1  

บทท 1 บทนา

การวางแผนยทธศาสตรการพฒนาทองถน ถอวามความสาคญอยางยง เนองจากเปนการกาหนดทศทางและแนวทางการพฒนาทองถน เปนการเปดโอกาสใหประชาชนในทองถนไดเขามามสวนรวมในการกาหนดทางเลอกสาหรบการพฒนาทองถนหรอชมชนของตนเองตามความตองการและศกยภาพทมอย ดงนนการวางแผนยทธศาสตรการพฒนาทองถนจงถอเปนหนาทสาคญทองคกรปกครองสวนทองถนจะตองจดใหมขน โดยกระทรวงมหาดไทย กาหนดใหทกองคกรปกครองสวนทองถน ตองมการทบทวนและจดทาแผนยทธศาสตรการพฒนาตามแนวทางและหลกเกณฑทกาหนดไวในระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดทาแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2548 ทงนเพอใชเปนเครองมอในการดาเนนงานพฒนาทจะตอบสนองตอนโยบายและปญหาความตองการของประชาชนในทองถน นอกจากนน จะตองสอดคลองและสนบสนนแผนพฒนาจงหวด กลมจงหวด แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และจะตองบรหารการพฒนาในมตของการบรณาการการพฒนากบหนวยงานตางๆ ทอยภายในและภายนอกทองถนอกดวย

องคการบรหารสวนจงหวด ถอเปนองคกรปกครองสวนทองถนทมขนาดใหญทสดในจงหวด มอานาจหนาทในการจดระบบบรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถน สนบสนนและประสานใหความรวมมอในการปฏบตหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนและสวนราชการอนในการพฒนาทองถน เปนไปตามพระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ.2540 พระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542 และประกาศคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ดงนน องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม จงตองมการดาเนนงานวางแผนยทธศาสตรการพฒนาขององคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม เพอรองรบภารกจจากการกระจายอานาจใหเหมาะสมและทนตอสถานการณ ซงจะสงผลใหการพฒนาทองถนสามารถตอบสนองตอสภาพปญหาและความตองการของทองถน ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล และจะสงผลตอความผาสกของประชาชนและความเจรญของทองถนและประเทศชาตสบไป

1.1 ลกษณะของแผนยทธศาสตรการพฒนา แผนยทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน เปนแผนทมการกาหนด วสยทศน พนธกจหรอภารกจ เปาประสงคหรอวตถประสงคหรอจดมงหมายเพอการพฒนา ยทธศาสตรการพฒนาและกลยทธหรอแนวทางการพฒนา โดยอาจมการระบตวชวดและคาเปาหมายเขาไวดวย ทงนแผนยทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน ตองมความสอดคลองกบแผนและนโยบายในระดบตาง ๆ เชน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ นโยบายรฐบาล ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดและกลมจงหวด ยทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวด ตลอดจนนโยบายของผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน

2  

ดงนนการวางแผนยทธศาสตรการพฒนา จงมความสาคญเปนอยางยงตอองคกรปกครองสวนทองถนเนองจากเปนกระบวนการกาหนดทศทางการพฒนาในอนาคตขององคกรปกครองสวนทองถน ทตงอยบนขอมลพนฐานในปจจบน ซงไดทาการวเคราะหไวอยางรอบดานและเปนระบบ ประกอบกบการพจารณาถงศกยภาพของทองถน ปญหาความตองการและเจตนารมณของประชาชนในทองถนเปนสาคญ 1.2 วตถประสงคของการจดทาแผนยทธศาสตรการพฒนา 1. เพอกาหนดทศทางการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนใหมความชดเจนและเปนรปธรรม 2. เพอกาหนดแนวทางการแกไขปญหาและตอบสนองความตองการของประชาชนในทองถน 3. เพอใหเกดกระบวนการมสวนรวม โดยการระดมความคดเหนและความรวมมอของทกภาคสวน

4. เพอบรหารจดการทรพยากรหรอศกยภาพทมอยใหเกดประโยชนสงสด

1.3 ขนตอนการจดทาแผนยทธศาสตรการพฒนา 1. รวบรวมขอมล ปญหาความตองการทเปนประเดนสาคญตอการพฒนาทองถน 2. วเคราะหขอมลและปญหาความตองการ รวมถงศกยภาพทมอยเพอกาหนดประเดนหลกในการพฒนา 3. กาหนดวสยทศน และพนธกจหรอภารกจทมความสอดคลองกบวสยทศน 4. กาหนดวตถประสงคหรอเปาประสงคในการพฒนาตามพนธกจหรอภารกจ 5. กาหนดตวชวดทงในระดบเปาประสงคและระดบกลยทธ โดยอาจกาหนดคาเปาหมายไวในแตละป 6. กาหนดประเดนยทธศาสตรการพฒนา และกลยทธหรอแนวทางการพฒนา รวมถงกาหนดโครงการหรอกจกรรมหลกทสนองตอกลยทธหรอแนวทางการพฒนา 7. นาเสนอคณะกรรมการในลาดบตาง ๆ รวมถงการพจารณา อนมตและประกาศใชตามขนตอนทระเบยบ ฯ ทกาหนด

1.4 ประโยชนของการจดทาแผนยทธศาสตรการพฒนา 1. องคกรปกครองสวนทองถน มทศทางการพฒนาทมความชดเจนและเปนรปธรรมยงขน

2. องคกรปกครองสวนทองถน สามารถกาหนดแนวทางในการแกไขปญหาและตอบสนองความตองการของประชาชนในทองถนไดอยางถกตอง รวดเรวและตรงประเดน

3. องคกรปกครองสวนทองถน มการวางแผนอยางเปนระบบ ขนตอน สามารถลดปญหาความซาซอนและความขดแยงทอาจเกดขนในทองถน

4. องคกรปกครองสวนทองถน สามารถบรหารจดการทรพยากรหรอศกยภาพทมอยอยางคมคา มประสทธภาพ และเกดประโยชนสงสด

5. องคกรปกครองสวนทองถน มยทธศาสตรการพฒนา ทใชเปนแนวทางในการจดทาแผนพฒนาสามป และเปนกรอบในการจดทางบประมาณรายจายประจาป

6. องคกรปกครองสวนทองถน สามารถปฏบตตามขอ ระเบยบ กฎหมาย และแนวทางตาง ๆ ทกระทรวงมหาดไทยกาหนด ไดอยางถกตองเปนตามหลกบรการกจการบานเมองทด

4  

บทท 2 สภาพทวไปและขอมลพนฐาน

จงหวดมหาสารคาม

2.1 สภาพทวไป 2.1.1 ดานกายภาพ จงหวดมหาสารคาม ตงอยบรเวณจดศนยกลางของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

หรอเรยกวา “สะดออสาน” มพนทขนาด 5,291.68 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 3.3 ลานไร เปนอนดบท 15 ของภาค ฯ และเปนอนดบท 42 ของประเทศ หางจากกรงเทพฯ ทางรถยนต 475 กโลเมตร โดยมอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยง ดงน ทศเหนอ ตดตอกบ จงหวดขอนแกนและจงหวดกาฬสนธ ทศใต ตดตอกบ จงหวดสรนทรและจงหวดบรรมย ทศตะวนออก ตดตอกบ จงหวดกาฬสนธและจงหวดรอยเอด ทศตะวนตก ตดตอกบ จงหวดขอนแกนและจงหวดบรรมย ลกษณะพนทโดยทวไปคอนขางราบเรยบถงลกคลนลอนลาด ไมมภเขา สวนใหญมแตทงนาสลบปาโปรงและไมเขตรอนหรอทเรยกวา“ปาโคก” พนทโดยทวไปมความสงจากระดบนาทะเลประมาณ 130 - 230 เมตร ทศตะวนตกและทศเหนอจะเปนทคอนขางสง โดยเฉพาะในเขตอาเภอโกสมพสย อาเภอเชยงยนและอาเภอกนทรวชย มพนทครอบคลมประมาณครงหนงของพนททงจงหวด และคอย ๆ ลาดเทลงมาทางทศตะวนออกและทศใต สภาพภมประเทศของจงหวดมหาสารคาม สามารถแบงออกได 3 ลกษณะ คอ 1) พนทราบเรยบจนถงคอนขางราบเรยบ สวนใหญอยบรเวณทราบลมรมนา เชน ทราบลมรมแมนาช ในบรเวณอาเภอเมอง อาเภอโกสมพสย และทางตอนใตของจงหวดบรเวณแถบชายทงกลารองไห 2) พนทคอนขางราบเรยบสลบกบลกคลนลอนลาด สวนใหญพบทางบรเวณตอนเหนอของอาเภอพยคฆภมพสย เปนแนวยาวไปทางทศตะวนออก จนถงเขตอาเภอเมอง 3) พนทเปนลกคลนลอนลาดสลบกบพนทลกคลนลอนชน พบทางตอนเหนอ และ ตะวนตกของจงหวด บรเวณนมเนอทประมาณครงหนงของเนอททงจงหวด ลกษณะภมอากาศของจงหวดมหาสารคาม เปนแบบมรสมเมองรอน กลาวคอ ในชวงทมมรสมฤดรอนจะไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใตทพดมาจากมหาสมทรอนเดยและจะมลกษณะฝนตกสลบกบอากาศแหง ม 3 ฤด คอ ฤดรอน เรมตงแตเดอนมนาคมไปจนถงเดอนมถนายน ฤดฝนเรมตงแตเดอนกรกฎาคมไปจนถงเดอนตลาคมและฤดหนาวเรมตงแตเดอนพฤศจกายน ไปจนถงเดอนกมภาพนธ ทงนสภาพอากาศทวไปของจงหวดมความชนสมพทธเฉลย เทากบ 77 % (ทมา: สถานอตนยมวทยาจงหวดมหาสารคาม)

5  

2.1.2 โครงสรางพนฐานและคมนาคมขนสง จงหวดมหาสารคาม มระบบขนสงเพยงอยางเดยว คอ เสนทางรถยนต โดยใชเสนทางจากกรงเทพฯ ผานจงหวดสระบร – จงหวดนครราชสมา – อาเภอบานไผ - จงหวดมหาสารคาม ซงมรถโดยสารประจาทางใหบรการมาถงตวจงหวดวนละหลายเทยว ยงไมมทางรถไฟตดผาน แตสามารถใชบรการไดทสถานรถไฟในจงหวดขอนแกน แลวตอรถยนตมาจงหวดมหาสารคาม อกประมาณ 71 กโลเมตร และอกสถานหนงคอสถานรถไฟอาเภอบานไผ จงหวดขอนแกน จากนนตอรถยนตมาจงหวดมหาสารคาม อกประมาณ 69 กโลเมตร จงหวดมหาสารคาม ไมมสนามบนหรอทาอากาศยาน แตสามารถใชบรการไดททาอากาศยานของจงหวดขางเคยง เชน ทาอากาศยานขอนแกน ทาอากาศยานรอยเอด เปนตน ดวยเหตนทาใหจงหวดมหาสารคาม เปนจงหวดทยงไมมความพรอมในดานการผสมผสานในระบบขนสงหรอโลจสตกส มเสนทางสาหรบใชในการตดตอคาขายและลาเลยงผลตผลทางการเกษตรภายในเขตจงหวด คอ ทางหลวงชนบทหรอทางหลวงทองถน โดยมระยะทางยาวรวม 1,502.326 กม. ซงปจจบนอยในความดแลรบผดชอบขององคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม ประกอบดวย ถนนลกรง ถนนลาดยาง และถนนคอนกรต รวมระยะกวา 1,000 กม. (ทมา : กองชาง องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม)

ในระบบชลประทานและแหลงนาสาธารณะ จงหวดมหาสารคาม มแหลงนาสาหรบใชในการเกษตร ประกอบดวย พนทชลประทาน 53,132 ไร โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร 152 โครงการ มพนทรบประโยชน 2,280 ไร หนองนาและคลองธรรมชาต 390 โครงการ พนทรบประโยชนกวา 700 ไร แหลงนาในไรนา 1,423 โครงการ ขดสระ 6,205 โครงการ ฝายทดนาในลานาธรรมชาต 25 โครงการ สถานสบนาดวยไฟฟา 82 แหง ซงปจจบนอยในความรบผดชอบขององคการบรหารสวนตาบลทงหมด (ทมา : สนง.จงหวดมหาสารคาม ขอมลจากแผนพฒนาจงหวด พ.ศ.2557 – 2560 ฉบบทบทวน)

2.1.3 เขตการปกครอง จงหวดมหาสารคาม แบงเขตการปกครองออกเปน 13 อาเภอ 133 ตาบล 1,944 หมบาน 1,974 ชมชน มประชากร จานวน 963,098 คน (ทมา : ระบบสถตทางการทะเบยน กระทรวงมหาดไทย ขอมล ณ มนาคม 2559) มครวเรอน 283,568 ครวเรอน (ทมา : งานระบบสถตทางการทะเบยน กระทรวงมหาดไทย ขอมล ณ มนาคม ป 2559) มหนวยงานในจงหวด ประกอบดวย ราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาค องคกรอสระตามรฐธรรมนญ และรฐวสาหกจ รวมกวา 250 หนวยงาน ราชการสวนทองถนหรอองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) โดยม อปท. จานวน 143 แหง ม 3 รปแบบ คอ องคการบรหารสวนจงหวด 1 แหง เทศบาล 19 แหง ( เทศบาลเมองมหาสารคาม 1 แหง เทศบาลตาบล 18 แหง) และองคการบรหารสวนตาบล 123 แหง

