรอมในความตองการของตนเสยกอน เมอตนเองไดประโยชนเพยงพอแลวประโยชนสวนรวมกจะเกดขนตามมาเอง เชน เมอรฐบาลเขาใจในหลกความเหนแกตวของมนษย กปลอยใหประชาชน 41 Jeremy Bentham, The Principle of Moral and legislation, (New York : Hafner Publishing, 1984). pp.1. 42 ชยวฒน อตพฒน, รศ., จรยศาสตร, (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยรามคาแหง, 2540), หนา 180-181. 43 อางแลว

55

เหนแกตวกนตามสบายเพยงแตควบคมไมใหเบยดเบยนกนเทานนกพอ เมอบคคลคดเหนแกประโยชนสวนตวโดยไมเบยดเบยนคนอนแลวผลดกจะเกดขนมาเอง44

2.3 ทรรศนะเรองความสข : ความสขของมนษยและสตวมความเทากนในเชงปรมาณ

เบนธมไดกลาวถงความสขไววา “ความสขอยางใดอยางหนง ยอมเหมอนกน เมอมน

เทากนในดานปรมาณ”45 ซงกหมายความวา ไมวามนษยกนขาว หรอสกรกนรา คาความสขทไดกไมแตกตางกน หรอในทานองกลบกน ถาหากใหมนษยเปลยนมากนราแทนขาว และใหสกรเปลยนมากนขาวแทนรา คาของความสขทไดกเทาเทยมกน ไมมความแตกตางกนแตอยางใด เพยงแตความสขทไดรบนนจะตองมปรมาณทมากพอ และในการตดสนวาการกระทาใดจะถกหรอผดกสามารถวดไดจากคาความสขดานปรมาณนเทานน

2.4 สรปประโยชนนยมของเบนธม

เราสามารถทจะสรปประเดนสาคญของแนวคดประโยชนนยมของเจเรม เบนธม ไดดงน 1. เบนธมเหนวาธรรมชาตของมนษยนนคอความเหนแกตว และมกจะแสวงหาประโยชน

เพอตวเองถามโอกาส บางครงเราอาจเหนมนษยดเหมอนจะทาเพอผอน แตแททจรงแลวเปนการทาลงไปเพอหวงประโยชนใหกบตนเอง ถาหากเราตองการจะใหคนเหนแกประโยชนของผอน เราจะตองใหรางวลเปนสงตอบแทน เพอเปนแรงจงใจใหคนหนมาทาประโยชนเพอสงคม เพราะทกคนยอมเหนประโยชนตวเองกอนประโยชนของผอนเสมอ

2. เบนธมเหนวาประโยชนสขสวนตวจะตองมากอนประโยชนสวนรวม เพราะเมอมนษยไดรบประโยชนเพอตวเองเรยบรอยแลว มนษยกจะทาประโยชนเพอผอนได หรออาจจะพดอกนยหนงวาเมอประโยชนของปจเจกชนไดรบการตอบสนองแลว ประโยชนของสวนรวมกจะเกดขนตามมาทนท ซงนบไดวาเปนผลพลอยไดจากการเลงเหนถงคณคาของประโยชนสขของแตละปจเจกบคคล

3. การกระทาทถกตองนน ตองใหความสขแกสมาชกในสงคมเทาเทยมกน เพราะเบนธมเหนวาความสขของสงมชวตเทากนในดานปรมาณ ดงนน สงทจะถอไดวามประโยชนมากทสดคอ

44 กรต บญเจอ, ปรชญาเบองตนและตรรกวทยาเบองตน, (กรงเทพมหานคร : ผดงวทยาการพมพ, 2512), หนา 167. 45 ชยวฒน อตพฒน, รศ., จรยศาสตร, (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยรามคาแหง, 2540), หนา 180-181.

56

สงนนจะตองใหความสขหรอความพงพอใจแกคนจานวนมากทสด ไมวาสงนนจะเปนอะไรกตามกถอวามประโยชน และการกระทาใดกตามทลดรอนความสขของประชาชนลง การกระทานนถอวาไมมประโยชน

4. ความสขในทรรศนะของเบนธมสามารถวดไดในเชงปรมาณ โดยใชหลกการคานวณแบบสขนยม (Hedonistic calculus) โดยยดหลกของความเขมขน ระยะเวลา ความใกลไกลทบคคลจะสามารถไดรบความสขนนเปนเกณฑ

3. ประโยชนนยมของจอหน สจวต มลล (John Stuart Mill 1806-1873) มลล เปนนกปรชญาและนกจรยศาสตรชาวองกฤษ มลลอธบายวาประโยชนนยม

ตองการใหมนษยเปนคนมใจเปนธรรมอยางแทจรง ไมลาเอยง มลลถอวาความสขนนตางมความแตกตางกนทางดานคณภาพ ความสขทเกดจากการใชสตปญญาในทางสรางสรรคจะอยในฐานะทสงกวา ดกวาและประเสรฐกวาความสขทางประสาทสมผส ถาคนเราไดรบความสขทงสองอยางในเวลาเดยวกน คนฉลาดยอมเลอกเอาความสขทดกวาและประเสรฐกวา ไมมคนฉลาดคนใดจะมองความสขในเชงปรมาณเพยงอยางเดยว โดยละทงการพจารณาในดานคณภาพของความสข มแตคนโงเทานนทจะทาอยางนน ไมมผมมโนธรรมคนใดจะเหนดวยกบคนโงและเหนแกตวเหลานน ยกตวอยางเชน การเปนโสเครตสทผอมโซยงดกวาเปนคนโงทอวนพ ดงนนเราควรแสวงหาความสขทมคณภาพและปรมาณมากทสด และความสขนไมใชขนอยกบผลประโยชนสวนตวของเรา แตขนอยกบผลประโยชนของมนษยชาต46 สาหรบมลลแลวองคประกอบสาคญของหลกการทางจรยศาสตรของมลลมดงนคอ

3.1 หลกมหสข (The greatest happiness principle)

มลลเสนอกรอบความคดของหลกการประโยชนนยมของเขาไววาแนวคดจรยศาสตรประโยชนนยมเปนแนวคดทยอมรบประโยชนหรอหลกมหสขเปนพนฐาน โดยหลกมหสขนหมายถงการใหความสขในปรมาณมากทสดแกคนจานวนมากทสด และถอวาการกระทาทถกคอการกระทาทมแนวโนมจะกอใหเกดความสข และการกระทาทผด กคอการกระทาทมแนวโนมทจะกอใหเกดสงทสวนทางกบความสข ในทนความสขคอ ความรนรมยและปราศจากความเจบปวด ความทกข (Unhappiness) คอ ความเจบปวด และภาวะไรความพงพอใจ47

46 อางแลว 47 อางแลว

57

จดหมายสงสดของหลกการของมลลคอความพงพอใจหรอความสข ซงเปนทยอมรบกนในสมยนกปรชญา (นกปรชญาพวกสขนยม) รนกอนเขาแลว เพราะเปนจดมงหมายทนาไปสความหลดพนจากความเจบปวดทงมวล (ซงกคอการไดรบความสขนนเอง) แตถงแมวามลลจะยอมรบวาความสขคอเปาหมายของชวต แตวาความสขนนไมเหมอนกนกบความสขในแนวคดของเบนธมซงจะไดกลาวถงประเดนนอยางละเอยดในหวขอตอไป

3.2 ทรรศนะเรองความสข : ความสขเชงปรมาณและความสขเชงคณภาพ

ทรรศนะเรองความสขเชงคณภาพและความสขเชงปรมาณน เปนปจจยสาคญททาใหมความแตกตางระหวางทรรศนะของมลลและเบนธม โดยทมลลไมเนนความสขเชงปรมาณอยางทเบนธมไดใหทรรศนะไว แตมลลกลบเนนไปทความสขในเชงคณภาพโดยมลลกลาววา คณภาพของความสขทมนษยและสตวมแตกตางกนอาจวดไดจาก 1. ศกดศรความเปนมนษย ซงมนษยมเหนอกวาสตว สามารถเลอกบรโภคความสขทดกวา ประณตกวา ซงตางจากสตวทบรโภคความสขตามสญชาตญาณทมนมไดเทานน

2. มนษยมสตปญญาและความฉลาดมากกวาสตว มความละเอยดออนทางความคดมาก กวาสตว มนษยจงมศกยภาพในการเขาถงความสขเชงคณภาพไดดกวาสตว แมมนษยดวยกนเองกมความแตกตางกน เชน ความสขของคนโง อาจมคณภาพตากวานกปราชญ เปนตน48

มลลกลาววาความสขทพวกเอพคควเรยน (นกปรชญากลมสขนยมกลมหนง) และเบนธมไดเสนอไวนนเปนทรรศนะทมองมนษยไมแตกตางจากสตว เพราะการใหคาความสขระหวางมนษยและสตวเทาเทยมกน ทาใหเราไมสามารถมองมนษยวาตางจากสตวไดในแงน ดงนนมลลจงกลาวหาแนวคดดงกลาวเปน “ลทธสกร”49 โดยกลาววา “คตชวตแบบนกอใหเกดความสะเทอนใจแกคนหลายคน ซงบางคนในกลมนนเปนผมใจสง และมอดมคต พวกเขาย าวา ชวตนไมมจดหมายอะไรทสงเกนกวาความสข และไมมสงทนาแสวงหาอนใดดกวา และประเสรฐกวาความสข นบเปนลทธทตาตอย และหยาบ เปนลทธทเหมาะสมกบสกรเทานน”50 “ความรนรมยแบบสตวดรจฉานไมสามารถทาใหมนษยรสกเปนสขได เพราะมนษยมอายตนะสงกวาความหวกระหายของสตว และหากเขารสกตวเขาจะไมถอวาสงอนใดเปนความสข นอกจากเมออายตนะนไดรบความพงพอใจเทานน”51 48 ศกดชย นรญทว, ผศ., จรยศาสตรศกษา, (กรงเทพมหานคร : พรพธนา), หนา 39. 49 John Stuart Mill, Utilitarianism, (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), p.9. 50 John Stuart Mill, Utilitarianism, (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), p. 8. 51 John Stuart Mill, Utilitarianism, (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), p. 9.

58

นอกจากนมลลไดอธบายถงความแตกตางระหวางความสขของมนษยและสตวรวมถงความพงพอใจอนๆ วาถาความรนรมยของมนษยกบสตวไมแตกตางกนกพลอยทาใหความเปนมนษยกบสตวกไมแตกตางกนดวย แตในความเปนจรงแลวความสขนนมหลายชนด ซงกเปนสงทชใหเหนวาความสขของมนษยนนแตกตางกนจากสตว ดงทเขาไดอธบายวา “ความสขบางประเภทมคามากกวา และนาพงปรารถนามากกวาบางประเภท ในการพจารณาคาสงอนๆ นน เราควรคานงถงคณภาพและปรมาณ จงเปนเรองทเหลวไหลทจะคานงถงแตปรมาณอยางเดยวในการพจารณาคาของความพงพอใจ”52

จงเปนอนวาแนวคดของมลลนนมความแตกตางจากแนวคดของเบนธมเปนอยางมาก สาเพราะมลลไดแยกความสขออกเปน 2 ประเภท คอความสขเชงปรมาณ และความสขเชงคณภาพในขณะทเบนธมเนนเฉพาะความสขเชงปรมาณเทานน ในทรรศนะของมลลถอวาคณภาพของความสขใหคาความพงพอใจแกคนเรามากกวาความสขเชงปรมาณ เพราะเปนความสขทยาวนานและยงยนมากกวาความสขเชงปรมาณ แนวคดของเบนธมไมคานงถงความละเอยดออนทางความรสกของบคคลแตละคน การตคาความสขแบบเหมารวมของเบนธมจงนบไดวาเปนขอบกพรองอยางมาก ดวยสาเหตนเองทาใหมลลไดปรบปรงแนวคดเรองความสขและประโยชนขนมาใหม จะเหนไดวา นอกจากความสขของมนษยและสตวจะแตกตางกนแลว มลลยงพาดพงไปถงความแตกตางของความสขของมนษยวาในมนษยดวยกนเองกยงมความสขทแตกตางกนดวย ดงวลทเขากลาวไววา “เปนโสคราตสทไมมความสขกยงดกวาเปนเจางงทสขสาราญ” ซงหมายถงการทมนษยมความสามารถทจะเลอกบรโภคความสขไดไมเทากน ทงนกเนองมาจากวามนษยรจกคณภาพของความสข เพราะคณภาพของความสขทดกวายอมใหคาความสขทยาวนานกวาดวย และการกระทาเชนนน กเปนการกระทาเยยงมนษยทคานงถงศกดศร ไมใชการแสวงหาความสขตามแรงผลกดนของความตองการ หรอสญชาตญาณแบบสตว53 กลาวโดยสรปแลวมลลพยายามทจะชใหเหนวาความสขทวไปสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภทคอความสขทสตวมไดและความสขทมนษยมได ในสวนคณภาพของความสขของมนษยเองกมความแตกตางกนดงนคอ

1. ความสขทคนฉลาดมได 2. ความสขทคนโงมได และความสขแตละอยางนนกใหคาความพงพอใจแกผทชอบแตกตางกน เชน ถาวดกนใน

เชงคณภาพ ความสขของคนฉลาดกยอมมมากกวาความสขของคนโง คณภาพของความสขของคน

52 John Stuart Mill, Utilitarianism, (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), p. 10. 53 นอย พงษสนท, ผศ., จรยศาสตร : ปญหาวาดวยจรยธรรม, (กรงเทพมหานคร : มตรนาราการพมพ, 2527), หนา 59.

