บทที่ 12 ภาพเขียนแบบเพ ื่อใช...

บทท 12

ภาพเขยนแบบเพอใชงาน

บทนจะเปนเรองของภาพเขยนแบบเพอใชงาน (working drawing) ซงรายละเอยดของ

หวขอทจะกลาวถงในบทนประกอบไปดวยภาพเขยนแบบของวตถโดยละเอยด (detail drawing)

ภาพเขยนแบบการประกอบ (assembly drawing) ชนดของภาพเขยนแบบการประกอบ เปนตน และท

กลาววาเปนบททเกยวกบภาพเขยนแบบเพอใชงานนน มความหมายวาแบบทเขยนนนจะตองพรอมสง

เขาสกระบวนการผลตเพอสรางผลตภณฑชนนน ๆ นนเอง ดงนนแบบทเขยนตองมการใสรายละเอยด

และขอมลเพมเตมลงไปใหครบถวน ไมใชการเขยนแบบภาพออโธกราฟกพรอมลงขนาดแบบธรรมดาท

ไดกลาวไปแลวในบทกอน ๆ เทานน

12.1 บทนา

ภาพเขยนแบบเพอใชงาน (working drawing) นนกคอชดของภาพเขยนแบบทจะใชใน

กระบวนการผลต ซงประกอบไปดวยภาพเขยนแบบโดยละเอยด (detail drawing) และภาพเขยนแบบ

การประกอบ (assembly drawing) ยกตวอยางเชน ถาเราตองการผลตปากกาลกลนหนงดาม สงทตอง

ผลตขนมาเพอสรางปากกาหนงดามนนจะประกอบไปดวยชนสวนดงแสดงในรปท 12.1 ดงน

1. ตวดามปากกา

2. ไสปากกา

3. ฝาปดหวปากกา

4. ปลอกปากกา

ซงภาพเขยนแบบทตองการสาหรบการผลตกคอ ภาพออโธกราฟกของชนสวนแตละชนทแสดงขางตน

พรอมการบอกขนาด และขอมลอน ๆ สาหรบการผลตทจะไดกลาวถงตอไป ภาพเขยนเหลานเองทเรา

เรยกวาภาพเขยนแบบโดยละเอยด และถาสมมตวาเราเขยนแบบชนสวนขางตนหนงชนบนกระดาษหนง

Niphon Wansophark 12 August 2007 (Mother’s day) Version 0.5

326 Fundamental of Engineering Drawing

แผน เรากจะมแบบโดยละเอยดทงหมด 4 แผน จากนนเพอใหการประกอบชนสวนเหลานสมบรณ

ครบถวนออกมาเปนปากกาหนงดานตามทตองการ เราจะตองมภาพของการเขยนแบบการประกอบ ซง

จะชวยใหผอานแบบเขาใจลาดบการประกอบ เหนรปรางของผลตภณฑหลงประกอบเสรจสนแลว หรอ

เหนขนาดสดทายของผลตภณฑ เปนตน ภาพเขยนแบบการประกอบนจะมอยางนอยอก 1 แผน ดงนน

ภาพเขยนแบบเพอใชงาน หรอเพอการผลตปากกาดามนกจะมทงหมด 5 แผนนนเอง ถงตอนนผอานคง

จะพอเขาใจถงความหมายของภาพเขยนแบบเพอใชงาน (working drawing) ภาพเขยนแบบโดยละเอยด

(detail drawing) และภาพเขยนแบบการประกอบ (assembly drawing) ไดดยงขน

12.2 ภาพเขยนแบบโดยละเอยด (detail drawing)

ขอมลทตองใสลงไปในภาพเขยนแบบโดยละเอยดประกอบไปดวย

1. ขอมลทวไป (general information) ขอมลเหลานจะปรากฎอยใน title block ซง

ไดแก

- ชอบรษท (name of company)

- ชอของชนสวนทวาด (part’s name)

- หมายเลขของงานเขยนแบบนน ๆ (drawing sheet number)

- ชอของผวาด และผตรวจแบบ (name of drafter, checker)

- วนท ๆ เกยวของกบกจกรรมททา เชนวนทเขยนแบบ วนทตรวจแบบ หรอวนททา

การแกไขแบบ เปนตน (relevant dates of action)

- ตารางแสดงขอมลการแกไขแบบ (revision table)

- หนวยทใชในการเขยนแบบ (unit) เชน มลลเมตร หรอนว

- สเกลทใชในการเขยนแบบ (scale)

- สญลกษณแสดงเทคนคการฉายภาพ (method of projection)

รปท 12.1 สวนประกอบของปากกา

ไสปากกา

ดามปากกา ฝาปดหวปากกา ปลอกปากกา

Niphon Wansophark 12 August 2007 (La Fête des mères) Version 0.5

327 Working Drawing

2. ขอมลเกยวกบตวชนสวน (part’s information) ขอมลสวนนจะประกอบไปดวย

ขอมลรปรางของวตถ ขอมลเกยวกบขนาดของวตถ และขอมลจาเพาะของวตถ ซงม

รายละเอยดดงน

- ขอมลรปรางของวตถ ขอมลสวนนจะใชเทคนคการเขยนภาพแบบออโธกราฟก

หรอการเขยนภาพพคทอเรยล เพอสอสารใหผอานแบบเขาใจถงรปรางของวตถ

- ขอมลเกยวกบขนาด เราจะใชเทคนคการบอกขนาดของวตถ ซงไดอธบายไปแลว

ในบทกอนหนาน และอาจจะเปนเทคนคบอกขนาดแบบ tolerance

- ขอมลจาเพาะของวตถ ขอมลสวนนจะประกอบไปดวย

o จานวนชนทตองการของวตถชนหนง ๆ เพอนาไปสรางผลตภณฑท

สมบรณ เชนปากกาหนงดามนนตองการปลอกปากกา 1 ชน หรอถา

ตองการผลตโทรศพทมอถอกคงตองการสกรมากถง 20 ชน เปนตน

o ชอของชนสวนทตองการผลต และหมายเลขประจาตวของชนสวนนน ๆ

เพอความสะดวกในการอางอง

o ชนดของวสดทใชผลตชนสวนนน

o หมายเหตทวไป (ขอความทตองการอธบายเพมเตม และไมสามารถใช

ภาพอธบายได)