2.1.4 เศรษฐกจและการคลง ผลตภณฑมวลรวมของจงหวดมหาสารคาม ณ ราคาประจาป พ.ศ.2557 มมลคาเทากบ 59,038 ลานบาท เพมขนจาก 55,493 ในป พ.ศ.2556 เทากบ 3,545 ลานบาท โดยผลตภณฑมวลรวมจงหวดตอหว (GPP Per Capita) ในป พ.ศ.2557 เทากบ 56,769 บาท เพมขนจาก 53,533 บาท ในป พ.ศ.2556 เทากบ 3,236 บาท (ทมา : สนง.คลงจงหวดมหาสารคาม) และมครวเรอนยากจนทตกเกณฑรายไดตามขอมล จปฐ. จานวน 1,412 ครวเรอน (ทมา : สนง.พฒนาชมชนจงหวดมหาสารคาม ขอมล ณ ป 2557)

6  

2.1.5 การเกษตรกรรม ในจงหวดมหาสารคาม ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยในป พ.ศ. 2558 พบวา จงหวดมพนททงหมด 3.3 ลานไร มพนททาการเกษตร 2.6 ลานไร คดเปนรอยละ 78.79 ของพนทจงหวด แตพนทสวนใหญไมเหมาะสมกบการเกษตร เนองจากเปนดนทราย ดนเคมและดนลกรง ทงนเปนพนทนามากทสดเทากบ 2,227,721 ไร คดเปนรอยละ 67.45 ของพนทใชประโยชน พชเศรษฐกจหลก ไดแก ขาว มนสาปะหลง ออย และยคาลบตส โดยในป 2558 มพนทเพาะปลกขาวนาป 2,227,721 ไร พนทเพาะปลกขาวนาปรง 270,823 ไร พนทเพาะปลกมนสาปะหลง 115,202 ไร พนทเพาะปลกออย 165,209 ไรและเพาะปลกยคาลปตส 16,908 ไร (ทมา : สนง.เกษตรจงหวดมหาสารคาม ขอมล ณ 29 มกราคม 2559) สตวเศรษฐกจทสรางรายไดใหแกเกษตรกร ในจงหวด ประกอบดวย ไกพนเมอง ไกไข ไกเนอ โคเนอ โคนม นอกจากนยงมสตวเศรษฐกจอน ๆ อกเปนจานวนมาก เชน เปด แพะ แกะ ไกงวง นกกระจอกเทศ หมปา พนธปลานล ไน ตะเพยน ยสกเทศ และ พนธกงกามกราม เปนตน (ทมา : สนง.ปศสตวจงหวดมหาสารคาม) ครวเรอนในภาคการเกษตร จานวน 161,137 ครวเรอน กลมแมบานเกษตรกร จานวน 356 กลม กลมยวเกษตรกร จานวน 97 กลม กลมสงเสรมอาชพการเกษตร จานวน 219 กลม กลมวสาหกจชมชน จานวน 1,957 แหง และเครอขายวสาหกจชมชน จานวน 6 เครอขาย (ทมา : สนง.เกษตรจงหวดมหาสารคาม)

2.1.6 อตสาหกรรม จงหวดมหาสารคาม มการประกอบการอตสาหกรรม หลายประเภท/กลม/สาขา รวม 442 แหง โดยมทงทขนทะเบยนเปนสมาชกสภาอตสาหกรรมจงหวดมหาสารคามและทไมไดขนทะเบยน อตสาหกรรมทมมากเปนอนดบหนง คอ อตสาหกรรมอโลหะ รองลงมาคอ อตสาหกรรมการเกษตรอตสาหกรรมไมและผลตภณฑจากไม และอตสาหกรรมขนสง (ทมา : สนง.อตสาหกรรมจงหวดมหาสารคาม ณ 31 ธนวาคม 2558)

2.1.7 การพาณชย จงหวดมหาสารคาม มการจดตง บรษท 460 ราย หางหนสวนจากด 1,072 ราย หางหนสวนสามญนตบคคล จานวน 6 ราย สมาคมการคา จานวน 37 ราย หอการคา จานวน 1 ราย ธนาคารพาณชย และสถาบนการเงนจานวนมาก โดยสนคาทนาเขามาจาหนายในจงหวดสวนใหญเปนสนคาทไมสามารถผลตไดในจงหวด เชน นามนเชอเพลง ปนซเมนต ไมแปรรป อปกรณคอมพวเตอร เครองใชไฟฟา บหร สรา รถยนต เครองจกรกล อะไหล และอปกรณ ผกและผลไมบางชนด สนคาสงออก สวนใหญเปนสนคาการเกษตร คอ ขาวเปลอก แปงมนสาปะหลง และสนคาหตถกรรม (OTOP)

2.1.8 แรงงาน จงหวดมหาสารคาม พบวามประชากรอยในภาคแรงงาน (อายตงแต 15 ป ขนไป) ซงจากการสารวจเมอป 2558 มจานวน 487,859 คน โดยจาแนกเปนผมงานทา จานวน 485,522 คน คดเปนรอยละ 99.52 ของผอยในกาลงแรงงานทงหมด ขณะทเปนผวางงาน จานวน 2,337 คน คดเปนรอยละ 0.48ของผอยในกาลงแรงงานทงหมด จะพบวาเพศชายมอตราสวนของการมงานทา หรออตราการจางงานสงกวา เพศหญงกลาวคอเพศชาย ทเปนผมงานทา มอตรารอยละ 52.11 (254,233 คน) ของผอยในกาลงแรงงานทงหมด ขณะทเพศหญง มอตรารอยละ 47.41 (231,289 คน) (ทมา : สนง.แรงงานจงหวดมหาสารคาม ) 2.1.9 การศกษา เดมจงหวดมหาสารคาม ไดชอวาเปน เมองแหงการศกษา หรอ “ตกสลานคร” เนองจากเปนแหลงรวมของสถาบนการศกษาในทกระดบหลากหลายสาขาอาชพ ตงแตระดบกอนประถมศกษาจนถงระดบอดมศกษา และเปนจงหวดทมสถานศกษาเกอบทกสงกดกระจายอยในจงหวด ดงน

7  

- สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน รวม 633 แหง - สงกดองคกรปกครองสวนทองถน คอ องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคามจานวน 20 โรงเรยน และปจจบนไดมการจดตง อทยานการเรยนรมหาสารคาม ซงเปนแหลงเรยนรทสาคญเพยงแหงเดยวในจงหวดทใหบรการทางการศกษาไดอยางครบครน ตงอยศาลากลางจงหวดหลงเกา ภายใตการกากบดแลขององคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม นอกจากนยงม สงกดเทศบาล(เทศบาลเมอง เทศบาลตาบล) และสงกดองคการบรหารสวนตาบล

- สงกดการศกษาเอกชนจงหวดมหาสารคาม,สงกดสานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ( กศน.),ศนยการศกษาพเศษประจาจงหวดมหาสารคาม,สงกดสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ประกอบดวย มหาวทยาลยมหาสารคามและมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม,สงกดสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ประกอบดวย วทยาลยเทคนคมหาสารคาม,วทยาลยอาชวศกษามหาสารคาม,วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยจงหวดมหาสารคาม,วทยาลยสารพดชางมหาสารคาม,วทยาลยการอาชพวาปปทม,วทยาลยการอาชพพยคฆภมพสย,สถาบนการพลศกษา วทยาเขตมหาสารคาม,โรงเรยนปรยตธรรมแผนกธรรมบาล โรงเรยนศาสนาแผนกสามญศกษา,และสงกดสถานศกษาอนๆ เชน สานกบรหารการศกษาสวนทองถน,วทยาลยพยาบาลศรมหาสารคาม เปนตน

2.1.10 การศาสนา ประชาชนสวนใหญในจงหวดนบถอศาสนาพทธ สวนทนบถอศาสนาอน ๆ เชน ศาสนาครสต และศาสนาอสลาม จะมเฉพาะในกลมเพยงเลกนอย สวนวดในพระพทธศาสนา มจานวนทงหมด 930 แหง ประกอบดวย วดมหานกาย 886 แหง วดธรรมยตนกาย 44 แหง เปนวดทไดรบพระราชทานวสงคามสมา 333 แหง มสานกสงฆ 597 แหง ทพกสงฆ 315 แหง โดยม พระภกษ และสามเณร รวมทงสนจานวน 5,219 รป (ทมา : สนง.พทธศาสนาจงหวดมหาสารคาม)

2.1.11 การทองเทยว จงหวดมหาสารคาม นบวามแหลงทองเทยวทมความหลากหลายเมอเทยบกบจงหวดอนในภาคอสาน ประกอบดวย แหลงทองเทยวทางประวตศาสตร แหลงทองเทยวทสาคญทางศาสนา แหลงทองเทยวทางวฒนธรรมและหตถกรรม แหลงทองเทยวทางธรรมชาต ซงแหลงทองเทยวเหลานสามารถนาไปพฒนาเพอสรางรายไดใหแกประชาชนในทองถนไดเปนอยางดนอกจากนยงม วฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณทองถนทสาคญ ดงน

แหลงทองเทยวทางประวตศาสตรและศาสนสถาน ไดแก (1) พระธาตนาดน ตงอยทอาเภอนาดน ถอเปนแหลงขดคนทางประวตศาสตรโบราณคด

ทแสดงถงความรงเรองของพทธศาสนาในพทธศตวรรษ ท 13 -15 สมยทวารวด โดยมการคนพบสถปบรรจ พระบรมสารรกธาต

(2) พระพทธกนทรวชย สรางขนในอภสมยธรรมนายก เปนพระพทธรปทสรางขนในโอกาส ทกรงรตนโกสนทรมอายครบ 200 ป โดยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชมหาราช เสดจพระราชดาเนนมาทรงประกอบพธเททองดวยพระองคเอง

8  

(3) วดมหาชยหรอวดเหนอ เปนวดพระอารามหลวง ชนตร ชนดสามญ และเปนวดเกาแกในตวเมอง สรางขนเมอครงตงเมองมหาสารคาม โดยทาวมหาชย (กวด)เจาเมองคนแรก ภายในวดประดษฐาน พระพทธรปเกาแกและเจดยบรรจอฐผสรางเมองมหาสารคาม มพพธภณฑทองถนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และเปนทรวบรวมขาวของทมคณคาทางศลปะไว

(4) พระพทธมงเมอง ประดษฐานอยทวดสวรรณาวาส ตาบลโคกพระ อาเภอกนทรวชย เปนพระพทธรปทสรางคกบพระพทธรปยนมงคล สรางในสมยทวารวด

(5) พระพทธรปยนมงคล ประดษฐานอยใตตนโพธทวดพทธมงคล บานสระ ตาบลธารราษฎร อาเภอกนทรวชย เปนพระพทธรปสมยทวารวด สรางดวยหนทรายแดง เปนพระพทธรปคบานคเมองมประวตวาสรางวนเดยวกบพระพทธรปยนมงเมอง ผชายชวยกนสรางพระพทธมงเมอง ผหญงชวยกนสรางพระพทธรปยนมงคล พระพทธรปทง 2 องคน เปนปางสรงนา

(6) กสนตรตน ตงอยท บานกโนนเมอง ตาบลกสนตรตน อาเภอนาดน มอาคารศลาแลงทมสภาพคอนขางด 1 หลง และมแนวกาแพงศลาแลงรปสเหลยมผนผาลอมรอบสนนษฐานวาเปนศาสนสถาน ทพระเจาชยวรมนท 7 สรางขนในชวงพทธศตวรรษ ท 18

แหลงทองเทยวทางวฒนธรรมและหตถกรรม ไดแก (1) พพธภณฑบานอสาน ตงอยทางซายมอกอนถงองคพระธาตนาดน ภายในสถาบนวจย

วลยรกขเวชมการนาบานเรอนอสานในทองถนตาง ๆ มาปลกไวบนสนามหญากวาสบหลง เรอนแตละหลงจดแสดงอปกรณเครองมอเครองใชในชวตประจาวนทแสดงใหเหนถงวถชวตของชาวอสาน และรวบรวมเกวยนมากกวา 20 เลม มาจดแสดงไวเปนพพธภณฑเกวยนดวย

(2) หมบานปนหมอ อยทตาบลเขวา อาเภอเมองมหาสารคาม ชาวบานทนยงคงสบทอดวธการปนหมอแบบโบราณตงแตยคบานเชยง

(3) หมบานหตถกรรมบานหนองเขอนชาง ตงอยท ตาบลทาสองคอน อาเภอเมอง มทงผาไหม ผาฝาย ททอเปนผนและตดเปนชดสาเรจรป ซงลวดลายททอเปนลายเกาแก โดยเฉพาะอยางยง ลายชาง ซงเปนสญลกษณของหมบาน

(4) หมบานหตถกรรมบานแพง ตงอยท บานแพง อาเภอโกสมพสย เปนแหลงทอเสอเกาแก ลวดลายททอเปนลายเกา เชน ลายฟนเลอย ลายกระจบ ลายหม ลายหมากฮอส เปนตน