59

โงยอมมมากกวาสตว เปนตน ดงนนความสขจงเปนเรองละเอยดออน ยากมากทเราจะตคาความสขของมนษยและสตวหรอมนษยดวยกนเองวามความเทาเทยมกนในทกกรณ

3.3 ความเปนกลางของประโยชนนยม

มลลไดอธบายถงการวางตวอยางเปนกลางหรอความเปนกลางของหลกการทางจรยศาสตรของเขาวา จรยศาสตรประโยชนนยมไมใชแนวคดทสนบสนนประโยชนสวนตนหรอพวกพองของตนเอง แตเปนแนวคดทพจารณาถงความสขทใหประโยชนแกคนจานวนมากทสด โดยทมลลยอมรบวา หลกตดสนการกระทาของประโยชนนยมไมใชความสขทมากทสดของผกระทา แตเปนความสขทมากทสดของคนทงหมด54

จรยศาสตรประโยชนนยมนนเรยกรองใหผตดสนวางตวอยางเปนกลางมากทสด โดยทาตวเหมอนผดทไมเขาขางใด55 ซงแสดงใหเหนถงความเปนกลางระหวางความสขของตนเองกบความสขของสวนรวมทผกระทาตองใหความสนใจกบประโยชนสวนรวมใหมาก จงจะเหนไดวาแนวคดประโยชนนยมจะอยตรงกลาง คอ ไมลดคาของตวเองลงใหนอยกวาคนอน และตองไมลดคาของคนอนใหนอยกวาตนเอง อยายกฐานะพเศษใหกบตวเองและอยาถอวาหนวยความสขของเราเหนอกวาหนวยความสขของผอน56 หมายความวา คนทกคนตองทาตวใหเปนเสมอนหนงผดทมความเมตตา (Benevolent Sector)57 เพราะฉะนนการใหคาทเทาเทยมกนของความสขทงของตนเองและผอน จงเปนสงทมลลถอวาเปนความเปนกลางของแนวคดของตวเองและเปนแนวคดทใหความสนใจกบประโยชนสวนรวมมากทสด จงเหนไดวาแนวคดประโยชนนยมนนไมไดสอนใหคนเปนคนเหนแกตว แตสอนใหคานงถงประโยชนสวนรวมใหมากทสด

3.4 แรงจงใจกบประโยชนนยม

ปญหาเรองแรงจงใจกนบวาเปนอกปญหาหนงของประโยชนนยมในทรรศนะของมลลเนองจากมลลไดยนยนวา แรงจงใจไมเกยวของกบการกระทา58 แมจะเกยวของกบผกระทากตาม

54 John Stuart Mill, Utilitarianism, (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), pp. 10-11. 55 วทย วศทเวทย, ศ.ดร., จรยศาสตร : มนษยกบปญหาจรยธรรม พมพครงท 8, (กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน, ม.ป.ป.), หนา 102. 56 เนองนอย บญยเนตร, ผศ., จรยศาสตรตะวนตก : คานท มลล ฮอบส รอลส ซารทร, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539), หนา 90-99. 57 อางแลว 58 อางแลว

60

แตผลการกระทานนไมไดตคาของแรงจงใจใดๆ เขาดวย เชน คนทชวยเหลอคนใหรอดชวตจากการจมน าตายไมวาแรงจงใจทจะชวยของเขาจะเกดจากสาเหตใดๆ กตาม ประโยชนนยมจะนบทผลของการกระทาทเกดขนเปนสาคญ ถาผลของการกระทานนใหประโยชนแกสวนรวมมากกวา กตดสนไดวาการกระทานนถกตอง แตถาผลของการกระทาใดกตามทไมกอใหเกดประโยชนแกสวนรวม กตดสนไดวาการกระทานนผด เพราะแรงจงใจนนไมเกยวของกบการกระทา ถาใหเปรยบเทยบระหวางแรงจงใจกบผลการกระทา ผทยดแนวคดประโยชนนยมจะถอเอาผลของการกระทาเปนหลก เพราะประโยชนจะไมตดสนทตวบคคล เนองจากการดทแรงจงใจเปนการดอดตของการกระทา การดผลการกระทากคอการดอนาคตของการกระทา59 เพราะฉะนนแรงจงใจจงไมเกยวของกบผลของการกระทาแตอยางใด ดวยเหตนนเองททาใหมลลถกวพากษวจารณ วาลทธของเขาสอนใหคนเปนคนเยนชาไมมมนษยธรรม กลายเปนหนยนตทแลงน าใจแมจะมงเพอประโยชนสวนรวมกตาม แตเขากไมไดมความเหนอกเหนใจตอผทเขาชวยเหลอเลยแมแตนอย

มลลกลาววาผทวพากษวจารณแนวคดของเขาเชนน น เพราะเกดจากความเขาใจผด โดยเฉพาะความเขาใจผดเกยวกบวตถประสงคของเกณฑทางศลธรรม และเกยวกบความหมายของคาวา ถกและผด ซงมลลไดอธบายวามกจะมการกลาวหาวา ประโยชนนยมทาใหมนษยกลายเปนคนเยนชาและแลงน าใจ หาวาแนวคดนทาใหคนเรามความรสกทางศลธรรมในลกษณะทเยนชาตอปจเจกชน สอนใหมนษยรจกพจารณาผลของการกระทาอยางแหงแลงและเขมงวด และการประเมนคาทางศลธรรมกใหพจารณาเฉพาะผลการกระทาเทานน60

มลลไดตอบขอวจารณนในทานองวา ถาขอโตแยงนนมเพยงความหมายวาประโยชนนยมสอนใหคนเปนคนเยนชา แตมไดหมายความถงความดอยางอนซงเปนคณคาหรอความดของแนวคดประโยชนนยมนน เขาเองกยอมรบ เพราะกมบางทบางคนมวแตพฒนาความรสกทางศลธรรมของตนจนลมพฒนาความเขาอกเขาใจและรสนยมทางศลปะ แมนกศลธรรมสานกอนๆ กตกอยในสภาพเดยวกน ถานกคดสานกอนแกตวอยางไร นกคดในสานกของเขากจะแกตวอยางนนบาง ในเรองการตดสนการกระทานนมลลเนนวา ถาหากจะถอวาเปนการแลงน าใจกไมผดนก สาหรบนกประโยชนนยมจะตองตดสนใจอยางรอบคอบในการกระทาเพอมงหวงประโยชนสวนรวมเปนสาคญ โดยเฉพาะตองพจารณาถงองคประกอบของการกระทาทจะอานวยตอผลของการกระทาวา

“เราตองรจกใชความรอบคอบ (Prudence) อยางฉบพลน พจารณาเลอกการกระทาทมคณภาพทจะกอใหเกดความสขมากทสดแกคนจานวนมากทสดทจะตดสนกระทาสงใดสงหนง 59 วทย วศทเวทย, ศ.ดร., จรยศาสตร : มนษยกบปญหาจรยธรรม, พมพครงท 8, (กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน, ม.ป.ป.), หนา 101. 60 เนองนอย บญยเนตร, ผศ., จรยศาสตรตะวนตก : คานท มลล ฮอบส รอลส ซารทร, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539), หนา 102.

61

ถงแมผลของการกระทาจะไมไดอยางทหวงไว มผดพลาดบางกยงดกวาลงเลใจ การลงเลใจทาใหเกดความเสยหายแกงานมากกวาผลของการกระทาอนเกดจากเลอกอยางรอบคอบฉบพลน และการไมกระทาอะไรเลยนน อาจกอใหเกดความเสยหายแกงานสวนรวมและแกตนเองมากเชนกน”61

เพราะฉะนนเมอคดจะทาประโยชนกใหตดสนใจทาโดยทมงหวงผลทเกดขนเทานน แมผลทเกดอาจจะทาใหคนรอบขางกลาวหาวาแลงน าใจกยอม สาหรบชาวประโยชนนยมแลวถามการกระทาอนหนงคนทวไปเรยกวาการกระทาทไมม “หวใจ” แตการกระทานนมไดเปนไปเพอประโยชนสขของผกระทาเอง แตเปนไปเพอประโยชนสขของสวนรวม การไมมหวใจกเปนสงทถกตอง62

มลลยงกลาวอกวา หากมเจตนาหรอความรสกเขามาเกยวของแลว ทาใหประโยชนสขลดนอยลง กเปนสงทตองละเวนเสย แตหากการกระทาน นทาไปเพอการเปนผใหความอบอน ความเหนอกเหนใจ ทาใหประโยชนสขเพมมากขน ยอมเปนไปไดทมนษยจะกระทาในลกษณะเชนนน ในกรณเชนนประโยชนนยมกไมหาม63

3.5 ปจจยททาใหมนษยตองทาประโยชนเพอผอน

หากมคาถามวา ทาไมเราตองทาประโยชนเพอผอน ทาไมเราถงไมทาเพอตวเอง คาตอบกคงมวา เพราะการกระทานนเปนสงทด มประโยชน นากระทา และหากถามย าลงไปอกวา เหตททาเพอคนอนนนมาจากแรงผลกดนหรอมาจากสาเหตอะไร มลลตอบวา สาเหตหรอแรงผลกดนดงกลาว กคอ “พนธะ” ทางศลธรรมนนเอง เพราะทกการกระทาคนเราตองมพนธะกบสงนนเสมอ เชน ถาเราทาสงหนงสงใดลงไป มกมคาถามเกดขนในใจเสมอวา เราทาเพราะอะไร เพออะไร เปนตน ซงคาตอบทไดกคอ เพราะเรามความรสกวาตองทาตาม ความรสกดงกลาวนนแหละคอ “พนธะ” (obligation) มลลกลาววา กฎของศลธรรมอนๆ นอกจากประโยชนนยมน ตางกมพนธะอยดวยกนทงนน และในลทธของเขากเชนกน โดยทปจจยผลกดนทใหทาตามอนเปนความรสกทเกยวพนหรอเปนพนธะทจะตองทาตามหลกประโยชนนยมนนเพราะมเหตจงใจอย 2 ประการ คอ

1. ปจจยผลกดนภายนอก (External sanction) หมายถง พลงสนบสนนใหทาตาม 2. ปจจยผลกดนภายใน (Internal sanction) หมายถง พลงสนบสนนใหทาตามหนาท

61 ปรดาวรรณ หรยะดารง, ปรชญา, (กรงเทพมหานคร : มหามกฏราชวทยาลย, 2539), หนา 76-77. 62 วทย วศทเวทย, จรยศาสตร : มนษยกบปญหาจรยธรรม พมพครงท 8, (กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน, ม.ป.ป.),หนา 111. 63 นภาเดช กาญจนะ, วจารณประโยชนนยมของมลล, ใน ความรพนฐานปรชญา, จฑาทพย อมะวชน (บรรณาธการ), (กรงเทพมหานคร ประดพทธ, ม.ป.ป.), หนา 92.