o ขอมลของกระบวนการ heat treatment ซงเปนกระบวนการปรบปรง

โครงสรางระดบโมเลกลของวสดชนนน ๆ เพอใหวสดนนมความแขงแรง

มากยงขน

o คาความเรยบของพนผวทตองการ (surface finish) พนผวบางสวน

ตองการความเรยบของพนผวมากเนองจากตองเคลอนทสมพทธกบ

ชนสวนอน ดงนนกตองมการกาหนดวาพนผวนนตองการความเรยบเทาใด

o คาความผดพลาดในการผลตทยอมรบได (tolerances) เชนถาเราตองการ

เจาะรใหมขนาดเทากบ 20 มม. ซงในความเปนจรงแลวการผลตใหรม

ขนาดเสนเสนผาศนยกลางเทากบทเราตองการนนเปนไปไดยากมาก และ

มตนทนในการผลตสงมากดวย ดงนนเพอใหชนงานทผลตออกมานนใช

งานไดจงมกจะใสคาความผดพลาดทยอมรบไดลงไปดวย เชนเราตองการ

เจาะรทมขนาดเทากบ 20 ± 0.01 มม. นนกคอรทเจาะนนตองมขนาดอย

ในชวง 19.99 มม. ถง 20.01 มม. ถงจะนาไปใชงานได แตถาผลตออก

มาแลวขนาดของรเจาะอยนอกชวงน กตองทงชนงานนนไป เปนตน



ขอแนะนาเพมเตมสาหรบการเขยนแบบโดยละเอยด

- ควรเขยนภาพออโธกราฟกของชนสวนหนงชนบนกระดาษเขยนแบบหนงแผน

- แตถาตองการเขยนชนสวนหลาย ๆ ชนลงบนกระดาษเขยนแบบหนงแผนควร

ดาเนนการดงตอไปน

o ควรเผอพนทระหวางภาพของชนสวนใหมากพอ

o ควรวาดชนสวนทก ๆ ชนดวยสเกลเดยวกน แตถาจะตองวาดดวยสเกลอน

กควรบอกขนาดของสเกลทใชอยางชดเจน

- ชนสวนมาตราฐาน เชน สลกเกลยว (bolt) แปนเกลยว (nut) สลก (pin) ตลบลกปน

(bearing) เปนตน ไมจาเปนตองเขยนลงไปในภาพเขยนแบบโดยละเอยด

- ตวอยางของภาพเขยนแบบโดยละเอยดแสดงไวในรปท 12.2

12.3 ภาพเขยนแบบการประกอบ (assembly drawing)