แหลงทองเทยวทางธรรมชาต ไดแก (1) วนอทยานโกสมพ ตงอยท บานหวขวาง ตาบลหวขวาง อาเภอโกสมพสย พนทวน

อทยานโกสมพสย ตงอยรมฝงแมนาช มสภาพเปนปาเบญจพรรณ เนอทประมาณ 150 ไร มตนไมหลากหลายชนด ทาใหทศนยภาพรมรน นอกจากนยงม ฝงลงแสมขนสทอง อาศยอยนบพนตว (2) เขตหามลาสตวปาดนลาพน ตงอยท ตาบลนาเชอก อาเภอนาเชอก มพนททงหมดประมาณ 350 ไร ภายในเปนปาพรนาจดหรอปาทาม ผสมกบปาบกทาใหมความหลากหลายของพชพนธและสตวปา เปนทอยของ ปทลกระหมอมหรอปแปง เปนปนาจดทมความสวยงาม รปรางคลายปนา มสสนสวยงาม 4 ส คอ มวง แสด เหลองและขาว กระดองมสมวงเปลอกมงคด ถกคนพบเมอปพ.ศ.2536 ในบรเวณปาดนลาพน เนองจากในปทถกคนพบเปนปท สมเดจพระเจาลกเธอ เจาฟาจฬาภรณวลยลกษณอครราชกมาร

9  

ทรงเจรญพระชนมายครบ 36 พรรษา ชาวจงหวดมหาสารคามจงขอพระราชทานชอวา“ปทลกระหมอม ”ปจจบนถกจดเปนสตวปาคมครอง ลาดบท 14 ของสตวปาจาพวกไมมกระดกสนหลง และ มทเดยวในประเทศไทย โดยสามารถพบเพยงแหงเดยวทปาดนลาพนน (ทมา : วกพเดย สารานกรมเสร)

(3) หาดเจาสาราญ อยทบานวงยาว ตาบลเกง อาเภอเมองมหาสารคาม เปนหาดทรายทมลกษณะสวนโคงไปตามลานาชระยะทางประมาณ 800 เมตร ในฤดแลงนาในลานาชจะลดลงสามารถมองเหนหาดทรายไดสวยงาม

(4) อทยานวงมจฉา ตงอยท บานโขงกดหวาย ตาบลเกง อาเภอเมองมหาสารคาม มพนทเปนเกาะลอมรอบดวยนาเปนแหลงปลาชกชมบนเกาะมสตวปาหลากหลายชนดเหมาะสาหรบเปนทพกผอนและดธรรมชาต

วฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณทสาคญ นอกจากสถานทสาคญทเปนแหลงทองเทยวแลว จงหวดมหาสารคาม ยงมการอนรกษ สบสาน วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ ทสาคญไดแก

(1) งานนมสการพระธาตนาดน อาเภอนาดน เปนงานประเพณประจาป ซงจดขนในชวงวนขน 15 คาเดอน 3 ของทกป เพอเปนการนมสการองคพระธาต ในงานจะมขบวนแหประเพณ 12 เดอน และการแสดงตานานนครจมปาศร

(2) งานประเพณบญเบกฟาหรองานกาชาด จดขนในวนขน 3 คา เดอน 3 ของทกป ถอเปนงานประเพณประจาปและเปนเอกลกษณของจงหวด ซงมแนวความคดทฟนฟเกยวกบการทานา เพอใหคนทงหลายไดตระหนกถงความสาคญของชาวนาและการบารงดน รวมถงจาหนายสนคาผลตภณฑของชมชน

(3) งานประเพณบญบงไฟ จดขนในเดอน 6 ของทกป ในทกอาเภอ (4) งานออนซอนกลองยาว เปนงานประเพณทสาคญของชาวอาเภอวาปปทม ซงทก

หม บานจะมคณะกลองยาว โดยมการผลตกลองยาวเสยงด ไวสาหรบประกวดกลองยาวชงชนะเลศระดบประเทศ ซงจะจดงานหลงวนมาฆบชาประมาณ 1 เดอน หรอประมาณกลางเดอนมนาคมของทกป

(5) งานประเพณแขงเรอยาว ลอยกระทง ลองเรอไฟ เปนงานประเพณชาวพทธทไดปฏบตสบทอดกนมากระทงปจจบน จะจดขนในวนออกพรรษา เพออนรกษสงเสรมประเพณอนดงาม สถานทจดงานทยงใหญจะจดทบรเวณบงกย ตาบลหวขวาง อาเภอโกสมพสย

(6) งานบญพาขาวลงหรอบญเลยงอาหารลง เปนงานประจาปของชาวอาเภอโกสมพสย โดยยดเอาวนท 2 เมษายนของทกปเปนวนจดงาน เพอหารายไดสมทบกองทนจดซออาหารไวเลยงฝงลงตลอดทงป ซงเปนการแสดงออกในการทาบญใหทานแกสตว

2.1.12 การสาธารณสข จงหวดมหาสารคาม มสถานบรการสาธารณสข 2 ประเภท คอ สถานบรการสาธารณสขภาครฐ และสถานบรการสาธารณสขของเอกชน

สถานบรการสาธารณสขภาครฐ ไดแก (1) โรงพยาบาลทวไป (472 เตยง) จานวน 1 แหง (2) โรงพยาบาลชมชน (120 เตยง) จานวน 1 แหง (รพ.โกสมพสย)

(3) โรงพยาบาลชมชน (90 เตยง) จานวน 1 แหง (รพ.พยคฆภมพสย) (4) โรงพยาบาลชมชน (60 เตยง) จานวน 3 แหง (รพ.บรบอ ,รพ.วาปปทม , รพ.เชยงยน)

10  

(5) โรงพยาบาลชมชน (30 เตยง) จานวน 5 แหง ( รพ.กนทรวชย , รพ.ยางสสราช , รพ.นาดน รพ.แกดา , รพ.นาเชอก ) (6) โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล จานวน 175 แหง (7) ศนยสขภาพชมชนแมขาย จานวน 74 แหง (8) เครอขาย ศสช. จานวน 101 แหง (ทมา : กลมงานพฒนายทธศาสตรสาธารณสข สานกงานสาธารณสขจงหวดมหาสารคาม)

สถานบรการสาธารณสขของเอกชน ไดแก โรงพยาบาล ( 50 เตยง) จานวน 1 แหง , คลนกเวชกรรม จานวน 77 แหง , คลนกทนตกรรม จานวน 14 แหง , สถานพยาบาลและการผดงครรภ ชน 1 , 2 จานวน 63 แหง , เทคนคการแพทย จานวน 5 แหง , คลนกแพทยแผนไทย จานวน 3 แหง ,

นอกจากน ยงมรานขายยา ดงน - รานขายยาแผนปจจบน จานวน 83 แหง - รานขายยาแผนปจจบนเฉพาะบรรจเสรจ จานวน 43 แหง - รานขายยาแผนปจจบนบรรจเสรจสาหรบสตว จานวน 19 แหง - รานขายยาแผนโบราณ จานวน 13 แหง

- รานจาหนายวตถออกฤทธประเภท 3 หรอ 4 

2.1.13 การเกดภยพบตทางธรรมชาต จงหวดมหาสารคาม นบวาไดรบความเดอดรอนจากปญหาภยพบตทางธรรมชาตอยหลายดานและเปนประจาทกป เชน ภยแลง อทกภย และวาตภย โดยสถตในป 2554 ประสบปญหาดานภยแลง จานวน 167,495 ครวเรอน ประสบปญหาดานอทกภย จานวน 3,143 ครวเรอน ประสบปญหาดานวาตภย จานวน 1,664 ครวเรอน นอกจากนยงไดรบความเดอดรอนจากภยอน ๆ เชน ภยจากฟาผา ภยจากศตรพช เปนตน

2.1.14 อาชญากรรม ประชาชนในจงหวดมหาสารคาม นบวาไดรบการดแลใหมความปลอดภยในชวตและทรพยสนจากสวนราชการทเกยวของในจงหวดเปนอยางด แตในปจจบนพบวาบางพนทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว เชน บรเวณใกลมหาวทยาลย โดยมอตราการขยายตวของชมชนเกดขนอยางรวดเรว สงผลใหมปจจยทเออตอการเกดอาชญากรรมไดงาย เนองจากม หอพก หองเชา รานคา รานเกมส รานอนเตอรเนต เปนจานวนมาก และนอกจากนพบวา มการจบกมคดยาเสพตดเกดขนในบางพนท

2.1.15 ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทรพยากรดน สามารถจาแนกไดเปน 3 กลมใหญ ๆ คอ

1. กลมดนไร มพนทครอบคลมทางทศตะวนตกของจงหวด อยในบางสวนของอาเภอวาปปทมและอาเภอแกดา กลมดนไรสวนใหญอยในบรเวณทศตะวนตกของจงหวดบรเวณอาเภอโกสมพสย อาเภอบรบอ และอาเภอนาเชอก

2. กลมดนนา มพนทครอบคลมทางทศเหนอและทศใตของจงหวด แยกออกเปนกลมยอยตามคณสมบตของดนได 2 กลม คอ 1) กลมดนนาทวไป ครอบคลมพนทอาเภอเชยงยน อาเภอวาปปทม อาเภอนาดน อาเภอพยคฆภมพสย และบางสวนของอาเภอเมอง และ 2) กลมดนนาด อยบรเวณลมแมนาช

11  

ทางทศเหนอของจงหวด ครอบคลมพนทของอาเภอโกสมพสยและอาเภอกนทรวชย และบางสวนอยทางตอนใตของจงหวด

3. กลมดนคละ สวนใหญอยในบรเวณตอนกลางของจงหวด แบงเปน กลมดนไรทวไปคละกบดนนาทวไป ครอบคลมพนท อาเภอเมอง อาเภอบรบอ อาเภอนาเชอก อาเภอนาดน และอาเภอพยคฆภมพสย และกลมดนไรทรายคละกบดนไรทวไป อยในพนทอาเภอเมอง อาเภอแกดา และอาเภอวาปปทม

ปญหาดนเคม พบวามกระจายทวไปทางตอนกลางและตอนลางของจงหวด จาแนกตามระดบความเคม ดงน

1) ดนเคมนอย เปนบรเวณทพบคราบเกลอปรมาณนอยกวา 1% ของพนท มอยประมาณ 1 ลานไร คดเปนรอยละ 32 ของพนทนาในจงหวด สวนใหญอยในพนทอาเภอเชยงยน อาเภอโกสมพสย อาเภอบรบอ อาเภอนาเชอก อาเภอวาปปทมและอาเภอพยคฆภมพสย ทงนพนทดนเคมนอยหากมการใชประโยชนดนอยางไมเหมาะสม เกลอจากนาใตดนมโอกาสทจะแพรกระจายทาใหดนแปรสภาพไปเปนดนเคมปานกลาง หรอ เปนดนเคมมาก

2) ดนเคมปานกลาง คอพนทบรเวณทพบคราบเกลอกระจดกระจายตามผวดนมปรมาณ 1 – 10 % ของพนท มปรมาณรองลงมาครอบคลมพนทประมาณ 1.7 แสนไร คดเปนรอยละ 5 ของพนท จงหวดอยในทราบในเขตอาเภอพยคฆภมพสย

3) ดนเคมมาก คอ บรเวณทพบคราบเกลอตามผวดนกระจดกระจายอยทวไปมปรมาณมากกวา 10 % ของพนท ครอบคลมพนทประมาณ 1.7 แสนไร คดเปนรอยละ 5 ของพนทจงหวดอยในบรเวณอาเภอวาปปทม

ทรพยากรปาไม สภาพปาไมของจงหวดสวนใหญเปนปาเตงรง อยทางทศใตของจงหวด บรเวณอาเภอกดรง อาเภอบรบอ อาเภอนาเชอก อาเภอนาดน และอาเภอวาปปทม มปาสงวนแหงชาต 10 แหง วนอทยาน 2 แหง คอ วนอทยานโกสมพ และวนอทยานชหลง มสวนรกชาต 2 แหง คอ สวนรกชาตพทธมณฑลและ สวนรกชาตทาสองคอน เขตหามลาสตวปา 1 แหง คอ เขตหามลาสตวปาดนลาพน และเนองจากเปนจงหวดทมพนทปาไมนอย จงทาใหระบบนเวศไมมความอดมสมบรณและเปนอปสรรคไมเอออานวยตอการทาเกษตรกรรม นอกจากนยงมปญหาการบกรกทาลายปาไมซงในระยะทผานมาพบวามการลกลอบตดไมอยางตอเนองโดยเฉพาะไมพยง ไมเตงไมรง หรอไมใชสอยเพอการกอสรางบานซงมมลคาทางเศรษฐกจสง

ทรพยากรสตวปา จงหวดมหาสารคาม มพนททมความสาคญของการอนรกษสตวปา ดงน 1. เขตหามลาสตวปาดนลาพน พบวามสตวเลยงลกดวยนม 8 ชนด นกมากกวา 81 ชนด

สตวสะเทนนาสะเทนบก (ครงนาครงบก) 6 ชนด สตวเลอยคลาน 10 ชนด ผเสอกลางวน 33 ชนด ปลานาจด 23 ชนดและปทลกระหมอม ซงมแหงเดยวในโลกพบ 32,833 ตว ซงมปรมาณเพมขนจากปทผานๆ มา