62

3.5.1 ปจจยผลกดนภายนอก ไดแก ความหวงทจะไดรบประโยชน และความ

กลวตอความไมพอใจของเพอนมนษย ความกลวตอพระเจา ซงทาใหเราทาตามเจตจานงของพระองค โดยปราศจากผลประโยชนสวนตน64 กลาวสนๆ เพราะปจจยเหลานเปนพนฐานของความกลว ความรก ความคาดหวงสงทจะไดรบตอบแทนจากธรรมชาต สงคม สงแวดลอม และศาสนา จงเปนปจจยสาคญททาใหมนษยทาตามหนาทและกฎเกณฑทางศลธรรม โดยทไมมเหตผลสวนตวเขาไปเกยวของ กฎจรยธรรมหรอศลธรรมทสงคมไดวางไวกเปนสงทควรปฏบต เพราะเหตผลดงทกลาวไปแลวนน

3.5.2 ปจจยผลกดนภายใน ไดแก ความรสกเชงอตนยทอยในจตใจของเรา (being subjective in our mind)65 เปนความรสกทอยลกๆ ในจตใจของเราทแตละคนยอมมความแตกตางกนอนสบเนองมาจากความแตกตางทางดานสงคม สตปญญาทไดรบการอบรมขดเกลามาแตกตางกน มลลเรยกปจจยอนเปนความรสกลกๆ ของมนษยนวา “มโนธรรม” (conscience) ทประกอบไปดวย ความเหนอกเหนใจ (sympathy) ความรก (love) และความกลว (fear) อนเปนสงทไดรบการสงสมมาจากอดต มลลเรยกวาเปน “ลกษณะลกลบ” ทเกดขนและเปนพนธะททาใหเราตองทาตามหนาท ดงทอธบายไววา “พลงลกลบนเองทเปนตวหาม เมอเวลาเราจะละเมดหนาท และถาเราหลงทาผดไปคอการละเมดตอหนาท เรากจะเผชญกบความรสกเชนน ทาใหเรารสกผดและเสยใจททาอะไรลงไป”66 และในมโนธรรมนเองเปนพลงสนบสนนสงสดททาใหเราทาตามหลกมหสข ซงมลลหมายถงความรสกทางสงคมของเราทพฒนาขนมาจากการอยรวมกนกบคนอนจนทาใหเราไมอาจคดถงตวเองอยางโดดเดยวได แตจะตองนกถงตวเองในฐานะทเปนสวนหนงของสวนรวมเสมอ กลาวคอการอยรวมกนเปนสงคมกลายเปนสงทสาคญสาหรบเรามาก และการอยรวมกนนเราจะตองใหความสาคญแกประโยชนสขหรอความสขของทกคน67 นอกจากมโนธรรมแลว การเชอมโยงหรอการโยงใยทางดานศลธรรม (moral association) กเปนอกปจจยหนงทสาคญ เพราะการสงสมความคดและประสบการณตงแตอดตจนถงปจจบนกเปนเหตจงใจหรอปจจยผลกดนภายในอกตวหนงทกลายมาเปนสวนหนงของจตใจ

64 เนองนอย บญยเนตร, ผศ., จรยศาสตรตะวนตก : คานท มลล ฮอบส รอลส ซารทร, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539), หนา 107. 65 John Stuart Mill, Utilitarianism., (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), p.25. 66 John Stuart Mill, Utilitarianism., (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), p.36. 67 เนองนอย บญยเนตร, ผศ., จรยศาสตรตะวนตก : คานท มลล ฮอบส รอลล ซารทร, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539), หนา 114.

63

ของเราจนทาใหเราคดวาการทาตามหนาทเปนเรองธรรมชาต มลลไดกลาววาการโยงใยทางศลธรรมนเปนสงทถกสรางขนมาลวนๆ เปนสงททาใหความรสกของเรากลมกลนเปนธรรมชาต เพราะหากขาดพลงสนบสนนสวนนไปกไมอาจทาใหความรสกทางดานศลธรรมของมนษยเปนธรรมชาตได68 จะเหนไดวาเหตจงใจหรอปจจยผลกดนภายนอกและภายในนนเปนสงททาใหมนษยรสกมพนธะทจะตองทาตามและทาหนาทรวมกนในสงคม เมอมความเขาใจและมงประสานประโยชนรวมกนแลวกกลายเปนพนธะสงคมจนกลายมาเปนรากฐานความรสกทางสงคมในทสด ซงจะเออตอระบบศลธรรมแบบประโยชนนยมเปนอยางยง

3.6 พนฐานทางจตวทยากบการยอมรบหลกมหสข

มลลไดกลาวถงหลกการดานจตวทยาวามนษยเปนสตวสงคม ไมอาจจะอยโดยลาพงได เพราะฉะนน การกาวออกมาจากการอยอยางโดดเดยวจงทาใหมนษยจาตองคานงถงประโยชนสวนรวมเปนสาคญ ดงทไดกลาวแลววาการพฒนาทางดานความรสกทางสงคมอนเปนเหตผลทางจตวทยานเองทมลลยอมรบวาเปนความรสกทรนแรงอยแลวในธรรมชาตของมนษย69 และเขายงไดกลาวสนบสนนอกวา

“มนษยไมเคยคดถงตวเองนอกจากเปนสวนหนงของสงคมเลย และการโยงตวเองเขาไปกมความแนนแฟนมากขนทกขณะภายหลงจากทมนษยชาตไดกาวออกจากสภาวะโดดเดยวอนปาเถอน ดงนน เงอนไขใดกตามทจาเปนตอการมอยของสงคมซงกลายเปนสวนหนงทไมอาจแยกได และเกดขนทกทในความคด เมอบคคลผคดถงสภาวะของสงตางๆ ทเขากาหนดขนมาและทเปนจดหมายปลายทางของมนษยทกผ ดงนน ในสงคมมนษยยกเวนความสมพนธแบบนายกบทาสดจะตองไดรบการพจารณา สงคมของหมผเทาเทยมกนจะมอยไดโดยความเขาใจทวาผลประโยชนของทกคนจะตองไดรบการพจารณาคาอยางเทาเทยมกนเทานน”70 จากหลกการดงกลาวจงพอสรปไดวาการเขารวมเปนสมาชกของสงคมมนษย มนษยเองจาตองคดถงผลประโยชนของสวนรวมเปนสวนใหญอนเนองมาจากวา มนษยไมไดรสกวาโดดเดยว เพราะตองอาศยอยรวมกน ดงนน รากฐานดงกลาวจงเปนสงทแสดงใหเหนวาหลกการประโยชนนยมนน ไดถกวางไวอยางเหมาะสมกบธรรมชาตและความตองการของมนษย มลลเนน

68 เนองนอย บญยเนตร, ผศ., จรยศาสตรตะวนตก : คานท มลล ฮอบส รอลล ซารทร, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539),หนา 110. 69 John Stuart Mill, Utilitarianism., (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), p.38. 70 John Stuart Mill, Utilitarianism., (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), p.39.

64

วาเงอนไขสาคญทสงคมจะอยไดดคอประโยชนสวนรวมจะตองมากอน และจากเงอนไขดงกลาวนนเองทแนวคดประโยชนนยมไดรบการยอมรบมากขน

3.7 ขอพสจนหลกมหสข (The proof of the greatest happiness principle)

กอนทมลลจะกลาวถงการพสจนหลกมหสข เบองตนเขายอมรบวา แทจรงแลว หลกการแรกทางศลธรรมนนไมมทางทจะพสจนไดไมวาจะเปนประสบการณทางดานความรสกหรอผสสะหรอแมแตสมรรถภาพอนใดของเขาทจะมาเปนเครองพสจนหลกการดงกลาว เกยวกบเรองนมลล กลาววาเปาหมาย (The ends) หรอจดหมายนเปนปญหาเกยวกบวาอะไรคอสงทนาปรารถนามลลไดอธบายวา ลทธประโยชนนยมถอวาความสขเปนสงทนาพงปรารถนาและเปนสงเดยวทนาพงปรารถนาในฐานะเปนจดหมาย (The ends) สงอนทงหมดนนเปนสงทนาพงปรารถนาในฐานะเปนวถ (Means) ทจะนาไปสจดหมายนนเทานน71 ถงแมเขาจะยอมรบในตอนแรกวา หลกการแรกทางศลธรรมนนไมอาจทจะพสจนได แตกระนนมลลกยงพยายามทจะอธบายและหาเหตผลมาสนบสนนการใหคาตอบวาจดหมายทนาปรารถนาของแนวคดของเขากคอ ความสข ดงทเขากลาวไววา ขอพสจนเพยงขอเดยวเทานน วาสงทสามารถเหนได (visible) กคอผคนเหนมนจรงๆ และขอพสจนเพยงขอเดยวเทานนทจะพสจนวาเสยงเปนสงทไดยนได (audible) กคอผคนไดยนมนจรงๆ และกจะเปนเชนนในประสบการณอนๆ ของเรา กรณเชนนนมลลเหนวาหลกฐานเพยงอยางเดยวทจะพสจนไดวาอะไรกตามทเปนสงทนาปรารถนากคอผคนปรารถนามนจรงๆ ถาจดหมายทประโยชนนยมเสนอใหแกตวเองไมถกยอมรบใหเปนจดหมายกไมมเหตผลใดๆ ทจะกลาวไดวา ความสขของคนทวไปเปนสงทนาพงปรารถนา นอกจากวาแตละคนจะปรารถนา ความสขของตวเองในความเชอมนทวาเขาจะสามารถเอามนมาได อยางไรกตาม นกเปนขอเทจจรง เราจงไมมขอพสจนทงหมดของกรณน แตยงถอไดวาขอพสจนทงหมดจะพอถามหาไดเพอแสดงวาความสขแตละคน (each person’s happiness) เปนสงทดสาหรบเขา ดงนนความสขของคนทวไป (general’s happiness) กดสาหรบผลรวมของคนทงหมด และความสขกไดพสจนตวเองวาเปนเหมอนหนงเปาหมายของความประพฤตและผลของการกระทาของเกณฑมาตรฐานทางศลธรรมดวย72

71 John Stuart Mill, Utilitarianism., .(New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), p.42-43. 72 John Stuart Mill, Utilitarianism., . (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), p.53.

65

มลลพยายามทจะพสจนใหไดวาเปาหมายทนาปรารถนาของประโยชนนยมกคอความสข เขากลาววา อะไรกตามทเปนสงทนาปรารถนากเพราะวาแตละคนปรารถนามนจรงๆ และความสขของสวนรวมเปนสงทนาปรารถนากเพราะวาแตละคนจะปรารถนาความสขของตวเองในฐานะทเขาเชอมนวาจะเอามนมาได และมลลยงกลาวตอไปวากรณทยกตวอยางมาอาจจะไมใชขอพสจนทงหมดทมแตกพอจะเปนเครองพสจนไดวา 1) ความสขเปนสงทด 2) ความสขของแตละคนเปนสงทดสาหรบเขาแตละคน 3) ความสขของคนทวไปกเปนสงทดสาหรบผลรวมของคนทกคน นอกจากทเขาจะยอมรบวาความสขเปนสงทนาปรารถนาในฐานะทเปนจดหมายสงสดเพยงอยางเดยวแลว เขายงปฏเสธปจจยอนทเหนวานาจะเปนเปาหมายทนาปรารถนาเหมอนกบความสขกคอคณธรรม วาคณธรรมนนไมไดอยในฐานะทเปนเปาหมายแตประการใด แตกอาจจะเปนสวนหนงของจดหมายได แมกระนนกไมใชจดหมายอยางแทจรง

3.8 สรปประโยชนนยมของจอหน สจวต มลล

เราสามารถสรปแนวคดจรยศาสตรประโยชนนยมของมลลไดดงน 3.8.1 ความสขคอสงเดยวเทาน นทนาปรารถนา มลลเหนวา มนษยน นตางปรารถนาความสขเปนปกตธรรมดา และเปนสงทแนนอนวาความสขนนเอง ทมอทธพลตอความประพฤตทกอยางของมนษย ทกลาวเชนน นเพราะวามลลน นเปนนกปรชญาสขนยมมากอน อยางไรกตามมลลกใหทรรศนะทเกยวของกบความสขทแตกตางออกไปวา ความสขนนมความแตกตางกนทางดานคณภาพและปรมาณ ผดกบเบนธมทไดใหทรรศนะวา ความสขนนเทากนดานปรมาณ มลลกลาววาคณภาพของความสขนนใหคาความสขมากกวาปรมาณ ความพอใจของมนษยกบสตวกเปนคนละสวนกน ดงทมลลกลาววา “เปนโสคราตสทไมมความสขกยงดกวาเปนเจางงทสขสาราญ” เพราะฉะนน แนวคดของเขาจงถกเรยกวา “ประโยชนนยมแบบอดมคต” เพราะใหคาความสขในดานอนๆ เชน ความรก คณธรรมหรอความเหนอกเหนใจผอนวาเปนสวนประกอบของความสข 3.8.2 มลลเหนวา แรงจงใจไมเกยวของกบการกระทา แรงจงใจไมอาจทจะนามาเปนเครองตดสนวา การกระทานนถกหรอผด แตผลของการกระทาตางหากทสาคญและใชเปนเครองตดสนไดวาการกระทานนถกหรอผด เพราะการกระทาไมไดใหคาความถกผดทตวมนเอง แตวาผลการกระทาเทานนทมคาความถกผด กลาวคอ ความถกผดของการกระทานนไมแนนอน