ภาพเขยนแบบการประกอบ คอ งานเขยนแบบทบรรจภาพของชนสวนทตองใชในการ

ประกอบผลตภณฑชนนน ๆ โดยจะเขยนภาพของชนสวนแตละชนใหอยในตาแหนงทถกตองหลงจาก

ประกอบเสรจสนแลว หรอเขยนใหอยในตาแหนงพรอมทจะประกอบ หรอเขยนใหผอานแบบเขาใจไดวา

Geometric tolerance

Size tolerance

General note Surface finishing

Title block

Projection symbol

General tolerance

Revision table

รปท 12.2 ตวอยางของภาพเขยนแบบโดยละเอยด


329 Working Drawing

ชนสวนเหลานจะตองประกอบเขาดวยกนอยางไรเพอใหไดผลตภณฑตามทตองการ ชนดของภาพเขยน

แบบการประกอบทจะกลาวถงในหวขอนม 3 ชนดดวยกนคอ

1. Exploded assembly drawings

ภาพเขยนแบบการประกอบชนดนจะแสดงชนสวนแตละชนทตองนามาประกอบเขา

ดวยกน โดยวาดลงไปในแบบใหอยในตาแหนงทพรอมจะประกอบ และวางตามลาดบการประกอบ

กอนหลงดวย แตไมแสดงผลลพธสดทายหลงการประกอบเสรจ ตวอยางของภาพประกอบชนดนแสดงไว

ในรปท 12.3 และ 12.4 โดยรปท 12.3 จะเปนภาพประกอบทเขยนในรปแบบพคทอเรยล สวนรปท 12.4

จะแสดงภาพการประกอบในรปแบบของภาพออโธกราฟก

Pictorial representationFinished product

รปท 12.3 ภาพเขยนแบบการประกอบแบบ exploded assembly

Orthographic representation

รปท 12.4 ภาพเขยนแบบการประกอบแบบ exploded assembly

3

Niphon

30 Funda

พรอมใช

สองรปแ

ภาพประ

assemb

ตวอยาง

Wansophark

mental of En

2. Ge

ภาพ

ชงาน หรอกค

แบบเชนเดย

ะกอบในรปแ

3. Det

ภา

bly drawin

ทแสดงไวใน

ร

ร

k

ngineering D

neral assem

พเขยนแบบก

คอถกวาดใหอ

ยวกบตวอย

บบออโธกรา

tail assemb

พการเขยนแ

ng เพยงแ

นรปท 12.7

รปท 12.5 ภ

รปท 12.6 ภ

12 August

rawing

mbly drawin

การประกอบช

อยในตาแหน

ยางขางตน ค

ฟก ดงตวอย

bly drawing

แบบการประก

ตจะมการบอ

ภาพเขยนแบ


t 2007 (Mo

ngs

ชนดนจะแสด

นงทประกอบเ

คอแสดงภา

ยางทแสดงใน

s

กอบชนดสดท

อกขนาดโดย

บการประกอ

บการประกอ

other’s day)

ดงชนสวนแต

เปนผลตภณฑ

พประกอบใ

นรปท 12.5 –

ทายนจะเหม

ละเอยดลงไ

อบแบบ gene

อบแบบ gene

ตละชน โดยว

ฑเสรจสนแล

ในรปแบบพ

– 12.6

มอนกบภาพป

ปในภาพการ

eral assemb

eral assemb

Ve

าดใหอยในต

ว ซงสามารถ

คทอเรยลแ

ประกอบแบบ

รประกอบนน

ly

ly

ersion 0.5

ตาแหนงท

ถแสดงได

และแสดง

บ general

นดวย ดง

Niphon W

สวนชนด

ตอไปเน

ขอมลท

Wansophark

ดของภาพเข

องจากวาดได

ตองเขยนล

1. ชนส

2. ตาร

BO

3. เสน

สวน

วงก

4. ขอม

วตถ

k 1

ขยนแบบการ

ดไมยากมาก

งไปในงานเ

สวนทกชนจะ

รางแสดงชนส

M) ซงโดยปก

a. เลขอาง

b. ชอทใชเ

c. ชนดขอ

d. จานวนช

QTY.)

น leader line

นปลายของเ

กลมลอมรอบ

มลเกยวกบก

ถเมอประกอบ

รปท 12.7 ภ

12 August 20

รประกอบทพ

นกกคอ ภาพ

เขยนแบบกา

ะตองถกวาดล

สวนของวสด

กตจะประกอ

องของชนสว

เรยกชนสวน

งวสด (mate

ชนของวสดช

e ทใชชบอกว

สนจะมตวเล

ตวเลขนนไว

การผลต กระ

บเสรจสนแลว


007 (La Fê

พบเหนไดบอ

พเขยนแบบก

ารประกอบช

ลงไปในตาแห

ทตองใชในก

บไปดวย

วนในแบบ (ite

(descriptive

erial, MATL.)

ชนหนง ๆ ทต

วาชนสวนใด

ลขอางองของ

ดวย

ะบวนการในก

ว

บบการประกอ

ête des mères

อยทสดและเ

การประกอบช

ชนด genera

หนงทพรอมใ

การประกอบ

em number)

e name)

)

ตองการใชใน

อยทตาแหน

งชนสวนนน

การประกอบ

อบแบบ deta

s)

เปนชนดทเร

ชนด genera

ral assembl

ใชงาน

(part list หร

)

นการประกอบ

นงใดเมอประก

(item num

บ หรอการบอ

ail assembly

Ve

Working D

ราจะใชในกา

l assembly d

ly drawing

รอ bill of m

บ (quantity r

กอบเสรจสน

mber) พรอม

อกขนาดโดย

y

ersion 0.5

33Drawing

รอธบาย

drawing

materials,

required,

แลว โดย

มทงเขยน

ยรวมของ

31

3

Niphon

32 Funda

สวนสาค

(part’s

ตาแหนง

และเขย

อยางไรก

กรอบขอ

ขนตอน

ชนสวนน

และหาข

สวมเขา

วตถอยช

Wansophark

mental of En

คญสวนหนงท

list หรอ bill

งในการวางต

นลาดบของช

กดตารางดงก

องกระดาษเข

นการเขยนแ

1. นน ๆ มาพจ

ขนาดโดยรวม

กบชนสวนใด

ชนหนงทมรเจ

รป

รปท 1

k

ngineering D

ทตองกลาวเพ

l of materia

วของตารางน

ชนสวนไลขน

กลาวอาจเขย

ขยนแบบดาน

แบบการประ

วเคราะหภา

ารณาวาจะป

มหลงจากปร

ดนน งายทส

จาะอย 4 ร ข

NO. PART

1 SUPPO

2 SHAFT

3 SET SC

ปท 12.8 ตา

2.9 ตวอยา

12 August

rawing

พมเตมในราย

al, BOM) ซ

นมกจะวางไว

นจากลางขน

ยนโดยใหหว

นบน

ะกอบ (step

าพของชนสว

ประกอบชนส

ระกอบเสรจส

สดคอจบคขน

ขนาด 20 มม

T NAME

ORT

T

CREW

ารางแสดงราย

งของตาแหน

t 2007 (Mo

ยละเอยดคอร

ซงตวอยางขอ

วเหนอ title b

นดานบน ดงต

ของตารางอ

to create a

วนแตละชน

สวนเหลานเข

สนแลว แนว

นาดเสนผาศน

ม. 25 มม. 35

REQD.