2. วนอทยานโกสมพ โดยมลงปาจานวนมากถง 540 ตว แบงออกเปน 2 ฝง ทงนยงไมพบวามปญหาหรอภยคกคามผลกระทบตอสตวปา แตพบปญหาฝงลงเขาไปหาอาหารในชมชน บานเรอน สรางความเดอดรอนแกชาวบาน เนองจากเขตวนอทยานอยตดกบชมชน ทางอาเภอโกสมพสยและวนอทยาน จงแกไขปญหาโดยการจดงานประเพณบญพาขาวลงเพอหารายไดเขากองทนอาหารสาหรบลงเหลานน

12  

ทรพยากรนา สภาพทวไปของลมนาในจงหวด มพนทอยในเขตลมนาช , มล โดยมแมนาชไหลผานตวจงหวด ความยาวรวมประมาณ 110 กม. และมพนทอยในเขตลมนาหรอลานาสาขาจานวนมาก เชน ลานาชสวนท 3 และ 4 ลานาพองตอนลาง ลาหวยสายบาตร ลาปาวตอนลาง ลาพงช ลาพลบพลา ลาเตา ลาเสยวใหญ และลานามลในบางสวน โดยมพนทอยในเขตลมนาประมาณ 3,412,081 ไร จาก 14,797,551 ไร คดเปน 23 % ของพนทลมนาทงหมด การจดการคณภาพนา จงหวดมหาสารคาม ไดมการเฝาระวงคณภาพนาโดย สานกงานสงแวดลอมภาคท 10 และสานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด ซงผลการตรวจวเคราะหสถานการณคณภาพแหลงนาในป 2533 พบวา คณภาพนาอยในเกณฑคณภาพผวดนระดบท 3 ซงแมนาชถกกาหนดใหเปนแหลงนาผวดนระดบ 4 โดยมสถานตรวจวดคณภาพนาบรเวณแมนาชไดแก สถานวดวารนทราวาส ตาบลทาตม อาเภอเมองมหาสารคาม , สถานสะพานบานดนดา ตาบลเกง อาเภอเมองมหาสารคาม และ สถานสะพานบานคมใต ตาบลหวขวาง อาเภอโกสมพสย

การจดการนาเสย สวนใหญพบวามแหลงกาเนดมาจากอาคารบานเรอน โรงเรยน โรงพยาบาล คลนกเอกชน รานอาหาร ภตตาคาร โรงแรม สถานบรการนามน ตลาดสด โรงฆาสตว เปนตน ปจจบน มเทศบาลเพยง 2 แหง ทมระบบบาบดนาเสย คอ เทศบาลตาบลหวขวาง และเทศบาลเมองมหาสารคาม อยางไรกตามระบบบาบดนาเสยของเทศบาลเมองมหาสารคาม สามารถรองรบนาเสยจากชมชนไดเพยง 2.47 ตารางกโลเมตร หรอคดเปนรอยละ 10.23 ของพนทเทศบาล (ทมา : สนง.ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดมหาสารคาม )

การจดการขยะมลฝอย จงหวดมหาสารคาม มปรมาณขยะมลฝอยเกดขนวนละ 960 ตน ในเขตเทศบาล เกดขนรวมวนละ 224 ตน ในพนทองคการบรหารสวนตาบล จานวน 124 แหง เกดขนรวมวนละ 736ตน โดยขอมลเมอ ป 2556 จงหวดมการนาขยะกลบมาใชใหม 178 ตนตอวนคดเปนรอยละ 18.6 ในสวนขององคกรปกครองสวนทองถน มการใหบรการเกบขยะไปกาจดเพยง 60 แหง ไมมการใหบรการ 82 แหง ทาใหจงหวดมหาสารคาม มปรมาณขยะมลฝอยสะสมประมาณ 66,562 ตน และมปรมาณขยะมลฝอยตกคาง ประมาณ 630 ตนตอวน ( ทมา : สนง.ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดมหาสารคาม )

สรปปญหาและอปสรรคในการบรหารจดการขยะมลฝอย 1) ปญหาการคดแยกขยะไมมประสทธภาพ ไมครบวงจร 2) ปญหาการกาจดขยะมลฝอยในชมชน สวนใหญไมถกตองตามหลกวชาการ 3) ปญหาการขาดแคลนทดนสาหรบทงขยะหรอบรหารจดการขยะ 4) การจดการขยะยงไมมการดาเนนการทชดเจน และเปนรปธรรม 5) หนวยงาน องคกร และประชาชน ยงไมตระหนกถงผลเสยทเกดขนเทาทควร

2.2 ขอมลศกยภาพขององคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม องคการบรหารสวนจงหวด ถอเปนการปกครองทองถนรปแบบหนงทใชอยในปจจบน มการปรบปรง

แกไขและววฒนาการมาตามลาดบ โดยมสภาจงหวดขนเปนครงแรกในป พ.ศ.2476 ตามความในพระราชบญญตจดระเบยบเทศบาล พ.ศ.2476 เปนองคกรททาหนาทใหคาปรกษาหารอแนะนาแก

13  

คณะกรรมการจงหวด ตอมาในป พ.ศ.2481 ไดมการตราพระราชบญญตสภาจงหวด พ.ศ.2481 ขนโดยมความประสงคทจะแยกกฎหมายทเกยวกบสภาจงหวดไวโดยเฉพาะในสาระสาคญของพระราชบญญตฯน สภาจงหวดยงคงทาหนาทเปนสภาทปรกษาของคณะกรรมการจงหวดเทานน จนกระทงไดมการประกาศใชพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ.2495 ซงกาหนดใหผวาราชการจงหวดเปนหวหนาปกครองบงคบบญชาและรบผดชอบบรหารราชการในสวนจงหวดของกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ โดยตรง แตเนองจากการดาเนนงานของสภาจงหวดในฐานะทปรกษาไมสจะไดผลตามความมงหมายเทาใดนก จงทาใหเกดแนวคดทจะปรบปรงบทบาทของสภาจงหวด ใหมประสทธภาพโดยใหประชาชนไดเขามามสวนในการปกครองตนเองยงขน และในป พ.ศ.2498 อนมผลใหเกด“องคการบรหารสวนจงหวด” ขนตามภมภาค ตอมาไดมการประกาศคณะปฏวต ฉบบท 218 ลงวนท 29 กนยายน พ.ศ.2515 ซงเปนกฎหมายแมบทวาดวยการจดระเบยบบรหารราชการแผนดน กาหนดใหองคการบรหารสวนจงหวด มฐานะเปนหนวยการปกครองทองถนรปหนงเมอสภาจงหวดแปรสภาพมาเปนสภาการปกครองทองถน ทาใหมบทบาทและอานาจหนาทเพมขนอยางมาก

2.2.1 อานาจหนาทขององคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม 2.2.1.1 อานาจหนาทตามพระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ.2540

1. ตราขอบญญตโดยไมขดหรอแยงตอกฎหมาย 2. จดทาแผนพฒนาองคการบรหารสวนจงหวดและประสานการจดทาแผนพฒนาจงหวด

ตามระเบยบทคณะรฐมนตรกาหนด 3. สนบสนนสภาตาบลและราชการสวนทองถนอนในการพฒนาทองถน 4. ประสานและใหความรวมมอในการปฏบตหนาทของสภาตาบล และราชการสวน

ทองถนอน 5. แบงสรรเงนซงตามกฎหมายจะตองแบงใหแกสภาตาบลและราชการสวนทองถนอน 6. อานาจหนาทของจงหวดตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการสวนจงหวด พ.ศ.

2498 เฉพาะภายในเขตสภาตาบล 7. คมครอง ดแลและบารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม(7 ทว) 29

บารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน 8. จดทากจการใดๆ อนเปนอานาจหนาทของราชการสวนทองถนอนทอยในเขตองคการ

บรหารสวนจงหวด และกจการนนเปนการสมควรใหราชการสวนทองถนอนรวมกนดาเนนการหรอใหองคการบรหารสวนจงหวดจดทา ทงนตามทกาหนดในกฎกระทรวง

9. จดทากจการอนใดตามทกาหนดไวในพระราชบญญตนหรอกฎหมายอนกาหนดใหเปนอานาจหนาทขององคการบรหารสวนจงหวดบรรดาอานาจหนาทใดซงเปนของราชการสวนกลาง หรอราชการสวนภมภาค อาจมอบใหองคการบรหารสวนจงหวดปฏบตได ทงน ตามทกาหนดในกฎกระทรวง

14  

2.2.1.2 อานาจหนาทตามพระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542

1. การจดทาแผนพฒนาทองถนของตนเองและประสานการจดทาแผนพฒนาจงหวดตามระเบยบทคณะรฐมนตรกาหนด

2. การสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนอนในการพฒนาทองถน 3. การประสานและใหความรวมมอในการปฏบตหนาท ขององคกรปกครองทองถนอน 4. การแบงสรรเงนซงตามกฎหมายจะตองแบงใหแกองคกรปกครองสวนทองถนอน 5. การคมครอง ดแลและบารงรกษาปาไม ทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 6. การจดการศกษา 7. การสงเสรมประชาธปไตย ความเสมอภาคและสทธเสรภาพของประชาชน 8. การสงเสรมการมสวนรวมของราษฎรในการพฒนาทองถน 9. การสงเสรมการพฒนาเทคโนโลยทเหมาะสม 10. การจดตงและดแลระบบบาบดนาเสยรวม 11. การกาจดมลฝอยและสงปฏกลรวม 12. การจดการสงแวดลอมและมลพษตาง ๆ 13. การจดการและดแลสถานทขนสงทงทางบกและทางนา 14. การสงเสรมการทองเทยว 15. การพาณชยการสงเสรมการลงทนและการทากจการไมวาจะดาเนนการเองหรอรวมกบ

บคคลอนหรอจากสหการ 16. การสรางและบารงรกษาทางบกและทางนาทเชอมตอระหวางองคกรปกครองสวน

ทองถนอน 17. การจดตงและดแลตลาดกลาง 18. การสงเสรมการกฬา จารตประเพณ และวฒนธรรมอนดงามของทองถน 19. การจดใหมโรงพยาบาลจงหวด การรกษาพยาบาล การปองกนและควบคมโรคตดตอ 20. การจดใหมพพธภณฑและหอจดหมายเหต 21. การขนสงมวลชนและการวศวกรรมจราจร 22. การปองกนและบรรเทาสาธารณภย 23. การจดใหมระบบรกษาความสงบเรยบรอยในจงหวด 24. จดทากจการใดอนเปนอานาจและหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนอน ทอยในเขต

และกจการนนเปนการสมควรใหองคกรปกครองสวนทองถนอนรวมกนดาเนนการหรอใหองคการบรหารสวนจงหวดจดทา ทงน ตามทคณะกรรมการประกาศกาหนด

25. สนบสนนหรอชวยเหลอสวนราชการ หรอองคกรปกครองสวนทองถนอนในการพฒนาทองถนอน

15  

26. การใหบรการแกเอกชน สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจหรอองคกรปกครองสวนทองถนอน

27. การสงคมสงเคราะห และการพฒนาคณภาพชวตเดก สตร คนชรา และผดอยโอกาส 28. จดทากจการอนใดตามทกาหนดไวในพระราชบญญตนหรอกฎหมายอนกาหนดใหเปน

อานาจหนาทขององคการบรหารสวนจงหวด 29. กจการอนใดทเปนผลประโยชนของประชาชนในทองถนตามทคณะกรรมการประกาศกาหนด

2.2.2. องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม ตงอยบนถนนถนานนท สายมหาสารคาม – กาฬสนธ ตดกบสวนสาธารณะหนองขา ถอเปนองคกรปกครองสวนทองถนทมขนาดใหญทสดในเขตจงหวดมหาสารคาม ซงมบคลากรจานวนมาก ประกอบดวยขาราชการองคการบรหารสวนจงหวด จานวนกวา 600 คน (รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนในสงกด) ลกจางจานวนกวา 300 คน และพนกงานจางอกจานวนมาก รวมทงสนประมาณ 1,000 คน โดยมรปแบบการทางานทประกอบดวย ฝายบรหาร และ ฝายนตบญญต (ทมา : สานกปลดองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม)

ฝายบรหาร มผบรหารทองถนหรอนายกองคการบรหารสวนจงหวดทมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนในเขตจงหวดมหาสารคาม โดยมวาระดารงตาแหนงสป และปจจบนมผดารงตาแหนงนายกองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม คอ นายกองโท ดร.คมคาย อดรพมพ

ตราสญลกษณประจาองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม จะคลายกบตราสญลกษณประจาจงหวดมหาสารคาม แตแตกตางกนทมรปพระครฑพาหและปายชอองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคามอยบนตราสญลกษณประจาจงหวด

2.2.3 สวนราชการในสงกดองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม มดงน

2.2.3.1 สานกปลดองคการบรหารสวนจงหวด แบงสวนราชการภายในออกเปน 3 ฝาย มหนาท รบผดชอบ ดงน

1) ฝายบรหารงานทวไป 2) ฝายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 3) ฝายกจการขนสง 2.2.3.2. กองการเจาหนาท แบงสวนราชการภายในออกเปน 3 ฝาย มหนาท รบผดชอบ ดงน 1) ฝายสรรหาและบรรจแตงตง 2) ฝายสงเสรมและพฒนาบคลากร 3) ฝายนตกรและสงเสรมคณธรรม 2.2.3.3. กองกจการสภาองคการบรหารสวนจงหวด แบงสวนราชการภายในออกเปน 3 ฝาย ม