66

ตายตวแตจะแปรผนไปตามผลทเกด แมในกรณนจะถกวจารณวาแนวคดของเขาสอนใหคนเปนคนเยนชากตาม แตมลลกยงยนยนวาแรงจงใจไมเกยวของกบการกระทาแนนอน 3.8.3 มลลกลาววาไมควรเหนประโยชนของคนอนมากกวาประโยชนของตน และไมควรเหนประโยชนของตนมากกวาประโยชนของคนอน มนษยควรใหความสาคญแกประโยชนของตนและผอนเทาเทยมกนในทกหนวยของความสข การกลาวเชนนถอวา มลลไดเสนอความเปนกลางใหแกแนวคดของเขา 3.8.4 มลลเหนวาความดทแทจรงนน มใชมงหาประโยชนสวนตนเปนทตง แตตองมงหาประโยชนสวนรวมใหมากทสด แลวผลประโยชนสวนตนจะตดตามมาเปนผลพลอยไดทหลง73 การพสจนหลกความสขทวามนษยตองการความสขในฐานะทเปนจดหมายของชวต นนก เพราะความสขเปนสงทนาพงปรารถนา และมนษยปรารถนาความสข เพราะฉะนน ความสขจงเปนสงเดยวเทานนทนาปรารถนา นอกจากนนมลลยงเหนวา ความสขเปนสงทด และความสขของแตละคนกดสาหรบเขาแตละคน ความสขของคนทวไปกดสาหรบคนทวไป

4. ความแตกตางระหวางแนวคดของเบนธมและมลล

หลกประโยชนนยมของเบนธมและมลลน นแตกตางกน ซงความแตกตางของแนวคดจรยศาสตรประโยชนนยมของทงสองสามารถพจารณาไดจากประเดนตางๆ ดงน

4.1 ความแตกตางของหลกประโยชนนยม

ประโยชนนยมของเบนธมเสนอวา ประโยชนของชมชนนนจะตองมาจากประโยชนของตนเองเปนสาคญ เพราะวาไมมมนษยคนไหนทไมเหนแกตวและยอมเสยสละประโยชนของตวเองเพอประโยชนคนอน เบนธมเหนวา โดยธรรมชาตแลวคนเราเหนแกตวทงนน ดงนน เราจงไมควรหามความเหนแกตวของมนษย เราควรจะปลอยใหมนษยเหนแกตวกนตามสบาย รฐบาลหรอผปกครองมหนาทเพยงปองกนไมใหผคนทเหนแกตวเบยดเบยนกนเทานนกพอ เพยงเทานสงคมกจะสงบรมเยน แตจะเปนความเดอดรอนหากไมปลอยใหมประโยชนตวเองเปนพนฐาน เพราะคนจะเบยดเบยนกน

ซงแตกตางจากจรยศาสตรประโยชนนยมของมลลทเหนวา ถาปลอยใหทาอยางทเบนธมเสนอกอาจจะเกดความวนวายได และพลอยทาใหประโยชนสวนรวมเสยหายดวย เพราะเมอคน 73 กรต บญเจอ, ปรชญาเบอตนและตรรกวทยาเบอตน, (กรงเทพมหานคร : ผดงวทยาการพมพ, 2512)., หนา 169-170.

67

เหนประโยชนสวนตวสาคญกไมมหลกประกนอะไรทจะยนยนไดวาประโยชนสวนรวมจะไมไดรบความเสยหาย เพราะตางคนกตางเหนแกประโยชนสวนตวกนทงนน มลลเสนอวาตองสงเสรมใหมการมองเหนประโยชนสวนรวมใหมากทสดเปนสาคญ โดยเมอทกคนมงไปทประโยชนสวนรวมแลว ผลประโยชนสวนตวกจะตามมาทหลง เนองจากวาเมอสวนรวมไดรบประโยชน เราเองในฐานะทเปนสมาชกคนหนงกจะพลอยไดรบประโยชนนนดวยเชนกน

4.2 ความแตกตางดานการคานวณความสข

ประโยชนนยมของเบนธมเสนอวา ตองใหความสาคญแกประโยชนตวเองกอนทจะไปสนใจประโยชนของคนอน และการทจะตดสนวาการกระทานนมประโยชนหรอไมกวดจากการคานวณผลรวมความสขของสมาชกในสงคมนนอยางเทาเทยมกน

ซงแตกตางจากประโยชนนยมของมลลทไมไดใหหลกเกณฑการตดสนการกระทาทเครงครดเชนน น อนเนองมาจากวามลลไมไดเนนทประโยชนสวนตวเปนสาคญ แตเนนถงประโยชนสวนรวมเปนหลก ในทรรศนะของมลล การกระทาทดมประโยชนกคอ การกระทาทใหความสขแกคนสวนมากเปนเกณฑ แมวาการกระทานนบางคนอาจจะตองเสยประโยชนไปบางกไมถอวาเสยหาย เพราะวาการกระทานนยงใหคาความสขแกสวนรวมเปนสาคญอยนนเอง

4.3 ความแตกตางของความสข : ปรมาณและคณภาพ

เบนธมเหนวา ความสขคอความพอใจ (happiness is pleasure) อะไรกไดทเปนความพอใจสงนนกคอความสข ขอเพยงวาความพอใจในปรมาณทมากเทานน การกระทานนกถอวาเปนการกระทาทด และทสาคญเบนธมเหนวา ในดานความสขมนษยและสตวน นไมแตกตางกน เพราะวาความสขของมนษยและสตวนนเทาเทยมกนในดานปรมาณ ความสขของสกรกบความสขของโสคราตสกไมมอะไรแตกตาง ขอเพยงแตวามนสามารถทาใหเราเกดความพอใจเทานน การทจะพดถงเรองความสขในดานอนๆ นอกเหนอจากความสขดานผสสะ เชน คณธรรม ความรกหรอความพอใจในดานอนทจดวาเปนคณภาพของความสขนนดจะไมมความหมายสาหรบเบนธมนก นนกเปนเพราะวาเขาใหคามนษยเทาเทยมกบสตวนนเอง

สาหรบมลล ทรรศนะเรองความสขนไดรบการพฒนาไปกวาเบนธมมาก เพราะวามลลเสนอวาความสขนนมอยหลายประเภท ตามปกตคนเรามกเลอกในสงทดกวาเสมอ เมอมทางใหเลอก เพราะการเลอกสงทดกวามกจะใหความสขมากกวา และยาวนานกวา การกลาววาความสขของมนษยและสตวคอสงเดยวกน จงเปนเรองทมลลยอมรบไมได มลลไดอธบายวา

68

“คงไมมคนกคนทจะยอมลดตวลงไปมชวตแบบสตวเดรจฉาน แมจะไดรบการยนยนวาสงนนจะเปนความสขทเตมทกตาม ไมมคนฉลาดคนใดทอยากเปนคนโง ไมมคนทมจตใจสงสงคนไหนทจะยอมกลายเปนคนตาชา”74 เพราะฉะนน จากการกลาวมาในเรองความสขทงทเปนทรรศนะของเบนธม และมลลเมอพจารณาอยางถถวนแลวจะเหนวาทง 2 ทรรศนะนนมองความสขกนคนละความหมาย กลาวคอ เบนธมเหนวามนษยและสตวมความสขเทากนในดานปรมาณ สวนมลลกลบเหนวาไมมทางทจะเปนไปไดทมนษยและสตวจะมความสขอยางเทาเทยมกนได เนองจากวามนษยนนมสตปญญาและรจกการเลอกบรโภคความสขทละเอยดกวา ดกวาทสตวสามารถจะมได ซงจดวาเปนคณภาพของความสขอนเปนสวนทมนษยเทานนจะมได ดงนน จงสรปไดวาความสขในความหมายทงของเบนธม และมลลจงไมเหมอนกน.

74 John Stuart Mill, Utilitarianism., (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.), p.24.

69

บทท 6 สมภาษณผมสวนเกยวของในประเดนของปญหาจรยธรรมในวงการสอสารมวลชน

และคณสมบตของสอมวลชนทด

ในงานวจยชนนจะแบงการสมภาษณออกเปน 2 ประเภทใหญๆ 5.1 เปนการสมภาษณใหเหนภาพรวมของวงการสอสารมวลชนในปจจบนและปญหาจรยธรรมทยงมอย รวมทงขอเสนอแนะของคณสมบตของสอมวลชนทดโดยจะทาการสมภาษณผทมสวนเกยวของ 3 ทานคอ 1. อาจารย ดร.เวทน ชาตกล นกวชาการทางปรชญาและศาสนา อดตบรรณาธการบรหารสานกขาวทนวสและอดตบรรณาธการนตยสารอกหลายฉบบ 2. นกขาวอาวโสของหนงสอพมพแหงหนง 3. นกขาวหนาใหมของหนงสอพมพแหงหนง 5.2 เปนการสมภาษณนกแสดงในวงการบนเทง 2 ทานเพอตองการทราบจรยธรรมของนกขาวสายบนเทงและขอแนะนาเกยวกบคณสมบตของสอมวลชนทด นกแสดงทถกคดเลอกไดแก 1. คณมารโอ เมาเรอ 2. คณจรนทรพร จนเกยรต 5.1 เปนการสมภาษณใหเหนภาพรวมของวงการสอสารมวลชนในปจจบนและปญหาจรยธรรมทยงมอย รวมทงขอเสนอแนะของคณสมบตของสอมวลชนทด จากการสมภาษณในครงนสามารถสรปประเดนสาคญไดดงนคอ

1. วงการสอสารมวลชนในปจจบนมมาตรฐานในการควบคมกนเองพอสมควร แตกมขอควรระวงทควรคานงถง เพราะสอเปนอาชพเดยวทสงคมอนญาตใหพดในสงทตวเองไมรเรองหรอไมเชยวชาญได เพราะสอจะตองรายงานขอเทจจรงใหกบสงคมไดรบทราบ สอจงตองมลกษณะทสาคญประการหนงคอตองรในสงทนาเสนอพอสมควร ไมใชแครวาใคร ทาอะไร ทไหน อยางไร แตตองเขาใจประเดนและสาระในสงทตวเองจะตองนาเสนอ ประนเปนประเดนแรกทนาหวงสาหรบปจจบน

2. ในปจจบนการเตาขาวหรอนงเทยนเขยนหายไปพอสมควร เพราะในปจจบนสอมการแขงขนกนสง และสามารถทจะตรวจสอบไดงาย เพราะสงคมอยในยคโลกาภวฒนท

70

สามารถคนหาขอมลไดงายกวาแตกอนมาก ความจรงประการหนงคอประชาชนไมสามารถเขาถงแหลงขอมลไดโดยตรงเหมอนกบสอ แตสงทประชาชนสามารถทาไดและสอทไมใชสอหลกสามารถทาไดคอ การตรวจสอบสงทสอกาลงนาเสนอวามความถกตองมากนอยเพยงใด พอมชองทางการตรวจสอบทหลากหลายมากขน ไมนานความเปนจรงกจะปรากฏ ไมเหมอนเมอหลายสบปกอน ประชาชนผรบขาวสารไมมศกยภาพในการตรวจสอบขอมลทสอนาเสนอได แตในสมยนงายมาก ตวอยางทชดเจนทสดไดแก กรณของนาธาน โอมานทใหขาววาไดรวมงานกบผกากบระดบฮอลลวด โดยการเซนสญญาไดคาตวถง 100 ลานบาท พอแหลงขาวใหขาวออกมา สอหลายแขนงตางพรอมใจกนนาเสนอโดยมไดตรวจสอบวา ขอมลทตนไดรบนนเทจจรงประการใด แตผทหาความจรงไดกลบเปนชาวเนตในเวบไซดพนทปทเกดสงสยวาขาวดงระดบนทาไมไมมการประชาสมพนธทงตวหนงทนาธานไดเลาใหฟง จนทาใหทายทสดพอจะเชอไดวาสงทนาธานใหขาวเปนเรองทไมเปนความจรง ตวอยางนทาใหสอหลกตองระวงใหมากขน ถงแมจะมความนาเชอถอของแหลงขาวมากแคไหนกตาม

3. ความผดพลาดทอาจเรยกไดวา ไมมจรยธรรมประการหนงคอการใหขอมลทผดพลาดโดยไมเจตนาอาจเปน เพราะการเขาใจไมตรงกนหรอการเขาใจแหลงขาวทผดซงมหลายปจจย เชน สอไมเขาใจเอง พบบอยในสอรนใหม เนองจากประเดนขาวในสมยนมนซบซอนขน ไมเหมอนกบสมยกอนทการนาเสนอขาวจะคอนขางตรงไปตรงมา สมยนจงเสยงมากถาใหเดกรนใหมทางานเพยงลาพง เพราะอาจทาใหนาเสนอขาวทไมชดเจนหรอไมถกตอง วธแกคอในชวงแรกตองทางานเปนทม เดกรนใหมตองเรยนรจากรนพ กจะทาใหสามารถแกไขขอบกพรองในประเดนนไปได