2 Cast

1 Stain

1 StaiM3

ยละเอยดของ

นงการวางตาร

ตวอ

other’s day)

รปแบบของต

องตารางดงก

block โดยตา

ตวอยางทแส

ยดานบนกได

assembly dr

โดยนาขอม

าดวยกนไดอ

วคดพนฐานใ

นยกลางของ

5 มม. และ 50

MATL. & N

t Iron

nless Steel

inless Steel,HEX SOCK

งชนสวนทใช

รางแสดงราย

อยางการวางห

ตารางแสดงช

กลาวไดแสดง

าแหนงของหว

สดงไวในรปท

ด แตควรจะใ

drawing)

ลทเกยวกบร

อยางไร ควรใ

นการตดสนใ

ชนสวนเหลา

0 มม. และมช

NOTE

CUP PT

ชในการประก

ยละเอยดของ

หวตารางชดข

Ve

นสวนในการ

งไวในรปท 1

วตารางจะอย

ท 12.6 –

ใหหวตารางว

รปรางและข

ใสชนสวนใด

ใจวาชนสวนใ

านนนนเอง เ

ชนสวนอกชน

อบ

งชนสวน

ขอบดานบน

ersion 0.5

รประกอบ

2.8 และ

ยดานลาง

12.7 แต

วางชดกบ

ขนาดของ

ดกอนหลง

ใดควรจะ

เชน เราม

นหนงทม


333 Working Drawing

ลกษณะเปนทรงกระบอกขนาดเสนผาศนยกลางเทากบ 35 มม. จากขอมลทไดเพยงแคนเราจะเหนวา

แทงทรงกระบอกขนาด 35 มม. นสามารถสวมเขาไปในรทมขนาด 35 มม. หรอรขนาด 50 มม. กได แต

ถาพจารณาดวยความสมเหตสมผลแลว แทงทรงกระบอกนกควรจะถกสวมเขาไปในรเจาะขนาด 35 มม.

เพราะตามปกตแลวคงไมมใครเจาะรใหมขนาดใหญเกนสงทจะนามาสวมมากเกนความจาเปน (ยกเวนจะ

มเหตผลทางดานการออกแบบเปนพเศษ)

2. เลอกมมมองการสรางภาพประกอบใหเหมาะสม โดยจานวนของมมมองนนอาจจะม

เพยงหนงมมมอง หรออาจจะมสอง หรอสามมมมอง หรอมากกวากได ถามความจาเปนเพอใหเหนการ

ประกอบไดชดเจน แตอยางไรกดควรวาดใหนอยทสดเทาทจะทาได สวนมมมองทเลอกวาดนนกควรจะ

เปนมมมองทสามารถเหนการประกอบไดชดเจน ยกตวอยางวตถทแสดงในรปท 12.10 จากรปจะมวตถ

อยสองชนคอ A และ B โดยทวตถ A นนมรเจาะอยหนงรและวตถ B มลกษณะเปนทรงกระบอก จาก

ขอมลนกควรตดสนใจไดวาภาพประกอบทตองวาด จะตองเปนภาพของวตถ B ทสวมใสเขาไปในรเจาะท

อยบนวตถ A นนเอง สวนมมมองทเลอกวาดนน จะเหนวาถาเลอกวาดภาพประกอบในมมมองตามท

แสดงในรปท 12.11ก แลว เราจะไมเหนลกษณะการประกอบของชนสวนทงสองเลย โดยเฉพาะอยางยง

ถาเขยนภาพดงกลาวเปนสขาว-ดา แตถาเลอกวาดภาพในมมมองดงทแสดงในรปท 12.11ข แลวกจะ

เหนลกษณะการประกอบไดชดเจน

3. เลอกชนสวนทเปนหลกในการประกอบ โดยมขอสงเกตวาชนสวนใดจะเปนหลกใน

การประกอบนนจะตองเปนชนสวนทมชนสวนอน ๆ มาสวมใสบนตวมนมากทสด

4. วาดชนสวนหลกทเลอกนนกอน โดยวาดในมมมองทเลอกจากขอท 2

รปท 12.10 ตวอยางวตถทจะนามาสรางภาพเขยนแบบการประกอบ

รปท 12.11 การเขยนแบบการประกอบทไมเหมาะสมและเหมาะสม

(ก) (ข)

Part A Part B

Given



5. วาดชนสวนอน ๆ ทเหลอในตาแหนงทถกตอง

6. ประยกตใชเทคนคการเขยนภาพตดลงไปในภาพการประกอบ เพอใหเหนวา

ชนสวนใดสวมทบกบชนสวนใดอยบาง ดงตวอยางทแสดงในรปท 12.12ก จากรปสมมตใหมชนสวนอย

สองชนทตองประกอบเขาดวยกน ซงเมอประกอบเขาดวยกนแลว และใชเทคนคการเขยนภาพตดมา

ประยกตใชการภาพการประกอบดวยจะทาใหไดภาพดงแสดงในรปท 12.12ข สวนการเขยนเสน section

lines นนมขอกาหนดอยวา ใหใชเสน section lines ทแตกตางกนระหวางชนสวนแตละชนทนามา

ประกอบ

ขอกาหนดอกประการหนงของการใชเทคนคภาพตดในงานเขยนแบบการประกอบกคอ เราจะยกเวนการ

ทาภาพตดกบชนสวนมาตราฐาน เชน สลกเกลยว แปนเกลยว แหวนรอง เปนตน และถาแนวของการใช

ใบมดในการตดวตถเพอสรางภาพตดนนอยตามแนวความยาวของ เพลา (solid shaft), สลก (pin) หรอ

key กใหยกเวนการทาภาพตดกบชนสวนเหลานดวย ดงตวอยางทแสดงในรปท 12.13ก-ข

Part A

Part B

รปท 12.12 การเขยนแบบการประกอบโดยใชเทคนคการเขยนภาพตดมาชวย

(ก) (ข)