หนาท รบผดชอบ ดงน 1) ฝายการประชม

16  

2) ฝายกจการสภาองคการบรหารสวนจงหวด 3) ฝายสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน 2.2.3.4. กองแผนและงบประมาณ แบงสวนราชการภายในออกเปน 3 ฝาย มหนาทรบผดชอบ

ดงน 1) ฝายนโยบายและแผน

2) ฝายงบประมาณและโครงการ 3) ฝายตรวจตดตามและประเมนผล

2.2.3.5. กองคลง แบงสวนราชการภายในออกเปน 4 ฝาย มหนาทรบผดชอบ ดงน 1) ฝายการเงน 2) ฝายบญช 3) ฝายเรงรดและจดเกบรายได 4) ฝายพสด 2.2.3.6. กองชาง แบงสวนราชการภายในออกเปน 4 ฝาย มหนาทรบผดชอบ ดงน 1) ฝายกอสรางและซอมบารง 2) ฝายเครองจกรกล 3) ฝายผงเมองและวชาการ 4) ฝายปองกนและบรรเทาสาธารณภย 2.2.3.7. กองการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม แบงสวนราชการภายในออกเปน 5 ฝาย มหนาท

รบชอบ ดงน

1) ฝายบรหารการศกษา 2) ฝายสงเสรมการศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 3) ฝายการเงนและบญช 4) หนวยศกษานเทศก

5) สถานศกษา (20 โรงเรยน) 2.2.3.8. กองสงเสรมคณภาพชวต แบงสวนราชการภายในออกเปน 2 ฝาย มหนาทรบผดชอบ

ดงน 1) ฝายพฒนาสงคม 2) ฝายสถานสงเคราะห 2.2.3.9. หนวยตรวจสอบภายใน

17  

ฝายนตบญญต มสภาองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม ประกอบดวย สมาชกสภาองคการบรหารสวนจงหวด 30 คน มาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนในเขตจงหวด จานวน 30 เขตเลอกตง และมวาระการดารงตาแหนงสป ทาหนาทในการออกกฎหมายหรอเรยกวา การตราขอบญญต ทเกยวกบการดาเนนกจการขององคการบรหารสวนจงหวด เชน ขอบญญต เรอง งบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ การตดตามตรวจสอบการทางานของฝายบรหารหรอการดาเนนงานตามนโยบายของ นายกองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม ทไดแถลงตอสภาองคการบรหารสวนจงหวดกอนเขารบตาแหนง มหวหนาฝายนตบญญตทมาจากการคดเลอกกนเองของสมาชกสภาองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม ทาหนาท ประธานสภาองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม โดยปจจบนมผดารงตาแหนงประธานสภาองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม คอ นายบรรเลง อนพกล (ทมา : กองกจการสภาองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม ขอมล ณ เมษายน 2558)

2.3 จดยนทางยทธศาสตรขององคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม องคการบรหารสวนจงหวด นอกจากจะมหนาทในการพฒนาทองถนในระดบภาพรวมของจงหวดตาม

กฎหมายทจดตง ยงตองมหนาทในการประสานการขบเคลอนการพฒนาในระดบทองถน สรางความรวมมอระหวางองคกรปกครองสวนทองถน สวนราชการ กลม องคกรในเขตจงหวด ปฏบตตามนโยบายของรฐบาล กระทรวงมหาดไทย และกรมสงเสรมการปกครองทองถน เพอนาไปสการแกไขปญหาและตอบสนองความตองการใหแกประชาชนในทองถน ดงนน การวเคราะหจดยนทางยทธศาสตร ของ องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม จงไดพจารณาบทบาท อานาจหนาทตามกฎหมาย ประกอบดวย

- พระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ.2540 - พระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

พ.ศ.2542 - แนวทางและหลกเกณฑในการจดระบบบรการสาธารณะ ตามประกาศทคณะกรรมการการ

กระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนกาหนด - บรบทการเปลยนแปลง และขอมลขนพนฐานตาง ๆ ทเกยวของ - ศกยภาพและประสทธภาพขององคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม

ทงนเพอเปนการแกไขปญหาและตอบสนองความตองการทเปนประโยชนของประชาชนในทองถน จงไดใหความสาคญตอการพฒนาทองถนในชวงสป พ.ศ.2560 – 2563 ไว 3 ดาน คอ 1) ดานการศกษา ศาสนา กฬาและวฒนธรรม 2) ดานคณภาพชวต เศรษฐกจและสงคม 3) ดานการบรหารจดการยองคกร ดงนนองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม จงกาหนดจดยนทางยทธศาสตร คอ ประชาชนมความรอบรและความสขอยางรอบดาน ทองถนพฒนาอยางเขมแขงสความยงยน

18  

บทท 3 แผนยทธศาสตร

3.1 กรอบแนวคดในการจดทายทธศาสตรการพฒนา 3.1.1 การพฒนาภายใตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาทชถง

แนวการดารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหดาเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวฒน

ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจาเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใด ๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงนจะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยง ในการนาวชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนและการดาเนนการทกขนตอนและขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานของจตใจใหมสานกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ดาเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต ปญญา และความรอบคอบเพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวางทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด

ความพอเพยงจะตองประกอบดวย 3 คณลกษณะ พรอม ๆ กน ดงน ความพอประมาณ หมายถง ความพอด ทไมนอยเกนไปและไมมากเกนไปโดยไมเบยดเบยน

ตนเองและผอน เชน การผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบของความพอเพยงนน จะตองเปนไปอยางม

เหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของตลอดจนคานงถงผล ทคาดวาจะเกดขนจากการกระทานน ๆ อยางรอบคอบ

การมภมคมกนทดในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงทจะเกดขนโดยคานงถงความเปนไปไดของสถานการณ ตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคตทงใกลและไกล

ภายใตเงอนไข…… เงอนไขความร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตาง ๆ ทเกยวของอยางรอบดาน ความ

รอบคอบทจะนาความรมาพจารณาใหเชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผน และความระมดระวงในขนปฏบต เงอนไขคณธรรม ทจะตองเสรมสรางประกอบดวยการมความตระหนกในคณธรรม มความ

ซอสตยและมความอดทน มความเพยรใชสตปญญาในการดาเนนชวต

3.1.2 ยทธศาสตรการพฒนาตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท12 (พ.ศ.2560 – 2564)

ประเดนยทธศาสตรท 1. การสรางความเปนธรรมในสงคม ประเดนยทธศาสตรท 2. การพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน

19  

ประเดนยทธศาสตรท 3. การสรางความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ประเดนยทธศาสตรท 4. การปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ประเดนยทธศาสตรท 5. การสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทาง

เศรษฐกจและสงคม ประเดนยทธศาสตรท 6. การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

3.1.3 ยทธศาสตรประเทศ วสยทศน : “ประเทศไทยมขดความสามารถในการแขงขน คนไทยอยดกนด มความเสมอภาค และ

เปนธรรม” ประกอบดวย 4 ประเดนยทธศาสตร คอ

ประเดนยทธศาสตรท 1. การเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เพอหลดพนจากประเทศรายไดปานกลาง

ประเดนยทธศาสตรท 2. การลดความเหลอมลา ประเดนยทธศาสตรท 3. การเตบโตทเปนมตรตอสงแวดลอม ประเดนยทธศาสตรท 4. การสรางความสมดลและปรบระบบบรหารจดการภาครฐ

3.1.4 นโยบายรฐบาล พลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร 11 ดาน 1) การปกปองและเชดชสถาบนพระมหากษตรย 2) การรกษาความมนคงของรฐและการตางประเทศ 3) การลดความเหลอมลาของสงคม และการสรางโอกาสการเขาถงบรการของรฐ 4) การศกษาและเรยนร การทะนบารงศาสนา ศลปะและวฒนธรรม 5) การยกระดบคณภาพบรการดานสาธารณสข และสขภาพของประชาชน 6) การเพมศกยภาพทางเศรษฐกจของประเทศ 7) การสงเสรมบทบาทและการใชโอกาสในประชาคมอาเซยน 8) การพฒนาและสงเสรมการใชประโยชนจากวทยาศาสตร เทคโนโลยการวจยและพฒนา และ

นวตกรรม 9) การรกษาความมนคงของฐานทรพยากร และการสรางสมดลระหวางการอนรกษกบการใช

ประโยชนอยางยงยน 10) การสงเสรมการบรหารราชการแผนดนทมธรรมาภบาลและการปองกนปราบปรามการทจรต

และประพฤตมชอบในภาครฐ 11) การปรบปรงกฎหมายและกระบวนการยตธรรม

3.1.5 ยทธศาสตรหลกทคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) 9 ดาน 1. ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม 2. ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน 3. ยทธศาสตรสรางความเขมแขงภาคการเกษตร ความมนคงของอาหาร และพลงงาน

20  

4. ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน 5. ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและ

สงคม 6. ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน 7. ยทธศาสตรในการปรบปรง เปลยนแปลงโครงสรางการบรหารงานของรฐวสาหกจใหเกด

ประโยชนกบประชาชน ในการใชบรการอยางแทจรง 8. ยทธศาสตรในเรองการปรบปรงระบบโทรคมนาคม เทคโนโลยของชาตใหเกดความมนคงและ

ยงยนในอนาคตใหทดเทยมอาเซยน และประชาคมโลก 9. ยทธศาสตรในการปองกนและปราบปรามการทจรต คอรรปชนอยางยงยน

3.1.6 คานยมหลกของคนไทย 12 ประการ เพอสรางสรรคประเทศไทยใหเขมแขง 1. มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย 2. ซอสตย เสยสละ อดทน มอดมการณในสงทดงามเพอสวนรวม 3. กตญญตอพอแม ผปกครอง ครบาอาจารย 4. ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยนทงทางตรง และทางออม 5. รกษาวฒนธรรมประเพณไทยอนงดงาม 6. มศลธรรม รกษาความสตย หวงดตอผอน เผอแผและแบงปน 7. เขาใจเรยนรการเปนประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขทถกตอง 8. มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย ผนอยรจกการเคารพผใหญ 9. มสตรตว รคด รทา รปฏบตตามพระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

10. รจกดารงตนอยโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามพระราชดารสของ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รจกอดออมไวใชเมอยามจาเปน มไวพอกนพอใช ถาเหลอกแจกจายจาหนาย และพรอมทจะขยายกจการเมอมความพรอม เมอมภมคมกนทด

11. มความเขมแขงทงรางกาย และจตใจ ไมยอมแพตออานาจฝายตางๆ หรอกเลส มความละอายเกรงกลวตอบาปตามหลกของศาสนา

12. คานงถงผลประโยชนของสวนรวม และของชาตมากกวาผลประโยชนของตนเอง

3.1.7 ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดตามแผนพฒนาจงหวดมหาสารคาม (พ.ศ.2557 – 2560) ฉบบทบทวน

ประเดนยทธศาสตรท 1. ปรบโครงสรางการผลตดานการเกษตรใหเออตอการผลตสนคาเกษตรและอาหารคณภาพ

ประเดนยทธศาสตรท 2. สงเสรมการคา การลงทน และการทองเทยวเชงสรางสรรค และวฒนธรรม เปนมตรกบสงแวดลอม

ประเดนยทธศาสตรท 3. สงเสรมและพฒนาการจดการศกษาเพอยกระดบการเปนศนยกลางบรการทางการศกษาและวฒนธรรมของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

21  

ประเดนยทธศาสตรท 4. พฒนาคณภาพชวตของประชาชน สสงคมเอออาทรและสมานฉนท

3.1.8 นโยบายการใชผงเมองรวมในการพฒนาจงหวดมหาสารคาม ในการวางผงเมองรวมเมองมหาสารคาม มนโยบายและมาตรการเพอจดระบบการใช

ประโยชนทดนใหมประสทธภาพ สามารถรองรบและสอดคลองกบการขยายตวของชมชนในอนาคต สงเสรมและพฒนาเศรษฐกจและโครงขายบรการสาธารณะ โดยมสาระสาคญดงตอไปน

1. ใหชมชนเมองเปนศนยกลางการบรหาร การปกครอง การศกษา และการคมนาคมขนสงของจงหวดมหาสารคาม

2. สงเสรมการพฒนาดานทอยอาศย และพาณชยกรรม ใหสอดคลองกบการขยายตวของชมชนและระบบเศรษฐกจของภาคตะวนออกเฉยงเหนอทใชทรพยากรทองถน

3. พฒนาการบรการทางสงคม การสาธารณปโภคและสาธารณปการใหเพยงพอและไดมาตรฐาน

4. อนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

3.1.9 นโยบายนายกองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม (นายกองโท ดร.คมคาย อดรพมพ)

1. นโยบายดานการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 1.1 พฒนาและสงเสรมประสทธภาพทางการศกษา ให เปนไปอยางมประสทธภาพ

และไดมาตรฐาน 1.2 สงเสรมใหเดกและเยาวชนมคณธรรม จรยธรรม ยดมนในหลกศลธรรมทางศาสนา พฒนาเยาวชนเปนตนแบบ 1.3 สงเสรมการเ รยนรของเดกและเยาวชน เ พอยกระดบคณภาพทางการศกษา