4. อกสาเหตหนงทอาจทาใหสอนาเสนอขาวผดพลาดโดยไมเจตนาคอการทสอมจดยนหรอมอคต โดยหลกการแลวสอจะตองมความเปนกลาง แตในความเปนจรงเรากลบพบวาแทบเปนไปไมไดเลยทสอจะเปนกลางจรงๆ เพราะสอเองกมกจะมจดยนทไมรตว พอมจดยนและดวยความเปนสอ จงมสทธเลอกทจะนาเสนอในสงทเรามองเหนแลววาควรนาเสนอ เพราะดวยเวลาจากด สอไมสามารถจะนาเสนอขอมลทงหมดได เมอนาเสนอทงหมดไมไดกตองเลอก เมอมการเลอกเกดขน แนนอนทสอจะเปนตองเลอกจากมมมองของสอนนๆ ซงยากทจะตดจดยนหรออคตออกตอนทเลอกขาวมานาเสนอ ดร.เวทน ชาตกลไดใหความเหนในกรณนวาอยางไรกตาม ถาสอใดทาแบบนกยงสามารถเรยกไดวาเขามจรยธรรม เพราะการจะใหเขาเปนกลางแบบอดมคตนน ดร.เวทน ชาตกลเหนวาเปนไปไมได ซงเราจะสงเกตไดจากการทหนงสอพมพบางฉบบเลอกเสนอเฉพาะขาวชาวบาน เพราะเขาสนใจและคดวาขายไดจนกลายเปนอต

71

ลกษณของหนงสอพมพฉบบนน สวนหนงสอพมพอกฉบบหนงมกนาเสนอขาวการเมองทเขมขนจนในทสดกกลายเปนอตลกษณของหนงสอพมพฉบบนไป

5. เรองผลประโยชนทบซอนกเปนอกเรองหนงทยงพบเหนกนอย เชน สอบางสอสนทกบนายกรฐมนตรกมกไมเสนอขาวในทางทไมดของนายกฯ การเกดเหตการณในลกษณะเชนน เรยกไดยากวาผดจรยธรรม เพราะเราไมสามารถทจะทาเปนเหมอนกบไมเคยรจกมากอนได หรอสอบางสอกมการระดมทนเพอชวยเหลอผประสบภย เชน เฮต ญปนและประเทศไทยของเราเอง การระดมทนนมองโดยภาพรวมกไมไดมปญหาอะไร แตเปนการแสดงใหเหนวาสอไมไดมหนาทรายงานขาวแตเพยงอยางเดยว ถาผลตรายการไดอยางเหมาะสมกจะมหนาทอนๆอยดวย พอสอนงทาแลวไดรบความสนใจ สออนๆทพอมกาลงกจะจดตามไปบางทาใหภาพลกษณของสอกาลงจะเปลยนไปอกขนหนง

6. ในปจจบนสอทมแนวโนมทจะทาผดจรยธรรมโดยการเตาขาว หรอการใหขาวทไมมมลความจรงคอสอบนเทง อาจเปนเพราะสอบนเทงไดรบความสนใจจากคนทกเพศทกวย และคนในวงการบนเทงกมกจะมลกษณะทไมเอาเรองเพราะคดวาเปน “นาพงเรอ เสอพงปา” ทาใหสอไดใจในการนาเสนอขาวทไมเปนความจรง อกแงหนงการทคนในวงการบนเทง เชน ดารา นกแสดง ไดรบการเขยนขาวทไมจรงอยเปนประจาทาใหรสกชาชนกบสงทสอบางสอนาเสนอ พอดารานกแสดงรสกชาชนและมลกษณะทจะไมเอาเรองทาใหสอบนเทงบางฉบบกลาทจะใหขาวเทจหรอขาวทไมมมล เพราะไมไดมผลกระทบอะไรมายงสงคม อกอยางทกระตนใหสอบนเทงเขยนขาวทไมตรงกบความเปนจรงคอพฤตกรรมของผรบสาร ถาเปนกลมทรบสารเปนขาวการเมองจะมการตรวจสอบกนเปนปกตอยแลว โดยกลมนจะอานหนงสอพมพหลายฉบบทาใหถาฉบบไหนลงขาวผดกจะรทนท แตกลมทเนนบรโภคเฉพาะขาวบนเทงจะชอบอานแบบเอามน การอานแบบเอามนของผอานนมผลทาใหสอเขยนเรองบางเรองแบบเอามนและไมมขอเทจจรงมารองรบไดเหมอนกน สอบนเทงจงเปนสอทมภาวะเสยงตอการทาผดจรยธรรมคอนขางสง

7. การเสพอตลกษณของสอในปจจบนนบวาพบเหนกนมาก ผเสพเองกตดใจในอตลกษณใหมๆทสอนาเสนอ เชน การเลาขาวโดยผดาเนนรายการชอดง การตดในอตลกษณของนกขาวนทาใหอาจเปนไดวา นกขาวทมความนยมสงจะทาใหมอานาจในการครอบครองพนทสอมากกวาและมโอกาสทจะชนาประชาชนในสงคมได ประเดนการชนาสงคมของคนในกลมนนบวาไมผดจรยธรรม ในแงทวาสงคมเปดโอกาสใหเขาทาอยางนนได แตเขาเองกจะมความเสยงมากขนเรอยๆและกลมทตดตามกมกจะไมตรวจสอบสงทเขานาเสนอ

72

8. หนงสอพมพบนเทงหวเลกทไมมชอเสยง มกจะขายตนเองดวยการลงภาพทคอนขางลอแหลมและสอออกไปในทางอนาจาร พรอมทงมถอยคาทไมสภาพ เชน โชวจม หรอคาอนๆทถาไปปรากฏในหนงสอพมพหวใหญแลว แนนอนวาสงคมตองรบไมไดแนๆ แตพอไปปรากฏในหนงสอพมพบนเทงทไมใชสอหลก การใหความสนใจจะนอยลง แตกอาจมผลกระทบไดเมอหนงสอพมพบนเทงหวเลกมมากขน (รวมถงนตยสารแนวซบซบดวย) กมกจะเนนจดขายทคลายๆกน จนถาปลอยใหสภาพแบบนกลายเปนเรองปกต อาจมการวพากษวจารณวาองคกรทชวยกนดสอ ตรวจสอบสอมสองมาตรฐาน

9. รปแบบของนาเสนอขาวทใหเดกใหมออกไปหาขาวโดยการไปถามแหลงขาวโดยตรงแตโดยมากมกจะมการเตรยมคาถามจากหวหนากองไปแลว ทาใหจะไดขาวทอยในกรอบใดกรอบหนง ประเดนนอาจเหนไดวาเปนการชวยเดกใหมทางาน แตบางครงจะทาใหเกดระบบคอเดกใหมออกหาขาวตามประเดนทหวหนาบอก กลายเปนวาคนลงพนทไดรบการตกรอบ สวนคนทไมไดลงพนทไดมการคดเลอกประเดนไวแลว การทาเชนนดเหมอนจะเปนการทางานอยางมระบบ แตในทายทสดอาจทาใหไดขาวทบดเบอน ซงอาจเรยกไดวาบดเบอนเพราะระบบ ถามระบบแบบนมากๆอาจสรางปญหาจรยธรรมทดแนบเนยนขนดวย

10. ในปจจบนจะมการแบงสายของนกขาว เชน นกขาวสายทาเนยบ นกขาวสายบนเทง เปนตน การแบงสายในลกษณะน แนนอนทจะทาใหเกดผลดคอทาใหนกขาวมความคนเคยกบแหลงขาว จะสามรารถทาใหไดขาวกลบมาไดโดยงาย และไมตองเสยเวลาแนะนาตวเพราะวาคนหนาคนตากนดอยแลว แตอาจมขอเสยตรงท นกขาวแตละสายนนมกจะประจาในแตละทมานานและมกจะเปนนกขาวอาวโส ซงถาอกสอหนงเปนนกขาวนองใหมกมกจะเกรงใจตามธรรมเนยมและวฒนธรรมไทย ทาใหนกขาวแตละสอแตละสานกอาจขาดการตรวจสอบกนเอง ดวยเปนเพราะความเกรงใจ อกประเดนหนงคอพอนกขาวในแตละสายมความสนทสนมกนมากขนกจะมผลทาใหบางครงมการฝากใหชวยหาขาวใหโดยนกขาวหลายสานกไมตองไปลงพนท ทาใหขาวในหนาหนงสอพมพของแตละฉบบจะคลายๆ ขอดททาอยางนคอความสะดวก ขอเสยคอการตรวจสอบซงกนและกนจะหายไป ถาขาวทไดมานนผดกจะเกดการผดเหมอนๆกน กจะทาใหเกดปญหาทางจรยธรรมตามมาเปนหางวาว

11. การทสอบางสอคดวาตวเองมอทธพลมาก จะทาใหมความเสยงทางจรยธรรมคอนขางสง เพราะสอนนจะวางฐานะของตวเองอยเหนอบรรทดฐานความผดถก และไมมใครในสงคมไปบอกเขาไดวาเขาผด กรณแบบนกจะขาดการตรวจสอบกนเอง ทาใหสอนนเมอไมเอาบรรทดฐานความผดถกมาเปนหลกการ กมกจะใชหลกการอนในการทางาน

73

ซงโดยมากจะเสยงทกหลกการเพราะเมอไมเอาหลกการทางจรยธรรมมานาควบคไปดวย ไมวาจะไปจบหลกการไหนกนบวามความเสยงเหมอนกนไปหมด

12. ถงแม ดร.เวทน ชาตกลจะเชอวาสอไมมทางเปนกลางได แตสอตองเปนธรรมในการนาเสนอขาว ถานาฝงทตวเองชนชอบหรอมจดยนรวมกนมาสมภาษณ กตองนาฝงตรงขามมาสมภาษณดวยเพราะจะไดมความเปนธรรม

13. ลกษณะของสอกมผลตอความผดพลาดทไมไดตงใจ ถาแบงสอตามการวางจาหนายอยางกวางๆกจะมสอรายวน สอรายสปดาห และสอรายปกษหรอรายเดอน ถาใหเรยงตามลาดบสอทมโอกาสนาเสนอขาวผดพลาดได ไดแก สอรายวน สอรายสปดาห และสอรายปกษหรอรายเดอน เนองจากเวลาคดกรองและตรวจสอบมนอยกวา แตผเสพขาวจะเสพสอรายวนมากกวาเนองจากมความรวดเรว ทนใจ ไมตกเทรนด

5.2 เปนการสมภาษณนกแสดงในวงการบนเทง 2 ทานเพอตองการทราบจรยธรรมของนกขาวสายบนเทงและขอแนะนาเกยวกบคณสมบตของสอมวลชนทด นกแสดงทถกคดเลอกไดแก 1. คณมารโอ เมาเรอไดใหสมภาษณตามประเดนตางๆดงตอไปน

1.1 จากการถามวา มารโอเคยเจอประสบการณทไมดของพๆ สอมวลชนหรอไม มารโอตอบวาเคยแตไมบอยนก อยางแรกเลยจะเปนการถามทแรง ไมสภาพ ตอมาคอการเขยนขาวทไมสภาพ และประการสดทายคอการนาเสนอขาวทไมมมลความจรง ซงทาใหตนและครอบครวตองเสยใจ แตอกมมหนงมารโอกเขาใจวาหนงสอพมพหรอนตยสารสมยนมหลายหว ในแตละหวแตละฉบบจะมความแรงทไมเทากน เพราะมทงแรงมาก แรงนอย แตถงจะแรงมากในการนาเสนอประเดนกไมควรถามแรงมากตอนสมภาษณ

1.2 ถามถงคณสมบตของสอมวลชนทด มารโอพดเพยงแตวาตองเปนสอมวลชนทเขาใจความสมพนธระหวางสอมวลชนกบนกแสดงวา “นาพงเรอ เสอพงปา” ถาเขาใจความสมพนธน ไมวาจะทาอะไร เขาผนนจะเปนสอมวลชนทดได เพราะเขาจะไมคดวาตวเองมอานาจมากกวา และนกแสดงกตองไมคดวาตวเองมอานาจมากกวาเชนเดยวกน เมอเขาใจตรงกน การทางานรวมกนกจะงายขน และบรรลวตถประสงคของทงสองฝาย

2. คณจรนทรพร จนเกยรตไดใหสมภาษณตามประเดนตางๆดงตอไปน 2.1 จากการถามวา เตยเคยเจอประสบการณทไมดของพๆสอมวลชนหรอไม

เตยตอบวามบาง หลายครงเปนการเขาใจผดกน เลยมการลงขาวทไมมมลความจรง อกอยางทเตยประสบมาคอการพาดพงใน Social network เพราะ

74

กาลงเปนอะไรทนาตกใจสาหหรบเตยมาก เตยเคยอานพบในกระทวามคนแสดงตววารจกเตยด รจกครอบครวเตย แตสงทเขาพดมนไมเปนความจรง ประสบการณตรงทเตยพอจะเขาใจเรองของ Social network กตอนทไดแสดงหนงสนเรอง “มนใจวาคนไทยเกน 1 ลานคนเกลยดเมธาว” โดยผ กากบไดไปตงกระทชอนไวใน Social network ซงเรองราวของเมธาวนนเปนเรองทสมมตขนมาทงหมด แตดนมคนไปโพสวา “รจกเมธาวดมากเลย ผหญงคนนมตวตนจรงๆ เคยเรยนกบเมธาวมาตอนเดกๆ” ทงหมดมการพดเปนจรงเปนจง แตสงทพดมาทงหมดลวนเปนขอมลเทจแทบทงสน