3 PIN, Steel, 1 REQD.

2 ARM, Steel, 1 REQD.

1 CLEVIS, Steel, 1 REQD.

รปท 12.13 การยกเวนการทาภาพตดกบชนสวนทเปน pin ในภาพการประกอบ

(ก) (ข)


335 Working Drawing

อกตวอยางของภาพการประกอบทใชเทคนคภาพตดไดแสดงไวในรปท 12.14ก-ข

7. เขยนเสน leader line เพอชบอกวาชนสวนใดมหมายเลขประจาตวเปนเลขอะไร

แลวเขยนวงกลมลอมรอบตวเลขนนดวย เสน leader line ทลากนนใหลากมาจากบรเวณภายในของวตถ

และทปลายของเสนทอยภายในวตถกใหทาสญลกษณวงกลมทบ ดงทแสดงในรปท 12.15 และเสน

leader line ทลากนนใหลากเฉยงทามมกบแนวระดบ หามลากเปนเสนนอนหรอเสนดง

8. ขนตอนสดทายกคอ การสรางตารางแสดงรายการของชนสวนทตองใชในการ

ประกอบผลตภณฑนน ๆ

3 TAPER PIN, Steel, 1 REQD.

2 SHAFT, Steel, 1 REQD.

1 SUPPORT, Steel, 1 REQD.

รปท 12.14 การยกเวนการทาภาพตดกบชนสวนทเปนเพลา (shaft)

และสลก (pin) ในภาพการประกอบ

(ก) (ข)

12

รปท 12.15 ตวอยางการใชเสน leader line ในการบอกหมายเลขของวตถ



ขนตอนตาง ๆ ทกลาวมาทง 8 ขนตอนนตองอาศยการปฏบตเพอใหเกดความชานาญ เพอจะไดตดสนใจ

วาชนสวนใดควรจะประกอบเขากบชนสวนใด หรอควรนาเทคนคการสรางภาพตดมาใชในบรเวณใด

เพอใหผอานแบบเหนการประกอบไดชดเจนมากยงขน หรอชนสวนใดทไมตองลงเสน section lines บาง

แตอยางไรกดขอควรปฏบตประการแรกสดเมอตองการวาดภาพการประกอบกคอ ตองสเกตชภาพลงบน

กระดาษเปลากอนวา เราจะประกอบชนสวนใดเขากบชนสวนใดบาง และเมอประกอบแลวชนสวนนนจะ

วางตวอย ณ ตาแหนงใดในภาพประกอบ ควรใชเทคนคภาพตดในบรเวณใดบางเพอใหเหนการประกอบ

ไดชดเจนมากยงขน หรอเมอเขยนภาพประกอบโดยใชเทคนคภาพตดแลวจะมชนสวนไหนถกบงอยบาง

เนองจากมชนสวนอนวางขวางอยดานหนา เพราะจะชวยเราในการตดสนใจวาชนสวนใดควรวาดกอน

ชนสวนใดควรวาดทหลง โดยชนสวนทควรวาดกอนกคอชนสวนทขวางอยดานหนาชนสวนอน ๆ นนเอง

ขนาดรวมทงหมดของผลตภณฑทประกอบเสรจแลวมขนาดเทาใด สามารถเขยนลงในกระดาษเขยน

แบบทเตรยมไวไดเหมาะสมหรอไม ถาไมตองใชสเกลเทาใดเพอใหไดขนาดของภาพทเหมาะสม สงตาง

ๆ เหลานควรทาใหเสรจสนบนกระดาษสเกตชกอนเรมลงมอเขยนแบบ เพอใหการเขยนแบบเปนไปได

ดวยความรวดเรวไมตองเขยนแบบไปแกไขไปนนเอง

12.4 สงทควรเรยนรจากภาพเขยนแบบการประกอบ

นอกเหนอจากความสามารถในการเขยนแบบการประกอบแลว ผอานแบบควรจะม

ความสามารถในการตความจากแบบการประกอบทอานไดดวย โดยสงทควรจะไดเมออานแบบการ

ประกอบกคอ ตองรใหไดวาขนตอนในการประกอบผลตภณฑนควรเปนอยางไร หนาทการทางานของแต

ละชนทประกอบเขาไปนนคออะไร และสดทายสามารถทจะเขาใจแนวคดในการออกแบบของผออกแบบ

ใหไดดวย ตวอยางตอไปนจะเปนภาพเขยนแบบการประกอบของชนสวนหนง ๆ โดยจะแสดงใหเหนวา

เมอผอานแบบเหนภาพการประกอบแลว ควรจะเรยนรอะไรไดบางจากภาพการประกอบนน

ตวอยางท 1 Shaft support on a machine housing

ภาพประกอบในตวอยางแรกแสดงไวในรปท 12.16 จากภาพแสดงชนสวนหลก ๆ ทจะถก

นามาประกอบเขาดวยกนทงหมด 5 ชนสวนดงน

1. เพลา (shaft)

2. ตวเรอน (housing)

3. ตลบลกปน (bearing)

4. แผนปดหนา (cover plate)

5. สกร (cap screw)