โดยจดใหมการสงเสรมการเรยนร เชน อทยานการเรยนรมหาสารคาม (MK Park) ทองฟาจาลอง หองเรยนอจฉรยะและเตมเตมสอการเรยนการสอนและเทคโนโลยสมยใหมแกโรงเรยน

1.4 อนรกษและสบสานวฒนธรรมประเพณและภมปญญาทองถน เชน ประเพณสงกรานต ลอยกระทง บญเบกฟา ตลอดจนประเพณทองถนอนๆ เปนตน

1.5 จดสรรและสนบสนนทรพยากรทางการศกษาใหกบสถานศกษาเพอใหไดตามมาตรฐานการศกษาอยางตอเนอง สนบสนนสอการเรยนร รวมทงครภณฑทางการศกษาเพอพฒนาทกษะและศกยภาพทางการศกษา

1.6 จดสรร สงเสรม และสนบสนนเผยแพรความรตางๆ และขอมลขาวสารในทองถน ทงกจกรรมของภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาคมทองถน ใหประชาชนมโอกาสการเรยนรไดทวถงในทกรปแบบ 2. นโยบายดานเศรษฐกจ

2.1 สงเสรมสนบสนนการพฒนาดานเศรษฐกจตามแนวทางพระราชดารเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

22  

2.2 สงเสรมและสนบสนนกลมอาชพ กลมเกษตรกร กลมแมบาน ในการพฒนาทกษะ ในการประกอบอาชพตลอดจนหาชองทางการตลาด เพอใหเขมแขงและมรายไดเพมขน 2.3 สงเสรมและสนบสนนการผลตพชผลทางการเกษตรและการเลยงสตว ตลอดจนปจจยการผลต เชน บรการเครองมอขดบอนาขนาดเลก จดหารถขดเจาะนาบาดาลขนาดใหญ สรางถนนเพอเกษตรกรรมเพอขนผลผลตทางการเกษตร การปองกนและกาจดศตรพชตางๆ เปนตน 2.4 สงเสรมและพฒนาศกยภาพดานการเกษตรของเกษตรกรใหมความเขมแขง มทกษะและความรเพมมากขน

3. นโยบายดานสงคม 3.1 สงเสรมและสนบสนนการบรการดานสาธารณสขเพอยกระดบคณภาพใหกบประชาชน ตลอดจนใหความรความเขาใจแกประชาชนในการดแลรกษาสขภาพในดานตางๆ เชน โครงการแพทยเคลอนท โครงการเยยมบาน เปนตน 3.2 จดกจกรรมเกยวกบการสงเสรมสขภาพอนามย การปองกนและควบคมโรคตดตอ โรคระบาด สนบสนนวสด อปกรณและสอการเรยนรตางๆ ในการรกษาสขภาพอนามย ตลอดจนพฒนาศกยภาพของผนาชมชน และ อาสาสมครสาธารณสขหมบาน (อสม.) 3.3 สงเสรมและสนบสนนการปองกนและปราบปรามยาเสพตด แกไขปญหายาเสพตดรกษาความสงบเรยบรอยและความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน 3.4 สงเสรมสนบสนนวสดอปกรณกฬา เพอใชในการแขงขนกฬาและออกกาลงกาย ใหกบหนวยงานตางๆ ตลอดจนอดหนนสมาคมกฬาจงหวดมหาสารคามเพอสงเสรมสขภาพและพฒนากฬาของจงหวด 3.5 สงเสรมงานและสวสดการสงคมสงเคราะห พฒนาคณภาพชวต เดก สตร ผสงอาย ผพการและผดอยโอกาส 3.6 สงเสรมกจกรรมเกยวกบเดก สตร ผสงอาย ผพการและผดอยโอกาสเพอใหสามารถชวยเหลอตวเองได รวมทงใหชมชนและสงคมไดรบรและเขาใจเพมมากขน

4. นโยบายดานสงแวดลอมและการทองเทยว 4.1 สงเสรมและสนบสนนการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมความยงยน

4.2 บารงรกษาแมนา ลาคลอง แหลงนาตางๆ ไวใชในการอปโภค-บรโภคเพอนาไปใช การจดระบบนาดมสะอาด ตลอดจนเพอทาการเกษตร เปนแหลงนาเพราะเลยงสตวนาจดและเพอปองกนนาทวม นาเนาเสย จดกจกรรมและโครงการในการดแลรกษาแหลงนาตางๆ 4.3 ปรบปรงพนททมศกยภาพดานการทองเทยว ใหเปนแหลงทองเทยวทสามารถ สรางรายได สรางอาชพใหกบประชาชนในชมชน รวมทงเปนสถานทพกผอนหยอนใจใหกบประชาชน 4.4 สงเสรมสนบสนนและประสานความรวมมอระหวางหนวยงานของรฐ องคกรเอกชน ประชาคม ชมรมตางๆ ในการจดทาโครงการรกษาทรพยากรนา การพฒนาลมนา และทรพยากรธรรมชาตอนๆ

23  

5. นโยบายดานการบรการจดการทด 5.1 ปฏบตตามระเบยบกฎหมายทเกยวของและตามนโยบายของรฐบาลในการบรหารงาน ตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 5.2 พฒนาการบรหารจดการท ด ในองคกร สงเสรมการมสวนรวมของประชาชน ในการพฒนาทองถน และสงเสรมการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 5.3 ประสานการทางานรวมกบ ผนาชมชน ผนาทองถน กานน ผใหญบาน สมาชกสภาทองถน อาสาสมครตางๆ หนวยงานภาครฐ องคกรเอกชนทกภาคสวน ในการทางานเพอพฒนาทองถน 5.4 สงเสรมการกระจายอานาจเพอการปกครองทองถน สนบสนนการเผยแพรขอมล ขาวสารของทางราชการใหประชาชนรบรเพอความโปรงใสในการบรหารงาน

5.5 สงเสรมคณธรรม จรยธรรมในการพฒนาทองถน 5.6 สนบสนนใหบคลากร และสมาชกสภาองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม ใหมการศกษา ฝกอบรมเพอเพมประสทธภาพในการปฏบตงาน

6. นโยบายดานการบรการสาธารณะ 6.1 กอสรางและบารง รกษาทางบกและทางนาท เ ชอมตอระหวางองคกรปกครอง สวนทองถน 6.2 จดสรรงบประมาณใหมระบบบรรเทาสาธารณะภยเพอชวยเหลอประชาชนตามความเดอดรอนทประชาชนไดรบ โดยเปนไปตามขอบขายและอานาจหนาทตามทกฎหมายกาหนด 6.3 กอสราง ปรบปรง บารงรกษา ซอมแซม ถนน สะพาน การสาธารณปโภค ตามภารกจทไดรบการถายโอนจากกระทรวง กรม ตามทกฎหมายกาหนด เพอพฒนาทองถน

3.2 ปจจยและสถานการณการเปลยนแปลงทมผลตอการพฒนา 3.2.1 ประเดนปญหาและความตองการในทองถน

1. ประเดนการศกษาทองถน เปนจงหวดทยงมปญหาในดานการจดการศกษาในทองถน ทงนเนองจากมสถานศกษาในสงกดองคกรปกครองสวนทองถนเปนจานวนมาก (สงกดองคการบรหารสวนจงหวด 20 แหง) ทาใหมอตราสวนของบคลากรครตอจานวนนกเรยนไมเหมาะสมและเพยงพอ ทงยงขาดประสทธภาพในการบรหารจดการคณภาพการศกษาทองถนใหมความเชอมโยงและมความพรอม โดยเฉพาะการเตรยมการรองรบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน นอกจากนประชาชนในทองถนบางสวนยงไมสามารถเขาถงชองทางการบรการทางการศกษาหรอเขาถงแหลงเรยนรในทองถนไดอยางทวถง

2. ประเดนความยากจน จากสถตของจงหวด พบวายงมครวเรอนยากจน ดจากรายไดเฉลยตอคนตอปคอนขางนอย เนองจากประชาชนขาดรายได เพราะรายไดหลกสาคญของประชาชน คอ รายไดจากภาคเกษตรกรรมซงสาเหตมาจากปจจยหลายประการ เชน สภาพภมประเทศหรอปจจยการผลตไมเอออานวยตอการเกษตร สภาพดนเคม การบรหารจดการในระบบชลประทานยงไมครอบคลมพนทการเกษตร ปญหาตนทนการผลตคอนขางสง ราคาสนคาตกตา เปนตน

24  

3. ประเดนทางสงคม เปนจงหวดหนงท มผลกระทบจากการขยายตวของชมชน โดยเฉพาะบรเวณใกลกบสถานศกษา(มหาวทยาลย) เนองจากมสถานประกอบการ เชน หอพก รานอนเตอรเนต รานคาราโอเกะ รานเกมส เกดขนเปนจานวนมาก เปนปจจยทเออตอการเกดปญหาหลายดาน เชน ปญหาอาชญกรรม การพนน การมวสม การแพรระบาดของยาเสพตด และอาจสงผลกระทบตอดานอน ๆ เชน ดานคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรมทดงามของทองถน ทาใหสงคม ชมชนขาดความเขมแขง นอกจากนยงมปญหาบางเลกนอยเกยวกบการจดบรการและการเขาถงการบรการสาธารณะจากหนวยงานภาครฐใหแกผดอยโอกาสทางสงคม เชน ผสงอายหรอคนพการ ยงไดรบการบรการไมทวถงและเปนธรรม

4. ประเดนดานแรงงาน พบวาสวนใหญเปนแรงงานทไรฝมอตามมาตรฐานของกรมแรงงาน ปญหาแรงงานอพยพ มกเกดในชวงหลงฤดเกบเกยว โดยจะมการเคลอนยายแรงงานหรออพยพแรงงานเพอเดนทางเขาไปทางานในกรงเทพฯหรอตางจงหวด ซงจะมทงในภาคเกษตรกรรม ภาคอตสาหกรรม ภาคการประมง และปจจบนเรมประสบปญหาแรงงานตางดาว(แรงงานแฝง)

5. ประเดนดานโครงสรางพนฐานและคมนาคมขนสง จงหวดมหาสารคาม เปนจงหวดทยงขาดการผสมผสานในการตดตอคาขายหรอตอบสนองความตองการของประชาชน กลาวคอ ขาดความพรอมในระบบขนสงหรอโลจสตกส รวมถงขาดการจดทาโครงขายเชอมโยงถนนและแหลงนาในทองถนใหมความครบถวนสมบรณ ซงนาจะเปนปจจยสาคญทสงผลกระทบตอการยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในทองถน การตดตอคาขายในภาคธรกจ กระบวนการผลตในภาคการเกษตร ตลอดจนการเชอมโยงกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทกาลงจะเกดขน

6. ประเดนดานทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรม จงหวดมหาสารคาม จะประสบปญหาเกยวกบดนเปนอยางยง โดยเฉพาะปญหาคณภาพดนตาและการแพรกระจายของดนเคม สงผลเสยตอพนทการเกษตร นอกจากนยงมปญหาสงแวดลอมทขาดการบรหารจดการอยางเปนระบบ เชน สถานททงขยะ การกาจดขยะหรอสถานทบาบดขยะ การทงของเสยจากโรงงานอตสาหกรรม บานเรอน ชมชน เปนตน

7. ประเดนความรนแรงของภยพบตทางธรรมชาต จงหวดมหาสารคาม มกจะประสบปญหาอทกภยเปนประจาทกป ทงในเขตเมองและพนทเกษตรกรรม โดยเฉพาะพนทใกลบรเวณลมนาช และปญหาภยแลง ซงทาใหประชาชนไดรบความเดอดรอนทงในดานนาสาหรบอปโภค บรโภค รวมถงผลผลตทางการเกษตร สวนใหญมกเกดในเขตพนททไมมแหลงเกบกกนาหรอแมนาไหลผาน นอกจากนยงปจจบนยงมปญหาเกยวกบวาตภยในบางพนทเพมขนอกดวย

8. ประเดนการทางานขององคกรปกครองสวนทองถน การขาดความนาเชอถอและเปนทยอมรบจากประชาชนทมตอองคกร และขาดการบรณาการระหวางองคกรปกครองสวนทองถนและหนวยงานอน เพอการทางานใหเกดประสทธภาพสงสดตอการพฒนาในภาพรวมของจงหวด

3.2.2 การวเคราะหผงเมองรวมเมองมหาสารคาม ผลการวเคราะหแนวทางการใชประโยชนทดนในอนาคตของผงเมองรวมเมองมหาสารคาม

เพอนาไปพฒนาไดถกแบงออกเปน 9 ประเภท ดงน 1. ทดนประเภททอยอาศยหนาแนนนอย 2. ทดนประเภททอยอาศยหนาแนนปานกลาง

25  

3. ทดนประเภทพาณชยกรรมและทอยอาศยหนาแนนมาก 4. ทดนประเภทอตสาหกรรมเฉพาะกจ 5. ทดนประเภทชนบทและเกษตรกรรม 6. ทดนประเภททโลงเพอนนทนาการและการรกษาคณภาพสงแวดลอม 7. ทดนประเภทสถาบนการศกษา 8. ทดนประเภทสถาบนศาสนา 9. ทดนประเภทสถาบนราชการ การสาธารณปโภคและสาธารณปการ