2.2 จากการถามวาถาใหบอกคณสมบตของสอมวลชนทดมาสก 3 ขอ เตยไดตอบวา ประการแรกตองรายงานขาวตามความเปนจรง ประการทสองคอตองมจรยธรรมในการทางาน เพราะถอวาจรยธรรมเปนสงทสาคญในทกๆอาชพ โดยเฉพาะอยางยงกบอาชพสอมวลชน ควรจะตองคานงถงจรยธรรมใหมากๆ เพราะอาชพสอมวลชนเปนอาชพทเกยวพนกบคนจานวนมาก ทาใหการมจรยธรรมของสอมวลชนนน ยอมมความสาคญมากตามไปดวย ประการสดทายกคอ ตองใชภาษาใหเปนแบบอยางทดกบประชาชน โดยเฉพาะอยางยงภาษาทใชในหนงสอพมพตางๆ เพราะสงคมกจะคาดหวงวาสอมวลชนตองเปนผนาในเรองการใชภาษา มการใชภาษาเปนอาชพ

75

บทท 7 ศกษาวเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทด

จากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล”

กอนทจะวเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” นนขอเรมจากปญหาจรยธรรมทไดมาในบทท 4 กอนโดยในบทท 4 ผวจยไดวเคราะหถงปญหาจรยธรรมดงตอไปน

1. การเสนอภาพลามกอนาจาร 2. ภาพการกออาชญากรรมทแสดงใหเหนถงการใชความรนแรงหรอผลจากการใชความ

รนแรง 3. การกระทาหรองดเวนกระทาการนาเสนอขาวเพราะไดรบอามสสนจางหรอประโยชน

อยางใดอยางหนง 4. การเคารพผอน 5. การเสนอขอมลไมตรงกบความเปนจรง หรอไมชดเจน 6. ความเปนกลางในการนาเสนอขาว กรณตวอยางการตกอยตรงกลางระหวางฝายรฐบาล

กบฝายตรงขามรฐบาล 7. เสนบางๆระหวางการตามหาความจรงกบการละเมดสทธ 8. การนาเสนอขาวแบบตามกระแส 9. การนาเสนอขาวทกาลงอยในความสนใจจนไมมพนทพอทจะนาเสนอขาวอนทสาคญ

พอๆกน 10. ปญหาววาทะกบบคคล 11. การขาดการตรวจสอบวาขาวทลงไปนนเปนความจรงหรอไม 12. การเขาไปยงเกยวกบเหตการณทหมนเหมตอศลธรรม 13. การทองคกรสอไมสามารถไปควบคมสอการเมองทเกดขนอยางมากมาย 14. การไมสามารถควบคมภาพความรนแรงทปลอยตามสอตางๆได 15. การไมสามารถควบคมขอความทไมเหมาะสมทลงตามหนาหนงสอพมพได 16. การสรางขาวเพอขาย หรอการเตาขาว

นอกเหนอจากน ขอมลจากการสมภาษณในบทท 6 ทาใหไดประเดนปญหาจรยธรรมเพมเตมดงนคอ 1. การเขาใจในสงทนาเสนอ 2. ผบรโภคขาวตดในอตลกษณของนกขาว 3. จดขายทไมเหมาะสมของหนงสอพมพบนเทงหวเลก

76

4. การฝากกนใหชวยหาขาวของนกขาวในแตละสานกพมพทอยในสายพนทเดยวกน 5. การตกรอบคาถามใหเดกใหมไปสมภาษณแหลงขาว 6. การทสอบางสอคดวาตวเองมอทธพลมากจนอยเหนอบรรทดฐานทางศลธรรม 7. ความเปนธรรมในการเสนอขาว (ในกรณทสอไมสามารถเปนกลางได) 8. การหาอตลกษณใหหนงสอพมพของตวเองวาตองนาเสนอภาพทแรงและขอความ

ทแรงและกระชากอารมณ 9. การไมเขาใจขอความทวา “นาพงเรอ เสอพงปา” ของนกขาวสายบนเทง 10. การใช social network เปนแหลงขาว เมอรวมปญหาจรยธรรมทงหมดแลวจะได 26 ขอ จากปญหาจรยธรรม

ทง 26 ขอสามารถแบงลกษณะของปญหาจรยธรรมออกไดเปน 3 ประเภทคอ 1. ปญหาทรอยแลววาเปนปญหาจรยธรรมทสามารถแกไขไดทตวบคคลหรอองคกร 2. ปญหาจรยธรรมทไมเคยคดมากอนวาอาจเปนปญหาจรยธรรม 3. ปญหาจรยธรรมทตองใชการควบคมกนเองในระดบองคกร

1.ปญหาทรอยแลววาเปนปญหาจรยธรรมทสามารถแกไขไดทตวบคคลหรอองคกร ปญหาในกลมนไดแก

1. การเสนอภาพลามกอนาจาร 2. ภาพการกออาชญากรรมทแสดงใหเหนถงการใชความรนแรงหรอผลจากการใชความ

รนแรง 3. การกระทาหรองดเวนกระทาการนาเสนอขาวเพราะไดรบอามสสนจางหรอประโยชน

อยางใดอยางหนง 4. การเคารพผอน 5. การเสนอขอมลไมตรงกบความเปนจรง หรอไมชดเจน 6. การสรางขาวเพอขาย หรอการเตาขาว 7. จดขายทไมเหมาะสมของหนงสอพมพบนเทงหวเลก ปญหาในกลมนเปนกลมทใชหลกการของมลลวเคราะหงายทสด เพราะทง 7 ขอเปนปญหา

ทคนสวนใหญหรอเกอบทงหมดรอยแลววาเปนสงทไมควรทา ถานาหลกการของมลลมาวเคราะหเรากจะไดคาตอบอยางงายดายวาการกระทาทง 7 ขอขดกบหลกมหสขของมลลเพราะเราสามารถคาดถงผลทจะเกดขนไดวาเมอทาทง 7 ขอหรอขอใดขอหนงไปแลวกจะทาใหผลทเกดขนไมไดใหประโยชนสขแกคนจานวนมากทสด แตการทปญหาตางๆเหลานยงมอยในวงการเพราะผกระทามวตถประสงคเฉพาะของในแตละการกระทาโดยมไดคานงถงประโยชนสขของคนจานวนมากทสด

77

2.ปญหาจรยธรรมทไมเคยคดมากอนวาอาจเปนปญหาจรยธรรม ปญหาในกลมนไดแก

1. ความเปนกลางในการนาเสนอขาว กรณตวอยางการตกอยตรงกลางระหวางฝายรฐบาลกบฝายตรงขามรฐบาล

2. เสนบางๆระหวางการตามหาความจรงกบการละเมดสทธ 3. การนาเสนอขาวแบบตามกระแส 4. การนาเสนอขาวทกาลงอยในความสนใจจนไมมพนทพอทจะนาเสนอขาวอนทสาคญ

พอๆกน 5. ปญหาววาทะกบบคคล 6. การขาดการตรวจสอบวาขาวทลงไปนนเปนความจรงหรอไม 7. การเขาไปยงเกยวกบเหตการณทหมนเหมตอศลธรรม 8. การเขาใจในสงทนาเสนอ 9. ผบรโภคขาวตดในอตลกษณของนกขาว 10. การฝากกนใหชวยหาขาวของนกขาวในแตละสานกพมพทอยในสายพนทเดยวกน 11. การตกรอบคาถามใหเดกใหมไปสมภาษณแหลงขาว 12. การทสอบางสอคดวาตวเองมอทธพลมากจนอยเหนอบรรทดฐานทางศลธรรม 13. ความเปนธรรมในการเสนอขาว (ในกรณทสอไมสามารถเปนกลางได) 14. การหาอตลกษณใหหนงสอพมพของตวเองวาตองนาเสนอภาพทแรงและขอความท

แรงและกระชากอารมณ 15. การไมเขาใจขอความทวา “นาพงเรอ เสอพงปา” ของนกขาวสายบนเทง 16. การใช social network เปนแหลงขาว ปญหาในกลมนถอวาเปนปญหาจรยธรรมได เพราะถากอนจะทาเราไมวเคราะหถงผลท

เกดขนใหถวนถตามหลกการของมลลแลว ผลทไดอาจไมกอใหเกดประโยชนสขแกคนจานวนมากทสดจะทาใหสงททานทาไปกลายเปนการผดจรยธรรม ดงนนปญหาทง 16 ขอนจงเรยกไดวาเปนปญหาจรยธรรมทแปลกคอ ถามการพจารณาใหถวนถกอนทจะทาลงไปโดยใชหลกมหสขเพอมหชนตามกรอบคดของมลล ผลทไดอาจไมผดจรยธรรมเลยกได ถาสอมวลชนใดตกอยภายใตสถานการณของปญหาทง 16 ขอน กอนอนเลยควรตระหนกวาเปนปญหาจรยธรรม หลงจากนนตองมาวเคราะหถงผลทจะเกดขนถาเราจะตดสนใจทาอะไรลงไปโดยยดหลกมหสขเพอมหชนอยางเครงครด การวเคราะหนนขนอยกบสถานการณเฉพาะของแตละปญหา ถาจะทาใหผลทเกดขนไมผดหลกจรยธรรมของมลล สอมวลชนเองตองมศกยภาพในการวเคราะหเพอหาทางออกทดทสด

78

และควรใชการแกปญหาเปนทมโดยใชการอภปรายกลมเพราะการทาแบบนทกครงจะเปนการฝกเพอแกปญหาในลกษณะนไปโดยปรยาย 3.ปญหาจรยธรรมทตองใชการควบคมกนเองในระดบองคกร ปญหาในกลมนไดแก

1. การทองคกรสอไมสามารถไปควบคมสอการเมองทเกดขนอยางมากมาย 2. การไมสามารถควบคมภาพความรนแรงทปลอยตามสอตางๆได 3. การไมสามารถควบคมขอความทไมเหมาะสมทลงตามหนาหนงสอพมพได ปญหาจรยธรรมในกลมนมความแตกตางจาก 2 กลมแรกเพราะการทสอการเมองทเกดขน

อยางมากมาย ภาพความรนแรงทปลอยตามสอตางๆ ขอความทไมเหมาะสมทลงตามหนาหนงสอพมพมลกษณะเหมอนกบปญหาประเภทท 1 คอโดยมากรกนอยแลววาผดจรยธรรม แตตวองคกรทควบคมกไมสามารถทจะทาอะไรไดเนองจากสอเหลานนมวตถประสงคเฉพาะโดยไมไดมองถงผลทไดวาควรจะตองยดหลกมหสขเพอมหชนตามกรอบของมลล วธแกคอกอนอนตองนดพดคยกน ถามถงวตถประสงคของการกระทา และชแจงถงหลกการทางจรยธรรมทตองใชรวมกนเพอทาความเขาใจวาเขาใจหลกการทางจรยธรรมตรงกนหรอไม ถายดวธนและไดมโอกาสพบปะพดคยกนบอยๆกจะสามารถทาใหปญหาคลคลายไปไดในทายทสด.