337 Working Drawing

จากรปสามารถทจะอธบายขนตอนและหนาทของแตละชนสวนในการประกอบไดดงน

1. นาตลบลกปนสวมเขาไปกบเพลาจนสด ดงแสดงในรปท 12.17ก ซงจากรปจะเหนได

วาสาเหตทตองทาใหเพลามการเปลยนขนาดเสนผาศนยกลางหรอทเราอาจเรยกไดวาทาบาเพลานน (ดง

แสดงดวยวงกลมหมายเลข 1 ในรปท 12.16) กเพอใหบาเพลาชวยรบตลบลกปนทสวมเขามาไมให

เคลอนทเลยไปทางดานขวามากเกนความตองการ

2. นาเพลาและตลบลกปนจากขนตอนท 1 สวมเขากบตวเรอน (housing) ดงแสดงในรป

ท 12.17ข จากรปกจะพบวาทตวเรอนนนกมการทาบาไวเหมอนกน (ดงแสดงในดวยวงกลมหมายเลข 2

ในรปท 12.16) ทาใหเมอใสเพลาทมตลบลกปนอยแลวเขาไปในตวเรอน บาททาไวบนตวเรอนกจะ

รองรบกบผวดานนอกของตลบลกปนอกท ปองกนไมใหตลบลกปนเคลอนทไปทางดานขวาได

3. นาแผนปดหนามาสวมทบอกครงหนง ดงแสดงในรปท 12.17ค จากรปจะเหนวาสวนท

ยนออกมาของแผนปดหนา ดงแสดงดวยวงกลมหมายเลข 3 ในรปท 12.16 นนจะทาหนาทในการกด

ตลบลกปนใหแนนกบตวเรอน เพอไมใหตลบลกปนเคลอนไหวในแนวแกนได หรอกลาวอกนยหนงวา

ปองกนไมใหตลบลกปนเคลอนทซาย-ขวาไดนนเอง

4. ขนตอนสดทายของการประกอบกคอ ขนสกรเพอจบยดแผนปดดานหนา ตลบลกปน

และตวเรอนในตดแนนอยดวยกน ซงจะไดภาพประกอบสดทายทสมบรณดงแสดงในรปท 12.17ง จาก

รปจะมขอสงเกตเกยวกบแนวคดในการออกแบบวา ผออกแบบจงใจออกแบบใหขนาดรของแผนปดหนา

กบตวเรอนทใหเพลาสวมทะลผานไปนนมขนาดใหญกวาขนาดเสนผาศนยกลางของเพลา ททาเชนนก

Shaft

Housing

Bearing

Coverplate

Capscrew

รปท 12.16 ชนสวนทจะนามาประกอบรวมกนสาหรบตวอยางท 1

12

3



เพอใหเพลาสามารถหมนไดอสระ โดยไมมพนผวของเพลาเสยดสกบพนผวของตวเรอนหรอแผนปดหนา

นนเอง แตจะใชตลบลกปนเพอชวยใหเพลาหมนไดอยางคลองตวแทน

สาหรบผอานทนกไมออกวาตลบลกปนมหนาตาเปนอยางไร และมหลกการทางานอยางไร ขอใหศกษา

จากรปของตลบลกปนทแสดงไวในรปท 12.18ก-ข จากรปท 12.18ก จะเหนวาตลบลกปนนนมวงแหวน

โลหะอยสองวง คอวงใน (inner race) และวงนอก (outer race) และมเมดโลหะทรงกลม (ball) อย

ระหวางกลางของวงแหวนทงสอง สวนภาพตดของตลบลกปนไดแสดงไวในรปท 12.18ข

รปท 12.17 ขนตอนการประกอบชนสวนสาหรบตวอยางท 1

(ข) ขนตอนท 1 (ก) ขนตอนท 2

(ง) ขนตอนท 4 (ค) ขนตอนท 3


339 Working Drawing

การใชงานตลบลกปนนนจะเรมจากการนาเพลามาสวมเขากบวงแหวนดานในใหแนน จากนนนาเอาตลบ

ลกปนทสวมเพลาแลว ไปสวมเขากบตวเรอน (housing) อกท ซงจะทาใหวงแหวนรอบนอกของตลบ

ลกปนตดแนนเขากบตวเรอน ดงนนเมอเราหมนเพลา ตวเพลากจะทาใหวงแหวนดานในหมนตามเพลา

ไปดวยในขณะทวงแหวนรอบนอกจะอยกบท เนองจากระหวางวงแหวนทงสองมเมดโลหะทรงกลมเลก ๆ

วางตวกระจายอย ซงเมดโลหะทรงกลมเหลานเองกจะทาหนาทชวยลดแรงเสยดทานในระหวางทเพลา

หมน จงทาใหวงแหวนดานในซงตดอยกบเพลานนหมนไดอยางอสระจากวงแหวนรอบนอกนนเอง ตลบ

ลกปนนนมหลายชนดดวยกน โดยชนดทแสดงอยในรปท 12.18 นเปนแบบ ball bearing สวนชนดท

แสดงในรปท 12.19ก นนเปนแบบ roller bearing สวนรปท 12.19ข นนเปนแบบ taper roller bearing

อยางไรกดยงมชนดของตลบลกปนมากกวานอกมาก โดยตลบลกปนแตละชนดนนมความสามารถในการ

ใชงานทแตกตางกน แตเนอหาเกยวกบตลบลกปนนนอยนอกเหนอจากงานเขยนแบบวศวกรรมจงจะไม

ขอกลาวถง ณ ทน

Inner race

Outer race Ball

รปท 12.18 ลกษณะของตลบลกปนแบบ ball bearing

(ก) (ข)