3.2.3 การวเคราะหศกยภาพเพอประเมนสภาพการพฒนาในปจจบน จากการวเคราะหสภาพแวดลอมและขอมลศกยภาพของจงหวดมหาสารคาม รวมถงภารกจ

บทบาทและอานาจหนาทขององคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม โดยใชเทคนค SWOT วเคราะห จดแขง จดออน โอกาส และปญหาอปสรรค จงสรปผลการประเมนสภาพการพฒนาของจงหวดมหาสารคาม และองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม ในปจจบน ไดดงน

จดแขง (Strengths : S) - จงหวดมหาสารคาม มแหลงเรยนรมากมาย หลากหลายสาขาอาชพ เมอเทยบกบจงหวด

อนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สามารถสรางองคความร เพอนาไปสการพฒนาในดานตาง ๆได - จงหวดมหาสารคาม มปรมาณผลผลตพชเศรษฐกจ(ขาว มนสาปะหลง ออย ยางพารา)

จานวนมาก เพยงพอตอการสงออกและใชพฒนาเปนพลงงานทดแทนของประเทศได - จงหวดมหาสารคาม มโบราณสถานทสาคญทอายเกาแกนบพนป คอ พระบรมธาตนาดน

พระพทธมงเมอง พระพทธรปยนมงคล กสนตรตน นอกจากนยงมผลตภณฑและวฒนธรรมประเพณทโดดเดน คอ เสอกกบานแพง งานประเพณออนซอนกลองยาว และงานบญพาขางลงหรอบญเลยงอาหารลง ทสามารถดงดดนกทองเทยวและสรางรายไดใหแกประชาชนในทองถน

- องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม นบเปนองคกรปกครองสวนทองถน ทมขนาดใหญทสดในจงหวด โดยสามารถกาหนดทศทางการพฒนาทองถนใหสอดคลองกบปญหาความตองการของประชาชนในทองถนไดอยางมเอกภาพ

- องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม มจานวนสถานศกษาและบคลากรทางการศกษา ทมากเพยงพอ โดยสามารถบรหารจดการการศกษาทองถนเองได

- องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม มบคลากรจานวนมาก พรอมมเครองมอ เครองจกรทมสมรรถนะสงและมประสทธภาพ สามารถสนบสนนชวยเหลอและใหบรการประชาชนในทองถน

จดออน (Weaknesses : W) - จงหวดมหาสารคาม ยงขาดการนาองคความรไปพฒนาหรอใชประโยชนอยางจรงจง - จงหวดมหาสารคาม ยงขาดประสทธภาพในการบรหารจดการอยางองครวมหรออยางเปน

ระบบ ตลอดจนขาดการประสานความรวมมอระหวางภาคประชาชนกบหนวยงานของรฐ

26  

- บคลากรขององคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม บางสวนยงขาดทกษะและประสบการณในการปฏบตงาน โดยเฉพาะงานทใชเทคนคเฉพาะ เชน ระบบสอสารเทคโนโลยสมยใหม เปนตน

- องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม มพนทรบผดชอบในการแกไขปญหาและตอบสนองความตองการของประชาชนทงเขตจงหวด ไมสอดคลองกบงบประมาณทมอยอยางจากด ทาใหเกดการกระจายตวของงบประมาณ ไมสามารถดาเนนโครงการ/กจกรรมขนาดใหญทจาเปนตองใชงบประมาณจานวนมากได

โอกาส (Opportunities : O) - นโยบายสงเสรมและปฏรปการศกษาภาครฐโดยรวมทสงผลตอการจดการศกษาทองถน - นโยบายปฏรประบบราชการ ทถายโอนภารกจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนเพมขน - นโยบายและประกาศของ คณะรกษาความสงบแหงชาต(คสช.) ในปจจบน ทเออตอการ

ดาเนนการพฒนาภายใตขอจากดทางกฎหมาย - นโยบายการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน สงผลใหทกภาคสวนเกดการขบเคลอนการ

พฒนาในทก ๆ ดาน - นโยบายภาครฐในการบรหารจดการนาอยางเปนระบบ และพฒนาความเชอมโยงระบบ

ขนสงในภาพรวมของประเทศ สงผลตอการจดระบบบรการสาธารณะและโครงสรางพนฐานในทองถน

ภยคกคาม/ปญหาอปสรรค (Threats : T) - ปญหาภยพบตทางธรรมชาตทเกดขนเปนประจาทกปและทวความรนแรงขนเรอย ๆ - ปญหาการเกดโรคระบาดหรอโรคตดตอรายแรง ทเกดจากการพฒนาสายพนธ ในคน พช

และสตว - ปญหาการปรบเปลยนพฤตกรรมและวฒนธรรมของสงคมไทย โดยลอกเลยนแบบจาก

ตางประเทศ - ปญหาการทางานขององคกรปกครองสวนทองถนในปจจบน ภายใตระเบยบ กฎหมาย

ขาดแนวทางปฏบตทชดเจน ไมสอดคลองกบเจตนารมณของการกระจายอานาจ ทงสมเสยงตอการกระทาผดหรอละเมดของเจาหนาท รวมถงการจดสรรงบประมาณไมสอดคลองกบภารกจทถายโอน

3.2.4 ประเดนความตองการในอนาคต 1. พฒนาคณภาพทางการศกษาและการเรยนรทงในระบบและการศกษาทางเลอก 2. พฒนาศกยภาพและประสทธภาพในการใหบรการสาธารณะ 3. พฒนาปรบปรงโครงสรางพนฐานดานคมนาคมขนสงและแหลงนาสาธารณะ 4. ยกระดบคณภาพชวต และลดความเหลอมลาทางสงคม 5. สรางเครอขายและประสานความรวมมอระหวางภาคสวน 6. พฒนาศกยภาพและประสทธภาพในการบรหารจดการทองถน

38  

4.3 หนวยงานรบผดชอบหล ก ลาดบ ยทธศาสตร หนวยงานรบผดชอบหลก

1 สรางความรอบรและความสขอยางรอบดาน ทกกองราชการ 2 เสรมสรางความเขมแขงและพฒนาทองถนอยางยงยน ทกกองราชการ 3 การบรหารจดการทองถน ทกกองราชการ

4.4 ความเชอมโยงในภาพรวม

ยทธศาสตรจงหวด ยทธศาสตร อปท. ยทธศาสตรของ อบจ. ยทธศาสตรท 1.ปรบโครงสรางการผลตดานการเกษตรใหเออตอการผลตสนคาเกษตรและอาหารคณภาพ

ยทธศาสตรท 1.การจดการศกษาและสรางสงคมแหงการเรยนร

ยทธศาสตรท 1.สรางความรอบรและความสขอยางรอบดาน

ยทธศาสตรท 2.สงเสรมการคา การลงทน และการทองเทยวเชงสรางสรรค และวฒนธรรม เปนมตรกบสงแวดลอม

ยทธศาสตรท 2.การสรางความเขมแขงของสงคมและชมชนทองถน

ยทธศาสตรท 2.เสรมสรางความเขมแขงและพฒนาทองถนอยางยงยน

ยทธศาสตรท 3.สงเสรมและพฒนาการจดการศกษาเพอยกระดบการเปนศนยกลางบรการทางการศกษาและวฒนธรรมของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ยทธศาสตรท 3.การพฒนาโครงสรางการผลตและสรางความมนคงทางเศรษฐกจในทองถน

ยทธศาสตรท 3. การบรหารจดการทองถน

ยทธศาสตรท 4. พฒนาคณภาพชวตของประชาชน สสงคมเอออาทรและสมานฉนท

ยทธศาสตรท 4.การพฒนาและเสรมสรางประสทธภาพขององคกร

31  

แบบ ยท.03

บทท 4 รายละเอยดแผนยทธศาสตรการพฒนา

องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม (พ.ศ.2560 – 2563)

4.1 วสยทศน ประเดนยทธศาสตร แนวทางการพฒนา และตวชวด

วสยทศน ประชาชนมความรอบรและความสขอยางรอบดาน ทองถนเขมแขงอยางยงยน ” “

ประเดนยทธศาสตรท 1 : สรางความรอบรและความสขอยางรอบดาน พนธกจทสอดคลองวสยทศน :

1. จดการศกษาทองถน บารงศาสนา โบราณสถาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2. สงเสรมการทองเทยว การกฬา ศลปวฒนธรรม จารตประเพณ และภมปญญาทองถน

เปาประสงคท 1 การศกษาทองถนมคณภาพ ประชาชนเปนคนดมความรรอบดาน เปาประสงคท 2 ประชาชนในทองถนมความสงบสขและรกใครปรองดองสมานฉนท

เปาประสงค ตวชวดระดบเปาประสงค 1. การศกษาทองถนมคณภาพ ประชาชนเปนคนดมความรรอบดาน

- รอยละของผลการประเมนผลสมฤทธทางการศกษาของสถานศกษาในสงกดองคการบรหารสวนจงหวด

2 . ประชาชนในทองถนมความสงบสขและรกใครปรองดองสมานฉนท

- จานวนโครงการ/กจกรรมในการสงเสรมวฒนธรรม ประเพณทสาคญของทองถน

แนวทางการพฒนา : 1. จดการศกษา บารงศาสนา ศลปะ วฒนธรรม โบราณสถาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2. สงเสรมการทองเทยว การกฬา จารตประเพณและภมปญญาทองถน

แนวทางการพฒนา และ ตวชวดระดบแนวทางการพฒนา

แนวทางการพฒนา ตวชวดระดบแนวทางการพฒนา 1 . - จ ด ก า ร ศ กษ า บ า ร ง ศ า สน า ศ ล ป ะ ว ฒนธ ร รม โบราณสถาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

จานวนโครงการ/กจกรรมในการจดการศกษา/สงเสรมศาสนา/ศลปวฒนธรรม/โบราณสถาน/จดการสงแวดลอม

2. - สงเสรมการทองเทยว การกฬา จารตประเพณและภมปญญาทองถน

จานวนโครงการ/กจกรรมทางการทองเทยว/จดการแขงขนกฬา/กรฑา/สงเสรมประเพณและภมปญญาทองถน

32  

ความเชอมโยงยทธศาสตร

ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดมหาสารคาม (พ.ศ.2557 – 2560) ฉบบทบทวน : - สงเสรมและพฒนาการจดการศกษาเพอยกระดบสการเปนศนยกลางบรการทางการศกษาและ

วฒนธรรมของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ยทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดมหาสารคาม (พ.ศ.2560 –

2563) : - การจดการศกษาและสรางสงคมแหงการเรยนร

หนวยรบผดชอบหลก : กองการศกษา ศาสนาและวฒนธรรม หนวยสนบสนน : กองแผนและงบประมาณ/สานกปลดองคการบรหารสวนจงหวด/กองสงเสรมคณภาพชวต/กองชาง/กองกจการสภาฯ/กองการเจาหนาท/กองคลง

ประเดนยทธศาสตรท 2 : เสรมสรางความเขมแขงและพฒนาทองถนอยางยงยน พนธกจทสอดคลองวสยทศน :

1. พฒนาคณภาพชวต สงเสรมอาชพ และใหการสงคมสงเคราะห 2. สงเสรมพฒนาสงคม ชมชน และจดการดานสาธารณสขของทองถน

เปาประสงคในการพฒนาตามพนธกจ : 1. ประชาชนในทองถนมคณภาพชวตดขนอยางทวถงและเปนธรรม 2. สงคม ชมชนในทองถนมความเขมแขง

เปาประสงค ตวชวดระดบเปาประสงค 1. ประชาชนในทองถนมคณภาพชวตดขนอยางทวถงและเปนธรรม

- รอยละของผลการดาเนนงานประจาปงบประมาณเปรยบเทยบแผนพฒนาสามปขององคการบรหารสวนจงหวด

2. สงคม ชมชนในทองถนมความเขมแขง - จานวนโครงการ/กจกรรมในการจดระบบบรการสาธารณะ / พฒนาปรบปรง ถนน แหลงนาสาธารณปโภค

แนวทางการพฒนา : 1. พฒนาคณภาพชวต สงเสรมอาชพ ใหการสงคมสงเคราะห และจดการสาธารณสข 2. พฒนาปรบปรงโครงสรางพนฐาน การคมนาคมขนสง แหลงนาสาธารณะ และปองกนบรรเทา

สาธารณภย

33  

แนวทางการพฒนา และ ตวชวดระดบแนวทางการพฒนา แนวทางการพฒนา ตวชวดระดบแนวทางการพฒนา

1.พฒนาคณภาพชวต สงเสรมอาชพ ใหการสงคมสงเคราะห และจดการสาธารณสข

- จานวนโครงการ/กจกรรมในการพฒนาคณภาพชวต/สงเสรมอาชพ/ใหการสงคมสงเคราะห/จดการสาธารณสข

2. พฒนาปรบปรงโครงสรางพนฐาน การคมนาคมขนสง แหลงนาสาธารณะ และปองกนบรรเทาสาธารณภย

- จานวนโครงการ/กจกรรมในการพฒนาปรบปรงโครงสรางพนฐาน/แหลงนาสาธารณะ/คมนาคมขนสง/ปองกนบรรเทาสาธารณภย