79

บทท 8 การสงเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทด

จากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” หลงจากไดวเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล”แลวสามารถสงเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดไดดงน

1. ตองไมลงภาพลามกอนาจาร 2. ตองไมลงภาพการกออาชญากรรมทแสดงใหเหนถงการใชความรนแรงหรอผลจากการใช

ความรนแรง 3. ตองไมกระทาหรองดเวนกระทาการนาเสนอขาวเพราะไดรบอามสสนจางหรอประโยชน

อยางใดอยางหนง 4. เวลานาเสนอขาวตองใหความเคารพตอบคคลทเกยวของ 5. ตองเสนอขาวใหตรงกบความเปนจรงใหมากทสด 6. ตองไมสรางขาวขนมาเองไมวาจะดวยวตถประสงคใดกตาม 7. หนงสอพมพหวเลกโดยเฉพาะอยางยงหนงสอพมพบนเทงตองไมเลอกนาเสนอจดขายของ

ตวเองทไมเหมาะสม เชน ลงภาพลามกอนาจาร ละเมดสทธของบคคลอน ลงขอความทเปนถอยคาทไมสภาพฯลฯ

8. เวลาเจอสถานการณทตองตกอยระหวางกลาง เชน ระหวางฝายรฐบาลกบฝายตรงขามรฐบาล เปนตน สอตองหาทางนาเสนอขาวทมความเปนกลางมากทสดเทาทจะทาได โดยตองคานงถงประโยชนสขของประชาชนเปนหลก

9. ถาตองนาเสนอขาวทอยระหวางการตามหาความจรงทประชาชนกาลงสนใจกบการละเมดสทธของบคคล เชน กรณของแอนน บรควาจรงๆแลวเธอทองกบใคร เปนตน สอตองนาเสนอขาวดวยความระมดระวงเปนอยางยง ตองหาจดพอดในการนาเสนอ และตองพจารณาอยางรอบคอบทสดเทาทจะทาได

10. ควรระมดระวงในการเสนอขาวแบบตามกระแสในทกกรณ ยกตวอยางเชน ขาวภาพอบตเหตสยองทถายไดจากกลองโทรทศนวงจรปด เพราะไมควรนาเสนอขาวดวยเหตผลทวาสออนเสนอแลวดง มผคนใหความสนใจ เราเลยตองทาบาง เพราะถอเปนการนาเสนอขาวแบบผดหลกการ ทงหลกการทางานของสอมวลชนเองและหลกการทางจรยธรรม

11. การนาเสนอขาวทกาลงเปนทสนใจของประชาชนนนควรนาเสนอแตพอเหมาะพอด เพอเปดพนทใหกบขาวอนทมความสาคญอยางเทาเทยมกน

80

12. ถานกขาวมปญหาววาทะกบบคคลในขาว ควรพจารณาใหถวนถวาจะตองทาอยางไรตอไป ไมควรไปตดสนวาใครถกใครผด แตควรพจารณาวาถาแหลงขาวมความจาเปนทเราจะตองขาไปตดตอของเกยวดวย เราจะมวธการอยางไรทจะทาหนาทตรงนใหดทสด

13. กอนนาเสนอขาวทกครง ควรมการตรวจสอบใหแนใจวาขาวทไดมาเปนความจรง 14. ตองพงระวงในการเขาไปยงเกยวกบเหตการณทมความหมนเหมตอศลธรรม 15. กอนจะนาเสนอขาวนกขาวควรมเวลาพอสมควรในการทาความเขาใจขาวทตวเองจะ

นาเสนอ จะไดนาเสนอขาวไดอยางถกตองและสามารถสอสารใหผรบสารไมวาจะเปนการเขยนหรอการพดใหสามารถเขาใจไดอยางงายดาย ไมสบสนหรอเสยงตอการตความผด

16. นกขาวทมอตลกษณโดดเดน เปนทตดใจของผบรโภคขาว เวลานาเสนอขาวหรอคดจะทาการสงใดตองยดหลกจรยธรรมเปนทตง เพราะถาไมยดแลวจะมความเสยงตอการใชวธแบบอานาจนยม

17. การหาขาวในพนท นกขาวสายเดยวกนของแตละหนงสอพมพไมควรทจะฝากใหคนใดคนหนงหาขาวและนาขาวนนมาใชรวมกน เพราะจะทาใหสอไมสามารถทจะตรวจสอบกนเองได

18. ในการพฒนาบคลากรใหมทจะลงพนทไปทาขาว ควรฝกใหนกขาวผนนมความสามารถในการวเคราะหและหาขาวมากกวาการปอนคาถามหรอบอกใหทาแตเพยงอยางเดยว

19. สอมวลชนไมควรคดวาตวเองมอทธพลมากจนอยเหนอหลกการทางจรยธรรม เพราะถาคดอยางนนแลว ไมวาจะยดหลกการใดในการนาเสนอขาวยอมผดจรยธรรมแทบทงสน

20. ในกรณทเชอวาสอไมสามารถเปนกลางได ตองเนนหลกการนาเสนอขาวดวยความชอบธรรมเปนหลก

21. ไมควรหาอตลกษณของหนงสอพมพของตนเองทมองคประกอบของอตลกษณทมความเสยงตอการกระทาทผดจรยธรรม

22. นกขาวสายบนเทงควรมความเขาใจในหลกการ “นาพงเรอ เสอพงปา” เพราะจะทาใหรบประกนไดวาผทเขาใจหลกการนจะไมทาในสงทผดจรยธรรม

23. ตองระมดระวงอยางยงในการใช social network เปนแหลงขาว 24. การแกปญหาจรยธรรมของสอมวลชนในระดบองคกรนน องคกรทควบคมสอจาเปนท

จะตองมศกยภาพในการจดการทางจรยธรรมกบสอทกระทาผดจรยธรรมโดยการประชมรวม เขารวมพดคย และตรวจสอบหลกการทางจรยธรรมทสอนนๆใช การพบปะพดคยอยางมหลกการจะสามารถทาใหแกปญหาทางจรยธรรมไดในระดบหนง

81

บทท 9 บทสรปและขอเสนอแนะ

การวจยเรอง “การศกษาวเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” ครงนมจดประสงคเพอ 1. วเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” 2. หา “หลกการทาจรยธรรม” ทสามารถแนะนาใหสอมวลชนนาไปประยกตในการปฏบตงานจรงได

ขอมลทใชวเคราะหเปนขอมลทไดจากการดาเนนการตามขนตอนดงน 1. ศกษาวเคราะหปญหาจรยธรรมทสาคญในระยะเวลา 3 ปทผานมา (ป 51-53) 2. ศกษาวเคราะหจรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล 3. สมภาษณผมสวนเกยวของในประเดนของปญหาจรยธรรมในวงการสอสารมวลชนและคณสมบตของสอมวลชนทด 4. ศกษาวเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” 5. สงเคราะหคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมอง “จรยศาสตรประโยชนนยมของ จอหน สจวต มลล” สรปผลการวเคราะหขอมล การวจยครงนสามารถสรปผลการวเคราะหขอมลไดดงน

ก. ปญหาจรยธรรมทวเคราะหไดสามารถแบงไดเปน 3 ประเภทคอ 1. ปญหาทรอยแลววาเปนปญหาจรยธรรมทสามารถแกไขไดทตวบคคลหรอองคกร 2. ปญหาจรยธรรมทไมเคยคดมากอนวาอาจเปนปญหาจรยธรรม 3. ปญหาจรยธรรมทตองใชการควบคมกนเองในระดบองคกร

1.ปญหาทรอยแลววาเปนปญหาจรยธรรมทสามารถแกไขไดทตวบคคลหรอองคกร ปญหาในกลมนไดแก

1. การเสนอภาพลามกอนาจาร

82

2. ภาพการกออาชญากรรมทแสดงใหเหนถงการใชความรนแรงหรอผลจากการใชความรนแรง

3. การกระทาหรองดเวนกระทาการนาเสนอขาวเพราะไดรบอามสสนจางหรอประโยชนอยางใดอยางหนง

4. การเคารพผอน 5. การเสนอขอมลไมตรงกบความเปนจรง หรอไมชดเจน 6. การสรางขาวเพอขาย หรอการเตาขาว 7. จดขายทไมเหมาะสมของหนงสอพมพบนเทงหวเลก

ปญหาในกลมนเปนกลมทใชหลกการของมลลวเคราะหงายทสด เพราะทง 7 ขอเปนปญหา ทคนสวนใหญหรอเกอบทงหมดรอยแลววาเปนสงทไมควรทา ถานาหลกการของมลลมาวเคราะหเรากจะไดคาตอบอยางงายดายวาการกระทาทง 7 ขอขดกบหลกมหสขของมลลเพราะเราสามารถคาดถงผลทจะเกดขนไดวาเมอทาทง 7 ขอหรอขอใดขอหนงไปแลวกจะทาใหผลทเกดขนไมไดใหประโยชนสขแกคนจานวนมากทสด แตการทปญหาตางๆเหลานยงมอยในวงการเพราะผกระทามวตถประสงคเฉพาะของในแตละการกระทาโดยมไดคานงถงประโยชนสขของคนจานวนมากทสด

2.ปญหาจรยธรรมทไมเคยคดมากอนวาอาจเปนปญหาจรยธรรม ปญหาในกลมนไดแก

1. ความเปนกลางในการนาเสนอขาว กรณตวอยางการตกอยตรงกลางระหวางฝายรฐบาลกบฝายตรงขามรฐบาล

2. เสนบางๆระหวางการตามหาความจรงกบการละเมดสทธ 3. การนาเสนอขาวแบบตามกระแส 4. การนาเสนอขาวทกาลงอยในความสนใจจนไมมพนทพอทจะนาเสนอขาวอนท

สาคญพอๆกน 5. ปญหาววาทะกบบคคล 6. การขาดการตรวจสอบวาขาวทลงไปนนเปนความจรงหรอไม 7. การเขาไปยงเกยวกบเหตการณทหมนเหมตอศลธรรม 8. การเขาใจในสงทนาเสนอ 9. ผบรโภคขาวตดในอตลกษณของนกขาว 10. การฝากกนใหชวยหาขาวของนกขาวในแตละสานกพมพทอยในสายพนทเดยวกน 11. การตกรอบคาถามใหเดกใหมไปสมภาษณแหลงขาว 12. การทสอบางสอคดวาตวเองมอทธพลมากจนอยเหนอบรรทดฐานทางศลธรรม 13. ความเปนธรรมในการเสนอขาว (ในกรณทสอไมสามารถเปนกลางได)

83

14. การหาอตลกษณใหหนงสอพมพของตวเองวาตองนาเสนอภาพทแรงและขอความทแรงและกระชากอารมณ

15. การไมเขาใจขอความทวา “นาพงเรอ เสอพงปา” ของนกขาวสายบนเทง 16. การใช social network เปนแหลงขาว

ปญหาในกลมนถอวาเปนปญหาจรยธรรมได เพราะถากอนจะทาเราไมวเคราะหถงผลท เกดขนใหถวนถตามหลกการของมลลแลว ผลทไดอาจไมกอใหเกดประโยชนสขแกคนจานวนมากทสดจะทาใหสงททานทาไปกลายเปนการผดจรยธรรม ดงนนปญหาทง 16 ขอนจงเรยกไดวาเปนปญหาจรยธรรมทแปลกคอ ถามการพจารณาใหถวนถกอนทจะทาลงไปโดยใชหลกมหสขเพอมหชนตามกรอบคดของมลล ผลทไดอาจไมผดจรยธรรมเลยกได ถาสอมวลชนใดตกอยภายใตสถานการณของปญหาทง 16 ขอน กอนอนเลยควรตระหนกวาเปนปญหาจรยธรรม หลงจากนนตองมาวเคราะหถงผลทจะเกดขนถาเราจะตดสนใจทาอะไรลงไปโดยยดหลกมหสขเพอมหชนอยางเครงครด การวเคราะหนนขนอยกบสถานการณเฉพาะของแตละปญหา ถาจะทาใหผลทเกดขนไมผดหลกจรยธรรมของมลล สอมวลชนเองตองมศกยภาพในการวเคราะหเพอหาทางออกทดทสด และควรใชการแกปญหาเปนทมโดยใชการอภปรายกลมเพราะการทาแบบนทกครงจะเปนการฝกเพอแกปญหาในลกษณะนไปโดยปรยาย 3.ปญหาจรยธรรมทตองใชการควบคมกนเองในระดบองคกร ปญหาในกลมนไดแก

1. การทองคกรสอไมสามารถไปควบคมสอการเมองทเกดขนอยางมากมาย 2. การไมสามารถควบคมภาพความรนแรงทปลอยตามสอตางๆได 3. การไมสามารถควบคมขอความทไมเหมาะสมทลงตามหนาหนงสอพมพได

ปญหาจรยธรรมในกลมนมความแตกตางจาก 2 กลมแรกเพราะการทสอการเมองทเกดขน อยางมากมาย ภาพความรนแรงทปลอยตามสอตางๆ ขอความทไมเหมาะสมทลงตามหนาหนงสอพมพมลกษณะเหมอนกบปญหาประเภทท 1 คอโดยมากรกนอยแลววาผดจรยธรรม แตตวองคกรทควบคมกไมสามารถทจะทาอะไรไดเนองจากสอเหลานนมวตถประสงคเฉพาะโดยไมไดมองถงผลทไดวาควรจะตองยดหลกมหสขเพอมหชนตามกรอบของมลล วธแกคอกอนอนตองนดพดคยกน ถามถงวตถประสงคของการกระทา และชแจงถงหลกการทางจรยธรรมทตองใชรวมกนเพอทาความเขาใจวาเขาใจหลกการทางจรยธรรมตรงกนหรอไม ถายดวธนและไดมโอกาสพบปะพดคยกนบอยๆกจะสามารถทาใหปญหาคลคลายไปไดในทายทสด.