รปท 12.19 ลกษณะของตลบลกปนแบบตาง ๆ

(ก) Roller bearing (ข) Taper roller bearing

3

Niphon

40 Funda

ตวอยาง

ประกอบ

จากรปส

กจะไปก

ออกจาก

ตวอยาง

เพลาในล

แสดงใน

Wansophark

mental of En

งท 2 Leak

ภาพปร

บทงหมด 6 ช

1. Glan

2. Cas

3. Pac

สามารถอธบา

1. นา

2. ขน

3. สว

4. สด

กด packing อ

ก casing ของ

งท 3 Part

ตวอยาง

ลกษณะเชนน

นรปท 12.21 โ

k

ngineering D

kage preven

ระกอบของต

ชน ดงน

nd

ing ของปมท

king

ายขนตอนแล

า packing มา

น stud เขาไป

ม gland เขา

ดทายสวมแห

อกท packing

งปมได

with tapere

งสดทายเปน

นวา tapered

โดยชนสวนท

รป

12 August

rawing

ntion unit

ตวอยางท 2

ทมเพลา (sha

ละหนาทของแ

าหอเพลาเอา

ปในตว casin

ากบปลายขอ

หวนรองและข

g กจะขยายต

ed hole on

นภาพของกา

d shaft สวม

ทจะนามาใชป

ปท 12.20 ภา

t 2007 (Mo

นแสดงไวใน

aft) ยนออกม

แตละชนสวน

าไว

ng จนสดเกล

ง stud ทยน

ขนแปนเกลย

ตวจนเตมพน

tapered sh

ารนาเพลาทม

มเขาไปในวตถ

ประกอบเขาด

าพประกอบข

other’s day)

นรปท 12.20

4

มา 5

6

นในการประก

ยว

ออกมา

ว (nut) ใหแน

นทชองวาง ท

haft

มขนาดหนาต

ถทมร ซงรน

ดวยกนกคอ

ของตวอยางท

จากภาพจะ

. Stud

. Nut

. Washer

กอบไดดงน

นนเพอกด g

าใหชวยปอง

ตดเปลยนแป

นนกทา taper

ท 2

Ve

ะมชนสวนทใ

gland ลงไป ซ

งกนการรวไห

ปลงไป ซงเร

r ดวยเชนเดย

ersion 0.5

ใชในการ

ซง gland

หลของนา

ราจะเรยก

ยวกน ดง

Niphon W

จากรปส

โดยแหว

เพราะจ

เนองจาก

ของทงร

ขอมลมา

นามาปร

ชนสวนน

12.5 ขอ

คาความ

ความผด

Wansophark

1. เพล

2. ชนส

3. แหว

4. แปน

สามารถอธบา

1. สวม

2. สวม

3. ขนแ

วนรองทสวมใ

ากรปจะเหน

กขนาดของแ

และเพลานน

จากตวอ

ากมายใหผอ

ระกอบเปนผล

นน ๆ ในผลต

อควรพจารณ

เมอตอง

เรยบของพน

ดพลาดทยอม

k 1

ลาทมขนาดห

สวนทมร โดย

วนรอง (was

นเกลยว (nut

ายขนตอนแล

มชนสวนททา

มแหวนรอง

แปนเกลยวเพ

ในขนตอนท

นวาลาพงแป

ปนเกลยวไม

นกเปนเทคนค

อยางตาง ๆ

อานแบบไดศ

ลตภณฑ ซงก

ตภณฑ

ณาเมอตอง

งการนาชนสว

นผว (surface

มรบไดของขน

รป

12 August 20

หนาตดลดลง

ยรมขนาดเสน

her)

t)

ะหนาทของแ

า tapered ho

พอยดเพลาก

2 นจะชวยแ

ปนเกลยวเพ

มใหญพอทจะ

คในการออกแ

ทไดแสดงใ

ศกษา ไมวาจ

กจะทาใหเรา

นาชนสวนม

วนมาประกอ

e finishing)

นาด (size to

ปท 12.21 ภา

007 (La Fê

(tapered sh

นผาศนยกลา

แตละชนสวน

ole เขากบ ta

กบชนสวนทท

แปนเกลยวใน

พยงอยางเด

ะกดชนสวนท

แบบอยางหน

ในหวขอนจะ

จะเปนขนตอ

เขาใจถงวตถ

มาประกอบเ

อบเขาดวยกน

และคาความ

lerance) แล

าพประกอบข

ête des mères

haft)

างลดลง (par

นในการประก

apered shaft

ทา tapered h

นการกระจาย

ยวคงจะไมส

ททา tapered

นงเพอใหการ

ะเหนวา ในภ

อนในการปร

ถประสงคของ

เขาดวยกน

น มขอทตอง

มผดพลาดทย

ะของรปรางร

ของตวอยางท

s)

rt with taper

อบไดดงน

ft

hole ใหแนน

ยแรงเพอจบย

สามารถจบย

hole ไดนนเ

จบยดนนแน


ระกอบ หนาท

งผออกแบบด

งนามาพจารณ

ยอมรบได (to

รปทรง (geom

ท 3

Ve

Working D

ed hole)

ยดชนงานเข

ยดชนงานให

เอง สวนการท

นนมากยงขน

บบการประก

ทของแตละช

ดวย วาทาไม

ณาอยสองปร

olerance) ซง

metric tolera

ersion 0.5

34Drawing

าดวยกน

หแนนได

ทา taper

กอบนนม

ชนสวนท

มจงตองม

ระการคอ

งมทง คา

ance)