ความเชอมโยงยทธศาสตร

ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดมหาสารคาม (พ.ศ.2557 – 2560) ฉบบทบทวน : - สงเสรมการคา การลงทนและการทองเทยวเชงสรางสรรคและวฒนธรรม เปนมตรกบสงแวดลอม - พฒนาคณภาพชวตของประชาชน สสงคมเอออาทรสมานฉนท

ยทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดมหาสารคาม (พ.ศ.2560 – 2563) :

- การสรางความเขมแขงของสงคมและชมชนในทองถน - การพฒนาโครงสรางการผลตและสรางความมนคงทางเศรษฐกจในทองถน

หนวยรบผดชอบหลก : กองสงเสรมคณภาพชวต และ กองชาง หนวยสนบสนน : กองแผนและงบประมาณ/สานกปลดองคการบรหารสวนจงหวด/กองการศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ประเดนยทธศาสตรท 3 : การบรหารจดการทองถน

พนธกจทสอดคลองวสยทศน : 1. จดระบบบรการสาธารณะ พฒนาโครงสรางพนฐาน การคมนาคมขนสง แหลงนาสาธารณะ

และปองกนบรรเทาสาธารณภย 2. สนบสนนความรวมมอและบรการประชาชน หนวยงาน องคกรในการพฒนาทองถน

เปาประสงคในการพฒนาตามพนธกจ : 1. ทองถนสามารถใหบรการสาธารณะไดอยางมประสทธภาพ 2. ทองถนสามารถบรหารจดการตนเองได

เปาประสงค ตวชวดระดบเปาประสงค 1 . ทองถนสามารถใหบรการสาธารณะไดอย างมประสทธภาพ

- รอยของผลการประเมนมาตรฐานการปฏบตราชการขององคการบรหารสวนจงหวด

2. ทองถนสามารถบรหารจดการตนเองได - จานวนโครงการ/กจกรรมในการสนบสนน ชวยเหลอ รวมมอในการบรหารจดการและพฒนาทองถน

34  

แนวทางการพฒนา : 1. พฒนาปรบปรงประสทธภาพของบคลากรและองคกร 2. สนบสนนและประสานความรวมมอในการพฒนาทองถน แนวทางการพฒนา และ ตวชวดระดบแนวทางการพฒนา

แนวทางการพฒนา ตวชวดระดบแนวทางการพฒนา 1.พฒนาปรบปรงประสทธภาพของบคลากรและองคกร

- จานวนโครงการ/กจกรรมในการพฒนาบคลากร/พฒนาองคกร

2. สนบสนนและประสานความรวมมอในการพฒนาทองถน

- จานวนโครงการ/กจกรรมในการสนบสนนหนวยงาน องคกรอนในการพฒนาทองถน

ความเชอมโยงยทธศาสตร ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดมหาสารคาม (พ.ศ.2557 – 2560) ฉบบทบทวน : - พฒนาคณภาพชวตของประชาชน สสงคมเอออาทรสมานฉนท

ยทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดมหาสารคาม (พ.ศ.2559 – 2561) :

- การพฒนาและเสรมสรางประสทธภาพองคกร

หนวยรบผดชอบหลก : กองแผนและงบประมาณ/สานกปลดองคการบรหารสวนจงหวด หนวยสนบสนน : กองสงเสรมคณภาพชวต/กองการศกษา ศาสนาและวฒนธรรม/กองชาง/กอคลง/กองการเจาหนาท

35  

4.3 หนวยงานรบผดชอบหล ก ลาดบ ยทธศาสตร หนวยงานรบผดชอบหลก

1 สรางความรอบรและความสขอยางรอบดาน ทกกองราชการ 2 เสรมสรางความเขมแขงและพฒนาทองถนอยางยงยน ทกกองราชการ 3 การบรหารจดการทองถน ทกกองราชการ

4.4 ความเชอมโยงในภาพรวม

ยทธศาสตรจงหวด ยทธศาสตร อปท. ยทธศาสตรของ อบจ. ยทธศาสตรท 1.ปรบโครงสรางการผลตดานการเกษตรใหเออตอการผลตสนคาเกษตรและอาหารคณภาพ

ยทธศาสตรท 1.การจดการศกษาและสรางสงคมแหงการเรยนร

ยทธศาสตรท 1.สรางความรอบรและความสขอยางรอบดาน

ยทธศาสตรท 2.สงเสรมการคา การลงทน และการทองเทยวเชงสรางสรรค และวฒนธรรม เปนมตรกบสงแวดลอม

ยทธศาสตรท 2.การสรางความเขมแขงของสงคมและชมชนทองถน

ยทธศาสตรท 2.เสรมสรางความเขมแขงและพฒนาทองถนอยางยงยน

ยทธศาสตรท 3.สงเสรมและพฒนาการจดการศกษาเพอยกระดบการเปนศนยกลางบรการทางการศกษาและวฒนธรรมของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ยทธศาสตรท 3.การพฒนาโครงสรางการผลตและสรางความมนคงทางเศรษฐกจในทองถน

ยทธศาสตรท 3. การบรหารจดการทองถน

ยทธศาสตรท 4. พฒนาคณภาพชวตของประชาชน สสงคมเอออาทรและสมานฉนท

ยทธศาสตรท 4.การพฒนาและเสรมสรางประสทธภาพขององคกร

39  

บทท 5 การตดตามและประเมนผลยทธศาสตร

5.1 กรอบและแนวทางในการตดตามและประเมนผล 5.1.1 กรอบแนวคดในการตดตามและประเมนผล

การวางระบบตดตามและประเมนผลแผนพฒนาองคกรปกครองสวนทองถน มฐานคดทวาระบบตดตามและประเมนผลไมอาจแยกตวเองออกจากระบบการบรหารแผนทงหมด ดงนน ระบบอน ๆ ทเกดขนกอนหนาทแผนพฒนาจะดาเนนการจงเปนเหมอนบรบททยอมจะสงผลตอการบรหารแผน และจะสงผลตอการตดตามและประเมนผลดวย ดงนน ระบบตดตามและประเมนผลฯ จงมกรอบแนวคดตามแผนภาพ ดงน

จากกรอบแนวคดการวางระบบการตดตามและประเมนผลทแสดงจดเรมตนของระบบการตดตามวา

เรมจากการไดรบทรพยากรไปเพอดาเนนงาน โดยจะมงเนนการตดตามการใชทรพยากรเมอเทยบกบเวลา (Input monitoring) และการตดตามความกาวหนาของผลการดาเนนงานเมอเทยบกบเปาหมายทกาหนดไว (Performance monitoring) การวางระบบตดตามในทนจงเปนการสรางระบบเพอทจะนาไปสการปรบปรงแกไขในเชงการบรหารแผน เพอใหงานดาเนนตอไปจนจบตามเวลา และยงจะมระบบประเมนผลมาประเมนวาเมอผลทเกดขนทงในสวนของผลผลต (Output) และผลลพธ(Outcome) วาเปนไปตามทตงเปาหมายหรอเปนไปตามวตถประสงคทกาหนดไวลวงหนาเพยงใด อยางไรกด ระบบตดตามและประเมนผลจะไดรบผลกระทบจากการจดทาแผนปฏบตการนนคอ ถาไดแผนปฏบตทสอดคลองและเออตอการตดตามและประเมนผลกจะทาใหระบบตดตามและประเมนผลทาหนาทของระบบไปได หากแตแผนไมเออตอการตดตาม เชน ขาดความชดเจน หรอมการปรบกจกรรมโดยไมไดยดแผนปฏบตการ ฯลฯ กอาจทาใหระบบตดตามและประเมนผลโดยรวมดงกลาวมปญหาได

ระบบการจดทาแผน

ปจจยนาเขา(Input) แผนปฏบตการ งบประมาณ บคลากร ทรพยากรอน

กระบวนการ(Process) - การใชทรพยากร - การดาเนนการตามแผน - การบรหารแผน

ระบบงบประมาณ

ผลผลต (Output) - ความสาเรจของการดาเนนงานตามแผนในเชงรปธรรม

ระบบสงคม/ทองถน ระบบการเมอง ระบบวฒนธรรม

ผลลพธ (Outcome) - ความเสรจของการดาเนนงานเ ม อ เ ป ร ย บ เ ท ย บ ก บวตถประสงค/เปาหมาย

ระบบตดตาม (Monitoring) - Input monitoring - Performance monitoring

ระบบประเมนผล (Evaluation) - ความสาเรจตามวตถประสงค/เปาหมายของแผน - การเปลยนแปลงของทองถนในภาพรวม

- - - -

40  

5.1.2 แนวทางในการตดตามประเมนผลแผนพฒนาทองถน องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม ไดกาหนดขนตอนในการตดตามและประเมนผลยทธศาสตร

การพฒนา ไวดงน 1) กาหนดแนวทาง วธการในการตดตามและประเมนผลแผนยทธศาสตรการพฒนา (พ.ศ.2560

– 2563) 2) ดาเนนการตดตามและประเมนผลแผนยทธศาสตรการพฒนา (พ.ศ.2560 – 2563) 3) รายงานผลและเสนอความเหนซงไดจากการตดตามและประเมนผลแผนยทธศาสตรการ

พฒนา (พ.ศ.2560 – 2563) ตอสภาองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม นายกองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม คณะกรรมการพฒนาองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม และประกาศผลการตดตามและประเมนผลแผนยทธศาสตรการพฒนา (พ.ศ.2560 – 2563) ใหประชาชนในทองถนทราบโดยทวกน อยางนอยปละหนงครงภายในเดอนธนวาคมของทกป ทงน ใหตดประกาศโดยเปดเผยไมนอยกวาสามสบวน

4) แตงตงคณะอนกรรมการหรอคณะทางานเพอชวยปฏบตตามทเหนสมควร

5.2 ระเบยบ วธการในการตดตามและประเมนผล องคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม จะตดตามและประเมนผลยทธศาสตรการพฒนาตามแผนยทธศาสตรการพฒนา (พ.ศ.2560 – 2563) ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดทาแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2548 หมวด 6 ขอ 28 และ ขอ 29 โดยจะทาการตดตามประเมนผลแผนงานและโครงการ ในแตละประเดนยทธศาสตรการพฒนาและกาหนดไวในแผนพฒนาสามป รวมถงโครงการ/กจกรรมทนาไปปฏบตไดจรงในแตละปงบประมาณ ตามขอบญญต เรอง งบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ พ.ศ.2560 ทไดผานการพจารณาจากสภาองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม และประกาศใชแลว โดยจะดเปรยบเทยบวา ในแตละปงบประมาณ มโครงการ/กจกรรม ใดบางทนาไปดาเนนการตามขอบญญต เรอง งบประมาณรายจายประจาป ในแตละประเดนยทธศาสตรมโครงการ/กจกรรม จานวนเทาใด เปนรอยละเทาใด ทงจานวนโครงการและงบประมาณ หลงจากนนจะมการออกตดตามยงสถานทจรงในการดาเนนการตามโครงการ/กจกรรม แลวสรปผลรายงานผลการปฏบตตอนายกองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม เพอรายงานตอสภาองคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคามตอไป

5.3 กาหนดเครองมอทใชในการตดตามและประเมนผล การกาหนดเครองมอทใชในการตดตามและประเมนผล ไดกาหนดเปนแบบสารวจ ไดแก

5.3.1 แบบสารวจประเมนความพงพอใจตอผลการดาเนนงานขององคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม ในแตละประเดนยทธศาสตร ซงในคาถามจะประกอบดวย 2 สวน (ตามเอกสารตวอยาง ) ดงน

สวนท 1 ขอมลทวไป ประกอบดวย เพศ อาย การศกษา อาชพหลก สวนท 2 แบบประเมนเกยวกบความพงพอใจตอผลการดาเนนงานขององคการบรหารสวน

จงหวด ตามประเดนยทธศาสตร โดยประมาณคา 3 ระดบ คอ พอในมาก พอใจ และ ไมพอใจ สวนท 3 ขอเสนอแนะ

41  

5.3.2 แบบสารวจประเมนความพงพอใจตอผลการดาเนนงานขององคการบรหารสวนจงหวดมหาสารคาม ในแตละโครงการ/กจกรรม ซงในคาถามจะประกอบดวย 3 สวน (ตามเอกสารตวอยาง ) ดงน

สวนท 1 ขอมลทวไป ประกอบดวย เพศ อาย การศกษา อาชพ รายได สวนท 2 แบบประเมนเกยวกบความพงพอใจตอการดาเนนงานตามโครงการ/กจกรรมของ

องคการบรหารสวนจงหวด โดยประมาณคา 5 ระดบ คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย และ ควรปรบปรง สวนท 3 ขอเสนอแนะ

5.3.3 การเกบรวบรวมขอมล โดยวธแจกแบบสารวจ 5.3.4 การวเคราะหและประมวลผล เมอไดรบแบบสารวจคน ไดดาเนนการ ดงน 1. ตรวจสอบความสมบรณของแบบสารวจทไดรบคนมา 2. วเคราะหขอมลดวยเครองไมโครคอมพวเตอร โปรแกรมสาเรจรป SPSS for windows

5.3.5 สถตทใชในการแปรผลขอมล สถตพนฐาน ไดแก - รอยละ (Percentage)

- คาเฉลย (Mean) - คาความถ (Frequency)