ข. คณสมบตของสอมวลชนทด ไดแก 1. ตองไมลงภาพลามกอนาจาร

84

2. ตองไมลงภาพการกออาชญากรรมทแสดงใหเหนถงการใชความรนแรงหรอผลจากการใชความรนแรง

3. ตองไมกระทาหรองดเวนกระทาการนาเสนอขาวเพราะไดรบอามสสนจางหรอประโยชนอยางใดอยางหนง

4. เวลานาเสนอขาวตองใหความเคารพตอบคคลทเกยวของ 5. ตองเสนอขาวใหตรงกบความเปนจรงใหมากทสด 6. ตองไมสรางขาวขนมาเองไมวาจะดวยวตถประสงคใดกตาม 7. หนงสอพมพหวเลกโดยเฉพาะอยางยงหนงสอพมพบนเทงตองไมเลอก

นาเสนอจดขายของตวเองทไมเหมาะสม เชน ลงภาพลามกอนาจาร ละเมดสทธของบคคลอน ลงขอความทเปนถอยคาทไมสภาพฯลฯ

8. เวลาเจอสถานการณทตองตกอยระหวางกลาง เชน ระหวางฝายรฐบาลกบฝายตรงขามรฐบาล เปนตน สอตองหาทางนาเสนอขาวทมความเปนกลางมากทสดเทาทจะทาได โดยตองคานงถงประโยชนสขของประชาชนเปนหลก

9. ถาตองนาเสนอขาวทอยระหวางการตามหาความจรงทประชาชนกาลงสนใจกบการละเมดสทธของบคคล เชน กรณของแอนน บรควาจรงๆแลวเธอทองกบใคร เปนตน สอตองนาเสนอขาวดวยความระมดระวงเปนอยางยง ตองหาจดพอดในการนาเสนอ และตองพจารณาอยางรอบคอบทสดเทาทจะทาได

10. ควรระมดระวงในการเสนอขาวแบบตามกระแสในทกกรณ ยกตวอยางเชน ขาวภาพอบตเหตสยองทถายไดจากกลองโทรทศนวงจรปด เพราะไมควรนาเสนอขาวดวยเหตผลทวาสออนเสนอแลวดง มผคนใหความสนใจ เราเลยตองทาบาง เพราะถอเปนการนาเสนอขาวแบบผดหลกการ ทงหลกการทางานของสอมวลชนเองและหลกการทางจรยธรรม

11. การนาเสนอขาวทกาลงเปนทสนใจของประชาชนนนควรนาเสนอแตพอเหมาะพอด เพอเปดพนทใหกบขาวอนทมความสาคญอยางเทาเทยมกน

12. ถานกขาวมปญหาววาทะกบบคคลในขาว ควรพจารณาใหถวนถวาจะตองทาอยางไรตอไป ไมควรไปตดสนวาใครถกใครผด แตควรพจารณาวาถาแหลงขาวมความจาเปนทเราจะตองขาไปตดตอของเกยวดวย เราจะมวธการอยางไรทจะทาหนาทตรงนใหดทสด

13. กอนนาเสนอขาวทกครง ควรมการตรวจสอบใหแนใจวาขาวทไดมาเปนความจรง

14. ตองพงระวงในการเขาไปยงเกยวกบเหตการณทมความหมนเหมตอศลธรรม

85

15. กอนจะนาเสนอขาวนกขาวควรมเวลาพอสมควรในการทาความเขาใจขาวทตวเองจะนาเสนอ จะไดนาเสนอขาวไดอยางถกตองและสามารถสอสารใหผรบสารไมวาจะเปนการเขยนหรอการพดใหสามารถเขาใจไดอยางงายดาย ไมสบสนหรอเสยงตอการตความผด

16. นกขาวทมอตลกษณโดดเดน เปนทตดใจของผบรโภคขาว เวลานาเสนอขาวหรอคดจะทาการสงใดตองยดหลกจรยธรรมเปนทตง เพราะถาไมยดแลวจะมความเสยงตอการใชวธแบบอานาจนยม

17. การหาขาวในพนท นกขาวสายเดยวกนของแตละหนงสอพมพไมควรทจะฝากใหคนใดคนหนงหาขาวและนาขาวนนมาใชรวมกน เพราะจะทาใหสอไมสามารถทจะตรวจสอบกนเองได

18. ในการพฒนาบคลากรใหมทจะลงพนทไปทาขาว ควรฝกใหนกขาวผนนมความสามารถในการวเคราะหและหาขาวมากกวาการปอนคาถามหรอบอกใหทาแตเพยงอยางเดยว

19. สอมวลชนไมควรคดวาตวเองมอทธพลมากจนอยเหนอหลกการทางจรยธรรม เพราะถาคดอยางนนแลว ไมวาจะยดหลกการใดในการนาเสนอขาวยอมผดจรยธรรมแทบทงสน

20. ในกรณทเชอวาสอไมสามารถเปนกลางได ตองเนนหลกการนาเสนอขาวดวยความชอบธรรมเปนหลก

21. ไมควรหาอตลกษณของหนงสอพมพของตนเองทมองคประกอบของอตลกษณทมความเสยงตอการกระทาทผดจรยธรรม

22. นกขาวสายบนเทงควรมความเขาใจในหลกการ “นาพงเรอ เสอพงปา” เพราะจะทาใหรบประกนไดวาผทเขาใจหลกการนจะไมทาในสงทผดจรยธรรม

23. ตองระมดระวงอยางยงในการใช social network เปนแหลงขาว 24. การแกปญหาจรยธรรมของสอมวลชนในระดบองคกรนน องคกรทควบคม

สอจาเปนทจะตองมศกยภาพในการจดการทางจรยธรรมกบสอทกระทาผดจรยธรรมโดยการประชมรวม เขารวมพดคย และตรวจสอบหลกการทางจรยธรรมทสอนนๆใช การพบปะพดคยอยางมหลกการจะสามารถทาใหแกปญหาทางจรยธรรมไดในระดบหนง

86

อภปรายผลการวเคราะหขอมล จากผลการวจยดงกลาวมประเดนทอาจนามาอภปรายไดดงน

1. ถงแมเราจะไดคณสมบตของสอมวลชนทดจากมมมองจรยศาสตรประโยชนนยมของจอหน สจวต มลลทงหมด 24 ขอ แตถามองจากปญหาจรยธรรมทง 3 ประเภทแลวจะพบวาปญหาจรยธรรมประเภทท 1 ไมหายไปจากวงการสอสารมวลชนเสยทนาจะเปนเพราะวาเรามองไมเหนปญหาจรยธรรมประเภทท 2 และ 3 ยกตวอยางเชน ถายงปลอยใหเกดปญหาจรยธรรมประเภทท 2 ขอ 14 คอการหาอตลกษณใหหนงสอพมพของตวเองวาตองนาเสนอภาพทแรงและขอความทแรงและกระชากอารมณ หนงสอพมพฉบบนอาจจาเปนตองทาผดจรยธรรมประเภทท 1 ทง 7 ขอ เพราะฉะนนถาเราอยากลดปญหาจรยธรรมในประเภทท 1 เราตองมองเหนปญหาจรยธรรมในประเภทท 2 และหาทางจดการกบปญหาเหลานใหได เพราะปญหาเหลานเราไมอาจจะหลกเลยงได

2. จากการอภปรายผลขอท 1 เมอไดผลการอภปรายเปนอยางนน เราสามารถสรปไดวาคณสมบตของสอมวลชนทดทสาคญทสดคอคณสมบตขอท 8-23 เพราะถาไมมศกยภาพในการจดการอาจทาใหเกดปญหาจรยธรรมประเภทท 1 งอกเงยขนมาอกแบบไมรจกจบจกสน

3. จากการอภปรายผลขอท 1 และ 2 ทาใหสามารถไดขอสรปวาคณสมบตของสอมวลชนทดทสาคญทสดคอขอท 24 และบอเกดของปญหาจรยธรรมประเภทท 1 และ 2 นาจะเปนปญหาจรยธรรมประเภทท 3

4. ปญหาจรยธรรมประเภทท 2 หลกเลยงไดยาก และบรหารจดการในการแกปญหาไดยากทสดเพราะโดยมากจะอยในรปแบบคลายๆกบปญหาไดเลมมาหรอภาวะกลนไมเขาคายไมออกทไมเตมรปแบบ หมายถงภาวะทไมวาจะหาวธแกปยหาอยางไรกตามทกทางออกกดแยพอๆกน แตโชคดตรงทวามนเปนไดเลมมาทไมเตมรปแบบทาใหวธการจดการและพฒนาเพอแกปญหานอยางมประสทธภาพนาจะยงมอย

ขอเสนอแนะเกยวกบการทาวจยครงตอไป 1. ควรทาวจยเรองการจดการแกปญหาจรยธรรมประเภทท 2 อยางเปนระบบ 2. ควรทาวจยเรองการบรหารจดการของคณสมบตของสอมวลชนทดในขอท 24 เพอสะสางปญหาจรยธรรมในทกประเภท

87

บรรณานกรม กรต บญเจอ, ปรชญาเบองตนและตรรกวทยาเบองตน, (กรงเทพมหานคร : ผดงวทยาการพมพ, 2512). คณะกรรมการวจยแหงชาต, สานกงาน, จรยปรชญา, (กรงเทพมหานคร : ครสภา, 2537) คาถามเรองจรยธรรมของสอมวลชน http://www.oknation.net/blog/print.php?id=442326 จกรกฤษ เพมพน. จรยธรรมสอ. ศนยศกษากฎหมายและนโยบายสอมวลชน. http://www.thaimedialaw.org/index.php?option=com_content&view=article&id=41%3A%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD&catid=8%3Amorality&Itemid=15&lang=en. ชชชย คมทวพร, ผศ., จรยศาสตรทฤษฎวเคราะหปญหาจรยธรรม, (กรงเทพมหานคร : เคลดไทย, 2540) ชชชย คมทวพร, ผศ. (2546) จรยศาสตรสตรนยม : จรยศาสตรวาดวยความยตธรรมสจรยศาสตรวาดวยความ ใสใจ. วารสารสงคมศาสตร. ปท 34 ฉบบท 2. กรกฎาคม – ธนวาคม 2546. ชยวฒน อตพฒน, รศ., จรยศาสตรตะวนตกรวมสมย, (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยรามคาแหง, 2534) ธรารกษ โพธสวรรณ, รศ. จรยธรรมของสอมวลชน. http://www.stou.ac.th/study/sumrit/6-54/page1-6-54.html นภาเดช กาญจนะ, วจารณประโยชนนยมของมลล, ใน ความรพนฐานปรชญา, จฑาทพย อมะวชน (บรรณาธการ), (กรงเทพมหานคร ประดพทธ, ม.ป.ป.) นวลนอย ตรรตน .เสรภาพและจรยธรรม ของสอมวลชน คอลมน ดลยภาพดลยพนจ มตชนรายวน วนท 30 กรกฎาคม 2546. นอย พงษสนท, ผศ., จรยศาสตร : ปญหาวาดวยจรยธรรม, (กรงเทพมหานคร : มตรนาราการพมพ, 2527) เนองนอย บญยเนตร, ผศ., จรยศาสตรตะวนตก : คานท มลล ฮอบส รอลล ซารทร, (กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539) บญม แทนแกว, ผศ., จรยธรรมกบชวต พมพครงท 6, (กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตรล, 2541) ปรดาวรรณ หรยะดารง, ปรชญา, (กรงเทพมหานคร : มหามกฏราชวทยาลย, 2539) เฟาส, เดวด (ผศ.สดใจ บญอารย(แปล). (2541) การฝกเหตผลเชงจรยธรรม : ทฤษฎและการปฏบต. กรงเทพฯ ศนยพฒนาหนงสอ กรมวชาการ. ราชบญฑตยสถาน สานก, พจนานกรมฉบบราชบณฑต, (กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน, 2525) ราชบญฑตยสถาน สานก, พจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ-ไทย, (กรงเทพมหานคร-อรณการพมพ, 2540) วทย วศทเวทย, จรยศาสตร : มนษยกบปญหาจรยธรรม พมพครงท 8, (กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน, ม.ป.ป.) วทย วศทเวทย, ศ.ดร., ปรชญาเบองตน : มนษยโลกและความหมายของชวต พมพครงท 13 (กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน ม.ป.ป.) ศกดชย นรญกว, ผศ., จรยศาสตรศกษา, (กรงเทพมหานคร : พรพธนา, 2525) สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย. http://www.thaibja.org/thaibja/index.php?option=com_content&view=article&id=1158%3Aosisosr2551-&catid=48%3Acr2552&Itemid=92&lang=th

88

สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย. http://mediamonitor.in.th/home/forum/b3/2552-37/ สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย. http://www.tja.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=2245:-2553-&catid=24:media-center-surveillance-threats&Itemid=24 สงหทน คาซาว, ดร.,ปรชญาเบองตน (ม.ป.ป.) Jeremy Bentham, The Principle of Moral and legislation, (New York : Hafner Publishing, 1984). John Stuart Mill, Utilitarianism, (New York : E.P.Duttum and Company Inc., 1951.)