41



Surface finishing

ในบางกรณทตองการใหพนผวหนงเคลอนทสมพทธกบอกพนผวหนง สงทเราตองการกคอ

แรงเสยดทานระหวางพนผวนนตองมคานอยทสด ซงการจะทาใหพนผวนนมคาแรงเสยดทานนอยทสดก

คอทาใหผวนนเรยบทสดเทาทจะทาได ซงคา surface finish กคอคาความเรยบของพนผวนนเอง และ

การตดสนใจเลอกวาตองการทาพนผวใดใหเรยบนนตองพจารณาใหรอบคอบเปนอยางมาก เนองจาก

การทาใหพนผวมความเรยบนนตองใชตนทนในการผลตทสงขนมาก

Tolerance

การผลตชนสวนใหไดขนาดตามทตองการพอดเปนเรองทเปนไปไดยากมาก ยงถาผลตใหม

ความผดพลาดนอยเทาใดกจะยงทาใหตนทนการผลตสงขนมาก และมกจะสงขนอยางไมเปนเชงเสนดวย

เชนถาตองการลดคาความผดพลาดลงครงหนง คาตนทนการผลตอาจจะเพมขนไดมากถง 3-4 เทา

ดงนนในการผลตชนสวนใด ๆ ทกครง เราจาเปนทจะตองมการบอกคาความผดพลาดทยอมรบไดในการ

ผลตดวย โดยตองเลอกระดบของคาความผดพลาดใหเหมาะสมดวยเพอไมใหตนทนการผลตสงเกด

ความจาเปน อกทงกระบวนการผลตสนคาในปจจบนนน เรามกจะจางบรษทผผลตใหทาการผลตชนสวน

แตละชนให จากนนจงคอยนาชนสวนแตละชนจากแตละบรษทมาประกอบเปนผลตภณฑสดทายอกครง

หนง จะเหนไดวาถาบรษทแตละแหงผลตชนสวนใหเราโดยมคาความผดพลาดไมเปนไปตามความ

เหมาะสม เรากจะไมสามารถนาชนสวนเหลานนมาประกอบเขาดวยกนได ประโยชนอกประการหนงของ

คาความผดพลาดนกคอ ทาใหเราสามารถเลอกใชชนสวนใดชนสวนหนงจากบรษทใดบรษทหนงกได ถา

บรษทนนผลตชนสวนดงกลาวใหมคาความผดพลาดตรงตามทเราตองการได นนคอคาความผดพลาดท

ยอมรบไดนจะชวยเราในเรองของ interchangeability นนเอง คาความผดพลาดทกลาวไปแลวนเปนคา

ความผดพลาดทเกยวกบขนาด (size tolerance) แตยงมคาความผดพลาดอกชนดหนงคอคาความ

ผดพลาดทเกยวกบรปรางรปทรง (geometric tolerance) ซงตวอยางของคาความผดพลาดชนดนกเชน

เราตองการผลตพนผวใดพนผวหนงใหมความขนานกบพนผวอกพนผวหนง โดยใหมระดบของความ

ขนานอยในเกณฑทยอมรบได หรอตองการผลตทรงกระบอกใหมความกลมในระดบทตองการ หรอ

ตองการผลตใหพนผวนตงฉากกบอกพนผวหนงในระดบคาความผดพลาดทยอมรบได เปนตน ประโยชน

ของคาความผดพลาดทยอมรบไดอกประการหนงกคอ ใชในการควบคมความแนนของการสวมชนสวน

สองชนเขาดวยกน บางชนสวนตองการใหสวมเขาหากนไดงาย ๆ หรอสามารถเลอนเขาเลอนออกจาก

กนไดสะดวก ซงระดบความแนนระดบนเราเรยกวา (clearance fit) แตถาตองการใหชนสวนสวมเขาหา

กนไดแนนพอสมควรโดยตองออกแรงในการสวมอยบาง เราจะเรยกระดบความแนนแบบนวา

(transitional fit) สดทายถาตองใชเครองจกรในการสวมอดชนสวนสองชนเขาหากน เพราะไมสามารถใช

มอเปลาในการสวมได ความแนนระดบนเราจะเรยกวา (interference fit)


343 Working Drawing

12.6 บทสรป

ในบทนผอานไดเหนภาพของงานเขยนแบบทจะนาไปใชจรงในการผลต ซงเราเรยกชดของ

งานเขยนแบบทจะนาไปใชในการผลตวา working drawing ซงประกอบไปดวย detailed drawing และ

assembly drawing โดยท detailed drawing นนกคอภาพออโธกราฟกของชนสวนแตละชนทตองใชใน

การประกอบเปนผลตภณฑนนเอง โดยแบบทเขยนนนนอกจากจะมภาพออโธกราฟกแลวจะตองมการ

บอกขนาดและขอมลตาง ๆ ดงทกลาวไปแลวใหครบถวนดวย สวน assembly drawing กคอภาพเขยน

แบบทแสดงรปรางสดทายของผลตภณฑเมอนาชนสวนจาก detailed drawing มาประกอบเขาดวยกน

แลว อกทงยงชวยแสดงลาดบการประกอบชนสวนเหลานนดวย



แบบฝกหด

Niphon W

Wansopharkk 112 August 20007 (La Fêête des mèress) Ve

Working D

ersion 0.5

34Drawing 45

บทที่ 12 ภาพเขียนแบบเพ ื่อใช...

Documents